40
ชว 330 จุลชีวว ทยา จุลชีวว ทยาอุตสาหกรรม (Industrial Microbiology) สมคิด ดีจริง คณะวิทยาศาตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้

330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ชว 330 จลชววทยา จลชววทยาอตสาหกรรม (Industrial Microbiology)

สมคด ดจรง คณะวทยาศาตร มหาวทยาลยแมโจ

bull ความหมายของจลชววทยาอตสาหกรรม

bull วตถดบ

bull จลนทรย

bull การหมก

bull ผลตภณฑจากจลนทรย

เนอหา

bull เปนการน าจลนทรยมาใชประโยชนในการผลตสารชนดตาง ๆ ทมคณคาทางเศรษฐกจ โดยใชกระบวนการหมก หรอเปนการอาศยความสามารถของจลนทรยในการเปลยนวตถดบ หรอสบสเตรทราคาถกไปเปนผลตภณฑทมคณคาและราคาสงขน

วตถดบ กระบวนการหมก จลนทรย ผลตภณฑ

จลชววทยาอตสาหกรรม

วตถดบ + จลนทรย ผลตภณฑ (Raw materials( Microorganisms) (Products) substrate)

กระบวนการหมก

bull น าตาล ออย บท กากน าตาล (molasses) หางน านม (whey)

bull แปง ธญพช ขาวโพด ขาวสาล bull ลกโนเซลลโลส ซงขาวโพด ฟางขาว

ชานออย ขเลอย น าทงจากโรงงานผลตกระดาษ (sulfite waste liquor)

อน ๆ กากถวเหลอง

วตถดบมอะไรบาง

ลกษณะของวตถดบควร หางาย ราคาถก ปรมาณมาก

วตถดบ

สบปะรด

วตถดบ ทมน าตาล

ออย

กาก น าตาล

ล าไย

beet

whey

ชานออย

ขเลอย

แกลบ

หญาแหง

ซงขาวโพด

วตถดบ ทมเซลลโลส

ฟางขาว

เปลอก ถวเขยว

ผกตบชวา

ขาวสาล

มนแกวแกว

มนฝรงฝรง มนเทศ

ขาวโพด

วตถดบ ทมแปง มนส าปะหลง

ขาวบารเลย

ตวอยางวตถดบทน ามาใชในกระบวนการหมกในอตสาหกรรม วตถดบทางการเกษตร วตถดบจากอตสาหกรรม ของเสยและผลพลอยไดจากอตสาหกรรมเกษตร แปง ปโตรเลยม สวนเหลอ ไม เยอไม ขเลอย น าตาลซโครส จากการแยกและ ชานออย กากน าตาล การกลนปโตรเลยม ฟางขาว เศษธญพช น ามนกาด น ามนดเซล กากพช กากเมลดน ามน เอน พาราฟน มเทน เปลอกและเมลดฝกผลไม เมลดพชทผานการแปรรป เมทานอล ผลไมเสย ถวเหลอง เอทานอล ของเหลวทเหลอจากการกลน น าสกดขาวโพด ของเสยจากสตว (corn steep liqour) น าเสย สวนสกดจากยสต น าแปง หางนม ตะกอนน าเสย ปลาปน เศษกระดาษ ร าขาว ของเสยจากโรงงานฆาสคว

จลนทรย

แบคทเรย (Bacteria)

กลม ทอน สรางสปอร

ทอนโคง เกลยว

ยสต (Yeast)

Anabaena

เชอรา (Fungi)

สาหรายสเขยวแกมน าเงน (Blue green algae)

แอคตโนมยสท

ขอไดเปรยบของจลนทรยทดกวาสงมชวตอน ๆ

bull เจรญเตบโตเรว

bull ใชพนทนอย

bull ควบคมการผลตไดงาย

bull ไมขนอยกบดนฟาอากาศ

ความคงตวสง ปรบปรงพนธได ผลผลตสง สม าเสมอ

เพมปรมาณงายในหองปฏบตการ เจรญเรว

ไมกอโรค ไมสรางสารพษ เกบเกยวไดงาย

ลกษณะของจลนทรยทน ามาใชในการผลตผลตภณฑในอตสาหกรรม

bull จลนทรยทน ามาใชในอตสาหกรรม อาจแยก (isolation) ไดจากแหลงธรรมชาต หรอจากแหลงเกบสายพนธเชอจลนทรย และท าการคดเลอก(screening) แลวน าไปปรบปรงสายพนธใหเปนสายพนธทมคณลกษณะทดมากขน

การหมก

การหมก การสรางพลงงานจากกระบวนการยอยสลายสารประกอบอนทรย โดยมสารอนทรยเปนทงตวใหและตวรบอเลกตรอน

ldquoการหมกrdquo ทกกระบวนการทมจลนทรยเขามาเกยวของแลวท าใหผลตภณฑทมคา ในทางเศรษฐกจ หรอ กระบวนการผลตภณฑโดยไดจากการเพาะเลยงจลนทรย

