' '

, I

'

" ' Fnlfo Libertfltis vocflbi1/111n ab ifs 1t{t11patu111, q'ul

pri~·a11·1J1 de ge11eres, 111 p1tblic11111 exitiafi, 11i/1il jpci 111/i per di{co1·dias /1abea11t.

I-Jct\Voord, Vryl1eid, \Vord te onregte van die gccnc gebeezigd, die in 't afzonderlyk lccve,

\•an 't gocde onciiarr, en \•erdcrlfelyk voor 'c algcni~cn, gcen hoop hebbcn als in

't koell:ercn van tweefpalt.

~~ ~,

TACITUS,

nIDCCLXXX!II.

•

' "

- -, . -- - ~-.- -··-·"~ --········-··

,- ---;? -·~··-·--··

I '

d Cives ! Cives ! qrt.t vos de1i1e11titt crepit? .. .•

An: hoc lnc/11fi ligno occulta11t11r .Achivi !

,,J111 hrec i11 nojlr:cs fabricata eft 111acki11a 11it1ro1•

- _,_ - .-

I

i, ii u

VEEL GEACHTE DORDSCHE BURGERS!

·JD· ~ar ik in dicpe fiilrc; van hec gc,voel dcr -

1 \\Tacrcld nfgczondc"rd, ,ficeds behaagcn gc-

1·0.:l1e~>r heb, on1 O\'CT clc gc\1currcnisCcn nl}'ncs 1yds en de drijfvecren dcr menfchen met Demo-· crier tc lngcl1cii· en 11a '''el ui1gclagchcn re hcb­bcn, 11it tc roepen: llet is al ."i'dell:eid e11 q11el­Ji.-1g des Gceftes; n1ecnllc ik Schuldclcios ecn 011-zij(llt; AanCc\1ou\\'Cr te moogcir zijn, als begrij­pcr:clc, d:it, zcdcrd oorlog. en vcrdceldl1eid on:. \·er1nijllclijl;c 'g:c\'olgcn zijn \'an de 1necrderc 11it­gcllrektl1eid ·en 11evolking v::tn ltijkcn en Scaaten ,• 'n\cn hct \\'lj~gecrigfi handcldc met z'jncn coe­ll:::i11(i \·oor den bcfi mogclijk_cn tc hol1den ;- Do·!; ·ti::t:ir 1ha11s in den Ilt1rgcrlla:i.i ccn icder zig 11oogr tC vcrl1c!fcn. op dc,.pl1inhoopcn van" zijncn E\•e1l:-111Cnfc\1 en mei1 den cenvo11digcO" en goed\vill~­gL·n I~tir_gcr_, I-Ia:!!. en Nijd mer h110nc Schrik­·l1!1:!rcn<lC ge\•olgcn tccgen Zijncn T\'Iccclcb11rgCr 1ragt i11 tc boczcnicn; nicen ik,dat \1ct dc·p\ic)1t ·i~ \'::tn den !'.!Jcnfcbcn·\'i'icnd, - liic \'erfocylijlii:: ·Srookebrandcn ·hct n1::tskcr af re· ligtcn, en zijric !j1~i~lCidc T\·lcc(icn1ci1fcben van h1111nc· dt••aali11g {if ·:c l1rcngcn en voor deli grondcloofc11 afgrOncl ·li111 JlaVcrny en vefdru];king, die zig i11 "t \'CT·

!i:l:ict vcrtuonll.:, tro11\vl1artig te \\'a'::trfchou\vcn. A~ Om

- ·-···-·· ·--. --

' I I ' I -- .~ -

'"1

(' ' ,

.'

. ·- .

I

I ' I ' 1, ' ·. _, _,: ' ~ ..

. •----'• -·---·-···---·

~----~ -··" -·

( 4 )

Om die he"iit:ia111 ·ao~1ncri{ cc be~Cil;:cll, zal il' mij 11ict bcdic11c11 t'an ccnen 11itgezochccn c11 op­gcC.:hikccn fiijl; de t>a;1r!1eid 111oe1 naakc en ecn­\"oudig voorgcdragcn tvordcn, ik zal n1y rchik­ke11 na Utt'c bct•acring e11 11llcs ,\us tcr nccder­fil·lle11, d:ic ccn icdcr utv~r t•o!l;.oon1cn Rcchccr kan z!jn ot·cr de gcgro11dhcid of ongegconllheid rnij11er a<1t1mcrl;:ingen; Ik zal fChrijvcn mcc die vr}·­po!ltglicidi die de bc1v11ll!1cid van de zuij;.·crhcid _mijncr oof(!llcrkcn inBoczcmc, i:ondcr vrcl!s voor dac galbr:ia!tend gclj:>11ij~, dat iti h1inncn Poft \'an dc11 Needer· Rhijn of Dicn1crmcerfchc Cou­ranc, l1ec 111infle verfcl1il van _ dcnki11gs\vijze, al; ui1 onCdel.c grondl1cginzcls fpruiecndc, doce .\·oorkoon1cn; Ja, \\':I.I n1eer is t due, het voor­Ii~·hten \':'.in clc Burgers, on1trCnc l111nnc· ·,,·ccze11e­~li3kfic ,·oorregtc;1. mce ,den btccdluidcnden naa111 .va11 LAND.\'Eill~AD, bellc111pele.; Dog lt1ll :he: hc!1, m ij· insgclijks a;;11tcbafiCii ; ik ken HUN _fEER,' en zal 11lee in gcbrccken bl)"\•ctl 11unne \']oee~ndc 9aeterijcn 111ct glocijen<le kogels tc b.:­fchieten cu den onpartijdigcn Lccze_r cc tounen:

. da1 , -hoe \Vit en zui\'cr \·an Ziel, zij zig gnurne zouden \'oordoen; de l1unne-nogrnns Z\\'~rter is,

.als een iEthiopiCr; h1111nc gcvoclighcid of\~r:iak znl inij lnsgeli)ks 11iee dccrcn, 111ij_1;c Ja:ircn hoog, en niijhe bcZittingc11 grooeer ;i:ijnde clan mij11cn nooddruft, dnarenboo•·cn in uwc St:id nict \Voo11-n.~tig, rnoctcn de !Jlixcn11litfcn van.J1un11c eoon1-loolC \\'ra~k op. n1ij J1omp ,-..·or~e1,1; en zo zij de

p.ir-

' I ~ '

.,

! ' I ' " ' i: ' ' '

_j

I

I i ·! I ' ., ~ ,. ·I ii

I i " ·I l ' ' J ' ii " " iJ :I '.i I

:1 ll I I

( 5 ) pare~· kiezen va11 mijne aann1crltingen als iot, of 111ij11c bcrichecn nls \'nl!Ch en gcCn \\"ecdcr­lcgging 1v.1ardig. 11ietck.rijecn; z:il ik ·1niJ in l1ile!i nice de o\·er\Vi11ning gcl11k \\'enrchcn, en in de mccning bcvclligd \Varden, dae zij Schrecu,vers zijn, en bc\·rocden, d:ie 'er \·oor hc11 op die pa­picrc llagvcld nict veel laurieren zt1llcn tc plllk ... ken -..·alien.

lk zal clan ecn begin mnaken 1ne~ Ure onder­l1ot1tlcn over <lien z,vijmclgecll, die Zo1hcid, die thans ccn grooe gcdcclee U\\"Cr Seadgcnooten bcd\\·clme- n1en rocpe U eoe: Pya11de11 ''fl/J

Z,11ite11 ! f')·nnde11 Ya11 bi11nen ! ff/napc11d1 U ! 111en I egt het toe op r11r_c 1'rJ·11eid ! S111eek1 tt11·e 01·e1·heid 1::ct 011derdn11ige requejl(!n or.1 geb1·uikt te 11·orde11, daa1· Zy he: noodig zttllr:11 001·dee­len! ,f'"ec!:t voor r1i1·e !1nn1·dfleeden en nltaa1·e11! en nicer dicrgclijkc aperyt!n, daar !tee ver!lan­diglle gcdcclcc ll\Vcr Stadgenooeen om lagchc; doch tcc\·cns u1vcn hlinden: }"\'Cr, uie ccn \·oor­uit~ic\1r \'Jn de akelige gc1·olgcn, bcjaminert.

In de d:iad, \Vat is d1va:ifcr, clan U \"rc~dfaa­mc, fiillc I(ooplicdcn, \"lijtigc l{onfl:enaars, noc­fiigc Arbcidcts, in hce hari1:-is, te willen jangcn~ ondcr fch)·n, a!S of Gy \"oor Vyanden van bui­ten tc vrccfcn hade? \"Odr ecrll, zij zijn 'e1·nice gc\vcell, 1naar zo zij 'er al ccns \Va:ircn; zo U\\"C Staci door dczcl\·c gcdreigd v:icrd, \\"at \\":ts n:t­tuurlijkcr? d:i.11, · ~' G)• om ondcrfic uning ;i:oudt \"crfocke11, en, c'.:'n gedccltc \":tn die gecne, die

~\ 3 \"OOr

-----~-··--

---·· ·r ~'. I\. 11_ '

\ '.·

r \

I

I ' I

I.

' . ""'

i •

' I •

' i I

I '

i ' ' ' I

'

, I • t t

•. /

. ! • I

( 6 )

\'OOr een gcri11g IOon, de \·crdccdigi11g t11vcr Srcedi:n en Vcll:i11gcn, rcn ko!l:e 11a11 !1un !Jloed, op 7.ig gcnoinen hebbcn, zoUllt trnchtc11 i11 t11ve mut1rc11 tc krijgen? Zegt inij, Vricnden ! als Gy ver111oeid van dc11 arbcid 111vc11 Zuurctl loon re huis brengt; uwc \lrou1vc11 en l{i11dcrc11 de bc­l1ocftc op h1111 l;:1vijnc11d gelaat vcrtoonc11 ; dcnkt Gij dan \\'cl, dat van cl!{e bcetc brood's gefcl1il1r 0111 hun11cn runzendc11 hanger re flillen, iers af­gaat, ror hct ondcrl1oud, dcr I\.rygs111acl1t, die: Gij door t11vc i1npofl:cn bctaald, en die dus den Jail: va11.U tcegcn b11itcnlands gc1vcld cc 1•crdcc­digcn, ALLEEN 111oct draagen; l\1cn tracht U hct Soldaatc11-Wcezen af te fchildcren, als gc· vaarlijk voor uwc vrijl1cid; 111aar, l\1ijnc \'ric11· den! laat hct voc.rOordccl U niet verbli11dcn.·­Zij zij11 1nc11fc!1en als Gij- Welle quand Jijdc Gij va11 de Po11rons in U\\'e Scad? \\Telk: Jced docn U de In\'alidcn? Ztj J1rcl;kc11 rot U\V voor. dee]!- Laa ten die gccne dit get11igen, die \'oor, 0111trcnd 3 Janrcn, gezicn en ondcrvo11llcn heh· hen, hoc het Rcgi1ncnt \·a11 Ora11ge Stad c11 1:-andc en Drcntl1e in 11\vc Stad door )'Sgitng op· gcl1011dc11, lier \vi11kcl docndc gedccltc va11 lt\\·e

Burgers 11ccfr doc11 blocije,n; [immcr.s verreer. de11 Zij 111ecr, als 1800 gl. 's \\'eeks] c11 00r .. dccldc dun, \vnt her \ve.?zen zoude, zo 1ncn,. on1 U voor buitenlands gc\vcld re bcvciligcn, liellcn tocvocgde, die, hct gcc11e Zij \•crdie11· den , in u;vc Srad zoudcn \·ercccren, en U tee~

VCJJS

----- --------------

" I i ( 7 ) j 'Ven~ zot1dcn bcvryden, om met" r1\vc nfgc\vcrkte

en ver111oeide lee den, in plants vin ccncn zach~ rc11 en gcru!l:cn flaap te gcnictcn, eenigc uurcn, op hct St:illhuis tc moetcn zitten gccu\vcn • dat U daar en boovcn g.?ld koll:, en 't geen men U

/ nog tr:icht te bclcrten door ecn drilpartytjc n1~c den Snaphaan ! Ten andcrcn, van \vaar koon1t

] dar geroep: ,1/'j•anden va1J-/;11ite11? \1oor.zeeker i nict van 's Lnnci:S floog.? Machten, nog, V?.11 on ..

l/ zcn Dierbaarcn en bij alle rcchrgczindcn reeder ..

bc1nindcn Erf-Sradhouder, want Die hebben met onfcn Engclfchen Nabuur ccncn fl:illl:and van \Vaapcnen gcflooten, daar en boovcn; \Velk ge·

I ~

v.iar hccft uwc Srad, gcduurende den f:,l'llntfchcn oorlog geloopen? imrncrs gccn ! en om U voor Vcrraad re bcvijligc11 en U\Vri magazijnen re dck· ken, hecft men U cene Compagnte ln\'<llides rocgcvocgd, dnar Gtj anders, zonder ondcrfchcid vzn Ja:iren nog \•an Saifoen; van dag nog nagr, zclve dien harden en gu11ren dicnfl: zoudt mocteri­vcrrigten; - Dok nier van .uwe S~ds Overhcid; wanr in dat geval zoude dezcl\•c alle uwe Com .. pagniCn [enkcl 11itilurgcrs, van denCapitetn af rot den minficn Snaphaandr:iagcr toe, bcflaan

, I '

I i

,,

I I ' i ' ' • " '' ' l l

mocrcn•1e] ordonnccrcn zig zelvc goede Wa,1pe­ncn re vcrfchaffcn; die zclvc te bewaarcn, da:tr zcl\•c mcefier van re zijn, zig nict dezclvc ta oe!fencn ; en tor vcrdeCdiging van de Stad [wag bet nootl] re gcbruijken; in plaats, d.1r Zij be~ dcktc 111idllel~11 zou beczigcn en U door woel ..

,A 4 ziekg

·--- -·· ·- -. ·-

' (

, '

(' I l-1

!

I

' I j

• i

, I ' ' '

, !

I

: I '

i '

'

I I

' 1/ ! .1,

1 I! 'I . I

.'· i ' I

" ,' \' i \\

' I

!

' ' ' ' i ·•

I j. \ I .

' I

'--'",,d='-'""\

··-·-------- ..... ~ .. -·

( 8 )

~ziekc en Vulfch alann maflkende Roervinken -zou doen aanzerren ror her tcckcnen v:t11 rcqucP..cn, daar uwc ver11:andige Capircincn [<lat tccge11woor. dig Regcntc11 zijn] zig nicr ccns meedc wi!lc11 be:nocijen; die zo ja1nmerharrig zot gefield zijn, dar I1ct gczond vcrnufr 'er van walgr; en \\'aar in men U, onder den fchyn va11 llarriorris1nu:; !llln den band \vil leggen; - dog, Dank zij de Voorzienighcid, dar de godloozc nict altoos de doorknecdtle zijn, en, hoe fchoo11 zij den Pit ovk zoef•en te yergt1lde11 ! 'er nog licden gcvon· den warden die U docn zien, dar hoe uiterlij!~ fchoon va11 buircn, hij nOchtans in\vendig niet dan va11 roct en gal is te zaa111cn gefl:eld.

Duar men U eerfl: voor de //ijanden van buiie11 heeft wil!en bang mauken, en 1vuarfcbJj~ nelijk gezien heeft, dat bij een 11aau\vkc11rlg 011derzoe'k, dar fpook verd1vijncn zou, kon l1et

11iet miffcn, of de vrnchrba:tre harffens va11 die '\Velf1ireekende Requefiranten moefren hen een ander hulpmiddeltje nan de hand geeven, en, war 11a.ru11rlyker? Wnt meer vloeijende? \Vat een~ voudiger? .[een fchooljonge11 zou hier in nier mi!fen] dan: f,..ija1ulen Yl1n b11ite11; -Pijande1: ~·atr bi1111en; de rrapsge\\'ijze opkli1nming is fraaij ! If~mel ! \Velk een l(LJMAX ! f/ijr;11detJ vat: buiren! Fija1Jden van binnen! Pi.ja11de1: i11 011z~ kui;;,~11! //ijande11 in ans 011t/leld Hars· j:e;rgefle!! maar laarcn wy die fchrik door de ;.•i_j'anrlen yan bin11~1z vcroorzaakr eens rrachten re doen bedaaren. In

I ' !

:I i '

' i " ' I

! ..

i ' I ; I i I '

l

! 1 " " ., ! .,

I I I ' ' H ' '' •I ' I ' I I

( 9 )

In eene Repul•lijcq als de on.ze, fiao.r het ieder B11rger onreegenzeggelyk vry over de openbaate gebeurreniffcn re fpreeken en re oot· deelen, zo al~ l1y, na het reedenlichr, dar hy van den Schepper heefc ontvangcn, begrijpt ,.lar her bel1oorr; - In cene Regcering.5vorm nls \le onzc, fiaar het een ie<ler der Lee den dier Regeeringe vry h11n gevoelen, i11 zaalcen, 'sl~ands nur en heil beuelfende, na hunne denk~ 1vijze en manier van zaaken re befchouwen, te 11i1en, zonder dat een ander recht heefr, de reegenllrijdigheid van hunne opinie, met die van den grootJlen hoop aan omkoopi11g, _ver~ raad en diergelijke onCdele begin;i;els roe re fchrijven! '\Vaar is her bewijs, d(lt de g1·ootfl~ l101p h~t befle ziet? en tlit d~ befte oog:ne1·kcn we1·kt? in 'r reegc11deel, de ZODANIGE, heefr (fchoon zomrijds ullCCn] het vermoeden \"oor zich, DIE VERSCI·IILT, want hij fchijnt on­derzocht te hebben ! daar veel al de meenigre Jinn geml verlCl1ultligd is aan onlcunde en 'er nier_~ minder lallig is, uls op hcc Creclit \'lln

-cen ander eeu\vig JA te zeggen ! en zoudr Gij l\1yne Dordfcl1e Vrienden ! niec geloo\·en, clat men een eerlijk mun zijn kan en her groorlle beil van 'r Vaderland na zijne befie ke11nis bC­oogen, zonder nochmns van advies re zijn dat her zo uirfl:eekend goed voor ons is, ons, ON­HERSTEl~BAAR mer de Engelfche Natie re iirouilleercn, ·ons 1ecgen dczelve afteniarren,

A 5 tle11

-~ .. ·-,~

" ! '

I 11 ·

"

--~~~.·-·=-··-·· -... = ......... ,,.....-....,....,,,_ _______ "'!! ·-~---------------------··----· ~

-- - . - ... -- - ' -

i •

•

i •

I ,

.. " 11

'l • "

•

. 1 'i .. ' ' . ' ' '

I , f \

7'1" •

•

' \ • •

•

I !

