View
5
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
กมภาพนธ 2561 ปท 9 I ฉบบท 5แจกฟร
Creative CityBook Towns หนงสอเปลยนเมอง
Creative StartupOokbee
Local Wisdom หนงสออานนอกเวลา
“คดกอนพด อานกอนคด”
Fran Lebowitz
นกขาวชาวอเมรกน
flickr.com
/pho
tos/am
anda
tipt
on
Contents : สารบญ
Insight 20Crafting a Bookทำาหนงสอใหรอดอยางไรในยคดจทล Creative Startup 22วนใหมของ Ookbeeกบธรกจ UGC แหงอนาคต Creative City 24Book Towns หนงสอเปลยนเมอง The Creative 28หนม-อำานาจ รตนมณคนขายทเปนมากกวาคนขาย...ในรานเลกๆ ทเปนมากกวาชนวางหนงสอ Creative Will 34สำานกพมพผเสอของเดกๆ
The Subject 6อารตบก...แกลเลอรหนากระดาษพนทการเรยนร ทไมไดอยแคในหนงสอเทรนดวงการหนงสอตางประเทศป 2018 Creative Resource 8Featured Book / Books / Documentary MDIC 10สวย อย ได Local Wisdom 12อาน...นอกเวลา Cover Story 14New Value of Publicationลมหายใจของหนงสอ
CREATIVE THAILAND I 4อนญาตใหใชไดตามสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสแสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย
จดทำ�โดย l ศนยสร�งสรรคง�นออกแบบ (TCDC)1160 อ�ค�รไปรษณยกล�ง ถนนเจรญกรง แขวงบ�งรก เขตบ�งรก กรงเทพฯ 10501 โทร. 02 105 7400 แฟกซ. 02 105 7450พมพท l โรงพมพดบบลวพเอส (ประเทศไทย) จำ�กด โทร. 02 313 4405 แฟกซ. 02 313 4445จำ�นวน 15,000 เลม
ตดตอลงโฆษณ�: Commu.Dept@tcdc.or.th
นตยส�รฉบบนใชหมกพมพจ�กนำ�มนถวเหลองทไมเปนอนตร�ยตอสขภ�พ ทงยงเปนมตรตอสงแวดลอม และใชกระด�ษ
รไซเคล ซงเปนผลผลตของผประกอบก�รไทย
จดทำ�ภ�ยใตโครงก�ร “Creative Thailand สร�งเศรษฐกจไทยดวยคว�มคดสร�งสรรค” โดยศนยสร�งสรรคง�นออกแบบ สำ�นกง�นบรห�รและพฒน�องคคว�มร (องคก�รมห�ชน) ซงมเป�หม�ยในก�รเผยแพรคว�มรเกยวกบเศรษฐกจสร�งสรรค (Creative Economy) และผลกดนก�รใชคว�มคดสร�งสรรคในก�รขบเคลอนเศรษฐกจไทย
บรรณ�ธก�รทปรกษ� l อภสทธ ไลสตรไกล บรรณ�ธก�รอำ�นวยก�ร l กตตรตน ปตพ�นช ทปรกษ� l ศรอร หรมปร�ณ, ชมพนท วรกตต, พชต วรงคบตร, พจน องคทวเกยรต,
เลอช�ต ธรรมธรเสถยร บรรณ�ธก�รบรห�ร l พชรนทร พฒน�บญไพบลย กองบรรณ�ธก�ร l มนฑณ ยงวกล, ชลด� เจรญรกษปญญ�, รตม� เผอกน�โพธ, ปยวรรณ กลนศรสข
เลข�กองบรรณ�ธก�ร l วรรณเพญ บญเพญ ศลปกรรม l ชดชน นนน�ทนนท สม�ชกสมพนธ l ปยะพร สวสดสงห ประส�นง�นกองบรรณ�ธก�ร l ณฏฐนช ตณม�นะศร
CREATIVE THAILAND I 5
Editor’s Note : บทบรรณาธการ
นอ�จเปนยคทเร� “อ�น” กนม�กทสด และกเปนชวงเวล�ทเร�ส�ม�รถ
“ถ�ยทอด” หรอ “บอกเล�” ออกม�ไดม�กทสดและง�ยทสดเชนเดยวกน ก�ร
เปดกว�งของชองท�งในก�รเล�เรองและสอส�รผ�นตวหนงสอนน กำ�ลงขย�ย
วงเพมม�กขนทกขณะ แตในเวล�เดยวกน เร�กลบเหนปรม�ณของสอสงพมพ
อย�งทคนเคย ไมว�จะเปนหนงสอพมพ นตยส�ร หรอหนงสอลดนอยถอยลง
เชนเดยวกบอ�ชพ “นกเขยน” ทเคยเปนอ�ชพไกลตว เข�ถงไดย�ก และจำ�กด
วงเฉพ�ะผทมสทธมเสยงในก�รครอบครองสอ แตปจจบน ใครๆ กส�ม�รถ
จะเปนนกเขยนได แคมคว�มตองก�รทจะบอกเล�ออกม�
ต�มสถตพบว� ผใชทวตเตอรจะทวตขอคว�มร�ว 6,000 ทวตในทกวน�ท
สอดคลองไปกบจำ�นวน 350,000 ทวตตอน�ททถกสงขนม�บนแพลตฟอรม
ออนไลนน กล�ยเปนผลรวมมห�ศ�ลเท�กบ 500 ล�นทวตตอวน และ
2 แสนล�นทวตตอป เมอเทยบกบเฟซบก กพบว�ตวเลขเหล�นไมไดยงหยอน
ไปกว�กน นนคอในทกๆ น�ท จะมคอมเมนต 510,000 คอมเมนต มก�ร
อพเดทสเตตสอกร�ว 293,000 สเตตส และก�รอพโหลดรปอก 136,000 รปถก
โพสตขนไป ไมบอกกรว� ปรม�ณทถยบยงกว�เขมวน�ทเดนไปข�งหน� จะม
ปรม�ณ “นกเขยน” ทอยเบองหลง “ตวอกษร” เหล�นม�กเพยงใด และจะม
ก�รแขงขนเพอเรยกรองคว�มสนใจจ�ก “นกอ�น” หรอ “ผทบงเอญผ�นม�
เหน” ม�กขน�ดไหนในแตละวน
แตตวเลขเหล�นจะเปนตวแทนลมห�ยใจใหมของสงพมพไดหรอไม
คำ�ถ�มทถกถ�มกนบอยม�กทสดในวนนกคอในอน�คตเร�จะยงมหนงสอ
กระด�ษใหไดอ�นกนอยหรอไม ห�กมองลงไปในบรบทของปจจบน คำ�ตอบ
อ�จเปนไดว� หนงสออ�จไมไดสญสล�ยหรอต�ยลง แตเมอคนทำ�หนงสอตอง
เผชญหน�กบโจทยใหมทววฒนไปพรอมๆ กบเทคโนโลย กทำ�ใหหนงสอตอง
ไดรบก�รตอยอดใหเกดเปนสงใหมๆ ทตอบโจทยคนอ�นม�กกว�เดม
ตวหนงสออ�จไมจำ�เปนตองถกบรรจอยเพยงในหน�กระด�ษทถกเยบ
รวมกน เข�สนเปนเลมอกตอไป แตมนอ�จเลอนไหลอย�งอสระไปปร�กฏก�ย
อยในสอใหมๆ ทเพมปรม�ณขนเรอยๆ ไมเฉพ�ะแคสอหรอแพลตฟอรม
ออนไลนทครอบครองพนทสวนใหญในยคน แตมนอ�จจะอยในรปแบบของ
ภ�พยนตร นทรรศก�ร ผลง�นศลปะ หนงสอภ�พ หรอแมแตหนงสอทำ�มอ
เลมพเศษทตรงกบคว�มตองก�รของกลมนกอ�นทเฉพ�ะกลมม�กขน
เพร�ะทสดแลว หนงสอกจะยงคงเปนหนงสอ ททำ�หน�ทเปน “สอ” ใน
ก�รนำ� “ส�ร” ม�ถงเร� ห�กวนนลมห�ยใจของสอเก�กำ�ลงแผวลง นนกไมได
หม�ยถงว�คว�มกระตอรอรนของส�รทอยภ�ยในจะออนเรยวแรงลงไปดวย...
กลบกนเมอมองดๆ ส�รเหล�นกลบยงเพมปรม�ณทวคณ เตมไปดวยชวตชว�
และกำ�ลงถ�โถมเข�ใส จนเร�แทบตงตวไมตดเลยต�งห�ก
กตตรตน ปตพานช
บรรณ�ธก�รอำ�นวยก�ร
flickr.com
/pho
tos/Eirik
Sta
velin
CREATIVE THAILAND I 6
The Subject : ลงมอคด
เรอง: นพกร คนไว
อารตบก…แกลเลอรหนากระดาษ
เรอง: ณฏฐ� เกยรตสกลเดช�
พนทการเรยนรทไมไดอยแคในหนงสอ
ห�กพดถงหองสมดในฐ�นะของ ‘พนทแหงก�รเรยนร’ ภ�พจำ�ทหล�ยคน
นกถงคงจะเปนชนหนงสอเรยงร�ย ทนงจำ�นวนม�ก และผคนทเข�ม�นง
อ�นหนงสอ ทงนกเรยน นกศกษ�เข�ม�คนคว�ห�ขอมล ภ�ยใตบรรย�ก�ศ
ทต�งคนต�งกอยในคว�มเงยบกบสงพมพตรงหน� จนส�ม�รถไดยนแม
กระทงเสยงพลกหน�หนงสอ
แตเมอเทคโนโลยกำ�ลงขบเคลอนโลกไปข�งหน� ภ�พเหล�นจงกำ�ลง
เปลยนไปต�มเวล� เมอรปแบบของสอเปลยนจ�กสงพมพไปสโลกดจทล
ก�รคนคว�ห�ขอมลกทำ�ไดง�ยในโลกออนไลน ทงเนอห�เชงวช�ก�ร หรอ
เอกส�รง�นวจยต�งๆ ทจำ�เปนตอก�รศกษ�อ�งอง กเปลยนม�อยในรปแบบ
ดจทลม�กขนเรอยๆ เชน วดโอหรออบก ขณะทกยงมระบบทชวยอำ�นวย
คว�มสะดวกในก�รเข�ถงคว�มรม�กขนและสะดวกขน เชนก�รท
สถ�นศกษ�ในประเทศไทยหล�ยแหงเรมใชระบบ WorldShare Interlibrary
Loan (WorldShare ILL) ทชวยคนห�และส�ม�รถยมหนงสอจ�กหองสมด
ไดจ�กทวโลก
เมอพฤตกรรมของผใชและคว�มสำ�คญของสอหลกในพนทเปลยนไป
ก�รใชพนทกเปลยนต�มไปดวย ผทม�ใชบรก�รหองสมดจำ�นวนไมนอยท
ทมา: บทคว�ม “Artist’s book” และบทคว�ม “Printed Matter, Inc” จ�กวกพเดย / บทคว�ม “Bangkok Art Book Fair เพร�ะหนงสอคอสอทไมมวนต�ย” จ�ก creativethailand.org / บทคว�ม “Artist Books and Their Meaningful History” จ�ก widewalls.ch / บทคว�ม “Printed Matter Is the CBGB of Indie Bookstores-Don’t Let It Die” จ�ก vanityfair.com
เมอธรกจสงพมพบ�งประเภทเรมไมตอบโจทยนกอ�นรนใหม เหล�นตยส�ร
เรมทยอยปดตวต�มกนไป และอบกสในดจทลแพลตฟอรมกอ�จไมใช
คำ�ตอบเดยว แตกลบมสงพมพอกประเภทหนง ทยงคงอยและยนหยดดวย
แรงสนบสนนทเหนยวแนน นนกคอ “หนงสอของเหล�ศลปน” หรอทเรยก
กนว� “อ�รตบก”
ห�กพดถงอ�รตบก (Art Book) หรอหนงสอศลปะ หล�ยคนคงนกถง
หนงสอภ�พอนเมะ เกม หรอภ�พยนตรททำ�ออกม�เพอเปนของสะสมของ
กลมแฟนๆ หรออ�จเปนหนงสอภ�พทรวบรวมผลง�นของศลปนเบอรต�งๆ
แตอ�รตบกทเร�เหนกนนน กลบมประวตศ�สตรทน�สนใจม�กไปกว�ท
เข�ใจ เพร�ะแทจรงแลว สงพมพประเภทนมตนกำ�เนดม�จ�กคว�ม
เคลอนไหวสำ�คญในวงก�รศลปะชวงยค 70s เมอคนในแวดวงศลปะของ
สหรฐอเมรก�ไดออกม�รวมตวกนเพอเปดร�นทชอว� Printed Matter เพอ
จำ�หน�ยสงพมพประเภทอ�รตบกทไมเนนก�รแสวงห�ผลกำ�ไร แตเปดโอก�ส
ใหศลปนไดถ�ยทอดผลง�นออกม�ในรปแบบหนงสอศลปะหรออ�รตบกเปน
ของตวเอง และยงนบเปนก�รเปดพนทใหผคนส�ม�รถเสพง�นศลปผ�น
หนงสอไดไมต�งจ�กก�รเข�ไปชนชมผลง�นศลปะทเคยจดแสดงเฉพ�ะใน
แกลเลอรเท�นน
แตเมอขนชอว�เปนศลปน ก�รทำ�สงพมพทเรยกว�อ�รตบก จงกล�ย
เปนแพลตฟอรมใหมทชวยใหบรรด�ศลปนส�ม�รถปลดปลอยคว�มคด
สร�งสรรคไดอย�งเตมท ดวยก�รทำ�สงทแหวกแนวไปจ�กวธก�รทำ�หนงสอ
ทวไป นอกจ�กนยงมก�รถ�ยทอดทศนคตสวนตวเกยวกบสงคม ก�รเมอง
และสงรอบตวไดอย�งเสร จนทำ�ใหคว�มเคลอนไหวนกล�ยเปนง�นศลปะ
แขนงใหมทหล�ยคนเรมสนใจและสะสม โดยเรยกว� Artists’ books หรอ
Art Book อย�งทเร�รจกกนในวนน
คว�มนยมของอ�รตบกอ�จเหนไดจ�กง�นแสดงหนงสอศลปะทจดขน
ในหล�ยประเทศทวโลก เชน NY Art Book Fair ในสหรฐอเมรก� หรอ Tokyo
Art Book Fair 2017 ในญปน รวมถงประเทศไทยทไดเรมมก�รจดเทศก�ล
หนงสอศลปะทชอว� Bangkok Art Book Fair 2017 ซงเพงจดไปเปนครงแรก
เมอปทผ�นม�และไดรบก�รตอบรบเปนอย�งด ง�นเหล�นสะทอนใหเหนว�
ยงมกลมศลปน นกออกแบบ ทตองก�รชองท�งแสดงผลง�นของตวเอง
นอกเหนอจ�กพนทแสดงง�นแบบเดมๆ อกทงยงเปนโอก�สใหไดพบปะกบ
กลมผอ�นโดยตรง กล�ยเปนอกหนงพนทคณภ�พสำ�หรบผรกง�นศลปท
ตองก�รสนทรยะผ�นก�รสมผสรปเลมและก�รออกแบบสงพมพโดยศลปน
ซงไมอ�จทดแทนไดดวยไฟลดจทลaa
printedm
atter.c
om
CREATIVE THAILAND I 7
ทมา: บทคว�ม “5 Publishing Trends for 2018” (16 ตล�คม 2017) โดย Tim Mcconnehey จ�ก izzardink.com/publishing-trends / บทคว�ม “2018 Book Publishing Predictions - Are Indie Authors Losing their Independence?” (5 มกร�คม 2018) โดย Mark Coker จ�ก huffingtonpost.com
เรอง: กรณศ รตน�มหทธนะ
เทรนดวงการหนงสอตางประเทศป 2018
เทรนดยงเปนประเดนทน�สนใจเสมอ โดยเฉพ�ะก�รวเคร�ะหเทรนดธรกจ
สงพมพป 2018 ทสำ�นกข�วต�งประเทศหล�ยร�ยไดค�ดก�รณไว หล�ยขอ
อ�จไมน�แปลกใจ แตกยงมเทรนดบ�งอย�งทน�สนใจควรแกก�รบอกเล�
ใหอ�นกน
ทมา: บทคว�ม “รจก ‘Dokk1’ หองสมดในเดนม�รกทไมไดมแคเรองของหนงสอ แตคอพนทของทกคน” โดย พนช� อมสมบรณ จ�ก themomentum.com / บทคว�ม “First Public Library to Create a Maker Space”จ�ก forbes.com / บทคว�ม “หองสมดดจทล...เปลยนมห�วทย�ลยธรรมศ�สตร?” จ�ก manager.co.th และ dokk1.dk/english
ไปหองสมดเพอใชเพยงพนทเท�นน แตไมไดใชทรพย�กรสอต�งๆ ใน
หองสมดเลย ทำ�ใหพนทของหองสมดหล�ยแหงตองไดรบก�รปรบเปลยน
เพอรองรบกจกรรมทหล�กหล�ยของผใชม�กขน มก�รเพมพนทสำ�หรบก�ร
เรยนรในรปแบบต�งๆ ทงพนทจดกจกรรมอย�ง Fayetteville Free Library
ทนวยอรก หองสมดส�ธ�รณะแหงแรกทจดใหมเมคเกอรสเปซ ใหเปนพนท
สำ�หรบนกสร�งสรรคไดม�ใชอปกรณและเครองมอต�งๆ เพอสร�งสรรค
ผลง�นตนแบบได นอกจ�กนยงมก�รเพมพนทสำ�หรบก�รแลกเปลยน
พดคย และทำ�ง�นรวมกน ซงเปนสวนสำ�คญในก�รเรยนร
ล�สดท Dokk1 หองสมดทไดรบร�งวล Public Library of the Year
2016 ในเมองอ�รฮส ของเดนม�รกกมก�รจดก�รทไมไดยดตดกบก�รเปน
หองสมดแบบเดม ตงแตก�รออกแบบอ�ค�รทส�ม�รถปรบรปแบบก�ร
ใชสอยไดหล�ยฟงกชน ไปจนถงก�รจดก�รทรพย�กรองคคว�มรทไมจำ�กด
แคสอสงพมพหรอสอดจทลเท�นน เพร�ะเมอโลกเปลยนแปลงไปในอน�คต
สงเหล�นอ�จจะไมตอบโจทยของผใชง�นอกตอไป ทำ�ใหตงแตเรมตน
โครงก�รดงกล�วจนถงปจจบน Dokk1 มก�รรบฟงคว�มเหนจ�กประช�ชน
และกระตนใหเกดก�รมสวนรวมเสมอ เพอใหคว�มสำ�คญกบคว�มตองก�ร
ของผคนในสงคม และทำ�ใหหองสมดแหงนเปนพนทแหงก�รเรยนรทไมได
มอยแคเพยงในหนงสออกตอไป
1. คนจะเรมเกดอาการ “เซงโลกออนไลน” (Digital Fatigue) อบกอ�จยงไมเสอมคว�มนยมกจรง แตผอ�นจำ�นวนไมนอยจะเรม
‘เหนอย’ ทวนๆ ใชเวล�หล�ยชวโมงอยกบหน�จอโทรศพทมอถอ และ
คอมพวเตอร คนสวนหนงจงเรมหนม�ห� ‘เพอนเก�’ อย�งหนงสอ ทหยบ
อ�นไดทกเวล� สบ�ยต�กว� และไดคว�มรสกทดกว� (อย�งนอยกสำ�หรบ
นกอ�นจำ�นวนหนง) ยอดข�ยสวนใหญของนวนย�ยผใหญในป 2016 คอ
ยอดข�ยในรปแบบอบก แตมแนวโนมตกลง สอดคลองกบทยอดข�ย
‘หนงสอ’ ทกประเภท สวนแบงของอบกกลดลงเชนกนเมอเทยบกบ
หนงสอเลม
2. Indie Publishing และ Hybrid Publishing จะเปนทนยม Indie Publishing หม�ยถง นกเขยนเขยนเอง พมพเอง ข�ยเอง สวน
Hybrid Publishing หม�ยถง เอ�หล�ยๆ วธม�ใชรวมกน (เชน เอเยนตท