ทงในสภาพทมและไมมอากาศ

Pyruvate

Glucose

Lactic acid Ethanol yeast Lactic acid bacteria

ไมม Kreb‟s cycle และไมม Electron transport system (ETS)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 2: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

bull ความหมายของจลชววทยาอตสาหกรรม

bull วตถดบ

bull จลนทรย

bull การหมก

bull ผลตภณฑจากจลนทรย

เนอหา

bull เปนการน าจลนทรยมาใชประโยชนในการผลตสารชนดตาง ๆ ทมคณคาทางเศรษฐกจ โดยใชกระบวนการหมก หรอเปนการอาศยความสามารถของจลนทรยในการเปลยนวตถดบ หรอสบสเตรทราคาถกไปเปนผลตภณฑทมคณคาและราคาสงขน

วตถดบ กระบวนการหมก จลนทรย ผลตภณฑ

จลชววทยาอตสาหกรรม

วตถดบ + จลนทรย ผลตภณฑ (Raw materials( Microorganisms) (Products) substrate)

กระบวนการหมก

bull น าตาล ออย บท กากน าตาล (molasses) หางน านม (whey)

bull แปง ธญพช ขาวโพด ขาวสาล bull ลกโนเซลลโลส ซงขาวโพด ฟางขาว

ชานออย ขเลอย น าทงจากโรงงานผลตกระดาษ (sulfite waste liquor)

อน ๆ กากถวเหลอง

วตถดบมอะไรบาง

ลกษณะของวตถดบควร หางาย ราคาถก ปรมาณมาก

วตถดบ

สบปะรด

วตถดบ ทมน าตาล

ออย

กาก น าตาล

ล าไย

beet

whey

ชานออย

ขเลอย

แกลบ

หญาแหง

ซงขาวโพด

วตถดบ ทมเซลลโลส

ฟางขาว

เปลอก ถวเขยว

ผกตบชวา

ขาวสาล

มนแกวแกว

มนฝรงฝรง มนเทศ

ขาวโพด

วตถดบ ทมแปง มนส าปะหลง

ขาวบารเลย

ตวอยางวตถดบทน ามาใชในกระบวนการหมกในอตสาหกรรม วตถดบทางการเกษตร วตถดบจากอตสาหกรรม ของเสยและผลพลอยไดจากอตสาหกรรมเกษตร แปง ปโตรเลยม สวนเหลอ ไม เยอไม ขเลอย น าตาลซโครส จากการแยกและ ชานออย กากน าตาล การกลนปโตรเลยม ฟางขาว เศษธญพช น ามนกาด น ามนดเซล กากพช กากเมลดน ามน เอน พาราฟน มเทน เปลอกและเมลดฝกผลไม เมลดพชทผานการแปรรป เมทานอล ผลไมเสย ถวเหลอง เอทานอล ของเหลวทเหลอจากการกลน น าสกดขาวโพด ของเสยจากสตว (corn steep liqour) น าเสย สวนสกดจากยสต น าแปง หางนม ตะกอนน าเสย ปลาปน เศษกระดาษ ร าขาว ของเสยจากโรงงานฆาสคว

จลนทรย

แบคทเรย (Bacteria)

กลม ทอน สรางสปอร

ทอนโคง เกลยว

ยสต (Yeast)

Anabaena

เชอรา (Fungi)

สาหรายสเขยวแกมน าเงน (Blue green algae)

แอคตโนมยสท

ขอไดเปรยบของจลนทรยทดกวาสงมชวตอน ๆ

bull เจรญเตบโตเรว

bull ใชพนทนอย

bull ควบคมการผลตไดงาย

bull ไมขนอยกบดนฟาอากาศ

ความคงตวสง ปรบปรงพนธได ผลผลตสง สม าเสมอ

เพมปรมาณงายในหองปฏบตการ เจรญเรว

ไมกอโรค ไมสรางสารพษ เกบเกยวไดงาย

ลกษณะของจลนทรยทน ามาใชในการผลตผลตภณฑในอตสาหกรรม

bull จลนทรยทน ามาใชในอตสาหกรรม อาจแยก (isolation) ไดจากแหลงธรรมชาต หรอจากแหลงเกบสายพนธเชอจลนทรย และท าการคดเลอก(screening) แลวน าไปปรบปรงสายพนธใหเปนสายพนธทมคณลกษณะทดมากขน

การหมก

การหมก การสรางพลงงานจากกระบวนการยอยสลายสารประกอบอนทรย โดยมสารอนทรยเปนทงตวใหและตวรบอเลกตรอน

ldquoการหมกrdquo ทกกระบวนการทมจลนทรยเขามาเกยวของแลวท าใหผลตภณฑทมคา ในทางเศรษฐกจ หรอ กระบวนการผลตภณฑโดยไดจากการเพาะเลยงจลนทรย

