337
Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur « No- tes du mont Royal » dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES Google Livres www.notesdumontroyal.com

Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

  • Upload
    letuyen

  • View
    340

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

Notes du mont Royal

Cette œuvre est hébergée sur « No­tes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

Page 2: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

MÏENG TSEU.

Page 3: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

VENU!!! luron,

Apnd Comitem un LASTEYRIE, me de Grenelle-Saz’nt-Gcnnain, N.° 59;

PAntsns, Apud DONDEY-DUPRÉ patrem et filium, Socia-tatis [teintiez typographo-bibllopdhs ; -rue Saint-Loris, N9 45, au-fila’fais.

Summum;et Apud COTTA.

TUBINGÆ ,

L0 En IN l , Apud SOWEBBY, N.° 33 , King tirai.

En Typil MIGNEREÏ. un du Dragon, N.° sa.

Page 4: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

MENG TSEUVEL

MENCIUMINTER SINENSES PHILOSOPHOS, INGBNIO, DOCTRINA ,

NOMINISQUE CLARITATE

CONFUCIO PROXIMUM,MIDI! , LATINA INTER!RBTÀTIONB . An INTBIPRBTATIOEBM TARTAÈICAM

UmAMQUk RECENSI’IA , INSTRUXIT , ET PERPETUO COKMBHTAIJO ,

8 IINICIS DEPROMPTO , ILLUSTRAVIT

STANISLAUS JULIEN,

SOCIETATIS ASIATICÆ PARISIENSIS ET LONDINENSIS SOCIUS.

ACCEDUNT EMENDATIONES ATQUE INDEX LOCUPIÆTISSIMUS.

mm v-.mmwvvwnSOCIETATIS ASIATICÆ ET COMITIS DE LASTEYRIE IMPENSIS.

*sPARS ?OSTERIOR.

LUTETIÆ PARISIORUM.

aM DCCCXXVI.

kl

Page 5: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm
Page 6: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

MENCI’I - Î

LIBER SECUNDUS.

C A P U T I.

Tractatus Li [eau par: prior.

â. I. Mana TSEU ait: Quamoz’s celebn’s Li (1) leou° per-

spicacitatem, et apg’ficîs (2) Koung chou tseu °solertîam

habeas , si non utaris circîno et norma , non potes facere resquadratas et rotundas; quamois musz’ci (3) Sse khouang°solertem-auditum, si non utaris sex (4) regulis, non

Nota. Litteræ GG commentarios indican: a’ doctorè Tabou-hi(4,066-5,So4) editos au!) titulo : lise-chou-[chou-[seu-i-thoung-thiao-pian (l ,5: [-4,019-4,066-2,059-6,226-1,140-4,273-lo,980). Flemm-que circa res more philosopbîcas versantur, omnesque celehriomminterpretnm sententias , sive auctoris menti et explicationibus cou-gmant , sive ah iis discrepent, nitido ordine .digestas doctissimaqnecensura excussas exhibent.

(1) E : Li-Icou idem ac Li-lchou (4,066) , vit apud veteres , impe-rante Hong-li (6,49 1-154: 1) , acutissima oculorum acie notas. ,

(a) E : Koung-chou-tseu , nomine Pan (5,924) , adirez c rognaLou (12,787), ingenio et solertia celehris. C : Matri sua: ligneumhominem, aurigæ vices explantem , confecerat, ita ut, elaterio vixremisso , carras statim velocissime , quasi proprio matu , ferreur.

(3) Tart. versio : Musicæ præsidis Khnuang. E : Sse-khouang,cognomine Tua-je (2,059-11,374) apud Phing-koung (2,480-6p),regni Tain (3,920) reguluni , musicæ præsidis mnnere fungebatur.

(4) C : lndicat duodecim [in un regnlas ah imperatore Hem-li

l .. ’ 4 I

Page 7: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

2 MERCI!potes (5) perficcre quinque (6) sonos; quorums imperato-rum Yao et Chun° agendi-normam , si non utaris huma-no regimine. non potes pacifice gobernare mimperium.

5. Il. Nunc , principes habent humanum cor et (7) hu-manam famam, et-iamen populi non percipiunt eorumbeneficia, nec ipsi possunt esse-exemplo ad posterioresgenerationes , "quia non agunt priscorum imperatorum° agendi-normam °.

5. III. Itaque dicilur : a Sala virtus (8) non suificît adexercendum regimen; sola le: (9) non potest ut ex-seagat. »

inventas, quarum se: sont jan; (11,809) sive perfeclœ, alic vetose: sunt In (1 1,797). sive imperfeciæ, 1’. e. inter duodecim semi-

tonos quibus constat diapason (l’esclave ), se: prions numerisimparibus, primo, tertio , quinto, en, se: posterions ver-o nu-meris paribus, secundo , quarto, sexto, etc., respondent. G : Se:lin perfectæ vocanlnr hoang-tchoung (13, 1 11 - 1 1,522), thaï-duo(1,799-7,583), hou-d (5890-4346), jard-pin (5,160-10,468)-, 1’44:("Bob-7,91), ou-i (5,454-1o,8n bis). Se: lia imperfectæ vocenturla-Iiu (1,197 - 1,181) , kio-tchoung (1,810- 1 i,5n) , reboutage-lia(1 1521-5181), liu-tchoun; (4,136-11,522), nm-liu(1,o1œ1,181),ing-tchoung (3,1 10-1 1 ,521). Hæc nomina symbolice sunt, variisqnenaturæ par duodecim lune cursus (lunaisons) operatîonibus res-pondent. Jante Sinas, unumquodque lia uni menstrue lunæi ennuirespondct eique suum nomen imponit. Vide Mémoires sur les 01171013 ,

- tous. Il l p. 95-81111.(5) J : Tclu’ng (565:1), en efficere ut quinque nota, pro sua que-

que nature, consona: sint, gratamque harmonium reddant.(6) G : Indien quinque notarum sonos luxant, chou, Ida, khi.

in (3,13841,399-9,goo-a,7 18.8,334).(1) I. e. litai eorum humanitatie (am: laie dilfundahr.(8) H15i princeps, licet niai: banian praâitus, hmm

togimen non exercent.

Page 8: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(n) . un; 11, on. 1. 5à. 1V. magnum; o) liber ait : a Non (I 1) transgressas,est, non oblitus est, quia * agit-secundum pristiua insti-tula. n Vir qui secutus prîscorum imperalorumq loges’peccaverit, nondum° exstilitt’.

S. V. Sanctî viri ’cum-exhausissent (i, e. perfeçteexemissent) oculorum vim°, continuaverunt (12) illud,utendo circîno , norma , libella et perpendiculp , ad fa?ciendum res quadralas , rotundas , planas , et Frectas ,nique id (13) non potuit cousumi usu °? ’Cum-exhau-sissent amis vîm’ . continuaverunt illud, utendo se: Lîu

sen regulis, ad perficiendos quinque sonos , nique id (14)non potuit consumî usu ’. * Cum-exhausissent animi col-g’îtationes °, continuaverunt illud, ulendo "humano ( 15)

regimine , et humanitas emparoit , i. e. complexa-est

"imperium. jS. V1. Itaque dicitur : a Si exstrnis opus allum, riches(16) seqoi colles et aggeres; si exstruis’opus depressmn,

(9) H : Si princeps lient optique 1853?"! imm. hammamssensibus cama!"

(m) H : Liber Carminnm, tom. To10 (1,797-11,889), oda lia-Io

i (3,18-4,4Go). I(n) H z Yen, kouo,gdlice :pe’cher par me: onpardéfaut.(n) H: 1. c. Mm (4,01). lllud, se. mm min v’un et

pallias. , que duce, (A) res (pedum, rotondes, planas et rentasconfecerant.

(13) A150. au ornois un et uœnsilia conficiendi , immensùuûs ,immensæ ulilitatis fait.

(14) A : Je. ars musicos «Inconnu elliciendî. i(15) Ad verbum a Pou-jhjin-tchi-khfng, administratio non sus--

fluons- Mer-tueurs berlines. Diction. Mât (2,535-5,504) : Quiescere-in inhumanitate dicîtnrJin (41,733).

(16) H: Prout in excelso loco au: hui-Hi fundamentaîaeis, fat-7-

lius etiam aubain au! doum dînais. h ila

Page 9: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

4 KENCII (111)debes sequi amnes et stagna n. Exercendo regimen , à nonsequi pristinorum" imperatorum °agendi-normafn, po-test-ne vocari prudentia ’?

â. VIL ’Idcirco solummodo ilhumanum virum decetstare-in excelsa” i. e. regia sede; si vû- inhumanus° stet-in excelsa sede, id est spargere hæcî mala (17) in multi-

tudinem 1. iâ. VIlI. Si supra (18) non-sit recta-agendi-norma etmoderamen , infra (19) non-erit le: et disciplina. Si aula(20) non (21) adhibeat-fidem rectæ-rationi, si minores-magîstratus non adhibeant-fidem institutis , si sapientes(22) transgrediantur æquitalem , si exigui homines trans-grediantur leges , ’id-quo regnum °servatur , fortunæ-casus est°.

5. 1X. Itaque dicilur: T3 mœnia-interiora et mœnia-ex-teriora nondum absoluta esse (23) , arma et loricas non nu-merosa esse, non est regni ° calamitas ; a»): agros et campos-

ab-urbe-remotos non bene excoli , ac opes et divitias noncoacervari, non est regni° ruina u. Si supra (24) non-sint

(17) H : Hæc immanitatis mala sen damna, se. minislri et popu-los principis crudelitatem et naquitiam imitabuntur.

(18) Il : Si superior seu princeps res juxta rectam-normam, nonmodereturl, non dirigat..

(19) QG : Litiera bût (infra) ministros et populum indicat.(20) H : Aulne ministri.(21) H : Si non credant eam esse dignam que: in praxim rediga-

tur,. si eam (GG) flocci (sciant ac sequi parum curënt.(22) H :Viros in dignitate constitutos et varia: administrationis

munera oheuntes intelligit.(23) H : I. e. firma et solida.(24) H : Id est mu-wookhoueii, vid. supra not. 18.

Page 10: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(if) . i115iii11,cu. 1. 5ritus (25), si infra non-sit studium. pravus populos e:-.surgit, algue regni exitium *non-abest-uno-die,îi. e. jam-jam-instat.

S. X. Carminum (26) liber ait : Cœlum (27)° jam-jam-cvertet; (28) ne-sitis " remissi (29). Vos * remissi (30) estvelot ’lenti-et-negligenlcsi’. Serviendo principi , *non--

se i-æquitatem; accedendo (31) et recedendo *non-sÆare-ritus; loquendo, tune vituperare (32) prislino-rumimperatorum°.agendi-nor1nam°, est velot lenlum-et-neglige’ntem esse.

g. x1. îldeo’dicitur : su’adere (33) (mon; ad princi-

pem, dicitur reverentia; proponerc bonum (34) , repri-

(25) H : Si non studeant rilibus. Hic locus respondel ad litteras

won-fa-eheou. Vid. supra net. 18. V I v(26) J : Gai-kzhg, tom. Ia-ya, ode Pan (3,247).(27) H : Cœlum familiam Tchcou (1,187) evertere meditatur.

(28) H : Ministres alloquitur. 1(29) G : Lege i-i-jan , transposita adverbiali particula jan. .

i (30) J : I-i-jan, locutio Teheau tempore usitata. -- Locutionem

obsoletam recentiori explicat. . . *(31) Tsin-thouï, magistralum adire, genre; magistratunr reling

quem, abdicare. l - .(32) Tare. vers. Pro nihilo ducere. Omncs interpr. : Vituperare,acriter reprehendere. J : gallice : Calomnier la conduite des anciensrois et dine qu ’elle ne vaut pas la peine d’être imitée. Perperam Noël :

Si dira! (princeps noslcr) imitandæ pnÏscomm imperator-am vil-lad a

regiminî impar est. .(33) l : Tse, non est verbis acribus reprehendère, sed simpliciter

verbis emportera H: Eum consiliis: suis stimulare, ut imitetur Yaoet Char: , quod (C) une difficillimum est. V

(34) J z Nitide illi aperire quid si: humanum regimen.--Pr:ni-totem , i. c. inhumanitatem , savitiam. - l

Page 11: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

5 une"mare pravilatem, dicitur° (35) observantia. Diane : Meusprinceps (36) non potest, v0catur° furari, i. e. nocere

(171i). l5. XI]. Mencins ait : Citrine: et n0rm2 renon quadra-tarum et rotundarum° perféclio’ (37), sanctus vir boaminis ordinum° perfectio est (38).

5. X111. S (:39) copias , agens principem, exhan iprincipîs ° agendi-normam , si cupias , agèns ministru ,exhaurire minislri agcudi-normam: (4o) ’in-his-duobus ,simul imilare Yao et Chun et nihilhamplius ’. T5, nonsecundnm normam (41) *qua Chun° serviit Yao, survireprincipi, non revereri suum principem° est’. T3, nonsecundum normam (42) * quaYao’ rexit populum , regerepopulum , nocere sno p0pul0° est’.

(35) H: Verus animi affectas.(36) J : Humanilati exercendæ impar est.(37) l à Xi, i. e. (sin (6,567), gallice :ll’ëpuisemenl, î. e. (sensu

Sinis familiari) l’entier achèvement. Éfl’ectus pro causa ponilur.

C : Sunt quadi-alionis etrmunditatis perfectus canon (792). l : Qua-drationis et rotundationis ratio in exhaurilur (lsin), se. îta perfecte-ahsolvitur a (sic) circino et norma, ut ne hîlum quidcm mutarereliaddere nnt demerc queas. C : Ut sine circiuo 1111111 rei quadra-tionem et rolunditalem perfeclarn dore, sic et, reinoto sancLi viriexemplo , quinqua prœc’» pua humanæ socieiaüs oflicîa rite exseqni

nulle 1116130 potes.

(38) l z Quinque bominis officiorunr ratio e1l12urîtur (trin) amm vivo , i.le.’(C) horufn officiorum est perfcclissîmum exemplar.

Vit]. notam supcriorem. ,(39) Perperam Noël: Qui ont! me immature»: agere. C z Lillcraje (capon) ad limeram tu): (exhaurîre) referenda est. Sic et vers.Tartarica.

(4o) Id-est, sive principat , sive mugislrum agas.(41) E : Se. reverentiam.

Page 12: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(v) 1.111111 11, on. 1. w5. XIV. ’ Confucius sial»: z Via un: du; humaniseset * inhumanitas , et nihil-amplius °.

5. KV. Si princeps navicule-in 81mm populum (43).nimiuswsit, tune ipse a-snbdîlis-perimitur (44) ce rognon

:qu peut. Si non sibnîmius, tune ipse (45) 1131kace regnum ejus imminuitu. Populi (46) cognomînantillos1dicentes:Yeou, i. e. hebetes, et Li , i. 6. mâches.Licet iIIis sint pii (47) filii et humani (48) nepotes, postcentum generationes non possunt immutare illud. ,

Carminum (49) liber ait: (50) a Famih’æ In’ spnculnm

(42) E : Se. humanitatem.(43) I. c. si maltons, si parus. salas-in" Parmesan Noël : Man?

mammalwnquod nanar solen. nu’ow. etc. Limdnin (Illinm ,ninüum) ad inhumanitakm . non Vera et! annone: primât»!!!penne refermé; est. C, GG : Bayle; est inth 01min;se. (913-4,oa&-5,067-5,051) lwiainhnmaniw W911i») en»?funda inhumanilas (chia). Assenliunt B , C , E, H, I et un. fianttarira.s (44) E : Imperatores Iû’e et Tcheou (4,220-7,750) intelligit-

(45) E: lmperatores Li-wang et l’eau-mg intelligit. 11mgin regione Tclai (2,652) exulavit, Ycou-wang in regioneHï (3,2011).

(46) I : Se. miam chieront, ("po flint] me. finis im-

ponilur. x . .(47) J: Quanlnmish4um auna fli oint.(48) J c Qunnwcumque une" pronom son": proseqnantur,

infimian cinq momerie inaslam delene neqneunt.(49) G: Chi-Izing, tom. la-ya, oda Thon; (5,124).(511) C z TM, in de ad auïhiagvannqtationibuswdam Thang

lei-mg pinnipir canal pompait-111 thisœcenset. H 1111101, unest complu]: quad In «minima, and contra ,(A , H , l, il)flonflon qnod Tenez": (7,750) , familia In ou, uilfdici «inimperatoris me (4,220), faufilé: M’a (1,780) ultimo, hure nique

à codon baller: Jabot, ut a tyralnidc detemotur. i .

Page 13: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

8 nnncunon est proeul. Est-in 1"familias-I-Iia’ generatione (51) n.Illud° (52) dicit”.

â. XVI. Meng tseu ait : (Tres (53) familiæ° obtinuerunt

’imperium°, per (54) humanitatem; eorum posteri (55)amiserunt T’imperium ° per* inhumanilatem. Id-quo (56)

regna" dilabuntur et exsurgunl (sioe florent) , conservanêtut et pereunt° , etiam sic.

5. XVII. (Si imperator sit *inhumanus, non conservai;(57) quatuor maria; si rcguli sin! ’inhumani non conser-vant *terræ-etëfrugum-Spiritus (58); si supremi-tribu-nalis-præsides et*magnates sint *inhumani , non conser-

(51) J: Littera In (4,750) indicat Tcheou (7,750) et litteræ Hid-heou (1 ,780-1,143) , imperatorem Kie (4,220). Vide notam super.

(52) C : Mencius , hoc allato carmine, posteras principes terri-bili imperatorum Li-wang et Yeou-wang exemple , docere atque asacrifia averlere intendit. - J : Hic locus illud (i. e. principes jeanet .li dictos ) intelligit.

(53) H: Familias Kio , Chang et Tcheou (1, 780-1,299-1,187)indicat.

(54) H: Imperatores Iu , Thang, Wen-wang et Won-mg in-telligit.

(55) H :lmperatores Iû’e, Tcheou (7,750), Li-wang etYeou-wang

innuit. .(56) H: Non solum imperium , sed etiam (J) cligna regulornmregna , principis humanitale florent , inhumanitate corruunt.

(57) H: 01m1es imperii’pOpulos intelligit. Non conservat, i. e.amittit. A

(58) J z Sacrificiis quæ terra: et frugum Spiritibus olferuntur,præsunt reguli. - Hi Spiritus regnnm regnlo abiimperatore com-missum, in tutelam recipere , sed, regain dignitate sua spoliato ,statim deserere dicebanlur. Unde , « amittere terra: et frugum Spi-ritus n idem est ac regia potestate exui.

(59) Jus parcnlalia sacrificia in bis templis ollerendi , eorum di-

Page 14: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(v1) aux n, au. 1. 9vaut (59) rvenerandà-majOrum-templa; si litteratiyetrplebei-homines sin! *inhumanî, non conserilant (60)sua qualu’or membra.

. Nunc , 73 odisse mortem et interitum et delectari * in-ohumanitate: illud est velut odisse ebrietatem et (61) niti-in vînum i. e. effrene indulgere vine.

5- XVIII. Meng -tseu ait: (62) Si qui: amet homines63) et non diligant illum, penitus-consideret suam hu-

manilatem (64); si regat homines"(65) , et non regàntur,penilus-consideret suam prudentiam; si 1 urbane-tractethornines , et non respondeanl , i.’ e. par pari non referant ,A

penitus-consideret suam observantiam. ’5. XIX. Quando , dam agit (66), est 411’9qu quod non

assequitur (67), in omnibus , penitus-considerando , cau-sam quærat in se-ipso. Ubi èjus pèrsona recta est (68)° . h*imperium se-subjicit illi.

Carminum liber (69) ait : Sz’pn’nceps assidue meditetur

gnitaü , tanquam necessaria prærogaüva , conjungebatur. [deo ubî

illud jus , statim dignitatem amittebant.(6°) H : Id est: corpus , son vitam.(61) Gallien : Se forcer sur le vin.(62) I : Meng-lseu sua: ætatis regulos inlellîgit.

(63) I : Se. Ministres et populi homines.(64) H : Timere debet ne quid sua humanitatî duit, àc .proihde

illos majoribus ac anlea beneficiis afficere.(65) H z Si ejus auctoritati ac regimini non panant. r(66) I : Linera hing (agit) , indicat tria superfin dicta , se. aman, l

ragera , urbane tractare. ,(67) J : Si, non obünet quad cupî’t,’ se. Si non redametur , etc.

Vid. supra, S; XVIII.(68) 1 : Ubi summam bumauîtatem , prudentiam , urbanitatem ,

attigit , coluit...o(69) Liber Carminum, tom.la 1a , cd. Wen-wang(3,783-5,884 bis.

Page 15: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

l0 HENCIIse-conformare-ad 0in mandata!!! , ipse sibi acemit mul-tam felicitatem. n

5. XX. Meng tseu ait : Homines habent constantemloquendi modum (70). Omnes airant : c ) Impen’um ,

regnum (71)., faufila (72). a» ’’Imperiî ° rgdix estoin regno ; regni’radix aubin familia ;

famil’n’ radia est-in Îwnu’nîs persona (73). I

â. XXI. Men; Lieu ait : T): exercera regimn non estdifficile. Ne habeaù, i. e. tibi accusas, crimen (74) aunguis (75) àmiliis. Id-vqnod magna familiæ’ amant .

unum regain: anal illud. Id-quod unau: regnum une: ,moz* imperium and. illnd. Idcirco (76) , fltorrentis instar.virmlis dominent: inundant asque-ad quatuor maria.

5. XXIL Meng (sa: ait : Quand) in ’imperio (77) estrecta-norma, (78) virlusv(99) servit magna vira

(70) H: Loquendi modum quem ab andquitau hue asque aihitradidcru ut.

(7 1) E : Indicat regulorum regnum.(7 a) E: lndicat supremi tribunalis præsidumctmagnatum diüonen.

(73) Cf. libmm Ta-hio, S. 1V. .(74) G , H: Noli , prava agendi rations, magnant!!! iram et

odium in te conduire. i(75) C: Magnates altissimis muneribus ornaton intelligit. Amer

Ezlntelligit summorum tribunalium præsides (latin) 81131411131505præfectos (la fou ), qui ditione regains subiccîa 1’051"!an VIV-

supra, t. I, c. 1., 1V.(76) 1d est: Si princeps ne in scrat-(77) (203060 , (H) imperatore remm 511mm: polienIc, 5013 (J)

Tirlus ,. scia sapioniia summo in honore habenlnr, potestaaque( GG) armorum vi fait: raiionî et aquitati obseqniur.

(78) H: Verba : Magna aidas, magna sapimtîa, immature!) in.airant; grigna vinas, exigua sapîmtia, "511108.

(79) J : Ex animo ac libenler senium.

Page 16: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(vu)- unnr n. on. 1. iltuti , exigu tapina: servit magna sapientiæ. Quando in1 ’imperio (8o) non-est recta-norma, parvi (8:) serviunt(82) magnais; débiles serviunt fortibus. Hæc duo. a Cœloventant °. Qui obsequitur Cœlo, conservant: qui resistitCœlo, perit.

ê. XXIII. Bzgm’ Thsi "galas King koung ait : Quando

pina-am non potest (83) «dûs insu-date, si adhuc nonveh’t accîpere mandata, ü (st (84) divelli-ab hominibus ’c

*Lacrymis-eiïnsis° , filiam»in-uxoremodedit ad (85) Ou.

Nunc° cura pana regna (86)imitentur magna regna rierubescant accipere mandata ( paœœ)°, id est perinde-ac-si ’discipuli° embescerent accipere iussa a (parure)seniori magistro °.

(80) C : Quando , imperii dominium (H) inter mina regains nibimutuo infensos dividîtnr, solaque armonun potenlia , vit-lute etsapienlia conculcatis, summo in honore babetur, ut accidit tem-par: que Confucius librmn szhm4hsim composait.

(81) J i: Invite et coacti serviunt.(82) Je Pan! , magni, ac territorio; ma, flirtes , 41e armemm

potentia , dicuntnr.(83) C 4 Quicumqne regnum suum armormn vi roborare , ac pro-

inde am: imperare nequil , si præterea , superbiori anima dans ,aliorum rognlorum legi ac potestati se subjicere renuat, hostiles in-carnas, manique etvpopuii ruioam uIIro sibi accalmir.

(84) H : se a populo suc discindit , i. e. ains concordialn, du:amorem amitiit.

(85) I. e Filiam main tamtam commisit barbare (J) Ou ’regaio, qui , dense cretons] fichu, ipsi ( C) armoriant Quentin pane

destituto , proximam ruinas]: miaitabalur. -(86) Perperam Noël : MMWWW

pn’ncéacs. Magna muant mua": 5 tu ipm ragua initioit"illa. Sic et A,C;, H51 -- A , l : Virm cohen, mnmcpc, alb-

Page 17: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

la ’ lumen , (vin)à. XXIV. Si erubescant illud , nihil est (87) sicut imi-tari Wen wang. Imitando Wen wang : magnum regnumpost quinque annos , parvmn regnum post septem annos ,profecto passant exerçere regimen in * imperio °.

â. XXV. Carmen ait: Fanu’lz’æ (88) Chang° nepotes et

filii : eorum numerus non est (89) centum-millia. *Supre-mus-Cœli-dominus (90) postquam mandatum-dedit , ° sui)cheou se-subjecerunt. 1 °Se.subjecerunt sui) Tcheou ,quia Cœli mandatum (91) non est’perpeluum. Familiæ In

ministri (92) magni et perspicaces (93), vinum-odorife-rum-libantes, adjuvant (94) in imperiali-palatio. »

* Confucius ait: Cam and humanus., (95) non potueruntcenseri *multitudo. °Si regni princeps amet humanita-tem, in ’imperio , non-habet adversarium.

â. XXVI. Nunc° caïn cupiant non-habere adversariumi.

ditorum animis aibi devinctis , firman nequeunt; idco tain facile avicinis subjiciuntur.

(87) J : Si aliomm legem aubin: e03 putiet, optima dedecus illud

efl’ugiendi via est.. I(88) J : Liber Carminum , tom. Ta-ya , cd. W cri-mg.(89) I : Gallice : ne se borne pas à cent mille ; i. e.hunc numerum

excedit.(go) J: Postquam in familiam Tchcou universi imperii dominîum

tamtam.(91) C: Imperium cœiitus datum ah inhumanis principibus ad

humanos transit.(92) G : Familiæ Chang ncpotum et filiomm ministres intelligit.(93) I : Kauan , i. e. in sacrificio majoribus defunctis oblalo ,

terram’odorifero vino spargere ut Spirilus descendant.(94) I :.Imperatorem parentautem adjuvantË(95) B, C, I : Quamvia familiæ mon; nepotum et filiorum nœ-

merus centum millia excedcret , tanto cordis affecta ad novum in?

Page 18: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.113111 11, ou. 1. 13in imperio et non niantur (96) humanitate (97), id est per-inde-ac-si qui: vellet corripere rem calentem et non Interetnr r; madefacere °.

Carmen (98) ail; : a Quisnam potest corripere remcalentemn et non utitur 2; madefacere? n

â. XXVII. Mcng tsen ait : 1M’Iinhumani (99) : an licet

(100) cnm illis loqui° i (101) pro-quiete-habent sua peti-cnla; pro-lncro-habent (102) suas caiamilates: lætantnr* iis-qnibus (103) ipsi (104) pereunt°. *Inhumani : °si1(105) liceret cnm illis 10qni, tune, numquid (106) lotperennlia ragua et collabentes familiæ° essent?

peratorem evolarunt , ut illa centnm et amplins millium multitude,quasi fere nulla fuissct , ab eo statim subjecta sit.

(96) Sic E:i(115) , i. e.young (6,164). AliterA, B: et non in (i)aqna abluit (tcho) J: Nisi prias manum frigida intingas, rem ca-

lentem corripere nequis. i(97) l. e. Si humanitatem non exerceanLEu’, i. e.foung (6,164).(98) Liber Carminum , tom. ta-ya, 0d. Sang-l’eau (4,:34-4,164).(99) J : Flagitiosos et crndeles sua: abatis principes indicat.(100) J : Qnamvis optima illis consilia des, nunqnam tibi fidem

adhibebunt.(101) H z Voluptati, desidiæ, et insano fastni indulgendo, regnum

sunm maximis objiciunt perîcuiis; (et interea dulci se quiete irnistalle arbitrantnr.

(102) H: i. e. id quod ipsis et regno calamitates accersit , v. g.fœdissimas voluptates, assidnasque comessationes , etc. VIH. la"). I ,cap. I, nul. 100,101’, 101b, 101°, de licou, Han, huang, wang(H).

(103) H : 5c. solution vita et trnci crudelitate.(104) I : i. e. regia dignitate spoliantnr.-Littera orang, vitæ et

regni jactnra etiam intelligi potest.(105) J: Si principes inhumani œqnitatis consilia docili aure ac-

cipere , mores sucs emendare , virtutemque colerc passent" ,(106) Numqnid lot rogna, tot Familiæ collaberentnr ? E flueras.

lm et jean, apte coniungit.

Page 19: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

14 unucu (1x)5. XXVIII. Erat quidam ’puellus entendu diccns:a (107) Sifluvz’i Thsang 11mg °aqua purs dt", possum in

ca lavare meas pilei-vittas. Sifluwï Thsang lang" squatturbith dt", possum in sa lavure mecs pedes. n

1 Confucius ait : Parvi filii e. discipnli , andite illnm:si pnra sz’t, tune lavat pileiioviltas; si turbida (108) sit,tune lavat pedes. n Ultra assumpsil illnd”.

5. XXIX. °Homines profecto (109) se-ipsos contenu:-nunt. et deinde homines contemnnnt illos; Familiæ pro-fecto (1 10) se-ipsas evertunt et deinde hommes evertuntillas. Regna profecto ses-ipse n33ndiunh1r , et deinde hov-

mines aggrediuntnr illa. .Thaî kia (111) ait: a Cœlitus factæ un immissa: cala-

mitates, adhuc (1 12) possunt evitari; in age-ipso fucus

(107) C: Fluvins Han (5,201) ad orienum dans ,fit InvineM-Iang. Vide 0011411315, capît. Iu-koung (730640416).Perperam Noël : lista ylang-Ian; aqua Mata" t’a-ta Hamac-Ian;aqua turbide!" Doctissimns interpres aqnam fluvii Timing-Jan; hiclimpidam , illic turbidam codun lempore esse bannit; quad sinicisinterpretibns displicet. I :Huins fluvii aqna , certis temporibus,modo pure, mode turbide est. GG : pugilats dam lues: dicit «panpuram et aquam lurbidam ante coulas non biset.

(108) Perperaijoël : hic pueIIus islam ulmmqueù’span’s dort--

laits aquam au Bague assumât illnd. 1d m:5i qui nodonobiliorem corporis parlent ,modo ignobfliorem la"! , banc-ans (C)«liman-miam, pnritate antsordimdine sa: «samit , i. e. filai accersit.Sic princeps humaniste glorias, endiablai: opprohrinm , sibiparat. WWA,B, C, 11.1. J.

(109) E : i. e. se efficiunt contempla(un) I. a, Funilia le caïd: disant qu. avenant; regnnm (E)

se elficit dignum quad ammonium imputant. Vil. S. XXVH.(1 1 1) Chou-Ida; un Annaünm liber, capite Nui-Ha.(1 u) I: Se. virtutem colendo , humanitetem exerœndo.

Page 20: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, au. 1. 15calamitatibns (113) , non, potes vivere. a Illud° dicit (1 14).

5. XXX. Meng tseu ait z Kie et Tcheou antisemnt’imperium° quia amiserunt suas populum animantsuas papulos° quia amiserunt eorum cor°.

Obtinendi *imperium est ratio val ars; quando obti-nuisti ejns papulum, continuo obtincs sen possides, "im-perium °. Obtinendi ejus papulum est ratio; quando 0b-tinuisti ejus cor, continuo obtines populum°.0btinendiejns populum est ratio ’; id-quod optat, (1 15) da illnd,collige illnd , (i. e. id illi suppedita ); id-qnod odit , ne in-feras 175°.

5.XXXI. Populi° se-subjicinnt humanitati ° veluti aqnælabnntur deorsnm , valait feræ’ procurrnnt-in deserta °.

â. XXXII. Ideo, qui in (116) aquæ-fundnm propellitpisces(117),lntra (1 18) est° ; qui in densas-silvas pr0pellitaviculas (1 19), accipiterf est; qui ad Thang et Won wangpropnlit populos (1 sa) , Kie et Tcheou est.

(1 13) C: supradicta intelligit, se. contemptnm, eversiouem , hos-tiles incursns. Quando princeps bas calaminas, suis vitiis, sua sœ-vitia sibi accersivit...

(1 14) I : Hæc verba principem inhumanum snum sibi parare

exitinm apposile dicunt. q(1 15) E : Si cupias populi amorem obtinere , collige illnd quadaplat, et da illi. I : alimenta, vestes, commodamque habitationemhaberc amat (A); contra, famem, frigns, miseriam et inhumanita-tem exhorret.

(116) C sic explicat weï(5,595) per in (65) et à: (538:9); anen-

tiunt I et vers. Tartarica. 7(117) E: Ta, animal feli similes snb vivit et ves-

citur.(118) I : Lutræ places, accipiter aves, Kit ct Tabous populos

Page 21: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

16 1111110115. XXXIIIJNunc , inter *imperii principes , si qui:

esset qui amaret humanitatem, tune regnli omnes adillnm (121) p10pcllerent". Quamvîs vellet non regnare(122) , non posset id obtinere°.

5. XXXIV. Nunc° qui cnpiunt regnare, sunt velutiair qui, in septem annorum” morbo (123), qnærit triunîannornm° (124) herbam-aï° (125). Si° (126) nuncnon colligatillam, ’usque-ad-vitæ-finem non (i. e. nun-quam, obtinebit filam. Si jam nunc non applicent-animumad humanitatem *usque-ad-vitæ-finem dolebnnt et deda-core-aflicientur, ita ut tandem decidant in mortem et

interitum. lpropellere dicuntur, quia illos , timon percitos in tutnm locum sereciperercognnt.

(1 19) E : Tchen avis ex accipitris specie , corpore flave columbas ,hirundines ac passeres perseqnitnr et devorat (K71ang-hi).

(120) C z Quemadmodum pisces atque avicnlæ’prol’nndos aquarnm

et silvarum recessus petunt, ut lutræ et accipitris rapacitatem effu-giant , sic imperii populi, imperatornm Kie et Tcheou sævitiamfarinidantes , ad Tobhing-thang et W ou-wang, tanquam ad tulissi-mum asylum festinanter profugernnt.

(121) J z Propellerent populos suas ; i. e., ut in superiore nota ,populos ab ips is crudeliter oppressas, ad humanum illum principem,tanquam ad liberatorem , confugerc cognent.

(1 au) C z i. e. uni versi imperii dominium habere.(123) H: inveteratam tyrannidem cnm septem annorum morho

confert.(124) E:Humanitatem saluberrimæ herbas ’aïconfert.(1:15) E z ’ai’, herba virtute canstica. Postquam tribus anuis ex-

siccata est, multis marbis medelam afferma potest.(1:16) Interprett. B , C, H ,1, litteram Weï(5,595) ut redundanten

omittunt. Qnibusdam rerbis adjuncta nonnumqnam redundat, a. gWei-neng (5,595-8,488) du" tonifia" , 1’. c. passe.

Page 22: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(11) 1.11111 i1. on. 1. 171 Carmen (127) ait : a Isti principes quomodo possuntbancs-fieri? (128) ° Mnluo (129) *i1nmergunlur. w Illnd°dicit (130) °.

5. XXXV. Meng tscn ait : Qui (131) sibimet damnnm-inferunt: non est-possibile cnm illis ’Iani° (132); quise-ipsos derelinqnnnt (133) : non est-possibile cnm illisnaviter-agere° (134). In sermone , obtrectare ritus etæquilatem, di itur ° sibimet damnum-inferre°. Diacre:Mea persona (le 35) non potest habitare (136) humanitatemet sequi æqnitatem , vocatnr ° se-ipsnm derelinqnere °.

5. XXXVI. Humanitas, hominis° tranquilla (137) se-des°; æquitas, hominis° recta via est°.

(1 27) Liber Carminum , tom. lœyq, ad. Sang-jean (4 ,234-4,164).(1 28) A : Sese mutuo in naufraginm (i. e. exitinm , ruinam) tra-

hnnti i(129) Edilio B non babet litteram hi (1,092).(130) l. e. Id quad modo dixi (oid. pag. 16, l. 11) libri Carminnm

locus clare expriuiit.(131) H : Se. viri qui cupiditatibus suis, solnto franc , indulgent.

Perperam Noël : Anaganles. .(132) G : Licet rituum et cquitatis pnlchritndincm minime nove--

rint, ea inepte lndibrio vertuut , sanisque consiliis fidem adhibcrerecnsaut.

(133) G : Humanitatis et æqnitatis pulcllritudinem ntiqne nove-runt , sed turpi desidia encuves , se rirtutes illas actn exseqni non

passe dictitant. "(134) I. e. Ea cnm illis agere qui: strenuos animi conalus requi-runt. Litteræ jean-avez", sensu verbi canari, eniti , sæpius apndMencium occurrunt , Confer t. I, cap. I , p. 85,11?» 3. I :Fao en( 6,482- 1,840 ) vires exerere.

(135) Mea persona.. i. e. ego non possum. . .(136) H :Habilan , sequi ( i. e. incedere in) signifient agent ,

amen , acta mequi.(137) Conter t. I , cap. V1, n01. 48 , seqq.

2.. 2

Page 23: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

18 une]! (in)Vacuam-relinquere illam tianquîllaxn domina et non’habîtare ( 138) : deserere illam rectam viam et non sequi:

* proh-luctuosam-rem !

- XXXVII. Meng tseu ait : Roda-norma (139) est-inrebus viciais , et quæritis eam in remotis; res (140) est-infacilibus, et quæritis eam in difficilibus. Si ’sînguli-ho-

mines diligant (141) suos parentes et revereantur snosseniores °, mon: *imperin1n pacabitùr.

5. XXXVIII. Meng tseu ait : Si qui: (142) positus-inînferiori ordine sen dignitate° , non obtineat a superiore,poPulum non poterit obtinere (143) ut regat 1°. Obti-nendi a superîore est via seu ratio (144). Si non fidélis-Sît ad àmîcos , non obtinet à superiore °. To5 fidelem-esse

àd amicos est via (145). Si serviendo parentibus 1710s nonafliciat-gaudio, non fidelis-est ad amicos’. Toi gaudie-

(x38) Yid. supra , net. 136.

(139) C: Se conforma-o ad nalnram suam ( quæ primitus houaest , id.) , dicitur tao , via seuIregula -- G: Parentes et seniores no-bis maxime vicini sont , ac proinde cos aman: et revereri facilli-main. Regulæ ( tao) praxis, a principio in bis tantum versatur.

(140) A: Res, i. e. exsecuüo , observatio regulæ ( tao).

(14:) lPriores littcræ thsùz et tchang proprie signifiant . gallîce;avoir pour son pêne et pour ses aînés l’amour et le respect qui leur sont

dûs; posterions (J) thsin et tchang, pan-en: et fratres majores indi-, cant.

(x42) Si minister a principe gratiam non ineat. AC : Hue-chant ,est principis animum sibi conciïiare et firmiter devincîre.

(143) A : Populus nonnisi invitas pal-ci , ideoquc optime cnmrogue non potest.

(144) H : St. fidelem esse amicis.’-(x45) H ; Se. parentes (veramillis pietatem exhibendo) lœtitia afficere.

Page 24: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, on. 1. 19.afficiendi parentes est (via. Si, *respicicndo-in soi-ipsum(146), non (147) velus (148) sit, non "mât-gaudie-parentes °. Verum-efficiendi se-ipsum est via. Si non sitè»

perspicax (149) in,bono sipo virlute , non verum-eflicît*se-ipsum°.

S. XXXIX. ”Ideo *veritas (150) Cœli" via est°; cogi«tare (151) *veritatem, hominis° via estu (152).

â. XL. Qui *sunhme-verus(153)°n011 commoveat(154) ;

nondum° exstitit°. Non verus, nondum fait qui posset

commovere °. ’â. XLI. Meng tseu ait: Cam Pe i fugiens Tcheou lia-j

(146) Fou-chili , Gallice : faire un retour sur soi-même. V(147) Hic littera tchlu’ng signifioit! , gallice :arai, sincère dans sa

conduite , exempt de feinte ou de déguisement, v. g. C : Filius fichetesse une pium in parentes , amicus 0ere fidelem amicis , minuteroere rectum erga principem.--Infra , limera tchhing, in codent

plane sensu , substantive accipitdr. . V.(148) Si velum (vid. net. 147 ) se non esse agnOscat, illamquer

ocrilatem assequi toto anime non studeaL. , l ,(149) JE Ming-hou-chen, est perspicue nasse qua in ra vitras

c0 naistat. .’(150) C , H : "la ven’las est recta ratio quam Coelum nobin naseoentihus indidit. GG.: dicitur oeritas quia estfaLsi expers ;lprimitus

enim homo 0ere humanus , 0ere justus nascilur; . z(151) Sse , non est verüaIcm inanitcr cogitare , sed illi seduloi

studere , operam dore. Vid. supra not. 147. ,, ,(151) I. e. ratio , norma. J z Homo asscquendæ perfeçtioni 1min:

verilatl’s ( vid. supr. v not. 147 ) seu’reclæ rationis cœlilus infusas ,A.

assidue incumbere fichet.

(153) Via. supra flot. 147. , 4 v g :-(154) GG. I. e. hominuni animos sibi non conciliet. Id. intelligit .

«à principis animum sihi devincire (hoc-chang), nmicis fidzlefn un-( sin-Jean ), lætitia amure parentes(youei1-thsin). : li v. ..

A i 2"

Page 25: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

E20 Il NO I I (x19!)bitaret borealis maris’ ripas, audiens Wen wang exor-ltum-esse (155), surgcns (156) ait: Quidni 171i obscquutu-rus vado ° (1 57)? Ego audivi occidenlis regulorum-duccmpercallcre à (158) alere *senes n.

Cam Thalï koung fugiens Tcheou habitant oricnlalismaris° ripas , audiens Wen wang exortnm-esse , s11 rgensait : u Quidni ilii obsequuturus vado °? Ego audiviî occi-dentis regulorum-ducem percallere à alere *senes n.

5. XLII. Hi duo ’senes ’imperii’magni senes (159)

erant°. ° Cam se-subjecerunt illis , id fait quasi ’imperiifpatres (160) se-subjecîsseut illis °. Cam 1limpcrii °patrcs

(161) se-subjecissent illis , eorum filii quonam ivissent?à. XLIII. Inter *regulos, si qui: esset qui exercent

prùzcipis Wen wang° regimen, inlra seplem aunas",profecto exerceret regîmen in ’impetio °.

â. XLIV. Meng tseu ait: Khieou (162)o com agerct

(1 55) J : Imperalor Tcheou (7 ,750) omnibus occidentalium regio-num regulis præfecerat Wen-wang. 1d. Exon’um esse, i. c. ad bancdiguitatem evectum esse.

(156) C , J z Gallice :se levant avec émalion.

(157) A , B :Litteram hou , loco non sua posiuun, post linemmIaïlege.

(158) C , J : i. e. humanum regimen exerere.(159) H , J : Pc-i et Thaï-koung dicuutur magni sans , quia non

untum oh ælatem , ut vulgo soues , sed cliam oh exîmiam virtu-tem somma honore colchanlur.

(160) J : Cum ceteras senne virlutis et snpîcnliæ splendore longesuperarcut, Phi et Thaï-koung tanquampalres imperîi habebautnr,ac proinde imperii populi , tmiquam eorum filii.

(161) C , J :Patcr filiorurn est dux et exemplar. Principibus Pc-iet Thaï-koung regulo W cn-wang obsequi properaniilms ,quemnamalinrn domiuum adiissent populi, cuinam adhæsissent?

(162) E z Jan (632 ).kh.’eou , Confucii discipnlus.

Page 26: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(11v) 1.13111 11, en. 1. 21apud (163) *Ki rei-domesticæ-administmm, non poteratmutare(164) ab ejus indole, et exigebat milii tributumduplo-majus quam aliis diebus.

’Confucius ait : Khieou non est meus .discipuluse (165).

Pan-i pueri , i. e. discipuli , ** tympani-souitu° impetere

(166) illum decet°. ifi. XLV. Ex hoc vides illud z Si principe non agente

humanum regimen, ’minislri (litent illum, omnes reji-(:iunl11r a ’Conïucio’ 1; *quanlo-magis quicausâ (167)

illîus, 01711011711 vi (168) pognant. Si contendas-de terra

*pvgnando, occisi homines implant agros; si contendas-de orbe *puguaudo, occisi homines implent urbem. Idest quad vocatur (169) impellere *terram ad comeden-dam homïnum camem. Illud crimen non capitut (170)

(i. e. non compensatur) a morte. 7,â. XLVI. Ideo qui calicot ù pugnare obuoxii-sunt

superîori i. e. gravissimæ pœnæ; à fœdere-consociare

(163) E : Apud primarium regui Lou reguli ministrum uomine K15s1mfei’(a,o77-8,418), postumo nomiue [Gang-Isa; (2,535-2,059).

(164) C3 H z Heri sui Xi cupiditatem coercere, vitiaque eius con-siliis suis corrigera non poterat, sec! contra ut ipsi morem gerer’et"

(165) Quasi diceret : Khieou discipulum iuficior et abdico.(166) H :11. e. 2111:1 voce ejus crimeu palsm. facile et redarguite

illum.

(167) H : Principis causa. I v i(168) Sic H, J. Perperam Noël : Qui suam priricipem ad arma

mn’rnulal.

. l( 169) Sic H: GG : i. e.terræ causé homiues occidere , ac (anisera

ut eorum cadaveribus iuficiatur.(170) Quasi (H) diceret: Post inflictam mortis pœnam, multa

:riminis pars plectenda adhuc superest. J.: lugeas crimen est, pœnaero exigus ; hominis unius (C) mon illud totum redimere (10,533)

Page 27: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

a? 1111111211 (in)*regulos°, sequitur (17 1) illam; à, exstirpatis i"liardais-sterilibus, imponere-munus (1 72) * terræ°, sequitur illam.

â. XLVII. Meng tseu ait : Ex iis quæ sunt in immine,nihil (173) bonum est præ ’pupilla. *Pupilla non polestoccultare ejus vitia. Si *1nentis-1nedium si; rectum , tune*pupilla pure-nitel°. Si *mentis-medium sil non rectum ,

tune i’pupilla tenebrescit °. - lXLVIII. Si audias "oins verba° , si inspicias ejusf pul-

pillam: homo , quomodo (174) occultabit°il hA. XLIX; 1 Meng tseu ait: * Vit-confis non despicit ho»

mines; *vit-tcnaperans (175) non vi-rapit (176) i. e. non

spoliat hommes. -tac (GG) compensare non potest. Perperam Noël : Quad sans sodasne cum ipso’vilæ amittenda: periculo lin-et perpelrare.

. (171) J : Puma eorum qui regulos ad mutuum bellurn concitantproxime sequitur (vient après). Noël perperam intelligit postcriuskss-toiti (sequitur illam) , tertii generis pænam significare. GG : Inutroque casu litleræ sse-tchi indicant pœnam ea minorem quam viri

pugnare docti subeunt. Sic et H , I. y(172) : Ton-am populo. distribuons, ac efficere ut araudi et cou-

serendi monos Aobcat (lin... (se, 10,427) , i. e. laborem susliueat. 1

C : jubere populum tcrram arare et Consercre. ,I (173) Pcrpcram Noël : Ail noscehdos benzines nullus præslapliormodus. GG banc interpretationem refellit. H, I : Quinque sensuumnullus, nulla variorum corporis partium pretiosior (E) est qué!!!pupilla.

(175 H : Se..meutis sua: rectitudinem ont provitatem.(175) C : Kim, i. e. qui, tributum exigendo, modum tenet.(176) .GGV:ITho,’est aliorum territorium si auferre,,i. e. occu-

pare, invadere. Cum C , de tributis immodicis id intelligere moulu,(177) Sic H, J. Alitor on 1 011,. est aliis damnai, injuriam in-

ferrc , v. g. obstine legitimn causa alterius roguli rcgnum alunis,aggredi.- interprcles Il et sequi mastoc

Page 28: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, en. 1. 95Despiciens (177) et spolians hommes? princeps (178),

solum time’t (179) ne non obsequantur": quomodo potes;

vocari semis et temperans? Comitas et temperautia num-quid passant in ’Ivocis-sono ac ridenti cris-habitu conf

sistere°? v L I ” :5.11. Chuu in khouen (180) ait :Tà virum et mulierem in:vicem non date et accipere propriis manions , ritus-ue est?

Meng tseu ait t Bit-.113- est°. l" I I 4 ’ t iCh. ait : Si fiatris-uxor aquis-submergatur, tune on

levir succurret illi cnm (181) manu’? .’ M ait: Si fratris-uxori aqUis-submérsæ non succurrat ,

est 1"lupus° (182). T3 virum et mulierem non dare et accià

pere propriis manibus , ritus (183) est °; fratris-uxore

(178) J : Suæ ætalis regulos indigitat.

(179) I : Timeut ne populus despectum et rapinas æquo animasustinere repugneut ; ideo , ut suis commodis cousulant , fic-tam comitatis et temperantiæ speciem vultu et vernis mentiun-tut.

(180) 1 Quidam sophista e regno Thsi. --Mencium captiosa ar-gumentatione irretire vult. CG (ex Li-ki, son Iïiluum libre) : vir derebus interioribus, i. e. domesticis,mulier de rebus exteriorihus (mg.magistratu, hello , etc.) , non lodditur. Nisi exsaquiæ «faciendæl eutsacrificium majoribus oflbrendum accul-rat, sibi inutuo vase ’darenon debent. Si vir mulieri vas det, mulierI amudinca cislella acci-pere illud debet; si absit amudiuea cistella, bir vas humi collocat,et mulier, deinisso corpore, illud accipit. Vid. I, subivoceTian (1,829). ’ ’ ’ ’ I ’ i 6’

(1 8 1) Hic præpositio mon , instrumenmm vdenotat, ut non sgniel

vidimus. Gallice .: la il i ’(1 82) J : 1 c. Vif est imma’uis duritiæ.

(1 83) H :vi. e. cousuetæ urbanitatis’lex, vel regain;

Page 29: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

s4 11men ’ (1m)aqu’nsubmersa , succurrere illi cnm manu°, trutina’(184)

est.5. LI. Ch. ait : Nunc *imperium aquîs-submergitur °

(1 85). T3 * magistrum° non succurrere ( 1 85’) : Quomodo ° P

M ait : *Imperium aquis-suhmersum: oportet succur-rere illi cnm recta-norma (0pe rectæ-normæ); *fratris-nxor aquis submersa :licet succurrere illi cnm manu. Antu vis (186) ut mapu succurram 1 i*imperiot’?

L11. Koung son tchhe0u ait: T3 *sapientem° non ado-cere filios (187) : *quom0do° (188) P

Mcng tseu aitzQuia vi non.(1 89) ’potest agere °. Qui docet

debet secundum . rectam-normam docere. Si secundum

(184) GG : I. e. exceplio qua , iuxta reclissimam rationis et æqui-talis lrulilmrn, mortis incurrendæ periculum levismomenti ritui

præponderat. . I(185) G 1 lmperium civilibus bellis dilaceratur, populique mercgulurum tyrannide oppressi gemunLù-Chun-iu-khouen imperiumnaufisaganti comparant. Cf. Horst. ad. I, 14, 0 nuois "jam!"

(185") Vult Mcnci 11m regulos non tautum adire vel non accersi-mm (oid.t. l , c. V, l) , sed etiam humanitate et æquitate deserta ,meutem suam ad lucrî et bellicæ lundis studium transferre.

(186) G: Elficcre vis ut, rectum-normam infringam, meque adrcgnlos net-ammodare studcam. Sic id quo uno naufragauti imperioshecurrore possum , primum amitterem. Nonne id est velle impe-rium me ex anarchiæ fluclibus manu eripere i’

(187) J : Mmg-tseu solummodo de filiis a patre degeneribus etpravæ indolis loquitur. Filius cnim (GG) virtute præditus patronsredarguere non audet.

(188) H , I : Quart: filium ipsemet erudire non mit?(189) A, H : Non quod , recta ratioue et paterno amore ductus,

lilium ipscmet crudire non gestiat, sed (GG) filii improbitatis etinsipicntiæ ai (du?) cogitur illum alteri docendum tradere.

Page 30: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.13111 11, en. 1. :5rectam-normam non (190) agat, *deinde *irascitur. Sideinde’irascatur, tune contra (191)lædit°. a (192) *Magis-

ter docet me secundum rectam-normam, at° .magisternondum exiit e recta-norma °. n ’Si-res-ita-sit, pater etfilius se mutuo lædunt°. Si pater et filins se mutuo lædant ,

tune malum est° (193).

5. LIH. *Veteres mutabaut (194) filios ut docerent illos.Patrem et filium° inter, i. e. inter patrem et filinm",

non decet corripere (195) ad bonum. Si corripiaut adbonum, lune reccdunt, i. e. abalieuantur. Si recedant ,tune et infaustis (196) uihil majus’. I

5. LIV. Meng tSeu ait: In serviendo (197). quîdnamdicitur magnum (198)? Servire parentibus dicitur ma-

(190) H : Si filins", deinde pater (J) non solum iram vultu prodit,sed etiam illnm virgis aspere cædit.

(191) E : Ejus animnm , ejns amorem Indit , imminuit. ,(192) Hi: Filius ait: Id quod pater agit (se. ira, verbera), recto

virtntis vite consentaneum non iest.,-- Pou-tchhou-iu , Gallice: (sa

conduite) ne par: pas de... ’ i093) B , I : Eximia amoris et pietatis oflicîa , quæ ipsis Cœlumindidit , parnasse transgrediuutur. Aliter E :se odio prosequuntnr.

(194) Perperam Noel: Ideo phim’sapientæ euum filium cum ai-terius fih’o permutabant, ut eum..- C , l : i , non est muluo permu-lare, sed tautnmmodo filinm suum alii emdiendum tradere.

(195) C: Toc-chen, est correptioue et monitis efficere ut quisad virtutis sîndium sese transferat. --- A: Nec pater filium repre-

hendere debet, nec filins patrem.. ’ ’(196) J : Pou-Mang, malum , calamites. Aliterl : (Nullmu est

magis infaustum præsagium. v V(197) J : Parentibus, seniorilms vel natu majoribus et principi

servitur. 4 -(198) Magne , i. e. maxima , præstantissima nervins. Hic , et f0"

Page 31: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

26 nanan (un)goum. In custodiendo (199), quidnam dicitur magnum(200) P Custodire Isa-ipsum (201).î dicitur magnum. Quinon amittcntes (202) Î’se-ipsos" potuerint servire suis pa-

rentibus : ego audivi illos fuissef’. Qui amitieutes *se«ipsos ° potuerint servire suis parentibus : ego nondnm

illos audivi°. ’â.-LV. Quidnam pon- dicitur.(2o3) servitusi’ .* T) servire

parentibus, cujasazïs servitutis° radis est’. Quidnam nondicit11rr(’2o4) custodiai’ Tl: pcustodire se-ipsum, ajustas

custodîæ° radis est". A . i Ifi. LV1. Cam Tseng tseu (205) aleret (206) Tseng si,

semper habebat (2.07) sinum et carnem. * Ablaturus (208) ,semper percontabalur cuinam daret (209). Si interrogantan quid essct residui (210) , semper aiebat : Est. I l l

semper apud Mencium, servile non est semam esse, sed (ahi de pa-rentibus aut senioribus agitur), .venerationis (J) et obæqnü ombio

fungi. I . ’ . . ç . W - ’(199) J : Magistratus, ramifia, regnum, imperium custodiuntur.

H : Aliquid sine.menda , defectu , eut culpa comervare (obire,gniiernare) dicitur chenu. - Littera chum, ut bic accipitur,’ latins

patet quam verbum anodin. Ï ’ l : *(200) Magnum, i. e. maximum; se. maxirni momeuti ros..(sa 1) H: l. escorpora contempto arquai conciliante , natursm

Suain perfecte exhaurire. 1 ’ - - 1 ’ l * 1 - I i(202) GG: minera se ipsum, i. e. æquitatem transgredi.(203) E 1 Quisuamalieui servituli obnoxius non est il Vid. n. 198.(204) E : Quisnam aliquid custodiendmn non habetî’ Vide supra,

not. 199. - (105) H: Se. Bang-sen (1,086). I i(206) 11:51:. patrem suum. V(207) H : Hæc apponere non obliviscelvatur.(208) H: Ablaturus feroula, mensam mourus.(209) E: Cuinam filiorum aut nepotum reliquias dard.

(au) H , J : St. in colins. ’

Page 32: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(x1111) 1.113111 11, on. 1. a);Tseng si defunclo, cnm Tseng yonau aleret Tseng

tseu, semper habebat vinant et carnem. *Ablaturus ,non percontabatur cuinam daret. Si interrogant auquid esset residui, aicbat : Non-est°. Volebat (211) utrursus apponeret°. Id est quad vocatur alere os et cor-pus°°. Si qui: sicut Tseng tseu agat, tune potest dicialere voluntatem" (2 12). T5 servire parentibns sicut Tseng

tseu°,decet°. - l5. LVH. î Meng tseu ait: (213) hommes non valent°reprehendere V; administrationem non valent (214) ritu-perare °. Solum magni viri *possunt cohibere principumcordis° vitia. Si princeps sit humanus, nihil nonhuma-num est ,- si princeps sit justus , nihil non justum est. Siprinceps sit rectus, nihil non rectum est. Semel recte-c0mp03ito principe°, regnum stabilitur". 1 .

S. LVIII. Meng tseu ait : Sunt m’ri *præter-exspecta-

(211) Reliquias patri sno itcmm apponere cogitabat.(au) .C: Dici potesti parentes vere coluisse. I C i(:113) E: Abjectæ mentis immines, quando muneraiobeunt, non

possunt servire principi , non valent illum peccantem redarguere;leges et statuta qu: perperam constituit et promulgat, vituperare ,emeudare nesciuut. Aliter C et forte malins : Nunc principes vil-i:male utuntur ( le. imperitos eligunt ) , quia hominufn indolem etingenium penetrare et discernere non salent ;. multimode-adminisjtrando delinquunt, quia rerum moments , recto coi-ide , ponderarenesciunt. Porro (B) quilibet minister ita se gerit erga principcrn àviris male utatur (i. e. si ineptos et mnneri impartis 1111954), nonvaletredprguere cnm; si exercendo regimen peccet, 11911 gale-g vip.perarc eum. Ad verbum : quand homines, non valet... quoad ad-ministrationem, non valeta-J explicat pou-Isa , non mugit flemme

curat... . p i(214) G post litteram [sa addendam censet llitleram la (8,703).

Page 33: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

28 r lumen (aux)tionem° (215) laudati; sunt viri , dam quærunt(216) inte-

grîtateni°, calumnîis-împetiti (217). -5. LIX. Meng tseu aît:Homînesb (218) faciles-sunt-in

suis verbîs°, quia non-habuerunt correptionem" (219). »

5. LX. Meng tseu ait : Homînum° ægriludo est-in r;amare esse homînum i. e. aliorum magistros.

â. LXI. L0 tching tseu (220) , ’sequutus Tseu ’ao (221) ,I

transîvit-ia regnum Tbsî. (Cam La tching tseu invisîsset Meng tseu, Meng tseu

ait: Tu etîam ne venisti ut inviseres nie° (222)?L. ait : ’Magister, 1"quid profers hæc verba°?

M ait : Tu ex quo venistî , quot dies°PL. ait : * Nudîus-tertîus.

M. ait : Si ’nudius-terlîus, 1 tune r) me protulîsse hæc(verba’, nonne elîam æquum est° (223)?

(:15) G: Ubi quia nihil lande dignum agens, laudes obtint.(216) GG: Ubi quis calumniis impeütur, dam assiduo labore

etindefesso studio, inlegram sa; perfeclam virlutem assequi sa-agit.

(317) G : Hînc palet nec laudi nec delractntionî fidem esse sem-

per adhibendam.(218) H : Mencius loquîtur de vulgari iurba hominum qui multi

temere eÈutiunt.(219) J : Quia viras nbn invenîunt qui inconsulta eorum verba

aspere corripiant. ù(ne). E z Mencü discipnlns e regno Lou oriundus.(a: 1) E: Tseu ’ao idem ac Wang-houan. Vid. supra, t. I, c. 1V,

S. XVlII. I . I )(un) H : Mencîus dîscipulum occulte perstrîngit, quem alia de

causa hue venise .nequaquam ignorabat.(:23) J : Nonne habeo justam te coripiendi causam ?

Page 34: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

a

LIER! Il, CAP. l. ’29L. ait: i’Hospitium meum nondnm statutum-erat.M ait : Tu , an audivislî illud° : se. (11301221111111; *hospî-

tio statuto , *deînde qnærere invisere ’seniorem° (224)?

L. ait : Ego Khe *peccavi.5. LXII. Meng tseu alloqnens L0 tching tseu ail: : Tu?

’secutus Tseu ’ao venîsli , solummodo ad comedendum

et bibendum ’. Ego non pu tavi te olim siuduisse voternm°reclæ-normæ° (225) ad comedendum et bibendum’ (226)!

5. LXIII. Meng tseu ait: *Non-pietas (227) est triplex.Nombabene posteras est magna.

Chun non monuit (228) et matrimonium iniit, (229)

(224) I. e. Magistrnm. Mencins (J) se ipsum indirecte innnit.(225) Sic A, B , C , H,J etivers. Tart. Perperam Noël: Non cnim

"du le ooluisse cnm illo pnîscorum sapîen tum scienliam disait.

(226) C , J : Mencius discipulum non solnm vituperat 0b sernmalulatîonem, sed quia præfectum Wang-houan, viraux contemplalignum , comilatns fuerat. VIH. t. I, p. 150, nof. x 17.

(227) Pou-Mao, Gallice, défaut , manque de piété filiale. J : Trial

nnt qua vocanlnr pietalis defcctus : parentes peccantes provo»bseqnio tolerare, consiliis non emendare, primum; pauperes[que ætate provectos , reieclo magistraux, non alcre , seëundnln ;lue posteris , neglecto matrimonio , relinqnere , tcrlîum. Sec!oc uliîmum dnobus aliis longe gravius est. Etenim priorà duonrentee lanlum spectant , terlinm autan penîlua abrulnpit seriemepotnm qui, perpeluo , derunciis majoribus sacrificia offeranl.(228) H : Matrimonii contrabendi licenlinm a paire Kan-seau etmatre Won-zen; non pelivit. E , H : Dans imperatoria l’an

lias, se. ’o-hoang (I,934-8,4gl) et Nü-fllg(1,843-8,877 ) uxorcs:cepit. C : Mencii tempore , litterati magistratum nondnm edeptibulas spargere amabant , v. g. Confucînm apnd virnm impeügînis

(cet-a curanlem diversatum fuisse; Y-yun coquineriam arien: exer-lisse 5 Chun , parentibns non præmonilis matrimoninm influe et

Page 35: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

l

50 i il n N c 1 1propter à non-Habere pOsteros °. * Sapientes * existinia-

mut id esse perînde-acèsi monuisset°. vâ. LXIV. Meng tseu ait : Humanitatis° fructus (230) -,

servire parenlibus est°. Æquitatis° fructus, obedite fra-tri-majori est °.

LXV. Prudentiæ° fmctus , cognoscere hæc *duo etnon abjicere (231) est °. Urbanîtatis° fructus, (232) mo-derari et ornare hæc * duo 1 est °.

