129

HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

  • Upload
    idlisen

  • View
    106

  • Download
    12

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 2: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 3: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 4: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Said ABDELLI (Imani ANNAG)

Tidwirin Ammud isefra

Asqamu Unnig n Timmuzɣa 2009

Page 5: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 6: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 6 ­

TAZWART

SAID ABDELLI : Son apparition dans les médias

Les premières présentations du poète dans la presse sont dues à ses multiple activités, à savoir : membre du jury lors des concours de poésie, animateur de plusieurs galas à Alger notamment celui de Cherif Kheddam en 1992 et celui de Matoub Lounes, à la salle Atlas en 1993 et de multiples passages sur les ondes de la chaîne II. Et c’est suite à toutes ses apparitions sur la scène publique que plusieurs journaux lui ont consacré des pages pour le faire découvrir au public. Quant à la première notice sur le poète Abdelli Said, elle a été faite par Y. Nacib (1993) «L’anthologie de la poésie kabyle». Puis une autre publication de ses poèmes est apparue dans la revue «Awal» N°15 en 1997.

Son enfance

Saïd est né 1949 à Tawrit Amrouche commune de Tifra, Daïra de Sidi­Aiche. Il a passé son enfance à Tawrirt jusqu’au 1957. Pendant la révolution 1954­1962, avec la politique française de déplacement et de regroupement de la population, le village a été bombardé, son père tombé au champ d’honneur, sa famille se réfugia alors au village de Tifra puis à Tinebdar, chez son oncle maternel. C’est à Tinebdar, 1963­ 1964, qu’il a fréquenté pour une courte durée l’école primaire dite «école de ramassage» du fait qu’on constituait des classes hétéroclites avec des élèves de tout âge. Après l’indépendance, ne pouvant vivre au village et avec l’aide d’un proche, la famille se déplaca à Alger où elle vit jusqu’à ce jour.

Page 7: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 7 ­

Ses préoccupations

Amoureux de la Kabylie, il ne peut s’en éloigner pour une longue période. En effet, il effectue des va et vient sans cesse entre Alger et Tawrirt ou il aime se ressourcer et amenuiser un peu sa nostalgie. Actuellement, en retraite, après avoir exercé comme agent du bureau à O.P.U (Office des Publications Universitaires) à Alger, il consacre son plus grand temps libre à la composition, recherche à la jeunesse. A cette jeunesse, il rend un hommage pour son sacrifice et son courage, pendant «le printemps noir» de la Kabylie, dans un long poème dont le refrain est :

Tarwa n yimesdurar Les jeunes montagnards I d­ǧǧan leɛruc Fils dignes des ârouchs S yifassen d ilmawen Avec des mains nues Ttqabalen akarṭuc Affrontent les balles

Il croit fermement que s’il y a quelque chose d’utile à faire, c’est uniquement à destination de cette jeunesse qu’il faut protéger de l’intégrisme rampant et de l’oisiveté. Il se donne alors corps et âme pour elle. Pour les uns, ce sont des encouragements dans le cadre de la poésie ou de la musique, pour les autres c’est un encadrement sportif car, en dépit de ses 58 ans, il fait toujours partie de l’équipe de football du village. En effet, chaque été, il est impatiemment attendu pour mettre sa touche d’ambiance au village natal et ses environnants. Par­ dessus tout il aime être présent et actif partout où quelque chose se fait pour la culture amazighe.

Son entrée dans l’arène poétique

On ne peut parler de Saïd Abdelli sans se référer, en même temps, à sa famille. D’abord sa grand­mère Faiza Amrouche et son frère cadet qui a commencé précocement la composition. Son initiation à la rime la doit, dès son enfance, à sa grand­mère paternelle Faiza. Mais Saïd a laissé cogiter cette muse pendant des années. Il attendait, il réfléchissait, il

Page 8: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 8 ­

observait et se posait moult questions : peut­il se mesurer à tous les ténors de l’époque qu’il fréquentait à Alger ? Est­ce que tout n’a pas été dit ? Comment pouvait­il poser sa propre pierre dans cet édifice gigantesque de la poésie kabyle ? Autant de questions ressassées qui, au départ, l’avaient sclérosé à chaque fois qu’il tente de composer, d’autant plus qu’il ne pouvait se laisser emporter par les thèmes battu et rebattus et autres clichés relatifs à l’amour, à l’émigration, etc.

Il faudra attendre l’année 1979, date à laquelle les prémisses de la revendication Amazighe se font sentir de manière plus au moins manifeste, dans tous les milieux artistiques et universitaires, pour que la poète brise sa coquille et surmonte tous ses doutes qui l’ont jusqu'à là inhibé. Il fait alors son entrée sur le terrain de la poésie. Sa grande impulsion, il la doit surtout à sa jalousie pour sa culture et à son identité qui s’estompent de plus en plus. Cette crainte pour son identité s’agrandit d’autant plus que, vivant à Alger, il y constate, aussi bien qu’en Kabylie même, que tant de Kabyles d’antan n’ont plus aucune existence effective. Il lui arrive même de s’adonner à des calculs arithmétiques très simples : combien de mots archaïques connus et usités disparaissent en un laps de temps très court et se font supplanter par des emprunts ? Combien de familles kabyles ont complètement perdu tout attache avec leur origine et n’étant relié par aucun fibre à leur culture, tant que le phénomène de l’acculturation se répand à une vitesse vertigineuse ? Combien de mariage sont à l’origine de la perte du terrain de la langue kabyle ? Autant d’indices qui montrent comment la culture et l’identité se meurent. Le poème­clé dans lequel il traite de ce phénomène est celui de Taqbaylit, thème qui constitue son souci majeur et qu’on retrouve en filigrane dans ses compositions. Et c’est aussi pour cette raison qu’il passe de longs moments avec des personnes âgées et monolingues pour glaner un lexique, des proverbes, etc., encore enfouis dans leurs mémoires, à l’effet de quoi il prête l’oreille attentivement aux vieillards. Voilà également la raison pour laquelle la plupart des journalistes qui l’ont interviewé l’ont présenté comme un poète chercheur.

Page 9: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 9 ­

Ses compositions

Ces compositions consistent en de longs poèmes font généralement le tour du thème choisi. Sa poésie se caractérise aussi par une recherche pointue des archaïsmes et de tous les mots qui, à ses yeux, risquent de tomber à jamais dans l’oubli. Depuis qu’il a commencé à composer, Saïd n’a cessé de le faire. Mais comme le poète ne court pas après la gloire, ses premières compositions n’étaient connues que d’un cercle restreint de proches et d’amis. Toutefois, cet état n’a pas entamé sa motivation. Qui peut mettre un frein à la muse tant que le poète a gros sur le cœur, touché par ce qu’il voit disparaître de jour en jour ? Contre tous ces «virus culturels» ­pour s’en immuniser­ il porte un burnous qu’il met toujours et dont il se sert comme un rempart : un symbole à multiples fonctions qui lui fait prendre le pseudonyme Bu ubernus.

Mise en chanson de sa poésie

En 1985, il rencontre à Alger Timlilit, un groupe de jeunes musiciens pour lequel il composera des poèmes, convaincu que le vent a tourné et que le moment était venu de faire connaître son art poétique et de transmettre ainsi son message. Malheureusement le groupe ne résiste pas longtemps, et disparaît après avoir organisé quelques galas et avoir enregistré un album. Pour Said Abdelli, c’est le premier espoir mais aussi la première déception. En 1987 il rencontre un jeune chanteur de Boghni, Sehnoun Ali, dont le style musical sied bien au Verbe du poète, ils constituent alors un duo de deux talents qui a donné naissance à un album, d’abord connu à la chaîne II puis commercialisée. Apres cette union, il a composé pour le groupe «Imuɣal». Actuellement, à Alger, avec d’autres artistes, ils essaient de donner une assise solide à un groupe constitué de deux jeunes. Ce groupe s’est donné comme nom GAM, nom est composé des initiales des membres du groupe, à savoir : G de Gareche Lounis compositeur, A de Abdelli Said poète enfin M de Mokhdani Farid et Fateh, deux frères interprètes.

Page 10: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 10 ­

Said le «Poètothérapeute»

Enfin, Said Abdelli, tout dévoué qu’il est pour la poésie, découvre à celle­ci une autre vertu, il s’agit bel et bien d’une fonction thérapeutique, conçue par lui comme poètothérapie. Car dit­il : «Un poète peut servir de rempart et d’arme contre tout oppression, de thérapie contre l’angoisse et le désespoir». Enfin, on ne peut terminer sans rappeler les trois pamphlets qu’il rappelle à chaque occasion et déclamer ses poèmes :

Le premier, qu’il utilise comme introduction en guise de présentation :

Seg Ukfadu i d­uɣeɣ aẓar Kkiɣ­d seg Tewrirt Ɛemruc

Amezruy­iw yesɛa azal Yessen kra deg­s Si Ɛmiruc Ma heḍreɣ yecbeḥ wawal

Yewzen, yemsel deg uqemmuc

J’ai pris source de l’Akfadou De Tawrirt, sont mes racines

Mon histoire a sa valeur Bien connue de Amirouche

Je dis et le Verbe, beau Pesé, sied aux lèvres

Le second pour rendre hommage aux militants du mouvement culturel :

Aṭas i trebjem deg­sen Wid akken i ssexdamen allaɣ

Zunit tessetḥam yis­sen Teqqarem ur llin seg­neɣ

Taggara tɛuzzem­ten Teqqarem­asen n tmurt­nneɣ

Page 11: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 11 ­

Vous avez hargneusement troublés Ceux qui élisent vie à la pensée

Vous les trouvez de vous indignes Vous les avez chassés de votre clan

A la fin vous louez leur mérite et leur labeur Et vous dites qu’ils sont de chez­nous

Zahir M.

Page 12: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

TIMETTI

mi k­steqsan leḥbab­ik anda ara trezfeḍ ass­a

ma tessetḥaḍ s tmurt­ik wehhi­yasen ɣer lqebla

neɣ ma tendemmeḍ di rray­ik ayɣer i tluleḍ di ǧreǧra

Page 13: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 14: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 14 ­

Ccix Muqran (1986)

lmuluk ad ḥarben fell­ak ay uzyin a ccix Muqran aql­aɣ nunez­ak nekna­yak rqu­yaɣ­d kra n waman ayla­nneɣ merra d ayla­k kkes kan lehlak ma tumneḍ jmaɛ liman

ccix yeddem­d abuqal yeɣra fell­as ddemyaṭi yerna­yas yiwen wawal qul aɛudu lfalaqi ssmex yura deg wuffal amuḍin yekker yettazzal fiḥel ṭṭbib fiḥel ddwawi

ma d tin yebɣan ad tezweǧ ad t­zur s wul taxelwit ǧebrin yis­s ad iɛerreǧ gar lmeɣreb d tmeddit aɛudiw­is iserreǧ Rebbi fell­as iferreǧ azekka ad teddu d tislit

ccin­nneɣ d afeḥli win t­yebɣan yessen axxam­is fiḥel ṭṭbib fiḥel ddwawi tudert­nneɣ deg ifassen­is d acul aman n Rebbi netta yettḥibbi win yewwin tarzeft deg ifassen­is

Page 15: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 15 ­

Xuyleɣ­d (11­1986)

mmektaɣ­d yiwet tteswira ugadeɣ a wen­tt­id­weṣfeɣ walaɣ ḍelqeɣ di tesga aṭṭan di lebden yessaɣ ssumteɣ irebbi n yemma deg­s allen­iw ara ten­nedleɣ

xuyleɣ­d asmi akken i d­luleɣ ur ɛad ṭṭiḍeɣ burken­iyi­d teɣzi n leɛmer s ubeckiḍ aɛbar yeffeɣ lqaɛa tessaɣ a k­yeg Rebbi d aneɣmar

ɛeddan leɛwam meẓẓiyeɣ kra ur t­ssineɣ gmiɣ­d ad yecbeḥ wexxam mmuten akk widen ḥemmleɣ di tmeqbert ḥedreɣ mi sen­yerra ugelzim ṭṭlam griɣ­d iman­iw sṭelwiḥeɣ amek ara xedmeɣ a baba mmi­k yenneɛdam

ɛeddan wagguren d lesnin nettu ass uḥzin zewǧeɣ ad yecbeḥ wexxam yemma tettu tiqucḍin fukent tfawtin tɣil ad tefreḥ s dderya­s tesref­d tablaḍt yuddin terra­t­id ɣer din leḥzen win yellan d ayla­w

Page 16: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 16 ­

xuyleɣ­d yiwen wass di tesga yemma mi tenna ruḥet xebbret leḥbab­is mmi dayen ad yemmet ass­a tewweḍ­d ssaɛa ad ifak aḥbak wul­is fell­as dayen lzeɣ tura imi akka i yura anef ad ggujlen warraw­is

leḥbab mi d­jban s amnar rriɣ­d s lexbar ufan­d mazal deg­i rruḥ leɛmer yettali yeṭṭar qqureɣ am wesɣar nnudmeɣ am wegrud di dduḥ ay atma i wumi ddemmar ɣas faket aɛeṭṭar ruḥet heggit­d lluḥ

a wid ara yi­d­yeslen ɛfut fell­i ma ḥeḍmeɣ igemmuten d irgazen ur yelli d ayen i ksaneɣ tudert akka i s­tt­gezmen zwaren­iyi­d ad zwireɣ

Page 17: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 17 ­

Teqqur teɛwint (05­1987)

teqqur teɛwint iseg d­sessen dayen a tt­qqaren lwaɛd akka i wen­ijerred ad ixib lqim­nwen ad tettwaḥecdem imi aẓar­nwen iṣedded

teḍra yid­wen am yir ameksa mi yewweḍ ɣer lexla yettu akken ad yeḍfi lmal­is deg wemrij wessiɛen i yeksa iqeggel i rreṣṣa lada yebɛed webrid­is mi d­yuki yekker ɣer tuẓẓga taɣaṭ ɣas terwa yufa­tt dayen iṭṭeḍ­itt mmi­ṣ

terǧam a teččem lfakya di tebḥirt umi ur tgim targa qim a laẓ ar yeww lexrif am akken ad teww s tirga neɣ s txatemt n lqedra a terwet yerna a tifif win ur tt­nekriz di ccetwa ur yessemsed tagersa iheggi ikufan i ṣṣif

teḍra yid­wen am werǧeǧǧin yezgan ɣef tɣaltin i yiṭij yeḥma yiferr­is tudert­is d tizemmarin s ufella n tɣaltin ur iḥebber i tmeddit­is asmi iruḥ ɣur tweḍfin yessutur aɛwin tessnem merra tamɛayt­is