• •

..

( •o )

den b11rgcr nict la!lcn, 111ct onvermijdc!:jke oor· logslallen [\\':\1\RTOE JN U\.\1E S1'AD VEELE LIE DEN, Diil HET &•JEEST O'I OORLOG SCHREEUIVEN, GEEN DU!T BE"l'/1.1\L,EN; EN ])US J~R NIE'f TEE· GJ~N ZOUDEN I·IEllBEN, AL Il1\DDEN \V!J IN DIEPE VREEDE 'oo OORLOG . SCf·IEE.PEN IN DIENST] tc bef1v.::iarc11, c11 i11rulfcl1cn andcre Moogendl1ccdc11 zo gc(iucl1c tc n1aakcn, d:>t \\'lj nadcrl1and 1•an ons zcc1vce­zcn, nicts z11llcn ovcrhot1dc11, als 111ifi1:!1icn hct eche11gcn , dat 1vij Cr voor111a'1.ls ecn ba<ldc11.

l\·Iaar fl:cl(lt cc11s, Vrie11(lcn ! er 1vanren in t1~1·e Stad ec_ns Lic(lc11, 1•an cenc denl{1vijc, dte n1cn grand ha(\ cc vcrn1ocden, (lat 11adcc. lig voor U 11•as! \Ve! 11u! \Vat llccrd U zulx:? \\':tt qt1:t:td J,:11nncn zij.-doe11? is l1ec cc11 Corps? cc11 verccnigd ligc!1:!.::in1? Nccn ! zij dc11kc11 Ja11 -:- zij \Vcrl;:c11 icdcr op zig zclvcn; - zon· dcr cc11dracht \'cr111oogc11 Z)' 11iets ! i\·1uar zcgt n1ij nu; DiC' \Vysl1oof(lc11, die vcr voor 11itzicn­dc Reqtre!lf!cllcrs, bcdcnl;cn zij \Ve!, dnt zij, door 11u11 \Vrnnkzucl1tig door hu11 valfcl1 en f.1c­ticus nlarn1, ~n die pr:ctcnfc qunndwilligen de lcus gecvcn on1 zig i11:;gc!ijx tc \'<!rCCri'igc11, e11 op middclcn bc(i:ig:t docn zij11 on1 ht1nne I\1cc(lc­fia11(lcrs, by allc \'oorvnl, insgclijks l>ij cc11 tc i<u1111c11 trckl•c11, 0111 l1un f}·lletnn llnn11dc tc ho11-clc11 ~ en z:ij dtis dc11•\Vcg haanc11 tor. cen To11cel van y~lijkl1cid en \'crwarr111g, \\'aUr. 111ccde zij

mo·

11111.,.11111,. ------·· .111111, ..• 111111., _11111 .•. " ' " •. ······· --------- ------------·------,~-·~·-- ---r~

( '' ).,

mobeli;k hun voor(\cel zotJ(\cn doen? of zijn ?.ij \'et:lligt_in 't bcgrip, dnt al!e die gccne, die zij nice \'oor Patriotcen houd~n, of' die dat kinder­agtig ltequc!l nict teckcncn ntct de banden over elkandcr gcdlll(lig r.ouden zittCn- af\vagten, \Vat

-~ 11ct, i\'Iijnc l-Iccrcn de .nie11\vbakke ~oliticquc11 • 1i- bchaagc11 zoudc. 01ntre'itd hen te bcfl11itcn? of·

bcfchou\\'en zij U, l\1ijne Vricndcnl alsZocccn ~ nls Gcefl:drij\·crs, die op hunnc nanhitdfinUg gc­~ recd z11lt fl:aan, [fchoon van de 1-Ionder wcr, ~ n1isfchicn gcen CCn \Vcct, \Vat 111.!t dilfer~nt is,]' l cigcnbliklijk den gccnc, die zlj U aanduide11. ~I bet 11ict \Ve! cc n1cenen; ccn vricnd van het Ii ~ doorlucbtig Ornngel1uis tc zijn, \Vanr nan Wij Ii bet mainticn van 011ze vryhcid in Godsdicnf\: en_

1 ..

I ·! i

• · 1 I ; I ' i ·1 :·'

Durgcr!laat cc da11L~n hcbben; :il was bij U\V V:ldcr, Zoon of Droeder de Bajonet In 't !1arc te j;iagen? en dat cnkcl om hunncn verouder(\en en ingekankcrdcn baac tecgcn den r._Taam van Orange , tc diencn? - Daar c11 booven , Mijne Vricndcn ! \Velk ecn fcl1nndvlck \'oor U? in 't h::mas gcjaagd te \Vordcn tecgens binnelandfche~ gc\vcldcnaars; \\'ie U\ver is \'an die blaam vry '? voor\\":>:ir ccn on:l:?.ngcnaan1c Tittl! voor de, 01n bunne \'rccdfaamc gcvoclcns, beroc1ndc Dord­fehe Burgers ! is 'er gcduurendc den ~ntfchcn oorlog we! de min!lc twccfpalt gc\vccfl: in U\Ve Burgcrfcl1aar ?is 'er [buitcn dccfc Rcquef\:f\:cllers] we! eCn eCnig:c opgckoomcn, die U hccft zoc­kcn 01n d::n tuin te lcidcn; aan den band tc leg-

"Cn • b ,

• -- --~·~ .. - . -

1

lt I I

I I

11 11

' •

/, , I

• •• - ~-· .- •• """ --"~ ' ' ' -~ "' ----~ ._ •• •c»<

•

I •

. ' •

.

I ' I -- - -•----

( 12 )

gen; of tot hct l1itoclfcncn vtn zijne bljzonder3 lVraak tc gebruikcn J- ---:--- imnicrs NEEN ! ,Jaar en boovc11, zo Gij nllc, zo vcclc Gij in de Bur­gcrij zijt opgefcl1rcevcn, U 'vaapc11t tecgcn die gccnc, die biJ dat 1nccfl:crlijk rcqucfl: bi11ne/a1Jd­fche vijant!en genoemt. wortlcn ·, docd 111cn U zcc!.:cr in ccn bclagchclijk licht voorkoomcn. -want d11s zo11de bet clan blijkcn, dar n1en in ll\'le Siad n1aar ·aJlccn voor \1ijanden l1icld, aanl;oo­mende jongcns beOceden de 1 8 jaarcn: - Grijs­aarts booven de 60: - Perfoonen die 01n fi:i1n­

borfl:ighcid, en anderc Ligchaa111sgebrcckc11, tla­gclljkfchen f\\'aarcn arbeid &c. &c. \'an '''acl1rcn et1 tochtcn vcrfchoontl zijn: \Vcd11\Vcn: Gc\1u\V­clc Vrou\vcn: jo11gc licve l\1cisjcs: lier ccr11•:iar­

.clig Collcgic 11an J(crkcnr::i.adcn: de kindcrcn Is-. raCls en anllcrc die nict in 'r gcval zijn \"UO tcr 1vachr re moctcn trckkcn; EN DUS, ZICI-I TE nrAr'\PEl.\'EN: is icts zottcr, a!s censklaps allc clc brandfptlite11 tc docn 11•erkcn, nls 'er 1·1111r nag vonk in de Stnd 1c 11i11den is; Zier hie~ eenigc on1fiandigl1ccde11 die d::tt SOLD1\,\"IJE SPFELEN nood(1kclijk n1octc11 \'crfcllcn of volgcu: Voor ccrfi:

Ee11 11oroi1· ve1·:::.r1i11: 1•011 t111'e koflwi1111inge11; clat, ·cct1 zekcrc drift, die i11 den beginnr nltoos. hbet is, U t!1ans over 't !1oofd doct zicn [ dnar Gij An1bach1s\ietlen te vooren bit1cre klacl1rcn zoudt geda:i11 hCbbc11, zo 111\'C baazcn U CC11 zo­gcn:ian1d, fcl1oft, n1indcr liecen n•crkcnJ doch

dat

-----·---

'i . ( •g J

j dat cie l-Iolliindfche riaicckcti:encfe Cecil- nad:er. 1 h:;inll dubbcl znl heklaagcn. 'I'cn T1vcede, f:en j 1veeze11t!J·k, ~11- [zo men mij gcfchreevcn h.ecft]

I in een l!a1·11ic1;1flaker plants ge,~nd /1ebbend ge~ Yaa1·; Gelukklg nag, dnr hy, fchoon zelfs Jani

\ gejChoo1cn Zijndc, zijnc f11nCl:ie zirccnde zou ~ hcbbcn kunncn verrich1en ! l\'laar, l\'l}'UC \irien~ i Oen! v.•ns hct niet verltnndig gehandcld, indicn i de Vader· 1·an dat rcquef\- 'er nag ecn· Lid n1c~r i aan gcmaakt haddc '? en· 1•crfogt: dn.' het I'Iun ( Ed. G1·oor Ack1baa1·e gUnflig be/1oage11 · ni(ieh-... : te, 0111, z'o het 011Ve1·/1oopt geht111·de, dflt ttri J of" 111eer der Sr1pplia11te11 1 door het /1n11delen ) de1· /J';1npene11; door rle Bajo11eJre11; door ee11e

1 lta11dcloos/1eid jo:1ge Rec1·r1ren eigen, of dodr 111::1 JPringen va11 de loope11 de1· Snn_pl1a:inen, l veroo1·::,a,1kr , of, doo1· i;111111e jlegte qtinll­. teir, of, door her overlr.aden der7.e!ve, zig \ {J11e1jl1Gn ; EEiV FONDS AA1V :Te· //l"'J.~.

Zl!.1V, 1~'flflY r1ir de zoda11ige geqr1irflen, hun , li:e1ie11 /ni1g, -weekelyJ:s ~·oi1dr:11 r1·el<kei1, zo veel,

:; Bis :::.ij gt:'U'OOll ~·aaren 1e ·J1e1·diene11.'' \\7ant 'vie 1j U'\'Cr z:1l in vrcedc, bt1iren"nood, zig gaarne -i in gcvanr licllcn, om, 1nct l1ct \'t!L!ren, door '1 cen onk-tindig<m, ttit een ccn achcerlle gelid,

111illl:i'lic11 in de oogcn tc \VL'rdcn gcfchooien

1 en dus 1•oor alroos vcrminkt.; buite11 Jin::.t gc­'! field voor zijn bchbcf1igc Vrou1v en I\i11dcren

-den kofl: IC \l'innen, en rot de nool;zakclijl;hcid gebr:icbr, z1·n -tocvl11cht tot de Di.1conie te

nee-

, I

ii - --.._

-~----~ -- '---~ ..

I

11 "

' - -.. ' , '• ._ - - ' - - -- ..

•

I

i

'

I ' l . . ' ' .. ' l ., I

I i I ' ' I

'

i .~•-·I

' I c '• ' I.

11eemcn'? DcnKt nict, _ _.I\1ijnc \·iiende·n;:dnr hct I zo zeJ,lzaa111 zij gcq~1c~fi; re \\'cirdcn, of, dnr ~lccze roe\'allc11 l1arfiC11fcl1in1mc11,- zijn ! de on­dcrv1n:ling lccrr lier recgcndecl- re dik1\•ils 011-

dcr de l\'lilirnii·cn :- en, \\·a;1r_on1 .zo11dt Gij, die 01\1 NIE~f de V\'aa1,c11s draagt, · tlnr 7.C'lftle \'Oorrcchr nicr moogc\1 11rrzockc11 bij U1ve Dt1r- I·'···

gcrvatlcrs, dac 's ·Lands --Vatlcre11: (111ge\•crgr, gedu11rentlc dcczc11. _oOrlog anti tic .i\1J:itroofcn :

1

1 .en Soldaaten 1•nri on1.c 1·loot, DIE \'OOll , 'HUNNE DIENs·rEN EN GE\'A:\REN llE­T1\ALD \VORDEN, hcbbc11 rocg:e!1aa11'? f.Icr ge1nis 1·an elk J11111ncr, tor de I\.oll11'in11i11g on- 1 011rbccrlijke Lcedc111nnrc11 fiont! \•crgocd te \\"or; ::

' den door ccne. recdelykc bcloo11i11g, ccns. nf, q ot' 'door ecnc gcCcve11rcedig,lc \\'eckelijkfcl1e ii i:Oclagc, hu11 Lce•,'e11 ling gedtturendc; l~c:1 :i ~roor gcdccltc \'an U \\'i11r zecker tlc11 l{rifl: ':

il iucr'. den KQop1nan rcil: dicnfl: re llnan, lle 11c11 , \•cr!cl1uft U lier brood [ilt Z\1•ijgc.· 11og \'n11 al :i de -A 111 line l1rsl icdcn , S r.liippcrs , -Sc l111i r1·ocrdc 1·~, ;i.Jlc l(unfie11uurs· van \1•;1r foorr, tlic ook zij11 nioogcn ,] zo 11t1 -ce11 v:i11 U, !1t•r·o11gtil11l; l1ccfr, door her fpringcn \'a11 zij11 ge\\'ccr, \•i11gcr.~, l1u11d, nr1n of. tJogcn re \•cr!icze'.1: Eij liC\'C ! 7.cgr n1ij _ ceris -. 11\\' 11itzichr op ccn" zt•cker bellu::i..11 111cn 1;ccfr 11ict gnar11c "a11 ,·icr ror elf a.-r\v:tnlf J1or1dcrd (~t1lJ,:on.~.·s J::iurs .;

' :11it n:ln ie111and. die \1·el ccr i11 ll:1ar \\·as tlu~~ li d;:11igc !On1111cn tloor zij11c1i urbe:id· re \·erdif1;c11, ;j

· , doi;.

( 15 )

dtlg die n11, door de gevolgen va.n ccne rlao.d, \\·nar toe by nicr gcl1011dcn \Vns, voor den J(oo11·. mun ec11 01111ur ~-Ic11bcl ge\\'orden is! - I\1icrs dunkr 1ny d:in nuruurlljkcr, dun, dar n1e11 ook hier op bij her fabricceren vnn_I~equeflcn denkc, ,de rnak \\'ord dnn \vel J\vaardcr [ fch:lvcrgoeding i•oor gequerfl:c l1:in1n1en re bep:inlcn is moeijclyk] mnar ecvcn\\'ci her nlgemccn belung vordcrt lier On\vcederfprcekclij!,:, .

Tc1: de1·de, Ee11 gedt11·ige11 a1·beid, die_·, Gy 'i:.ee!.:e1· 11•eete11 k111rt, 11'tt11nee1· bego11nen is,, dog 11in1111cr, 11'an11eer ei11digen· zal ! ik znl Ill)'· v_c~· l:lnaren: Voor dur men \·011d, dur her i11 y,ijne :kraan1 ;:c pas q11am U in 'r l1arnns te jnagcn door die \\'anfl:ulcigc Req11efl:cn, die, on1 hu1111c 111on· i1rcuf'c gcdnnnrc; zo fJJocdig gefmoord, als ge· boorcn n1ocfl:cn zijn gc\vecfl:, 111uakrc G}' gcbru1!.: ''nn die e\'oluricn en hn11dgrccpcn ,. die uc95!f~ onheuglijke tijden hcbben plaar;s gchud, - ·heir is nog de i;xcrcirie \'Uil Prins I\·Ia11rirs den groq_t· flcn l(r)·gshell1 zijncr ceu\v: - rhans cxer,ceerr men dus nicr nicer.- Z)'nc IC011ingly!>c.!vlaje· flcir vnn Pruirfcn, ulroos bczicld mer cfc z11chr om in zijne I lecrfchappijcn ulles re \'olmankcn, !1ccfr her O\'crrolligc .'.lfgefchuf~ ; · 11er ontbrcekendc anngevuld; bet verkeerde herltcld; zicr dnar de nicu\ve cxcrcitic ! De Franrchcn en Engclrc!1e11 reeds voor 25Jnarcn, de Oofienr}'kcrs nu no£: i11 den lnarficn oorlog, vo11dcn die ,·crnnderingc1t \Vigiig, c11 de Pruilfifchc Excrciric fchcen hen

zo

. .

I

~!

rl1 ; ' I I

· , •• - - - C'"'- ' • •' '--""C' '''' ,,,,.'

" ·! !

I

I '

'· ' ' . ' ( '

I ' i

-· ·; '

( 15)

:iO bel{nnpt en tc!'fens fchadel3'k \'Oor den Vijand, dac zij bcgreepen, dnt hct beeter \Vas die n:i ce vol gen, a/s zicl1 bij de oadc f~udie te houden; Alic of 1neell al!c Mogcndheeden l'oigdcn die voorbecld- ooze croupcn warden ook na d:if zcltde voor(chrifc geoe'ffend - dus - al ~1·ie n1et dczcl\·c ooit een ·firijd heefr anngegaan, n1occ noodwendig zich ook -op dicn leefl: fchocijen ~ of" hy ligt ~gccr; l1uicenland!Che ge\\'eldenaars eX· ercccrcn op lie Prnlffifchc \V)·zc,- de binneland· fc!1e , \Vaar door men gaarnc z. n. Hooghcid en 't l\·1ilicaire \Veezen vcr!laan zou Y.'il!cn hebbcn~ insgelijx: Ergo, wit men die al!c n1ec vrucht te kecr gaan, wcg clan mer de c~·crcirie v:in Prins l\1aurits ! J1ct moet op zijn l1ruiffirch zijn J l\'1aar wagt ee11 \l/Cinig Burgers! [Qt h:er toe Jr. 'c rraaij en heerlijk, n1aar .... 't J1inkcnde p:iard koomt agtcr aan.

i\11(' ko111lcn en \VeetenrLhappen krijgcn hun· nc mecrdcrc voln1aakcheid crnp•ge"''ljze ; men \'er:indl!rd geen ot1de gebruiken, ·01n zig onwrik· ba:ir cc ho11den bij di~ gecne, die in dcrzclver plaat~ gcllcld zijn; ecnc konfl:, ecnc \\'Cetenrch:ip kac1 tlezclfde blijvcn, fchoon men die op ccne g:i.11cfch andcrc tv'ijze, als welCer· uitoeffc11d; de ko11fl: des oorlogs i.o \":tn dit gcra! ! de ''erandc· ri11gcn. in de \Vijze ''~11 dczcl\'C te oefibncn, 111oc· cen alcoos gevolgd \.\'orden, jui!l: nice 0111 der· zelver deugd of bccccre nactctir, n1a1r alieen om der:.elvcr n[cu\vigheid en uni ,{e fchade!ijkhcid

!1 l:ll.