S. LXVI. Musicæ° fructose (233), lætari bis *duobus

similia. Mencius hoc commentum teint, prout audîtu acceperat,atque ministri Chun agendi ralionem, juxta æquitatem , rationemet mentem suam , examinat et interpretatur.

(229) C : Verebatur ne , parentes præmonendo , banc licentiamobtineret, ac proinde e03 sine posteris relinqueret. H :Pater ejushebes fuisse dicitur, mater frandulenta.

(230) Perperam Noël: para pielas... ocra æquilas... ocra pruden-tia... etc. GG : Gallice : les uns traduisent chi par plein , opposé àvide; les autres par vrai opposé à faux ; les autres enfin par fruit,pondant à fleurs. Ici ce dernier sans est seul admissible. C : M013tseu loquitnr quasi ab arbore comparalionem duccret : humanitaset æquitas, radices ; 7è servire parentibus, obseqni fratribus nainùajoribus, tru’ncus; benigue tractarc populum , ornare res (i. e. ani-

malia), honorare x-iros honore dignos , revereri sapientes, rami etflores sont-Idem dicendum de prudentia , urbanitate et musicaquæ infra seqnuntur.

(23x) J : i. e. pietatcm et observantiam patri ac fratri natu majoridebitam constanter’tenere et colere.

(232) Litœràs Asie et wen male interpretatur Noël : apposile caho-

neslare. H , J : Pietaiem banc et observantiam ad certain non-matuet regnlam componere , ne in iis obeundis justos fines egrediaris ,dicitur lsie; wm autem , est (GG) illas commode et venuste obire;Gallice : remplir ces devoirs avec aisance et avec grâce. l

(233) Perperam Noël : Vera Iétilia. Linera quem interpretatur

Page 36: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un: Il, csr.1. - Siest °. Silæleris illic; tun’c (.234) nasonntnr°. Ulii bâti-surit ,

tunc (235),non potes cohibere°..Quando non potes colli-bere, tune (2:36) le (237) *inscio,’ pedes° saitant i112,

maous" plaudunt i112 (238). - .. v . .5. LXVII. Meng tseu ail, z *Imp’erio summopere gau-

dente et cupiente se-subjicere ipsi, aspicere *imperiumsummopere Iælum° se-subjicere ipsi , velut ,*herbas°,;olnmmodo Chun, fait sic (2’39). Si guis (240) non oblijleat a (241) parentibus , non ” potest *esse hominem. Siion * obseguatuç parentibus , non potest *dici filins.

initia, in priori casu (A). pronunciànda œtyo (music2 ), in poste-iori Io (lætari). Assentit utraqne versio Tartarica : Goumoun, inu-ica..sepdcheletsi, si læteris. C , H , l, præcipuus muaient efi’ectus est

tarmonia et concordia.(234) J : Si ultro et libenter parentibus et fratribus màjoribns obe-

ins, tune pictas et fratris minoris observantia uberlim poilulant.(235) Ad verbum z quomodo potes e25 sistere; cohibere Ê In utro-

ne casa , cnm Tartan interprelihus, interrogationem sustuli.(236) Perperam Noël : adeo ampla et integra est ista Iætilia , ut...

perz’aIur. Bis erravit interpres ; non cnim de lælz’tia , sed demsieu hic agitur ;vide snp. not. 233. Deinde (J) litteræ tehi, non adenliant, sen potins musicam, sed ad pieutem et frottis natu mi-oris observantiam referendæ snnt.(237) H: [lia pictas, i112 observantia in alacri pedum incessn,i vivida manunm agitatione, i. e. (id.) in toto corporis atqnelitas habitu, minium in modum rincent. i.(238) H z I. e. nescis quare et qnomodo fit ut in pedum motu, inanuum agitatione emicent.(239) I. e. Chun , licet omnes imperii populos, præ gaudie etmore sibi jam jam, parituros videret , tante: dignitatis et ,potentiæ[endorem , relut levem stipulam , flocoi faciebat.(24a) C : Chun intra se diccbat, cogitabat..

(241) Vide supra, not. x43. i ’

Page 37: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

32 unncu5. LXVIII. Postquam Chun exhausisSet serviendi pa-rentibus °rectam-normam° , Kou seou (242) atligit (243)ri; lætari. Cam Kou seou atligisset ri» lælari , ° *imperii ho-

mines (24 4) conversi sont. Cam Kou seou attigisset àlætari °, qui in *imperio’ erant patres et filii (245) stabi-liti-snnt. Illud° dicitur magna pictas.

(242) E : Vir ocnIis cassus diditur hou. Imperntoris Chun pater,Iicet oculos baisent , virtutem dislinguere et eligere nesciebat, vitiisinduigebat. Ideo vocalus est Kou-seau. Liltera seau idem signifient.

(243) Perperam Noël z Eum tandem eeIII7am;:’t, rjus amoran sibi

eonciliarft. Bis errai. interpres. Ti , non signifient tandem, sed per-venire-ad (GG), cumulnm attingere. Sic G, I , J et vers. Tan;Deinde (l) Io , est Iætilia quam ex ardenti virtutis studio, non vetoex sno in filium amore, persentit.

(244) J : Hou dicitur de corde. (Parentcs amorem in filios, fililpietatem in parentes, mutatis moribus , amplexi sunt.

(245) J : Thing, i. e. patres libcrornm amori, filii pietati inparentes firmiter adhæserunt.

Page 38: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(m) un: Il, au. n. 5:3mflmnwmvmmmmwm

C A P U T I I.

Tractatus Li [eau pars posterior.

5. I. Mana TSEU ait :i Chun matos-est in (x) ragionsTchou fonng , migravit in Fou hia , obiit in Ming thiao;*orienlalissimæ-regionis° homo est’.

Wen wang natus-est in refleneKhi tcheOn, obiit inPi ing; ioccidentalissimæ-regionis thomo est".

5.1]. Regionnm° mntua (2) distantia", mille” et-arn»plius li; generationum° mutua (3) posterioritas’, mille*et-amplius anni. Potiti (4) animi-voto, (5) egemnt inl’medii-regno , veluti congrunnt (5’)* gemellæ-regii-sigilli-tahellæ (5b).

(1) Sic optime B et I. Littera i proprie signifiait (l) urbem in finî-Jus positam ; insnper, regionem (H) desertam in extremo imperii

Sinensis confinio sitam. A(2) H , I, J : Harnm regionum , 2b oriente ad occidentem ,

listantia. .(3) E: Ah imperatore Chun ad Wen-mm; mille et ducenti anniMuemL-Litteram heou (post), substantive hic usurpatam, voxosten’oritas non male reddet , si banc a propria signification de-orqneas ad significandum temporis clapsi intervallum.(4) H : Chun imperator, Wen-mu: regu10mm occidentis dux ,

nuit.(5) H : Suam rectam virtutis normam 2cm exsecuti sunt.(5l) H: Uterque sua virtute, administratione , et legibus perq

icte similes fuemnt.

2.. ’ a 3

Page 39: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

34 nunc: 1 i (ml)Prisci sancti , posterions sancti : eorum regula (6) unaest °.

5. 1H. Tseu tchhan (7) cnm præesset Tching regni°administrationi , in eo quo ipse vehebatur curru , (8)trajecit hominem in Tsin et Weï. l

Meng tseu ait: Beneficus erat, et non sciebat exercereregimen.

â. IV. Singulis-annis , *undecimo mense (9), si pedi-tum pontes conficiantur; * duodecimo mense (10) , sicurruum pontes (11) conficiantur, populus (12) non la-borabit-in transenndo-vadum a

5. V. 1 Si *sapiens (13) coæquet (14) sunm- regimen .

(5b) Ad verbnm : fidei testimoninm (W).?-0üm diplomzregium sculpehatur in gomina tabula onychina sibi invicem coha-renta, et series litterarum, que: in innctura utrinsque tabule: enta-bat, ita sculpta-flat, ut unum dimidium cujuslibet litterc in une ,et alterum eiusdem dimidium foret in altera scriptum. Ad facien-dam fidem , ubi Opus erat, connectehantur il: date tabule, utpatent utrum litteræ dissectœ sibi invicem caltera-eut. Noël.

(6) B,H, Khauci’, id est tao (11,117). V(7) G: Primarius regni Tching præfectus. I .(8) Perperam Noël : Curru occlus inter mm Gain (log. Tsin) a

Gui conspicatus... I: lllum ad ulteriorem fluviamm Tsin et Weiripam cnm trajecit.

(9) Sic vers. Tart. Aliter A : Olim , sub pristinîs imperatorihn».confieiebantur... populns non laborabat-in"

(10) J: Undecimo mense , i. e. badin , nono mense ; duodecimamense, i. e.hodie, decimo mense. Amer Noël:mensenooanbri,doctnhvi..

(l 1) J : Tchhing , i. r. absolvebalmm. Aliter C : pontes, alican-qne apartebat, exstrnehantur; collabentes reficiebanhr, diruti de

xnova erigebantur.(12) Il : De peditibns et cnrribus pariter loquitnr.(i3) H: Vir qui regina administrando præficimr, princeps, etc.(14) Fixing, coæquare. C : administrationem ad alunaient:-

.üonis trutinam companere, facienda facere, abstinendis absfinen ,

Page 40: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un: n, en. n. 35incedendo removere (15) homines pelest ’. Quomodoposset *singulos-homines ’ (16) traficere-fluüum °. Ideo

qui exercet regimen , si flsingulos homines° aflicere-gaudie (17) vellet ° . dies etiam non sufliceret ’.

5. V1. Meng tseu alloqueus regni Thsi replu»; Siouanwang, ait : Si princeps ° spectet (habeat) ministres lanquam(18)manus et perles, tune ministri spectant principern tan-quam(19) viscera et cor.Siprinceps° spectet ministres tan-quam (20) canes et equos , tune ministri spectant princi-pem tanquam (21) regni hominem. Si princeps °spectetministres tanquam (22) terram et.herbas . tunc ministrispectant principem tanquam (23) prædonem et hostem.

res magni sut parvi estimera , prout ingentis vel levis moment!

sur», etc. l e(15) H , J : Eum transmutes in via homines a sue compectu re-movere decet , nedum id ipsi vitio vertatur. Sic et vers. Tart.

(16) Perperam Noël : animique sic opem ferre. Littera tsi, illoquidam sensu nonnumqnam pellet; hic vero (C) signifient: aliqucmfluvio trajicere , Gal]. faire passer l’eau à quelqu ’un.

(I7) H : illis exigea ejusmodi beneficia cenferre.(18) C : Si. ipsis (H) abaque ulla suspicione confidat, et mnnera

committat; si amet ces ac sollicite timeat ne quid mali ant damnipatiantur.

(19) C , l z Eum fortissimo anime tuentur, tenerrimo diligent.(20) C , I, H : Si ministres annuis stipendiis , valut eqnos pa-

bulo , alere tantum curet , præclara eorum officia juste affectaac debita observantin remunerandi fastidiosus...

(2 1) I. c. unnm e vulgo. Il : tantummoda principis stipendiis ves-cnntur, et negotia garum , sed cnm neglectui prorsus habent.

(22) A , C, I : si ces præ contemptn et odio quasi pedibus con-culcet, si suppliciis, marte afficiat...

(23) l : Ad cnm aceedere perpetuo timent , ne: ejus sævitiœ vienenonemtur; eo ah hostibus profiigatn aut dignitate sua spolia» ,. d’un *

exultant. .3:;

Page 41: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

56 11 E N c 115. VIL Bex ait: (24) Bites: u Causa pristini principis

habet (25) lugubrem-vestem. n *Quomoda (26), ut tunepossit agere luctum , seu vestem lugubrem gerere° î

M ait : v. g. monita agit, sermones audit (sequitur) ,’beneficia (27) descendunt in populum. Si, (28) occur-rente causa" abeat, tune princeps mîttit homines (29)qui deducenda illum (3a) faciant-egredi-e finibus, præ-terea eum antecedit (31) in loco quem ipse petit. Siegressus , post tres aunes non redeat , * deinde recipit (32)ejus ogres et domum. Id ° dicitur tres (33) babuisse , i. e.

(24) Tan. versia : Rituum liber ait..(25) H , J : Quando minister discedit e regno inique munere

fungebatur, tribus mensibns vestem lugubrem gerit.(26) H : Dicas.mihi velim , quomodo , pristinis diebus, erga

ministrum se genre debuerit princeps, ut ab èo digresses lugubria

I indueret. I(27) Sic J, H et Khangshi. Aliter E, I, pinguia, larga (Iran)beneficia (tu). -- Verbe agit, catit, ad principem , vox about, administrum referenda sont.

(28) C: Aliam intelligir causam quam culparum emendationem(Man-bing) , val consiliorum observationem (jan-tin) -, v. g. (C, I, GG)

Cum Confucius in regno Lou versaretnr, non abiit quad doctrinamsuam in praxim non redigi videret, sed quia princeps, voluptatisamans, octeginta puellas a ragua Thsi acceperat. Aliter 1 : ta-lrou(1 ,797) exsequiæ , vel parentes ætate copfectos sustentandi (tchoung-

yang, 7,815-12,351) causa.(29) J : Ut eum adversus prædonum incursus tueatur.(3o) Sic ad verbum ; i. e. qui eum deducant douce finibus exeat.(3l) C , H , J ; Eum apud nomm principem commendatitiis lit-

teris præeedit , illius sapientiam et ingenium prædicat, ut amplemuneri præfieiatur... ’

(sa) C, Il: Ut reditus forte redituro eonsewet.(33) H, J : intelligit "hidedncere illum (tao), præcedere (sien),

enpecmre (W015. 47045 l1

Page 42: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

inciyl’s

yl flanc

hit) v

teut-

(29)

il,

2)

(nm) un! u , au. n. 55- exhibaisse rîtus ’. Si ’ita agat , tune causa illius hgubrîa-

induit". ’5. VH1. 1 Nunc° vero agens minislrum sa’reprehendat’,

tune non agit; si loquatur, tune non audit; ’beneficiai non descendunt (non diiïunduntur) in populum; Si 0c-currente causa" abeat (34) , tune princeps verberat (35) etretint illum; præterea (36) ad-summas-angustîas-addùcitillum in loco quem ipse petit. Ipso quo abiit °die, slatim re-cipit (37) ejus agros et domumg Id° dicitur prædonem etboslemesse.Causa prædonis ethostisfquomodo ria lugubria-induere° existent , i. e. quomodp (38) * indueret-lugubria’?

1X. Meng tseu ait: Si ’innocentes° occidat Litte-rates, tune *prîmarii-præfecti possunti (39) ut disce-dant. Si ” innocentem° perimat papulum , tune Litterati

possunt ut emigrent; .ê. X. Meng tseu ait:Si princeps humanus sz’t, nem’o

en? *inhumanus; si princeps justus sil, nemo en? in-juslus.

(34) Vers. Tan. Si abire velit. C, J, hic locus a super-ion difl’ert;

se. Si princeps eius cousina «qui renuat, justa ipsi abeundi causasuppetit. Sic et Noël. Nonnulli tamen interpreœs , inter quos A, B

et I , utrumque locum pariter expiicari volant. i(35) Sic B, I. Aliter H , J : Po, i. e. carcan includere , lchi, i. e.

impedire, detînere.(36) E: Khoum-ki (l,Sn3-4,4ox). B,H, l : Efficit ut nec sti-

pendia nec munus in alio regno obünere possit. Aliter I: Eumv. persequitur usqne in... Sic etiam Noël.

(37) C :4Ejus stipendia et agromm fmctum fisco addicit, ut omnemilli reditus spam pmcludat. C : prior minister de quo supra , liceta rage digressas, dignitatem stipendiaque muueri sue conjunctauüque conservai.

(38) Sic E: Hovycou-sang (1,350117.(3g) Vers. Tan. : Eos emigrare decet.

Page 43: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

38 I fuel! . (un)l5. XI. Meng tseu ait : (4o) carentem urbanitate ’ un»-

nitatem , carentem àquitate ° æquitalem ” vit-magnasnon agit.

5. X11. 1 Meng tseu ail: : V z’ii recti (40° alunt nonrectos; habiles " alunt (42) *inhabiles. Ideo Hommes-gau-dent hahere sapientem pattern et fratrem-maiorem ’.

Si vin’ recti’ deserant non rectos; si habiles° deserant

*inhabiles , tune sapientis et ’insipienliv mutila distantia1"inter-cos non potest esse ex (43) pollice.

5. XIII. Meng tseu ait : Homines habent (44) Wæ non.ngunt°. et deinde possù’nt ut * naviler-agant (45).

5. XIV. Meng tseu aii: Si narres horninum’ *vitia ;

"quomodo (46) posteras calamitates (47)?

(40) B :Veneratio est urbanitas (Li); si aussi: pacte! , urbanî-itotem lædit (fei-Iz’-tchi-li ); ürem alicui dsre sape censelnr æqni- ’

t’as; si danum nimium (i. e. merito mains) sit, tune æquitatem ledit(fai-Ii-tchi-i). Aiiter B (ibid): specioSam , fucatam , faisan urbaniètatem... æquitatem...

(41) H : Litteræ tchoung (ncli) , et "un? (habiles) pattern etfralrem niajorc’m; litteræ pou-tchaung (non rectî) et pou-Mai? (in:

habiles) , fiiios et francs minores indicanh(4:) A : alunt , i. e. flouent. C : proprie , præceptis, consiiiis

âiunthimbuunt, ut Cœlum pinviis et rore , ut terra fœcundo iluihor’e

plantas, etc. alunt.(43) E : Tune sapiens et insipiens ne lato quidein pollice differunt.(44) J : Sun! res quas [une , sunt quas non Tacere decel. B : qui

ah inhumanitat’e prudens abslinel, humanitatem coiere potes: ; qui

ab iniquitate , æquitatem. I ’(45) Sic , A , i. e. strcnuos mimi conatus exérere ad magnum"

niiquid facienaum. Cf. un. sinic. p. 85 , lin. 3.(46) A, B , littcram long tollnnt. H snpplet litteram mian (586) ,

efi’ugere , evitare. Constmendum est : tang-jou-Iio-(mîanyheou-hoan PCf. supra (c. l , riot. 157) hb-kouciïhou-Iai’, pro (A, B) ho-kouâîlaiï

Page 44: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

il non

sgau-

nm

m

(in) un: 11-, au. u. 59,51V. Meng tseu ait : * Confucius (48) non agebat-"nimia.

à. XVI. Meng tseu ait: "’ Vir-magnus (4,9),quoadverba :

non certo-præfinit (50) veritatem; quand actiones : noncerlo-præfiuit eiïeclum. Solummodo æquitas est *id-in-

quo-permanet.â. XVII. Meng tseu ait: esse " magnum-virum est non

amittere (5x) suum *infantis° animum °°.

5. XVIII. 1 Meng tseu ait : T3 alere (52) * viventes , nonpanes" censeri magna i. e. maxima res; solum’modo r3 co-

mitari (53) defunctos (potest censeri magna res.

hou? Litteræ langions-ho hic signifiant , gal]. comment faire , que!muids] 0-141 P Sic J i: nui-1100,84). GG ad Mencii locum : Cumincisant, etc. l. Il, c. HI, S. 8, addit : tang-jow-ho-mian-Sse (586-4,677)? quom’odo patent ( Chun) mortem efl’ugere î - Lineræ

min47)ho (J, ad I. Il, c. HI , S. 6) et [Mg-ho (E, ad l. Il ,e. Il , S. 61) idem signifiant.

(4;) H : llli quorum vitia patefecit aperte sut occulta vindictam lexigent , orisque tomeriuteln odb et damais ulciscentur.i (48) Nulla in re , ne in virtute quidem , excessu peccabal. Confer

tous. l , cap. V1 , net. .153.

(49) H : Vir illibaue aquitain ’(50) Sic 6G: pi, i. e. Wichita-tilla. (5,80-4,868bis - 2,119).

A : nonnuinquam verum dieu , sed (H) ad minoen: snimum nonintendit; dam agit, nonnumquam efl’eclum asseqnitnr, sed effectuaiassequi non mulet. Sèlummodo spectat in quo sita sit æquitas , i. e.(B) quid loquendum, quid agendnm sit.

f 5 1) Perperam NOËL. Vfr magnas àmcentan me infantilis maiscnim manquant nuit. C a Vif magnus.ob id solnm talis est, quodincomptum inlanüæ sua: camion-cm , animnmque fuci et [raidisexperteln a teneris unguiœlis serval.

(52) l z Parentes mare, revereri, alere, illi: obsequi, ofliciumfini quotidiamun est, ac proinde peractu facillimum.

(53) Sic ad urbain. l, J : limer: sauna-He (comituri defnnctos),

Page 45: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

4o mauditâ. XIX. Meng tseu ait : ’Sapiens (54) profiJndeèfofdiendo studet pervenire-ad eam juxtâ regulam; quiaCupit in* se-ipso obtinere illam °. Ubi in * se-ipso obtinuitillam (55), tùn’c habitat (permanet)in ea firmiter. Ubi

habitat-in ca firmiter, tout (56) mutuatur (deducît)illam profonde. Ubi mutuatur illam profonde , tune ac-

omnia comple’ctuntur qui sa [entrain , sindo’nem et sepuliuram per-

tinent. . q(54) Tse, i. e. thsie (9,262) vel taie (298); Sic C, H , J. C : v. g. quiin loco depresso fossam excavai, ad cnm implendam scaturientem exeditiori loco aquam deducit et quasi mutuatur (Asie). Si profundus sittiqua: ions, aqna iugi rivo defluit; secus, cito arescit. - Perpe’ramNoël : Tune potes! vaste illo scientiæ semeur-igné profunde uti. Juxta

omnes interpr. de l’imam miam, non de scitnlia, agiQur. In aliumerrorem incidit Noël , dom inçerpretatur chihdsao (li), ad pmlendamvirtuali- cognitionem pardingue : littera cnim chût (profunde-fodere) ,

ad assiduum viri sapientis laborem, non vero a1! rem quam quærit,refertur. Male dünde litteram li (ratio) qumn omnes inlerpretes sup-plcnt, modo sirtakis cognitionem, mode essentialem illius (cognitio-nis) rationem vertit z nemo non videt illam innalam Vralionem(Cf. c. Il, n. l 50 et 147) aliquid esse ab bis valde diversum. A z Menciusdocet quomodo homo rationem sen innatam rectitudinem (li) asse-qui (le), perficere , queat. Primurn , juta (B) certas regulas, certumprogrediendi ordinem (Han) , ad illam (B , C, H, I, J) paulatimet sine ulla intermissione lendit (chia-lm); v. g. B z ample mulet ,subtiliter interrogat , attente cogita! , nilide «listing-ait, strenne

agit, etc. f I(55) A , C : Tune ejus cor et illa Ratio (li) in unum mire coales-cunt; nec sexecntœ remni humanarum vices mentem ejus labefae-tare, nec remm externarum vis sut illieia e sanctissimo celsissimæhujus Rationis penetrali abstrahere valent;

(56) C : Tunc Rationcm proxime (id est, non procul a se, ibid.)flcpromit, uberrimosqnc ejus lanices cunctis locis , singulis nid-’mentis liant-ire potes! , cnm eam in se possideah

Page 46: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un: n, on. n. tueipit illam a-dextrisîet a-sinistris, et (57) oflendit ejusfontem. Ideo "sapiens cupit in *se-ipso obtinere illam °.

5. XX. Meng tseu ait : Sapiens (58) ample siudet etclare-explicando enarrat°, quia *cupit en redire (59) utenarrct (60) summam °.

â. XXI. Meng tseu ait : (61) Per virtutem subjicerehomines ° : nondum fait qui potuerit subjicere homines a.

Si per virtutem (62) alat homines , J deinde potest

(57) I. e. in eam incidit. Noël minus recte : Garanti! potest.i ÔG : Ubi hæc ratio in imo corde possidetur, variis modis imitavarias hominum conditiones sese prodit ; principi rectum humani-tatis principium suppeditat; ministro , venerationis; filio , pietatis;patri , amoris paterni ; bomini societatem , necessitudinem c’um

alio inennti , inconcussam Édem. i(58) À : Dum antiquarum et recentiorum rerum arcana rimatur ,-

dum litteraturæ ant politiorum arlium libros perlegit, vanam cru-ditionem jactare , vel frivolis disceptationibus tempos terere minime

cognat" I(59) Perperam Noël : Ut contra" Litterafan (A) indicat scopum

ad quem tendit. .(60) Quasi dicat : Totum scientiæ succum , totam medullam.(61) A, C : Mencius viri vere imperatoris et regulorum dneis

discrimen ostendit; ille publics: utilitali ,.l1ic privatæ tantum cou--Solit; prier unies studet ut omnes pariter secnm virthtis cumulumattingant; posterior vero se solum virtute (GG, humanitate, aqui-tate) ornare satagit, ut cæteris regulis , insane superbus, superemi-neati C : Litterajl’n (homines) indicat «galas, non vero populos, utquidam (inter bos Noa) male interpretantur. GG : Hic i-chen-fo- ’

i fin, idem est ac i-Ii-fo-jin, armorum vi domare homines. Vid.tain. l, cap. HI, S. 35.

(62) C: Si virtutem ipse exhauriat, hominesque suo exemple,suis beneficiis , stimulet, foveat, alat, ita ut, animo commoti et puminus conversi , cnm eo pariter virtutem amplecti gesüant.

Page 47: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

[,3 unau (un)subjicere ’imperium. Quando * imperium non cordesubiectum-est ’, à * regnare nondum ° exstitit °.

5. XXII. Meng tseu ait) In verbis. nihil-est vere (62’).* infaustum. ’Infausti’ veritas : à occultare *sapientles

conforme-est illi. .S. XXIII. Siu tseu (63)ait : ilCunfucius repetitis-vicibus

’laudabat (64) aquam , dicens : « *O-aqua ! *o-aqua! nQuid sumebat ab (65) aqua°?

Meng tseu ait: * E-fonte-scaturiens-aqua vehemcn- .Ier-fluens non desinit die nec nocte. Implet fessas etdeinde procedens pervenit ad quatuor maria. Aqua (66)

(62’) ln hocloco explicando valde discrepantinterpretes. Triton-hi

(G) gravem textui mendam subesse putat,-e duobusque sensibus ase allatis, uter rectior ac potior ait se nescire fatetur. Secutus sumB, l, H, J : Quæcumque verba calamitatem accersere, odia etinimicitias concitare possunt , dici soient infausta; vere tamon in-fausta non sont; loquenti cnim tantum nocent. Nunc si quaras quæ-nam sic appellari debeant; ea ipsa sunt qua sapientum famam de-terunt, calumniis maculant, eosque a publiois muneribus arcentaut deturbant: talia cnim verba imperio, regno , familiis, ruinantbrevi invehuut.

(63) E : Siu-tseu idem ac Siu-pi (10,793).

(64) Sic abaque venin Tartariea. Asse-1mn: B, G, J, et GG-Perperam Noël : mm mmpellabat.

(65) H, J : idem ac annelas: squat: (shah M), i. e. eam inmelliflu aferebat, si) ca momentum antipîeblt- mali"! (H! J)aqua res est "Ide tennis, valde exigni Intomenti; rectamque agendinormaux (les) minime spectare, nec illi acquirendæ conducere vi-detur.

(66) Sic C, H, J. Perperam N081 : Simili rations air, qui a:perami n’imdsfonte cita: sua: tursum mâchai, potestpaululim assidue

progressa ad ultima»! tandem oinutis perfëolionem pedingere.

Page 48: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un! n, en. 11. 43qnæ babet tonton, flic (67) est °. mofles) Sumpsit°.

5. XXIV. Si (69) non habeat bateau, in septimo ontoctavo mense° , ’pluviis collectis, livet ” caualesægrcrum

omnes impleantur, homo eorum siccationem° potest *stando (7o) exspectare °. Idcirco .. (inonda nomen et famasuperant (71) veritatem , * sapiens crimescit (7.2) illud.

5. XXV. Meng tseu ait a *Id-quo hominev *discrea-paut a ’brutis° est (73) tantillum. *vulgus,abjieit sendescrit (74) illud , ’sapientes conservant illud.

(57) C : Sic vehementi impetu ad quatuor maria futur.

(68) J : Ideo Confucius aquam adduxit (thsiu) ac laudavif. Per-peram Noël : Id igitur instructianù est patard visse nous: cursu maisprout Confucius. Vide supra , nui. 65.

(69) Vide supra , cap. l , nat. 126.

(7o) Perperam Non : In illic star: qui: potes: sicco matit), dansénova rursus pluoia aoûtat. Locutio li-eul (stand0)hic , ut, in pluribusMeneii locis , locutio tso-eul (sedendo), Tacilitatem indicat qua quisaliqnid (ancre pote». H, J : Matchs Lis urbi: sohmnmdo innuitcanais illos fonte mutes, pluviis intermissis , facile val cite sio-cari. Similem locum, cap. H, S. 4x , bene convertit Noël s Mtanner: et site nqgotin poterie...

(71) J : 77mm, i. e. Cid-bing (2,169-9,658) ver: actiones; se.quando ca qua: homo nipsa agit plus æquo , val iminerito celebran-tur. V. g. Si vit (E) sans egregiç humanitatis Panna ometur. [Vide’supra , t. H , riot. .115 , am.

(7 a) Quemadmodum aqua fonte carens , lirevi arescit, sic et vifqui agendi rationis principiurn e virtute , tanquam ex jugi fontenon ducit, max , vîtiis Indique irrepentibus , vincitur et deficit.

(7 3) Perperam Noël : Est quid tenuissimum et subtilissimum, (mû:

tilùsfmus quippe mlionis usus). Juxta C, G, GG, et J , litteræ Ici-hi,non (ralionis) subtilitatem et tenuitatem, sed levissimam dilferenr

Page 49: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

44 s unau (xxvu)5. XXVI. 1’ Chun perspicax-erat in singulis rebus . in-vestigabat seu perspiciebat in quinque hominis’ officiis; ex(75) humanitate et æquitate agebat , non agebat humani-tatem et æquitatem °.

â. XXVII. Meng tseu ait: Iu (76) -aversabatur exquisi-tum vinum et amabat bona (7 7) verba.

’ 5. XXVIII. Thang tenens (78) medium, collœabatsapientes absque loco (79) sive ordine.

S. XXIX. Wen wang spectabat papulum velot (80)vulneratum; prospiciebat rectum-normam (81) quasinondum illam vidisset.

tiam (choc-i, a,2o.(-6,aaii) exprimunt; quasi diceret, inter immine:et animantia tenuissimum discrimen intercedit.

(7 4) J : Se. rationem, i. e. cœlitus infusam rectitudinem.

(75) C : Chun ex innato sibi humanitatis et æquitatis principioagebat, non vero (A, H, J) cogitabat, neque vel minimum nite-b’atur illas virtutes actu exsequi.

(76) G: Cum I-ti vinum concinnasset, lu dulci eius sapore afl’ec-tus , exclamavit : Posteri principes vini .vitio regna sua profectoperdent. Illico removit I-ti atque dulci vino ahstinuit.

(77) H : Sive ab anlæ ministris , sive a rusticis hominihus profer-rentur.

(78) H z nec nimio virtutis excessu, nec defectu peccabat. .(79) G :Fang, quasi diceret, lauï(12,257) species, ordo, condi-

tio. V. g. C : Nobiles et ignobiles , propinquos et extraneos , nullaconditionis ratione habita , ad dignitates prom0vebat. Aliter.E:Nonpercontabatnr e quonam loco (fang) venirent.

(80) H: licet populum summa felicitate recrearet, de eo sempersollicitus erat , quasi damnis et ærumnis conflictaretur.

(81) H : Quami’is recta norma: fastigium attigisset... H, J, cul,i. ajou- (1,852), quasi.

Page 50: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un: Il, on. n. 45S. XXX. Won wang non despîciebat (82) vicinal, non

obliviscebatur remota. .5. XXXI. Tcheou koung cogitans in se colligere (83)

triumfanu’h’aram imperatores°, agebat (84) quatuor res.

Si inter illas (85) esset quæ non congruent, ’ erecto-capile , cogitabat illud, algue ’ ex-nocte (86) continuabatdiem. Quando felicîter° assecutus-erat illud , sedens ° ex-

spectabat (87) diluculum.XXXII. Meng fieu ait : ’Imperatorum" vestîgiis

exstînctis ° , carmina evanuemnt. Cam carmina evanuîs-

sent, *deinde liber Tchhun tbsieou , sen Ver et Autum-nus prodiit, i. e. compositus-fuît. ç

(82) Perpçram Noël : U: sibi prope adhœrenles, qualu surit do-non despiceret; et a se procul remotqà, quales sùnt nguli...non oblùaùceretur. Il , I , J et C : Mencius hominea , res (v. g. vestes ,

gladium..) , tempora et locos intelligit.[(83) I. e. Gallice : Les buller tous les quatre. Kim), i. a.) plura in

unum connecterc , oonjungere.(84) H: quatuor res sufladictas que Ïu, Thang, Wen-mm; et

Won-wang agehant. Vld. grays. a7 , 28, 29 , 3o;(8 5)) , C z Si earum aliqua, licet pristino tempori apte congruena ,

præsenti non convenîret, opiatum finem assequcndi (î. a. cam tem-pori suc accomodandi) rationaux sedulo querebat. I

(86) Perperam Noël : Dimcum natte conjungebal. C, B , H , l,meditaüoues suas ab ipsa nocte(1,o46-1,7go) in diem producebat.Assemit utraqne versio Tartarica :Dobouritsi inenggi deiufiownbi.

(87) J : Tante ardore rem illam quam citissime exacquî cupiehat!(88) G : Litteræ dring unaus nondum nitide explicatus est. Qui-

dam (A, H , J) aiunt regni Tsin annales appellatoa fuisse sonquadn’gam , quia libri historicl res , fada et eventus , quaer

instar, continent ac transvehunt. ..(89) C : Thon-«go; bermuda: benne nomen; vcteres hoc vocabu-

bulum ad crudeles boulines tramtnlerunt. Annalium liber sic dicta:

Page 51: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

46 lumen (xxvm)1 Regni Tsin° film Chîng (88) , regni Thsou°li1wr(89)

Thao wo; regm’ Lou° liber Tchhun thsieou (90), unau:

(91) sunt’. .5. XXXIII. Ejus (9a) res : Tune Thsî regm’Houan la";

et Tsin regni Wen koung° (93). Ejus stylas, (une histo-riens. *Confucîus aiebat : Hæc (94) æquitas : tune egoKhieou privatim sumpsi illam °. V

5. XXXIV. Meng tseu ait : *Sapientis° beueficia(96) , post quinqua generationes° uevanescunt. Exiguo-

improhorum flagitia refert atque acri censura persequitur-l ut infelixeorum exitus posteris exemple sil.

(go) H z Regni Lou annales referunt annum, anni tempestatem,et mensem quibus res et eventus contigu-nm. Ideo librum huneConfucius Ver et Autanmum vocavit, duas præcipuas anni tempes-tates, pro quatuor, brevitatis causa, usurpons.

(gr) H, J : Licet nomine difi’erant illi libri, ra hmm unum etidem aune; quippe qui variorum regulorum res et [acta perhibeant.

(92) H , J a Ejus, i. e. Tchhumthsirou

(93) J : Horum regulorum res patafibemorat. Istos tantum no-minat utpota caldariums.

(94) Pcrpcram Noël :Ish’w fibré aman dans radium ego Menualiundeexcapu’. Mai non signifiai aussi". and (Diana: Landes ,juste vituperia «pas» Confucius tune lampais hommes parmutusest. C z llla lundis enrhumerai, monodie dynamitât, il me-morialihus qui La; libri: fare ahan «que fignola iacebat. Exquibus Confucius, varias cadines digercrido et siqu comPingendo ,

pro tenui sac , ni ipse ait’, illam omit et clan in lucecollocavit.--- J : M, est modeste loqnandi modus.

(95) H, .1:me i. e. vit sapions Pùlico me" nmSion-fin , i. e. vir sapiens , sed maure vannas. -

(,6) H, I, J a Intelligit osmium eorum fructus qui adposteras tram.

Page 52: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(un) 1.1331 n, on. u. (amm hominum’ beneficia, post quinque «nattions °

evanescnnt.I Ego non obtinuî son non potui 63e *Confucii° (97)discipulus°; ego privatim me boueu-effeci (98) in homi-

nibus ". ȉ. XXXV. Meng tseu ait: Quando (99) *eonvenit ae-

cipere et *convenît non aecipere, si aceipias-, lauratemperantiam. Quando ’convenit date et * convenitnon (lare , si des , lædis benefieentiam. Quando * convenitmori et ’eonvenit non mori, si moflais, hais fortitu-dinem.

5. XXXVI. Cam Pheng meng (100") discens jacu-lari ab I , exhausisset’ ri 1° doctrinam seu scientiam ,cogitavit in *imperio solummodo I * superare Tîpsum.* Hinc occidit I.

Meng tseu ait : Iste *I-etiam hahuit eulpam°. KouugIning i aiebat: a * Videtur canisse culpa » ; ’id-est (un)

(97) C , H z i. e. ipsemet ejus pmcepta aceipere.(98) C , H. Cum a Confucio ad hoc taque tempos quinque pue.

rationna: intervalluln non expletmn ait, ego Confneii documenta aphilosophi Tseu-su discipulishaurire , atque illis in exemplum accep-tis, meam virtuçem perfieere potui.

(99) C, J : Si primum res aocipienda videlur, ac mox attenteœcum reputans , eam non esse omnino accipiendam vides, si acci-pias.. Eodem modo supplendæ le explicandæ sunt du: phrases sqq.MIE-in" IOw-i-sse, etc.

(me) J : Mg-mengkapudl, regnî l’eau-[chions (4,028-7,347)

regulum , rei familiaris administrum agehat. ’(le!) J : Koung-ming-i intendebat dieere..(102) Gallice :En comparaison de" A, B, C, H, J: Principis I

culpa minor, levior erat quam administri sui "natrium; aiment

Page 53: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

48 une" (un)tenuior emt præ "° (102); quomodo poterat carere culpa?â. XXXVII. Regni Tching homines cnm misissent

Tseu cho ion tseu ut iaggrederetur regnùm Weï, We’i

misit In Akoung. tchi (103) sse ut persequeretur illum.Tseu cho ion tseu ait : * Hodie " Ego-male-habeo.(xo4) ,non * possum tenere areum ; ego perii °°. Interrogans suum

comitem i. e. aurigam ait : Qui persequitur me, quisest’? auriga ait; In koung tchi sse °.

Ait : Ego ’salvus-sum °. .Ejus auriga ait: In koung tchi sse, regni Weï° doc

tissimus jacularî est °°. *Magister, dixisti : Ego salvus-

sum ; quomodo id ais°P IAit: lu koung tchi sse didicit jaculari ab Inn koung

tchi to. Inn koung tchi t0 didicit jaculari a me °. Innkoung tchi t0 rectus homo est°. Ille quem ipse accepil;amicum, profeclo rectus est ’, t

Cam Iu koung tchi sse accessisset, ait: ’Magister ,î *quare non tenes arcum°?

Ait : * Hodie * ego-male-habeo , non *possum tenerearcum.

Ait: Ego exiguus homo didiei jaculari ab Inn koungtchi to. Inn koung tchi to didic’it jaculari a ilmagistroi. e. a te. (Ego non sustineo uti ’magistri° doctrina sen

arte, ad contra nocendum *mahgislro. Qnamvis ila-sit,

(phao-khîng-z’u, n,ap4-10,901-3,829.) Tantum cnim imprudentia

peccavit. l(103) Sic utraque versio Tartarica. Aliter I (cui favcnt E et J)littera tchi qua: hie et infra (in nomine Iun-koung-lehi-lo) oceurrit,auxiliaris particule est.

(1,04) Ad verhum : Mihi morhus, ægritudo exorta est. E : Tso,i, .e. fa (6,482). - Castel-a plana mut nec nous agent,

Page 54: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

mon Il, en. n, x l 49’hodierniodiei °negotium , principis negotium est"; egonon audeo negligere illud. Tuma depromens sagitlas , im-pegit-in rotam, ablataque earnm cuspide, emisit qua-tuor sagittas , et deinde revenus-est. -

XXXVIII. Meng tseu ait : (101p) Si Si tseu se-coope-rial: non paris, i. e. sordibus, tune homines omnes,obturatis naribus" , prætergredientur illam.

Quamvis sit facie-turpis homo , si se-purificet et ab-stineat, si se-abluat et lavet , tune potest ut sacrifieet

*supremo-cœli-domino. I5; XXXIX. Meng tseu ait: (105) In ’imperio’, lo-quendo-oeI-disserendo-de natura°, tune de effectu ([06)et nihil-amplius°. ’Effectus in r? seqni facit , i. e. babel;

radicem, I(m4.) J z Si-tseu mnlier insigni olim pulcbritudine celebrata,(105) C : Nibil pulchrius’ et præstantius quam naturam suam clan

cognoscere. Cum vero de natura dissercre difficile ait, utpote quasensus nostros incorporea cingiat, . qui de en scite loqui vult,varias effectua quibus sese exterius prodit , perpendere prias debet.Quid sit nature, quid naturæ affectas, sic explicat GG : Humanitas,

i æquilas, urbanitas, pmdentia , sont natura. Commiseratio est huma-nitatis çj’ficltls; pudor (que alienisvitiis embcscimus) et odium (quod

in dienam nequiliam concipimus), æquitatis; bumililas et obse-.quium, urbanitatis; recti et prawi sensu, prudentiæ. Perpernm

Noël :llerum "alma- I .(:06) 6G : Mendus loquilur de naturæ affala, quatenus eau;sequitur.(h’), i. e. quatenus ab Illa , adhuc illjbata nec cupiditatibns

l vitiah, sponte sua, dellnit; v. 5. quando-vir misericordiac sensumovetur. Cf. t. I, c. Ill, S. 45, 46. Secus accident si vit, innatalicet humanitale præditus , nulla miseriæ alienæ miscrieordia tan-geretnr, quemadnmdnm ahi aqua, qua nahua sua (lem-mm tendit,objecta mole coercita , supra montent attpllitnr. Hos enfin 0566m8,

2.. , 4

Page 55: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

sa l une: (un)g. XL. TId-quod (i. e. ideo)odiun1.-babemus in’virum-

prudentem (107), quia ille diverticnlis-utitnr (108)’. Si’vir-prndens sz’t sieut Iu° ducens aqnas°, tune non-

erit odium in prudentem °. In ° cnm duxit aqnas° ,duxit qua ipse non-haberet negotium , i. e. difiîeultatem.(109) °. Si ’prudens etiam res ducat qua ipse non-habeat

negotium , i. e. dilïicultatem (110), tune ejus prudentiaetiam magna est °.

5. XLI. Licet cœlnm° 3122111111112 et -* stellæ°remolæ ,

si investiges eorum effectum (111), mille annorum° dieifastiginm , i. e. solstitium (112), potest *sedendo, i. e.

facillime , pertingi". 4 *XLII. Koung bang tseu (112’) cum haberet filii °

neque ex hominis, neque ex aqua: natura proxime oriri (pou-li)

’ patet. I(107); H : Mcncins de falsa prudentia. loquitur.(108) E : i. e. rcmm naturam non seqniturü(109) J : Aqnas inxta naturalem earum cnrsum deduxit. 1(no) GG, J : Si res, non obliquis vils, sed juxta naturalem ea-

rnm proclivitatem, ad fincm quo sponte sua tendant, dirigere et

dedueere sciat.. ,(1 1 1) C : Cœli motus constanti regulæ sen legi obsèquuntur, stellæcertas sedes occupant; id vocatur cœli et stellarum mtumlz’s effectus.

(1 1a) Noël (juxta G) : Quamvis malta annorum millia emnxerintah illo hiberno solstitio (toung-B,68-j1’-lchi) in quo antiquitns Ka-lendarium primo institutum est ad mediam noetem, mense’lunarinndecimo , dicte Kio-tseu, inennte , in ipsa salis et luuæ conjunc-tione; sedens amen et sine negotio poteris illud remotissimnm ini-

tium assequi. -(1 12.) Sic legendnm juta C et utramque versioncm Tartaricam.Perperarn Noël : Kum-hîm. --- G : Koung-hangatseu , regni Wreguli primarius protractile.

Page 56: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(11mm) 1.111111 11, en. 11. - 51(113) exsequias, ’minister-a-dexlris (114) ivit parenta-tuml Cam ingressus-esset portam, i. e. aulam(115), erantqui (1 16) ducentes° cnm l*ministro-a-dextris loquebantur.Erant qui petentes *ministri-a-dextris° sedem°, cnmilministre-a-dextris loquebantnr (117). *Mencius ’oeronon cnm ’ministro-a-dextris locutus-est. - ’

’Minister-a-dextris non gaudens , i.e. stomachatus, ait:

Cam " sapientnm-rnultitudo (118) 0mois cnm Honanlocuti-sint, *Mencinm solum non cnm Honan loqni,

est despicere Honan °! .5. XLIII. 1Meng tseu andiens illud , ait : (1 19) In riti-bus (120): in *aula4non licet transira-ad sedem (121) et

(1 13) Perperam Noël : Ut justa defunclo filio sua persoIoeret. H :cnm patri defuneto parentaret, cnm paternas exsequias, pii filiimore, agent. Assentiunt A, B , C , J et GG.

(1 14) Olim viri nobiles qui imperatoris primarii præfeçti erant, Ivocabantur thaï-su (1,799-a,450); ignobiles vocabantur choc-sse(2,204); nobiles regulorum primarii præfecti vocabantur tso-sse(11,389) , ignobiles vero , jean-sse --- Cf. t. I, c. V, XVIII.

(1 1 5) Perperam Noël : Simulatquefuneralem aulam ùgraliebanturprafectî. 0mm: interpretes : Statim ac minister-a-dextris ingressus

est. -(1 16) J: Culn Wangkhauan sedem sibi destinatam nondum adiis-set, multi erant qui. cnm ad suam quisque sedem ducebanti, en.- liane phrasim omisit Noël. i

(1 17) J : Cum Wang-houan ad sedem sibi destinatam aecessisset.

(1 18) J : lndicat præfectos qui secum parentaturi venerant.

(119) I : Mencjus mentcm suam non aperit. Cf. t. I, e. 1V, not.

l l7 ’ 1 23. f(1 20) H : Liber rituum ait 2.. -(121) G : Alludit ad Wang-houan, qui ab allia præfectis ad illo-

mm sedem se deduci siverat. .4..

Page 57: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

511 unau’simnl loqui; non licet (122) transilire gradus (123) et l

se-invicem salutare °. Dam ego cupio observare huneritum, *Tseu-’ao iNanistianare me despicere ipsum,

’ nonne ets’am mirnm est° P

XLIV. Meng tseu ait : * Id-quo * sapiens difl’ert ab aliz’s

hominibns° : (124) in eo quad ipse conservat in corde °.* Sapiens (125) aecipiens humanitatem , mm conservatin corde; aecipiens urbanitatem , eam conservat in corde.

S. XLV. * Vir-hnmanus amat homines , *” vir-urbanuscolit homines.) Qui amat homine’s , homines constanter

amant illum. Qui colit homines , homines constanterculant illum.

(122) G : Alludit ad præfectos qui ad primarii præl’ecti sedem

transierant. . .(123) C : Line": miel kiaï’inter se difl’erunt. Weï est suies quam

qui: soins oocupat , laie; est locus quo multi ejusdem ordinisisru

digitatis viri confident. i(1 a4) Papes-am Noël z Sz’tum est in constanti confis ensuis. C ,GG : Hic litteræ thsun-u’n, a locution Juan-khi-se’n, eonmaresunna cor, i. e413) anaux natnram film, valde .1111an B , GG : Postlitteram lhsun, addenda est littera in (3,825) in. B : Longe ab aliisdifi’ert, quia id quod in suo cordeconsen’at omnino dissimile est. Ipse

.bumanitatem et urbanitatem , exiguus vir (duo-fin) mimi duritiemet rusticitatem , corde defixam habent. Assentit vers. Tartarica.

(125) Quasi tantum scripsisset Mcncins : Humanitatem in cordeeonservat. Sic interprelt. et versio Tartarica. Perperam Noël : Binæautan virtutis auxilio , nempe pietatz’s et houeslaü’s, assidue cor suum

custodit et conservai. B et GG litleram i (1 1 5) interpretantur per pu(3,267) et C similiter par tsiang (2, 196), eodem prorsus sensu atqueapud recrutions linguæ mandarinicæ scriptores aeeipitur. Vlde ’Siuicam viri eximii Mis-Ranth grammaticam, p. 151 , S. 346,

et 154, S. 392. -

Page 58: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(2m11) i 1.111111 11, au. 11. 53â. XLVI. En est vie in hoc loco. Si ille tractet me

cnm *inhumanitate (126) , tune sapiens debet * in-se«redire , i. e. in mentem suam introspicere °, discos : Ego

iprofecto fui * inhumanus°, profecto carui urbanitate °:afioquin , hæc res numquid debuisset mibi accidere" P

5. XLVII. , ubiipse i’in-se-descendens °, lmmanus°;obi * in-se-descendens °, * urbanus (1 27) fait’, istins ’ inhu-

manitas adhuc ita, i. e. eadem, sit°; [une *sapiens debet’ in-se-deseendere’, dieens : Ego profecto fui non tec.

tus.XLVIII. Si , ubi tin-se-descendens °, rectusfm’t, istins

ilinhumanitas, adbne ila sil", *sapiens ait : Iste etiamperditns homo estm. * Cam-itasit , tune a ’ bnrlo-animali* numqnid-difl’ert’? Propter ’ brutum-animal adhnc quid

(1 28) me-torqnerem °P » 7à. XLIX. *Idcireo , *sapiens habet si ’usque-ad-vitœ-

finem° mœrere, non-babet unius mane’ (129) ærum-nam .°Quoad id-qnod mœreat , tune habet illud. Ait .-Chun crut homo°, ego etiam homo °. Chun fait exem-plnm in *i1nperio, et potuit transmittere illud ad posteras

(126) Gallice : Avec brutalité et grossièreté. B, GG : Littera hmm;

significat : durus, sævns; littera ni : non sequi rationem , lresistere.

(127) GG, IzUbi se humanum , se urbanum fuisse certo agnovit.Perperam Noël: Ubi sic secum ipse reputaoit se catin pictaient , au! inhonestatem aliquidpeccasse.Noël in toto paragrapho venendo, turpiter

erravit.(1 28) B z Quid iterum mentem meam molesta censura torquerem?

Alimr C : Quid propter istiusmodi inhumanitatcm (J) sollicitas et

mœstus usent? ,(1:9) Gallice : Un: peine, une affliction d’un matin, i. e. passagère.

Totâ vità angitnr, timens ne virtutis perfectionem non Marquant"

Page 59: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

64 , 11men (XXXIV)generationes. Ego adhnc nondum cessavi esse (130) pagihomo 2 0b illud, tune potest (131)vdolere°. 1": dolere°’quomodo? Si si! sicut Chun °, nihil-superest (132).

5. L. Quoad° id-quo i*sapiens ærumnatur, tnncîabest ’.-

*Res:-injustas non agit°, *res-inurbanas non agit °. Sihabeat unius mane° ærumnam , tune *sapiens eam nonexistimat-ærumnam°. .

5. LI. Cnm In et Tsi incidissent-in (133) tranquillamætatem, ter (134) transgressas-est suam portam et nonintroivit. * Confucius laudavit illud.

Cam Yan tseu incidisset-in turbulentam ætatem , de-gens in i’obscnro-loco, in una amndinea-scutella co-’medebat, in uno ex-cucurbita-poculo bibebat. Als’ihomi-

nes non potuissent-sustinere hujusmodi mœrorem senærumnam. At Yan tseu non immutavit suum (135) gan-dium. * Confucius laudavit illud.

Meng tseu ait: In tsi et Yan hoeï, eadem recta-norma.ê. LII. Jnxta r3 In cogitare z * si qnis in ’imperio esset

’ aquis-submersus , quasi (136) ipse aquis-submersissetillum °. Juda à Tsi cogitare : si qui: in ’imperio esset

(130) l. e. homo vulgaris.(131) l. e. instam habet mœroris causam.(13a) B , H : Imperatoris Chun pietatem et humanitatem imitari

’stndet ; quandiu eaux assecutus non est, gravissime contristatur; nbiGero voti campos fuit, ains mœror cranescit.

(133) C: Gallice : s’étant trouvés dans (303). Cf. t. I. S. XXIX,

ïxxx. -(134) De In tantum loqùitur.(i35) E : Se. gaudinm quad ex constanti virtntis studio pereipiebat.(136) AliterJ :Litteræjeou-lsi ponuutur pro tseu-’go (8,6643, 177);

intra se cogitans aiebat :Ego ipse (tseu-’30) aquis-submersi illum;fifi t; I. e. V. S. XXIX.

Page 60: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

o

(un) 1.11111 11, en. 11. -55’fime-enectus’, quasi ipse fame-enecuisset illum’ (137).

’Ideo ’ita (138) illi solliciti-erant’. .5. LIII. Si In, licou tsi et Yan tseu mutavissent lo-

cum (139), tune uterque sic, i. e. eodem modo egisset.5. LIV. îNune, si sint ejusdem mihi domus ° homines

qui rixentur , ego (140) dirimo illos. Qnamvis sparsis(141) êapillis, et ’colligatis-pilei-tæniis° (142) dirimamillos, licet, i. e. decet’ (143).

Si in pago ont vicinio (144) sint qui rixentur , ne Spar-sis capillis et *colligatis-pilei-tæniis ° ,i eam dirimere illos ,

(1.37) Quemadmodum lu dirigendis et deducendis aqnis , ilalicou tsi tradendis agriculture præceptis præerat. Cf. t. l. c. V, S. XXX. .

(138) H, J : Ideo domum suam prætergredientes , non inierunt.(139) I; e. Si In turbulento tempore, licou-1.1i autem tranquillo ,

vixisset, bic populos damnis eximere, ille (In) virtutem solitariuscolore sategisset.

l (140) Sic H et plerique interprett. Aliter E et utraque vers. Tart. :Illos a rixa dehortor. Noël minus bene vertit : succurmre

(141) Littera pi (9,723) nsurpatnr pro phi (3,281), spargere. ApndE , littera son (3,756) eumdem sensum suppeditat.

(14a) C 1 Cam capillos componendi nodoque eohibendi otiummihi non sit, solutam comam pileo tego , colligatisque tæniis ,rixantes dirempturus propero.

(143) C : Quia scilicet illi genere mibi proximi sont. Si verofixantes non dirimerem , consanguineos alienornm loco haberemerito dicerer. lmperator Iu et licou-hi, cnm tranquillo viverenttempore , summisque dignitatibus potirentur’, populos tanquam sua:

domds homines habebant; illos igitur populum omnibus studiiseomplecti, ac crumnis conflictatum sublevare decebat.

(144) J : Explicat bien; pet li (11,372), et [in per pi (4,774).Hong-hi : lin sen pi (ibid) quinque familiis constat, li vero quinqne(in; 3- e. viginti quinque familiis. Ldnge aliter E : Marty-lin, i. e. -ejusdem pagi homines.

Page 61: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

56 i à: n N c Iltune cœcus (145) Quamvis occludam fores, licet5.

5. LV. Koung ton tseu ait : (146) Khouang tchang intoto regno omnes dîcunt *non-pium° (147). tMagister,cnm illo ’familiariter-versaris , ac * deinde * observati-tîa-colis illum : amim percontari qua-de-causa°?

Meng tseu ait. Quæ ’hodierna-generatio vocatë non-’pie-’

tatem °, quinqua and. (148) Pigrescendo° (secunditm) suaquatuor membra, non curare (149) sen inegligere patriaçtmatris ° alimoniam, prima * non-pietas °. * Ludendo-latrun-

culis (150) et amande potare vinum, ’negligere patris etmatris° alignoniam, secunda *non-pietas °. Amande opesa divitias , singulariter-amando (i5!) uxorem et libetos;

(x45) C z i. e. quid ratio, quid rital agendum pneipiant, non’intelligere videbor. Enimvéro, pagi aut vicinii boulines un": meCognatione altingunt. Cum Yan-tseu turbulentis lemporibus vivent,animique volo nequaquam potitus (i. e. omni munere , dignitaté va-cuum), summa inopia circumvenirelur, suc and: hominei tanguamconchies aut vicinos (i. e. a se promus alienos) habebat. Eum igi-tur procul a remm turbine dague aolitarium, nec dulce virtutisstudium intermittere decebat.

(146) G : Khouang-tchang, vit e reçue Thsc’. Koung-to’u-Lceu;

Mencii discipulus.

(.147) Cf. t. Il. c. I. n01. 217. .(x 48) H , J : a. g. Neque agros colere , naquis mercaturam crénera.(149) Ad verbum mon respicere , non curare f3 ale" Dam!!! et

natrum(150) Liner-arum po-i niniœm explicationem affert flamber: ,

aines. au. part. I , ma. 37a, p. 594 : se. duos viros Ian-enculia Inde-re, dicitur po-i. Sic et J. Interpres C distinguât inter flueras po eti, quasi ludoa diverses significarent, v. g. tempos et latruncnlos.

i Assentit vers. Tan.(A151) Sic E, l. Alitcr H , Il , et forte meliua: Familiarius-acce-

dendo-ad üuxorem. MM. lllud est aman: voluptatem.

Page 62: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(mu) un: n , ou. n. 57’negligere patris et matris° alimoniam, Tt’ertia *non--

pictas °. Se-dando (152) aurium et oculonun’ cupiditati-bus, ° efficere-ut pater et mater ignominia-afficianlur ,quarta ’non-pietas°. Amando(153) fortitudinem , rixas , etiras, ° periCulis-objicere patrem dmatrem , quinta *non-:pietas°. Tchang tseu numquz’d babel: unum ex bis quin-

que° P -5. LV1. °Tchang tseu (154), quia filins , patrem ’ex-

stimulando-ad-bonum seufirtutem," non mutuo (1.95)congruit illi. ’Exstimulare-ad-bonum (156) , *amicorum°

norma sen munhs at°. ripatrem etfilium se ’ exstimulare-ad-honum , lædentium ° (157) amorem maximum °(158)

m.5.- LVII. °Tcliang tseu, numquid non exoptabat ha-.

(152) H à Auribus obscœnos sonos aut entas, oculi: turpes un;fines admittere.

(:53) Sic E et picrique interpreu. H: Mencius de iman: huiàRemis sanguinis fonimdine loquitur. Cf. t. l , c. I, net. 47. -Uuaque vers. Tan. interpreutur 10mg, vires exerere. k

(154) C, J : Tchang-tseu, licet hornm quinque vitiorun’l immunis,

ista nqn-pietalis fama notatus est, quia...(155) H, J : In, i. e. ho (1,136). :- Sæpe adhihetur limera sima;

(muluo) , etiam ubi aclio mulua non est; eam ab altero in alterumexerceri suŒcit. - Mencius hic de filin pattern admonenœ , radar-

suenle , loquitur i i(l 56) Sic vers. Tart. Ut penitus intelligantur liner-s Lie-chas, Cf.

supra, l. l, c. Il, nol. 195. l(s 57) Ad verbum z beneficium. H: ’as, innatum patn’s in liberos

anion-cm, cœlitns infinsam filiis pieutem indican.

(:58) l. e. Nihil purin moreau et filii pieutas: mugis ledit, sutbutinait, quam si pater filium , vel filins palma Mandat.

Page 63: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

56 - 11 n N c 11 (1111111911)bere mariti cnm more , filii (159) cnm matrè ° co-habitatiouem°i’ Quia ** peccaverat-iu-patrem , nec ideo

poterat accedere ad illum, dimisit (160) uxorem , expulitfilium , atque *usque’-ad-vitæ-finem non alitas-est l. Siille statueus mentem (161), *egisset no’n siCut illud , idtune criminum° maximum fausser. Id (162) tune Tchangtseu et uihil-amplius (163)’.

5. LV111. Cam Tseug tseu degeret-in urbc Wontchhing (164), existente , i. e. ingruente, regniYoueïpræ-doue, quidam ait : Prædo venit; quidni abis°?

T5. ait(165) : ne 1collocetis homines in mea domo(166),

(159) J : Littera tseu (filins), viri supradicli filium, liners mon(mater), ejusdem uxonm indicant.

(160) J : Bac sic iutelligenda suut z veluti se ipsum punilurus,ultro exsul a pan-e profugit, lougeque vilain trahens , ab uxore etfiliis viçtum accipere renuit. Quid cnim (ut interpretatur Noël)uxorem missam fecisset filiumque ejecisset?

(161) H, C : Si, lm licet pietatis reum se agnosccus, firmo sa;.obstinalo anime ( Gin-sin), victum al) more et filio accepisset... -Non situ: illud, i. e. H, Î, si uxorem et filium non removisset, velpotius, si a]: uxore et filio non secessisset.

(162) C : Id agit Tchang-tscu et nihil amplius.(163) C, J : Licet illibatæ prorsus pietatîs non sit, .enm (amen

ab iis quos vulgo pietatis transgressons vocamus , toto cœlo difi’erre

palet. Cum igitur seipsum , levis non: causa, tam severe puuierit,nonne magis misericordia quam odio diguus estîtQua de causa ami-

citiam ejus discînderem? ’I (164) G : "fou-MM, nrbs in reguo Lou.(165) C : Se. iis quibus domûs custodiendæ cura incumbebat. -

la, Gallice : loger quelqu ’un. .(166) C z Oppidi Wou-lchhing præfectus Yan (2,583) Mencio ,

bospitis uomiue in reguo Lou versauü , domum doceudæ sapientiae

destinatam dederat.

Page 64: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, en. 11. 59ne ’destruant ejus (167) plantas et arbores. Cam prædoregressurns-esset, tune ait: Reficite (168) meæ * domûs»

parietes , ego *jam-jam-revertar. .Prædone regresso , Tseng tseu rediit. ’Discipuli (169)

dixerunt: Cam tractaverit, i. e. coluerit(17o) , i"magislrum*sic , ille rectus ac-proinde urbanus at° .’ At ver-o præ-done veniente , tune primum abire , ac * eflicere ut po-pulus’ (171) prospiciat; prædone regresso , tune redire ,

*fortasse non decet. V i vChin yeon bing (172) ait : Id non est quod sciatis ,

i. e. intelligatis°. rq Olim familia Chin yeou cnm haberet sa; patereturl auferentium herbas° (173) calamitatem; a fis qui saque-’-

bantur *magistrum , ” septuaginta hominibus , non fait quiinterfuerit (174)°.

(167) Sic E, H, il utraqne versio Tartarica. Noël : ligna et trabes.

l (168) Sic A, H, I, J. Aliter E: componite, gallice : Mangez.

Assenfit vers. Tan. I(169) Sic G, H, I , J. Aliter ET mamies (ta-fou). 3(170) J z Cum oppidi Won-lehhz’ng præfeètns tanta revuentia et

urbanitate magistrum prosecutus sit , linnc p’rofecto duebat gratumilli se præbeie.

(17 1) G : I. e. efficere ut populns ipsum fugientem respiciat atqneimitetur, et sic ignavæ fugua exemplum dare.

(172) G z Mencii discipulus. i ’(173) Sic ad verbnm, juxta versionem Tartaricam posteriorem.

Sed de lierois aufcmazk nulle modo agitur. GG : capere immensami calamitalem, diciturfou-lluou.IPerperam Noël : Forte inuemnt qui-

dam latrunculi , qui omnia mec-la gmmz’na aspartamnl. Quidam(E, H, I) limeras fou-01.9014 habent pro prædonis nomine , quiturban ciebat, vastitalemque et singem inferebat. Asseptitvmio

prier.