Page 18: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 18 ­

tamɛayt akka i tt­id­nemsel tban tecba adfel yal wa ifhem­itt akken yebɣa ur teɛna mmi­s n laṣel winna d lefḥel ẓid am tament n tzizwa teɛna win nehren s wenzel yefka tamgerḍt i ddel ččaret­as lemdawed d tuga

Page 19: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 19 ­

Yir ccetla (05­1988)

zik leqqḍen­ken s yiwen ass­a tenzam s ujemmal a tiferɣi n tferɣi­nwen ay axnac yeddem uḥemmal tefsim am ideflawen neɣ aẓar yeǧǧa wakal d lḥiḍ i d rrkiz­nwen neɣ d taɛekkazt n wuffal

xxah xxah fell­awen a wid ur nesɛi iẓuran laɛqul­nwen d ilmawen tettabaɛem am yiḍan kksen­d amkan gar­awen nutni wissen wi ten­ilan am iqerman snin­ken wi d­yusan ad yeẓiẓen

am akken amenzu imenza­k am akken ur k­d­yeǧǧi wara yeǧǧa­yak­d siwa lehlak seg­s ur tḥelluḍ ara tegreḍ­d wis sin ɣer tferka­k iṭṭef­as agelzim merra mi s­tezzakneḍ taɣerma­k s ssmax izzleg­ak tira

wi d­yusan ad ak­imel a k­yini zelmeḍ afus­ik akken ad tenǧuḍ seg uderɣal i lmus efk­d tamgerḍt­ik ɣef uyeffus­is ur ttkel d azelmaḍ i d ccahed­ik ddem­d tagertilt ɣiwel ma ulac ddnub i yiri­k

Page 20: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 20 ­

netta yemɣi­d seg wakal ma d kečč wissen ansi d­temɣiḍ Rebbi fell­as i yettkel i s­d­yenna a t­yini i wiyiḍ jeddi­s s weɛmam d amellal ma d jeddi­k yebges lxiḍ ccetla­s d ccetla n leḥlal ccetla­k d tafawet uceṭṭiḍ

ammer yella cwiṭ n leɛqel ammer a nmeyyez d acu­yaɣ lewṣaya ɣef tidak fiḥel Rebbi ixleq­aɣ­d yesɛedlaɣ ma d win yexleq yedderɣel i zeyyed­as­t­id deg wallaɣ ɣer tidak lemmer a ɣ­teqqel anwa akka a d­ikken nnig­neɣ

Page 21: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 21 ­

Yir aẓar (1988)

a win ibeddlen aẓar fell­ak amek ara teḍru teddiḍ s tḥeǧǧalt deg uḍar tbeddleḍ axxam s utemmu telsiḍ talaba n lɛar tzedɣeḍ tajwert ubandu am tceṭṭiṭ deg yeɣẓer neɣ lɛecc n bururu

mi k­steqsan leḥbab­ik anda ara trezfeḍ ass­a ma tessetḥaḍ s tmurt­ik wehhi­yasen ɣer lqebla neɣ ma tendemmeḍ di rray­ik ayɣer i tluleḍ di ǧreǧra

aru lkkaf ɣef tuyat­ik d taɣanimt tečča twekka

a tuqqiṭ i dak­yersen amek i ttezmumug wudem­ik yis­s ḥedd yeɛlem ḥedd wissen yuɣal i ḥlaluc yisem­ik mi ara tkecmeḍ gar­asen at ubernus d atmaten­ik s umacahu mi d­neṭqen kečč tcuffu leḥnak­ik

tbeddleḍ amgud s weḥriq tebriḍ deg ufus terǧiḍ lɣar yewwi­k umeddaḥ d acewwiq si lmejra tuɣeḍ­d aẓar si lissaɛ teqqleḍ ɣer ddiq targa tefka­k i yeɣẓer anwa ara tesɛuḍ d arfiq xerṣum ammer yerxes weɛbar

Page 22: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 22 ­

a tawaɣit n twuɣa n win ur neɣri ɣer lkanun amek ara iqabel azekka mi ara t­id­mmagren lehmum ad yeqqel i medden d taḍṣa ad yefk annuz i unezgum mi s­tenniḍ ɣez aẓekka netta a k­id­yenher d aserdun

ma yekka­d wejgu deg umagraman isɣersif ad yewwet agejdur ad mudden medden laman wi mmuten ad yekker s lebxur ad inin anwa i d­yennan ḥzen a m imezran Busɛada igezzem amzur

Page 23: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 23 ­

A ḥeq tawenza... (06­1994)

a ḥeq tawenza neɣ anyir akken i wen­yehwa semmit­as fell­awen ma yettixir ɣef tuyat­iw nekk ɛebbit­tt ar ttemyif lmut axir slet­d ad awen­mleɣ tidet

ur qqaret yeffeɣ uḍar i webrid nesleb dayen aql­aɣ a medden s leɛder yeswa umayeg seg imeṭṭawen wis ma d tasɣart neɣ d zzher qqaret­tt kenwi nekk dayen

nella nezmumeg am wiyiḍ neḍṣa i medden ḍṣan­aɣ nessen i wazal nessen i yiḍ nefreḥ leḥbab ferḥen­aɣ a deɛwessu ansi i d­tekkiḍ wi m­d­yemlan tawwurt­nneɣ

yebɣa wul­iw ad d­yini i tgerjumt yeḥṣel wawal ɣer daxel yeqber dayenni yesbur tebrek d axellal ɣas ḥeznen medden d tirni tiyita­w nekk tessewḥal

mi qemceɣ allen ay aḥbib yiwen wemkan i ttwaliɣ d taɛacurt neɣ d lɛid d awezɣi ad d­tkakiɣ d wa i d anyir ay aḥbib akka seg wasmi d­cfiɣ

Page 24: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 24 ­

taqsiṭ­iw ur ɛad tebda waqila akka ara tt­fakeɣ awal ur s­zmireɣ ara qqaret­as a medden ttɣaḍeɣ d wid ɛzizen ɣef tasa di yiwwas i ten­neṭlen

ay aḥbib awal fiḥel awal n ṣṣber i wumi tiyita teččiḍ tedɣel ẓriɣ­tt ɣas fiḥel nnhati amek armi i k­d­yeqqim leɛqel amek armi yeḥbes imeṭṭi

ay aḥbib ur iyi­d­ssehdar ur iyi­d­smektay ɣef imeṭṭi zdat­wen mi ara nhedder d leḥya i nettetḥi s axxam mi yi­yefka wemnar imir as­d wali­yi

ay aḥbib ihi ad k­iniɣ di ddunit ɣas sserwet wid tesɛiḍ neɣ wid sɛiɣ laɛquba­nsen akk yiwet kečč teẓriḍ nekkini ẓriɣ yiwen uɛekkaz iss nettwet

ihi ad tt­nfak s wakka ad neǧǧ tamsalt i bab­is ddunit­a d timerka qessiḥit tsuqqas­is yid­k awal dayen berka nessaweḍ­itt­id ɣer lḥedd­is

Page 25: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 25 ­

Taɣribt­ik (19­06­1995)

ɣef welqim i ǧǧiɣ ayla­w ǧǧiɣ wid i yi­yefka lḥal cerrgeɣ lebḥur d tegnaw tenza temẓi­w bla azal nerhen di ssuq i tiǧǧaw deg nurar n lhemm neklal

bennuɣ timura n medden ferḥeɣ mi ṭṭfeɣ aṣurdi ttuɣ tamurt­iw dayen tazeggart deg­s temɣi iseggasen ttɛeddayen mi ara ncab i d­nettmekti

da taglimt yuli­tt ṣdid ssirideɣ­tt mi ara yawḍeɣ tcebbiḥeɣ­tt s wejdid am zun akken ur nḥafeɣ nekk ula d iḍes ɣef wejlid ula d win wis ma ad t­afeɣ

Mesyu s’il vous plait yezga ɣas akken wis ma ad d­ɛeddiɣ axeddim­iw di terga ɣef tuyat zzbel ad t­ɛebbiɣ imi d nekk i d ssebba ɛuhdeɣ aḥ! ur t­id­nniɣ

ur iyi­nɣaḍ ur iyi­nerzi siwa tin ur d­nettuɣal ẓriɣ teẓram­tt d tirni fiḥel tugget n wawal am nekk win umi truḥ temẓi qbel ad yemmet ikcem akal

Page 26: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 26 ­

ad d­kecmeɣ wexxret akkin yusa­d sid n yergazen ad gluɣ s tbalizin rriḥa d wayen nniḍen ad inint tǧiratin amaqwa n tin i t­yuɣen

i tura mi ara d­uɣaleɣ acu nekk neɣ aɣerru­s ula ma bɣiɣ ad ḍṣeɣ ifuk deg yimi­w uɣennus teggra­yi­d teẓgi ad tt­kecmeɣ din ara mmteɣ d amurḍus

Page 27: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 27 ­

I tettru tizya­w cwiṭ (21­07­1993)

d kečč kan i yi­yesɛedlen d medden ay iṭij ayɣer tawwurt fell­i i nedlen si temẓi armi d temɣer lexyuḍ­iw xerben cudden ttlawiɣ tarwiḥt s ṣṣber

tebḍa ddunit d iḥricen yal wa tewweḍ­it tunet­it wa d tazmert wa d iḥbiben yal wa akken i s­yura deg yixef­is nekk ayla­w mi s­d­smaren yeqqers ɣer lqaɛ wecwir­is

ay iṭij i d­icerqen s tagut ɣum amur­iw ur d­teffɣeɣ gar medden dayen ur ttwalin udem­iw a win i tuzya iferqen ekk timeqbert sers isem­iw ttidiren s usirem medden nekk dayen yeffeɣ­iyi win umi sellawet ileqqem nekk seg uẓar­iw terka­yi wis ma d mmi­s n Adem wissen ma kkiɣ­d seg yebki

ayen tettru tizya­w cwiṭ nekk zeggireɣ­t i taḍṣa yesruḥ i yiɣes taqeṭṭiṭ yeqqel i wakal d tagersa ayen i truḍ jmeɛ­it a tiṭ ssihel yes­s taɣuzi i uẓekka

Page 28: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 28 ­

siwel a tarwiḥt i medden suter laɛfu tazwara wid akken ara kem­irefden ɣef tuyat ɣas d tamara ɣurem ini­yasen ssefhem­iten zelget udem­iw ɣef lqebla

Page 29: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 29 ­

Tiyita i tečča tewrirt (05­11­1997)

tiyita i tečča tewrirt am Lezayer neɣ akter teɣli terreẓ si tgecrirt ur cukkeɣ ara ad tekker argaz i tesɛa tezwi­t ur tettaf wa s­d­yerren ttar

yewwet­itt maras s iẓuran tidert­is yečča­tt ccluc amalah at zik a zzman d lmersem n Si Ɛmiruc ɣer nnger wid it t­yefkan imezwura d At Ɛemruc wid it t­yefkan i twaɣit tbur ctaqen­as aman zik­nni­nsen d tanaṣlit ttgallan s jmaɛliman xxah fell­am a tawrirt teggujleḍ gar At Ɛetman

i ẓidit lehdur­nsen fell­am at wul yuli ṣṣḍid ɛzizeḍ aṭas ɣer ɣur­sen ibedd win yeslan di ttewḥid nutni d ayla­m kemm nsen freḥ a tawrirt s At Sɛid

wid iɣezzan bɣan­am fell­asen fak asteqsi teɣli lḥerma ssaramen­am ɣef uẓar ad thuddeḍ d tirni i usedrem ssulin lekmam lefḥul d­ǧǧan At Qasi

wid i kem­yefkan ɣer keflas kemmlen i tissi teclex­d

Page 30: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 30 ­

wwten­kem hudden­am lsas tarwa­mdeg­m tessaked­d fell­am ur yettali wass kemm i d­yeǧǧan At Mḥend

ttwaliɣ­kem si lbeɛd cubaɣ am akken iẓri­m inehqed udem­im yekmec dayen yettwaɣ leɛyub­im wwḍen ɣer lḥedd ayen ǧǧan wid d­bedreɣ kemmlen­as­id Wat Xaled

awal­iw qbel ad t­fakeɣ fehmet a wid ara s­d­yeslen nekk d lxir i wen­ssarameɣ d tegmat i watmaten ma d wid d­yennan skaddbeɣ ɣer lewqam cqerweɣ­ten

Page 31: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 31 ­

Tekrez tidet

anef i tidet ad tekrez ma yemɣi­d lekdeb d mmi­s deg irebi­s ara t­teḥrez yid­s ara tkemmel ussan­is mi tt­yeṭṭef isuma­tt ad tt­iffeẓ ad yesfeḍ s ijifar­is fell­as tallit ma tgerrez ad t­id­taf s idisan­is

tidet ur tzeddi ur tbeṭṭu ur tettissin tuccerka teddem lmaɛun d tgersa ur tzelleg aḍref di tferka tasirt umi yerreẓ usegru ad teǧǧ iẓid i twekka slet­as init­as d aɣurru cabit lberj s aẓekka

tidet tuɣal i lmendad deg wawal yefra ssuq­is terra liqin s aḥeddad s ddkir icebbeḥ­as udem­is tefra dayen ur t­tettagad ɣas yemɣi­d lekdeb d mmi­s yid­s dayen temɛahad yal wa yeddem tunet­is

yuɣal mi ɛeddan wussan yeǧǧa­tt teggujel i beṭṭu tagersa d yemɣi­s rɣan seg ujeǧǧig yebda­tt rekku tellems attan tettraǧu tasirt dayen ǧǧan­tt wussan tagrest tuɣal d anebdu s axxam rnan­d iseɣwan

Page 32: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 32 ­

Afus din allaɣ wissen

serreḥ i ufus ad yaru yessuter allaɣ yugi­yas amek akken i d­ddmeɣ imru wissen d acu i d lmeɛna­s seg wawal yeffeɣ­d usefru fell­as qqleɣ d aɛessas asmi akken i t­yeddem waḍu i ẓriɣ bniɣ­t bla lsas

am win yeddmen s tazzert seg­s d acu ara d­yawi neɣ win yundin tasennart lexyuḍ­ines d ilegwi tesref teblaṭ ɣef temnart ur d­teṭṭif ur d­tettawi ṭṭerḥa­w teǧǧa­tt tazart rriɣ di dderb akufi

ay abujad am nekki yesseɛyuyen izgaren takerza­k ur d­tettawi tewwiḍ aḍref ɣef usawen ageffur mi ara d­yeɣli ad k­d­yessali idemɣen ad k­id­sebḥent lefraki d tjernaṭ n ifellaḥen

serreḥ i ufus ad yaru ur yeẓri anida i s­tedda allaɣ yugi ad yessefru zunit yufa­tt d ssebba tajwert yerna daɛwessu ur yerbiḥ ur tt­yufa taggara iḍes­is deg utemmu fsin leqyud i tlufa