เคยมหน�ทตดตอสำ�นกพมพ เพอใหพมพง�นของนกเขยน เปลยนม�ตง
สำ�นกพมพเพอพมพหนงสอทตวเองเหนว�ด แตห�สำ�นกพมพพมพใหไมได
หรอ นกเขยนใชวธระดมทนมวลชน (Crowdfunding) เพอม�จดพมพหนงสอ
ของตนเอง
ขอมลป 2016 ระบว� เปนครงแรกทสวนแบงตล�ดของหนงสอทนกเขยน
จดพมพเอง หรอพมพโดยสำ�นกพมพเลกๆ แลนแซงหน�สำ�นกพมพยกษ
ใหญ ส�เหตทนกเขยนนยมทำ�ง�นเองโดยไมพงสำ�นกพมพอย�งเดม เปน
เพร�ะเมอไมตองแบงร�ยไดใหสำ�นกพมพเปนค�ผลตหนงสอ นกเขยนจงได
เงนม�กขน อกทงยงมอสระเตมทในก�รผลต (เชน กำ�หนดวธจดหน�หรอ
ออกแบบปก)
3. จำานวนปกหนงสอมากขน แตตลาดผอานของหนงสอแตละเลม จะแคบลง ตงแตป 2010 เปนตนม� หนงสอทพมพออกสทองตล�ดมจำ�นวนม�ก
ขนเรอยๆ แตปรม�ณผอ�นไมไดเพมขน (ประม�ณ 73% ของอเมรกนชน
อ�นหนงสออย�งนอยปละเลม เปนตวเลขทไมเปลยนแปลงม�กนกตงแตป
2012) เท�กบว� ตองทำ�ง�นหนกกว�เดมเพอใหหนงสอของตนเปนทรจก
เชน พย�ย�มสร�งกลมนกอ�นเฉพ�ะของตนขนม�ผ�นโซเชยลมเดย
นอกจ�กน นกเขยนทพมพง�นเองหล�ยคนกถกวจ�รณเรองคณภ�พตนฉบบ
ทแยลง (เพร�ะอ�จไมมบรรณ�ธก�รคอยตรวจแกตนฉบบ) และรปลกษณ
ของหนงสอ (ทแยลงเชนกน) จงมคำ�แนะนำ�ว� ก�รทำ�ง�นดวยคว�มประณต
ยงเปนโอก�สใหโดดเดนอยเสมอ
ขอมลเหล�น อ�จชวยใหเหล�นกเขยนและคนทำ�หนงสอตดสนใจ
ไดว� ปนจะสร�งง�นแบบไหนด
aarhuspa
norama.dk
CREATIVE THAILAND I 8
Creative Resource : วตถดบทางความคด
FEAT U RED BOOKVisionaire
ถ�ตองก�รเพยงถ�ยทอดเรองร�วหรอเนอห� สงพมพอ�จไมใชท�งเลอกแรก
อกตอไป และห�กเข�ใจเป�หม�ยดพอ ยงมอกหล�ยชองท�งในก�รสง
ขอคว�มเหล�นนไปยงผรบ ปจจบนชองท�งออนไลนถกเข�ม�แทนท
ชองท�งท�งก�ยภ�พอนๆ ผนกกำ�ลงกบสอหล�กหล�ยรปแบบ สร�ง
ประสบก�รณและก�รรบรส�รนนไดดกว� แลวหนงสอสงพมพทเปนตวเลม
จบตองได ยงคงมคณค�อะไรเหลออยอกบ�ง
Visionaire บอกว�พวกเข�คอคนเล�เรอง แตสงทเข�ทำ�ม�กกว�คอ
เข�ใชสงพมพเปนสวนหนงของก�รสร�งประสบก�รณ รวมกบชองท�งอนๆ
หนงสอ Visionaire ถกออกแบบม�อย�งสร�งสรรคสดจนตน�ก�ร เพอ
สะทอนแนวคดทแตกต�งกนโดยไมยดตดกบรปแบบ ซงเปนก�รทำ�ง�น
รวมกบนกเขยน ศลปน และนกออกแบบทมชอเสยงระดบโลก ตคว�มโจทย
ทเปดกว�งในก�รแสดงคว�มคด ทงเรองศลปะ แฟชน ภ�พยนตร และ
วฒนธรรมรวมสมย โดยไดรบก�รถ�ยทอดออกม�อย�งทไมเคยมใครทำ�
ม�กอน
ทงหมดนทำ�ให Visionaire ยงคงยนหยดอยไดม�กว� 26 ป ดวยคว�ม
แตกต�งของแตละเลมหนงสอเลมแรกไดรบก�รตพมพในป 1991 โดย
เซซเลย ดน (Cecilia Dean) และเจมส ค�ลอ�รดอส (James Kaliardos)
พวกเข�เรมตนจ�กคว�มตองก�รสร�งพนทในก�รนำ�เสนอเรองร�ว ไอเดย
และคว�มคดสร�งสรรคของศลปนไปสวงกว�ง ซงถ�นำ�เสนอในแกลเลอร
แนนอนว�ยอมสร�งประสบก�รณไดดกว� แตทงคไมตองก�รใหพนทม�เปน
ขอจำ�กดในก�รเข�ถง และดวยคว�มทในสมยนนยงไมมอนเทอรเนต
พวกเข�จงเลอกนำ�เสนอเนอห�ในรปแบบสอสงพมพ และพฒน�ประสบก�รณ
โดยไมจำ�กดเทคนคและรปแบบ ซงโซเชยลมเดยหรอโลกดจทลใหไมได
จนกล�ยเปนคณค�และเอกลกษณสำ�คญของ Visionaire
ทงคทำ�หนงสอม�แลวทกรปแบบ บ�งเลมมกลนหอม บ�งเลมเปดให
ไดลองชมรสช�ต บ�งเลมกล�ยเปนของเลน บ�งเลมเปนก�รพมพบนเสอ
บ�งเลมสงเท�ตวคน และเลมล�สดคอเลมท 67 ภ�ยใตธม Fetish ซงเปนก�ร
ทำ�ง�นรวมกบศลปนช�งถ�ยภ�พระดบตำ�น�นอย�งสตเวน ไคลน (Steven
Klein) ซงตพมพเพยง 200 เลมเท�นน
ปจจบน Visionaire กล�ยเปนเสมอนของสะสม บ�งฉบบยงมก�ร
ประมลกนในตล�ดหนงสอมอสองในร�ค�สงกว� 5,000 เหรยญสหรฐฯ เลย
ทเดยว
เรอง: เลอช�ต ธรรมธรเสถยร และ ชลด� เจรญรกษปญญ�
CREATIVE THAILAND I 9
BOOKA Living History โดย Martyn Lyons
แมจะมก�รค�ดก�รณว�ตล�ดหนงสอจะถกลดขน�ดลง เพร�ะผคนหนไปพงพ�ก�รอ�นแบบดจทลม�ก
ขน แตสถต 12 วนของง�นมหกรรมหนงสอระดบช�ตครงล�สด คอมผเข�รวมง�นถง 1.8 ล�นคน
ยอดจำ�หน�ยรวม 600 ล�นบ�ท ทำ�ใหเกดคำ�ถ�มว� ทำ�ไมคว�มตองก�รสงพมพยงไมหมดไปในยคท
เร�ส�ม�รถอ�นอบกไดง�ยกว� Books: A Living History ไดอธบ�ยภ�พรวมววฒน�ก�รของหนงสอ
ตงแตตนกำ�เนด จ�กกระด�ษป�ปรสไปสหน�จอแทบเลตในปจจบน แตละขนของก�รพฒน�นนม�
พรอมกบก�รเปลยนแปลงท�งสงคม ทำ�ใหเร�มองเหนคว�มผกพนระหว�งมนษยกบหนงสอทมก�ร
ก�วข�มผ�นยคต�งๆ ม�พรอมกนจนไมส�ม�รถแยกออกจ�กกนได
DOCU M EN TARYHow to Make a Book with Steidl กำ�กบโดย Jörg Adolph, Gereon Wetzel
แมจะอยในชวงทก�รพมพหนงสอลดนอยลง แตแกรฮ�รด ชไตเดล (Gerhard Steidl) เจ�ของโรงพมพ
ทเก�แกและมชอเสยงทสดแหงหนงในเยอรมน กลบยงคงไดรบก�รว�จ�งใหออกแบบและผลตหนงสอ
อย�งตอเนอง ส�รคดนเล�เบองหลงขนตอนก�รสร�งสรรคหนงสอแบบเฉพ�ะต�มคว�มตองก�รของ
ลกค�หล�ยประเภท ตงแตช�งภ�พชอดง แบรนดหร ตลอดจนชคจ�กตะวนออกกล�ง ก�รผลตท
พถพถนทงก�รสมผส คว�มละเอยดในก�รเลอกเฉดส เนอกระด�ษ เทคนคก�รพมพ หรอแมกระทง
กลนและเสยงพลกของหน�กระด�ษ รวมออกม�เปนผลง�นคณภ�พซงเกดจ�กประสบก�รณใน
ก�รพมพม�กว� 40 ป และคว�มหลงใหลในง�นอย�งแทจรง
พบกบวตถดบท�งคว�มคดเหล�นไดท TCDC Resource Center
Print Is Dead: Long Live Print:The World’s Best Independent Magazines โดย Ruth Jamieson
เมอนตยส�รทเร�คนเคยหล�ยฉบบไดปดตวลง ประโยคทว� Print Is dead จงส�ม�รถเหนไดเดนชด
ขนทกท แตในขณะทนตยส�รบ�งหวซงตพมพม�กว�หกสบปตองปดตวลง กมนตยส�รหวใหมๆ
เกดขนเชนกน ผเขยนพ�เร�สำ�รวจแผงหนงสอทเปลยนแปลงไป ในอดตแนวท�งของเนอห�พย�ย�ม
เข�ถงกลมคนหมม�ก แตนตยส�รอสระรนใหมไดเลอกนำ�เสนอเรองร�วทเจ�ะลกสตล�ดเฉพ�ะกลม
ทไมส�ม�รถห�อ�นไดทวไปม�กขน ชวยใหเหนว� นตยส�รต�งๆ อ�จไมไดต�ยลงทงหมด แตอ�จ
เปนก�รคดกรองใหมก�รปรบตวและจบตล�ดใหตรงจดม�กขนเท�นน
CREATIVE THAILAND I 10
MDIC : นวตกรรมและวสด
พบกบนวตกรรมและวสดสร�งสรรค ไดทชน 2 หอง Material & Design Innovation Center, TCDC
เรอง: ชมพนท วรกตต และปยวรรณ กลนศรสข
ดวยจำ�นวนผอ�นทลดลง สงผลใหนตยส�รด�นคว�มง�มทงหล�ยพย�ย�ม
ห�ชองท�งทำ�ธรกจแบบใหม นนคอธรกจค�ปลก แทนทจะโฆษณ�ผลตภณฑ
ต�งๆ ดวยวธเดมๆ อย�งก�รลงโฆษณ�ในหน�นตยส�ร ทกวนนบรรด�
ผผลตนตยส�รไดหนเข�สเกมก�รแขงขนของก�รกระจ�ยสนค� ทไมเพยง
พสจนว�มประสทธภ�พ แตยงชวยสร�งภ�พพจนทดใหแบรนด ตลอดจน
ชวยขย�ยก�รกระจ�ยสนค�ไปยงลกค�กลมใหมๆ ไดอกดวย
นตยส�ร Marie Claire นตยส�รชอดงด�นคว�มง�มไดสร�งคว�ม
รวมมอใหม เพอเชอมโยงเนอห�ของบทบรรณ�ธก�รเข�กบก�รข�ยสนค�
ในย�นโซโห (SoHo district) ของมห�นครนวยอรก โดยรวมมอกบม�สเตอร
ก�รดจดทำ�โครงก�รทชอว� “The Next Big Thing” เพอนำ�เสนอผลตภณฑ
ใหมเปนครงแรกสตล�ด และสร�งประสบก�รณในร�นค�ทสร�งสรรค
ขนม�เปนพเศษ เพอใหลกค�ไดทดลองสนค�ทมนวตกรรมด�นแฟชน
คว�มง�ม คว�มบนเทง เทคโนโลย รวมทงในแงมมสขภ�พทด ผ�นก�ร
จดทำ� “ปอปอพ สโตร” ร�นค�ชวคร�วทจะตงอยเพยงส�มสปด�หใน
ชวงเดอนกนย�ยนถงตล�คมปทผ�นม� โดยภ�ยในร�นไดหยบเอ�เนอห�
จ�กบทบรรณ�ธก�รของนตยส�รม�ใชสอส�รกบลกค�ภ�ยในพนท เพอ
สร�งประสบก�รณตรงทน�สนใจ และยงมก�รตงชอบรก�รต�งๆ ต�ม
เนอห�ในแตละคอลมนทเปนทนยม เชน ก�รใหนแมน ม�รคส (Neiman
Marcus) สไตลสตประจำ�กองบรรณ�ธก�ร เข�ม�ชวยแนะนำ�เคลดลบเรอง
แฟชนของนกออกแบบ ขณะทแบรนดใหญอย�ง Clarins กใชกระจกตรวจ
ทม�: บทคว�ม “With readership on the decline, beauty magazines try a new foray: retail” (19 ตล�คม 2017) โดย Mary Cass และ Nayantara Dutta จ�ก jwtintelligence.com /บทคว�ม “The Next Big Thing: The New Products a Creative Needs in Her Life” (14 กนย�ยน 2017) โดย Porter Simmons จ�ก marieclaire.com
สภ�พผวเสมอนจรงม�เปนเทคนคแนะนำ�ผลตภณฑรนใหม ด�นพ�รทเนอร
ร�ยใหญอย�งม�สเตอรก�รดกอำ�นวยคว�มสะดวกใหลกค�ไดสมผสกบ
ประสบก�รณจบจ�ยแบบดจทลทส�ม�รถจ�ยเงนไดจ�กทกทภ�ยในร�น
นอกจ�กโครงก�รน Marie Claire ในองกฤษยงไดรวมมอกบ Ocado
ออนไลนซเปอรม�รเกต เพอจดพนทบ�งสวนสำ�หรบสนค�คว�มง�มและ
สขภ�พ โดยใชเครอข�ยก�รสงของจ�กร�น Ocado ทส�ม�รถจดสงได
ภ�ยใน 24 ชวโมง เพอข�ยผลตภณฑต�งๆ ทแนะนำ�โดยบรรณ�ธก�รจ�ก
นตยส�ร Marie Claire นอกจ�กน นตยส�ร Refinery29 นตยส�รในเครอ
เดยวกนกยงทำ�ง�นรวมกบแบรนดเครองสำ�อ�งชนนำ�อย�ง Nars จดแสดง
ง�นศลปะและนำ�เสนอผลตภณฑใหมในลอนดอนไดอย�งน�สนใจ
เพร�ะตร�บใดทขอคดเหนจ�กนตยส�รยงคงมคว�มสำ�คญและม
อทธพลตอก�รตดสนใจซอสนค�ของผบรโภค ก�รทำ�ง�นรวมกนอย�ง
สร�งสรรคระหว�งร�นค�ปลกและกองบรรณ�ธก�ร กยงส�ม�รถทจะสร�ง
ประโยชนรวมกนในเชงธรกจ และก�วตอไปต�มแบบฉบบ “สวยอยได” ใน
โลกยคออนไลนอย�งแทจรง
wea
resp
arks.com
หมดปญหาหยบนตยสารไมทนสมครสมาชกรายปคาใชจายในการจดสง 200 บาท (12 เลม)
หรอสมครออนไลนไดทtcdc.or.th/creative_thailand
สมาชกใหมชอนามสกลเพศ ชาย
คร/อาจารย ผประกอบการ
หญง อาย อเมลโทรศพท โทรศพทมอถอ
สมาชกเกา (ตองการตออายสมาชก)
นกเรยน
ภาพยนตร
หมบาน/บรษท
เหมอนทอยในการจดสง
ศลปะการแสดงพพธภณฑ/หองแสดงงานวรรณกรรม/การพมพ/สอสงพมพ
โฆษณาแฟชน
การออกแบบโทรทศน/วทยการกระจายเสยง
สถาปตยกรรม ทองเทยว/โรงแรม/สายการบน หตถกรรม/งานฝมอ คาปลก/คาสง
ดนตร
อาหารการแพทย
ทศนศลป/การถายภาพโทรคมนาคมการเงน/ธนาคาร
ซอฟตแวร/แอนเมชน/วดโอเกม
นสต/นกศกษา นกออกแบบ/ครเอทฟ อาชพอสระ ขาราชการ/รฐวสาหกจพนกงานบรษท
อนๆ โปรดระบ
อนๆ โปรดระบ
จงหวดเลขท
หนวยงาน/แผนก
รหสไปรษณยซอย ถนน ตำบล/แขวง อำเภอ/เขต
หมบาน/บรษท
จงหวด
ตองการสมครสมาชกนตยสาร Creative Thailand ระยะเวลา 1 ป จำนวน 12 เลม
เชคสงจายศนยสรางสรรคงานออกแบบ พรอมใบสมครสมาชกโอนเงนเขาบญชออมทรพย ศนยสรางสรรคงานออกแบบ เลขทบญช 101-808967-0 ธนาคารกรงเทพ สาขาสำนกงานใหญสลม• แฟกซใบสมครพรอมหลกฐานการโอนเงนมาท 02-105-7450• หรอสงไปรษณยมาท ศนยสรางสรรคงานออกแบบ (Creative Thailand) อาคารไปรษณยกลาง 1160 ถนนเจรญกรง แขวงบางรก เขตบางรก กรงเทพมหานคร 10501• หรอแนบไฟลใบสมครพรอมหลกฐานการโอนเงนมาทอเมล creativethailand@tcdc.or.th
สอบถามขอมลเพมเตมไดท 02-105-7400 ตอ 122
เรมตงแตฉบบเดอน โดยยนดเสยคาใชจายในการจดสงเปนจำนวนเงน 200 บาท
เลขทหนวยงาน/แผนก
รหสไปรษณยซอย ถนน ตำบล/แขวง อำเภอ/เขต
ขอมลผสมครสมาชก
อาชพ
สาขา/อตสาหกรรมทเกยวของกบอาชพของทาน
ทอยในการจดสง
วธการชำระเงน
ทอยในการออกใบเสรจ
พบกบนตยสาร “คด” Creative Thailand ไดทร�นหนงสอ หองสมด สม�คม อ�ค�รสำ�นกง�น และร�นก�แฟใกลบ�น ในกรงเทพฯ เชยงใหม หวหน และจงหวดอนๆ รวมถง miniTCDC ดสถานทจดวางทงหมดไดท:www.tcdc.or.th/creativethailand/magazine/place
กรงเทพฯรานหนงสอ• Asia Books• Kinokuniya• B2S• แพรพทย� รานกาแฟ/รานอาหาร• Au Bon Pain• Starbucks• TOM N TOM’S COFFEE• True Coffee• Auntie Anne’s• Baskin Robbins• Coffee World• Mister Donut• Black Canyon• McCafe’• ดอยตง• Ninety four coffee• Puff & Pie• Red Mango• Iberry• Greyhound Cafe’• Amazon Cafe’• Chester’s Grill• Luv minibar พพธภณฑ/หอศลป• หอศลปวฒนธรรม แหงกรงเทพมห�นคร• มวเซยม สย�ม• อทย�นก�รเรยนร (TK park)• นำ�ทอง แกลเลอร สมาคม/หองสมด• ศนยศลปะน�น�ช�ต สม�คมฝรงเศส• หองสมดเนลสน เฮลส The Neilson Hays Library • หองสมด - นด�• สม�คมโฆษณ� แหงประเทศไทย• สม�คมธน�ค�รไทย• สม�คมสโมสรนกลงทน• หองสมด สสวท.• สม�คมหอก�รค�ไทย• สถ�บน• Wall Street Institute• Raffle Design Institute• Vision Swimming Academy เชยงใหม • woo cefe• Kagee• Ristresto lab• ท�แพอสต+ dibdee.binder • C.A.M.P ,MAYA• True Coffee ,หอสมด มช.• Punspace, นมม�นฯ• asama cafe• ม�ห�สมด (บ�นข�งวด)• see scape gallery• nimmanian club• 8 days a week• Bulbul book cafe’• Graph cafe’• Cefe de museum• local cafe Think park • Librarista• Artisan ววล�ย• paper spoon• ก�แฟรสนยม, หลง มช ท�งขนก�แล• The barn : Eatery Design• Book Republic• wake up หน�มอ• Fab cafe’• kum cafe คมเจ�บรรตน