Page 65: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

60 un c Il (1111111111).5. LIX. Cam Tseu sse habitant-in regno Weï, esk-

teute, i. e. ingruente , regni Thsi prædoue , quidam ait 1

Prædo venit; quidni ahis’? .Tseu sse ait : Si ego Ki abiero (175) , princeps , *qui-

busnam-cum tuebitur?5. LX. Meng tseu ait : Ta: Tseng tseu et a? Tseu sse

eadem erat vitæ-norma. Cam (176) Tseug tseu magisteresset’, pater et frater-major erat°; cnm Tseu sse magis-tratus (177) essai °, iguobilis erat °. Si Tseng tseu et Tseu

i sse mutassent locum (178) , tune uterque sic, i. e. similisfuisset.

5. LXI. 1Tchhou tseu (179) ait : Rex misit bomiuesclam-exploraturos (180) an *magister revera " diEeratab alù’s hominibus °.

(174) I. e. Qui noatræ calamitati interfuerit, atque imminentiarapinarum et cadis damna nobiscum repulerit.

(175) Sic interprett. Sinici et Tart. Perperam Noël : Ecquis regemcum regno defendet? -- C, I, J : Una cnm rege usque ad mortempugnando , tan-æ et frugum Spiritus ac populum tueri meum est.Cf. t. I, c. I, n. 58-59.

(176) J : Cum Tseng-tseu in oppido Won-tchhing hospes esset,sapientîam profitebatur, qnæ conditio æqne nobilis est aùque pa-tris aut fratris majoris. Numquid patrem et fratrem majorem, proliheris vel fratribus minoribus pericnla adire, mords periculum

incurrere decet? l.(177) C : Magistratûs couditio (si cnm pauma conferatur) valdetennis, ac nullins fera momenü est. Imminente pericnlo , principiscausà vitam profnndere debet.

(178) J : l. e. conditionem. Si alter in alterius conditione (i. e. siTseu-sse magistratus , Tsengotseu antem sapientiæ magister) fuisset..

(179) J : Tabou-tseu , vir e regno W.(180) C : Ejns oris habitum , actiones, sermones exploraturos.

Page 66: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, en. 11. . 61Meng tseu ait z *In-quo difierrem ab aliis’? flic»:

Yao et Chun ad homines similes (181) emnt°.

S. LXII. Meug tseu ait (182) : Thsi homo (183)’ habebat unam uxorem-legitimam et nuam uxorem-se-cundariam ° qua: degebaut-in à)... doum.

Ille *maritus si exiret, tune profecto sese-explebatvino et carne et deinde revertebatur. Si ejus uxor-legi-tima interrogant de dederant (184 à bibere etcomedere °, tune aiebat : summopere (185) divites etnobiles °.

Ejus uxor-legitima alloqnens ejus uxorem-secunda-riam , ait: Si *maritus exeat , tuuc profecto sese-expletvina et carne, et deinde revertitur. 01m interrogassemde iis qui dederant r3 bibere et comedere , ait: Summo-pare divites et nobilesf’: et-tamen nondum *fuit allia

(181) J : Etiam sanctissimi imperstores Tao et C71unidcm cæterishominibus corpus, eamdem naturam sortiti sunt; quanta mugisego exigu: virtutis vir!

(182) Hæc addidi juxta G, qui lituus Mena-basque? dussecenset.

(183) C : Interpres Non-hm; id en me aocidisseputat quo Mouche in regno T’ai "nimbant; quad mihi cerlo nitilandammans non videtnr. Simili: excogiut Mamans, quoües veri-talem aliquum humilia mentibus altius imprimera volt. Q". t. I ,

c. V1 , S. XXVll. l(184) Sic B, C, et uhquevers. Tart.-- Hic liman in signifientdure, non veto «un. Perpenm Noël : Quibuscam sic ophiure spu-

lamfuùm. ’(185) Littera (lusin, ad viros divites et nubiles mon admit-anloquentem referendn est. A, H, I : Mrs-Mm; i. e. diviüis etmatinale pucelle-us. - Hinc linon-1 bain superlafivum milanssignifions peut. l’apex-am Noël : Plumpngfaubalmwamlpùaûnos.

Page 67: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

62 , 11 a N c 1 1 . (aux)*illustris (188) qui venerit. Ego *clam-explorabo lotosquo *maritus °transeat, i. e: quo vadat °. A

Primo-mane surgens, furtim seCuta-est ’maritum’ inloeos quos petebat. ** In-toto-regno (187), non-fuit qui’ dcnm ca sans loqueretur. Tandem transivit-iu orientalesuburbium , ubi, * inter-sepulcbra , ° homo erat qui faciebat-

sacrificium-Tsi. Emendicavit ejus reliquias. Cam nonsatur-esset (188), itemm respexit et transivit alio. Hancipse sibi faciebat sen babebat se-saliaudi etîse-explendi°

normam °. iEjus uxor-legîtima reversa , alloquens cjus uxorem-se-cnndariam, ait: ** Maritus i: eratin quo ’spemwposuera-mus (189)° * ad-totam-vitam° , nunc *sic (1’90). Cum illa

secundaria-uxore oblocuta-est suo ’marito , et una deve-

runt in medio conclavi. Et *maritns nondum id scieus(191)° *læto-vultu de foris .venil , ac se-se-jactavit (192)ad suam uxorem-legitimam et uxorem-secundariam.

à. LXIII. Ex r? *sapientem considerare (193) illud ,

(186) H , J : i. e. vir dives et nobilis.(187) Aliter B , J, Gallicc : il vanna le royaume. Noël litterarn

[roue nrbem regiam significare putat. .( 188) Juxta A , B , H , l , J , litteræ pou-Isa non ad sacrificii reli-

quias, sed ad maritnm refereudæ mut, ac vertendæ : non expleri,non salz’ari. Perperam Noël : Quæ cnm non suflecisssnt.

(189) B, J : Maritus quem nomen sibi paraturum nostrumquecolumen, et præsidium tota vita fore sperabamus...

(190) J z Sic viles inter sepulcra cibos emendicat.(191) J : Fraudem suam utrique uxori notam , casque sui causa

.pudore sufiusas nesciebat.(19:1) J : Quasi apud viras divites et habiles epulatus essct.(193) Si vit (GG) sapiens attentins consideret illud, i. e. bains

bomiuis ageudi rationna, si perpeudat quibus viis nostrc ætstis

Page 68: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111, ou. 11. ’65.tunc, quoad *id-quo homines” quæruut divitias, hono-res, lucrum et promotionem", si eorum *uxor-legitimaet uxor-secuudaria non embescant° et non simul fleantquam * pauci sunt° .’

O

bomines divitias et honores qnærmt, profecto aguoscet perpaucosadmodum esse, ne dlcam nullos , quorum uxores non embescerent ,si animi abjectionem turpemque adulationem, quibus ca omniamariti venantur, detegere, ut uxor supradicta, possent. Turpitererrat Noël, intelligens litteras jean-kiwiseu-koum-tchi de viris adamhunes-tintin: , qui honores et digitales ambiunl, dam contra Menciusde viro sapientiori cæterornln agendi rationeln penitus pervadentset prudenter diiudicante loquitur. C : Quando stupidum vulgus ali-quem divitiis aut bonoribus insignemvidet, splendorem ejus fortunevel dignitatis tantum advenit; ubi vero vir sapiens (Hun-tseu) , rectanorma iustructus , puroque rationis lamine perspicax , idigenusbominum cousiderat (Imam tchi), eorum opulenüaln et honoresturpi auimi abjectione fadissimaque assentatione esse coemptosstatim agnoscit.

Page 69: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

64- ’ une" (n)CAPÙT 111.

Traetatus W an tchang pars prior.

S. I. WAN TCIARG (1) interrogans ait : Dicilur : a Chun(2) quando ibat ad agros ((3), plorabat clamando admiser-icors (4) Cœlum. n *Qua-de-causa clamando plora;bat ° i’

Meng tseu ait: Conquerebatur (5) et mta-meule-cogiç

tabat". wS. Il. 1Wan tcbang ait : a Si pater et mater diligan

(1) Won tchang, Mencii discipulus. i(a) H : Quando in monte Li (4,667) agros colebat , ut parentes

aleret.(3) Cum littera in ( ad) ad verbum Clamart (A, B , et vers. Tart.)

referatur, litteram khi (4,925) priore loco posui.(4) A, I , H , J z Cœlnm dicitur min (3,878), quia pietate prolegit

inferiores (i. e. bomines) commque miseretur. Min (3,878) idemest ac min (11,664) et min (2,956 ). Aliter E: Autumnale Cœlum.Vers. Tart. z Altum Cœlum.

(5) C , B , GG : Ne dicas : Irascebalur sibi et amabat : in quem er-rorem incidit Noël. C : Cum parentum amorem non oblineret ,acerbe conquerebatur ac dolebat ; cnm eum obtinere quæreret(i. e. studeret), ardenter cogitabat. J : Si ver-o dicas : Irascebalursibi, sequenti discipuli Won-khan; quæstioni locus non exit.

Page 70: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, du. 111. 65illum , lætatur et non ’obliviscitur. Si pater et mater ode-rint illum , licet (6) dolorem-patiatur’, non conquerilur. n’ Si-res-ita-sit , (7) Chun conquerebatur de illis° .’

M ait : chang si i’interrogans Kouug ming kao ait:Quand u Chun ibat in agros n , tunc ego ’obtinui audire[au documenta°. Quand « Chun plorando clamabat admisericors Cœlum , ad patrem et ad mati-e111 n . tune (8)

ego *nescio°. nKoung ming kao ait : Id (9) non est illud-quod tu passis

scire , i.:e. inlelligere °. l° Koung ming kao (pergit Mencins) exislimabat (le)

(6) 5A , C , l : Si cnm verberibus culant, aut æmmnis alliciant.(7) Sic rers. Tartarica. H: Wan-lchang, Mencii mentem non

intelligens, 011m de pareutibus conquestum esse falso arbitratur.Perperam Noël : Numquid e130 manifesta in pollens ira flancha?Particula hou non interrogat.

(8) Hic et plurimis locis , verbai, tune ego nescio (Be-’a-pou-trhi),

nonnibillrituperii continent. H : Quasi diceret: cnm de parentibusquestnm fuisse suspicor. Cf. t. l , c. 1V, p. 149 , l. 3.

(9) H : Vox id indicat litteras han et khi (clamare, plorare). Sanc-tissimi Chun animi seusus non ii sont quos tain facile scruteri et

cognoscere valus. ,(1o) E, J : i pro i-weï(5,595). Perperam Noël z Videlur sapimsKum min Irao existimasse animum patenta: abservonlîa- studio-sum , si in lali casa non [la se prodiisset, nimio incuria et tarpon pea-oalurumfuùse. Littera labiuumqualn significat lumens, negligens,sed Iætus, martinis «pers; vid. Mary-hi. H z Chun siugulis momentisparenlum amorem sibi conciliare studebat. Quod cnm assequi nonposset , profecto in .mœroris expertem esse nequibat. lta et B, E ,I .J , GG. Quantsvis auctoritate fulciatnr bac interpretatio , in lit--teris minou-fou-chi-kiaï sic constructis , aliquid claudicant. niihividetur. Idem sentit B : Vulgatæ buius loti interpretatiunes clari-tate curent. A!) illo igitur fusius explicaudo absünebo, usquedum

2.. 5

Page 71: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

66 1111111211pii filii° animum non passe esse *sic mœroris-expertem.( Dicebat enim) : Dam ego exhaurio vires ut excolamagros, obeo viri agentis filium munus (i. e. filii munus) etÎnibil-amplius °. Cum pater et mater° non me diligant,in me quid (criminis) est°?

â. III. Imperator (Yao) misit sucs (1 1) novem filins (12)et duas filias, ac jussit centum præfectos , boves , agnoset * horrea complele-parari , ad serviendum Chun in (13)*agrorum° medio. *Imperii° Litterati ingenti-numero

adierunt illum a. tImperator (14) voloit (15) universe (i. e. universum)

doctior aliquis textui mendoso medelam adent , vel perperam con-verso, luccm.

(11) Ad verbum : filios , novem viros.(l2) H i: Misit illi suos n0ve1n filios qui res externas pro eo admi-

nistrarcnt , nxores (Cf. t. Il , c. I , nat. 2:18) commisit illi duasfilias qua: res( i. e. domesticas) curarent, addixit illi centum præfectosqui omnia (C) ejus mandata exsequerentur, tradidit illi horrea milioreferta , etc.

(13) Perperam Noël :Duln Chun interaralna eljugerumsulcos aÆIucœrsabaluragricola, Imperalor... C : Meng-tseu non loquitur de temporequo Chun agros in monte Li excolebat. 67mn, quando hæc ab Yan ac-ccpit, jam ad honores evectus, sublimi officia fungebatur. Menciussic loquitur quia Chun e mediis agris modo venerat seu exsurrexerat.

(14) GG : Chun , viginti annos natns, sua in parentes pietateinclaruit. Ubi trigesimum attigit annum , Yao Imperator cnm , com-mendantibus quatuor Yo. (2,294) magistratibus, publics: adminis-

trationi admovit. ,(15) Sic A etvers.Tart. Aliter J et nonnulli interpretes nequaqnamspemendi :Siu, est cnm efficere ministrum, sen vicariæ imperiiadministrationi admovere; lhsian, est cnm summa potestate in-duere. - Hum: sensum prædicti interpretes dînant , quod littel’am

sin (simul) tam laie patere volant quam litlera slang (6,597) qui:gnisificat sima! , et adiuvare, mirsislmm W.

Page 72: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(11.1) 1.111111 11, on. 111. 67*iuiperium° trausferre-in cnm °. Quia non obtiuebat-ob-sequinm (16) a ’parentibus , erat tanquam pauper homonon-habens quo (17) inuitatur.

5. 1V. 1 T3 *i1nperii Litteratos° (18) lætari°, est id-quod

homines° exoptant°; et-tamen non sufliciebat ad resol-vendum° . i, e. leniendum , ejus (19) mœrorem. F ormosæ°

(pucilæ) voluptas (20) est id-quod bomines° exoptant.* Accepit-uxores imperatoris’ duas filias , atque id non suf-ficiebat ad leniendum ejus mœrorem. Divitiæ sunt id-quod

,4 homines ’ exoptantl: quoad (21) divitias, babuit *impe-

(16) Liner: Chun. passive intelligi debet : Gallice : étre obéi de. A ,

C z Non poterat parentes (patrem bebetem, matrem fraudulentam)rectam virtutis normam docere , ac efûcere ut eorum cor obtempe-raret et non repuguÀ-et. - Aliter E : ehun-iu-thsin, amari (’ai’,

2,968) a parentibus.(17) Sic I et vers. Tart. l. e. vit omni patrocinîo, enlumine ca-

rens. Aliter E :kouei, i. e. mon; (2,678) ire; se. qui nescit quo se

vertat. "(18) C,H iILætari idem innuit ac supra tsieou, adierunt illum(5.111, lin. 4); qui lætantur (litterati) debent adire; qui adeunt, lœtari.

(19) Ad verbum z qui ejus mœrere. H : Mœrorem quem , parentibusejus de, colenda virtute consilia respuentibus , persentiebat.

(:10) Sic ad verbum A. E : hac-se, i. e. eximiæ pulchritudinispaella. Littera se pro quandoque accipitur. Morrison , Chin.dirt. part. I, rad. 139 : Checu-hi-sse , feiïhi-tehe, licou-in (2,101-3,394-8,806-1a,o3a-a,394-8,284-136-5,056), custodi tuas femi-nas; cas que tuæ non sunt. ne commpas. Hæc littera proprie sig-nificat oultûs color, deinde pulchrltudo, ac tandem (ut bic loci)ooluplas; hua-se, voluptas ex pulcbræ paella: coniugio (J). Inde virivenereis rebus dediti vocautur tao-theaa (740- 1 2,2111), uaxuposiuxo:(Imife-headed ), quia apex litterae se (voluptas) ex littera (749) tao(culter) ,* constare perhibetur.

(a 1) Gallice : En fait de richesses,

5s.

H

Page 73: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

68- 11 1. a c 1 1rium , atque id non sufficiebat ad leniendum ejus mœro-rem. HonOres. sunt id-quod homines ’ ex0ptant : quoadhonores , fuit l’imperator, atque id non sufficiebat ad le-niendum ejus mœrorem. To homines lætari°, *formosæ(puellæ) voluptas, divitiæ et honores non sufliciebantad leniendnm ejus mœrorem °. Solummodo à obtînere-

obsequium (21’) a *pareutibus * potuisset lenire ejusmœrorem.

ê. V. Homo quando parvulus est, tune amat patremet matrem; 116i scit-amare voluptatem, tunc amat (22)adolescentem pulchram; quando habet uxorem et libe-ros , tune amat (23) uxorem et liberos; quando magistra-tum-gerit, tune amat principem. Si non obtineat gra-tiam a principe , tunc fervet (24) intus.)

V ir magnopere (25) pins ’usque-adwilæ-iinem amat

patrem et matrem. T3 asque ad *quinquaginta annos°amasse° (parentes), ego in magna Chun vidi illud °.

â. V]. Wan tchang interrogans ait: Carmimnn liber(26)ait : a Quando (vir) * ducit-uxorcm, "quomodo P Debetmonere patrexn et matrem. u Quand àlideliter-exsequi (27)

(21’) Vide supra , not. 16.

(sa) Sic (A) ad verbnm -, i. e. formosam puelIam. .(23) Sic H et picrique interprett. Noël lineram tsi-tseu male vertit

uxarem. I(a4) A, anima ferret , cnris et anxietate bine et inde agitatur.Aliter E : in medio corde timet, pavescil.

(25) H z lndicat Chun.

(26) Il : Liber Car-minuta , tous. loue-jam; (1,539o1s,sy1), ad.

Nancchan(1,oto-2,275). 7 .(:7) C : sin, verumJacere , Gall. réaliser. Aliter E : «21,1. e. ha

Page 74: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(un) man u, en. tu. 69hæc 1 verba°5 videtur neminem æquare Chun. Chundnon monuit et utorem-duxit: Quomodo°? I

Meng tseu oit :Si monuisset, tune non potnisset uxo-rem-ducere. T3 virum et feminam *malrimonio-eonèjungi , hominis° uraniums (28) orddIestî’. Si monuîsset ,

tune deseruisset. i. e. violasset hominis °maximum. (29) ;ordinem, ac inde .ad-odium-prôvocasset (3o) patrem etmatrem. ’ldeo non monuiU’. ’ v n

S. VIL Wan tcbang ait: Quand a Chu’n ° non monuitet uxorem-duxit» ,- tùnc ego * oblînui audiré Ma acon-manta a f. imperatorem° urates-vdedîsse ad Chun et non

monuisse , quomodo°? - «M’. ait : Impérator élima sciebat , se, si moneret’,

tune non oblenturum (31) I’IIiuxores-dare °. I

5. VIH. Wan tchang ait g Cam (32) pater et materjussissent Chun conficere barnum . sublalîs sans, Kouseau ignem-subjecit horreo (33). Cam jussissenl efloderç

(n36) , congrue" cnm , se-conformare 36...! : Nominal: menus quantChun hoc prgceptum perfecte exsequi putain: mihiwvidetnr.

(28) Quinque hominum aodetatis graduant (Manne) primas,

excellentissimns. 1 n(29) J : Si parentes menuiser, ii vçro ipsi non punaisent, aluniparentum voluntatem lranngredi non :mlinuisset , ne; Yao cnm in-vilum cnm filiis matrimonio imagera. Cf. supra , t. Il, c. I , api. 328.

(30) C : E03 cnim sine postais relinquendo , seriem nepolnm ,qui parentalîa sacrifiai; majoriblu dzfuucüç perpetuo offemut, pe-

niuu Ëbrupimt.° (31) Malins Grau : 0è farinât; , qu ’1’! ne pour-mît pas.

(3:) GG : Ton: hæc ru pro mon) commenta habenda. Watt-tchang un , per vulgi on spamm ne andin: acceptam , refcrt.

(33) G : Ope charma mbewlualu (Noël : et fane Itramimo)

rurpus acumens, palu» tuait. v

Page 75: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

go i I une]: (un!)puteum ,. (34) exiit. *Stalim operuemnt (35) illum:Siang (36) ait : T5 operuisse imperialis-palatii (57) prin-

cipem , fatum (38) meum meritum est. Ejus baves et aguipatri et matri calmi, horrea et granaria patri et matri;clypeus et lancea mihi; cithara mihi , cælatusiarcus mihi;ambas fi’atfis-ux0res jubeo (39) ornare meum 1 lectum.

L Cam Siang veniens ingressus-esset (4o) frutti: Chundomum , Chun insidebat lecto pulsans citharam.. Siang ait : *Anxio-et-sollicito-ani1no(4x) cogitabam-deprincipe; i. e. te °. Max * toto-vullu-erubuit. Chun ait:°. banc * præfectorum.multitudinem (42) i tu-ipse pro me

regas velim. i r’Nescio an Chun ’ignoraret’Siaug° voluisse-occidere

ipsum° P ( ’M ait : Quomodo° id” ignorasset’î’ Siang mœrente ,

(34) Il, G : Par lateralem cuniculum quem imo in puteo apemeàrat , feliciter efl’ugît.

(35) G : Dejecta terra, puteum oppleverunt.(56) E : Sîang, frater minot, alla matre genilns’.(37) E : Un!!! primo anno (a relicta agrorum cultura ) matrimo-

nîum iniit, secundo, urhem condidit, tertio, imperiale palatium.Ideo dicitur lou-kiun. Perpcram Noël : In media pulci totem urbainet palalium limptflble abscondl’. .

(38) Soins hoc consilium suggessi , omnis gloria, omne meritumad me redundat.

(3g) CLH, I , cas sibi azotes adsciscere vult.’(4o) H :- Ut sibi nimirum omnçm fratris supellectilem ne; non

dans uiores vindicaret.(41) H a l’a-tao, de en dicimr qui mais alu, in cogitatione de;

finis, vix respirare pou-st; meuphora’translnta a figulis (tao) qui,in officinis anis , fumo vexati , non niai ægre spiritum ducuntÆorum

ènim anhelitus slipatur (je) ac fere impedilur. v(42) A:lntelligit centum præfectos de quibus supra 5 S. [Il ,’nat. l a.

Page 76: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(un) L1H1 Il, en. 111. 7,1etiam mœrebat, Siang lætante (43), .etiami Iætabatur.

â. 1X. W. ail; : ’Si-ita-sît, numquz’d Chun simulme ,

i. e. ficte, lætatus-est"? I -1V. ait: Minime. ’Olim fuerant donc-dati vivi pisses

adregni (44) Tchhing (præfeclum) Tseu tchhan. Tseu1tchhan jussit (piscine-custodes alere illos in lacu. i’I’is-cinæ-Custodes coxeruutillos. Referentes jussum, i. e. nun-4tium , dixerunt: Cam primum demisîmus illos , " torpidi-et-pigri’ orant; max, tune " expedili-reL-alacres°; tandem

* læte ° procul-abierunt.

Tseu tchban ait: Obtiuuerunt suum locum °! obtinue-,ancrant suum locum°! ’

Cam ’ pisciuæ-custodes exiissent, dixerunt: Quisnam

dicet illum Tseu tchhan prudentem? Nos postquamcoximus et comedimus illos , ait : Oblinuerunt suam-locum ’ l obtinuerunt suum locum° ! n

.Ideo 1 *sapiens potest decipi in rebus verisimilibus(45); diflicile (lecipitur in rebus non verisimilibus. IlleSiang) cnm amantis fratrem-majorem° ratione, i. e. spes

me , venerat , ideo vere (idem-babuit et lætatus-est ° ; qua--in-re simulavit°?

S. Wan tchang interrogans ait : Siang quotidîe ex

(43) C»: Linerœ 107-100, qua: sollicitais: animi cogitationem ex-primunt , fratris minoris (si’ang) lætitiam; verba n hune præfectorum

mulh’tudinem, etc. u fratris majoris (Chun) gaudium indieant.(44) Perpernln Noël :VViro Chim (leg. tclu’ng) tsu ahan. ’- Hoc

regnum Tchl’ng, apud Mencium non semel laudatur. E : idem [scur-tchhan, dicitur koung-sun-sîarig (6,12-2,o77-g,806).

(45) EI: Fang, i. e. 10:12:02,257); littera tan (vid. infra), irien:significatfl- A , B, C, G, H, J :fang, id quad est (vel videtur)rationi consentaneum. I .fang et [un signifiant li (5,935), rationcm.

Page 77: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

72 "una»; occidere. Chun faciebat suam negolium (46). Ubi 0mn’ constitutns-fliit (47) * imperator , tunc , r: relegasse illum ,

quomodo° ? .fil. ait : Regulum-fecil: illum °. Aliqui dixerunt (Chun)

rëlegasse film». ’5. XI; .Wan tchang ait : Chun amandavit Kongikoung(i. e. puBliCornm-0perum-præsidem) in Yeou tchheou(48); relegavit Honan teou in Tsoun gehan; peremit (49)San miao in San weï; (50) pleclit Kouen (51) in lu chan.Quatuor castigatis (52) ,1 ” imperium universum se-subje-cit , quia punierat viras ” inhumanos °. Siang maxime*inhumanus ara]; ut regulum-consliluerit illum in raguaYeouîpi, régni Yeou pi° .bomines *quid-criminis ad-miserant "r? Numquz’d humanus vir vere ’ sic ag1’t° P

Quod-spectat alios homines,-tunc pleclil: illos; quod-speclat fratrem-miuorem , tune regulum-constituil illum.

(46) I. e. id unice singulis momentis cogitabat , meditaliatur.J : Horrei incendium etputei effossionem indicat. Vid. supra , VIH.

(47) J z Quando jus vitæ et necis habebat. .(4B) J : Hi quatuor loci in regionibus ad extremum imperii Sinensis

confinium posilis, atque ab imperiali territorio quatuor mille Il remo-tîs , jacent. Regio Y eou-lchhcou ad aquilonem , montes Tsoung-chan ad

meridiern, San-weïad occidenlem, et Iu-chan ad orientem siti sunt.(4g) C , J z Rebellein regni San-micro principem.(50) Sic B, G. Perperam Noël z Trucr’daoi’t. C , illum carcere in-

clusit et ærumnis conflictavit; errant qui litteram hi interpre’tanlur

chu (4,753) occidere. i V(5:) Il : Kouen, pater imperatoris Yu (7,106) qui diluvii aquasmaie deduxerat.

(52) A, I : Litçera nouï(crimen) verhi loco accipitur, se. aliquemtanquam-criminis-reum-tractare, pleclere (GG). A : Istos quatuorhomiues castigavit (bard). Aliler B , C : Statuil de hornm quatuor(sse) soclestorum criminibus (Isoùï), î. e. illos debih puma afl’eciho

Page 78: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(xnv) un: il, ou. 111. 75M. ait: Humanus vir °erga fratrem-minorem ’, non

occulta! iram °; non fovet odium°. Diligit 211 amat illum ,

et nihil-amplius °. vâ. XI]. Quîa diligit illum, cupit illum honoribus-insig-

nem esse"; quia amal illum, cupit illum divitem esse".Sic (Chun) regulum- constituendo illumia regno Yeoupi, ditavit et honorihus-insighivit illum ’. Si dom ipse erat’imperalor, frater-miam fuisset * privatus-homo , num-qm’d possel: dici dilexisse et amavisse illum°?

5. XI". W. Ausim interrogare : Quidam dixerunt« *Belegavil illum. n [les quid significat°?

M ait : Siang non polerat (53) ’summa-potestate-uli in hoc regno. *Imperalor jussit præfedum admi-nistrare hoc regnuxu et exigere ejus *vectigalia°. Ideodictas-est illum relegasse. Quomodo (Slang) poterat op-primere hujus regm’populum’? *Quamvis-ila-sit, (Chun)

cupiebat ’assidue° videra illum: ideo (Siang) *indesi-meulera veniebat. a Non (54) exspectans tributum-acci-piendi tempus, (55) neque propter administrationis ne-

53) C : Jus vitæ et necis, daudi et auferendi potestatem intel-

ligil. . a p(54) E": Verba hæc ex capile libri Chou-king, nunc deperdito,

deprompsit. .(55) Clienœlares principes , singuli sexte quoque anno , impe-ratorem, administraüonis suæ rationem reddituri ac vecligal so-iuturi, adibant. Perpcram Noël: Sed quou’escumque un affinai»!occasio au! negolium. C z Liuera pou (non) ad duas simul phrases’referlur. - Juxta hune interprètem addidi neque, qui: quidem vox

. loco multam lucem alfert, et ineptum sensum tollit. Repugnat cnimSiang negotii causa adire 0mn, qui frais-cm lminorem omni nesc-tîo vacuum cunctisque impedimentis liberum esse voluerat, ut cnmfrequenlius excipent;

Page 79: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

74 unau (un)gaffa * excipiebat (56) Yeou pi. Hic locus (57) illud

significat °. .5. XIV. Hiau khieou meng (57’)interrogans ait: (Vetus)

sermo ail: :Egregii et virtutc-prædili ° Littorati principemnon possunt * efficere-subditum (58); patrem non possunt’efiicere-filium. (Tamen) quando Chun (59), *vultu-ad-austrum-converso°, stabat, Yao ducens i’regulas *vultu-ad-septentrionem-converso (60) °, honorem-exhibebat (6 i)1illi; Kou seau etiam, * voltu-ad-septentrionem-couver-so°, honorem-exhibebat (62) illi. Chun videns Kou seau:

(56) I. e. regni l’eau-pi regulum.

(57) Vox illud indicat litteras lehhang-lchhang (assidue) etjouàn-Jouan (indesinenter). Vid. supra , S. X111, lin. 8.

(57!) E: Man-khieou-meng) Mencii discipulus.(58) Sic septem interpretes Sinici (excepta E) et utraque vers.

Tart. Perperam Noël : Passl’m niant longo usu esse probalum , quadnimio: virtuaîsoirnecpossit ergaflegem , u! subdüum , nec ergapatran,

ut filium dent, se genre. Lilteræ tchlu’n et tseu signifiant : aliquemllanquam subdüum, touquamfilium habere, batture. C : Litteratusvirtute licet principem superet., principem revereri tenetur, necpotest eum facere (i. e. lraclare tanquam) suliditum; virtute licetpatrem præstet, patrem revereri tenetur, nec polest eum facere(i. e. tractare tanquarn) filium. Ibid. Inde patet virtutern dignitatiredore. - E0 magis doctum Noël tam gradter errasse mirer, quadinfra (S. 16) eumdem locum optime verterit : Cur am numquamimpemlomn Yao au subditum habile"? , probe intelligo...

(59) J : Non-mica, principis sedes , dum , solio subnixus, admi-nistrandis imperii rebus solemniler præest.

(60) J :Pe-mùm, subditi (clientelam imperatori profitentis) sedes.

Id erat principem suurn in subditi loco habere. i(61) G , GG : Vivante Yao, Chun imperatoris solium nondum

conscenderat, sed imperium tantum vicarius gubernabal. Quomodoigitur imperator Yao subdito suo Chun, honorem exhibuisset?

(61) J : Id etiam en! pan-en: suuln in subditi loco hahero.

Page 80: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

LIER! u, on. Il]. l 75ejus vultus * contrabebatur , i. e. conturbabatur. * Confu-cius (63) ail :L a In hoc tempore° , *imperium periclitans °(64).* situm-fuit-in-extremo.° n l I"Nescio on hic. sermo

yerus sz’t nez: ne °°f’? . - eM ait: Minime. Hic non est ’sapientis° serina. Regni

Thsi .orientalium agrorum (65) hominis’ sermo est °.â. KV. Uln’ Yao consenuit°, Chun vicariam-adminis-

trationem-suscepit °. Yao tian (66) ait : Cam post (6.7)* viginti et acta aunas , (68) Fang hioung° (69) * diem-obiis-

set , (70) centum familiæ quasi percutassent patrihdefunctoont matri-defunctæ, (cnm luxeront) tribus annis (7 l), et

(63) B : Hoc dicmm, ut permnlta id genus, Confucio falso ad-scribitui’.

(64) J : Littera la? et litteræ lei-kl pariter signifient weï(i,o33),periculum , periculis obnaxinm , periclitari.

(65) B : Hominem intelligit in agris , ad orientale regni Thsi

confinium silis, degentem. . l I I(66) Annalium imperialium libri caput, sic dictum quia impe-

ratoris Yan leges (dan) continet.(67) I z Chun per acta et viginti annos imperatoris vice rermn

sumrnam administravit. 7’ (68) J : Yan cognomine dictus Fangshioung, Le. vir immensis

merilis clams. I(69) Je Thsou, i. e. ascendere; la, i. e. descendere. Quando mo-rimnr, purior materia (anima) in cœlum mendit , impurior ma-feria (corpus, E) in terrain descendit.

(7o) Perperam Noël : omnes populi. B , C , I, H , J : Litterœ pe-sing hic et in superioribus capitibus , (GG) imperialis tanmm terrietorii, centum li complectentis, populum indicant. GG : Licet octe-rnrum imperii parlium populi per tres aunas luctum non servarint ,musicis (amen concentibus sese obleètare non sustinuerunt.

(71) Sic B, I , J. C vero litteras son-m’en (tribus suois) refertad phrasim sq. sse-haï(quatuor maria).

Page 81: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

76 v usuel: (aux)quatuor marium accolæ cobibuerunt et silentes-lenuerunt

acta sonos. n »Confucius ait: Cœlum non-habet duos soles; palatins

(7;) non-babet duos imperatores. Si Chun (73) *factus*imperatar°, adhuc. ducens i’regulos°, fecit linperaton’

Yao (74) trium annorum luctum , tune duo ’impera-

toresfuerunt ". .5. XVI. Hian khieou meng ait: Quand à Chun ° nonfecisse-subditum (75) Yao , tune ego *obtinni audire tuadocumenta". (76) Carmiuum (77) liber ait: n 1.5i pervadas(78)"imperium , nulle non est imperatoris terra ; si sequa-ris lerræ° ripas, nullus non est imperaloni subditus. -Nunc Chun *ubi-fuit* imperator°. ausim interrogea:T: (79) Kou seau ° non fuisse subdilum , *Quomoda?

(7:) I. e. non patest habere.(7 3) J z Si, Yao nondum e vivis sublato, Chun imperator fados,"

(74) J: Cum ab defunctnm Yao trium annorum luctum observaiiusserit, palet cnm babuisse Yao tanqnam imperstorem.

(75) I. e. non babuisse, non tractavisse tanquam subditum. J :0mn, nonnisi post Yao defunctum, imperatorio solio insedisse,ex tuis verbis probe intelligo.

(76) J : Sed circa id quad dixisti, a: Chun non babuisse patrem

ut subditum n , dubius adhuc bœreo. t(77) A : Liber Carminum, tom. Sion-.70, cd. Pe-ehan (953-2975).

(78).B : Si percurras omnes aras, omnes regiones qua mariaambiunt, i. e. universum imperium. i

(79) J z Quando , defnncto Yao , imperii habenas capessirit ,nulla (C) erat regio , nullus populos , nullus homo qui imperstorispotestati non subjacent. Licet igitur Kou-seau eius pater esset , cnmintn imperatoris terras dosent, enta imperstori subditum fuissenecesse est.

Page 82: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

LIER! Il, GAP. il].M. ait : Hi versus (80)" non illud° dicunt°. Vin’ ope-

rose-laborantes circa imperataris negotia et non obti-nentes (8 i)alere patrem et matrem (illos composoerunt)";quasidicerent : in bis (82) nullum non est imperatoris ne-gotium (83); nos (84) ocra solum, ingenio-præditi, defa-tigamur°.

S. XVII. Ideo qui explicat versus, non debet, adbæ-renda (85) uni litteræ , nocere uni phrasi (86); non (lebel,-adhærendo uni phrasi, nacere (87) menti. Si utens suacogitatioue, obviam-eat(88) menti, tune fassequitur (89)illam. Si adhæreas phrasi sen nudis verbis, et nihil-

(80) C: Hic libri Carmiuum locustnon ait imperatorem potuisse

patrern suum in subditi loco babere. .(8l) Gall. Ne pouvant pas. A : meecti qui in bellicis expeditio-

nibus procnl oecupati , urgente remm pro imperatore gerendarumnecessitate , domum repetere nequibant.

(82) A : ln bis qui: agimns...(83) A : Quicnmque igitur intra imperatoris terras degunt, se

proinde illi , tanquam subditi parent, eosdem ac nos lobons sus-tinere tenentur.

(84) B : Quare nos solos imperator, ntpote prudentia et ingeniomeliores , tanto labore defatigat? Nonne permulti alii idem prmstare

passant et debent? .(85) Sic C z Due: litteræ i (i 15) qu: laudati carminis initia occur-

rnnt idem sonant ac ni (4,936).(86) Sic C et alii multi.(87) C z Littera tchi, pacte: vel auctoris mentem , littera i lectoris

son interpretis iudicium signifient.(88) C, E :(Auctoris mentem, juxta sani judicii leges e verbis

elicere , caraque molliter interpretando sssequi conandum est ,quoties , ad verbum nimis esililer accepta, recta: rationi repugnat.’

(89) Aliter H , tune censetnr obtinere (a. Tart. obtinuisse) illam.(90) Supple : malta in libris absurde scripta tibi videbuntnr.

Page 83: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

78 ’ . « .NENCII (suai)amplius (90)°; v. g. : odæ Yun han ° (91) versusiaiunt ra E1 jomiliæ Tcheou reliqua nigricomo populo , nonexistit unicus superstes (92). u Si fidem-adbiheas bis ver-bis°, tune in Tcheou non-est superstes populus°!

â. XVIII. ’Pietatis” cumulus: nihil majus quam bano-

re-aflicere parentes (93). Honore-afficiendi parentes°cumulus: nihil mains quam ex ’imperio alere. Cam esset*imperataris pater, (94) id si? banorasse’ cumulus est °.Cam ex ’imperio (95) aluerit , id 15 aluisse’ cumulusest °.

1Carminum (96) liber ait : (Chun) assidue (97) cogita-bat r2. pium-esse°; quoad à pium-esse °,° exemplumfuit.Hæc illud (98) dicunt t.

S. XIX. Chou 41’ng(99) ait: a Quotz’es . °reverenter ser-

(91) A : Liber Carminum, tom. Ta-ya, ad. l’un-han (11,952-

5,ao 1). i I(92) Inde sequeretni’ ne nnum quidem ex populo familiæ Tcheou

(1,187) hominem evasissr salvum. Quod quidem falsum est. E : Poetabyperbolice sic loquitur, ut immensam hominum multitudinemfame periisse innuat. ’

(93) Quasi diceret: Cumulatam pietatem asseqneudi via est...(94) J : Supple : et (.7110: cnm, ut patrem , honore afficereL.

(95) H : lmmensis imperii reditibus patrern aluit. *(96) J z Liber Carminum , tain. Ta-J’a, od. Hic-won (84,658).

(97) Sic A , B. Aliter vers. Tart- utraqne : Assidue cogita «à pium-

esse. Miter C, G, I, H, J : Si quis homo cogitet, etc. - Litterasse est particula auxiliaris.

l (98) J : Hæc carmina signifient au": perfeclissimam pan-cmhonorandi et alendi rationem attigisse. Quamodo vir qui omnestirtuüs numeros in impleverat, patrem moquant subditum halicte

potuisset? il

Page 84: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

LIER! Il, CAP. Il].viens , invisebat Kou seou , ’venerabundus ct’ tremebun-

dus crut. Kou seou etiam vere (1 oo) obsecutus-est° (101). nIllud est (10.2) a pattern non potest *’cfficere-filinm° n.

5. XX. Wan tchang ait: (103) T3 (imperatorem) Yaoex * imperio douasse Chun , * est-ne vemm °?

Meng tseu ait : Minime. *Imperator non potest ex’imperio donare hominem. V

W. ait : ’Quamvis-ita-sit, Chun babuit *imperîum °:

quisnam dedit illi PM ait z Cœlum dedit illi.

S. XXI. W. Quand ri) Cœlurn dedit illi°, numquid** clare-loquendo mandatum-dedit illi fi ?-

III. ait: Minime. Cœlum non loquitur. Per (104) ac-tiones et res significal illud, et nihil-amplius °..

(99)’ J : Chou-Iring, cap. Ta-yu-mo (1,797-7,106-io,no).

(100) Sic vers. Tart. Aliter C: Kou-seau filium suam Chun magnapieute præditum esse credidit (sin). Aliler Noël : Monial: fidamdure (sin).

(10!) C : I. e. filii de colenda virtute consilia accotas est, etprises: sævitate in lenitudinem feliciter conversa , semas vere pater-nos erga filium induit.

i (ion) lllud confirmai. quod prius (viü. XIV) dicebam, scilicet,

etc. ((1.03) I. e. imperatorcm Yao ministre Chun imperium dedisse.

(104) C : Littera hing, privatas alicuius actiones significat; lit-.texa ne, res. in gnbernando populo gestas. Cœlum, privalis oinsvirtutihus vim populi: convertendis idoneam, rebus gestis felicemexitnm semper dando , volunlatem suam patefecit. Perperam Noël :0b eximias vil-lutes et pmelare gala quibu; amants crut. I nonsignificat oh (à cause, en qomùkmdon de), sed lier (parle moyen

de). - .

Page 85: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

80 llN en . (un)â. XXII. W. ail : T; par aetîones et res signifient illud °," quomodo 1’

M. ait : * Imperator potesl (tantum) pr0ponere homi-nem (105) ad 1 Cœlum, non potest jubere ut Cœlum dei;illi ’imperium. * Regulus potest proponere hominem ad’imperatorem; non potest jubere ut *imperator det illifireguli-dignitatem. ’ Primarius-præfecms polest propo-nere hominem ad ’regulum, non potesl juhere ut ’re-gulus del illi *primarii-præfecti-dignitatem.

* Olim Yao proposoit Chun ad Cœlum (i 06), et Cœlum

accepit illum. Illuslrem-exhibuit illum (107) ad. popu-lum , et populus accepit illum. Ideo dicebam : Cœlumnon loquitur; pet actioncs et res significat illud , et nihil-

amplius °. I Vâ. XXIII. W. ait; Ausim interrogare : per « pr0posuit

illum ad Cœlum et Cœlum accepit illum; illustrem-exhibuit illum ad populum , et populos accepit illum(108) n , (109) *quid (intelligis) ?

M ait: Jussitillum præesse (1io)olïerendis-sacrificiis,

(105) H : I. e. virum sapientem sîbi succedat.(106) C : Ministri Chun privata agendi ratio nec non res publice

gestæ Cœlo placuerunt. l(107) H : Ministri Chun virtutem populo conspicuam reddidit,

eiusque tum privatæ actiones, tum publia gesta omnium mimisplacuerunt.

(108) I : Loquitur de sacrifiois qui: olfambantur mpremo lœlidomino , se: reluis venerabilibus, (se. frigori , calmi, soli, lima,Mol-lis et siccilati) et montiuln ac fluninum Spiritilms. C : lllud est-« Eum pr0posuit Cœlo n.

([09) C : Quibua oignis Cœli volante: emicuit?(no) J : v. g. Juxta litantium vota, opportnno tempore secundi

nanti flavcrunt , fœcundœ pluviæ deciderunt , de.

Page 86: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

k

’(L) 1.113111 11, en. 111. 81et centum spirilus grata-habuerunt° (saerificia). [liedest: Cœlum aeeepit illum. Jussil illum præesse (publi-cis) rebus, et, rebus ab en optimeradministratis , centumfamiliæ (111) tranquillæefilerunt”. Illud est: 1 populusaccepit illum °. Sic Cœlum dedit illi, homines dederuntilli. Ideo dioeham : 1’Imperator non potest ex *imperio.

douai-e hominem. -à. XXIV.1Chun adiuvit (1 1 2)Yao * viginli et 0.019 amies;

id non est quad homo° polueritfacere°;Cœlum°(113)est.

Cum Yao obiisset, trium summum °luctu ahsoluto ,Chun (114) secessit-a "a Yao° filip in (115) australisfluvii° australem-partem. ’ Imp erii* reguli qui vue-invi-suri et in-autumno-invisuri vehiebant, non adibant nôYao °filium, sed adibant Chun. Litigantes.et accusan-tes° (116), non adibant n’a Yao° filium , sed adibant

(1 1 1) Sic vers. Tart. C : En administrante , pace fuma: surit. Ideminterpres : Littera ’an hic idem sonat acfo (4,034), parere , oh: equi

(1 in) Littera slang (adjuvare), hic et infra alicujus rriim’slmm-agere significat.

(113) I : Paiera: quidem eum in ministrum eligere, sed eflicercnequibat ut tandin (se. 28 aunes) in dignitate permanent.

(114) A, J : 6mn Than-tchou (34,4066) legitimns cant thronihæres, illi Chun imperium relinquens, se recepit in..- Quandiu (C)funereis rebus parentalique luctui vacavit Than-tchou ,vicariam im-perii administrationem tenuit Chun, sed luctu peracto..

(115) C : Nan-ho(à1stralis fluviu’s) , sic dictas quia ad meridia-

nam panna arbis imperialis Ki-Ichhmu (634,238 1) fluil. Huius(se. crocei fluvil) par: meridiana est Iu-lchhcou (10,365.-a,381).

(1 16) A Tart. intentes , transpooiüs litham sauna-Jo, vertit; accu-mules et liügantes. Imam-bi : pneuma; vol opum [item agere, dicitur

40mg; de commua causa jure contamine, diciuu-ya. Alii inter--1mm. limeras sauna-1.9 de üsdem viris intelligunt’: viri (l) agentessuam nondum diremplam criminis-lilem.

2.. ) 6

Page 87: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

. 82 1 11men I (1.1)Chun. Qui (heroïcas virtutes) carmine-laudabant (117)et canebant, non carmine-laudabant nec canebant "aYao° filium, sed carmine-laudabant et canebant Chun.Ideo dixi : Cœlum (1 18) est". °*Posthæc (1 19)° transivit-in medii regnum et conscendit ’imperatoris solium °. Si°(1 20) habitans na Yao ° palatium , ursisset ni; Yao - filium .id fuisset à usurpasse°, non à Cœlum dedisse °.

5. XXV. Thaï chi (121) ait : Cœlum videt; per meipopuli coulas videt. Cœlum audit; pet mei populi aurasaudit. .Hæc illud (122) dicunt °.

â. XXVI.1 Wan tchang interrogans ait : Homines ’di-i

cunt : a Usque ad Iu (12?g)°, virtute (124) debilitata, non

(1 17) Sic vers. Tart.(1 18) I. e. Id a Cœlo proveuit.(1 19) C : Deinde , populis omnibus ad eum certatim confluentibus ,

ex australis fluvii (nid. n. 1 1 5) meridiana parte , in medii regnurn ,quasi coactus, transiil, ut imperiali solio consideret. Quamvis ar-dentibus universi imperii volis responderet, revera tamen Cœli vo-

luntati obsequebatur. -(1 no) C : Si anlea se in meridianafn crocei fluvii pattern non rece-pisset, si non exspectaus douce omnium votis ad solium capessen-dum vocaretur, in imperatoris Yao palatio substitisset, et sic legi- ,timo hœredi vim quasi intulisset, nonne imperium magis usurpassequam a Cœlo aecepisse censeretur?

(1:1) Haï-du, Annalium imperialium caput.(m) Fesfinus universi populi ad eum communs , id quad mode

dicebarn , se. Cœlum dedisse illi imperium , clan indicat.(1:3) Supple : Sapientes ministri, non filii , imperii hahenas sus-

ceperunt. C : Yao et 011m insigni virtute claruerunt; ideo , propriæutilitatis obliti, filiosque degeneres a solii hareditate exclndentes, ’imperium ministris (Yao, ministro alun, 0mn, ministro lu) tra-diderunt.

Page 88: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.13111 11, on. 111. 85transmisit ad sapientem , sed lransmisit ad filium n ; ’est-ne verlan 1’

M ait : Minime; non ita est’. Si Cœlum (125) dei. sa-pienti , lune dat sapienti; si Cœlum det filio , tune dat filia.

5. XXVII. ’Olim Chun proposuit (126) lu ad Cœlum." Decimo-Septimo anno(1 26)), Chun obiit. Trium anno-ru1l°luctu peracto , Iu secessit-a "a Chun’ filio (127) inregv’onem Yang tchhing. *Imperii °populi secuti-suntillum, veluti post Yao defunctum’, non se’cuti-erant"î Yao° filium, sed seeuti- orant Chun °.

Iu proposait I ad Cœlum. Septimo auna (128), Indiem-obiit. Trium annorum Q luclu peracta , I (129) se-cessit- a sa; Iu° filio in manifs (130) Ki ahan ° septentriona-

(124) C : Sed lu, imperatoribus Yao et Clam virtute ac sapienliavalde inferior, propriæ familiæ, non imperii utilitatem respexit,ideoque etc.

(1:15) C : Si Cœlum , populos sapientis amore captas ad eum cer-talim concurrere jubens, imperium se illi dare velle ostendat , tuncimperator Cela obsequitur, et.

(1:16) J z Proposuit, i. e. eum in ministrum elegit.(1 26.) Sic vers. Tart. se. Ex quo Iu ministri parles abibat... J hæc

eum pmcedentibus conjungit : Cum par septemdecim aunas illum

babuisset ministrum. l V(1:17) J : Nomine Midi": (1,299-1,563). -- Longe recessit ut

legitimo lundi imperium cederet.(1 :8) Sic vers. Tart. C et J, ut supra , hæc cnm prenedentihus

connectunt : Postquam illum septemdecim annis hahuisset minis-trum. A : Sed tempera. «ou? Iu et I, idem non occidit, i. e. non mi-nistris, ut prius, sed filio adhzserum populi , eumque imperatorem

salutaverunt. 4(1:9) A : Ut lilio throni hæredi imperium cederet. .(13a) Perperam Noël z In locum Ki- chan-ehi-yn. Littera ahi

6..1

Page 89: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

84 - nunc-11 (1.11)lem-partem. Qui (131) vere-invisebant et in-aulumno-invisebanl° , qui litigabant et accusabant , non adibant l ,sed ’adibant Khi , dicentes : (132) Nostri principis° filins

est°. Qui (heroïcas virtutes) carmine-laudabant et cane-hant, nOn carmine-laudabant nec canehant I, sed cane-bant Kbi , diccntes z Vostri principis” filius° (1391331. n

â. XXVIlI. 1 Than tchou° fuitfdegener a patrfl 105Ch11n° filins etiam fuit ’degener. Cam Chun° adjuvisset

Yao, cnm 111° adjuvissel Chun° "multos-annos (134) .Spargenles beneficia in populos diu-permauserunt (135).Cam Khi sapiens esset. patuît veneranter suscipere et( 136) continuare sa; lu ° normam ’. Cam I ° adjuvisset Iu °

" panons-aunas , spargens- boneficia in populos non diu-

(log. tchi) genilivum casum danolat; littera in significat, gal]. lenord d’une montagne (Khang-hi).

(131) Sic lifteras tchhao et kir: explicat Hong-hi. Cf. Deguignesiival Basilii Diction. sub littera kirs.

(13a) I : Nostrum principem perfecte refert, oins filins et succes- rsur merito dici debet.

(133) A : 1nde panet Cœlum filio Khiimperinm destinavisse; qua-modo patuisset lu summam illi patestalem non transmittere?

(184) C : Tarn diuturnis beneliciis finnum populi amorem sibiconciliera ponerunt. Ideo populus imperatorum Yao et Chun non U

liliis , sed ministris ( Chun et lu) adhæsit. zA (135) l. e. Beneficia in populos diu sparserant. Melius Græce :non-mu; si; qui; mon); 11.4171719511:st en?" m1510! liniment.

(136) C : 101i. tripote sapiens , ac proinde paterno regimini con-tinuando non impar, populos arcto amoris nexu sibi colligare pa-tent. Ideo ministrum I qui septain tantum annis imper-ü summamtenaient , statim posthabcntes , filium sceptri haredem imperialipotestate indui voluerunt.

(137) C z Si Chun acta et viginti aunas, si la septemdecim , et Iseptem tantum , ministri partes egerunt, si imperatorum Yao et

Page 90: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(L111) 1.111111 11, ou. 111. 85(137) permanserat. "ri Chun, Iu et] mutuo dilferre * tem-poris-diuturnitate-et-longinquitate , à eorum filios °madosapien tes , mado * degeneresfuz’sse, pariter a Cœlo verdi";

non est id-quod homo? possit eflicere °.

S. XXIX. Quod nemo °facit ( 138) et-tamen fit°, Cœlum

est; quod(139)ne1no° accidere-facit et-tamen àccidit,

fatum est". ig. XXX. Ut ’privatus-homo °(13g’) habeat * impe-

rium , ° eum virtute oporlet referre Yao et Chun , ac in-snper (oportet) esse *imperat0rem qui proponat (140)illum. Ideo (141) * Confucius non babuit *imperium.

â. XXXI. Ut princeps qui ** hæreditario-jure habet*imperium ,fiat is-quem Cœlum° (142) deserat, i. c. saliadejiciat, eum oporlet referre Kie et Tche0u°°. Ideo (143)l1 yun et Tcheou koung non habuerunt * imperium.

Chun lilii 77mn-tehou et Chang-Iu’un sapientia destitnti fuerunt , dom

contra imperatoris Iu filins KM virtute et sapientia clamit , id nonab homine , sed a Cœlo provenit.

(138) Alludit ad Supradictn , p. 85, l. 1 , a, 3.(139) C : Alludit ad «à populos non filiis hæredibus, sed sapien-

tibus ministris, festina animi impetu , adhæsisse. Vid. n. 187.(139!) Tart. vers. præteritum babel.(14a) J : Ut Yao proposuit Chun , ut 6711111 proposait LI.( 141) Ideo Confucius,virtute licet imperatoribus Yao et Chun non

cederet,..(14:) Tart. interpres præteritum posuit. C : Principer’n solio non

facile deturbat Cœlum.Filium throni bæredcm , licet non admodumsapientcm, Cœlum somma patestate non spoliat, dummoda impe-ratores Kie et Tcheou inhumanitate non æquiparet; quanta minussi paternas virtutes perfecta imitationc refera!

(143) CzFamiliarum la, Changet Tcheou hæredes filii , veluti KM,

Page 91: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

86 11111111115. XXXII. I yun adjuvando Thang effecit-ut regnaret

super ’imperium. Thang (144) defuncto , Thaï ting (145)

nondum constitulo hærede, (146) Waï ping, duo anni ,Tchoung jin . quatuor anni. Cam Thaï kia (147) evertis-set ac labefactasset imperatoris Thang° statuta et leges , II yun relegavit (148) illum in palatio Thoung (149) tresaunas. Cam Thaï kia dolent; culpis, sibi succensuisset(15a) et se-ipsum camposuisset (151); eum in Thoung

Dici-Ida et Tehhl’ng-thang, sapientia præditi pariter fuerunt. IdeoI-yun et Tcheou-koung, licet Yao et alun virtute æquarunt, licet abimperatare propositi Cœlo fuissent, asque ad vitæ finem ministros

tantum egerunt. i(144) J : Thang, eum tredecim aunas regnasset, centesimo ætatisauna obiit.

(145) J : Thaiïh’ng imperatoris Thang filins natu maiar; puma-tura marte obiit , priusquam solium conscendereh

(146) J z Waï-pin; et Tchoung-jin orant qui T71aï-ting trabes mi-nores. Perperam Noël : Waï-ping imperator malus est et ngnaoitduobus (mais... azungin raguait quatuor amuïs. GG : InterpretemTehhing (7,180) unice sequi oportet : quando (G) imperator Thon;abiit, Wat-ping duos aunas, Tchoung-jin quatuor aunas natuserat. Thaï-kîa eum natu major esset, statim post Thang defunctumimperii babeuas accepit. Si veto (C) Waï-ping et Tchoung-jin sexaunas rognassent, quamodo I-jun filium Thaï-la’a pér tres aunas

(ab imperatore defuncto) patri parentaturum in palatio Thaun;

postes relegare potoisset? .(147) J : Thaï-ln’a, 705 Waï-lin; filins, imperatoris Thang nepos

erat.(148) H: lllum relegavit in palatium Thoung, in quo defuncti im-

peratoris (Thang) manumentum exstabat, ut oins memoriam præanima habens, emendatis tandem moribus, ad virtutem calendamsese transferret.

(149) H : Luctûs peragendi spatium 111111111.

(1511) J z Se. 0b præteritas culpas. i

Page 92: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, ou. 111. 87tribus annis habitans, i. e. colens, humanitatem , et se-transferens-ad æquitatem , °dociliter-audiisset I yun° da-centem ipsum , °iterum (152) rediit in urbern Po.

5. XXXIII. Tl Tcheou koung ° (153) non habuisseI"imperium (154) est velut à I’ (155) sub [m7121 Hia .et à I yun° (156) sub In °.

5. XXXIV. ’ Confucius aiebat : (157) quand à familias

Thang et In (ministris) tradidisse, quand familias Hia,lu et Tcheou continuasse . i. e. filiis«transmisisse, eorumæquitas una est.

5. XXV. Wan tchang interrogans ait : Homines faiunt:

(151) J : Ut se virtuti in pasterum calendæ idoneum præstaret.(152) I 11m vitiis purgatum novisque virtutibus clamm Thaï-

kz’a videns , illum in urbem imperialem Po fulgenti diademateregiisque vestibus arnatum reduxit, et in pale rua solin ipsi destinatoconstituit.

(1 53) J : Licet Tcheou-koung, dom ministrum agent , eximia vir-tute gestisque insignibus clamerit, imperii tamen dominio patitusnon est , quia sapiens Tehhing-wang patri succedere patent.

(1 54) Gallice : La miton pour laquelle Tcheou-koung n’a pas été

empereur, est la même que celle, etc.

(155) J : I.nan evasit imperator, quia 101i (Iu filins) paternesvirtutes et regimen continuare patent.

(156) J : 11ml rerum summam adeptus non est, quia Thaï-Ia’a ,

emendatis vitiis, humanitateque diligenter exculta, in imperialemdignitatem , sibi bæreditario jure debitaiu , reltitu-i dignus fait.

(1 S7) C : Ne imperatans Yao et 0mn privant: utilitati consuluisseputes. Yao et Chun imperium ministris, necnon la filin , traden-tes, eamdem cquitatis legem pariter secuti sont , quia nimirum , inutr0que casa, Cœli tantum voluntati paruere. Quid igitur impera-

I torem qui dignitatem suam lilia transmitüt virtute defectum suspi-

caris ? ’

Page 93: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

88 111111011 (LIV) i(158) I yun ( 159) pet ” coquinariam-artem quæsivît (160)Thang; *’est--ne verum?

Meng tseu ait : Minime; non ita at°. l. yun dam araretin regni Yeou sin° campis et delectaretur imperatarumYao et Chun° 1 norma’, si abfuisset hujusmodi(161)æqui-

tas°, si abfuisset hujusmodi (162) norma °, licet (163) do-uasses illum ex * imperio , id non respexisset"; licet (1 63)subjuncti-fuissent mille ** quadrigarum-equi , id non re-spexisset °. Si abfuisset. hujusmodi æquitas° , si abfuissethujusmodi norma° , 12e] ex dona festuca non danassethominem; MI (164) ex una festuca non sumpsisset abhomine. ’

5. XXXVI. Quum Thang , mittens hommes, cnm (i. e.oblatis) ’sericis- voluminibus invitaset illum , " vultu-

(158) C : Alii aiuut : I, nomen est familias, Yan, nomen hono-rificum; alii vero z dicebatur ’Û-heng (11

magistratûs sen præfecturæ nomen. k(159) Ad «rhum : par si , vel ope son in-frusta-secare et coquere

carnes. ’(160) Quæsivit , i. e. aditum sibi fecit ad J : Cum rectamnormam sequi gauderet, imperatore eum ad aularn muneribus in-vitante , ultra venit, ide’oque illum quæsîolsse dictus est.

(161) J : Linera i rectæ noroit opportunitstem, eonvenientiam ,littera [un rectam imperatarum Yao et Chun 110111111111 indicat.

(162) J : Quasi diceret : Si læsa æquitate, si læsa recta-norma,tatius imperii dominas constitutus fliisset. Littera la idem sans! acilli magistratum, dignitatem couture. Aliler E : Si illi latins im-perii reditus dedisses.

(163) Sic vers. Tartarica. E: El licet equarum eut-roi trahendoaptorum quatuor mima ohtullsses.

(164) Bic H , l, i. e. E1 tune Imam festucain nec alteri dedisset rnec ab en accepisset. H : Kiaï(99), usurpatur pro kiai’(8,837).

,762-9,677); I-yun est

Page 94: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(Lv) Lulu u , en. Il]. 89contente-et-nihil-cupîenti-similis ait : Ego ’cui-usui(165) imperator-ù Thang ° invitationis-titulo-oblala serica-volumina adhibebo ° P Mihi (166) numquîd est sicut habi-

tarc-in *agrorum *medio et *sic (167)° delectari impera-

torum Yao et Chun ° norma°P 5. XXXVII. Thang ter misit (homines) qui irent

invitante illum. ’Tunc (168) *animo-commolus mutans-que tomz’h’am ait: ([69) Quam me dague-in *agromm°

medio , et sic° oblectari z’rnpemlorum Yao et Chun°norma, ’nonne-melius-est me efiieere hùnc principem«se z’rnpemton’bus Yao et Chun" sùm’lem principem° ,

*nonne-melius-est me efficere hune populum esse impe-ratorum Yao et Chun° populo (similem)° l 1 ’ Nonne-

melius-est me per *me-îpsum propriis (170) oculi;videre illud° !

5. XXXVIII. Cœlum (pergit I yun)’° cumIproduxithune populum°, jussit tiras qui(171) ante sciverunt, in;

(165) Àliter E : Quid en quad propter oblata mimera agros de-seram? --- Vulgatam inter-prelationem sequi præstat.

(166) I. e. Nonne mihi satine est (J) placide inter agros daguequam publicæ administrationi periculis obnoxiæ admoveri?

(:67) la vers. Tartan-ion. Aliter B, J : Ex (jean) honnn (chi)campa-nm ° medio.

(168) Sic A et vers. Tart. E : Postquam (Ki, 3,861),venissent etmassifient.

(169) Phrasis ordinem sic restitue : Nonne melius est me. efficereaux, quam dague in..

(n70) Tart. interpres vertit thaï: per doudsimbz’, agredi. Quæ qui-

dem interprunlo a vulèntis longe aberrat. .(x71) B :Jussit vos qui rernm cognitione alios superarent, mentem

acuera iis qùi ingenîo tardions illam cognifionem nondum haberent ;juuitvir’asqui præcoci ce! acriori Intelligentù prædiü ,rerum rationes

Page 95: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

90 lumentelligentiam-indere iis qui post sciunt; jussit viras quiV ante intellexerunt, intelligentiam-indere iis qui post in-telligunt°. Ego en: ’imperii populo°- il]: sum qui antescivi°; ego volo 0pe hujus norma: intelligentiam-iudere ’

huic.p0pulo°; si non ego intelligentiam-indam illi,°quisnam indet°i’

5. XXXIX. Si , inter *imperii° populos, *privatus-homo ont * privata-mulier essent qui non perciperentimperatorum Yao et Chun° beneficia (172) , cogitabatid esse quasi ipse impellendo °immisisset illos *in-fossæ-medium. In *se-ipso (173) sustinebat ’imperii °onus([74) *sic. Ideo adiens Thang, hortatus-est illum, aceffecit-ut debellaret (175) Hia et salvaret populos.

â. XL. Ego non audivi virumfia’sse qui tortuosumr-fa-

ciens (176) se-ipsum,° rectos-fecerit homines°! quanta-minus qui dedecorans (I77) seipsum,° reclum-facere* imperium possit °.

percallerenL. J :Sian-lchi, i. e. ante alios noue quid facere deceat;v. g. oportere (B) in parentes pium esse. Sian-kio, i. e. ante aliosintelligere qua de causa hoc illudve facere deceat; v. g. quare (B)

iuniores senioribus reverentiam debeant. i(172) H z Se. lmperatorum Yao et Chun agendi normam. I-jun

populum non solum docendi , sed etiam alendi ennui sibi incun-bere intelligit.