ทงในสภาพทมและไมมอากาศ

Pyruvate

Glucose

Lactic acid Ethanol yeast Lactic acid bacteria

ไมม Kreb‟s cycle และไมม Electron transport system (ETS)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 3: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

bull เปนการน าจลนทรยมาใชประโยชนในการผลตสารชนดตาง ๆ ทมคณคาทางเศรษฐกจ โดยใชกระบวนการหมก หรอเปนการอาศยความสามารถของจลนทรยในการเปลยนวตถดบ หรอสบสเตรทราคาถกไปเปนผลตภณฑทมคณคาและราคาสงขน

วตถดบ กระบวนการหมก จลนทรย ผลตภณฑ

จลชววทยาอตสาหกรรม

วตถดบ + จลนทรย ผลตภณฑ (Raw materials( Microorganisms) (Products) substrate)

กระบวนการหมก

bull น าตาล ออย บท กากน าตาล (molasses) หางน านม (whey)

bull แปง ธญพช ขาวโพด ขาวสาล bull ลกโนเซลลโลส ซงขาวโพด ฟางขาว

ชานออย ขเลอย น าทงจากโรงงานผลตกระดาษ (sulfite waste liquor)

อน ๆ กากถวเหลอง

วตถดบมอะไรบาง

ลกษณะของวตถดบควร หางาย ราคาถก ปรมาณมาก

วตถดบ

สบปะรด

วตถดบ ทมน าตาล

ออย

กาก น าตาล

ล าไย

beet

whey

ชานออย

ขเลอย

แกลบ

หญาแหง

ซงขาวโพด

วตถดบ ทมเซลลโลส

ฟางขาว

เปลอก ถวเขยว

ผกตบชวา

ขาวสาล

มนแกวแกว

มนฝรงฝรง มนเทศ

ขาวโพด

วตถดบ ทมแปง มนส าปะหลง

ขาวบารเลย

ตวอยางวตถดบทน ามาใชในกระบวนการหมกในอตสาหกรรม วตถดบทางการเกษตร วตถดบจากอตสาหกรรม ของเสยและผลพลอยไดจากอตสาหกรรมเกษตร แปง ปโตรเลยม สวนเหลอ ไม เยอไม ขเลอย น าตาลซโครส จากการแยกและ ชานออย กากน าตาล การกลนปโตรเลยม ฟางขาว เศษธญพช น ามนกาด น ามนดเซล กากพช กากเมลดน ามน เอน พาราฟน มเทน เปลอกและเมลดฝกผลไม เมลดพชทผานการแปรรป เมทานอล ผลไมเสย ถวเหลอง เอทานอล ของเหลวทเหลอจากการกลน น าสกดขาวโพด ของเสยจากสตว (corn steep liqour) น าเสย สวนสกดจากยสต น าแปง หางนม ตะกอนน าเสย ปลาปน เศษกระดาษ ร าขาว ของเสยจากโรงงานฆาสคว

จลนทรย

แบคทเรย (Bacteria)

กลม ทอน สรางสปอร

ทอนโคง เกลยว

ยสต (Yeast)

Anabaena

เชอรา (Fungi)

สาหรายสเขยวแกมน าเงน (Blue green algae)

แอคตโนมยสท

ขอไดเปรยบของจลนทรยทดกวาสงมชวตอน ๆ

bull เจรญเตบโตเรว

bull ใชพนทนอย

bull ควบคมการผลตไดงาย

bull ไมขนอยกบดนฟาอากาศ

ความคงตวสง ปรบปรงพนธได ผลผลตสง สม าเสมอ

เพมปรมาณงายในหองปฏบตการ เจรญเรว

ไมกอโรค ไมสรางสารพษ เกบเกยวไดงาย

ลกษณะของจลนทรยทน ามาใชในการผลตผลตภณฑในอตสาหกรรม

bull จลนทรยทน ามาใชในอตสาหกรรม อาจแยก (isolation) ไดจากแหลงธรรมชาต หรอจากแหลงเกบสายพนธเชอจลนทรย และท าการคดเลอก(screening) แลวน าไปปรบปรงสายพนธใหเปนสายพนธทมคณลกษณะทดมากขน

การหมก

การหมก การสรางพลงงานจากกระบวนการยอยสลายสารประกอบอนทรย โดยมสารอนทรยเปนทงตวใหและตวรบอเลกตรอน

ldquoการหมกrdquo ทกกระบวนการทมจลนทรยเขามาเกยวของแลวท าใหผลตภณฑทมคา ในทางเศรษฐกจ หรอ กระบวนการผลตภณฑโดยไดจากการเพาะเลยงจลนทรย

ทงในสภาพทมและไมมอากาศ

Pyruvate

Glucose

Lactic acid Ethanol yeast Lactic acid bacteria

ไมม Kreb‟s cycle และไมม Electron transport system (ETS)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 4: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

bull น าตาล ออย บท กากน าตาล (molasses) หางน านม (whey)

bull แปง ธญพช ขาวโพด ขาวสาล bull ลกโนเซลลโลส ซงขาวโพด ฟางขาว

ชานออย ขเลอย น าทงจากโรงงานผลตกระดาษ (sulfite waste liquor)

