22
boris darCia boris darCia mecniereba da patiosneba mecniereba da patiosneba (meore nawili) (meore nawili) am werilis pirvel nawilSi, romelic `sami saunjis~ wina am werilis pirvel nawilSi, romelic `sami saunjis~ wina nomerSi (dekemberi, nomerSi (dekemberi, #4, 2014) daibeWda, naCvenebia, batoni 4, 2014) daibeWda, naCvenebia, batoni rostom CxeiZe erT Tavis wignSi ra usafuZvlod, usamarTlod da rostom CxeiZe erT Tavis wignSi ra usafuZvlod, usamarTlod da agdebiT warmogvidgens Cvens gamoCenil mecnierebs agdebiT warmogvidgens Cvens gamoCenil mecnierebs aleqsandre aleqsandre baramiZesa baramiZesa da da givi miqaZes givi miqaZes. samwuxarod da savalalod, rostom . samwuxarod da savalalod, rostom CxeiZis mier aleqsandre baramiZis augad moxsenieba amiT ar CxeiZis mier aleqsandre baramiZis augad moxsenieba amiT ar amoiwureba. is Tavis wignSi amoiwureba. is Tavis wignSi `bedi pavle ingoroyvasi~ `bedi pavle ingoroyvasi~ (Tb., (Tb., `lomisi~) batoni `lomisi~) batoni aleqsandresa aleqsandresa da da levan menabdis levan menabdis pavle pavle ingoroyvas winaaRmdeg brZolis iseT magaliTs asaxelebs, ingoroyvas winaaRmdeg brZolis iseT magaliTs asaxelebs, simarTle rom iyos, sayovelTao guliswyromas gamoiwvevda. simarTle rom iyos, sayovelTao guliswyromas gamoiwvevda. movusminoT mas: `arsebobs erTi aseTi gamocemac _ «Zveli movusminoT mas: `arsebobs erTi aseTi gamocemac _ «Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni», 1986 wlisa. aleqsandre qarTuli mwerlobis mkvlevarni», 1986 wlisa. aleqsandre baramiZisa da levan menabdis mier Sedgenil-redaqtirebuli~ baramiZisa da levan menabdis mier Sedgenil-redaqtirebuli~ 1 . arc misi gamocemiT daSavebula bevri araferi da arc misi arc misi gamocemiT daSavebula bevri araferi da arc misi gamoucemlobiT daSavdeboda. maS, ram gamaxsena? im ubralo gamoucemlobiT daSavdeboda. maS, ram gamaxsena? im ubralo mizezma, rom am wignSi mkafiod Cans is ganwyobileba da mizani, mizezma, rom am wignSi mkafiod Cans is ganwyobileba da mizani, Tu ras upirebdnen pavle ingoroyvas, movlenebi ise rom Tu ras upirebdnen pavle ingoroyvas, movlenebi ise rom warmarTuliyo, TviTonc rogorc enebaT (cxadia, redaqtorebi warmarTuliyo, TviTonc rogorc enebaT (cxadia, redaqtorebi mxolod pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es mxolod pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es krebuli salaparakod arc eRireboda) _ arc meti, arc naklebi, krebuli salaparakod arc eRireboda) _ arc meti, arc naklebi, misi amogdeba ganezraxaT mecnierebis istoriidanac ki, aramcTu misi amogdeba ganezraxaT mecnierebis istoriidanac ki, aramcTu mis nawerebs, mis aRmoCenebsa da dakvirvebebs kvlavac etriala mis nawerebs, mis aRmoCenebsa da dakvirvebebs kvlavac etriala samecniero mimoqcevaSi. da Tu mainc itrialebda _ sxvaTa samecniero mimoqcevaSi. da Tu mainc itrialebda _ sxvaTa saxeliT. saxeliT. 1 wigns aweria mxolod redaqtorebi.

mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

  • Upload
    others

  • View
    12

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

boris darCiaboris darCia

mecniereba da patiosnebamecniereba da patiosneba(meore nawili)(meore nawili)

am werilis pirvel nawilSi, romelic `sami saunjis~ wina am werilis pirvel nawilSi, romelic `sami saunjis~ wina

nomerSi (dekemberi, nomerSi (dekemberi, #4, 2014) daibeWda, naCvenebia, batoni 4, 2014) daibeWda, naCvenebia, batoni

rostom CxeiZe erT Tavis wignSi ra usafuZvlod, usamarTlod da rostom CxeiZe erT Tavis wignSi ra usafuZvlod, usamarTlod da

agdebiT warmogvidgens Cvens gamoCenil mecnierebs agdebiT warmogvidgens Cvens gamoCenil mecnierebs aleqsandre aleqsandre

baramiZesabaramiZesa da da givi miqaZesgivi miqaZes. samwuxarod da savalalod, rostom . samwuxarod da savalalod, rostom

CxeiZis mier aleqsandre baramiZis augad moxsenieba amiT ar CxeiZis mier aleqsandre baramiZis augad moxsenieba amiT ar

amoiwureba. is Tavis wignSi amoiwureba. is Tavis wignSi `bedi pavle ingoroyvasi~`bedi pavle ingoroyvasi~ (Tb., (Tb.,

`lomisi~) batoni `lomisi~) batoni aleqsandresaaleqsandresa da da levan menabdislevan menabdis pavle pavle

ingoroyvas winaaRmdeg brZolis iseT magaliTs asaxelebs, ingoroyvas winaaRmdeg brZolis iseT magaliTs asaxelebs,

simarTle rom iyos, sayovelTao guliswyromas gamoiwvevda. simarTle rom iyos, sayovelTao guliswyromas gamoiwvevda.

movusminoT mas: `arsebobs erTi aseTi gamocemac _ «Zveli movusminoT mas: `arsebobs erTi aseTi gamocemac _ «Zveli

qarTuli mwerlobis mkvlevarni», 1986 wlisa. aleqsandre qarTuli mwerlobis mkvlevarni», 1986 wlisa. aleqsandre

baramiZisa da levan menabdis mier Sedgenil-redaqtirebuli~baramiZisa da levan menabdis mier Sedgenil-redaqtirebuli~1.

arc misi gamocemiT daSavebula bevri araferi da arc misi arc misi gamocemiT daSavebula bevri araferi da arc misi

gamoucemlobiT daSavdeboda. maS, ram gamaxsena? im ubralo gamoucemlobiT daSavdeboda. maS, ram gamaxsena? im ubralo

mizezma, rom am wignSi mkafiod Cans is ganwyobileba da mizani, mizezma, rom am wignSi mkafiod Cans is ganwyobileba da mizani,

Tu ras upirebdnen pavle ingoroyvas, movlenebi ise rom Tu ras upirebdnen pavle ingoroyvas, movlenebi ise rom

warmarTuliyo, TviTonc rogorc enebaT (cxadia, redaqtorebi warmarTuliyo, TviTonc rogorc enebaT (cxadia, redaqtorebi

mxolod pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es mxolod pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es

krebuli salaparakod arc eRireboda) _ arc meti, arc naklebi, krebuli salaparakod arc eRireboda) _ arc meti, arc naklebi,

misi amogdeba ganezraxaT mecnierebis istoriidanac ki, aramcTu misi amogdeba ganezraxaT mecnierebis istoriidanac ki, aramcTu

mis nawerebs, mis aRmoCenebsa da dakvirvebebs kvlavac etriala mis nawerebs, mis aRmoCenebsa da dakvirvebebs kvlavac etriala

samecniero mimoqcevaSi. da Tu mainc itrialebda _ sxvaTa samecniero mimoqcevaSi. da Tu mainc itrialebda _ sxvaTa

saxeliT.saxeliT.

1 wigns aweria mxolod redaqtorebi.

Page 2: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

66 boris darCiarasakvirvelia, aseT gamocemebsa Tu enciklopediebSi pi-rasakvirvelia, aseT gamocemebsa Tu enciklopediebSi pi-

rovnebis saxelis Setana-arSetaniT ar wydeba misi bedi, rovnebis saxelis Setana-arSetaniT ar wydeba misi bedi,

magram dabrkolebiT ki brkoldeboda garkveuli politikuri magram dabrkolebiT ki brkoldeboda garkveuli politikuri

reJimebisas.reJimebisas.

mTavari isaa, rom Semdgenel-redaqtorebi aseTi ganzraxvis mTavari isaa, rom Semdgenel-redaqtorebi aseTi ganzraxvis

xorcSesxmas (p. ingoroyvas istoriidan amogdebas _ xorcSesxmas (p. ingoroyvas istoriidan amogdebas _ b. . d.) ar .) ar

moridebian.moridebian.

es wigni wveTiviT aireklavs im realobas, rac mosalodneli es wigni wveTiviT aireklavs im realobas, rac mosalodneli

iyo~ (gv. 545-546). iyo~ (gv. 545-546).

batoni rostomi svams kiTxvas `ar gjeraT?~ da Tavis azrs batoni rostomi svams kiTxvas `ar gjeraT?~ da Tavis azrs

nirSeucvlelad ase `asabuTebs~: `krebulSi Zveli qarTuli nirSeucvlelad ase `asabuTebs~: `krebulSi Zveli qarTuli

mwerlobis mkvlevarad miCneulia 33 pirovneba, dawyebuli mwerlobis mkvlevarad miCneulia 33 pirovneba, dawyebuli

Teimuraz bagrationiT, da arc ilia WavWavaZe, akaki wereTeli, Teimuraz bagrationiT, da arc ilia WavWavaZe, akaki wereTeli,

vaJa-fSavela Tu giorgi wereTeli gamorCeniaT, aRaraferi vaJa-fSavela Tu giorgi wereTeli gamorCeniaT, aRaraferi

rom ara vTqvaT: mari broseze, platon ioselianze, daviT rom ara vTqvaT: mari broseze, platon ioselianze, daviT

CubinaSvilze, petre umikaSvilze, aleqsandre cagarelze, CubinaSvilze, petre umikaSvilze, aleqsandre cagarelze,

aleqsandre sarajiSvilze, daviT kariWaSvilze, eqvTime aleqsandre sarajiSvilze, daviT kariWaSvilze, eqvTime

TayaiSvilze, aleqsandre xaxanaSvilze, niko marze. da ufro TayaiSvilze, aleqsandre xaxanaSvilze, niko marze. da ufro

aqeT: iustine abulaZeze, sergi gorgaZeze, ivane javaxiSvilze, aqeT: iustine abulaZeze, sergi gorgaZeze, ivane javaxiSvilze,

korneli kekeliZeze, vukol beriZeze, sargis kakabaZeze, korneli kekeliZeze, vukol beriZeze, sargis kakabaZeze,

Salva nucubiZeze, ioseb griSaSvilze, leon meliqseT-begze, Salva nucubiZeze, ioseb griSaSvilze, leon meliqseT-begze,

konstantine WiWinaZeze, giorgi jakobiaze, mose gogiberiZeze, konstantine WiWinaZeze, giorgi jakobiaze, mose gogiberiZeze,

solomon iordaniSvilze, giorgi leoniZesa da Tu ilia solomon iordaniSvilze, giorgi leoniZesa da Tu ilia

abulaZeze~. daskvna ki aseTia: `pavle ingoroyva arsad Cans~ abulaZeze~. daskvna ki aseTia: `pavle ingoroyva arsad Cans~

(gv. 546).(gv. 546).

vidre sinamdviles vityodeT, manamde srulad gavecnoT am vidre sinamdviles vityodeT, manamde srulad gavecnoT am

wignis Sinaarss. es aris werilebis krebuli, romelic mo-wignis Sinaarss. es aris werilebis krebuli, romelic mo-

mzadebulia iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis universitetis mzadebulia iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis universitetis

Zveli qarTuli literaturis kaTedris TanamSromelTa mier:Zveli qarTuli literaturis kaTedris TanamSromelTa mier:

winasityvawinasityva (a. baramiZe)(a. baramiZe)

Teimuraz bagrationi (g. SaraZe)Teimuraz bagrationi (g. SaraZe)

mari brose (b. kilanava)mari brose (b. kilanava)

platon ioseliani (q. cxadaZe)platon ioseliani (q. cxadaZe)

daviT CubinaSvili (l. menabde)daviT CubinaSvili (l. menabde)

ilia WavWavaZe (l. menabde)ilia WavWavaZe (l. menabde)

petre umikaSvili (q. cxadaZe)petre umikaSvili (q. cxadaZe)

akaki wereTeli (l. menabde)akaki wereTeli (l. menabde)

aleqsandre cagareli (i. lo-aleqsandre cagareli (i. lo-

laSvili)laSvili)

aleqsandre sarajiSvili (q. aleqsandre sarajiSvili (q.

cxadaZe)cxadaZe)

Page 3: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

67mecniereba da patiosneba

zaqaria WiWinaZe (n. maxaTaZe)zaqaria WiWinaZe (n. maxaTaZe)

Tedo Jordania (T. fofxaZe)Tedo Jordania (T. fofxaZe)

mose janaSvili (k. kekeliZe)mose janaSvili (k. kekeliZe)

vaJa-fSavela (l. menabde)vaJa-fSavela (l. menabde)

daviT kariWaSvili (q. cxa da-daviT kariWaSvili (q. cxa da-

Ze)Ze)

eqvTime TayaiSvili (a. bara-eqvTime TayaiSvili (a. bara-

miZe)miZe)

aleqsandre xaxanaSvili (g. aleqsandre xaxanaSvili (g.

fa rulava)fa rulava)

niko mari (a. baramiZe)niko mari (a. baramiZe)

iustine abulaZe (t. ruxaZe)iustine abulaZe (t. ruxaZe)

sergi gorgaZe (l. grigo l a-sergi gorgaZe (l. grigo l a-

Svili)Svili)

ivane javaxiSvili (l. menabde)ivane javaxiSvili (l. menabde)

korneli kekeliZe (a. baramiZe)korneli kekeliZe (a. baramiZe)

vukol beriZe (j. afciauri) vukol beriZe (j. afciauri)

sargis kakabaZe (t. ruxaZe)sargis kakabaZe (t. ruxaZe)

Salva nucubiZe (e. xinTibiZe)Salva nucubiZe (e. xinTibiZe)

ioseb griSaSvili (g. faru la-ioseb griSaSvili (g. faru la-

va)va)

leon meliqseT-begi (r. sira-leon meliqseT-begi (r. sira-

Ze)Ze)

konstantine WiWinaZe (b. kil-konstantine WiWinaZe (b. kil-

anava)anava)

giorgi jakobia (l. WumburiZe)giorgi jakobia (l. WumburiZe)

mose gogiberiZe (e. xinTibiZe)mose gogiberiZe (e. xinTibiZe)

solomon iordaniSvili (l. solomon iordaniSvili (l.

