52
1 Kristian Tlangau www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

1Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Page 2: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

2Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Synod PuipateModerator : Rev. F. LalrinnungaSecretaries : Upa R. Dêngzîkpuia (Sr.)

Rev. R. Vânlalnghâka (Jr.)Finance Officers : Rev. P.C. Pachhûnga

Rev. H. RemthangaStatistician : Rev. R. LalnuntluangaSr. Executive Secretary : Rev. Lalramliana PachuauExecutive Secretary : Rev. B. Sângthanga

Kum 107-na June 2018 Bu 1,269-na

Editor : Rev. Dr. C. Chawnghmingliana Ph. 2316411(R)Joint Editors : Rev. P.C. Pachhûnga

Upa H. RonghâkaUpa Prof. R.L. ThanmawiaRev. P.B. Mankima

Business Manager : Upa C. LalbiaktluangaSynod Office, First FloorMission Vêng, Aizâwl – 796 001

Office Phone 2324590; e-mail: [email protected]

Kum khat lâk man : Rs. 50.00A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First

Floor, Mission Vêng, Aizâwl hriattîr tûr.

Thu chhuahte hi Editor ngaih dân a ni vek kher lo.

The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram

A CHHÛNGA THU AWMTE

1. Editorial 1

2 . Mizoram Synod 2

3. Lâwrkhâwm 10

4. Zawhna leh Chhânna 17

5. Sermon: (1) Ka thlarau zâwkin le 24

(2) Thawh harh a hun 30

6. Harhna leh Mizoram Presbyterian Kohhran \obul 33

7. Serampore College kum 200 pualin 40

8. Sûnna 43

Page 3: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

3Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Editorial

PENTIKOS LEH RINGTUTE

Pentikos tih hi Grik \awng a ni a, sawmngana tihna a ni. Israelhokût pawimawh tak a ni. Israelho zîngah chuan he kût hi ChawlhkârKût, Buhseng Kût, Buh thar tirh Kût ti tein an lo sawi \hîn.Puithiamte chhût dân chuan Kalhlên Kût zawha sabath ni hmasaber a\anga chhûta chawlhkâr sarihna emaw, ni sawmngana emawahhman \hin a ni.

Thuthlung Thar hunah chuan Isua thawhleh hnu ni 50-naah(Pentikos niah) Jerusalem khuuaa ringtu pung khâwmho zîngahThlarau Thianghlim a lo thleng a, heta \ang hian Thlarau Thianghlimthlenna niah hman \an a ni ta a ni. Pentikos Ni-a ringtute zîngaThlarau Thianghlim a lo thlen khân thil chhinchhiah tûr hrang hranga awm, pakhat chauh sawi ila:

‘An zain hmun khatah an awm khâwm vek.’ Hmun khatah,rilru hmun khatin an awm khâwm vek a, \hahnemngai takin an\awng\ai a, thâwklehkhatah Thlarau Thianghlim chu a lo thleng ta anih kha. An awm khâwmna hmun hi khawi lai nge tih sawi a awmlo. Mahse, hmun khatah an awm khâwm vek si. Tûnlai ni ta se la,ringtute awm khâwmna chu Biak In a ni ngei ang. An zavaiin aninkhâwm vek a nih hmêl. Tûnlai hian inkhâwm te hi kan va peih lota êm! Thlarau Thianghlim ko eih tûr khawp hian hmun khatah,rilru hmun khatin kan awm khâwm ve em? Chutianga rilru hmunkhat pua, hmun khata awm khâwma, \hahnemngai taka \awng\ainachuan Thlarau Thianghlim a au eih \hîn.

Page 4: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

4Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

– Executive Secretaryi/c Publicity, etc.

1. Educationw April 7-8, 2018 khân West

Phailêng Chhimvêng KohhranahEducation Campaign buatsaih ani a, Upa D.P. Biakkhûma,campaigner a kal a, April 11-13,2018 khân Phainuamah PESSchool hrang hrang tlawhin PuP.C. Vânlalhruaia, Supervisor ofSchools a kal bawk.

w April 27, 2018 khân Reiekleh West Lungdâr PES tlawhinRev. B. Sângthanga, ExecutiveSecretary leh Pu P.C.Vânlalhruaia te an kal.

2. Worship Deptt.w April 10 & 12, 2018 khân

Zotlang Kohhranah Zai Hruaitraining neihpuiin Tv. H.Lal\hazuala, Instructor leh R.Laltlansânga te an kal.

w April 12-13, 2018 khânChamphaiah ConductorsTraining neihpuiin Pu H.Lalrinmawia, Instructor a kal.

w April 28-29, 2018 khânSamlukhai Kohhranah HlaHruaitu Training leh FinanceCampaign neihpuiin UpaLalrinmuana, Synod OfficeSuperintendent leh Tv.Malsâwmkima, Mission Veng tean kal.

3. K|Pw April 11, 2018 khân YRC

hmun chu kum 2018 - 2020chhûnga Central K|P Hruaitutharten an tlawh a, Leader Rev.Dr. K. Lallâwmzuala, UpaRosângliana, Asst. Leader, PuRochungnunga, Gen. Secretary,T. Upa Ricky LalrammawiaRalte, Asst. Secretary leh Dr.Lalrotluanga, Treasurer te ankal. Youth Recreation Centresakna tûr atâna lei laih a nihtawh chinte enin, lei laih lahmabâk te an thlîr ho. Hma lâkzêlna atâna thil pawimawh tûrtengaihtuahin, chak zâwka hmalâk a nih theih dân tûrte an sawiho nghâl.

Page 5: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

5Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

w April 20-22, 2018 khânNEICCYA Silver Jubilee lawm ani a, he Silver Jubilee lawmna hiKJP Synod Mihngi ten thlenginUmpling Presbyterian Church,Jingiaseng Samla-ah nghah a ni a.Central K|P hruaitute, SynodChoir leh palai thlante an kal a,Shillong Branch ten Central K|Paiawhin Cultural item an entîr.

w April 27-28, 2018 khânCentral K|P Committee chuanSynod Conference Centre-ahriak lûtin Orientation cumRetreat an hmang a, programmehi hun thumah \hen a ni a, Rev.Dr. K. Lallâwmzuala leh Rev.R. Lalhmingthanga, MissionVêng Bialtu hnên a\anginthuchah ngaihthlâk a ni a, UpaZonunmawia, Mission VênginCentral K|P kalphunghrilhfiahin zawhna leh chhânnahun a hmang a, sharing hun hmana ni bawk.

4. Revival Deptt.w April 14-15, 2018 khân

Rullâmah Kristian ChhûngkawCampaign neihpuiin Rev. K.Rolungmuana, Revival Director,Tv. Lalchhanhima leh Nl. RebeccaZorini, zaithiam te an kal.

w Synod Revival Speaker-tenhetiang hian hun an hmang:

April 10-15, 2018 chhûnginZânlâwn kohhranah crusade,Speaker V. Thanghuama.

April 10- 15, 2018 chhûnginKhawiva kohhranah crusade,speaker Laltlanmawia.

April 10-15, 2018 chhûnginMualpheng Kohhranah ram pumhuap beihpui, speaker P.C.Vânlalnghâki.

w April 10-14, 2018 khânSynod Revival Camping Centre,Neibâwihah camping buatsaih ani a, speaker Tv. HenryLalhmingthanga, Knight for ChristTeam a ni. Camp-a lût zawngzawng hi mipa 148 leh hmeichhia11, an vaiin 159 an ni a, harsatnathil avânga camp awm tluan theilo an awm bawk. Camp-ah hiankohhran hrang hrang leh venghrang hrang 39 a\angin an lût a.Camp chhûnga mawhphurhnahrang hrang hi Ramthar VêngPastor Bialin an buaipui a ni.

w April 23-29, 2018 khânRam pum Huap Beihpui kuminatâna a thawh khatna hmanginSynod Revival Speaker-te

Page 6: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

6Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Thingtlâng hmun hrang hrangahan kal.

5. Prison MinistryApril 10, 2018 khân Prison

Ministry an \hu khâwm a,chawhnu lamah IG Prison nêninkawm hona hun an hmang a,Jail lama rawngbâwlna tûr hranghrang leh hma lâk zêl dân tûr tean sawi ho a ni.

6. Chhawmdâwlna peTûn hnaia harsatna hrang

hrang tâwkte hnênah SynodRelief Fund a\angin hetiang hianchhawmdâwlna pêk a ni:

Damlo chhûngkaw 12hnênah ̀ 96,000, kângmei tuarchhûngkaw pakhat hnênah`10,000, vânduaina tâwkchhûngkaw pakhat hnênah`10,000, accident chhûngkawpakhat hnênah ̀ 8,000 leh leimintuar chhûngkaw pakhat hnênah`10,000. A vaiin ̀ 1,34,000.

7. ZinApril 7-8, 2018 khân Aizawl

Kohhranah Finance Campaignhmanpuiin Finance dept. a\anginUpa P.C. Vânlalrova, O/A lehRev. Dr. C. Vanlalhruaia,Ramhlun Vêngchung te an kal.

w April 11, 2018 khânChhingchhîp Mualpui PastorQuarters hmun tûr enin Rev.Lalramliana Pachuau, SeniorExecutive Secretary a kal.

w April 12-21, 2018 khânField hrang hrang - Tripura,Karbi Anglong leh Assam-ah teField Committee neihpuiin Rev.B. Sângthanga, ExecutiveSecretary leh BEC Member teRev. K. Lalthangmawia leh UpaDênghmingthanga te an kal.

w April 18-23, 2018 khânSaiha-ah Bial Inkhâwmpui lehJubilee hmanpuiin Rev. P.C.Pachhûnga, Executive Secetarya kal.

w April 26-27, 2018 khânChhim Bial Committee neihpuiinLungleiah Rev. F. Lalrinnunga,Moderator, Rev. LalramlianaPachuau, Senior ExecutiveSecretary, Upa R. Dêngzikpuia,Synod Secretary, Rev. K.Lalrinmawia, Secretary, SMBleh BEC member - Rev.Lalchhuanmawia leh Upa C.Lalnghâkliana te an kal.

8. SL&PBApril 27-29, 2018 khân

Vângtlâng Bialah Literature

Page 7: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

7Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Seminar neihpuiin Rev. Dr. C.Chawnghmingliana, Editor lehPu Zohmingliana Colney, JointEditor te an kal.

9. MTC Graduation DayApril 18, 2018 khân

Missionary Training College(MTC) Mission Vêngthlangchuan a vawi rukna atânGraduation Day, Pi Zaii Hall,Synod Conference Centre-ahan hmang a. B. Miss zir zo mi13 te thlah an ni.

Programme hi Rev.Vânlalrova Khiangte, PrincipalMTC-in a kaihruai a, Rev.Remlalfaka, MTC Registrar-inGraduate tharte hmêlhriattîrnahun a hmang a, Rev. F.Lalrinnunga, Synod Moderator-in Graduation Day thuchahsawiin MTC Magazine atlângzarh a. Rev. LalramlianaPachuau, Senior ExecutiveSecretary-in zir chhuaktehnênah Certificate a hlâna,Synod Mission BoardSecretary, Rev. K. LalrinmawianGraduate tharte Pathian hnênahlanna hun a hmang. SynodMission Choir vawi hnih an zaia, Upa R. Dêngzîkpuia, Synod

Secretary-in zirlai ti \hate hnênahlâwmman a hlân a, MTCFaculty aiawhin Pi Vânlal-thâwmin thlahna thuchah tawi asawi bawk. Rev. LalduhawmaRâlte-in lâwmthu sawina hunhmangin Rev. Dr. H.Vânlalauvan malsâwmnain akhâr a ni.

Graduaton Day-ah hianB.Miss zirlai ti \hate lâwmmanhlan a ni a. Chûngte chu:

(1) R. Dala Award forBiblical Studies

- Vânlalmalsâwmtluanga

(2) Rohmingthangi Awardfor Theology and Mission

- Lalrintluangi Renthlei

(3) Tirhkoh ChhîngteiAward for Historical Studies

- (i) Asfonse Lal\anpuiaBiate, (ii) J. Vânlalringngheta,(iii) Lalrintluangi Renthlei, (iv) R.Vânlalduhsaki

(4) M. Suaka Award forReligious and Cultural Studies

- Vânlalmalsâwmtluanga

(5) Tirhkoh ThangzâwnaAward for Christian Ministry

- J. Vânlalrinngheta

Page 8: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

8Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

(6) Rev. Dr. LalsâwmaAward for Language Studies

- Ronick Rengnela Durpui

(7) Lalbiakchhûngi Awardfor Academic Excellence

- J. Vânlalrinngheta

(8) Robuanga Award forBest Outgoing Student

- Ronick Rengnela Durpui

10. Mission Boardw April 13-15, 2018 chhûng

khân Aalo Pastor Bial Kayingkhua, General Ground-ah Dr.Robert S. Halliday speaker-ahmangin Healing Crusadehlawtling tak a buatsaih a ni.April 13, 2018-ah mikhualthleng khâwmin, a \an tirh zânhian Pandal-a leng lo mipui anlo pung khâwm a, khua chhe hlemah se mipui an pung tulh tulha, Inrinniah pawh Pandal-a lenglo khawpin mipui an kal khâwmleh a. Pum puar, mit \ha lo lehnatna benvawn nei eng emaw zâtleh ringtu hnungtawlh tawhtentisa leh thlarau damna an changa ni. He Healing Crusade neihnatûr atân hian Zarkawt Kohhraninpawisa an thawh a ni.

11. ATC Valedictory ServiceApril 20, 2018 khân Aizawl

Theological College chuanValedictory Service an hmang a,kum 2017-18 Session-a zirchhuakte thlahna hun an hmang.

Thlahna inkhâwm hi Rev. Dr.C. Lalhlîra, Principal, ATC-inkaihruaiin zir chhuakte hlannahun a hmang a. SynodModerator Rev. F. Lalrinnunganzir chhuakte fuihna thuchah asawi. Upa R. Dêngzîkpuia,Synod Secretary-in lâwmman ahlân a, Rev. F. Lalrinnunga,Synod Moderator-in Certificatea hlân a, Leitan Pastor BialZaipâwl an zai bawk.

12. PBS Farewell & DedicationPresbyterian Bible School

chuan April 25, 2018 khân 42th

Batch Farewell and DedicationProgramme Pi Zaii Hall, SynodConference Centre-ah anhmang.

Programme hi Rev.Lalramliana Pachuau, SeniorExecutive Secretary-in akaihruai a, PBS Principal Rev.Lalneihvûran report a pe. SynodSecretary Upa R. Dêngzîkpuianzir chhuakte hnênah certificate ahlân a, Rev. LalramlianaPachuau-in zirlaite hlanna hun

Page 9: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

9Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hmangin thuchah a sawi a, zirlaiti \hate leh class kal kimte hnênahlâwmman hlan a ni bawk. Pu C.Awithanga Award pawh Pu C.Awithanga chhûngten an hlânbawk a ni.