' " ' ,.

l ----·--------------

c •r ) 1i1111ner c1lc\''crl;in.15 tloor, daa;tccgens , aan .. gcl;:crdc, af,,·cc1cndc 111nnreu\'fC~ tc bcpaalc11? hicr llit \'oigc d:i11 \Vcdcr, d:ic, intlic11 l1et Zij11e J\:ci;:crlijkc l\'l:ijc!lcit of tlcn J(o11U1g van Prni!T"cn goc,\tllinl(t hu11nc TaCl:iqlIC of l{r~·g<kt111dc op ccnc11 an.:lrren Jee fl: cc fchocijcn, nl!e l\1ogc11d· hedcn, ciic om htrnnc pla:itfclijkc Jigging in de 0111fi:i.ni.lig!1cid ,·crfccre11 ,·an ,,rocg of laat n1ct die \'or!lcn in 'c.tlrijdpctk ce kunncn n1oe~ ren rrccdcn, in clc 11oodznkelijl;hCid gebragt zijn 011c de l1unnc ook tc vcrandcrcn, re11 cin([c de \"ijnntlt-lijkc arcacqucs n::i. hunncn aarc te kunnen p:irccrcn; onze croupen ,·olgen dan eok \\'ceder die \'oorbceld, en lcggen zig roe 011c de nabutc• rcn tc C\·cnaarcn, of, is 'c n1ogclijk ce U\'Cr·

,J trcffcn. - Dtcs, i\'lijnc \'ric11d~n ! i~ dit lice geval? Ii dun zijr Gy met de cecgcn\voordigc Pruiffifch6 1, e~:crcitic cecgens ccnc zocianigc nieu\VC, zo ''er ~1 \":lII de '''cgnf, als n:et di!! v:in P1insl\1nurics,

l'i tecgcn de Pruiillfche Ergo, zulc Gij dan U zelvcn ,,·n:ipenc11 ccegcns DIEN EEilBIED~ ''' :\:\IlDIGEN S"l'ANJ) V1\N iVJENSCliEN, die ccnc bcndc \·nn \·crvlockce aanhitfcr~ en zig fcl1uil!1011dc:1de rocr,·inken, als n'vc bl11ncl:lnd~ fche. ''iJa~1den zocl~c aftcfchildcre11, zal 'c nodig :r.iji1, dar t1'.\·c exerciticn daagclijks en ?.011der op· 11ot!den plaacs hebb;:c1, en, 0111 juill den be· paali.lctc cijd cc \'lcecrn, \\·:11111·.!tr die ci11Jigcn zu!lrn, zou de \;oorzicc1igileill l1ct gruote ilock vru1 't noot\lo~ ,·0or U dicncn op1c!1na11, - ten

D 111in·

' 11

i(j '

I I

.. ' ·····~------------L,;._

I l

.

I I .. • ...

l I l

' I l

... J..._

' i·'

... •

( 18 )

niinfl:c, zo lr.11g de Geen: der \1,irllcn \•/crl;:r.:1~m zi;n i::tl 0111crcntl de J;o11!l \'Olll 1<011ii1srijkc11 t'tt

V;oll;,011 tc \'Cr01'crc11 of cc 1•crtlelgcn, zult Cij e11 de 1•olgc11dc gcflacl1ct:11, cc11 ijtler 1•oor 1.!jt1t11 J_ec!i:ijd, ruin1 1vcrk \"indcn, cot zo Jang, dac l\011i11grijk"11 en SC"Jate11, i11 de :ilge111cc11c ,]c­!i:rL1~'1ic der \\'aereltl, a:\11 l1u11nc11 11•i!iClv:il!igrrr Jt:111ll ee11 cindc ztillcn \'i11dcn.

Tc11 vicrtle, Ecne befpottcl;·le d11'f!r.«~l1eirf, rfic [l by be:::.adigtl rfe;1/,·e11de e11 011pr1;·t:;r.'ig~

Licr!c11 rf(iCt br:!ago·l;c11 - \rcrg(\.apt U nicr, J\·Jijnc \iric11dcn ~ aa11 de loftuicingcn, die U d(1r.r <le llofcjal;J;crs 1•an dc11 Ncdcr-Rhij11 11•ort!cn toe­gcf\\"aair; tcr\Yijl Gij zioge'.1 \t'i!r, 011rvalt U den kaas, al~ de Rnaf uir de Fabel, en de 011,]c, Ioofc [fcl10011 niet \•crfta11digcJ VOS Ioopt 'er inecdc nn zijn nefc, ·

Dat Co11111lor \"an Ecrroo•crs zocl;t lt\\'C ccr­zucht tc kittclcn, nice U re doen \"oorkoomc11 ~.ls, zoo g:ocd., als Sti!daatcn ];:u1111c11de cxcrcce­rcn; reeds 1 ooo i.\'l::tnne11 i11 ftaar 0111 gcrcegcl<l re l;onnc11 \'Ul1re11, re J;on11cn oplce\·ercii; g~at

ieder bij U icJ,·c, 011dervrangc U, c11 UI\' :tllt­\Voord zal zij11; Z.v :::,oi?l·e:1 011s te JopjJe.'; e;1 te jJ1;1:f(11 r1/; /,:fl'i;1e !1:i11de1·e11,. dif: 111e11 11rt /:('r>)'

1l'it 11tbbt11 ! Nccn ! braa\'C L1edc11, gclooft lice 1it1oic - 11i1n111cr z11lt Cy hct lecrc11 ! de Poll:· jakkers 1.ullc11 U zcgg:c11: dat 111e11 aon 111re be­']ltt:an1l1eid tiv:;{t'elt, ook 11iec ! Vricndc11 ! ge­louft die l:l11t1rJ;11ol!e11 11ict! ik. zal U de rccdt·n

r.c;-

------- ---·-- ----- .. r i:

( 19 )

zeggen, r.iJ. !s dcczc: \\ric 011~lc;\vij(r U? ......; Licc\c11, die, of ec11 l1!:1:!.11i1·en i11aa11dng ·hc!1ben l~crcn cxrrc:=cri!11 c11 !1cE 1~11~{ .gcdic11<l- di!?, zo zii \\·cctlcr in tlic11fr gingc11, of, zo zij 11og dio?ncn, liiJ hunnc llcgi11•en[cn q11~111cn, ontlcr-1•i11(.~c11 zoticlei1, rl<lt lier gcc11c, dar zij zcl1·c vcri­gci:tcn of" agtcrt1it gc!ccrd l1cbbc11, !1c11 op cene onzai:!1te \l'}"Ze zo11t!c \\'ordcn hcr'i11nerd; - Lie~ dc11, die, 0111 l1ct zc!f~ re Iccrcn, hunnc l\1Icc. frer~, va11 (lc11 Corporaal af tot den Collon~! coe, \'eel al \:111 011gcduld t!ol docn \\"or,\cn. - dia <le EXl~llCl.l'JE lccrc11 l\·11\AR~'!!ET I-IE·r OOG:.'llE/ll\ DER E\'Ol~UT1E.N, - [B:i' de11 ]\oni11g \•n11 Pruiffc11 \Veer nfc111ant! clan de Com· 111a11tli!crei1dc Gcncraal hct oog111erk dcr l\rijgs­bc\\·ccgi1igcn, 111cn gcl1oorfha111c, n1en n1:irchecrt, f11'enkt c11 kccrt daar ! zondcr dnt de Soldaat \Vcct, toe \"lat oog111crl;:; en zulc Gij dan In 11\\'a Driln1cefrcrs Eugec11, l\Iarll:iorough, FretlriJ;: • jtJfctih, of \\'asl1ingron 111cen{;n cc vindc11?] Licdc11 , die , i11 dicnft zijnde, gantfi:l1 antlere Poftcf'. \'Cr\·11Id l1cl:il:icn, :i.ls dnar is ecn gc\vcc,, ·r.c11 'l'a111bocr-1najr1r, en tlic 'er dt1s nicts \':ln \\'CCt, als !1cc gcc11c, hij or:dcr l1ct P.:\I~NE­I\01'.:l(l:N [de ecrfte bcgi11fcls tlcr tron1mclcntle Jc11g;i] ~ezicn hccfc; 01·, Licdcn; die, door den Cl1cf \'an 't l\1ilitnire \\"cczcn op 'c r:ipport l1i1n­ncr Col!o11cllc11, :ils, tc hoog \':Jll J:1~re11 ofn:i11 ]il-\'Ch.!:tlllS r:cbrceJ.;cn JabOfCCl"Clltie, C!l t!US bt1i• tc11 t"r.a:it 0111 c~ cxercccrc11 c11 c1·0!1l<ic11 re vcr-

' I I

i '

•

I I I

---·. •

I I ,I I

i

I ~

I \

I \

" ~~"-'~ ,,_] - _, -

( 00 )

rip;tc11, of, gcgagccrd, of, antler de Co1npa­g11icn Invulitlcs gc!lotikcn zyn ! Gy zt1!t my tre­gc111vcrpen, l\'Iijnc \T ricntlcn ! due v:t11 Ucrcc 11 t~ l~ 11r­gcr)' gefcgt \\'Orll <1.c11 \·\r;1apcnhltndel 11•el cc 1·ci·­flaan: -- lice 7.ij zo!- de Ilurgci')' vu11 's llcr­cogcnbofcl1, \':ill 'sGrave11\1agc \.'crll:aac die 00)1,

c11 voora[ die 11an 's l·Jcrtogci1bofcl1: 1\1~ar \\'Ut is de rccdc11? Zict l1ier dczclve: Zo ras ecn U­trcchcfchc, BofiChe of 1-Iaagfche Jo11gc11 al!CCn loopcn kun, is hy dagclijl'-5 op de I)ar:idc, Srarrc­bofc!1, Plci11, I\'Ialiebaan of l(oekan1p, - d~ar zicc J1ij, hij obJCr1'ecrt va11 de jeugd af an11, -hij boocll 11a, - t1~·ijflcld hij a:tn de ccnc of nn­dcre l1andgrccp, dngcJijks kan hij cen Jes l1anl(:n by de Recr1itcn: - 'vord hij grooter, g:i.at liij \'eel al voor ce11 lilcin geml van janrcn, na z~·11en ftaac, of Cadet of Soldnat \\"orde11, en dus hceft l1ij aanlcidingen en gelecgcndhcedcn boove11 U ! die tccgcn\verping \'Cf\'al~ clan, e11 Gij begr)'ft, dnt Gij inet tle inftr11fticn van ecn l\'fctzelaars­kncgc [dnt geliefd a111bacht vn11 de Po!l:jul>!\crs \\'a:tr \':tn 'er CCn, n:i 111cn mij \'crhaalc beef~, rec cl~ r11ccr du11 t 5 jaarc11, Cl\'er zij11 f)roef, zijndc ec11 .5choorll:ccn is bczi; gc\vccft, zondcr de vocgcn te kt1n11cn dig-t krijge11] nooit gec11 l-Iexcmcefl:ers i11 de !30U\\'l>u11tlc \Varden k1111t,

Tot c.::ne drangrccdcn, 0111 U aan liec cxcr­cceren cc l1ot1dcn, gebruikt me11 ince<le dit: dat !l:~·e Jat?1·Zyl:fb l/Taa11e11fcl1Dt111•i:1g in de Pi11.!·te;·­~;·r:::I.· U /;/i>c·t(/elde n111; rle1; ;:,pot rler F1·ec;11de·

iili·

( 0 I )

!!11,11,e1:; e.-1 htt axe1·cec1·en Z)'11e i•oo1·t1·e.(feZ1·~·h~·irl /t~e(!; a! 11•cs het 11:aar a!!er:11 0:11 U YrJ01· d1::1z [poi tt be1•cilige11; tlit is tic tnal dcr byloopers en bra!tkcn van de Pofljakkcr:;, bcecerc arg11mencc11 Z}'TI buiccn ha:ir berci!>, fchoon die ongclikce bcc­rcn om l1unne gcd,1grcn re fi:hcrpcn, niec nllc~n hunnc 11ngcls, n1aar zclfs !1t1n gn11cfchc \•ingcr11 opvraatc11; hct nrg11mcnt, l\1)·11c \'ricndcn! gan~ mn11l>, "l.J' z;•n nieta!lcc11 LEUGEX:\ARS, mn::ir nog Lianr b;r· \\T£E'fNlE1'£N.-- ·rE \'00-ItE.N \\':tare Gy nin1n1cr bcfpotrclyl>; NU zulc Gy bet z1·n. "\\'naren 'er ooi[ \·er!l:a11digc vrce11:­delin:;c11 [fottc11 telc 111cn nice] by ce11e zoda111-gc gclce;;cnl1cid i11 ll\'.'C St:r.d, die U\VC \\1aapcn­fcl;ou\\"ing zangcn; \Vcil>e gcdagre mocl1 n:ttll!l~· liiltcr \l'ijze bij l1cn opkoo111cn '? -- dceze: D:t ::.j·11 11:·cc-1f::.aa111e B111·g:!1·s [ \\'ier \'Oo~ot1,lcr~, zig it1 d<:11Ja~.rc 1535, ~en cijtl, <lat onze Sc~ac cc11 lan.:i;tit1rc11dcn l.antl·oorlo; tccgcn de Spal1Ja:trdc~ l1ad 11it ic !1011,le11; cen cijJ, tl:lt Nced~rlnt1Ll WCl• r.ig gercgcldc trot1pc11 l1a:I; d;it n1c11 z11l!te gc­ri11''C \'Ortlcri11••en in c!c I\.r;•gskundc gc1naa\:r s t> ~ li'.'.d, dat de SoJdaat nicts tnecr \l'iil:, tl:in c.e Bt1ri;er; ccn t)'l onn1itldclijk_ \•olgc11-:lc op lie': n(iodlo:•ig jaar \'an 1 53.~, \~·nn11ccr de Gro11l1-Jc,,.,rcr \·a11 011zc \'rijl1ciLI, \';itlcr \\Tillc:11, tloor 13~~11a;.:ar Gcrards , I IE'!' ''ER LE l 0 E \\'E.RI·: • 'J'L~IG \'1\X F.E:"l" \'EltDOE::\·JD OR,\N(;f: I-l1\,-\.fEND CO!IIPI~O·i·, t{; lJclfr ;i·,oord·.ladt~

· d ' · 'l · lf "n , ... ,.,·0J:re1•< \\"t~r 01JJ~cur:1~nt; ccr, 111 C\\':la '- '- ~-

13 3

----· - --~ ~-·

l i \,

I/

I

" ·- ' -- --- -

.

t ~ '

;

~ ( ,

r •

" ,_, ' . ,, .. ,, f': ,, [ . ! [i " ~;:

F • ~'. 11 'i'. fil ,, ~-

' "·

-« --.----""'·- •• ,., -=-~---------------------------k,:,' - ... •,,'

I ,, ' J, i '

f

I ! I ,

~­

_I;' ' ''

' j !

'

I. ,

l , I ( !\\· , '

' ,

\.

I

I '\ \ I I , ''

( '' ) iii elf vn:tndclen vcrtlee!tl he!,bc11, :inn zii::h be .. l1oudcntle 0111 nltoos Capirei11en uit !1un 111ill<lcrt re !1ebbcn, 111ilfc!1ic11, rc11 ein(le de bcfoig11c.~ der Rcg-ccri11gc, dc11 Cnpitci11c11 uit de l\'lagi!!rant, J0111rij1.ls nice noodznal;e11 zot1tlc11 i11 l1t1nne11 plicl1t 0111crent clc di:fen!ic \·an Sc.1J en Vadcrlnnd re !corr tc kilome11 - of mif!\:l1ic11, on1 dnt zij, pas I1ct Sp:1;1nfi:l1c jtik !1clJ!1c11de nfgefcl:1i(lt, en tlc pijn dcr gt•!ccdc11e lt12eJJi11ge11 nog anil 1111nnc: !1al~ zen gc\.(lelc11dc, van de ~-l\•;inrdige vrees bC\'nn" gc11 \\"icr1fc11, dat r.ij t!a11 \Veeder hnn!t 11ict d<tn liloote i\f,1c!:i11es zondc11 zij11, die 111en 11adcr· l1n11tl als 7.ij11c C;:a\·e11 zot;dc aa11iie11, c11 \\'icr nntlcrc 111i11derc Olliciere11, n1e11, o\·er 't \\'elzij11 dci· Co111pag;1iE11 11icr C'C!JS zoudc raad11lccge11; 11.:11 fl:Jli.:: i11 tie11 l\r:·g~r:t~d \\'eigerc11, ja zelfs he11<l;1nr,t1!~LakcijL11,111ct dc11 hoed i1l tlc ]1:1.11d, ngtcr af ZO\lt\c doc11 !laJ11.J Dir, zcg ik, z.1:11 1·recd::;a1111~c JJ11rge1·s, rlie r/it 011.1 geb1·11il· Ire/;· berr na11ge!1{1111f~·;1, z.)' 1ie1'l.vt(fj·::1z zic/1, lr1:t gant· Ji·lre ja111· gcrlttr·c::d,;, 0111 a'c11 !..-~fl re 11'f111;c;l; /1111111e :;a11ke11 rt it re br·cf,Je;r; rl!c:::c r!t111,;; da!Z it

' '}'Our· /11"11 1•a11 ortds cctr dr.'/j i•1111 nlge1;1ce11e t1it-fj1a:t11i.'.'g, 11'11111· o1~ Z)' 11ic1s 11;i,-1dci· d1111 oor·log 111li·111r11·, Z)' bei•,)•tigerr zig .:11 !1.'t fit/reel rrict 01n

i11 de c.1:::1·l·f1ie t1it re 11.1:::11c11, i.r; 't tcg;rr11lcel, .::'.)! 1·c1·za,,!..•e11 Vl"CI al !1r1111;c C1.'i~ltci;1e;1 0111 i•e;·. !1if·; of frncei.:c;,· !rer Oj1j1::1·'111ce:::c11 r-111 cerr 1·cege11-J,11_}' 0/1 1le11 t.J'd rler· t1·ck.{·i11g; Z.)' 111:;·/1.'11ge11 ::;o