(173) Phruim Idd-tscu-jin-i etc. sic eonstruunt A, B , ,C , J.(x74) J : lndieat litteras sse-thiba-hiæ-tchi-jin et sqq.(175) J : Littera Hia immitem imperatorem Kie (4,220) innuit.

EŒcere volebat ut princeps cuaderet alter Yao aut alter Chun,eiusque populus homm imperatorum populos virtute et felicitatereferret.

(:76) J : Confer lem. I , cap. V1, I.(:77) C : I-yun, coquum agendo, maximum sibi inussisset op-

Page 96: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(LV1) Luna 11, on. 111.’ 91â. XLI. Sanctorum hominum° aetiones non and simi-

les °. Quidam (178) longe-recesserunt, quidam propius-accesserunt; quidam abierunt, quidam non abierunt.EoTtendebant ut puros-efiicerent * se-ipsos et nihil-amplius °.

Ego audivi illum per i"imperatorum Yao et Chun°normam quæsivisse (x79) Thang; non audivi (180) per

* caquinariam-artem °. q °*I hiun (181) ait : Cœlum (182) puniens (perimens)

cœpit debellare a Mou koung , ego cœpi a Po.

5. XLII. Wan tchang interrogans ait : Quidam aiunt* Confucium in ragua Weï diversatum-fuisse-apud * vi-mm-ulcera-curantem; in ragua Thsi diversatum-fuisse-apud eunuchum nomine Tsi hoan (183) ; * est-ne verum° P

Mens tseu aitzMinime , non ita est’. Qui amant, (184)res fecerunt-illud 0.

probrium; quomodo tune imperii immine: ad virtutis perfectionem

adducere poulina? i(:78) Sic vers. Tartariea. C : Alii antequam manas adepti sint ,recessum petunt, ut virtuti colendæ vacent, alii ad principem acce-dunl. , et munere publico flinguutur. Quidam officium abdicant,quidam non abdicant. Aliter I: Quidam, manu: adepti, in alfaregna aimant; quidam in patrio rague tuque marient.

(179) 1’: I - yun non une quasivit Timing; sed quia imperato-rum Yao et au". normam perfecte callebat, Titan; non potai! nonquænre eum. Dicere vult Mencius eum sapientia sua efljeciase utM ipsum quereret alque ad se vacant. Melius gallice : Il se filrechercher de 77mg. A

(180) Supple z quasivisse Timing.(181) J : Caput libri 010mm, Jeu Annalium imperialium.(182) A : Thon; Cœlo tyrannos plectenti obsequens , sævum im-

peratorem [fie in aula Mou-kana; aggredi cœpit, perinde ac egoaditum; Thang, oins res sans inchoavi in imperiali «de Pa.

Page 97: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(92 manu (un)In regno Weï diversatus-est-apud Yan tchheou yeou(185). Cam viri Mi tseu (186)° uxor et discipuli Tseu ion °uxor ’sorores essent °, Mi tseu compellans Tseu ion ait:Si ’ Confucius diversaretur-apud me , regniWeï prima-rii-præsidis-dignitatem posset obtinere °.

Tseu lou de bis monuit. ’Confucius ait : a Est fatum(187). n Confudus accedebat (188) juxta ritus , recedebatiuxta ritus. Sive obtineret illud (189) , 1 sine non obtineret,aiebat: Est fatum. Sivero diversatus-fiiisset-apud ’virum-

ulcera-curantem et apud i"eunuchurn Tsi hoan , id fuissetnon’sequi æquitatem, non-sequi fatum °. ,

â. XLIV. Cam ’Confucius non gaudens (habitue) in

regm’s Lou et Weï , abiisset, incidit-in regni Soung’æquitatùs-præfectum Honan (190) voluit sistere-in-via et inlerficere ipsum; sed (191) tenui veste ° induta°,transivit-in regnum Soung. In hoc tempore , * Confucius,

(183) A : Medicus ille et eunuchus apud regulum gratin florebanl.(184) C : Qui fabulas et commenta fingere amant, id excogitave-

runt, ut, inquinata Sancti viri fama , suis commodis servirent.(185) J : Vir e regno Wei’sapientia clams. G : In lihro sse-Id

(1 , 123-9,953) vocatur Yan-tcho-lseou (5,382-1 1,49).(186) G : Mi-lseu-hia (5,971) vir apud regni Weï regnlum

koung (12,010-511) gratiosus. s(:87) J : T5 banc dignitatem obtinere, a Cœli decrelo , non ab isto

humilie , pendet; quam potins apud eum quam apnd Yan-EMM-yeou diversarer?

(188) A : De muneribus quærendis et relinquendis loquiturMencius.

(189) A : l. e. dignitatem, mutins. -- Aiebat : Ut doctrina meafloreat, ne] relicta jaceat, id a Cœli decreto unice pendu.

(190) J z flouait, dictas Hùng-lhoui’(l,146-a,760).

(191) Sic J : Mulata veste , viliorem induit, ne forte agnosceretur.

Page 98: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, CAP. 111. l 95licet *esset-in angustis-rebus (192), diversatus-est-apudl*urbis-præfectum Tchiug tseu (1 93) qui erat Tchhinreguli Tcheou (194) minister.

5. XLV. Ego id audivi: Nasse: praximos ministres ex(195) viris quorum ipsi sunt hospites; nosces rematosministres ex vins quos ipsi faciunt-hospites. Si * Confu-cius diversatus-fiiisset apud *vinan-ulcera-curanlem etapud * eunuchum Tsi hoan , ’quomodo posset dici Con-

fucius P ’5. XLVI. Wan tchang interrogeas ait: Quidam aiunt:Pe li hi (196) eum se-ipsum vendidisset ad regni Thsin

(19:1) J z Houan-thouïipsum occidere volentem innuit Mencius.(193) C : Si Confucius, vel periculis circumventus, apud virum

virtutis fama insignem hospitium elegit , quanta mugis quandoin regnis Nisi et Waï, quieto tempore, versabamr. 1

(194) J : Illa Tdu’ng-lseu, vit. sapiens, in reguo Sam,.1nagistra-311m olim, urbici prpfccti agraine , summa cura leude, egeratà (unevero..

(195) Sic A : Gallice : D’après les personnes qu ’ils reçoivent chez

aux, et infra :d’après les personne: chez qui ils logent. Alher C etnouulli : Si nasse visutrum regic aulne minium redus si! necne, videquosnam viras hospitio excipiat; si minister e longinqua regioneadvectus, vide apud quos hospitium eligat; siquidem simile simili

gaudet. I * l(196) G z Pe-li-hi sapiens e regno In. C : Cam Pe-li-hi, ad pria;cipem accedere cupiens , nulla id ratione assequi posset , se quinqueovium pellibus vendidit apud regiorum armentorum præfeclum,tantaque emicuit diligentia, ut Maît-koung eximia illum sapientiapræditum videns , publicæ administrationi admoverit. C : Aliiiaiunt,Princeps Mou-koung eum in regni Thsou (4,379) hominum manusforte delapsum , quinque ovium pellibus redéfinit, regnique admi-nistrationi applicuit , addito titul’o Ou-kou-ta-fou, alludens sciiicet

ad quinqua pelles de quibus supra. ’

Page 99: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

I

94 . . 1111 N c 11 (LV111)hominem alebat pecudes quinque ovium °pellibus ,pascendo baves , ° quæsivit regni Thsin regulum Mou

koung; *veru1n-ne at°? ’ ’Meng tseu ait : Minime, non 11111 at°; qui amant-res

fecerunt illud °. ’5. XLVII. Pe li hi regni In homo "at°. Tsin(197) homines postquam cnm regz’omîs Tchhoui ki °gem-

mis et in regione Kiu natis° equis, quæsivissent iter abIn ut aggrederentur regnum Koue , Koung tchi ki admo-nuit. Pe li hi non admonuit.

Sciens rcgni Iu principem’ non posse (198) admoneri,’

egressus transiit-in regnum Thsin; [une annos " septua-ginta-nalus erat°. Si * nondum scivisset *hahere à, pas-cendo baves , quærere regni Thsin regulum Mou koung °.,ut quid sordidum , i. e. probrosum °, posset-ne dici pru-dens°? Cum(princeps) non posset admoneri , ° non admo-nuit; potest-ne dici * non piudens °? Sciens regni luprincipem ° * iam-jam-periturum , a prius reliquit illum(199); non potest dici *non-prudens°. l

5. XLVIII. Cam tune promotus-fuisset a Mou koung,sciens (zoo) Mou koung °posse secum *naviter-agere°,

(197) : Quo tempore ministmm agent in regno lu, regni Tsin(3,910) homines qui regna lu et Koue simul invadere et communiruina involvere cupiebant , subtili artificio usi,regni In regulo pre-tiosa obtulerunt munera ut sibi transeundi in regnuln Koue licen-tiam concederet. Regulum minister KOWEhÊ-Ïd consiliis dehor-tatus est ne id faceret. Quo obsurdescente, Pe-livhi illico abiit.

(198) J : Cum principem suais consiliis impervium videz-et.(199) J : [n rognum M abiit.(zoo) Aliter vers. Tart. Sciens se eum regulo Mou-kawa; passe

agere. I : Vidit regni Mn regulum eum esse qui suam doctrinamacta euequi posset.

Page 100: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(le) 1.111111 11, on. 111. 95.adjuvit illum ; potest-ne dici * non-prudens ° i’ Adjuvando

Thsin,’ illustrem-exhibuit suam principem in *impe-rio , et potuit (201)transmitti ad posteras generationes. Sinon sapiqnsfizisset °, numquid potuisset illud°i’ Se-ipsum

vendere ad perficiendum suam principem , *pagi homi-nes (202) qui se-ipsos amant, non facerent; "dictas-ne*sapientem facere illud°?

(201) J : Supple : hujus reguli nomen, fama.(20:1) J : St. vulgi homines exigua prudentia præditi.

Page 101: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

96, xnwcn 1 (1.x)CAPUT 1V.

Tractqtus W un tclzang pars posterior.

5.1. Mena TSEU ait: V iri Pe i oculi non aspiciebantturpes colores; antes non audiehant turpes sonos. Nisi(1) digne principi non serviehat. nisi dignum populumnon regebat. Pace-vigente, tune accedebat; anarchia-grassante, tunc recedebat. In lacis (2) a quibus pravaadministratio° exibat, in quibus pravus populus° habi-.tabat , non sustinebat sedem-figere °. Si eum rusticis ho-minibus versaretur, cogilabat ,’ id esse perinde-ac-si eumaulica veste et aulîco pileo sedissetin luta autcarbonibus °.

In imperatoris Tche0u° tempore , habitans borealismaris° ripas,° exspectavit *imperii° serenitatem °. Ideo

qui poslea audierunt viri Pe i° famam , stupidi hominesfacti sunt (3) judicio-præditi , debiles homines habueruntfirmum animum.

5.1L 1 I yun aiebat : Cuinam servies , nisi principi ?Quemnam reges nisi populum?

Pace-vigente etiam accedebat; anarchia-grassante ,

etiam accedebat. ”(1) Cf. tom. I , cap. [Il , S. Lll.(a) J : Se. in aula, in palatio.(3) Perperam Noël z Hebetes modestiam me contenderzmt. J :

Litteræ ban et lion de prudentia dicuntur. Id. lion, i. c. habere11’111 discernendi.

(4) C , J : Laquitur Mencius. Noël hæc ab I-yun dici perperamintelligit.

Page 102: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(1.111) 1.111111 11, on. 1v. A 97Aiebat: Cœlum ° ex quo produxit hune papulum°, jubet

en: qui prius (5)5civerunt , intelligentiam-indere posteriusscientibus; jubet eos qui prius intellexerunt, intelligen-tiam-indere posterius intelligentibus. Ego, ex hoc Cœlipopulo’, ille sum qui prius intellexi °; ego vola pet bancnormam intelligentiam-indere huic papulo °.

Si inter* imperii ° populos * privatus-homo au! * privata-

mulier essent qui non acciperent imperatorum Yao etChun ° beneficia , cogitabat id esse quasi ipse impellendo °

immississet illos in fossæ medium , quia per *se-ipsumsustinebat *imperii° anus °.

5. III. Lieou hie hoeï non embescebai servir-e vili prin-cipi , non recusabat exiguum magistratum. Si accederet,non occultabat (5) suam sapientiam; semper sequebaturrectam normam. Licet negleëtus et relictus , °non succen-sebat ; licet in-angustias-"compulsus et inopia-exhaustus ,’non angebatur. Si cum rusticis hominibus versaretur,** vultum-contentum-præferens , non sustinebat abire °.Aiebat : Tu (7) causa tuî; ego causa meî. Licet *brachiis-

nudus et *detecto-corpore sedens ad) meum-latus, tuquomodo potes inquinare me °i’

Ideo qui audierunt vil-i Lieou hia hoeï" famam : pusil-lanimi homines. magnanimifacti saut; (8) exiles homi»nes , densi.

(5) Cf. supra, cap. 111, not. 171. .(6) Sic C et plerique. Pcrperam Noël : In magùlratu commutassapientes viras, ut ad dignitates promooerentur, omnis- indiaidiæ ex-pers prorsus non abscondebat. Cf. loin. I, cap. V1, net. :134.

(7) Perperam Noël : Isla abjeclio est lanlum tua, non mea. Litteroweï significat causé, gall. pour. Cf. tons. I , cap. lII , une. :35.

(8) Sic ad verbum juxta interprett. et vers. Tart. Il 1 Liner: po7

Page 103: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

98 1111116115. 1V. Cam * Confucius° abiret-e regnoThsi, manu-cepit .

nrizam-aqua-dilutam et profectus-est. Cam abirct-e regnoLou ait: u ûLente ego abeo °. u Belinquendi palris et

«makis regnum° norma est °. Quando festinare (9) *op0r-teint, ° festinare; I’quando (1 o)diu-commorari ’ oportebat,

"°diu-commorari ; quando privatum-vivere *oporlebat,° privatum-vivere ; quando magistramm - gerere * apor-tebat, °magistratum-gerere; en ’Confucius°.

à. V. Meng tseu ait : Pe i e sanctis° ’purissimus (11).crat°; I yun , e sanctis ° *munerum-patientissimus (12)’;

Lieou hia hoeï, e sanctis” I” commodissimus (13)°; *Con-

fucius ° e sanctis ° 4* animum-ad-tempora-fiectere-peri-üssimus (14)°.

5. V1. 1’ Confucius °potes; vocari conjunctorum sono-

(exilis) et beau (densus) de eordis affectu dicunlur. Melius gallicezlesazurs froids et insensibles devenaient aimons et affectueux. PerperamNoël z Parti ad libemlitatem ses-e exstimulant.

(9) I. e. Propere abire e magistratu.(le) I. e. Magistratum dia retinere.

(1 1) G : Prædictos viras , l’a-i; I-yun et Lienu-hzb-hoeîintelligit.

Pe-i servandæ animi sui integrilati consulebat. Cf. supra, S. I,et (am. I , cap. Ill, LI! , net. aa7.

(n) Quolibet tempore munus admittendum esse judicabat. Cf.supra , S. Il; et (am. I , cap. 1H, LIII.

(13) L’eau-hia-haeï nullius hominis sacietatem respnebat, adeocommod’is moribus crat. Cf. supra, 5.11], et lem. l, cap. Il] , S. Llll.

(14) Hi tres viri suum quisque meritum babebat; nullus triahæc merita simul possidebat. Quod quidem in Confucio mirom inmodum elucebat. Sive perversum sæculum fugere mentisque puri-tati cumulera oporteret , sive munus abire, du aliorum studiismorem genre, ad tempora sese accommodabat.

Page 104: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(1x11) 1.111111 11, en. 1v. 99mm magnus (15) finis. In conjunctorum sonomin magnafine°", æneum-inslrumenlum profert-sonas, et lapideum- ’instrumentum colligit illos °. AEneum-inslruméntum quadprofert-sonos °, inchoat ’concentum”; lapideum-instru-mentum-quod colligit illos °, terminat 2M! absolvit* can-centum °.

à. VII. 1 Inchoare ’concentum° , prudenlis ° res est;terminare *concentum°, sancti° res est °. 1

â. VIII. Prudenliam si cui rai compares , tune soler-tiæ vel dexteritati ". Sanctitatem si cui rei compares, tuncviribus’. Veluti air qui jaculatur * extra centum passus°;ille si perveniat° , (16) vis est "1 ille si attingat (scopum)

non °vis est°. .à. 1X. Pe koung ki interrogans ait : TE Tcheou tamialiam ordinasse (1 7) dignitates , et stipendia, " quomodo?

Meng tseu ait: Horum singula non potui audire, quia’reguli exosi illa (statuta) molesta sibi °. °simul destruxe-runl bas codices. *Verumtamen ° ego Kho °, ’audivi eo-

rum compendium °.

(1 5) Sic G et picrique , nec non vers. Tart. Id ipsum est quad liberChou-king vocat, Gallire : les neuf finales- de la musique Sz’ao-rhao

(7,610-1 2,1711). Cf. Gaubil , trad. du Chou-king, p. 39. Noël : Con-fucius acta instrumentorum musicorum concenlui comparari potest.H sic explicat ta-tching: 0mnes acta instrumenlorum sonos con«corditer modulari , ex iisque conjunctis unum lia (2,387) elicere.C : Confucius in se une singula trium .sanctorum merita simulpossidcbat, qucmadmodum musicus concentus ex singulorum in-strumentorum sonis llarlnonict1 conjunctis constat.

(16) Quidam (A, J) litteram cul explicant tu; cæteri ut particu-lam habent.

(17) l. e. quomodo ordinaverit, etc.7..

Page 105: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

100 11 1: N c1 (1.11111)â. X. * Imperalor : Una (1.’)dignitas; (18) : Koung:

una (a?) dignitas; Heou : ana (33) dignitas Pe : una (43)dignitas; Tseu et Nan : una (53) dignitas; universimquinque-gradus °.

Princeps: una dignitas; supremorum-tribunalium-præsides : une dignitas; * primarii-præfecti : una dignitas ;primarii litterali : une dignitas; medii, i. e. secundarii ,litterati : una dignitas; infimi litterati : una .dignitas. Uni-versim sex gradus.

5. XI. 1 *Imperatoris° constilula dilio : (19) terra in-circuitu mille li habens; Koung et Heou , pariter in -cir-cuitu centum li; Pe , *septuaginta li ; Tseu et Nan* quin-quaginta li. Universim quatuor gradus. Qui non possidebatSquinquaginta li, per se non penetrabat ad i"imperatorem.Qui adhæserant ad ’*’ regulos dicebantur (20) Fou young.

5. XI]. A!) imperatoris° summorum-tribunalium præsi-dibus accepta terra æquabat (21) Heou; a *primariis-præ-

(18) Noël bos quinque diguitatis gradus Eurapæis reddit titulis,qui mea quidem sententia Sinicis minus respondent : Hareng, du:(duc); licou, princeps (prince); Pa, cames (comte); Tseu, marchio

(marquis); Non, haro (baron). l(19) J :Territorium mille li in circuitu complectens. Imperator

decies mille belli quadrigas habebat, Kaung et licou, mille; Pe,centum, Tseu et Non, decem.

(au) C, J : Minores reguli qui ingentibus impensis sive ad im-peratorem sexte quoque anno invisendum , sive ad solemnem con-gressum cnm aliis regulis celebrandum faciendis impares cran: , maj-arum rcgnorum patrocinio nitebantur. Ideo dicebantur fou-jaung,i. e. , ope meritorum (jaung) in populo optime regendo partorum ,adhærentes (fou) regulis poteutioribus ad conveniendum impera-torem.

Page 106: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

LIBRI Il, CAP. 1V. 10!fectis accepta terra æquabat (22) Pe; a primariis littera-tis accepta terra æquabat Tseu et Nan.

â. XIII. In magna regno ubi terra in-circuitu centumli (habebat), princeps (23) , decies supremorum-tribuna-lium-præsidum stipendia; supremorum-tribunalium-præsides , quater i primariorum-præfeclorum (stipendia);* primarii-præfecli duplo-superabant primarios litteratos ;primarii litterati duplo-superabant medios , i. e. secun-darios, lilteratos; medii litterati duplo-superabant infi-mos litteratos; infimi litterati et *plebei-homines quierant-in, i. e. occupabantur-in , magistratu , æqualia-ha-bebant stipendia; stipendia sufliciebant ad supplendameorum agriculturam °. , ’

5. XIV. In secundario regno (24), ubi terra in-circuituseptuaginta li (babebat), princeps (25), decies supra-morum-tribunalium-præsidum stipendia; supremorumètribunalium-præsides , ter ’primariorum-præfectorum;

(a 1) I. e. Ditio eorum qui in imperiali aula supremis tribunalibusprenant , æquabat ditionem reguli dicti licou.

(aa) I. e. Ditionem reguli dicti Pe æquabat , etc.(a3) Melius et clarius gallice z Dans un royaume qui avait en tous

sans cent li d’étendue (celui du Koung et du Heou) ,7 le prince avait

dix fois autant de revenu que les présidens des cours suprêmes;ceux-ci quatre fois autant que les pn’rnarii præfeeti; ceux-ri deuxfois autantque les lettrés de première classe ; ceux-ci deux fois autant

que les lettrés de seconde classe; ceux-ci deux fois autant que leslettrés de troisième classe. Ces derniers avaient les mêmes appoin-temens que les hommes du peuple qui étaient employés dans lesbureaux administratifs; ces appointemens étaient destinés a leurtenir lieu des produits agricoles que leurs occupations les empé-Aciraient de recueillir.

(:14) J : Regnum reguli dicti Pa.(:5) J : Littera Kiun indicat Pr.

Page 107: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

103 uENcu (un)*primarii-præfecti1 duplo-supuabant primaties littera-los; primarii litterati duplo-superahant medios , i. e.secundarios, litteratos; medii litterati duplo-superabantinfimes licteratos; infimi litterali et * plebei-homines quierant-in , i., e. occupabantur-in, magistratu, æqualia-habebant stipendia; stipendia sufficiebant ad supplen-dam eorum agriculturam°.

à. XY. In parvo (26) regno , ubi terra in-circuituÎquinquaginta li(habebat); princeps, decies supremo-

« rumnüibunalium-præsidum stipendia; supremorum-tri-bunalium-præsides duplo-superabant * primaties-præ-foetus ; * primarii-præfecti duple-snperabant ptimarioslitteratos; primarii litterati duplo- saperabant medios ,i. e. secundarios , littcratos; medii litterati duplo-supe-rabant infimes littevatos; infimi litterati et ”vplebei-hpmines qui nankin magistraux æqualia-habebant sti-pendia; stipendia. sufliciebant ad supplendam eorumagriculturam °.

5. XVI. Id-quod *agnicolag° (a7)obünehant (2.3) hoccrut .- unusquisque vir (accipiebat) centum jugera. Centumjugeribus° bene-excultis , primarii (29) agricolæ ° alebantnovem homines ; a primariis secundi’ (3o) alebant octoviras; medii 131) alebant septem hpmines; amediis se:

(26) J : magnum FGgMONEl Tseu et-Nan.(27) C : En: explicant Iou-Iso-i-taëkhê-kmg, stipendia sufficic-

ban: ad supplendam eorum agricnlturam.(28) J : De agrorum reditibus loquitnr Mencius.(:9) H : i. e. prima: nglæ, sa; diligentiuimi.(30) H : Qui diligentissimos illos agricolas subscquebanlur.(3l) H : Agricole: remissions, paru!!! diligentes.

Page 108: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

l

(tu) un: 11, on. 1v. :05candi (32) alebant sax homines; infimi (33) alebant se:viras. ’Plebei-homines qui eranl-in magistratu, eorumstipendia in hoc (34) ûdifiiarebant.

5. XVII. Wan tchang interrOgans» ait : Amim in-terrogare-de 1; amicitiam-inire. i

Meng tseu ait : Sinon nitaris , i. e. glorieris, tua actaie-majori, si non nitaris honoribus,si non1 nitaris (35) fratri-bus°, amicitiam-inire potes. " Amicitiam-inire (cnm ali-quo), est amicitiam-inire-cum ejus virtute °. Non *Iicet(36) esse rem qui; innitàrisfl

ë. XVIII. Meng hian tseu, centum curruum° famiiia ,i. e. regulus , est °. Erant amicitia-conjuncti quinque viri°,

Yo tching khieou et Mou tchoung: quoad alios tres-viros, tune ego oblitus-sumI eos°. Hian tseu" cnm iHisiquinque * viris amicitiam-iunxerat° , * minime-spectabant (37) nô Hian tseu° *familîam (38) °. Hi quinque

* viri, si e’üam’ spectavissent tu? Hian tseu° familiam,

tune non cnm illis junxisset-amicitiam°.â. XIX. Non solum centum quadrigarum° fimilia

(32) H : Qui remissions illos agricolas subsequebanlur.(33) Il : Qui omnium negligentissimi orant.(34) H : Prout aigri majori val minori diligenlia exculli fucrant ,

majora quoque au! minora craint stipendia.(35) Si non glorieris quad francs opulentos vel honoribus insignes

habeas. I(36) I. e. virum amiciüam eum alio inire volenlem, nulla de regloriari licet.

(37) C : Quia quinque isti viri semetipsos, 0b virtutem , maguifaciemes, nec auctoritatis, nec lucri desiderio tangebantur.

(38) Familiam, i. e. potentiam. Littcra Ida hic de primarii præ-iecti (Klu’ng, 1,048) rogne intelligcnda est. Cf. lem. I , cap. I, ll’.

etc. Primarii præfecti, exiguorum regnorum principes, a regulis ,.quemadmodum reguli ab imper-atone z panachant.

Page 109: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

105, ’ unau (mi)i. e. regulus, fuit sic (39)°; licet parvorum regnerum"principes etiam habent illud.

Regm’ Pi regains Heeï koung aiebat : Ego quantum-

ad Tseu sse , tune meum magistrum-feci illum °; egoquantum-ad Yan pan , tune amicum-feci illum °. WangChun et Tchhang si, tune sunt il qui (4o) serviunt mihi".

â. XX. 1 Non solum parvi regoi° princeps fuit sic ° ,licet magnerum regnemm° principes etiam habent illud.

Regm’ Tsin regains Phing koung°, quantum-ad Haïthang °, ubz’ ingredere , dixerat (Haï thang), tune ingredie-

batur; ubz’sede , dixerat , tunc sedebat; ubi ede , dixerat ,tune edebat. Quamm’s *crassier-oriza au! elerum jusculaessent, * numquam non se satiabat: quia non audabat fis nonse-satiare °.Verumtamen (41) constitit in hoc et nihil-am-plius °. Non cum ce cemmunem-fecit (42) Cœlidignitatem °,

non eum sa obiit Cœli munus° , nec cnm eo cemedit Cœliredilus°; id more litterati ° bonerare (43). *sapientem’

(39) J : Litteræ weiïjan et J’cOll-ICÏIÎ indicant 7è non gloriari suis

honoribus, sua dignitaire. i(4o) Quia hisce sapientibus virtute multo inferieres sunt , ad-ministres mecs agere ces jussi.

(41) E z th’ng-houng exteriorem banc urbanitatem prædicto sa-pienti exhibere tantuin neverat; sic et permulti. Noël hæc et seqq.de quibuslibet principibus generalim dici perperam intelligit.

(4a) E, J : Menus, dignitas, stipendia, homini a Cœlo confe-runtnr; idée ait : Cœli munus, Cœli dignitas, Cœli stipendia. J çNon volt Mencius (ut perperam vertit Noël) principem regiæ dig-nitatis communitatem sapienti dam. Loquitur de dignitate, officie ,stipendiis qua: regulus vire regendi artis consulte cemmittere etlImpertiri potest.

(43) Hoc mode litteralus, dignitate aut officie vacuus, sapientihonercm exhibet, non imperator nec regains.

Page 110: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(va11) LIER! 11, ou. 1v. 105est, non imperateris aut regu1i°t more honorai-e sapien4tem °.

g. XXI. Chun eum prometus invisisset imperaterem ,imperator hospitio-excepit gen-erum suam in secundopalatie, tu: etiam cemedit (subditi) Chun (dapes), Mu-tans partibus, agebant (44.) diverserem et hospitem. Sic’imperater° familiariter-ntebatur *private-viro° .

â. XXII. Cam (45) inferiori revereri superierem, di-citur’ honorare benoratum; cnm superiori revereri in-ferierem , dicitur° colere sapientem. Henerare honora-tum ,î colere s’apientem : eorum æquitas (46) una at°.

â. XXIII. Wan tchang interreg’ans ait : Ausim inter-

regare (47): T3 ad ineundam amicitiam munera-dare ,quonam anime " P

Meng tseu ait . Reverentiæ °? .W. t. ait : Repetitis-vicibus (47’) recusare°, censetur

* irreverentia ,’ qua-de-causa ° ?i

M t. ait: V ira ûIlienorate dante° , sidicas : id-que ipseacquisivit illud°,. *æquum.-ne est, iniquumv-ne est? Et

(44) C, J : Quando Yao excipiebat Chun, Chun erat diamor, Yaohospcs; quando autem Yao apud Chun epulabatur , Yao ont velutiricaner, Chun, hospts.

(45) Ubi quis in inferiori gradu pesitus reveretur.. ubi quis in»superiori gratin positus.-.

(46) Inferiercs non minus honoratos vires (i. e superiores) quam-superieres revereri sapientes ( subditos ) tenentur -, hoc nua et ea-dem æquitalis lex præcipit.

(47) Sic Vers. Tartarica. Mencius loquitur de regulis , sapientes.vires denis et splendida urbanitate , invitantibus.

(47.) Ad verbum , mascara nanans °. G : sen Tchou-lu’, nescirese fatetur quarte hæc littera repetita ait; C vero illam linnius recu-sandi causa bis adhihitam censet.

Page 111: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

106 menton (vam)(48) deinde aceipias illud, id ’habetur *irreverentia( (49); quamobrem neli recusare °.

5. XXIV. W. t. ait : Bic velim , non per verbairecuse°,sed in corde recuse°; si ( intra me)dicam: u Ipse.extorsitillud a populo °; non æquum est ° n , et per alium prætex-tum , non aecipiam . un non licet°?

M t. ait : Is si amieitiam-ineat (5e)" juxta rectam-nor-mam°, is simunus-oflërato juxta urbanitatem , tunc’ Cen-

fucius accipit (i. e. accepisset) illud °.

à. XXV. Wan tchang ait: Nunc est air qui (5!) retinuit(i. e. cempilavit) homines ’ extra regni (52) portas °. Ille si

amicitiam-ineat° juxta rectam-normam°; 1 ille si munus-eflerat° juxta urbanitatem , an tune licet accipere (53)

furte-rapta ° i’ t vM t. ait:Nen licet. Khang kan aitons quieccidente(54) sternunt , ne] abjiciunt ., hemines ut rapiant divitias ,stupide non timentes mortem , in universe populo non-

(48) H : Et deinde, menus illud justis viis acquisitum agnoscens ,accipias... Subaudi : vol , injuste comparatum deprehendens , reji-cias..

(49) H : lsta recusatio- , irreverentiæ signum habetur , si quidem .huiusmodi agendi ratiene, tum denum , tum donaterem facere

et contemptui halicte vider-i3. r ’" i i(Se) Sic Vers. tart. et permulti. Aliter E:Si «nm me infinitum"

Si me exeipiat , tracent" 7 ’ ’(5:) Sic ad verbaux. H: gall. W tumeurs pour les tuer et

les piller , les dépouiller. , "A(5:) Latina censuetudo impedlt liner: iu.. waï ad verbum

reddantur. Melius gallice fifi M518 des portes de la ville (H).(53) Il : Adverbum : Dlvities que! viatores sislcnde ( iu ) compa-

ravil. ’ i l(54) Il, J z Projecto eorum enclavera , opes, divitias rapiunt.

Page 112: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

mon u, on. 1v. 107est qui non oderit. u Ii sont quos non exspectando «à ad-menere°, morte-plectunt°(55), nec consumant serme-nes. In (banc legem) accepit ab Hia, Tcheou accepit-ablu; * huc-usque fuit illustris. ** Quomedo ipse aeciperes-(56) illud?

â. XXVI. W. t. ait :’ Hedierni ° repli exterquentesillud a pepule °, sunt velut qui latrecinatus-est°. « Siille rite ’exhibendo reverentiain menus-odeur, statim’sapiens accipit illud ». Ausirn interregare : H00 * quid-significat°?

M t. ait : Tu- , * putasà-ne , si esset * imperator exertus ,eum * collectons!) *hodiernos° regulos et interfecturumillos°, vel eum admoniturum illos, ac postquam non

i emendavissent (se-ipses)°, deinde interîecturum illos°i’

°Vocasse (57) latrones eos qui id quad ipsi non debentbabere’, capinntm, est, extendende (iniquitatis) spe-reiem , pervenisse-ad’ (severioris) æquitatis° àpicem.

â. XXVII. * Confucius° afin: obibat-magislratum in

(55) Sic J et permulti obscurum hune locum explicitai. Gall. : leprince les fait mourir de suite, sans attendre ni interrogatoire (B, E),ni explication. Litteras so-pou-thse, imita J , post tchu-tche-J’e cel-lecandas pute. De.loci sensu celeberrimi intarpretes valde ambi-gunt; G : sensus quatuordecim littorarum chang-cheou iisque adWill-lie, male cohæret. Interpres Ki (2,072) textum mendosum putat;mihi vcro quatuordecim illaa linons redundare videntur.

(56) H: Opes forte , latrocinio parkas quemodo nocipores?(57) E; Gallice z Comparer aux voleurs de grand cherrai" , comme

vous venez le faire , aux qui prennent ce qui ne leur appartientpas, c les! pécher par un raffinement d’équité. G : Iehhoung louï, idem

ac tchhouiïlouï(3,447). Morris. syllab. Dict. To entend a printiplele abjects of [lie same chus orzspeeivs.

Page 113: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

108 nanan (un)regno Leu °. Regni Lou bominibus (58) venando conten-dentibus , 1 * Confucius etiam (59) venando centendebat.Si venando centendere adhuc liceat , ° quante-magis acci-pere eorum munera°?

XXVIII. W. t. ait : *Si-ita-sit , * Confucius° ma-gistratum-gerende ° , un non intendebat agere (Go) dec-trinam°?

M t. ait : (Intendebat) agere dectrinam °.W. t. ait: (Si intendebat) agere dectrinam , qua-de-

causa venando centendebat°P

M t. ait : *Cenfucius eum (61) pries libre recte-præ-scripsisset sacrificierum-tsi vase , non ex quatuor partium°

cibis implebat vase libre præscripta. , lW. t. ait: Quare non abibat ° PM t. ait:Id erat(62) ’initium.° Si, (pestquam homines)

initiumû pesse agere putavemt °, °nen egisscnt . °tunc abi-

bat. ”Idee *numquam fuit magnum in que usque ad-finemtrium annerum remanserit.

(58) C : Quoties sacrificium Tsi oll’erendum occurrebat, regniLou bomines feras venatn quærere , captasque sibi invicem auferreselebant.

(59) C, J : i. a. Confucius hune merem non probibebat; noncnim dicere vult Mencius Confucium pravam banc censuetndinemfuisse secutum.

(60) Sic vers. Tart. C , J : sse-tao, ad verbum : ex 7;; agere dioc-trinam, i. e. rectam normam , rem (sse), negotium sunm facere.

(61) G : Litteras sian-pou-tching-khi nemo adbuc clare explicuit.Interpres Siu (2,689) aitzprimum libre composite , sacrificiorum Tsivasa præscripsit; efl’eeit ut numerum certum babercnt; neque ex(H) prædis quæ non nisi difficillime ex quatuor regni partibus (C)venatu suppeditabantur, ca vasa instruebat se] replebat; efiecit utcertæ et definitæ speciei semper essent.

Page 114: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(La) Lulu n, en. 1v. 109à. XXIX. * Confucius quando videbat ( doctrinam)agi posse°, magistratum-gerebat; quando urbane-excipipoterat", magistratum-gerebat; quande ’publicis-sump-tibus-ali (poterat ) " , magistratum-gerebat.

Quantum-ad regulum Ki houan tseu, videns (doctri-nam) agi pesse °, magistratum-gessit°; quantum-ad regniWeï regulum Ling keung, eum urbaniter-tractari pos-set °, magistratum-gessit°; quantum-ad regni Weï rega-

Ium Hiae koung, eum *publicis-sumptibus-aleretur°,magistratum-gessit.

à. XXX. Meng tseu ait :1 T2» magistratum-ebire, non(63) causa paupertatis°; sed sont tempera ubi (64)causa paupertatis. T3 *uxorem-ducere, non causa (65)alimenii’; sed sunt tempera ubi causa (66) alimenii.Qui (67) causa paupertatis , recusat honorificam (dignita-tem) et habitat-in humili, recusat divitias et habitat-inpaupertate.

(En) Sic B, C, H, J. C : Doctrinam suam in praxim redîgendipfincipt’um paulatim experiri Volebat, ut illam obseryatu baud itadifficilem esse ostenderet. Interpres A litteram tchao vertit amen,prœsagium. Tchao proprio significat : ustnlati [estudinis tegumentiope , divinare , præsagia ducere : bic trepice accipitur.

(63) J : Litteratus , efficium ebeunde , rétam normam alios do-cere , pepulesque sublevare (E), solummodo intendere solet.

(64) J : Quando egestate premitur, vol senes parentes alentiesbabel.

(65) E : Vir uxerem ducere solet, ut filies sui neminis bandes

habeat. .(66) Melius Græce : in»: qui Tfiçlfall-

(67) J : Virum qui officium, non paupertatis causa, obit, claradignitate potiri , ingentesque redites accipere licet; si vero paper-

tatis causa munus publicum gent ,.. i "x

Page 115: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

ne nanan ’ (in!)5. XXXI. Qui recusat honorificam (dignilatem) ethabitat-in bumili , qui recnsat divitias et habitat-in pau-pertate, *quomede (68) oportet°? Cimumeat (i. e. cus-todiat) urbis-portas ont pulset (69) ligneum-crepitacu-

lum. °* Confucius *fuit berrei-publici-præfectus °. Aiebat :Dum (7o) *Summam-pemumere, si (computatio) con-gruat°(71), nihil (72) superest °. Fait *agrerum-præfectus °.

(73) Aiebat : Si boves et eves sint pingues, validi et

grandes°, nihil-restat° (72). i5. XXXlI. Si dignitas tua humilis sit, et loquarîs (74)

grandia, peccatum at°; si, te stante in principis° (75)* palatie , ° recta-norma non agatur , prebrum est °.

5. XXXIIl. Wan tchang ait : Litteratum° ( 76) noninuiti (77) *regulis , quemedofit’ P

, Meng tseu ail : Quia non audet °. î *Regules , quando

(68) J : I. e. quednam officium abire debet?(69) E : Lignum quod viri nocturnas excubias agentes identidem

pulsabant. .(7o) Sic Tart. vers. H : Khouaï, i. e. totam summum, ki, i. e.summæ aliquam partem , ad calcules vocare.

(71) H : Gall. si mes comptes sont clairs et exacts.(7 a) Nibil mibi superest agendum.(73) J : Horterum , septorum et pascuornm præfectus.

(74) J , H : Lequi de iisque: ad excelsam regni aut Domûs admi-nistrationem pertinent.

(7 5) Sic B. Tart. vers. : in rogne.(76) J : Mencius de ce lequitur qui magistratum nendum adeplus

est. .(77) J : I. e. licet magistratnm non obeat , annuos reditns a prin-

ripe accipere. i.Lhua

Page 116: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

LIBRI Il, un. 1v. inamiserunt regnum°, deinde * inniti ùregulis , ritus «la;litteratum° innili * regulis , non ritus est °. i

Won tchang ait: Si princeps dei: illi milium, tuneaccipit-ne illud ° P

M t. hit: Accipil illud.W’. t. T3 accipere , *qua-æquitate° (78)?

M t. ait : Princeps° erga populum° (79) : debet (80)opitulari illi.

5. XXXIV. W. t. ait: Principe Opitulante°, tune ac-cipere; dante° , tune non accipere ,i quomodo °P

M t. ait: non audet h.W. t. ait : Ausim inteuogare: Eum non audere , quo-

modofit° P

M t. ait : Qui circumit (i. e. custodit) urbis-portas ,qui pulsat ligneum-crepitaculum, uterque, quia habenlperpetuum officium , comedunt° (reditus dates) a supe-riore ,i. e. principe; qui, carens perpctuo officia , do-natur (80’) a superiore , ’censetur * cxpers-reverentiæ °.

5. XXXV. W. t. ait: Si princeps det (milium), tuneaccipit illud; * nescio an possit semper continuare ° (81)?

’ M t. ait : Mou koung° erga Tseu sse°, sæpe (82) in-

(78) Si litteratuln manu: a principe accipere æquum est, curnon stipendia? Quamodo fit ut munus , illæsa æquitatc , acciperequenl? Aliter J z I. e. quid intelligis?

(79) J : Litteratus qui magistratum nondum obiit , anus e plehe

habetnr. , ’ 4(80) Sic B , C. Alii verront me, profœto.i (80!) Qui, ministri dignitate vacuum, miniatri stipendia accipere

non ernbescit.(8:) J : Continuum hujnsmodi mimai-a.(82) J : Mittebat hommes qui percontarentur utruln valent,

necne. -

Page 117: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

"2 MENCII (Lxxn)terrogabat, sæpe dabat *coctani-carnem. Tseu sse nongavisus-est. *Tandem° (83), manu-innuen31 * viris-missis ,cos exire-fecit * extra (84) magnam portam ° ; 111m vuituad-boream-converso (85), *demissoque-in-terrarn-ca-pite , bis salutans et non accipiens , ait z *Nunc-demumscia principem° instar canis out equi alere Ki, i. e.me. n Porro *exinde præfecti non-amplius obtulerunt(cibos) °. Si amans sapientes, non-possit cos promovere ,et præterea non possit alere°, potest-ne dici amare sa-pientes ° ?-

5. XXXVI. W. t. ait : Ausim inlerrogare : Si regniprinceps cupiat alere ’sapientem , *quomodo ut cantinuo

posait dici aluisse°? ’M t. ait: Si ex principis mandata offerant’, bis salu-tans, *demissoque-in-tetram-capite , ° accipit. *Postearegii ’horrei-custodes continuant (86) milium , culinæhomines continuant camem, nec amplius ex principismandata oiferunt° (87).

Tseu sse * existimabat: a Si ab * cocus-carnes facial; me* molestum-ip-modum sæpius salubre ° , id non est àlendi’sapientem° norma°. »

5. XXXVII. Yao° erga Chun ° : jussit (88) suas filios ,novem viras, servire illi; duas filias illi dedit-uxores°.;.centum præfectos qccingi, baves, agnus, horrea com-

(83) H: Gall. à tafia, i. e. quando cibos oblaturi ultimo venerunt.(84) Idem ac in (3,839)-ta-mcn-tchi-wai1 Cf. supra , net. 5:.(85) J : Quasi coran principe assez.(86) I. e. subministrare pergunt. ,(87) J : Ne sapiens crebris salutationibus, gratias loties agendo ,

defatigetur.(88) Cf. supra , cap. lIl, 5.111 , net. in.

Page 118: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(Lulu) un: 11,! au. 1v. :13pleteaparari jussit, ut aleret Chun in *agrorum° medio;deinde promovit illum et dedit 1 illi excelsam dignita»tem. Ideo dicitur imperatoris ont reguli more honora-visse (8g) * sapientes a

â. XXXVIII. Wen tchang ait : Ausim interrogare :Sapùntan (go) non invisere ’F regulos , *quomodo °i’

M t. ait z Si sit-in regno dicilur (91) fori et putei° sub-ditus; si sil-in agris, dicitur *herbamm-silvestrium° (99)subditus z uterque vocautur ’plebei-homines. Plebeios-homines, quando (93) non fuenmt ministri, oblato priasmuriere (94) , non audere *invisere *regulos , ritus est".

5. XXXIX. Wan tchang ait : îPlebeios-homines, si(princeps) advocet illos ad operam-lributariam , ire-adoperam-trihutariam; (Iitteratuin) , si princeps, cupiensvidere eum , advocet eum, tune non ire visum illum,quomodofit"?

M t. ait: Ire-ad operam-tributariam (94’), æquum est° ,-ire visum, non (95) æquum est °.

(89) Cf. supra, nos. 43,(go) Innuit Mencium,(91) Aiiter versio Tart. z Ilineris et viæ subditus. J : Vir muneris

expers ad pnblicnm puleum iure 5c sapins in foro versari solet; ideqsic vocatur. - E : Regnum , i. e. urbs regia.

(92) Aliler vers. Tart. z Herba-nm silvestrinm instar subditus.(93) Sic vers. Tan-t, Aliler nonnulli : Qui non obtulemnt murins

ut usent minislri.(94) J : Munus quad litteratus, ’oflioii obtinendi cupidus, prin-

cipem invisendo oindra. i "(94-) J :Plebeii hominis officinm est princîpi tributariam operam

navare. 4 l - i(95) J : Liner-ains magistratum non sdeplus, regulos sponte in-

visendo , conditionis au; terminos excedit. i i

2.. , 8

Page 119: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

x

li 14 "MINOU . (nm)â. XL. Porro principem ’cupere videra illum °, ’qna-

de-Jcausa °°? I s I ’ÀW. I. ait : Qoia ille multum (96) audivit", quia ille sa-

piens est °. " ’ i .M t. ait: Si quia ille mulllnn audivit° (97) , tune ’im-peralor non advocat magistrmn suam,- ’quanto-rninus” regulmfl Si quia ille sapiens est (98), tunelegovnon-du!!! andivi (principem)ICupientem videre sapientem ’

advocasse illum T. i i iXLI. Mou loung cnm sæpius * invisisset Tseu sse .ait : Autiquitatis miile quadrigarum" principes” amici-tiam-jimxisse-èmn litteraiis , ’qnomodo ’ ? -

Tseu sse * stoinachatus ait : ï Aànüquitatis * homo** dixit: (me) Serriat ilii°° ! Numquid dixit r-Arnicitiam-

natal-eum illo ".7 i "Tseu sse" *stomachatus-esl°.; ’nonne (quis intra se)dixit z Quantum-ad dignitalem , lunc in princeps- es°,ego subditus°; quomodo ausim cnm principe amieitiam-nectere°; quantum-ad virlutem , tune tu ille es qui servismibi; quomodo *posses *mccum amicitiam-nectere’? uSimille quadrigarum° principes , quærentes cnm illis (l0 l)

(96) J: l. e. quia malta didicit, quia multa scientia instruilur. -Melius grume : Aià. «à :67on «omis illumina, hi 18 4.37a. Jus "96v.

(97) J : Adde : eum imagislri loco habet. I Il(98) J : Suæ polentiæ oblivisci ,cumque invisere debel; ego enim..

(99) J : Hinc paletprincipem non pose-ligeratum accuses-e, neclittoratum , muneris adhuc vacuum , adire principem.

((1,09) J : Princeps llilleratum vinum moignon tu! magistnnn sunm

habere et revend tenelur.(ne!) C z Cam illisi liuerazis de quibus modo [contus est Hou-

houng. - ï i vx

Page 120: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(un) Lulu n, en. 1v. 115amicitiam-jungere °, non poterant id obtinere ° , * quantaAminus potuîssent advocare° P

S. XLII. Regni Thsi regains King koung (102) 181134tutus , advocavit *regii-septi-præfectos eum * vexillo.Quum non venissent, * jam-jam-occisurns-fuit illos.

a * Recti-«tenax-vir non obliviscilur se projîciendumfore-in fossam au! montis-canalem; fortis vit non oblivis-

citur se perditurum sunm caput. n . I” Confucius quare assumpsit (1 o3)°? Assumpsit quia

(accersiti) non 1 sua ipsorum accersitûs-tessera , non

venerunt °. .WÎ t. ait : Ausim interrogare : A4 accersendum ’regiiê

septi-præfectos , ’qua-re-utitur? aM t. ait: Utitur pellîto pileo. Quand ’privatos-vires,

utitur vexillo -- seiico -flammei-coloris- absque - ornatu :v’quoad litteralœ . 116qu vexille - dnobus - draconîbus-nintertextis-omato; quand * primariOs - præfectos , utiturvexille - plumeis- globulis- quinquecoloribus - in - sommo-

hastili-pendenjibus-ornalo. vXLIII. Cam utendo * primariorum-præfechorum °

accersitûs-tessera acceisivisset *regii.-septi-præfectos .’regii-septi-præfecti. val morte instante, non ausi-suntire; si utendo litteratorum° accersitûs-tessera accusi-visset *privatos-viros, *privati-viri nnmquid ausi«essentvenire °i’ *Quanto-minus si, utendo *insipientis (104)vili” accersitûstessera , aceersat sapienlem virum° P

A XLIV. Si cupiens videre sapientèm Virum ’ , non

(son) Cf. supra , tous. I, cap. V1 , I, et nul. ibid.(103) H z ln medium adduxil 15 cos non munisse. »(m4) A : Si eum , talqueux virum ignobilem , nullo pries oblate-

munere, arcessat. V

Page 121: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

i16 t 11men I : (nm)utatur idonea (105) norma , id est quasi cupiens eum in-gredi° , occluderet ° portam °. °Æquitas , via est; urbani-

tas , porta est t. Solum * sapiens potest incedere hac via ,exire et ingredi hac porta °. Carmen (106) ait i: u Magna(107) via est (plana) sicut molaris-lapis (108) ; illa est rectasicut sagitta; est eau-quam *’sapientes sequuntur, ea-quamexigui homines (109)1 a-longe-prœpiciunt; »

â. XLVV Wan tcbang ait. : *Confucius, si principismandato accerserelur , non exspectans curium r, ibat.’Si ita-ita-sit, numguid ’ Confucius male agebat’?

M t. *Confucius eum tune , ad-magistralumeevectus,haberet præfeclnræ menus, tpropter ejus præfecwram

accersebat eum °. ’â. XLVI. .Mèng tseu alloquens Wan tchang ait: Uhius

pagi° probus (i. e. probissimus) lilteratus, statim amici-tiam-jungit-cum tunius pagi ° probis litteratis ; unius regni°probus litteratus, statim amicitiam-jungit-cum uniusregni °probis littcratis. ’ Imperii ° probus litteratus , statim amici-

tiam-jungit-cum *imperii° probis lilteratis.5. XLVII. *Existimans si amicitiam-jungereæum ”irn-

perii° probis litteratis non suflicere , adhuc allius-ascen-

(105) C : Si sapiens prope liabitét, eum ipsemet inrisere debelprinceps; si procul, legatos eum suo nomme invitaturos mitterŒ;hæc est idones arcesàendi norma; il

(loG) Liber Carminuni , lem. Taya, 0d. Tas-toua; (1 ,797-899 ).(107) Sic Il et ntraque rersio Tartarica. Noël Iitteram tcheou

perperarn vertitfamiliam Tcheou, dum contra adjectivi vice fongi-tur. Il : Magnam (tcheou) æquitatis et ritunm viam intelligit Mencius.

(108) Perperam Noël ; Ut pumex. ’(109) J z Eam ante oculus assidue baisent ul- exempluin quod

imitentur.

Page 122: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(Lxxvn) mur u , au. 1v. 117dans perpendit antiquitatis- homines , concihit e0rumversus, legit eorum libres. Si non nosset illos viros( 1 1 o) ,posset-ne°°-? l"Ideo perpendit eorum sæculum °. Illud est

ascendendo ( 1 1 l ) amicitiam-jungere °. .5. XLVIII.1Regni Thsi Siouan wang eum (112)inter-

rogasset-de primariis-præfectis , Meng tseu ait : Re: de-quibusnam primariis-præfectis° interrogas’?

Rex ait: Primarii-præfecti an non surit similes?M t. ait : Non surit (1 r3) similes. Sunt nobiles et con-

sanguinei’ primarii-præfecti; sunt (1 r4) diversæ familiæ’

primarii-præfecti.Rex ait: Velim interrogare-de nobilibus et consan-

guineis’ primariis-præfectis ’M t. ait: Si princeps habeat maguam culpam. (115),

tune admonent. Si ’szepius-iterata (reprebensione) , u0naudiat, tune mutant ejus (1 16) dignitatem.

5. XLIX. Rex *comm0tus ** mutavit-vultûs-colorem.

(1 1o) C :Si veterum dicta fleuve tantommodo perpenderet, necintimas eorum animi sensns sciret penetrare, nnmquid illustresbos vires , quasi contenais , examinare (cherry-Ian) dici posset?

(un) J : Illud est, cnm veteribns amicitism inire, eommquevis-lutes suas facere.

(1 12) J : Bogan’t quodnam foret primarii præfecti murins, que

potiuimum causa constitueretnr.(I 13) J : Primarii præfecti non omnes ejusdem gradus et. ordinis

surit.(1 I4) J : Quando princeps ad hoc murins non consanguineos, sed

sapientes sibi sanguine alienos promovet.(I 15) J : Gravem culpam qua regni ruinam invehere potest.(116) J : Peccantem principem dignitate exnit, eamque in Virum

sapientem transfert, qui ains loco frugurn et terra sacrificiis præsit.

Page 123: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

118 lumen Llllll 11 en. 1v.M. t. ait : [tex ne miretur’; eum res interrogaverit

subdilum, subditus non ausus-est non ’juxta-veritatem rrespondereJ

Rex colore stabilito , i. e. vultu serenato , 1Hieindevoloit interrogare-de diverse Emilia primariis-præ-

fectis. .M. t. ait : Si princeps habeat culpam , tune admonent;si 1*saizpins-ingrate, (reprehensione) non andiat , tuneabeunt , i. e. abdicant.

Page 124: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

MENG TSEU. l

Page 125: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

EX TYPIS EBERHARTI,COLLIGII IIGII GÀuI. ÎÏÏOGIA’II.

Vil dieu du Foin 8.-). n. la.

Page 126: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

MENG TSEU

MENCIUM

INTER SINENSES PHILOSOPHOS ,

lNGENlO, DOCTRINA, NOMINISQUE CLARITATE,

CONFUCIO PROXIMUM,

EDIDIT, LATIKA INTERPRÉTATIONE, A!) INTlleATIONIH TARTÀ-3161H UTRAHQUE REŒNSITA, INSTBUIIT, ET PERPIWO COIeIBNTÀRIO, E 8111161! DBPROHTO, lLLUSTBAVIT

STANISLAUS JULIEN,

SOCIETATIS ASIATICÆ PARISIENSIS ET LONDINENSIS SOCIÜ.

SOCIETATIS ASIATICÆ ET COMITIS DE LASTEYRIB IMPENSIS.

PARTIS POSTERIORIS CONTINUATIO.

LUTETIÆ PARISIORUM.

Il D CCC XXIX.

Page 127: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm
Page 128: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

. MENCII.LIBER SECUND’US.

bAPUT v.

flirta-lattis Kao tseu pars priorf

91.1 Km TSEU ait : natura veluti salix viminalisest; æquitas, veluti poculum. Hominis naturam facishumanitatem et æquitatem, quemadmodum salicemviminalem facis poculum.

Meng tseu ait: tu potes-ne («1) sequi salicis vimi-nalis naturam et eam facere poculum? Necesse estlædere et damno afficere salicem viminalem, ut cicin-de eam facias poculum. Si necesse sil; lædere etdamno afficere salicem viminalem ut eam facias po-

’ In hac ultima parte aster-inca, circules, etc., quorum usum vide,Libr. I, p. lui, consulta cultuli, non ut me levi une dimcultate liber:-rem, sed ne viros qui, primum Mencii librunn et mediam necundi partemlegendo, jam multum in lingam ninicæiatudio profecemnt, veluli rudesadhuc lirunculos babere viderer. Paucu adam perlai-nuque nous hicsufiîcere putaVi, utpote qui præcipuas Mencii dimcullntea in praceden-libus capitibus fuse explicuerim. Si quid forte desideretur, id locuplétia-aimul index, in dictionarioli morem dispositus, nbünde Inppeditabil.

(1) A, C, Il , J : Salicia minuscules , quales nahua aunt, intactos re-linqucre, videiicet cos nec tenure, nec contorquere,ut texendo pocuioidouei fiant.

Page 129: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

124 une" (lnix) iculum , tune nom etiam necesse est lædere acdamna aificere hominis naturam, ad illam faciendamliumanitatem et æquitatem? T6 inducere (a) imperiiliomines ad (3) subvertendam humanitatem et æqui-tatem, profecto in tué sermone est.

5. Il. Kao tseu ait: natura est velut rapide fluensaqua. Si derives illam ad orientem, tune ad orien-tem finit; si derives illam ad occidentem, tune adoccidentem fluit. Hominis ’natura non distinguit in-ter bonum et malum, Veluti aqua non distinguit in-ter orientem et occidentem.

î Meng tseu ait: aqua profecto non distinguit interorientem et occidentem 5 numquid non distinguit in-ter (4) sursum et deorsum? Hominis nature. bona est,veluti aqua it (i. e. fluit) deorsum. Homo nullus est

I non bonus; aqua nulla est non fluer" deorsum.

5. III. None aqua, si percutiendo facias subsilireillam , potes efiicerc ut transcendat frontem; si, ob-jecta mole cohibendo, facias ire (refluer-e) illam,potes

(a) J : latin verbia , quibua humanitatem et æquitatem non homini in-nataa, aed ex ejus natura, educationia ope, confiai-i nueria, hominea adhoc induci ponant , ut ha; virtutea , tanquann aibi non omnino neceuariaa,caca mente , negligerent.

(3) J : Ho significat aly’iccre (KM, 4, agi). Alii . quibus unentit Tar-taricua interprea , venant dan-nm, parimm.

(4) J : Aqna pmfccto val ad orientem, Ici ad occidentaux, [lucre po-taat ; aad iocoa declivea, neutiquam veto arduoa, natura petit.

Page 130: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(lux) LlBRI u, en. v. 125cflicere ut ascendat montem. lllud numquid aquænatura est? Istav (5) vi , tune sic accidït.

flamines possunt (6) adduci ad’agendum- malum.Eorum natura etiam est sic-ut (7) illud.

5. 1V. Kao tseu ait: vitam (8) voco naturam.Meng tseu ait:- un vitam vocas naturam , veluti al-

bum (9) vocas album ?-K. t. ait: ita.M. ait.- An albæyplumæ albedo est velot albæ nivis

albedo? au albæ nivis albedo estvvelut ,albi iu (la)

albedo 1? .K. t. ait: in» l5. V. M; si ira sit, an canis (I x) Datura est velut

bavais natura; havis natura, valut hominis natura?

(5) H: Aqua, non sponte sua nec prono impelu, sed isla vi qua eampercutis val mole objecta coerces, frontem tuam transcendit au: supramontem attollitur.

(6) J : Homines pariter, caca cupiditatum si impalai a immun midibonitatem. bumanitatem et æquitatem deserere cogi possunt.

(7) C : Homines, veluti aquæ, de quibus supra , in en qua Inn"! "1°.

repugnant, sapins , sui obliti, nituntur. I(8) J : Intelligit Kan Issu id quo homines sentîunt et se novent.(9l, J : Quamlibet rem albain , vel cujnslibet rei albedinem , indien.(l0) C: la , nomen lapidis preliosi , quo Sinæ imagines sculptas Jill.

muaica instrumenta, de. , conlîciunt.

(i l) J : Nature hic dicitnr de ca facultste, qua, sensuum ope, pecudes .baud secus ac hamines, percipiunt, sentiunt, moventur. A: sic, quan-tum ad principium vitale, animantia quidem ab homiuîbus nulle mododifferunt. Si vero innatam hominis naturam spectes , qui humanitate,æquitate, urbanilate et prudentia, cælitus illi inditis, constat, nonne abrutis animantibus, quorum natura in cæca sentièndi se se movendi l’a-4.

’cultate mue vernaux: , toto calo dilïertr

Page 131: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.26 maison (hui)5. V1. Kao tseu (la) ait: esus et color, natura (i3)est. Humanitas est interior, non exterior; æquitas estexterior,’ non interior.

Meng tseu ait: quomodo ais humanitatem esse in-teriorem , æquitatem exteriorem?

K. t. ait: si ille senior sit, nos seniorem dicimusillum ; non existit senectus in nabis ; perfnde ac si illesitralbus, nos album dicimus illum: quia ejus albedoexterius exista; Ideo voco illam (i4) exteriorem.

5. VIL M. t. ait: (15) Si albi equi albedo non difi’erat

ab albi hominis albedine, nescio an dictas 16(16) se-nem dicere equum senem, non differre à a?! senemdicere hominem senem! Porro dicos-ne 1th seniori lio-mine (17) æquitatem esse, au in n; senem revereriæquitatem esse?

A (in) Kan issu errorem suum cflutire pergit. ,(I3) J : Facultatem qua cibis ont coloribus delectamnr, nascendo ba-

bemus; idco cam voco naturam. Humanitas , quæ in cordis amure con-sislit, veluti’ciborum et colorum amer (sic), e nostro corde emanat, idcuillam voco interiorem. Ciborum sapas, et colorum nitor, quibus cibosdulces , colores ucro pulcbros dicimus, non in nabis, sed in externis rebus,versantur. Judicium illud nabis prolatum de rebus extemis quibus de-lectari saquant putamus , est quædam aquitatis species; ideo dico : tequilasest atrium , hoc est nutriments aliton-

(i4) H : lllam , i. e. æquitatem.(15) bitteras i in, omnium interpretum sententia, redundantcs ac men-

dosns, sustuli.(16) J : Ubi senem dicimus equum, ejus sencctutem ac nnnos tantum

spectamus; ubi vero hominem dicimus senem , ctiam inviti, venerationissensu movcmur.

( l 7) C: Diccs ne illam æquitatem qua soues rcvcrentia clignas habemus,in cornu: relate , qua: nabis extrinseca est, non vero in intima cordis sensu,

Page 132: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un! u, on. v. * 1275. VIH. K. t. ait: meus frater miner: tuncvdiligo

illum; regni Thsin bominis frater minor: tune nondiligo illum. Quia (18) ex me (rocailfectu moveor.Ideo illam voco interiorem.

Veneror regni Thsou bominis senem , etiam vene-ror (r9) meî senem; quia ex senectute hoc affectamoveor. Ideo illam voco (no) exteriorem.

M.-t.-ait: r6 libenter comedere regni Thsi (21) b0-minis tostam camera , non difïert à up libenter come-dere (sa) meî tostam carncm. Hæ (23) res, tuneetiam habent similitudinem. Cum res ita sit, num-quid «a libenter comedere tostam carnem etiam ex-terius est?

5. 1X. Meng ki tseu interrogans Koung tau tseuait: quare (Meng tseu) vocat æquitatem interiorem?

residere! Pana , ouin ille reverentise æquitas in nabis vigeat ac nperiatur,sequitur illam esse nabis intriusecam, hoc est, velnti bumauitatem,

c nostro corde osiri. h i(:8) Tartaricns interpres : Ex me nua oritur bic animi affectas. J : Hic

animi affectas à me une pendet; nemo illum a me extorquera Valet, Î. e-sd buna potins quam illuin amandum me cagerc nemo potest.

(19) Id est: meum patrem, vel aliquem e mon familia qui mîbî Mini!

senior est. t ’ ’ t(sa) J: Æquitatem.(si) I. e. Carnem a regui Tbsi bomine tostam.(a!) I. e. Carnem a me tostam.

(a3) J : Utriusque ferculi tosta caro meum appetitum , quemadmodumutrinsqne mais provectior ætas meam veuerationem, movet. Quia vide-licet gustus «pro tostam carncm palato inca jucundam, ac animisensusquo senem veneratione dignum , judico, mihi suut intrinsèci. Undc palet

acquitatem nabis esse intrinsecam. I

Page 133: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 28 , sinuoit (lxxxii)K. ait: expromimus corde nostram reverentiam,ideo illam vocat interiorem.