PBS-ah hian a din tirh a\angatûn thleng hian zirlai 2,044 anawm tawh a, chûng zînga 1,723te chuan \ha takin an passed a.Tûna batch 42-naah hian zirlai 38an awm a, 31 passed-in fail anawm lo va, exam lo 7 an awm.Exam-a ti \ha zual pathumnathlengin lâwmman ̀ 1,000, ̀ 700,`500 hlan an ni a, chûngte chu:

Pakhatna - Vânlalmuanpuia s/o H. Laldawngliana, KhawhaiSouth Kohhran

Pahnihna - Hruaitluangpuii d/oC. Lalramhluna, ChhîpphîrKohhran

Pathumna - H. Lalfakzuala s/oH. Chhanliana, Church of God(Seventh Day)

Batch 42-na zirlai zîngahhian class kal kim mi 10 lai anawm a, lâwmman ̀ 500 \heuhhlan an ni.

Kum 2014 a\angin zirlai zîngaChristian Theology leh Church

Administration & PCIConstitution Subject-a ti \ha berhnênah Pu C. Awithanga Awardhlan \hin a ni a, award hianpawisa fai `1,000 a keng tel.Tûn \umah hian Vânlalmuanpuias/o H. Laldawngliana, KhawhaiSouth Kohhran chuan ChristianTheology-ah 85% leh ChurchAdministration & PCIConstitution-ah 95% hmuin ti \haber nihna a hauh ve ve a ni.

13. Bookroomw Synod Bookroom chuan

Financial Year 2017-18chhûnga budget ̀ 9,49,50,000chu \ha taka khûmin`14,92,30,477 an thawkchhuak a, Bookroom din tirh atasum thawh chhuah \hat ber kuma ni. Budget khûmna hi`5,42,80,477 a ni a, percentagechuan 57% a ni.

w April 23, 2018 zân khânRamthar Vêng Branch K|Psawmna angin Ramthar VêngKohhran Biak Inah LiteratureNight hman a ni a. Pu Lalniliana,Manager, Synod Bookroom-inthuchah a sawi a, Nl. Lalruatdikihnên atangin Pathian fakna hlangaihthlâk a ni bawk. Inkhâwm

Page 10: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

10Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

bânah man tlâwm zâwkalehkhabu hralh a ni a, ̀ 69,130man zet hralh chhuah a ni.

w PRESCOM BEC 273:5 of13.3.2017-in Distributor atânaa ruat, Rev. Remnghâka,Shillong chuan Headquarters-atraining a zawh hnuin April 20khân Shillong-ah DistributionCenter hawn fel a ni leh ta. HeDistribution Center thar hi Rev.Lalbiakchhûnga Pachuau chuanPathian hnêna hlânin a hawng.Shillong-a hawn a lo nih ve lehtâkah hian Synod Bookroomchuan Distribution Center 37 anei ta a, Mizoram pâwnaDistribution Center hawnpahnihna a ni bawk.

w April 24 - 27, 2018 chhûnghian Synod BookroomChurachandpur Branch leh BiateDistributor te en dik a ni a.Churachandpur-ah hian PuVânlaltirha, i/c Stock leh UpaLalringliana te kalin Biate-ahhian Pu K. Lallungmuana leh Tv.Lalhruaitluanga te an kal.

14. MSSUw April 14-15, 2018 khân

Teikhang Bialah Sunday SchoolZirtîrtu Training neihpuiin Upa

Lal\hahluna Ralte, MSSU Asst.Coordinator leh MSSU trainerte - Pu Lalthanchhûnga, Upa K.Vânlalnghâka, UpaZohmangaiha leh Upa C.Lalbiaksânga te an kal.

w April 14, 2018 khânMuallungthu Kohhranah SundaySchool Zirtîrtu Training neihpuiinPi Laldâwnkimi MSSU Asst.Coordinator leh MSSU trainerte - Upa K. Zoremsânga lehUpa R. Lalhmingthanga te ankal.

15. Kohhran HmeichhiaApril 18-20, 2018 khân

PWF Standing Committee,Shillong-ah neih a ni a, CentralKohhran Hmeichhia a\angin PiLalpianthangi, General Secretary,Pi Lalmuanzuali, Asst. Secretaryleh Committee Member 3 an kal.

16. Missionary TrainingCollege (MTC)

April 25 - May 24, 2018chhûng khân MissionaryRefresher Course Trainingbuatsaih a ni a, Lucknow, Patna,Nepal, Jharkhand, Siliguri,Delhi, Home Mission North lehSouth a\angin mi 26-in antraining a ni.

Page 11: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

11Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

17. Campus Ministryw Campus Ministry

thawktute a hnuaia târlan anghian hmun hrang hrangah kalinhun an hmang :April 10, 2018-ah Govt. AizawlCollegeApril 12, 2018-ah Govt. AizawlWest CollegeApril 13, 2018-ah HealthWorker Training Institute,Kulikâwn WestApril 16, 2018-ah Govt. ModelComprehensive School, ModelVêngApril 17, 2018-ah Govt. AizawlEast High School, Armed VêngApril 20, 2018-ah ApolloSchool of Nursing & HealthWorker Training Institute JointServiceApril 20, 2018-ah EvangelicalNurses Fellowship Intlawhtawnprogramme, Health WorkerInstitute, Kulikâwn WestApril 24, 2 018-ah ApolloSchool of Nursing, Luangmual

18. Social FrontApril 17, 2018 khân Hotel

Regency, Zârkawtah TataInstitute of Social Science lehDept. of Social Work, MZUbuatsaih Consultation on HumanTrafficking programme hman ani a, Synod Social Front aiawhinRev. Zoramsânga, Synod Officea kal.

19. Moderator Programme

April 14, 2018 (Inrinni)Zân : Mamit Lungsîr Kohhran

April 15, 2018 (Pathianni)Chawhma : Mamit KohhranKohhranChawhnu : Field VêngKohhranZân : Mamit Hmunsam Kohhran

April 21-22, 2018Chhingchhîp Bial

Inkhâwmpui leh Golden Jubileehmanpui

April 29, 2018 (Pathianni)Chawhma : Ramthar VêngKohhran, AizâwlChawhnu : Ramthar NorthKohhranZân : Ramthar Tlâng VêngKohhran

Page 12: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

12Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kum thum hnuah a panên inhmu leh

Rita Habib, Iraq Kristianhmeichhia kum 2014-a ISIShovin ru bova an hrên beh,pawngsuala mipat hmeichhiatnasala an hralh hnu chu kum thumhnuah a pa nên an inhmu leh.Habib chuan hrên beh a nihchhûng khân a pa nên an inhmuhleh a ring ngai lo va, “Mumangang mai a ni, kum thum hnua kaninhmu leh thei hi ka nuna hunhlimawm ber a ni hial ang, amahchauh hi ka chhûngkaw neihchhun a ni tawh si a,” tiin a sawi.Christian Post-in a târ lan dânchuan, Islam mi firfiakte hiankum thum kalta khân Habib-techênna khua Qaraqosh hi beiin,mi tam tak an that a, hmeichheza chuang zet Habib rual hian anhruai tel a ni.

Habib hi sala an hralh hmahian thla eng emaw zât Mosul-ah an hrêng a, ISIS hovin an hrênbeh chhûng hian vawi li zet mihrang hrang hnênah hralh kualinpâwngsual a ni a, nasa takin ansawisa \hîn a ni. Habib hian,

“Hmeichhe naupang kum kawmi lekte an pâwngsual chu arâpthlâk zual hle a, chûng mitechu dollar 4,000 a\anga 15,000vêlin an hralh leh \hîn a ni,” a ti.Habib hi thla eng emaw zât kalta khân an awmna hmuna ISISho inhumhimna hmun chutichhiain chhan chhuah a ni a.Tûnah hian an chênna inah hruaithlengin a pa nên an inhmu lehtawh a, nun dân pângngai takaan society-a hun hmana, bul \an\hat leh a châk thu a sawi. Amahang bawka hmeichhe dang anhrên behte puih theih a châk thua sawi bawk.

- CHRISTIANHEADLINES

A vawi khat nânhmeichhia thlang

April 2018 khân Penticostalhnuaia kohhran lian berAssembly of God chuan DonnaL. Barrett, Rockside Kohhranpastor chu General CouncilGeneral Secretary atân thlan anih thu puan a ni a, ani hiAssemblies General Councilpuipate zînga hmeichhe GeneralSecretary hmasa ber a ni.

General SuperintendentDoug Clay chuan, kohhranenkawlna kawngah te leh amawhphurhna hrang hrangahinngaitlâwm tak chung sia,hruaitu a nihna a kenkawh thiam

Page 13: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

13Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

dânte sawiin, he dinhmun chelhtûra Donna thlan tlin a ni chu athlâwp thu a sawi a; hun khirhleh harsa, district huap leh rampum huapa a thlen chângpawhin, Pathianin amahhmangin thurâwn fing tak tak anei \hîn a ni, tiin a sawi.

Assemblies of God hianhmeichhia rawngbâwltu atananemngheh hi kum 1914 a\angkhân an kalpui tawh a. Tûndinhmunah ordained minister aneih hmun lia \hena hmun khatvêl hi hmeichhia an ni. Barrett-ihi kum 1988 khân Assembly ofGod minister atân nemngheh ani a, Ohio Ministry Network-ahexecutive member te, Assemblyof God kohhranah Bial hruaituhnate a lo chelh tawh.

Pi Barrett-i hian James T.Bradford a thlâk a. Bradford-achuan, “Hun rei tak Pathianrâwn chunga ka tâna a kawngruat ka ngaihchân hnuin, hunpuma Pastor rawngbâwlna zauzâwk nei tûra Assemblies ofGod General Council-a GeneralSecretary dinhmun a\anga kachawlh phawt hi a ngaiin kahria,” tiin a sawi a. Pi Barrett-ipawhin, “Assemblies of GodGeneral Council-a officer niarawngbâwltu nih hi ka tân chuanchawimawina ropui tak a ni.

Chanvo ropui tak a ni a, hehmuna he rawngbâwl hna kathawk tûr hi ka hlim hle a ni,” ati bawk. Chutih rual chuan,“Lalpan Assemblies of GodFellowhip hmanga rawngbâwlnamin pêk thawk tûr hian ka tlinglovin, ka phu lo tak zet a, kahmaa miten tlin taka herawngbâwlna an lo kalpui tawhanga tih ve chu ka tân thil harsatak a ni ang,” a ti bawk.

Hetiang a lo nih tâkah chuanOhio-a Rockside kohhran awpkhâwmtu leh pastor a nihna chuMay ni 20 khân a kalsan a, PiBarrett-i chuan Rocksidekohhran chu, Lal Isua zuituropui, thawktu inpe tak tak lehhruaitu \ha, a hnu zêla Pathianduh zâwngte hre tûra ke pênpeih reng an nih thu sawiin,“Rockside kohhranhote u, inpastor atân min pawmnaah khânka lâwm tak zet a ni,” tiinkohhranhote hmaah a sawi.

- CHRISTIAN POST

Tân in a\angin Pastorpahnih chhuah zalênOctober 27, 2017 khân

Burma’s Unlawful AssociationAct, chuan hel pâwl KachinIndependence Organization(KIO) nêna inzawmna neiangaia, rinhlelh thil thu avânga an

Page 14: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

14Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

man Pastor Nawng Latt (65) lehPastor Gam Hsenghi (35) te chukum khat chuang tân ina khungan nih hnuin, April ni 17, 2018khân chhuah an ni. Presidentthlan thar U Win Myint chuan midang 37-te nên ngaidaminchhuah zalen an ni a, hêng jailtângte hi politics thil avâng te,damdawi hmanga sumdâwnnaainhnamhnawih avâng leh dânbawhchhiatna dang avângamante an ni hlawm. Pastorpahnihte hi ram timualphotu lehhel pâwl nêna inzawma puhvânga man an ni.

An tânna hmun, Lashioa\anga chhuah an nih hiananmahni hmuak tûrin anchhûngte an rawn pung khâwma, an hlim hle a ni. Pastor ZauRa, Mong Maung khawpuiaKachin Baptist Conventionsecretary chuan, “Chhuah zalenan ni hi kan hlim hle a; chutihrualin, rinhlelh thil thua man lehtântîr mai an ni a, he laia kumkhat leh thla nga zet mai hun anhmang hi anmahni leh anchhûngte tân a pawi tak zet a;hun tam tak an khawh ral a ni,”a ti a. “Hetiang thil a thlen tawhlohna tûrin thuneitute lehmawhphurtute an fîmkhur a ngaihle a. Remna siam tûrintheihtâwp kan chhuah a, he thil

thleng hian sawrkâr leh rammipuite kâra inlaichînna a tichhemai ang tih a hlauhawm a ni,” ati bawk.

Thudawnnain a sawi dânin,November 2016-a Shan state-a Catholic Kohhran Biak In, mimal in leh school te bomb a nihchungchânga media mite an lokawm avâng leh chanchinbumite thla la tûra an puih avânginman an ni \êp a, December, 24,2016-a Byuha Gone sipaihmuna civilian nupa, an in chhiacomplain tûra kalte sawipui tûraan kal chu an lo man ta a ni.

Hêng pastor pahnihte hian St.Francis Xavier CatholicKohhran Biak In Burma sipaithlawhnain an bomb chhiat chua thla la tûrin chanchinbu mitean hruai a, chumi avâng chuanPastor Nawng Latt chu ramtimualphoa, tihhmingchhiat tumapuh a ni a. Hêng an puhnate hirin tlâk lo leh innghahna mumalnei lo tiin an \ang ve thung a ni.Tin, hel pâwl nêna inzawma puhchungchângah, “Hêng pastorpahnihte chênna biala hmun\henkhat hi KIO hel pâwlthununna hnuaia awm a ni a,chumi avânga hêng pastorpahnihte nêna inzawm an nihnaa awm lo,” tiin Pastor Zau Rachuan a sawi.

Page 15: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

15Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Chanchin thara thlalâk lehsipaiten Biak In an beihnahnuhma vêl târ lan a nihin, Burmasipai aiawha ding Maj. KyawZin Htun chuan pastor-te chu amawhpuh a, sipai thuneitutepawhin chanchinbu mite chuchûng thlalâkte tichhe tûr chuanan ti bawk. December 29,2016-a Morning Star News-inan chin hriat a nih loh thu a puanchhuah tâkah chuan an dinhmunkhirh tak mai hi mite hriat a lo nita a. Hemi avânga man an nihhian, Human Rights Watch lehkhawvêl huapa dikna chanvohumhalhtu pâwlte chuan mihringdikna chanvo palzût zâwnga diklo taka sipaite chêtna târ langtûra an \anpui avânga hêngpastor-te hi man an nih avângin,chhuah ngei tûrin Burmasawrkâr an lo nawr ve bawk.

Burma-ah hian 80%Buddhist an ni a, a ram sakhuaanga neih a ni. Kristian chu 9%chauh an ni a, Open Doors’2018 World Watch List-akhawvêl ram hrang hrangaKristianten harsatna an tawhnasat dân indawt an târ lanahBurma hi 24-na a ni a. Hêng thilthlengte hi Kristiante nêk chêpnaatâna an chhuanlam pakhat a nihhmêl hle a ni.