• MAIIAM Contemporary Art Museum• ชวต ชว�• Minimeal Cafe• Impresso• Restr8to• Penguin Villa (Penguin Getto)• ก�แฟอ�ข� อ�ม� La Fattoria ส�ข�2 • Happy Hut ถ.นมม�นฯ • ร�ชดำ�เนน • Mai Bakery In Garden • Starbucks The Plaza• Yesterday Hotel • October • สรยนจนทร� นมม�นฯ ซอย 1 • ร�นมช�มชย (ก) • Cafe’de nimman • The Booksmith • ร�นช� (Drink Club) • Cotto Studio • Starbucks Nimmanhemin• Fern Forest Cafe’• 9th Street Cafe นมม�นฯ ซอย 9 • ดวงกมล (Duang Kamol) • Rustic & Blue - Handgrown • Produce & Artisan Food นมม�นฯ ซอย 9• หอนทรรศก�รศลปวฒนธรรม มช. หวหน • ร�นก�แฟ ชบชว� หวหน • อยเยน หวหน บลโคน • บ�นใกลวง • ภตต�ค�รมกรณ� • บ�นถวเยน @ แนบเคห�สน • ร�นอ�ห�รหวหน (โกท) • ก�แฟข�งบ�น • IL GELATO ITALIANO • Together Bakery & Cafe’• โรงแรม วรบระหวหน• Let’s Sea• โรมแรม ดน หวหน • เดอะรอค หวหน • บ�นจนทรฉ�ย • หวหน มนตร� รสอรท• ลน�ฮท รสอรท กระบ• Nakamanda Resort & Spa• Rawee Warin Resort & Spa• A little Handmade Shop ขอนแกน • Hug School of Creative Arts• ร�นสบส�น • ร�นก�แฟ คอฟฟ เดอ หล� (Coffee Der La) เชยงราย • ร�นหนงสอ herebookafe• ร�น Coffee Dad นครราชสมา • Hug station resort นครปฐม • ร�น Dipchoc Cafe นครสวรรค• ร�น Bitter Sweet นาน • ร�น Runway Coffee• ร�นคล�สสค โมเดล น�น
• ร�นก�แฟป�กซอย • ร�น Nan Coffee Bean ปาย/แมฮองสอน • ร�นคอฟฟอนเลฟ • ร�น all about coffee • ร�นป�ยหว�นบ�นนมสด • ร�นเลกเลก• ป�ยวม�นรสอรท พงงา• Niramaya Villa and Willness Resort• Ranyatavi Resort Phang Nga• The Sarojin เพชรบร• Grand Pacific Sovereign • Resort & Spa• DevaSom Hua Hin Resort ภเกต • ร�นหนง(สอ) ๒๕๒๑ ภเกต• The oddy Apartment & Hotel• At Panta Phuket• Banyan Tree Phuket• Le Meridien Phuket• Millienium Ressort Patong Phuket• Novotel Phuket Resort • Patong Paragon Resort & Spa Phuket • Sheraton grand Lagana Phuket• Sri wanwa Phuket Villa• Thanyapura ระยอง• Le Vimarn Cottage ลำาปาง • อ�ลมภ�งค เกสทเฮ�ส แอนด มอร ลำ�ป�ง• ร�นเอก�ลเต Egalite Bookshop • Lampang Art Center เลย • บ�นช�นเคยง• ม�เลยเด เกสตเฮ�ท ลพบร • ซนดคอฟฟ สมทรสงคราม/อมพวา• Baan Amphawa Resort and Spa สโขทย• Ananda Co.,Ltd. สราษฎรธาน• Muang Samui Spa Resort• Pavilion Samui Boutique Resort• The Sunset Beach Resort and Spa Taling ngam• Nora Beach Resort Samui อทยธาน• ร�นบคโทเปย Booktopia • Avatar Miracles
CREATIVE THAILAND I 12
Local Wisdom : ภมความคด
คณเคยสงสยหรอฝงใจกบการถกครอาจารยสงใหอาน “หนงสอนอกเวลา” หรอไม เพราะถงจะชอ ‘นอกเวลา’ แตกเหมอน ถกบงคบใหอานแตอะไรทเขาใจยาก และยงตองเอามาใชสอบเพอวดคะแนน แลวหนงสอนอกเวลาในอดมคตทเรา คาดหวงไว ควรจะเปนแบบไหน เพราะไมใชแคประเทศไทยเทานนทมหนงสอนอกเวลา แตประเทศทมการศกษาอนดบตนๆ ของโลกอยางฟนแลนด เขากอานหนงสอนอกเวลาเหมอนกน
เรอง: ช�ครต นลศ�สตร
CREATIVE THAILAND I 13
อานอะไรในประเทศไทย หนงสอนอกเวล�อยภ�ยใต
คว�มรบผดชอบของสำ�นกง�นคณะกรรมก�ร
ก�รศกษ�ขนพนฐ�น (สพฐ.) สงกดสำ�นกง�นปลด
กระทรวงศกษ�ธก�ร โดยมวตถประสงคเพอ
ฝกใหเดกสรปอ�นจบใจคว�มสำ�คญ ห�ขอคด
เปนก�รวเคร�ะหคว�มส�ม�รถในก�รอ�นและ
ก�รเขยนของเดก ต�มจดประสงคของกระทรวงฯ
อกทงเนอห�ส�ระในหนงสอ ยงมบทบ�ทในก�ร
เปนตนแบบก�รขดเกล�ท�งสงคม ใหเย�วชนม
คณลกษณะอนพงประสงค เชน รกช�ต ศ�สน
กษตรย ซอสตยสจรต มวนย อยอย�งพอเพยง
มคว�มกตญญ ดำ�รงชวตรวมกนในสงคมอย�ง
สนตสข เปนตน นอกจ�กนหนงสอนอกเวล�ยง
เปนอกหนงในตวชวดประเมนผลทถกใชในก�ร
เรยนก�รสอนม�ตงแตป 2518 จนปจจบน โดย
ประก�ศในแตละปทออกม� กจะกำ�หนดเปนแกน
หลกว�ตองอ�นอะไรบ�ง
ขณะทหลกสตรก�รศกษ�ของฟนแลนด
กมจดประสงคใหนกเรยนไดอ�นและเข�ใจ
วรรณกรรม เพอขดเกล�เย�วชนเชนกน เพยงแต
เกณฑในก�รเลอกหนงสอนอกเวล�ไมไดขนอย
กบหนวยง�นด�นก�รศกษ�ระดบประเทศ แตถก
มอบหม�ยใหเปนหน�ทของครอ�จ�รยในแตละ
โรงเรยน โดยเชอว�แตละพนทมพนฐ�นของเรอง
ร�วและประวตศ�สตรทไมเหมอนกน จงควร
จดห�หนงสอนอกเวล�ทมเนอห�ใกลชดกบเดก
และเย�วชน รวมถงครอ�จ�รยควรทำ�คว�ม
เข�ใจเกยวกบวฒนธรรมในพนท นนๆ เพอ
ออกแบบร�ยชอของหนงสอนอกเวล�ใหสมพนธ
กบเย�วชนผอ�น เปนเรองร�วทเกยวของและเปน
ทสนใจของเย�วชน เพอชวยใหผอ�นเกดคว�ม
รสกผกพนไปดวย ก�รเลอกหนงสอนอกเวล�จง
เปนเรองสำ�คญ เพร�ะจะสงผลตอตวเย�วชน
ตงแตทกษะก�รอ�นและก�รเรยน ไปจนถงมผล
ตอก�รศกษ�ของชวตเดกคนหนงเลยทเดยว
อานอยางไรคว�มสนกของก�รอ�นหนงสอ อ�จเกดขนจ�ก
ก�รทคนอ�นหนงสอเลมเดยวกนม�เจอกน แลว
เกดก�รพดคยแลกเปลยน แสดงคว�มคดเหน
หรอทศนคตทมตอหนงสอเลมนน เพอทำ�ให
หนงสอนนมบทบ�ทในก�รสร�งปฏสมพนธใน
ชวตจรง แตสำ�หรบเดกๆ หล�ยคนทเพยง
อ�นสรปไมกหน�กเพอทจะจำ�ไปเขยนสอบ
กลบกล�ยเปนก�รปลกฝงให “จำ�” และนำ�ไปส
ก�รใหคะแนน ไมใชเพอใหคว�มรหรอปลกฝง
ก�รอ�นจรงๆ
ในฟนแลนด หนงสอนอกเวล�ไมไดถกนำ�
ม�วดผลด�นก�รเรยนก�รสอน แตกลบถก
กระตนจ�กสภ�พแวดลอมและกจกรรมต�งๆ
เพอใหเย�วชนกระตอรอรนทจะอ�นหนงสอเอง
ยกตวอย�งหนงในกจกรรมทน�สนใจทไดรบ
คว�มรวมมอจ�กรฐบ�ลอย�ง “กจกรรม
ประก�ศนยบตรนกอ�น” ของเมองโอวล (Oulo)
ทใชเวบไซตของเมองประช�สมพนธโครงก�ร
นกอ�นประจำ�เมอง โดยมก�รประก�ศร�ยก�ร
ชอหนงสอทกำ�หนดใหอ�น รวมถงกฎกตก�อนๆ
เชนว�ตองอ�นหมวดอะไร เรองอะไรบ�ง หรอ
อ�นขนตำ�กเลม ใหเย�วชนทสนใจไดไปเลอก
อ�นและเขยนเนอเรองสรปหรอขอคดทไดจ�ก
ก�รอ�นเข�ม� เมอสะสมเรองร�วจ�กก�รอ�น
ไดครบ กจะไดรบประก�ศนยบตรทถกออกแบบ
ใหมดไซนสวยง�มน�สะสมจ�กนกว�ดภ�พ
ประกอบคนดงของเมองม�เปนร�งวลให
ภ�คภมใจ
หรอกจกรรมทกระตนใหเดกๆ ผกพนกบ
หนงสอม�กขน อย�งเชนโครงก�ร 100 authors,
1,000 of encounters ทใหนกเขยนชอดงทเปน
ขวญใจนกอ�นไดม�พบปะกบผอ�นตวนอยๆ ถง
หองเรยนอย�งทวถง นบเปนแรงบนด�ลใจสำ�คญ
ทจะชวยกระตนใหเดกๆ รสกสนใจหนงสอและ
ผกพนกบก�รอ�นไดม�กขนอย�งชดเจน
อานดวยตวเอง อานเพอตวเอง“อยกบกง” “กามนต ภาคพนดน” “คำาพพากษา”
“ไสเดอนตาบอดในเขาวงกต” คอตวอย�งหนงสอ
นอกเวล�ของไทยบ�งเลมทผอ�นตองอ�ศยก�ร
อ�นและตคว�มเนอห�อย�งลกซง นอกจ�กน
วรรณกรรมหล�ยเลมกไมไดรบก�รออกแบบม�
เพอผอ�นรนเย�ว ทงก�รจดว�งเนอห� หน�ปก
หรอภ�พประกอบ ทห�งไกลจ�กคว�มสนใจของ
เย�วชนสวนใหญ จงอ�จเปนสวนสำ�คญททำ�ให
เกดชองว�งระหว�งหนงสอกบผอ�น
อ�จเปนก�รย�กในก�รเลอกวรรณกรรม
ซกเลมเพอใหเปนหนงสออ�นนอกเวล�ในแตละป
ก�รศกษ� แตห�กยกตวอย�งหนงสอนอกเวล�
ทตองผ�นต�เดกๆ ช�วฟนแลนดทกคนอย�ง
“เจดภราดร” วรรณกรรมคล�สสก ทสอส�รไป
ยงผอ�นว�คณค�ของก�รเปนคนคอก�รอ�นออก
เขยนได และเปนกระบวนก�รทำ�ใหคนธรรมด�
คนหนงกล�ยเปนคนฟนแลนดโดยสมบรณ ซงตว
วรรณกรรมเปนเนอเรองเกยวกบชวตผคนใน
สมยนน และชให เหนถงคว�มสำ�คญของ
วฒนธรรมก�รอ�นของฟนแลนด เพอใหผอ�น
เกดคว�มตระหนกว�ก�รอ�นออกเขยนไดเปน
กญแจสำ�คญอย�งหนงททำ�ใหฟนแลนดใชสร�ง
คว�มเสมอภ�คในประเทศไดสำ�เรจ
อย�งไรกต�ม ก�รอ�นกยงคงเปนปจจยสำ�คญ
ทสร�งใหเย�วชนเตบโตขนอย�งสมบรณ ยงม
กลไกในก�รสร�งสภ�พแวดลอมทเอออำ�นวยให
เกดก�รอ�นอย�งสมครใจ กยอมชวยใหผอ�นเหน
คณค�และประโยชนจ�กก�รอ�นไดม�กยงขน
ทมา: สมภ�ษณ กลธด� รงเรองเกยรต นกแปล และ นกวช�ก�รอสระ / บทคว�ม “อ�น-อ�น-อ�น แบบ ฟนแลนด ตอนท 1” โดย กลธด� รงเรองเกยรต / บทคว�ม “อ�น-อ�น-อ�น แบบฟนแลนด ตอนท 2” โดย กลธด� รงเรองเกยรต / บทคว�ม “Literacy in Finland” โดย The European Literacy Policy Network. (ELINET)
เมอถ�มเย�วชน คละอ�ย คละระดบชนคละโรงเรยน/มห�วทย�ลย ในหล�ยๆ จงหวด จำ�นวน 100 คน เกยวกบ “หนงสอนอกเวล�” เฉลย 5 วน�ท ทเย�วชนจำ�นวน 25 คน ใชเพอนกชอหนงสอนอกเวล�ทเคยอ�น เฉลย 1 น�ท ทเย�วชนจำ�นวน 21 คน ใชนกชอหนงสอนอกเวล�ทเคยอ�น 63 คน อ�นหนงสอนอกเวล�เพร�ะ ออกสอบ และ 34 คน อ�นเพร�ะคว�ม สนใจสวนตว 74 คน ยงคงสงสยว�เกณฑในก�รเลอก หนงสอนอกเวล�คออะไร 25 คน เท�นนทพบว�อ�นหนงสอนอก เวล�แลวสนก 39 คน ตองซอหนงสอนอกเวล�ดวยเงน ของตนเอง และ 63 คน เมออ�นเสรจ แลวกว�งไวเฉยๆ ทบ�น 52 คน รสกว�อ�นหนงสอนอกเวล�แลว ไดเรยนรหรอไดขอคด 50 คน รสกว�หนงสอนอกเวล�ไมได กระตนใหรกก�รอ�นม�กขน 92 คน เหนดวยว� ควรใหเดกส�ม�รถ เลอกหนงสอนอกเวล�เพออ�นเองได
CREATIVE THAILAND I 14
Cover Story : เรองจากปก
เรอง: ปฏก�ล ภ�คก�ย
CREATIVE THAILAND I 15
เมอพดถง ‘การอาน’ คณนกถงอะไร? หากยอนกลบไปหลายสบปกอนหนาน ภาพของการอานถกผกตดอยกบหนงสอเปนเลมๆ ภาพของผคนทพกพาหนงสอไปอานตามทตางๆ หรอภาพของผคนทหามมสงบๆ ในบาน นงพลกหนงสอทามกลางความเงยบ
แตปจจบน ภ�พของก�รอ�นมกม�ในรปแบบของ
เครองมออเลกทรอนกส เร�อ�นข�วส�รบ�น
เมองผ�นสม�รทโฟน เร�อ�นตวอย�งหนงสอ
เลมใหมของนกเขยนคนโปรดดวยก�รเข�ไปใน
เวบไซต เร�อ�นอะไรตออะไรดวยก�รรดสไลด
ผ�นหน�จอแทบเลต
คงไมเกนไปนกทจะบอกว� พฤตกรรมก�ร
อ�นไดเปลยนไปแลว
และก�รเปลยนแปลงเชนนยอมสงผลกระทบ
ตอวงก�รสอสงพมพและตวคนทำ�ไมใชนอย
ศตรของกระดาษ ปล�ยป พ.ศ. 2560 วงก�รนตยส�รเมองไทย
เกดข�วเปนทฮอฮ� เมอนตยส�รทอยคกบแผงม�
ย�วน�น 38 ปอย�ง คสรางคสม ประก�ศปดตว
จรงอยว�กอนหน�น นตยส�รหรอสอหล�ย
สำ�นกไดมก�รปดตวกนไปบ�งแลว ห�กข�วนก
ยงสร�งคว�มสนสะเทอนใหกบคนในแวดวงสอ
สงพมพอยด เพร�ะสำ�หรบกลมคนทำ�สอใน
เมองไทย คสรางคสม เรยกไดว�เปนนตยส�ร
อนดบหนงทมฐ�นคนอ�นเหนยวแนน
ยอดพมพตอเดอนทม�กถงแสนฉบบ และ
เคยทำ�ยอดข�ยไดสงถงเดอนละ 1.6 ล�นเลม เปน
สถตทใครๆ กอย�กเจรญรอยต�ม
แตเมอเวล�ผ�นไป คสรางคสม กลบทำ�
กำ�ไรไดนอยลง แมจะมคอลมนเปนทนยมในหม
นกอ�นเปนก�รดดวงประจำ�ฉบบอย�ง คสมกบ
ร�ศ ห�กก�รเฟองฟของโซเชยลมเดยกทำ�ใหดวง
ในหนงสอไดรบก�รเผยแพรในวงกว�ง โดยทท�ง
นตยส�รไมไดรบผลประโยชนใดๆ
ดำ�รง พฒต�ล ผกอตงนตยส�รบอกว� เข�
พย�ย�มปรบตว ห�ชองท�งสอส�รกบคนอ�น
โดยตรง เปดรบสม�ชกเพอจดสงหนงสอใหถง
บ�น แตนตยส�รทมยอดพมพหลกแสนเลมน
กลบมคนสมครสม�ชกแคหลกรอยเท�นน
เหตผลทงหมด เพยงพอทจะทำ�ใหดำ�รง
ตดสนใจหยด คสรางคสม ไวเพยงเท�น
สำ�หรบคนอ�น ก�รจ�กล�ครงนเตมไปดวย
คว�มเสยใจและเสยด�ย สวนผคนทอยในแวดวง
สอ ก�รจ�กล�ครงนทำ�ใหคำ�พดทว� “หนงสอ
ต�ยแลว” กลบม�ดงอกครง
ยอนกลบไปตนยค 90s เวล�นนคนในแวดวง
สอสงพมพพ�กนวงวนห�ท�งเอ�ตวรอดจ�กก�ร
ม�เยอนของ ‘อบก’ ดวยคณสมบตทพกพ�หนงสอ
ไปไหนม�ไหนไดเปนรอยเลม จะหน�เท�ไหร
กไมสงผลตอนำ�หนก แถมยงอ�นไดอย�งสบ�ย
ในททไรแสงไฟ นกก�รตล�ดพ�กนฟนธงว�อบก
คอตวต�ยตวแทนของหนงสอเลม สอหล�ยสำ�นก
จงตองเตรยมลท�ง ทำ�หนงสอทงในรปแบบ
กระด�ษและอบกควบคกนไป
ห�กคว�มจรงแลว แมแตตล�ดนกอ�นอบก
ทใหญทสดอย�งสหรฐอเมรก� ยอดข�ยของ
หนงสอเลมกยงคงม�กกว� หรอในประเทศท
วฒนธรรมก�รอ�นแขงแรงอย�งเยอรมน ยอดซอ
ข�ยของอบกเทยบไดกบ 5% ของก�รซอหนงสอ
ทงป
รสเซลล กร�นดเนตต (Russell Grandinetti)
ผดแลภ�พรวมของ Kindle พดตดตลกไวว�
หนงสอกระด�ษไดเปรยบอบกตรงทพกพ�ง�ย
แขงแรง และมแบตเตอรทย�วน�นกว� ขอดอย�ง
เดยวทอบกม อ�จเปนก�รเพมขน�ดตวหนงสอ
ไดต�มใจชอบ นอกจ�กน เข�ยงเสรมอกว�
เทคโนโลยท เกยวกบก�รอ�นทงหล�ยมก�ร
อพเดตม�กเกนไป ซงหล�ยครงทำ�ใหอ�รมณของ
นกอ�นตองสะดดลง
ถ�อบกไมส�ม�รถโคนลมสอสงพมพได แลว
เหตใด สอทงหล�ยจงคอยๆ ปดตว?