5. X. M. Ir. t. ait: Si pagi homo nua auna seniorsit mec fratre natu majore, tunc utrum reverebor’!’

K. t. Ait: revereberis fratrem natu majorem.Mlle i. Si vinum infundam, tune utri prius?T K. Ait: prius infundes vinum pagi homini.

p M. Ir. t. ait: Si 16 revereri (24) sit. in bac , sima bo-norem exhibere sit in i110, revers est in extrinseco,

non est ab intrinseco. A5. XI. Koung tau tseu non potuit respondere. Il-lud dixit Mencio.

Meng tseu ait: ( quære ab eo) a an revereris pa-truum , au revereris fratrem minorem » ?-

Ille profecto dicet: reVereor patruum.Die illi: si (25) frater minor avi spiritum repræ-

sentet ,’ tune utrum revereberis? IIlle profecto dicet: reverebor fratrem minorem-.Si tu quæras (26) in quo situm sit 1:6 eum reve-

reri patruum. VIlle, profecto dicet: quia (a7) stat in sede.

(a4) A: Si a fratris majoris conditions . . . si ab bospitis conditions peu-deat , revers a rebus externis , non a me ipso, sire a meo corde, hac reve-rentia , bic honor exhibendus , vernit.

(25) C , J : Si in pareutalibus majornm defnnctorum cæremouiis , valfrater minor avi persanam agere jubeatur, eum omnes baud accus ac ipsumavum reveœri debent, quia ucmpe îplins avi locum teuet cumque repre-

sentat. I(26) J : Qua de causa jam non patrnum, sed fratrem minorem revereuur.(s7) G : Fratrern minorera revererî autehabeo, quia avi, cujus majori

quem pulsai revenntia tungar, personlsn repræseutat.

Page 134: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(lxxxiii) Lulu 11, ou. v. 129Tu etiam die illi: quia (28) stat in sede. T6 constan.

ter (29) revereri est in fratre majore; ce brevi mo-mento revereri est in pagi bomine.

5. XII. Ki tseu audiens illud ait: (eum debeo) re-vereri (3o) patruum , tunc revereor, revereri fratremminorem, tune revereor. Revers est in extrinseco,non oritur ab intrinseco.

Koung tau tseu ait: hyemis tempore, tune bibocalidam , æstatis tempore, tune bibo frigidam. TCumita sit , numquid 1:6 bibere et «a comederle etiam suntin extrinseco (31)?

5. XIII. Koung ton tseu ait: Kao tseu ait: natura(32) non houa , non mala est.

(:8) H: Nuper bomiui alieuigeua , prias quam fratri maiari, vinum ob-tuli , quia bospitis agebat persanam , que fratris conditiaui, in convivio,longe præstat. S (et in suds, i. e. bospitis locum tenet.

(:9) Il : Sed fratrem majorem , sut patrnnm revereutia constanti ac per-petua proseqnimnr , dom contra non niai brevem ac quasi temporaueumbouorem vira alienigena: , ut pote bospiti , frutti minari, ut pote avi spiri-tum repræaeutanti, exhibemns.

(’60) H: K4" (ses, ex bis Mencii dacumsntis, qua: oinscaptum superant,vitiase concludit illam venuatianem tous e fratris , tous ex patrui condi-tions oriri.

(51) A: Koung tau (son, Meuciî mentem assecntus, propositam diflicnlta-tem facile ex’pedit. H z Quamvia sqna sire calida sire frigide mihi extrinseca

ait , tameu id quad deliberat au banc reliillam bibere apostent, mesmens est. Quamvis meus patrons sive mens frater minas mibi sint extrin-seci , tameu id quad deliberat au hune vel illum revereri me oporteat,mes mens est. Ideo cqniths, que ex intima mentis me: judicio nescitur,mibi intrinseca est.

(3:) A, J : Bamiuem nasceutem uemo bannira, nemo malnm dicerspo-test; sed virtutem sut vinum ex edncatione et aliorum exemplis barrit.

1

Page 135: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

13a nanar (lxxxiv)Quidam siunt: natura potest fieri houa, potest fierimala. Ideo ubi Yen (33) et Won exsurrexerunt, tunepopulus amavit honum; ubi,Yeou et Li exsurrexe-runt , tune populus amavit (34) sævitiam.

5. XIV. Quidam aiunt :1 existit (35) natura houa,existit natura mala. [taque eum Yao esset princepstamen exstititSiaug; eum Kan seau esset pater , tamenexstitit Chun; eum Tcheou esset (36) fratris majorisfilins , ac præterea esset princeps , tamen exstiteruntWei tseu ki , et regia stirpe ortus Pi kan.

Nunc ais naturam esse bonam. Si res ita sit, au illi(37) omnes errant?

5. XV. Meng tseu ait: si (38) sequatur animi af-fectum, tune potest esse bonus. Ideo dico, (39) houaest. î Si agat malum , non est cælitus inditæ facultatis

culpa.

- (33) Watt mg et Won mang, optimi imperatores faste, quemadmo-dom l’eau mg et Li mang pessimi et sarissimi.

(34)’Bet Glitteram [me interpretautur tubas, tumulus. E, alio loco : passignifient , malum, nequitia.

(35) A: Quidam nasauntur ita boni, alii in pravi , ut nec bi bouorumexemple meliares fieri , nec illi praVorum sacietate depravari quant. Ima-peratar Yao (E) subditum suum Siang ad virtutis studîum couverture nonpotuit; improbus pater Kan sans filium suum Cluny: pervertere nequivit.

(36) G : "il (son Iti et Pi lien, nefaudi imperatoris Tcheou patrui tarant.Idem interpres aliquid manda: buic Mencü loco subuse putat. J : Val gras-tante imperatoris Tcheou tyrannide, n’ai tseu hi et Pi han Virlutiblu lui!clamerunt.

(37) H, .1: Tres un viri de quibus supra. ncmpe Mme hi un. Kong cou(au et Kan issu.

(38) Si homo innatis animi molibus obtemperet etc.(59) A: bomiuis nature, bous est.

1

Page 136: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

Lulu n, car. v. 1315. XVI. Misericordiæ animum bomines omnes lia-

hent; pudoris (4o) et odii animum bomines omnes,habent; ohservantiæ et reverentiæ animum hominesomnes habent; (4l) approbationis et vituperationisanimum homines omnes habent.

Misericordiæ animas, humanitas est;pudoris et ad iianimas, æquitas est; ohservantiæ et reverentiæ ani-mas, urbanitas est; approbationis et vituperationisanimas, prudentia est. Humanitas, æquitas, urba-nitas, prudentia, non ah extrinseco conflatæ saut innabis; nos ab-initio hahemus illas: solummodo non(42) cogitamus.

Ideo dicitur: si quæras, tune assequeris illas; sirelinquas, tune amittis illas. Quidam (43) alii-ab-aliis(discrepuerunt) duplo , uintuplo , (44) quidam inex-putahili numcro, qui non potuerunt exhaurire suamcælitus-inditam-facultatem (45). I

(40) Pndar quem ex propriis cnlpis, persentimns, adiam quad aliena

uequitia in nabis mavet. I(il) Sic ad verbnmrjuxta utrumque vessiouem Tartarieam. CM, est’ houant, virtutem proburs, lardera, [si veto vitiurn, improbitatem on...parure.

(la) A, C: Non cogitausus nec in nostro corde quærimus: ses virtutcs ,(humanitatem , æquitatem, urbanitatem et prudentiam) quas, ab initia

q cælitus inditas , possidemus.

(43) C: Ubi bas virtutes amisere, continuo in malum delapsi , a virisbonis plus minnsve diffusant.

(44) Alii , a viris bonis immensum quantum distant; h

(45) J : Ex que misericordiæ, pudon’s et odii semas (vide supra), ve-lut e faute detluunt.

Page 137: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

132 MENCH i l (lxxxv)5. XVII. Chi bing (46) ait: A cælo producta mul-titude populi habet materiam ([17), babet formam senregulam. Populo cælitus indita natura est. Amat banc

pulchram virtutem. vV Confucius ait: qui fecit bos versus, ille novent (48)viam! Itaque si baheatmateriam, necessariobabet for-mant sen regulam. Hæc estî populo (49) cælitus in-dita natura; ideo amat banc pulchram virtutem.- 5. XVIIÏ. Meng tseu ait: divitihus annis , e po-pulo multiboni (5o) saut,- in infelicihusannis, e populomulti improbi. Non quad cælitus demissa (insita) fa-cultas ° differat , sed quia illi præcipitarunt et immer-serunt (51)suum cor, sic (52) accidit. ’

5. XIX. Nunc triticum seris ac huma cooperis.Hæc terra eadem, sationis tempus præterea idemfait. Abundanter crescit et quando venit (53) solstitiitempus, simul maturum est. Quamvis existat inæ-

(46) A: Liber Carminum , toma Ta ya (1,797 - 11,889) , ode Tching min

(5,451 4,822). a(47) J : Matériau: , Le. corpus .- formam , i. e.’recta1ntrationem. Tas est«gala (4,917 ); homo enim actas suas, recta ratioue, claqueur regals,’(1 : 9,866) dirigit.

(48) A , Il , J , Z: Noverat bominis viam, i. e. bominis affectas perfectenovent.

(49) Sic Tartarici interpretes. J : ping. i. e. tenere , custodire , i, i. e.constans. Quasi dieu (Z) illa uatura quam homo nascens scraper accipit ,tenet, babet , fovet.

(Sa) E: lat, i. e. chou (1,322) bonus.(51) Z s Cor suam in mais capiditatibus demerseruut.(5:1)J : Sic in vitium nititar.(53) J : En anui tempestss qua terra: frages maturitatem asseqnamur.

Page 138: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(lxxxvi) un: Il, on. v. 133qualitas (54) , tune terra hahuit hic pinguitatem ; illicsterilitatem , pluviæ et roris alimonia ac bominis la-

bor non fuerum æquales. ,5. XX. ldcirco quæcumque ejusdem speciei nant,

hœc omnia mutuo similia (55) surit. Quare solum-mode, quoad hominem, dubitas de hoc. Sancti virinohis specie similès surit.

5. XXI. Ideo (56) Loung tseu aiebat: si (quis), nonnoscens pedem, facial); (57) calceamen, ego scio eumnon facturum cophinum. Calceaminaî mutuo (58) si-milia sunt, imperii hominum pedes similes sunt.

5. XXII. Os, quoad sapores, habet similem (5g)appetitum, quiaI ya (60) prius invenit id quad no-strum os amat.

Si, quoad sapons, ejus cris natura ab hominibusdiscrepuisset, veluti (os) canum et equorum qui nobisnon ejusdem speciei surit, tune (61) imperii homines,

(54) J : Simultam hic, exigu-m illic azoteux colligîn, id inde venir quad.

(55) J : Eamdem naturam habent. Quue igitnr nolnm hominem eiuldemce alii boulines nanar: me dubitu?

(56) E: Long au , vir inter velu-es npientin ohms.(57) 1: Calao-men pale: son textili herba confectum.

(58 ) C z 0mnea calcei pedia formaln habent, omnes aimiliter ad pedemnpti nant.

(59) J : Littera chi proprio signifient gallice: trouer un mon de son goût,la goût qu’on a pour la! ou fol mais.

(Go) E : Iya en: magistrats. in regina fiai, tub principe Watt un;(4,235412). Arte coquinerin famoans canait.

(61) Tartan-ions interpreu: Tune imperii houilles qui lmlnt "pour,quemodoroû I ya apure. laqueront"!

Page 139: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

134 MERCI! (lxxxvii)(dum cibos) appelant, quomodo omnes (62) seque-rcntur I ya quoad sapores.

Quoad sapores, imperii homines necessario appe-tunt (dapes conditas juxta) I ya, quia) imperü homi-num ora mutuo similia sunt.

5. XXIII. °AuriS etiam sic. Quoad sonos , impe-.rii homines necessario amant (63) musicæ præsidisKouang melodiam , quia imperii hominum aures mu-tuo similes sunt.

5.XXIV. ° Oculus etiam sic. Quoad (64) Tseu ton,imperii hominum nullus non sentit eius pulchritu-dinem. Qui non sentit 1 1’05 Tseu ton pulchritudinem,

Cæcus est.

5. XXV. Ideo dicam: os, in saporibus, hahet si-milem appetitum; auris, in sonis,’habet similemauditum; oculus, in coloribus, babel: similem pul-cbritudiném. Quand cor, an solum non habet quodsimiliter (65) approbet (atquc amet)? A

5. XXVI. Id quad similiter approbat, quid est?i Dicitur ratio et æquitas. Sancti viri solummodo prilmi

(6’) L 0- napel condire jam en) nrtem quam invenit I ya. i : thraunggallice : suivre, sa modela- sur , ID conforma à. 1

(63) Sic Tartaricus interpres; nlii legnnt Su Iwuang. E : Mcng tseu in-telligit Tua ye (2,059- u,374) qui in regina Tri): (5,930) musicac [nacresruent.

(64) E: Pnlchcrrimuo juvenis, cujus forma: decorem eximium laudatLiber Carminum, libro Kouo [bang (1,539- 12,27!) oda char: 7’600! [ou zou(a, 275 - 4.028 - 3, :50 -9,31 a).

(65) Sic G, il, J, Z. Perpenm Noël.

Page 140: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(lxxxviii) mm u, en. v. 135assecuti sunt id quad nostrum cor similiter approbat.Itaque ratio et æquitas recreant nostrum cor quem-admodum caro pecudum (66) recreat nostrum os.

5. XXVII. Meng tseu ait : mentis (67) N ieou chanarbores fuere pulchræ. Quia illæ confines erant magniregni, ascia et securis impetiverunt illas. Possunt-ne dici pulchræ? Tunc illæ quæ diu noctuque cre-verant , quas pluvian: ros irrigayerant, non carueruntstolonum et surculorum pullulatione. Boves et ovesinsuper deinde depasti sunt (68) illos. î Ideo (mons)sic denudatus est. Homo videns illum sic denudatum,putat illum nunquam habuisse arbores. Id numquidmontis natura est?

5. XXVIII. Quamvis (69) sic, quad servatur (i. e.inest) in homine , nonne est humanitatis et æquitatis

(66) J. Thsou , bave. et agui qui herbic nomma. Hun, une: et porciqui grain vacuum.

(67) J :Nioou ahan, mons in regno fiai, cd Euronotuln Inn-gens.

(68) J : littera (CM ad stoloneo et cumulas refertor.

(69) B : Quamvil fane nuque Id vitæ finem , in virtnte excolendn , per-sevenre non posoit homo, (quemldlnodum prædictæ arboren’, que turnoecure succins, tutu pecudnm mont: depuis, diu creccere ne pullularenequiverunt , dieu-ne humanitctia et aquitain sensu: homini nucenlinon fuisse centon datas r E : un". i. e. liai (1,552), inclue. l : Homo promuaudit , ut primnm nathan: exuit boniutem ,perînde ne mons denudalusvidetur, poctquun lignntorum mures virentem ejul divan) demeuue-mut. Sed lice! natunlin bonitu , dia neglecta eut vitiic contâminata, exbominis corde penihn ennniue videntor, nunqualn "mon in entînguiiurut repullulue non pouît.

2

Page 141: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

o

136 une"animus? r6 eum deseruissc suum natura bonum cor,etiam est veluti erga arbores ascia et securis quequotidie impetunt illas. Potest-ne dici (70) pul-cllrum?

. 5. XXIX.Quod ubi (7 1)diei nocte (72)repullulavit,nib (73) placidam diluculi auram , quoad rô amare etodisse, ad hominem mutuo illud accedit(74) tantillum.

Tune id quod interdiu (75) agit insuper impe-dit (76) et perimit (77) illud.

5. XXX. Postquam impedivit illud repetitis vi-cibus, tune liujus noctis aura vitalis non potest illudconservare. Ubi noctis aura vitalis non potest illudconservai-e, tune (78) illud distat a brutis non longei. e. non multum.

Homines videntes illud simile brutis, iilud pu-

;o) J : Quasi diccret : cor, cupiditatibue minore laccsnitmn le percus-sum , omne decus’amisiue.

(7l) Sic J. et plurimi: i. c. nocte quæ diei transacto succedit. Mite: H;de dië tuque ad noctem. C: loquitur de corde cœlitus dito.

(7a) J : Nathan: bonitatem revixisse indien;(73) C: Quando scilicet mens, sedan) cu’pidinnmdtumulm, quieicii.

(74) C: lllo tempore, nanar-lis bonitu benzin- union, optima mentiscogitations: pullulant, ntqne , si apodes unon que virtutem, et odinnquo vitin proneqnitnr homo , oins me!" anomal bominum menti jam

toutiiium accedit. . .(75) Il : lntelligît action" que tutu [aluminium , tout æquitaü repu-

gnnnt. *(76) Kan est proprio aiicnjua manus maniois impedire.7) H : Tnnfillnm illud redivivae virtutis germen perimil et enecnl.

(78) Tune a brutis, quæ rationc curent. bonumquc et adula distinguerc

nesciunt , non multum difl’erl. ,

Page 142: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(lx-xxix) un! n, CAP. v. J37tout mmquam habuisse innatam facultutem. 1d num-quid est bominis naturalis (7g) affectas?

5. XXXI. î Ideo si obtineat suum alimentum (80),nulla res non crescit; si amittat suum alimentum ,nulle res non decrescit, i. e. non perit.

5. XXXII. Confucius aiebat: si custodis , tune re-manet, si dimittis, tune perdis. Exeunti, intrantinon est fi;um tempus. Nemo novit ejus directioncm.De ° corde loquitur (81).

5. XXXIII. Mengwiseu ait: nolite mirari regem(82) non prudentem (83) esse. .

Quamvis sit imperii facile crescens (84) res, si»uno die sole calefiat, et decem diebus frigeat , nul]:est qua: possit creseere.

T6 meum invisere etiam (85) rarum crut. Me re-fgresso , qui (86) frigefaciebant , «nichant. I

(79) Il: nanisoit-r et aquitu, umn est; mali mur (de), est 8380903;polentas nmnndi mnlum , est innata facultu.

(80) E : De mentis arboribus ne de bominis corde loquitur.

(81) Il: huque boulines cor suum cedulo curare, fovere, alere debent.Inde (G) uccidet ut in omnibus que interdiu sans, non nid native boni-tu miclbit.

(82) Il : Regni nui regem intelligit.(85) H : Non ponce viror "pieutes , mente penpicaci, distinguere, illis-

que varia ndministrationir munera committerc.(84) H : Planta, en omnibus qua: imperium val orbi: complectitur , fa-

cillime «encens. I(85) H: Bec respondent verbis : si une die.

(86) A , H : Ut primum a rege discecseram, asseutnores et obtreetatorcs,turmatim ingressi. principis animum , in: virtutis igue paulisper incalcu-

2*

Page 143: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

r38 une" (ex)i Ego natis val existentibus germinibus (87) quid(prodesse poteram)?

5. XXXIV. Nunc latrunculorum ludi ars,exiguai ars’est. Si non unice applicas animum, si non maxime

contendis voluntatem , tune non (88) assequeris. Ithsieou universi regni optimus est latrunculis lu-dere. Si, dumI thsieou docet duos hamines latrunculas,hic T unus homo, unice applicans animum ac maximecdhtendeiis voluntatem , solummado (magistrum) Ithsieou audit , (89) alias 9ere homo , licet audiat il-Ilum , toto anima arbitretur esse anseres jamjam ac-cedentes , et cogitet, tenso arcu algue alligata sericofune sagitta , jaculari illos, quamvis eum i110 liomine Asimul studeat , numquam æquahit illum. An , propterillud , eius prudentia non (90) adæquat? Respondeo:(91) non ita. i. e. non en de causa.

5. XXXV. Meng tseu ait: piscis est id quad ego-appeto; perna ursina etiam est id quad ego appeto.

conteur, pnvia aermanibua pessimiaque conailiia frigefaciebant. l : En:mpandent verbia: et dm diebul, etc.

(87) C : Virtntia gamina in regia corde aliquantiaper , me udhortante,cohorte, illico encenbantur. Numquid prudentiam et virtutem regia impro-borum societate in corrupti, perficere adlmc patentai? .

(88) Il: Ta, i. e. banc artem , hune ludum callere.(89) H: Menciua rcgni T’ai regulum pentrîngît, qui npientiæ præccpta

aure tamtam , non corde , accipiebat.

(go) Se. alteriua viri prudentiam , aeu innatam aolertiam.

(91) I: 8ed quia acri et intenta anima non audit.

Page 144: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(exi) - un] u, cs9. v. i 139Cam sambas non passim simul obtinere, reliuquopiscem et capio (92) pernam ursinamJ

5. XXXVI. T6 vivere etiam est id quad ego ap- .peto; æquitas etiam est id quad ego appeto. Quandoutrumque non possum simul obtinere, relinquo sivivere et capio æquitatem.

T6 vivere etiam est id quad ego appeto. Cam idquad (93) ego appeto majoris momenti si: quam ravivere , ideo (94) præter fas (vitam) non ” obti-

neo. sT T6 mari est etiam id quad ego odio habeoî Cum

id quad (95) odia habeo gravius si: quam «a mari , ideo

in calamitate (periculo) , non * fugio.

5. XXXVII. Si eorum quæ homines exoptantnihil superaret a; vivere , tunc omnia quibus passentobtinere vitam numquid non adhiberent?

Si earum quæ homines aderunt nihil superaretr6 mari, tune omnia quibus passent effugere muniscalamitatem, numquid non facerent? .

Cum res (96) in sit, tune licet viveret, tamen

(9:) -l:l: Que piseem enquisito sapote multum aupernt.

H : Se. aquitas. i(94) Mule, nquitatem amplexua et secntua, mortem oppetere, quem ,eam transgreuns, vivere.

(95) Il: Se. iniquitas. (Inn) iniquitaa perieulo marlis præponderet , in-gmente leto, fugue nolisa.

(96) il: Cum bominis cor solum nquitatem omet , tune, vitam , lœssnquitate , scrute non Instinct; eum bominis cor solum iniquitatem

Page 145: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 4o une" * (xcii)(97) non * adhibet. Cum res in sit, tune (licet) pos-set sic eifugere calamitatem, tamen non * adhibet,mal non * facit.

5. XXXVIII. [taque si (98) optare vehementius’quant vitam, ra odisse vehementius quam mortem ,inon solum sapientes habent hos mimi sensus, sedetiam homines omnes habent illos. Salummodo sa-pientes possunt non perdere illos.

5. XXXIX. T Unam (99) scutellam arizæ coctæ,unum (r00) vasculum jusculi si obtineat (101), tunevivet , si non obtineat, tune peribit.

Si, alta voce vocando, des illi , val incedens inlviahomo non accipiet; si postquam pedibus conculca-veris illa, des illi, mendicans homo nihili faciet,i. e. respuet illa.

5. XL. a Decem (son) millia tchoung : tune , si, nondistinguens ritusict æquitatem , accipiam illa, decemmillia tchoung mihi quid addent? An propter pala-tiorum et domuum splendorem , an (propter) uxoris

oderît, tune iniquitatis liman ingrediendo, mania periculnrn vitue nonsustinet.

(97) C : l. e. inlquitate, ut vitæ «and: vel mortis viande mais mi.refngit.

(98) l. e. non solum sapientes, sed etiam omnes homines æquitatemmugis quem vitam amant, iniquitatem vero mugis quem mortem oderunt.

(99) H : Tan , vas arnndineum.

(100) H : Taou, vas ligneum.(La!) J : Se. homo fume [abonnâ-

(ios) Il z Intelligit digaitatis stipendium. Quamvis, inquit Mens (un,

Page 146: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(xciii) Lieux n , en. v. 141et concubinæ sustentatianem , un ut illi quos cognOScopauperes et egeni obtineant (103) me?

5. XLI. Nuper propter (104) 16 ipsum perirc,tamen non accipit, nunc, propter palatiorum et do-mnum splendorem , aga illud!

Nuper , propter r6 ipsum perire , tamen non acci-pit, nunc, .propter uxoris et concubinæ sustentatio-nem, aga illud.

Nuper, propter r6 ipsum pet-ire non accipit, nuncut illi quas cognosco pauperes et egeni obtineant me,aga illud. A?» (105) hac num etiam non possum abs-tinere? n Id dicitur amisisse suum innatum car.

5. XLII. Meng tseu ait: humanitas, bominis corest; æquitas bominis (106) via est. LTô relinqueresuam viam et non sequi illam; amittere suum cor etnon scire quærere illud, proh rem miserandam!

5. XLIII. Si (homo) amiserit (:07) gallinam autcanem, tune scit quærere illos; si perdiderit cor,non scit (108) quærere illud.

homini innatus ait urbanitatis et æquilatis semas, quosdam invenias cupi-ditatum caligine ile obcæcatas ut immensa stipendia, immensas ope! snon habita rituum et æquitatis ratione, accipianl. -- [Van (choung, 10,000

æris campani mensurse. (Noël) .(103) J : Obtincant mon beneficia ,ac se mihi (Il) gratos exhibent.(104) l. c. quamvis jam jam periturus sit. - Aga-illud , i. e. aceipio il-

lud (H). -(:05) B: Littera ahi (hoc) indicat rô 10,000 anis campani mensuras,proptcr palatia , mores, egenos , aceipcrc. ,

(106) il: l. e. bominis rcgula, norma.(:07) Yvon sang, habct perditum , i. a. perdidit.(:08) Il a Non seiunt illud custodirc , alere , illi sedulo invigilarc.

Page 147: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

142 nunc" (xciv)Doctrinæ (109) recta norma. non est in alla re:quærere hoc amissum cor et nihil amplins.

5. XLIV. Meng tseu ait: nunc existit(1 la) ano-nymus digitus. Curvatur et non extenditur. Non af-fert morbum au: dolorem, nec nocet negotiis. Si quisexistat qui passit extendere illum, tune non exis-timat longinquam regnorum Thsin et Thsou viam,quia (1 1 1) digitus non similis est hominibus.

5. XLV. Si digitus non similis sit haminibus, tunescit adisse illud; si cor non simile sil: hominibus ,tune non scit adisse illud. Id dieitur nescire (1 ra)

species. I I5. XLVI. Meng tseu ait : arborem Toung quam

ambabus manibus capias, arborem Tse quam nuamanu cantineas, homines si velint educare, omnessciant quomodo 1 alain; (113) illas. Quod attinet adpersonam (114), non sciant quomodo alant illam.

(109) H : Liman: hic mon cognitionem un scientiam et actiones com-plectuntur.

(no) J : Quartus digital. Perperam Noël digitus loden.

(l "l H: Qui! oins digitusfaliarum homiuum digitis , qui recto exten-dnutur, paululum dissimilis est, ut medicum adent, lougum lier racers:non refugit.

(1 la) B : Nescire quseuam res levis momenti sint, quænam gravis mo-menti.

(l 13) Il : Quomodo plantent , irrigant illas.

(l 14) J : Littera chia os, ventrem , cor et voluntatem complectitur. Nes-cîunt quomodo cor , partem sui nobiliuimam , conservent , foveant , eiquesedulo invigileut. Numquid forte honnisses, se ipsos minus quem pumilasarbores amunt!

Page 148: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, en. v. 143N umquid sa amare persanami non adæquatarboresToung et Tse P Valde’ non (1 1 5) cogitant!

5. XLVII. Meng tseu ait : homo quand corpus,conjuncte illud amat; si conjuncte (i. e. totum) illud(1 16) amet , tune conjuncte illud alit. Si non est uniuscubiti au: unciæ pellicula quant non amet, tune nonest cubiti au! unciæ pellicula quam non alat. Ut exa-minet ejus (1 17) bonum et malum, numquid existitaliud? In (se ipso (1 18) sumat illud et nihil amplius.

5. XLVIII. Inter membra , surit nobilia (119) etignobilia; sunt (120) exigua et magna. Noli (la!)propter exigua nocere magnis, noli propter ignobilianocere nobilibus. Qui alit exigua, est exiguus homo;qui alit magna , est magnus homo.

5. XLIX. Nunc existit hortulanus: si negligat

(115) Gallice : (J’ai le comblais l’aveuglement !

(1 16) Il, A : Homo omnes sui corporis (sui ipsius) partes pari cura fovet,nullam hdi ant levissimam injuriam pati sustinet. Vid. ont. 114.

(117) Eins,l. e. 795 alere. Si scire velit utrum se ipsum bene du nec-ne ,tantum perpendat quamnam sui partem diligentius foveat, cm habent.

(1 18) H : In se animum refluent.(119) H : Cor et voluntas , domini instar , variis membru imperant, ideo

nubilia sunt; os, venter, etc. , domini (i. e. nordis) jussa facessnnt, ideoignabilia habentnr.

(un) B: De iisdem membris loquitur. Vid. net. 119. C: Non (solum decorde , aure et ventre, sed etiam de oculis , pedibus, manibus , etc. , I0-

quitur. i(1:1) Sic B. H: Noli, saigna membra Honda, magna negligere, sut iisnocere.

Page 149: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

144 ’ 11men (1cv)arbores (un) Ou et Kia-, et alat silvestrem zizy-phum, tune censetur vilis (123) hortulanus.

, 1 Si guis (dum) alabat suum unum digitum ,perdide-rit suum humerum et darsum , et non sciat, tunc est(1 a4) lupo cnrrenti similis homo (125).

5. L. Potui et esui dediti homines: tunc alii vili-pendunt illos, quia illi , alendo (126) parva, amit-tunt magna.

Potui et esui dediti homines, si (1 a7) non haberentsi amittere, tune os et venter numquid tantum cen-screntur unius cubiti au: unciæ pellicula?

5. LI. Koung tau tseu interrogans ait: similes sunthomines. Quosdam existimari magnas viros,qu0sdamexistimari parvos viras, quomadâfit?

Meng tseu ait; Si obediat suis magnis memhris ,existimatur magnus homo; si obediat suis parvis mem-bris, existimatur parvus homo.

(in) H: Duæ arbores pulcherrimæ, quarum lignqu magui altimatur.

(125) I. e. radis, anis sua: igues-us.

(124) H :anus visu acerrimo præditus est; sed, dona curait, bouline!ipsi a tergo imminentes, reflexo capite, Vides-c naquit.

("5) H : Qui! hampe, du banc rem carat, siam , et quidam majorismomeuti, rem negligit.

(116) A : Qnia dum 0s et ventrem , exigus sans corporis partes, aluni ,ces et menton , corpus-in duces et dominos, ueglectui habent.

(1 a7) Il: Si hujusmodi boulines cor suum passent etiam sedulo alcro,tune os et venter, a quibus nostra vita peudet,,et que ideo alerc deccl ,eoutemptui non esset.

Page 150: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(xcvi) 1.113111 11, en. v. 1455. L11. K. t. t. ait: siiniles sunt humilies. Quas-

dam obedire magnis membris, quosdam abedire par-vis membris quomodo fit?

M. t. ait : quoadî auris et oculi muons , eum. non engitent, oifuscantur rebus (1 28). Si res (1 29) oceurrantrebus , tune seducunt illas et actum est. Quand cor-dis muons ,tunc cogitat. Si cogitet , tune (13a) asse-quitur; si non cogitet,tunc non assequitur. (131)sans id quad Cœlum dedit nabis. Si (homo) prius (1 32)firmiter teneat magnum, tune parva non possunt (1 33)abripere. Qui hæc agit est cal dicitur magnas homoet nihil amplius.

5. LIII. Meng tseu ait : est Cœli diguitas, est ho-minum dignitas. Humanitas, æquitas, rectitudo, fides,ac 1:6 lætari bono indefesse , hæc sunt Cœli dignitas.Principatus , supremorum tribunalium præsidis dig-nitas , primaria præfectura , hæc sunt hominum dig-

nitas. v5. LIV. Antiquitatis homines (134) excolebant

(ne) 11 .- 8m11, colorum.(1:9) H : Si soni et colores auxibus et coulis occurraut.(15a) Z: Illico videt utrum res quas videt aut audit houent: sint nec-ne.

a (131) H 1 Cor, auras et oculos intelligit.(131) Z : Si homo cor et meutem nobilissimam sui partem esse seiat , ac,

priusquam 1mm externarum (C : sonarum et colorum) illicio irretiautursca limiter servare, ac sedulo alere curet, tune (G) noria en tanlum andietqua: audienda sont , oculus en tautum videbit quæ videre deeet.

(133) C : Non possunt cor ad id adducere ut prava rerum externa’rumvisione ant auditione campant. - Abripm , i. e. divertere, seducere.

(154) Il : Humanitatem, aquiulem , rectitudinem , lidem exealebant.

un

Page 151: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

146 une" ’(xcvii)Cœli dignitatem , ac hominum dignitas ( 135) seque-

batur.. Hodierni temporis hamines, excolendo Cœli dig-

nitatem , quærunt hominum dignitatem. Postquamobtinuerunt hominum dignitatem, abjiciunt Cœlidignitatem. Tune id dementiæ cumulus est. Deniquepnecessario (136) pereunt et actum est.

5.1 LV. Meng tseu ait z 16 optare (137) nobilitatemest hominum communis animas. Homines. omnes ha-bent nobilitatem (138) in semetipsis; tantummodonon (139) cogitant.

Id quad homines nobile putant non est cœlitusindita nobilitas. Quos Tchao meng (1 4o) nobiles fecit,Tchao meng potest ignobiles reddere (141).

5. LVl. Carmen (14a) ait: inebriavit nos ex vina ;satiavit nos ex virtute! Id significat: satiavit nos ex

(135) G: Dignitates sponte sua veniebant,i. e. illis (J) minime ambien-tibus conferebautur.

(156) Aliter A 1 Collatam ab hominihus’dîgnitatem perdunt.(157) J : flamines eam nobilitatem quai ex prædictis dignitatihus ori-

tur, vulgo exoptant.(138) Il : Cœli dignitatcm . sa. humanitatem , æquitatem , [idem et rec-

titudinem , intelligit.(159) Il: rebus externis, nempe cupiditatibus, mentern suam ofi’uscari

sinunt.(140) Il : Tchao meng, regni Tsin reguli primus minister.(141) H: Homines igitur eum debent excolere ac præcipuo studio lm-

bere nobilitatem quam , ipsarum naturæ inhærentem , 11eme adimerepotest.

(14s) A : Liber Carminum toma Ta ya(1;797-11,889), ada Ki tsoui (5

861-11,5a3). A

Page 152: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(xcviii) 1.111111 11, en. v. 147humanitate et æquitate. Ideo (sapiens) non appetit.hominum exquisitæ carnis autoptimi milii saporem.Bona fama ac magnæ laudes conferuntur in ipsum;ideo non exoptat hominum acu pictas vestes.

5. LVII. Meng tseu ait: humanitas vinait inhu-manitatem quemadmodum aqua vineit ignem. Quinunc temporis exercent humanitatem aguntvelut qui,uno scypho aqua plana, exstinguere (vellet) uniuscurruslignis ohustiignem, ac , igne nan’ exstincto, tune

Idiceret : 1 aqua non vinoit ignem. Hoc modo adhuc(143) adjuvant illos qui maxime (144) inhumanisunt. Etiam denique necessario pereunt et actum est.

5. LV111. Meng tseu ait: quinquefruges greno-rum optimæ surit. Si non maturuerint,non sunt sicutplantæ (.145 ) I et Paï. Humanitas etiam residet inmaturitate et nihil amplius.

5. LIX. Meng tseu ait: Cam I docerct homines

(143) H : In , i. e. tseu (874) adiante. G: Humanitas (aire honestas) p0-test cane vincere inhumanitatem (sive cardia neqnitiam); si veto homineshumanitatem non tatin animi viribus, sed molliter tantum et defunctarieexercent , tune inhumanitatem .( leu pravas cupiditates) vincere ne-quibunt.

(144) C : Tune inhumani homines, hoc audito, humanitatem perfectecacolere dificillimum me puant. se continua in suam inhumanitatem ,i. e. in cupiditates,profundius demeni, elfrauis libidinibns habenas la-xant. et cœleste rationis lumen penitus castiuguunt. donec tandem nihilmali intentatum reliqueriut. J : Aliorum hominum inhumanitatem et ne-quitiam exemplo sua adjuvant et adaugent.

(145) B : Nomeu duarnm plant-mm qui: cerealibus herbis similes sont.Baron fructus dulcis est, sed (G) multum abest ut quinque frumenti spe-cies pretia ant sapore adnquent. - Non sautaient, i. e. bas fruges imma-turas herbis i et paf maturis posthabemns.

Page 153: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 48 11menjaculandi artem , debebant animum applicare il;tendere arcum. Discipuli etiam debout animum ap-plicare est) tendere arcum.

Ta tsiang (146) eum doceret homines, necesse ha-bebat uti circino et norma. Discipuli etiam necessehabent uti circino et norma (147). I

(146) Noël : 7h tsiang,pe1itissimusligni faber. Turc. un.:magnusa1fifex.(147) ’A, Quemadmodum prædictæ artel suas quæque regulas, sic et

virtutis scientia suam normam , suum canonem habet , quibus ncglectis,

eum fruetu studere nemo potest. .

Page 154: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(xcix) le 149CAPUT VI.

Tmctatûs Kan tseu pars pastorien

5. I. REG!" Jin homo interrogans (1) Ouo liu tseuait: ex ritibus (a) et tu; comedere, quidnam gravis(3) momenti est P i

Ait: ritus sunt gravis momenti.

- Ex 1 voluptate et ritibus quidnam est gra-vis momenti i”

Ait : ritus sont gravis (5) momenti.

-- Si juxta ritus comedas, tunc (6) esuris et pe-ris; si non secondera ritns comedas, tune obtines 16comedere. du dportet sequi ritus (7)?

(1) J : 0110 [in tseu, Mencii discipulus , noiuine Lien (11,081).

(a) J : Bittera li indicat illas honestntis et temperantiæ (H) regulas quasquisque, inter edeudum ,servare teuetur; v. g. hospes, niai liera invitanteet cihos alimente , comederc non debet (C). ’

(3) l. e. gravioris momenti.

(4) J 1 Intelligit ritus qui, vineuio,iunatum voluptatis amo-rem ion-a bonestatis fines, continent. t

(5) J Ubi semel vir illos ritus abjecit, in ell’rænatam licentiam et inomne flagitiorum genus prorumperc solet.

(6) J : intelligit tempus qua quis fame jam jam periturus est.

(7) : Ritibus tune aillant-cacao opus non est.

Page 155: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 50 une"Si (8) ipsemet (9) obviam cas , tune non obtinebisuxorem , si non (10) ipSemet obviam cas , tune obti-nebis uxorem. An oportet ut ipsemet obviam cas?

Ouo liu tseu non potuit respondere. Postero dietransiens in regnum Tseou , illud rotulit Mencio.

Meng tseu ait: in tu?) respondere bis (Il), quid(la) est?

5. Il. Si non (13) maliens eorum radicem (14),conferas eorum extremilatem (15), tune quadrata

(8) J : Intelligit tempus quo quis summa paupertlte et panaris conflic-

tutu. l(9) nui): 4’113, obvilm sponsæ par se ipsum in , canaque in damum suum

deduccre. Se: cætemanins explendss habet sponsus , qua (pœcipuequinton, quæ scilicet mitteuda sponsæ mnners prucribit ) , nisî magnasumptu rite encqui non potest. Vida Marrison, Dicüannary a! tine Chinesehumage , arranges! according to the radicals, p. 639 , 2* col.

(la) Le. si spansæ obvism non en, neglectis , præ inopia , cæteris rifi-bus, qui banc animum œrcmanium vulgo præcedant. -

(I a) J : His qnæstionibus ciron ritus quæ sive sd esum, sive ad matrimo-ninm pertinent.

(Il) C : quid difiicnltstis est!(13) C : Si gençntim loqusmur , ritus gravis momenti, esus et voluptss

levis momenti sunt. Sed pan-timbres casas occurrunt in quibus edendi sutmatrimonii necessitas, cœremoniis in utroque servandis, præpondent.Editus moutis apex ligna quads-fla nncia luta altiar est. Si vero exignumhac lignum in nantis upicem impanns, lignum mantîs upice excelsins vi-debitur. Idem dicendum de aure quad, licet pluml ngVîlIO y pluma llmelllevins erit, si fibuhm lureIm eum eum plumis anusto conferas. Thsinproprie est nantis apex; ursin (ou. (G) est summæ contiguntianis cscumenquad mentis npici simile est. E interpretstut tintin [son ascalin nantis

verticem. a(l4) J : intelligit ligni qusdnn uncia inti et excelsi’domûs tabuhti in-fimsm partent.

(15) B : Supœmsm nuimque partons intelligit.

Page 156: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(a) v Un! Il, ou. v1. d 15;uncia .( altum) lignum (16) potes facere altius quamexcelsum (l7) domûs tabulatum.

« Aurum gravius est quam pluma. » Numquid dici-

tur unius fibulæ aurum collatum eum unius currûs a

plumis (18) gravins esse? ’5. HI. Si , sumens quad in «En comedere est majoris

ponderis ( 19) et quad in ritibus est levioris momen-ti (sa), conferat illa. , numquid solum 16 comedereest (un) majoris pondes-i5? Sis sumens quad in î vo-luptate est (un) majoris ponderis et quad in ritibusest (93) levioris ponderis, conferat illa, numquidsolum voluptas en majoris ponderis P

(:6) J : Lignum valde exiguum , scilicet quadrata and: sltum , eum qesu et voluptste confert. -

(17) J : Excclsum damas (E Pmantis) cacumeu eum ritibus confort.(18) Juxta omnes fere interpretes , littera meî quæ bic redundare videtur,

loeum teuet luterai-nm fichons in, gravins quam. Similem locutio-uem, vide Tom. I, part. I, tomme pag- 31, l. 9, ubi alter: litters meîlitteru Icou houe ( unüqunm regnum ) repræsentat. J s Aumm , nahuagrave , eum ritibus , plumam nature levem , eum est: et voluptste cau-fert. Exiguam ex auto fibulam, eum rilibus, currum plumis onustnm neprainde gravissimî pouderis,’canfcrt eum pericuio præ faune mariendi’,

vol, pt: egestate , nervin matrimauii fœdus omittendi.

(:9) J : Scilicet periculum ne faine percent.(no) J : lndicst ritus quas inter comedeudum ses-ure decet.(si) I : Nonne in ca casa edendi necessitss ritibus non solum grevior est,

sed etiam eorum qualecurnqne momentum immeuso intervallo muera: r

(au) Scilicet d non ducere uxorem , ne proinde nantissîmum humanasocietatis aficium negligere. ’

(s5) J : Indien eum cmemoninm que sponsæ sponsus , oblatis prias muaneribus, obvism ire salet. Nonne uxorem ducendi ne prolam suscipiendinecessitas non solum solitis matrimoniî ritibus præpanderat, sed etiam cos,infinits momenti gravitate , antecellit!

3

Page 157: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

152 une"5 .IV. Vade (24) et responde illi , dicens : si rum-pens fratris majoris brachium , rapias illud come-dendum, tune obtinebis ré comedere (25 ); si nonrampas, tune non obtinebis t6 comedere ; tune (26)numquid rumpes illud?’ Si, transiliens orientalis (27) domûs murumhrapiasejus innuptam puellam , tune obtinebis uxarem; sinon rapins, tune non obtiuebis uxorem; tune (28)numquid rapies illam P

5. V. Regni Tsao (29) vir (dictus) Kiao interrogansait: homines omnes passe esse Yao et Chun (30),verum-ne est? I

Meng tseu ait: ita. ,K. Ego Kiao audivi Wen wang decem cubitis,- Thang novem cubitis altos fuisse: nunc ego Kiaonovem cubitis et quatuor unôiis altus, comedo (31)

(si) Meng tseu regni lin hominem alloquilur.(:5) Id est: Comedes, famem sedabis.(:6) J : Quasi diceret: Nonne satins est faine contabescere quam un!»

frottis brechio vesci r(27) J : I. e. viciuac damùs.(:8) HJ : Bine patet satins esse a matrimonio sbstiuere, quam virgi-

nem puellnm si tapera.(29) J : Regni Tua reguli frater minor. ,(30) J : Ad verb. : Hic "me est-ne! -- Littor- (chou, inhsclacutioue,

dubitnüonis particulæ vice fungitur.

(31) (1,1 : Inter veteres nulli mortalium cd imperatores Yao et au...propius accessere quam Wen mon; et Trhhing Meng. Nunc ego, eum car-poris stature clarisîmis 77m wung et Tchhîng "sang, similis situ, impers-tores Yuo et Chun æquare passe mibi videur; sed multum adhuc mih’ideest. bien quid agendum ut perfectarn eamm similitudinem us-sequar?

Page 158: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(ci) Liant n, ou. v1. 153milium et nihil amplius. Quomodo (aga’m) ut tune

passim P .M. t. un: numquid id (33) consistil; in hoc? etiam(situm est in a?) age re (33) et nihil amplius.

5. V1. Est homo in hoc (34) loco.Sivires non possintpares esse (tollendo) unius anatis pullo, tune est sineviribus homo. Si nunc dicat: (possum) tollere cen-tum kiun (35), tune est 1 robustus vir. Cum res ita sit,tune si tollat toi Ou hoe (36) pondus, ideo etiamhabetur (alter) Ou hoc et nihil amplius. Homo quarese; esse imparem (37) mœret? solummodo non agit!

5. VIL Qui, lente incedens , it post seniores (38),dicitnr reverens seniorum; qui celeriter incedensanteit seniares, dicitur non reverens seniorum. T6lente incedere , numquid est id quad (homo) nonpotest? Est id quad non agit. Toü Yao et Chun nar-

K ma est pictas et revêt-enfla seniorum et nihil amplius.

x 5. VIH. Si tu indues un? Yao indumenta, si loquaris

(5:) J : Tà fieri imperatoribus Yaa et Chun omnino similem , numquid inbreviore vel altiore corporis stature conduit l

(33) J : Age quidquid egerunt, easdem se illi virtutcs exeale, et suf-fioit.

(54) J : Compare sliis hominibus similis est.(35) J : Khan, trigintu libræ sinicæ. AfiterE : Ceutum Iu’un , 3,000 libra-

rum siuicarum pondus. l’apex-am Noel : lingam anus trigintu lied librarum

minibus gave.(36) J : Ou hoc, vis quidam inter veteres corporis viribus famosus. Per-

penm Noel: Baudouin alias. A, B, C , J : de eadem hamine, in utroque

mu , agitas. .(37) A , C : seilicet imperatoribus Yao et Chun imitaudis et sdæqusndis.

(38) E, B : Fratrem nutu major-cm intelligit.

3e

Page 159: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

154 MENCll (en)son? Yao sermonnes, si agas 105 Yao actiones , tune esYao et actum est.

Si tu indues 1:06 Kie (38a) indumenta, si loquarisun? Kie sermones, si agas mû Kie actiones, tunc es Kie

et actum est.5. 1X. Ait .- ego Kiao , si obtineam invisere regni

Tseou principem , ac passim conducere diverso-rium , cupio hic subsistere atque accipere (39) stu-dium in schola.

M. t. T ait : recta via est sicut magna i. e. pu-blics. via (40). Numquid difficile est eam cognoscere?Hominis ægritudo est non .quærere illam. Tu , (41)si reVertaris et quæras illam, habebis satis superquemagistrum;

5. X. Koung sun tchheou interrogans ait: (4a) Kaa

(380) J : Kit, imperator, qui nullam in parentes pietatem, nullam senio-rum reverentiam coluit , a prædictis imperatoribus amuino discrepat.

(39) J : Pietatis et reverentiæ documenta , in tua schola, accipere copia,ut impenturibus Yao et Chun similis evadam.

(4o) C : i. e. clan, omnibus patens et parvis.

(du) J : Tu , domine , diversarium conducere se men præcepta acci-pcre vis, quia nempc rectam virtutis normam admodum dil’ficilem cognituputas. An forte uescis illam rectam normam , nabis ingeuitam esse rSolnmmodo bamines illam cupiditatibus ohcæcari vulgo siuuut; qui si insese descender’e vellent, apud se ipsos , banc eximiam normam , omniumvirlutum magistram , siugulis momentis invenirent. Reverere igilursuperiares, servi parentibus , et max banc pietatem , hune superiarumreverentiam , qua imperatores Yao et Chun imprimis clarucre , spuule tua,nulloque docente , assecutus cris; quid opus est alienos magistros proculquærere , eum tuum tibimet ipsi magistraux esse pastis !

(4s) J : Kan (son, homo e reguo 71m.

Page 160: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un: Il , en. vr. 155tseu aiebat : (43) Siao pant(44) exigui bominis carmen(45) est.

Meng tseu ait: quarte (46) dicit illud P

- Ait : quia (47) indignatur. IM. t. ait: quam (48) imperite senex Kao exponit

versus!E n est homo in hociloco. Si regni Youeï homo, tenso

arcn,paret sagitta ferire illum, tune ipse ridendo,î. e. blaude, loquens, dehortor illum. Non est aliud:alienus sum illi. Si meus frater natu major, tensa ar-cu ,parct sagitta ferire illum, tune ipse , flens et lu-geas , dehortor illum. Non est aliud : consanguinitateconjunctus sum illi.

Odæ Siao pan (49) indignatio, est 1:5 parentum

(43) C , H : Siao pan, Carminum libri odæ titulus, tom. Siao 3a(noli-I 1,889).

(44) J z Intelligit virum humanitate et pietate in parentes vacuum.

(45) G :lmperator l’eau (2,490, et familial Tcheou (1,187), primoduxerat uxorem Chia (6,173) quæ peperit I [rima (a,loS-8,686) futurumimperii hæredem. Præterea babuit alteram uxorem l’an (9,780), quægenuit Pa fa (138-4,034i. Dimisit priorem uxorem au... et excluaitI luisoit. Tune præceptor principis I [licou hauc adam composait ut matrissic repudiatæ filiique regia hæreditate quliati legitimas querelas etdoloris acerbitatem vivide depingeret.

" (46) J : Subaudi : Kan (un. i(47) A z Vir in hac ode loqueus patri indignatur.448) Sic interpres E. A, C, l: Kan angusti esse ingenii , ac nuant

tantum rei faciem videre. C : illi quidam versus virtulis indignationcm spi-rant , sed hæc indignatia legitima est.

(49) C : Oda Siao pan, qua filins in turpem palris libidinem invehilur ,non en caca bile , ut falsa arbitratur Kan tseu, sed en ardenli pietalis ethumaniulis afl’ectu aria est.

Page 161: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

156 musc" t (ciii)instar amare parentes. T6 pareutum instar amure pa-rentes, est humanitas. Quam (5o) imperite senex Kao

exponit versus! " I -S. XI. K. s. t. T Ait: Ode (5!) Kaï foung quare

non indignatur?-- Ait : (52) In oda Kaï foung, parentum culpa-

i rum levissima est; in Siao pan, parentum culparummaxima est. Quando parentum culpæ magnæ sunt,non succensere , (53) hoc est magis alieuum fieri illis.Quando parentum culpæ ’exiguœ sans, succensere ,hoc est non pati (54) ofi’endiculum. Magis alienum

(50) J l: Ideo dicebam senem Kan primo tantum verborum. corticiadhazrere; unde lit ut anetaris mentem usequi et perspectam haberenequeat.

(51) G: Oda e carminum libre ,IÇap. Psi laung (11,200 bis-lia, 271).

(52) C. J , Z : Oda Kui joug, eum prœcedenti ode Siao pan conferrinon debet. In regno Wsî (9,672) quædam mnlier vidua, eum septemliberos genuisset , dorai tranquilla et casta remauere non patent. Hincfilii adam Kai fouîlg composuere , in qua ndn matris libidines , sed suamipsorum pravitatem deplorant. Hujusce matris vita licentior, vituperaudaquidam , sed in nains tantum familias. damnum redundabat ; e contraimperatoris Y son flagitia qui lcgîtimæ uxori concubinam , et filîa throui

bæredi nothurn , substitnebat , universam imperii ruinam , omnisquegeneris calamitates invebere poterant. Inde patet justsm indignationilcausant , ex qua oda Siao pan arigiuem habuit, prædictis septem liliis de-fuisse.

(55) J : Si, tune peccantibus parentibus , acriter non succenseat ut admeliorem vitæ frugem redeant, pii lilii amorem magie ac magie se exuereostendit.

(54) Quidam interpretes, inter que! Tartaricus, litteram hi accipiuutpro verbo; pas: [in [si uau posse lacssu’ , irritas-i. Cæteri trapice vertuut (d)afl’eadiculum : Proprio sensu [si significat suum vel lapis in quem aquaspumat et salit. ibidem Ma est pari, ferre. Lapidem eum matre, aqnam

Page 162: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(civ) Liant n, en. vr. 157fieri, non pictas est; non pati ofl’endiculum, etiamnon pictas est.

Koung tseu aiebat : Chun : ille maxime pins crut!-Vel quinquagenarias ardenter amabat (parentes).

5. X11. (Doctori) Soung klleng (55) profectaro inregnam Thsou , Meng tseu occurrit in regione Chekhieou-

M t. ait: Magister , quo iturus es? aAit : ego audivi regna .Thsin et Thsou arma

conserere. Ego vola invisere regni Thsou regulum ,ac loquendo (i. e. dehortando) compescere illum.Si regni Thsou regains non (56) gaudeat, egovola invisere regni Thsin regulum, et loquendo,compescere illum. Ex duobas regulis , ego habeba(anum)cai (57) 1gratus ero. i

M. t. ait z Ego Kho , quœso , non interrogesermonis singula; cupio audire ejus (58) scopum.

Quid dices illi ? IS. k. ait: Ego dicam illud non utile esse.

M t. ait : Magistri, i. e. tua, intentio : tanc-

eum lilio confert. Aqus vel leviter in lapidem impingeus, subito irascitar,i. e. spumat, exsilit ; liberi, filii vitam matris liceutiorem videntes, subito

irascuntur. h(55) J :Soung Meng erat quidam vis liueratus, qui, bellorum tempo".imperium , doua-iræ sa: dilundendas causa , perlant-abat. i

(56) J : i. e. mes verbl respuat. i(57) J : Gui mai sermons aecepti orant.

(58) Miles J 5: Tchi, i. e. suintas, epitome.

Page 163: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

l 58 i maman (CV)magna (59) est; magistri argumentum, tune (60) non

potest.5. X111. Magister, si lucrum loquaris regnomm

Thsin et ThsOu regulis , ac regnorum Thsin etThsou reguli, gaudentes lucro, cohibeant triumexercituum multitudinem, horumitrium exercituummilites gaudehunt cohiberi vel arma ponere , etdelectabuntur lucro.

Si ille qui subditus est, propter amorem lucriserviat sao principi; si ille qui filins est, propteramorem lucri serviat sua patri; si ille qui fraterminor est, propter amorem lucri serviat sua fratrinatu majori, tune princeps et sabditus, pater etfilins, frater nata major et frater natu minor;tan-dem, exata hamanitate et æqaitate, propter amoremlucri alii alios tractabunt (61). T6 sic agora et non

perire , nondum 1 exstitit (62). i

(59) J : Bellum crampons compescere, populisque pacem dure pul-

chram est. I(Go) I: Hujusrnodi argumentum in medium proferri non debet. Maximaenim quæ inter homines grassantur mala, ntilitate proposita , ut pluri-mum, oriuntur. C : Si dicas id esse inutile , homiues profecta quad utilesit avide qaærent. Si igitur hodie, utilitatis causa , arma deponant , cras ,utilitatis causa, arma esse capescenda putabunt. Ibidem : Mencius vultutrumque regem humanitatis et æquitatis normam solummodo amplecti etsequi.

(si) Sic E: lai (2,682). - Si inferiores principi, jouaisuam utilitatem ,.serviuuv, princeps quaque inferiores, prout sua foret militas, bene velmale

excipiet. * i(62) J : Nullum est regaum , quad, principe ac subditis sic agentibas,

non perierit fundilus. i

Page 164: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un; u, on. v1. 1595. XIV. Magister, si humanitatem et æquitatem

loquaris (regnorum) Thsin et Thsou regulis, acregnorum Thsin et Thsou reguli gaudentesi huma-nitate et æquitate , cohibeant trium exercituummultitudinem , horumi trium cxercituum milites gau-debunt cohiberi, i. e. arma ponere , et delectahunturhumanitate et æquitate.

Si ille qui subditus est, propter amorem humani-tatis et æquitatis serviat suo principi; si ille quifilins est, propter amorem humanitatis et æquitatisserviat suo patri; si ille qui frater minor est, propteramorem humanitatis et æquitatis serviat suo fratrimajori; tune princeps et subditus, pater et filins,frater natu major et frater natu minor, relicto lucre,propter amorem humanitatis et æquitatis alii aliostractabunt. T6 sic agars, etc non in toto imperiorçgnare nondum exstitit. Quid opus est loqui lu-

crum? .S. KV. Cam Meng tseu habitant in regno Tsèou ,Ki gin (63); qui loco regni Jin reguli remanserat cus-toditurus , serica volumina offerre (64) jussit. Acco-pit , et non gratias-egit.

Cam ad tempus degeret in urbe (65) Phing lo,

(63) J : Kijin, flapi lin reguli haler minor. Cam ille princeps vicinireguli anlam petiviuet , reguum suum fratri minori custodiendum com-

miaent. I(64) C : Mencîum ipsemet non adiit.

(65) J : Quædam repli me urbecuh.

Page 165: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

160 ’ menoit (cvi)Tcheou tseu , qui erat minister (66), serica voluminaofferte jussit. Accepit , et non gratias egit.i î Alio die , ex rogue Tseou transgressas in magnumJin, invisit (67) Ki tseu. Ex mût Phing lo trans-gressais in regnm Thsi , non invisit Tcheou tseu.

Ouo lin tseu gaudeus mon"; ait : Ego Lian (68)nactus sum (69) occasionem.

5. XVI. Interrogans ait : Magister, transgressasin magnum Jin, invisistiiKi tseu; transgressas inregnum Thsi , non invisisti Tcheou tseu. An quiaille erat minister ?

M. t. ait: Neutiquam. Chou King (7o) ait : « Of.) ferendo superiori (7 l), multa sic reverentia. Sin rever’entia sit impar muneri , hoc dicitur nona) obtulisse superiori. Solummodo non utitur (72)a) ocra intentione in offerendo. »

Quia (75) ille non perfecte egit :6 superiori oEerre.

V c

(66) J : Gnviuima W mate, ut Kijin, non (labdanum Mercium itague præaeua adire patent.

(67) J : Inviait Kîjin , ut pro minis munerîbus gratias agent.

(68) J : Lien , nomen viri 0m; [in tua.

(69) J : Intermgandi Imam nactlu auna.

(7b) G : Chou king, capite La lino (4,95010,089).

(71) C : Liber Chou Iting loquitur de muneribua que regains imperatorî,Menciue de douis quæ sapienü regains, affure tolet.

(72) Sic interprea l.(73) G: Menciua libri Char: Mn; scutum sic aplanat. J : Hinc patet me

non inviable Tcheou un quia munera ana rite et juan urbanitatia lemruilai non obtulit, non veto quia milliard panel occlut.

Page 166: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cvii) LIBRLII , en. v1. 16!5. XVII. Ouo ,liu tseu gavisus est. Quodam in-

terrogante, Ouo lin tseu ait : Ki tseu non poterat(74) transire in regain» Tseou, Tcheou tseu paierai:transire in urbem Phing lo.

5. XVIII. î Chun inukouen ait: t6 prime locoponere nominis famam, et rerum gestarum merita ,causâ hominum est; r6 posteriore loco ponere no-minis famam et rerum gestarum merita , sui ipsiuscausa est. Tu , Magister , fuisti in trium prima-riorum præfectorum medio ; et quando nominis farinarerumque gestarum merita nondum innotuerant (75)supraat infra (76), abiisti. Vit humanus au vere sicutillud agit î

Meng tseu ait : Qui degens in inferiori condi-tione, noluit, du: sapiens, servire (77) degeneri(principi) , est (77 ’) Pe i. Qui quinquies adivitThang , qui quinquies adivit Kie , est I in. Qui nonoderat pravum principem, qui non recusabat exi-guum magistratum, en Lieou hia hoeï. Horum triumvirorum, licet dissimilis anet agendi ratio , eomm

(74) Vide ml. 66.

(75) Sic interpres Tartarîcus. Ria est proprio dans , confer" in. E

boulinerai]: explicat attingm (1,092). ’(76) J : Littera chang, supra, principem ; .littera Ma , infra , populum

indien. C : Supra, principem rectum facere, infra, populum aublevarenon potuini, quad tamen pence te, tain sublimi dignitate indutum, om-

nino erat. p(77) J : Principem pnvum , humnitatisque experteu inhumât.

(77°) Vide indican nomiuurn proprioruln.

Page 167: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

162 rumen - (cviii)scopus unicus erat. Unicus ( ille scopus) quid crut Pdicitur humanitas. sapiens( 78) etiam lmmanus sis ,et nihil amplius. Quid necesse est eum similem (78 ’)

eue? i5. XIX. Ait: Regni Lou.reguli Mo koung tempo-re, eum Koung i tseu totam administrationem exerce-ret, ac Tseu licou et Tseu sse fuissent præfecti (79),regnum Lou multo magis (80) imminutum est. Si resita sit , an sapientes non afferunt. utilitatem (81)regnor?

M t. î ait : eum In regni (regulus ) non ususesset Pe li hi, periit (82). Cam regni Thsin ( regulus)Mo koung usus esset illo, regulorumdux evasit. Camnon nsus esset sapientibus , tune periit; r6 imminui(83) quomodo potnisset obtinere?

5. XX. (Chun in kouen) ait : eum olim Wang

(78) J : Mencius se ipsum innuit.(781) Quid necesse est eum similem esse aliis sapientiæ magistris qui

humanitatis studium suc quisque modo difi’undere nituntur P(79) J : Varia administrationis munera distribuebnnt et curabant.

(80) J : Magnum territorii partem , vicinorum bostium incursibus,amisit.

(81) J : Chun in Imam Mencium perstringit, qui licet e regno uondumdiscessissct, nondurn’tsmen langui aliquid molitus cru.

(8a) H : Id est, regnum suum nmisit.(85) C : Si regulus regni Lou solio non pulsus est, sed tantum nouniliil

territorii, hostilibus incursibus, luisit, id trium sapientium præsenti au:xilio et consiliis unice tribucudum. Bine patet que de causa prædictusprinceps omne regnum amiserît. Fieri enim non poterat ut ille, rejeclissapientiaux consiliis, alicuius tantum terrarum suamm partis, qucmad-modum regnum Lou, jauni-am faceret ac proinde exiliuln fugeret. Quidigitur dans sapientes rcgno case promus inutiles r

Page 168: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

mm n , en. v1. . V 163pao (83e) degeret juxta(84) Ki, (homines) crocei fluviioccidentalem partem (incolentes) facti sunt perilidemissa voce csnere. Cam Mian Kiu (85) degeret inregione Kao tang (86), regni Thsi dextræ partis n(incolæ) periti facti sunt.alta voce cancre. VirorumBoa tclxeon et Ki liang (87) uxores eum peritæ essentcantu lugubri deflere suos maritos , immutaveruntregni hominum mores. Si qui: habet (88) intus ,necessario illud prodit exterius. Virum agentem lianerem (89) et non habentem hoc meritum, ego Kouen(89’) nondum vidi. Ideo non sunt ulli sapientes. Si quiessent , ego Kouen profecto cognoscerem illos.

5. XXI. (Meng tseu ) ait : quando Confucius eratin( regno) Lou (go) summus justitiæ præses ,

(83 a) G : Homo e regno Woi (9,672).