'J ;,11rig r:a d,1f pa1·arfet1·c11, dt:r Z)' rioor y•ar.1·-f-·,'r1111·

- - ,, ---------------

( 23 )

fc/;,~):1:~·i11g b\' Tro111me!J!ag ecrr g1J1·11i111en f.\•d i~ · 'voo•rerr, ;1•o;de11 gclr~(l i11 de Srnd re bl;•verr, 0111 die 1:a:1ge:;110111c 11•1111deli11g 111i·etie re docrr, op c~trt· bQeri· 1·a116 G11/,fe11s.- !f.'J l.·111111cn !1et hc:i -1J.·1s rriet ljltaJ;•k dr:irlert, zo zy door· eJ/,:arrdcr !01/Jc11, z.rJ;r,ier die e:1:,1iZ'fc 111ilit11irc 01·do0 1·s t~

obji.:1·1·e1:1·e11, zy ZJ'fr bJ;•dc, a!s die frt:ttijc h·/11c!rt rc;1 ei11d,;: is- er; ZJ' ::.ig bt1i1e11 de Stad k1111t1c11 gr.arr 1·c1·111aa!.:c1J; /f-"y zoti"rlerr o:rs a/s (!11cdel-­:~1oe1!::J,c Zottcrt ged1·aage11, 1r:,·,ie11 11•y !1c11 be· .fiJ()llCI!.

l\Ianr tl1ans dnar Gij U, O}l lier n:i:nrn:idc11 v:tn ci"'C bel:inrr zockcndc en \Vrn::kz11c\1rigc Roct\'i11-J.;~~1, bcy1~erd, en U verllcrld, zclj.~ de PrtriJ]i· fc1ie 1i·o11pc1~ bcfi:l1aa1:11/ tc :;11l!e11 t11aah·c;1, is !1cr zcCr zccltcr, d:1t Gij U bcf~'Ottclijl; nl:i.akc11-ztllr; !Jic lier!crr, z-;:.l incn zegge11, t11r:1tkc11 oi1,'1,fJ'1;;1 icrs te z11lle11 doerr, 11'flt11·1oc zy 1:ict l!,ei·oe/J;:r - 11·aa1·toe z.;• brri<err p,1at z,1•11 ! te voo· ~·e1111·1.'s fret !1e1111ict qr;a/;'.{· re 11cc1nc11, Z.Y kcrr~ 1!1111 lr~·t niet, err bekc111/en lr~t 1·011dbu1·flig, rh 1111s is 'er· gcloop a.ls of 'c;· :1'011dere11 gcda1111 z11Jlc11: ~•·ortl.:11, ieder· 1!'i! ce11 P,iocirrr, eerr Jllil1i11dcs ,• e:1: .lfr1arte11 Yflll J{ofjf1;1; Z)'ll; j,1111:11e1· is: frer f' dr1r 'e1· gecne 6111,.; Da;;rc 1·cor f(c111tt1 lir:ffelaar ,f/1ee/1, i'11;1 a/le !:a11te11 J'locit d:: 111cnig:c te z__aa· 111crr; /f7ie ~·c1·gt die f,ic1!():1 de11 Sol,11!11t re /pee·, /e11? llc1·ge11 z11!!c11 bar.r·en ! ce11 !_lftrisj<I is Ir.::: al 1/11t 'c1· tc 11oorj~·,/;•;; koonrt .1 ij1.ierc !l:r.rc1·, ijdcrc \'Cl'1\·arri11g t:il 111c:1 1 fcl1oon 111ilfLl1icn tic

n 4 fcl1t1!,1

11 I

f ' [, (-: ,~

'

'

j: . ,, i

' '

I '

'

J

( '4 j I i

fi.!htlld 1:)' u1\·c Officieren zai tc zocken-zijli ,aatt I U\\.'C ]0111p!1cid tocfchrij1•en - de OJOcijcJ~·kfie C· 1·0!11cie i die gec11 ee11 U1ver Drilmccfl:crs [!ant ik ! Jie1·er zcggcn, COi\.11\·J .. -\NDEERENDE GE.. ; NER,-\ALSJ Zeive, a/s SoiLlaat 11•ecr te \'Crrig- j t£:n, zt1l/c11 U, tiit een hockjc, \\'ant \l/iens f-Inr5- J,'·

r~·ns !;unncn dit alles onthoudcn? e:eordcnneerc 11·ordcn; zoildcr tc d~'nke11 , dat zij~ bove11 U\\'e ,J

bc1•atring zijn, en 'er ec11' oncindige mocite en lioofdbre<'k.:11 toe 1·ercili.:ht 11·otd, 01i1 LieJcn J [die i11c11 11ict d1\'i11ge11 ka11 :lls So!dnare11 l iich 1 te dc~·1i be11·ecg1:ti op JC 11·cn]; ;•:in l1uti11c -l\·Ice· Iler~ :1Js Joris en 'l'r1·11 in de l\·Jarioncttcn; ci1. 11·at v.·Oi1dl!r da:1? indtc11 op IOor1gc!ijke nii~lt:k- J ke:n.ie i11u1~cet1'.'rcs, door \'rcemde Spotters cens j \\·i.:nl tOt·ge~':if(: lrct Oltdc I-JollandJi::l1c \·crsjc: 1

.ri !;· .• ,-/ rtpe;1. /1-:;cge kl f;1: 111e1J '1•il!e1J , . Zi.:t 111(.';i t·as h111J' 1Jt~l!.~te bi!/e,-1.

Is het, 11/ijnc D9r,if.:!1e \'ric11dcn ! r,ict be­fpottclijk? als de \\.'aclit, zo als n1en n1!j gc. f~·l1ree\·..:t1 l1eeft, in den na.:!;t, zi.g op 't .. Srad· htiis beezig houd met drillcn; tuff.:bcn beide ee11! t6Llrijc met h''t fluicje door ·(le fi:id doer, in den l1ollen nae ht, daar de :i.fgcflooofdc Btlt· get i-:ijne uitgeputrc kracliten door den fl1ap zoekt re hcrfl-ell~'n, ntt en (iun <1'211 e11l:e!dc11 ,1Jnap!1aa11f.:boot doet, !1a:ircn I\:rijg,hdfrigen Be· \·elh\'b!iet re liuis bCgc!~'id, en \·oor bet .7.el1·e ·rig ei!ns ii.>J f\"cvrce.•d 111u~gtirt loll-. O \I;\• DEl\.L.:\XDS LlEfDE!- 0 Gr.:..vOTE GE~

N_,

l l'...·

I!

'

c •s ) NER . .\AL! Jan1mct is het inturfchen, cl:it dla :;ardighcetll'n geva:itltjk zijn. Gij ! die \'an de n:tchtrtt!! u1ver ecrlijke mce,\eburgeten een misbruik 1naakt, om lien \'an hunne door \·ltjt \'Ctkrcegenc midde!cn, tc ontzctten; die de dt1i:il:etnis te ba:1r neemt 01n U\VCtl even· n1enfch tc r~·h:i.:idcn, \ 7rcc!l: niet ! Vijlig kunc Gii tOO\•en 1 vijlig l•unt Gij den \'tccdf3.amen Il1;tgcr, den d\vaalenden Vtee111dcling op·~ tlcc~ te1t fira:itcn O\•Ct\'alle11; de tc~rc i\'laagd fchol:. fcct.:n :-- \\'at hi11dcrd V? Gij hoott het ge· jl1tch; Gij ziet <le Fakkcls der nadcrcnde Rufi:· bc\\':tardcrs; de Pijpcr z:il U \Vaarfchou\ven al~ bet ciid is, U\Ve biezen te p:i!;.kcn.

ls .her ni:et berpottc!ijk? als men [ daar zclf~ cle Janitzaatcn bij de Turken lier ongcmak onr~ \\'1:J.r \\'Otdcn, van l1t!nnen op de htclcn l1an­gc11dcn Caftan, en reeds in deszclfs p!:i.atfe cen kart \\':Jmb.us aa11fchafiti11] fo1n111igcn U1\•er den defcigcn j~pon om de L.:ndcncn tic: !1:ian, en i11 dit gc;1•aad, als }l:ins Job 1nanocqcs tc \V:Ja· pen \•lie gen; of, 1.0U dit ook misfchien Patriot· ti:<nJL!S tijn '? is !tct, om in ti:jd \•a11 alarnl f..:l1ic· lijk kl~a; tc ziji1? en niet dic11 mn11tcl det lief­dc, het gcbrck, \'an z0ndcr brock tc zi:jn tc bcdckkcn? de xooda11ige tog 1noct voor al nic;: hoo;; kli;11n1en.

Is l1et nict bcfpottelyk? als men ccn half Eet\V:l:trde, de~ z:itur(lag a\'Onds door den \\'ijn \e:·hi;, (dat h:;n1 \V:J.r \'~cl g;:bcur(\] hct L:i11d,

. B5 i11

-----·---..... ''

- ... .. ' .... " ' " '.' .. ,.,,,~_·

i

I

I i ' "1

! '

\

-\~\ ' I ' I I

I

\\ I I

<· ~

·, '

' I,

( •6 )

in 'l !1oekjc v:in d;n !1a:1rd hoor'l regccren; 011gczoucc klap !100.rr 11i~flaa11; lle lioogfl in rang \1crhcc\·e11e l)crloo11e11 !1oort :1.fzctcc11; an• rlcre na11!1cl!e11; lier fi11ancic\\'eczc11 Jioort be­llicrcn, nJct cen \·~rtrou\vc11 op zij11c beqtia:in;­heedcn, dat !1e1n de11 tlng doet \·crvloel;c11 dat 11ij zicl1 den lli~1i1: dcr Kerke hecft coege 11·ijd; ~n n!:l:lr, nice lie1'cr Ecr!l:c i'IIi11ifier ge1vorde11 l~; - ~ls me11 de11 t.oda11ige11 1·crvolgcns des Zondag:s, incr ce11 l;11·ijllap 011::1cr de kiii, zij-11cn _1·crroeflcn gorg?l ,i~c1\'eltl hoort ar,nttoen on1 de Lofzangcn der Chriltcnc11, ::i\s ec11 dcr Zoo11c11 l'a11 J(ora\1, in ce liellen; en incc ce11 [11agema2l;:te J dond;-rendc fie111, .Zcdclcllhn [ \'OO~ hem zcl\•c zo nodig] nan lien \'oor tc lcc;:c11 ;­:its 1ncn cii1dclijl;- de ·zoda11igc [drie zlllkc cce· geni!:rj•digc q11ali~iten maaken cc11 co11111lcece Scec\·~n \·a;1 dcr IZ!ok J des ma:t.nlla~s cen I\ y-. RlE ELE\-SON,I-JEER.! 0;\''1'fJ~lli\I U UN­ZER ! op 11et fllliEjc, :1.a11 'r li'o11c va11 de \\'at: ht hoort picpe11 ;- l11n111cr is hct, the ziit1 J;nlf Ecr\\'aarJc uict 111cc CC11e l1a11d dc11 fltiit beJ!icrd en 1nct de a11llcrc \'erl1ce\·c11 1't1one11 11it l1ct l\alf~vcl 11aa!E ! m;;ar nccn ! het 111oct :1.llcs bij cie n1on,l blij\'L'n: dri11kc11, IC!1~!'1.t:n, f\\·c:7.c11, Zi11ge:1, Lcczcn, f1uitc11. U GllOU1'E l\{()i'\D ~

Is hct 11i~t !1efpoc:cl~·!;-? nls cc11 l\:Ja11, die \\'e];;?r met zo \'L'l'lc 1\clit:lJaare CT! Profe>i'llr:~:1!~ l':i~uikc11, i11 I.c~·llen·s \•enc !i~cfc on1gegaan, [1\·a~r Juor l:ij \',_>ril'211d 1not:J1 g~J;r~cgcn l1~l1bc11.,j

'---------------. ···-·--

( '7 ) tlic, door in \'roc~cr cijd in CCns, Cl?ne gancfcl1e l:ia(\i11g J1a1n1nc11, \•oor \\•ti11ig g>'ld 011 cc doen ~ c11 de groote \\'i11f1en dcr I(oo1-1licde11, do.:ir 2ij­ne naUU\VC co11fcicncic en accc11tic \\•at cc bCJ-J.cia­len, Y.ich dc11 liaat \'an DA'f ACf-lTING­\V,\ARDIG LICHAA~I, DIEN EENIGEN S1'EUN Ei\T RYJZDOi'l·I VAN ONS \Tt\DER­L1\~D hi'clt op den l1als g~liaalt; zicl1, door t'Cr.c, Ztl gc11:ian1d 11ATRIOTTISCl-IE, furic i11 l1111;11c g1111l1, llcnkt cc zullen ]1erilcllen, c11 de ccrlle is 0111 de alarn1tro1npct cC Jteekcn , en nice ccncn antler den l:ill \•a11 cen patroo11cascl1 [ ,\i,~ a 11 Jcrc11 voor cc11 Vi lfc hers\ V ur111 bak arinzic 11 j grkro111de11 ruggt:gr~1rit nice \'Uurrocr en f:1bcl,als J~l·µer in de \'Cf\\':lrt!c j:1.lo11z)·, te11 ll:rijd zicr vlie­gcn; \'all tlc11 -r.\11g ccn's J~c\·cl\1ebbcr's groor­moedig af ziec ftappcn; zijn\iaunclcl [ 0 onl1e;·Jek­tc eer '. J ;·crlaate11, 0111, door l1ct g-r:i.cictlf~· \•an zijnc 11oucli11g i11 Cf'll L.'\t\GElll-.: ST:\ND, \1':1:11:

tnc lie Nacu11r hc111 fcl1)·11t gcfcl1ikt ce h,'bi1c11, zl!nc l\lt:cdcb11rgcr~ tot ccnc, zngc11a:i111d Pi\­'l'lll()T'fISCI II::, \l/OCllc, a311ccr11ol11"cn; 6 Vt\­Dl·:ttL!lNDS-LJEI .. DE!- (;\· Z\''1' STEllIZ-­Af~S I-1:\~1 i'llE1' i\IOSTA.'\IlfJ!

Is liec, eiJJ(lcl\·k, nice b.::r1JottciJ·k ? als dC Jlu;gers gcoe!iCn·l \\·Ordcn in 'c b;-l1a11ll»lc11 \·an 't gc\l/..:cr;, i11 d~ kn11ft, om lien, rccgc11 dc\\•cl~ ken 111?n hen gaarnc .roude 01)!ll)Okc11, 11a de11 l'>~e6cl, 111 drio tenipo's rC oi1:7.iclcr1, e11 !1c11 11ict \\'>'l gctroil",;11 !1cbbc11dc ex ti1JJ»rabu11da11tl do.:11

Bo·

-,.,

,I

. ,_,.. __ ,_, ___ ,

' •'"·~~~~~~~~--------------------""''

c < l. j

'

'l i

i I ' i.

' \ ·._

r \ ~· \ ' I .

' " I I ' I I '

I

' '

( 18 ).

najotlCC door 't hart ce jaagc11; ZO!JdCr dat zij, dfcr gcfchil;c zijn, om aa11 'c hoofd dcrzcl1·e tc lig1t· rccrc11, 1•ollccrd ;.:ijn in de J;u11ft 1•a11 hen aan ce 1:oercn! - AL-; n1cn, in li:ce winPol)•bius, .Tu· 11t1s Crefar en den Ridder Polard op ziin d11in1 ce hcbbc11, - allc niogclijkc krijgsllllc111e verlhian, zich 01i de kcnnis va11 hec terrain, 1·a11 de 1vatcr· rnolcn-1vcidc af, coc de oc1•ers l':ln den Scama11-dcr [1va11c daar ook, al is hct niet in de b1111rc, 7.oudcn bui<cnlandfcl1c Vijandcn l:u11ncn ncfl:clen] coctclcggc11; nicts 1vccc als: f"1ta1·tlirr-- Aa1;-., l'i!r11· ! ~ I-Jee bcfiaat 'l.ccl;cr 11icc i11 de gcri11gc f.~ti~fafl:ic om 1•:1.11 Cocarde ce vcr:indcrcn -' - cc11i­

gc fla1nbot1\\'el1 cc bckofrigCn- of- zij11 dccgc11 ccn handhrced boovcn den navel re dr:i:igei1 ! Necn \'rienden! 'er bc\1oorlt rnccr roe 001 Vcill­l1cer tc zijn- oin als lC:ir.el de XII n)cr Scoo Z\vccdc11 30000 l\1lt1sco\•iren cc ont\\'l:l!Jr11c11-eC11l'n D11rgo}'!1c en l'or11\\0 ;illis, i11 !1et 11cc re var1-gc11. - l\'lc11fchcn l:irrtcn zich 11ict \'crdclgcn al.s "tl.':iccrfi1cp1lcn of vrcc:-ngtigc I-Jaafc11.

'fl1ans koo1;1' i1;, l\'J~·nc Dordfch~ \'ricndcn ! :l:lll ci:ic groor gc\·nar, die Rot.s, die allc og,cn­\Jlil;J,c11 011 U\vc !100fdc11 fcliijnt 11ccdcr cc fic,r­<en - J1/e11 fC(!,t f1::t IOI! Of' tlll'C f·i·)'ftcitf • l!it is . . , de caal \':111 de Rcqucrrtl:cllcr$, c11 \v::ic is dit 1ue­~eggc11 ~P 1111·e ;r, .. }·.'1eid? \\'>· z11llc11 de ex~1lica­ci~ ll\'C111c~111c11 llit t!c 149e. Rit 1·a11 cic Pt.Jfii<ik· kcr.-:, [h~·~cr !i\·l i.s fC\'3llig vry 01·crL'C11kL.il;!lig e11 coo11t tc11 kla:1rfic lll!t de ar111c Pollr11l11~11 af-

''C· b

------------· - -·-- ·--

( '9 )

gerccden z~·11] llu:ir zcgc ccn .I·Icer, <lie kennis b~efr ::i~n ..:en :\'lct!Claar, n1isli:l1ic,~ dczcl\•dc, rli~ zo l:i.11g :i:111 zy11 proef1l:t1k zijne kalk ';crn1oc!t lice fr, d.~c 111en l\a:;r door vcrl1aan n1oec I-IET l(lt\'GE:\ \'.\.N E.EN Plt!NS [<tic fcl1)'11r -:en t'"a11c c11 z:il Sc:id!ioudcr 111occen z}·nJ DIE ZIG El~;\'S ALS GRt\1\F VAN tIOLLAND ZOU­DE. \\'(LLEN OP\VERPEN.-\,'cl! fchrikkc­l)·kc dingc11! \\rel Burgers! \Vac 011cfcelcenis! Focy ..... \vie ka11 coc zic!1zcl\•C koonien?-­\Vagc e~11 \\•einig \'riendcn ! ik zal U cr::ichcen tor bed:iaren cc brcngcn - laaccri \VY r::iifonnee­rcn - 'er l(unnen z11!I<c \'crfch)•nfels nice koo­n1c11, - Zy 111::iakcn U b:ing ,. luiftc:rd eens:

Gij ZJ-'C 11iet gcvcrfccrc iri de Conftig!J:ie. \'an-· -R}·kcn c11 St:iatcn.; bee is ·u gecn fchande, [de Po!ljakkcrs zijn hct zo min als Gy.J \Veefr \•er­zcckcrd dat, indicn 'S Lands \Vcctige Souvcr::ii­nc11 ccndragcig rncc tiollan~s Ingezeeccnen im-111cr gocdvonden !1ccopperbc\vind aan zijneDoor­Iuchclgc Hoogl1cid, als 's Lands Graaf, op re draagcn, hec zccr c11"ijffclagcig i~, of 11oogft dezcl~·c de Graa!lijkc \vancdighcid \Ve! eens zou­dc aannccmen ! en i\'lE'f GE\VE-LD zou liec on111vv5iyk zijn -. Zicc bier de rccden,

f.Iolland, ccn klcin plckjc I~::inds, hcefc, wel is \\·aar, ccn grooc credic door zijne rijkdom­nicn, maar gecnc 111agr, geenc dcfcncie in zig zcl\'C!l, de Landzaac gencerc zich algcinecn niec fl.en Zcchandcl, Vilfcrij en Landbou\V e11 i5 \Vars

''"

·~- ····-- .