บ�งทคำ�ตอบอ�จอยใกลตวกว�ทเร�คด
ออนไลน 24 ชวโมง ในแตละวน คณหยบสม�รทโฟนขนม�เชก
บอยแคไหน แลวระหว�งทนงทำ�ง�น คณสลบ
หน�จอไปเชกโซเชยลมเดยบอยหรอเปล�
ไมตองกลวทจะตอบว� “บอย” เพร�ะม
หล�ยคน (รวมถงเร�ดวย) ทเปนแบบนเชนกน
Mediakix บรษทดจทลเอเจนซทำ�ก�รตดตอ
โซเชยลมเดยต�งๆ เพอขอเข�ไปเกบขอมลผใช
บรก�รในชวงวยตงแต 13-79 ป เพอนำ�ม�ห�ค�
เฉลยว�ในแตละวน เร�ใชเวล�กบสงเหล�นม�ก
นอยขน�ดไหน
116 น�ทคอค�เฉลยทเร�ใชไปในแตละวน
แบงออกเปน ยทบ 40 น�ท เฟซบก 35 น�ท
สแนปแชต 25 น�ท อนสต�แกรม 15 น�ท และ
ทวตเตอร 1 น�ท
goo
deread
er.com
CREATIVE THAILAND I 16
ตวเลขข�งตนอ�จดนอยและกว�งเกนไป
Common Sense Media องคกรทมงหวงให
คว�มรผปกครองเพอคอยเฝ�สำ�รวจพฤตกรรม
ก�รใชเทคโนโลยของลกๆ จงไปเกบขอมลวยรน
(13-19 ป) ช�วอเมรกน กอนพบว� พวกเข�ใช
เวล� 9 ชวโมงตอวนไปกบก�รออนไลนในโซเชยล
มเดย พรอมหม�ยเหตแนบว� เวล�ดงกล�วไม
นบรวมชวงทใชอนเทอรเนตเพอทำ�ง�นเลย
ดวยซำ�!
ขอมลเหล�นเกยวของกบวงก�รหนงสอ
อย�งไร?
ปฏเสธไมไดว�เมอผคนไปรวมตวกนในโลก
ออนไลน สอหล�ยเจ�กตองพ�กนตบเท�เข�ม�
ชวงชงพนท ก�รปร�กฏตวบนอนเทอรเนตกล�ย
เปนชองท�งทแทบทกสอตองม
แรกๆ ก�รเคลอนย�ยถ�ยขอมลไปสโลก
ออนไลนอ�จไมต�งอะไรกบก�รทตองทำ�อบก
ควบคกนไป แตทนททเฟซบก หรอทวตเตอรได
รบคว�มนยม สอแตละเจ�ต�งตองชวงชงคว�ม
สนใจใหไดม�กกว�เดม เพร�ะนอกจ�กจะตอง
นำ�เสนอใหรวดเรวและพเศษสดกว�สอสำ�นกอนๆ
แลว เนอห�ทหมนเพยรทำ�กนม� ยงตองดงคว�ม
สนใจใหไดม�กกว�สเตตสจ�กเพอนๆ ของนกอ�น
และตองมวธก�รนำ�เสนอทน�ดงดดพอใหอ�น
จนจบ
Slate.com เวบไซตแมกก�ซนออนไลนแหง
สหรฐอเมรก� รวมมอกบ Chartbeat องคกรท
เชยวช�ญด�นก�รเกบขอมลบนโลกออนไลน
ศกษ�พฤตกรรมก�รอ�นของผใชบรก�รเวบไซต
Slate และเวบไซตจำ�พวกเดยวกนอกหล�ยเวบว�
เมอผคนกดเข�ม�อ�นบทคว�ม พวกเข�เลอน
เม�สหรอสไลดอ�นจนจบหรอไม
ผลกคอ มผใชง�นทคลกเข�ม� แลวปดทนท
โดยไมเลอนดอะไรเลยประม�ณ 5% สวนคนทให
คว�มสนใจ อ�นไปไดจนถงครงท�งมแค 25
เปอรเซนต เท�นน นอกจ�กน เวบไซตทเผยแพร
บทคว�มออนไลนอย�ง Upworthy.com ยงได
ทำ�ก�รเกบขอมลว� คนทแชรบทคว�มของพวกเข�
ไปนนไดอ�นมนจรงๆ บ�งหรอเปล� กอนพบว�
คนทกดแชรสวนใหญ เพงอ�นบทคว�มไปไดแค
10 เปอรเซนต และยงมขอมลบงชดวยว� เนอห�
ทมภ�พถ�ยหรอวดโอเปนหลกจะถกแชรม�กกว�
เนอห�ทมแตตวอกษรม�กถง 40 เท�!
เมอพฤตกรรมก�รอ�นเปนเชนน ผคนใน
แวดวงสอจงตองปรบตวขน�นใหญ คนทเคย
คลกคลกบก�รสอส�รผ�นหน�กระด�ษ เวน
จงหวะใหอ�นไดอย�งร�บรน เมอม�อยในโลก
ออนไลนกตองปรบตว เขยนหวขอใหชวนดงดด
นำ�ใจคว�มทอย�กสอม�พดตงแตยอหน�แรก
แถมยงตองยอยขอมลใหกระชบ และนำ�เสนอ
ควบคไปกบภ�พประกอบทจะชวนใหคนหยดดได
แตเมอโพสตใหมๆ บนอนเทอรเนตเกดขน
วนละไมตำ�กว�สองล�นโพสต ประกอบกบผคน
ใชเวล�สวนใหญไปกบโลกออนไลน ในท�งหนง
มนจงสงผลกระทบตอวงก�รหนงสอกระด�ษ
อย�งชวยไมได
ผคนไมเปดอ�นหนงสอเลม ยอดข�ยหนงสอ
ตกเปนประวตก�รณ วนเวยนเปนวฏจกรจนทำ�ให
หล�ยสำ�นกหมดแรงทจะแขงขน
จ�กทอนเทอรเนตกล�ยเปนชองท�งท
ตองม สำ�หรบบ�งเจ�กล�ยเปนชองท�งเดยวท
เหลออย
แตนนไมไดหม�ยคว�มว�เปนเรองร�ย
เสมอไป เมอขอดของอนเทอรเนตคอคว�มวองไว
สอบ�งประเภทจงชวงชงคว�มไดเปรยบในเรองน
เอ�ไวได โดยเฉพ�ะวงก�รแฟชนและด�ร�ท
ยอดข�ยแบบเปนเลมลดลงอย�งชดเจน สวนหนง
เปนเพร�ะคว�มเฟองฟของอนสต�แกรม และ
ก�รทด�ร�ส�ม�รถมชองท�งในก�รพดคยหรอ
อพเดตข�วส�รไดโดยตรง กจกรรมหล�ยอย�งจง
ไมใชเรองลบอกตอไป รวมถงก�รตดต�มเทรนด
แฟชน ทระยะเวล�ในก�รว�งแผงของนตยส�ร
อ�จทำ�ใหเทรนดนนห�ยลบไปแลว
นจงอ�จเปนเหตผลททำ�ใหชวงปล�ยป 2017
Condé Nast Inc. บรษทสอยกษใหญแหงอเมรก�
ประก�ศว�จะหยดก�รตพมพ Teen Vogue
นตยส�รแฟชนวยรนในแบบรปเลม และหนไป
สอส�รผ�นท�งออนไลนอย�งเตมรปแบบ เชน
เดยวกบอกหนงนตยส�รแฟชนต�งเครออย�ง
NYLON ทจะหนไปเอ�ดท�งออนไลนเชนกน
CREATIVE THAILAND I 17
ตนทนของโลกออนไลน แมก�รตดสนใจเลกพมพหนงสอเลม แลว
พ�ตวเองเข�สโลกออนไลนจะเปนท�งเลอกของ
สอสงพมพหล�ยเจ� แตกปฏเสธไมไดว�รปแบบ
ของธรกจนนยงไมต�งจ�กไปเดม
ห�กก�รทำ�หนงสอในรปแบบเดม ตองห�ค�
โฆษณ�เพอม�ชวยค�ใชจ�ยในสวนของก�รผลต
และร�ยไดของทมง�น ก�รทำ�เนอห�เพอเผยแพร
บนโลกออนไลน กตองมค�ใชจ�ยในสวนเหล�นน
เชนกน
สำ�หรบต�งประเทศ ปญห�หลกๆ คอก�ร
ทน�ยทนสวนใหญหนไปลงโฆษณ�กบกเกลและ
เฟซบกโดยตรง ทำ�ใหหล�ยสำ�นกตองห�ท�งเอ�
ตวรอดกนอย�งหนกหนวง บ�งกไดส�ยสมพนธ
อนดทมม�ย�วน�น บ�งกไดน�ยทนหน�ใหมๆ
ทใหก�รสนบสนน แตบ�งกเลอกใชวธวดใจ
คนอ�นดวยก�รใหสมครสม�ชก
ยอนกลบไปชวงป 2012 The New York
Times หนงสอพมพยกษใหญแหงสหรฐอเมรก�
บอกว� จะใหสทธในก�รอ�นข�วบนเวบไซตฟร
แคเดอนละสบครงเท�นน (กอนปรบเปนห�ครง
ในปล�ยป 2017) ถ�ใครอย�กอ�นม�กกว�น
คณตองเสยเงนเพอสมครสม�ชก
ชวงแรกท The New York Times ประก�ศ
เชนน เกดเสยงวพ�กษวจ�รณอย�งหน�หว�ก�ร
อ�นข�วออนไลนจำ�เปนตองเสยเงนดวยหรอ และ
ถ�ตองเสยเงนจรงๆ ยอมซอแบบเปนเลมจะด
กว�ไหม แตเหล�ผบรห�รและทมง�นกไมสนใจ
มงมนทำ�หน�ทของตวเองอย�งแขงขน จนพสจน
ไดว�ข�วส�รในโลกออนไลนของพวกเข�คมค�
กบก�รเสยเงน
จ�กเดมทในป 1995 The New York Times
มสม�ชกทรบหนงสอพมพแบบเปนรปเลม 1.5
ล�นคน ในป 2015 พวกเข�มสม�ชกในรปแบบ
ดจทลเพยงอย�งเดยว 1.2 ล�นคน และในป 2017
The New York Times กส�ม�รถเกบเงนจ�ก
โมเดลนไดม�กถง 2.5 ล�นเหรยญสหรฐฯ ซง
ถอว�ม�กเปนประวตก�รณ จนทำ�ใหตวเลขท
The New York Times ไดจ�กก�รรบสมครสม�ชก
นนม�กกว�ค�โฆษณ�ทไดจ�กลกค�ไปแลว
เชนเดยวกบนตยส�รข�วอย�ง The Economist
ท กเนนใหผอ�นสมครสม�ชก โดยใชชองท�ง
โซเชยลมเดยเผยแพรบทคว�มท�งออนไลนให
ม�กขน และหนไปเอ�จรงเอ�จงกบก�รกระจ�ย
ข�ยตวสงพมพทวโลก เพอทจะไดสม�ชกใหมๆ
จ�กทงสองชองท�ง
คว�มพย�ย�มของ The Economist สำ�เรจ
เปนผลอย�งงดง�ม โดยเฉพ�ะในป 2017 หลง
จ�กทโลกเกดเหตก�รณสำ�คญๆ อย�ง Brexit
หรอก�รไดรบเลอกเปนประธ�น�ธบดของโดนลด
ทรมป ยอดข�ยและยอดสมครสม�ชก ไมว�จะท�ง
รปเลมหรอออนไลนพงขนเปนเท�ตว และไมใช
แคกบ The Economist เท�นน ห�กยงรวมไปถง
นตยส�รหรอหนงสอพมพในแนวเดยวกนอกดวย
เฟรเซอร เนลสน (Fraser Nelson) บรรณ�ธก�ร
ของ The Spectator นตยส�รเกยวกบสงคม
ก�รเมองในองกฤษ แสดงคว�มเหนเกยวกบ
เรองนไวว� “ข�วในโลกออนไลนมใหเสพม�กม�ย
แตในบรรด�ข�วเหล�นน กมข�วปลอมอยเยอะ
ถ�นตยส�รและหนงสอพมพส�ม�รถผลต
บทคว�มทมคณภ�พกว�ในโลกออนไลนได ผคน
กยนดทจะซอมน”
หนงสอตายแลว ขอมลทกล�วไปกอนหน�น อ�จชวนใหคด
ว�หนงสอเลมคงถงคร�วใกลจดจบจรงๆ แต
คว�มจรงแลว หนงสอเลมยงคงมชวตและยงม
ผคนอกม�กม�ยทพรอมจะโอบอมมน
Mintel สำ�นกวจยก�รตล�ดจ�กองกฤษ
พย�กรณว�หนงสอเลมจะยงคงอยตอไป อ�งอง
จ�กก�รสำ�รวจทพบแนวโนมว� ในป 2022 ยอด
ข�ยหนงสอเลมทองกฤษมสทธพงขนไปถง 2.1
พนล�นปอนด โดยหนงเหตผลทสอดคลองกนด
กบยคสมยคอ ก�รทเจ�ของหนงสอจะดน�สนใจ
เวล�โพสตภ�พลงโซเชยลมเดย หรอในส�ยต�
ของแขกทม�เยยมบ�น
แนนอนว�กลมคนทำ�หนงสอต�งรบรและ
สอดรบพฤตกรรมนอย�งด ห�กมองไปทหนงสอ
ในปจจบน ไมว�จะในหรอนอกประเทศ เร�จะ
พบกบหนงสอทคมค�แกก�รมไวในครอบครอง
และควรค�ทจะนำ�ไปโพสตไวบนอนสต�แกรม
CREATIVE THAILAND I 18
รเบคก� แมคกรธ (Rebecca McGruth)
นกวเคร�ะหสอจ�ก Mintel เสรมว� ชนหนงสอ
กล�ยเปนอกสงทผคนโหยห� เพร�ะนอกจ�ก
เหตผลข�งตนแลว ชนหนงสอยงใหคว�มรสก
เหมอนไดอยบ�น ก�รมหนงสอประดบประด�จง
เปนสงชวยชบชใจใหกบผทตองเช�ทพกอ�ศยอย
ไดอย�งด
นอกจ�กน อกเหตผลทผคนนยมซอหนงสอ
เลมม�กขน เปนเพร�ะระหว�งวนตองจองจอ
อปกรณต�งๆ ม�กเกนไป อกทงยงอย�กพกผอน
จ�กคว�มวองไวของขอมลข�วส�ร และขอมลท
ทะลกลนเกนจำ�เปน พวกเข�จงอย�กห�ท�ง
หลกหนจ�กมน โดยนอกจ�กจะมหนงสอไวใน
ครอบครองสกเลมแลว พวกเข�ยงตองก�ร
หนงสอทจะตอบสนองคว�มสนใจในเรองท
ตองก�รไดจรงๆ
สงนสอดคลองกบก�รปร�กฏตวของคนทำ�
สอสงพมพกลมหนง เร�อ�จเรยกพวกเข�ไดว�
กลมคนทำ�หนงสอนอกกระแส เพร�ะนอกจ�กจะ
ยนยนทจะนำ�เสนอเนอห�ผ�นกระด�ษเปน
หลกแลว พวกเข�ยงพถพถนกบก�รทำ�เนอห�
ก�รคดเลอกภ�พประกอบ ก�รออกแบบรปเลม
ไปจนถงก�รเลอกระยะเวล�ทเหม�ะสมของก�ร
ว�งจำ�หน�ย และจ�กเดมทนตยส�รหรอหนงสอ
ตองพดใหกว�งๆ เข�ไว กลมคนเหล�นกลบเลอก
ทจะตกรอบใหเลกลง แลวเลอกทำ�แคในสงท
พวกเข�สนใจ
จ�กเดมทควรเสพข�วส�รกนอย�งวองไว
Delayed Gratification นตยส�รร�ยสเดอนจ�ก
องกฤษเลอกโผลออกม�กล�งวง แลวประก�ศตว
ว�จะทำ�ตวเปน Slow Journalism หรอกลมคน
ข�วทจะยอนกลบไปมองว�ในชวงระยะเวล�ท
ปดเลมอยนน มข�วใดทผคนหลงลมมนไปแลว
พวกเข�จะพ�กลบไปสำ�รวจเหตก�รณทเร�เคย
เหนในหน� Breaking News อกครง ว�ทจรงแลว
จบลงอย�งไร มเบองลกเบองหลงแบบไหน พรอม
นำ�เสนอในรปแบบของบทคว�มเชงส�รคด
ประกอบกบอนโฟกร�ฟกสวยง�ม
จ�กเดมทข�วส�รวงก�รบนเทง ถกนำ�เสนอ
ควบคไปกบเรองร�วในมงและภ�พกอสซป
Little White Lies นตยส�รร�ยสองเดอนจ�ก
องกฤษเปดโอก�สใหคนทสนใจโลกภ�พยนตร
ไดตดต�มในเรองทเกยวกบภ�พยนตรลวนๆ โดย
นอกจ�กใหพนทครงเลมไปกบก�รทำ�เนอห�ท
เกยวกบภ�พยนตรทขนปกเพยงเรองเดยวแลว
ยงใหคว�มสำ�คญกบภ�พประกอบถงขนลงทน
จ�งศลปนม�ว�ดใหมทกเลม
จ�กเดมทตองตดต�มข�วส�รของคนดง
Benji Knewman นตยส�รร�ยสองเดอนจ�กลตเวย
(ทนำ�เสนอในรปแบบสองภ�ษ� ลตเวยและ
องกฤษ) เลอกไปสมภ�ษณคนปกตธรรมด�ท
ไมไดมชอเสยงอะไรนก เพร�ะพวกเข�เชอว�
เรองร�วของมนษยทกคนลวนน�สนใจไมแพกน
และจ�กเดมทนตยส�รตองนำ�เสนอในธมท
ยงใหญอลงก�รหรอมคว�มครเอทฟทหล�ยคน
ค�ดไมถง MacGuffin จ�กเนเธอรแลนด ให
คว�มสนใจสงของทเร�เหนจนชนในชวตประจำ�วน
อย�งเตยงนอน หน�ต�ง เชอก แลวคอยๆ ขดไป
ห�ร�กว�สงของเหล�นมคว�มเปนม�อย�งไร
สมพนธกบมนษยแบบไหน
ขณะทกลมคนทำ�สำ�นกพมพขน�ดเลกนน
ดวยขน�ดขององคกรทกะทดรด ทำ�ใหปรม�ณ
หนงสอทตองผลตไมจำ�เปนตองเยอะเท� พวกเข�
มเวล�กบก�รดแลตนฉบบเพมขน อกทงส�ม�รถ
กำ�หนดชวงเวล�ในก�รข�ยไดดวยตวเอง ไม
จำ�เปนตองว�งแผนลวงหน�น�น ซงหล�ยครงท
หนงสอของสำ�นกพมพขน�ดเลกส�ม�รถทำ�ผลง�น
ไดดหรอเทยบเท�กบสำ�นกพมพขน�ดใหญ
อย�งในองกฤษนนพบว� อตร�ก�รข�ยหนงสอ
พอคเกตบกของเหล�สำ�นกพมพขน�ดเลกในป
2017 เพมขนม�กกว�ปกอน 79 เปอรเซนต
นอกจ�กฝงทมง�นแลว ไมว�เทคโนโลยจะ
เปลยนไปขน�ดไหน อ�ชพนกเขยนกยงเปนสงท
ผคนอย�กเปน และก�รมหนงสอของตวเองสก
เลมกน�จะเปนคว�มฝนของใครหล�ยคน บ�ง
เลอกสงตนฉบบไปต�มทต�งๆ บ�งลงทนพมพ
หนงสอดวยตวเอง (Print on Demand) หรอบ�ง
กเลอกใชบรก�รทจดทำ�ขนม�เพอนกอย�กเขยน
โดยเฉพ�ะ
Book in a Box คอบรก�รทจะทำ�ใหคว�มฝน
เหล�นนเปนจรง (แตคณตองจ�ย 25,000 เหรยญ
สหรฐฯ) โดยจะใชเวล�อย�งนอยเจดเดอน ทำ�ก�ร
สมภ�ษณ เรยบเรยงตนฉบบ ขดเกล� ตรวจแก
ดแลใหเสรจเปนรปเลม พรอมนำ�ไปจดจำ�หน�ย
แตทงหมดนตองเกดขนภ�ยใตเงอนไขทว�
นกอย�กเขยนทกคนตองมไอเดยตนฉบบอยในหว
และมองภ�พเหนแลวว� หนงสอเลมนมผอ�น
เปนใคร
arta
siapa
cific
.com
CREATIVE THAILAND I 19