Page 33: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 33 ­

ur teddiḍ d yemsewwqen ur terbiḥeḍ taguni anda s­bran i yeqqen ur yekkat ur yettrami mi d­ɛeddan s iseɛlaqen mudd afus ɣef wudem n Rebbi i wammas cudd aseqwen amagraman i tfidi

ur deɛɛu ur qqar amin ur kkat ur ttḥuddu amur­ik ad k­id­awin deg uqelmun ara d­yeddu win akken ara k­idawin anez sudden­as aqerru i k­yefnan d timedlin wamma tudert d aɣurru

ur iḥedder wallaɣ­iw ur k­yettɛawan deg isefra ur ttruẓuɣ aqerruy­iw ur d­yeggri deg­s wayra ad lḥuɣ d tudert­iw tura mi zelgent tira ad rreɣ aɣbel s afus­iw wissen netta ma ad d­yini kra

ayen umi sliɣ yerḥa­yi am taẓẓelt igezmen aẓru tagelzimt afus deg­i deg uẓar tekkat tetsuddu ttewteɣ ẓran­iyi ǧǧan­iyi bla aḥuddu isem yid­k yeccerk­iyi ass­a s tesɣart ad tnebdu

Page 34: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 34 ­

muqleɣ meyyzeɣ di ddunit akken ad tt­aruɣ d asefru nniɣ­as ruḥeɣ s talwit ad tt­id­ẓdeɣ d asaru ziɣ xuṣṣeɣ di teqbaylit tuffalt nwiɣ­tt d asegru leqḍeɣ­d taḥdurt ɣer tcacit i uqerruy sburreɣ aylu

ṭṭfeɣ afus i uderɣal immal­iyi­d ansi ara kkeɣ neǧreɣ­d lmaɛun s wuffal rǧiɣ ccetwa ad kerzeɣ ur ssineɣ d senṣal ur ẓriɣ akal i kerzeɣ azger ma yell s uxelxal neɣ s wemttattal ara t­qqneɣ

steqsaɣ widak yessnen ufiɣ yerkeb­iten lḥir wissen amek akken i yi­d­sellen ad kemmleɣ neɣ dayen a xir rnant­iyi ɣer tid yumsen lfeṭṭa tuɣal d ddkir aẓeṭṭa wi t­yesɣersen yels abernus d alemsir

greɣ afus­iw s asegres jebdeɣ­d yedda­d usegru rriɣ­t d asaɣay i tmess yerɣa yuɣal d asafu ssaɣayeɣ­d tijujar yes­s mi tensa rniɣ azaglu qqaret­as a tiferɣi­ines yura izelleg asefru

Page 35: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 35 ­

asefru­nni yellan d aqdim tlafaɣ fell­as ass­a rriɣ­t ɣer terkent yeqqim am akken ur yesɛi lmeɛna yuɣal ixlef­d si lqim asmi akken i t­thuzz znezla imdanen yiwen ur yefhim ttemyizwaren ɣer trewla

asefru ǧǧiɣ di ttnaṣfa d netta i yi­d­yessawlen ad t­kemmleɣ ɣef ddunit­a d widak yettmettaten ur ɛad ibedd uẓeṭṭa gezmen­aɣ­tt­id d iɣrisen leṭwafen ɣer dduḥ tuṭḍa d lbumbat i sen­d­ssawḍen

wissen amek ara tt­kemmleɣ taluft tugar asefru deg igenni ttmuquleɣ d wayen umi d­iberru ɣef tudert­iw zik i lzeɣ mi ẓriɣ dayen yeddem­itt waḍu ɣef leṭwafen i ugadeɣ d aldun ara ččen d seksu

nnan jeddi­k tazwara ur yerbiḥ ur t­yemmuger yerna­d baba­k taggara yeddem abeckiḍ isufer tewweḍ­d nnuba­w tura yemmuger­iyi­d yir ssfer ugadeɣ mmi azekka ad s­tibrik tudert akter

am win iɛebban s lmil i cubaɣ ddunit­a

Page 36: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 36 ­

afus ma yekkes i uyazil yettaǧǧa ccqayeq deg uẓeṭṭa akken yebɣu yiwen yektil s tmehrazt neɣ s lgelba a win umi yeqqers uzembil kkes­as­d tafawet si tbarda

ddunit d ddunit kan dayen nniḍen yebna­tt wallaɣ cubaɣ­tt s aqerru­m yerkan aweṭṭuf deg­s yezdeɣ ma nnan­d nekka­d seg yebkan neɣ d addem id jeddi­tneɣ nekk ayen i yi­yecqan d talwit mi ara tt­afeɣ

ay irfiqen­iw di tira kenwi ad tfehmem timsal yecceḍ yimru di ttnaṣfa mi lliɣ ttaruɣ awal ḥusseɣ mi thuzz lqaɛa nwiɣ dayen ur nettemlal ziɣenni ddunit­a tebna ɣef waḍu rkiz d uffal

uɣaleɣ­d abrid nniḍen d allaɣ i yi­d­yessakin ihedder­iyi­d ɣef watmaten wid akken ur ɛad ukin bḍan­aɣ am ibawen ḍṣan yeɛdawen ttceffin i nugad d tazzla idammen deg wawal medden ad ɣ­awin aṭas i nerǧa ass­a nekreh ad d­nadder iḍelli snesla tegzem di ttnaṣfa tin akken i ɣ­icudden imi fɣent­aɣ tirga mxalfa

Page 37: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 37 ­

lɛahed i nmudd ur s­necfi awal d­ǧǧan imenza heddreɣ i Mḥend yesla­d Wakli

nemyuṭṭaf afus di ṭṭlam mi d­neffeɣ ɣer tafat dayen i iɛeddan ur nennecham atmaten qqlen d iɛdawen akka i d ccetla n waleggam tbeɣɣu win tt­yettdeqqimen yir tawriqt yura qessam i nekni umi tt­id­ferqen

nhedder nugi ad nefhem nesserwet ɛebban wiyiḍ nezdem­itt­id nqerrem ẓẓiẓinen nekni i usemmiḍ i ɣ­yeḍran wissen ma neɛlem yewwet­aɣ qawsas d uzeǧǧiḍ sel i ɛemmi­k izeddem nnan­t at zik wissen ma tecfiḍ

abernus yiwen uqelmun s icuḍaḍ yesdaray sin lejdud­ik qublen leqrun ijenwiyen d terṣasin i gma­k teɣɣazeḍ­as amdun ay abujad ur nessin ma zzman yerra­k d aɛeggun ẓer kan lemwas d temqessin

Page 38: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 38 ­

Ɛemmi lḥaǧ (21­10­1996)

aha kan a ɛemmi lḥaǧ teǧǧiḍ­d tarwa d iferraǧ nutni ad xedmen fell­ak kečč rennu ttɛawad zzwaǧ

aḥeq lkaɛba ccrifa tin umi d­zziɣ yeffus d wayen teddam i leḥfa akken i wen­ggulleɣ ar ixuṣ asmi d­rniɣ ɣef Ḥnifa ar d ul­is ayen i tḥus wamma ayen yeɛnan ṣṣifa am nettat di Lezzayer drus

aḥeq lbir n zemzem aḥeq nniya yeṣfan ma skaddbeɣ ad iyi­ileǧǧem ar d tidet dayen kan asmi d­rniɣ ɣef Ṭiṭem ar d aɛefrit it t­yeblan wamma akken tebɣu texdem ur tt­tufam di Marikan

aḥeq lɣar n ḥira aḥeq ttesbiḥ deg ufus ma skaddbeɣ rniɣ­d kra ɣas qqaret­as d amenḥus asmi d­rniɣ ɣef Xira rruḥ­is ar d amurḍus wamma ur tt­ixuṣ wara ur tt­tufam ula di Rrus

aḥeq Lquds zeddigen d wadrar n ɛarafa ma skaddbeɣ Rebbi ad iyi­yegzem yernu­yi tirɣi n isufa

Page 39: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 39 ­

ɣef lǧal n iderwicen i d­rniɣ ɣef Ṣaliḥa wamma anwa i tt­ikesben lemmer ur txuṣ di ṣṣeḥa

ggulleɣ­awen s settin ḥizeb widak i ɣriɣ zik­nni ma skaddbeɣ Rebbi ad iyi­yeqleb neɣ ɣas d ibki yerr­iyi daɛwessu i tewwi Zineb imani tettaǧǧa­yi wamma zik teṣfa am ddheb neɣ lfeṭṭa n At Yanni

ma fkiɣ awal ssarmeɣ dayenni tfehmem tura ayen i zzwaǧ ttɛawadeɣ teẓram terra­yi tmara wamma ula d nekk kerfeɣ d tawwurt ǧǧant tsura taneggarut i d­xeḍbeɣ ahat fell­i i tura

Page 40: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 40 ­

A ɣlullu (27­07­1983)

tewwi­t tger­it deg yiferr­is uɣal yedda deg wafriwen zzint­as nettat d yelli­s cucfent­as s isemmaḍen lwihna tewwet allaɣ­is d ih neɣ d tasusmi i yessen

ula d awal ur yessin ihayen anɛam a lalla ɛebbi­yas tiyelwatin nettat d cnaq sufella ad s­d­teḥku tiqulhatin yini­yas di lḥadit yella

am uɛekkur areḍban i yuɣal teḍra yid­s ttɣanfint ula d iḍan yeẓḍa d takurt uxunfes rrant­as isɣi d areqman akk d tbarda d asegres

jbed seg umeẓẓuɣ s addaynin ad yekf llwi i tuqqna fiḥel azduz d tɛekkzin fiḥel taqlaḍt d ṣṣrima yettxayal­d tiwkilin tid akken i s­d­tebna Ḥlima

yettɛelliq di leḥnak­is ayen i s­d­nnat dayen kan ḥader ad d­yadder tamurt­is neɣ widak i s­tt­id­yeǧǧan di taddart yenfa yisem­is iḥerrem­itt ula deg waman

Page 41: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 41 ­

iɣil di rrbeḥ i yedder a tuqqiṭ n twaɣit­is ṣṣerbek kan d abendayer sseḥmu­yas kan taglimt­is xah fell­as di tmurt yenger yemɣi­d mejjir deg wexxam­is

a ɣlullu gleb aqelmun ilik d argaz yiwen wass ur ttḥezzib i d­iḍerrun wwet­itt rreẓ­itt seg wammas neɣ qqen­itt ɣer userdun awi­tt err­itt i yemma­s

Page 42: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 42 ­

Timcubbak (1992)

ur ttekkiɣ di temcubbak fhem­itt kan deg wallaɣ­ik ma trekbeḍ­d ameḥbak mabruk ma d aɛudiw­ik

ceyyɛeɣ tidet d azagu tuɣal­iyi­d d tirṣaṣin win umi d ssiɣ asaku inǧer­iyi­d timedlin zzi­d tasirt s usegru taggara err­itt s addaynin

tella di tedyant n ugezzar mmi­s n bu ikerciwen tagmat yebɣa ad tt­yessenger yeggul ur yeǧǧi yiwen nekni akka zik tuddar taḍra­yaɣ am wakniwen

teḍṣa taɣaṭ tin yuzan ɣef tin ur ɛad yemmezlen i ccuka ngezzem igeḍman wid ara yettwaleqqmen aḥeccad gar­aneɣ ad d­iban deg ifergan i ttemɣayen

tiɣsi i tt­yenɣan d idammen­is at zik akka i d­nnan muqlet kan deg yiffis yenta i gma­s d asennan win umi zeddig wawal­is ẓḍan­as­t­id s wusran

Page 43: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 43 ­

A lmut (2000)

a lmut sawem­d ad taɣeḍ terxeṣ terwiḥt irehnen ssuma ara d­tefkeḍ i tɣuzi cchud d lekfen ad m­iliɣ ad iyi­tḥadreḍ d arfiq i cchada n medden win uɣur ara d­trezfeḍ ad t­ɛiwneɣ deg imeṭṭawen

ɣas lajel­iw ur ɛad d­yewwiḍ i tudert gezmeɣ layas awi­d ad iyi­ihenni yiḍ winna rriɣ d aḥbib yal ass temlel berriket i tt­terriḍ tectaqeḍ azmumeg i tuɣmas ad kem­zzmeɣ ma ur d­terziḍ tarwiḥt si zik cehhdeɣ­as

awi­yi qbel ad mmteɣ mi d­yewweḍ lajel uɣal­d sin iberdan ara mmteɣ mi s­yeqqel i uɣesmar cced d arfiq ad kem­tsaɛafeɣ ɣur win umi teččur ad nbedd s ayla­w ur kem­ttrafaqeɣ assen ad d­lhuɣ d umeǧǧed

a lmut steɛfu yiwwas ad hennin medden d tirni ad yeḥbes waṭan d rrṣas ɣas akka drus maḍi i umuḍin kra weǧǧel­as neɛya ɛyu daɣ kemmi i tmeqbert tawwurt ɣleq­as yeḥfa ugelzim si tɣuzi

Page 44: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 44 ­

wissen ma ad tesɛuḍ ass­im ad tjerrbeḍ ma drus­ikem ad d­tas lmut ɣer rruḥ­im ad thetter deg­m ad tjeqqem ayen akk ixdem ufus­im assen ad m­yuɣal i kemm ddunit i Rebbi ad d­teqqim mi nfuk nekni zdeɣ­itt kemm

Page 45: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 45 ­

A Rebbi ḥareb ɣef rruḥ (30­03­1993)

a Rebbi ḥareb ɣef rruḥ di lbabur n zzman nruḥ

atta ddunit m leɛyub atna wussan berriken ur nednib ur newwi ddnub acu n daɛwessu i ɣ­yuɣen

ur nečči aɛwin n medden ur netthuddu leǧwameɛ ɣas nelluẓ ɣas nemmuɣben nettqissi aquddim­nneɣ

yeɛreq wass xerben wuḍan nectaq ad nili labas tiyersi i ɣ­icudd zzman tesseḥfa ifadden d tuɣmas

ay aḥnin ay ajebbar cebbeḥ­aɣ ussan berriken seḥlu amuḍin di sbiṭar cafeɛ wid yettumelken

necba tirect n uzemmur di lḥuḍ rǧan­tt iɣuraf iciwi n ṣṣber yeččur nerɣa deg yirij d akanaf

nemger s ufus ayeffus yenta usennan i uzelmaḍ aḍar yelsa­d aɣerrus nečča­t semmum d asemmaḍ

ay axellaq ixellqen ṣeggem­as­d i ugujil ussan fak tajwert ɣef yeɣriben fak ɣef txelqit iɣeblan