I I

'

'' -···-'·'·"-.. ---·-"·- "-···~·-._,--

' i

••

) , .,

I

\ I I i

-1 . ' \

\~\\~I

'• I ) I !

-

\·.

( 30 )

\•a11 't fol<.l:ite11 lccvc11 ! - Ecn- Stndl1011dcr, d!e 11.rt zcl1'e onder ccne a\lcc11!1ccrJChi11g zo11<.lc 11·illc11 bre11gc11, - zo1tdc i11 Z)'IlC nicu1vc J-lccr· Ji.:l1appy gc11ocgza111c 'fro11pc11 moetcn ];111111<.·11 \·indc11, on1 z~·11 gczag \':t11 l)i1111c11 _tc 111ai11ti­necrcn, en iig b11itc11!:1nds cc <.\ocn crl;c1111cn; <lit i;; in IIoll:i11d onmoogcl)•k ! \ 1icr grtl(!cc ,\·Jo. gcndhecdc11, Oo!lenrijk, \'ra11l<.rijk, llruiffc11 en E11gc!nn<.l 01111·i11gc11 611s, en hcbben cen 11·cc­ze11tlijk inccrc!i: i11 de natu11r ~·an onzc Con!1i­cutic: - \\'as 'el' cc11 S1adl1011dcr, dicn in1111cr de 111!1: licl:roop, t.ig tor Sou1·crai11 011 cc 11•crpcn, w:ta·: zo11dc I1J' moctc11 begi1111c11 ?---DC zo­danigc zoudc tt voorcn de op£:c11oc111(lc l\fo­gcndl1ccdc11 li1 't g:el1ci111 inoctc11 laat(tl polsfen, Dczc\\•e trachtcn tc ovcrrccden \'an l1ct 11uttigc ''an cene zo<.lai1igc \'erandcri11g: - Voor tc gcc­\'Cn, d.1t zt1lks ecn groorcrc fpocd in de 11e­gotia•ien zo11dc tc \Vccg brc11gcn; \ 1celc \'Cr· fchilltn<.tc bcla11gc11 zoudc \'CrCenigcn c11z.; I-Jc11 tc bc\\•ccgc11, \':tll l1cn1 011<.lcrll:c1111i11g \":tn 1'ro11-pcn re vcrf-:\1affen; I-Icn1 als 's L1\l\DS Qll­PERl·IEElt tc crkc1111cn, uantencc1nc11 c11 te 111_ainti11ccrcn i11 g:c\·al \•an cecg:cnfia11d; - n1ct I-Ic1n als nice ccn fo11verci11 !·leer die zig en zy11 Land b~1 tr:tftaatc·11 \Vettig \'crbinden J;:an, tc l1andclc11; c11 alle al!ia11tic11 niet <.le Na tic op :::;g zclve va11 de !1;:11d te \Vijzen ! - llaagdc l·Jy 11icr i11 na zij11 \\'C11fcl1 ! cla11 is hct zo11nck:laar, <.lat \\~y. n1cr allc onzc remon!lrantic11, \ 7 ertoo~en c11 ii Ic.

111 O•

( 31 )

moriCn ,·an bcz1\·anr, nict \'eel uit zo11tlc11 rie\1-tcn e11 ons ciic politicq11c \"Cr:1ndcring zot1<.len n1021c11 g:ctrooll:L'n; <.le 001\\'entcling in Z\~·ec~

de11 !lrckke tci1 \•00~!1ecld \':lt1111ijn gczcg<.le. ~Iaar kecre11 \\'~· lice g-c\•a! ec11s o11i ! ·~ La11<ls

Iloo;.\'I! L\'lac!1t ec11drag1ig 111ct I·folland.; Inrrezee­tcncn droci:;c11 ccn~ de Graa/lijkc \Vaardig;l1cid op :::in ecn S[a<.\houdcr; maar de nabuurige l\100-gcndl1ccdcn \\'cigcr<.lcn cens denzel\•cn cc erkcn~ ncn, of, n1ct 011s ondcr ccnc AllCCnhcerfching t~-· li_r._ndc!cn ; zoudcn \V)· I·IEN op ons zcl\·e

-kt1n11cri--d\\'it1gcn onze nic11\""e I\·Tonarcl1ale \va:i.r­dighcid tc rcfpeCl:ccrcn? 007.e nietl\\'C \'lag tc crl:cnnen en te ccrbicdigc11 '? onzc 1\111baffade11rs tc 011:\•a11ge11 c~ ons de I-Iaarc cc ze11tlcn? inc t 011s 'l'r-~Ctaarc11 \'::in \1ricndfcl1ap c11 Co1nn1ercie cc Ouite11? - It111ncrs Nccn ! - I·Ioc vcel tc minder d:in ;:ou11c ccn Stnd!1011dcr, die zig door gc\Vc!d OJ1\Vicrp tot Sou\•crcin dcr Needcrlan­dc:n, zig- ll:aande 11011<.lcn, d:i.ar Hy, behalvcn de rcchcn l-lc111 l\'crkcn<.lc l\'lo""cnd\1cedcn van BUI­'J'E:\!', (lc11 J_andz:i.at \'an B1NNE.N cecge11 zig zou<.lc 11cbi>cn; - gcenc 'fro11pcn, om zig lla:i11(lc tc !1ouden, - gccne bcheerin"" over Jiet Fin:111cic-\Vcezcr: <.ler }lro\•inciCn - e~ dus zou­de l-ly \•an :oijne nicu\\'e \\7aardiglicld van zclfs n1octcn f,fzic11 ! - zijn OU[\\'crp laatcn \'aarcn !­\\1;;c zegt (;J', Vric11<.len! is de vrccs nu \\'Cl zo groat 1nccr·? - \1uile oogrncrkcn, 0111 U bang tc n1;:iakcn en in 't l1arnas tc ja~gcn, fpreidc 11 die.

nie11\\'-

I I

- .

- ',, ' '• ;

,.

'

,. ~

,. ' I \ ' I

,.

'

\

' ' I

( 3' )

nicu\vb:ikl\e" Stnats-Tuln11nc11 gcnocg ten toon: nio.ar, J .. ic\'C I-Ic111cl ! J1oc 1011111 ! -· \Tcrtclli11~ gen va11 de Tovcr-Godinncn \':111 inoe,ler de Gnns Znligcr - die mc11 de ki11dcrcn op den TIIOll\V fpelr.

S111eekt V"li'e Ove1·hecde1t 111et 011derdaniga Requeften geb1·t1ikt te 111o:de11, daar ::.y /Jet 1:00-dig Zttllcn oordeelen. U1t ccnc_ zeckerc drift, M)'ne \iricnden ! bcbben zo111m1gc U1~er :e~ds dat \'crbcc\'C Rcq11~n gereekend; bet is u1tv1n­ilin(J" \'an p:irriculicre Pcrfoonc11, ;.onder n11Cl:o­rircit \VY k11n11ct1 her d11s \•rij bcoordcclen ! JI; zc~ U, teckcnd lier ni1n111er, 'J'ant · G:,• be­~·iJPt Ui1•e Qye1·heid; elJ ~~11at!eelt U :::.elve; dit znl ik U eenvoud1g bc\VIJZC11.

l"'o. Gy be1·iJPt t1we Over/1eeden ! in ccn rij~ wnar in ecnc N:itie ovcrval!en \Vord \'an ccn Bu1-renla11dfcl1e Vija11d; in cc11 t)'d, \\':tar in binnc~ lilndfche oneenigl1ccdc11 \'OOr de opcnbaare rl1fl: Coen vreczc11 : is her de11 011ver111ijdclijkcn plicl1t der O\•crhecden, DIE l\'llDDEJ .. EN re gcbrui-· ken tor her te !teer gan.11 \':t!l ,Jen ecrJl:cn, en Jict 'nll\en van de lnatfl:e, DIE, in lier, ccr!1e gc\':ll EEN VR Y VOL!( TOEGEt\END \\!ORDl?.N, en in bet laatl1c, IN DIER 0-VERHEEDEN HUISHOUDI;LYKE ~IAGT GEGROND ZYN.- I-let ecrl1e gev:il is g:c­nociz:iam nict 1neer aan\\'cezig, en dus v:tlr daar van \1icr gccn l]\1lt!ftic ! l\1I:iar, in 'r l\\'ecdc ~e­val, na111enrl:i·l;: !1ct 11:ainri.neeren van de publ!JC·

quo

( 33 )

qt1C- r11l1; het kcercn vnn d::it zogenanmd ··bin­ncln11ds gc\\•eld, \V:t:ir recgcn 111cn U \\'il \''un. pcflen; \"!'Jag ii:.: hecfr U1vc 01'crheid dnn i11ld. d~!;!11? Ju! kunncn llie n1iddclcn na tydcn en on1-ftandigl1ccde11 \"crbectcrd en geadnprecrd \Vorden'? Ja ! U\\'e gorcrpcC!eerdc Overheid hcef( de macht elk U\ver re bevcclen zich re \Vnp~ncn rot \VCI.

,zijn \•an 'r gcheel, en U, [ bl~'kcns Puhlicarie v.an I Fehr. 1585 te vindc11 by B:ialen, bef~h11 va11 Dordrcchr pag. 858.J ten ci11do, doo1 eeq gcregelde ordc, des re frei-kei" ta zij11, re verdee -lcn in \'aandelen of I-Iopinanfchappen, - '.Uwe 0\'erhcid kan en Jll!g die n1Jddelen verbeerere11 en adaprccrcn nn rijdcn en on1frandighceden ! -Dij her oprlchren van U;vc Burgcr-vaandelen re­fcrvccrdcn U\\'C Rcgeerders zig uird~ul;kelyk de roc11111aalige provifio11eele Ordonna11tle na cKigen­tie v:in zaakcn en gefl:eldl1eid Vl!n rydcn tor voor­fiening, tocvcrlicht en bcvordering dcr \Vai:hren en defcnfic der Stad re kunncn vernnderen en ge!1ccl anders re ordo11necren.- Deezq mag~ l1ccf( de l\1::igil1rnar gcOclfend in dc-Jaaren r7oz en Iio8. Vindr nu del\ilagiftn.ar,dar her noo­dig _zij, dar de Surgery in ecn gefchikre_ Jtaat van dcrcnfie gcbragr \Vorde, beerer g116elfend en Vaq bcqua:i.n1e \Vaapenen voorzien z1j; \Vcl nu! wat naruurli;ker? clan, dar Dezclva rot bet eerflo \·crcifo.:l~rc, In viguetir 11elie ,le voornocmde Or­llo11:1:tnricn, of, andcre in dcr.i:el\·et plaarzc 1.1ir. ~Jnrlligc; en rorhct t\vcede \tefeifch~e, namc:nr.-

' c ~t.

•

i

I. '

I

., . i

'' ' ' ' ,. ,. .... ' . """"'l ' ' .. - -· .. - - ...... , - ....

I

I I , I I

I I

: I :

I

I ·

l · ' \

'' , I I I '

' '

;

•.... \. ' .

I '

"

-- -- ·-- '·- - ---- .. ----------

( 34 )

l\:Jt, l1et na11fchnff<.:n \'an V\1a?.pe1lcn, i11 confc-. r~ntic trce{\c fJJET Af..,J.E IJTE GJ!,/!,l\'F.,. JJIE GJ!.REC/11'/r.D Z2"N, 0:11 Kl!.i\'i\'JS. 1'1!. NEEil!EN //AN Dl~N ,')TAAT f'.,,/N ST ADS CAS.')A, en, zulks doc1ilylc bcvi11clcn. de' JJIET OJ.\'DERLJf1/G CEJ\'OEGE 1~·1v COJVSE1V1'; dczcl\•c gmtis \·crlOrge ?- D,1ar 1111 U\ve Groot Acl1tbarc Q,•crl1eid, altoos ij,,e. rigc Voo~:inders van de Publiqt1e r11ll: en ortlc, ~toos intlagcig aan h11n_nen Eed, 01n voo~ 't \.\·cl­zij11 van Land ~11 Siad cc \vaakcn, die \'oor 't

teegcns\voordige onnodig rcckc11en Cn daar door tPoncn, dat: AL !FAT ll!El\' SC!flll~·EU!/1'1" f7 A1V JJ!l\'l\TENLANDS GE!FE!.JJ, .E"l~iV

CE1'JEJ{ IS FAiV SOITE 01' OlVRUSTI­CE GI~J::S1".EN; Zult Gij Uwc Burgcr\':'ldcrcn bcrispcn? ce\'cn als \v:ificn zij hict, hoc de gc­rccldhcid \v:iare \'an huhnc Durgery ?- n1oct Gij .bet zijn? die; ccven als of zij nice :-:org-Vtil..; dig \\'a:\kte11; bun onder 't oog brc11gt, dot de Stnd, nan Hunnc Sorge tOC\'crcrott\Vd, i11 ec1i

gcvanr is, 11'aarteege11, de n1idde/e1i, die zij ccr defe11Jie gefchiJct l1ebben; 011gefchikt, ''er­'!Yaarloosd en J'OIJ gee1111itt ZJ'll ?- J.Vlijnc \\'a:ir­dc \ 7ricnden ! ce11 zood:inig Requcft is \Vanragtig gcen fraai con1pli1nc11c; drift en O\'er)lli11g t gcc11 woord gczo11d verftand t - \Vilr Gij \'Crfiandig b1111Uelcn? zct clan de 011dc paalen 11ict terng; \\'ccft gccne doldrifiigc \ 7oorfr:i11dcrs V:tn Nie11-wigl1cedcn; \Vacl1t cerbiedig de orders af van

l'\\'C

~ 35 )

U\VC Achtb~arc o~·c1·hei:'l; en' die daar z;•ndc, gchoorz'.la1nt :ils brua·1c Burgers. Dae CCn Gccfr: U allc bczie!e !

Jid~. CJ• be1111de~f1 U zelv~n ! \Veinige mis· fchicn on{lcr U, mijnc Vriendcn ! die die ccns­klaps z11Jlc11 gcl~O\'Cn ! \Vij zullcn crachcen Ude· oogen ce opcncn - ,, Iiet is \Viskunl1ig zccker ,, [111cld mij mijn Dordfche corrcfpondent] <lat ,, hct groot!lc -gedeclte dcr l\'lagi11ruac en clcr Ca.­'' pitci11cn nicts mccr vcrl:ingen da11 , dt1t de

· , , Uurgcry gcocff'cnd en ge\vaapcnd \Vordc; Her: ,, is \Viskunfiig zcckcr, dat de Burgery hCt zclf­'' de vcrlangd; Iiec is nice minder \Visk11nl1ig ,, zcckcr clac de l\'l:igifir:iat macht 11ceft, om hct

, ,, tc ordonnceren en <le Burgery met vieugde ,, d:it bevel gehoorzaamcn zou'' -- Op dit bc­ricl1t van rnij11 \'riend, bccuigc ik, <lat ik van ilngft iiddcrdc ! hoe- dagr ik- kan CCn · 6Cnig mcnfch zo d,vaas zijn zulke ge\'aarlijke Rcq11el1et1 cc teeltcncn ?- Indien n1ijn MEERDERE, die de 111ag1 hecfr rnij een' ::cckcrc zaak te bevee­Jcn - Nil::TS . i'ilEER VERLANGD DAN DAT DIE ZAAK ZYN BESLAG KRYGE; I11dicn II(, door al 1nijn d:iaden TOON, ·DAT BET STANDGRYPEN VAN DIE ZAAK l\·IY Ef:N ONEINDIG \ 7ERl\'lAAIC zouDe DOEN- indicn ik brand' om m2ar gclccgcn­l1cid tc !1cbbcn \'an te gchoorzaamen, en rn'ljne11 l\1EEltDE£-tEN ovcrcuig: <lat II( gerccd_ bc11 0111 op zijn tvcnkc11 ·cc vlic~cn ; -- lf,..r.t 1nort

c ~ ik

----~~--- -~ ... -.-

i) '

I

.. .,

,....,,. .•. ----,-------------------~- ----~·~·-·---·--- ''

r I

! ' . ' ' '

' (

I . " ' . '

l

\ I

"

' .