ทมา: บทคว�ม “ล�แผงจรง! เปดใจ ‘ดำ�รง พฒต�ล’ ปดตำ�น�นนตยส�ร ‘คสร�งคสม’...โซเชยลทำ�ใหเร�ทอใจ” จ�กprachachat.net / บทคว�ม “Condé Nast to Cease Teen Vogue in Print, Cut 80 Jobs and Lower Mag Frequencies” จ�ก wwd.com / บทคว�ม “E-Books Sales to Drop as Bookshelf Resurgence Sparks ‘Shelfie’ Craze” โดย Katie Morley จ�ก telegraph.co.uk / บทคว�ม “From Papyrus to Pixels: The Digital Transformation Has Only Just Begun” จ�ก economist.com / บทคว�ม “How Much Time Do We Spend on Social Media?” จ�ก mediakix.com / บทคว�ม “Internet Stats & Facts for 2017” โดย John Stevens จ�ก hostingfacts.com /บทคว�ม “Reading in the Digital Age” จ�ก commonsensemedia.org / บทคว�ม “Small Indie Publishers Report Booming Sales” โดย Danuta Kean จ�ก theguardian.com / บทคว�ม “3 Interesting Things Attention Minutes Have Already Taught Us” จ�ก upworthy.com / บทคว�ม “You Won’t Finish This Article” โดย Farhad Manjoo จ�ก slate.com / บทคว�ม “Why People Pay to Read The New York Times” โดย Lydia Polgreen จ�ก medium.com
ชวตของหนงสอ ว�กนว�หนงสอเลมหนงจะเดนท�งครบ
วงจรชวตกตอเมอถกเปดอ�น
แตกอนไปถงจดนน สงทหนงสอเลมหนง
ควรทำ�ใหไดคอ ห�นกอ�นของตวเองใหเจอ
ยอนเวล�ไปกอนหน�น ก�รทหนงสอไดม
พนทอยในร�นถอเปนโอก�สอนดทจะทำ�ใหผอ�น
หน�ใหมไดลองทำ�คว�มรจก แตกบชวงเวล�ท
ร�นหนงสอเรมหดห�ย แถมพนทในก�รว�งยงถก
จำ�กดใหกบสอยกษใหญ หนงสอของกลมคนตว
เลกๆ จงแทบไมไดผดขนม�ห�ยใจ
กบชวงเวล�ปจจบน ยคททกอย�งอยท
ปล�ยนว และทกคนเข�ถงโซเชยลมเดย กลมคน
ทำ�เหล�นตยส�รนอกกระแสและสำ�นกพมพ
ขน�ดเลก จงไมรอช�ทจะใชชองท�งเหล�น
ใหเปนประโยชน พวกเข�ใชเฟซบกในก�ร
ประช�สมพนธ ใชทวตเตอรเพอร�ยง�นคว�ม
เคลอนไหว กระทงร�นหนงสอกไมจำ�เปนตองงอ
ยกษใหญอกตอไป เพร�ะนอกจ�กกลมคนทำ�แลว
ร�นหนงสออสระกเกดขนทวทกมมโลก ไมว�จะ
ในรปแบบของร�นขน�ดเลก หรอร�นทตงตว
อยในโลกออนไลนกต�ม
stackmagazines.com คอหนงในเวบไซต
ทโดดเดน มถนฐ�นอยในองกฤษ เปดตวม�ดวย
คว�มตงใจจะเปนศนยกล�งใหกบเหล�นตยส�ร
นอกกระแสไดมพนทในก�รประช�สมพนธ
พรอมทำ�ใหนตยส�รจ�กทวทกมมโลกเหล�นน
กล�ยเปนทรจก โดยไมเพยงแคเขยนบทคว�ม
แนะนำ� ห�กยงมระบบสมครสม�ชกทน�สนใจ
แตละเดอน STACK จะเปดรบสม�ชก
จ�กนนพวกเข�จะคดเลอกนตยส�รทโดดเดน
โดนใจจดสงไปใหคณถงบ�น โดยไมบอกกอน
ดวยว� นตยส�รเลมนนเกยวกบอะไรหรอเจ�ไหน
แนนอนว�อย�งหนงเพอสร�งคว�มเซอรไพรส แต
อย�งหนงกเพอทคณจะไดทำ�คว�มรจกนตยส�ร
เลมนนดวยตวเอง
วธก�รของ STACK ในท�งหนงอ�จเปน
เหมอนก�รทำ�ม�ค�ข�ยในโลกธรกจ แตในท�ง
หนง มนคอก�รทำ�ใหผทอยเบองหลงไดเหนว�
สงทพวกเข�ทมเททำ�ไปนน มผคนรบรและ
สนใจมน
หนงสอเลมหนงคงไมมวนเดนท�งไดครบ
วงจรชวต ถ�เกดไมมคนทคอยปลกปน
และนอ�จเปนก�รตอลมห�ยใจใหกบผคน
เหล�นนไดมเรยวแรงตอไป ไมว�สงททำ�อยจะถก
นำ�เสนอในรปแบบของกระด�ษหรอออนไลน
กต�ม Ra
du M
arcu
su
CREATIVE THAILAND I 20
Insight : อนไซต
คงไมมยคสมยใดทคนเราตอง “อาน” มากเทากบทกวนน เพราะแมแตการคยกน เรายงตองพมพและอานผานสมารตโฟนหรอแทบเลต เรายงคงอานเพอรบขอมลขาวสาร ความร และความบนเทง เพยงแตเราอาจจะไมไดอานผานหนงสอกระดาษแตเพยงอยางเดยวและมากเทาเดมอกแลว
เรอง: ศรณย วงศขจตร
ในป 2010 The Washington Post Company
ตดสนใจข�ย Newsweek นตยส�รข�วร�ย
สปด�หใหกบนกลงทนอย�งซดนย ฮ�รแมน
(Sidney Harman) เพอหวงใหชวยกอบก
สถ�นก�รณท�งก�รเงน โดยมแผนควบรวม
กจก�รเข�กบ The Daily Beast เวบไซตข�วท
เปดตวในป 2008 ร�วสองปหลงเปลยนมอเจ�ของ
Newsweek ประก�ศว� ฉบบวนท 31 ธนว�คม
2012 จะเปนฉบบ “#Last Print Issue” กล�วคอ
จะพมพนตยส�รฉบบสดท�ยหลงจ�กทเรมว�ง
แผงตงแตป 1933 โดยมงเปนนตยส�รออนไลน
เตมตว
สถ�นก�รณข�งตนกำ�ลงบอกถงอน�คตของ
สอสงพมพทเชอกนว�กำ�ลงจะต�ยไดเปนอย�งด
แตเหมอนหลมฝงศพจะยงกลบกองกระด�ษ
ไมมด เพร�ะหลงจ�กท Newsweek เปลยนมอ
เจ�ของอกครงในป 2013 โดย IBT Media บรษท
สอดจทลซงมเจ�ของและบรห�รโดยเอเตยนน
อแซก (Etienne Uzac) และโจน�ธ�น เดวส
(Johnathan Davis) ไดตดสนใจพมพ Newsweek
ฉบบกระด�ษว�งจำ�หน�ยอกครงเมอตนป 2014
เพยงแตคร�วน มองว�ฉบบกระด�ษเปนของ
พรเมยม จงขนร�ค�ปกเกอบเท�ตว และหวงพง
ร�ยไดจ�กยอดบอกรบสม�ชกและยอดข�ยจรง
ม�กกว�ค�โฆษณ� โดยปจจบนมยอดพมพท
100,000 ฉบบตอปกเท�นน จ�กทเคยมยอดพมพ
สงสดถง 3.3 ล�นฉบบ
surfa
cefra
gmen
ts.blog
spot.com
CREATIVE THAILAND I 21
ทมา: ยอดพมพในปจจบน Newsweek Sale 2017 จ�ก www.newsweek.com / บทคว�ม “Newsweek Plans Return to Print” (3 ธนว�คม 2013) และ “Tiny Digital Publisher to Put Newsweek Back in Print” (3 มน�คม 2014) จ�ก nytimes.com / บทคว�ม “What Will Become of the Paper Book?” (8 พฤษภ�คม 2012) จ�ก www.slate.com / บทคว�ม “What is a Book in the Digital Age?” (12 พฤศจก�ยน 2013) จ�ก www.theconversation.com / บทคว�ม “Why the Smart Reading Device of the Future May Be ... Paper” (1 พฤษภ�คม 2014) จ�ก www.wired.com, บทคว�ม “Are Paper Books Really Disappearing?” (25 มกร�คม 2016) จ�ก www.bbc.com /Ted Talk “Old Books Reborn as Intricate Art” (6 กมภ�พนธ 2015) จ�ก www.youtube.com / ส�รคด How to Make a Book with Steidl (2010) / หนงสอ I’ve Lived in East London for 86.5 Years, www.hoxtonminipress.com / บทสมภ�ษณ “Interview: Hoxton Mini Press” (8 กนย�ยน 2014) จ�ก www.paper-journal.com, “An Interview with Hoxton Mini Press” (18 พฤษภ�คม 2015) จ�ก www.studiohirefirstoption.com, “Hoxton Mini Press: collectable books about East London” (2013) จ�ก www.kickstarter.com/project
สำ�หรบคนรกสงพมพ สถ�นก�รณข�งตน
อ�จเปนข�วดว� คนจะยงชอบอ�นหนงสอ
กระด�ษ แตจำ�นวนยอดพมพทลดลงอย�ง
มห�ศ�ลกเปนสญญ�ณบอกดวยว� สอสงพมพคง
จะไมไดเปนธรกจททำ�กำ�ไรมห�ศ�ลอกตอไปแลว
และหนงสอทพมพลงบนกระด�ษดจะกล�ยเปน
ของพรเมยมและกล�ยเปนตล�ดแบบเฉพ�ะกลม
ม�กขนทกท
คำ�ถ�มทถ�มกนบอยในยคดจทลกคอ
ในอน�คตจะยงมหนงสอกระด�ษอยหรอไม?
ขอเขยนจำ�นวนหนง (ดบทคว�มในทม�) ใหคำ�ตอบ
ตรงกนว� “หนงสอจะยงคงอย” แตคงไมใชใน
สถ�นะเดม
ก�รอ�นหนงสอทพมพลงบนกระด�ษให
ประสบก�รณแบบทก�รอ�นบนหน�จอทำ�ไมได
กลนของหมกทงใหมและเก� สมผสระหว�งนวมอ
กบกระด�ษ เสยงเวล�พลกหน�กระด�ษ ก�ร
ยม-คนหนงสอระหว�งเพอน ก�รใหหนงสอเปน
ของขวญ หรอคว�มสขทไดเหนหนงสอว�งอยบน
ชนโชวทเจ�ของบ�นภมใจ ฯลฯ เหล�นคอเหตผล
ท ค อน ข�งจะ โรแมนตกและถว ลห�อดต
(nostalgic) สกหนอยทคนรกหนงสอเชอว�จะ
ทำ�ใหหนงสอยงอยตอไป
ดวยคณลกษณะข�งตนทจะถกขบเนน
ม�กขนเรอยๆ หนงสอจะกล�ยเปนสงพเศษ ของ
สะสม และอ�จกล�ยเปนชนง�นศลปะขนทกท
และห�กเร�มองหนงสอแบบสเปกตรม ปล�ยท�ง
ด�นหนงคงเปนหนงสอทเร�คนชนกน สวนปล�ย
ท�งอกด�นคงเปนง�นศลปะ
ตวอย�งหนงสอทกล�ยเปนง�นศลปะ เร�
อ�จเหนไดชดเจนจ�กง�นของไบรอน เดตตเมอร
(Brian Dettmer) ศลปนช�วอเมรกนทนำ�หนงสอ
เก�ม�ตกแตงแกะสลกร�วกบเปน ชนง�น
ประตม�กรรมเพอมอบชวตใหมใหกบมน หรอห�ก
ไปใหสดท�งยงขน เร�กอ�จจะเหนหนงสอกล�ย
เปนไสกรอก เชนง�นศลปะทชอ Literaturwurst
(Literature Sausage หรอ ไสกรอกวรรณกรรม)
โดยดเทอร รอธ (Dieter Roth) ศลปนเชอส�ย
สวส-เยอรมน ผทนำ�หนงสอม�ผสมกบเครองปรง
ต�งๆ สำ�หรบทำ�ไสกรอกจรงๆ โดยในป 1974
รอธใชง�นฉบบสมบรณจำ�นวน 20 เลม ของจอรจ
วลเฮลม ฟรดรช เฮเกล (Georg Wilhelm Friedrich
Hegel) นกปรชญ�คนสำ�คญของโลกม�ทำ�เปน
เนอไสกรอก!!!
ห�กเร�ขยบจ�กปล�ยท�งด�นศลปะเข�ม�
สกหนอย เร�กจะพบหนงสอของแกรฮ�รด ชไตเดล
(Gerhard Steidl) เจ�ของโรงพมพและสำ�นกพมพ
Steidl สำ�นกพมพขน�ดยอมในเยอรมนทเนนผลต
หนงสอภ�พถ�ยศลปะ โดย Steidl จะรวมง�นกบ
ศลปนทวโลกในก�รทำ�หนงสอศลปะสกเลมททง
ประณตและพมพดวยคณภ�พขนสง หนงสอของ
Steidl มตงแตร�ค�ไมกสบยโรไปจนกระทงเกอบ
8,000 ยโร ร�ค�กขนอยกบทงกระด�ษและ
เทคนคทใช จำ�นวนยอดพมพ เวล� และคว�ม
ย�กง�ยในก�รทำ�ง�นของแตละเลม ดงนนก�รม
หนงสอของ Steidl อวดอยบนชนจงอ�จเปน
เหมอนก�รมของประดบหรอง�นศลปะหรหร�โชว
อยในบ�น นอกจ�กคว�มสมพนธทดกบศลปน
และแบรนดทแขงแรงแลว หนงสอศลปะในแบบ
Steidl มตนทนและร�ค�สง มกลมผอ�นหรอผซอ
เฉพ�ะ จงไมใชว�ใครๆ จะทำ�แบบนได
ขณะทสำ�นกพมพขน�ดยอมอย�ง Hoxton
Mini Press ในเขตแฮกนยของลอนดอนตะวนออก
กลบเลอกใชคว�มเปนย�นม�เปนเนอห�และ
จดข�ยของหนงสอ ในป 2007 ม�รตน อสบอรน
(Martin Usborne) ช�งภ�พช�วองกฤษบงเอญ
พบกบโจเซฟ ม�รโกวตช (Joseph Markovitch)
ช�ยชร�ผใชชวต 80 กว�ปในลอนดอนโดยแทบ
จะไมไดไปไหนเลย อสบอรนตงใจจะถ�ยภ�พ
พอตเทรตของม�รโกวตช เพอสงประกวด ทงค
กล�ยเปนเพอนกน โดยอสบอรน ต�มเกบภ�พ
และบนทกเรองร�วชวตของม�รโกวตชเปนเวล�ถง
5 ป กอนจะตดสนใจพมพหนงสอรวมภ�พถ�ย
เลมเลกทตพมพจำ�นวน 750 เลม คกบนทรรศก�ร
ของม�รโกวตช และข�ยหมดภ�ยในไมกสปด�ห
ตรงนเองททำ�ใหอสบอรน และแอนน วอลดโวเจล
(Ann Waldvogel) ภรรย�ช�วอเมรกน ตระหนก
ถงคว�มตองก�รของตล�ดหนงสอทมตอเรองร�ว
ย�นทองถน ทแมจะเตมไปดวยเอกลกษณเฉพ�ะตว
และแปลกๆ กต�ม
ลอนดอนฝงตะวนออกดจะตอบโจทยนพอด
เพร�ะเตมไปดวยประช�กรทมคว�มหล�กหล�ย
ท�งวฒนธรรมและสวนใหญเปนคนจน คว�ม
มงคงท�งเศรษฐกจตำ�กว�ฝงตะวนตก จงทำ�ให
เกดก�รเปลยนแปลงในพนทตลอดเวล� เมอ
จบภ�พเอกลกษณของเมองและคว�มตองก�ร
ของตล�ดได ผนวกเข�กบคว�มรกหนงสอ
อสบอรนและวอลดโวเจล จงเรมทำ�สำ�นกพมพ
ในป 2013 โดยตงใจทำ�หนงสอดวยคว�มประณต
สวยง�มเพอก�รสะสม ทงสองเลอกใชบรก�ร
เวบไซต Kickstarter เพอชวยในก�รระดมทนทำ�
หนงสอสองเลมแรกของสำ�นกพมพ เลมหนงคอ
50 People of East London เปนหนงสอล�ยเสน
ก�รตนว�ดโดยอดม แดนต (Adam Dant) สวน
อกเลมหนงกคอ I’ve Lived in East London for
86½ Years หนงสอรวมภ�พถ�ยประกอบถอยคำ�
คดสรรของม�รโกวตชนนเอง ซงพมพถงครงท 5
แลวในป 2016 โดยเลมนยงเปนหนงสอเลมแรกใน
ชด East London Photo Stories ซงเลมตอๆ ม�
มตงแตเลมท ว�ดวยนกว�ยนำ� คนขบรถใน
ทศวรรษ 1980 ฟตบอลวนอ�ทตย ฯลฯ จนถง
ตอนนหนงสอในชดมม�กถง 12 เลม เมอรวมกบ
จำ�นวนปกเลมอนๆ กพอจะบอกถงคว�มสำ�เรจ
ของ Hoxton Mini Press ไดเปนอย�งด
ท�มกล�งคว�มไมแนนอนของสงพมพว�ใน
อน�คตจะอยหรอต�ย แตสำ�นกพมพขน�ดยอม
อย�ง Hoxton Mini Press กพอจะเปนประจกษ
พย�นใหเชอไดว� จะมคนเลกๆ จ�กมมหนงใน
โลก ทยงคงทำ�ใหหนงสอมชวตอยตอไป ดวยวถ
ท�งและโจทยเฉพ�ะตว
CREATIVE THAILAND I 22
Creative Startup : เรมตนคด
เมอ ‘อคบ’ ไมไดทำาแค ‘อบก’ขนชอว� อคบ แนนอนว�นบตงแตเรมธรกจเมอป 2012 อคบกทำ�ธรกจอบก
ม�ตลอด โดยนำ�นตยส�รม�แปลงไฟลเปนหนงสอออนไลน ถกใจผอ�นใน
ยคทบรษทแอปเปลเพงเปดตวสนค�ใหมอย�งไอแพด ซงตอบโจทยก�รอ�น
หนงสอบนหน�จอ “ตองบอกว�ธรกจในปแรกๆ ของอคบไดเสยงตอบรบทด
ลกค�ทอ�นอบกสวนใหญกจะเปนคนทเคยอ�นนตยส�รกระด�ษอยแลว
หล�ยคนจงหนม�อ�นอบกทเข�มองว�ดกว� เรวกว� ถกกว� แตพอถงจดหนง
ทคนใชสม�รทโฟนกนม�กขน สวนใหญกหนไปเสพเนอห�ร�ยวนบน
โซเชยลมเดยอย�งเฟซบกซงเรวกว� และยงส�ม�รถคอมเมนต ไลก หรอ
แชรได เพร�ะเอ�เข�จรงแลวอบกกเปนเพยงตวแทนของนตยส�รกระด�ษท
ยงคงรปเลมแบบเดม ปรม�ณคอนเทนตเท�เดม ไมส�ม�รถแชรหรอแสดง
คว�มเหนไดเหมอนโซเชยลมเดย”
นอกจ�กก�รเข�ม�ของโซเชยลมเดย ตวแปรสำ�คญทเปลยนไปยงรวม
ถงก�รปดตวลงของนตยส�รหล�ยฉบบ รวมถงบ�งฉบบทหยดพมพเลม