อน ๆ กากถวเหลอง

วตถดบมอะไรบาง

ลกษณะของวตถดบควร หางาย ราคาถก ปรมาณมาก

วตถดบ

สบปะรด

วตถดบ ทมน าตาล

ออย

กาก น าตาล

ล าไย

beet

whey

ชานออย

ขเลอย

แกลบ

หญาแหง

ซงขาวโพด

วตถดบ ทมเซลลโลส

ฟางขาว

เปลอก ถวเขยว

ผกตบชวา

ขาวสาล

มนแกวแกว

มนฝรงฝรง มนเทศ

ขาวโพด

วตถดบ ทมแปง มนส าปะหลง

ขาวบารเลย

ตวอยางวตถดบทน ามาใชในกระบวนการหมกในอตสาหกรรม วตถดบทางการเกษตร วตถดบจากอตสาหกรรม ของเสยและผลพลอยไดจากอตสาหกรรมเกษตร แปง ปโตรเลยม สวนเหลอ ไม เยอไม ขเลอย น าตาลซโครส จากการแยกและ ชานออย กากน าตาล การกลนปโตรเลยม ฟางขาว เศษธญพช น ามนกาด น ามนดเซล กากพช กากเมลดน ามน เอน พาราฟน มเทน เปลอกและเมลดฝกผลไม เมลดพชทผานการแปรรป เมทานอล ผลไมเสย ถวเหลอง เอทานอล ของเหลวทเหลอจากการกลน น าสกดขาวโพด ของเสยจากสตว (corn steep liqour) น าเสย สวนสกดจากยสต น าแปง หางนม ตะกอนน าเสย ปลาปน เศษกระดาษ ร าขาว ของเสยจากโรงงานฆาสคว

จลนทรย

แบคทเรย (Bacteria)

กลม ทอน สรางสปอร

ทอนโคง เกลยว

ยสต (Yeast)

Anabaena

เชอรา (Fungi)

สาหรายสเขยวแกมน าเงน (Blue green algae)

แอคตโนมยสท

ขอไดเปรยบของจลนทรยทดกวาสงมชวตอน ๆ

bull เจรญเตบโตเรว

bull ใชพนทนอย

bull ควบคมการผลตไดงาย

bull ไมขนอยกบดนฟาอากาศ

ความคงตวสง ปรบปรงพนธได ผลผลตสง สม าเสมอ

เพมปรมาณงายในหองปฏบตการ เจรญเรว

ไมกอโรค ไมสรางสารพษ เกบเกยวไดงาย

ลกษณะของจลนทรยทน ามาใชในการผลตผลตภณฑในอตสาหกรรม

bull จลนทรยทน ามาใชในอตสาหกรรม อาจแยก (isolation) ไดจากแหลงธรรมชาต หรอจากแหลงเกบสายพนธเชอจลนทรย และท าการคดเลอก(screening) แลวน าไปปรบปรงสายพนธใหเปนสายพนธทมคณลกษณะทดมากขน

การหมก

การหมก การสรางพลงงานจากกระบวนการยอยสลายสารประกอบอนทรย โดยมสารอนทรยเปนทงตวใหและตวรบอเลกตรอน

ldquoการหมกrdquo ทกกระบวนการทมจลนทรยเขามาเกยวของแลวท าใหผลตภณฑทมคา ในทางเศรษฐกจ หรอ กระบวนการผลตภณฑโดยไดจากการเพาะเลยงจลนทรย

ทงในสภาพทมและไมมอากาศ

Pyruvate

Glucose

Lactic acid Ethanol yeast Lactic acid bacteria

ไมม Kreb‟s cycle และไมม Electron transport system (ETS)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 5: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ตวอยางวตถดบทน ามาใชในกระบวนการหมกในอตสาหกรรม วตถดบทางการเกษตร วตถดบจากอตสาหกรรม ของเสยและผลพลอยไดจากอตสาหกรรมเกษตร แปง ปโตรเลยม สวนเหลอ ไม เยอไม ขเลอย น าตาลซโครส จากการแยกและ ชานออย กากน าตาล การกลนปโตรเลยม ฟางขาว เศษธญพช น ามนกาด น ามนดเซล กากพช กากเมลดน ามน เอน พาราฟน มเทน เปลอกและเมลดฝกผลไม เมลดพชทผานการแปรรป เมทานอล ผลไมเสย ถวเหลอง เอทานอล ของเหลวทเหลอจากการกลน น าสกดขาวโพด ของเสยจากสตว (corn steep liqour) น าเสย สวนสกดจากยสต น าแปง หางนม ตะกอนน าเสย ปลาปน เศษกระดาษ ร าขาว ของเสยจากโรงงานฆาสคว

จลนทรย

แบคทเรย (Bacteria)

กลม ทอน สรางสปอร

ทอนโคง เกลยว

ยสต (Yeast)

Anabaena

เชอรา (Fungi)

สาหรายสเขยวแกมน าเงน (Blue green algae)