Page 46: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 46 ­

Tamdint n tmara (1997/98)

tamdint n tmara ideg yenza yiɣef­iw tudert s nnmara yekkaw lmux­iw dayenni tura yenǧer webrid­iw ṭṭfet tisura rebḥet deg wemkan­iw

nnan zik zeddiget yettreqriq wudem­is ur tt­tif yiwet gar tezyiwin­is tecbeḥ mellulet meɛnen warraw­is afus iss tettwet yemɣi­d deg uẓar­iw

s iɣẓer n ccetwa i icuba wudem­is yejmeɛ tiregwa yelta s rreks­is s lmil i tɛebba yeqqers ṭṭfer­is d yir tabarda i ddment tuyat­is

d taylut n uɛeṭṭar qeḍran d uwermi ungif d uṣemṣar qqimen­as­d deg irebbi fkan­tt ɣer nnger truḥ d tirni wis ma ad tesɛu ẓẓher neɣ ma dayenni

Page 47: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 47 ­

ad tt­fakeɣ tura ma txuṣ kemmlet­as wissen tafrara ma ad d­tali fell­as fell­as i yura izleg tawenza­s teṭṭef­aɣ d tamara d fula n tuɣmas

Page 48: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 48 ­

Iserreǧ rrexs (10­10­2001)

ad yexdeɣ Rebbi aserwal yettaṭṭafen ɣef yal ammas ruḥ a zzman yuɣal wawal ɣer win iɣef txeddem yemma­s wwet ad tekker ay aderɣal lbaz lqerb iɛreq­as

yeddukel rrexs d trugza ɣef lqaḍi ad mxṣamen tedda tecmat i cchada tenna­d awal gar­asen asennalus bu tfenza yekkat deg wid i t­yifen

qqaren lɛar ur ineq wamma anwa ara d­yeggrin afeḥli yezza ifelleq ɣur lmiḥlal yezwar ṭṭḥin s ubeḥlaluz d uḍerḍaq s wayes keḥlent tulawin

a tawaɣit n ddunit ungif yattaɣ yeznuzu win yekkren yenna s taqbaylit si Bgayet ɣer Tizi­Wezzu talɣa tezzuzen­it tdel­it igen s lebxur n usefru

iserreǧ rrexs isewweq yerkeb tabarda n walim yegla s lɛar d amrafeq ɣer ssuq ad aɣen aglim i lefḥel yekfa lmenṭeq alamma rran­as timedlin

Page 49: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 49 ­

yuɣal wawal i leɛrur bab­is yerfed tasɣart­is itellem iles­is i lehdur bu wallaɣ deg uɛebbuḍ­is rrxas cuffen­as aqendur yettaf­iten­id s idis­is

Page 50: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 50 ­

Asluffeẓ (27­01­2002)

anwa wa ifehmen lemtul ma s teqbaylit aql­aɣ da kksen­as lhiba i wewtul rran­tt i mmi­s n tsedda tarikt yellan n weɣyul ɣef uɛudiw i tedda yehder yesluffeẓ weɣyul yerra zzan d tabuda

yiwen yugaden awal­is s amkan­is ur yettaweḍ neɣ yettkukru lexyal­is ad t­iẓer ula di lkaɣeḍ yeqqel­ak ukerra d absis nefhem­ik qbel ad d­tneṭqeḍ d bu tarfa deg wawal­is i tekkateḍ ad tt­tfehmeḍ

kkes­as i uḍad­ik imru ḥres tagest ɣef wammas mi ḍṣan medden kečč ttru ssali lqermud qbel lsas hedder i umeslub s usefru i uderɣal tafat kkes­as qqar­as wwiɣ daɛwessu bnan­tt wiyiḍ qerseɣ­as

nadi lemtel­ik di targit din ahat ad t­tafeḍ ɣef tecḍaḍt­ik sɣim­it err iman­ik teɛɛuggneḍ ad k­yini ma s teqbaylit yekfa lmidad d lkaɣeḍ ruḥ­as i tsedda s talwit gar warraw­is ad tt­teṭṭḍeḍ

Page 51: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 51 ­

ayen i d­teslam d asxertem di temda yerba yixef­is deg­wan yiwen ur ifehhem d iẓuran neɣ d iferr­is yenṭeq win akken i leǧǧem bu tbaɛrurt deg wallaɣ­is ma d ibki i d bunadem nekk d yiwen seg warraw­is

Page 52: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 52 ­

Tamurt­nneɣ la d­tessawal (1993)

ǧǧet i wid yebɣan ccwal nekni d lferḥ i nebɣa tamurt­nneɣ la d­tessawal teɛya di lehmum tura yelsa abernus amellal tezzi­yas­d tegmat merra

yeffeɣ­d ṣṣut seg idurar yeḥzen win ur nelli din tamurt­nneɣ tetturar tekkes­as aɣbel i wuḥzin ɣer lxir i nettemyezwar negla s tirrugza d aɛwin

terra­d lferḥ s ul­nneɣ amkan n iɣeblan akin i tecbeḥ tmurt­nneɣ s yelmeẓyen d telmeẓyin iswi yiwen iɣef nettnaɣ tugdut d wezref n tlawin

ccetwa anebdu tezha ɛlay aṭas wazal­is seg ukeffadu ɣer ǧerǧer amezruy yessen arraw­is amsebrid mi d­iɛedda teǧǧa­t yettargu la Swis

Page 53: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 53 ­

Yid­wen yekfa leḥsab­iw (23­11­2002)

a wid akk yettu lmux­iw ad wen­ǧǧeɣ ddunit awit ɣas temzalgem gar wallen­iw tassara­nwen d tissegnit yid­wen yekfa leḥsab­iw ay at nnif n twaɣit ad s­rreɣ lqid i uḍar­iw d tdukla d tarwa tḥerrem­it

a widak yenwan Rebbi tamezduɣt­is di tkufit ɣur­wen yeqqim deg irebbi tesguɣuccem­t di tfuḥli di leḥsan ad wen­iɛebbi ad ken­yeṣṣer ineǧǧu di ddunit d kenwi i yettḥibbi ad wen­yerr timess d akufit

a widak s afrag meqqren i wefras ma ad d­yesteqsi lmexzen n tirrugza­nwen yegma­d d akufit yefsi tsettem di tbarda­nwen i wen­d­ǧǧan d inisi ad telɣem­t d isennanen teǧǧam­t yeǧǧa­d iɣisi

temɛafarem d leǧdari aqeccaḍ ur s­tezmirem tenwam tewwḍem s igenni kenwi deg ugudi i tefrurxem lemmer ur tettum iḍelli d wid trekbem i ken­inehren tenwam yeṣṣer­iken utelli yefsi wedfel s deg i tefɣem

Page 54: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 54 ­

terram Rebbi d ṭṭabla am zun d acrik fell­awen temɛafaren d lgelba rrabuɛ ur s­tezmirem yekkes­awen agus d tlaba tban­d tfidi­nwen yeqqel­awen ddheb d tabuda yewwet ssix di luḍa­nwen

a win i tt­yundin tesref teṭṭef­it yeffeɣ­as di temnart ziɣen d aɣerda i s­d­teṭṭef d ayagi i s­d­tefka tesɣart tkerrec deg­k teskunṭef tacmat tsak di tɣerɣert takusmt­ik tewwa teknef yečča­tt weslem di tsennart

ajrir­ik ɣezzif meqqer yugar taɣaza n tweḍfin i wudem­ik ttarra aɛeǧǧar mi ara tkecmeḍ ɣer tudrin xerṣum teffer isem­ik meqqar ma faqen nǧer timedlin tennuɣeḍ tɣelbeḍ lɛar yuga­d­ik rrexs d win

Page 55: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 55 ­

Afet­as­d bab­is tura

afet­as­d bab­is tura i urekti­nni ǧǧan waman ad wen­d­ǧǧeɣ tisura nekk ad ruḥeɣ di laman siwlet­as­d mi ara teḥṣel qqaren­as d lɛib ma tcekkel i d­nnan imezwura tbeddlem amgud s weḥriq ad ken­yesɛed ad ken­ihenni d ungif i terram d arfiq ceḍḥet­as­d ad awen­iɣenni qqaren­as ṣṣfer n iberriq mi yufeg yemmečč deg igenni

iḍebber wungif yeftel teččam di nɛi n tferɣi­nwen netta di texmirt yewḥel ɣer ɣur­s ijebbed­iken am useɣwen yellem yemttuttal ad d­yezzi i tmegraḍ­nwen

am lmal yelḥan ɣer zdat yeḍfer bab­is s uwehhi yesraḥ aɛeqqa n tazart wehhi kan ad yefk lwi azaglu i wen­yerra ɣef tuyat cfut ad d­yeǧǧ ccwami

teḍfim tibkit s ubuqal tuzzlem ɣur­s ɣer tuẓẓga tenwam ad yeǧǧ aqlaqal weɣyul s tukksa n tbarda s ubeḥlaluz d wuffal teqqnem­d abẓiẓ i tkerza

Page 56: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 56 ­

rrxas nzan s leɣla win ɣlayen yenza s wulac axunfes gar tberra yettban d ddheb bu tmenṭac err­as agus i Ḥlima ad d­tezzi tuddar leɛrac

yella akka di lemtel n umezruy n teqbaylit anwa izellun d lefḥel win yufraren di tqeḍɛit i wawal teɣzi fiḥel ad d­nemmektit tameddit

Page 57: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 57 ­

Ziɣen argaz d idrimen (15­09­1992)

ziɣen argaz d idrimen tirrugza d leqraya ɣas deg wallaɣ d ilmawen d nutni i d imezwura lemmer ṭṭaren­d yilsawen n wid txuṣ tirrugza yili ddan d iɛeṭṭaren s teqlaḍt ɣer rreḥba

yewɛer win yennumen ṭṭlam di tafat yewwet­it butellis iɛac yugi ad yennecham yettu wi yeddmen taẓeyt­is zik­is iceḥet asemmam ass­a s tcacit deg yidis gar medden iferres deg wuglan yerna aṣurdi i lgaz­is

win i d­irebba iciwi tiɣimit­is zik ɣer rrif di leǧyub i s­yettawi iqcer asemmaḍ n lḥif tura yerbeḥ dayenni deg wawal s uɣerbal i ssif yenna i Rebbi xali yettu tifidi s adif

argaz ur yelli di teɣzi neɣ ma hraw­it tuyat­is nnant at zik deg yinzi anez i win yeǧǧan si lḥeqq­is yiwen ma d afenṭaẓi ɣer berra yeswa yisem­is gar medden gma­s ma yeɣli din ara d­tban tezmert­is

Page 58: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

TAGMAT

aḥeq imeṭṭi i d­yengin win akken i m­d­yeɣlin

i m­sefḍeɣ s tmucwart­iw aḥeq ilmeẓyen yeɣlin

iɣef rran timedlin timdelt i d­yeggran d amur­iw

ar ttemyafeɣ d tirṣaṣin ara yi­idawin

ad m­d­ǧǧeɣ d ilem amkan­iw

Page 59: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 60: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 60 ­

Ur beddleɣ fell­am (21­05­1993)

ur beddleɣ fell­am ɣas ur nemsefham ur wwiɣ abrid wis sin ṭṭafarent deg­i wallen nekk d udem­im i d­ttmektiɣ

ziɣ tayri tecba s adfel mi d­yecreq yiṭij yefsi tawenza­w tenna­d fiḥel yessebɛed­ikem zzman fell­i yekmec wudem­iw dayen yennṣel timess­iw d iɣed teqqel terriḍ timedlin fell­i

d tacriḥt i m­yuɣal wul­iw terriḍ­t ɣaf yirij yerɣa tesseknafeḍ deg leɛḍam­iw tessendageḍ­asen isufa ma tzemreḍ qerreb­d lajel­iw sumḥeɣ­am di ddunit­iw ad fakent fell­i tlufa

mazal lexyal­im ɣur­i mazal asmekti n yiwwas tettruḍ tessumteḍ­d ɣur­i i tziri yefka­yaɣ wass anwa i sɛiɣ d inigi d tamucwart i d­teǧǧiḍ ɣur­i mi ttruɣ ufiɣ­tt heddreɣ­as

uɣaleɣ i medden am lexyal mi ara d­ttmektiɣ udem­im yiwen mi ara d­yessawal d isem­im i selleɣ deg yisem­iw allen yif­iyi uderɣal

Page 61: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 61 ­

iɣes­iw terriḍ­t d uffal d ssem i d­teǧǧa tayri­w

ad m­d­awin lexbar yiwwas kemm ad tiliḍ s lḥenni ad heddren medden fell­as anwa yemmuten ass­agi taddart fell­as ad tuɣwas ad m­d­yeǧǧ leḥzen di lǧerra­s ssebba­s d kemmini

netta abrid­is dayen yenǧer iruḥ rrekba ɣef tuyat i zzwaǧ­im ur iḥedder dayen ad thenni tmeqbert kemm am yirẓig uɛeǧǧar i rrekba ad m­yergagi uḍar ad tesbelɛeḍ tasennart

aḥeq imeṭṭi i d­yengin win akken i m­d­yeɣlin i m­sefḍeɣ s tmucwart­iw aḥeq ilmeẓyen yeɣlin iɣef rran timedlin timdelt i d­yeggran d amur­iw ar ttemyafeɣ d tirṣaṣin ara yi­idawin ad m­d­ǧǧeɣ d ilem amkan­iw

Page 62: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 62 ­

Tudert d tegmat

teswiḍ kan éǧǧ din taqbat i wiyiḍ akken ad swen mi ara theddreḍ ɣef tegmat ḥader tesɛa isennanen

udem­is icuba tadwat mi d­tenɣel d ayen nniḍen

tagmat tesɛa isennanen wid ur teẓriḍ di temẓi fell­as medden ma hedren tesseɣlay­d imeṭṭi ma teɛreq­ak ẓer­d imɣaren ad k­id­ǧawben s nnhati

win yebɣan tagmat ad tt­yeḥrez yeddem tama­s deg uzaglu i wawal­is imeyyez d wayen iss ara d­yeglu azeǧǧiḍ ma yettwakmez bab­is d aṭan i d­irennu

d gma­k neɣ d wayeḍnin d wa neɣ d nekkini ur d­ilul yiwen deg waddaynin wayeḍ ilul­d deg igenni win yellan ɣef gma­s d aḥnin ur s­ijebbed taduli

ddunit d tardast ma kter ad tzid s yimi n wuccen tettqissi­yaɣ­d teɣzi n leɛmer s waggur neɣ s iseggasen yal wa yiwwas ad yenher s ifassen­ines d ilmawen

Page 63: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 63 ­

awal d nekk i yeɛna yeɛna win akken i s­d­yeslan ur qqar sliɣ­t di ccna sliɣ­t ɣur win yessefran bab­is mi akken i t­id­yenna yefka lehna yeddem urfan

Page 64: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

TAYEMMAT

aha kan a mmi ṣber qrib ad k­ǧǧeɣ lissaɛ

ma zgiɣ­ak­d aql­i s amnar neɣ awi­yi ɣer lǧameɛ

ṣṣer leɛyub­iw ffer wissen deg­k ma ad d­icafeɛ

Page 65: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 66: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 66 ­