- MORNING STAR NEWS

US-ah Pathian ringtuan tlêm

United States mipui 80%chuangin Pathian ringtuah inchhâlmah se, mipui maktaduai 327 vêlzînga a zahve âwrh chauhinPathian an ring tih Pew ResearchCenter-in a zir chianna tharah atâr lang. American kum 50 leh ahnuai lam zîngah phei chuanPathian ringtu hi 50% aiin antlêm tawh a ni.

Ni 14-17, December 2017chhûnga puitling 4,700 chuangtengaih dân an zir chiannaah PewResearch Center chuan USmipui hmun thuma \hena hmunkhat chuan Pathian an ring lo tihan sawi a. Nimahsela, mihringteaia chak leh thil ti thei, eng thilemaw a awm chu an ring thung.

Mipui ngaih dân an lâka\anga 56% chauhin Pathian anrin thu an sawi a. Hêng zinga atam ber chu Protestantkohhrana mi hângte lehEvangelical Kristiante an ni.Protestant Kohhrana mi hângtezînga 92% zetin Pathian an ringa, Evangelical Kristian zînga91% zet chu he ngaih dânthlâwptu hi an ni bawk. Hênghohian Pathian chu hmangaihnaakhat, engkim hria leh engkim tithei niin an ngai bawk.

Page 16: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

16Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Protestant leh RomanCatholic zînga a zahve aia tamhretin Pathian an rin thu an sawia. Protestant zînga 28% lehCatholics zînga 26% hianmihringte aia thil ti thei hi a awmchu an ring a; mahse, chu chuBible-in a sawi Pathian hi chu anih an rin loh thu an sawi thung.

He zir chiannain a hmuhchhuah pawimawh tak pakhatchu kum naupang lamte zîngahPathian rinna hi a tla hniamlehzual a. Kum 50 leh a chunglamah 66% lai Pathian ringtu anawm laiin, kum 30 leh 50inkârah 49% chauhin he ngaihdân hi an \âwmpui a; kum 30hnuai lamah phei chuan 39%chauhin Pathian a awm an ring ani. Kum 18 leh 29 inkârah 39%chuan Bible-a Pathian ni lo himihringte chungah thil ti thei takeng emaw a awm an ring bawk.

Pew Research Center zirchianna hian Americanlehkhathiam sângte zîngahPathian ringtu hi an tlêm zual tiha hmu chhuak bawk a. HighSchool leh a hnuai lam zirtezîngah 66% chu Pathian awmringtu an awm laiin; collegechinah chuan he ngaih dânpawmtu hi 53% an ni thung.College graduate zîngah phei

chuan hniam lehzualin 45%chauhin Pathian a awm an ring.

Pathian rinna chungchângahparty lian pahnih zînga mi tamzâwkte ngaih dân pawh ainpersan hle a. America mipuiRepublican emaw, RepublicanParty \antute emaw zînga 70%chuan Pathian ring a. Hêng mitehi 72% chu mi ngo an ni.Democrats leh DemocraticParty \antute zînga 45% chauhinPathian an rin thu an sawi a. Mingo Democrats zînga 32%chauhin Pathian an rin laiin, mihâng Democrats zînga 61% laiinPathian an ring ve thung.Democrat-te zîngah hianRepublican-te aiin Bible-inPathian a sawi ni lo; thil ti theitak dang a awm ringtu lehPathian awm ring lo hrim hriman tam zâwk a ni.

Kum khat kal taa GallupSurvey-in a târ lan dânin kum 40hnua a \um khatna atânAmerican zîngah, “Bible hiPathian thu ngei a ni a, a ziakang ang hian pawm mai tûr ani,” tih pawmtu aiin, “Bible hithawnthu, mihringte chanchin lehinkaihhruaina thu \ha tak takmihringte phuah khâwm a ni,” tiapawmtu an tam zâwk bawk.

- CHRISTIAN POST

Page 17: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

17Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

WCRC-in remna kawngzawh a thlâwp

World Communion ofReformed Churches (WCRC)chuan Panmunjom hmuna NorthKorea President Kim Jong-unleh South Korea PresidentMoon Jae te inbia a, rampahnihten remna kawng an zawhzêl chu a thlâwp hle.

Korea ram pahnihteninremna kawng an zawh mêk laihian WCRC chuan Kristiantechu remna leh muanna tluantlinga awm theih nâna \awng\aichhunzawm zêl tûrin a ngên a.WCRC General SecretaryChris Ferguson chuan, “Korearamte kan veina hi a rei tawh a.Korea rama remna leh muannaa awm theih nâna North lehSouth Korea-a Kristiante hmalâkna pawh kan ngaihlu tak zeta ni,” a ti.

WCRC leh World Council ofChurches (WCC) memberkohhran hrang hrangte NorthKorea-ah zinin Korean ChristianFederation (KCF) hruaitute anhmu a. Hei hi kum thum chhûngaWCRC member-ten Korea antlawh \um hnihna a ni.

Kum 2017 khân KCF hianWCRC General Council,Germany-a Leipzig khawpuianeihah aiawh an tîr a. He

inkhâwmpuiah hian Korea-aremna leh muanna a awm theihdân tûr an sawi ho bawk.

Philip Peacock, WCRCExecutive Secretary for Justiceand Witness chuan, “WCRC hiKorea rama kohhran hranghrang thawk ho te, Kristianthawk ho pâwl dang te leh Korearama remna leh inpumkhatna aawm theih nâna thawktu ringtupâwl zawng zawngte thawhpuitûrin a inpeih reng a. Kanlungrualpui pâwl leh kohhrantenêna Korea-a remna lehmuanna a awm theih nâna kanthawh ho theih hun tûr hi kan thlîrreng a ni,” a ti.

Ferguson leh Peacock tebâkah WCRC palai zîngah hianOlav Fyske Tveit, WCCGeneral Secretary; Peter Prove,WCC Director of theCommission of the Churches onInternational Affairs (CCIA);Fred Chikane, CCIAModerator leh Sylvana MariaApituley, WCRC Vice Presidentte an tel a. WCRC committeechhûng hian North leh SouthKorea inrinnaah Korea-akohhran hruaitute nên an inhmukhâwm a, Korea-a remna lehmuanna a awm theih nân an\awng\ai ho a ni.

- WCRC.CH/NEWS/

Page 18: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

18Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

A kalna tûrah amah leha chhûngte an chiang

Khawvel nu ropuite zîngachhiar tel fo tawh tûr pi BarbaraBush vuina hmuna thil thleng hia ropuiin, Kristiante tân pheichuan thil hlu leh chhinchhiah tlâktak a ni lehzual ngei ang. PiBarbara Bush hi AmericaPresident 41-na nupui lehPresident 43-na nu ni bawk a nia. Kum 92 mi niin, April, 17,2018 Thawhlehni khânHouston, Texas-a anmahnichênna inah a thi a; Inrinni khânamah vuina hun St Martin’sEpiscopal Church, Houston-ahhman a ni.

Mipui vântlâng hmuh theihtûra St. Martins Church-a daha nih laiin, mi sîng khat dâwnamah zahna lantîr tûr leh en tûrinan lo kal a, Inrinnia Barbaravuinaah hian mi lâr tak tak te, mipawimawh leh sâwm bîk te, USpresident lo ni tawh leh US firstlady lo ni tawh te leh tûna ni mekte; mi 1,500 zet amah thlahnaahhian an tel a ni.

Amah vuina hunah hian atunu, Elizabeth Dwen Andrewschuan urhsûn taka Thuhriltu

3:1-14 chhiarin a pi nun, rinnaleh a thlarau nun beiseinate a târlang a. Chumi hnuah, NoelleLucila Bush, Jenna Bush Hager,Marshall Lloyd Bush Rossi,Nancy LeBlond Sosa, AshleyWalker Bush and Georgia GraceKoch ten Thufingte 31:10-31chhiarin, an tâna Barbarainpêkna leh inhlanna, nu nih atlinzia an târ lang a. A pasalBush-a chuan, “Kan chhûngkawlungpui leh innghahna, min khaidingtu a ni,” tiin a sawi bawk.

Barbara Bush thlahna hiBarbara Pierce Bush chuan 2Korinth 4:17-5:9 thu chhiarin akhâr a. A fapa, Jeb Bush,Florida Governor hlui chuan anu thih hmaa an inbiaknahnuhnung ber sawi chhuakin,“Ka nu chuan, ‘Jeb, Lal Isua hika ring a, min chhandamtu a nitih ka hria. I pa kalsan hi ka duhdân a ni lo; mahse, ka kalnahmun tûr hi a mawiin a nuam êma ni’ tiin min hrilh a ni,” tiin a nuchuan a kalna tûr hmun a chianthu a sawi a. Kristian, ringtu intitehi kan thih hnua kan kalna tûrakan chian ngam ve a pawimawhhle a ni.

- CHRISTIANHEADLINES

Page 19: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

19Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

C. Vânlalliana, TuithiangVêng zawhnate

Z.1. Thufingte 14:9 lehlintharah chuan ‘Pathianin miâte a hmusit a, mi ngilneiteerawh chu a duhsak \hîn’ tiinlehlin a ni a. Kan Pathian hianhmuhsit leh duhsak nei angasawi hi a Pathian thu lo riauinka hria a, lehlin sual palh a nilo maw? Joba 36:5 kanchhiar chuan, “Ngai rawh,Pathian chu chak tak a ni a,tu mah a hmusit mai lo,” tihkan hmu a, hmun dangahpawh hetiang lam inziahna hikan hmu bawk (Tirh 10:34;Thuf 11:12; 22:10; 1 Sam2:30; Tit 2:15). Isaia 28:22-ahpawh “Mi hmusit hmangtuteni tawh suh u,” tih kan hmubawk si a, min hanhrilhfiahsak teh.

Ch. Thufingte bu-ah hian mi âleh mi fing khaikhinna kan hmutam hle a. I zawhna pawh hichumi zînga mi chu a ni. Mi fing,fel, dik leh ngilnei tih te pawh hi

thil chi hrang daiha ngaih tûr a nilo vang. Mi âte chu Pathiandodâl zâwngin an che \hîn a,Pathian thinurna an tawng baw\hîn. Mi felte erawh chu Pathiandodâl lovin Pathian duh zâwnginan awm a, Pathian duhsaknapawh an dawng \hîn tih hiThufingte bu hian a sawi uar hle.Thufingte 14:9 hi kan Biblehman lai (Old Version)-ah chuan,Mi âte chuan thiam lohchanna hi an ngai lelo va, midik zîngah erawh chuanduhsakna \ha a awm tiin dah ani a. Hei hi English RevisedVersion nên a inzûl hle. Lehlinthar hi Revised StandardVersion nên a inzûl hle thung. A\awng bul (Hebrai) lamah pawha thu tum tak hi a chiang tâwk lodeuh niin People’s Study Biblechuan a sawi. Eng pawh ni sela,Lehlin thara ‘hmusit’ tih hi Hebrai\awng chuan luwts a ni a, chuchu ‘hmusit’ emaw, ‘endawng’emaw, ‘hnâwl’ emaw tiin a lehlintheih a. Chuti a nih chuan lehlinthar hi Pathianin mi âte ahnâwl a, mi ngilneite erawhchu a duhsak \hîn tiin lo chhiarta la i hre thiam deuh ang emawchu le?

Page 20: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

20Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Z.2. Matthaia 6:24 leh Luka16:13-ahte hian “Tu mân hotupahnih rawng an bâwl kawpthei lo, pakhat huain pakhatan duh ang, a nih loh lehpakhat \anin pakhat anhmusit ang. Pathian leh sumrawng in bâwl kawp thei love,” tih kan hmu a. ‘Sumrawngbâwl’ tih hi min hanhrilh teh. KohhranhovinPathian rawngbâwlna atânakan sum buaipuina zawngzawngte hi a ni ve thei mai lomaw?

Ch. Lal Isuan, “Pathian leh sumrawng in bâwl kawp thei lo ve,”a tih hian sum leh pai hi a demlam a ni lo va. Mihring thinlungasum leh paiin hmun a chan thûk/len theihzia leh fîmkhur a ngaihzialantîr a tum niin a lang.Rawngbâwl tih hi sal emawbâwih emaw tihna a ni a. Bâwihchuan hotu pahnih a nei kawpthei lo, pakhat zâwk zâwkthlangin pakhat zâwk a hnâwl angai. Miin Pathian rawng a bâwlchuan Pathian bâwihah a awma, Pathian thu thuin a awm \hîn.Chutiang bawkin miin sumrawng a bâwl chuan sumbâwihah a awm a, sumin a

thunun tlat \hîn, hei tak hi LalIsua duh loh chu a ni.

‘Kohhranhovin Pathianrawngbâwlna atâna sum kanbuaipuina zawng zawngte hia ni ve thei mai lo maw?’ tia izawhna hi chu heti hian chhângila a fiah thei mai âwm e:Kohhranhovin Pathianrawngbâwlna atâna kan sumbuaipuina zawng zawngte hi‘sum rawngbâwl’ ni lovin‘Pathian rawngbâwlna atânasum hmang’ kan ni zâwk.Pathian rawngbâwlna atâna sumkan buaipuia, sum kan hman zêlchhûng hi chuan Lalpan ‘sumrawngbâwl’ min ti ngai lo vang.Amaherawhchu, amah kanPathian aia sum kan âtchilha,sum kan dah lala, sumin min salbeha, sum bâwiha kan awm hunhunah ‘Pathian leh sum rawng inbâwl kawp thei lo ve’ titu hianmin rawn khak fak mai ang.

Z.3. Genesis 3:4-5 kan chhiarchuan, “Tin, rûl chuanhmeichhe hnênah chuan, ‘thiteh suh e, in ei ni apang chuanin mit a lo vâr ang a, a chhialeh a \ha hriain Pathian angin lo ni dâwn’ (And the serpentsaid unto the women ye shall

Page 21: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

21Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

be as gods, knowing good andevil)” a ti a. He lai chângaAdama te nupain an an tûr hiPathian tak (God) ni lovin‘gods’ a tih hi a ni mai lomaw? Mahse, Genesis 3:22-ah “Tin, Lalpa Pathianchuan, ‘Ngai teh u, mihringchu a chhia leh a \ha hriainkeimahni ang a lo ni ta’ (Andthe LORD God said, behold,the man is become as one ofus to know good and evil)” tihkan hmu a. Mihringin an antâk ber nia lang chu ‘one ofus’ hi a nih hmêl a, chu chuJoba 1:6-a a sawi ‘Setanapawh chu an zîngah a lo telve a’ tih nên hian a sawi remtheih mai em? Pathian fatezînga tel ve Setana hibawhchhiatna avâng hianmihring hian a ang a ni mailo maw?

Ch. Sap \awng Bible thu i rawnlâk chhuah hi King JamesVersion a ni mai thei a. Englishngawr ngawr a\anga i teh leh ichhuidawn a nih chuan i ngaihdân hi a nih ve theihna lai chu aawm ve mai thei bawk e. Mahse,Pathian thu chin chhuak leh a thutum tak tak phawk chhuak tûr

chuan a \awng bul lam Hebraiemaw Grik \awng emaw hi chîktaka zir tel a ngai tih hi kan hansawi hmasak duh chu a ni. IBible châng rawn lâk chhuahaPathian tih hi a \awng bul lamahchuan Elohim leh Yahweh hmana ni a. Chu chu milem pathian(gods) sawina a ni lo. Tin,Pathian ‘keimahni ang’ a tihpawh hi Pathian tam tak sawinani lovin Pathian ropuina tilangtûra \awngkam hman a ni. Tin,mihringin a an hi Setana ni lovinPathian (Yahweh/Elohim) ngei ani a ana chu.