แอคตโนมยสท

ขอไดเปรยบของจลนทรยทดกวาสงมชวตอน ๆ

bull เจรญเตบโตเรว

bull ใชพนทนอย

bull ควบคมการผลตไดงาย

bull ไมขนอยกบดนฟาอากาศ

ความคงตวสง ปรบปรงพนธได ผลผลตสง สม าเสมอ

เพมปรมาณงายในหองปฏบตการ เจรญเรว

ไมกอโรค ไมสรางสารพษ เกบเกยวไดงาย

ลกษณะของจลนทรยทน ามาใชในการผลตผลตภณฑในอตสาหกรรม

bull จลนทรยทน ามาใชในอตสาหกรรม อาจแยก (isolation) ไดจากแหลงธรรมชาต หรอจากแหลงเกบสายพนธเชอจลนทรย และท าการคดเลอก(screening) แลวน าไปปรบปรงสายพนธใหเปนสายพนธทมคณลกษณะทดมากขน

การหมก

การหมก การสรางพลงงานจากกระบวนการยอยสลายสารประกอบอนทรย โดยมสารอนทรยเปนทงตวใหและตวรบอเลกตรอน

ldquoการหมกrdquo ทกกระบวนการทมจลนทรยเขามาเกยวของแลวท าใหผลตภณฑทมคา ในทางเศรษฐกจ หรอ กระบวนการผลตภณฑโดยไดจากการเพาะเลยงจลนทรย

ทงในสภาพทมและไมมอากาศ

Pyruvate

Glucose

Lactic acid Ethanol yeast Lactic acid bacteria

ไมม Kreb‟s cycle และไมม Electron transport system (ETS)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 6: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

จลนทรย

แบคทเรย (Bacteria)

กลม ทอน สรางสปอร

ทอนโคง เกลยว

ยสต (Yeast)

Anabaena

เชอรา (Fungi)

สาหรายสเขยวแกมน าเงน (Blue green algae)

แอคตโนมยสท

ขอไดเปรยบของจลนทรยทดกวาสงมชวตอน ๆ

bull เจรญเตบโตเรว

bull ใชพนทนอย

bull ควบคมการผลตไดงาย

bull ไมขนอยกบดนฟาอากาศ

ความคงตวสง ปรบปรงพนธได ผลผลตสง สม าเสมอ

เพมปรมาณงายในหองปฏบตการ เจรญเรว

ไมกอโรค ไมสรางสารพษ เกบเกยวไดงาย

ลกษณะของจลนทรยทน ามาใชในการผลตผลตภณฑในอตสาหกรรม

bull จลนทรยทน ามาใชในอตสาหกรรม อาจแยก (isolation) ไดจากแหลงธรรมชาต หรอจากแหลงเกบสายพนธเชอจลนทรย และท าการคดเลอก(screening) แลวน าไปปรบปรงสายพนธใหเปนสายพนธทมคณลกษณะทดมากขน

การหมก

การหมก การสรางพลงงานจากกระบวนการยอยสลายสารประกอบอนทรย โดยมสารอนทรยเปนทงตวใหและตวรบอเลกตรอน

ldquoการหมกrdquo ทกกระบวนการทมจลนทรยเขามาเกยวของแลวท าใหผลตภณฑทมคา ในทางเศรษฐกจ หรอ กระบวนการผลตภณฑโดยไดจากการเพาะเลยงจลนทรย

ทงในสภาพทมและไมมอากาศ

Pyruvate

Glucose

Lactic acid Ethanol yeast Lactic acid bacteria

ไมม Kreb‟s cycle และไมม Electron transport system (ETS)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 7: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ความคงตวสง ปรบปรงพนธได ผลผลตสง สม าเสมอ

เพมปรมาณงายในหองปฏบตการ เจรญเรว

ไมกอโรค ไมสรางสารพษ เกบเกยวไดงาย

ลกษณะของจลนทรยทน ามาใชในการผลตผลตภณฑในอตสาหกรรม

bull จลนทรยทน ามาใชในอตสาหกรรม อาจแยก (isolation) ไดจากแหลงธรรมชาต หรอจากแหลงเกบสายพนธเชอจลนทรย และท าการคดเลอก(screening) แลวน าไปปรบปรงสายพนธใหเปนสายพนธทมคณลกษณะทดมากขน

การหมก

การหมก การสรางพลงงานจากกระบวนการยอยสลายสารประกอบอนทรย โดยมสารอนทรยเปนทงตวใหและตวรบอเลกตรอน

ldquoการหมกrdquo ทกกระบวนการทมจลนทรยเขามาเกยวของแลวท าใหผลตภณฑทมคา ในทางเศรษฐกจ หรอ กระบวนการผลตภณฑโดยไดจากการเพาะเลยงจลนทรย

ทงในสภาพทมและไมมอากาศ

Pyruvate

Glucose

Lactic acid Ethanol yeast Lactic acid bacteria

ไมม Kreb‟s cycle และไมม Electron transport system (ETS)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 8: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

การหมก

การหมก การสรางพลงงานจากกระบวนการยอยสลายสารประกอบอนทรย โดยมสารอนทรยเปนทงตวใหและตวรบอเลกตรอน

ldquoการหมกrdquo ทกกระบวนการทมจลนทรยเขามาเกยวของแลวท าใหผลตภณฑทมคา ในทางเศรษฐกจ หรอ กระบวนการผลตภณฑโดยไดจากการเพาะเลยงจลนทรย