grigolaSvili)grigolaSvili)

giorgi leoniZe (a. baramiZe)giorgi leoniZe (a. baramiZe)

ilia abulaZe (r. siraZe)ilia abulaZe (r. siraZe)

vidre sityvas gavagrZelebde, unda SevniSno: dasaSvebia, vidre sityvas gavagrZelebde, unda SevniSno: dasaSvebia,

romelime es statia ar mogewonos da mis mimarT ukmayofilo romelime es statia ar mogewonos da mis mimarT ukmayofilo

iyo, magram aseTi saWiro wigni gana SeiZleba mxolod iyo, magram aseTi saWiro wigni gana SeiZleba mxolod

uaryofiTad moixsenio da Tqva ̀ arc misi gamocemiT daSavebula uaryofiTad moixsenio da Tqva ̀ arc misi gamocemiT daSavebula

bevri araferi da arc misi gamoucemlobiT daSavdebodao?~ bevri araferi da arc misi gamoucemlobiT daSavdebodao?~

daSavda Tu gakeTda Zalian saWiro saqme?! wigni miZRvnilia daSavda Tu gakeTda Zalian saWiro saqme?! wigni miZRvnilia

`Zveli qarTuli mwerlobis udidesi keris gelaTis akademiis `Zveli qarTuli mwerlobis udidesi keris gelaTis akademiis

880 wlisTavisadmi~ da mis anotaciaSi samarTlianadaa 880 wlisTavisadmi~ da mis anotaciaSi samarTlianadaa

miTiTebuli: `Zveli qarTuli mwerlobis kaTedris mier miTiTebuli: `Zveli qarTuli mwerlobis kaTedris mier

momzadebuli krebuli «Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni» momzadebuli krebuli «Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni»

warmoaCens im wvlilsa da damsaxurebas, romelic gamoCenil warmoaCens im wvlilsa da damsaxurebas, romelic gamoCenil

moRvaweebs miuZRviT mravalsaukunovani qarTuli sityvakazmuli moRvaweebs miuZRviT mravalsaukunovani qarTuli sityvakazmuli

mwerlobis SeswavlaSi.mwerlobis SeswavlaSi.

krebuli gankuTvnilia filologebisa da mkiTxvelTa farTo krebuli gankuTvnilia filologebisa da mkiTxvelTa farTo

wrisaTvis~.wrisaTvis~.

mkiTxveli dainaxavs: es krebuli upirvelesad sWirdeba mkiTxveli dainaxavs: es krebuli upirvelesad sWirdeba

rostom CxeiZesa da misi stilis swavlulebs, romlebic Zvel rostom CxeiZesa da misi stilis swavlulebs, romlebic Zvel

qarTul literaturasa da misi Seswavlis istorias jerovnad qarTul literaturasa da misi Seswavlis istorias jerovnad

ar icnoben!ar icnoben!

mikvirs da gamkvirvebia, batonma rostomma ratom ver mikvirs da gamkvirvebia, batonma rostomma ratom ver

Page 4: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

68 boris darCiaSeniSna, rom am siaSi, garda pavle ingoroyvasi, ar Canan Zveli SeniSna, rom am siaSi, garda pavle ingoroyvasi, ar Canan Zveli

qarTuli literatis iseTi gamoCenili mkvlevarebi, rogoric qarTuli literatis iseTi gamoCenili mkvlevarebi, rogoric

arian, magaliTad, akaki gawerelia, gaioz imedaSvili, givi arian, magaliTad, akaki gawerelia, gaioz imedaSvili, givi

miqaZe da bevri sxva, _ Tavad aleqsandre baramiZe da levan miqaZe da bevri sxva, _ Tavad aleqsandre baramiZe da levan

menabde! nuTu ar ajobebda, aqve SemoetanaT sxvaTa mier maTze menabde! nuTu ar ajobebda, aqve SemoetanaT sxvaTa mier maTze

dawerili statiebi?dawerili statiebi?

didad samwuxaroa, batoni rostomi amaze ar dafiqrebula. didad samwuxaroa, batoni rostomi amaze ar dafiqrebula.

ufro metic, ase did braldebas ayenebs da wignis winasityvasac ufro metic, ase did braldebas ayenebs da wignis winasityvasac

ar kiTxulobs, sadac al. baramiZe garkveviT aRniSnavs: ar kiTxulobs, sadac al. baramiZe garkveviT aRniSnavs:

`winamdebare wigni ar aris qarTuli mwerlobis Seswavlis `winamdebare wigni ar aris qarTuli mwerlobis Seswavlis

istoria, miT ufro, sistemuri kursi. aq garkveuli wesiT istoria, miT ufro, sistemuri kursi. aq garkveuli wesiT

moxazulia am dargis cota Tu bevrad TvalsaCino calkeuli moxazulia am dargis cota Tu bevrad TvalsaCino calkeuli

mkvlevris samecniero-SemoqmedebiTi portreti. mkiTxveli mkvlevris samecniero-SemoqmedebiTi portreti. mkiTxveli

imasac SeniSnavs, rom wigni iTvaliswinebs iseT mkvlevarebs, imasac SeniSnavs, rom wigni iTvaliswinebs iseT mkvlevarebs,

romlebic ukve romlebic ukve istorias ekuTvnianistorias ekuTvnian~ (gv. 11).~ (gv. 11).

diax, diax, kaTedris samecniero Tematikuri gegmiT, romelsac diax, diax, kaTedris samecniero Tematikuri gegmiT, romelsac

universitetis didi samecniero sabWo amtkicebda, Tavidanve universitetis didi samecniero sabWo amtkicebda, Tavidanve

iyo gansazRvruli, rom samecniero portretebi mxolod da iyo gansazRvruli, rom samecniero portretebi mxolod da

mxolod gardacvlil mkvlevarebze Seqmniliyo! rodesac mxolod gardacvlil mkvlevarebze Seqmniliyo! rodesac

es wigni gamovida (1986), maSin batoni pavle gardacvlili es wigni gamovida (1986), maSin batoni pavle gardacvlili

gaxldaT, magram baton rostoms unda moexsenebodes, rom mTel gaxldaT, magram baton rostoms unda moexsenebodes, rom mTel

sabWoTa kavSirSi sagamomcemlo gegma oTxi wliT adre dgeboda sabWoTa kavSirSi sagamomcemlo gegma oTxi wliT adre dgeboda

da naSromebi gamomcemlobas sami wliT adre bardeboda. es wesi da naSromebi gamomcemlobas sami wliT adre bardeboda. es wesi

ganuxrelad sruldeboda. batoni pavle ingoroyva gardaicvala ganuxrelad sruldeboda. batoni pavle ingoroyva gardaicvala

1983 wlis noembris meore naxevarSi, xolo, rogorc krebulSive 1983 wlis noembris meore naxevarSi, xolo, rogorc krebulSive

gamomcemlobis mieraa aRniSnuli, es wigni ̀ warmoebas gadaeca~ gamomcemlobis mieraa aRniSnuli, es wigni ̀ warmoebas gadaeca~

batoni pavles gardacvalebamde TiTqmis wlinaxevriT adre _ batoni pavles gardacvalebamde TiTqmis wlinaxevriT adre _

1982 wlis Svid ivniss.1982 wlis Svid ivniss.

ai, esaa simarTle da mas pavle ingoroyvas winaaRmdeg ai, esaa simarTle da mas pavle ingoroyvas winaaRmdeg

brZolasTan araviTari kavSiri ara aqvs!brZolasTan araviTari kavSiri ara aqvs!

amis Semdeg mkiTxvelma gansazRvros, Tu ra Rirebulebisaa amis Semdeg mkiTxvelma gansazRvros, Tu ra Rirebulebisaa

rostom CxeiZis momdevno Sors mimavali ganzogadebuli rostom CxeiZis momdevno Sors mimavali ganzogadebuli

msjeloba: `ra advili yofila, ara, amxela Rvawlis gadaSlac msjeloba: `ra advili yofila, ara, amxela Rvawlis gadaSlac

ki, rodesac araviTari angariSi ar eweva sazogadoebriv azrs.ki, rodesac araviTari angariSi ar eweva sazogadoebriv azrs.

narkvevebSi ki gaielvebs erTi-organ misi saxeli da narkvevebSi ki gaielvebs erTi-organ misi saxeli da

migvaniSnebs, rom Turme aseTi mkvlevaric arsebula, magram migvaniSnebs, rom Turme aseTi mkvlevaric arsebula, magram

yovelTvis uaryofiT konteqstSi ixsenieba, rac gulubryvilo yovelTvis uaryofiT konteqstSi ixsenieba, rac gulubryvilo

Page 5: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

69mecniereba da patiosneba

mkiTxvelsa Tu axalbeda students afiqrebinebs, gind yofiliyo mkiTxvelsa Tu axalbeda students afiqrebinebs, gind yofiliyo

da gind ara aseTi mecnieri, Turme araferi uRonia Zveli da gind ara aseTi mecnieri, Turme araferi uRonia Zveli

qarTuli mwerlobis Sesaswavlad, oriode mcdari mosazreba qarTuli mwerlobis Sesaswavlad, oriode mcdari mosazreba

gamouTqvams, eg iyo da ego.gamouTqvams, eg iyo da ego.

giorgi jakobias wvlilic ki ar darCeniaT aRuniSnavi, ase giorgi jakobias wvlilic ki ar darCeniaT aRuniSnavi, ase

rom, pavle ingoroyva, ukeTes SemTxvevaSi, sadRac kidev ufro rom, pavle ingoroyva, ukeTes SemTxvevaSi, sadRac kidev ufro

qvemoT ivaraudeba am wignis mixedviT.qvemoT ivaraudeba am wignis mixedviT.

kidev kargi(,) pavle ingoroyvas Rvawli da saxeli amaT xelSi kidev kargi(,) pavle ingoroyvas Rvawli da saxeli amaT xelSi

aRar iyo da patronic ukve gamosCenoda, visi TaosnobiTac aRar iyo da patronic ukve gamosCenoda, visi TaosnobiTac

gaimarTeboda _ pirvelad mis sicocxleSi – saiubileo gaimarTeboda _ pirvelad mis sicocxleSi – saiubileo

saRamo Tbilisis universitetSi 1980 wlis 20 noembers, xolo saRamo Tbilisis universitetSi 1980 wlis 20 noembers, xolo

dakrZalva ki erovnul manifestaciad gadaiqceoda 1983 wlis 24 dakrZalva ki erovnul manifestaciad gadaiqceoda 1983 wlis 24

noembers, da misi is statiebic gamoqveynebuliyo, winamorbedad noembers, da misi is statiebic gamoqveynebuliyo, winamorbedad

rom moCans biografiuli romanis Seqmnisa – misi monumenturi rom moCans biografiuli romanis Seqmnisa – misi monumenturi

figura mTeli Tavisi simaRliT, rom warmoisaxeboda da CrdilSi figura mTeli Tavisi simaRliT, rom warmoisaxeboda da CrdilSi

moaqcevda sxvaTa xelovnurad gazviadebul wvlilsa Tu moaqcevda sxvaTa xelovnurad gazviadebul wvlilsa Tu

damsaxurebasdamsaxurebas2. maSin ki Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarTa . maSin ki Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarTa

Sorisac ar aRmoCnda misi adgili.Sorisac ar aRmoCnda misi adgili.

da es im gamomcemelTa azriT, rac iqneb gaRizianebuli da es im gamomcemelTa azriT, rac iqneb gaRizianebuli

pasuxic iyo im erovnuli manifestaciis gamo, axalgazrdebis pasuxic iyo im erovnuli manifestaciis gamo, axalgazrdebis

gundma xeliT rom waasvena es didebuli cxedari didubis gundma xeliT rom waasvena es didebuli cxedari didubis

panTeonamde _ pavle ingoroyvas am droebiT samyofelamde panTeonamde _ pavle ingoroyvas am droebiT samyofelamde

mTawmindaze asvenebis win.mTawmindaze asvenebis win.

es droc male dadgeba.es droc male dadgeba.

asea Tu ise, is Rimilismomgvreli mcdeloba, gamomJRavnebuli asea Tu ise, is Rimilismomgvreli mcdeloba, gamomJRavnebuli

«Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarTa» furclebze, yo-«Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarTa» furclebze, yo-

velTvis unda Segvaxsenebdes Tavs, rogorc nimuSi imisa, Tu velTvis unda Segvaxsenebdes Tavs, rogorc nimuSi imisa, Tu

rogor iolad SeiZleba amoSalon istoriidan TviT yvelaze rogor iolad SeiZleba amoSalon istoriidan TviT yvelaze

aRmatebuli pirovnebanic ki, Tu sazogadoebriv, kulturul, aRmatebuli pirovnebanic ki, Tu sazogadoebriv, kulturul,

samecniero-saliteraturo sarbiels ar daepatronebian samecniero-saliteraturo sarbiels ar daepatronebian

gulmarTali adamianebi, romelTaTvisac mTavari umTavresi _ gulmarTali adamianebi, romelTaTvisac mTavari umTavresi _

WeSmaritebis Ziebaa.WeSmaritebis Ziebaa.

is krebuli Zveli inerciiT Sedga..is krebuli Zveli inerciiT Sedga..

magram aseTma «Zvelma inerciebma» veRar unda gabedos magram aseTma «Zvelma inerciebma» veRar unda gabedos

WeSmaritebis winaaRmdeg gasavsaveba.WeSmaritebis winaaRmdeg gasavsaveba.

2 baton rostoms mxedvelobaSi aqvs Tavisi wigni `bedi pavle ingoroyvasi~, ro-

melsac axla vexebiT.