Upa Khualiana, N.Chawnpui zawhnate

Z.1. Genesis 2:21-25 inkârahkhân Pathianin Adama asiam hnuah Evi a siam chauhniin a lang a. NupaChungchâng Dân Bu (2017)chhuak, appendix 1-na,Inneih Inkhâwm Kaihhruaina,page 38, paragraph 2-naahkhân ‘Hmeichhiaah lehmipaah a siam’ tih hi Adamasiam hmasak a nih ang hian‘mipaah leh hmeichhiaah asiam’ tih tûr a ni zâwk dâwnlo’m ni?

Page 22: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

22Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Ch. Mipaah leh hmeichhiaah tihleh hmeichhiaah leh mipaah tihchu thil thuhmun reng a ni e, siamhmasak leh siam hnuhnung tihlam a kâwk lo ve.

Z.2. Kum dangah chuan Nilaileh Beihrual Thupui buahDecember ni 26 ruai \hehzânah thupui a awm \hîn a.Kumin 2018 Krismasprogramme-ah hian Decemberni 26 zânah thupui a awm talo va. Hei hi hmaih palh nge,kohhranin mahni duh dânanga hman mai tûr?Ch. Ni e, i rawn sawi ang hianDecember ni 26 hi Programmesiam a ni tlângpui a. Decemberni 26 programme han siam lohchâng chu a awm ve zauh tho\hîn, entîr nân kum 2008-ahpawh khân December ni 26 hiprogramme siam a ni lo. Engvânga programme siam loh ngea nih erawh hriat a ni lo. Nilaileh Beihrual bu ziaktu kuta awmnge a niha, lession plan siamtulam mawhphurhna nge a nih hriata ni lo. Eng pawh ni se la, kumin2018 bîkah hi chuan Nilai lehBeihrual thupui bu edit tûraWorship Committee a\anga kandawnah hian December ni 26

programme hi SL & PB lamin adawng tel lo hlauh mai a, chuvâng chuan Nilai leh BeihrualThupui Bu-ah pawh hian a lolang ta lo a ni. Kohhranin \ha atih anga programme a duan maitûr ni âwm tak a ni.

R. Rokhûma, KhawzâwlVêngthar zawhnate

Z.1. Genesis 14:10-ah “Tin,Siddim ruam hi alkatra khurina khat a” tih a hi a. Hetaalkatra hi tûn thlengin a laawm em?

Ch. Tuipui Thi leh a chheh vêlahhian alkatra hi a tam hle \hîn a niâwm e. Historian pakhatJosephus-a phei chuan TuipuiThi chungah te pawh alkatra hia lâng nuaih nuaih \hîn ni âwmina sawi. A kam vêl hmun hranghrangah pawh hêng alkatra hi leichhûng a\angin a rawn sochhuak buah \hîn a. Chûngalkatra rawn so chhuahnahmunte chu laih belhin alkatralâkna atân an hmang \hîn a. Chuchu he laia alkatra khur a tih hi ani. Alkatra chu tûn thlengin a laawm em tih zawhna hi chu kanhre bîk lo a ni e. Commentaryziaktute chhui duh lam pang a ni

Page 23: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

23Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

lo nge ni, Commentary lamahchuan kan han en kual vêl chinahchuan a tûnlai dinhmun kan hmulo viau mai.

Z.2. Edom-ho Seir tlângaawm an chapo vâng leh anunau hmêlmain an tihchhiataan lawm avânga Pathianin ahrem dâwn thu Obadian asawi kha eng angin nge ahrem, eng sawrkârin ngetichhia?

Ch. Edom-ho hian Juda-ho hian haw hle a. Hmêlmaten Israel-ho an rawn beih pawhin hmêlmalamah an \ang zêl a.Nebukadnezzaran Juda ram arawn beih pawh khân Babulon-ho chu Edom hian an lo \anpuinia sawi a ni. Chu vâng chuanzâwlneite hian Edom ram chu ala chhiat vek tûr thu antlângaupui a ni. Hetiang thil hi|ah Hla 4:21-22-ah pawh khânkan hmu. Makabia hun lai pawhkhân Edom-ho chuan Juda-hochu an haw êm êm a ni. Edom-ho chanchin kal zêlah chuanJuda-ho Jerusalem a\angahnawh chhuah an nih tâk hnukhân Arab hovin an rawn hnawttawm tawh bawk nên, Juda ramchhim lamah an chêng hlen ve

taa ngaih a ni. Obadian Edomram chhiat vek tûr thu a hrilhlâwk hi Malakia (1:3-4) chuana thlen dik ngei thu a sawi. Romlal Captain Titus-an a rawntihchhiat a\ang kha chuan Edom-ho hi hriat thamin an lang ngai talo a ni.

Z.3. Thuthlung bâwm kha ala awm em? Khawiah nge aawm tâk? Thupuan 11:19-ami hi a ni thei ang em?

Ch. Thuthlung bâwm hi a la awmem, khawiah nge a awm tak tihhi chiang fek fawka hriatna aawm lo. Ngaihruatna leh zêldinthubâwla sawi erawh chu sawidân chi hrang hrang a awm.Pakhat chauh sawi ila.Solomona Temple chhûngahmun thianghlim berah khânlungpui lian tâwk tak Shetiyyahan tih a awm a. Chu lungpui chuPathian bâwm innghahnalungpui a nih an ring. Tûnthlengin chu lungpui chu a la awmreng a. Juda kulmûk deuhtechuan chu lungpui chu khawvêlsiam \anna lungpui a nih an ring.Mi \henkhat chuan Solomonatemple tihchhiat hma lawk khânhe lungpui hnuaiah hian Pathianbâwm chu an thukru a nih an ring

Page 24: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

24Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a. Amaherawhchu, he lungpuihnuaia pûk hi chutianga Pathianbâwm han thuhrûkna tûr âwmchu niin a lang lo tiin Revd.Chuau\huama chuan a sawi.

Upa Hrânga Kawlni,Mualchêng zawhnate

Z.1. Jakoba (Isaka fapa) fatezînga palina Juda hi Bible-aha chanchin a lang tam a.Thupuan 5:5-a ‘SakeibakneiJuda hnama mi, Davidabulpui...’ tih hi Jakoba fapatezînga palina daih a ni a. Engnge a chhan ni ang.

Ch. Juda hnam tih hian Judathlahte tihna a ni lo va. Jakobathlah kal zêlte chu Juda hnamemaw Israel hnam emaw tih anni. Jakoba thlah kal zêlah Davidaa lo lang a, Davida thlah kalzêlah Isua Krista a lo lang a.Kawng dangin sawi ta ila. Isuachu Davida thlaha mi a ni a,Davida chu Jakoba thlaha mi ani. Tichuan, i hre thiam tawh maiang chu maw.

Z.2. Kumin Puitling SundaySchool zirlaiah hian ‘Endnote’ 303 lai a awm a. Zirlai\henkhatah phei chuan 10 aiatam te a awm a. Khawngaihin

a \angkaina han sawi zau teh,\henkhat tân hriat thiam a hardeuh mai thei a.Ch. Sunday School zirlai tinahhian End notes dah deuh vek ani a. Zirlai chhûnga thupawimawh, hrilhfiah ngai tak site hi a hrilhfiahna emaw sawifiahna emaw siamin End notes-ah hian dah a ni a. End notes-akan dah chhan chu a zirlaichhûnga kan dah chuan zirlaikha a sei lutuk dâwn a. Chubâkah zirlai chhûnga kan dahchuan zirtîrtu tan khatiang thuharsa zawng zawng zirlaitehnêna sawi tel zêl kha abuaithlâkna chen a lo awm theibawk nên, zirtîrtuin a \ûl anga asawi tel atân dah ve chauh a nizâwk. End notes te hi zirtîrtuin azirlaite a zirtîrna kawnga \anpuitu\angkai a nih beiseia dah mai a nitih hria ila. End notes tel lo pawhhian zirlai chu fiah tâwk thei tûrangaih a ni. A duh tân râwn theih,a duh lo tân râwn loh theih tho ani e. End notes uluk taka zir/chhiar peih tân chuan mi tibengvârthei tak tûra ngaih a ni e.

Z.3. Tûnlai hian Biak In tinahhla hril kan uar ta hle mai a.Nupa pakhat thu thuin kan zai

Page 25: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

25Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a ni ta ber a. Hemichungchângah hian SynodWorship Committee-ininkaihhruaina a siam em?

Ch. Hla hril kaihhruaina tak hikan la nei rih lo a ni mai thei e.

Z.4. Inkhâwmpui chibaibûkna inthawn hi kan uar tahle mai a. Inkhâwmpui tê bera\anga a lian ber (Synod)thlengin a tlar ta dul mai a.Hêngah te hian Synod-ininkaihhruaina a siam em? Asiam loh chuan siam mai a \halo maw?

Ch. Hei pawh hi Synod-ininkaihhruaina a la siam lo a nihhmêl. Inkaihhruaina siam \ha niai hriat chuan Inkhâwmpuia thuthlen dân kalhmang kan neihangin Synod-ah thlen mai chi ani ang.

Upa B. Zonunsiama,Phûlmawi zawhna

Z. Kumin 2018 PuitlingSunday School zirlai 13-na‘Davida lalram a zau zêl’ tihthupuia mi thupui \hen 2-na‘Philistia-hote Davidan ahneh’ (14:8-17) sawi fiahnaphêk 76 hnuaia Davida lal

atâna hriak thih Philistiamiten an hriat chungchânga‘Israel mi zawng zawng’ tih lolang hi a va chuangtlai ve?Tel lo tûr tihtel palh a ni em?‘Lal atâna Davida hriak thiha ni tih thâwm an hriatinPhilistia mite hian...’ tih maiâwm tak a ni a, han sawi fiahdeuh teh.

Ch. Kan Bible-a ‘mi zawngzawng’ tih awm \hîn hi mi zawngzawng an ni vek kher lo. Mizawng zawng huama hmannachu a awm teh meuh mai. A zavaierawh chuan a ni lo. Mi zawngzawng tih \henkhat hi chu mi tamtak sawina emaw kâwkin emawhman a ni \hîn. Entîr nân: LalIsuan a dam laia rawng a bâwllai khân Pathian Biak Inah azirtîr \hîn a, tlângah te lâwnin ariak fo bawk a. “Tin, zîngah athu ngaithla tûrin mi zawngzawng a hnênah an lo kal \hîn,”tih thu Luka 21:38-ah kan hmua. Biak Inah khân mi zawngzawng chu an lo kal hauh lo vangtih a rin theih. He lai thuah pawhhian ‘mi zawng zawng’ tih hi angialngana lâk tûr niin a lang lo,mi tam tak sawi nân a hmangmai niin a lang.

Page 26: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

26Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KA THLARAU ZÂWKIN LEZakaria 4:6; 2 Korinth 3:6

-Rev. H. Lalrinsânga, VânzauKan thupui innghahna, Zakaria 4:6 thu hiZerubabela hnêna Pathian thutiam tih thupuia

mi, Zerubabela hnêna Pathian thu, zâwlnei Zakaria kaltlanga lo thlenga ni. Zerubabela hi Judai ram awptu, Juda Lal Jehoiakima fapa,Babulon-a Juda sal tângte rawn hruaitu zînga pakhat a ni a. Judaram awptu, temple saknaa an hruaitu pawimawh tak pakhat a ni.Puithiam lalber Josuan ram mipuite chu temple sa \ha leh tûrin afuih a, Zerubabela kovah nghah a ni a, chu hna hlen tûr chuanmihring chakna ni lovin Pathian thiltihtheihna a ngai tih vântirhkohvina hrilh a ni. Chhûng lam leh pâwn lama harsatna a thlen tûr thupawh hrilh lâwk a ni bawk. Tichuan, chu hna chu an thawk a, sawilâwk ang hi a thleng zêl bawk niin a lang (ch.7 Tlâng lian - harsatnaleh Juda mipui zelthel tak sawina).

Hetianga hna pawimawhchhunzawma, mi chak leh\angkai tak a nih mêk lai hian ahnêna Pathian thu lo thleng chu“Chakna ni lovin,thiltihtheihna ni hek lovin, kathlarau zâwkin le” tih hi a nitlat mai. A awmzia nia lang chuama chakna leh thiltihtheihnaina lo kal nasa deuh a, chakna petuPathian thlarau a hre chang tamang lo va, mihring\hahnemngaihna chuan tâwpchin leh tlin loh chin a nei si a, atâwpah a chhiat phah ngei dâwna ni. Khawngaihnaa khat Pathianchuan amah nghenchhana kal

tûrin a hriattîr a ni ber mai. ChuPathian thupêk chu a zâwm vaklo nge ni, a hnu lamah a chanchinkan hre zui ta vak lo nghe nghe.

Pathian rawngbâwlnaah hianPathian hnathawh a lan dâwnchuan mihring lam chin ral phawta ngai a, chutah chuan kraws tundinin a awm \hîn. Rawngbâwlnakan tih hi khawngaih rawngbâwlhna a ni a, mihring hi chuan theihchin, thiam chin, peih chin, duhchin a nei \hîn a, chûng hmangchuan thui tak a kal theih a;mahse, Pathian ThlarauThianghlim puihna leh tihnunnatel lo chuan han vung viau \hîn

Page 27: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

27Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

mah se tâwp chin a nei tlat \hîn.Chuvângin, Pathian rinchhanthiam apiang mi vannei an nidâwn a ni. Chu nun, mihring lamching rala Pathiana tlu lût zêl nunchu “Ka thlarau zâwkin le” ti nunchu a lo ni.

Han sawi zau lawk ila, tûnlaikhawvêl hian kawng tinrêngahhma a sâwn kan ti a, kan \hangnasa reng a; mahse, hêng kanhmasâwnna hian thlarau lam nunmin pawt hniam a, kan pâwnlâng tial tial em tih hi zawhnaawm thei tak niin ka hria.Mihring leh bungruaah kaninnghat nasa lutuk a, Pathian kanmamawh lo tial tial niin a lang \hînem? Kohhran leh rawngbâwlturualte pawh hian takna lehmûkna hi kan hloh tial tial niin alang a, khawvêl lamah kanintlânsiak a, sawi mâm chawpngai rawngbâwlna kan kalpuinasa ta hlein a lang. Hetiang hiankan thupui han sawi zui ila.Engah te hian nge “Kathlarau zâwkin le” kan tih vetâk ang?(1) Kohhran lehrawngbâwlnaah: Lal Isuan athisen hlu taka a din, a taksakohhranho hian kan

rawngbâwlna leh chêt vêlnatinrêngah hian Pathian ThlarauThianghlim hruaina lehawmpuina kan mamawh ber.Rawngbâwltu awm khâwm te hiengati nge kan inei loh viau?Thlahdah taka rawngbâwltuhming pu te hi kan awm em?Kohhranhote hi kan harh nguntulh tulh a, kan harh chhûng arei lo tial tial em? Campaign/Crusade/Seminar,etc. kan neizîng tulh tulh a, kanrawngbâwlna hmun tur kan hlattial tial em le? Kan dâwih tulhtulh em? Rawngbâwltute pawhkan senior tulh tulh a, kanrawngbâwlsakte nên kan inhlattial tial em? Eng nge a chhan niang? A zei chu kan zei a, kanchangkângin hmanrua pawh kannei \ha; mahse, nung a tlêm tialtial em le?