ทงในสภาพทมและไมมอากาศ

Pyruvate

Glucose

Lactic acid Ethanol yeast Lactic acid bacteria

ไมม Kreb‟s cycle และไมม Electron transport system (ETS)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 9: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

การหมกบนอาหารแขง (Solid state fermentation)

การหมกในอาหารเหลว (Submerge fermentation)

ชนดของการหมก

ถงหมกเบยร ถงหมกแอลกอฮฮล

ถงหมก ในหองปฏบตการ

ถงหมก (fermentor)

แบงตามปรมาณน า

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 10: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

Batch culture

Fed batch culture

Continuous culture

แบงตามกระบวนการทใช

Batch culture เปนระบบเลยงเชอแบบปด(close system) มการเตมวตถดบ สารอาหาร และเชอจลนทรยลงไป เพยงครงเดยวตลอดระยะเวลาการหมก และไมมการ

ถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก Fed batch culture เปนการดดแปลงมาจากจากการหมก ในอาหารเหลวแบบครงคราว เปนการหมกทมการเตม วตถดบและสารอาหารลงไปในถงหมกเปนระยะ ๆ โดยไมมการถายเทอาหารเกาออกจากถงหมก

Continuous culture เปนการหมกในอาหารเหลวแบบ ตอเนองจะเปนการหมกในระบบเปด (open system)

เนองจากมการไหลเขาออกของสารอาหารภายในถงหมก มการเตมสารอาหารใหมตลอดเวลาและ มการเอาผลตภณฑทไดออกมาขณะหมก

ชนดของการหมก

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 11: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ผลตภณฑทเปนตวเซลล (Microbial cell as products)

Single cell protein Baker‟s yeast Food yeast Feed yeast

cyanobacteria

เอนไซมจากจลนทรย (Microbial Enzyme)

เอนไซมตาง ๆ

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial Metabolite)

Primary metabolite เชน กรดอะมโน นวคลโอไทด

กรดนวคลอก ลปด โพลแซคคาไรด เอทานอล กรดอนทรย

วตามน Secondary metabolite เชน

สารปฏชวนะ สารส สารพษจากจลนทรย

Microbial conversion ฮอรโมน สเตยรอยด

ผลตภณฑจากจลนทรย

ผลตภณฑจากจลนทรย (Microbial products)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 12: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ผลตภณฑทเปนเซลลจากจลนทรย

ขอด เจรญเรว

ปรบปรงพนธงายกวาพช สตว มโปรตนและคณคาทางอาหาร

ประหยดเนอท

แบคทเรย มโปรตน 47- 48 แตมสารพษ

เชอรา เหด Fusarium Rhizopus

สาหราย มโปรตน 55 Chlorella Spirulina

ยสต ใชมาก มโปรตน 45-50 Saccharomyces Candida

โปรตนเซลลเดยว (Single cell protein)

ยสตอาหารคน (food yeast)

สาหรายเกลยวทอง (spirulina)

เหด

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 13: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

Spirulina การเพาะเลยงสาหราย โปรตนเซลลเดยว

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 14: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ยสตขนมปง(Baker bdquos yeast) เปน Active dry yeast (ADY) ยสตอาหารคน(Food yeast) เปน inactive dry yeast (IDY) ยสตอาหารสตว(Feed yeast or fodder yeast) เปน IDY

ยสตอาหารสตว (Feed yeast

หรอ fodder yeast)

ขอดของยสต - โปรตนสง (47-50 ) ขอเสย - มกรดนวคลอกสง

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

ยสตขนมปง (Bakerrsquos yeast) เซลลยสต

ยสตอาหารคน (food yeast)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 15: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

dough

ยสตขนมปง (Baker‟s yeast)

gluten

ชนดของยสตขนมปง

ยสตสด (Active yeast)

ยสตแหง( dry yeast)

ยสตแหงแบบอนสแตนท

หรอยสตผง (instant active dry yeast)

ยสตสด

ยสตแหง

ยสต Saccharomyce cerevisiae

การท าขนมปง

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 16: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

เหด

ผลตภณฑเปนเซลลจากจลนทรย

Rhizobium sp

ป ยชวภาพ

Anabaena

แหนแดง

Biocontrol Trichoderma

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 17: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ขอดของการผลตเอนไซมจากจลนทรย

ผลตไดปรมาณมาก

ปรบปรงสายพนธไดงาย

ใชพนทนอย

ใชระยะเวลาสน

เอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 18: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Amylase A oryzae ยอยแปง กลโคสไซรปเบยร B amyloliquefaciens B licheniformis สงทอ กระดาษ Cellulase Aspergillus sp กระบวนการผลตผก ผลไม T reesei T viride B-glucanase A niger เบยร B amyloliquefaciens มอลท (เบยร) Glucoamylase Aniger ยอยแปงผลตกลโคสไซรป Rhizopus sp Glucose Streptpmyces sp ผลต high fructose Arthrobacter sp Corn syrup Bacillus sp