A yemma ɛfu­yi (mars­1991)

ttxil­m a yemma ɛfu­yi ma d kemmini i yi­yedɛan fell­i teɛkes dayenni ggran­iyi­d yir ussan

ur ččiɣ ayla n medden ur ɛṣiɣ lwaldin­iw ayɣer d tawriqt berriken ideg ufiɣ yura yisem­iw

ur lliɣ ur ttiliɣ ur suyleɣ di ddunit­a ggriɣ­d di medden ttwaliɣ sruḥuyeɣ di tsuta

am zun huddeɣ leǧwameɛ nekk ula d tazmert xuṣṣeɣ anezgum deg­i yettabaɛ di yir tudert i ḥeṣleɣ

ɣef usennan i bdiɣ tikli yenta­yi kkseɣ­t­id s gma­s talwit ɣef tizya­w d tirni nekk mi bniɣ yerdem ɣef lsas

a mmi nekk ur ak­dɛiɣ smaḥ i ɛettbeɣ fell­ak aql­i ɣer Rebbi ttɛenniɣ ad s­tafeḍ i ddunit leslak

Page 67: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 67 ­

Ayenni dayenni (02­2001)

ayenni dayenni i tgezmeḍ yid­i awal tayri­nni n zik­nni dayen truḥ ur d­tettuɣal awal­im igzem­iyi asmi akken yella d uzzal lexyal­im yezga yid­i ama d iḍ ama d azal

Ref. ziɣen tkellxeḍ fell­i teǧǧiḍ­d tasa­w tennehzal seg wul­im tekkseḍ­iyi teqqdeḍ ul­iw ur yuklal

ayɣer tesɛerqeḍ lehdur i win zeddigen ur yumis ayɣer t­teǧǧiḍ di leɣrur yettkukru tizyiwin­is

ayɣer terriḍ timedlin ɣef wawal­im zeddigen ul­im yellan zik d aḥnin terriḍ­t seg wid berriken

ad m­yuɣal lemri ɣef sin din udem­iw deg­s ad yezdeɣ ɣas tesxedmeḍ tiwkilin gar wallen­im ur ttixxireɣ

ayɣer aḍar iss d­telḥiḍ ɣer deffir yerra tikli mazal tabrat i d­turiḍ tesbezgeḍ­tt­id s imeṭṭi

ayɣer tessaẓdeḍ tayr­iw

Page 68: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 68 ­

asmi akken i tettruḍ fell­as tessumteḍ­d ɣer tayet­iw i tziri yefka­yaɣ wass

awal­iw aneggaru ul­im ad t­yesferqiqes ɣas di targit deg wusu ɣur­m ad d­yas ad kem­iwanes

Page 69: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 69 ­

Tindemmit (22­05­1996

a baba ayen i txedmeḍ i baba­k cfu fell­as nekk ɣur­i ara d­tafeḍ awal zeddig d afessas ḥulfaɣ am zun tnedmeḍ ass­a mi k­ɣlint tuɣmas

yekmec wudem ɣlint tuɣmas teṭṭef­it terkent dayenni awal n jeddi cfu­yas daɛwessu­s deg­k temɣi am akken thuddeḍ aɛessas imi ur t­giḍ d aweɛni

am akken ur yuzzil fell­ak am akken ur yewwi ccḥani iɣes­is yečča­t lehlak udem­is yekmec d ccwami amek armi teqqur tasa­k ass­a tnekreḍ­t dayenni

yeṭṭef tarkent yeggujel deg wexxam yebna ufus­is yettwali mmi­s yedderɣel yesruḥ leɛqel d rray­is a baba ul­ik yedɣel jeddi d baba­k kečč d mmi­s

imudd afus ɣer medden wid t­yectaqen zik­nni yerra­k d argaz gar­asen s yisem­is i teldiḍ imi ass­a lxir i t­yuɣalen d talemsirt i tguni

Page 70: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 70 ­

netta abrid­is dayen inǧer aẓekka ijmeɣ iɣsan­is yeǧǧa­k­id kečč di leqher ad d­tettmektayeḍ awal­is s axxam ad k­yirẓig wemnar d ilem ad tafeḍ amkan­is

jmeɛ aɛekkaz iss yettwet i laxert heggi­t d aɛwin win i k­yessamnen yeḥnet ɣas yessexdam tiwkilin afus­ik i yesserwet yes­s ad tneǧreḍ timedlin

a baba nekk ɛfiɣ­ak d awezɣi ad k­yaweḍ ufus am yizir teṭṭḍeḍ si yemma­k isem­ik ur yettexnunus kečč d lqebla nekk kniɣ­ak neɣ ad iyi­yeḥqer ubernus

Page 71: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 71 ­

Yir ccfawat (22­08­1998)

ɣas akken ẓriɣ ur nwiɣ ɣef wallen ad tɣibeḍ yiwwas di lmulk­ik ɣas ttraǧiɣ fell­ak ad nellez i layas yewweḍ­d wassen rgagiɣ

timdelt mi k­tt­rriɣ tafekka­w gezmen­tt lemwas

truḥeḍ ur d­yeggri wayra yeqqim wexxam d aṣemmaḍ di lkaɣeḍ d tteswira ttwaliɣ­k am zun teddreḍ muqleɣ s amkan­ik yexla tewwet­iyi dderḥa tewwḍeḍ s anda ur d­tettuɣaleḍ

ɛeddan lesnin d tsuta hettren­k akk tettumerteḍ yeṭṭef­ik wusu d tsumta ɣef tneqqalt i d­teṭṭallayeḍ tegzer udem­ik lmerta d azgen i k­teǧǧa ad tt­werten wid i d­txelfeḍ

yugi leɛqel s amkan­is ad yuɣal ad yethenni iḍ azal yettefriwis yekkes asirem dayenni iɣef­iw ẓẓayet taɛkemt­is yenfufed lhemm­is yuǧew­d iɣeblan d tirni

hubaɣ akal­ik yerban allen ad bezrent fell­as agelzin­nni i k­yeɣzan

Page 72: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 72 ­

kesneɣ ad ẓreɣ ṣṣifa­s ixef­iw ayen akk i t­yeblan yugar iɣeblan yugar lhemm d lweswas

ur yuzzil yimi s wawal ur yell fell­ak d asefru tiyita ɣer daxel i tuɣal s tissas kan i nteddu ad k­neǧǧ dayen yeǧǧa­k lḥal ṣṣber d lmuḥal ɛuhdeɣ­k i lebda ur k­nettu

Page 73: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 73 ­

Aha kan a mmi aha (07­1993)

aha kan a mmi aha i txedmeḍ cfu fell­as tettezzi ddunit­a yal wa ad d­tas nnuba­s yiwwas ad k­terr dderya ttar mi ara ɣlint tuɣmas

wwet kan a mmi rnu jmeɛ aɛekkaz iss ttewteɣ ass­inek la d­iteddu ma ddreɣ yiwwas ad s­ḥedreɣ ma mmuteɣ i k­nniɣ cfu s aẓekka as­d ma ad k­semmḥeɣ

wwet ka rnu qejjem cfu ɣef temẓi ma ad k­tdum am wesɣar deg­i qeccem sserɣ rnu udem yennum ur yewwi ɣef yiwen wudem si zik weḥbul n weɣrum

aɣaref izeggir gma­s anwa i d amezwaru win yeǧǧan aɛeqqa ikemmel­as win yellan d aneggaru imɣi i tuga yekkes­as amkan­is ddaw utemmu

aha kan a mmi ṣber qrib ad k­ǧǧeɣ lissaɛ ma zgiɣ­ak­d aql­i s amnar neɣ awi­yi ɣer lǧameɛ ṣṣer leɛyub­iw ffer wissen deg­k ma ad d­icafeɛ

Page 74: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 74 ­

At wawal «Lemsiyyeḥ» (08­07­1997)

aḥeq at znad d awal wid yečča wakal yiwen am nekk ar fehmeɣ­ken wid yerran ddkir d uffal iferrun timsal iseɣ tissas d ayla­nsen yiwwas ad yettwakkes cckal s tarwa n leḥlal wid yessnen azal­nwen

ḥulfaɣ mi ken­id­mmektiɣ di yir tallit i lliɣ a win yi­yufan gar­awen dayenni ṭṭeglelliɣ ɣer yir tamda ɣliɣ n lewḥuc d iwaɣezniwen iḥun weḥnin mi ssaẓiɣ taɛkemt i ttɛebbiɣ ssifsuseɣ­tt s isefra­nwen

ma nenna­d s usefru drus ma nehder ixuṣ i wakken ad t­id­nweṣṣef allaɣ ireffed ur yesrus leɛqel yedduqqus si tyersi i nettwaṭṭaf aḥeq lɛezz n ubernus fell­i ẓid fessus winna ɣef temdelt tesref

nwit­tt am zun yella wid akk i ɣ­d­yeǧǧan awal tirrugza d tfuḥlit ɣas ddaw tmedlin rkan ayenn akken i yuran ad t­nettaf di yal tallit

Page 75: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 75 ­

ur ttuɣalen d imerhan at laṣel ur nuhwan wid ileqqmen taqbaylit

dayen awal­iw ad tfakeɣ akka ara ken­ǧǧeɣ ɣas ɣezzif wawal yemleḥ win akken iɣef ssefraɣ seg­s i d­leqqmeɣ ma zuxeɣ cenna yecbeḥ asalu i d­yebda ad s­kemmleɣ ɛuhdeɣ­t ar t­aɣeɣ abrid yenǧer Lemseyyeḥ

Page 76: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

TAYRI

rriɣ lqid i uḍar­im rriɣ­t seg wid icebḥen

kkseɣ­am tagut ɣef wallen­im sefḍeɣ­kem seg wambuxen

i tlisa yeffeɣ uḍar­im ferǧen­d deg­neɣ yemdanen a truḥeḍ a teǧǧeḍ axxam­im

d abrid s ussan berriken

Page 77: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 78: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 78 ­

D tameɣra n taddart­nneɣ (1993)

tameɣra di taddart­nneɣ iḍ­a anezgum ulac tiziri aggur­nneɣ sseḥmut urar ay arrac

ssergagayent taqaɛet s igerzan rdif rnu ammas yebges tawizet yeḥzen wefrux mi tcennu

yerna­d ṭṭbel i umeqyas mi d­tekker akken ad tezzi tullas afus sseḥmumt­as teǧǧa­t yeḥzen ilemẓi

attan tejba­d tziri d abrid s aggur wexxret­as s lbarud yewweḍ igenni iqeffafen s ibernyas

sseḥmumt afus ad tsedder huzzemt agerz ifassen ɣer lḥara mi d­tger aḍar fell­aɣ d aseɛdi wassen

ceɛlemt i ṭṭbel isufa d lḥenni yeǧa waggur tameɣra wer ɛad tekfa uqbel ad as­gezmen amzur

yuli wass tban tafat i wass­a yekfa wurar mazal lxir ɣer zdat ɣef tarwa n imesdurar

Page 79: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 79 ­

Imeṭṭi n lmut­iw (09­10­1990)

ttru­d d imeṭṭi n lmut­iw ɣas akka mazal ddreɣ ftel­d ad ččeɣ di nneɛ­iw a kem­id­wajhen a s­sleɣ heggi­d timdelt i yixef­iw kemm qiss­d nekk ad ɣzeɣ

ttru­d imeṭṭi n lmut­iw tayseḍ tidet ad tili rrejrej ɣer igenni s yisem­iw ɣur­i ad teɛjel tikli ma yugi ad yeffeɣ rruḥ­iw ṣeddeq tazemmurt fell­i

ttru­d imeṭṭi n lmut­iw yis­s ad ssweɣ aẓekka­w d awemmus jmeɛ lqecc­iw heyyi lekfen i tfekka­w si lḥiḍ kkes­d tteswira­w gzem ɣef sin tasumta­w

ttru­d imeṭṭi n lmut­iw tekkseḍ isem­iw seg yimi­m ma zgiɣ­am­d deg wexxam­iw ad ffɣeɣ wi bɣun yeqqim ma tzemreḍ qerreb­d lajel­iw heyyi­yas­d baba­s i mmi­m

ttru­d imeṭṭi n lmut­iw ɣas ul­im daxel yetṣaḍṣa ɣef sin gzem tsawer­iw udem­iw sserɣ­it s isufa d awemmus heyyi lqecc­iw i umattar d ṣṣadaqa

Page 80: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 80 ­

Ayla­inu, ayla­inu (14­10­1990)

ayla­inu ayla­inu a xir tabrat n Lpari wala lmanda n Lyu ayla­inu ayla­inu

yekker weɛziz ad iruḥ yettru mi d­yeddem tteẓdam yenna ɛuhdeɣ lfuruḥ imi tawenza­w n ṭṭlam i wakken ad ttuɣ leǧruḥ xersum awi­d tteswira­m

yekker weɛziz ɣer ssfer d rray­is yettemxemmam yenna­d amek ara neṣber anwa ara d­ǧǧeɣ deg wexxam ssarameɣ teɣzi n leɛmer a mass­a a d­zziɣ ɣur­m

ay aɛziz iseggasen ɛeddan ur ẓriɣ udem­ik s kra n win i d­yuɣalen steqsaɣ­t ɣef lexbar­ik tfuk tezmert­iw dayen ur ṭṭifeɣ tabrat­ik

a taɛzizt ula d nekki nnig­m ur telli yiwet yefka afus zzher fell­i ẓriɣ tawenza­w tecmet i iqedder fell­am fell­i yiwen uɛekkaz iss nettwet

werǧin ur nwiɣ beṭṭu ur nwiɣ ad tejreḥ tasa a taɛzizt ur ttlummu

Page 81: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 81 ­

sslef i wudem­im taḍṣa ɣur bab igenwan deɛɛu yid­m ad mlileɣ am ass­a

bɣiɣ ɣur­m ad uɣaleɣ d acu teɣleb­iyi leḥya ɣef tɛekkazt ara d­beddeɣ ad inin medden anwa wa ɣer taddart mi ara d­kecmeɣ ad mmteɣ bla dderya