Rawngbâwltute hi khawvêlthil lamah kan inhmang nasalutuk deuh em aw! Hênga kantel vena hian thlarau lam nunahmin ti\hang sawt nge min hnûkhniam sawt? Kan telpuite hianeng angin nge min hmuh zui tihte hi inen a \ûl hle mai. Kan telvena âwm hi thliar thiam ila. Kanmihring lam hian hlâwkpui dâwnpawh ni se, mi tih dân tho pawh

Page 28: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

28Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ni se, rawngbâwltute chuan LalIsua duh zâwng nêna inrem lochinah hi chuan “Ka thlarauzâwkin le” i ti ngam ang u.

Tûnlai khawvêl danglamtak, sual punna, Setana leh ahnathawh lo lang mêk, a châknate chawpa boral mêkah hiankohhranho hian thapui kanthawh a ngai tak meuhin ka hria.Lal Isuaah kan innghah apawimawh. Tirhkoh Paula chuan“Mi tichaktuah chuan engkimka ti thei a ni” a ti. Engati ngehmêlma lakah te hian thil kan vati thei lo sâwt ve? Sual do dânleh beih dân tûr, a râl rêl lamahkan fing êm êm a, kan hre êmêm bawk; mahse, sual hi kanhneh lovin, sual hian min va zuamta ve? Rawngbâwltu chhûngkuate hi min va ngam ta em! Engnge kan tlâkchham ni ang le?Pathian rinchhan tûr kan nei a nilo’m ni? Kohhranah hian kawnghrang hranga Pathianmamawhtute chhan chhuak tûrinkan mihring lam \hatna te hikraws-ah ching ral ngam ila, “Kathlarau zâwkin le” i ti ang u.Tichuan, Pathian chakna kan lorinchhan ang a, Pathian a lo ropuidâwn a ni. Chu chu kohhran adin chhan pawh niin a lang.

(2) Chhûngkuaah:Chhûngkua hi a pawimawh a, mitin hi chhûngkua a\anga chhuakkan ni. Pathian din a ni a, a dinchhan anga awm tûrin kohhranpawhin nasa takin hma a la.Kohhran Hmeichhiaten an beihringawt tâwk ti lovin Synodmeuhvin Kristian chhûngkuaahkohhran tin hma la tûrin a rêl.Kan ram Kristian rama kum 100hnua Kristian chhûngkua han tihchiam hi a inhmeh em?Kohhranho pawh hian Synodthu meuh pawh hi kan keng nung\ha tâwk lo em aw? Kan ramKristian nun hi pâwn lamahchuan kan \hain, kan thlarau mihle mai a; mahse kan thlaraumina hian kan chhûngkua athleng zo lo em ni ang le?Chhûngkuaa thlarau mi lo chupâwn lamah a thlarau mi theihloh, a khingbai tlat.Rawngbâwltute hi chhûngkuaakan chênpuite hian rawngbâwltuhmuhin min hmu rawh se.Chhûngkaw \henkhat chuanPathian malsâwmna chauh hikan duh ta mai em ni tih tûrkhawpin chhûngkuaa Pathianpâwlna hun pawh kan nei theitlat lo, kan buai lutuk. Pathianpâwl hman lo hi an damlo hman

Page 29: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

29Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a, an thi hman khawp tih hi ataka kan tawn mêk a ni.Chhûngkua hi kan nihna dik taklanna hmun a ni a, chhûngkua hikhawtlâng, ram, kohhraninnghahna a ni a, kanchhûngkaw dinhmun \heuh enchiang ila, kan lo tla fual deuhva,Pathian aia thil dang kan lothlang a nih pawhin kanchhûngkua theuhah, “Ka thlarauzâwkin le” i ti thar \heuh ang u.Tichuan, kan chhûngkua hianhming chawichhanah Pathian alo hmang ang a, kan chhûngkawkaltlang hian Pathian chuchawimawiin a lo awm dâwn ani. Mi neih ang leh tih anga buailovin, a pêk belhchhah tûr lambuaipui hmasa lovin a ram leh afelna zawng hmasa ila, min pêkbelhchhah mai dâwn a ni. Chuchu Thlarauva nun chu a ni.(3) Khawtlângah: Khawtlângsiamtu chu nang leh kei hi kan nia. Khawtlânga kan nun hona lehchêt vêlnaah hian ringtute hi idanglam ngam ang u. Politicsfield-ah te, pâwl hrang hrang kantelnaah te hian rawngbâwltu kannihna leh kan Kristianna hi langrawh se. Chuti ang mi chu kankhawtlâng hian a mamawh, a diklo leh kal sual tûr vêngtu tûr

pawh a ni. Chutih rual chuanrawngbâwltu \henkhat chu kandanglam hlei thei lo niin a lang.Kan telna âwm tak pâwl a nihleh nih loh thliar thiam a \ûl.Rawngbâwltute kan hminghliaufona chu thil dawn leh semnahmunah hian a ni. Sawrkâra\angin thil sem leh dawn tûr kanhmu nual a, hêngah hianrawngbâwltute chu kan danglamngam tûr a ni. Thil dawn tûrzawng zawng dawng reng, midang harsa zâwk pawh kian theilo, an chanai pawh lâksak duhkhawpa chuh huam ang chi tekan awm ang tih a hlauhawmkhawp mai. Kan dawn âwm chudawng ila, a hmanna tûr diktakah kan hmang tûr a ni. Kanthlarau mina hian khawtlângakan nun hona hi thleng sela,duhâmna te, îtsîkna te leh midang ta duh tlatna, vântlâng thilduhna ang chi sual hnathawh lothleng thei lakah hian i invêng zêlang u.(4) Ramah: Kan ramin a chhuanleh hmingthanna ber nia lang chuKristian ram, missionary tirchhuak tam ram kan nihna hi ani \hîn a. Mahse, kum 100 kanhan tlin meuh chuan kanhmingthanna hi a va dang ta ve!

Page 30: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

30Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

HIV/Aids tamna ram, mipathmeichhiat hman khawlohna ramte, corruption hluarna ram tih tekan ni ta tlat mai. Kristianna rilrua\ang chuan pawm a va har êm!Mahse, kan nihna a ni miau si.Tu nge mawhphur ta ang le?Hêng sualna te hi insawi siakaen liam mai lovin khawtlâng hianhma i la ang u. Hêng harsatnaina tuam mêkte hnên thleng phâkChanchin |ha hi buaipui ila, kanKristianna hian kan ram siam\hatna lam hawi sela, tichuan heram hi mi dang tâna malsâwmnaalo ni mai dâwn a ni.‘Ka thlarau zâwkin le’ ti zêltûr chuan eng nge pawimawhta ang?(1) Thlarau Thianghlimhruainaa rawngbâwl apawimawh: Kan rawngbâwlnapêng tinah hian tinungtu ThlarauThianghlim hi eng lai pawhin kanmamawh ber reng a, mintichaktu pawh a ni. Mihring lamhi chu harsatna hmunah hian abeidawng a, peih chin a nei \hîna, a zâm fo \hîn. Kohhranahmihring kan nuam sain,rawngbâwltu pawh kan tam tahle a, rawngbâwlna pawh aawlsam zâwng kan zawng tialtial a, kan indaih viau bawk a,

chutih lai chuan kanrawngbâwlsakte an bo tam tialtial niin a lang. Rawngbâwltu tamtak chu an bo thu hian kan rilrupawh a tina pha lo tlat. Keimahninawmsakna lam kan buaipuilutukna hian nung tûr hi a tinunglo va, keimahni lam hi kan târlang duh khawp mai, hei hi chuan ei duh lo. Pathian thu chuan,“Lehkha thu mai chuan atihlum si \hîn a, thlarau erawhchuan a tinung \hin”(2 Kor3:6) a ti. Pathian rawngbâwlnahi Thlarau lam thil a ni a, Thlarauhruaina dawng thiam apiangrawngbâwlnaah an hlim a, anrawngbâwlna a tlo a, Pathianinmal a sâwm \hîn. Kanrawngbawlnaah hian Thlarauhruai theih tûrin i inher rem zêlang u.

(2) Mihring lam hi kan hnehzêl a ngai: Genesis 32 kan enchuan Jakoban Pathian a buana; mahse, Pathian chuan a khêlruh tipelhin a chakna lai tichhiainche thei lovin a siam ta a. ‘Keika ni’ a tih vena kha Pathianin ahnehsak a, Pathian rinchhan lothei lovin a awm ta. Chumichinah chiah chuan Pathianahchauh innghat lo thei lo a nihinhriain Pathian a bêl ta a nih kha.

Page 31: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

31Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Pathian chauh rinchhana mihringlam a ral vekna hmunah Pathianropuina puan chhuahin a lo awm\hîn. Lal Isua kan zuina kawngahhian kraws sawi zawi, krawschhut tliah nun kan neih a ngai.Mihring lam a lansarh chhûngchuan Pathian a ropui thei lo va,Mihring lam ralna chin zêlahthlarau duh zawng tun dinin a loawm \hîn.Lal Isua hmangaihtekan hmangaih theih lohna tak tehi hneh a ngai. Mahni nun hnehhmasa loten mi dang an hnehthei ngai lo.(3) Ni tin kan thih a ngai: 1Korinth 15:3-ah chuan TirhkohPaulan, “Ni tin ka thi \hîn” a ti a.Tirhkoh Paula tûnhma nun kanhria a, Pathian mite tiduhdahtu ani. Mahse, Krista êngin a chhunthlu a, Pathian chhandamnaropui tak a chang a, kraws-in anun a chhu tliak a, a nun zawngzawng a danglam vek, a inletthawk. A ringtu nun kawng azawhnaah ni tin kraws-ah a inteha, kraws piah lam, Pathian duhloh zâwng chu a thihsan hmiah\hîn tih he laiah hian a sawi a ni.Kan rawngbâwlnaah pawh hianmi dangah inteh lovin, kantûnhma nun chu eng pawh lo ni

se, Paula ang hian ni tin kraws-ah inteh ve ila, kraws piah lamchu thihsan ngam ve ila, ni tinPathian thu hian min ei ral se la,Pathian ropuina a lo lang dâwna ni.

(4) Thil dang zawng aiin LalIsua kan thlang ang: Tûnlaikhawvêlah hian thil dang thlanâwm zâwk tak tak a tam ta hlemai. Mahse khawvêl thil hi chuboral tûr a ni tih kan hriat a ngai.Lal Isua min hlattîrtu leh a tânakan inpêkna dâltu chu kalsanngam ila, chatuan nunna hian ithleng lul lo ang u. Khawvêl, achâknate chawpa boral mêkahhian,“Lal Isua ka duh ber minhruaitu atân” i ti ngam ang u.Chu nun chu sualin a ngam lo va,Lal Isua a phatsan ngai lo va, kathlarau zâwkin le titu nun chu alo ni. Thil dang kan thlana kanduh leh \hinna hian thlarauah minawmtîr thei lo \hin a ni.

Chuvângin, kan rawng-bâwlna \heuhah chakna nilovin, thiltihtheihna ni heklovin, ka thlarau zâwkin le tihhi kan nun hruaitu thar a lo nih\heuh theih nan Lalpanmalsâwm rawh se.

Page 32: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

32Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

THAWH HARH A HUN(Rom 13:11)

- C. ZairemthangaKolasib, Tui\haveng

‘Thawh harh a hun” tih Rom 13:11 hmanga thupui ka han sawitûr hi chhiartu zawng zawngten an sâwtpui ngei ka beisei. Mi tamtakte tân tûnlai hun thar lo thleng mêk zêla kan ramin hma kansâwn, kan \ang, kan changkâng kan tih hian kan rin Lalpaah kanthlarau nun erawh chuan a tlâk hniam phah si niin a lang a. LalIsuan silhfên aia taksa a thupui zâwk thu leh taksa aia nunna athupui zâwk thu a sawite chuan kan sûkthlêk dân leh kan hawiherte chuan Isua hnêna awm kan nih hriat a tihar ta hle zawng a nih hi.Tûn dam chhûnga ‘A va pawi êm’ kan tih ai hian ni kin ni, rorêlnaniah chuan a pawi lehzual zâwk ngei ang, thawh harh a hun tak zeta ni.

A bîk takin keiniPresbyterian Kohhrante hiankohhran inenkawlna lehinkaihhruaina dân, constitutionkan tih deuh bîk bâkah pawhkohhran mite chuan kan palzûtmai mai loh tûr, kan ngaihpawimawh tûr bu chi hranghrang kan nei a, a pawimawh êmêm hlawm a. Kan awm dân lehKrista Chanchin |ha a inmawitheihna tûr zirtîrna lehinkaihhruaina pawimawh takvek a ni. Chu vâng chuankohhran mite chuan kan ngaihpawimawh a \ûl êm êm a,kohhran miten kan ngaihpawimawh loh chuan kohhran milote chuan an ngai pawimawh

dâwn lo tih chu thil chiang sa ani. Chawlhni serh thuah te, nupuipasal inneih thuah te kan fîmkhura \ûlin a pawimawh tak zet a ni.Kan thawh harh a \ûlna kawnghrang hrangte hetiang hian hansawi zui ila.1. Chawlhni serh thuah: Pileh pu, ringtu hmasate invawndân an sawi pawh kan hre foâwm e. Chawlhnia zin chhuahleh haw thuah te, chawlhniainsûk thuah te, tui chawi thuahte tih loh tûr ti an awm chuan aninphuar hmak a ni. Tûnlai hunnên chuan a inthlau tak zet mai.Chawlhni pawha dâwr thil zawrhleh hralh hmiah hmiah duhkohhran hruaitu, rawngbâwltu ni

Page 33: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

33Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

site pawh an awm ta zêl mai a nia, thawh harh a va hun tehlul êm!2. Nupui pasal inneih thuah:Kan nupui pasal inneih dânte hikan inen chian a ngai khawp mai.Khawvêl dâna inneih hnualsuatlêm lo rawngbâwltu langsârzîngah pawh kan awm ta nawkmai. Fate nupui pasal neihtîrkawnga Pathian \ih zo tawh lorawngbâwltu kan awm ta nawkmai niin a hriat a. Ringtu hmasateinkaihhruai dân te thlîr lêtinthawh harh a hun ta tak zet a ni.3. Zûk leh hmuam, ruihtheih thilah: Dân zawhkim, fullmember dinhmuna awm reng si,ruih theih thil chi hrang hrangafihlîm lo leh eizawnna atân hialahmang kan awm ngam ta hi alungchhiatthlâk tak zet a ni.Kohhran ngaihsak leh zahnachâng hre lo, kohhranamember ni si kan awm \hîn tehian kohhran inthununna dân te,kan invawnna dân te thleng hiankan pal zût ta niin a lang a, thawhharh a hun hle a ni.4. Incheina thuah: Silhfên,thawmhnaw inbel leh incheinachungchângah te taksa lang nasalutuk inbel hreh lo \halai an tamta lutuk te, khawlaia chhuahpuitûr âwm pawha lang lo thlenga

kan inbel ngam ta mai hi chu hriatthiam a har khawp mai.