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 19: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

เอนไซม จลนทรย การใชประโยชน Lactase Saccharomyces sp ก าจดน าตาลแลคโตส Kluyveromyces marxiamus จากหางนม K fragilis Streptococcus lactis Lipase Aspergillus sp ปรบปรงกลนรส Mucor sp ในเนยแขง Rhizopus sp Candida lipolytica Pectinase A niger ท าน าผลไมใหใส Protease(acid) A oryzae เนยแขง Mucor miehei Protease (alkaline) A oryzae ผงซกฟอก Protease Blicheniformis อตฯหนงสตว (neutral) Bamyloliquefaciens เบยร B thermoproteolyticus Glucose isomerase Bacillus Streptomyces Sweeteners Rennin AlcaligenesAspergillusCandida Cheese manyfacture Pectinase Aspergillus Fruit juice clarification Penicillin acylase Escherichia Semisynthetic penicillins

ตวอยางเอนไซมจากจลนทรย

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 20: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

สารปฐมภม(Primary metabolite)

bullมโครงสรางทางเคมงาย ๆ

bullมหนาทททราบแนชด

bullอยในสงมชวตตลอดวงชวต

bullมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของสงมชวต

สารทตยภม(Secondary metabolite) bullมองคประกอบทางเคมทซบซอน

bullไมทราบหนาททแนชด bullสรางขนหลงจากระยะทจลนทรยเจรญเตบโตเตมทแลว

bullไมมความจ าเปนตอการเจรญของสงมชวต

Growth curve

Primary metabolite Secondary metabolite

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 21: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite โปรตน กรดอะมโน

( เชน กรดกลตามก ไลซน) กรดนวคลโอไทด กรดนวคลอก

ลปด และคาร โบไฮเดรท กรดอนทรย แอลกอฮอล วตามน อะซโตน บวทานอล

ตวอยางผลตภณฑ Secondary metabolite

ยาปฏชวนะ สารส(pigment) สารพษ(toxin)

แอลคาลอยด ฮอรโมนพช สารปราบศตรพช

สารเมทาบอไลทจากจลนทรย (Microbial metabolite)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 22: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

1 ธรรมชาต protein hydrolysate L-cystein

2 สงเคราะหทางเคม glycine alanine methionine ขอเสย D และ L-form

3 จลนทรย หรอเอนไซม L-lysine glutamic acid

กรดอะมโน กลตามก Primary metabolite

ไลซน

Lysine อาหารสตว

Lysine อาหารคน

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 23: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

1 ผลตโดยวธทางเคม CH2=CH2 + H2O CH3CH2OH Ethylene Ethanol

2 ผลตโดยวธการหมก (Fermentation) bull จลนทรย ยสต Saccharomyces cerevisiae

bull แบคทเรย Zymomonas mobilis Clostridium thermocellum

เอทานอล (Ethanol)

C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

กลโคส 1 g (100)

เอธานอล 0511 g ( 511)

คารบอนไดออกไซด 0489 g (489)

สมการหมกเอธานอล

Primary metabolite

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 24: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

น ำตำล ออย บท แปง ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย มนฝรง มนส าปะหลง เซลลโลส ไม อน ๆ sulfite waste liquor หางน านม (whey) กากน าตาล (molasses)

วตถดบทน ามาผลตเอทานอล

การเปลยนวตถดบเปนน าตาล

การหมกสบสเตรทเปนเอทานอลโดยยสต

การท าใหเอทานอลบรสทธโดยการกลน

ขนตอนผลตเอทานอล

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 25: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

แผนผงการผลตเอธานอล

เอธานอล

วตถดบ เชน กากน าตาล มนส าปะหลง

การกลน

การหมก

สบสเตรท

น าตาลกลโคส หรอซโครส

ธาต อาหาร

ยสต

ถงหมก

โรงกลน

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 26: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

เครองดมแอลกอฮอล (Beverage) อ สาโท

ใสไมมะเกลอ หรอ

ไมเคยมเพอการหมก

กระบอกทรมควนฆาเชอ

น ำตำลสด น าตาลเมา

Wine

Beer

Whisky Brandy sake

Rum

สราแช

สรากลน และปรงแตงรส

Primary metabolite

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 27: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

น าผลไม

ปรบ pH 37-45 ความหวาน 22-24 brix

ตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

ปลอยใหเยน

เตมยสต Saccharomyces cerevisiae

หมกในถงหมก 20-30 oC 2-3 สปดาห

น ามาตมฆาเชอ 60-70 oC นาน 15 นาท

บมใหไวนใส กลนและรส

บรรจภาชนะ

ไวน (Wine)

ถงหมกไวน

ถงหมกไวน

การบม ในถงไมโอค การบมชวยเพมรสชาต กลนและรสด

ปญหา Acetobacter aceti Ethanol Acetic acid

ยสต

หมกสภาวะไมมอากาศ

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 28: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ส Red wine White wine