(84) J : Ki, nomen fluvii. Vit ille degebat in regione adrflnvii crocei

orientem site. ’(85) G : Mimi Mu, vit e regno Thsi (13,239)

(86) H , J : Regio in dextra parte regni m: sita.

(87) C, E ; Hi duo viri orant regni fiai reguli leouang (8,956) minis-tri 5 inter pugnandum a Kiu (8,959) osai sunt. .

(88) A: Si quîs virtutem intns absconditam possideat , mon illam lotissuis exerit et patoisoit.

(89) c : l. e. Qui hujusmodi virtutem iotas pouesserit, nec tamen fumane gestarum remm honore clamait.

(89 a) H : Kouen Mencium oblique perstringit qui , licet in regno Thsidegeret, nullo adhuc merito insignem se præbuerat. Unde colligere videtureum (C) sapientis nomine esse indignum.

(go) G z Liber Su Ici (1,123-7,748) ait : Confucius in reg-no Lou summiinstitue præsidis , ac simul primi ministri muuus gerebat. Quo audito,

Page 169: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 64 i nunc" (ch)(princeps) non ntebatur (91) en. Mox (9a) sacri-ficium (93) obtulit. Cam litatæ carnes non fuissentmissæ (93’), non. exuto (94) solemni pileo , abiit.Qui non noverant, eum putaverunt (sic agere) causâ(95) carnis; illi qui noveront, eum putavernnt (sicagere) causa 1 inurhanitatis (96). Quoad Confucium ,tune voloient propter levem (97) cnlpam abire , nonvolebat censeri sine causa discedere. Id quod sapiensagit, vulgi (98) homines profeeto non intelligunt.

5. XXII. Meng tseu ait z quinque (99) regulorum

vicini repli Tilt; (13,539) regulus man percnlsus est. Tune regui 7711i vir ,0h40 tehing mon (a, ami-4,6521 ,030) regni Lou regnlo plures puellas pulchri-mdine eximias, dono luisit. Minister Ki mon (mon-4,235) eum principeivit ut illas videret, ac statim (B) Ting honng (11,119-61a) , puellarumaurore captus, remisa onani mgiminis cura, sapientis Confucii monitiaobsurduit. Quod angle ferma discipulns Tseu [ou (a,o59-10,691) ait :Magister bine nos discedere decet , etc.

(91) C : Confucius decreverat quid»: 15h, flambai: vere ne harpempflueip’n raglan, libidineux paument. Exapectavit igitur opportunamoccasionem, qua nec gravi de causa , nec tamen sine ratione abire vide-œtur; quæquidem se brevi obtulit.

(9:1) Sic pleriqne interpretes, aliter Il : comitatus (thsoung) principem(Hun).

(93) E : In templo maïoribus dicato.(935) C : Principem Confucio primariuna præfeetun agenti, mans cas-nia

ferculum , de more, amarre, decem(94) l : i. e. celeriter abiit.

(95) J : Quialitatam cnrnem non obtulent.(96) E : Quia debitæ urbanitatis calcium a regulo del’uerat.

(97) Sic Tartaricus interpres et plures Il , I , J : interpretaptur meî(un: , occultam causam. Sic etiam Noël.

(98) J : Mencius tacite innnit sophistam Kouen.

(99) J : Mencius indicat regni fiai (13,239) regulqu Won houri;(4,335612), regui Tsin (3,920) reguluna Wen (3,783) tous, regni Thsin

Page 170: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

Llnui 11, en. v1. 165archontes , in tres (100) imperator-es soutes (101) ho-minesfuere. Hodierni reguli in quinque regulorumarchontes , soutes homines sans. Hodierni primariipræfecti, in hodiernos regulos, soutes homines nant.

5. XXIII. î T6 imperatorem (vos) ire ad regulosdicebatnr Sus canon; si regulos in aula invisereimperatorem dicebatur Tenu Tom.

Vote invisebat orantes , et supplementum dabat iisqui non (103) satis habebant; autumno invisebat -metentes et subsidium dabat aïs qui (104) suifieienternon habebant.

5. XXlV. Si, eum ingrederetur (105) eorumdilionis fines, terra (106) dumis extricata esset, siagri bene culti, si alerent soues de honorarentsapientes, si viri ingenio præstantes præficerenturpublicis muneribus; tunc remunerabatur ces: remu-nerabatur (107) terrâ.

(7,151) regulurn Mo (7,228) I1oung, regui Sang (1,103) regulum Sion;(9,806) 11011115, regni Thsou (4,379) regulum Tehouong (8,956) bang.

(100) J : Intelligit imperatores Iu’(7,106) , Tehhing thnng (3,176-5,124) ,Wen wang et Won mg(3,783-5,8846is-4,658-5,884 bis).

(roi) I. e. in tres imperatores, eorum leges et statua transgressi,

peccarunt. i(les) Vide lib. 1 , e. 11 , s, nm.

(103) J : Qui frugutn penuria , ad unam unni tempestatem , laborabant.

(104) J : Qui frugibua enrobant quibus par unuIn annula nierentur.

(n°5) J: Regulururn magnum intelligit. -(106) J : Terra vomers optime «calta , atque in nitidoa compoa’

disposita. .(107) J 1 E0ru1n ditionem , nous addens sans, «Infini-

Page 171: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

166- nunc" ’ (c1)Si, eum ingrederetur eorum fines, terra inculta etdumis aspera esset ,- si negligerent senes et amitterenti. e. desererent (alii expellerent) sapientes; si (108 )tributorum exactores præficerentur publicis mune-ribus, tune castigabat illos.

5. XXV. Si semel regulus imperatorem non invi-serat, tnnc (imperator) deprimebat (109) ejus di-gnitatem. Si bis non inviserat imperatorem, tuncimminuebat (110) ejus terras. Si îter non inviseratimperatorem, tunc (11 1) se! turmæ mutabant illum.

Itaque imperator (I 12)plectit et non (1 13) armispetit; reguli (114) armis petunt et non plectunt.Quinque archontes , (1 15) collectis in unum re-gulis , armis petivere (alios) regulos. Ideo dicebam :

(108) G : Pineau Ms signifient mais.» tribulum. - Alii interpretes baslitteru, proprio sensu , quemadmodum et nos , accipinnt; alii explicant :viri rapaces ne lucre inhiantes.

(109) H,J :Ejus dignitas une gratin minuebatur.v.g. ex Kmmg (61a)

fichet Heou (:17) etc. ’(1 la) H : Si habent ejus ditio centuna li, imperator trigenta de-

trahebat.(11 1) J z Se: imperatoris tnrmæ illi regnum adimebant , ejusqne digni-

tatem in alium regulum transferebaut.(11:1)C:.Imperatorregulorum dueem jubet alios regulos colliges-e ac illi:

præesse , ut rebellem regulum suo nomine puniant. -

(113) H, J : Imperator pet se ipsum , rebellem non aggreditur;timet enim (C) ne id sublimem que induitur diguitatem parum deceat.

(114) J : Reguli , imperatoris juasu tanturn arma capessuut; nonaudcnt vcro privata auctoritatc rebellem campescere , ne torsan impe-tratoris jura sibi arrogare videautur. Quod quidam quinqua pudicliregulorum archontes minime seculi suut.

Page 172: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

Na

1.11111 11, au. v1. 167Quinque Archontes in tres imperatores (115) pec-

carunt. l5. XXVI. Inter quinqne Archontes, Houan koungfuit (1 16) præclarns.

- In regione Koueî khieou convocatis (117)regulis , alligavit victimam, imposnit (I1-8):librum,et non linivit labra (1 19) sanguine.

Primo præcipiens ait : Occide filios non pics;noli (120) mutare institutum hæredem; noli concu-binam facere uxorem.

- Secundo præcipiens ait : Honoribus silice(mot) sapientes; ale (1205) viros ingenio præditos ;sic (120,) in Clara. luce collocabis vires liabentesvirtutem.

- Tertio præcipiens ait, : Reverere senes; di-

(1 15) H : Enimvero rebelles armis petendi potestatem , il qua soliimperatori eompetit, immerito usurparunt. i

(116) Mencius amplam hujus reguli potentiam intelligit.(117) J : Ad fœdus inter se sanciendum convocatis. H : Wan I10ung , ut

regulorum potentissîmum decebat, solcmni huicce cœremouîæ præl’uit.

(118) H 1 In victimæ tergum imposuit librum statuta continenteln adquæ ses-vanda reguli jurejurando se nlligaturi emnt.

(119) H 1 Neccsse non durit, victime, pristino more , mactata . acceptoejus cruore faderatorum ora oblinire.

(1 ne) J , Z : Regulus nothum filiuxn e concubine natum substituere nondebet in locum legitimi filii , jam a se , in regni bœreditatem , solenniter

designati. ’(1 no a) J a En publiois muneribus præfice.(10 b) J : Scilicet aunais stipendiis.(un c) Sic A , E. Tartariwa interpres imperativi formaln adhibet :

Splendors orna vires virure [anodins ; sed in hac versione particula i( sic ,hoc mode). omittitur.

4

Page 173: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

168 Musc"lige parvulos; neïohliviscaris (121) hospites et via-

tores. ..-- Quarto præcipiens ait : Litterati (122) nehabeant (123) l1æreditaria officia; pnblicorum 011i-ciorum res ne (124) simul ’gerantur; si eligas litte-rates (125)., necessario obtine (126); noli privataauctoritate interficere (127) primarios præfectos.

--Quinto præcipiens ait : Noli, sinuose facere(128) aggeres; ne (129) impedias frugum vendi-tionem’; noli principatum conferre (130) «alicui etnon monere.

(121) H : Externorum reguorum primarii præfecti dicuntur pin (10,469) ,plebei bomines vero [in ( 3,837 ). Miter J : Littern pin ces indicatlitteratos qui extra suum reguum , munus adepturi, iter faciunt. Ne oblivis-caris i. e. neglectui ne habeas.

(la!) J : Intelligit litteratos qui jam munere funeti sunt.

(123) J : Annua tantum stipendia accipîant; ümendum enim est nefilii a palre degencres sint , ac proinde paterno muneri continuaudoimpures.

(124) J :Gallicc : Que la mime personne ne cumule pas doua: placets! lafait. H : Sic enim fieri potest ut , dum alii mnneri vueat , aliud ucgligat.

(125) Ut nempe aliquod ipsis munus obeunduln committas.

(126) H : Obtine, inveni virum ingenii dolibus verc præditum. B :Obtine sapientem.

(127) J :Si aliquod crimen adrnîserint primarii præfecti,impernt0re1ncommonc, eiusque tnnluui permissu nul jussu , reum ultimo suppliciusn

alIicc. - .(128) l. e., juxta agrorum sinus et anfraclus. bitteras won Haie fnngaliter interprclatur E : Noli ex proprio 1110111 et urbitrio tuo cxstruere ag-gcres , ne forte (H , J) duu1 , pluviarum au! siccitnlis tempbre , aquas coer-ces et colligis , vicinis regulis malta damna aireras. v

(129) E: Noli, ingravescento rei frumentariæ inopia, vicinos rogulos

aunonse commealibus excludcre. a "

Page 174: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cri) L11m1 11, en. v1. 169Ait : 0mnes mecuml fœdere juncti boulines,

postquam sancivistis fœdus 1 (131), ite. (132) inbonum.

Hodierni reguli, omnes transgrediuntur lias quin-que legcs. Ideo dicebam: Hodierni reguli in qua:tuor Archontes peccant.

5. XXVII. Adaugere principis (133) vitia : hæcculpa levis est; obviam (134) ire principis vitiis:hæc culpa gravis est. Hodierni primarii præfecti ,lomnes obviam eunt principis vitiis ; ideo dicebam :liodierni primarii præfecti in hodiernos regulos pec-cant.

g XXVIII. Lou (135)volebat facere Chin tseu (136)

exercitus ducem. Meng tseu ait : 16, non (137) edocto

(130) H : Regni vel urbis principatum , primario præl’ecto, clam impe-ratore vel absque ejus permissu , couferre. .

(131) C : l’on , particula auxiliaris. , I(132) Tartaricus interpnæs: 0mnes boni estote. J : Concordes eum ri-

cinis regulis vivile. Mite: lit: Nolite contra fœdus, contra quinque legcshoc fœdere pactes, (acore.

(133) J : Meng tseu de assentatoribus et adulatoribus loquitur. A : Prin-cipem , si peccet , non solum u0n reprebcndere, sed etiam ei indulgere,morem gercre , adblandiri ,hoc est principem ad majora vilia impellere.Sed eum rcipsa delictum principis sil, ideo ministri levior culpa est.

(134) J, A: Principem cujusvis culpæ adhuc immunem , exemplis ontconsilio suo ad vitia induccre.

(135) Id est: regni [ou regnlus.(136i C : Videlicet ut , magnum Thsi aggressus, regionem Non yang in

suam potestatcm redigcret. En quidem erat regni Lou principis intentio,sed illum prias Chin tseu ad id consilium capesseudum impulerat. N

(137) A : Primum decet populum ritus et æquitatem edocere. Si enim4*

Page 175: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

176 ’ MERCI]. (exil)populo, nti illo , dicitur in exitium impellere popu-lum ; qui in exitium impellebant populum , non (138)tolerabantur a generatione ( 139) àmperatorum Yaoet Clmn. Licet, semel pugnando , vincas Thsi acstatim occupes Nan yang (140), tamen non licet (141).

5. XXIX. 1 Chia tseu, mutato vultu, non gaudensi. a. iratus, ait: illud : tune est id quad ego (Un)Kou li ([43) nescio.

Ait: ego clare dicam tibi. Imperatoris ditio, am-bitu mille li. Si non mille li,.non suppeteret ad ex-cipieudos regulos (146,).

Reguli ditio , ambltu centum Il. Si non centuln li,non suppeteret ad observandum (145) venerabilium .templorum avis dicatorum rôv statutorum librum.

illum, rudem adhuc ac incultum , periculin objicias , ab hontîbua Reliemactabitur.

(138) A, I : Humaniuimi imperatoren Yao et Chun , mon hujmcemodi"galon inipunea non relinqueblnt, Le. debita (Z) morte mulctnbant.

(139) Allier E : A populo (chi) humanitatis et æqui servantiuimo.

(140) J : Nm: yang regni Hui urbi: nomen.(141) ’H, J : 1d recta: raflerai et æquîtati contrarium en.

(14:) J : Kan Il nomen loquentis.(143) C , Z : Prorsus ignora quatre reginnem Mm yang, un: ni poum

pugn- , accapare non liceat.(tu) H , J : chulî , sin: alîî alios inviserent ont invitannt, live apud

ne exciperent , magnas împenns, mm in mueribun oEerendis, (un: inconviviù inter se celebrandin , facîebant.

(14.5) I, Z : I. e. ad observanda statuts libri illiua Iacerrîmi qui in Inn-iorum defunctorum templo «adule custodiebnntur. Hic liber docebat quemm in nacfificio Thii (7,039l mactandæ essent victimæ, quænnm nunc" ,in reghlorum conventu . oflerendz.

Page 176: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxiii) 1.11m 11, on. w. 1715 XXX. Cam Tcheou koung principatum accepit

in ragua Lou, (ditilo ejus) erat ambitu centum .li.Terra minime non (146) suffisiebat et tantum con-sistebat in centum li.

Cam Thaï koung principatum accepit in raguaThsi, (ditio ejus) etiam fuit ambitu centum li.Terraminime non sufficiehat et tantum consistebat in cen-tum li.

Nunc Lou ambitu centum li quinquies 112117121047).

Tu, putas ne, si exoriretur imperator , tune Loufore quad imminueret, an fore quad adaugeret (148)?

5 XXXI. T61 vacue (149) capere (x 50) hoc niquehoc dare isti, tamen humanus vir non ageret,quantomagis (non agent) 16, occidendo. homines, quærereillud (151)!

(146) J : Lîoet dîtîo attribut! regain centum linon excederet, omnibust

timon lumptibua faciaudia tune abunde Iuficiebat.

(147) C , G: Nunc regnumLou quintupla mains est quam olim, quanda.principin lemu koung tempare , centum li non excedebat. Exîgua regnl.inndendo , sic mîrnm in modum accrevitl Si veto aliqnis exorîatur impe-rator, procul (lubie magnam torritorii partem ci adimet , nedum addat.Quid igitur opus en; tagal Lam territorium, capta regiane Nm yang. antan.

dore et adaugere 9 I(148) H : Pro cette habeotfuturum: eue ut imperator rogna [ou magnantterritorii pattern adimeret. Antiquis enim legibua cautnm est ne regululplus quam centum li pouideat.

(149) Tau, (Il) vanna manu , i. e. , ine1mi manu. Vidclicet (C) sine ullapogna , nemino acciso.

(150) A: Occupare regioneln Nan yang, ac illnln rogna Lou dare.

(151) A : Ditionis suæ terras , hommes morti objicienda, encodera non.mutinent.

Page 177: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

I 72 MERCI!Sapiens serviens principi, debet indacere suumprincipem ad 16 se conformare rectæ rationi ac am-mum applicare ad humanitatem et sadicit.

5XXXH. Meng tseu ait: qui liodie serviunt (152)principi, aiunt:ego passurn pro principe excolere(153) terras, et implore publicum ærarium. li sautquos liodie vacant bonos (154)iministros et quos olimvocabant populi spol iatores (155).

Si, principe non aspirante ad rectam rationem necmentem applicante ad liumanitatem, qaærat i. e.nitatur ditare illum , hoc est dilue Kio (156).

QXXXIII. (Quiaiunt) a ego possam pro principe11fœdus inire (157) cum regnis; sipugnem, profecto11vincam, n surit ii quos liodie vacant bancs ministres ,sunt ii quos olim vocabant populi (158) prædones.

SXXXIV. Si, principe (159) non aspirante adrectaux normam, nec applicante animum ad Imma-nitatem, nitatar pro eo contentis viribus pugnare, 1hoc est adjuvare Kio.

(152) Ministres intelligit Meng trou.(153) C: Terra; vires exhaurire ut aberiores fluctua reddat.

(154) J : Qaia scilicet regni opes udnugent.

(155) J : Qaia populum 1e familiari et apibna spoliant.(156) Kio, imperator , sua in populum nævitia et nequitia famosas.

(157) : SociOrum armis et auxilio nixua, victor evadam.

(158) J : Qaia populi vitam hontilibuu armis haaricadam objiciunt.

(159) C : Mencias innuit eorum priacipum consucludinem , qui nihilaiiud quam vicions regulos aggredi et apoliare, occupataque illorum ditiane,patentes fieri Itadcnt.

Page 178: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxiv) I L1H1 11, on. v1. 173Si î seqaaturprinceps liodiernam (16:1) agendi nor-

mam , nec immutet hodiernos mores, quamvis des illi,imperium ,V non poterit (161)ano mane permanere.’

QXXXV. Pe koueï (162) ait: ego (163) cupiaex viginti samare unum : quid tibi videtur?

Meng tseu ait: tui agendi norma est horealiumbarbaroram agendi (164) norma.

5. XXXVI. In decies mille domorum regno, siunicus homo figulinam exerceat, tune numquid pote-rit? Ait: non poterit; quia vasa non suppetent usai.

M. z. ait: apud boreales barbares quinqae frugesnon nascuntur; solummodo miliam nascitur; nonhabent mœaia, palatia, damas, nec venerahiliamtemplorum majoribus dicatorum sacrificii tsi cæte-monias ; non habent (165) regulorum serica volamiaaet convivia; non habent centum magistratus et præ-fectos; ideo ex viginti sumunt unum et satis est.

(160) J 1 Mencius litteris tao (agendi ratio) et son (mores), eau innuilmînistros qui principem suam ditem armorumque potentia validum cm-ccre? solummodo stadent.

(161) Il : Profecta illa potentia spoliabitur.

(162) J : Po [rouai nomine tan (54:.

(163) J : Tribati legem qua decimam fragum porteur pro tributo exi-gunt principes, acerbiorem pala. Quid, si vigeaima tantum pars irro-garetar?

(164) I : Borealiam regionurn barbari bains modi tributam , nempe do-cimam partem , exigunt.

(165) J : chnlos muneribus non invitant , nec eonvivio excipiunt , ma-gistratibua, præfectis, stipendia non pendant. Cam igitar paucissimotsumptus faciat princeps , panciuima etiam tributa exigera potest.

Page 179: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

174 nanan (cxv)5. XXXVII. Nunc si, (princeps) lrabitans in mediiragua, rejiciat bominis officia (166) nec habent (167)sapientes, quomodo (168) poterit?

1 Si figuli pauci sint, adhuc non potest (169) esse

val stare regnum; quanta magis (17a) si careat sa-pientibus ?

5. XXXVIII. Si velimus illud facere levius quamimperatorum Yao et Chun regula , illi (etant) magni(171) Me, nos parvi Me.

(166) J : Indicat lacam supra allatum: Non habent mœnia , etc.

(167) H : lndicat supradicta : a Non habent magistratus. prœfsctos. I

(168) B, I, J : Administrare raguan-

(169) Sic venin Tartarica. B et J : Constituer: (7,355) nec non ritegabernare regnum. Aliter E, quem sequin" Noël: 0mni nains regni po-pulo satis magnum vasoram copiam salas suppeditare acquit. Sed hæcinterpretatio seqaentibus quanta mugis, etc. , male congruit. In loco præ-cedenti : kirs Iriu tchoung [nous etc. , post litteras 11111711111 hou , multi inter-

pretes supplent nui Anus (5,595,-1,539 ), alii, talai-1131 (4,90191) , admi-nistrare regnam (V id. net. 168), regere homines. Unde licet litterasmeî [sans loci quem explioamus, a genuins signification (scilicet, admi-nistrare magnum) , non detarquere.

(170) C 1 Quanta mugis vastum Chinœ imperium caron non potestsufiicienti magistrataam et præfectorum numero, quiquidem varia ad-ministrationis munera obeant, omniaque bumanæ societatig 95ch ou"-vanda curent. Si igitur regnam, sablatis sapientibus intis. rite administrariaeqneat , tune necesse est satis largo tribata exigi ut princeps annuis sa-pientum live magistratuum et præfectararn stipendiis suppeditet. Indepute: le" tributum. quad in Vigesimn tantum frugum parte exigenduconsisterai, in sinensi imperio exerceri non passe.

(171). I : Si vigcsimam tantam frugum partem, non decimam , ut im-peratorum Yao et Chun legibas sancitam est, cxigere velirnus, supra me-morati regionum barealiurn bar-hui (dicti Mo), qui nabis levissimamtributum exercendi exemplum’dederunt, errant magni Me, nos erimus lparvi Me. Ibidsm: Istis barbaris similor evadernas.

Page 180: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, ou. v1. 175Si velimus illud (172) facere gravius quam impe-

mtorum Yao et Chun regala, (Kie erit) magnas Kio,

nos parvi Kie. v5. XXXIX. Pe koaeï ait : Mai Tan (173) ta coer-

cere (174) aquas , superat (175) la.

Meng tseu ait: Domine erras: r6 roui Iu dirigera(176) aquas , aquarum via (1 77) est.

5. XL. Idcirco la quatuor maria fecit (178) lacu-nam; nunc, domine mi, vicina rogna fecisti lacunam.

Aquæ transverse fluentes (179) dicuntur exan-

(171) I 1 Si tributum deeima frugum parte gravi-s imponere velimus ,tune sævus imperator K in, qui acerbæ istius exactionis exemplum nabisdederit, erit magnas K ie, nos erimus parvi Kio. Ibidern : lumiti huis:imperatari K in similes evademus.

(173) H : 1111164), nomen viri Po houai.

(174) B: Interpres Tchao ait: Tune temporis reguli levibus identideminundatianibus vexabantur. Pa houai, erectis aggeribas, illuviem, aquasin vicina regna avertendo, compescuit. ancirca se, 1111qu modi industria,clarissirnum imperatarem In superavisse stalle jactitat.

(175) Quasi diceret: Elundantea aquas salertius quam la compescai.

(176) A : la, ut diluvium coerceret, aquas qua: sponte sua, et naturalipropensioae deorsum ferantur , excavatis alveis, bine inde collegit , et , viajam sua, ad mare dellaere jasait.

(177) J 1 Littera tao indics! imperatorem Iu aquas, juta natnram suam,et in viam (A) quam sponte sequi salent, scilicct deorsuin , deduxisse.

(178) J : In aquas in mare, sine allias damna, velut in tutam recepta-cnlum , defleait; tu vera, naturalis aquarum propensionis amuino ignaras ,cas in vicina rogna, tanquam in suam receptacalum , eum ingenti regu-lorum damna. refadisti! Qaamoda imperatori la, coercitis diluvii aquistam præclara, te conferre amies?

(179) H : Aquæ via non sua i. e. deorsum non fluentes, dieuntur sansaluna effana , Jeu branlantes allure.

Page 181: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

176 ’ i 111111011 v (cxvi)dantes aqaæ; exandantes aquæ saut magnæ (180)aquæ. Illad est quad liumanas vir odit- (181). Da-mine mi, erravisti.

5. XL]. Meng tseu ait: Si. sapiens non sit animafirmus (182), quomodo castadiet (183)?

5. XLII. îCum (184) Lou vellet facere ut Latching tseu regni administrationem (185) capesceret,Meng tseu ait: ego , ex quo audivi illud , præ gau-

dio non dormio. -Koung sua. tchheou ait: an La lclihing tseu estanima fartis (186)?

M. t. Ait: minime.K s. t. An habet prudentiam et vim excogitan-

di (187)?M. t. Ait: minime:

(18a) J z Litteræ [1011713 choisi (magnæ aquæ), diluvium indicant, quadimperatoris Yao tempera desæviit.

(181) J: Damna diluvii, immensomm malaram causas, vîr humanitatcpræditas abbarret; tu vero, exundantem aqaam, in vicinorurn regulorumterras avertcndo , ærumnas imperatoris Yao tempare passantes, quodammado renovasti l Nonne jure ac merita dicebam te vehementer errasse?

(13.) Sic J. un interpretantar rinceras, fiscs. (153); nui. persifleur(3,890); alii, sibifldons.

(183) E i QuOmOdo 1 ’Vittutem amplexus , in ea constanter et incancusse

pentue valebitr ’(184) J : Regni Lou regulas.(185) Princeps sapienti baie Mencii discipala totam regni administra-

tianem tractandam committerc statuent.(186) A : An satis firmo animi robore valet ut grave totius administra-

tionis anus sustinere posait?(187) Pcrperam Noël: Sollicitus (lia). A, B, l, J : An cousilia optima ,,

nec non ad regnum gubernandum maxime idaaea inire , excogitare soit!

Page 182: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxvii) . i 1.111111 11, ces. vr. , 177K. s. t. An multam (188) audivit et sait?M. t. ait: minime..5. XLIII. K. s. t. Si ita sit, quare præ gaudia no

dormis? 1M. t. ait : quaad hune hominem, amat (189) ba-num. .

Ait: 16 amare (190) bonum (191) sufiicit-ne ?M. t. ait: si quis amet (192) bonum, tunc habet

plusquam sufiicit (193) ad imperium, quanta magisad Lou regnum ?

5. XLIV. Si vere amet bonum, tunc (194) quihabitant intra quatuor maria, omnes facilia i. e. non

(188) C: Quod in viris regni administratiani præpasitis magni fit, estlibrorum classicornm cognitio, longo studio confirmata; hæc,enim bomi-nnm mares penetrandi , resque et consilia ad temporis ratianem accommo-dandi artem dooet. An La Iching tseu universas antiquitatis et tempornmrecentiorum res audivit, legit, didicit , ac eas penitus memoria et corde

tenetl’ i(189) A : Quidqnid bene dictum audit sut factum videt, corde intimverra amplectitar, illudqne sednlo colligit, ut exinde aliquam utilitatem

decerpat. I *(190) H : Bona verba, bona facta quæ ab aliis veninnt, approbare , am-pleeti atque in. usnm suum adhibere.

(191) A : Nempe ad regeadum Lou regnum. J : Ad dirigendam cujus-libet regni administratianem.

(192) A 1 Si bonum, nempe bond verba, bOM coasilia, a se sala desumat,haiusce boni fouteur bravi exhaustum sentiet ; si vero ab aliis bominibas ,qui in imperia pane innumeri sunt, ex eorum consiliis perennes et quasisemper redivivds fructus colligera poterit.

(193) E : A11 gubernandum universum imperium , quantalmagîs Id re-geudum exignum regnum Laul

(194) J : Intelligit omnes tatin: imperii homines qui banc (chah 113381)i. c. virtute præditi sunt.

Page 183: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 78 une];longinqua ducent mille li et vènient prædicare illi(195) î bonum.

5. XLV. Sinon amet ( r 96) bonum , tune hominesdicent: arroganti vultu (197) ait .- « ego jam dudumn scio (198) illud. » Arrogantis (199) viri vox et cris .habitus repellunt homines ultra mille li. Si litterati(zoo) constiterint ultra mille li, tuncvcalumniantes,adulantes ac vultu assentantes homines accedent. Si,eum calumniantibus , adnlantibus et vultu assen-tantiblis hominibus habitans, regnum (201) Velit pa-cifice administrari , an poterit illud obtinere ?

g. XLVI. Tchhin tseu (202) ait: antiquitatis sa-pientes (203) quomodo magistratum gerebant (204) ?

Meng tseu ait: 16 adire (205) triplex crut, tôabire ,1 triplex.

(195) n : Accumnt ut animum ejus bonis commis et exemplis adju-Vfllh tunique administraüonis oneri austinendo idoneum alliciant

(196) I : Si n0n volât bonum, i. e. houa cousina, allai ab un. nuggeri.B interpretatur kana (8,868) un , perfide.

(197) B, I : Gallîce : D’un ton, d’un air suffisant. C : Litteræ yan se (cris

habitus) ad litteru i i referuntur, litteræ veto ching yan (vox) ad [imamin Ici talai ichi.

(198) 1:0mnia quæ ad regni administrationem attinent plane scia,nec mibi aliorum commis opus est.

(199) Menus gallice : Cc ton et cet air tufiïlllM.(zoo) J z Virî docti. npientes , virtute amati.(non) Sic interprel E: Yo sa houa (ahi, Mi Hua le hou (4,606-190-I,539 ’

-4,90l-lo,3:4-1,1ao-a,694-43).(non) J : Videlicct Tchhin un: ("dm-8,534)-

(205) Mite: Il: Qu- de causa?( (204) C : Tchhin lieu, Mencium vident! de magistratu petondo minimesommant , bain: modi ngendi ramais caunm scrutntur.

(:05) A : Sapins comma et gemmes suas tempore modal-Inn. Porto

Page 184: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxviii) un] n, ou. n. 1795. XLVII. Primo,si, eum excipiendo (206), exhauri-

ret reverentiam et exhiberet ’urbanitatem; si, post-qnam locutus esset (207), jam jam acturus esset ejusverba , tune adibat illum.

Si, quamvis urbanitas nondumv defecisset (208),verba non redigeret in praxim, tune (209) abibat.

5. XLVIII. T 2°. Si, (210) quamvis nondum inpraxim redegisset ejus sermones, excipiendo eum,exhausisset reverentiam et exhibaisset urbanitatem ,tune adibat illum. Si urbanitas defecisset (211),

tune abibat. l5. XLIX. 3°. Si (212) manc non comederet, si

tribus potiuimnm 0min inducitur utimngistntum petendum vel abdicat-dum eue censeut.Littem khiu.(1,084) , et tsieau (2,226), duplici bic senaupoilent : Adirc principem et poum magistratum : dindon a principa a do-pmro magistratum.

(206) J : Meng mu non oit principem e palatio suc egnedi ut Inpientiobvinm en; liman ing (11,013) hic signifient unipare, tractai-a. H :Litteræ(ahi king ( 8,677-3, 761) opectant Id interna mimi unaus; litteræ vetoyoou li (4,028-7,095), ad extemum corporis blbitum , qui, voce, ganta ,orin Ipecie. tif-tu, summum connotent spiral. A littenm ing (11,015),proprio connu interpretntnr : Si .princeps . tenante-festin ,dignilatemquomm coran: "pieute demitlens, obvinm illi lponte venin.

(207) C , J : Si lapientem loquentcm benignn aure andin: princeps,ejusque conflit se exaccuturum eue polliceretar. n

(208) A : Qunmvin prior reguü erg: npientem cumins adhuc foi-venet.

(209) H : Suceptnm a principe magistratum deponebnt.(un) H i Videliçet eum initia principem invisih

(a: 1) H : Postquun aliquandiu magistralum chient.(21 2) H z ln hoc tertio caau,princepl virum sapientem non aolum’urbnne

non excipere , nique Idhortontis connilin non euoqui , "mm etiam nulloatipendio ail’ectum in nomma agende et penuria duel-are censeur.

Page 185: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 80 ’ mamanvespereinon comederet, et fàme morions non pos-set egredi porta (21-3), ac princeps audiens illuddiceret: « Ego, quand (214) magnam rem , non pos-» sum acta complere ejus doctrinamt; præterea non1) possum seqni ejus sermones; sed eificere ut fame» pereat in meo regno, ego erubesco , n si opitula-retur (215) illi, etiam poterat (216) accipere ut evi-taret mortem et nihil amplius.

5 L. Meng tseu ait: Chun (21 7) exsurrexit ex agro-rum media; Fou youeï (218) promotus est ex muro-rum terra pinsita exstructorum medio; Kiao kc (219)promotus est ex piscium et salis media. Kouan i.’ou (220) promotus est (221) ex carccris custodia ;’

(215) J :Mcng tseu sapientem virum in aliud regnum alaire volentcm ,corporin faune confecti debilitate , impediri innuit.

(214) H, I : Ego quoad virum sapientem , cujus consilîa sequî res estmagna, imo maxima, quæ principi incumbat. J : Magna res , quasi dicat,

res prima , primo loco habenda. ’(215; I Si princeps viri sapientis l’amem , data milio, levare pararct.

(216) I : Vit sapions , nota ollicii et decorin loge coercitus , pin! ac-cipere nequibat , quam quod Id vitam utcumqne sustinendam cfl’ugien-dumque martin periculum requirebatur.

(217) E ; In monte Li du": (4,667-2,275) agroa excolebat.(218) J : Imperator W011 ting (4,658-2) , ex dynastin Chou: 01199),

ntructorem Fou youoî ministrum suum fecit. H1Fau youoi muros. in campo

Fou-yen (373-2,290 ) , struebat.

(219) J : Kiu ko pinces et sol vendebat. Won m2115 (3,783-5,884 bit)illmn ex hac humili edoctum condition sibi a consiliia store jouit.

(220) H 1 Videlicet Kouan tchaung (7,512-117). l(221) H , l 1 Regni TIui (13,239) regnluu Won koung (4,235-612) illdm

en carcerin custode miniatmm mon: fecit.

Page 186: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.113111 11, on. v1. 181Sun cl1o ’ao (222) promotus. est ex maris littore ; Peli hi (223) promotus est ex macello.

5 LI. T Itaque Cœlum quando vult demittere mag-num (224) munus in (225) hos homines, necessarioprius ærumnis allioit eorum cor etmentem,lahorihuskurget eorum nervas et ossa, fame torqnet eorum car-nem et cntem, in egestatem et penuriam redigiteorum personam, (226) jubet res actas (227) adVer- .sari et repngnare (228) iis quæ (229) volebant agere.Sic excitai: (230) eorum cor, indurat eorum (231)

(222) Â : Sun chu ’ao, vir sapiens ex regno Thsou (4,379),qui ignotusdegebnt ad maris littus. Princeps Trhouang 18,956) eum ad summam digni-totem evexit.

(223) A : Po li hi, sapiens ex regno Thsin (;,151). Eum, inter.metcato-res, in obscurs emporii tubera: latentem M0 koung (7,228-612) ad sevocavit, atque, oins open et consiliis mnis,impe1in1n in regulos adeptus est.

(224) H :regiam dignitatem val primarii ministri oflicinm intelligit.(225) C , J :indicat prædictos sapientes, videlicet (Juin, Fou youcî etc.

welgeneratim (H) viros sapientia, sanctitate præclaros.(226) bittera hing (ngere) quæ, subsequente panlo post littera mai (838m),

redundare videlur, huic loco non nihil diflicultatis addil: quam quidemtortorions interprcs, en nimirnm de causa , suslulit. Aliler plerique inter-pretes. H, l, J : bing res actas exprimit, liners mai, snimi cogitata. A C .-quæcnmque corpus ad exitnsn perdncit, iis adversantur et repugnont quæmens agere meditabntur (J) vel cnpiebat (H), i. c. non solum res cogilntæex sententia non succedunt, sed etiam exitum animi veto prorsus con-trarium sortiunlur.

(227) l: quod acta prodit, actionis efl’cctus , exitus.(228) Sic] (psi, 8,450), A (ni, 11,053), et multi alii, litteras fis louan

interpretantur. ,(229) A , C, H, J litterarn Je (4,606) supers, vous, B, et I liners

menu (10,181), ing (5,547) , medilari , anima maliri, supplent.(230) C : cos Id bumsnitatcm , æquiutcm, urbanitatcm . prudentiam

fovendarn et excolendam slimulat, ne forte, sui ipsorurn obliti, mollitiaet luxu dimuant, cupiditatumqne illeccbris sese irrctiri patiantur.

(231 ,. A : illos contra guise et libidinis stimulos indurat atque charma: ,

Page 187: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

182 mon"naturam, addit et adauget (232) quad ipsi non pos-sunt (233). ’

fi LII. Homines communiter peccant et deindè posasunt se emendare. Anguntur in corde, impediunturin animi cogitationibus et deinde (234) exsurgunt.Ubi (res) declarata fuit (235) in vultu et empit invoce, deinde intelligunt. i

5 L111. Domi, si non sint antiquarum familiarumministri qui (236) tueantur leges, et sapientes viriqui (237) adjuvent; foras , si non sint bellum

eficitqne ut exquisitis cibornm condimentis, nec non voluptstnm dolce-dine, æquo anime carennt.

(252) A, I : eos (lin laboribns premit, et animais couinent, remm-qne humsnnrnm usa stquc experientiakxercitst et docet. Bine innstseeorum facultates nova quotidie increnientu accipinnt; in ut corpus , quærires suas excedebsnt, exseqni, mens vero que intelligentiam manelbgiebant , pernoscere , valent.

(233) A : eorum vires, 2d en que: exsequi non poterant, habiles et vali-du efficit.

(234) A, Il : deposita tandem pravitate, 2d meliorem vitæ frugem unerecipiunt , vinutemque omni studio ac cogitatione complectuntnr.

(235) H, I : ubi sliibomines eorum cnlpas vel vultu severiori, vel Ici-iobjurgation meringueront, tune, exclura tandem mentis "tertio, le!!!peccasse intellignnt.

(236) Sic versio tartarins. H, I : fis Ria, i. e. antiquarnm familiammministri qui loge, regain (f2) principem dirigant. - Liner: fa Ida vertietiam possont nntiquarnm familiarmn ministri legum tenaces.

(237) Scilicet principem. I : fis ne, i. e. viri supientes qui consiliis, opesraque sua, principi opem atque adjumentum continuo præstent. -Aliisiunt: Fa est miston, obluclarl :fo-us, sspientes viri principis titis, ver-bis et exemple sno , firmiter oppugnsntes.

1

Page 188: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, en. v1. 183gercntia rogna et (238) externæ calamitates, regnumvulgo (239) petit.

5 LIV. Deinde sois 16 vivere (240) ex mœrore etærumnis , et; rô (241) perire ex quiete et oblectatio-

nibus oriri. ’512V. Meng tseu ait : docendi etiam multæ sans

artes. Sun: quos (242) ego dignos non judico quos do-ceam, sic etiam doceo illos et nihil amplius.

(238) Il , J : Improvisœ, inexpectsta calamines.

(239) H : Hujus regni princeps, superbia, mollifie. hm, in exitimn ,

trahitur. lI (240) H : muera oing (vivere) et sse (mari) tropice accipi debent. Qui.conique vir magni momenti monos (quais est principis) somma comlande, regno incolumi, vitsqne culpis canote, obit, is vivons merito di-

citnr. ’ i(241) H : Si, ver-bi gratis, princeps in gravis pericula temcre incidlt, àregnum bostilibns incursibus imminuatur, si ejus nomini dedecoris laitesinbzreat, licet mortuns non lit , tamen jure ac merito parfisse dici potest.

(242) H : Inter illos qui sebolsm meam petnnt , nonnulli sont sectariiquos, utpote requisitn cordis pnritate cas-entes se proindc indignes quosedoceam, a publics palzestra repello et arceo. 1nde lit, ut, mentis oculosaperientes, atqne ad sese reversi, virtutem complectantnr et impenseculant. Sic eos, non duèndo, doceo.

Page 189: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

184 rumen (en)CAPUT VIL

T raclatûs Tsin sin pars prier.

5. I. 1 Mena TSEU ait : qui exhaurit suum cor,novit suam naturam (1) ; ubi novit suam naturam ,

tunc novit Cœlum. I5. Il. Conservare suum cor, alere suam naturam,

est id quo servitur (2) Cœlo.5. III. Vitam brevem et vitam longam non existi-

mare duplices, i. e. diverSas (3), et, rite excolendoseipsum, exspectare illas, est id quo instituitur (4)

Cœli mandatum. v5.1V. Meng tseu ait: nihil (5) est sine Cœli

(1) J :Sing est ratio que nostrum cor instruitnr, lhiun (Cœlum) est illiusrutionis tous et origo. Quæcumque (C) nostræ naturæ insunt, e Cœlo oriun-tnr. huque vir qui novit suam naturam , continuo novit Cœlum.

(2) J : Ses, servira , id est : obseqni, obsecundsre , non minore.(3) J z Recogitare debet homo sium brevem vel vitam longnm a Cœlo

pariter venin.(4) B, J :-Li string, instituereiCœli mandatnm, est sednlo consonne

mtursm quam Cœlum dedit et demandaVit (ming) nabis.

(5) C, Il, J : Prosper: et infants, felicitss et calamitates, semper ,Cœli juste et mandats, eveninnt. -J : litten "ring (mandatnm) indicntfatum.

Page 190: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxi) «1.111111 11, car. V11. 185mandata. Obedienter accipe illud (6) rectum. Ideoqui novit Cœli mandatum non stat (7) infra murumruinosum.

5. V. Exhanrire rectam agendi normam et mori,rectum Cœli mandatum est; in manicis et compedi-bus mari, non est rectum Cœli (8) mandatum.

5. V1. T Meng-tseu ait : Si quæras, tune obtines;v si relinquas, tune amittis. Sic ra quærere utile est

ad obtinendum , quando quærimus en qua; (9) insunt lnabis.

’ 5. VlI. .411 quærendum est ccrta via; ad obtinen-

dum est Cœli mandatum. Sic 16 quærere non utileest ad ohtinendum, quando quærimus ea quæ (1o)

sunt extra nos. i5. VIH. Meng tseu ait : universæ res (11) com-

(6) C: Quicumque ell’ectns , nemine visibiliter agente, accidit, a rectoCœli mandato i. e. a Carlo directe orîri censetur.

(7) J : Sese hujusmodi periculo non objicit , ne forte , culpa sua , muro-corrucnte , obterstur.

(8) A: Bac calamina ab hominibns , non a Cœlo , directe venit.

(9) J : Intelligit humanitatem , æquitatem , urbanitstcm et prudentiamque: nature sortimur.

(1o) J : Intelligit divitiss , honores , lncrnm , dignitates.

(11) C: Solummodo intelligit innatnm sensuin seqnitltis quæ subditiprincipi suo servientis agendi rationem dirigit et modentnr; innatumamorcm quo filins ergo patrem movetnr. - J : pi, i. e. integrn, pertectœ,

suficientes. 1 51-

Page 191: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

186 111211011 (cxxii) I- pletæ iman: in (12) nabis. Si , examinato teipso ,veræ (13) sint , gaudinm nullum majus.

5.1K. Si canaris (14) indulgenter agere , ad quæ-rendam humanitatem , nihil vicinius.

5. X. Meng tseu ait: qui agnat et non intelligunt,clin studentiet non perspiciunt, usque ad vitæ finemrsequuntur et non norunt banc rectam normam , per-multi surit.

5. î Meng tseu ait z hominem non potest nonpudere (15). Si roi non (16) puduisse, eum pudest ,eum non (17) pudebit.

5. X11. Meng tseu ait : pudor (18) homini magnimomenti est. Qui occultàrum technarum et fraudum

(12) J : ’Go, nos, i. e. nostra nature. C : omnium roi-nm , videlicet om-nium virtutnm germen , nucendo sortimur.

(13) C: V. g. Si vere odimns quod odio dignum est, si vers amcmusquad amore dignum est, si vere delectamnr illis quæ delectnbilia sont. -J : ocra , i. e. sine fuco sut falsitate.

(14) C: Alias homines tracts quemadmodum et tu ipse 2b illis tractas!cupis. Si ces esse relis ergs tu pins , pieute. colere prias debes , si rectos ,

cordis rectitudinem etc. "(15) C : Snarum culparum.

(16) C : Gellice: si une fois il peut avoir honte dainepus avoir sa honte,

(de ses fautes), il n’aura plus jamais honte. ((17) Il : Nihil amplius aget cujus eum pudeat; i. e. non smplius pec-

cabit.

(18) J : Si olim ut proprin: prnitatis hominem vere pudor, sapien-tes nec non sanctus sima potest imitas-i. Si veto inontum hune pudorinsemons entioguat, illico omisse nobilioris mentis dignitate, ad brutesbutins descendit.

Page 192: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxiii) i mon: u, ou. vu. 187.variarum artem exercent, minime (19) adhibentpudoris sensum. Quos sic non putiet, jam non suntsimiles hominibus. Quanjam te similes essent 110m1-

i vmbus . [A5.1XIII. Meng tseu ait :IflY’m sapientes imperato-lres amabant (20) bonumîflèt obliviscebantur (a!)auctoritatem. Olim sapienÏès litterati an solinonsic P Gaudebant sua recta norma. et obliviscebanturIliominum (22) auctoritatem. Ideo , si imperatores etreguli non movorentur maximâ reverentia , necexllaurirent vurbanitatem, tune non obtinebant :6sæpeiinvisere illos. Porro, si sæpe invisere adhucnon obtinebant, multo mugis, an (potuisSent) obti-nere 26 (23) subditos facere illos?

5. XIV. Meng tseu compellans Soung keou tsianait: tu , amas-ne iter facere (34)? Ego doccbo te :6iter facere. 184’ hommes (25) sciant, etiam vultu

I (19) J : Lice! innatum pudoris unau-1 a Cœlo quandmodum et catcrihominea sortiti tint, illum, cupiditntibm obcæcati , minima toquant".

(:0) J : Virorum npientam virtutem, rectum nomma nuisant.(Il) C : Sapientes Vital, dignitatil au: obliti , faunique depœito, suum:

observantin colebant. a K(n) l : Virtuti coleudæ solummodo intenti, regnlorum potcnlia mî-

nime movcbantur. manque auctoritatem puni pendobant.(23) Le. ut nnbditos trichite, videlicet (C) illi: aliquam opcnm annuo

stipendia perlolvendam , impacte.(24) J : lier faute ad docendum , vol doctrine difi’undcndæ causa.

(25) : Si reguli tub documenlis benignun autan: præbéant atquo

ca lequlntur. ’

Page 193: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 88 une" Vcontenta et sereno sis ; si homines non sciant, etiamvultu contentoet sereno sis.

5. KV. S. k. a. ait: quomodo (agendum) ut tunepossim esse vultn contenta et sereno ? ’

M. t. ait : Si lionoflc(26) virtutem, si delecte-ris (27) æquitate, tuncipàtes «in vultu contenta et

sereno. I W5. XVI. Ideo Iitteratus; licet summe paùpcr, nondeserit aequitatem;l licet (28) promoveatur, non re-cedit a recta norma.

Val summe pauper non deserit æquitatem : ideosapiens possidet seirsnm ; licet promoveatur, nonrecedit a recta norma: ideo populus non amittit (29) »optata.

5. XVII. Antiquitatis viri, silvotorum compotes(3o) fieront, (5 l) heneficia conferebantur in populum.

Sinon fierent votorum compotes, componebant se-

(:6) C : Si honori dans tuam virtutem, tuiunet oculi! excehior fies.nec unquam dignitnmm l regulis obtinendarum cura tangon-il.

(s7: C : Si veto. delectsuil inconcuua quam nerva. coi-dia recütudine ,nulle te rerum externarum illicia sedncere valebnnt.

(28) A: Licet ad honore. evchatur, i. e. licet manne obenndnm obtî-neat , vel cliqua dignitate ometur.

in) C : Populue votornm fit campos, quando nempe bcnigno regimberecrentur.

(30) H : Si, muons anncuti, fruj panent vous , quibus doctrinam mon:in praxim redigi exoptant.

Un) C , J :Virtutiu et aquitain beneficia in populo: conferebnnt. Mite:A z benelicia, i. e. Mien-s.

Page 194: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxiv) i un] u, en. vu. i 189ipsos et (32) inclarescebant in sæculo. Si in pamper-tate versarentur, tune solummodo (33) boues efficie-hant seipsos. Si promoverentur (34), universim bo-

num efliciebant imperium. ’ r5. XVIII. Meng tseu ait : qui (35) exspectant Wen

wang ne deinde exsurgant, mut vulgi homines. Quoadingenio et virtute insignes î viros ;licet non habeantWen wang, etiam exsurgunt.

5. XIX. Meng tseu ait : mir, si,(quamvis) addasilli du! familiæ Han (et familiæ Weï domum , seip-5mn aspiciat humiliter , tune super-ut homines longe ,

i. e. multuln (36). .5. XX; Meng Tseu ait : si (37), quietem-afieienteagendiratione, laborare jubeat populuurjhic, licetdefatigetur , non succenSebit. Si (38), vitam aflerente

(3s) Il: Virtutis fuma longe lucane inclarescebanl.(53) I. e. Mcliores fieri studebnnt.(54) H:Vide supra not.’.50.

(35) J : Qui eximii imperatoris , qualis fait Wen un; , exemple et. do-cumentis opus nabcnt ut, excusso mentis torporeind îiituiemicolendam

assurgant. l I i(36) E : Si vit-o jam ditissimo familias Han et famiiiæ Wu’ opes et poten-tinm addas. VApud cætci-os interpretes sgitur de privato viro Qui , fortunævice subito-inanimex obscnn conditione, in (in delitescebnt, ad pri-marii præfecti dignilatcin evehitur. In quo casu litteiæ fait (titi vertin pos-sont: Si augens i. e. si amplifices illum dama, etc. . 2: î

(57) A : Regulus dum populo quinton!) lirez-n: mugit, v. g.* dum apopulo mimi: ennui. iubet quæ ui-bcm et subditos ab. hostibus tneantur.

(sa) A; Ubi regulns hmm: eut bomicicism ultimo supplicie and: ,ut omnes subditi securi vivant et incolumes , populus licet unum val plut-ë;

occidi vident , oecidenti minime suecenset. ’

Page 195: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

190 MERCI! (cxxv)agendi norma, occidat populum, hic, licet aliquispermit, non succensebit occidenti.

5. XXI. Meng tseu ait : Archontis populus estlætus et liilaris, imperatoris populus pleno gaudioperfunditur.

5. XXII. Lices. (39) occidat, non succenset; licet(40) utilitatem airerai. , non (animadvertit) meritum.Populus singulo-die sensim-transit-ad bonum , et

nescit quis faciat illud. -5. XXIII. T Id Pquod sapiens (4l) pervadit (42)mutntur; quia ubi riasidct, sicut (43) spiritus; supraetinfra cum cælo et terra una (44) difTunditur. Num-quid dices : hæc exiguæ reparetiones(45) mm!

5. XXIV. Meng tseu ait : humana verba nonsium humana faine. intrant homines profunde. Bono.

(39) J : Licet regulus cliquera occidst. Vit]. not. 38.

(4o) C : I. e. si omnia ad victum necessarin illi abunde suppeditet. -

(4:) H : Impcmtorem inteiligît,

(42) E: Quocuniquc pervndpnt ’iinlperatloris dociiinentu, populus adbonum frugcin se recipcre gestit, le tandem, deposita pnvitate! in malin;

mntatux. - I(41?) (E, ; Ubioumquc renifla, occulta vi, «Inti Ipiriçus, omnes «si."3.9i PeFe’Wi’ Plomb dans Vittufis igue, etiam insoumis, fiant-union.

(44) 1E: Seilicçt in: Minus, illn vis prIÏChr’l sc’qunsi divina’qnœ men-

tes subit et immutat. . I- ’- - ’ ) l i i(L5) C i Numqnid tain nmpln imperatüüs banoflnil confiai-es eum Icvius-

colis men-hic raguions.) qui, nednm-populosplcnl felicltnte’perfimdant’,malin eorum in dine iug;aguoeuzihus non ahi aiguail.) sa peina. nullçm

modelait) attenant! i v -r

(46) l. e. Hominum cor non un profonde peuemnrqusni , 60.5

Page 196: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(envi) i 1.13m u, ou. vu. 191regimine , non sicut bonis documentis , obtines (47)

populos. iS. XXV. Bonuin regimen populus motuit; bons.documenta populus amat. Bono regimine, obtinespopuli opes; bonis documentis obtines populi cor.

5. XXVI. Meng mon ail: z id quad homo sinestudio potest agere , ex ejus cœlitus indita facultatcamuît; qLIod sine meditatione cognoscit , ex ejus cœ-litus indita scientia 1181 intelligentia venit.

5. XXVII. Infans (.48) nulluse non scit diligere[sucs (49) parentes; ubi crevit (5o), nullus non scitî colore ( 51) suum fratrem natu majorem. Di-ligere parentes, liumanitas est; colere natu majo-rem, æquitas est. Non est alia causa : (52) pervade-runt imperium.

5. XXVIII. Meng tseu ait : quando Chun, habitansin remoti mentis media , inter silves et rupes dege-met, ac inter cervos et sues deambularet, (53) id quoipse difibrebat a profundi sen remoti mentis agi-asti.bus hominibusstitivilitium crut. Qiiando ille audierat

(47) l. e. Popnli amorcm filai concilies.(48) J : lnfans duos vel tres annos natul.(49) J : Patrem et mptrem tantammodo innuit. I

I (5o) J : Ubi quinqua val sa annos attigit.(51) J : l. e. llli parera, obsequi, post eum incedere.

(52) B: Ille une: quo parentes diligimus, ille reverentin frottis natumeioris , totnm imperium pervederunt; i. e. bos animi sensu omnes im-perii hommes pariter haben t.

(53) A : Si spectuses incultnm corporis ejus lubitum . .. .

Page 197: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

192 MENCII i (cnvii)unum bonum Verbum (54) , au: vident imam bonamactionem , crut veluti remotis-aggeribus-andantesKiang et Ho (fluvii) , quos (55) torrentis instar fluen-tes nihil potest collibere.

5. XXIX. Meng’tseu ait : ne agas en quæ non de-bes (56) agere; ne optes en quæ non (debes) optai-e.Si ita agas, (57) actum est.

5. XXX. Meng tseu ait : si homo habent virtu-tis (58) perspicientiam et industriæ (59) pruden-tiam , id constantes. (60) oritur ex ærumnis et adversisrebus. î Solum , i. e. enimvero, aula exclusi ministriet notlii filii custodiunt cor (61) amie et sollicite;præcavent ærumnas profunde; ideo (62) pene-

trant res. i5. XXXl. (Meng tseu ait : sunt homines qui ser-

(54) A: Ubi houa ver-ba audient, ca subito, avide mente excipiebat;ubi quem bonum actum videbat, illum subito ipsemet agerc satsgebattNonne Chun (si spectes ardens studium quo virtutem prosequebatur).a supradictis hominîbus toto cælo diEeœbat ? I

(55) Sic omnes interpretes, excepte E. Noël hune locum ad Chunretulit: nihil unguam pelait properaniem ejus (Chun) curium ramdam.

(56) Sic Sinici et Tartarici interpretes.

(57) l. e. nihil amplius agendum superest. .(58) G : Ratio quæ in corde residet, dicitur, virtus (le); quando illa

ratio homini rem cliquais: agenti facem præfcrt, val), NM" nondum PEI-actis, clare emicut, dicihir virtutù parspicimtia-- (59) C : ln rebus tractandîs.

(60) Sic A et venin Tartaricn.(61) Sic A, H, Z, J. Alitcr E: in periculîs.

562) A : ideo , adversis casibus exercitati et edocti , rerum rationna»lente penchant , cardiaque nectitudiuem et pietatem semai-c pouunl.

Page 198: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxviii) 1.13111 11 , ou. vu. ’ 193 iviunt principi; servientes huic principi, unice-stu-dent ut indulgent et contentus sit ipsis.

5. XXXII. Sunt’ministri qui tranquillitatem af-ferunt regno. T151 tranquillitatem affure regno lœ-tantur.

5. XXXIII. Est Cœli (63) populus; qui si, ad dig-nitatem evecti,oident passe (64) agi in imperio,

deinde agunt. I5.1XXXIV. Sunt magni viri; qui, ubi rectos ef-fecere seipsos, tune res (65) recta! fiunt.

5. XXXV. Meng tseu ait: ÏSapiens habet triagaudie, et ra habere dominatum imperii non interille est, val annumeratur. T6 patrem et matrem simulsuperstites esse , 1:6 fratrem natu majorem et fratremnatu minorem vacare (66) causa, primum gaudiumest. Supra, non erubescere coram (67) Cœlo , infra, -non erubescere coram (68) liominibus, secundumgaudium est.

(65) G a flamines e populo qui, munere public-0 vacui, cœlitns inditsmI rationem serrate et exhaurire sciunt, Cœli populus secte dicnntur.

(64) H : Si vident rectum normam in imperio posse agi, deinde agnntillum.

(65) Il, J i Littera vs (ses) principem et populum simul ioulait.

(66) C: Littera [mu (causa) multiplici sensu bic pollet; significat vel :(I) immatura mors, vel: (l , J) adversæ res, :erumnæ, vel: (B) abalie-

natio, vel : dissidium. .(67) J : Si illibatam servet rationem sibi cœlitus indium.

(68) J : Si adimpleat et exhauriat bominis rectam normam. H : Si homonullam lovent cogitatiouem quam Cœlo perspiciendam permitterc nequeat;si nihil agat quad coran hominib us verbis patefacere non possit.

Page 199: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

.194 . IlENCll I- 5. XXXVI. Invenire (totius) imperii (69) viros egre-gin ingenio præditos, atque docere et (69a) alereillos, tertium gaudium est. Sic sapiens habet triagaudia, et :6 potiri imperii dominatu non inter illa

annumeratur. .S. XXXVII. Meng tseu ait z amplas (70) terras etpopulum multum sapiens exoptat : id quo gaudct

non inest iis. 95. XXXVIII. Toi, in media imperii stando, stabi-lire, i. e. pace componere , quatuor marium popu-los, sapiens gaudet. Quod Datura (habet (71) noninest.

5. XXXIX. Id quod sapiens naturà habet, quam-vis (7 a) late agat, non augetur, quamvis in .pauper-tate sit, non imminuitur (73); quia id-quod-sortitus-est-a-Cœlo (734) immutabile est.

5. XL. Id quad sapiens naturâ possidet, humanitas,æquitas , urbanitas , prudentia , radicem habet in

- (69) Miter versio Tartarica : virus prudentia et virtute præditos.

(69.) A. C, H t prmptù suis clerc et «langera eorum vlrtutem.

(70) 0 : Vaste in regno et inter frequeutissimos bomlnes versari exoptatsapiens. tu dominas suie beneficia latins entendu.

(71) H: Id omne quo nostra natura instruitur non situm est in boas.J : ld quos! nath habet (1M. s. IL , l. 1) situm est extra ca quibus gui].det. Miles-l quem sequitur Noël : verum gaudi-m quod nature habet non

situai est in hoc. - l(7a) B : Quamvis doctrinam suam late diliundat.(73) C: Renta ratio, qua Cœlum naturam nostram ornat et instruit,

angori vol imminui non potest. C 1 infra, litions sur: et Ain (detrahere et

«Idole ad raturant refert. t(733) Sic interprett. C et J.

Page 200: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cuis) usai 11 , en. vu. 195corde. Illæ apparent in corporis liabitu, leniter emi-cant in vultu, exundant in humeris, diliunduntur inquatuor membra; quatuor membra, nullo sermone.emisso , intelligunt.

S. XLI. Meng tseu ait : eum Pe i (74), fugiensTcheou, habitant borealis maris ripas, ubi audivitWen wang exortum esse , derepente surgens, fait:

i quidni vado illi adhæsurus? Ego audivi occidentis re-gulum callere artem alendi senes.

Cam Tliaï koung , fugiens Tcheou , habitaret orien-talis maris littus, ut audivit Wen wang exortum esse,derepente surgens ait: quidni vado illi adhæsurusi’Ego audivi occidentis regulum callere artem alendisenes. Si in imperio sit vir bonus alere senes, tunehumanitate ’præditi homines illi adhærere prope-rabunt.

5. XLII. In quinque jugerum habitatione , si serasmoros infra parietes, ac privata mulier alat bomby-ces, tune soues poterunt indui serieis vestibus. Siquinque gallinas et duas scrophas (75) alas nec ne-gligas (76) earum tempus, tune senes poterunt non lcarere carne. Centum jugerum agrum, si privatushomo aret , octo hominum familia poterit non’

esurire. ’5. XLIII. Quod (77) dixerunt: « Occidentalisre-

(74) Vld. Lib. Il , Cap. l , s. XLI.(75) l et vers. Tsrt. supplent 1 si «les.(76) Cf. Lib. l, Cap. l. net. 61.(77) A : Quod Psi et Thai Mung diurnal.

Page 201: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 96 stencil (cx si!),) gulus callet artem alendi senes, a hoc erat: ubideterminaverat eorum agros et habitationem, et do-cuerat illos (78) 16 serere et alere , præceptis-dirigenseorum 1 uxores et liberos, elliciebat ces alere (79)suos Senes.Quinquagenarii, si careant serico, non ca-lefiunt;septuagenarii, si careant carne, non saturan-tur. Non calefieri et non saturari, dicitur algere etfame confici. In Wen wang regis populo, non erantalgentes nec fame confecti seines. Hoc illud (8o) ex-

primit. ’5. XLIV. Meng tseu ait : (81) Si (efliciat ut) bene

colat suos agi-os , si (82) levia faciat ejus vectigalia,

populus poterit ditari. .A 5. XLV. Si comedat (83) secundum tempus, et

utatur (84) secundum ritus, opes non poterunt con-sumi usu. ’

5. XLVI. Populus , si curent aqua et igue, non vivit.Si qui: obscurs nocte (85) pulsans alicujus fores,

l i (78) J : Serere motos et alere scrophas et gallinas.

(79) Hi: Patrem et matrem carne alere et serico vestire. i(8o) C: Hoc ipsissimum est quod Psi et Tint listing vacant a cancre

artem alendi soues. a

(81) Omuea interpretes supplent ses (190) , office".

(82) A : Si tenuia exigat vectigalia , scilicet (J) decimam frugum partcm.

(83) J : V. g. maue’et vesperc.

(84) C : Si opes labore suo comparatas eo quem ritus præscribuut modoimpcndat, nempc in solemnem pilei impositionem , in matrimonium, in

ramequins, in sacrificium tri etc. I(85) J : Obscura nous i. e. tempore inopportuno; pulsant fans, i. e. vellzsa urbanitatis legc.

Page 202: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxxi) 1.11m 11, en. v11. ’ 197quærat ignem et aquam, nemo est qui non det;quia (86) hæc maxime abundant. Sancti viri, dansregerent imperium elliciebant pisum et milium esse(87) instar aquæ et ignis. Ubi pisum et (88) miliumsunt instar aquæ et ignis, in populo , quomodo existe-

rent (89) inhumani viri? -5. XLVII. Meng tseu ait : quando Confucius

ascendebat montem Toung cl1an (90), exiguum existi-mabat) regnum Lou; quando ascendebat montemThaï clian (91), exiguum existimabat 1’ imperium.

ltaque illi qui vidit maria, (aquæ) vix sunt (92)aquæ, illi qui incessit in sancti viri palæstra, (ser-mones) vix sunt (93) sermones.