Awle, Lal Isuan kawngkazîma luh tum hrâm tûra thu minchah kha theihnghilh lovin vawngtlat ila, amah ngeiin kan kawngtûr siamin a lo zawh hmasa tawhsi a. Amah ringtu leh zuitu nihkan duh si chuan TirhkohPaulan, “Pathian ropuina beiseiinlâwmin i awm bawk ang u,” atih rualin, “Tin, chuti chauh chuni lovin, kan hrehawmnaah pawhlâwmin i awm bawk ang u,” a tia. Tûna nuam tak anga kanngaih kan ûm mêk hi chuanchatuan lâwmna min thlen dâwnlo. Lalpan a duh zâwng kan tihtheihna tûra kan nunna hlu takmin la zuaha, hun min pêk kanhman zêlah hian amah hlatzâwnga kal lova thil kan hmuhleh hriatte amah fak nân lehchawimawi nâna min thawhharhtîrtu atân hmang \heuh tûrinkan insâwm a ni.

Lal Isuan, “Sual a la pundâwn avângin mi tam zâwkhmangaihna te chu a la dai ang;nimahsela, a tâwp thlenga tuarpeih apiang; chumi ngei chuchhandamin a awm ang,” a ti(Mt 24:12-13). Kohhran leh aneitu Isua chu pumkhat, inzawm

Page 34: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

34Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a ni a. Kohhran chuaninpumkhatna \ha a awm theihnatûrin inenkawlna dân,inkaihhruaina dân pêng hranghrang, uluk takin Pathian thuhmangin a siam a, miin kohhrana hmangaih chuan a dân pawh angai pawimawh lo thei lo, mi apianthar tak tak chuan kohhrana hmangaihin a vei lo thei lo va,a zelthelsanin a ngaihthah thei taktak lo va, Ramthar rawngbâwlnate pawh a ngai pawimawh \hîna, thilpêk rawngbâwlna te pawha ngai pawimawh lo thei lo a ni.

Chuvângin, tûnlai khawvêlhun thar lo inher chhuak zêla kannun dân leh kan hawi her ziarângte ngun taka ngaihtuahin alungchhiatthlâk tak meuh meuhina hriat a, hmangaihna te pawh adai nasa ta hlein a lang a. Mahni

hmasialna leh duhâmnain kankhat zo ta em ni le tih mai tûrniin a lang. Hmangaihna tâwp neilova vân ropuina kalsanahmangaiha min tlantu Lal Isuahmangaihna thu sawi châk lehsawi nuama neih aia a châknatechawpa boral mêk khawvêlmawina leh ropuina leh anawmna chatuan tling zo lo,chhûn leh zana hmuh châk lehhmuh nuam tia sawi châk lehnuam ti zâwk rêng rênga kanphar buai êm êm reng mai lehindaih lo inti rêng rênga Lalpanhun min pêk kan khawhral ni tinzan tin mai te hian thawh harh ahun tawhzia a tilang chiang takzet a, inngaihtuah chian a va \ûltehlul êm! Hawh u, Lalpa tânalawm tlâk leh malsâwm tlâkakan nun hmang \heuh thei tûrin iharh thar ang u.

Thuhriltu ropui tak hian rokhawlhna avângin Biak In a thlengthei lawk lo va, chu chu remchângah lain Setana chuan pulpita lo luah vâng mai a. Thuhriltu a va thlen lai chuan Bible akeu va, Pathian thu tak chu a sawi ta pap pap mai a. Inkhâwmbân veleh thuhriltu chuan Setana hnênah chuan, “I tân a pawidâwn tih i hre na nge?” a ti a. Setana chuan nui sâng chungin,“Ka thusawi khân tu mah a tidanglam lo vang. Pathian thu takka sawi tih chu i hria e; mahse, thinlung chhûngril tak taka\anga sawi ka ni lo va, awmzia a nei lo rêng rêng,” tiin achhâng a.

- Warren W. Wiersbe

Page 35: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

35Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

HARHNA LEH MIZORAM PRESBYTERIANKOHHRAN |OBUL

(George Whitefield-a,Howell Harris-a leh Daniel Rowland-ate Chanchin a\anga thlîrna)

- Lalsângkima Pachuau, Ph.D.Wilmore, Kentucky, USA

‘Pianthar harhna’ tih leh ‘harhna’ tih te kan sawi hrang zauhzauh \hîn a. Zau deuh zâwka piantharna hi kan thlîr theih chuansawi hran tûr chiah pawh a ni âwm lo ve. Tûna kan han chhui tûrahphei hi chuan piang dûn angin a ngaih theih a ni. PresbyterianKohhrante hian hmasâng a\angin zirna leh thiamna lam an ngaihpawimawh \hin avângin hun lo kal zêlah chuan thlarau lama hil deuhangaih an ni fo \hîn. Hêngte avâng hianPresbyterian Kohhran lehharhna hi thil inmil lo tak anga sawite pawh a ni bawk \hîn. |henkhatchuan Presbyterian Kohhran zirtîrnaah hian piantharna lam chu tello ang te pawhin an sawi bawk a ni âwm e.Kawng leh lamah chuankohhran siam\hatna (Reformation) hruaitu zînga thlarau lam ngaipawimawh ber John Calvin-a zirtîrna hruai a ni a, thlarau ngaipawimawh kohhrana sawi a ni bawk a. Tin, pianthar harhna tih maitûr lo in\anna hi min hringtu Wales ram Presbyterian Kohhran dintutea\anga lo chhuak a ni a, min hringtute hi ‘Presbyterian’ kan tih chuanpiantharna thu chu a presbyterian ve nghâl mai âwm e.

Harhna hi kohhran nunapawimawh leh \angkai tak a nihrualin kal sualpui hlauhawm taka ni bawk tih chu kan ramchanchin a\ang pawh hian kanhre thiam viau. Min hringtukohhran, Welsh CalvinisticMethodist (Presbyterian)Kohhran chanchina harhna, abîk takin kum 1904 Wales ramharhna te hi chu kan hre lâr viau.Amaherawhchu, Welsh Kohhran

pian bula harhna lam leh anchanchin hrim hrima harhnapawimawhzia te hi kan sawi tamvak lo niin ka hria a. Hruaituhmasa leh bul tumtu mi pathumhriat bîk deuh an ni a. Chûngtechu George Whitefield-a,Howell Harris-a leh DanielRowland-a te an ni. An zîngahRowland-a chanchin hi hriat kannei tlêm ber a.Wales ramchhûngah chauh rawngbâwl a ni

Page 36: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

36Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

bawk a, a hnuhma pawh WelshKohhran chhûngah chauh hmuhtûr a awm a ni. Howell Harris-aleh George Whitefield-a te hi zauzâwka bul tumtu bera ngaih anni \hîn nain, Wales ram chhûngbîkah chuan Rowland-a hi apawimawh hle a ni. Harris-a hithuziak hlui dah \ha peih tak maia ni a, a diary hlui ngawt pawhbu 300 dâwn a kawl \ha a,lehkha thawn hlui 3000 dâwn laia hnutchhiah bawk. A thuziakdah \hatte a\ang hian tûnhnaiaha chanchin chhuina a lo chhuakleh ta nual.

Great Britain (England, Walesleh Scotland) lama harhna hi sap\awngin ‘revival’ tiin an sawi \hîna, America ram lamah chuan‘awakening’ tih an hmang thunga. Kum zabi 18-naa GreatBritian-a ‘evangelical revival’ antih leh America rama ‘the greatawakening’ an tihte chu inzawmleh thawh khata kal a ni. GreatBritain chu ram kohhran bîk(state church) nei an ni a, Englandleh Wales rama an kohhran puiber Anglican Kohhran chhûngaharhna chu lo chhuak a ni.America leh Scotland lamaherawh chuan Presbyterian lehReformed zirtîrna zuitu zîngah athleng ber a. USA leh Scotland-

a Presbyterian kohhrante chuharhna hian a tiphel a, England-ah pawh kohhran thar Methodista lo piang a ni.

British harhna chhuitutechuan kum 1735 kha kumchhinchhiah tlâk tak niin an ngai.Kha mi kumah khân Wales ramzirtîrtu pakhat Howell Harris-aleh kohhran rawngbâwltu(minister) pakhat DanielRowland-a te chuan piantharnaan chang a. Chumi kum vêkchuan khawvêla thuhriltu ropuibera ngaih Anglican Kohhranarawngbâwltu George Whitefield-a pawhin piantharna a chang a,thuhril rawngbâwlna a lo \anmek a ni.

Tûnlai hian Methodist tia kanhriat tâk berte chu hetih laia anthawhpui John Wesley-a leh a nauhla phuah thiam hmingthangCharles Wesley-a te hruaikohhran a ni. Anni unau hiAnglican Kohhrana rawngbâwltuGeorge Whitefield-a te nênaOxford University-a an zirlaia\anga lo in\hian an ni. Oxford-aan zirlai hian sakhuana lamah anduhtui hle a. Khatih lai vêl khânCharles Wesley-a chuan zirnalam leh thlarau thila inpâwlhonaa din a, a kum leha a u John-an arawn puih hnu a\ang phei chuan

Page 37: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

37Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hriat pawh an hlawh ta viau a.Whitefield-a pawh he pâwla tuitaka lo tel ve \hîn a ni. ‘Mi phûrpâwl’ (the enthusiasts) tih te‘Thianghlim Pâwl’ (Holy Club) titein an ko fiam \hîn a. Sakhawdâna an duh khermei êm avângin‘Methodist’ (tih dân phung neibîk pâwl) tia an koh duhdahnachu an kohhran pâwl hmingah anpu zui ta nghe nghe a ni. An\hianpa Whitefield-a piantharkum 1735 chiah khân Wesley-ate unau chu America ramahmissionary hna thawkin an kal a.Hlawhchham rilru ang reng takaan lo haw leh hnu kum 1738 khânpiantharna changin thuhrilrawngbâwlna leh hla lamarawngbâwlna hun thar an hmangzui ve ta a ni.

Hêng mite hi engtin nge an loinzawm khâwm tâka engti anginnge rawng an bâwl zui tâk?Harris-a leh Rowland-a te chuinhmêlhriat leh thawk dûn tawhan ni a. Whitefield-a leh Wesley-a te unau pawh Oxford a\angalo in\hian \ha, an pianthar hnuahphei chuan hnai taka thawk hoan lo ni ta a ni. Howell Harris-apianthar leh rawngbâwlnachanchin te hriain kum 1738December Krismas hma lawkkhân Whitefield-a chuan Harris-

a hi lehkha a va thawn a,“Pathianin kan thlarau nuna athawh dân te hi i inhrilh tawn angu” tiin a va inhmêlhriattîr a. Kum1739 January thla tîrah Harris-a chuan a lehkha chu a chhânga, tah chuan Cardiganshire-aharhna thleng mêk te lehrawngbâwltu duhawm tak(Church minister) DanielRowland-a an neih thu te a vahrilh ve leh a ni. Heta \ang hianrawng an bâwl ho ta a ni. An zahian an dam chhûngin AnglicanKohhranah an awm tluan \heuha, Anglican Kohhran chhûngahchuan thlarau lama intihchaktawnna pâwl bîk (society) dininan thawk ho ta a ni. Methodisttih chu Anglican Kohhranchhûnga thlarau lama inpâwl hosawina a ni ta phawt \hîn a ni.Methodist pâwl dinchanna lehhmasâwn zêlna atâna mipawimawh bera ngaih tûr chuLady Huntingdon tia hriat lâr,Selina Hasting, Countess ofHuntingdon a ni thung. Ani hiansum leh paiin nasa takin rawnga bâwl a, Methodist pâwl hian azâr a zo hle a ni.

Sual inhriatna leh thlaraupianthar \ûlna te, hremhmunhlauhawmna leh chhhandamnathu te, chhandam nih inhriatna

Page 38: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

38Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

(assurance of salvation) te ansawi uar a. Kohhran hruaitu tamtakin an sawisêl a. KohhranBiak Ina thuhrilna tûr antlachham tial tial hlawm a, pâwnlama thuhril (open air ‘fieldpreaching’) te an lo chîng ta ani. Keini kohhranin tûn hnuthlenga inkhâwmpui nikhuaa‘mual inkhâwm’ kan neih \hin lochhuahna pawh hi a ni mai âwme. An zînga ordain ve loh Harris-a hian a pianthar hlim a\anginBiak In pâwn lamah rawng abâwl ber \hîn a, pâwn ual auvathuhril tichhuaktu ber pawh a niâwm e. Whitefield-a hnênahBiak In pâwna thuhril chu hrehlo tûrin a chah na a, Whitefield-a hian a tîrah chuan a hreh hle ani. Amaherawhchu, Bristolkhuaa \anin pâwn inkhâwmbuatsaih leh thuhril rawngbâwlnahlawhtling tak a lo nei ta a. Kum1739 chawhnu lamah phei chuanJohn Wesley-a pawhin hreh takchungin pâwna thuhril chu arawn \an ve ta a ni.

Sawisêlna leh dona kârah hesakhaw hlimna hi a lo darh chhuakta a. George Whitefield-a chuthuhril lama hmahruaitu niin sap\awng hmanna ram (English-speaking world) chu fang kualina thuhril hian a dêng chhuak a.

He Chanchin |ha harhna(evangelical revival) hi Americaram lama Jonathan Edwards-a teleh mi dangten harhna an lokaihhruai mêk nên inzawminScotland lamah a kâng kai a.Kristianna kawng thar lehKristian dân thar a rawn zamchhuak ta a ni. Hetianga zawmkhâwmtu ber hi Whitefield-a a nia. Tûn hnu zêlah pawh Americaram zirmi \henkhat chuanWhitefield-a chu “America ramthlarau nun dintu pa ber” tiin anko hial a ni. A pâwl anga an kalnalamah leh zirtir dân chipchiarlamah John Wesley-a chu anthiam puipa a ni ber a. Kum lamaupa ber a lo ni bawk a, aninpâwlhona lama hmahruaitu a ni\hîn. Vânduaithlâk takin an zîngahzirtîr dân leh thu ken inang lo achhuak thuai a. Reformed lehPresbyterian Kohhranteinhnialna lian tak mai, ‘ruat lâwk’zirtîrna leh ‘mihring duh thlangtheia zalênna’ inhnialna chuan heharhna hi a tiphel a ni. JohnCalvin-a zirtirna pakhat ‘ruatlâwk’ tih chu Dutch ReformedKohhran mi thiam pakhat JohnArminius-a chuan dik lo tiinPathianin tute pawh hi duh thlangthei tûrin zalênna min pe tiin azirtîr a. Reformed lehPresbyterian lam te chuan

Page 39: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

39Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Dordrecht khuaa inkhâwmpui‘Synod of Dort’ (kum 1618-19)an tih maiah khân Arminius azirtîrna chu an lo paih tawh a.Amaherawhchu, a hnu zêlahkohhran pâwl hrang hrangah hezirtîrna hi a darh zêl a, in\hennapawh a lût zui ta zêl a ni. AnglicanKohhran leh Baptist Kohhran tepawh a sawi nghîng hle a ni.