Page 6: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

70 boris darCiaaxla ra _ RimiliT davyurebT. egaa da eg...~ (gv. 546-547).axla ra _ RimiliT davyurebT. egaa da eg...~ (gv. 546-547).

diax, diax, amgvaria batoni rostom CxeiZis mier Ria karebis diax, diax, amgvaria batoni rostom CxeiZis mier Ria karebis

mtvreva.mtvreva.

aleqsandre baramiZisa da pavle ingoroyvas piradi da aleqsandre baramiZisa da pavle ingoroyvas piradi da

mecnieruli urTierToba vrceli saubris Temaa da mas aq ver mecnieruli urTierToba vrceli saubris Temaa da mas aq ver

amovwuravT, magram, rac ZiriTadia da zedapirze Zevs, igi erTob amovwuravT, magram, rac ZiriTadia da zedapirze Zevs, igi erTob

STambeWdavia, sul sxva rasme gviCvenebs da ara imas, rac baton STambeWdavia, sul sxva rasme gviCvenebs da ara imas, rac baton

rostoms ueWvel WeSmaritebad warmoudgenia.rostoms ueWvel WeSmaritebad warmoudgenia.

aleqsandre baramiZe araTu gverds uvlida, miT umetes, aleqsandre baramiZe araTu gverds uvlida, miT umetes,

Cqmalavda pavle ingoroyvas mecnierul Rvawls, aramed, Cqmalavda pavle ingoroyvas mecnierul Rvawls, aramed,

piriqiT, yovelTvis didi interesiT xvdeboda mis naSromebs, piriqiT, yovelTvis didi interesiT xvdeboda mis naSromebs,

TavgamodebiT warmoaCenda da keTilmosurnis poziciidan TavgamodebiT warmoaCenda da keTilmosurnis poziciidan

sajarod ganixilavda maT. gavecnoT umTavres maTgans. sajarod ganixilavda maT. gavecnoT umTavres maTgans.

al. baramiZem recenzia umalve gamoaqveyna batoni pavles al. baramiZem recenzia umalve gamoaqveyna batoni pavles

veeberTela wignze ̀ giorgi merCule~ (1954 w., 888 + 126 gv.) da, rac veeberTela wignze ̀ giorgi merCule~ (1954 w., 888 + 126 gv.) da, rac

Tavis profesiasTan axlo iyo, gagvacno misi umniSvnelovanesi Tavis profesiasTan axlo iyo, gagvacno misi umniSvnelovanesi

nawili, sadac avtorma prozaulad daweril teqstebSi uZvelesi nawili, sadac avtorma prozaulad daweril teqstebSi uZvelesi

qarTuli leqsi gamoavlinaqarTuli leqsi gamoavlina3. maSin, roca korneli kekeliZem ar . maSin, roca korneli kekeliZem ar

gaiziara da uaryofiTad Seafasa es aRmoCena, batoni aleqsandre, gaiziara da uaryofiTad Seafasa es aRmoCena, batoni aleqsandre,

piriqiT, didi kmayofilebiT Sexvda mas.piriqiT, didi kmayofilebiT Sexvda mas.

diax, diax, kmayofilebiTa da siamovnebiT da ara ise, rogorc diax, diax, kmayofilebiTa da siamovnebiT da ara ise, rogorc

r. CxeiZe Zunwad SeniSnavs _ es miRweva `aleqsandre baramiZemc r. CxeiZe Zunwad SeniSnavs _ es miRweva `aleqsandre baramiZemc

ki aRiarao~ (gv. 531).ki aRiarao~ (gv. 531).

au, `baramiZemc ki~-o, e. i. p. ingoroyvas dauZinebelma au, `baramiZemc ki~-o, e. i. p. ingoroyvas dauZinebelma

mtermao! recenziaSi vkiTxulobT: `Cveni ramdenime SeniSvna mtermao! recenziaSi vkiTxulobT: `Cveni ramdenime SeniSvna

Seexeba pavle ingoroyvas naSromis literaturaTmcodneobiTs Seexeba pavle ingoroyvas naSromis literaturaTmcodneobiTs

nawils. wignis am nawilis mniSvneloba, Cvenis azriT, u d a v o a . nawils. wignis am nawilis mniSvneloba, Cvenis azriT, u d a v o a .

p. ingoroyvam w a m o a y e n a d a s w o r a d g a d a W r a p. ingoroyvam w a m o a y e n a d a s w o r a d g a d a W r a

Zveli qarTuli mwerlobis rigi RirsSesaniSnavi sakiTxi. pirvel Zveli qarTuli mwerlobis rigi RirsSesaniSnavi sakiTxi. pirvel

rigSi aseTad gvexateba m e t r u l i p u n q t u a c i i s rigSi aseTad gvexateba m e t r u l i p u n q t u a c i i s

garkveva (gv. gv. 591, 593, 599, 606 da sxv (dayofa al. baramiZisaa garkveva (gv. gv. 591, 593, 599, 606 da sxv (dayofa al. baramiZisaa

3 al. b a r a m i Z e, narkvevebi qarTuli literaturis istoriidan, V, Tb., 1964, gv.

55-62.

Page 7: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

71mecniereba da patiosneba

_ _ b. . d.). Tavis mxriT metruli punqtuaciis raobis garkvevam p. .). Tavis mxriT metruli punqtuaciis raobis garkvevam p.

ingoroyvas saSualeba misca daesabuTebina prozaulad miCneuli ingoroyvas saSualeba misca daesabuTebina prozaulad miCneuli

Zvel-qarTuli himnografiuli teqstebis wyobili, metruli Zvel-qarTuli himnografiuli teqstebis wyobili, metruli

xasiaTi. p. ingoroyvas gamokvlevis Semdeg cxadi xdeba, rom xasiaTi. p. ingoroyvas gamokvlevis Semdeg cxadi xdeba, rom

Zvel-qarTuli himnografiuli teqstebi ZiriTadad saleqso Zvel-qarTuli himnografiuli teqstebi ZiriTadad saleqso

principzea agebuli da metruli kanonzomierebis gansazRvrul principzea agebuli da metruli kanonzomierebis gansazRvrul

wesebs emorCileba. sayuradReboa p. ingoroyvas mosazrebani wesebs emorCileba. sayuradReboa p. ingoroyvas mosazrebani

qvelqarTuli poeziis saleqso formebis Sesaxeb, kerZod da qvelqarTuli poeziis saleqso formebis Sesaxeb, kerZod da

gansakuTrebiT e. w. silaburi ukveTeli leqsis Sesaxeb (gv. gansakuTrebiT e. w. silaburi ukveTeli leqsis Sesaxeb (gv.

590-607). p. ingoroyvam gamoiZia da mzis sinaTleze gamoitana 590-607). p. ingoroyvam gamoiZia da mzis sinaTleze gamoitana

SinaarsiTa da formiT didad saintereso, dRemdis ucnobi SinaarsiTa da formiT didad saintereso, dRemdis ucnobi

sagaloblebis teqstebi. kanonzomieria X saukunis gamoCenili sagaloblebis teqstebi. kanonzomieria X saukunis gamoCenili

qarTveli mwerlis saxelwodebad miviCnioT m e r C u l e , qarTveli mwerlis saxelwodebad miviCnioT m e r C u l e ,

damoukideblad merCules mniSvnelobis ingoroyvaseuli damoukideblad merCules mniSvnelobis ingoroyvaseuli

interpretaciisa~ (gv. 55).interpretaciisa~ (gv. 55).

es striqonebi p. ingoroyvasadmi mtrul damokidebulebas, es striqonebi p. ingoroyvasadmi mtrul damokidebulebas,

mis ugulebelyofas gviCvenebs?!mis ugulebelyofas gviCvenebs?!

al. baramiZe, rogorc WeSmariti mecnieri da simarTlis al. baramiZe, rogorc WeSmariti mecnieri da simarTlis

maZiebeli, Semdeg exeba sadavo sakiTxs: ras warmoadgens maZiebeli, Semdeg exeba sadavo sakiTxs: ras warmoadgens

`saweliwdo iadgari~. igi grigol xanZTelis originaluri `saweliwdo iadgari~. igi grigol xanZTelis originaluri

Txzulebaa, rogorc p. ingoroyva fiqrobs, Tu ara? giorgi Txzulebaa, rogorc p. ingoroyva fiqrobs, Tu ara? giorgi

merCule iuwyeba: `ars xanZTas ãxeliTa (grigol xanZTelis merCule iuwyeba: `ars xanZTas ãxeliTa (grigol xanZTelis

_ _ b. . d.) misiTa dawerili sulis mier wmidisa, saweliwdoá .) misiTa dawerili sulis mier wmidisa, saweliwdoá

iadgari, romlisa sityuani friad keTil arian~. batoni pavle iadgari, romlisa sityuani friad keTil arian~. batoni pavle

am Txzulebas grigol xanZTels uyoymanod miawers. Tavis am Txzulebas grigol xanZTels uyoymanod miawers. Tavis

am mosazrebas gamokveTilad, dayofiT aRniSnavs: `am mosazrebas gamokveTilad, dayofiT aRniSnavs: `giorgi giorgi

merCules es cnoba sruliad garkveuli xasiaTisaa da ar merCules es cnoba sruliad garkveuli xasiaTisaa da ar

iwvevs araviTar gaugebrobas an raime cilobasiwvevs araviTar gaugebrobas an raime cilobas~ (gv. 759). ~ (gv. 759).

batoni aleqsandre imowmebs am sakiTxisadmi n. marisa da i. batoni aleqsandre imowmebs am sakiTxisadmi n. marisa da i.

javaxiSvilis damokidebulebas, k. kekeliZisa da Tavissave javaxiSvilis damokidebulebas, k. kekeliZisa da Tavissave

adre gamoTqmul Sexedulebebs da wers: `akademikosebis adre gamoTqmul Sexedulebebs da wers: `akademikosebis

n. marisa da i. javaxiSvilis mravlismetyveli dumili da n. marisa da i. javaxiSvilis mravlismetyveli dumili da

akademikos k. kekeliZis frTxilad gamoTqmuli mosazreba imas akademikos k. kekeliZis frTxilad gamoTqmuli mosazreba imas

amtkicebs, rom giorgi merCulis cnoba grigol xanZTelis amtkicebs, rom giorgi merCulis cnoba grigol xanZTelis

avtorobaze ucilobeli da sruliad garkveuli ar aris. p. avtorobaze ucilobeli da sruliad garkveuli ar aris. p.

ingoroyvas arc ucdia qarTuli kulturis istoriisaTvis ingoroyvas arc ucdia qarTuli kulturis istoriisaTvis

egoden sapasuxismgeblo debulebis dasabuTeba. igi mxolod egoden sapasuxismgeblo debulebis dasabuTeba. igi mxolod

Page 8: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

72 boris darCiabejiTi gancxadebiT kmayofildeba. saqmeSi Cauxedavi mkiTxveli bejiTi gancxadebiT kmayofildeba. saqmeSi Cauxedavi mkiTxveli

SeiZleba uneblieT endos p. ingoroyvas. gadaWriT unda SeiZleba uneblieT endos p. ingoroyvas. gadaWriT unda

iTqvas, rom p. ingoroyva gamodis winaswar SemuSavebuli, iTqvas, rom p. ingoroyva gamodis winaswar SemuSavebuli,

dausabuTebeli mosazrebidan. mTeli misi Semdgomi msjeloba dausabuTebeli mosazrebidan. mTeli misi Semdgomi msjeloba

grigol xanZTelis literaturuli memkvidreobis umTavresi grigol xanZTelis literaturuli memkvidreobis umTavresi

nawilis (e. i. iadgaris) Sesaxeb emyareba am dausabuTebel da nawilis (e. i. iadgaris) Sesaxeb emyareba am dausabuTebel da

sacilobel wanamZRvars~ (gv. 58).sacilobel wanamZRvars~ (gv. 58).

aleqsandre baramiZe batoni pavles Tvalsazrisis sawi-aleqsandre baramiZe batoni pavles Tvalsazrisis sawi-

naaRmdegod iSveliebs miqael modrekilis krebuls. movusminoT naaRmdegod iSveliebs miqael modrekilis krebuls. movusminoT

mas: `sayuradReboa sakiTxis meore mxarec.mas: `sayuradReboa sakiTxis meore mxarec.

X saukuneSi, am saukunis oTxmocian-oTxmocdaaTian wle-X saukuneSi, am saukunis oTxmocian-oTxmocdaaTian wle-

bSi (p. ingoroyvaTi, konkretulad 978-988 wlebSi) miqel bSi (p. ingoroyvaTi, konkretulad 978-988 wlebSi) miqel

modrekilma Seadgina sagaloblebis didi krebuli. krebulis modrekilma Seadgina sagaloblebis didi krebuli. krebulis

masalebi miqels sagangebod gamouZiebia da Seukrebia mTel masalebi miqels sagangebod gamouZiebia da Seukrebia mTel

saqarTveloSi. saeWvo araa, rom miqeli Tavis krebulSi saqarTveloSi. saeWvo araa, rom miqeli Tavis krebulSi

Seitanda grigol xanZTelis sagaloblebsac (Tu ki aseTebi Seitanda grigol xanZTelis sagaloblebsac (Tu ki aseTebi

arsebobda). p. ingoroyvas mowmobiT, krebulis teqstebi arsebobda). p. ingoroyvas mowmobiT, krebulis teqstebi

bevr SemTxvevaSi avtorebs asaxelebs, avtorwarwerilia. bevr SemTxvevaSi avtorebs asaxelebs, avtorwarwerilia.

es avtorebia _ miqel modrekili, giorgi merCule, ioane es avtorebia _ miqel modrekili, giorgi merCule, ioane

mtbevari, ioane minCxi, stefane sananoÁsZe Wyondideli, mtbevari, ioane minCxi, stefane sananoÁsZe Wyondideli,

ioane qonqosisZe, basil xanZTeli, kurdanai-kvirike, makari ioane qonqosisZe, basil xanZTeli, kurdanai-kvirike, makari

leTeTeli (gv. 771). molodinis winaaRmdeg grigol xanZTeli leTeTeli (gv. 771). molodinis winaaRmdeg grigol xanZTeli

ar yofila dasaxelebuli. Tavisi gamokvlevis specialur ar yofila dasaxelebuli. Tavisi gamokvlevis specialur

damatebaSi p. ingoroyva ganmartavs: «damatebaSi p. ingoroyva ganmartavs: «miqel modrekilis dros miqel modrekilis dros

adrindeli xanis _ VIII-IX saukunis avtoris _ grigol adrindeli xanis _ VIII-IX saukunis avtoris _ grigol

xanZTelis saliteraturo moRvaweobis Sesaxeb ukve sruli xanZTelis saliteraturo moRvaweobis Sesaxeb ukve sruli

cnobebi aRara hqoniaTocnobebi aRara hqoniaTo» (gv. 0118). sakvirvelia! jer erTi, » (gv. 0118). sakvirvelia! jer erTi,

ra safiqrebelia VIII-IX da X saukuneebis dapirispireba. ra safiqrebelia VIII-IX da X saukuneebis dapirispireba.

marTalia, grigol xanZTeli iyo VIII-IX saukuneTa moRvawe, marTalia, grigol xanZTeli iyo VIII-IX saukuneTa moRvawe,

magram giorgi merCulis mowmobiT mis dros, e. i. X saukunis magram giorgi merCulis mowmobiT mis dros, e. i. X saukunis

Sua wlebSi (grigol xanZTelis cxovreba SeTxzulia 951 wels), Sua wlebSi (grigol xanZTelis cxovreba SeTxzulia 951 wels),

xom moipoveboda grigolis xeliT gadawerili (an dawerili) xom moipoveboda grigolis xeliT gadawerili (an dawerili)

sagaloblebis krebuli! sagaloblebis krebuli!

maSasadame, miqel modrekilsac unda hqonoda es pirvelwyaro, maSasadame, miqel modrekilsac unda hqonoda es pirvelwyaro,

miT umetes, rom, p. ingoroyvas gamokvlevis Tanaxmad, miqel miT umetes, rom, p. ingoroyvas gamokvlevis Tanaxmad, miqel

modrekili Turme moRvaweobda grigol xanZTelis mier aSenebul modrekili Turme moRvaweobda grigol xanZTelis mier aSenebul

Satberdis savaneSi: 969-976 wlebSi, SatberdSi yofnis dros, Satberdis savaneSi: 969-976 wlebSi, SatberdSi yofnis dros,

Page 9: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

73mecniereba da patiosneba

miqels monawileoba miuRia Satberdis cnobili krebulis miqels monawileoba miuRia Satberdis cnobili krebulis

gadaweraSi (gv. 768), miqelis sagalobelTa krebulic SatberdSi gadaweraSi (gv. 768), miqelis sagalobelTa krebulic SatberdSi

yofila damzadebuli (gv. 764, 768, 769, 770). p. ingoroyva imasac yofila damzadebuli (gv. 764, 768, 769, 770). p. ingoroyva imasac

varaudobs, rom grigol xanZTelis «saweliwdoá iadgaris» varaudobs, rom grigol xanZTelis «saweliwdoá iadgaris»

dedani «dedani «daculi iyo imave savaneebSi, sadac miqel modrekili daculi iyo imave savaneebSi, sadac miqel modrekili

moRvaweobdamoRvaweobda» (gv. 771). e. i. «saweliwdoá iadgari» unda yofiliyo » (gv. 771). e. i. «saweliwdoá iadgari» unda yofiliyo

ara marto xanZTaSi, aramed SatberdSiac. dasasrul p. ingoroyva ara marto xanZTaSi, aramed SatberdSiac. dasasrul p. ingoroyva

gvarwmunebs, rom miqel modrekils «gvarwmunebs, rom miqel modrekils «pirvel rigSi Tavis krebulSi pirvel rigSi Tavis krebulSi

Seutania grigol xanZTelis saweliwdo iadgariSeutania grigol xanZTelis saweliwdo iadgari» (iqve). amrigad, » (iqve). amrigad,

miqel modrekilis gankargulebaSi yofila grigol xanZTelis miqel modrekilis gankargulebaSi yofila grigol xanZTelis

saweliwdo iadgari. mas swored avtorwauwerlad unda Seetana saweliwdo iadgari. mas swored avtorwauwerlad unda Seetana

Tavis krebulSi am iadgaris teqstebi. amis Semdeg gakvirvebas Tavis krebulSi am iadgaris teqstebi. amis Semdeg gakvirvebas

iwvevs p. ingoroyvas nagvianevi da moulodneli Civili, aqaoda iwvevs p. ingoroyvas nagvianevi da moulodneli Civili, aqaoda

miqelis dros grigol xanZTelis saliteraturo moRvaweobis miqelis dros grigol xanZTelis saliteraturo moRvaweobis

Sesaxeb ukve sruli cnobebi aRar hqondaTo~ (gv. 59), da sxva.Sesaxeb ukve sruli cnobebi aRar hqondaTo~ (gv. 59), da sxva.