กระด�ษ แลวหนม�ผลตคอนเทนตบนโซเชยลมเดยแทน “สงทเกดขนคอ
หนง อคบตองพงคอนเทนตจ�กผผลตนตยส�ร มองในกรณทแยทสดคอถ�
นตยส�รปดตวกนหมด เร�กไดรบผลกระทบแนนอนถ�ยงทำ�ธรกจแบบเดม
สอง เร�พบว�คนอ�นอคบไมมกลมทอ�ยตำ�กว� 30 ปเลย คนทจะอ�นอบก
คอคนทเคยอ�นนตยส�รฉบบนนทเปนกระด�ษม�กอน ในขณะทคนรนใหม
ซงโตม�กบโซเชยลเข�ไมไดคดถงอบกหรอนตยส�รกระด�ษอยแลว
ยกตวอย�งเวล�เข�อย�กไดรปสวยๆ เข�ไมไดจะซอบานและสวน เข�แค
เปดกเกลแลวเสรชเลย ดงนนโอก�สทลกค�ใหมจะเข�ม�อ�นอบกกไม
เกดขน เร�มสม�ชกอยล�นกว�คน แตคนทใชประจำ�มนอยกว�นนม�ก
เพร�ะบ�งคนเข�ม�ลองอ�นด แลวกกลบไปใชโซเชยลเหมอนเดม”
‘อคบ’ นาจะเปนชอของสตารทอพไทยเจาแรกๆ ทคนสวนใหญนกถง และถอเปนตนแบบความสำาเรจทจดประกายให สตารทอพรนนองบานเราเดนตามรอย แตโลกทหมนเรวในวนน กทำาใหแอพพลเคชนรานหนงสอดจทลทไดชอวาใหญทสดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยางอคบ เดนมาถงจดทดเหมอนทางตน แตถงอยางนน ณฐวฒ พงเจรญพงศ ผกอตงและซอโออคบกลบบอกกบเราวา เพยงแคปรบมมมอง กจะพบวานเปนเพยงจดเรมตนของการเดนทางบทใหมททาทายกวาเดมกเทานน
เรอง: ณฏฐนช ตณม�นะศร ภาพ: ช�นนท บญเรอง
วนใหมของ Ookbeeกบธรกจ UGC แหงอนาคต
CREATIVE THAILAND I 23
เปลยนนกอานเปนนกเขยน เมออบกไมใชสงทตอบโจทยตล�ด อคบกคอยๆ ขยบตวออกจ�กกรอบก�รทำ�
ธรกจแบบเดมทเคยอ�ศยคอนเทนตจ�กมออ�ชพ (Professional Generated
Content: PGC) จนปจจบนมลค�ธรกจในสวนของอบกนนคดเปนสดสวน
ไมถง 20% ของธรกจทงหมดของอคบ
กลยทธหลกในก�รปรบเขมทศธรกจของอคบ คอก�รหนม�ขย�ย
อ�ณ�จกรคอนเทนตออนไลน โดยก�รสร�งแพลตฟอรมใหมๆ เพอรองรบ
คอนเทนตทสร�งขนโดยผใชง�น (User-Generated Content: UGC) ตงแต
เวบคอมมนตคนรกก�รตน ‘Ookbee Comics’ อ�ณ�จกรเพลงไทย ‘Fungjai’
แพลตฟอรมนย�ยและบลอกออนไลน ‘ธญวลย’ ‘Storylog’ และ ‘Fictionlog’
และล�สดกบแอพพลเคชนนย�ยขวญใจวยรน ‘จอยลด� (Joylada)’ นอกจ�กน
ยงจบมอกบสอวดโอไลฟสไตลจ�กญปน ‘C Channel’ เพอรวมกนขย�ยธรกจ
ในประเทศไทยอกดวย
“ทำ�ไมตองเปน UGC” หล�ยคนอ�จเกดคำ�ถ�มแบบนขนในใจ หนงใน
คำ�ตอบทน�จะทำ�ใหเหนภ�พม�กขน คอสถตทพบว� “2 ใน 3 ของขอมล
ทเกดขนบนโลกออนไลนยคนเปนขอมลทสร�งขนโดยผใชง�น” ซงทำ�ให
ณฐวฒเชอว� อำ�น�จในก�รกำ�หนดทศท�งของอนเทอรเนตในอน�คตจะอย
ในมอของผใชง�นทจะเปนทง ‘ผสร�ง’ และ ‘ผบรโภค’ ในคนเดยว
เมอโมเดลก�รสร�งธรกจคอก�รเปลยน ‘คนอ�น’ ใหเปน ‘คนสร�ง’
คอนเทนต คว�มย�กง�ยในก�รใชง�นแพลตฟอรม จงเปนตวกำ�หนดว�
ผใชง�นจะโพสตคอนเทนตม�กนอยแคไหน “อนสต�แกรมเปนตวอย�งทด
เพร�ะแคหยบมอถอขนม�ถ�ยรปรปเดยวกจบแลว แตถ�ใหเขยนนย�ยกจะ
ย�กขนม�อกระดบหนง คนใชกจะนอยลงม�หนอย หรอถ�ใหว�ดก�รตน
ย�วๆ กยงย�กเข�ไปใหญ ดงนนหน�ทของเร�กคอก�รม�วเคร�ะหดว�จะ
ทำ�ยงไงใหแพลตฟอรมของเร�ใชง�นไดง�ยทสด ซงนกเปนทม�ททำ�ใหเกด
จอยลด� เพร�ะเร�คดว�ก�รใหคนว�ดก�รตนหรอเขยนนย�ยมนไมง�ย
แตถ�ลองเปลยนเปนก�รแตงนย�ยในรปแบบแชท มนอ�จจะง�ยกว�สำ�หรบ
เดกรนใหม”
ซงกเปนไปต�มคว�มค�ดหม�ย เพร�ะภ�ยในเวล�เพยง 12 สปด�ห
หลงเปดตว ยอดผใชง�นของจอยลด�กเตบโตขนอย�งรวดเรว แซงหน�
แพลตฟอรม UGC อนๆ ทงหมดของอคบ และกล�ยเปนคอมมนตหวหอก
ทมผใชง�นโพสตนย�ยใหมเข�ม�ถงวนละ 15,000 เรอง นอกจ�กน ล�สด
อคบยงไดทดลองนำ�นย�ยเรองทอปบนจอยลด�ชอ “กเชอรร” ม�รวมเลม
พมพจำ�หน�ยโดยเปดใหจองออนไลน สร�งร�ยไดเกอบ 1 ล�นบ�ท และ
นกเขยนไดรบสวนแบงหลกแสนบ�ท
หองเรยนทกวางกวานอกจ�กก�รออกแบบแพลตฟอรมใหใชง�ยและสอดรบกบไลฟสไตลของ
ผใชง�นแลว พวกเข�ยงตองสร�งแรงจงใจอนๆ เพอกระตนใหเกดนกสร�ง
คอนเทนต “ปจจบนคอนเทนตสวนใหญเร�เปดใหอ�นฟร สวนอก 20% ซง
ไดรบคว�มนยมอ�จจะเกบค�อ�นเรมตนตอนละ 3 บ�ทขนอยกบคว�ม
สมครใจของนกเขยน หรอไมอย�งนนกตองดโฆษณ�คน เงนทไดเร�กจะ
ม�แบงกบนกเขยน ตองบอกว�ร�ยไดคอหนงในสงทเร�ใชจงใจใหคนททมเท
ทำ�ผลง�นดๆ ไดผลตอบแทนม�กกว�คนอนๆ แตตอใหไมมร�ยได คนก
ยนดจะโพสต เพร�ะก�รโพสตบนจอยลด�และแพลตฟอรมอนๆ ของเร�มน
มแรงจงใจว�จะมคนเข�ม�ไลก คอมเมนต หรอแชรตอ ซงไมใชแคระดบ
บคคลเหมอนก�รโพสตในโซเชยล แตคอก�รทมคนสนใจผลง�นของเข�”
ม�กกว�แรงจงใจ ณฐวฒอธบ�ยว� สงทเกดขนคอก�รสร�งสงคมแหง
เรยนร ก�รไดเหนผลง�นของคนเกงๆ ทมคนตดต�มหล�ยล�นคน มนกทำ�ให
เกดก�รเรยนรอย�งรวดเรว...หรอถ�ลองยอนกลบไปดฟดสอนสต�แกรมในป
แรกของเร�เอง แลวเทยบกบรปล�สดทโพสต จะเหนเลยว�เร�ม�ไกลม�ก
ตอนนบนภ�พบนฟดสมนสวยง�มไปหมด เหมอนทกคนเปนช�งภ�พมอ
อ�ชพ ทงหมดนคอก�รเรยนรจ�กก�รดตวอย�งคนอนๆ โดยมคอมเมนตหรอ
ก�รกดไลกเปนแรงจงใจ”
UGC คอนเทนตฟรทมมลคาล�สดเมอตนป 2017 อคบไดประก�ศคว�มรวมมอกบ Tencent บรษท
อนเทอรเนตยกษใหญจ�กจน ดวยมลค�เงนลงทน 19 ล�นเหรยญสหรฐฯ
(ประม�ณ 681 ล�นบ�ท) และตงบรษทรวมทนในน�ม Ookbee U เพอดแล
แพลตฟอรม UGC ในเครออคบ ซงเชอไดว�คว�มสำ�เรจในก�รระดมทน
ครงน จะขบเคลอนใหอคบออกเดนท�งครงใหมไดอย�งเตมกำ�ลง
นอกจ�กตงใจจะพฒน�แพลตฟอรมใหมโดยเนนกลมเป�หม�ยทเปน
ผใหญม�กขนแลว อคบยงมแผนจะนำ�คอนเทนตทเหล�ผใชง�นสร�งสรรค
ขนบนแพลตฟอรมม�สร�งมลค� ดวยก�รดดแปลงเปนสออนๆ “ถ�เร�มอง
ในเรองของ IP (ทรพยสนท�งปญญ�) หนงหรอซรยดงๆ สวนใหญไมไดเขยน
ขนใหม แตเปนก�รดดแปลงจ�กตนฉบบทเปนหนงสอหรอก�รตน ทกวนน
คนทเข�ม�สร�งผลง�นเข�ไมไดเขยนเพอเกบเงน แตว�มนจะมค�ขนม�
ทนททมคนม�ต�มอ�น และเมอมนอยบนออนไลนแพลตฟอรม เร�ส�ม�รถ
วดคว�มนยมของคอนเทนตไดง�ยม�ก ดงนนก�รนำ�คอนเทนตเหล�นไป
สร�งมลค�ตอมนน�จะเกดง�ยขนในอน�คต...โดยปกตแลวลขสทธคอนเทนต
จะเปนของนกเขยนทงหมด อคบทำ�หน�ทเปนแคแพลตฟอรม เร�จงมไอเดย
ว�ปนเร�จะนำ�คอนเทนตม�ทำ�เปนซรย และในอน�คตอ�จจะเปนผลงทน
ถ�มใครอย�กจะเอ�เรองไหนไปดดแปลงเปนสออนๆ ซงในเฟสนเร�ไมได
คดว�สวนของธรกจ IP จะตองไดกำ�ไร ยงอยในระหว�งก�รศกษ�ว�จะทำ�
อะไรตอม�กกว�”
จ�กวนแรกทตงเป�จะเปนเพยงร�นหนงสอดจทล วนนหวเรอใหญของ
อคบบอกว�พวกเข�ม�ไกลกว�ทคดแลว “เร�กลบมองว�นเปนก�วแรก
เพร�ะเร�ไมไดเปนอบกทจะไปแขงกบกระด�ษแลว แตมนคอโอก�สทเร�จะ
สร�งโปรดกตใหมๆ ทกวนนเป�หม�ยของเร�ตองวดดวย ‘เวล�’ ว�มคน
อยกบเร�น�นเท�ไหร เพร�ะว�ตอนนเร�ตองแขงกนหมด ถ�เข�เคยอ�น
นย�ยของเร�ทกวน แตวนหนงไปดซรย กเท�กบว�เวล�ทเคยอยกบเร�มน
ลดลงไปแลว...เร�ทำ�วดโอ C Channel ถ�ยกนส�มสชม. กตองตดใหเหลอ
แคหนงน�ททงหมด นแสดงใหเหนว�ก�รห�เวล�เพอทำ�อะไรในโลกยคนมน
ย�กม�ก คนทำ�คอนเทนตกตองปรบตวใหเหม�ะกบยค แตเร�กยงตองแขง
กนดวยคณภ�พเหมอนเดม
Creative City : จบกระแสเมองสรางสรรค
CREATIVE THAILAND I 24
เรองเรมตนจากรชารด บธ (Richard Booth) เดนทางกลบมาเยยมบานเกดทเมองเฮย ออน ไวย (Hay-on-Wye) แหงเวลส หลงจากเรยนจบจากมหาวทยาลยออกซฟอรด แลวพบวาเมองของเขาชางเงยบเหงาและไรซงความเคลอนไหว เขาตงขอสงสยวามทางไหนบางไหมทจะทำาใหเมองแหงนครกครนขนได ประจวบกบทเขาไดรบมรดกเปนอาคารเกาจากคณลงรชารด จงกลบมาเปดรานหนงสอทบานเกด เพราะนกถงความสขสมยวยเยาวทเตบโตมากบหนงสอ เขาลงทนซอหนงสอจากหองสมดทปดตวลงจากอเมรกา และขนกลบมาโดยเรอยงเฮย ออน ไวย ในป 1962 หลงจากนนเมองเลกๆ ทเคยเงยบเหงากคอยๆ มรานหนงสอเพมขนอกกวา 30 ราน และเตบโตขนอกครงในฐานะเมองของหนงสอเกาและหนงสอหายากทนกอานทวโลกใฝฝนอยากไปเยยมเยอน ตอมาเชอกนวาทนคอตนแบบ “เมองหนงสอ” (Book Town) เมองแรกของโลก
เรอง: วรรณเพญ บญเพญ
CREATIVE THAILAND I 25
จนกระทงป 1988 เทศก�ล “Hay Festival of
Literature & Arts” กถกจดขนจ�กผลพวงก�ร
เตบโตของสอสงพมพทมเอกลกษณในเมองแหงน
โดยแรกเรมเปนง�นข�ยหนงสอลดร�ค�ขน�ดเลก
จ�กนนจงคอยๆ ปรบรปแบบกจกรรมต�มก�ร
เปลยนผ�นของสอสงพมพใหเข�กบยคสมย
จนปจจบน Hay Festival กล�ยเปนเทศก�ลของ
คนรกหนงสออนดบหนงของโลก เทศก�ลนไมได
จำ�กดอยทหนงสอเลมเท�นน แตยงพ�ผคนท
หลงรกตวหนงสอไปสำ�รวจคว�มคดและคว�มรท
ตอยอดไดอย�งไมรจบ ดวยกจกรรมหล�กหล�ย
รปแบบทมม�กกว� 1,900 กจกรรม เชน ก�ร
วพ�กษเรองร�วในหนงสอและภ�พยนตร ง�น
แสดงดนตร ง�นนทรรศก�รด�นศลปะ และ
แนนอนว�ง�นจดแสดงหนงสอยงคงเปนไฮไลต
ของเทศก�ล โดยแตละป Hay Festival จดขน
เพยง 10 วน และดงดดผคนทวโลกม�รวมง�นได
กว� 250,000 คน ห�กเปรยบเทยบกบประช�กร
ทอ�ศยในเฮย ออน ไวย ทมอยเพยง 1,500 คน
คว�มเชอทว� ‘สอสงพมพกำ�ลงจะต�ย’ กไมน�
จะเปนจรงในเมองแหงนในเรววนแนนอน
และดวยโมเดลเมองหนงสอทประสบคว�ม
สำ�เรจระดบโลกของเฮย ออน ไวย แหงนเอง ท
กล�ยเปนแรงบนด�ลใจใหกบคนตวเลกจ�กเมอง
เลกๆ อกหล�ยเมองทวโลก ไดสร�งสรรคเมอง
หนงสอในแบบฉบบของตวเองขนม�
Redu, Belgiumจตวญญาณแหง Book Loverในป 1979 หลงจ�กท นกหนงสอพมพช�ว
เบลเยยม โนล อองซโลต (Noel Anselot) กลบ
จ�กทรปเยอนเมองหนงสอเฮย ออน ไวย ททำ�ให
เข�ประทบใจแลว เมอกลบม�ยงบ�นเกดใน
หมบ�นเลกๆ ของเมองรด (Redu) ท�งตอนใต
ของเบลเยยม โนลจงตดสนใจเขยนจดหม�ยไป
ห�ตวแทนจำ�หน�ยหนงสอหล�ยเจ�ทอ�ศยอย
นอกเมอง เพอหว�นลอมใหเข�เหล�นนเดนท�ง
ม�เปดร�นหนงสอในหมบ�น ซงมสถ�นทว�ง
เหม�ะกบก�รเปดร�นเลกๆ อย�งบ�นเก� โรงน�
และกระทอมทมอยแลว คำ�รองขอของเข�ไดผล
เมอมร�นหนงสอม�เปดเกอบ 20 ร�น โดยเฉพ�ะ
ร�นหนงสอมอสองและคอมมคบก ตอม�เมอง
เลกๆ แหงนยงรบหน�ทเปนเจ�ภ�พจดง�น
เกยวกบหนงสออย�งตอเนอง ซงมไฮไลตอย�ง
ง�น The Night of Books ทร�นหนงสอในเมอง
จะพรอมใจกนเปดตลอดทงคนเพอเอ�ใจข�ชอป
กระทงป 1984 หลงประสบคว�มสำ�เรจจ�กก�ร
จดง�นเทศก�ลหนงสอของตวเองเปนครงแรก
เมองรดกไดรบยกยองใหเปน “เมองหนงสอเมอง
แรกในยโรป” และว�กนว�เปนแฝดผนองของ
เมองหนงสอตนแบบอย�งเฮย ออน ไวย ปจจบน
common
s.wikimed
ia.org
face
book
.com
/hay
festiva
lfm
cm.co.uk
CREATIVE THAILAND I 26
แตละปจะมนกทองเทยวเดนท�งไปเยอนเมอง
หนงสอเลกๆ ในเบลเยยมทมประช�กรเพยง 500
กว�คนเมองน เปนจำ�นวนกว� 100,000 คนเลย
ทเดยว
สวนคว�มพเศษททำ�ใหรดอ�จจะไมเหมอน
กบเมองหนงสอเมองไหน คอนอกจ�กจะมร�น
หนงสอกระจ�ยอยทวเมองแลว เมองเลกๆ แหงน
ยงมก�รผสมผส�นเรองร�วของคนรกหนงสอ
รนเก�และใหมไดอย�งลงตว ทงยงอนรกษ
ประวตศ�สตรของเรองร�วช�งฝมอด�นหนงสอ
ทมอยแตเดมม�ตลอด กอนทรดจะถกยกยองให
เปนเมองหนงสอเสยอก หลกฐ�นแรกทสบส�วไป
ไดกคอสตดโอสงพมพเลกๆ ทกอตงม�ตงแตป
1760 ซงภ�ยหลงถกทำ�ใหเปนมวเซยมแสดงง�น
พมพ โดยตงอยชนบนของหองสมด La Librairie
Ardennaise สวนทกษะก�รทำ�หนงสอแบบแฮนด
เมดกยงมใหเหนอยในเมองนจนถงปจจบนท
ร�นเยบหนงสอของโรแลนด แวนเดอรเฮยเดน
(Roland Vanderheyden) ผสบทอดกจก�ร
รนท 3 โรแลนดเล�ว� เข�ยงคงใชเทคนคก�รเยบ
หนงสอแบบดงเดมทแทบจะไมเปลยนไปจ�ก
รอยกว�ปกอน โดยมขนตอนก�รทำ�กว� 50
ขนตอน ยงกว�นน เมองรกหนงสอแหงนยงคงม
ช�งทำ�กระด�ษแฮนดเมดเพอนำ�ม�ใชทำ�หนงสอ
หรอใชสร�งศลปะแบบพเศษอกดวย เรเน ลเฟอร
(Rene Lefer) ในวยเกษยณคอผทสร�งสรรค
กระด�ษใหเมองรดม�ตงแตป 1988 โดยกระด�ษ
ทเข�ทำ�เองกบมอม�กว� 30 ปนน ทำ�ม�จ�กวสด
ธรรมช�ตแทบรอยเปอรเซนต
ม�ถงเรองร�วของคนรนใหมอย�งครกแอนธ
วรจลนดต (Anthe Vrijlandt) ช�วดตช และโยฮน
เดอแฟลนเดอร (Johan Deflander) ช�ว
เบลเยยม ทตดสนใจย�ยม�ใชชวตทเมองเลกๆ
แหงน หลงจ�กเคยใชชวตอยทแอฟรก�ม�เกอบ
20 ป โดยทงคไดซอร�นหนงสอเก�เพอปรบปรง
ใหเปนม�กกว�แคร�นหนงสอธรรมด�ๆ ปจจบน