Page 82: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 82 ­

Tisselbi­w «ass n lemḥasba» (26­11­1989)

yewweḍ­d wass n lemḥasba ɣas ur ɣ­yehwi ara yal wa ad imudd leḥsab­is am win yelsan s ṭṭlaba d yir talaba i yettawi ɣef yiri­s necba deg cekban n truka asmi i ten­yezdi uẓeṭṭa mi ifuk yal wa yeṭṭef abrid­is

ad bduɣ deg yiman­iw ad ɣreɣ tabrat­iw ula d nekk sɛiɣ ddnub wissen ahat yecceḍ uḍar­iw sliɣ­t ɣur leḥbab­iw mi yi­yessawalen ameslub nekk deg wexxam zerɛeɣ temẓi­w temɣi­d gar wallen­iw ur zmireɣ i uqamer d leɛyub

mi rriɣ awal ɣer tisselbi­w ad afeɣ deg yiman­iw d acu i yi­yekksen si lissaɛ nnan­d imussnawen qbel­iw ass­a tewweḍ­d s iɣef­iw win irekben ad yesrabaɛ ẓḍiɣ­d tamrart s ufus­iw tezzi­d i temgerḍt­iw am zun huddeɣ leǧwameɛ

kkseɣ­d si tmussni­w kra d wayen yenna win yesseḥsaben i uneznaz qbel ad tsewwqeḍ ɣer rreḥba neɣ a k­yizid kra qim alamma yenɣa­k laẓ

Page 83: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 83 ­

sliɣ­t zik ssneɣ­t tura ur teffreɣ ara truḥ­iyi lhiba n wergaz

greɣ­d tirgit ɣer uqelmun nwiɣ yis­s ara ḥmun ifadden yeẓẓaẓnen tajwert ugadeɣ kra i d­iḍerrun ad tt­ččeɣ s waldun abrid­iw ɣer tmeqbert ḥkut a wid iceffun i wid i d­iteddun aql­i sbelɛeɣ tasennart

nniɣ­d di lhiba xuṣṣeɣ aya ẓriɣ­t ɛemmdeɣ d tirrugza iyi­icudden afus zzerriɛa­nni akken zerɛeɣ d ixulaf leqqmeɣ fell­asen i ugadeɣ ammus si tgecrirt i nneqsafeɣ ma ndemmeɣ ur ttafeɣ i wammas yezzi­d wagus

ugadeɣ tarbuyt ideg wwteɣ ad qqleɣ ad tt­mecḥeɣ mi tt­seggran wiyeḍnin ad ndemmeɣ ur tt­ttafeɣ ad ttwaqeccmeɣ ad iyi­ɣunfunt tmedlin ɣas s ufus­iw i ttewteɣ ɣef tirrugza wwteɣ ɣret­tt tura di tewriqin

d atemmu sniɣ tilufa ɛebbaɣ lmerta ɣef tuyat­iw iɛekfen ssenseɣ s imeṭṭi lmeḥna

Page 84: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 84 ­

ddiɣ i leḥfa i wegris d isennanen mi fkiɣ amayeg i tiyita i nnan medden iwata nnan­t­id wid ɣ­yezwaren

ḍefreɣ leḥlal ǧǧiɣ ccac ggriɣ­d gar warrac akka i d­nniɣ zik­nni fernen di daddac qimmac timdinin laɛrac nekki asummet­iw d ini tasirt­iw terreẓ deg leryac tamegra­w d aḥbac fru­tt ay amɣar azemni

ḥebbret a medden i ttelqim yyaw a neqqim ad nxiḍ acerrig­nneɣ netta d yelli­s kemm d mmi­m ur yelli deg uɣanim i d­negmer dderya­nneɣ i iɛeddan kra ur ɣ­yechim

am zun deg walim i temɣaɣed tmess­nneɣ

ugadeɣ tafenṭaẓit ad ɣ­tefk i twaɣit a tt­yeḥku ijider i yefker a tt­id­nemger tameddit s usegru n tindemmit ɣer ulemsir tasirt a d­tger lḥif a ɣ­yerbu talwit a nerǧu targit yal wa i yezreɛ ad t­yemger

Page 85: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 85 ­

a ḥeqq ayen ur nettwali netta yettili tettawim­t deg yedmaren­nwen yif iṭij akk d tziri ma ulac tilelli ur d­tettili gar­awen s tmess­is yesserɣ­iyi a bab n igenni s iccumar d igujilen

sɣezfeɣ abrid i uḍar­iw serrḥeɣ i yiles­iw i d­nniɣ ur uḥtameɣ ɣef tidkent fesreɣ lesrar­iw yugi­yi wul­iw ɣur­s akken ad ten­jemɛeɣ d rruḥ ula d rruḥ­iw am tezyiwin­iw ccḍen medden aql­iyi ccḍeɣ

Page 86: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 86 ­

Asfel (07­1991)

tecbiḍ tiqcert n lewdek d wayen teffer ɣer daxel i tmegḥelt yeḥṣel lemdek aldun ɣer daxel i s­yewḥel seddrem­kem ayen bniɣ nekk ma ad thenniḍ nekk d asfel

rriɣ lqid i uḍar­im rriɣ­t seg wid icebḥen kkseɣ­am tagut ɣef wallen­im sefḍeɣ­kem seg wambuxen i tlisa yeffeɣ uḍar­im ferǧen­d deg­neɣ yemdanen a truḥeḍ a teǧǧeḍ axxam­im d abrid s ussan berriken

tzuxeḍ i tezyiwin­im tufiḍ­d tili i uqeyyel tɛerḍeḍ­tent­id ɣer lferḥ­iw qedcent kemm yeffeɣ­ikem ccɣel lḥenni yeqqen ufus­im ass­a a m­yuɣal d adfel mi ara yefsi gar wallen­im ṣṣura­m a tcabi s iɣlel

zik­im trekbeḍ aɛari deg webrid tekniḍ i ukermus abrid­im yezzi yuli d aqfal i m­d­yezzin d agus asmi akken i d­tewwḍeḍ ɣur­i rrekba tarikt d llbus tugiḍ a tḥemdeḍ Rebbi qabel tamɛict uwemmus

nehleɣ­d tayri­w seg wul­im kkseɣ­as cced s tuɣmas

Page 87: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 87 ­

dayen ameslay ur d­yeqqim tesdermeḍ i bniɣ ɣef lsas ruḥ mḥasab d rray­im anwa i tt­yefkan ɣer leflas d wemɣar kemmel ussan­im ɛahed lemri d umeqyas

Page 88: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 88 ­

Tizzelgi (22­07­1991)

ruḥ kan tura dayenni gar­aneɣ ameslay d aluḍ ur d­tekki seg­m wala seg­i itayri gezmen lexyuḍ nekk asif ɣas yewwi­yi kemm lmektub ad teɛnuḍ ur nettemxaṣam s inigi tasumta ḥader ad tt­tettuḍ

ifuk wawal aẓidan ifuk uhuzzu n ccfer yerreẓ ubuqal n waman win akken ideg tsesseḍ tawriqt i yura zzman wertel d uzzal d lkaɣeḍ agama akk i s­tt­fkan mi tuliḍ lazem ad d­tṣubbeḍ

ur d­ttmektay ur qqar tayri yellan gar­aneɣ ruḥ kan ad txedmeḍ leqrar nekk s isefra ad m­ferḥeɣ ad m­qqleɣ d abuɛemmar si tegnawt ad kem­id­ẓreɣ mi trekbeḍ xlef­d aḍar ɣef trekkiṭ­im ad rseɣ

ur ttrejrij ur nekki ur iyi­ttarǧu deg wuḍan­im mudd­asen­d udem lɛali zmumeg­d i yimawlan­im ad iyi­yeḍfer leḥzen nekki ad yezdeɣ ul deg wemkan­im ma mmuteɣ ttezzewreḍ­iyi ad am­t­id­ǧǧeɣ d amwanes

Page 89: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 89 ­

nṭṭel sser­iw di tsumta ɣurem win i s­d­isellen tessu­t ttarra­tt ɣer lqebla i yiṭij i d­iḍallen awi yid­m tisura i uẓekka­w zzwer­itent akka ara nemyuǧǧ tura yemceḥ tarbut win i deg­s yewwten

Page 90: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 90 ­

Ini kan akka (06­1991)

win i ken­yebɣan dayen ttut ul yebɣa allaɣ yugi­yas gar wallen­im udem­iw nfu­t fak asirem si lǧiha­s

ur d­tekki seg­i wala seg­m ziɣ tayri am tezwawaḍt mi ɛeddan wussan teqdem thud tedrem d taɣalaḍt ruḥ ma tufiḍ zzhu kemm nekk ad s­rreɣ i wul tablaḍt

am ass i ɣ­yessemlalen am ass ideg ara nemsebḍu ḥemmleɣ ad medleɣ allen ttwaliɣ­kem deg uɣummu bɣir ccwal lehna i kemm sni­yi­d urfan d atemmu

tayri iss d­banen wuglan yis­s nezmumeg nettaḍṣa terra tawwurt ɣef iɣeblan tesbedd rrebg i tlisa ass­a mi zelgen wussan yerreẓ ufeggag i uẓeṭṭa

ruḥ tura akk d wis sin wissen amek ara m­teḍru nekk tayri­w am temqessin tura rrẓent dayen acuddu glu s imeṭṭi­w d aɛwin ad m­t­id­ǧǧeɣ d asefru

Page 91: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 91 ­

Tawenza (13­11­1992)

ur k­ttafeɣ di tɣaza ur k­id­bennuɣ s wakal teǧǧiḍ­d tasa­w tezza tewwi­k lɣerba ur nuklal dayen tezleg twenza yellemjej wudem­iw meɛlal

taxatemt­nni ɛellqeɣ dayen yekmec weglim fell­as asmi akken yid­k i zewǧeɣ ssarmeɣ ad iliɣ labas ziɣen targit i yurgaɣ ẓerreɣ­k abrid i useggas tura d weɣbel nnumeɣ dayen ɛuhdeɣ ameqyas

timqessin iss gezmeɣ amzur yuli­tent ṣṣdid dayenni ẓerreɣ­t abrid i waggur sswayeɣ­tent s imeṭṭi xerṣum lemmer ay nbur zzwaǧ ur t­id­nettmekti imi d­griɣ di leɣrur mi ttruɣ nekk zhu kečči

ssdaq iss ferḥeɣ yiwwas yuɣal ɣer texzant yeqqim mi nwiɣ ad d­tas nnuba­s simmal yettuɣal d aqdim ad s­tiniḍ huddeɣ aɛessas ṣṣura­w tecba aɣanim yefka­yi lbext i leflas deg wudem­iw la yettjeqqim

ur tecbiḥ fell­i taḍṣa ur yi­yefna ddheb ad t­lseɣ

Page 92: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 92 ­

ttarraɣ ẓẓerb i tlisa qasseɣ aḍar mi ara t­serseɣ amwanes­inu d tasumta s imeṭṭi i tt­ssebzageɣ yiwwas deg wussan am ass­a ma nemlal ad k­tt­id­mleɣ

ur ttraǧumt ad s­rnuɣ d ayen i d­teslamt iss ara tfak ur yelli d ccna i cennuɣ wissen ma ad as­d­tafemt leslak s umeslay kan i dehhuɣ ɣer daxel i yuɣal lehlak xerṣum kennemti ad kent­nhuɣ ɣurwamt ad kent­temcubbak

Page 93: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 93 ­

Ffɣeɣ i yiberdan fell­am (27­12­2002

ffɣeɣ i yiberdan fell­am ǧǧiɣ wid i yi­d­yeǧǧan sseɛdaleɣ iṭij d ṭṭlam talwit ttarraɣ­tt d iɣeblan

ssibrikeɣ i mellulen mi ara ttawaliɣ udem­im imeṭṭi d­ttrunt wallen ttafeɣ deg­s tiẓeḍt­im tabrat d­turiḍ s idammen ttafeɣ deg­s lesrar­im tenniḍ ha wi tt­yeɣɣaren ma ulac ad teglu s yiɣef­im

fell­am iɣab uyeffus yeɛreq yuɣal d azelmaḍ ula d tafzimt i wagus ttarraɣ­tt deg yidis mi d­twalaḍ talɣa ttarraɣ­tt d nnaqus igmir ttarraɣ­t d agemmaḍ i txedmeḍ rnu ma drus dayen ul­iw d asemmaḍ

tḥerrmeḍ i tiṭ naddam kerheɣ tasumta ad tt­waliɣ i ẓiden ččiɣ­t d asemmam shetrifeɣ ṭṭeglelliɣ i yimi­w terriḍ aleggam d ayen i tkerheḍ i yebɣiɣ terriḍ­iyi iṭij d ṭṭlam wah a tasa dayen ɛyiɣ

yugi yiccer ad icerreg tteswira d­teǧǧiḍ ɣur­i ssummuteɣ­tt i umayeg ssebzageɣ­tt s imeṭṭi

Page 94: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 94 ­

sal ul­im ad m­d­iched natta ahat yettamen­iyi ma mmuteɣ aru­d ɣef ccwahed ndemmeɣ dayen ɛfu­yi

awal­iw wis ma ad t­fakeɣ neɣ wissen ad yeglu yis­i deg usefru ssiɣzifeɣ ahat ad kem­id­yesmekti tabrat n sser ad tt­fesreɣ anda yiwen ur tt­yettwali ddaw tmedlin ad meḍleɣ ad tt­id­yessebzeg imeṭṭi

ad tt­id­yessebzeg imeṭṭi ɣef cchud ad yaru tayri­m ad tt­thabiḍ i tmuɣli ad yernu lǧerḥ i lǧerḥ­im mi ara d­tiniḍ semmeḥ­iyi err­as leǧwab i leɛmer­im ma d nekk rkiɣ dayenni yerka yiɣes yefsi weglim

Page 95: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 95 ­

Tuzzma (02­1988)

ruḥ fak leḥsab d rray­im mi t­tekfiḍ zzem lmektub mḥasab d yiman­im anwa i d­yebdan leɛyub teɣzeḍ tasraft i yiɣef­im ccama ad m­d­teqqim ɣas semmḥeɣ­am merra ddnub

yurad wudem­im s useɣwen mi teẓriḍ ɣuzzeɣ­kem kemm tenwiḍ d tiɣmert n lsas s aẓar n wul qqneɣ­kem ulac nnig­m d kemm i d ajegu alemmas ruḥ d rray­im ǧǧiɣ­kem fak deg­i aqejjem aṭas iɣef yerra umeqyas

teḍliḍ lexrif i wudem­im ṣebreɣ i lemm­im ɣileɣ ad teɣreḍ tabrat­iw tetsiffiḍ deg­s lesrar­iw tfesreḍ tidkent­iw ɣef lqermud n lǧiran­im leḥsab fukeɣ­t d rray­iw yid­m ur yi­d­yuǧiw imi tarbut yeffeɣ urekti­m

tesluɣeḍ tamda n tayri­w yexreb leɛqel­iw aglaf­iw ur ihedden tekkseḍ talaba ɣef yiri­w yumes ubernus­iw deg umejriw ɛefsen­t medden

Page 96: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 96 ­

rnu­d lhemm i lhemm­iw zreɛ leɛyub­iw nekk ad ten­ssweɣ s idammen

yeffeɣ uḍar­im i tlisa iles­im d tagersa ikerrez deg wallaɣ­iw yezzi­yas am tlafsa ikfen ur yesteɛfa terniḍ­d lhemm i lhemm­iw ih axir ad kem­ǧǧeɣ ass­a ugadeɣ azekka ad frurxen leɛyub­iw