5. XLVIII. Aspiciendi aquam existit ars: necesseest aspicere ejus (94) torrentes fluctus. Cam sol et

(86) H : Littera i (6,799) signifiant ideo.(87) A : Esse abundans, abundare (E). i l(88) Vers. Tartarica : grena.(89) C 2 Homiues non recti. (J) inurbani, iniqni.(90) J : Mons in reguo Lou surgens.(91) J : Omnium imperii montium allissimus.

(92) F: G : Non solum (A) rivi et cauales , sed etiam lluviiKiang (4,857)et Ho (4,896) vix (Mn) digni suut qui censeantur aquæ. G G: Mn meî,quasi dînas z non possunt censeri.

(93) C : Non solum sophistarum verum etiam sapientum sermones eumsanctissimi Confucii sermonibus collati, vix censeri possunt sermones.

(94) G : lnnuere vult Mencius rectum normam etiam suo e fonte oriri.Ubi vides rapidos arqua: fluctue , eum e scaturigine alicubi exundare com-peris, ubi tenues rimulas , solis et lunæ radiis pervias , Clara luce sull’undivides, tunc scia nitidum illud lumen alicunde, scilicit e disco, velut c

foute oriri. I’

Page 203: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1 98 une]: (cxxxii)luna habeant (95) radiantem-discum , foramina (96)neCessario illuminantur.

5. XLIX. Fluens aqua est res (huiusmodi): si nonimpleat fossas, non incedit (finit). Sapiens ubi appli-cat mentem rectæ normæ, sinon perficiat (97) abso-lntum opus , non (98) penctrat.

5. L. Meng tseu ait: qui, gallo canente surgens,summa diligentia exercet virtutem , imperatoris Chundiscipulus est. Qui, gallo canente surgens, summadiligentia ad lucrum incumbit, latronis Telle disci-pulus est.

5. LI. Si velis nosse (imperatoris) Chun et (Iatro-nis) Tche differentiam, non est in alia ra: est inluqri et virtutis (98’) intervallo.

5. LII. Meng tseu ait : Yang tseu unice studet reg»cansà (99) meî. Licet, evellendo unum sibi capillum,utilitatern affermi; imperio , id non ageret.

5. LIII. 1 Me tseu (homines) nniverse diligit: si

(95) Alîter versio Tartarica : eum col et luna lucidi sint.

(96) Litterla chum houang sic interpretaturE. -.- H, J : humilia quæ

accipiunt (yang) lucem (karting). i(97) C, H: Si virtutem cumulatnm et exterius pulchritndine un ch-

rescentem (tchang, 7.367) non mequatnr. Tartarîeus interpres vertittchang : res perfecta, numeris omnibus nbsoluta.

(98) H : Ad Confuciî sanctintem morgue naquit.

(93!) G g Lnto clpillo inter le Vil diflemnt.

(99) Verüo Taurin: on" m J : Yang (un mi nains commodir, un:aminci unice insu-vit.

Page 204: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

LlBRl Il, CAP. V".(100) incurvalo capite ’usquc-ad-talos, lucrum af-ferre (posset) imperio, (101) faceret illud.

5. LIV; Tseu mo tenebat ([02) medium. T6 teneremedium , ’*prope-accedit. T6 , tenendo medium , nonliabere trutinam , est tanquam (103) tenere unum.

5. LV. Ideo odio llabemus illos-qui tenent unum(104), quia illi (105) pessumdant (106) rectam nor-mam, ac, dam agunt unam rem (107), amittunt valnegligunt centum.

I

(me) E: Si quia impetens (5,575-7,284) i. e. ex improvisa eorripiensejus caput, illud risque ad talcs (J : pedes) demittst , dolorem et injurilmæquo anime feret.-I littoram ma explicat moudra, et linons m0 (in;fun; tchaung Id eumdem hominem referre videtur.

(Ion) I. c. id sibi fieri sustineret (E). 1

(non) C t Tua ma, utilitati suæ, sed non unice et pertineeiter, ut Yang«ou, studebat; bomincs omnes, sed non amicitiæ sua: profusus, ut Matseu, diligebat. Qui in omnibus mediacritatem tuetur, recta: agendinormœ acccdil.

(103) G . J : Si medium tenons, suum agendi rationem juxln temporumvices, saqua prudentiæ trutina , moderari nesciat , tunc unicæ rei adhærerevidetur, et a prœdictis sophislis , Yang et file, nullo mode diliert.

(:04) G: Yang tseu, une utilitati unice studens, lædebat humanitntem;Me tseu, omnes sine discrimine diligens , lædebat œquitalem; Tseu me ,mediocritntem , absque raliouis trutinl, tenens, lædebnt prudenliam quæmediocritatem. in omnibus servandam, ad tempus accommodat.

(105) H: Mencius innuit Yang (son , Mo (son et Trou m0.

(106) H : Intelligit humanitatcm , æquitatem et prudentinm quæ me-dinm. inlrebus servnndum , tempore moderatur.

(107) H : Duln suis ntionibus unice consolant, enteras homines negii.gant necesse est; dum universos bomines æqualiter dilîgunt, semet ipsosneglignnt necesse est; dom medium teneur, ut Tseu m0, innumeraremm momenta, quæ, pro vsriis lacis et temporibus, sape varie mut,nqm nîionis et prudentie lsnce pondeme et modcrlri nesciunt.

6

Page 205: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

zoo nunc" (cxxxiii)5. LV1. Meng tseu ait : qui esurit (108), incun-dum existimat cibum; qui sitit, jucundum existimatpotum. Tune non habent potûs et cibi (109) rectum(gustum), quia esuries et sitis officiunt illi: (1 10).An solum os et venter habent esuriei et sitis incom-moda? Hominum cor etiam communiter habet (pati-tur) sua incommoda (1 104).

5. LVII. Si homines possint minime, (l 1 1) prop-ter esuriei et sitis malum, cordi malum facere, tunca; non attingere val æquare (un) homines non con-tristabuntur.

5.) LVIII. î Meng tseu ait: Lieou bis hocï, val(113) «in *omnium-magistratuum-primus (1 I4), nonimmutasset suum vitæ-propositum.

(108) B: Qui esurit, qui sitit, cibo et pots: vel injucundo delectatur.(109) Sic interprett. A, B, C , J.(1 1o) H : Fumes et sitis ori et ventri nocent.

(1 net) B : Multi sunt homines qui, in psupertste et ignohilitete jacentes,divities et honores, æquitste [me comparantes, ratinent. Bine patet illoscordis sui integrîtstem unisse, qui; scilicet paupertss et ignobilitsseorum cordi , baud secus ac modo fumes et siüs gustui, noouerunt, atqueillud miserum in modum pervertere.

(111") G, H : Si homo panet, nullo mode, proptor pouponnera etignobilitntem (i. e. propter diviliu et honores ndipiseendos), corde turbsri,

.tunc silos homines longe supersret. A: Homo, divitinrum et honorumcupiditste obcæontus. coulis sui integ-ritatem graviter ladit (haï).

(tu) B, J : Viros sepientis et sanctitste sua præclaros intelligit.

(115) Sic versio Tsrurîcs. AliterE: 8mm mgnsm animi volunutem(J : susm recta: agendi noms: sinceritstem) vol eum dignitsteSan houa; non permutasset.

I (114) Sic interpres E. Aliter H: qusmvis fuisse: vel 111111 us (1,799-).üo). se! fiai-[u (1,799573), se! fiai-pu (1,799449). Vil! Mab

Page 206: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.111111 11, ou. vu. 2015. LIX. Meng tseu ait : Qui ’animum-applicst-

agenda , est tanquam vîr fadions puteum. Si fadionsputeum usquo ad nonam jin, i. e. usque ad septua-gesimum secundum cubitum , nonatüugst aquæ fon-tem , adhuc censetur (1 14”) reliquisse puteum.

5. LX. Meng tseu ait : Yao et - Chun naturâ-hahuerunt (115 ) rectam normam; Thang et Won(1 16) corpore-habuerunt (illam; quinque regulorumarchontes (1 17) ementiti sunt illam. Cam diu amen-titi essent illam et non (118) rediissent , quomodoscivissent se Iillamn(1 1g) non possidere?

5. LXI. Koung sun tchheou ait: (lin) aiebat:u.Ego.( 1 19’) non frequenter-inviso tau non (120)obse-

queutera. n Relegavit T haï kia in Thoung ([21), ac

vissa. China and Engin: fatum] , m5011 «wading la du Mal: ,Part. I, p43. 808, eoL 1.

(114e) J : Pariter homo , si summn virtutis fastigium non putting",similis illi est qui , sb incepto vinum studio, desistit.

(1 15) G sic explicst limeras son; et 1:th , vulgo sutura et arums. B supoplat : Æquitstis et hummitutisrrechm nomen.

(une: 1.: a. uni-xi confins adopti smillera. Alites J 1 (impure(i. e. anima) udhæseruntilli. Interpretis J sensum rectius esplicsbit vospilicn s’incarporsr.

(1 17) J : Emeutitie usurpurunt humsnitstis et æquitstis specieln.

(1 18) Ad ourdis (H)rectitudinen1 , ad (A) virtuüs sinceritstem.

(119) H : Quasi discret: Quomodo intellexissent se nudsm illîus vir-tutis speciem tintons hnbere r

(1195 G? me 61111111513 , Capite fia! Ma;(un) Il; J : Pfluceps au: Ida, rectum aplatis 110mm agenda non

sequebutur.(un)! 1 11mg. mplnii in quo (amenions-intis 73015:1;

"141113, oins punis, mausoleum entubant.

6

Page 207: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

202 menu (cxxxiv)populus magnopere (121°) lætatus est. Cam Thaï kiasapiens (eVasisset), iterum revocavitv illnm (122:, acpopulos magnopere lætatus est (123).

Sapiens vir , quando est alicujus minister , si ejusprinceps non si: sapiens, tune au continuo potest(illum) relegare?

î Meng tseu ait : si habeat 1’017 I in montem, tune

potest; si non habent 105 I in mentem, tunc (124)

usurpat. i5. LXII. Koungisun tchheou ait: Chi [ring (125)ait : « Ne qui: vacue’ (126) comedat. » Sapiens non

arat et (127) comedit ; quomodo ?A Meng tseu ait : quando sapiens dcgit in 0 regno,

si ejus princeps utatur (128) illo, tune quietus,(lives, honoratus et inclytus est. Si ejus (129) filii etfratres minores sequantur (130) illum, tune pli-in-

(1 a") J : Quod principis I in vida corrigcre potuerst.

(122) E : Illum in regiam sedem reposuit.

(123) J : Quod principis I in virtutem perficere potnerst.

(124) E: Principis dignitstem usurpst, ut solus.(J) rerum potistur.

(1:5) G 1 Liber Communs, tom. Km tian; (1,539-12,271), OdeFa "un (1,354,514).

(126) J 1 Ne quis , sbsque merito, stipendia s principe sccipist.

(127) J : Quocumque persat sir sapiens , s regulis lente slitur.

(128) J 1 Si illius consilia benigne andin: ac docili mente sequutur.

(129) A : li omnes qui, in reguo, filiiet frettes minores sunt. B intelligitinferiorum , i. e. plebis , filios et frettes minores, l et J Jero , illos jaunesqui jam nssccntis ingcnii flore emicant.

(130) G : Tsuquam ducem et virtutis exemplsr. ejusque douma

«tu encqni studcant. -

Page 208: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxxv) 1.111111 11 , CAP. v11. , 203parentes, reverentes-seniorum , corde-recti, ac in-Verbis-veraccs fiunt. Non (131) est a vacue come-(1ere. » Quidnam (132) mains est quam (133) illud?

S. LXIlI. Regis filius (134) Tian interrogansiait:Litteratus cui rei vacat?

Meng tseu ait: Excelsam facit suam (135) men-tem.

5. LXIV. Ait: Quid vocas excelsam facere suam

montem? pM. t. ait : (Incumbere) humanitati et æquitati etnihil amplius.

Occidere unum innocentera, non est humanitas;quod non est suum , capere, non esteæquitas.

Si quæras .1 Sedes quænam est (13511)? - Humani-tas ( 136) est. Via, quænam est ? - î Æquitas est.Habitando humanitatem, et incedendo-in æquitate(137),.magnorum virorum res completœ sont.

5. LXV.1.Meng tseu ait : Tchouug tseu, si, abs-qoe æquitate, dedisscs illi Thsi regnum, non acce-

(131) B, H, J : Qui de principe et populo sic bene mentor, dîci non.potest a âbsqus marita sommiers val stipulât «capon. n .

(132) E : Quodnsm meritomr

(133) J : Vos illudindicst ça de principe et populo bene nacrer-l.(134) J : Tian , regni Thu’ reguli filins.

(135.) H : Mcntem suam ad sublimem sirtutis perfectionem erigere studet.

(135’) Ad verbum : in quo situ estr- In humanitute (Il).

(136) I. e. in humlnittte sedem delîsit, in nquitste incedit.-- Voeu si.et soda tropico sensu sceipiendæ sont.

(137) B , J- : Mencius intelligit principem ., supremorum tribonllinmpræsides et primaties pmfectos. - iles i. e. officia.

Page 209: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

204 111mmpissat. Omnes homines fidem adhibuerunt (137e)ei. Illud (138) est æquitas quæ .abjicit (139) scu-tellam oryzæ coctæ ont vasculum jusculi. Homininihil majus (140) quam ohlivisci parentes (141),principem (142), subditum, superiores et inferiores( 143). Propter exiguum (144) credere magnum, an

licet (145). ’a5. LXVI. Tino ing (146) interrogans ait: 81’, 1111m

Chun erat imperator, Kao yao fuisset justitiæ præ-

(137’) H : Fidem sdhibuerunt ci, i. e. crediderunt eum esse «picotispallium.

(138) J : Litterusbiügog), illud, indics: sa non scoipere rognons 771d(13,259).

(139) J : Rejicere scutellsm oryzæ coctæ sut vasculum iusculi, modicstempersntis est.

(140) H : Hominis crimen nullum majus est quam (ym) oinVisci clic".qui: inter parentes et chines , inter priocipcm et subditum , inter toperio-res et inferiores intercedunt. - J uxts plerosquc interpretes , liners yan ,vulgo particule linslis, sensum habet (J) liners: in (3,819), sut (Il) linershou (43) , post sdjectivum in compsrstivo grsdu occipiendum : tu in, vella Inca, majus quam, etc.

(141) Il : Fugit fratrem majorem, discedit s matte. Confer’lib. l, csp.V1 , s. XXXIX, lin. 4.

(14s) E, il : Msgistrstum obire se stipendium a principe sccipere re-ensuit.

(143) E :rld’eziorumergssnperiores oflcis oblisisci, L-e.-negligere.

(144) A 1 An credere licet illum excelsa sapientis misse ornatom (sin Mitu), quis, tenuissime’tempenntiæ tenu (i H11" sa»), esquisito vietu et

commoda habitsüoncdihenter ossebst 1 - ’(145) J : Sic Totem Issu. quamvis a «qui sspientiæ

fsms insignitus fouit, iosts sapientis hongrons.(146) s : 11mn discipulus.

Page 210: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxxvi) 1.111111 11, c111. vu. 205ses, ac Kan seou occidisset hominem (147), tunequomodo (148)?

Meng tseu ait: (149) observasset legem et nihilamplius.

5. LXVlI. T11. i. : Si res ita sit, un Chun non

prohiboissct (150) illum? 1-- Ait : Chun quomodo potnisset prohibere illum?

Hahebat (151) a quo accepit eum.5. LXVIII. 1 171. i. : Si res ita sit, tune Chun quo-

modo (152) egisset? I i- Ait: Cam Chun spectaret 1:6 relinquere impe-

rium veluti 1:6 relinquere attritum e-palea-calceum ,(153) clam humeris-portans, fugisset, ac **secus-maris-ripas sedem figens , usque ad vitæ finem,"anima-imo, oblitos fuisset imperium.

(147) J 1 Homicidium scelns est quod nulluru ignescendi locus re-linquit.

(148) B, E,l :Quomodo-sgere debuisset [fuyant-Amer J et Nul:Quomodo Chun et K a0 yao agere debuissent r

(149) I, J : Kus yao, solum legem ab ipso Cœlo demisssm lute oculoshsbens, homicidum (Karma imperstoris pstrem esse oblitus, ultimosupplicio sfl’ecissetl

(150) J : Nonne prohibuisset quominus Kan yso legato servsretquæ honicidu nece plecti jobetr

(151) A, B, H, l, J : Bainsmodi logeur s Cœlo secepit. Numquid mans,imperstoris Chun pstfis gratis, trsnsgredi potnisset!

(152) J : Chun ssne nec patent legem, ad selvsndnm putrem, violsre ,nec siners patrem, ut les servaretur, morte muletari. Qoomodo igiturcgîsset ?

(153) H : Antequam [1’110 yao supradictam legem servsret. - Portans ,î. e. pornos patrons.

Page 211: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

206 nunc"5. LXIX. Cam Meng tseu ex (154) Fan trans--iisset-in Thsi, (155) eminus aspexit (regni) Thsi reoguli filium. Suspirando exclamans ait : Sedes (156)immutat vultùs-speciem, 16 alere (157) immutatcorporis-habitum. Quam magni-momenti sedes est l° Nonne omnes (158) bominis filii sont? (15g). V

5. LXX. Meng tseu ait: Regis filii ædes, dotons,currus, equi, vestes, aliorum *hominum multamsimilcs sont. Cum regis (160) filins sit hujusmodi ,hæc sedes (161) fecit illum sic : quanta-magis ille-qui habitat-in imperii (162) ampla domo !

5. LXXI. Cam Lou regui regulus transiisset-in

(154) H : F1171 , orbs regni 271.103.139).

(155) 11s interpres B. Interpres tartaricus litteras mg Mon uno verbevertit: Amiens.

(156) I : Litters Mu (suies) conditionis, dignitstis grudum innuit.

(157) C 1 Intelligit ingentes reditus, quibus viri principes sucti, conctùvitæ commoditatibus et exquisitis dspibus utuntur.

(158) C : Omnes illi princîpum lilii.

(159) I. e. quando osscuntur,n privstorum homioum filiis, nullo modedill’crunt; sed cos subinde tum conditioois gradus, tum educstio im-mntunt (C).

(160) H : Cum regis filins. lb Iliis hominibos, mais specie et corporishsbitu sic diluai.

(161) C : Excelso conditionis gudu s cæteris vulgî hominibos dili’ert;idcircb decors vultùs specie, nitentique corporis hsbitu (A) sic emicst.

(162) H, J : Cordis humunitutem intelligit. -Mencius (J) liner! tells(qui), se ipsum clam innuit.- Quanto mugis ab sliis hominibos, vultùs etcorporis spccie dilrert vir qui, sublimi virtutis studio unice incumbens, inhomsnitate , velot in sanclissimo ponetrsli, mentis sedem delisitl

Page 212: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxxvii) 1.111111 11, ou. vu. 207Souog, clamavit ( 163) 1h11 arbis Tieï tche portam.Castodes dixerunt : 11 Ille non est noster princeps;î quomodo sua voce similis est nostro principi? 11Hoc 11011 est (164) aliud; Sedes mutuo similis est.

,5. LXXll. Meng tseu ait: Si alat (165) et nondiligat, porcelli instar tractat illum. Si diligat et nonalliciat honore, pecudis instar alit illum.

. l -l U l5. LXXIII. Reverentia (166) et venetatio ,mqne-

ribus nondum ohlatis. St", com * vencratio-eF’i’c-

verentia-exhibentur, non sit realitas, sapiens nonpotest vacue (167) detineri.

5. LXXIV. Meng tseu ait : Corpus (168) et sen-sus (169) Cœli natura (170) sont. Solummodo sanctusvir, deinde potest (171) implere corpus.

(163) I. e. alts voce jasait portam arbis T in! tells sibi sperlri.

(164) E, J : Non alia causa est : ut utriosque principis esdem conditio,

sic et idem vocis sonos est. "(165) H : Mencius sui temporis principes perstriogit qui psi-sape sapien-tes viras, eo quo decebat modo , non excipiebsnt.

(166) J : Quod dicitur reverentia et veneratio, numquid in moncribussapienti vira ofl’erendis consistit? Oportet ut princeps illum venerstionem

, ac reverentiam , ante oblats marrera , sentist et exhibest. Han: est reve-nentiæ et veoentionis mlitas (du)! Si princeps venerationem suum tan-tummodo in monerum oblatione, non in sincero cordis all’ectu , ponit,hajusmodi veneratio realitats (chi) caret ac proinde fucata et vsna est.

(167) J : Le. inani urbanitutis specie.

(168) J :Vidclicet -: liures, oculi, manas, pedes, etc.

(169) J : Videlicet : Visas , suditus, etc.(170) l 1 la hie site est natur- quam a Cœlo accepimus.

(171) C : Vulgi homines tous propriis cupiditatibus, tum perversis mo-

Page 213: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

208 11511011 t (cxxxviij)5. LXXV. Cam "gui Thsi (regulus Siouan wang

vellet breve’m-facere luctum (172), Koung suntchheou ait: T6 agere unius-anni luctum nonneadhuc præstat a; penitus (173) abstinerei’

Meng tseu ait: Illud estquasi, alicui obtarquentisui fratris majoris brachium , tu diceres « porro len-te , lente. » î Etiam doce illum (174) pietatem-inparentes et reverentiam-seniorum , et nihil amplius.

J, .’. .

5. LXXVI.Regis filius(1 75): eum ejus mater mortuaesset, ejus præceptor ,’ causa ejus, (176) rogavit ali-quat mensium (177) luctum.

Koung sun tchheou ait: Sicut illud (178), quo-modo?

M. t. ait: Ei (179) cupienti complere luctum et non

ribus impediti , corpus implore, i. e. integris sensibus , quibus corpus aCœlo instiuitar, pleno et perfecte, quemadmodum viri sancti, oti nequcunt.’Vetbi gratin "nec acrl visu, nec 15111111 11.111111 pôllent; oris habitus reve-

rcntiam non spirat, eamm verba docili sure nanexcipiuntur,’ etc. I

172) i J :IScilicet servsndum tribus anois’htdtum.

(173) H : A loctu servando penilus abstinere.

(174) J 1 ludion illum qui fratris brachiotn obtorqoet.

(175) J 1 chni Thsi reguli filins ex mandarin uxore autos.

(176) J 1 lugions nm aimante, luctum tribus, suois servare nonpatent. Præceptor a rage rescrit au: cliquet neusibus luctum ages-eilli liceret.

(177) H : Aliqoot menses breviaras adhuc sont quam aunas. Vid. supralin. 3.

(178) H : Littera "mon (illud) indicat verba cliquai menses. Vid. Mi. 176.(179) J ; 113.1301". 51m., qui modo tribus mais luctum servsre copie-

bat, illam vero facultutem, s rege, mon obtinuit,1si nous dies ei fifille!datas , uno saltem die mimi ufl’ectum exprompsisset. Brevem hujas modiluctum agora satius est quam nullum ; quanta mugis pet cliquet menses!

Page 214: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxxxix) 1.111111, 11 , "car. vu. 209obtinenti, licet detur nous dies, id satins-est quamabstinere. Loquebsr-de illo qui , nulla-re obstante ,

non;cg1t. k5. LXXVII. Meng tseu ait : Id qua sapiens docet,quintuplex est.Suntquos,veluti(ràçfruges)tempestivapluvia, .erescereafacit; sont quorum perficit virtutem;sont quorum provehit innatam facultateln ;

5. LXXVIII. Sunt quibus respondet interrogan-tibus fi sont qui (imita sapientis exemplum) privatimbonas-eificiunt et amendant seipsos. Hæc sont quinquequibus (i. e. quintuplex modus quo) sapiens docet.

V 5. LXXIX. Kaung son tchheou ait: Via excel-sissima est! pulcherrima est! Instar roi; asœnderecoelum , videtur non passe attingi. Quidni efiicis(180) ut illi passim prape (181) attingere , ac singuladie *indefessam-diligentiam-adhibeant?

Meng tseu ait: Magnus attifez , causâ radis disci-puli , non mutat nec relinquit perpendiculom ontlineam atramento tinctam..l,.causâ rudis jaculalaris,non mutahat suum Êtensianisearcûs-ttermiuum.

Nunc vero te vehementi reprehensione (lignons indien , qui regeminooido-cuisti luctum tribus unis integris agendum’ esse; Ida (51 *LXXV)ioquebsrde regni Thsi nage qui, nulla re obstante se neminc cogente , luctum’tflbuisuois servari salitum l’accu vult brevioremr-tlu hoc loco Noël toto cælo

amuît. 1(180) J : QuHui fistuùvl-l halions. èflcis, une didpnli’esul ss-sequi passint.

(181) 11a G 1 Chu 4111.538-21495).

Page 215: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

210 nunc". (ex!)5. LXXX. Sapiens (182) adducit etlnon (183)emittit. Veluti (184) rapido impetu. In media via(185) rectos stat: qui passant sequuntur illud (186).

5. LXXXI. Meng tseu ait: Si in imperio sit rectanorma, (187) doctrinam accommodat’sihi ipsi; si inimperio non sit recta norma. , se ipsum accommodatdoctrinæ. f Numquam audivi (188) qui doctrinamaccommodaverit hominibos l

5. LXXXII. Koung tau tseu ait: T’eng keng(189),dam esset in tua schola ,videbatur esse ex iis quosurbane excipi (decet); illi tamen non respoudisti :

qua de causa? IMeng tseu ait: Qui, nitentcs. (190) lionoribus, iu-terrogaot ; qui, nitentcs sua sapientia, interrogant;qui, nitentcs provectiari ætate, interrogant; qui, ni,-tentes 11.71 (191) præstitisse præclara officia, interro-

(18s) J : Adducit arcum.

(183) J : Non emittit sagittam. G : Hic locus tmpice accipieudus est.Meneurs virum sapieutem pcrito sagittariæ artis magistro confert.

(184) C 1 Tune æquitss et ratio , velot res, quæ ante mentis oculos stu-tim emicst , discipulis sese subito produut et claro lamine splendeut.

(185) J : Inter res acta difficiles et res. acta faciles (mediumq tenet.

. (186) H, J : Qui passant, illud virtatis medium s m3843!!!) duce. et-

lingam. . l(187) J : Subsudi: Tir sapiens. .(188) Numqusm audivi sliquem fuisse sapientiæ magistmm qui...

(189) J 1 T’sng 11mg, regni Ton; reguli frater ustn minor.

(190) J : Sus dignitate superbi.(191) C 2 Qui soperbia elati quad oliicls in magistrum coutuleœ.

Page 216: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxlj) 1.111111 11, c119. vu. 211gant; qui, nitentcs antiquitate (192), interrogant; iiomnes saut quibus non respondeo. T’eng keng habet

(193) duo. . l5. LXXXIII. Meng tseu ait : Qui a non *abstinen-dis (194) abstinet , nihil-erit a quo non abstineat;qui, cos quos(195)largiter excipera (decet), tenuiterexcipit , ncmo erit (196) quem non tennitcr excipiet.Qui progreditur præcipitanter(197), illeretrogre-ditur velociter.

5. LXXXIV. Meng tseu ait:Sapiens (198) res amat(199) et non humaniter tractat;papulum 1 humani-ter tractat et non parentum-instar-diligit. Parcutum-instar-diligit parentes et humaniter tractai populum;humaniter tractat populum et amat res.

5. LXXXV. Meng tseu ait: Vir prudens nihil nonscit. Eorum quibus decet potissimnm-vacàre (200),iacri-studia-satagit. Vir humanus nihil non amat,acri-studio diligendis sapientibus potissimom-vacat.

(192) C , B , J , H : Qui saperbientes antique smicitic usa qui sibi commagistro intercedit. -- Perperam Noël : De sua antiquitotis notifia tumidus.

(193) J :Dignitate et sapientia sus superbit.

(194) J 1 Ras gravissimi momenti intelligit quæ, ad sanctissims humsnæsacietatis ofiicia nec non ad ritus, attineut.

(195) J 1 lntelligit parentes quos pleno cordissifectu prasequi de-

bemos. i(196) H 1 Folios erit homo quem amure posait.(197) C : Mencius loqoitur de eis qui nimis celeriter student.(198) J : lndicat aves , bestiss. pluies, arbores, etc.(199) J : Ills tomera non euecat sut cousumit.(son) J 1 Scilicet que potissimom addici et sciri oportet.

Page 217: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

2 l2 MENCIIYao et Chun, licet prudentia præditi , non (201)uniuerse-pervadebant res. Acri-studio-satagebant(eorum quibus) primo-loco (non) potissimum-vacare(decet).

Yao et Chun , licet humanitate præditi , non *uni-verse-amabant homines. Acri-studio-satagebant di-ligere sapientes.

5. LXXXVI. Quidam non possunl-agere trium anno-rum luctum et trium-mensium * luctum au: quinquemensium-luctum curiose-perquirunt; immodjce com-edunt , efihse potant et interrogant-de u; (203)« noli dentibus .discindçre a. Illud vocatur ignorarequibus roba: potissimeovacandum-sit.

(un) J : Univenu res prudentia au non perudebult.(ne!) Gullice : Il: réglaient la «laurier, il: mataient on lumière la m-

unissant» du tannin, il: offraient du sacrifia: au» «pria du montagne: cedu rivière: . en. (J).

(:03) J : Schcitantur de leviuimi Ennemi ritu qui un: quominu cal-oIiccu dentibua diuecetur.

Page 218: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxlij.) un: u, ou. vm. 2:3

CAPUT -VIIÏ.

T raclaùîs T sin sin pars posterior.

5. I. MENG TSEU ait: (I) inhumanus est roü (a) LiangHoeï wan g!

Humanus-vir (3), ex iis quæ ipse amat, pervenit-ad en quæ 1 ipse non amat; inhumanus-vir (4), ex iisquæ ipse non amat, pervenit ad en quæ ipse amat.

5. Il. Koung sun tch’eou ait: quid (5) vocas?

(1) Malin. me : haï Œoxhv éndnûpœm; «la»: x. r. à.

(a) Regni Lina; princeps Haï mg.(3) J : Princepo Immuniute pralina primant un: me. parentes,

deinde humanitnül benefich in populum confort, denique. "au m, î. e.

pendes, planta etc. Sic non solum ont: on quæ truanda Inn:(se. parentes ), sed etiun en quæ amarenon haletan- (u. pendes,plantai, etc.)

Nota. Liner: Y editionem indien: cui titnlus : sot-tîng-uc-chou-p’au-chwu-pi-tdni (3,816-9,958-1,5 m-Lolg-no,ogl«9,988-590,3-866) Non au:est ac edîtio J denno recousit: le novin nbeqiorihnsqnc interpreutionibnl,multi. in loch, loonplcutn.

(4) A :Vir inhumons ad cnpîditntem ct savitîam toto corde încumbit.

Prîmum noce: populo et rean (se. pecndibus et planât etc.) qui:mon non tenetnr , deinde terminât aimait afin.- et connngnineO!quos , juta ipsum mm legcm, dingue debet.

(5) A : Qnid vocas c en iis qui non mut 4 pervenic ad on quæ annal n 1’

Page 219: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

a 14 nunc"M. a. ait : toü Liang (regulus) Hoeï wang, eum ,humi et terræ *causâ, putrefaciendum-relinquens (6)suumpopulumlpugnasset (7), magnopere profligatus-est. Volens (8) iterare, timuit ne (9) non posset vin-cere. Itaque impellens eumquem ipse diligebatfilium (to) ad funus prosecutus est illum. Id voco« ex iis quæ ipse non amat, pervenit ad en quæa» amat. n

5. HI. Mcngtseu ait: in Tclfun ts’icou, non-sunt (Il)

æqua prælia. Aliud (prælium) melius (la) *alio ,utiquc occurrit.

(6) A , E : Commisso prælio, misere profligatus est, militumqne hostiliferre lnterfectorum corporn, quæ colligerc et sepulturæ mandate ncglexernt,pogna! campos tctra putredine infecerunt.

(7) I : Ut aliornm terras inndcret, enrumquo accessione regnum suumampliaret.

(8) A , I. J fila-ars pugnam. Aliter versio tan-taries : vices rependere(prendre sa revancha).

(9) l : Timebst ne milites, recenti clade fracti, nec jussis suis parere,nec proinde victoriam reportnre pontent. Filium igitur, ferveutis mimijuvenem , pugnœ adosse voloit, ut populum verbîs et exemplo suc ,nd for-me: decertandum , movenct.

(la) A , B , l, J : Filium suum Chia (6,173) rhroni bæredem, Iecumin pugnnm vi sbductum, in obviam necem protrndit. Enirn vero (C),fusis reguli Hocï mang copiis, filins ejus Icaptus est ac, non mnlto post ,interiit; Cf. lib. I, Cap. 1,5 XXI. Lin. 5. --Littcra sium (4,698) signifient 2prosequi exsequiu defuncti cujus endurer ad sepultura locnm dedncitur.

(r 1) A: In annalibus quos Confucius , sub titulo Tch’un ts’ieou, con-

scripsit, omnia quæ occnrrunt prælin, contra jus et æqnitntem suscepta

sunt. "(n) A : Nonnulls tunen ibi inveniu pralin quæ alîqnnm æqultltisrpeciam. pl: se femnt.

Page 220: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cxliij.) mm Il, on. vm. 215Littera (13) tching (in rectum revocare) est r6 su:

pariorem (14) armis»petere (15) inferiores ; æquiparia

regna non (16) se-mutuo inorectum-revocant.

5. 1V. Meng tseu’ail: Si omnino (r 7) fldem-adhi-beas libris , tunc non est (18) sicnt non-habere libres.Ego, in (19) VVou tch’ing, excerpo (no) duos au:tres articulas et nihil amplius. fi Humanus virnon-habet adversarium in imperio. Cam summehumanus (a!) aggressus sit virum summe inhuma-’

(x3) Y: Mencins ostendit qnsre pralin, in libro Tch’un ts’ieou relata ,

aquitatem lardant. Justa prælia , inquit , es sont quæ imperator advenusregulos indicit, injusta vero quæ reguli, alii contra alios , privata motori-tale , suscipiunt. Porro hujusmodi sunt quæ Confucius in supradicto librorefert et lori censura prosequitnr.

(14) C : Necesse non est ut ipse imperator peccantem regulum aggra-dintur. Solummodo regulorum arcbonlem , illi bellum infern, jubet.

(15) Y : Liners sehang indics: imperatorem , hic vero , regulos.

(16) Y: Reguli, viribns et potentia æquales, se mutuo agg-redi nondebent. Quod si se mutuo , privata auctontate, aggrediantur, tune illosjam imperatorem detrectarc patct.

(l7) H : Omnino (idem adbibere, i. e. res quæ in libris historicis refe-runtur, ad verbum , non ad scriptoris sententiam, accipere.

(18) l. e. Melius est libris carcre quam (idem illis penitus adhibere.Vid. nul. I7.

(19) G : Nomen capitis libri Chou king, ubi præclan imperatoris Won-wang (4,658-5.884 bis) , in dobellando tyranno Tcheou (7;750), facinon,laudanum

(se) H : Ba excerpo que lido (ligna et æquitati consona sunt.

(si) H : lnnnit au Wawmang (44558-5384 Ml).

Page 221: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

216 une"num (un), tuuc (a3) quomodo in a; cruore fluitarunt(a4) clypei-lignei!

5. V. Meng tseu ait : Si quis homo dicat : egosum (25) bonus instruere aciem, ego mm bonus facerepugnam; magna culpa esz.Si regni princeps amet hu-manitatem, in imperio , non-habet (26) adversarium.

Cam (27) meridionalium-regionum-homines in-rcctum-revocaret, borcales barbari querebantur;eum orientalium-regionum-Jlomines in-rectum-revo-caret, orientales barbari (28) querebantur, dicentcs :*quare posteriore-locœponit nos?

(sa) H : lnnuit tyrannisa Tcheou (7,750).

(23) Y :Vir bumanitate præditus omnes homines, sine alla pugna ,semper vinoit. Ad eum enim confugere cernant. Quomodo igitur potnissetWon-mg tain obniae tamqne semer, eum familias Chun; ( l ,299) copiis,pugnare, et, in cmore utrinqne eHuso, elypei lignei, tanquam in aquisfluitarentr Nemo non vidct supradicti capitis auctorem hyperboli fuisse.nsum , ut ingentem crnoris copiam in hoc prælio ell’usam ostenderet.

(a4) Sic Y qui explicat (chou, vulgo pilum, per leu-chum (s!,o(o-4,397)-Cf. K’ang lai, sub littern [ou (13,040), psg. l auna, lin. s, ubi idem fcrelocus accus-rit. Perperam Noel : piaille efi’usus cram- lute par upas reduss-Jabot.

(25) Bonus i. e. peritus, quemndmodum latine. Virgil. Eclog. V, 1, bonicalames bifides.

(26) I. e. Nemo est qui illi adversctur, resistat. Y: absqnc alla pugnl:oppositos sibi milites subjicit.

(s7) Y : Cam imperator Tch’ing t’ang (3,176-5,Ia4) mefidionnlium re-

gionum regulos debellarct. Cf. lib. l, mg. 36 , (in. 5.

(98) H, Y: Dorsales et orientales barbai , dira tyranlide du: Oppressi,conquerebantur, dicentes : quam priore loco non vexait regulum in nos im-maniter savientem debellaturus!

Page 222: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(çxliv.) un: u, car. un. m75. VI. Quando Won Wang (29) aggressus-est In,

bellici (3o) currus trecenti °(3r), strenui (32) militester millia (33) homines orant.

î Waug ait : (54) ne timeatis; tranquillitatem-afi’ero vobis; non (35) sum-inimicus centum familiis.Instar (36) *inclinantium cornus , ad-terramëdemise-runt caput (37).

5. VIL Litteræ tching (aggredi) essentia exprimit16 rectum-efficere i. e. (38) corrigera. Quando (39)

(29) Cum aggressusest immitem Tcheou (7,750), ultimum lamina In

(4,750) imperatorem. ’(50) Sic K ’ang hi et interpres E. J : currus corio tectî quibus arma et

commeatns velauntnr. l: currus cujus rota: et modioli pellibus involvuntnr.

(31) J : Liang (3° tono), liners numeralis currunm. Currus habet duas(Rang) rotas (Inn - Io,gao).

(32) C, Y: Intelligit aurigu arcu et sagittis armatos. K bang hi : viri,lancea et clypeo armati, qui regis currum stipaut. E ad verbmn : viri instar-tigridum acres.

(33) J : Paucisslmas imperatoris N’en-unau; copias fuisse patet, dusn econtra tyranni T chenu (7,750) tnrmn pene innumerabiles orant.

(34) J , Y: W ois-man; , alloqucns familiæ Chang (1,299) subditos lit sne timeslis me.

(35) Y: Tantum veni ut vos sævi Tcheou (7,750) tyrannide liberarem ,eumque debita pœna slicerem.

(36) Y : Quîbus auditis, familiæ Chang (1,299) subditi caput in terrantdemisere , quasi armenta quæ humum cornibus subito demissis impe-tunt. - Simnl legs pang-kiaue. Littera [dans (1,067), vulgo ille, sans , hicsignifient aluminera. Conter [rang hi , et Marrisonii sinicum dictionarium ,part, l , lem. I, pag. 337, col. I, lin. la.

(37) I. e. Sese illi subjecerunt.(38) Y: Rectos emcere (tchîng) homines qui recti ((cbing) non sont , i. e.

(J ) corrigere (tching) et castigare regulornm crimina.

(39) J : Intelligit singulos boulines qui, in imperio, sub tyrannids

semant. 1 k.7

Page 223: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

n 1 8 mon"quisque optat ut rectum efficiat ipsum (4o), qua decausa (41) luteretur To?) præliari ?

5. VIH. Meng tseu ait. : faber-lignarius et curruum-artifex possunt (42) dare homini circinum et normam,non possunt hominem efficere peritum.

5. 1X. Meng tseu ait: Chun [comedebat siccas-fruges, vescebatur silvestribusdierbis, quasi sic (43)*impleturus-finem-vitæ. Postquam (44) ille factuseest imperator, (spectabat) 16 indui pictis vestibus, 16pulsare citharam, 16 duas puellas (45) ad-latus-assis-tere , quasi (46) ab initio baberet illa.

(4o) H : Ut corrige! principem qui ipsum oppressit.

(41) Y 1 Cum nullus ait qui illi adversetur, quid opus est præliist Undesequitur illos viros qui suam in pugnaudo, sut aciem instruendo, petitiamjactant (S. V), promus inutiles fore.

(42) Y : Gircini et normal: usum pulsant illum dacere, sed ingenii acicmet perspicacitatem quæ, ad confioiendum opus omni parte perfectum,necessaria est, illi indere nequcunt. Pont) sapientiæ magistris discipulosrectam virtutis virum docentibus , idem ac prædictis opificihus tyrones artcsua erudientibus accidit. Sols enim præccpta, nec bis nec illis, sine assi-dno labore innataque mentis perspicacis , proficiunt.

(43) H z Chun sorte sua contentus ont, quasi in bac paupertate se igno-bili conditione, sibi, usque ad vitæ finem , perseverandum esset. Videstamen (Y) illum deinde divitiis et honoribus auctupi fuisse.

(44) Y : Quandoimperatoris Yao ( 1,654) bæreditatem ac dignitatemsuscepit.

(45) H: Intelligît imperatoris Yao (1,654) filin ’0-houng (1,934649!)et Nia-i115 (13,438,877), qua; in matrimonium dnxerat Chun. (f. Lib.Il, 41 . a.

(46) Y : Si pristiuam en? (hlm pauperiem et humilcm condîlionemanime reputcs. comperies illum divitias et honores ab initia non habuisse.Nova tamen splendidaqne illa imperatoris dignitste non mugis movebaturquam si in sa nains esset.

Page 224: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(61h) mon 11 , car. n11. au).5. X. Meng tseu. ait: ego nunc demum novi rôt

occidere bominum parentes grave esse. OSi (quis) occidat bominis patrem, homo etlam oc-

cidit ejus patrem; si occidat bominis fratrcm-natu-majorent, homo etiam occidit ejus fratrcm-natu-majorem. Cum-res-ila-sit, a a; non *propria-manu-interfecisse (47) illos , una rima (48) tantum abest.

XI. î Meng tseu ait: qui olim statuerunt portas-in-confiniis-regni , voluerunt per cas prohibera (4g)-crudelitatem; quiliodie statuunt portas-in-confiniis-regui, volunt per eus exercere (50) crudelitatem.

5. X11. Meng tseu ait: si ipse non agas rectam-normani, non agetur ab uxore et liberis. Si mandata-dando hominibus , non sequaris (51)rectam-normam,((mandata) non poterunt peragi ab uxorc et libcris.

5. X111. Meng tseu ait : qui cumulate-instructus-est ab opibus, sterilis annus non potest enecare (52)

(47) C : Sunm patrem autfratrem natumaiorem propria manu non inter-fecit; sed quia, alterius patrem ont fratrem natn majorem occidendo, suiipsius patris ant fratris majoris necem reipsa accersivit, parnm (litron a

viro qui illis cedem intulit. -(48. 1. e. levissimum est intervallum. Enimvero’ inter filium et patronsau! fratrem ejus culpa oocisos, nous tantum homo, scilicet alicnus per-

cussor, interjicitur. -. (49). H :lllæ port: rouant instituts ut detegî possent latrones sutinfesti advenæ qui, ad damnum rcgni incolis infcrendum . irrepebsnt.

(50) H : Intelligit gravia injustaque vectigalia quibus tune temporisreguli viras (E) exeuntes vel ingrediente’s premebant.

(51) 11:81 h0minibus tibi alienis mandata eorum menti et equîtaticontraria præscribas , illis (mandatis) non obsoquentur; quanta minus naor

et liberi qui te consanguinitate contingunt! .(52) Sic C, E, H. - Quidam vertunt : sterili anno non potest cnecari’

-- prava generatione non potest turbari.

Page 225: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

220 maman (cxlvi.)illum; qui cumulate-instructus-est a virtute, pravageneratio (53) non potest turbare illum.

5. XIV. Mengtseu ait: amantes(54) famam hominespossunt (55) cedere mille quadrigarum regnum. Sinon (56) hujusmodi 110mo sit, ab (56") scutellam oryzæont vasculum jusculi, (57) apparet in ejus vultu.

5. KV. Meng tseu ait : si non confidas humanis etsapienlibus viris, tunc magnum (58) vacuum et inaneest. T Si (5g) non-habeas (59n) urbanitâtem et æquita-tem, tunc (60) supra et infra (61) confusio est. 81’

(53) J : Nec prava aliorum exemple, nec pervers: sophistarum (loch-in:ejus mentem a recta virtutis via dimovere potemnt.

(54) E: Hommes famæ baud perituræ amantes, solidam famam magni- .(sciant, lucrum vero parvi pendunt.

(55) A ,B : Oblatum regnum non accipere illudque (J) alii cedere.(56) E: Si homo non sit solidæ faine appetens , nec proinde divitias et

honores vere contemnere posait (H).(56’) Y : Tune , ut obtinuit oryzæ scutellam au: vasculum jusculi,

frontcm gaudio explicat; ut vero amisit , frontem ira contrabit.(57) Gallice: Il y parait sur son visage. 8:81:wa podium sut in in

jus vultu, apparent i. e. sese produnt.(58) Y: Tune magnum nullo calamine nitetur, atque vacuum exit quasi

nulli amplius homines essent.(59) Tan. versio: si non agas.(595) Y : Urbanitatis regub nubiles viras ab ignobilibns secernunt;

æquitas prohibet quominus boulines aliorum sibi jasa. arrogent val eorumbons funin subripisnt.

i (60) Supra et infra, i. e. inter principem et subditum , inter patrem etfiliaux (C).

(61) A: Superior potentia sua abutetur et inferiorem opprimet ; inferiorvero invadet ea quæ superiori competunt et tandem ejus se ausctoritatisubducet. Sic , ruptis vinculis qua saperions et influions intra justes con-ditionis sa: limites continent, omnia societas penurbabitur.

Page 226: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.an Il, CAP. VIH». 32Tcuræ-non-habeas regiminis (62) negotia, tune (63)divitiæ et opes non sufficient. *

5. XVI. Meng tseu ait: vir-inhumanus (64) qui (65)obtinuerit magnum (66),]brtc est ; virëinhumanus (67)qui obtinuerit imperium (68) , nondum fuit.

5. XVII. Meng tseu ait: populus est magni-mommenti ; * terræ-et-frugum-Spiritus sunt-secundi-abeo. Princeps est (69) levis-momenti. Idcirco, si (quis)obtineat (7o) agrorumopopulum , evadit imperator ;si obtineat (71) imperatorem, evadit l’regulus; si-obtineat " regulum , evadiN’ primarius-præfectus.

(62) Il: Hæc negotia hnjunnodi tout : v. g. constituera unicuique "unfamiliarem onde vivere posait, docere quomodo educendn sint domestica-animulia, «signal-e stipendia, dividere ogres. varia sacrifioit pengere,npienteo muneribur influe, convîria ad regulon excipiendoe cele-brare, etc.

(63) Y: Publici enrii divitiæ et regui opes brevi exhaurientur.(64) E : Quais Simg (10,352), frater impentorin Chun (8,727), qui regionilv

l’eau-pi (Lors-2,529) principatum loupent.(65) J : virum inhumanum qui , prædouis instar, mille quadrîguum

regnum vi aperla murpaverit. forte (Il) invenien.(66) J : Loquitur Mencius de regni territorîo.(67) Qunler Tan-(chou (344,066), imperatoris Yao (1,654) filins, et

C bang-kiwi (1999-1563) , imperatorir Chun (8,727) filins. Quibusquidem,licet legitimia throni handibul, imperii hominum mimi une non rubie- -

ocrant, quia humanitaire curetant (E). Cf. Il, 58, I. p(68) J a Loquitur de hemiuuln corde. Cérium imperium , hoc est : om-

nium imperii populorum corda nibi arole deviucire.(69) J : l. a. maoris momenti quam terræ et fringuai Spiritul.(70) J :Licet agrarnm populus lit "Ide tennis et humilis, statim atqne vir

eorum corda ribi conciliavit, tune omnes imperii bouline! une illi subjî-ciunt, nique imperator eudere poum.

(71) Y : Si imperator-i3.... si reguli station et voluntatem sibi concilie!"-- In hoc loco linon hou (43)1ccuundi cuum deuom.

Page 227: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

on MENCII (cxlvii.)5. XVIII. Si *regulus periculo-exponat (71e)

*terræ-el-frugum-Spiritus, tune (72) mutans con-

stituit. ’5. XIX. * Victimæ cum (7 3) perfectæ, (73a) fruges-in’-suo-vase-repositæ, cum mundæ surit, *sacrificia-offeruntur (73”) secundum (74) tempus. ÎSi tamen(terra) aeris-siccitatc arescat,.aut (pluviarum) aquisinundetur , T tune mutans (7 5) constituit * terræ-et-frugumoSpiritus.

5. XX. Meng tseu ait z sancti homines centum ge-nerationum màgistri "me. Po i et Lieou hia lioeï ejus-modi (76) sunt. Idcirco,-qui audierunt roi Pe i famam,lichetes (77) viri fiunt-tcmperantes; imbecilli homi-nes habent firmum animum: qui audierunt r05 Lieouhia llOCï famam, homines-benignMatis-expertes fiant-lienevolentissimi gangusti-animi hominesfiunt amplo-

(71") Si regulus in populum saviat cupiditatibnsque se toton tradnt ,lune populua , ira accentua , frugum et terra: Spiritunm altare overtet (J ).

(72) J : Tune imperator regulum digniute exuit, ac sapientiaux pria-pcipem , in illius locum , substituit.

(75) J: I. e. Opium, pingucs.(75 l) H : Mencius intelligit rai; quinqua fmgeg quæ olferuntur.(73”) E : Videlicet terra: et frugaux Spiritibus.(74) J : Vere ad postulandaa fruges, autumno ad grate- agendas.(75) Y : Si tnmen illi Spirilus ab hujuslnodi ærumnis populum defen

clerc nequiverint. patet sacrificia oblata ipnis non fuisse accepta. Tuneregulus eorum nltare dirui jubet, atque in nom Auggono, alibi entructo ,eorum sedem defigit.

(76) J : I. e. Sunt sancti humaines.(77) Y: Retusi ingenii hominoa nihil ampliua tcmerc, vol la": æquitatin

lege, accipinnt. Amer E : bouliner lucre inhiuntu.

Page 228: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un! u, CAP. vm. 223animo-cgregii. Exsurrexerunt centum (78) abhincsæculis, et, post hæc centum,sæcula, * audientiumnemo non (79) commovetur et excitatur. Sinon essentsancti viri, possent-ne (80) sicut illud? ** Quanto-magis (excitabantur) qui (81)!propius accendebantur!

5. XXI. Meng tseu ait : (82) humanitas, homo est.Si(83)conjungcndo (i. e. simul) verbis-exprimas illos,

via est. i5.XXII.Meng tseu ait : Confucius (84) discedens a

78) Ad verbum : supra centum sacula..vinfra centum mols. Y zMeng tseu loquitur de viris Lima [lia hoeï et Pa i.

(79) E: Nemo est qui eorum exemplo non eommoveetur utque Id vir-’ tutes , quibus clameront, imitandas non excitetur.

(80) J :Possent-ne eo modo,-post tsotum temporis intervenons , ho-mines commovere et excitsre t ,

(8.) B : Qui scilicet viras Psi et Lison Ma hoc? præsentes prope intue-bantur , verbisque et exemplis eorum accendebantur. -- Khang-hilitterss Main-lem (9,887-5,405) interpretatur: minime accedere alicui.

(82) C : Humanitas et n’a sont res une eodemque temporis articulasimul existentes. Humanitas extra hominem non situ est; vis pariter, necextra bumsnitatem , nec extra hominem, site est. - Si tontnmmodo lo-qunris de humanitate, nihil aliud est nisi nature. Si tsntummodo loqusrisde hominc, nihil aliud est nisi corpus. Corporis eum nature conjunctiodicitur via. V. g. pater et lilius , princeps et subditus , hoc est homo; smoret sequins , hoc est humaniter; ça patrern et filium habere humanitatem,principern et subditum habere æquitatem , hoc dicitur via.

(83) H : Humanitas est ratio qua homo in suo esse constituitur( Noël ).Si humanitatis rationem eum bominis corpore canjnngas, ac deinde eorumconsocistionem exprima; via est. -- Mencius intelligit vîam quaincedens debemus. Cf. Tchaung-young (nô-2,536) S. I, Vin. s : sa»sing-fchi-uæï-Mo (6,054-2,793-41-lo,186-1 1,1 s7).

(84) Parsgrsphns XXII sbest in editione tartarica.

Page 229: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

224 une" (cxlviij.)(regno) Lou (85) aiebat: a lente (86) ego abeo. »Discedendi patris et matris regno (87) via est. Dis-cedens (regno) Thsi (88), manu-cepitioryzam-quæ-aqua-macerabatur et profectus est (89). Discedendiab alieno regno via est.

5.XXIlI.1 Meng tseu ait: * Sapiens (go) penuria- -laboravit in (regnorum) Tch’in et Ts’aï media , quia

non habuit (gr) supra et infra (92) amicitiam.1 5. XXIV. Me ki (93) ait : ego Ki valde non (94)

innitor in (hominum) 0re.

(85) Cf. il, :08, 8. H : tune temporîs Confucius reliquit reguum En,ln quo magistratum gerebat, quia rcgnlus , puellarnm , quæ illi ex ricineregno miss: filetant , amure captus , omnem regiminis cnram ucgli-

geint. i(86) H : Hæc Confucius, rogne Lou nondum egressus, dieebat.(87) J : Qui veto patries aurore tenctnr, sic , non nisi scare, rognons

in quo natus est , relinquere debet.(88) H : Cum rcgni Thsi regains ejus cousilia respberet, sbire festinavit.(89) A : Noluit exspectare douce oryza cocta esset.(go) A : Septem diebus te frumentaria caruit.(91) H : Littera chang (supra) indicut principem, hie veto (infra),

ministros.(92) Sic E. Aliter Noël: nullum semel invenit aecessnm ad regulos et

minisrms.- H: Superiores ( i. e. principes ) non utebsntnr ejus open ginferiores vero (i. e. ministri) ejus sapientiasu, epud principes nouslaudabant , ut illi mnnus defemnt.

(93) E : Vir qui magismtum gercbat.(94) A , B , C : Homo , ut primuus a multitudiuis unguis, leudes obtinuit,

tune habet præsidium in que inuitatur. Ego veto, quem nunc homineamaledictis impetunt , minime inuites in multitudinis unguis, i. e. (J) nullemultitudinis hominum pmsidio munior, sustiueor.

lu libris (C) dynastiæ Han (5,201), pro litteris pou-li (5)-5,936) , legiturwon-li (5,454.247), in codera sensu. Apud K’ang lui, li (247) idem si-guificat ac (in (8,554) ; lino autem idem signifient ac lai 00,498), inuitî inclique ra. Porro omnes interpretcs litteram li (5,936) explicant per (aï(10,498), inniti.

Page 230: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

o

1,11m 11, en. VIH. 225i Meng tseu ait: hoc non (95) lædit. Sapientes (96)

*magisradhuc (97) * aomultitudine-calumniis-impe-tuntur. (Liber) Carminum (98) ait : « mœrens corde1; * tristitia-afiicior. In-odio-sum (98a) apud *multitu-1) dinem-homuncionum (99). n Confucius (100) est.« (101) Non exstinsit (102) eorum odium, etiam

Locnm aliter interpretatur E, scruta litteræ .li (5,936) gennina signi-ficatione : a ego non possum ragera, moderari, i. e. oohibore hominum ora .lingnas n. I ln quo cant, littera in (66) accusandi casnm denotat.Cf. I, un, 9. Illius loco sape usurpatur in (3,829). Cf: I, I7 s 2 i Ha26.2;131,1;136, 9.

(95) C : Hominum obtrectationes et maledicta nullum solidæ virtoti(E) damnum inferunt.

(96) J : Littera bang (3,056 ), vulgo Mises , legenda est (un; (1,702)angors, mugis. C : Hic subest gravis monda quæ, vèteri scribentinmencre, ad nos osque tradita est. Legendum esset tung, eum clavi terra(32) , videlicet trmg (1,702); sed nunc vulgatæ editiones exhibent bang,eum clavi cordis (61), videlicet un; (3,056). - Tse (6,053) nsurpatnr protu (5,161) angon", mugis (Khung-Iii). Cf. I, 44, 4.

(97) A: Sapiens quaI-is Wen mang sut Confucius , quo maiori virtutefulget, en (J) plurium in se invidiam concitat. Ideo (l) magie quam vulga-res homines, u multitudine malsdictis proscindilur, quod v0cstur lo-k’eol(1,789-1,109).-Littera Il’oou , vulgo os, hic verbi ( verbe) vicem explet.Quum veto, in lingua latins, non reperiatur vsrbum quod, ex radice oscompositum , significet aspero on car-pi, locus melius reddetur græce:ai noçai ëvôpzs En pathos une raïa fiÂÙÔOUÇ xxxoçauoûmz. -- Aliter YerIÎO

tartarica: de sapiente magie loquens multitude est.(98) A : Liber Carminum tome Poi-fbung ( 11,200 bis-12,271 )oda Pe-

tclleou (4,059-8,733). - Noël : toma Koue-fbung.(98 i) Aliter A : Vpropter multitudiuem bomuncionnm.(99) Y: lu libre Carminum , scribitur multitudo concubinurum (6,656-

1,882), nunc vero (nempc apud Mencium) multitude smiguorum hominam.(100) Y: Quod liber Carmioum de rcgni Weï (9,672) immine humanisa

simo dicit, in Confucium etiam convenire potest.(101) Y: Liber Carminum toma Ta-ya (1,797-11,889). ode Mimi (7,916)

ait...(son) H : fiai meng ( 1,394,045 ), dedecore afcotus est a barbarie

Page 231: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

226 , une" i (cxlix.)non amisit suam famam. »i(1o3) Wen wang «2004).

5. XXV. Meng tseu ait: *sapientes (105) * suo* lamine faciehant homines *illnminatos ; nunc *sua

.*caligine faciunt homines ’illuminatos.

5. XXVI. Meng tseualloquens Kao tseu (106) ait:montanæ semitæ (107) * angusta-vestigia , si ” dere-pente (107e) utantnr illis, fiunt T via; si * brevi-in-tervallo non utantur illis, tune herbas obstruunt il-lam. Nunc lierbæ (1075) obstruunt tuum cor..

5. XXVII. K30 tseu ait : mû (107°) lu musica an-tecellit 1:05 Wen wang musicam.

Meng tseu ait: *qua-de-causa dixisti illud?

K ouemi (73883-1568), et serviit illis, i. e. illis clientelare tributum persolrit. ,Sed licet ita non castinxerit eorum 0dium..

(103) H : Simile quid passas est mn-wang; lande idem de eo dici

potest. li(104), A .- Porto si homines sancti, qunles fuere Wen-10mg et Confucius,ad Ddinm, ad iram et calumnias, expositi fuere, quanto magis qui maxime

infcriores sunt illis! ’(105) C, H: Antiquitatis sapientes, postquam primitivam rationalisfacultalis claritatem assecnti orant, emciebanl ut homines idem agereconarentur. Hadierni principes, quorum rationalis facultas cnpiditatumtcnebris olfuscatur, alios homincs ad primitivam rationis innatœ claritalcmreflua-r9. tentant: hoc est velle (E) ut, ex turbido fonte , pur: et limpidæaquæ donnant. lndc accidit (Y) ut homines, non eximiis exemplis, sedtantum scveris legibus et pmnis ad bonum impellant.

(106) C : Kan-tseu, regni Thsi (13,239) rir qui, postquam rectæinormæ,Mencio magislro, nliquandiu studuvrat, deinde. illo reliclo, ad sophi-

.starnm hæresim , infelix transfuga , descivit.(107) Y : Angustum loci spatium quad incedentis bominis plantain-1 vit

cspit.(107 a) H : Si derepente illa pedibus terantl(107 b) J : bittera mon (8,893), herba , bominis cupiditltes indicat.(107 e) Scilicct imperatoris la.

Page 232: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

mon 11, on. VIH. 227K. ts. ait: quia campanulæ-annulus (108) detritus-

est.Meng tseu ait : id nom (109) solfioit? Urbis portarum

orbitæ on (110) * bijugum-equorum viribus (factæsont ) ?

5. XXVIII. Cam Thsi fame-laboraret , Tchhintsin (r 1 1) ait: regni (1 12)l1omines omnes (1 13) spe-rant fore (ut) magister iterum efliciat aperire Thang.Fortassis non decet (114) iterarc.

Meng tseu ait : Sic cssem(115) Foong fou. RegniTsiu homo erat Foung fou, pcritus manu-comprehen-

(108) C : Ejus musica pulchra. est et mollis fuit usui. Ideo mosica ejusinstrumenta usu detrita sont. Porro idem non paseos esset imperatoris

Wewwang annulus. I(109) Y : An detritus annuli solfioit ut hujusmodi judieinm feras? Mediænrbis vim novem curruum orbitas (ornières) capiunt. Currus possuut latein eis exspatiari; idcoqne eorum rotarum sulci loves sont. Écontra , urbisportæunum currum solummodo capiunt, currusque omnes ille pertrau-seunt ; ideo rotarum sulci profundiores sont. Porro imperatoris lu musica,circiter mille annis ante "en wang noroit, caque de causa campannlarumannuli longissimo usa detriti sont.

(1 1o) Y : Orbitr illæ, non a bijugibus unius currus cquis .sed ab 0m-nium currunrn toto die hac pertranscuntium eqois sulcatæ sont.

(111) H : Vir e regno Thsi.(112) E: Meng tseu jam olim rcgi persuadera: ut orbis 77mn; horrea,

populum snblevandi causa, aperiret. Nunc fame rursus ingrueute, Tchlu’ntain Mencinm idem rogat.

(1 13) l : Littera i (115) usurpatur pro meng (4 045) sperars : assentinntC, G, J, Y. Quem locnm galliie melius reddcrc licet : Il: flptnnt quevous (triang meî) ouvrir une seconde fait (fion) les greniers de réserve de

la ville Thang. Aliter E : existimant (i-wei) magistrom ruraus apertu-rum , etc. Ibid. 77mn; rcgni Thsi oppidum.

(114) I. e. idem iterum rogare(115) I:Si regem iterum adhOrtarer ut horrea urbis 771111151 aperiat,

tune , quemadmodum olim Faust; fia, non vero, ut decet sapientem , megererern. .

Page 233: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

228 1111311011 (c1)dore (116) tigres. Deinde factus-est (117) sapienshomo. Tune, eum ivisset-iu agros-extra-urbem-sitos,erat hominum-multitudo insequens tigrim. Tigrisionisa erat montis-angulo, ac nemo illam audabatimpetere. Ubi f eminus aspexeruut Foung fou , cur-rentes obviam iverunt illi. Foung fou, exerens bra-chium, exsiliit-e corro. Multitudo omnis gavisa est.llli qui crant sapientes-viri (r 18) irriserunt illum.

5. XXIX. Meng tseu ait : (1 19)os (120) cupit(121)sapotes; oculus cupit colores ; auris cupit sonos; nariscupit adores; quatuor membra cupiunt quietem et

(1 16) H : Poterat nuda et inermi manu tigres comprehendere.(117) C :Vilem banc artem , quæ solummodo in exercndis corporis

viribns sita est , postes desiit , ut sublimiori sapienti: studio animumapplicaret.