Tavis SeniSvnas al. baramiZe bolos ase ayalibebs: ̀ gamoirkva Tavis SeniSvnas al. baramiZe bolos ase ayalibebs: ̀ gamoirkva

ucnauri garemoeba: sakiTxiT sagangebod dainteresebul pirs, ucnauri garemoeba: sakiTxiT sagangebod dainteresebul pirs,

sagaloblebis maZiebelsa da Semkrebs, X saukunis moRvawe sagaloblebis maZiebelsa da Semkrebs, X saukunis moRvawe

miqel modrekils Tumca xelT hqonia grigol xanZTelis mier miqel modrekils Tumca xelT hqonia grigol xanZTelis mier

dawerili Tu gadawerili sagaloblebis krebuli, magram mas dawerili Tu gadawerili sagaloblebis krebuli, magram mas

mainc ar aRmoCenia sruli cnobebi imave grigol xanZTelis mainc ar aRmoCenia sruli cnobebi imave grigol xanZTelis

saliteraturo moRvaweobis Sesaxeb, samagierod es cnobebi saliteraturo moRvaweobis Sesaxeb, samagierod es cnobebi

uxvad aRmoaCnda XX saukunis mkvlevars~ (gv. 59-60).uxvad aRmoaCnda XX saukunis mkvlevars~ (gv. 59-60).

Sermadin onianma sagangebod Seiswavla es sakiTxi da daaskvna: Sermadin onianma sagangebod Seiswavla es sakiTxi da daaskvna:

`grigol xanZTelis «cxovrebis» mixedviT, grigoli ar aris `grigol xanZTelis «cxovrebis» mixedviT, grigoli ar aris

«saweliwdo iadgaris» avtori. is mxolod misi gadamweria. «saweliwdo iadgaris» avtori. is mxolod misi gadamweria.

agiografis cnobiT, xanZTels es iadgari dauweria zepirad, agiografis cnobiT, xanZTels es iadgari dauweria zepirad,

dednis gareSe. amitomaa damowmebuli grigol xanZTelis dednis gareSe. amitomaa damowmebuli grigol xanZTelis

«saweliwdo iadgari» TxzulebaSi, rogorc maCvenebeli misi «saweliwdo iadgari» TxzulebaSi, rogorc maCvenebeli misi

fenomenaluri mexsierebisa~fenomenaluri mexsierebisa~4. .

Cvens sakiTxs nakleb exeba da sityvas aRar gavagrZeleb imaze, Cvens sakiTxs nakleb exeba da sityvas aRar gavagrZeleb imaze,

rom, rac p. ingoroyvas qarTul originalur himnografiul rom, rac p. ingoroyvas qarTul originalur himnografiul

Txzulebebad miaCnda, Semdeg bevr maTgans berZnuli dednebi Txzulebebad miaCnda, Semdeg bevr maTgans berZnuli dednebi

aRmoaCnda, anu isini Targmanebi yofila.aRmoaCnda, anu isini Targmanebi yofila.

4 S. o n i a n i, g. merCules cnoba grigol xanZTelis ̀ saweliwdo iadgaris~ Sesaxeb,

krebuli: xanZTa _ sulierad mSobeli qarTvelTa, Tb., 2002, gv. 78-82. am sakiTxze

ufro farTod saubari gvaqvs wignSi `uvicobis, plagiatobisa da ganukiTxaobis

winaaRmdeg rusTvelologiaSi~ (Tb., 2008, gv. 128-132).

Page 10: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

74 boris darCiamodi, Tavi davaneboT aleqsandre baramiZis recenziaSi modi, Tavi davaneboT aleqsandre baramiZis recenziaSi

gamoTqmul saqebar sityvebs da yuradReba marto SeniSvnebze gamoTqmul saqebar sityvebs da yuradReba marto SeniSvnebze

gadavitanoT, Tanac maTSi cotaodeni susxic SevniSnoT, ganaRa gadavitanoT, Tanac maTSi cotaodeni susxic SevniSnoT, ganaRa

SeiZleba aq baton pavles mimarT raime upativcemuloba, metadre, SeiZleba aq baton pavles mimarT raime upativcemuloba, metadre,

mtroba da ugulebelyofa davinaxoT?! baton aleqsandres, mtroba da ugulebelyofa davinaxoT?! baton aleqsandres,

WeSmarit mecniers, upirvelesad xom mecnieruli miznebi amoZraWeSmarit mecniers, upirvelesad xom mecnieruli miznebi amoZra

vebda. vebda.

`narkvevebis~ amave, meoTxe, wignSi aleqsandre baramiZe `narkvevebis~ amave, meoTxe, wignSi aleqsandre baramiZe

vrcel recenzias beWdavs pavle ingoroyvas veeberTela wignze vrcel recenzias beWdavs pavle ingoroyvas veeberTela wignze

_ TxzulebaTa krebulis pirvel tomze (gv. 368-437) da _ TxzulebaTa krebulis pirvel tomze (gv. 368-437) da

Tavidanve udides Sefasebas aZlevs mas. wers: igi `warmoadgens Tavidanve udides Sefasebas aZlevs mas. wers: igi `warmoadgens

kvleva-Ziebis didi unariT da daxvewili literaturuli kvleva-Ziebis didi unariT da daxvewili literaturuli

gemovnebiT dajildoebuli avtoris erTian, kargad gaazrebul, gemovnebiT dajildoebuli avtoris erTian, kargad gaazrebul,

kompoziciurad mtkiced Sekrul, faqtobrivi masalebiT uxvad kompoziciurad mtkiced Sekrul, faqtobrivi masalebiT uxvad

Semkobil, saegebio mosazrebaTa efeqtian wanamZRvrebze marjved Semkobil, saegebio mosazrebaTa efeqtian wanamZRvrebze marjved

asxmul, darbaisluri qarTuliTa da energiuli kiloTi asxmul, darbaisluri qarTuliTa da energiuli kiloTi

daweril did naSroms~ (gv. 369).daweril did naSroms~ (gv. 369).

baton aleqsandres imTaviTve gauTvaliswinebia rostom baton aleqsandres imTaviTve gauTvaliswinebia rostom

CxeiZisnairi oponentebi da iqve gulwrfelad aRniSnavs: `Cven CxeiZisnairi oponentebi da iqve gulwrfelad aRniSnavs: `Cven

gzadagza mogvixdeba p. ingoroyvas wignis sxvadasxva mxaris gzadagza mogvixdeba p. ingoroyvas wignis sxvadasxva mxaris

ganxilva, oRond amTaviTve viTxovT, augad nu CagveTvleba, Tu ganxilva, oRond amTaviTve viTxovT, augad nu CagveTvleba, Tu

saqmis interesebi gvaiZulebs, mTavari yuradReba davuTmoT saqmis interesebi gvaiZulebs, mTavari yuradReba davuTmoT

gamokvlevis naklovan mxareebs~ (gv. 369).gamokvlevis naklovan mxareebs~ (gv. 369).

recenzenti patiosnad asrulebs am danapirebs da yvelgan recenzenti patiosnad asrulebs am danapirebs da yvelgan

misTvis damaxasiaTebeli obieqturobiTa da taqtiT gvTavazobs misTvis damaxasiaTebeli obieqturobiTa da taqtiT gvTavazobs

Tavis SeniSvna-mosazrebebs. erT saTanado nimuSs aqedanac Tavis SeniSvna-mosazrebebs. erT saTanado nimuSs aqedanac

davimowmeb. p. ingoroyva wignis bolosityvaSi aRniSnavs: davimowmeb. p. ingoroyva wignis bolosityvaSi aRniSnavs:

`Zvirfaso mkiTxvelo, Tqven da TqvenTan erTad mec, gvqonda `Zvirfaso mkiTxvelo, Tqven da TqvenTan erTad mec, gvqonda

bedniereba dagvenaxa qarTveli eris did mnaTobTa Soris bedniereba dagvenaxa qarTveli eris did mnaTobTa Soris

naTeli saxe TviT SoTasi.naTeli saxe TviT SoTasi.

amieridan SoTa _ Tavisi biografiiT, iseve nacnobi xdeba amieridan SoTa _ Tavisi biografiiT, iseve nacnobi xdeba

CvenTvis, rogorc ilia da akaki, nikoloz baraTaSvili da vaJa.CvenTvis, rogorc ilia da akaki, nikoloz baraTaSvili da vaJa.

SoTa udidesi poetia, xolo amave dros igi iyo mama er-SoTa udidesi poetia, xolo amave dros igi iyo mama er-

i sa, qvenisaTvis Tavdadebuli. SoTas saxe Cven gvinaTebs sam-i sa, qvenisaTvis Tavdadebuli. SoTas saxe Cven gvinaTebs sam-

SoblosaTvis SeficulTa – koxtasTavis gmirTa – naTeli SoblosaTvis SeficulTa – koxtasTavis gmirTa – naTeli

Page 11: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

75mecniereba da patiosneba

xomlidan SaravandediT Semosili~.xomlidan SaravandediT Semosili~.

axla vnaxoT, al. baramiZe ra Tbili sityvebiT exmaureba am axla vnaxoT, al. baramiZe ra Tbili sityvebiT exmaureba am

usaSvelod gadaWarbebul ki ara, yovlad Seusabamo Sefasebas: usaSvelod gadaWarbebul ki ara, yovlad Seusabamo Sefasebas:

`moyvanili teqsti, Cveni azriT, poeziis sferos ganekuTvneba. `moyvanili teqsti, Cveni azriT, poeziis sferos ganekuTvneba.

aba, vin daijerebs, rom «aba, vin daijerebs, rom «amieridan SoTa _ Tavisi biografiiT, amieridan SoTa _ Tavisi biografiiT,

iseve nacnobi xdeba CvenTvis, rogorc ilia da akaki, nikoloz iseve nacnobi xdeba CvenTvis, rogorc ilia da akaki, nikoloz

baraTaSvili da vaJabaraTaSvili da vaJa».». esaa lamazi hiperbola, xolo hiperbola esaa lamazi hiperbola, xolo hiperbola

swored poezias Svenis~ (gv. 437). igive unda iTqvas koxtasTavis swored poezias Svenis~ (gv. 437). igive unda iTqvas koxtasTavis

SeTqmulebis Taobazec.SeTqmulebis Taobazec.

aseve keTilmosurnea batoni aleqsandres daskvnac: sa-aseve keTilmosurnea batoni aleqsandres daskvnac: sa-

recenzio wignSi `sxvac bevria emociuri da poeturi. amas recenzio wignSi `sxvac bevria emociuri da poeturi. amas

Tavisi fasi da mniSvneloba aqvs. p. ingoroyvam Seqmna CvenSi Tavisi fasi da mniSvneloba aqvs. p. ingoroyvam Seqmna CvenSi

mecnierebis kvleva-Ziebis Taviseburi stili. bevr rameSi es mecnierebis kvleva-Ziebis Taviseburi stili. bevr rameSi es

stili Cven ar gvakmayofilebs. ar gvakmayofilebs imitom, rom stili Cven ar gvakmayofilebs. ar gvakmayofilebs imitom, rom

p. ingoroyvas naSromebSi Warbad aris Caqsovili subieqturi, p. ingoroyvas naSromebSi Warbad aris Caqsovili subieqturi,

lirikuli, emociuri elementi.lirikuli, emociuri elementi.

arasgziT ar SeiZleba imis uaryofa, rom p. ingoroyvam arasgziT ar SeiZleba imis uaryofa, rom p. ingoroyvam

kolosaluri Sroma gaswia, zogi rame am didi Sromidan Cven kolosaluri Sroma gaswia, zogi rame am didi Sromidan Cven

miuReblad gveCveneba, zog rames sadavod an saegebio hipoTezad miuReblad gveCveneba, zog rames sadavod an saegebio hipoTezad

vTvliT. mainc es Sroma uTuod mniSvnelovani movlenaa vTvliT. mainc es Sroma uTuod mniSvnelovani movlenaa

ukanaskneli drois rusTvelologiur literaturaSi. am ukanaskneli drois rusTvelologiur literaturaSi. am

SromaSi wamoWrili sakiTxebi didxans iqneba specialuri SromaSi wamoWrili sakiTxebi didxans iqneba specialuri

dakvirvebisa da Semdgomi Seswavlis sagani. p. ingoroyvas Sroma dakvirvebisa da Semdgomi Seswavlis sagani. p. ingoroyvas Sroma

yvelaferTan erTad biZgs aZlevs qarTul mecnierul azrovnebas, yvelaferTan erTad biZgs aZlevs qarTul mecnierul azrovnebas,

mecnieruli kvleva-Ziebis saqmes. esaa am monumenturi Sromis mecnieruli kvleva-Ziebis saqmes. esaa am monumenturi Sromis

didi Rirseba~ (iqve, gv. 437).didi Rirseba~ (iqve, gv. 437).

radgan al. baramiZis `narkvevebis~ meoTxe wignze Camovarda radgan al. baramiZis `narkvevebis~ meoTxe wignze Camovarda

sityva, aq am ori mecnieris piradi damokidebulebis amsaxvel sityva, aq am ori mecnieris piradi damokidebulebis amsaxvel

erT SemTxvevas gavixseneb, Tumca amaze sagangebod saubari erT SemTxvevas gavixseneb, Tumca amaze sagangebod saubari

qvemoT maqvs, sadac maT TanamSromlobas vexebi.qvemoT maqvs, sadac maT TanamSromlobas vexebi.