Page 97: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 97 ­

Kker ay amɣar (1998)

kker ay amɣar d keččini i yestafen zzi dewwer huzz tuyat­ik gar­asen

kkes iɣeblan ttu ccib yessaɣen ɣef uqerruy­ik d wayen akk i k­yuɣen ḍes i wussan ass­a d lferḥ­ik ayen d ayen yelhan ara k­id­yettmagaren

fares tagnit huzz tuyat huzz taqaɛet rwi­tt zwi­tt yeḥma ṭṭbel teḥma tferret d tawizet di sser tugar taḥemret win yebɣun yawi­tt d taqbaylit yerna d tidet

ur d­yettuɣal wass­a fell­ak ma tecfiḍ azekka akal d ayen igerrzen i tewwiḍ ass­a s wazal yeɛmer wexxam i tebniḍ s zzhu teklal ṣṣut n ṭṭbel d ubeckiḍ

s lkamanǧa d ṣṣut n ujewwaq aḥnin di lferḥ nerǧa arrac irgazen d tlawin

Page 98: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 98 ­

ass am ass­a wissen fell­as tuɣalin i lhemm nenǧa inǧer abrid­is akin

Page 99: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 99 ­

Zzwaǧ­ik a Wembarek yumayen Rebbi ad ibarek (02­1993)

a tin umi d­nnan xeḍben­kem­id ass­a anwa wa i m­yennan ur kem­yettaǧǧa ara

d amɣar d aciban ay sliɣ heddren ggran­as­d sin wuglan ad s­ɣlin ɣur­m

tqebleḍ ur teẓriḍ amek i tga ṣṣifa­s asmi ara t­twaliḍ ɣlint­as tuɣmas

a tin umi d­nnan mebruk zzwaǧ­im anwa i m­yebɣan lferḥ deg wexxam­im

yefka tijuɛal fell­am ad kem­yesɛu mi kem­ifut lḥal qqar wwiɣ daɛwessu

ɣas ruḥ yid­s ddu akken yebɣu yili

ssarameɣ­am zzhu d wussan lɛali

Page 100: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 100 ­

A yemma yemmani (08­2003)

a yemma yemmani terra­t d abudali aqcic xerben­as lumur fell­as icerreg lpaspur a yemma yemmani

a yemma yemmani yetṣubu yettali yettraǧu ṭṭaq ad yeldi s wemzur ad s­d­terr tili a yemma yemmani

a yemma yemmani i s­yura ur s­d­terri nettat terra­d taduli netta i usemmiḍ d webruri a yemma yemmani

a yemma yemmani yesleb d abudali yekfa ugarru s rrfaɛi i yesɛedday lyali a yemma yemmani

a yemma yemmani lfeṭṭa dehbani i yebɣu yehder yini ɣur yelliz ad yethenni a yemma yemmani

a yemma yemmani lecɣal xerben d tirni ɣer deffir i yettwali mi iger aquddim yeɣli a yemma yemmani

Page 101: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 101 ­

Ass­a d lferḥ­iw (05­2000)

ass­a yennecraḥ wul­iw yerra iɣeblan akin yeffeɣ­d ṣṣut n tadart­iw n yelmeẓyen d telmeẓyin yeǧǧuǧǧeg yezha lxaṭer­iw nekk d leḥbab­iw slilwemt a tulawin

yejba­d yiṭij d tziri tesdukel­aɣ tayri a Rebbi s teɣzi n leɛmer anwa wa d gma ayenni leḥbab­iw d tirni mi d­jban axxam yeɛmer a tamɣart heggi lḥenni ad d­yekcem yesli mmagremt a tullas s amnar

sseḥmumt ṭṭbel i wurar ṣṣut s idurar ad inadi yal amkan tejba­d teslit n wenẓar d tiziri n wedrar i s­imudd win i s­yefkan amzur teɣzi d imurar mi d­tekcem tufrar yecbeḥ wexxam i tt­yesɛan

farṣemt urar a tullas iḍ­agi cfumt­as d lferḥ s teɣzi n leɛmer isli gar­aɣ d alemmas gret ibernyas fell­asen sser d acercer

Page 102: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 102 ­

kkremt yal ta s nnuba­s s rrdif d umeqyas timlilit yid­neɣ lefjer

awi­d afus­ik afus ayeffus siwel i leḥbab­ik i at ubernus

awi­d afus­ik afus azelmaḍ siwel i watmaten­ik yes­sen i tcebbḥeḍ

Page 103: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 103 ­

Yeffeɣ leɛqel (29­05­2000)

a tizya yeffeɣ­iyi leɛqel ma ttuɣ ttuba lasmaḥ zzin­is yecba iḥiqel s umeslay­is yessefraḥ

yeffeɣ­iyi leɛqel mi t­ẓriɣ yeqqel uzelmaḍ d ayeffus awal akken ad as­t­id­iniɣ ɣas d tayri ɣur­i drus

usmeɣ fell­as di targit ḥemmleɣ­t kan i nekkini ɣur­i yiwet ur tt­id­ǧǧit yehder win yebɣan yini ɛedremt­iyi a tullas tewwet deg­i tin ur t­nessin fkiɣ tarwiḥt­iw fell­as ɣas s akal ddaw tmedlin

sneɣ tayri d lemɛani ɣur tayet­is mi ssumteɣ yid­s ṭṭlam d tiziri s wul­iw s ul­is mi kecmeɣ

ɛfumt a tizya fell­i leɛqel dayen iruḥ yehmel yeɛreq ṣṣwab i yimi idac yedda d win ḥemmleɣ

Page 104: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 104 ­

A taqcict («d anelmad di tesdawit») (05­2000)

d anelmad di tesdawit a taqcict awi­t uqbel lvisa n lpari s leḥmala n wul ḥader­it deg irebbi­m err­it ma ula nndama ad m­d­teggri a tawaɣit

d anelmad deg llisi fell­as ttweṣṣi ḥader tewɛer ddunit ɣur­m fell­as steqsi ḥader ad yetruzi sers­it ɣur­m ɣas jmeɛ­it a taqbaylit

d anelmad di lakulat ur yesɛi tuyat dayen yeɛya di ddunit dduklent­as­d lmeḥnat snint ɣer lmertat cebbḥent­as­d udem am teslit a tindemmit

d anelmad dayen ijemmel ɣas yerwa leɛqel yiwwas ad yeǧǧ tamurt­a ḥader­it ma ulac ad m­yerwel gar wallen ad m­yentitel ad t­tectiqeḍ di tirga a tiwuɣa

ḥader­it s afus­im cudd­it anda truḥeḍ awi­t am umeqyas deg ufus­im

Page 105: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 105 ­

dayen yeɛya di ttemrit tamurt tɣurr­it ad m­d­yerr taxatemt­im a tawaɣit

Page 106: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

TASERTIT

yeɛreq wawal i usefru waqila akka ara tt­fakeɣ tasirt mi tt­yeǧǧa usegru

fiḥel ad wen­t­id­sfehmeɣ tamurt yeḥkem bururu

tewwi daɛwessu yes­s nekk dayen ur ttamneɣ

Page 107: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 108: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 108 ­

Tiɣri

ssutreɣ­k ay allaɣ ḥess­d i teɣri­w err­d ssefhem­iyi­d di lqum­a win umi teɛreq deg wass lḥed mi yerǧa ulaḥed yenwa a tt­yaf deg wass lǧemɛa tizya­s mi twehha teddem­d tament tenḥel­d netta yeṭṭes di trakna qbel a tt­yebnu tegrareb­d ɣef lsas tedrem­d yecceg ucekkub i truka i yeẓḍa ffɣen­d d iɣrisen leǧyub­is qqersen yeddem aɛekkaz i tteṣrif yessenz akk iyaẓilen ddan ifeggagen ar ass­a mazal kifkif a lwexda yid­neɣ iṣaren nerɣa am yesɣaren truḥ Lezzayer di tnifift

Page 109: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 109 ­

A nerǧu Lezzayer ad tṣeggem (11­06­1991)

a nerǧu lezzayer ad tṣeggem fell­aneɣ ad ifak lḥif ur neɣɣar ur nxeddem laẓ a ɣ­yerǧu a d­yeww lexrif lfakya si Birxadem timẓin a d­nemger si Ṣṭif

a nerǧu lezzayer ad terbeḥ ad terr i tarwa­s lxir a s­nceɛlet lemṣabeḥ a tt­yenǧu Rebbi seg yegmir a d­nelhu d tẓallit d ccḍeḥ lɛula a d­tekk si wadɣir

a nerǧu lezzayer ad tegmu ad terr lxir i tarwa­s nekni ad nerr aɣummu yeɣli­d yiḍ neɣ yali wass zzit si Tizi Wezzu lgaz si Ɛin amennas

a nerǧu lezzayer ar timɣur ad tagar merra Lafrik a s­nseddeq s lbabur lgaz nneɛma d lefrik sleɣ­itt a Ḥlima teččur s ččina n Bufarik

a teǧǧuǧǧeg lezzayer yiwwas a nerwu lerbaḥ nekni a s­newwet abendayer lḥaǧ a d­yers ɣer ccḍeḥ ma terwi merra tenger a nqabel s wad ucayeḥ

Page 110: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 110 ­

a tegmu lezzayer am tiyiḍ a d­mɣin merra yigran nekni a s­nessali aceṭṭiḍ si Ɛennaba ɣer Wehran anda terwi ma tettɣiḍ s txutam n Sulayman

a tegmu lezzayer yiwwas a tt­nessali s igenni a tagar merra tizya­s ad asment seg­s d tirni winna yellan d axemmas a t­nerr ad yezdeɣ leɛli

Page 111: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 111 ­

Taǧǧalt ɣur­wen (18­11­1994)

teqqim­d d taǧǧalt ɣur­wen yiwen ur as­iga leqrar yettwečč lḥeqq­is gar­awen targa tefka­tt i yeɣẓer idammen ur ɛad kkawen swan iɣeẓrawen terram taɣzut d aqerqar

teǧǧa­d dderya n leḥram tura ixab lqim­is wid akken akk zik i s­temɣam ara irefden tiɛdilt­is abrid iɣer tt­tewwim d ṭṭlam tɛemmdem teẓram ur yessufuɣ webrid­is

zik ɣas tenḥaf tessaǧew tuli tfalla deg nurar­is wi ffuden deg­s ad isew teṣṣer laẓ n warraw­is ɣur­wen tura mi tezdew tebda­tt­id teslew dayen rkan iẓuran­is

tugi ad temmet s uselqef ɣas rebjen­tt igerfiwen terɣa tsax tettwajerref ɣur­s ur d­igir yiwen teddem taylut i uṣerref terreẓ tettwaɛkef a nndama n wid s­immuten

tiggujelt tuǧǧla d ṭṭlam almi ḍṣant tǧiratin zik s yes­s i sɛant ccan qesdent­tt­id s tyelwatin

Page 112: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 112 ­

ass­a tečča­t d asemmam d tarwa n leḥram i s­d­ineǧren timedlin

yeɛreq wawal i usefru waqila akka ara tt­fakeɣ tasirt mi tt­yeǧǧa usegru fiḥel ad wen­t­id­sfehmeɣ tamurt yeḥkem bururu tewwi daɛwessu yes­s nekk dayen ur ttamneɣ

Page 113: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 113 ­

Ttru­d a yemma ttru­d (04­03­1996)

ttru­d a yemma ttru­d akken ara ḍṣen warraw­im ma mazal imeṭṭi rnu­d uqbel ad tfak tezmert­im iɣes­im dayen ihudd i ɣ­d­yeggran d imeṭṭawen­im

seg imeṭṭi­m i ɣ­d­yekka lferḥ mi ara tettruḍ i nettaḍṣa mi ara d­tnehqeḍ i nferreḥ d kemm kan i nettɛassa deg­m ulamek nsemmeḥ nerra di teylut tagersa

ɣas imeṭṭi­m d aberkan yuǧew­d irden mellulen inuda­d mkul amkan idel wid i d­yettlalen ɣas iɣsan­im dayen rkan yes­sen i ddren igujilen

ɣas akken irebbi­m hraw ɣas wessiɛit ifadden­im neddem taylut i tiǧǧaw lexlaṣ­is s imeṭṭawen­im i yecbeḥ yejdi d tignaw lemmer rran­am lxir­im

xerṣum lemmer nessel­itt tyemmat iseg d­nteṭṭeḍ s tezdeg d tlaba nessels­itt yir afus ur tt­yettaweḍ ziɣ i wesgugel neḍfi­tt mi ngen nekker­d ad tt­neṭṭeḍ

Page 114: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 114 ­

ɣas akken ur am­zmireɣ i ṭṭḍeɣ seg­m werǧin ttuɣ nekki s imeṭṭi­m i d­ddreɣ d idammen n baba i tsummuɣ deg wul­iw ad kem­zedɣeɣ lxir­im i lebda ad s­cfuɣ

Page 115: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 115 ­

Win umi tebra Ḥlima (1993)

win umi tebra Ḥlima d gma­s i tt­id­ixeḍben iqeffafen kkren­d merra ččan tarbut n nnɛi­nsen lqaḍi mi yestenya nutni kkren­d ad ceḍḥen ɣef taddart yekfa usigna a tiyita deg­s yersen

am zun xuṣṣen inexḍaben am zun fuken warraw­is am zun ulac irgazen am zun ur tettaf bab­is ɣef lluḥ ruḥen am ibawen wa di Marikan wa di La Swis a tiyita deg­s yersen tebra i cciṭan tuɣ iblis

s lbarud yewweḍ igenwan nugad kra ad d­yennulfu aṭas n wid i yenwan zunit ass­a i d cessez­le­feu ferḥen ula d lexwan awi­d kan ur s­iberru ǧahennama n cciṭan tif lǧennet i sen­nettmuddu

ǧǧan­as­t­id imenza sɣur gma­s yewwi lmitaq asmi s­tṣeggem twenza yectaq taxxamt n uberwaq win umi fell­as i tezza tasa­s yebɣa ad yeṭṭerḍeq yelli­s n yizen d tsedda ass­a yuɣ­itt wemnafeq

Page 116: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 116 ­

tedda teslit dayenni yekfa ṭṭbel tekfa tmeɣra yestenya lmir d lqaḍi ɛinani ulac tuffra mmaren waman deg urekti tura mi s­d­yestufa wwet ad tekker ay azzayri teɣli­yas tesmirt teḥfa

awal­iw aneggaru ma mmuteɣ cfut fell­as cfut asmi ara s­d­yebru anwa ara tt­yaɣen daɣ d gma­s lǧifa ɣer bururu zeddiget yessemsed­as tuɣmas mi tt­yeṭṭef ulac din berru d ta i d tasadit n baba­s