( 36 )

ilr dan l.e11ke;1-? als n1ijn Jl!EERDERE niij die zaak ni:!t \\•ii beveelen; als a11,1 1~re !Jer!Oonen, 111et een fcl10011 praatje, niij crncl11c11 re overrec­de11, clat ik die zanlt, als een.:' gunfl znl gaa11 \'.er!"oekcn, en tot ee11e eell\vige gcdacl1te11is dooi· u1ij11e hancltcckc11ing be\•clligcn, dat lier 111ij :ils .££1\'E Bl-Z01\TDERJ:.- CUl'\rL'IT is roct;e·, fiaan 1- Nar11urlijk 111oer ik de11ken: lnat ii: roe-. Zie11! liJER SCl1UILT ff/AT AClll'ER!­~11 \\'nt ka11 'er agter fcl111ile11? -· · Voor Cerfi·, datGij ·d:i:i1· cloor g.checl l}'del:i·k \Vor<lt; dar Gij, n1et verfuin1 van U\Ve zaaJ,:en _ deeze frao.iheid , als een zeer \\'ceze11tlyl:. filik_ hcbbcnde aa11geleerd en bijge\voon,J, dn~.r 11i1n­i11cr Ecr·, 1nnar altoos onnange11aaml1eede11 \•o.i1. i1cbbi011 ku11t; en zict hicr ! hoc?- I-lier \'OO·

i-C11s li:td ik reeds geleegendl1eid U te doen zicn, ' ,Jar <JL,._·JL2.J( GEZINDE [T door bi1111e/a11dfi! -· 'g,;welde:1a(!l"s rra.cl1ten te clocn verllann d'"'' Doo1·lrtch1ig~!' }J1·i11s va11 01·a11ge e11 he11, dii:

( 37 )

.-,,y ~e\\'eert.zynde.J .HET Of!DR f7ERTROU­ff/J!-1V ZAL GdAiV HERI,EEl,-E1\' - lVn.t

.\·olgr d.111? - cl.it al le die niell\Vigheeden, die h11i1nc geboorte nan· 11aat en parryzucht, verfcbul­_digr zijn, in \'ergeetelheid z11llen .raaken; , incn \\'eeller alles l.ie:'.'er op de11 ouden voet zal 7.ien; dat. ,Je ztt!J,c11. die zig clon by de 111 ~11wigheeden

.7.til!en \villen l1011de11, gcngr zulte·n \Vorden cle11' : __ olicien \Vrok. nog nier re hebben afgelegr; ja \\'at

1necr is, 'lat_,_ zo. o,oit nan lVJagiflraais Leellen:, iner Zij11e Doorlugrige I-Ioogheid in eene vrien,­

_ <lelijke e11 verrro1.t\Vlijke \"Q_rkeering, wierd on-

Y;·ie11de11 va11 (/a1 f/orflelyk f-htis ZJ'fJ. De oo­ge11 U\\'er Landge11oote11 begi11nen ope11 te gan11; £1!e groote drift beclnar4; n1cn bcgint thn11s n1cc .,•ero11t\\'r!r!rdiging 11eeder te zien op die Jaagc 1

·Zielen, die i11 11u11ne toomeloofe \Voede, ge­-111ee11d heb!1t:n, ,Jar ccn rrek van i1u11ne pe11 l!e-.. , a

i _der 'l oog gebr;igr, clat bet \.Vape11en der Bu~­! -ger:; ;,, . die Cecfl ,. nan1ci1r!ijk v.a1! :bit111e11la11ds I _ge_v/eld 1e !.·eere11, _[\vaar cloo:- cle Pofijakkers cl!! ! ·gc11cer,-endl1eid voor '.tOrange Huis \'.erfiaan] iets j linatclijl:s in zig l1ield ~ en nergens toe kon die-1 11en, als tot ver\vij~ering der gemoedcrcn-Zo-1 . danigc J,eeden zig r.ou,Jen kunnc11 defendeere11 e_n J rcgt l1ebben 01.n .t_e zeggen: ,, Nee11 ! 11i111111er i ·~ g'lnJ'e11 '»'Y .tie B11r·gf'rs·bevel va11 zig 1e 11'a­' ,, pe:1e11- l//y V()IJden /Jet ()//llodlg- ff7y ach­

'' 1e1: die be11·eegi11ge11. te _/i(tlefJ·h- 111na1· 1l'J

,, 'll'aare1111()g1ha:1s 11.iet in de 111oge!J'l'l1ei.1 0111 _,, he1 1e.l.-ee1·e11-. de Ge.efld1·ift d~1· B1:1·ge1·e11 '' 11•as Z9 g1·001, dat he! YOOI" ()/IS gevaa1·/J1k ZO!t­,.: de ge:J'eef! ZJ''' dle 1e 11'eede1·flct!t1''. Zier

. da~r cl::in de.Q11rg.::rs nllec11 met de fcl1uld \'Un :i.1 die 11arr~'llige l1~ndelingen belande11.

.nocg \Vas, 01n der Necclerla11<leri:n l10.rt va11 !1u11~ ncn <reliefllen Erf-Sradhoudcr nf te trci,;l1.c11 ; -

' b

als 11u, [a lie <lie ."f!:ookebrancle11 ; die f\\'nr1111a­_J;crs ce11s ontdekr(JI tlir der bro:nve11 i11:i.1tfcl1r:11-·' . . .

P~'

'fen C\\'.::e den , deeze 11 i e u \\'i3l1~:!de11 ;:ij 11 tl1a n~ C 3 ;::-.r-

"

I " ,.

I '

'1 "

' ' I

i " ' ' ' ·' •

\ ; ' , I ' ' '

•

~? ·I, '

' '; , ·,I ' '

I ' ' •

' l ' \

('38 )

iiardig en vermaaketijk. maar -Gij WCet, het 6fl· dcrn1annfcbe is verandcrlijli:, het fraaifl:e \Vord door ge\\'oontc onvetfchl!lig e11 al te vet! is

·011zoet; daar en booven, ziet n1en \Vel ecns, dat -"'er fo111c~•ds over hi!t ee11 of ander door zeekere 1icdcn- quri!fl:ie··g"emoveerd woid, die men .da11 · natu11rlijk aa-n l\1agiflra:it of -l(r~·gsraad overlaat ·tcr dccifie; 'ct J,:ooillt dan oidinair een RESO· ·LU11ETJE of REGLERIENTJE, d" fom. cyds \\•el \Vat fictker bi11dt. als liet· J"uifi in den ' i

·eerficn opf1~g fchyllt; de Burger is dan annflonds ' ·gczind tc geloci\•cn,- dnt h~· vcrongcl~·kc v.·ord·; j dar het tcegcns Z)'ne intentie is; dut hy ccn me- ! mor!e \~n 'bfz\~·aar ka11 inlcevercit ·_ verzoeken ' ·aac hct n1cc11ig'vul.:l!g cxcrcceren \Vllt gemaatirrd

• • \\•orde ! \Vat minder kofl:haar zy ! l\.1aar \Vat zegt

. dan ac \"er \•OOr11itzit>nde Magiftrnat of l{rygs· "bad? en f:e regt ! .1 I-Iollti."B11tger ! waan1a toe? · ,, eerft Cxerc_ccrtle Gij niet; toen \\las 't nict na ,, u zin ! Gij verzocl1t by· ecn cigenha11dig ge­,, tcekend ltcq11efi- dat \Vij 11 tdcf!aan zot1dcn 11

,, tc oeffenen en u gcbr11il;:en zoudcn, zo a\s ,, 'Vij 't Jiodig zo11den Vindci-i; -'Vij verhoorden ,, gocdgunfi-ig U\V vcrzoek; en tbans da:ii' Gij a Iles ,, hcbt, zijt gij \Veeder te OJ1Vreedc j \\'ilc 11it~ ,, fcheidc;i, en haakt na vern11ttcring; Gij hcbt ,, gccn recht om u bij Ons [e addrelfeeren; u ,. getcekcndReq11eft gctuigd tecgen u; S\vyg!-

of- \•recs 1.

" Er .\'ZJ.lt 111ij , l\Tijne ''rienden ! 11og CCne re· flc:-.:ie

( 39 )

flcxie i:e binnen, en daa!'Il.::cttc !lap ik- v~1n dit .Artic11l af! - \Vaar9m tc~l•cncn U\Ve Capitci~ ncn 11iet 111~c~c~- ZiCt bier w_at 111ij de naafte re eden fcbij11t te zijn:

''oar ccrfl, zijn zij, voor zo Vcrzij [tccgens de orlton11ant{c J Regcnten zijn, jn 't geVal bun· ncr ~1e~dc-Rc"i;e11f:eit bier \;oorcns ~~ngcha:ild, c11 kunncn zig altoos \•crfcl1oonen met de z:iak 011 111vcn Gecfitltifr tc fchuivcn; en

Ten t\Vecdc, n1oet in gcval van bult~nl:i11dfch g.?\\•cld de Dordfche Po.spolite · opzittcn? :___ 'V~t is vcr1naakcly!,cr voor ecn Capitein, clan zig in:!.nhaftig b11itcn de n1fie tc kunnen l1ouden ?_:_ 111 vrcc,\enstijd \yll hij g:iamc , tulfchcn t\""ee Cadcttcn , aan 11 h6ofd \•ooruit trekken met den ;drillcnden Speer in "zijnc Cabritlcedcrc v11iflcn.­l-I!j \•rccfi- nog v11ur 11og frJa!- de rcuk dcr ecr~ fchootc11 i~ zijn mcefl:gclicfcle parfu\1m ! maar in oorlogst~·d is het anders;- Sy11 \Vaakcn4 oog en \\•ijze raad is dan nuttig binnen onze muur~n.-· D:iar is 'Vijsheld becter d:in l(rygswaape11cn.­llij zcnd zijncn Licatcn:int N1\ BUl'fEN'cn za~ .l1ic.r tjcn Lafl, va.11 den l{rj·gsr:iad, en 't to<:zr>·~­dcn \'an vcrfche manfcl~ap en an1munitie, alleCJ} ·op zijnc fchoudcrcn torsfcn.- i\1Iaar

Ten dcrdcn: is l1ct ooic noodig, dat men zig van gc\l':tapcndc Burgers bcdiencn n1oct 01_11 de !Jinnelandfchi;: r11(1: tc __ bcl1ou~cn? Zijn 'er ooit onvcrlanten? die ijg zo \'er vcrgecte11, van zig tc:;gen h11nnc \\'cttige Rcgeering cc vcrzertcn, or

C 4 \1c11

-~- -~·· - --

I I :· '

J ' ' ~-· ''" - --·- ---·" ..... -- ·- -- -

'' '! 1

,(.40)

hc11 cc '~·ille11. f.:l1ande11?,Vac docd dan dc.-dapp~~ .te Capitcin ?- \':ln ?ijne cwe.e qt1aliteice11, ver­kiefi .hY. 'Iii!. ".:tll Rcgc11c; beccr is hec befchcrmd cc \\'Ol'llci1, als zig voor cen indiscrcce koogc1 li!oot ce tlellen on1 ccn nndcf cc befi:hcrn1cn ! l;y begi'ij~'t · cc rcgt: ·

_ ·. _ Cedunt a.vma togte I f!e:f qbbr:<zrd {,· i·~ort1·effb!J•ke1· da11 de Wapen­

~·ok ,1 Tot 'c !1cil der Scad, die aan zijnc zorgc is tocvcrrrou\vd, bcgrljpc i1}·, d~c !1ec bcercr is, t:ig, .ii: de n1!dde11 v:in l1ec ilacaillon Qtiarrc!, a!s in de Spiizc des Srrijd~ re licgccvcn. - GRoo·r. MOLDIGE ZLLl'SVERLOOCHENING ! -EDEl~E \i'OOltZORG ! - !7ccht voor U11·e ila;r1·d/!~.-:dc:J en .... _j/tac1·e11; 'lie is niec zccr \\•cl-1preckcnd I"icerr~ l~cqt1efl:ra11tcn ! Gy znlc zce· ker \\•el Wat Lutij11 li.enne11 ! - PRO AlllS ET 1'~ocis ! ·\\T~, zullc11 cie \•rij!1cid gcbrt1ik.e11 de 1preek;vijzc 01n cc draaijc11; \VY zu1Jc11 ccrfl: v:i11 de. Altaarc~1· fpreel;:cn- A ,JbVE PRINCIPi­.UI\·1, en dan \·a11 de 1-Jaar,lJ1ceden, die zcc­_kcr in een figuurlijkcn zi11 gebr11ikr ziJ!l \'oor VYLIGHE!D IN DEN BU!lGERSTAAT, gclijk de 1\lcaaren \'Oot \T\"'LI,GE. 6EI,'FEN!NG 1!:.N HANI)[-J,\VING VAN ONZEN. CON­.ST(TUT!6NEELI~l\r GODSDIENST, ten Zlj de l_leerc11 !1et n1i1Tchicn 1neczclkundig of na dci1 letter vcrfi.iun.

'l'e -~~czt·r gelccgcndl1cid, dJar \'I')" i11 oor· log ziJ11, .i.u.ifi: inct de11 CCnigfre . der Zcc1110•

gt·11d-

( 41 )

gendhe.edcn, die .onzc Gcloofsgenooc is, ~c, daar in1ven.d_ig de nacie wil prrc9cc11pcercn ccc_­gen den .llri11s val! Oranjc den )'Vcrigcn v.oor-. IJan1.lcr \'~~ de~ rccl1czi_nnigcn Godsdicnll: ceegens: alic 1\rmiTiiaanfchc faCl:iCn;. aan \Viens Door~, luchcige \'ooroudcrs \VY cc- dm:iken hebbcn, dac, dit ditrb:tar l(!)'nood _ongcfehonden coc on~ is: O\"crgebragc, nictcecgcnfi11.ande .f'ERD£.Rl7E~'\~-. DIC: Jfd1VDEN zo dik\verf trachtcn hct van, zijnc11,luifier cc 11erooven, l\1oer ik U ID}'nc. Vricnden ! bckcnncn,,, dat ik niec in fl:aac ben die, Requcstfl:ellcrs cc Clailificecren; dac is, ce. bepan!cn, coc \Var flag v:in volkje zy behoo~­rcn? van dcczc dric; ccn ! of, zy n1oeccn_ na hec Do!h11is, of, zo zy nice fl::tpclzoc zyn, is hcc ce11 gcvaarlijk foorc va11 n1enfcl1cn, die d,•n Godsdienfl: als de lcus ho11~en 0111 her I~:i.nd in rep en rocr ce zctten, da11 zijn lice Li eden die in Scl1:tapsJ,Jecdcrcn cot ons koon1C"n, maar v::11 bin11cn grijpcnde \ \' o!\•cn zijn; - Pharirecn die cenvoudig en nccdrig den volkc annfpreeken, 111:iar \\'icr eerzuel1cig l1arc noehc:ins de gr9cce·. nilfen op de markte11 c11 firaacen bemi11d, op , <l:tc zy, ''an de n1cnfcl1cn zo11dc11 gczi"n \Vor .­d<;11; - gc\\'i;.rcdc \\'an den, die <le 111infl:e wrij-· ving nice L:ur.n~n \'cclen of zy bcfn1ecrcn c11 cooncn !1t1n lcliik, hobbclig bin11enfl:e; - zij11. zy dit ook nice? ,\an hecfc l1un Rcqucfl: gcen zin r.og 111)[, ci:n zij 111c11 l1un 11011,Je ;;oor lie­dcn, di~ nice van onzcn conflic,!tio11cclcn Gods-

C 5 di.cnfl:

,, _: - - ·-,-,_,-

I :1 ''

c .,,..,,,-, •• lf...e,~...;,,., ____ , ___ _

I

I I ,,

I I i

-.,·. "t

1,

I I I

\ ' ' ' ' ' ' ' ' I

'

dienl1' lijn en- die gef11ponnoerr moerCn \\•ordcn' tbr een zeekere, ii1: de llad Dordrcclir nicr zcer gCrrokJ;:c F atl:ic re heh.Doren; die · zy' • \'ooi on· zcn zui\•ercn Gerefornteerdcn Godsdienfr \\>illcn· d"oei.1 ·- do"orgaa11. . · · u an11geroond h?bbcnde, dar Gy ,._an nie-

1nand _e~n-ig gevn_:i.r·voo·r-·U\\'C i\lraaicn re vrce-7.C11 l1cl)t, 111ocficn 'VY fp1·ecken \':In U\ve I-faar(t-· fl:ceden, en als men daar door (1e· \'ijl_igheid,­de regr\•aardighcid, in den Burgerllant, de ge-11cigdl1ei(\_ dcr- Rcgcerdcren on1 l1un11c Burgers te be\·oorLicci!en in plaarfe \·a11 ht1nnc Lai:eijcn­\\•icn de inocirc, vnn_ eenigc Ja:iren, l)11nne I·fcc­ren, i11 blinJ,cndi: fchot·nen, ~.itdcrc den Joef Jie~bf.11 (lol'n afficeke11- in foinn1ige La11den lie­t:ial(\ 1vord, llir her :f11•ecr en bloed 1•an den Bur­ger 1·oor \\"le11, al 11•a~ h}' een Ori,J1eus, gcen · J.icr te bckno111cn Li: Nec11 ! her moeten fn1ee-­rige ha11den zijn die de ll1:iuren rokkele11 ! ;:'.Ii

r.1en zeeker toe mooge11 zien - Gy bchoc1•t c:!a'.:iro111 niet te 1·egtcn; G}· hebt i111mcr5 gc­r·ecl11igl1ee(le11 c11 PrivilegiCn - ecne h'.":tlnncring a~n bra:ive Rrg-ecr(lers, dat foinmige 01·er 't.

lioofti ge7.i~11 zijn zceder~ cen gcr11i1nen tijd, L::in :ii (I~· in!1rct1kcn hcrol:cllen, i11e11 heleet"r rl1an~ ee:; rijd 11•aar in me11 n:ec doldriftig her oude' a:inklce_fc, e:1 be1·rce1i: is d<!ar 1·an ::if re gJan :· de 1·01,;ende a11rl1cnticq11c fr11kl;cn 111)· door 111ijn JJordfchc 1·ricnd g:ezon~cn, be11·ijzen die

ICEU-

---·- ·--~-· - .,--·-"' - ..... ··---- ~. --- _,_::.,.,..