`narkvevebis~ es wigni ramdenime Tvis gamosuli iyo. li-`narkvevebis~ es wigni ramdenime Tvis gamosuli iyo. li-

teraturis institutSi `vefxistyaosnis~ xelnawerTa fo t-teraturis institutSi `vefxistyaosnis~ xelnawerTa fo t-

opirebs erTmaneTs vudarebdi. oTaxSi p. ingoroyva Semovida da opirebs erTmaneTs vudarebdi. oTaxSi p. ingoroyva Semovida da

batoni aleqsandre ikiTxa, saSas naxva mindao. saaTs davxede da batoni aleqsandre ikiTxa, saSas naxva mindao. saaTs davxede da

mivuge, 15-20 wuTSi mobrZandeba-meTqi. mkiTxa, ras saqmianobo, mivuge, 15-20 wuTSi mobrZandeba-meTqi. mkiTxa, ras saqmianobo,

pasuxi rom miiRo, wignebad akinZuli fotopirebis ramdenime pasuxi rom miiRo, wignebad akinZuli fotopirebis ramdenime

tomis gadaTvalierebas Seudga. amasobaSi batoni aleqsandrec tomis gadaTvalierebas Seudga. amasobaSi batoni aleqsandrec

Page 12: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

76 boris darCiamobrZanda. isini RimiliT erTmaneTs gadaexvivnen. me maSinve mobrZanda. isini RimiliT erTmaneTs gadaexvivnen. me maSinve

avdeqi da gareT gamosvla davapire; orivem mTxova, xels ar avdeqi da gareT gamosvla davapire; orivem mTxova, xels ar

SegviSliT, nu gadixarTo. karga xans Tbilad imusaifes. batonma SegviSliT, nu gadixarTo. karga xans Tbilad imusaifes. batonma

pavlem `narkvevebis~ wignis CuqebisaTvis baton aleqsandres pavlem `narkvevebis~ wignis CuqebisaTvis baton aleqsandres

madloba gadauxada da uTxra, ar wamikiTxavs, rame rom ar madloba gadauxada da uTxra, ar wamikiTxavs, rame rom ar

mwyenodao. saubrisas ki gairkva, rac batonma aleqsandrem da mwyenodao. saubrisas ki gairkva, rac batonma aleqsandrem da

mec SevniSne, orive recenzias kargad icnobda. barem aq imasac mec SevniSne, orive recenzias kargad icnobda. barem aq imasac

davumateb, rom batonma pavlem damavala, xelnawerebSi esa da es davumateb, rom batonma pavlem damavala, xelnawerebSi esa da es

momiZebneo. telefoniT gagagebinebT-meTqi da nomeri vTxove. momiZebneo. telefoniT gagagebinebT-meTqi da nomeri vTxove.

telefoni ara maqvso, miTxra. rom gavikvirve, amixsna, quCas telefoni ara maqvso, miTxra. rom gavikvirve, amixsna, quCas

binaSi ra Semayvaninebso.binaSi ra Semayvaninebso.

1953 wels p. ingoroyvam gamosca `vefxistyaosani~, ramac 1953 wels p. ingoroyvam gamosca `vefxistyaosani~, ramac

didi aJiotaJi gamoiwvia da masze uamravi kritikuli werili didi aJiotaJi gamoiwvia da masze uamravi kritikuli werili

gamoqveyndagamoqveynda5. aq warmodgenili teqstis didi da umTavresi . aq warmodgenili teqstis didi da umTavresi

nakli isaa, rom ZiriTadad dayrdnobilia gviandel da Zlier nakli isaa, rom ZiriTadad dayrdnobilia gviandel da Zlier

nasworeb (nasworeb (J-H4n1) da masTan mdgom nusxebze4n1) da masTan mdgom nusxebze6 .maSin daibeWda .maSin daibeWda

al. baramiZis statiac «vefxistyaosnis axali gamocema~ (`li-al. baramiZis statiac «vefxistyaosnis axali gamocema~ (`li-

teraturuli Ziebani, IX, 1955, gv. 455-474). magram, vinaidan p. teraturuli Ziebani, IX, 1955, gv. 455-474). magram, vinaidan p.

ingoroyvam rusTvelis poema meorejerac, 1970 wels, gamosca, ingoroyvam rusTvelis poema meorejerac, 1970 wels, gamosca,

recenzia maszec gamoaqveyna. vinaidan pirveli recenzia Tavisi recenzia maszec gamoaqveyna. vinaidan pirveli recenzia Tavisi

`narkvevebis~ wignSi ar Seutania, mec mas gverds avuvli da `narkvevebis~ wignSi ar Seutania, mec mas gverds avuvli da

zogierT rames meoreze vityvi. es recenzia avtorma Seitana zogierT rames meoreze vityvi. es recenzia avtorma Seitana

`narkvevebis~ V wignSi (Tb., 1978, gv. 57-73).`narkvevebis~ V wignSi (Tb., 1978, gv. 57-73).

batoni pavles am publikaciaSi sakmaoa gasakvirad miuR-batoni pavles am publikaciaSi sakmaoa gasakvirad miuR-

ebeli Sexedulebani, romlebic recenziaSi SeniSnulia. erT ebeli Sexedulebani, romlebic recenziaSi SeniSnulia. erT

magaliTs davasaxeleb. batoni pavle CanarTad miiCnevs da magaliTs davasaxeleb. batoni pavle CanarTad miiCnevs da

dausabuTeblad poemis teqstidan aZevebs ise brwyinvale strofs, dausabuTeblad poemis teqstidan aZevebs ise brwyinvale strofs,

rogoricaa `rogoricaa `karvis kalTa CaxlarTuli CavWer, Cavakarabakekarvis kalTa CaxlarTuli CavWer, Cavakarabake~. ~.

es recenziac batoni aleqsandresTvis Cveuli mecnieruli es recenziac batoni aleqsandresTvis Cveuli mecnieruli

taqtiTaa dawerili. aqac daskvnaSi avtori ar Zunwobs da taqtiTaa dawerili. aqac daskvnaSi avtori ar Zunwobs da

uxvadaa wignis Rirsebani warmoCenili: `ra Tqma unda, _ wers uxvadaa wignis Rirsebani warmoCenili: `ra Tqma unda, _ wers

igi, _ p. ingoroyvas naSromSi bevri ramea mosawoni da didi igi, _ p. ingoroyvas naSromSi bevri ramea mosawoni da didi

5 isini aRricxulia g. miqaZis wignSi: Zveli qarTuli mwerlobis bibliografia, I,

(1921-1965), Tb., 1968, gv. 162.

6 mis Sesaxeb ix. Cveni wigni: rusTvelologiuri gamokvlevebi, I Tb., 2010, gv. 277-

367.

Page 13: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

77mecniereba da patiosneba

kmayofilebis grZnobis aRmZvreli. saerTod STambeWdavad aris kmayofilebis grZnobis aRmZvreli. saerTod STambeWdavad aris

dawerili monografiis is Tavebi, romlebic Seexeba saqarTvelos dawerili monografiis is Tavebi, romlebic Seexeba saqarTvelos

istoriul warsuls da miznad isaxavs Zveli qarTuli kul-istoriul warsuls da miznad isaxavs Zveli qarTuli kul-

turis sakiTxebis farTod gaSuqebas. udaod migvaCnia p. ing-turis sakiTxebis farTod gaSuqebas. udaod migvaCnia p. ing-

oroyvas mosazrebani renesansuli sulis matarebeli qarTuli oroyvas mosazrebani renesansuli sulis matarebeli qarTuli

hum anisturi moZraobis Taobaze. rusTvelis poemis humanistur hum anisturi moZraobis Taobaze. rusTvelis poemis humanistur

da internacionalur suliskveTebaze da qalis kultze, me-da internacionalur suliskveTebaze da qalis kultze, me-

gobrobasa da siyvarulze, poetis mxatvrul mxareebze. ma-gobrobasa da siyvarulze, poetis mxatvrul mxareebze. ma-

x vilgonivrulia mkvlevris dakvirvebani vefxistyaosnis x vilgonivrulia mkvlevris dakvirvebani vefxistyaosnis

ap olonur da dionisur sawyisebze. kargia nakveTi borena de-ap olonur da dionisur sawyisebze. kargia nakveTi borena de-

dofalze da mis sagalobelze. miuxedavad sadao da miuRebel dofalze da mis sagalobelze. miuxedavad sadao da miuRebel

de bulebaTa siuxvisa, naSromi mTlianad did interess iwvevs da de bulebaTa siuxvisa, naSromi mTlianad did interess iwvevs da

ru sTvelologiuri mecnierebis Semdgom winsvlas emsaxureba. ru sTvelologiuri mecnierebis Semdgom winsvlas emsaxureba.

p. ingoroyvas naSromi badebs axal sakiTxebs, xels uwyobs p. ingoroyvas naSromi badebs axal sakiTxebs, xels uwyobs

kr i tikuli azris ganviTarebas da am sakiTxebis Semdgomi ga-kr i tikuli azris ganviTarebas da am sakiTxebis Semdgomi ga-

Rrmavebuli SeswavlisaTvis ganawyobs dainteresebul pirT. es-Rrmavebuli SeswavlisaTvis ganawyobs dainteresebul pirT. es-

aa sarecenzio naSromis aucilebeli Rirseba~ (gv. 72-73).aa sarecenzio naSromis aucilebeli Rirseba~ (gv. 72-73).

gana SeiZleba, mterma ase guliTadi sityvebi gaimetos?!gana SeiZleba, mterma ase guliTadi sityvebi gaimetos?!

sityva Zalian gagvigrZelda da mokled aRvniSnav: Tu ga-sityva Zalian gagvigrZelda da mokled aRvniSnav: Tu ga-

davSliT al. baramiZis sxva wignebs da pirTa saZieblebs gave-davSliT al. baramiZis sxva wignebs da pirTa saZieblebs gave-

cnobiT, vnaxavT, maTSi p. ingoroyvas saxeli da misi naSromebi cnobiT, vnaxavT, maTSi p. ingoroyvas saxeli da misi naSromebi

ra bevrjeraa naxsenebi. `narkvevebis~ VIII tomSi mas 20 gverdi ra bevrjeraa naxsenebi. `narkvevebis~ VIII tomSi mas 20 gverdi

uW iravs, IX tomSi _ 35. ̀ axlo warsulidan~ (meore Sevsebuli uW iravs, IX tomSi _ 35. ̀ axlo warsulidan~ (meore Sevsebuli

gamocema, Tb., 1967) _ 40. `SoTa rusTveli~ (Tb., 1975) _ 52 gamocema, Tb., 1967) _ 40. `SoTa rusTveli~ (Tb., 1975) _ 52

da sxva. da sxva.

al. baramiZes p. ingoroyvaze gamoqveynebuli aqvs sagangebo, al. baramiZes p. ingoroyvaze gamoqveynebuli aqvs sagangebo,

saiubileo werili, saidanac mkafiod gamosWvivis misadmi saiubileo werili, saidanac mkafiod gamosWvivis misadmi

siyvaruli da pativiscema. davimowmeb ramdenime amonawerssiyvaruli da pativiscema. davimowmeb ramdenime amonawers7: :

`foTis gimnaziaSi rom vswavlobdi, ori mecnieris saxeli `foTis gimnaziaSi rom vswavlobdi, ori mecnieris saxeli

Sevicani Soridan. orivem Cemi uzomo yuradReba miipyro, Tumca maT Sevicani Soridan. orivem Cemi uzomo yuradReba miipyro, Tumca maT

saqmianobaze maSin araviTari warmodgena ar mqonda. erTi iyo niko saqmianobaze maSin araviTari warmodgena ar mqonda. erTi iyo niko

mari, meore _ pavle ingoroyva (...). pavle ingoroyva, ase vTqvaT, mari, meore _ pavle ingoroyva (...). pavle ingoroyva, ase vTqvaT,

dauswreblad gamacno misma umcrosma Zmam samsonma (SinaurobaSi dauswreblad gamacno misma umcrosma Zmam samsonma (SinaurobaSi

Sukunam), romelsac qalaqis centrSi patara savaWro farduli Sukunam), romelsac qalaqis centrSi patara savaWro farduli

hqonda~ (gv. 170). Semdeg: ̀ TbilisSi rom gadmovedi da studenti hqonda~ (gv. 170). Semdeg: ̀ TbilisSi rom gadmovedi da studenti

7 mxcovani mkvlevari, gaz. `literaturuli saqarTvelo~, 1981, 27 noemberi, gv. 5;

Sesulia avtoris wignSi _ axlo warsulidan (mogonebani), Tb., 1983, gv. 270-274.