เปนทรจกกนว� “Bookshop & Literary Café La
Reduiste” กบคอนเซปตทใหบรก�รแบบ B&B&B
หรอ Bed & Books & Breakfast ซงเปนทง
เกสตเฮ�ส ค�เฟสำ�หรบคนกนมงสวรต และร�น
หนงสอ ทงยงเปนสถ�นทจดอเวนตแสดงดนตร
และผลง�นศลปะอกดวย เหตผลททำ�ใหทงค
ตกหลมรกรดและตดสนใจย�ยไปอยทนนถ�วร
กเพร�ะนอกจ�กรดจะเปนสถ�นททสวยง�มและ
เงยบสงบแลว ยงเปยมไปดวยเรองร�วของหนงสอ
ทซอนตวอยทกอณ และห�กใครกต�มท รก
หนงสอ กคงตองตกหลมรกเมองรดเหมอนอย�ง
ทงคแนนอน
Bhilar, Maharashtra, Indiaหมบานสตรอเบอรร หมบานหนงสอ
ต�งจ�กเมองหนงสอข�งตน เมองหนงสอนองใหม
ทเกดขนล�สดเมอป 2017 อย�งเมองบล�ร
(Bhilar) ในรฐมห�ร�ษฏระ (Maharashtra) ซง
เปนเมองหนงสอแหงแรกของอนเดย กลบไมไดม
เรองร�วเรมตนม�จ�กคนธรรมด�ตวเลกๆ ทรก
หนงสอ แตเมองหนงสอแหงนกลบเกดขนจ�ก
หนวยง�นและภ�ครฐบ�ลทองถน ทตงใจใช
โมเดลเมองหนงสอของเฮย ออน ไวย เพอดงดด
นกทองเทยวใหลองเดนท�งม�ยงเมองบล�ร
ซงเปนเมองเกษตรกรรม ทปกตแลวประช�กร
ประม�ณ 90 เปอรเซนตทำ�ไรสตรอเบอรร
นอกจ�กจะหวงผลเรองก�รโปรโมตก�ร
ทองเทยวใหกบเมองแลว ก�รเผยแพรก�รใช
ภ�ษ�มร�ฐ (Marathi) ซงเปนภ�ษ�ท�งก�รของ
รฐมห�ร�ษฏระกเปนหนงในจดประสงคหลก
เชนเดยวกน โดยภ�ครฐไดลงทนซอสอสงพมพ
กว� 10,000 ร�ยก�ร ทงหนงสอทวไป นตยส�ร
หวเก�และใหม รวมถงหนงสออ�งองทมเนอห�
เกยวกบรฐมห�ร�ษฏระและภ�ษ�มร�ฐ แลวนำ�
ไปว�งต�มจดว�งหนงสอทวเมองประม�ณ 25
สถ�นท เพอใหนกทองเทยวและคนทองถนได
หยบอ�นต�มใจชอบ คว�มพเศษของสถ�นทว�ง
หนงสอทมอยทวเมองคอท�งภ�ครฐยงไดชกชวน
ศลปนทองถนและทอยนอกเมองจำ�นวนกว� 75
ชวต ใหม�สร�งสรรคผลง�นศลปะทสอถงหมวด
หมหนงสอทอยต�มจดว�งหนงสอต�งๆ ดวยหวง
จะสอส�รกบนกอ�นทงหล�ยว� สถ�นทเหล�นม
หนงสอประเภทไหนน�อ�นบ�ง แถมยงชวยสร�ง
สสนและคว�มแปลกใหมใหกบตวเมองเปน
อย�งด โดยขอแมขอเดยวทมตอนกทองเทยวท
อย�กหยบยมหนงสอไปอ�น กคอก�รเสยค�
มดจำ�เพยงเลกนอย เพอเปนก�รรบประกนว�
hind
usta
ntim
es.com
Katrin Sc
hönig
CREATIVE THAILAND I 27
จะนำ�หนงสอกลบม�คนในสภ�พทสมบรณ
ในอน�คตท�งภ�ครฐตงใจว�จะว�งหนงสอ
หล�กหล�ยภ�ษ�ม�กขนทงภ�ษ�องกฤษและ
ฮนด เพอรองรบคว�มตองก�รของนกอ�นทวโลก
ทกำ�ลงเดนท�งม�เยอนเมองหนงสอแหงนนนเอง
Jinbōchō, Tokyo, Japanยานเกาปญญาชนห�กจะยกเครดตโมเดลเมองหนงสอใหเฮย ออน
ไวย ทงหมดกคงไมถกนก ถ�พจ�รณ�ถงคว�ม
จรงทว�ในมห�นครอย�งโตเกยวกมย�นเลกๆ
อย�งจมโบโช (Jinbōchō) ทเปนทรจกกนดของ
หนอนหนงสอช�วญปนม�น�นกว� 100 ปแลว
ปจจบนย�นนมร�นหนงสออยกว� 180 ร�นกบ
จำ�นวนหนงสอรวมกนกว� 10 ล�นเลม โดย
เฉพ�ะหนงสอมอสอง หนงสอห�ย�ก รวมถง
หนงสอเฉพ�ะท�งด�นต�งๆ ถงขน�ดว�ห�กใคร
อย�กอ�นหนงสอเก�เกอบรอยปกห�ไดไมย�กใน
จมโบโช และเพร�ะเปนย�นทรอดพนจ�กก�รถก
ทำ�ล�ยในสมยสงคร�มโลกครงทสอง ร�นหนงสอ
ในจมโบโชตงอยในตกและอ�ค�รทมสถ�ปตยกรรม
เก�แกรวมสมย ซงดงดดนกทองเทยวใหม�
เทยวชม และอ�จเผลอซอหนงสอตดไมตดมอ
กลบไปไดไมย�ก
เหตผลทจมโบโชกล�ยเปนย�นรวบรวม
หนงสอเก�จำ�นวนม�กม�ย เรมม�จ�กอ�จ�รย
สอนประจำ�ในมห�วทย�ลยผหญงทเชอมนใน
ก�รศกษ�ทเท�เทยมน�มว� ชเกะโอะ อวะนะม
(Shigeo Iwanami) ผชนชอบก�รวพ�กษเรอง
วช�ก�รและปรชญ�กบเพอนสนท จนตดสนใจ
ล�ออกจ�กก�รเปนอ�จ�รยม�เปดร�นหนงสอ
มอสองและกอตงสำ�นกพมพเลกๆ ชอว� “อวะนะม
โชเทน” (Iwanami Shoten) เพอตอยอดแพสชน
ทเข�เชอมนในคณค�ท�งปญญ�จ�กก�รไดอ�น
หนงสอดๆ และสงททำ�ให ร�นหนงสอและ
สำ�นกพมพของเข�มชอเสยงไดในทสด กคอก�ร
สนบสนนนกเขยนหน�ใหมอย�งนทซเมะ โซเซะค
(Natsume Sōseki) เพอตพมพนวนย�ยเรอง
โคะโคะโระ (Kokoro) ทเล�เรองร�วคว�มรกไม
สมหวงของตวละครไรชอ โดยมนยยะสอถงก�ร
คนห�ตวตนของคนญปนครงใหม ในชวงรอยตอ
ก�รเปลยนผ�นของยคสมยเมจกบก�รเปดรบโลก
สมยใหมแบบตะวนตก ภ�ยหลงหนงสอเลมน
กล�ยเปนนวนย�ยขนหงของสงคมญปน สงผล
ใหนทซเมะกล�ยเปนนกเขยนปญญ�ชนคนสำ�คญ
และยงสร�งชอใหกบสำ�นกพมพอวะนะม โชเทน
อกดวย ตอม�สำ�นกพมพไดตพมพผลง�นของ
นกปรชญ�ตะวนตกเปนภ�ษ�ญปนอกหล�ยชน
จนอ�จ�รยมห�วทย�ลย นกศกษ� และนกวช�ก�ร
ทอยในโตเกยว ต�งพ�กนม�ห�ซอหนงสอทร�น
ของอวะนะม ตนแบบคว�มสำ�เรจนเองททำ�ให
ย�นจนโบโชมร�นหนงสอมอสองและหนงสอห�
ย�กเพมขนอกม�กม�ย จนปจจบนไดรบก�ร
ขน�นน�มว�เปน “หนงในเมองหนงสอทใหญ
ทสดในโลก”
Read & Sleep@BOOK AND BED TOKYOสำ�หรบคนชอบอ�นหนงสอ คงไมมอะไรสขใจ
เกนกว�ก�รไดนอนอ�นหนงสอเงยบๆ บนเตยง
นมๆ และอยๆ กผลอยหลบไปแบบไมรตว โฮสเทล
ทชอตรงตวสำ�หรบคนรกหนงสอ BOOK AND
BED TOKYO จงเกดม�เพอเสรฟคว�มสขของ
หนอนหนงสอทงหล�ย และแนนอนว�มไฮไลต
อยทหนงสอทถกคดสรรไวจำ�นวนม�กร�วกบหอง
สมดขน�ดยอม เพอใหแขกทพกไดเลอกอ�นกน
อย�งจใจ สนนร�ค�เรมตนตอคนอยทประม�ณ
พนบ�ทตนๆ โฮสเทลเจ�นมส�ข�แรกตงอยใน
ย�นอเคะบคโระ (Ikebukuro) กอนจะขย�ยส�ข�
ไปทย�นอ�ซ�กสะ (Asakusa) และดวยคว�มนยม
จ�กหนอนหนงสอทม�เข�พกทวโลก จงเปดส�ข�
เพมอก 2 จงหวด คอจงหวดเกยวโต (Kyoto) และ
ฟกโอกะ (Fukuoka)
ทมา: บทคว�ม “‘โคะโคะโระ’ หรอดวงใจทเดยวด�ยไร ซงวญญ�ณ” จ�ก prachatai.com / บทคว�ม “From Strawberries to Books: Maharashtra’s Bhilar to Become Readers’ Haven” โดย Yogesh Joshi จ�ก hindustantimes.com / บทคว�ม “Jimbocho; The World’s Largest Book Town” จ�ก en.tokyodeep.info / บทคว�ม “The Book Village of Redu and Its Protagonist Veggie Literary Cafe la Reduiste” โดย Marina Kazakova จ�ก seanema.eu / บทคว�ม “The Unlikely Story of the Village of Redu” โดย Marina Kazakova จ�ก thewordmagazine.com / bookandbedtokyo.com / wikipedia.org
mos
himos
hi-n
ippo
n.jp
hind
usta
ntim
es.com
flickr.com
/pho
tos/iso
brow
n
CREATIVE THAILAND I 28
The Creative : มมมองของนกคด
สงพมพกำาลงจะตาย ออนไลนจะมาแทน ชวง 2-3 ปทผานมา เราไดยนประโยคทำานองนถขนเรอยๆ ผเกยวของในสายการผลตหนงสอตองปรบตวอยางหนกเพอใหอยรอดได ปรบกนจนบางเจาลมหายตายจากแผงหนงสอไปโดยถาวร รานหนงสอรายใหญประกาศปดสาขา หรอตองหาของอยางอน เชน เครองสำาอาง ขนม มาวางจำาหนายในราน เพอพยงยอดขาย
เรอง: กรณศ รตน�มหทธนะ ภาพ: ช�ครต นลศ�สตร
CREATIVE THAILAND I 29
แตคณหนม - อำ�น�จ รตนมณ แหง ‘ร�นหนงสอเดนท�ง’ ยงคงกล�วว�
“พเชอมนในพลงของหนงสอ”
ร�นเลกๆ ย�นถนนพระสเมรแหงน มอ�ยย�งเข�ปท 16 ไมเคยทำ�
โปรโมชน ไมเคยลดร�ค�หนงสอ แตยงคงอยคเก�ะรตนโกสนทรใหบรรด�
หนอนหนงสอไดอนใจ หยบหนงสอในร�นม�อ�นแกลมก�แฟรสด จะอ�น
น�นแคไหนกได (แตตองกอนร�นปดนะ) แลวคอยตดสนใจซอ คณหนม
ไมเคยว�
บทสนทน�กบคณหนมในเยนยำ�วนนน ทำ�ใหเร�ไดคำ�ตอบม�กกว�
แคว� “ทำ�ร�นหนงสออย�งไรใหอยรอด” แตกลบไดแงคดทน�จะทำ�ให
บรรด�คนรกหนงสอ คนทำ�หนงสอ ยงมกำ�ลงใจทำ�ง�นตอไป และเหนวธ
ปรบตวใหอยรอดในยคน
ทำาไมจงเลอกอาชพทำารานหนงสอเพร�ะพเชอในพลงของหนงสอ สงหนงททำ�ใหชวตพเปลยนแปลงคอหนงสอ
ครอบครวพไมไดเปนครอบครวทรกหนงสอ ในบ�นแทบจะไมมหนงสอเลย
ดวยซำ�ไป สงททำ�ใหชวตเปลยนแปลงกคอก�รอ�น เรมจ�กอ�นหนงสอสอบ
เข�มห�วทย�ลย จ�กเดกหลงหอง หนงสอทำ�ใหเร�สอบไดทตนๆ ของหอง
พอม�อยมห�วทย�ลย กเลยรว� หนงสอมนเปลยนชวตเร�จรงๆ นะ
นำ�ม�สก�รอ�นวรรณกรรม เรมเข�ใจว�ก�รอ�นเนยมนยกระดบคนได เรยน
ธรรมศ�สตรกม�เจอวรรณกรรมเพอชวต ฟงเลย เฮย! ตวละครทเร�อ�นก
เดนอยต�มมห�วทย�ลยน กเลยรสกว�ก�รอ�นมนมผลตอชวตคนจรงๆ
นำ�ม�สคำ�ตอบหนงทบอกกบตวเองว� ทำ�ไมไมลองสงมอบสงนนใหแก
คนอน ลองเอ�สงทเร�คดว�มประโยชน ม�ทำ�เปนอ�ชพ เลยงดเร�ไดดวย
ทำาไมจงคดวา สงพมพยงไมตาย
เมอไดยนคนพดว�สงพมพกำ�ลงจะต�ย กรสกว�ทกคนพดจ�กมมมองของ
ตวเอง ฟงแลวทำ�ไมมนหดหจง ในสวนหนงสอพมพ แมกก�ซน อนนนพก
เหนดวยว�มนคงไมรอด พคดว�มนเปนเนอห�ทตองแขงกบเวล� ทำ�ใหช�
กว�ออนไลน ออนไลนมนเหนเลย แตคณยงตองไปจดหน� ไปโรงพมพ มน
ไมไดอกแลว สงพมพมนเลนกบกระแสอกต�งห�ก กระแสมนวบว�บวบไหว
พอเอ�ทปบ คนกไมม�สนใจคณแลว มนไมอมตะนะครบ ดงนนพคดว�
สงพมพเหล�นคงไมรอด แตตร�บใดทคนยงตองก�รเนอห�ทลกซงม�กขน
ตร�บใดทคนยงเจอวกฤตในชวต พเชอว�เข�จะกลบม�ห�หนงสอ พคดว�
เปนเพร�ะหนงสอบรรจเนอห�อกแบบหนง
แมกก�ซนอ�จจะไมต�ยกได ถ�คณทำ�เนอห�ทต�งจ�กคนอน แบบท
ตองห�อ�นจ�กคณนนแหละ ทำ�ไม เนอห�ออนไลนบ�งแหง พไมเอยชอนะ
ตอนแรกกดน�สนใจด บ�งทเหมอนยวใหเร�อย�กร ดน�สนใจ แตพอเข�ไป
อ�นจรงๆ แลว อ�ว ไปไมสด จบแลวเหรอ นคอคว�มรสกของพเองนะ
พอเจออย�งนนพเลยรสกว� งนฉนอ�นหนงสอเลมดกว� ทเดยวจบ แลวเร�
รลกไปเลยในเรองนนๆ
สงพมพตองยดใหมนว�เร�มอะไรแตกต�งจ�กเข� เพร�ะถ�ไมต�งก
แพเข� พไมคดว�ออนไลนจะม�แทนนะ คดว�มนคอท�งเลอกหนง ไมใช
สงทจะม�แทน หล�ยคนทม� ‘ร�นหนงสอเดนท�ง’ กอ�นควบคกนไป
เข�รว�จะอ�นอะไรบนออนไลน แลวอ�นหนงสอเข�จะไดอะไร เพยงแตคน
ทำ�สอ อย�สบสนแลวกนว�จะเอ�ท�งไหนกนแน
วธทำารานหนงสออสระใหอยรอดในยคนทงภ�พร�นหนงสอเดมๆ ไปไดเลย ทเร�เอ�หนงสอยดเข�ร�นแลวรอให
คนม�เลอก รอว�เมอไรคนจะเดนเข�ม� ร�นคณส�ม�รถมอะไรกได
ถ�คณอธบ�ยไดว�มไวเพออะไร แลวคณจะห�กลมของตวเองเจอ
สงหนงทพบอกตวเองคอ ถ�เร�ไมเชอ มนกจะไมออกม� ถ�เร�ไม
ศรทธ� เร�กจะทนทำ�มนอยไมได พไมคดว�เปนจรงเฉพ�ะธรกจร�นหนงสอ
แตน�จะทกอ�ชพ ถ�คณไมเชอว�สงททำ�อยมนมประโยชน คณจะตนเช�
ไปทำ�ง�นไดยงไง ในชวงเวล�ทไมมลกค� คณคงเบอต�ย เฉ�ต�ย
พทำ�ร�นม� 15-16 ป ทกเช�พยงอย�กม�ร�นไหม พยงอย�กม�นะ
แสดงว�มนมอะไรบ�งอย�งททำ�ใหเร�มคว�มสข สงนนกคอ เพร�ะเร�
เชอว�สงททำ�มนมประโยชน ถ�เร�มองหนงสอเปนแคสนค�ชนดหนง
พคดว�ไมเพยงพอ ไมว�คณจะทำ�แมกก�ซน หรอทำ�สำ�นกพมพ ถ�คณมอง
แคว�นคอสนค�ชนดหนงทคณทำ�เพอข�ย แลวกมงไปสกำ�ไรสงสดอย�งเดยว
(เนนเสยง) พคดว�นนจะทำ�ใหธรกจของคณอยไมไดน�น
แตถ�คณคดว�นคอสนค�อกชนดหนงทมนมผลกระทบเชงบวกสง
มนจะนำ�ม�สคว�มประณต ถ�คณทำ�สำ�นกพมพ กตองคดเยอะละว� ดไซน
จะเปนยงไง เนอห�จะยงไง พทำ�ร�นกตองคดว� หนงสอเลมนสมควรจะอย
ในร�นของพไหม ลกค�ม�ถ�มพจะแนะนำ�ดหรอเปล� ถ�เข�สงม� พกตอง
คดกอนนะว�จะว�งหรอไมว�ง
ในยคทเร�ทำ�เนอห�ออนไลนใหคนอ�นได ออนไลนคอเครองมอ แต
ตวเนอห�ต�งห�กทคณจะตองกลบม�คด อะไรกนแนทคณกำ�ลงทำ�
วธนะมนม แตถ�คณไมมเนอห� พคดว�เครองมอมนกไมไดชวยอะไร
คณนะ กเปนแคขอมลทโผลม�แลวห�ยไป ปร�ศจ�กก�รจดจำ�ของผคน
สงหนงทพบอกตวเองคอ ถาเราไมเชอ มนกจะไมออกมา ถาเราไมศรทธา เรากจะทนทำามนอยไมได พไมคดวาเปนจรงเฉพาะธรกจรานหนงสอ แตนาจะทกอาชพ ถาคณไมเชอวาสงททำาอยมนมประโยชน คณจะตนเชาไปทำางานไดยงไง ในชวงเวลาทไมมลกคา คณคง เบอตาย เฉาตาย
CREATIVE THAILAND I 30
พข�ยออนไลนนอยม�ก แทบจะหน�ร�น 100% กอยม�ได ถ�มว�
เพร�ะอะไร พคดว�เปนเพร�ะบรรย�ก�ศ คนอ�จจะชอบคว�มช� ในโลกท
มนเรวๆ ยงมคนเลอกทจะเอ�คว�มช� ยงมคนทม�ร�นพแลวเลอกทจะไม
ไปง�นสปด�หหนงสอ เพร�ะเข�แลกไดกบสวนลด แลกม�ไดดวยบรรย�ก�ศ
ทมทใหนง มเพลงใหฟง คอยๆ เลอกหนงสอไป มนมบรรย�ก�ศทเข�
เข�ม�แลวจะไดเจอคนโนนเจอคนน พคดว�เหตผลหนงททำ�ใหมนอยม�ได
เพร�ะมนไดทำ�หน�ทม�กกว�เปนแคร�นข�ยหนงสอไปแลว
คดเลอกหนงสอเขารานอยางไรเร�เปนร�นเลก จะไปแขงเชงปรม�ณกบร�นใหญเร�แขงไมไดแนนอน
ตองแขงในเชงคณภ�พ กหนม�ถ�มตวเองว�คณภ�พแบบไหนทมนเปนเร�
พไมใชแนวบรห�ร แนวคอมพวเตอร ถ�จะทำ�ใหมนคงอยถ�วร กตองเปน