._ ... _ ~-

( 43 )

KEURE GE~TA.1l!'I' OP DEN' o'o FE/JR. '47' BJ" DEN SCJTOUT, BURGHERilTErSTEJ{S, scRPE, NE1V E1\7DE R.AIDE, OUT-R:.-JJT GOEDE LU2'DEN !'AN DEiV .AClfTRi\7 Ei\7 F AlV DEN Fl"f/JJ:1V, EN J\TB.- n1· ne GEi\·lEENE DEE­KENS, F,/iV DE GEnIEENE NHE.­RINGEJ\1: re vinden by Daale_n Ilefchr. vnn Dordrecht p:ig 782. in dc11 heedenr daagfchen f!:ijl dus luidende :

A/zoo /1e1 dik11•ils gebe111·1 da1 ee11ige die '1-'erkoore11 1vorde11 101 he1 B111·gen1eefle1fcl1ap.? 101 l1e1 1'i1efaurie1ji:i1ap, ofie 101 an1/e1·e S1.ad1 diei1'fle11 e11 bii::.011de1·, die ~ekoo1·e11 1J'o1:de1; ' ~ ~ ' •:11 de1· S1ads 1·ijf.:11 1e drJe11 e11 van S1ads '"'.(e-ge11 te J"ervo!ge11 101 ge111ee11 11ut e11 ?l"rJfij1 _da!: Steede voo1fc/11·eeve, da1 zy daa1· 111 on11·1/l1[J zij11, e:1de ~·illen 1;0,; BURGEjJJ EE STER _11og Tl1efat11·ie1·wee;:,e11 of"ande1·e de1· S1eede dle11fle1; 11ic1 voe1·en, of ook va11 de Yoo1f:h1·eeve S1eetfe 'J',"cege11, 11ie1 ;·ij::.e11, 'll'flfll" doo1· de ,1:)1ad g1·0~­telijks. bent1deeld ::.or1de11 ~·01·den, e11 11·aa1· u1,t vrel }'erd1·ie1 e11 011ge11e11c/11e11 ::.011 gebooret1 ~i·or· den· dus h'Jo"nodi" is di1 1e ve1·hoede11: ZO

' I:> <> 'fl is /iier op in '1jaar,1 4i2 d::11 1Jt'i1111g e11 d11g jn Feb1·ua1·io by de11 Sc/1ou1, B111·ge111eejle1·s,, SC!1eej1e;1e11 e11de Raa:fe11, 011d-Raad, Coed~ L:1:id~':1 pa11 1!e11 .t'lc/11e11 e11 l')'J"e11 e11 l\"B: by

J,

~- ··-·-- _________ ,_ ' -. --· ~ .. _,_. ____ _ - --- _,_-

L.:._ ___ ,~

I I ,, • ' .. I

\ 1'i I '

.. "I i .. i .. ' . ; ·i J '/

r l, ·1; ;

'

\ '

l :, ' .;i;._. __ .... ···'

( 4; ) «e GEilfEEI\"E DEEKE1\'S V.d1\r·DE GE~ 111EEt.\1E f!.rER/1.\rGEN ec11d1·ag1elij.~ ve1·d1·ar:· ge11; gejloo1en e11 to.1, een /(e1J1·e gelel·/11; dt!I 'zo 'Jl•ie 101 ee1tige tijde 1Ye1ig!ijk gckoo1·e111vo1·d ·101 !1e1 B111·ge111eeflerfchnp; 101 /zet T/1cfa1:1·ie1·­fclia~fJ, of 101 a11derc Steeden die11jlc11 e(I ojjicii:"11, of ook 1ot de S1ads·. 1·ij:r.en, e11de h5•· z11//,:s 11·ij­ge1·de, e1111ie1 11•eezen, of do"e11:1vilde; da1 liy olsd1111 gel1011dcn zal 1J·eeze11 te1flo,1d. i11 gij:::.e­li11g 1e gaa11 boover1 op de Z11ale ;·. en a/d,1a1· ee11 Jaar lang gegijzeld 1e blyve/1_, e11,fe tell ei11-.de die 1;•,i 11_og 1e be1a:1/er. 101 be!10ef der S111d IJ!'ee Roede11 11111111·C'11, 'of 1•001· e/ke roede te b::­tat1!e;1 54 B111·g1111difc!ie fc'1ildc1t, eti die 111111t· t·en n!s d,111 1e be1aa·t:11 o._f·daar 1'001•, v091· f,11· _ne;1 011de1·gang bo1•g te Jle!Je11, ofie r1i1 tie jlad _1e gaa1; e;1 r1!1 tle::.eli•J 1e b!ijye11, 1a1 dr.1 /1<; .dt!(tl· vaar gocl.e l-/01·g gejleld ::.r.! /1ebbe:1; C:1de _dit l!'.c1·,i be1•oo!e:1 i11 desSt11ds 1·eg~fle1· 1e 1ei~·e11e:1.

Ecnc lodanigc ·Rclolucic, 1\Jij11e \1ricndc11 ! zoudt Gij oord~clc11, dat :tllc de JJccden 1·cr. 'bi11dcn n1oet1, ten zij, zij door dc7.clfdcP~rloti· "nc11 die dczclve gc11oon1::n hebbcn, en d11~ ook door de DEEI\:ENS DER Gl!JDEN \'erbroo· kc11 \\"as! Nccn \1rie11dc;1, :ti ciie omfl:tg is 011• _n~?ig ! I·Iet is, \\'Ci is \\'aar, cc11 Pri1•ilcgi~. dat GiJ hcbt, 1nanr, \·ol~c115 de Po!l:jakkers i11 de ·149. Ric' f/JOet I.;· dar.1· op 111et fiat::J l:it n~1: /1onffig/1eid, 1ra111 dr.:1 is /1e1 111e1 de 1\'B. e:.a;de . ~ .. _zaa:. ger:at!::, d.: b:·tra!·e ]{ege1;t zi:t ::,Jc·/: dr:·n

!1:

•• 0 '

( 45 )

i11 ::,,_\':1e •,1e,'"J!':7cl1ti11g be1f1·ooge11, e11zal1e1fto11tf.. ';!·e3d.-1· t!e d1J"l11g:!l1:n:l.v 1fiev11/le11, en lice is ook al 1.0 uud, d::t 111t!n hla!t niet mccr geivcctcn hct!li:, d.tt \1et 'er \\':ls, lchoon bet nocl1t:ins mec. 011g~looft)·ke :;1oci1e 11it de outi!1eid is 011go?dol\·c11 en in ccn nictl\\· Copiebock ge!l:cld door een I-leer, \;•icn ht!c:, ,;:o !'.ls l1:r:!l;:s bl:yken zal, glad uit !ice hoof:! \\';J.~ gcg:1an, tocn lice, 't 1ncefic te pas qu;r.r:1. RESOLU1'1E. OunRAAD. .

- i'l'la:intlag cien 31. i\Iaart 1783. De Ife:r P1·tt{it!e1:; B111·ge111eefler .1lbrnl1ant

H:::1d1·i.~ 011(fe1··ivaie1· /1eefi 1e1·!7e1·gade1·1i1g ;.·oor· ge.i1·111tg:!11, da; de flee;· Bt:1·ge1::r:e/ler lllr. Jo. lia11 'J.'1::1 1\'e1:1·e::be1·g jlg op gijlere11 by ZJ'n J,Vt/-Ed. /1a.i1/e ;•erJ•oeg1, t11 1e lr:e1111e11 /ind ge· geeyc11, 111e1 ji:rp1·ife geiiifor111ee1·d le Z)"ll ge· 't>·ort!en, d11t /1et aa11 Z;•:1e Doo1·!:1c/11ige Hoag· heid de11 flee:·e P1·i1;c:: ;.•a:1 Orn11ge a!s Erf· fla1/l1011de1· behr.r:g.1 !iaide, 011i /1e111 101 B111·ge· 1;1eefler van de Ge111ee111e deeze1· Siad voor de1i l)'d va:: 111·ee j1::::·e11 1e eligee1·e.-i, e11 tla1 voor1s .de ll·"".:!ge111. f-leer J'flll i\'e111·e11be1·g hat!de 'J.'e1·-111ee111/ 1·eedc11e11 1: /1ebbe11, va11 aa11 f-!1111 Ed. G;·oo1 Acl11b.'lre [ ZIET GY \VEL LEEZER, DAT HET DE DEEKENS NIET RAAKT?] 1e 1110:1:11 Ye1·zoeke11. 011t va11 de 'Wnnr11e~111ing vn11 /1::1 B111·;e111eefle1jl:l111p te worde11 gr:i!xc1!fee1·1. ·l

Dai fly I leer P1·a:fi1/e111 Burge111eefle>· 111i1s· liie11 i11 b::de11!.:i11g qua111 11: gee1•e11, oj.H11n Er/. .G1·001 4r:/11b. 11ie1 ::.011de11 k111111cn goedvi11den 0111

by

' ! . '"' ... . .. -·· . . ' -· ..... ,

I

!" •. •

- --:-- ~-

/' ii I ,

' ti/ i ~

I i ;, f ' /l

''/ ' I ' I ~ l i

' "1'' ! ' '

, . I I

' t ./'

'I ' L

' ''

I i ' I ' I

•1 '

! '

; il; , I

1'1~, \~1'\ \\

•! I ,

I , '1 \ , I

I ' I

' II ' i ' ,,,

' I I

' '

\ !

hJ· den 11•elge11;.ffee1·e va11 J'\Teu1·e11berg va11 11'ee­

ge11s rleeze f/e1·gaderi11g 11og ee11ige i11jlfl1l1ii:'11 1e doen, 1e11 einde denzelve11 van /1e1 voorn. v~or-11ee111en zo11de gclieve11 tt/ te zie11, e11 zio·h de bove11ge111e/de_ Elef!ie 1e laa1e11 'JJ'e/ge1,a//e11.

!l/'f1a1· op gede/iberee1·d ZJ'11de, !1ebbe11 a/le de p1·efe111e Leeden ee11jJa1·ig gedec/a1·ee1·d, da1 he1 a11n l-h1n Ed. Gi·oo1 .do·htb. :eer aa11genaa1n w1r­

de :<.j'n, da1 de Ilee1·e van J'\Te111·e11berg zig de ''001·11. E!ef!ie 1Yilde laa1e11 11'e/geva/(e11, e11 11~i1s­die11 ge1·efo/i•ee1·d de11 .fleer P1·.efiden1 B111·ge-111eefie1· 1e verzoe~·e11, 0111 11i1 11aam va11 deeze f/ff1gade1·/11g a/le t11ogelyl'e i11fia111iC"11 1e rlo'!n, 1e11 ei11de 11'e/gem. Jlee1· Ya11 Ne1r1·e11berg 1e pe1·­

_fi1adee1·en 0111 Ya11 deszelfs yoornee111e11rJf1e zien i!11 de bedie11ing Ya11 he1 Btr1·ge111eejlerfchap te aanvaa1·de11.

/Tervo/gens !1eeft de llee1· P1·rrjlde111 B111·rrec n ' • 'n1ee, er, t1og flna11de de f/e1·gar/eri11g, confo1·11: deYoorf;:,. Re_(o/11tie, de11 1Yelge111 . .fleer Yan 1\rei1-re11be1·g daar toe op de krag1igHe en Y1·ie11de­Jykfle 1Pyze Yc1·;:,ngt·; Da11 de Heer 1111·. Johan ''"'' J\Te11re11be1.·g 111eede in zet1· 1>ri'i:11delJ•l·e 1e1·­t11e11 be1uigd l1ebbe11de, zeer fenflbel 1e zy11 aan­geliaa11 over de 11•e/11!ee11e11de inj}an1ii/11 e11 dr: 'goede ge11eigd/1eid va:1 Iiu11 Ed. G1·001 Achtb. 01n11·end ZJ'n Ed. be10011d, fir;efi gedecla1·eer 1 , by Z.y11e ge110111e11e Refa!111ie 1e 111oe1e:1 pe1·flflee1·e11, fn/1,ereere11r/e deszelfs ve1·zoel·, 0111 Y/111 de aar1-l'tlfll'ili11{l ya;1 het 1J1r1·gen1eejle1fchap 1:: 11·01·de:1

g'-

.. ··----·-

l 47 ) gei:':rc1ifei~·1 ; /11ido;11de l'oor1s deszelfs gednan ])eo·/r:1·a1oi1· r1/s J•olgr:

\\,.c! Ede!e Groot Acl1thnre I·leeren ! J-"er1100111e11 hebbende, als da1 Z)•11e Doo1·/11ch•

1ige fl!Jogh~id 111.v 11·e/ /1eefi geliei•e11 1e Ye1·i!e1·e11 111et de Eleo?ie 101 B111·ge111eefler, en n1y ool• ge­y/eit! /1r1d, .da1 ZJ•ne Doorluch1ige Hoogheid aan 'lfe i110·/i11a1ie ''an de Regee1·ing zorrde /1ebbe1: 'Polr!r1a:1, dan da1 ik 101 '11)'11 leeti'Jl·eezen 11it de gedaa11e Elef!ie he1 teege11deel befPe111·ende /1et vnve1·a:1de1·/J'.{· be_flui1 heb genoo111e11, 0111 Yoor ,fie, aa11 111y gedf!n11e eer 1e beda11l·e11, en ft-1·ie1rfi,")'l· 1e dec/areei·en, heJ Bu1·ge111eeflerfi·hap ·11iet zr1/ aa:111ee111e11; zo ZJ·ne Doo1·/1rcl11ige lloog­/1:'id ee11ige defe1·e11ce YOO!" de Regee1·ing had ge. Jie1•e11 te be10011e11, at '»'as he1 111aar ge11•eefl -doo1· dt111 de1· Hee1·e11 1e. eligeere11, die de Re­gee1·i11g na11genaa111 zo11de zy11 ge11'eefl [1\IB. DIT -IS, ZEER VLI)ENDE VOOR DEN HEER \1 AN PL"T"fERStIOEI<J en ik a/s dan 111cede 1vns gei:'/igee1·d ge11'01·de11, trls da:1 Ed. Groot :Ac/11/;. Hee1·e11 zoude de zaak 1e11 111:;·11e11 op­zichte vr1.; een gehee/ a11de1·e 11a1u111· zyn ge'Weefl.

"[;\'B,HET IS EENE l'RIJE VERKIESING,J Eindc!ijk refe1-pee1·e aan ~11y, des noods,

· 1e Ye1·zoeke11, di1 111y11 gedeclaree1·de 111ag i11 de l'\Otule11 geii1fe1·e{)1·d 1vo1·den, e11 daar op favo­rrrble 1·efli::cie ge:10111e11.

(11'11s ge1eeke11d) j: V:NEURENBERG.· lf7::der.~ /1eefi 'Jl•elgem, lieir P1·1Vjlde11! Bu1·­

g'-

-----"4-~-

I !

I ! j

J

I j j

-:-'il!""'""-~-·-~ -. -:r'· ~· '

,ii ,;·.{

I

'·

' '

' \ I

\

" '

11! I . ' I I!

' ' ' '

I I \ '

...

'! '

---·-·--- ------'--'

gt111eefle1·, ver111ids a/le de voorn. i11fl11111il!11 1•1·11c!11e/o(IS 1i•1ta1·e11 geJJ•eejl, 111111 111111 E'd, [;1·.

_.Jclt1b. ·yoo1·ged1·ange11, e11 J'e1·zrg1 1e 111110.11.en 1!·ee1e11, of J-!1111 J!,rf. C1·001 .4c/,1b. 11ie1 ::.011de11 k1111ne11 goedvi11de11 0111 he: 1'001·11. 1•c1·zoek 1'fiR

de11 flee1·e ·va11 f\Te111·e11berg te acco1·1/eere1:, e11 0111 ye1·J·olge11s d11a1· 1·a_11 a:f11 zij11 Doo1·/11~·111ige

·ifoog!ieid by 111ijfivc ke1111is 1e geeve11, e11 01:t 'VOOl'IS een dag If! bepnle11 IOI CCII fa1·111ee1·e1t v11:1

ee11 J\To111i11a1ie 1e11 ei111le eon a11der i:1 plt1a1fo: -ya11 ge111. Heer va11 JVe111·e:1be1·g da1:1' ttit bij' fl11·1·ogatie doo1· Hoogflge111. Z)'11e Doo1·!1rc/:1ige .Jfoog.'1eid zD11den k111111e11 wo1·de11 gec·tigee1·1.

1·!7aa1· op gedolibe1·ee1·1 zij11de, is goed gevon· den e11 ''e1ft(la•1 da1 !1et roo1·e11gev1. '·e1·zock e11 /1et i;e1',iere gep1·opo11eerde ::.al 1vo1·tle11 gCi:~-.:a111i· neert doo1· 1!e J-lee1·e11 }{egee1·t11de e11 Ou1l 11111·· ·.rte r.1ee fl e1·e11.

.De·lfei:1·e11 de IVi11 ya11 .Taa1•svel1!, e11 Go. 1•ae1·ts l·lee1·e de1· S1eede .Geervlie1; t1i1 de11 011d:·aad.

De flee1·e:1 * 1·a11 de !f7alt e11 011de1·11·a:er fl::e1·e 'Yfl11 l 11111erslioek, be11eeJ•e11s de liee1· f!o1Jjif· Officie1·; t1it /1e1 Ge1·ec!11.

De lie::1·e11 Joffelc1 en f/i·olykhe1·t t1i1 de11 Ai·1i1 e11, 111et. e:1 be11ecve11s de11 Pe11fio11ris e11 b.r·

J, • n:7.(!f,j., ,]ic de Rc(o!tnic'.V~Jl Anno T47~ 7.0 vJijtif;

!n 1.ijn:: ll~11<l«c!lcn ·hccfr ~ecopiccrd, cl1 Hun l!d. Gt< ot Achtb. n1·:1 <'.<!ti \Voo:il ll~d kunne!l veilich~cn; nl~~r uu· 7C UICJl\•l1i~ be.\:,~;;,! <ltl< \\'cl C"<"Cl> ! de 1-1~~; 1·.1n Tc:~. ~ltoos \l;1!c::::i·.;, '-'' ,\:z~l;·c voor !

·-· ----·- -·· --··- ·--

( 49 )

de.de Secr!1a1·iffe11; e1: d:: f·~·1'gadc1·!11.{j dtttri­(jp gedie11d J'an de1'::.e/ve1· Co11ji1lc1·1:1'!i!n enddJ·h;~

Dingsdag den I April 1783.

he Sec1·c1a1·is fii1ei1ffi !iee.fi tey f~er.!7,ade1·i11/j {Jerappor1ee1·t de Confide1·a1ien e:1 /1e1 ,,Jdviei 'ran di: [{eerer1 fhin Ed. G1'001 A'i:l11b. Geco111~ 111i11eefde11!, hebbet1de ii1gevolge en 1et' valdoe~ ni11g vti11 de Refo/111ie Co111111isforiaal vd1J ifet; 31, de1· r.fge!oope J1faa11d ge~·.-ra111i11eert het Vef• ::.oek 1•r.i1 de11 Hee1· lift·. Jc1/an 1·an·NetJ1·etiberg. ea1r Ifu1j Ed. Groot Ack1b. geilaan; ori1 va1J dt: 'll'aa1·:1een1ing 11a11 !1e1 B;,:1·gemeeflerfc!1ap 1e 111oogeti 11•order. geif:cctljeerd, alfn1eede ook. l1et '1e1·de1·e geproponee1·de, by de yvo1·11. /.{efal!11i~ Con1111isfo1·idaJ b1·eeder ve1·m(l/d; _1V/1t1t' bp gede• libe1·eet"d zy11rle~ !1ebbe11 li11ti Ed. Gt·fJot .Ach1b, goedgev~11tfen en Ye1fldi111 ket b~oi•e11gem._ 1•e1· · zotik van de11lfeere 11Ir. Jol1an 1•a11 Ne!11·en!Je1·g te .ttcco1·dte1·en,, '/J11 ZJ't1 Ed~ 111i1sdien 1e 01t1jlaa1:. '";la11 de 11'aarr.eelf1i1lg ,•an 't Bt11·ge111eeflerfcl1r;p, e11 dat 1•oor1s ee11 dag ::.al 1VordC-J1 beleg1 to/ /1et for111ee1·e11 va11 een Non1i11a1ie va11 een d:ib/Je/4 ge1al va11 Perfoo11e:!, .1e11 ei11de dilllr tli' b~,' fi11·­t·oga1ie, i11 plaa1s 1•an voo1·n. Heer 1•1111 Ne1t., .,-e11berg ee11tz11der101 Bt1rrJ,e111cejler·deezerS1ad, Joor' Zj·11 Door!. Hooghr:id 1e 1rorilen gei:/igeerd, £11 dat "tl'J'.rfe1·s kier va11 by 111iffeve a1111 Zy114 Doo1·{. Hooghcf1/ ta/ ~1·ofde11 ke1111is gegee;1e11.