Tichuan, harhna kengtu ber‘Methodist’ tia koh chu kum1740-ah pawl hnihah an lo phelta a ni. Wesley-a te unau chuanPathian khawngaihna chu athlâwn a ni tih lam uarin ‘ruatlâwk’ an paih a. Whitefield-achuan Pathianin mihring a thlannalam uarin ruat lâwk a pawm ani. Whitefield-a hi America ramarawngbâwla a zin \hin a\anga helam hi uar ta niin mi \henkhatchuan an ngai. Harris-a lehWelsh lamho chuan Whitefield-a zirtîrna pawmin an zui a.Harris-a chu Whitefield-a dawtahruaitu ber niin Whitefield-a zinbo chhûngin London-a anhmunpui a lo nghâk \hîn. Hetiapâwl hniha an phel hnu pawhhian a tu a mahin AnglicanKohhran an la chhuahsan duh lova, Wesley-a te lam chu ‘UnitedSocieties’ tiin an invuah phawta, Whitefield-a hote lam chu

‘Calvinistic Methodist’ tia hriatan lo ni ta a. Hun lo kal zêlahWesley-a te lam hi lo lian leh lârzâwkin ‘Methodist’ tih hmingpawh an lo chawi zui ta a ni.

Kan kohhran chanchin bulchhui kan ni bawk a, chu lamahchuan pêng liam ta mai ila.Calvinistic Methodist pâwl chuLondon, Bristol, Gloucestershireleh Wales-ah te an inphun nghetber a. Wales ramah chuanMethodist pâwl te hi chhim lamleh chhim thlang lamah an awmber \hîn. English CalvinisticMethodist te leh WelshCalvinistic Methodist te hi zeinang lo ang reng tak an ni.Whitefield-a zin bo lai hian Bristollama an hruaitu ber \hîn JohnCennick-a chuan Londonhmunpui a kaihruai ber \hîn a.Amaherawhchu, amah a nghehvak loh avângin Harris chu Waleslam leh London lam enkawl kawptûrin an ko ta a. Harris-a hi hmun\hua pâwl inenkawlna lama anpuipa ber a ni ta a ni.

An hruaitu ber Whitefield-ahi pâwl inenkawlna lamngaihsak vak hman lova thuhrilahun hmang zo, zin bo reng mai ani a. A thuhrilna lamah chuan anitluka mipui chawk phûra kokhawm thei hi an awm âwm lo

Page 40: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

40Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ve an ti hlawm. Kohhran pâwlbîk thliar lovin rawng an bâwl a.Harris-a hi an in\hen hnuah pawhWesley-a te unau nên la thuikhâwm thei bertu, AnglicanKohhran hruaitu lam te pawhkâwmngeih thiam tak a ni a.Anglican Kohhran chhûngahpawh duhsaktu nei zêlin engemaw lai phei kha chuanWhitefield-a chu bishop te pawha nih ve mai an beisei nghe nghea ni. Harris-a hi chhûngkawawm thei tak a\anga lo chhuak,a nun duh tui luat avânga Oxford-a zir zui duh lo a ni a. College azawh tâk loh chu ordain a nihloh hlenna chhan pakhat a ni tanghe nghe a ni.

Kum 1745 hnu lam a\angkhân in\henna boruakinCalvinistic Methodist chhûng aluhchilh ve leh a. Hemi hnu a\anghi chuan English CalvinisticMethodist phei chu an dingchhuak leh ta meuh lo. Ngaih dânhranna kâra inpumkhatna lehthawh hona kawng zawngtu berHarris-a dinhmun a lo tlahniama. Pâwl danga thawhpuinaa\angin zirtîrna hrang, a bîk takinMoravian zirtîrna lam a uar tâkavângin Welsh Cavinist miten ansawisêl a. Chu mai bâkahhmeithai Pi Griffith-i chu thlarau

thil lamah a buaipui thui avânginmipat hmeichhiat kawngahrinhlelh a kai ta a. Wales lama athawhpuite leh GeorgeWhitefield-a te chuan an pâwla\angin an bân ta hial a ni. Kum1750 hnu lamah chuan Harris-achuan Moravian te tih angdeuhin Trefecca khuaah pâwlchên hona Trefecca chhûngkuaa din a. Hêng a pâwl mi tlêm tênên hian kum 10 zet chu aninkhung hrang ta a ni.

Hetih lai hian Whitefield-achuan English CalvinisticMethodist pâwl a hruaina chu athlauh tial tial a. Lady Huntingdon-i hnuaia rawngbâwlna a buaipui tazâwk a ni. Harris-a a bân a\anghian Welsh Calvinistic Methodistpâwl pawh an chau ta tial tial a.Hetih laia sûlsutu ber chu LadyHuntingdon-i hi a ni. Wesley-a tenên la inhnaih viau mah se LadyHuntingdon-i hian Calvin-azirtîrna lam zawmin Whitefield-ate a \awiawm ta zâwk a.Methodist pâwl inkhâwmna tûrchapel tam tak a sa a, thuhriltu engemaw zât a châwm bawk a ni.

Wales rama Methodistinpâwlho an chauh tâk chhûng hikum 10 zet a ni a. Amaherawhchu,kum 1762-ah Llangeitho khuaa\anin Welsh Calvinist hruaitu

Page 41: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

41Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Rowland-a leh William Williams-a hmahruaiin harhna a lo chhuakleh a. Chu chuan Welsh Calvinistpâwlte rawn chawk nung tharlehin nasa takin hma an sâwn lehta a. Harris-a pawh an va sâwmchhuak leh a, beihpui hnihna tihtûr an han thlâk ho leh ta a ni.Hemi a\ang hi chuan WelshCalvinistic Methodist pâwl chu ading nghet zui ta a. Kum 1780hnu lamah chuan Wales ram hmârlamah an lo pung ta viau bawk a.Hmâr lama rawngbâwltu(ordained minister) tlâkchhamnahi kohhran pâwl hranga an lo dinchhan pakhat a ni ta nghe nghe.Kum 1811 June thlaah hmâr lamkhua Bala-ah thuhriltu mi pakuate chu rawngbâwltu (minister) nitûrin ordain an ni a, chu chuAnglican Kohhran a\anga indannaleh kohhran hrang a lo nih tâknaa ni. Kohhran pâwl hranga an loindin a\anga kum 30-na vêlah anmissionary hmasa ber ThomasJones-a chuan Khasi ram a rawnthleng hman a nih chu.

Engtin nge CalvinisticMethodist tih a\ang hianPresbyterian tih hming hi an loput tâk? Thâwk leh khatah hminghi an thlâk mai lo va,Presbyterian hming hi tah tawl

tê têin an chhawm niin a lang.Mi \henkhat chuan America ramlama an member pêmte a\anginPresbyterian kalphung leh ziachu an nihna rêng a ni tih hriainPresbyterian tiin an inko \an niinan ngai. British ram chhûngakohhran \han danglam dân zirnaChurches and Churchgoers tihbu chuan ‘Presbyterian Churchof Wales chu kum 1933 thlengkhân Welsh CalvinisticMethodist Connexion tia hriat ala ni reng e,” a ti a. He thuziakka chhiar hlim kum 1996 vêlkhân Pu David Owen-a, khatihlaia Presbyterian Church ofWales-a an General Secretary\hin kha ka han zâwt a. Ani chuana hming hnih chu an put kawpreng thu leh Presbyterian tih chuhman lâr tâk zâwk zêl nia a hriatthu min hrilh a. Hêng thuziak lehkan inbiakna te a\anga ngaih dânka siam tâk ber chu hming lamahhian an buai lêm lo va,Presbyterian-ah an inngai nghetviau reng a ni. A lehlamah erawhchuan mi \henkhatin Presbyterianchu thlarau lama hul deuh lehpiantharna thu te pawh ngaisânglo anga an sawi hi chu an ni lova,pianthar zirtîrna hrin leh thlarauharhna châwm len kohhran anlo ni reng \hîn a ni.

Page 42: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

42Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

SERAMPORE COLLEGE KUM 200 PUALIN- Rev. K.Laltlankima,

Serampore CollegeThuhma

Kumin hi Serampore College-in kum 200 a tlin kum a ni a.Hemi pual hian Serampore College (University) chanchin tawi leha inrêlbâwl dân tlângpui kohhranhote hriata han târ lan ve a \haawm e.

Serampore College (University)-in kum 200 a tlin lawmnahawnna hun hi November 20, 2018 khân hman a ni. A lawmnaprogramme hi kumin kumtluan awh tûra ruahman a ni. A khârna hiDecember thlaah Serampore College campus-ah hman a ni ang.Serampore College-ah hian Mizovin Principal pathum: Rev. Dr.Lalchungnunga (1999-2011), Dr. Laltluangliana Khiangte (2012-2015) leh Dr. Vânsânglûra (2015 a\anga vawiin thleng) te kan neithei a. Anni avâng leh kohhran mipuite \hahnemngaihna avânginSerampore College (University)-ah Mizo leh kan kohhran sûlhnuhi a awm reng tawh ang.

Serampore College nihphung Serampore College hnênah

hian University nihna (status) hiDenmark Lal King Frederik VIchuan kum 1827 khân RoyalCharter hmangin a pe a. Hetihhun lai hian Serampore Collegehi Denmark rama Universitypathumnaa chhiar a ni.Serampore College hnuaiah hianzirna \huang thum (three wings)a awm. Chûngte chu: (i)Khawvêl zirna (seculareducation) kan tih mai Arts-

Science-Commerce; (ii) PathianThu zirna (Faculty of Theology);(iii) Senate of SeramporeCollege te an ni. Hêng zirna\huang thum chungah hian athuneitu ber (apex body)Council of Serampore Collegea awm leh a ni. Council ofSerampore College hi Pathianthu zirnaa degree petu ber a ni.Senate of Serampore Collegehian Pathian thu zirlaite result abuatsaih chu Council pawm tûrina thawn (recommends) \hîn a.

Page 43: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

43Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Hêng result te hi Council chuanuluk taka a thlîr hnua apawmsak te chu SeramporeCollege Convocation-ah degreea hlân \hîn a ni.Serampore College zirtîrtuleh zirlaite

Serampore Col lege-aPathian thu zirna pêng bîkahhian zirtîrtu 15 kan awm. Kankohhranin kan pastor-te zînga\angin zirtîrtu pahnih min dahmêk a, BCM pawhin pahnihan dah ve bawk. MawlaiPresbyterian kohhran lehCHT Synod-in zirtîrtu pakhatve ve an dah bawk. Hêngzirtîrtute lâwmman hi, CHTSynod-a mi tih loh hi chu, at îr tuin Col lege chhâwkzângkhai nân a tumsak a ni.

Zirlai dinhmun han târ langila. BD zirlai 153, M.Th. zirlai14 leh D.Th. zirlai 8 kan neimêk. M.Th. hi Bishop’s Collegenên \ang kawpa kalpui a ni a,D.Th. hi South Asia TheologicalResearch Institute (SATHRI)nên \ang kawpa kalpui a nibawk. Hêng zirna sâng zâwktehi ama puala a neih ve theih hlâna nghahhlelhawm khawp mai.Mizoram a\angin BD zirlai mi 33

leh D.Th. zirlai 1 kan nei mêk.Mizoram a\anga zirlaite hiPresbyterian, Baptist Church ofMizoram (BCM), LIKBK,ECM leh Church of God(Seventh Day) kohhran a\angalo kal an ni hlawm.

Thawhpui tharteUniversity dangte nên thawh

hona \ha zâwk nei tûra hma lâkmêk a ni a. Tûn thleng hianWilliam Carey University,Mississippi, USA, PrincetonUniversity, USA te, NationalMuseum of Denmark te nênthawh hona thuthlung ziah fel ani tawh a. Regents Park College,Oxford University, UK nênOctober 2018 hian London-ahthawh hona thuthlung ziak tûrinruahmanna siam a ni. SeramporeCollege hnêna ‘Royal Charter’hmanga university nihna lo petuhming chawiin Denmarksawrkâr chuan King FrederikVI scholarship zirlaite tân a pêktûr thu a puang a. Inremna pawhziah fel a ni tawh bawk. Hênghmasâwnna zawng zawng hikohhranhote \awng\aina rah a nitih kan hria a, min \awng\ai-puitute chungah lâwmthu kansawi e.

Page 44: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

44Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Council Member kan nei veleh ta

Tûnhma chuan PresbyterianChurch of India (PCI) a\anginCouncil of Serampore Collegemember hi ruat \hin a ni a. Chumiang chuan Mizoram Synod mileh sa Rev. L.N. Ralte, Rev. Dr.Lalchhuanliana leh Rev. C.Vanlalhruaia leh Rev. C.Rosiama te hi ruat an lo ni tawh.

Mizoram Synod-inSerampore College rawng-bâwlnaa sum leh rawngbâwltuthawhah \an a la nasa hle tihhriain College thuneitute chuanPCI General Assembly kaltlangchauha member intîr lo va,Mizoram Presbyterian Kohhrananga member kan neih vetheihna tûr kawng minngaihtuahsak a. WorkingCommittee Meeting, February6, 2018-a neih tâk chuan Rev.Lalramliana Pachuau chuMizoram Synod aiawh tûr liauliauin member atân a ruat ta a ni

(Resl. No. WC/14/2018). Heihian kan inlaichînnain hma asâwn zêl a ni tih a tilang.Hetianga keimahni pualamember kan neih leh theihna tûrhian tûna Serampore Collegeprincipal \ang lai mêk, Dr.Vânsânglûra hian a thawh hlâwkhle. A hma lâkna liau liau a ni tipawhin sawi ila kan sawi sualâwm lo ve.Tlângkawmna

Serampore College(University)-in hma a sâwn zêltheih nân leh hlâwk zâwka rawnga bâwl chhunzawm zêl theihnatûra kohhran leh mi mal\hahnemngaiten \awng\aina lehthilpêka min \anpui \hin avânginlâwmthu kan sawi a. Kan hmalam huna Pathian rawng kanbâwl zêlna tûr atân leh kum 200tlin lawmna tûra kanruahmannate Pathian ropuinatûra a hlawhtlin theih nân min\awng\aipui chhunzawm zêl tûrinkan sâwm a che u.

Kohhran member pakhat chuan thuhriltu, sihal pêl hrât zetmai hnênah hian, “Sihal chu ni ila min zawn hmuh miah lohnahmun tûrah ka biru ngei ang mawle,” a ti a. Thuhriltu chuan,“Khawi hmunah maw?” tiin a zâwt a. Ani chuan, “I zirna pindanchhûngah,” a ti hmiah! Inbuatsaihna nei lova thusawi hi angaithlatuin an hre thei khawp mai.

Page 45: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

45Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA G. MANTHANGADÂRLÂWN

Upa G. Manthanga (82), PuThangmanga leh Pi Rothangpuiite fapa hi ni 15.3.1935 khânDârlâwn khuaah a piang a.September 23, 1963-ah Lalzârinên an innei a, fa panga an nei.