สงทเปนเร�จรงๆ ถงแมไมมลกค�เร�กยงสนกกบมนได ลกค�ไมเดนเข�
ร�น พกนงอ�นหนงสอในร�นนนแหละ
ถงไมเปดร�น พกจะไปห�หนงสอเหล�นนม�อ�นอยด กคดว� เออ เร�
ชอบเดนท�งทองเทยว กเอ�คำ�ว�เดนท�งทองเทยวม�แปลงเปนร�นหนงสอ
สกร�นหนงส จะเปนอะไรไดบ�ง ก�รเดนท�งของพ ไมไดจำ�กดแคว�ตอง
เปนหนงสอส�รคดหรอไกดบก ไปไกลถงขนทว� เวล�คนเดนท�งมนตองม
เหต ทำ�ไมคนมตงคหล�ยคนไมกล�ออกไปไหน เคสหนงทพชอบเล�ใหหล�ย
คนฟงกคอว� โตม�จ�กต�งจงหวด แลวม�กรงเทพฯ ใหมๆ กม�เจออ�ม�
นงอยในบ�นทมลกกรงปดอย แกกชะโงกมองข�งนอก แตไมกล�ออกไป แต
ครนจะปดไปถ�วร แกกคงอย�กรว�ข�งนอกเปนยงไง ในมมของพมนเปน
ภ�วะทสะเทอนใจนะ ถ�เปนพ อย�กไปไหน พคงไปตงแตยงเปนหนมเปน
ส�วนะ เจอฝรงบ�งคนไมเหนมตงคเลย แตเข�กยงไปไหนม�ไหนได
พกเลยคดว� ในร�นของพ กจะเรมจ�กหนงสอทกระตนใหคนเดนท�ง
อ�นแลวไดแรงบนด�ลใจ อ�จเปนนย�ย เรองสน อะไรกไดทอ�นแลวรสก
ว�ฉนตองทำ�ชวตใหต�งจ�กเดม จะทนดกด�นไมไดอกตอไปแลว พกเลยม
หนงสอเดนท�งในคว�มหม�ยทกว�งออกไปอก ในเชงขอมลก�รเดนท�งพม
แนนอน พอเดนท�งกลบม� เฮยทำ�ไมประเทศนน คนเข�เปนแบบนน ทำ�ไม
เข�ย�กไร ทำ�ไมเข�เปนอย�งน พกเลยจะมหนงสอในหมวดสงคมศ�สตร
ปรชญ� ศ�สน� เตมใหครบวงจร
เรองสนกๆ (และไมสนก) ระหวางเจาของรานกบลกคาลกค�พมทงคนไทยและต�งช�ต กแปลกใจบ�งทพถ�มว� รจกร�นพได
ยงไง เข�บอกว�เสรชคำ�ว� bookshop in Bangkok แลวกม�เลย ไกดบก
ของ Monocle กไปไกลกว�ทเร�คด ไมเคยคดม�กอนเลย ลกค�พไมได
จำ�กดอยแคกรงเทพฯ แลว ลกค�ฝรงเข�อ�นหนงสอไทยนะ บ�งทเข�ชอบ
ดไซน แมจะอ�นไมออกถ�ชอบ เข�กซอ แลววรรณกรรมไทยทแปลเปนภ�ษ�
CREATIVE THAILAND I 31
องกฤษ ทร�นพ ข�ยได ของพช�ต กอบจตต คำาพพากษา ฉบบภ�ษ�องกฤษ
ทนข�ยเยอะม�ก พยงบอกหล�ยคนเลยว� นกเขยนไทยนะ ถ�ทำ�ได ควร
ใหคนแปล แปลดๆ หนอย แลวคณจะข�ยไดร�ค�สงกว�ภ�ษ�ไทย
ดวยซ�ไป อนนเปนชองท�งก�รตล�ด พยนยนเลยครบว�ม เร�ยงข�ด
เยอะม�ก
ลกค�ไทยกมตงแตเดกท�รกยนผสงวย อย�งหนงสอเดก พไมเคย
คดว�หมวดนนจะน�สนใจ จนกระทงเร�เตบโตไปกบลกค� ลกค�โตเปน
วยทำ�ง�น มลก เข�กพ�ลกม� กเลยมหนงสอเกยวกบก�รเดนท�งสำ�หรบ
เดกเยอะม�ก นนกเปนก�รสบทอดจ�กรนหนงสรนหนง ทำ�ใหพรสกว�
ร�นหนงสอเดนท�งมนไมต�ยหรอกครบ คนกลมนไมใชคนกลมใหญโต แต
กทำ�ใหร�นอยได ลกค�กเตบโตไปกบเร� วนหนงเมอเข�มโอก�ส กกลบม�
ตลกคอชอบมคนโทรม�ถ�มว� วนนเปดหรอเปล�ครบ จะม�ทำ�
หนงสอเดนท�ง ตองใชรปถ�ยกรป บ�งทพระโทรม� อ�ตม�จะไปล�วนะ
โยม เร�กตองจดเบอรกองหนงสอเดนท�งไว แลวก โอเค หลวงพโทรไปเบอร
นนะ วนนเข�อ�จจะทำ�ง�น กสนกด (หวเร�ะ) หรอบ�งทมฝรงพรวดเข�ม�
จะทำ�วซ�ไปประเทศนกม
คนทไมโอเคกมเยอะ กมฝรงม�ซอของในร�น หรอนกทองเทยวจำ�นวน
ไมนอยทถกอะไรสกอย�งอบรมม�ว� ของทกอย�งในเมองไทยตอร�ค�ได
หมด ไมว�อะไรกต�ม (หวเร�ะ) คนไทยตงร�ค�เผอไวแลวละ ตอเหอะ ซง
มนไมใชสำ�หรบร�นหนงสอเดนท�ง โปสก�รดนมนเปนสนค�ทคนอนนำ�ม�
ฝ�กข�ย เข�กม�นงเลอกๆ แลวถ�มว�ร�ค�เท�ไร พบอกร�ค�ไป เข�กตอ
ร�ค� พบอกว�ไมได และอธบ�ย สงทเข�ทำ�คอ เข�ถอดรองเท�ออกม� เอ�
เงนใสรองเท� แลวกเทใหพ พกไดแตถอนห�ยใจ พวกนมนเปนบททดสอบ
นกไดม�จ�กก�รอ�น อ�รมณทมนเปนพษ พจะไมเกบไวน�น พเชอว�เดยว
มนกผ�นไป ถ�มนเปนอ�รมณร�ย ถอมนไว เดยวมนกไป อย�ใหมนทำ�
อะไรม�กกว�นน แคนนมนกทำ�ร�ยเร�เพยงพอแลว จบคอจบ
เคยเจอโจรวงร�วในร�นกม ตอนนนยงอยทถนนพระอ�ทตย คนเยอะ
ม�ก พเลยตองเปดสองชน ตอนนนพผหญงยงทำ�ง�นประจำ�อย พขนไป
เสรฟช�ข�งบน แลวกไดยนเสยงประตปดปง!! พรอมกบเสยงชนหนงสอ
หลน พอลงไปด Lonely Planet มนห�ยไปลอกหนง พเดนไปหน�ร�น แลว
จะเอ�ยงไงละ พจะไปซ�ย หรอขว�ด แลวถ�พวงไป พจะทำ�ยงไงกบลกค�
ข�งบน สดท�ยกฝกใหเร�ตองดคนใหละเอยดขนนะ พว�ยคนน เข�กคง
เอ�ไปข�ย
จะไดเหนความเปลยนแปลงอะไรในวงการสงพมพและหนงสอของไทยอกบางมคนอธบ�ยว� นเวศท�งธรกจกำ�ลงเปลยนไปโดยสนเชง ส�ยสงทปดไป
อ�จจะเปนส�ยสงทสงแมกก�ซนเปนหลก สำ�หรบพอกเกตบกกเปลยนไป
ไมนอย ตอนนนกเขยนข�ยไดดวยตวของเข�เอง นกอ�นจำ�นวนไมนอยก
ไมจำ�เปนตองซอผ�นร�นหนงสอ เข�จะซอผ�นนกเขยนหรอสำ�นกพมพเอง
กไดแลว
นกเขยนตองเปนคนดงไหม ไมเสมอไปนะ กล�ยเปนว�นกเขยนหน�ใหม
กลบง�ยเสยอกนะ ถ�คณห�กลมของตวเองเจอ ตอนนกระบวนก�รผลต
หนงสอกำ�ลงเปลยนไปม�กม�ย อกสบปกคงเปลยนไปอกเยอะ ร�นหนงสอ
ท�งก�ยภ�พอ�จไมจำ�เปนสำ�หรบนกอ�นกลมหนงแลวกได ก�รพมพหนงสอ
อ�จไมพมพ 3,000 เลม 5,000 เลม เหมอนทเคยเปนม�ในอดต อ�จจะพมพ
แครอยเลม ถ�ข�ยดกพมพอกรอยเลม แลวเข�กซอข�ยของเข�เอง ไมตอง
ผ�นใคร
คณภ�พหนงสอเปนไปไดสองท�งคอแยลง เพร�ะระบบบรรณ�ธก�ร
อ�จจะแยลง อ�จจะไมตองมชอสำ�นกพมพแลว กในเมอคนอ�นพอใจกบ
ภ�ษ�อย�งน ภ�ษ�สเตตสกเอ�ม�ทำ�เปนพอกเกตบกได ซงไมใชคว�มผด
แตสำ�หรบนกอ�นอกกลมหนงเข�อ�จจะไมชอบกได พไมร แตตร�บใดทเข�
ห�กลมผอ�นของเข�เจอ เข�กอ�จจะทำ�ได หรอคณภ�พหนงสออ�จจะด
ขนม�กๆ อ�จเปนหนงสอเกรดพรเมยม เปนง�นคร�ฟตไปเลย จะมง�นดๆ
ทนำ�กลบม�พมพใหม ทำ�เนยบจนคนอ�นรสกว� แมจะเคยอ�นแลว กพรอม
ทจะควกตงคซอเพอเกบไวทบ�น ถงเคยอ�นแลว แตกทนไมไหวแลวปกน
กมนะครบ
บ�งเลมกมทอ�นแลวรสกว� มนเปนหนงสอไดแลวหรอ (ยม) อย�ให
ตองเอยชอเลย (หวเร�ะ) พว�มนกไมใชคว�มผดหรอก ถ�เข�ใสใจ
นอยหนอย ก�รยนระยะมนกอ�จจะนอยต�ม ทกคนกมวถท�งของตวเอง
ตอนนทกคนมเครองมอแลว
สดท�ยพยงเชอในแกนแทอยดนะ ถ�คณใสใจ คณชดเจน คณประณต
คณใหคว�มสำ�คญ มนอ�จเปนปจจยทไมเหม�ะกบโลกปจจบนกได แตมน
ทำ�ให ‘ร�นหนงสอเดนท�ง’ อยม�ได พว�ออนไลนเปนแคเครองมอ ไมใช
เป�หม�ย
ถ�เร�เปนเหมอนใครๆ คนอนจะรไดยงไงว�คนไหนคอคณ คำ�นพ
ชอบม�ก ถ�พข�ยหนงสอทคนอนกม แลวมเหตผลอะไรทเข�จะม�ห�พ
ถ�พข�ยในสงทพเองกไมเชอ พจะมคว�มสขไหม มคนเดนเข�ม� เนยกำ�ลง
สดทายพยงเชอในแกนแทอยดนะ ถาคณใสใจ คณชดเจน คณประณต คณใหความสำาคญ มนอาจเปน ปจจยทไมเหมาะกบโลกปจจบน กได แตมนทำาให ‘รานหนงสอ เดนทาง’ อยมาได พวาออนไลนเปน แคเครองมอ ไมใชเปาหมาย... ถาเราเปนเหมอนใครๆ คนอนจะรไดยงไงวาคนไหนคอคณ
CREATIVE THAILAND I 32
วธมองโลกตอนพเปดร�นใหมๆ คณปกรณ พงศวร�ภ� จ�ก GM เข�พดดม�ก
เข�บอกว�ญปนมคนอ�นหนงสอ 90% อก 10% คอไมอ�น แตเมอง
ไทยกลบกน คน 90% ไมอ�นหนงสอ ถ�มองในแงคว�มหดหกคอ โห!
คนไมอ�นหนงสอจรงๆ แตถ�มองอกแง มอกตง 90% ทเร�จะทำ�ให
เข�อ�นได (หวเร�ะ) พว�ตองคดบวกม�กๆ และตองกล� ถ�มองแต
ในเชงลบ พว�มนกจะดำ�ดงลงไปเรอยๆ บ�งทเร�ตองชประเดนท�ง
บวกขนม�บ�ง
หนงสอทอานบอยๆตอนนพอ�นทกแนว ทง fiction / non-fiction ทงไทยและภ�ษ�องกฤษ
พชอบอ�นวรรณกรรม เพร�ะมนสอนทกษะก�รใชชวตใหเร� สอน
วธก�รรบมอในชวงทสมหวง ผดหวง ผ�นเรองร�วของตวละคร เวล�
เจอคว�มทกขกจะนกถงตวละครบ�งตวว�เข�ผ�นม�ไดยงไง แลวกชอบ
อ�นส�รคด ไมใชแคเรองทองเทยว ส�รคดอ�จจะเปนเชงธรกจกได พก
อ�นเยอะทงไทยและองกฤษ พเปนคนใชเทคโนโลยคอนข�งนอย อ�น
ออนไลนกอ�นข�ว เฟซบกกไมไดเยอะ แตไมดทวเลยเปน 10-20 ปแลว
อยในอ�รมณน คณหนมชวยแนะนำ�หนงสอหนอยส ถ�บ�งเลมพไมไดเชอ
พจะไปกระตอรอรนแนะนำ�หนงสอเลมนนไหม กไม กเลยพดย�ก นอกจ�ก
จะตองศรทธ� ตองเชอ คณเองกตองบรโภคสงนนดวยนะ ถ�พไมอ�น พก
คงตอบไมไดว�หนงสอเลมนมนดหรอไมดยงไง ถ�พไมอน พกคงตอบไมได
ว�หนงสอเลมนมนจะเอ�ไปประยกตใชกบชวตของคนไดม�กนอยแคไหน
เวล�เร�แนะนำ�ใครในสงทเร�เชอจรงๆ มนทำ�ใหเข�กลบม�อก เหมอน
เร�ไปร�นอ�ห�ร ถ�เร�กนแลวอรอย กอย�กกลบไป อย�กพ�เพอนไปกน
ดวย บ�งทเร�อ�จจำ�เปนตองยนยน แตว�ตองยนยนแบบรบฟงนะ ตอง
รบฟงเพอใหรว�ตอนนกระแสมนเปนแบบน อะไรกำ�ลงม�
ก�รทำ�ร�นหนงสอดวยกรรมวธเดมๆ มนอ�จไมไดแลว ร�นหนงสอ
เลกๆ พยนยนเลยว�อยได แตคณตองอยใหเปน พคดว�เมองนอกเข�ชดเจน
บคลกของร�นชดเจน กลมลกค�ชดเจน เข�ไปในร�นจะมอะไรบ�ง
บ�งทร�นไมไดใหญเลยนะ แตเข�ไปเนยมเอกลกษณม�ก ร�นเลกๆ ใน
ต�งประเทศเข�อยไดเยอะม�ก ในขณะทร�นใหญเข�กต�ยเหมอนกน ทำ�ไม
ร�นหนงสอแบบนนมนไมเกดในประเทศเร�บ�ง
สงหนงททำ�ใหหล�ยธรกจขนๆ ลงๆ หรออยไมไดคอ คณยงอธบ�ย
ไมไดเลยว� คณจะเอ�ยงไงกนแน เปนใครกนแน ทำ�สงนนม�ดวยเหตผล
อะไร ในเมอพนทว�งหนงสอมนมแคน มนคงเปนทกอย�งไมได ไมเปน
ตวเร� กอยไมได ถ�คนเข�ไมเชอ เข�ไปทไหนกได คณเองกจะตองทน
ทรม�นข�ยในสงทคณเองกไมไดเชอ ถ�จะทำ�แคเอ�เงน พกลบไปทำ�ง�น
ประจำ�ไมดกว�หรอ (ยม)
Creative Will : คด ทำา ด
CREATIVE THAILAND I 34
เรอง: ปยะพร สวสดสงห
ทมา: bflybook.com/AboutUsHistory.aspxภาพประกอบ: facebook.com/butterflybook / facebook.com/sayurithailand
คำ�กล�วทว� “A good book is a great friend. หรอหนงสอดคอเพอนทด
ทสด” ยงคงเปนจรงอยเสมอแมในยคดจทล โดยเฉพ�ะสำ�หรบนกอ�นตวจว
ทนอกจ�กคนในครอบครว โรงเรยน เพอนๆ และของเลนเสรมทกษะแลว
หนงสอกเปนเหมอนโลกอกใบทชวยใหเดกๆ ไดรจกกบโลกกว�งของ
พวกเข� ยงมก�รคดสรรเรองร�วทดและน�สนใจ เดกๆ กจะไดรจกและ
เข�ใจถงโลกใบใหมนนไดอย�งมคณภ�พม�กขน
ปฏเสธไมไดเลยว� ห�กพดถงหนงสอสำ�หรบเดกของเมองไทย
“สำ�นกพมพผเสอ” คอหนงในสำ�นกพมพชอแรกๆ ทหล�ยคนนกถง
ดวยผลง�นก�รสร�งสรรควรรณกรรมเย�วชนคณภ�พม�น�นนบสบๆ ป
ทงวรรณกรรมเรองดงทหล�ยคนเตบโตม�ดวยกนอย�ง โตะโตะจง เดกหญง
ขางหนาตาง, ปมเตยงวเศษ, หนจอมซา, แมร ปอบปนส หรอ ฅนตวจว
ซงเปนเพยงตวอย�งสวนหนงของผลง�นวรรณกรรมเย�วชนจ�กสำ�นกพมพ
เท�นน และดวยหลกก�รคดสรรเรองร�วและคว�มพถพถนในก�รจดทำ�
วรรณกรรมเย�วชนทกหวเรองใหเหม�ะสมกบนกอ�นรนเย�ว กทำ�ใหใน
แตละขนตอนก�รทำ�ง�นของกองบรรณ�ธก�รเตมไปดวยคว�มใสใจ
วรรณกรรมแปลทกเรองทปร�กฏบนชนว�งหนงสอในร�นเพอรอให
เย�วชนนกอ�นม�เลอกสรรไปเปนเจ�ของนน เรมตนจ�กกระบวนก�ร
คดสรรเปนพเศษ ปกหนงสอแตละเลมถกออกแบบใหสะทอนเรองร�วทบรรจ
ภ�ยใน อกทงตองดงดดใจเดกๆ ดวยสสนทสดใสและเปนเอกลกษณ
ก�รเลอกใชกระด�ษกเปนอกสงหนงทสำ�นกพมพผเสอใหคว�มสำ�คญ โดย
สำ�นกพมพผเสอนบเปนสำ�นกพมพร�ยแรกๆ ของประเทศไทยทเลอกใช
กระด�ษถนอมส�ยต�ในก�รพมพ ไปจนถงขนตอนก�รเข�เลมทยงคงเลอก
วธก�รแบบ “เยบก” เพอใหมคว�มสวยง�มและแขงแรงทนท�นทสด เรยก
ไดว�ทกขนตอนและทกกระบวนก�รนนเกดจ�กคว�มเอ�ใจใสและตงใจจรง
ในก�รผลตหนงสอคณภ�พเพอเย�วชนคนอ�น ซงห�กพบว�กระด�ษใน
หนงสอหลดออกม�จ�กก�รเข�เลม ท�งสำ�นกพมพกยนดทจะเปลยนเลม
ใหใหมทนท
คว�มใสใจในก�รปลกฝงเรองก�รอ�นใหกบเย�วชนไทย ยงทำ�ให
สำ�นกพมพดำ�เนนก�รเปด “สำ�นกพมพผเสอเดกๆ” เพอรวบรวมผลง�น
ก�รเขยนของเย�วชนใหไดรบก�รเผยแพรในวงกว�งม�กขน โดยเรมจ�ก
ก�รเขยนบนทกของเดกหญงตวนอยอย�ง บนทกสวนตวซายร โดย
ซ�ยร ซ�ก�โมโตะ เดกหญงวย 8 ขวบ ทหลงใหลก�รเขยนบนทกและส�ม�รถ
ถ�ยทอดเรองร�วต�งๆ ออกม�ไดอย�งเปนธรรมช�ตในมมมองทบรสทธ
แบบเดกๆ ซงหล�ยครงกชวนใหผใหญคดต�ม กระทงไดขอคดทน�สนใจ
จ�กนกเขยนวยเย�วแบบทไมเคยคดถงม�กอน
ล�สด สำ�นกพมพผเสอยงมโครงก�รทำ�ปกผ�ปกมอกบหนงสอ 3 เลม
ไดแก ครไหวใจราย, ผเสอและดอกไม และโตะโตะจง เดกหญงขางหนาตาง
โดยมคว�มตงใจทจะสร�งสรรคปกหนงสอเปนพเศษดวยล�ยผ�ปก และ
เปดรบผทสนใจและผทมฝมอในก�รปกผ�ม�รวมกนทำ�ปกปกเอง หรอทำ�
เพอสงตอใหลกหล�น ซงตอนนมสม�ชกกลมแลวกว�หกรอยคน
โครงก�รทดเหมอนเปนเรองเลกนอยเหล�น กำ�ลงขะมกเขมนในก�ร
ปลกสร�งอน�คตของเย�วชนนกอ�นใหเตบโตขนอย�งแขงแรง พรอมกบ
คว�มหวงทจะเปนสวนหนงในสร�ง “นกอ�นทด” ในอน�คตตอไป
Supported by
Recommended