ปรมาณน าตาล Dry wine Semi dry wine Sweet wine

1 Table wine still wine

2 Sparking wine

3 Fortified wine

4 ไวนทมการเสรมแตงกลน

เครองเทศ สมนไพร เชน Vermouth Martini

ชนดของไวน

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 29: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

วตถดบในการผลตเบยร Malt Hop yeast น า

เบยร (Beer)

Malting

บารเลย ดอกฮอป

ยสต น า

-Aroma hop -Bitter hop

Primary metabolite

Hops

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 30: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

คดคณภาพ ลาง แชน าเพอใหขาวงอก(สรางเอนไซม) หยดปฏกรยาโดยใชความรอน

Malt

ตม 40-70 oC

นาน 2-3 ชม

การผลตเบยร

ตมในถงทองแดง

ของเหลวทสกดไดจากมอลท

เรยกวา wort

ถงหมกเบยร

เครองบดมอลท

อาจเตม adjunctธญพช

น ามอลทมาบด

การเตรยมมอลท ขาวบารเลยทงอกเพอใหเอนไซม

เปลยนแปงไปเปนน าตาล

Malting

เตมยสต เตม Hop

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 31: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ขนตอนการผลตเบยร

Beer

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 32: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

เบยร ยสต Saccharomyces carlbergensis

ldquoBottom yeastrdquo

Saccharomyces cerevisiae

ldquoTop fermenting yeastrdquo

ชนดของเบยร

ALE Saccharomyces carlbergensis Top fermenting yeast บม 12-24 C 4-7 วน หรอ 2-3 วน

LAGER

Saccharomyces cerevisiae Bottom fermentating yeast S uvarum (ALE LAGER) บม 3-14 C 8-10 วน หรอ 5-7 วน บมท 3-20 oC 7-15 วน

ชนดของเบยร Lager beer (แอลกอฮอลสง hop นอย)

Black beer (แอลกอฮอลสง สเขม)

Weiss beer (จากขาวสาล รสฝาด มแกส)

Ale (แอลกอฮอลสง สออน)

Porter (เปน Ale สเขม)

Stout (เปน porter ทแรง รสหวาน)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 33: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

กรดอะซตก (Acetic acid น าสมสายช)

( Vinegar (vin = ไวน + aigre = เปรยว)

กรดอะซตก lt 4 เอทานอล gt 05 wv

น าสมสายชหมก

(fermented vinegar

Primary metabolite น าสมสายช (Vinegar)

การหมกน าตาลใหเปนแอลกอฮอล (หมกแบบไมใชอากาศ) ใชยสต Saccharomyces cerevisiae

น าตาล เอธลแอลกอฮอล

การเปลยนแอลกอฮอลใหเปนกรดอะซตก ใช acetic acid bacteria (หมกในสภาพมอากาศ) เอธลแอลกอฮอล + O2 กรดอะซตก

การผลตน าสมสายช ม 2 ขนตอน

ยสต

Acetobacter aceti

Reactor vinegar

น าสมสายชกลน

(distilled vinegar)

น าสมสายชเทยม

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 34: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ไทย ซอว

จน Chiang-yui ญปน shoyu

เกาหล Kanja อนโดนเซย Kecap ฟลปปนส Toyo

ผลตไดตงแตอตสาหกรรมในครวเรอน

อตสาหกรรมขนาดใหญ ซอวและเตาเจยว

ถวเหลองจะถก hydrolyse ดวย HCl เขมขน Neutralize ดวย NaOH เขมขน กรองเอาแตน าใสมาปรงกลนรส

บรรจขวด

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 35: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

Koji

หมก ในน าเกลอ 20-22

Moromi

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 36: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ตมถว

หมก ในน าเกลอ 20-22

เชอรา Aspergillus oryzae Aspergillus sojae

คลกกบแปงและเชอ เพอเตรยมโคจ (koji)

กรอง ซอวเกรด 1

บรรจขวด

บรรจขวด เตาเจยว

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 37: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

ตวอยางผลตภณฑ Primary metabolite อน ๆ

วนสวรรค หรอวนมะพราว (Nata decoco) เปนเซลลโลสจากจลนทรย

Aroma

xylitol

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 38: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

Antibiotic Streptomyces ldquoActinomycetesrdquo

Streptomycin

Penicillin

Penicillium notatum

Secondary metabolite Sensitivity test ldquoDisc agar diffusionrdquo

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 39: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

สารส (Pigment)

Vitamin B12 (cyanocolamin)

Secondary metabolite

เชอรา Monascus

เตาหย

Toxin จาก Bacillus thruringiensis(BT) ฝาย

ฮอรโมนพช Gibberellin จาก Giberella fujikuroi

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid

Page 40: 330 จุลชีววิทยา¸ˆุล...Mucor sp. ในเนยแข ง Rhizopus sp. Candida lipolytica Pectinase A. niger ท าน าผลไม ให ใส Protease(acid)

Steroid Hormone Microbial conversion

อน ๆ เชน Alkaloid