De f[(c1· lllr. Pieter llla111Jys JJeelae1·1f. D flee·

'

I

I I l '

,, 1 I , 11. I

' I I \ \

~\ '\

I , I \

i\ 11 1 I

·-~l. '111 . . ' ' -~:i -

( 50 )

l-IeeJ·e Ya11 Emn1i11khove11 &c., !1le.fi gedec!n­ree1·d, i11 he1 11ee111e11 va11 de voo1·e11flaa11de Re-~ folu1ie 11i~1 1e hebbe11 geco11c111·1'.ee1·1, e11 ger~/Cr­'Pee1·d, 01n, des goedvinde111!e, ZJ'Tt Advi~· 1er dtezei•Za11ke i11 de No1ule11.1e 111oogen doen i11. fe1·ee1·e11.

De Heer JJfr. Hugo Repe!nar./1eefi gedecla­reer1, i11 he1~11een1en der voo1fz. Refotu1ie nt!:t le -/1ebbe11 gepa1·1icipee1·1 e1s gereferveerd 01n, des goedvinde11de., daar 1eege11s. een Aar.1eeke11ing OJ!e1· 1e geeve11.

De Hee1·en Abraha111 He11drik On1/erwa1er. Goe111·aad. Joffe/et, llfa11he11s J{ees·, Jlir. J()/1011 il~f¥i11, P"r;•l1eer van.JaCrsveltl; Dr. Fle11drik Pa11 -Conve111; ftir. Ocker· Gevac1·1s, Hee1·e. de1: ,"i1eede Geerv!ie1; &c., Mr. Pieter Hendrik va11 1ie ff/.a/I, An1!1011y. Ba/1 ltazar. vatl .de11 Bra11de4

ter, A111!1011y v'an de11. ~an1!1e11Yel; ;1/r. JOkalJ. tie i;{Oo , Hee1·e -va111Yeftn1aas, &c., JJJ1·. l\1ii·o. Jaas Backus, Heere. van. Nieuw. BJ·e1·!and,, D1·. Ba1·tko!o1n.eus · v(Jn. Sc/1ellebeek., .rlntkony !Jal1!1azar Stoop, ;Jan-Hooft, A11tho11yS1ra1e, 11u1, JJia11!1eus .Gil!U Rees, Hend1·ik.\ J'offele1, 1Wr. Pl1ilips J7foljk/1er1, Corne/is Rees, Jac(Jb. tf1ae11 va1f Hoogftraflten, Joan Cafte11dyk, i!f"r. JohaJ1 vnn:den.Brandeler., en Wille1n ,fc· ha11 Rees.!1ebbe11 daar1eeg_e11 een Con11·a ..1Ja11~ teeke11i11g gei·efe1·Yee1·1.

De Rcereti 1111·. BoudeiYy11 Onder11'a1e1·,.Jfecre Pa11 .Jl1,t1ers/1Qck, 11'!1·. dr110/Jus . .tJ:J;·iani:s ;•111:­

li1:1

----==~ ·c _____ ----·-- ·-----·~~ ;.-::. ___ ,----__

{ 51 )

7'e:s, lrr;•l1eer va11 beide ·tie Go11tfriaanen, &c.; ll!r. JafPe1· Pe1·dny11, 1Ja1·1/1ou1 van 011ryk, Jllr. fle11d1·ik 011de1·11•a1e1·, 111r . .Adolph , fler­bert i•a11 de1·llley van der Li11den 1 e11 ftlr. Abra-. ha111 Jlompe van 1lleeft1en•oort, hebben. gedecla~ 1·ee17/ i11 !1e1 11ee1;1e11 va11 de voorfz .. Refalu1it: 11ie1 1e hcbben geco11c11r1·ee1·1.

Dus zicr Gy Vrienden, dat een gebruil:., cen' '''ct, ecn' Refolutie na \\'elgevallen, en op een nndere \\'yt:e als die is ingevoerd, knn verbroo• ken \VOrdetl, t:n dus al \Vaart Gy :ii ee11s \Vat quyt gernakt \'an \J\\"C \'oorrcchren, al \Vare al ecns her brood U\\"c ki11derkens onr•·,oomen en de11 ho11dekens voorge\vorpe11; men houdt zig daar niet alryd aan, men zal dir ook we! eens vernnderen ! me11 redreffeerd fpoedig alle .'.!buy.­zen. In hcrJaar \'an 1472 nan1 men .de boven­fl1ande Rcfolurie l\'IET DE DEEI{ENS DER. GILDEN.- Op den 1. April 1783 verbrajc men die 01111vyfe reedene11,ZONDER DE GIL­DEN; mnar op den 29 April 1783 z!J,g men dar men op den 1 <lier loopende l\'Iaan,\, iets onbe!laanbaa:-s gcdaan had 1net l1et gerefolveer­de van den 20 Fehr. 147.2; men liet het :i.bu!s blyve11 [\vant dat fpreukjc, dat her edelmocdig is zync dwaling ce crkcni1en is nog veel ouder nls berjaar 147,, en du.s buircn tel] en n1aakre,om twee aanmerkel)·ke fauten, die in de Refolurie v:i_11 1472 ingefloopen waarcn [namenrlyl;, Jc. I·IET EI~IIBNNEN VAN DE GEf\-1t:ENC: DEE-

D 2 KENS

I

. I -- • • ••· --- "--·••--'o

I

i l

I

' I .·), '

~I I

! \ I I'. . i, ' '! I

' 11 I

I I ' ! I

I I ' ' ' !

\

( 5' )

KENS VAN DE GElVlEEl\lf NEERIN6EN, ·en Ile. 1-IET AP,PLICE£REN \1 AN DE BOE., TENS TOT HE1' ~lEESTE PR,OFY1' DE}\

·"S'~'l\D] te \•etbeeteren, de navolge11de

R~SOLUTIE. OUDll.AAD.

D.l11gfd.ag d~1~ ~ 9 ~\pril / 78 3 ~

De Set1·e1111·ls Ka1/jeboo111 heeft te1· /7e1·gad~ ~·i11g ge1·appo1·tee1·1/ de Cri11jidB1·111iei1 e11 '1 Advic;. 'Pa11 tie Fleere.i1 flt111 Ed. C1·oot /lc1'ttba1·eGeco11;.

·111it1te1·1/ens, /11gaJ10/ge en 11Jr yo/doe11i11g. 1•a11 de Re/0!111ie Co111111is/b1·inr.I· v1i11 den J deeze1·, g11·

, e:i.·a111i11ee1·d 1'iebbe11de de P~·opofit ie n'oo1· der1 1oe11-· 1n1J!igei1 Pleer P1·,c(:1lee1-·e;;de B111·ge111ee11o"1· db1·r;­·/1a111 He11d1·ik. 011de1·11'a1f1· 'g;ed,1011; 11011de1;d(:o: ·of, 'Jie1·111i1s bj ee11ige-Leedd:1 ou;11·e11t 't_ 0111/iag 'Yan 1/e 11·atT1·n'ee111i1lg va11 lte1 .b':1rge111e(jle1fi:1'tap

-tJan den l'iee1·e 1111·. J.oka:1- 11011 J.\Tetr1·enberg veF--(ee11d, ve1fckeid"& re1:1arq1rcs- e:t f>Parigl1r::e.Je11 ''»•aai:e11 geoppc1·d-, Jot :.::1111:.!i Y(!or 't '}"et·volg ;,·n;t * ku·ade gevo!gen zo11rle11 k111)11en Z)'n • /:/1111 £,.,'._ Gtoot .,'1clt1ba1·e -11iet. zo11de11 kor1ne11 goed1-'i11den ~eit .Befoig11e te deci!t-.:1ee1·et1, 0:11 le 011der~oeke11, o.f ·~ t1ie1 dirJ11ftig- zo11de zy11 tGt voo1·koo111M1g- va11 tJI/;: Ir.wade gevolgc11- e1t 1e11 ei11tfe va,•1 di1. J'tJ·­

leerld r;r.~/l11g- gee11 111iJ·/;1·11ik g11n1aal..·t -n·o1·de, eelle !Z,jb(~tl~ (C 11ee"1e11, 'll-·aa1· by on111·e11d die;·ge-.

• t1it 1~ hiet ll.ieu.,v ! 0111~1r 1.-1.?:·

/y­d.it 1vift L'"l;;n rc~Js op Jt;n_ ic ~·c·.

'I ~ :

- - ,_

" .,~

( 53 )

·/j•ke geva//e11 een * /7afle l/7e1 gemilak1, e11 ·p~ hoo1•lj•l..·e /7001"fieni11g gedna11 11·orde.

/Ya11r op gedelibereerd en i11 ach1i11g ge1100-. 111e11 :::.y11de, dat '1 ontjlng vn11 '1 nanJ1aarde11 e11 11•nnrneen1en yon !1e1 B11rge111eeflerfckap de11 I,

·.np,·i/ la_ajJ/-eede11, /Jy de t JJ!eerde1·keid va11 de ·Leede11 dee:::.er Yergnde1·i11ge, an11 de11 Hee re va11-Ne111·e11berg op Zj•11 ver:::.oek ve1·/ee11d, van ge­

-,.olge11 zo11d,: J..·11n11e11 Z)'''• 11ie1 a//ee11 1e11 opzic!1-1e va11 '1 B111·gen1eefle1fChap, n1an1' ook Ya1t 't

· ~',·keepe11s-a11p1, !1ebben f-h111 Ed. G1·oot Ack1b., ten ei11d1: a/le i11convenien1en 'Jloor '1 1oekoo111e11-de Yoor 1e iriJ0111e11, goedgeYonde11 te verkla1·en-,

· zo a!s Hl111 Ed. G1·001 .Ai·1~1b. verklnre11 by det­:::.e; dot de Leede11 i·an den 011drnad 101 B111-ge­

-111ee_fler of Si·~eepe11 ver4oofe11 1vo1·de11de, 11er­plicht ::.11//en ::.yn 't B11r·ge111eefte1:fi:l>ap of Sckee­p::ns·a111p1 1e aa11vnarde11 e,·1 1Pa111·1e11ee1ne11, ::.1J­da11ig e11 t~n di!!t1 effeffe, da1 de Leede11 JJn11-de11Oud1·nad,1ve/ke 011ver!1oop1elyk zoude11 11100-

. ge11 1l')'ge1·en 't B11rgemeefle1:fi:hap of Sckeepens­i11;1p1 wr.a1·1e11ee111en of":::.ig dnnrJJn11 le e."CC1ifce­re11, ve1flaa11 Z1f//e11 11101·de11 eeven d11a1· door

<t Die van I 47: lVots dan nice van·~ Baalen-• van de \V:i!J-., arbeidf~amc /ll;uine11,·· mcu j, >"eri;cc1c11 Jar f!y de Dude Re­

. fulu1iCn /1~b1 sebockl1a~(J .. of:.-. men fecfi U ni:r uierr!

t Al, e~n Oudc Grond1vcr door een Lid [Jc~· ··~n '!"c1, J ~er"clam~=ri ll'ord; kan JJar ~-.::ne /llrcrdcrh~1d teegrn hc­lit1i1en ~ 'londcr dar die Wer bthoorlyk. door ~I de i;~enc • die 7_e ~en1a.1~;1 h:hb:n, docir een: Spc:li.1!~ R~fi•!utit· i-. af. i;~;~L.afi 1 ~en GilJe broedcr 'la] zeeker Nca1 z~gliaJ, . D "

'

----- -· - ' -· !

I.

I I

r. I

,,

\ '

I

\ ' I

I '

( 54 y -11~rftooken 1e .zy11 .. vfln .nlle *,Be11efieii.l11.en Dor1,~ ceurs va11 de llegeei·ing, e11 nlifs die11 nie1 ge,­

braeht.z.11/!en f..·111711en worden op ee11ige Nominff­·liCi1 11fl11 Burge111eeflere11 of A11tp1e11,. waa1·va1t '1 Ree/11 van.Voo1'flag of No111i11f?1ie aa11 deez:!:

.. YeFgade1·ing eon;pe1ee1·d,. e11 ook 11_ie1 n1e1 eeni_­: ge Stadr · an1p1e11 of Con1111i/Ji.C"11, /1oe oo/.: ge_­.11aa1wt, de Dep111atie 1er.l,,.ergaderi11g 'Yan H111i Ed. Groo1 llfogenden a/teen uitgezoitder1,begu1::­Jligd z11/len 1nooge_n wo1·de11.

Gy zict, mync \'ricnden! ann ulledceze ver­:indcringcn, dat u~vc I·Inardll:ccdcn gccn l1ct mi11.­

. ftc gevaar lyden en Gy dus daarvoor niet bel1ocfd tc vreczen, ik lru:r.t !laan,_ tc vechren; is .. er iets,

-datGy mCcnt, nict.wel re zj·n; al \vns het ccn _·gebr11ik, van voor 3 r I Jaar, tot hecdcn toe ge­obfcrv.eerd, door ccnc wet bekrachtigd, -geen

-nood ! - toont de nt1ttighcid dcr \'erandcring -en de \VCt is zo ras gcbrool;:cn, als gcmanlct; a.J­Ics_tot nut, voortleel en opbott\V van uv.•o? Sta.d

. co hRare ln\voo11dcr<; ! wuarmccde \VY be!luitcn , na de 1-I~eren Po!l:j:::J,:kcrs. nog e~n \VOOrdje i,n de oorcn geluill:erd tc hcbbcn. .

Po!ljakkcrs! \vilt.Gy ccn gcicde raad?.fchcid uit met t)•dcn! U\\'C bcc!len zyn afgemend ! Reeds in ccn aanml uwcr Ritren, z;·t gy met uw Kai"· rctje in den madder bi)·vcn ficeken; Gy r)·dt i:e

dik-• ln 1[ !aar 1.17i !.>efrort<!en cle B11etens en l;traffi:n i11

roel.,Jgcn 10• h~t bchocf dcr -Siad·-- Jn'[ Jaar '1~J, f>efia~n :z.y j!l, ~llNDi:ll van d~ Sta1l 1e [rekkcn; ··-~I> he! !:C'lf •:er­lo.,p!, 'f.:r:z.ct llK\l rl~ bakcn' ·-· 1\"at vcrf,hill~il ile lllv~ei. I

. ---- --=-- --- . ----.--~.~ -- -.

( SS )

.dik'o\'crf, en 'er zit nag ziel nog l1avcr i11 U\Ve Kl.:flptrs; men zcgt 1ny, d:tt hct 11ict1ws, dat Gy mee1lebre11gd, in Dordrecl1t, tinder weinig

. l~tzocnJ;·ke ·Lie.den· gclcl-zcn ~·ord: (;y. helit~ U ycrgalloppc;erd 1 _de I~ar in den firont_ gcrecdcii ,_ -0i:n vcr g~llort, en alle U\V~ Ni_cu\\'St)·dingen fl:in-_­k_cn.; Gy. 'yi!.t. die ec\'Ctl\Vel · cen icdcr zclfs de n1inll Nie.u\Vsgierig_en .or.-~~c. _zig. n1c-t niets· be~_ n1o<?ijcn, onder den neus duuwcn; \Vat volgt.' .. . ... ' .. "' 'er op? Zy, gccv.en U een opfl:opper voor uwe indifcretic ! cen iedcr bcgint overtuigd te raaken, dat nicmand Yr}' is van door U met drt:k gcfmee­!en te. word.:n:; EEN: ZEE:KEREi IS; ~ER., DIEN, GY HET, NIET, MOEJ';DO!lN-' WILT, GY, \VYS-Z:YN.! \Vllnt;: ik kan.U. verzcekcren,,; doir l1y de Chronicqt1e-,Scandalcilfeiv~.n UtYe .Stlll[ volmaakti kcnt, dat. hy. ccn .Verfch-Paardji? ;heefc, t'la~_ rcedclyk .vrolyk en pleizie_rig1in1't loqp_Ctl.is;r en ten minllc [:.:ondcr glorie]mce.i::,hay~r en_b_OQrl ncn in 't l)·f heeft, als Gy,- dat hy u·\'an tyd tot cijd 11aa zal r}·den, en kort aan de vodden blj·vcn l1angen - en op Z}'O beurt [fchoon hy hct verfoeit en a!lcen \VCttig oordeeldt, na uwe vuilcn aart tc hcbbe11 gczitin J U, n1et een Maa.,.. nekap en Dekkleed aan, op dat Gy hem nict zoud kennen, zo met Slyk zal toc!lclle11, dat geen Eerlyk en Zuiver I\1cnfch cenigc Paq11et1cn of Bricvcn door U zal willen gereeden l1cbben; Ja ZO, dat men, nicttccgen!laandc allc die vuilc fwartc plakkt:n, zal ko11nen zicn \Vic Gy Zyt.

V(Jar 'H-"el Leeze1· !

..

J • ------·--- - ___ ,_, ________ -

I l

l l

1

' · 1 ?· ' i'

:

' I i ' '

\

'It is a t·e11111i·l· j11flifed blj e:xpe1·ietrct, thr.t . ' 1!1eij 11•ho t!a111our lortdesr for Libertij d1·e tkd

11:0/l· iij1·a1111ica! iii th'ei1· dlspbfition's. 'Tfrei1' Ptitrio1IS11i is u_/ittilly a co111po1111d· of pride, ill na111re, disappvi111fnent," and orlre1· 111nlig­tJ(1nl q11a/ities.

J(NOX.

I-lee is eene Aanmerking door de ondetvln .. ding gi:fiaafd, Oat zy die 't mecfl: \•an VRY .. HEID fchreCtl\VCn, bee meefr gent:egen zyn toe, D\VINGLANDY: _.. Hlln Pacriottis111us is gc-,

. ' n1ecnlyk cen fan1enfl:el vnn l1ovnard}', boosaar .. · tigl1eid, ce- leurftclling; en andere vuiliiarcig-~

hOcdanighecde1J ..

•

'