Kum 1980-ah Tual Upa atânthlan a ni a, kum 1995-ah Upaatân thlan a ni leh a, hemi kumvêk hian Hmârphei Presbyteryinkhâwmpuiin DârlâwnKohhran Upa atân a nemngheta. Kohhranah chanvo hranghrang - Vice Chairman, Asst.Secretary, Treasurer leh sub-committee hrang hrangChairman leh kohhran Librariana ni tawh a. MSSU

chawimawina Diploma Award adawng tawh bawk.

Kum 1999-ah PrimarySchool Headmaster a\angin apension a. A pension hnu hianruh natnain a tlâk buak avânginchêt harsa tih châng a nei \hîn a.Rawngbâwlna lamah pawh achhuah tam theih loh phah \hîn.Damdawi in leh in lamah enkawla ni \hîn a. A kum te a lo upatdeuh hnu hian thisen sâng natnaina tlâk buak leh zêl a, kum 2016khân Aizâwl lamah inenkawlin aawm a, stroke-in a belh chhahleh hlauh bawk a. Theihtâwpchhuaha enkawl a nih laiinAugust 21, 2017 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hun inlamah Bialtu Pastor, Rev.Johanan a hmang a, Biak InahHmârphei PresbyteryModerator, Rev. Lalfakawmana vui a, Kohhran Zaipâwl lehBial Zaipâwlin thlahna hla an saa, Presbytery huam chhûngaUpa te leh kohhran mipui\hahnem takin ui takin kan thlahliam ta a ni.

- Upa C. LalchhuanawmaDârlâwn Kohhran Ziaktu

Page 46: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

46Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA ROCHUNGNUNGALUNGPHUNLIAN

Upa Rochungnunga (75),Zaikûnga Pachuau leh KâpngûriSailo te fapa hi March 15, 1943khân Mûrlên khuaah a piang a.Kum 1944-ah Tualchêngah apêm a, December 19, 1961-ahKhuangvungi nên an innei a,rambuai avângin Hnahlanahsawi khâwm an ni a, chuta \angchuan Bualkawt Manipur-ah apêm a, Bualkawt a\angin kum1979-ah Lungphunlianah a pêmleh a ni.

Manipura a awm lai hian SSzirtîrtu te, K|P hruaitu te lehTual Upa te a ni. Lungphunlianaa pêm hnu kum 1981-ah TualUpa atân thlan a ni a, kum 1983-ah Upa atân thlan a ni leh a, hemikum vêk hian KhawchhakPresbytery inkhâwmpuiinLungphunlian Kohhran Upaatân a nemnghet a. TualchhungKohhranah mawhphurhna hranghrang - Chairman, Secretary,Treasurer leh Fin. Secretary hna

te a chelh a, kum 19 chhûnginneihna kawltu a ni bawk.Bialah Chairman, Standing,Nomination leh SS committee-ah a tel tawh bawk. BSI Lifemember a ni a, MSSUchawimawina Diploma a dawngtawh bawk.

Mi hrisêl tak a ni a, natnahran nei lovin ni 22.8.2017 zânaa mu chu kaihthawh zawh a nita lo va, 23.8.2017-ah Lalpahnênah min kalsan ta a ni. Hemini vêk hian amah thlahna hun inlamah Bialtu Pastor, Rev. R.Lalrinmawian a hmang a, BiakInah Upa C. Lalchhâwnthanga,Champhai ‘N’ PresbyteryModerator-in a vui a, BialZaipâwlin thlahna hla an sa a, uitakin kan thlah liam ta a ni.

- Upa LalbiakmawiaLungphunlian Koh. Ziaktu

UPA NUNSÂNGLIANAZAMUANG

Upa Nunsângliana (67), UpaThanzâma leh Pi Siamkûngi te

Page 47: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

47Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

fapa hi February 10, 1950 khânKânhmunah a piang a. Kum1973-ah Lallûri nên an innei a,fa panga an nei. PWD-ah SAhna a thawk a, a hna avângahmun hrang hranga a insawnkual hnuah Zamuangah hian aawm hlen ta a ni.

Tual Upaah kum 16 chhûnga \ang a, hemi chhûng hian Bialleh Presbytery thlengincommittee hrang hrangah a tel.Kum 2012 khân Upa atân thlana ni a, hemi kum vêk hianKhawthlang Presbyteryinkhâwmpuiin ZamuangKohhran Upa atân a nemnghet.

Kum 2015 kum tîr lam khâna âwm lam fel loh avângin ainentîr a, chuap cancer a ni tihhmuh chhuah a ni a. Phai lamahte a inenkawl a, September2016-ah a aw bâwm a dik lohavângin \awng ri thei lovin a awma, a natna hian zual lam a panzêl avângin August 28, 2017khân Lalpa hnênah min kalsanta a ni.

August ni 30-ah amahthlahna hun in lamah Upa H.Ramzauvan a hmang a, BiakInah Bialtu Pastor, Rev. F.Lianthangpuian a hmang a, BialZaipâwl leh Kohhran Zaipâwlin

thlahna hla an sa a, Presbyterychhûng Upa te nên ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa HB VânlalhruaiaZamuang Kohhran Ziaktu

UPA C. LALÊNGVÂRAKHAWHAI NORTH

Upa C. Lalêngvâra (67),Upa Zachhûnga leh Pi Chalselite fapa hi kum 1951 khânVângtlâng khuaah a piang a.Kum 1973-ah Saizâmi nên aninnei a, fa panga an nei. Rambuaiavângin Khawhaiah khâwm anni a, a awm hlen ta a ni.Eizawnna lamah Middle Schoolzirtîrtu a ni a, kum 2016 khânpension-in a chhuak a ni.

Kum 1991-ah Tual Upa atânthlan a ni a, kum 1998-ah Upaatân thlan a ni leh a. Kum 1998khân Khawhai North KohhranUpa atân nemngheh a ni.Kohhranah Secretary, Chairmanleh Treasurer, Bialah Secretaryleh Chairman a ni tawh a,

Page 48: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

48Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Presbytery leh Synod thlengincommittee pawimawhah a teltawh bawk.

Kum 16 kal ta a\ang khânthisen sâng leh zunthlumin a tlâkbuak a, Aizâwl leh phai lamah ainenkawl \hîn a. Kum 2016a\ang khân a chak lo zual a, ni31.8.2017-ah Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

Hemi ni vêk hian amahthlahna hun in lamah BialtuPastor, Rev. Vânlalthlamuanan ahmang a, Biak Inah TuichangralNorth Presbytery Moderator,Rev. J. Lalbiaknian a vui a,Kohhran Zaipâwl leh BialZaipâwlin thlahna hla an sa a, uitakin kan thlah liam ta a ni.

- Upa Suakhnûna KawlniKhawhai North Koh. Ziaktu

UPA C. LIANZÂMACOLLEGE VÊNG

Upa C. Lianzâma (79),Vengthâwma leh Lamvungi tefapa hi July 15, 1938 khânPhûlmawi khuaah a piang a.

April 22, 1974-ah Tlângkhûminên an innei a, fa pathum an nei.Eizawnna lamah Primary Schoolzirtîrtu a ni.

Kum 1984-ah TawiPresbytery inkhâwmpuiinLênchîm Kohhran Upa atân anemnghet a. TualchhûngKohhranah chanvo hrang hranga chelh. Kum 1989-ah CollegeVêng, Aizâwlah a lo pêm a.Thuhriltu leh Puitling SS zirtîrtua ni a, MSSU chawimawinaDiploma Award a dawng tawhbawk.

Hun rei tak thisen sâng lehzunthlumin a tibuai a, April 2017a\ang khân a insawisêl zual a,damdawi in panpui a nih hnuahpumpui cancer a ni tih hmuhchhuah a ni a, in lamah enkawl ani. Ni 31.8.2017 chawhnu lamaha chau zual a, damdawi in panpuinghâl a ni. |ha leh mai tûra beiseia nih laiin ni 1.9.2017 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni. Hemini vêk hian Bialtu Pastor, Rev. C.Lalbiakhlunan a vui a, Bialchhûng leh pâwn Upa te lehkohhran mipui \hahnem takin uitakin kan thlah liam ta a ni.

- Upa K. Sâng\huamaCollege Vêng Koh. Ziaktu

Page 49: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

49Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA VÂNLALBÊLABUALPUI

Upa Vânlalbêla (82), PuDârrothanga leh PiSâpbiakthangi te fapa hi June 21,1935 khân Bualpui khuaah apiang a. Kum 1935-ah Lalthanginên an innei a, fa pakua an nei.

Bualpui Kohhran din tharlehtute zînga mi a ni a, ni9.10.1983 khân HmârthlangPresbytery inkhâwmpuiinBualpui Kohhran Upa atân anemnghet a. Bualpui KohhranUpa hmasa ber a nih avânginkohhranin awmni khamin alawmna an buatsaih nghe nghe.

Kohhranah chanvopawimawh tak tak hêng -Chairman, Secretary, Treasurer,Fin. Secretary leh SS Suptd. tea ni tawh a, Inneihna kawltu a nia, nupa tuak 61 a inneihtîr.Bialah Chairman \um thum,

Secretary \um li leh Bial StandingCommittee-ah kum 30 a zâwnina \ang tawh. Presbytery-ahStanding Committee, FinanceCommittee, Sub-Pastoral lehNomination Committee-ah a teltawh a, Synod-ah PastoralCommittee-ah a tel tawh bawk

Kum 2017 June thla tâwp lama\ang khân taksa chak lohnain atlâk buak \an a, damdawi inahenkawl a ni. Heta \ang hianchuap cancer a ni tih hmuhchhuah a ni a, in lama inenkawltûra hruai hâwn a ni. |ha chhuakleh mai tûra beisei a nih laiinSeptember 3, 2017 khân Lalpahnênah min kalsan ta.

A tûkah amah thlahna hun inlamah Bialtu Pastor, Rev. C.Lalremruatan a hmang a, BiakInah Sêrlui PresbyteryModerator, Rev. K. Zoramhluana vui a, Kohhran Zaipâwlinthlahna hla an sa a, Presbyteryhuam chhûnga Upa leh Kohhranmipui \hahnem takin ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa LalnghetaBualpui Kohhran Ziaktu

Page 50: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

50Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA NEIHTHATKHAMARENTHLEIHMUNLAI

Upa Neihthatkhama Renthlei(58), Pu Sankipdova leh PiVânhnuaithangi te fapa hi May15, 1959 khân Luanghmunkhuaah a piang a. Kum 1983November ni 20-ah Doliannêminên an innei a, fa pariat an nei.

Kum 2000 khân Saizawh(W) a\angin Hmunlaiah a lo pêma, hemi kum vêk hian BCMa\angin Presbyterian Kohhranaha lo lût a. Kum 2007-ah TualUpa atân thlan a ni a, kum 2010-ah Tual Upa atân thlan nawn leha ni a, kum 2016-ah Upa atânthlan a ni a, hemi kum vêk hianLunglei West Presbyteryinkhâwmpuiin Hmunlai KohhranUpa atân a nemnghet a ni.

Kohhranah rawngbâwlnachanvo hêng - Chairman, Vice

Chairman, Building Treasurer,K|P Representative, Auditorleh SS Asst. Suptd. te a ni tawha, Bialah Standing Committeeleh Sunday School Committeemember a ni tawh bawk.

Kum 2017 kum tîr a\angkhân beng lam \ha lovin a tlâkbuak a, damdawi inah kalin ainentîr a. Damdawi inah hun engemaw chen enkawl a nih hnuahdam \ha takin a lo chhuak a.August 28, 2017-ah damdawiinah admit leh a ni a, hetah hiana thinah bâwk hmuh a ni a, biopsylâk a ni a, result nghah a nih mêklaiin September 4, 2017 khânLalpa hnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hun inlamah Upa HC Lalmalsâwmana hmang a, Biak Inah Rev. H.Lalsanglûra, Bialtu Pastor-in avui a, kohhranhoten ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa HC LalmalsâwmaHmunlai Kohhran Ziaktu

Vawi khat chu Martin Luthera kha ‘engtin nge thlêmtu hi i hnehtheih bîk?’ tiin an zâwt a. Ani chuan, “Thlêmtuin ka thinlungkawngkhâr kika, ‘hetah hian tu nge chêng?’ a rawn tih veleh LalpaIsuan a lo chhâng a. ‘Martin Luthera a chêng \hîn a, tûnah chuanamah chu a awm rih lo va, keimah ka awm e,’ a lo ti \hîn a ni.Setana chuan a kuta kilhna ser leh a nâka an chhunna ser te ahmuh veleh rang takin a tlân bo nghâl \hîn a ni,” tiin a chhâng.

Page 51: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

51Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR

8 Biak Ina kal \hîn mite tân: Kohhran hmasâwn zêlah hian thilawlsam leh a tlachawp lutuka kal aiin, kalhmang fel zâwka kal duhnaa lian deuh deuh a. A nuam leh a hlimawm aiin a tlo leh a nghet kanmamawh tial tial bawk. Chutiang kan mamawh chhânna atân UpaLalmalsâwma chuan kohhran mipuite leh rawngbâwltute hriat ngeingei tûr leh a taka hman nghâl tûr zirtîrna min chhawp chhuahsakhlauh mai. A man ̀ 60.8 Zo Flower arrangement: Tûnlai Mizote khawvêlah pangpârkhawi hian hmun pawimawh tak a luah ta reng mai. Pangpâr leh akhawi dân kaihhnawih lam WhatsApp group pakhat, Zo FlowerArrangement group te chuan an group-a mi chi hrang hrangin hunleh ni bîk hrang hranga an pangpâr khawi, mawi tak tak leh styleinang lo tak takte thlalâk chu album angin an rawn tichhuak a.Pangpâr khawi dâwna hriat tûr pawimawhte ziah a ni bawk. Aman ̀ 500.8 Mizoram GK Mini Edition 3: Mizoram chanchin changtlungleh belhfâkawm, zirlai leh thil chi hrang hrang atâna exam inbuatsaihtetâna \angkai tak tûr, Mizoram, India leh khawvêl huapa hriat tûrpawimawh zual dah khâwmna, Lalhmachhuana Zofa buatsaih hi leingei chi a ni. A man ̀ 100.8 Ka parawl rûn: Parawl dinhmuna mipa an han din chiah hiana ziak thiamte tâna thawnthu ngaihnawm tak ziah tûr hi a chhuakchhunzawm mai \hîn. Parawl khawsak phung leh suangtuahna, holeh awlsam, ngaihnawm leh lunglênthlâk tak tak te he lehkhabuJoseph Lalnunmawia ziahah hian hmuh tûr a awm. A man ̀ 150.8 Zahna zakzehin: He lehkhabua thu \henkhat hi love story a nia, \henkhat nuihzatthlâk leh ngaihtuahna tithui vawng vawng a awmlaiin thawnthu phuahchawp thawnthu kârah thupui fun fahran maithuziak a awm bawk. Chutiang lehkhabu inkalthelh, LalthantluangaChawngthuin bu khata a khung khâwmna hi ̀ 130 man a ni.

Page 52: Kristian Tlangau 1 leh Nl. Rebecca Zorini, zaithiam te an kal. w Synod Revival Speaker-ten hetiang hian hun an hmang: April 10-15, 2018 chhûngin Zânlâwn kohhranah crusade, Speaker

52Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org