Page 117: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 117 ­

Dayen a tamurt­iw (2001)

dayen a tamurt­iw dayen yekfa usirem­iw lemmer ara teḥluḍ ad muddeɣ idammen­iw

yiwen yeǧǧa arraw­is wayeḍ iruḥ yenger mazal idammen­is ar ass­a deg yeɣẓer tazmert n temẓi­s truḥ ɣef Lezzayer seg wasmi neṭlen udem­is dayen ur yettwabdar

a ṣṣut­iw aweḍ s aẓekka hder­as i win iyi­yeǧǧan yemmut ḥedreɣ­as tamurt tettwaweḍ leɛrur sebben­as dayen iɣed­is semmeḍ fkan­tt ɣer leflas

ɣlin yizmawen ɣellten imeɛfan ggran­d igujilen ɣer lḥebs i ten­rran gar­asen yiwen d argaz ur d­iban wid akken i ɛuhden xedɛen di laman yeḥnunef yiseɣ ṣebrent tulawin ɣef tmurt­nneɣ nečča tirṣasin ɣer lehna neffeɣ

Page 118: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 118 ­

leǧnas ttwalin ziɣen nettwaxdeɛ tuǧǧla d tifawtin

lɛahed i mudden i yergazen yeɣlin ɣef warraw­nsen di lɛezz ad ilin lxir i ten­yeqlen d acifun d temṣelḥin d tulawin­nsen i rran d taklatin

Page 119: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 119 ­

Yehlek wezger... (03­1993)

yehlek wezger qqden aɣyul a lwexda­k ay ul lexsen zik yefra uzemni yuɣal i wefɣul

llah lḥedd a yiwen rsen­tt yemnayen tarikt tuɣal i weɣyul kkawen yimawen

zik ikerrez i leḥfa imger­itt d taffa yers­as­d wejrad yessaff­itt yeǧǧa­d akerfa

llah lḥedd a ɛaǧaba aql­aɣ nebbehba nedda di teqlaḍt am lmal nenza di rreḥba

llah lḥedd kfan lehdur kecmen­tt at leɛrur taɣzut zik yerwan irden rran­tt i uhucur

Page 120: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 120 ­

Tenherwal (18­05­2000)

tenherwal a dda Qasi tcudd ur tefsi yella Rebbi ad d­yerr talwit tamurt truḥ di tɣersi llsen­tt am tiɣsi tensa berriket am tirgit

tenherwal a dda Leḥlu dayen ur tḥellu yella Rebbi ad d­yaf iɣef­is tamurt yeḥkem ǧeɣlellu tewwi daɛwessu s ttmam nzan lerbaḥ­is

tenherwal a dda Ḥmimi tsax d tirni yella Rebbi ad d­yaf ddwa tamurt truḥ dayenni d atemmu tesni tedda d tḥemmalt n ccetwa

tenherwal a dda Mbarek Rebbi ad ibarek s uɛuzzu d teɣzi n leɛmer tamurt dayen tettwamlek nekni ula amek win yelluẓen isebbeḥ idekker

tenherwal a dda Lbacir tuɣal ɣer deffir d taneggarut di tmura teɣli terreẓ deg ugecrir teɛɛudder ur tekkir i fell­as Rebbi yura

Page 121: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tidwirin

­ 121 ­

tenherwal a dd Rabeḥ tugi ad terbeḥ a Rebbi teɣzi n leɛmer d tasa n tarwa­s i tejreḥ wayeḍ ad s­d­iceṭṭeḥ yesserhen­itt yefka­tt s iɣẓer

tenherwal a dda Lmexttar truḥ deg uxeṣṣar tsax tawriqt­is teqleb yefka­tt wungif ɣer yeɣẓer anwa ara s­d­yerren ttar i s­yeḍran yecba lekdeb

tenherwal a dda Ḥmadac ctaqen warrac tixeddimt d leqraya tewḥel taduṭ deg uqerdac tifrat­is ulac i ṣebren ma drus aya

tenherwal a dda Meẓyan kkawen iɣeẓran wamma taɛwint err akin tamurt tuǧew­d s iyelwan wid tt­id­iḥellan la rekkun ddaw tmedlin

Page 122: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Tiẓrigin n Usqamu Unnig n Timmuzɣa Editions du Haut Commissariat à l'Amazighité

­o­O­o­

Collection “Idlisen­nneɣ” 01­ Khalfa MAMRI, Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n timmunent, 2003

(Tasuqelt Abdenour HADJ­SAID d Youcef MERAHI ) 02­ Slimane ZAMOUCHE, Uḍan n tegrest, 2003. 03­ Omar DAHMOUNE, Bu tqulhatin, 2003. 04­ Mohand Akli HADDADOU, Lexique du corps humain, 2003. 05­ Hocine ARBAOUI, Idurar ireqmanen (Sophonisbe), 2004. 06­ Slimane ZAMOUCHE, Inigan, 2004. 07­ S. HACID et K. FERHOUH, Laṣel ittabaɛ laṣel akk d : Tafunast igujilen, 2004. 08­ Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE, Lexique des sciences de la terre et

lexique animal, 2004. 09­ Lhadi BELLA, Lunǧa, 2004. 10­ Antoine de St EXUPERY, Le Petit Prince, 2004 (Tasuqelt Habib Allah

MANSOURI, Ageldun amecṭuḥ ) 11­ Djamel HAMRI, Agerruj n teqbaylit, 2004. 12­ Ramdane OUSLIMANI, Akli ungif, 2004. 13­ Habib Allah MANSOURI, Amawal n tmaziɣt tatrart, édition revue et augmentée,

2004. 14­ Ali KHALFA, Angal n webrid, 2004. 15­ Halima AIT ALI TOUDERT, Ayen i ɣ­d­nnan gar yetran, 2004. 16­ Moussa OULD TALEB, Mmi­s n igellil, 2004 (Tazwart : Youcef MERAHI) 17­ Mohand Akli HADDADOU, Recueil des prénoms amazighs, 2004. 18­ Nadia BENMOUHOUB, Tamacahut n Basɣar, 2004. 19­ Youcef MERAHI, Taqbaylit ass s wass, 2004. 20­ Abdelhafidh KERROUCHE, Teɣzi n yiles, 2004. 21­ Ahmed HAMADOUCHE, Tiɣri n umsedrar, 2004. 22­ Slimane BELHARET, Awal ɣef wawal, 2005. 23­ Madjid SI MOHAMEDI, Afus seg­m, 2005. 24­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric I, 2005. 25­ Collectif, Tibḥirt n yimedyazen, 2005. 26­ Mourad ZIMU, Tikli, tullisin nniḍen, 2005. 27­ Tayeb DJELLAL, Si tinfusin n umaḍal, 2005. 28­ Yahia AIT YAHIATENE, Faḍma n Summer, 2006. 29­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric II, 2006. 30­ Lounes BENREJDAL, Tamacahut n bu yedmim, 2006. 31­ Mezyan OU MOH, Tamacahut n umeksa, 2006. 32­ Abdellah ARKOUB, Nnig wurfan, 2006. 33­ Ali MAKOUR, Ḥmed n ugellid, 2006. 34­ Y. BOULMA & S. ABDENBI, Am tmeqqunt n tjeǧǧigin, 2006. 35­ Mohand Akli SALHI, Amawal n tsekla, 2006. 36­ O. KERDJA & A. MEGHNEM, Amawal amecṭuḥ n ugama, 2006. 37­ Ali EL­HADJEN, Tudert d usirem, 2006. 38­ Hadjira OUBACHIR, Uzzu n tayri, 2007. 39­ Djamel BENAOUF, Di tmurt uɛekki, 2007. 40­ Akli OUTAMAZIRT, Targit, 2007. 41­ Mohamed Salah OUNISSI, Tametna n umenzu, 2007.

Page 123: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

42­ Ramdane ABDENBI, Anagi, 2007. 43­ Ramdane LASHEB, Ccna n tlawin ɣef ṭṭrad 54/62, 2007. 44­ Said CHEMAKH, Ger zik d tura, 2007. 45­ Said IAMRACHE, Timenna n Saɛid Iɛemrac, 2007. 46­ Mohamed MEDJDOUB, Baba Carlu, 2007. 47­ Nadia BENMOUHOUB, Tafunast igujilen, 2007. 48­ Ali MOKRANI, Agama s tugniwin, 2007. 49­ Fatma ELKOUCHA, Tamedyazt n Yasmin, 2007. 50­ Naima HADJOU, Amennuɣ n tudert­iw, 2007. 51­ Hocine LAOUES, Gar umqadmu d umnelti, 2007. 52­ Omar KHAYAM, Rubaɛiyyat, 2007 (Tasuqelt Abdellah HAMANE) 53­ Ferdinand DUCHENE, Tamilla, 2007(Tasuqelt Habib Allah MANSOURI) 54­ Slimane ZAMOUCHE, Agellil akk d ineffuten yelhan, 2007. 55­ Djamel HAMRI, Anadi di tmedyazt, 2007. 56­ Khaled FERHOUH, Ḥku­yaɣ­d tamacahut, 2007. 57­ Lhadi BELLA, Awal d usefru, 2007. 58­ Omar DAHMOUNE, Agu, 2007. 59­ Yahia AIT YAHIATENE, Untigun, 2007. 60­ Tiddukla Yusef U Qasi ­ Si Muḥend U Mḥend, Tafaska n tmedyazt, 2008. 61­ Sadi DOURMANE, Abrid n tudert­iw, 2008. 62­ Dahbia AMOUR, Tudert s tmedyazt, 2009. 63­ TANASLIT, Akli n tayri, 2009.

Actes de colloques 01­ Actes des journées d'étude sur La connaissance de l'histoire de l'Algérie, mars

1998. ­ Actes des journées d'étude sur L'enseignement de Tamazight, mai 1998. ­ Actes des journées d'étude sur Tamazight dans le système de la

communication, juin 1998. 02­ Actes des journées d'étude sur Approche et étude sur l'amazighité, 2000/2001. 03­ Actes du colloque sur Le mouvement national et la revendication amazighe,

2002. 04­ Actes du colloque international sur Tamazight face aux défis de la modernité,

2002. 05­ Actes des séminaires sur la formation des enseignants de Tamazight et

l'enseignement de la langue et de l'histoire amazighe, 2003. 06­ Actes des colloques : Identité, langue et Etat ­/­ La permanence de l'architecture

amazighe et l'évolution des cités en Algérie, 2003. 07­ Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight, mars

2004. 08­ Actes du stage de perfectionnement des enseignants de la langue amazighe,

30/31 mars 2004. 09­ Actes du Colloque : Le passage à l'écrit des langues et cultures de tradition orale,

le cas de Tamazight, 2004. (Voir Timmuzgha N°13) 10­ Actes du Colloque : La littérature amazighe : de l'oralité à l'écrit, 2005 (Voir

Timmuzgha N°14) 11­ Actes du Colloque : Tamazight dans les médias et à l'école : hypofonctionnalité

et usages du lexique, 2006 (Voir Timmuzgha N°15) 12­ Actes du colloque sur Le patrimoine culturel immatériel amazigh, 2006.

Page 124: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

13­ Actes du colloque sur Le libyco­berbère ou le Tifinagh ; de l'authenticité à l'usage pratique, 2007.

Revue « Timmuzgha » Revue d'études amazighes du Haut Commissariat à l'Amazighité : N° 1, avril 1999, ­­­­­ N° 19, août 2008.

­ N°10, octobre 2004, Spécial Mohya, Entretien. ­ N°12, décembre 2006, Tajmilt i Si Muḥend U Mḥend. ­ N° spécial en Tamazight :

. N°16, janvier 2008.

. N°17, avril 2008.

. N°19, août 2008.

Revue « Tamazight tura » Revue en Tamazight du Haut Commissariat à l'Amazighité : N° 1, janvier 2009.

Autres publications 01­ Chafik MOHAMED, Aperçu sur trente trois siècles de l'histoire des imazighènes,

1997. 02­ Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000. 03­ Idir El­Watani, L'Algérie libre vivra, 2001. 04­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son

harmonie. Tome1, Histoire et fondements d'un débat argumentaire, 2007. 05­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son

harmonie. Tome2, Analyse et représentation phonologique, 2007. 06­ Collectif, Mouloud FERAOUN, Evocation, Actes du Colloque, 2008. 07­ Catalogue des publications du HCA, 2008.

Consultings 01­ Kamel BOUAMARA, Nekni d wiyiḍ, 1998. 02­ Mouloud FERAOUN, Ussan di tmurt, 1999 (Tasuqelt Kamel BOUAMARA) 03­ Nora TIGZIRI ­ Amar NABTI, Etude sur « L'enseignement de la langue amazighe:

bilan et perspectives », 2004. 04­ Iddir AMARA, Les inscriptions alphabétiques amazighes d'Algérie, 2006. 05­ Kemal STITI, Fascicule des inscriptions libyques gravées et peintes de la grande

Kabylie, 2006. 06­ Mohand Akli HADDADOU, Dictionnaire des racines berbères communes,

2006/2007. 07­ Abdellah NOUH, Glossaire du vocabulaire commun au Kabyle et au Mozabite,

2006/2007. 08­ Sadaq BENDALI, Awfus amaynut n tutlayt tamaziɣt, 2007. 09­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit, 2007. 10­ Kamel BOUAMARA, Amawal n tunuɣin n tesnukyest, 2007. 11­ Moussa IMARAZENE, Manuel de syntaxe berbère, 2007. 12­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tmedyazt taqbaylit, 2007. 13­ Moussa IMARAZENE, Timɛayin n leqbayel, 2007. 14­ Nora BELGASMIA, L'expression écrite en tamazight, 2007. 15­ Mouloud LOUNAOUCI, Projet de création d’un Centre de terminologie

amazighe, TERAMA, 2007.

Page 125: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

16­ Zahir MEKSEM, Isuraz n usezdi tenmeẓla taḍrisant n tmaziɣt : Asnekwu d tesleḍt, 2008.

17­ Mohammed Brahim SALHI, La tariqa Rahmaniya : De l’avènement à l’insurrection de 1871, 2008.

18­ Fakihani TIBERMACINE, Tanast u kajjuf, 2009.

Page 126: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Cet ouvrage est publié dans le cadre de la collection “Idlisen­nneɣ”

Initiée par la Direction de la promotion culturelle du Haut Commissariat à l'Amazighité

© Tous droits réservés

Conception et PAO :

Dépôt Légal : 1592­2009 ISBN : 978­9947­865­25­5

Page 127: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)

Achevé d'imprimer sur les presses de Les Oliviers

Tizi­Ouzou Tel : 026­21­07­19 Fax : 026­21­95­40

Page 128: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)
Page 129: HCA Idlisen-Nnegh - Tidwirinn (Said Abdelli)