Page 14: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

78 boris darCiagavxdi, mweralTa sasaxleSi siaruls movuxSire iq wasakiTxad gavxdi, mweralTa sasaxleSi siaruls movuxSire iq wasakiTxad

daniSnuli moxsenebebis mosasmenad. ocneba amixda da pavle daniSnuli moxsenebebis mosasmenad. ocneba amixda da pavle

ingoroyvas ori moxseneba movismine «rusTvelianas» ciklidan. ingoroyvas ori moxseneba movismine «rusTvelianas» ciklidan.

moxsenebebma Cemze didi STabeWdileba datova. aspiranturis moxsenebebma Cemze didi STabeWdileba datova. aspiranturis

periodSi gatacebiT davewafe p. ingoroyvas Sromebs (...). pavle periodSi gatacebiT davewafe p. ingoroyvas Sromebs (...). pavle

ingoroyva piradad gavicani 1930 wlis seqtemberSi~ (gv. 170-ingoroyva piradad gavicani 1930 wlis seqtemberSi~ (gv. 170-

171). Semdeg: `Cemsa da pavle ingoroyvas Soris imTaviTve kargi 171). Semdeg: `Cemsa da pavle ingoroyvas Soris imTaviTve kargi

urTierToba damyarda. guliTadad davmegobrdiT. mogvixda rigi urTierToba damyarda. guliTadad davmegobrdiT. mogvixda rigi

saerTo, friad sapasuxismgeblo samuSaoebis Sesruleba~ (iqve, saerTo, friad sapasuxismgeblo samuSaoebis Sesruleba~ (iqve,

gv. 271). Semdeg: `batoni pavle, rogorc cnobilia, Sepyrobili gv. 271). Semdeg: `batoni pavle, rogorc cnobilia, Sepyrobili

iyo mZime sneulebiT. amis gamo mas xSirad uxdeboda Sin iyo mZime sneulebiT. amis gamo mas xSirad uxdeboda Sin

wola Tu abasTumanSi yofna. Tavisi samsaxurebrivi movaleobis wola Tu abasTumanSi yofna. Tavisi samsaxurebrivi movaleobis

Sesrulebas igi yovelTvis me mandobda. Cveni maSindeli Zmuri Sesrulebas igi yovelTvis me mandobda. Cveni maSindeli Zmuri

urTierTobisa da keTili TanamSromlobis sailustraciod urTierTobisa da keTili TanamSromlobis sailustraciod

moviyvan p. ingoroyvas erT werils, romelic 1936 wlis 8 moviyvan p. ingoroyvas erT werils, romelic 1936 wlis 8

oqtombris TariRiT aris gamogzavnili abasTumnidan~ (gv. 273). ai, oqtombris TariRiT aris gamogzavnili abasTumnidan~ (gv. 273). ai,

erTi amonaweri am werilidan: ̀ Seni imedi maqvs, Cemo aleqsandre, erTi amonaweri am werilidan: ̀ Seni imedi maqvs, Cemo aleqsandre,

yvelaferSi. cxadia, saerTo saqmes uCemobas ar daamCnev. albaT yvelaferSi. cxadia, saerTo saqmes uCemobas ar daamCnev. albaT

mec ar viqnebi yovelTvis ase uZlurad da Sevecdebi, samagiero mec ar viqnebi yovelTvis ase uZlurad da Sevecdebi, samagiero

aginazRauro. amas garda, albaT gamoCndebian iseTebic, romlebic aginazRauro. amas garda, albaT gamoCndebian iseTebic, romlebic

Cemi avadmyofobisa da muSaobis asparezidan droebiT CamoSorebis Cemi avadmyofobisa da muSaobis asparezidan droebiT CamoSorebis

gamoyenebas moindomeben, _ imedi maqvs damicav da Rirseul gamoyenebas moindomeben, _ imedi maqvs damicav da Rirseul

pasuxs gascem. Sen gandob Cems sruluflebian warmomadgenlobas pasuxs gascem. Sen gandob Cems sruluflebian warmomadgenlobas

akademiur frontze~ (gv. 274.).akademiur frontze~ (gv. 274.).

al. baramiZe bolos aRniSnavs: `me yovelTvis Rrma pativ-al. baramiZe bolos aRniSnavs: `me yovelTvis Rrma pativ-

iscemiT vafasebdi da vafaseb p. ingoroyvas did Rvawls Cveni iscemiT vafasebdi da vafaseb p. ingoroyvas did Rvawls Cveni

sulieri kulturis fanatikuri TavgamodebiT Seswavlis sa-sulieri kulturis fanatikuri TavgamodebiT Seswavlis sa-

qmeSi. pavle ingoroyvas axlaxans Seusrulda dabadebis 88 we-qmeSi. pavle ingoroyvas axlaxans Seusrulda dabadebis 88 we-

li. vusurveb Rvawlmosil mecniers, mweralsa da sazogado li. vusurveb Rvawlmosil mecniers, mweralsa da sazogado

mo Rvawes, xangrZliv sicocxles da axal warmatebebs mis sa-mo Rvawes, xangrZliv sicocxles da axal warmatebebs mis sa-

yvarel saqmeSi~.yvarel saqmeSi~.

niSandoblivia, rom al. baramiZe baton pavles erT ara sa-niSandoblivia, rom al. baramiZe baton pavles erT ara sa-

kadris saqmeSi amxels, magram _ dausaxeleblad. Tavisi mo g-kadris saqmeSi amxels, magram _ dausaxeleblad. Tavisi mo g-

onebebis pirvel gamocemaSi `onebebis pirvel gamocemaSi `axlo warsulidanaxlo warsulidan~ (II, Tb., 1993) ~ (II, Tb., 1993)

saTauriT ̀saTauriT ̀ Cveneburi kvantiCveneburi kvanti~ gviambobs: ̀ 1959 wlis 15 oqtombris ~ gviambobs: ̀ 1959 wlis 15 oqtombris

TariRiT «iuneskos» saqmeTa ssrk komisiisagan miviRe werili. TariRiT «iuneskos» saqmeTa ssrk komisiisagan miviRe werili.

matyobinebdnen, rom saqarTvelos kulturis saministros re-matyobinebdnen, rom saqarTvelos kulturis saministros re-

Page 15: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

79mecniereba da patiosneba

komendaciiT davalebuli mqonda damewera Sesavali werili ve-komendaciiT davalebuli mqonda damewera Sesavali werili ve-

fxistyaosnis stivensoniseuli inglisuri TargmanisaTvis, ro-fxistyaosnis stivensoniseuli inglisuri TargmanisaTvis, ro-

mlis gamocemas kisrulobda «iunesko». miniSnebuli iyo Sesavali mlis gamocemas kisrulobda «iunesko». miniSnebuli iyo Sesavali

werilis moculobaze da mis saerTo xasiaTze. wardgenis vada werilis moculobaze da mis saerTo xasiaTze. wardgenis vada

_ 1960 wlis 30 marti. komisia mTxovda Tanxmobis Taobaze mec-_ 1960 wlis 30 marti. komisia mTxovda Tanxmobis Taobaze mec-

nobebina (komisiis samdivnos meSveobiT) parizSi «iuneskos» nobebina (komisiis samdivnos meSveobiT) parizSi «iuneskos»

literaturis seqciisaTvis. davaleba, ra Tqma unda, vikisre. literaturis seqciisaTvis. davaleba, ra Tqma unda, vikisre.

gaformda xelSekruleba. movamzade teqsti, romelic moiwones gaformda xelSekruleba. movamzade teqsti, romelic moiwones

k. kekeliZem, a. SaniZem da daamtkica literaturis institutis k. kekeliZem, a. SaniZem da daamtkica literaturis institutis

samecniero sabWom giorgi leoniZis TavmjdomareobiT. werili samecniero sabWom giorgi leoniZis TavmjdomareobiT. werili

droulad gavgzavne daniSnulebisamebr (xelSekrulebis droulad gavgzavne daniSnulebisamebr (xelSekrulebis

Tanaxmad werilis teqsti momzadda rusul enaze), magram igi Tanaxmad werilis teqsti momzadda rusul enaze), magram igi

adgilze ar misula. Semaxsenes parizidan da mimiTiTes xe-adgilze ar misula. Semaxsenes parizidan da mimiTiTes xe-

l S ekrulebiT gaTvaliswinebul vadaze. saswrafod mivwere l S ekrulebiT gaTvaliswinebul vadaze. saswrafod mivwere

«iuneskos» saqmeTa ssrk samdivnos. pasuxma daigviana. Sevwuxdi, «iuneskos» saqmeTa ssrk samdivnos. pasuxma daigviana. Sevwuxdi,

sagonebelSi Cavvardi, vera gamego ra, magram ra gaewyoboda. gv-sagonebelSi Cavvardi, vera gamego ra, magram ra gaewyoboda. gv-

ian gamoirkva, rom erT cnobil qarTvel mkvlevars enaxa Cemi ian gamoirkva, rom erT cnobil qarTvel mkvlevars enaxa Cemi

werili, waekiTxa da wuni daedo misTvis, Tanac SeeTavazebina werili, waekiTxa da wuni daedo misTvis, Tanac SeeTavazebina

Tavisi samsaxuri (ubralod, me davwero Sesaferis werils). Tavisi samsaxuri (ubralod, me davwero Sesaferis werils).

komisia Secbunebuliyo, ecnobebina amis Taobaze TbilisSi sa-komisia Secbunebuliyo, ecnobebina amis Taobaze TbilisSi sa-

direqtivo organoebisaTvis da, Tavis mxriv, Cemi werilis pi-direqtivo organoebisaTvis da, Tavis mxriv, Cemi werilis pi-

rebi gaegzavna Sesamowmeblad leningradeli da moskoveli rebi gaegzavna Sesamowmeblad leningradeli da moskoveli

swavluli literaturaTmcodneebisaTvis. sabednierod, CemTvis swavluli literaturaTmcodneebisaTvis. sabednierod, CemTvis

yvelaferi kargad damTavrda. werilis saboloo aprobirebuli yvelaferi kargad damTavrda. werilis saboloo aprobirebuli

te qsti gaigzavna parizSi, oRond dagvianeba oficialurad me te qsti gaigzavna parizSi, oRond dagvianeba oficialurad me

dambralda da «iuneskos» literaturis samdivnos winaSe bo d-dambralda da «iuneskos» literaturis samdivnos winaSe bo d-

iSis moxda damWirda. es saqme miyo Cveneburi kvantis ga m odebam~ iSis moxda damWirda. es saqme miyo Cveneburi kvantis ga m odebam~

(gv. 115-116). (gv. 115-116).

rogorc vxedavT, batoni aleqsandre am mekvantes ar as-rogorc vxedavT, batoni aleqsandre am mekvantes ar as-

axelebs. sinamdvileSi is pavle ingoroyva gaxldaT. axelebs. sinamdvileSi is pavle ingoroyva gaxldaT.

msgavsi saqme batonma pavlem Semdegac Caidina. adrindeli msgavsi saqme batonma pavlem Semdegac Caidina. adrindeli

da dgenilebiT, 1966 wels rusTvelis saiubileod unda ga-da dgenilebiT, 1966 wels rusTvelis saiubileod unda ga-

mocemuliyo akaki SaniZisa da aleqsandre baramiZis mier mo-mocemuliyo akaki SaniZisa da aleqsandre baramiZis mier mo-

mzadebuli `vefxistyaosnis~ variantebiani teqsti. maSin p. mzadebuli `vefxistyaosnis~ variantebiani teqsti. maSin p.

ingoroyvam moiTxova, ratom es da ara Cemio?! TaTbiri sa q-ingoroyvam moiTxova, ratom es da ara Cemio?! TaTbiri sa q-

arTvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomaris, irakli abaSiZis, arTvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomaris, irakli abaSiZis,

ka binetSi mimdinareobda, romelsac mec veswrebodi _ mitanili ka binetSi mimdinareobda, romelsac mec veswrebodi _ mitanili

Page 16: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

80 boris darCiamq onda SaniZe-baramiZiseuli namuSevari. baton pavles hkiTxes, mq onda SaniZe-baramiZiseuli namuSevari. baton pavles hkiTxes,

Se ni teqsti sad ariso. man Sublze xeli miirtya, aq ariso. es Se ni teqsti sad ariso. man Sublze xeli miirtya, aq ariso. es

xdeba 1964 wels. Semdeg gamoCnda, momzadebuli ar hqonia. ga-xdeba 1964 wels. Semdeg gamoCnda, momzadebuli ar hqonia. ga-

mosca eqvsi wlis Semdeg _ 1970 wels.mosca eqvsi wlis Semdeg _ 1970 wels.

aRwerili maqvs, am Carevam Semdeg Tu ra sxvagvari, maxinji, aRwerili maqvs, am Carevam Semdeg Tu ra sxvagvari, maxinji,

ganviTareba povaganviTareba pova8.

mogonebebis amave wignSi al. baramiZe gviambobs, rogor mogonebebis amave wignSi al. baramiZe gviambobs, rogor

cdilobda is, rom p. ingoroyvas sxvebTan keTili urTierToba cdilobda is, rom p. ingoroyvas sxvebTan keTili urTierToba

hqonoda: `mwvaved daejaxnen erTmaneTs korneli kekeliZe da hqonoda: `mwvaved daejaxnen erTmaneTs korneli kekeliZe da

pavle ingoroyva. am Sejaxebis mizezi iyo baton kornelis mxriv pavle ingoroyva. am Sejaxebis mizezi iyo baton kornelis mxriv

p. ingoroyvas jer «rusTvelianas», merme «giorgi merCules» p. ingoroyvas jer «rusTvelianas», merme «giorgi merCules»

umkacresi formiT uaryofiTi Sefaseba. pavle ingoroyva valSi umkacresi formiT uaryofiTi Sefaseba. pavle ingoroyva valSi

ar darCenila. paeqrobam aSkara mtrobis xasiaTi miiRo~ (gv. 112). ar darCenila. paeqrobam aSkara mtrobis xasiaTi miiRo~ (gv. 112).

Semdeg gadmogvcems, rogor Seariga isini: ̀ me uzomod mawuxebda Semdeg gadmogvcems, rogor Seariga isini: ̀ me uzomod mawuxebda

mecnier-mamuliSvilTa Soris Camovardnili uTanxmoebani, mecnier-mamuliSvilTa Soris Camovardnili uTanxmoebani,

rac zogjer savalalo mtrul xasiaTsac Rebulobda. SeZ l-rac zogjer savalalo mtrul xasiaTsac Rebulobda. SeZ l-

e bisdagvarad vcdilobdi kidevac uTanxmoebis Senelebas da e bisdagvarad vcdilobdi kidevac uTanxmoebis Senelebas da

moSuRarTa Serigebas (rasakvirvelia, saqmian niadagze). Tu-moSuRarTa Serigebas (rasakvirvelia, saqmian niadagze). Tu-

mca korneli kekeliZe da pavle ingoroyva momduravni iy-mca korneli kekeliZe da pavle ingoroyva momduravni iy-

vnen, wlebis manZilze Sexmatkbilebulad vmuSaobdi baton vnen, wlebis manZilze Sexmatkbilebulad vmuSaobdi baton

pa vlesTan saqarTvelos muzeumSi (is iyo xelnawerTa gan-pa vlesTan saqarTvelos muzeumSi (is iyo xelnawerTa gan-

yofilebis gamge, me ki mecnier-mcveli). erTad movamzadeT da yofilebis gamge, me ki mecnier-mcveli). erTad movamzadeT da

ga moveciT «qilila da damanas» kritikuli teqsti, erTad mo-ga moveciT «qilila da damanas» kritikuli teqsti, erTad mo-

vawyveT firdousisadmi miZRvnili didi gamofena, stamburad vawyveT firdousisadmi miZRvnili didi gamofena, stamburad

ga movaqveyneT qarTul da rusul enebze am gamofenis vrceli ga movaqveyneT qarTul da rusul enebze am gamofenis vrceli

katalogi. ganzraxuli mqonda «visramianis» gamocemac. am-katalogi. ganzraxuli mqonda «visramianis» gamocemac. am-

is Taobaze sityva Camovugde baton pavles, Zalian moewona es is Taobaze sityva Camovugde baton pavles, Zalian moewona es

ganzraxva. SevTavaze TanamSromloba (Tanaredaqtoroba), oR-ganzraxva. SevTavaze TanamSromloba (Tanaredaqtoroba), oR-

ond im pirobiT, Tu mesame Tanaredaqtorad moviwvevdiT ko-ond im pirobiT, Tu mesame Tanaredaqtorad moviwvevdiT ko-

rneli kekeliZes. pavle siamovnebiT dameTanxma. arc baton rneli kekeliZes. pavle siamovnebiT dameTanxma. arc baton

ko rnelis uTqvams uari. SeviyareT erTad. pavle ingoroyvam ko rnelis uTqvams uari. SeviyareT erTad. pavle ingoroyvam

da korneli kekeliZem erTmaneTs xeli CamoarTves. mivusxediT da korneli kekeliZem erTmaneTs xeli CamoarTves. mivusxediT

magidas, sadac dalagebuli mqonda Zeglis xelnaweri nusxebi magidas, sadac dalagebuli mqonda Zeglis xelnaweri nusxebi

da beWduri gamocemebi (qarTuli da sparsuli), SevadgineT da beWduri gamocemebi (qarTuli da sparsuli), SevadgineT

muSaobis gegma da grafiki, sistemuri, bejiTi da gulmodgine muSaobis gegma da grafiki, sistemuri, bejiTi da gulmodgine

Sromis Sedegad 1938 wels gamovida «visramianis» Cveneuli Sromis Sedegad 1938 wels gamovida «visramianis» Cveneuli

8 ix. Cemi rusTvelologiuri gamokvlevebi, II, 2015, gv. 363-370.

Page 17: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

81mecniereba da patiosneba

pirveli kritikulad dadgenili teqsti. saerTo samecniero pirveli kritikulad dadgenili teqsti. saerTo samecniero

interesma Seariga, daaaxlova da sasikeTo gzaze daayena manamdis interesma Seariga, daaaxlova da sasikeTo gzaze daayena manamdis

momduravi ori didebuli mkvlevari-mamuliSvili~ (gv. 114).momduravi ori didebuli mkvlevari-mamuliSvili~ (gv. 114).

aseTia sinamdvile.aseTia sinamdvile.

gadauWarbeblad da Tamamad SegviZlia vTqvaT: ar arsebobs gadauWarbeblad da Tamamad SegviZlia vTqvaT: ar arsebobs

meore mecnier-mkvlevari, maTSi Sedis rostom CxeiZec, pavle meore mecnier-mkvlevari, maTSi Sedis rostom CxeiZec, pavle

ingoroyvasTvis imdeni yuradReba daeTmos da, rac mTavaria, misi ingoroyvasTvis imdeni yuradReba daeTmos da, rac mTavaria, misi

mecnieruli Rvawli ise maRalkvalificirebulad Seefasebinos, mecnieruli Rvawli ise maRalkvalificirebulad Seefasebinos,

rogorc es aleqsandre baramiZem SeZlo.rogorc es aleqsandre baramiZem SeZlo.

qarTvelologiis istoriis mkvlevarebi ori tipisani arian. qarTvelologiis istoriis mkvlevarebi ori tipisani arian.

erTni, evropuli, akademiuri stilisa, romelic CvenSi uSualod erTni, evropuli, akademiuri stilisa, romelic CvenSi uSualod

germanulidan Semovida da gigantma qarTvelma mecnierebma germanulidan Semovida da gigantma qarTvelma mecnierebma

_ niko marma, ivane javaxiSvilma, korneli kekeliZem, akaki _ niko marma, ivane javaxiSvilma, korneli kekeliZem, akaki

SaniZem da sxvebma dagvinerges. meoreni am meTods ganuxrelad SaniZem da sxvebma dagvinerges. meoreni am meTods ganuxrelad

ar icaven da TavianT naSromebSi sakmaod uxvad SemoaqvT ara ar icaven da TavianT naSromebSi sakmaod uxvad SemoaqvT ara

marto varaudebi, aramed usafuZvlo gamonagonic, fantaziiT marto varaudebi, aramed usafuZvlo gamonagonic, fantaziiT

Seqmnili. ase mesaxeba: batoni pavle saocari fenomenuri ni-Seqmnili. ase mesaxeba: batoni pavle saocari fenomenuri ni-

WiT iyo dajildoebuli da, rac mniSvnelovani Seqmna, am niWis WiT iyo dajildoebuli da, rac mniSvnelovani Seqmna, am niWis

wyalobiT SeZlo. mis nawerebSi bevrjer mwerali ufro Cans, wyalobiT SeZlo. mis nawerebSi bevrjer mwerali ufro Cans,

vidre mecnieri. ramdenadac rostom CxeiZis Semoqmedebas vidre mecnieri. ramdenadac rostom CxeiZis Semoqmedebas

vicnob, maszec igive STabeWdileba mrCeba. al. baramiZe am mx-vicnob, maszec igive STabeWdileba mrCeba. al. baramiZe am mx-

rivac Tavisi maswavleblebis mimdevaria. masa da p. ingoroyvas rivac Tavisi maswavleblebis mimdevaria. masa da p. ingoroyvas

Soris kamaTis safuZveli, vfiqrob, ZiriTadad swored am meT-Soris kamaTis safuZveli, vfiqrob, ZiriTadad swored am meT-

odologiis sxvaobiTaa gamowveuli. odologiis sxvaobiTaa gamowveuli.

Zalian mainteresebs da saqmesac didad waadgeba, vinmem, Zalian mainteresebs da saqmesac didad waadgeba, vinmem,

kerZod, batonma rostom CxeiZem gviCvenos, p. ingoroyvas kerZod, batonma rostom CxeiZem gviCvenos, p. ingoroyvas

naSromebisadmi al. baramiZis mier gamoTqmuli kritikuli naSromebisadmi al. baramiZis mier gamoTqmuli kritikuli

SeniSvnebidan romelia miuRebeli. ra Tqma unda, siZulvilsa SeniSvnebidan romelia miuRebeli. ra Tqma unda, siZulvilsa

da mtrobaze saubari sruliad zedmetia, radgan mSvenivrad da mtrobaze saubari sruliad zedmetia, radgan mSvenivrad

vici: aseTi ram ar arsebobs. me ar magondeba, batoni pavle vici: aseTi ram ar arsebobs. me ar magondeba, batoni pavle

baton aleqsandres SeniSvnebs gamoxmaurebodes da romelime baton aleqsandres SeniSvnebs gamoxmaurebodes da romelime

maTgani ar mieRos. dabejiTebiTac unda vTqva: isini yvela maTgani ar mieRos. dabejiTebiTac unda vTqva: isini yvela

mecnierebis erTgulebisa da p. ingoroyvasadmi pativiscemis mecnierebis erTgulebisa da p. ingoroyvasadmi pativiscemis

gamomxatvelia.gamomxatvelia.

yvelafridan Cans, r. CxeiZis, rogorc vaxtang WeliZis, yvelafridan Cans, r. CxeiZis, rogorc vaxtang WeliZis,

ise p. ingoroyvasadmi uzomo siyvaruli amoZravebs. mec ise p. ingoroyvasadmi uzomo siyvaruli amoZravebs. mec

mivesalmebi am damokidebulebas, magram, erTxel kidev unda mivesalmebi am damokidebulebas, magram, erTxel kidev unda

Page 18: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

82 boris darCiagavimeoro, siyvarulma ise ar unda dagvabrmaos, sinamdvile gavimeoro, siyvarulma ise ar unda dagvabrmaos, sinamdvile

ukuRma mogvaCvenos da sxvisi Rirsebani ver davinaxoT, ukuRma mogvaCvenos da sxvisi Rirsebani ver davinaxoT,

metadre Segnebulad davamaxinjoT! saqmisadmi ase zereled metadre Segnebulad davamaxinjoT! saqmisadmi ase zereled

midgoma, baton rostoms, am swavlul literatorsa da li-midgoma, baton rostoms, am swavlul literatorsa da li-

teraturaTmcodnes, qarTuli literaturisa da, saerTod, teraturaTmcodnes, qarTuli literaturisa da, saerTod,

Cveni sulieri kulturis moamages, ara da ar ekadreba. amaze Cveni sulieri kulturis moamages, ara da ar ekadreba. amaze

guli Zalian mwydeba da kidevac Semtkiva!guli Zalian mwydeba da kidevac Semtkiva!

dasasrul unda gamovexmauro rostom CxeiZis gakvriT da dasasrul unda gamovexmauro rostom CxeiZis gakvriT da

yrud gamoTqmul mosazrebas: p. ingoroyvas winaaRmdeg brZola yrud gamoTqmul mosazrebas: p. ingoroyvas winaaRmdeg brZola

marto mavanTa piradi damokidebulebisa Tu ganwyobilebis marto mavanTa piradi damokidebulebisa Tu ganwyobilebis

brali ar iyo da, igulisxmeba, mas maSindeli politikuri brali ar iyo da, igulisxmeba, mas maSindeli politikuri

reJimi ganapirobebda.reJimi ganapirobebda.

rogorc vnaxeT, dabejiTebiT naTqvami, viTomcda wignSi rogorc vnaxeT, dabejiTebiT naTqvami, viTomcda wignSi

`Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni`Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni~ p. ingoroyvas ~ p. ingoroyvas

mouxseniebloba al. baramiZisa da l. menabdis `mxolod mouxseniebloba al. baramiZisa da l. menabdis `mxolod

pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es krebuli pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es krebuli

salaparakod arc eRireboda~-o, sinamdviles ar Seesatyviseba.salaparakod arc eRireboda~-o, sinamdviles ar Seesatyviseba.

meore magaliTic: mecnierebaTa akademiaSi asarCevad p. meore magaliTic: mecnierebaTa akademiaSi asarCevad p.

ingoroyvas sabuTebis miuReblobaSi batoni rostomi niko ingoroyvas sabuTebis miuReblobaSi batoni rostomi niko

musxeliSvilis Sesaxeb wers: `arc isaa gamoricxuli, rom musxeliSvilis Sesaxeb wers: `arc isaa gamoricxuli, rom

TviTon akademiis prezidenti ki ar yofiliyo pavle ingoroyvas TviTon akademiis prezidenti ki ar yofiliyo pavle ingoroyvas

winaaRmdegi, aramed dabejiTebiT scodnoda xelisuflebis winaaRmdegi, aramed dabejiTebiT scodnoda xelisuflebis

azri masze, gana 1955 wels uSualod iq, «zemoT», ar gadawyda azri masze, gana 1955 wels uSualod iq, «zemoT», ar gadawyda

pavle ingoroyvas kandidaturis moxsna? maS, ratom daeyenebina pavle ingoroyvas kandidaturis moxsna? maS, ratom daeyenebina

eWvis qveS Tavisi savarZeli? amitom daixvevda xelze saTanado eWvis qveS Tavisi savarZeli? amitom daixvevda xelze saTanado

dokumentaciis uqonlobas _ «giorgi merCules» avtoris pirad dokumentaciis uqonlobas _ «giorgi merCules» avtoris pirad

saqmeSi universitetis damTavrebis diplomis, sakandidato da saqmeSi universitetis damTavrebis diplomis, sakandidato da

sadoqtoro xarisxebis mowmobaTa ararsebobas.sadoqtoro xarisxebis mowmobaTa ararsebobas.

magram pavle ingoroyvas kandidaturas mweralTa kavSiri magram pavle ingoroyvas kandidaturas mweralTa kavSiri

rom waradgenda?rom waradgenda?

xelisuflebis azri rom ara, dokumentaciis uqonloba am xelisuflebis azri rom ara, dokumentaciis uqonloba am

SemTxvevaSi aranair dabrkolebas ar qmnida~ (gv. 540).SemTxvevaSi aranair dabrkolebas ar qmnida~ (gv. 540).

mec studentobidan da axlac bejiTad mimaCnia, rom pav-mec studentobidan da axlac bejiTad mimaCnia, rom pav-

le ingoroyva saqarTvelos mecnierebaTa akademiis wevri na-le ingoroyva saqarTvelos mecnierebaTa akademiis wevri na-

mdvilad unda yofiliyo, Tundac marto imisTvis, rom raRac mdvilad unda yofiliyo, Tundac marto imisTvis, rom raRac

Page 19: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

83mecniereba da patiosneba

sarCo hqonoda. maxsovs studentobisas, rodesac batoni pav-sarCo hqonoda. maxsovs studentobisas, rodesac batoni pav-

les uzarmazari wigni ̀ giorgi merCule~ gamovida da mweralTa les uzarmazari wigni ̀ giorgi merCule~ gamovida da mweralTa

kavSirSi misi ganxilva gamocxadda, xma dairxa, baton pavles kavSirSi misi ganxilva gamocxadda, xma dairxa, baton pavles

daCagvras upirebeno, Cven studentebi, maT Soris mec, davirazmeT daCagvras upirebeno, Cven studentebi, maT Soris mec, davirazmeT

misTvis mxardsaWerad da mweralTa kavSirSi mivediT, miuxedavad misTvis mxardsaWerad da mweralTa kavSirSi mivediT, miuxedavad

imisa, rom am wignis avan-Cavani arc erTma ar vicodiT. maSin es imisa, rom am wignis avan-Cavani arc erTma ar vicodiT. maSin es

ganxilva CaiSala _ batoni pavle ar gamocxadda. me ar vici, ganxilva CaiSala _ batoni pavle ar gamocxadda. me ar vici,

Tavi rom davaneboT mecnierul sakvalifikacio diplomebs, Tavi rom davaneboT mecnierul sakvalifikacio diplomebs,

kandidatobasa da doqtorobas, ramdenad aucilebeli iyo kandidatobasa da doqtorobas, ramdenad aucilebeli iyo

umaRlesi ganaTlebis diplomi.umaRlesi ganaTlebis diplomi.

rac Seexeba mweralTa kavSiridan wardgenas, amis Taobaze rac Seexeba mweralTa kavSiridan wardgenas, amis Taobaze

velaparake mamia ebraliZes, romelic erTxans akademiis velaparake mamia ebraliZes, romelic erTxans akademiis

prezidiumis swavlul mdivnad, mere n. musxeliSvilis TanaSemwed prezidiumis swavlul mdivnad, mere n. musxeliSvilis TanaSemwed

muSaobda. miambo, am sakiTxze baton nikosTan msjeloba yofila, muSaobda. miambo, am sakiTxze baton nikosTan msjeloba yofila,

magram mweralTa kavSiri amas ver akeTebda, radgan batoni pavle magram mweralTa kavSiri amas ver akeTebda, radgan batoni pavle

arc erTi mxatvruli Txzulebis avtori ar iyo. mwerali-arc erTi mxatvruli Txzulebis avtori ar iyo. mwerali-

akademikosebi galaktion tabiZe, ioseb griSaSvili, giorgi akademikosebi galaktion tabiZe, ioseb griSaSvili, giorgi

leoniZe, konstantine gamsaxurdia, uwinaresad gamoCenili leoniZe, konstantine gamsaxurdia, uwinaresad gamoCenili

mwerlebi brZandebodnen, sxva ambavia, amave dros, garda mwerlebi brZandebodnen, sxva ambavia, amave dros, garda

galaktionisa, TvalsaCino mkvlevari-mecnierebi gaxldnen.galaktionisa, TvalsaCino mkvlevari-mecnierebi gaxldnen.

batoni rostomi iseT STabeWdilebas qmnis, viTomc batoni rostomi iseT STabeWdilebas qmnis, viTomc

aRniSnuli SezRudva batoni pavlesTvis Seiqmna. ar gveubneba, es aRniSnuli SezRudva batoni pavlesTvis Seiqmna. ar gveubneba, es

moTxovna rodis dawesda saqarTvelos mecnierebaTa akademiaSi moTxovna rodis dawesda saqarTvelos mecnierebaTa akademiaSi

da am mxriv ra viTareba iyo sabWoTa kavSiris sxva akademiebSi.da am mxriv ra viTareba iyo sabWoTa kavSiris sxva akademiebSi.

rasac batoni rostomi xelisuflebaze brZanebs, es misi rasac batoni rostomi xelisuflebaze brZanebs, es misi

varaudia da Sesabamisi sabuTi ar moipoveba. qvemoT vnaxavT, varaudia da Sesabamisi sabuTi ar moipoveba. qvemoT vnaxavT,

sxva magaliTebic arsebobs, roca r. CxeiZe xelisuflebas iseT sxva magaliTebic arsebobs, roca r. CxeiZe xelisuflebas iseT

rameebs abralebs, rac, rbilad rom vTqvaT, usafuZvloa.rameebs abralebs, rac, rbilad rom vTqvaT, usafuZvloa.

Tu akademiaSi pavle ingoroyvas asarCevad wardgenisagan Tu akademiaSi pavle ingoroyvas asarCevad wardgenisagan

sxvebic Tavs ikavebdnen, rostom CxeiZis axsniT, imitom, rom sxvebic Tavs ikavebdnen, rostom CxeiZis axsniT, imitom, rom

`mainc SiSobdnen akademikosobis mosurneni yoveli arCevnebis `mainc SiSobdnen akademikosobis mosurneni yoveli arCevnebis

win, vaiTu pavle ingoroyva mogvevlinos konkurentado~ (gv. win, vaiTu pavle ingoroyva mogvevlinos konkurentado~ (gv.

541). amis erT-erT gamovlinebad asaxelebs akaki gawerelias 541). amis erT-erT gamovlinebad asaxelebs akaki gawerelias

umkacres recenzias, sadac, batoni rostomis sityviT, umkacres recenzias, sadac, batoni rostomis sityviT,

`akademikosobis mosurne (anu a. gawerelia _ b. d.) «leSis» `akademikosobis mosurne (anu a. gawerelia _ b. d.) «leSis»

Zaxilsac ar moerideba giorgi wereTlis mimarT~. baton Zaxilsac ar moerideba giorgi wereTlis mimarT~. baton

rostoms mxedvelobaSi aqvs a. gawerelias vrceli (mTeli rostoms mxedvelobaSi aqvs a. gawerelias vrceli (mTeli

Page 20: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

84 boris darCiawigni) da umkacresi recenzia giorgi wereTlis gamokvlevaze wigni) da umkacresi recenzia giorgi wereTlis gamokvlevaze

`ritmi da riTma vefxistyaosanSiritmi da riTma vefxistyaosanSi~. Tavisi varaudis sabuTi ~. Tavisi varaudis sabuTi

baton rostoms ar aqvs. Tavad aRniSnavs: `netavi ra motivi baton rostoms ar aqvs. Tavad aRniSnavs: `netavi ra motivi

hqondaT saimisod, rom giorgi wereTeli pavle ingoroyvas hqondaT saimisod, rom giorgi wereTeli pavle ingoroyvas

Tavgamodebul momxred mieCniaT? dokumenturad es arsad Cans, Tavgamodebul momxred mieCniaT? dokumenturad es arsad Cans,

yovel SemTxvevaSi, jerjerobiT... magram, etyoba, hqondaT~ (gv. yovel SemTxvevaSi, jerjerobiT... magram, etyoba, hqondaT~ (gv.

541). 541).

baton rostoms warmodgena ara aqvs maSindel mecnierul baton rostoms warmodgena ara aqvs maSindel mecnierul

movlenebze. batoni akaki gawerelia baton giorgi wereTels movlenebze. batoni akaki gawerelia baton giorgi wereTels

daupirispirda ara imitom, rom is akademiaSi asarCevad mxars daupirispirda ara imitom, rom is akademiaSi asarCevad mxars

mas ki ara, p. ingoroyvas dauWerda, aramed imitom, rom aRniSnul mas ki ara, p. ingoroyvas dauWerda, aramed imitom, rom aRniSnul

wignSi man (g. wereTelma) qarTuli leqsis buneba sxvagvarad wignSi man (g. wereTelma) qarTuli leqsis buneba sxvagvarad

warmoadgina, vidre manamde iyo miCneuli. manamde ueWvel warmoadgina, vidre manamde iyo miCneuli. manamde ueWvel

da sayovelTo WeSmaritebad saxeldeboda akaki gawerelias da sayovelTo WeSmaritebad saxeldeboda akaki gawerelias

debuleba, rom qarTuli leqsi aris silabur-tonuri. g. debuleba, rom qarTuli leqsi aris silabur-tonuri. g.

wereTlis gamokvleviT, `vefxistyaosnis leqsi, orive, maRali wereTlis gamokvleviT, `vefxistyaosnis leqsi, orive, maRali

da dabali Sairi, arc meti, arc naklebi, silaburia~da dabali Sairi, arc meti, arc naklebi, silaburia~9.

akaki gawerelia aseve umkacresad gausworda akaki xinTibiZes, akaki gawerelia aseve umkacresad gausworda akaki xinTibiZes,

romelmac g. wereTlis Tvalsazriss mxari dauWiraromelmac g. wereTlis Tvalsazriss mxari dauWira1010. sxva . sxva

SemTxveva: amgvaradve moepyra ivane lolaSvils, romelmac SemTxveva: amgvaradve moepyra ivane lolaSvils, romelmac

areopagitikis sakiTxebSi sxva Sexeduleba SeimuSava, vidre areopagitikis sakiTxebSi sxva Sexeduleba SeimuSava, vidre

baton akakis hqondabaton akakis hqonda1111.

r. CxeiZe aleqsandre baramiZes adanaSaulebs imaSic, rom r. CxeiZe aleqsandre baramiZes adanaSaulebs imaSic, rom

igi 1955 wels kenWs iyrida akademiaSi asarCevad da 1960 wels igi 1955 wels kenWs iyrida akademiaSi asarCevad da 1960 wels

kidevac airCies. `imxanad swored baramiZe ecileboda pavle kidevac airCies. `imxanad swored baramiZe ecileboda pavle

ingoroyvas akademikosis mantias, Tavgadakluli ibrZoda 1955 ingoroyvas akademikosis mantias, Tavgadakluli ibrZoda 1955

da 1960 wlebis arCevnebSi~ (gv. 539). netavi macodina, riTi da 1960 wlebis arCevnebSi~ (gv. 539). netavi macodina, riTi

gamoixata es `Tavgadakluloba~? arCevnebisas aleqsandre gamoixata es `Tavgadakluloba~? arCevnebisas aleqsandre

baramiZe pavle ingoroyvas konkurenti arasodes yofila. baramiZe pavle ingoroyvas konkurenti arasodes yofila.

batoni pavle iqamde ar miuSves!batoni pavle iqamde ar miuSves!

netavi, batoni rostomi al. baramiZes imas xom ar ukiJinebs, netavi, batoni rostomi al. baramiZes imas xom ar ukiJinebs,

rom man mecnierebaTa akademias boikoti ar gamoucxada da ar rom man mecnierebaTa akademias boikoti ar gamoucxada da ar

9 akaki g a w e r e l i a, vefxistyaosnis poetikis zogierTi sakiTxi, Tb., `ganaTle-

ba~, 1974.

10 akaki g a w e r e l i a, literaturuli qurdobebisa da galimaTiebis winaaRmdeg

qarTul poetikaSi, misi, rCeuli naSromebi, t. III, nakveTi II, gv. 494-553.

11 akaki g a w e r e l i a, rCeuli nawerebi, t.1, rusTvelologia, areopagitika, re-

cenziebi, polemika, 1949-1975, Tb., `merani~, 1977.

Page 21: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

85mecniereba da patiosneba

daiJina: sanam p. ingoroyvas ar miiRebT, manamde TqvenTan Cemi daiJina: sanam p. ingoroyvas ar miiRebT, manamde TqvenTan Cemi

fexi ar iqnebao?!fexi ar iqnebao?!

batoni rostom CxeiZe saTanadod rom iyos gacnobierebuli batoni rostom CxeiZe saTanadod rom iyos gacnobierebuli

qarTuli mwerlobis kvleva-Ziebis istoriaSi, xeirianad rom qarTuli mwerlobis kvleva-Ziebis istoriaSi, xeirianad rom

icodes al. baramiZis damsaxureba da mecnierebas sakadris icodes al. baramiZis damsaxureba da mecnierebas sakadris

pativs miagebdes, amas ar dawerda!pativs miagebdes, amas ar dawerda!

rostom CxeiZe, misive gamoTqma rom gamoviyeno, Tavgadakluli rostom CxeiZe, misive gamoTqma rom gamoviyeno, Tavgadakluli

maginebelia i. stalinisa da sabWoTa kavSirisa imaSic, rac maT maginebelia i. stalinisa da sabWoTa kavSirisa imaSic, rac maT

kargi gaakeTes. sityvas ar gavagrZeleb imaze, ra ubedurebaSia kargi gaakeTes. sityvas ar gavagrZeleb imaze, ra ubedurebaSia

axla Cavardnili Cveni qveyana da xalxi. sadRac wakiTxuli maqvs, axla Cavardnili Cveni qveyana da xalxi. sadRac wakiTxuli maqvs,

i. stalini ambobda: ki, SeiZleboda saqarTvelo damoukidebeli i. stalini ambobda: ki, SeiZleboda saqarTvelo damoukidebeli

burJuaziuli respublika yofiliyo, magram maSin Cveni xalxi burJuaziuli respublika yofiliyo, magram maSin Cveni xalxi

Tavisi unarisa da SesaZleblobebis gamovlenas ver SeZlebdao. Tavisi unarisa da SesaZleblobebis gamovlenas ver SeZlebdao.

didad samwuxarod, ager meoTxedi saukune gadis, jerjerobiT didad samwuxarod, ager meoTxedi saukune gadis, jerjerobiT

CvenTan es sityvebi zustad sruldeba da am ubedurebidan Tavis CvenTan es sityvebi zustad sruldeba da am ubedurebidan Tavis

daRwevis araviTari niSanwyali ar Cans.daRwevis araviTari niSanwyali ar Cans.

politikas rom Tavi davaneboT, batoni rostomi dums im politikas rom Tavi davaneboT, batoni rostomi dums im

viTarebaze, rac Cvens humanitarul mecnierebaSi, lite ra-viTarebaze, rac Cvens humanitarul mecnierebaSi, lite ra-

turaTmcodneobaSi, sufevs. roca gagania omis dros i. stalinma turaTmcodneobaSi, sufevs. roca gagania omis dros i. stalinma

saqarTvelos mecnierebaTa akademia da literaturis instituti saqarTvelos mecnierebaTa akademia da literaturis instituti

daaarsa, ̀ damoukidebel~ saqarTveloSi orive gapartaxda. gana, daaarsa, ̀ damoukidebel~ saqarTveloSi orive gapartaxda. gana,

batoni rostomi ver xedavs, literaturis institutSi, romlis batoni rostomi ver xedavs, literaturis institutSi, romlis

TanamSromeli TviTonac brZandeba, mecnieruli kvleva-Zieba TanamSromeli TviTonac brZandeba, mecnieruli kvleva-Zieba

rogoraa Camkvdari? iliasa da akakis am bolo dros gamocemuli rogoraa Camkvdari? iliasa da akakis am bolo dros gamocemuli

tomebiT axla rom yelyelaoben, isini ZiriTadad da arsebiTad tomebiT axla rom yelyelaoben, isini ZiriTadad da arsebiTad

swored sabWoTa periodSia momzadebuli. batoni rostomi nuTu swored sabWoTa periodSia momzadebuli. batoni rostomi nuTu

ver xedavs, literaturis institutis direqtori qalbatoni ver xedavs, literaturis institutis direqtori qalbatoni

irma ratiani qarTuli literaturis istoriaSi ra uvicia, irma ratiani qarTuli literaturis istoriaSi ra uvicia,

xolo, rac ufro sagangaSoa, rogor ibrZvis is swored `Tav-xolo, rac ufro sagangaSoa, rogor ibrZvis is swored `Tav-

gadaklulad~ akademizmis winaaRmdeg da dasavleTSi arsebuli gadaklulad~ akademizmis winaaRmdeg da dasavleTSi arsebuli

zogierTi formalisturi literaturuli Teoriis mixedviT zogierTi formalisturi literaturuli Teoriis mixedviT

qarTuli klasikuri literaturis SeswavlisaTvis?! misi qarTuli klasikuri literaturis SeswavlisaTvis?! misi

mimbaZveli Cveni niWieri mkvlevarebic ki ra kuriozamde mi-mimbaZveli Cveni niWieri mkvlevarebic ki ra kuriozamde mi-

vidnen?! Tavad i. ratianis sakvalifikacio `naSromi~, sadac vidnen?! Tavad i. ratianis sakvalifikacio `naSromi~, sadac

`qronotopisturi~ poziciebidan ganxilulia ilia WavWavaZis `qronotopisturi~ poziciebidan ganxilulia ilia WavWavaZis

moTxrobebi, ra ubadruki da araraobaa?!moTxrobebi, ra ubadruki da araraobaa?!

nuTu baton rostoms misaRebad miaCnia is, rom Tavisi nuTu baton rostoms misaRebad miaCnia is, rom Tavisi

Page 22: mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba15)/darchia.pdf · bboris darCiaoris darCia mmecniereba da patiosnebaecniereba da patiosneba ((meore nawili)meore nawili) aam werilis

86 boris darCiaTanamSromeli da megobari ivane amirxanaSvili literaturis TanamSromeli da megobari ivane amirxanaSvili literaturis

institutis rusTvelologiuri centris xelmZRvanelia, institutis rusTvelologiuri centris xelmZRvanelia,

romelsac rusTvelologiaSi mxolod da mxolod erTi patara romelsac rusTvelologiaSi mxolod da mxolod erTi patara

werili aqvs gamoqveynebuli da isic kuriozebiT savse?!werili aqvs gamoqveynebuli da isic kuriozebiT savse?!1212 man man

mSvnivrad icis, ra Caidines revaz siraZem, elguja xinTibiZem, mSvnivrad icis, ra Caidines revaz siraZem, elguja xinTibiZem,

nestan sulavam irma ratianis meTaurobiT, rogor gamaZeves me nestan sulavam irma ratianis meTaurobiT, rogor gamaZeves me

samsaxuridan, literaturis institutidan da mdevnian, magram samsaxuridan, literaturis institutidan da mdevnian, magram

es simarTlis maZiebeli kaci amaze an dums, an Tavisi Jurnalis, es simarTlis maZiebeli kaci amaze an dums, an Tavisi Jurnalis,

`Cveni mwerlobis~, furclebze zogierT maTgans aRmatebulad `Cveni mwerlobis~, furclebze zogierT maTgans aRmatebulad

warmogvidgens!warmogvidgens!1313

12 am sakiTxebze ix. Cemi wignebi: rusTvelologiuri gamokvlevebi, t. I, Tb., 2010, gv.

389-549; t. II, Tb., 2014, gv. 371-429; filologiuri Ziebani, I, Tb., 2013, gv.150- 198.

13 `Cveni mwerloba~, 24 Tebervali, 2012, # 4, gv. 41-42; 2 noemberi, 2012, gv. 2-6. da

sxva.