(118) A , H : lllum ludibrio et contemptui habuernnt, quia, in nobi-liori virtutis studio, quod nuper amplexus erat, ad finesn osque vitæ per- .severare non valoit. Porro, si ego regem , qui jamdudum mais consiliisantes non attendit, iternm adhortarcr, prædicto vira Faung-fiyu esscmaimillimus. Licet enim insnlsæ huit: moltitudini gratum facerem, nonnevirî sapientes , recti indices et arbitri, justo me ludibrio prosequcrentnr r

(119) Y : Quinque sensuum desideria sont natura (2,793). Attamenintra certos fines continentur ; accidit enim sæpînhne ut omnia quæ eu-piunt , obtinere ncqoeaut. Quodquidem a Cœli mandata ( 1,200) , bominiscupiditatibus modum statuenles oritur. Non dicendum igitur nos certoobtinere passe omnia quæ ad quinque sensus, nabis natnra imitas, (vide-licet ad quinque sensuum ablectationem) spectant.

(120) E : Naturali propensione, os appetit dulces sapores, etc. C : Litterain (3,829) , quinquics repetita, non usurpatur quidem pro littera yo (4,606),eupio, sed (C, J) litteræyo (copia) sensum eontinet. - Aliter H, I : litterain (3,829) nanrpatur pro littera chu (2,270) , portions , spa-tors ad.

(121) H : Sapiens cardia desideria ratione moderatur, recta normacnpiditates frænat, Cœlique mandata illis modum definienti , omnino ob-seqnitur. Quamvis igitur hæc a sutura verc donnant (ejus enim noterasimita sont) , eum tamen (C) cnucta cardia desideria explere neqneat necdebeat , hæc non vocat noçaram.

Page 234: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.1331 il, CAP. VIH. 229laboris-remissionem. Lices natura sis, existit Cœli-mandatum. Sapiens id non vocat naturam.

5. XXX. Amar (122) spectat-ad (123) patrem etfilium ; æquitas spectat-ad (124) principem et subdi-tum; urbanitas (125) spectat-ad hospitem-quivexci-pitur et hospitem-qui-excipit;(1 26) prudentiaspcctatad sapientcm ;sanctus vir (127) spectat-ad Cœli viam.(128) Lices Cœli-maudatum sit, existit (129) natura.Sapiens id non vocat Cœli-mandatum.

(122) C :Littera in (3,829) sensum litteræ c110 (2,270) , partisan , spee-tare ad, contint. Aliter H , l , littera iu (3,829) usnrpatur pro elle (2, 270)speeturo ad.

(123) H, l :Hnmanitas, quæ in mon pruipue consistât, ad patrh et

filii aficia spectat. - ’(124) H, l : Æquitas, quæ in exhibenda debita reverentîa præcipueconsistit , ad principis et subditi alliois spectat. ’

(125) J ,Y : Urbanitas, quæ in voltas beuignitate , sermonis afi’sbilitate ,moruanue vennstate præcipue consistit, spectat ad , etc.

(126) C, J, Y :Prudentia, quæ in perspiciendi et distinguendi facul-tate præcipue consistit , ad sapientem spectat, pertinet. Aliter H: pru-dentia spectat ad sa perspicere et secernere viras sapientes et insipientes.I : Spectat ad sa distinguere in que eapieutes ab insipientibns difl’erant.

(127) l, H, J, Y: i. e. Cœli via ( milicet (I) humanitas, æquitas, urba-nitas, prudentia) spectat ad sapientem virum qui, eum ca, corde etanima coalescit.

(128) H s Humanitas modo perfecta est, mode minus pertecta; sequinsmode completa est, modo minus complets ; nrbanitaa mado venerabundaest, modo minus venerabnnda; prudentia moda perspicax est. modominus perspicax; sanctitas modo para est, made minus para. Eœnim (Y)sanctm vir mode commode et faciliter , [soda me et dilliculter, Cœlivia-1 (vid. ont. 127) nanciecitur. Porto major vel minas, in prædictisvirtutibus , perfectionis gradus , (Y) a Cœli mandate oritnr (miag-yo).

(129) H, Y : Quamvis id quad hominibos indium est (vid. ut. 127et 128), intente Cœli mandale, apud bos purins, apnd illos imparins sit ,attameu infusa tannins, mode boue est, nodo mais; videlicet, (B) abinitia, ustura in Omnibus hominibos une illibats , nqoe integra est.

Page 235: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

23) une" (CIL)5. XXXI. Hao seng,(nomine) Pou haï, interrogansait : La tching tseu (130) cujusmodi homo est?

Meng tseu ait : bonus homo est, î Verus homo est.H. 5.-Quid vocas bonum-esse ; quid vocas verum-

esse? .’5. XXXII. M. t5. ait: vir (131)* expetcndus dici-

tur bonus; quiliabet (132) in semel: ipso, dicitur ve-rus(133);qui* plenus et cumulalus (134) est, dicituregregius; qui, plenus et cumulatus (135), habetclaritatem et splendorem, dicitur magnas; qui magnusest et (136) mutat illud , dicitur sanctus; qui sanctus

Snpiom (I) humanitatem, æquitatem, orbanitatem et prudentilln nonvocat mandalum, i. e. en: Cœlo non assignat. Ideo cupidilates culs co-hibet , Cœli rationem serval intaminatnm. et tum trauma, tum cœlettiomandali [age-m recto adimpiet.

(:30) E: Vit c regno Thsi ( i2,239i, qui vidons Mencium Iætari quodLa timing-(nu (unus ex ejus discipulia) munere publîco, in regni Lou(12,787, administration, fungeretur, ab en sciscitatur cujusmodi homoille ait.

(151) Malins gallice : digne d’envie. C : Vit præditus eximiiranimi bonisquæ alii bomines æpclunl, i. e. babel-c moflant.

(15:) J : Qui expetendam animi bonitatcm Mien), de qua supra; "ne

habet in ocmet ipso. »(135) J :i. e. Sinon-us, fuci aot falnitntis expert.(154) J :Qui virlutem alrenue et indefesse colit, quique cflicit ut "Il

quam in seipso habet bonîtas (chou), cumulus ait et numeria omnibusabsoluta.

(135) Y: Qui bonitatis, quam, in intimo cardia nceuu, cumulatamet numerin omnibus absolutam pousidet, vividum spleudorem exteriulemittit , quique in toto corporis habitu , in sermonibus, in lotis suis ,nilidam vinum interna venuntatem difl’undit.

036; B, G : Mulot (i. e. J : penitus-deiet-4955) son magnitudinis vesti-gil , (quemndmodum sol nivem mutat , reaolvit (hou) , absterget). Aucu-tiunt H , l , J , Y. C : vulgaria magnitude quidquid est , a corporis ilboreet mentis cogitation, habet. nique ont! relinquit vestigia (i. e. signa

Page 236: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(clij.) un! il , en. vm. -23Iest et non (I 37)potest percipi , dicitur spiritualis-vir.Le tching tseu est in-medio duorum (138) et infraquatuor (1 39).

5. XXXIII. f Meng tseu ait: qui (140) secedunt-aMe necessario se-recipiunt in (141) Yang, qui sece-dunt-ab Yang necessario se-recipiunt in (14a) Lit-

-teratos. Ubi (145) se-receperunt, tune excipiamusillos et nihil amplius.

exteriora) quibus deprehendi et videri queat. Qui vero in magnus est ut,quamvis ejus præclare geste et beneficia sentiant omnes, neminis tamencogitation et labore orta videantur, hic sanctus est. H: verba a non ra-s ünquere sua: magnitudinis vestigia I idem signifient ne a nbsque «si.

a tatione et abaque hbore magnum esse , magnas res peragere. nLittenm hou (95:) aliter interpretlturE: qui, magnus o’w, omnes homi-

nos convertit (boa). i q(157) Hæc interpretatio priorem littoraux un (41) promus tollit. Sedutramque servant quidam interpretes, eo scilicet mode: quinnctus est etnon possuut percipere illum . ille vocatur apiritualis vir, i. e. benzines illequem , sanctnm 5m, pereipere non possuut , :piritualem vacant.

Non omnes sancti (C) percîpi non possuut. Ut vero quis celsissimumisanctitatis gradum it- sttigit ut ejus virtus, jam tum subtilissima et maxi-

me defœcata , sensns efl’ugiat, continuo dicitur spirilualis vit.(138) J : lndicat duos priorcs perfectionis gradus, milicet bannetons

(chai) et sincerîtatem (sin).

(:39)J : Indicat quatuor posterions perfectionis gradus, scilicet un?miaulent ("tu"), magnitudinem (tu), mnctilatem (dring), mir-imamats":(chili).

(140) A : Faisa sectariomm Me et Yang dogmata nostrœ doctrinæ adver-santnr. Quandiu igitur contra nos obnixe contondant , severitatem in illosnon adhihere non possurnus. Ut vero, errorum suornm conseii , resipiscuntet ad veritatem redire cogitant, illosindulgenter non habere non possumus.

(.41) I z Secta 11h amines indiscriminatim homines amat , nec parentesab aliis hominibos distinguit; secta Yang sibi uni studet, sui unius com-moda quam. 11h secta cri-et quidem, sed veritati propior est quam sectaMe.

(142) H : Litteratorum scholam adeunt.(143) Y : Ubi sophistarum Me et Yang sectarii; discussa tandem mentis

8

Page 237: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

23: stencil5. XXXIV. Nunc (144) qui eum Yang et Me dis-putant, (agunt) perinde-ac qui, persequens elapsumporcellum , postquam ingressus esset suam lia.ram (L45), præterea fune-constringeret (146) illum.

5. XXXV. Meng tseu ait : est (147) telæ-can-nabinæ et (148) bombycis-evolutæ tributum, (149)oryzæ tributum et ( l 5o) operarum-præbitionis tribu-

nebula, Litteratornm doctrinam amplexi sont , nostri Litteratî encres,quibus dia fiacre humerai , et quorum ont nunc panitet, miserai nichent,en col in sanctissimum recrue ntlonia peuctrale admittere et edoeere.Pristinos autem errons, quos abjecerunt , tonus engitan au nova cen-sura proseqni . non decet.

(144) J : Ætatis nostrse Litteralis vehemeuter meccano, quad secta-riorun Ms et Yang discipulos, ab erroris tramite Id nostram doctrinamregressos, non solum non eacipiunt benigne. sed etiam aspere tractant,etque l’abus opinions , quibus autel «flambant, asperie expxobrationibusincessant.

(145)]! : Alludit ad recta Litteratorum doms-in: schelem.(:46) H : [uuitillos qui eum sectariis, in rectum ultra redeuntibua,

chaise et aspere disputant. Porto (l) sophistarum Yang et Un discipuli,qui ad nos regressi orant, Litteratorum severitatem pensai, diacedeut ;qui vero ad nos nondum redierant , Litteratorum asperitatem reformula-bout, atqne a veritatis amplectendæ consilio impedientur. Nonne illos, ubimentis encrent deposuere , indulgenter babere decetl

(:47) J : Tributum quad exigebatur a viro qui quinque jugeront habita-tionem (3,097) possidebat. Duo jugera (C) eum dimidio ab illo arabantur ,duo alia jugera eum dimidio domûs adificationi assignabantur. Cumantem,in :ng medio , non liceret plantare arbores, ne forte un quinque fru’gibuamurent. infra parietes aerebantur mari et (J) cannabis. Mori quidemdont bombyceçqnorum serieo indumenta conficintlr oulidiora, cannabisun suppeditat viliora quæ (15)" militum un sont.

(148) Sic C. Gallice a la soie dévida en Moreau;(149)G .- Oryaa eum follicqu suo dicinras; muleta follicule, dicitur mi.

Hoc tributum (J) solvcbat vir- qui centum agri jugera pouidebat.( 150) H : Tributum quod solvebat octo hominnm familia (J : nous vir).

C : liner: li-iu (MS-2,675) duas signification" habent , sellieet: open tri-bute!!! quam qui: principi [archet , et stipendioit: quad pro ce rueret (la

’eorude et le service militaire).

Page 238: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cliij.) 1.111111 11, ou. VIH. " 233tum.Sapiens(151)utitur hoc (152) uno et difl’ert (153)ille duo. Cam usus-est (151;) illorum duobus, tune po-pulos *inedia-consumitur; eum usus-est illis tribus ,tune pater et filins divelluntur.

5. XXXVI. Meng tseu ait: regnlorum (155) res-pretiosæ, tres: *terra et humus,(156) homiues et plebs,vadministratio et (157) negotia. Qui pretiosas-existi-mant gemmas , calamitates procul-dubio (s5 8) attin-gunt illos.

5. XXXVII. î P’en tch’ing kouo magistratum

gerebat in (regno) Thsi.Meng tseu ait : morietur P’en tch’ing kouo.P’en tch’ing liono (159) interfectofdiscipuli inter-

rogantes dixerunt : Magister, quomodo sciebas illum

" internoiendum-fare ? -Aitzille homo parum liabebat virtutis (160),

(15t) 3 : Princeps qui populum suum diligit.(151) A .- Primum tribut! genus in vere exigunt, quia tune absolnts sont

en quæ ad bombyces et sericum pertinent; secundum in automno , quistune Mages mature nant; tertium in byeme, quis tune agriculturæ labores

peracti sont. iI (153) H: Non quad non exiglt ille tributs, sed quad non duo sium] tandemtempore.

(154) E: Young (uti) l. e. exige". i( 155) H: Tris sont quæ "soli magni fanera debent.(156) C : flamines, i. e. magismtus , prœfectü(157) Cf: supra S.- IV, "et. 8:.(158) l: Qui terram , populum , administrationesn , negotia (ne. au.

157) negliglt, a solidifia tuteuraient et mon badins petit. l(159) H 1011m socius admisisset , morts mitonnas est.(160) Sic ursin tartarin.) : proclama; I .- indium, salerai. Oie et

Nul.

si

Page 239: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

:134 . 111511011nondum audiveratsapientis magnam doctrinam (161);tune (162) satis erat ut neci objiceret (163) suum

corpus (seipsum). h5. XXXVIII. Meng tseu petons T’eng , diversatusest in (164) Chang koung. Calceus (165) qui-confi-ciebatur foetal; super’fenestræ-oram (positus). Di-versorii homo (166) quæsivit illum et non reperit.

Quidam interrogans ait : ** siccine *assectato-res (167).tui (r68) ahsconduut?

--Ait: tu, putas-ne illos causé. toi subripiendicalceum venisse (169) ?

-- Ait: (170) °minime. Magister, instituto ordi-ne (171), præterita non persequeris (172), venientes

(161) Il, I : Scilicet: humanitatem , æquitatem, siuceritatem, rectitu-

dinem. Mite: J : se. æquitatem et rationem. .(16:) I z Perspicacitate sua superbus, recta: rationi adversabatur, omnia-

que inconsiderate miscebat et perturbabat.(163) 1 î ldcirco prævisi illum brevi necem sibi accessurum.(164) J : Nomen loci: sic et vers. tartarins. Mite: E, H : nomen pa-

latii in quo regni T’en; (suppl. 5,166 bis) regulus hospites et legatos exci-piebat.

(165) H z Nië-li,i. e. calceus textilis (J ) qui conficitur. sed nondumabsolutus est (gallice: un soulier en train

(166) Il : Homo quidam bujua palatii costos.(167) J : Mencii discipulos indicat.(168) c : Abscondunt ea quæ ad alios pertinent.(169) l : In regnum T’eng (suppl. 5,166 bis).(170) C z Toi (4,693); particula initialis.(171) C : Institnisti præceptorum ordinem, ad Œsceutium capacitatem

accommodatnm. i(17a) J et picrique interprett. : Culparum, quas prius admisernut, me-moriam non refricas; illaa nec tepetis nec reprebendis. Aliter E: ces quijam a te digressi sont, non persequeris i. e. non revocas. i

(175) J : Quituam sebolam adeuut.

Page 240: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(cliv.) 1.13111 11, en. ’v111. 235. I(173) non repellis. Si sincero (174) corde venerint ,statim excipis illos et nihil amplius.

5.XXXIX. TMeng tseu ait :liomines omnes habentquad (175) non patienter-feront. Extendere illud adea quæ patienter-ferimus , humanitas est. ’Hominesomnes habent quad non agunt (176). Exteudere illudad ea quæ agimus, æquitas est.

5. XL. Si homines possint adimplere non cupiendinocere aliis animum, tunenon poterunt (177) paresesse humanitatis usui. Si homines possint adimplere16v non * perforandi (178) animum, tune non poterunt

(179) pares esse æquitatis usui. i I5. XLI. Si homines possint adimplere rias non

1

(174) J : Si. corde sincero et ad rectam virtutis(l) viam ardentes aspi-rante , venerint...

(175) H : Habent commiserationis sensum. flamines aliorum malis vulgodolent ; sed aliquoties accidit ut, cupiditalibus abcæcati, modo union casonsmisereantur, mode alterius non misereantur. Si igîtur omnibus omniummiseriis pariter’et indiscriminatim condolere passim , id humanitas merito

vocabitur. - 4 *(176) H : flamines a pravis actionibos vulgo abstinent. Accidit tamenaliquando ut , cupiditatibus vel aurifia escæcati, rem pravam admitterenon refugiaut. Si igitur omne vitiorom genos que vel illornm virtutivel aliorum commodis nacere possuut, v. g. libidinum turpitudinem,

’fraudes, rapinas, penitos eues-e sot ab anima excludere queant, id taqui-nu merito dicetur.

(177) I. e. amnem bumanitatis osum expiere nequibunt. H : 0moisquæ aliis hominibos nocent atqoe innato commiserationis sensui repu-gnant, agere non sustineb ont.

(178) Pro litteris tch’ouan-iu ( 7,282-7,3ao) for-ars , foremanin puristeaperire, interpretes B, E, G legunt tch’ouan-iu ( 7,28a-1o,7a5) pas-finira(parietem) et (ramifia ( domus muros Cf. I, 108, 5.

(179) I. e. omnem æquitatis usum expiera non poterunt. Videlicet nihilunquam agent quad aquitalem ladat. Cf. ont. 177.

Page 241: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

. 236 usuel! (clin)- accipiendi ( l 8o)’ secundævpersonæ-vnumeri-singula-

ris-pronominal, veritatem (181), quocumque cant,numquam non agent æquitatem. Silitteramm alum-nus, ubi nondum licet loqui, loquatur , n°115441 est a?loqui (182) dolose-capere alios ; si(ubi) oportet loqui ,non loquatur, illud est 71:5 non loqui (183) dolass-capere alios. Hæc omnia un: :45 * perforare (184)similia.

5. XLII. Meng tseu ait: ubi quædicuntur vicina(185) saut et scopus (186). remotus, bon: verbasunt. Observare quod-compendiosum-est (187) etpromere quocl-hrgum-esi, f bona agendi-norma est.

(n80) H : Eul,jou (gallice tu , foi), fqmiliarin compeflnndi modumutitnr.bomo qui me contumeliose tractai. -’Hujus loci Yin latine reddiueqzit. Secundæ enim personæ numeriisingularil pronomim tu, mi, titi,

(a , nihil injurie continent. g(I8!) I. e. Si passim une et sincero corde non accipere. l : Afiqubties

bomo.’ I’Vllritia.exclamaisA familiaux: Numdi çyompellazipnçm nincero

«carde mu yidemx; aux: vexa qui si: Guppelhtun , toto "un: erubucitet suum, hæc vocabull un et ünwo corde non accipere patch

(n83) H : I. c. me me mina mon!!! mimi connu! 0150M Ccqui tufibnri. 1?me ,rld bloc lundi Inclut. Ait : fin a: un: hann-cnpere. Amer Y : l’ian est nm lingua-capere.

(183) B, 1 :Silentio me (En. ad intermgundum Malien. et de (b illismentis areau: expirent-i et quasi mfiimm’.

(184) Cf. supra hot. I78.(185) H, J : Verbn specie tenus humilia et intellectu nomini.(138) J : Verbl quorum "nous est profundus.(187) E : Si recta nonne! compendium et quasi medullun) tenus,

colas, u. humanitltem et acquit-ton) , virtntin beneficia hte par univcrnunimperium difi’undm poterin.

I

Page 242: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

mon u, au. un. 237TSapientis verba non sunt-inferiora (188) cingulç):

(.89) recta-norma (in hoc) residet.5. XLIII. Sapientis hæc custodia (190): emplit se-

ipsum et imperium pacem habet. Hominum hic er-ror: relinquunt (191) sucs agros et herbis expurgant;aliorum agros. Quod quæruut ab anis, grave est, et,quad ipsi suscipiuut, leve (192).

5. XLIV. Meng tseu aithao et Chun * Natura-facli (193; orant; Timing et Won reVersi-sant-ad (194)illam.p In vultûs habita et pedum incessu (195), con-

(188) A; I 2 Sapiena solummodo loquitur de rebua viciois qua! ont.oculos pocha: surit . i. e. de (H) relias obviis, vulgaribus, etc. G : antiqui-tatin homines non infra adstantis cingulum oculos conjiciebant. Tune cor-poris pars, quæ supra cingulum, oculis semper obvia et maxime vicinaeut. Mencii metaphora ab 110c usa translata est.

(:89) J , H : Subtilissima nec non tenuiuima ratio in bis nabis maximeobviis et intellectu facillimis sita est.

(190) l. c. vir sapiens hoc mode se germe .(19:) E; Snam lemendalionem negligunt, alios veto reprehendqre Ct

emendare vohnt.(x92) Facilius est enim aliorum culpa: redarguere quam sua vida entit-

pare. .(.95) mon» J legîtsing au (2,793.40. cr. n. 1:8, a; .35,4.-c: Humsing (2,795) nature, Cœli miment , Cœli providentiam (1,798-5,936ï signi-ficat. Liners khi (infra in fan au) respondet superiori liner-ne sin;(2,793) , quatenus primitivam bominis nalumm significat. Littera (dufilialg Moylocu. une: (G , Il , v] , Yin lineræ jin (9l) , hommes. C :orant a Nature se! a Cœlo i ex-omni-partmperfecli boulines.

(194) A -: Yann Chun nasçando sanctifiaient sortiii nunc, nec illum (C)postes anisera. Tch’ing t’ang et "’01: wang. non nisi ponquam, Iongo stuàio

comique allant constituas, ad primitivam neume (2.793) bonitatemredîerant ,gamdem ac Yao et Chun unclitatem adepli sont.

(195) Sic littens tong-yang sa (dans: doums interpretatur C. lbideminterpns quidam ait: linon m-ywufius corporis habitua: aigui-fiant.

Page 243: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

238 nanan (clvi.)gruere eum ritibus, eximiæ virtutis summum unfastigium est. Lugendo mortuos dolore-aflici, noncausâ vivorum (196) est. «lb inconcussa virtute nondeflectere, non ad quærenda (197) stipendia. Verbaet sermones semper vers. esse, non ad (198)i’rectas-efficiendas actiones.

5. XLV. Sapiens, sequendo Cœli-legem,exspectatfatum (199) et nihil amplius.

5. XLYI. î Meng tseu ait : Si alloquaris (200) mag-nos homines, tunc parvi pende (ne!) illos. Ne su5pi-cias(no2) iliorum sumptuosam magnificentinm. Palatii

I altitudo , aliquot (203) jiu; cantineriorum caput

(196) J : Naturali qnodam afi’eotu (l) filins patrem defunctum lnget, non

autem quia , propter vivo: (i. e. alios homines), qui eum pium habent,lugendi consiliuin cepit.

(197) MG, J : Virtus quidem annuos reditna a principe obtinendi ratio-nem in se cantiner, sapiens vero nunquam ab ca, ne lato quidem digito,deflectit, quia noturalis bonitatis ductum sequitnr. Quantum abest ut ,stipendia expiscandi causa , sic agat!

(198) C : Sapiens verba sua , quæ rationi et equitati congruunt, sempereifectu complet et sic un: (sin) ac cordis sensibus consona esse ostendit ,non quia recto agere vel se rectum exhibere cogitat, sed quia innatamanimi rectitndinem sponte sua sequitur.

(199) H : Circa vitam brevem æque ac circa longam , circa infatuaarque ac ciron fausta , prorata indifl’ercns est.

(son) E : Intelligit tune temporis bomines (Noël : principes) honorian et

divitiîs conspicuos. -(au) J : Contemne illos. C : Mencius de interna , non de extenso , con-tempiu loquitur.

(son) l. e. Noli , radis vulgi more , admirai,(203) C: Palatia, ædes, quæ illi habitant. aliquot fin ahi sont. - Jim

nomen mensuras qui: octo cubitis æquivalel.

Page 244: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

mon 11, en. un; 239aliquot cubitis (altum est). Ego (904) , fœtus-camposvotorum , id none agerem. * Dapes-ante-appositæ*spatium-decem-pedibus-amplum-occupant; assis-tentes feminæ (205), aliquot centum homines ; ego,factus-compos votorum , id non agerem. Se-tradnnt-vitæ-jucunditatibus et voluptati(206) et potant vinum;citatis equis vecti (207), venantur; sequentes cur-rus (208), mille° (209); ego, factus-compos votorum,id non agerem. Quæ sunt-in illis (a Io), omnia sans id-quod ego non agerem; quæ sunt-in me, omnia sans(91 1) veterum agendi-reguia. Ego quare (212) formi-

darem illos? ’5. XLVII. Meng tseu ait: ad alendum (213) cor,nihil meliusest quam imminuere desideria (114).

(204) H : Ego si , votorum campos, ad conspicuam hujnsmodi dignita-tem eveherer, id non agerem , i. e. hæc splendida palatia mihi exstrui noniuberem.

(205) Quidam (A, Y) intelliguut concubins quas voluptatis causa

habent atque alunt. 0(206)’Aliter E : p’ounn, i. e. magnas, magnapm. Se. :magnopere (abaque

modo) se oblectamentis tradnnt.(ao7)ltainterp1-es J. Quidam verront : agentes cui-rus, agitantes equos,

venantur. .(208) J : Currus qui cos pone sequuntnr.(209) J : Ching, unmcrale cumum quos quadrijuges eqni trahnnt.(210) H z lnnuit supradicta,sciiicct magnificaa Ides, epulas, concubi-

nas, etc.(au l) C: Humanitas, requins , recta norma quæin me renitent, sont ipsa

agendi regula quam ab antiquitatis sapientibus traditam habemus.(au) Y: Sic ego major son illis. illi minores me; ego magnus sans, un

exigui. Quarc igitnr amplam eorum posestatem reverererr ’(213) J : Ad fovendum humanitatis et œquitatis sensum.(:14) J : Intelligit desideria quæ ad quinque sensuum oblectationem per-

fluent;

Page 245: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

240 11men (clvij.)llli homines , si pauca .desideria, quamvis in-veniantur qui 11011 sospitantur , quam pauci! lllihomines, si multa desideria, quamvis inveniantur quisospitantur, quam T pauci (215)!

5. XLVIll. Cum Tseng si amaret-comedere zizytphum (216), Tseng tseu non sustinebat (217) comevdore zizyphum. ( I

Koung sun tchheou interrôgans ait: en: ’ minutali-

assato et zizypho, quidnain jucundius ?Meng tseu ait: ’* minutal»assatum.

Koung sua tchheou ait : si res ita sit , quatreTseng tseu comedebat * minutal-assatum et noncomedehat zizyplium .7

-v- Ait :Ïminutal-assatum est 16 commune (218),zizyphus est 16 singulare (219). Abscondimus (220)nomen , mon abscondimns coguomen , quia cognonenest 16 commune, nomen (221) est 16 singulare.

(215) i. c. Paucissimi homines suint, qui, panes desideria habentçs,cordis (C) jacturam fadant; paucissimi sunt qui, muita habentes desi-deria, cordis jacturam hon fadant.

(216) Vide liners: [ring-1&0 in .addendis ad Meneianam phrascologiam

pag. 50.(217) H, J : Ubi Tseng-n’ diem obiit, sisyphum comedere non susti-

nebat, timens scilicet ne hic fructus animum suum ad patris defuncti

memoriam succinct. I(218) H, J : Id quad omnes simul homines comedere gandent.(219) H, J : Id quod soins Tssng-u’ comederc gaudebat.(220) J , Y: Parentnm nomen abscondimus, i. e. palan: profane non

ondemus.(221) B, H: Unaquæque familia idem cognemen simul-habet , parentes

voro nomen (proprium) soli-habent. Pan-0 Tseu; (un fructum Yang-tuaaisyphum) non comedebat, ductus nempe cquitatis sensu codera ac

quando parentum nomen proprinrn tacemus. Voiebat in singulmllpatris sui appstitu- abscondarc.

Page 246: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(clViij.) 1.111111 11, cap. vin. . 2415. XLIX. Won tchang interrogans ait: « eum

n Confucius esset-in Tchhin (222), nichâtzquidnia (223) ” revertor? Moi pagi ai discipuli tant altos-» spiritus-gerentes et summum-agentes; * magna-» intendant et non obliviscuntur suorum principic-

rum (224). n Confucius versans-in Tchhin, quarecogitahat-de (regni) Lou aitos-spiritus-genentihusdiscipulis?- 1 Meng heu" ait; «Un Confucius non inveniret(viros)*rectæ-normæ-medium-tenentes, ut vol-surentr-eum (225) illis, necessario (226) eum altos-spiritus-gerentibus et recti-tenacibus (227). Vir gercns-spiritus-altos *magna-intcndit, à’recti-tenax habetquod non agit (228). Confucius nonne cupiebat(viras) *rectæ oviæ-medium-tenentes ? Cam nonpassa Certo obtinsse (un), ideo cogitahat-de (eisqui sunt) *-seeundi--ab-iliis.

S

. «4 .i n’) n ’Quflldo cibi penuria laboravit. Aliter E : Cam nullurn in-veniret sapientem virum. nec principis sut mioistrornm amicitia etpatrocinio sustineretur. . .

(223) H : Quidni in regnum ton (12,787) motter?(224) C : Oblivisci et cancre nequeunt ea quibus a teneris moussant,

milice! pondis mentis somma (11W et sans-satin agouti! mon!!!(bien ).

(.225) li, Y : 51 douent Nos (Ü) restau norma..(226) A , 1 1 Noces» statut «marche eum...(227) I :Quia scilieet huiusmodi discipnli , licet minus W , mali

sont ab titis qui tout. nous. mediun tenant.(228) B, J, Y: ln firent eoisadoçoposito huttes pousseront-h.-

que perpetrare embuoit.(229) 11,1 : mcmmm ordinis disciple-.1". qui mon:

En", prunus abesse vident , nec tamen posset suam doctrinal. nontradere postais, idcirco , occasions comme, «candi ordinis disoipnlotquarebat.

Page 247: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

242 ’ MENCII5. L.-Ausim sciscitari (230) cujusmodi (homines)

continuo poterant vocari altos-spiritus-gerentes?- Ait: Sicut (231) K’in tchang,Tseng si (232) et

Mou p’i: sunt ii quos Confucius vocabat gerentes-altos-spiritus.

- Qua de causa illos v0cas altos-spiritus-gerentcs ?- Ait: Sus mente * tumida-et-jactahunda aiunt:

(233) antiquitatis homines, antiquitatis homines !Si conferas (234) eorum actiones, tune non te’- .gunt (235).

5. LI. Cam altis-præditos-spiritibus adhuc nonposset ohtinere ,cupiebat qbtinere dedignantes (236)*turpia discipulos et versari-cum illis (237). Hi sunt

(230) H :Inter discipulos qui tune temporîl, in REM Un ("1737) ssub Confucio discebant, cujusmodi viri poterant vocari. . .?

(231) I. e. Quaies orant... Versio tartarin :virs’ .similes (discipuiiabK’in ichang, etc.

(232) Il 1 Pater roi 1’31»:ng (Lou-2,059).(233) J : Hodierni temporis homines imitari dedignantur et antiquitatis

bernas pleno 0re sonaut , quasi ad sublimem eorum virtutem unice aspi-tarent.r (234) Multi interpretes litterss i-k’ao explicant : dnas res simul conferve.æquipamre. bittera i(2,480) significat (J ) simul. ( 7,367 ), littera h’ao(8,282) , minera. Porto duo simulmminars, non alind est quam utrumalla-i confins. Aliter A, E : (omissa iittera i, 2,480) si, ex eorum verbis ,acta examines.

(:135) J. Y: Actiones non tegunt verba , quia verba (B) actiones soldeexcedunt. Grandiuln enim rerum qnas (A) se acturos fore professi et pol-liciti orant , multa relinqunt infecta et incomplets.

(236) I. e. discipuios quos turpia (i. e. cqnitati et recta: norme ( Il)contraria ) perpetrare puderct.

(237) il : lllisque suam doctrinam tradere.

Page 248: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

(clix.) 1.111111 11 , car. v111. 243î si propositi-tenaces : ii adhuc sunt *secundi-ab-illis (238).

5. LII. Confucius aiebat : quibus, prætergrcdien-tibus meam partam etnon ingredientibus meam do-mum , ego non succenseo, illi sunt solummodo (239)ai pagi (tatius) optimi! Pagi optimus , virtutis (240)pestas est.

-- Ait (241) : *cujusmadi-homines (sunt) quos

continuo vocas pagi optimos? ,-Aiunt (242): « qua-de-causa (243) sic * tumidi-

et-jactabundi astis? In verbis non video actiones , inactionibus, non video verba (244). Tunc (245) excla-matis : antiquitatis homines! antiquitatis homines!-- (t In (246) agendi-ratione , quare sic difficilem-

(238) A, B, C, E, I, J, Y : Secundi suut ab illis qui recta normæ me-dium tenent. Aliter E : secundi sunt ab illis qui dicuntur A’oumsg (5,316)i. e. altos spiritus gerentes.

(239) J : Quos totus vicus, falsa virtutis specie deceptus , optimos ethouestissimos viras vooat. - bittera yuan (1,064), tutie Cana , eadem est

ac youan (2,992). ’ -(240) J , Y: intelligit virtutsm quæ in tenenda recta normas medi

consistit. *(241) H : Won-tchang interrogans ait.(242)C z Meng-tseu respondit : illi, quos totius pagi bomines bonestisc

simas immerito vacant , redarguunt viros qui dicuntuslli’ouang, i. e. altospiritns gemmes, atqne aiunt.. .

(243) Sic versio tartarica et plures interprett. Mite: H : quid prodestr(244) B :Magniiica verba non consonant satis, acta Vera tenuia et com-

pendiosa verbis non respondeut.(245) B, H, Y: in amni occasione, subito exclamatis.. . - Ante litte

nm tu (792) nonnullas deesae littoral mihi videtur (St.-Julien).(246) A: Deinde redarguentes illos qui dicuntur Mosan (5,343). Î. ce

propositi tenaces, aiunt :sIn agendi ration, etc.

Page 249: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

244 une" (0111.)aditum-habentes frigidique-etdnurbani au. P (247)»Cam natuscsit in hoc sæculo, sithujus sæculi (248).

Si (eum) existiment-bonum (24g), tunc suificit.Qui * se-se-in-accultorcontinentes (250) adulantur

* sæculo, illi sunt roüpagi si optimi (251).

5. LIII. Wan tchang ait : ii quos, * in-toto-vico;omnes vacant aptimos viras , quocumque cant ,numquam non sunt optimi viri. î Confucius illosexistimavit virtutis pestes: qua de causa?

-- Ait : si reprehendere (velis) illos (252) , non-estansa; si pungere°, non est punctura (253). Consen-

(247) A: Sic vin quos pagi optimas falso vacant, repœbendnnt son): altl’sLspiritibus-praeditos (k’ouang) nec non rai); propositi tenaces (Manon).Mihi vero, inquit Mencius , eorum carda perpendenti, hæc est animi sen-

tentia :oum homo natus ait. etc. l(248) C a 522111 agendi ratinent Id tempus campane"; et accommodants,

au: ætatis bomines bcnigne tractare convenit.Quid enim nomini necesse esta commuai alioru- «amandine reeedere, sa solummodo quidquid an-tiquitaiem radolsl ,Iconsaotasi et dirigera, ut altius assurgat et maïoremsibi existimationem campant!

(249) I. e. illum sublimi minera perfusions non opus est. Sed rafloitut suæ matis hominîbus bonum se et virtute præditum exhibent.

(250) C, Y : llli,sese contrahentes et in ocultum abdcntcs, nec 111111111 vos»

hum profane, nec quidquam age": andent, ne forte verba sua aliorumloquendi mode, au! acta, aliorum moribus, œpugnent. Sic inanes 111131laudes expiscantur. Hoc Meng tseu vocat:’ meula «Mari.

(251) llli suut quos totus viens, mentito tintais colore déceptul, opti-mos et bonestissimos vacat.

(252) A,B : Si gencratim cos reprchendere (fat Mil)... Si mînutatimeorum culpas indigitare et distringere (tu 113M) vells.

(253) C : Nullum cos pnngendi et diÏtringendi locum trabes.(254) Ad verbum : similà sont. i. l. [m’aimes mon mon! refait-M,

initantur.

Page 250: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

1.11m 11, car. V111. 245I tiunt(254) com profligatismoribos 3congrnunt in cor-ruptum sæculum.Quod habitat (255)videtor rectitu-dia et sinceritas ; quad agnat ° videtur abstinentia etintegritas. Populo amni gaudente illis (256) , seexistimant rectos et non possuut (257) ingredi «in:Yao et Chun viam. Ideo ait: virtutis pestes sont.

5. LIV. Confucius aiebat : odi quod videtur (258) etnon est. Odi lolium (259), timea ne confundat sege-tes; odi salertes, timea ne confondant æquitatem (260);odi * linguam-expeditam (261), timea ne confundatfidem; odi ses Tching (262) sanas , timea ne confon-dant musicam; odi viaIaceum-coiorem, timea ne con-fundat rubrum-colarem; odi fait; psgi aptimos; timea

ne confondant virtutem (263). V(255) J , Y : Quod in eorum corde habitat, residet...(256) Sic A. Aliter E:Cu1n totius pagi multitudoillos laudet (C) et rectos

vocet... Assentit versia tartarica quæ littoram youï, vulgo (Mari, expli-cat per saïchambi : laudibus extollere.

(257) A, C : Quiquidem, inanibus vulgi laudibus excæcati , sua vitia nonvident , ac proinde illa emendare veramque virtutis viam ingredi ne- -queunt...

(258) A, H, I, J , Y: Quod videtur rectum , verum , sinoerum...(259) H : Yann (8,968), herba cerealibus simillima.(260) H : Non adversari rationîdicitur tequilas. Pana Vil salera (C) verba

profert prudentiæ plana, atqne videtur congruere ratinai.- ideo confonditaquitatem.- Quidam vertunt ning : vir disertus.

(261) I. e. linguæ expeditœ viras. Ad verbumzscutum os (vers. tarta-rica). H : rà homioes non decipere dicitur fidcs (sin). Expedilæ linguale viri,salertia quidem non sont præditi; sed com linguæ sint celeris et exercitatas , alios decipere non videntur. Idcirco confundunt fiaient.

(262) il: Regui Tching musico lasciviam spirat; timea ne homines pro(C) recta musica , cujus speciem pre: se fert, illam habeant.

263) Il 1 llli hypocrite quos totos pagus hanestissimas voeat , videnturquidem veri et sinceri, sed tales minime sont. Ideo confunduut virtutomquæ in tenendo recta nono. media consistit.

Page 251: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

246 1111.1101 (clxi.)5. LV.1 Sapiens redit-ad immutabilem-agendi-nor-m2111 (264). Ubi immutabilis-agendi-norma recte-instituta-fuit (265), tune * populos excitatur etexsurgit (266). Ubi* po polos exsorrexit, tunc abest1 perversitas et nequitia (267).. 5. LVI. Meng tseu ait: ab Yao et Chun osque adTliang, sont (268) quingenti et-amplius (269) anni.Quoad Iu et K20 yao , tune visu cognovarunt (27a);quand Thang, tune auditu cognovit (271).

(264) C : Hæc immutabilis agendi noms, que ab Yao et Chun ad nososque transmissa est, mutua principis et subditi , patris et filii , mariti etmaris nec non fratrum et amicorum aficia continet.

(265) 4H: i. e. ubi ad illam immutabilem agendi normam rediit.(266) A : Populus sapientis exemplum et documenta seqoens, ad virtu-

tem exsurgit.(267)J: louoit perversitatem eorum, qui, assimulata: vlrtutis specicln

habentes, ab insulsa pagi totius multitudine hanatüsimi (2,992) vocitantur.(268) Interpres E sic construit r Yeuu-au-ps-iu-souî.(269) Hæc est usitata littcræ in (12,564) significatio past litteras qua: nu-

meros exprimunt (assentit versio tartarin). Ex variis tamen glosais liquethac littera non excurrcntem. sed proximiorcm vero nomerum (un nom’brsopproœimutif) designari. E : Post quingentos aunas, sancti visi plerumqoeexoriuntur. Sed modo serins, moda ocios. Unde quingeutorum annammnumerus adstricte præfiniri non potest. Ideo Mencius ait : yeos-ou-pe-iu-mï. -- Qoiquidem locus, ad mentem inter-pretis E, sic intelligendus mihividetur: sont quingenti circiter anni.

(270) E : la et Kao-yao, qui imperatarum Yao et Chun ministri fuerunt .propriis oculis videront sublimem sanctarum virarnm Yao et Chun agrandioarmam.

(271) E: Tcl1’ing t’ang, qui cliquet centum suois (3,76943,484-4,665) ,

post imperatorcs Yao et Chun, vivebat, illamm rectam agendi normam,doctrinam, exempla, præsens et propriis oculis auribusque haurirc ncquivit.llla tamen . continua generationum serie, ad suum osque tempus, fidelitertransmissa, accepit atqne actu complevit; idque ea facilius quad (J) sa-pientes In et K 201110, imperatorom Yao et Chun olim ministri , acceptamab illis rectam oormam , verbis et exemplis suis pmpaglverlntu

Page 252: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

un! u, en. un. ’ :475. LYILA Thtug 35m ad Wen un; multiplia-

genti et amplius anni. Quoad I 1nd Laï tabou, tunevisu cognoverunt; quqad Wen wang tune auditucognovit (271).

5c LYIII. A Wen rang asque Id Confucium sont *quihgenti et amplius. anni. Quand Thaï koung wanget San iseng, tune visu enchantant. Quod (hafn-cium (n73), tune audit! cognait. I;

5. LIX. A Confucio usque ad nunc Sunt centumct amplifia ami. Distantin a Ennui viri natale sicmon est bug: (274) 5 viciaitas sancti viri habitationisval patrie: sic in: maxima MS); * la. un non

: ....

(’7’) 3 i Tune Wen mg rectum nomma (B) ab impentore Tdn’ing

a"! îplemet lccîpere ucquiebat. Sed qui: l in et Lai khan, imperatorilTdfinl "Mg olim ministri, rectum filins npmlm propriîn omnia nuribusquehuerta: illamque panaris tradiderant, ideo Wen wang [acinus a: tatin:Inbümem impentorin Tch’ing l’an; nomma excepit.

(373) Y : W" inventai. Varan; mu Mana susciPmet continua-e potinât, qui: Haï-Mung-wang et Sun-Luna ejus quondlmnînînfi, rectum ngendi nomma) (E) quam munit, proprün coulis vilain et

Percephm. postais tradidere. I(’74) B: Sic I tempore quo vixit Confucius nique ad Meucü materna

hou longum interjicitur temporil intervalluln-

(’75) A, H: Regina: Lou 02,787) in quolubitabat Confucium. et reguum

Tm Ü 19349) » Mencii purin , peu: contigu mut.

9

Page 253: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

n48 MENCII mm u, on. vm.existat (276) vif hujus modi (277), tune etiam non

existet illius modi! ! o

(:76) J :Ouln in bac nostro une et purin, quæ , tum temporin inter-vallo, tum locormp dinantia, Confucü me et purin: adeo vicina saut,.ncmo umplius saperait qui eum viderit, qucmadmodum la et Kao yau"à; Yao et Chun , I in et [aï-(chou th! Tch’ing-t’ang , ThüMmgmng 16v

Wen-mg, tune , peut quingentos aunas, quomodo reperiri poterunt quiillum andin: coguoverînt, quemadmodum Tch’ing- t’ang un); Yao etChun, WMW à» Tch’ing-t’un , et Confucius «ou Wen-mg P

(:77) Sic interphl J (1,85 24,653) et unie tutuîcu. Amer E s hou-cul,vox ejus quicum vivido mimi d’un, sed indolore, excluant. Hic locus(H) indien linons kian tchi (9384-6301) vin œgnovorunt; laquent lo-cus indicat linons mon (ahi (8,370.6,80x) mutila armant. Vid. lupu-

S. LV1, LVII , LV111. ’

EXPLICIT une" uns POSTERIOR. *

Page 254: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

INDICES -

TUM NOMNA PROPRIA,

TUM MENCIANAM’PHRASEOLÔGIAM

COMPLECTENTES.

Page 255: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm
Page 256: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

INDEXN OMINUM PROPBIORUM.

b

Primus numerus indien! librum , secundus paginam, taninslineam tendus sinici.

C.

aluna ( 1,999 ), nomen fan. ,l. Il, . 7,1. 9.

Gitans oung, nomen lad, lib.Il, p. I53 , l. 5.

Chi (1,759), nom. v., l. I, p.8x ,l. 7, 85,1. 1.

0h12 scu, nom. v., l. l, p. 78,1.8;p. 79, l. a 513,4.hi wa, nom. v. l. I, p. 7-2 ,[.6, 9; p. 75,]. x.

Chia noung, l. I, p.92, l. 9.Clîîneths’iang, l. I , p. 80 ,

Cintra :nou , nom. v. , l. Il , p.37,].4.

Chou (8,716), nom. loci, l. I, p.106,4. 4;p. Ino,l. x.

Chut: (8,727), nomen viri,lib. I,p. 62 , l. 6.-p. 67,l.9.-p.84,l. 8.-p.85,l.3.--p.96,l.4.-p.97,l.8.-- p. 98,L5.-p.log,1.2.--p. x17, .4.

Lib. Il, p. r, l. 6.-p. 4,l. 6, 7.-p. 19,1. 7. .-p- 20,1. A, 6.-p. a7, l.9.-!» 33,1. 7, 9.-p.59,1. 7, .--p. 4o, l. l,a, 1.-p. 4l, l.42.1. x. 4, 5,

l.x,3, 5.--p- 44.1. si

5.--p. 45,1. 9.-p. 46,L la 4,468, 91.11247» 1-.

2.-p. . ,..-p.49, L 3.-’p. 5o, l. 1,2,

3, 4, 5.-p. 51,l. r, 3,4, 6.-p. 52,1]. x, a, 3,

9.-p.55 .g.- .au. 5, 8,9.-’p. 55, x.--p. 56, l. a, etc. .

Chun iu kouenz, nom. v., lib.Il,p.15,l.4.

F.

Fan , (8,892) nom. 10cl, lib. Il,p. 156, l. 4.

Fang hiun , coçnomen impe-ratoris Yao, ib. l , pag. 97,l. 5. - Lib. Il, p. 46, l. 5.

Feî Iian, nom. v., lib. I, p.t x , l. 8.

Fou-17:21:, nom. loci , lib. Il, p.a] ,

Fou ts’ou , nom. vîri , juxta in-

terpretem E. Vide lib. Il ,cap. a , not. 175.

Fou youeï , nom. v. lib. Il, p.1 18, l. 7.

Foung fou, nom. viri, l.p. 145 , l. 8.

x.

a

n,

Page 257: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

4 L 11mnIl.

Haï t’ang, nom. v., lib. Il,p. 65 , l. 2. I

Han (12,137) , nom. faim, lib.

II,p. 124,].2. ,Han (5,201), nom. (11111., lib.I, p. 96, l. 6.-p. 99, l. 9.- 1 17 , I. 2. k

Han -’ieou meng, nom. viri ,lib. Il, p. 45, l. 8.-p. 46,

Haogseng, nom. viri , lib. Il ,’ p. 150,1. 9.

licou lui, nom. 7., lib. I , p.97) - hHi (1 ,8l25), nom. v., lib. I , p.104, . .

IIia (1,782)), nom. fam. , lib’. I,

p. 27, l. 8.-p. 45, l. 8.-p. 89,]. 3.-p. 90, l. 6.-p. 98, l. 8.-L1b. Il, p.5, l. 2. --p. 53, l.6.-.-p. 55, l. 7.- p. 68, l. 3.L’an tseu , nom. viri , idem acfilcng hian tsau. lib. Il, p.65, l. 5.

Iliao koung, nom. v. lib. Il,p. 69, I. 8.

Ilieou (136), nom. loc. lib. I, -p. 84,1. 1.

IIiu bing, nom. v. lib I, p.92,1. .- .95,l. .En (sagum. en, idem7ac Enhing. lib. I, p. 94 , l. 5, 4 ,l6.--p. 96, l. 1,3. -p. 100,. 6.

Hiun tcho, nomen gentis. lib.I. p. 24, l. 5.

Ho (4,896), nom. fluv. lib. I ,p. 1 17 , l. 2.

Hou tcheou, nom. viri , lib. Il,p. 108, L4.

Hoaï (5,059), nom. fluv. lib.

I p. 96 I.6.-p. 117 l. 2.Hoêï kourig, 110m. v. lili. Il ,

p. 65 ,l. 8.Hoei wang , nom. v. lib. I, p.

1 , l. 1,-p. 2,1. 6.-p. 5,l.9.--p. 6, L5. -p. 7, l.6.ou ha, nom. v. lib. I, p. 11,I. Io

Houan (4,255), nomen cujus-da1n equitalûs præfecli , lib.Il, p. 57 , l. 5. -uomen re-

li lib. I, . 10 L4.6" 1 P yHonda (12,594), idem acWang houan lib. Il, p. 51,

l. 8, .Houan 01mg idem ac Houan(4,255), nomen reguli, lib. I,

p. 69.1. 4, 8. .Houan tcou, nom. v. lib. Il ,p. 4,1. 5. p -

I.

, (6,544) nom. v. lib. I, p.96, l. 5.-lib.II, p. 51, l.03g, 8.-p. 52, l. 4, 9.-p. 5, l.

I6.

I( 8,227 ), nom. .v. lib. Il , p.28,1. .--p. 29,1. 1.

[(8,940), nomen plaulæ, lib.Il, p. 98. Legitur etiam li.

I hiun , caput libri , Chou1m13. lib. Il, p. 56,1. 5.

Iin,n0m. v., lib. l, p. 53,1.5,5, 9.-p.69, L4, 8.-Lib. 11, p. 53, 1. 1, 2, 3, 5,

6, 8, 9.-p. 60,1. 1 ,-p.61 , l. 6, etc.

Itlchi, nom. v., lib.l,p. 101,. 5.

.I (Jeu, nom. v., idem ac Itchi. Lib. I. p. 101 , 1. 6 .8. 9.-p. 102,1. 1, 3, 5, 8-

I (s’icou, nom. v., lib. Il, p.89, l. 9.

Page 258: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

110111111111 2110211021111. 1 5Iya, 11011100 viri, lib. Il, p.

1. 2.In(4’,75o), nom. fam., lib. I,

p. 44, 1. 8....«p.45, 1. 8.-p. 76,1. g,-p.77, I. 1,5.

1. 5.-p. 90,1.6.- Lib. ’11, p. 5,1. 2.-p. l

8,1. 1 ,--p. 55,1. 6. .-p.68,1.3,etc. ,7

In chi, nom. v. , lib. I. p. 81 ,1. 4,9.p.83, 1. 1.

In koungtchi la, nom. v., lib.II,p. 29,1.8.

Ing(2,o34) nom. loci, lib. l,p- 74. I. 4. ,

la (6,106), nom. v.,11b. I,96,1. 6.-p. 97 ,1. 8.--p.117,1. 1.-p. 119,1. 8.-Lib. II,p. 27,1. 2.-- p.31,1. 1.-- p. 54,1. 4.-p. 51,l. 1. - p. 52,1. 1, 3, 4, 7, etc.

lu (9,369), nom. imperatoris,lib. Il, 55, l. 7. -Nomendiscipuli, idem ac T choungfuàLib. I, 74 , 1. 5.- p. 83,

la ahan , nom. montis, lib. Il,p. 44, 1. 6.

Iu koung tchi 55e, nom. v., lib.Il, p. 29,1. 3, 5, 6, 7.

Iu-tsi lege Iu et Tsi, lib. Il,p, 54 , 1. 7. Iu et Tsi un!Virorum nomma. ,

J.

Jan nieou, lib. l, p. 52 ,1. 1.-p. 55,1. 1.

Jan Jean , nom. v. , lib. I , p.85,1- 7g-P- æ,1o 1,6.-.p. 87,1. 1, 5, 9.

lm, nom. regni, lib. Il, p.105,1. 8.

J011 ( 8,855), nom. 111w, lib. l,p. 96 , l. 6.

K.

Kaïfmmg, nom. odæ libri Chiking, lib. Il, p. 105 ,1. 1.

K’ang kaofinomen capitis libriChou king,1ib.II, p. 68,1.1.

Kao( 12,656), 110m. viri, idemac Kao Heu, lib. Il, p. 102, .1. 5. .

Kan l’ang, nom. loci, lib. Il,p. 108, 1. 4.

Kao tua, nom. v. , lib..I, p.47,1. 5. -p.49,1.1, 2.-p. 50,1.7 , etc.

Kao 92198, nom. 7., lib. I, p.I. .

Kegoîtllsian , nom. v., lib. I,

p. 24, l. .K’e (583), nomen viri Latching issu , lib. I , p. 42 , 1.6.-Lib.II,p. 19,1. 5.

Ki(129), nomen viri Tseu ne,:151 ,p.57,1.7.-p.72,

a I.Ki (2,072) , nom. viri , lib. Il,p. 13,1. 6.

K’i (2,284), nomen urbis,lib.I, p. 29.1. 5.-p. 31,1. 1.

Ki( 7,219 ), nomen vin 111c H,lib. Il , p. 148, 1.. 5.

K’i( 1,504) . nom. v. ,lib. Il ,p. 51,1. 8,9.- .52,1.11.

K’i (5,056),110m. uvii, lib.Il, p. 108,1. 5.

K’z’, nom. urb. , lib. I, p. 29,

I. 5.---p.51,1. 1-K’i chan (2,284 -- 2,275 ) ,

nom. montis, lib. I, p. 5g,l. 6.-p.4o, 1. 9.

K1 chan (7,501-2,2 5 ), 110m.mont. , 111). Il, p. 1,1. 7.

f Signum (’) aspirationem hic nom. l y

Page 259: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

6 "(unKi houan (sen , nom. v. , lib.Il , p. 69 , l. 8.

Ki fin, nom. v., lib. Il, p.105, l. 8.

Ki liang, nom. v. lib. Il, p.:08 , l. 4.

K’i [in , nomen bestiæ , lib. I ,p. 55 , l. a.

Kilsurç,nom. v., lib. I , p. 79,

I 6.K’i tcheou , nom. loc., lib. II ,p.31, l. 4.

Ki Lieu, nom. v., lib I, p.45 , l. a.

Kia , (4.529 bis) , nom. arbo-ris , lib. Il , p. 94 ,1. 9.

Kian (sen , nomen viri , i mac Tchao Man Lieu , lib. I ,p. 105 , l. 1.

Kiang( 1,897 ), nom. feminæ ,lib. I, p. 3x , l. x. ---p. 99,l..7.-p. "7,1. 2.

Kiang (4,857) , nomen fluvii ,lib. I , p. 96, l. 7.

Kiao (80 ), nom. viri, lib. Il,p. 100,). 5.

Kiaa Ire, nom. Viri,’ lib. Il, p.45, l. a.-’-p. "8,1. 8.

Kic (4,220 ), nain. viri, lib.I, p. 33, l. 5. - Lib H, p.9,l. 7.-p. Io,l.4, etc.

K’ieou (17), nomen Confucii.Tartaricus interpres legitK’ieou, Noël veto Meou ,lib. Il, p. 28 , l. 2.

K’ieou(4,84i ) , nom. viri, lib.II,p. 13,1. 6, 7.

Kir; tchang, nom. v. , lib. H,p. 158A. 5.

King( 8,955), nomen loci , lib.1,1). loorl. 4--P.l’20,.. 1.

King koung, nom. viri , lib. I,p. 27,1.2.-- p. 2.8, l. 8.-

p. 85, l. 2.-p. m4, l. 1.:415. Il, p. 7 ,1. 5.-p. 74,

King tch’eou, nom. viri, lib.I, p. 67 , l.

King Issu , idem ac Kingtch’eou, nom. viri, lib. I,p. 67, l. 4.-p. 68, La.

King tch’un, nom. viri, lib.I. p. m5, l. 8.

Kio chao, nomen cuiusdammusices, lib. I, p. 3o, l. l.

Ki0ue (12,902), nomen axis ,lib. I, p. 99,l. 9.

K’iu (2,245), nomen loci , lib.

II,p.58, l. a.Kiu sin , nom. viri , Ilib. I, p.

I,l. .-- . a, . 1,4.K3 ( 9,1221) , nEmZan arbis , lib.I , 13.75,1. 7,---p. [2.1,]..9.

K0 (9,060), nom. regm, lib.I,p. 94,]. 4.-p. 36, l.6.--p. "0,1. 9. -p. in ,,L31416’9’ uK o (10,877), nom. Menez: ,lib. Il , p.62,l. 6.

Kan koung, nom. viri , lib. I,

p. 50 , l. 9. -Kou li, nom. viri , lib. Il, p.un, l. l.

Kou seau, nom. v., lib. Il,. p.42,l.7.-p.46,l. l, a.

-- p. 48, l. a, etc.Kquan chu, nom. viri,lib. Il,

P- 76.,1- 9--P- 77. !-,5 .1-Kouan l ’ou, nomen vm,li .

II,p. "8,1.8. hKouan tchoung, nomen vin ,lib. l, . 45,l. 1,5,5, 6, g.---p. 41L l.--P- 69, l. 5? 9.

K’ouang (4,004), nom. VIH.Vide Ssek’ouang. l I .

K’ouang (chang, nom. "il ,lib. l, p. no , l. 6. - Lib.117.9 551L 5

b

Page 260: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

NO! 1111m ’ROPRIORUM. 7Koue ( 9,3g4 ), nom. loci, lib.

Il , p. 5 , l. 5.Kouei k’ieou, nom. loci, lib.

Il, p. 110, l. 4.i K’ouen-( 12,667), nomen viri,

idem ac Clam: in kouen, lib.Il, p. 108, l. 6.

K’ouen(12,816), nom. viri,lib. Il, p. 44 , l. 6.

Kouen i, nomen gentis bar-baræ, lib.l, p. 24, l. 4.

Koung (612), idem ac P’ing’ koung, 1101111111 viri. , lib. I ,

p. 6 . 8.Koung

lib. Il, p. 1 ,il. 4.Koung bang un, nom. viri,

lib, Il, p. 51,l. 6.Koung i «tu, nom v., lib. Il,

p. 1o , l. 8.Koung tu sin, nom. viri , lib.

I, p. 7a, l. 4. .KOung koung, nom. v. , lib Il,

p. 44,l. 5. IKounglicou,nom. v., lib. I,p. 3o, l. 5.

Koung ming i, nom. v., lib. I,p. 85,1. 4. -p. 106,1. .-p. 119, l. 1.--Lib. I , p.29,1. 1.

Koung ming kao, nom. viri ,lib. ll,p.4o,l. a, 4, 5.

K 01mg sans lch’cou , nom. v.,lib. l,p.43, l. 1.-p. 46, l.g. -p. 64, l. 7.-- p. 66, l. 6.--p. 74,].1.--p..84,l. 1.-p. 115, l. 5.-l..1b.ll, p.116,l. 2, etc.

Koungsun yen , nom. v. , lib.

I,p.105,l.8. .Koungtclii ki, nom. v., lib. lI,p. 58,1.5.

Koungtou issu, nom. v., lib. I,p. 73,1.3-p. 116, l. 4.--

chou Ben, nom. viri ,.

Lib. Il, p. 35. l. 5.Koun Ben, Confuciul , lib. I,p. 6,l.6.-p.5a,l.2,4,5, 7.-p. 53, l.6, 9.- .54,1. 1,.7.-p.55, l. 1,9.-p.56,l.8.---p.61,l.5.-p.87,l. g8,l.n- n ’ I ’ o-104,l.’5.gî-p. 106,l. 8.-

p.114,l.9.-p. 115,l. 1,2.-p.118,l. 5.-p. 119,l.3,g.-Lib. Il,p.4,l. 8.---p.8,l.2.-p. ,l.9.---p. 15, l.9.--rp. a ,l. a...p. 54,1.5,5.-p.46,ll.Î.

-p.69.,l. 1,2,5

L.

Lai tchou,nom. v., lib. Il , p.161 , l. 4.

Langye , nom. urbi; , lib. Il,p. 37 , l. 3.

Li( 1,079), idem ac Li wang,nom. v., lib. Il, . 83, l. 4.

Li tenu, nom. in, lib. Il, p. .1,

l. 4. ILina (1 1,081), nom. viri. 0140lia tseu , lib. Il, p. 106, l. a.

Liang (4,1157 ) , 110m. regni ,lib. I, p. 1 , . 1.-p. a, l.6.-p.3, l. 9.-p. 6,]. 5.p. 7 , l. 6.-»p.g, .1,etc.

Liang ahan, nomen montis,lib. 11 , p. 40 l. 3.

Lieau-hia hoeï, nom. v., lib.l, p. 65, l. 8.--p. 64,l. 5.-- Lib. Il, p. 60,1. 7.--p.61 , l. 6.

Page 261: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

8 11mnLing k’ieou , nom. loci , lib. I,p. 2 , l. 6.

Ling 01mg, nom. Y. , lib. Il ,p. 69, l. 3. .La tching Lieu, nom. v. , lib.I, . 41 ,1. 9.-p. 42,l.5.-Lib). Il, p. 18, l. 7, 8. -p..19, l.4,etc. iLou (12,787 ), nomeii regni ,lib. l, . 7,1. 8.-p. 41, l.

’4.f-p. 42, l. 7.-p. 74. l. 4.84, l. 7.-p. 86, l. 7.--

.Li . II,p. 28,l.1.-p. 5 ,3.-p. 61, 1. 5.-p. 68,. g.

Lou soung, caput libri Chi-iking, lib. l, p. 100, l. 4.

Latin (sen, nom. v., lib. I,p. 9, l.’5. -(Lib-. Il, p. 85,

. .9,

M.

[ne (10,395), nomen gentis,lib. II,p. 115, l. a.

file ( 1 ,709) , nom. v., lib. I , p.101 , l. 5,8.--p. 119, l. 2,5.-p. 120, l. 5.

[lie ki, nomen viri , lib. Il , p.148,1. 5.

Me li, nom. v.,lib. I, p. 101,l. 5, 8.- p. 118, l. 7.

[llang chi chc, nom. v., lib. I,P’ 48!l’ I, il! 57 9’

Mcng bien tseu, dom. v. , lib.Il, p. 65, l. 5.

ilIcng ki tscu, nom. v. , lib. Il,h p. 81, l. 7. ’fileng 710151110111.

p. 47, l. 5.Mcng lehoung [Jeu , 110111. v. ,

lib. l, p. 66 , l. 9.fllcnglscu , Mcncius, lib. I, p.

1,l.1,clc.clc.

7v., 111.. 1,

Mi tscu, nom. v., lib. Il, p.56, l. 7, 8.

Mian kilt, nom. v., lib. Il,p. 108, l. 5.

Min Lieu, nom. v., lib. l, p.52,]. 1-p.53, l. 1.

Illing l’ang, nom. palatii, lib.I, p. 29 , l. 2.

Ming t’iao, nom. loci , lib. Il,p. 21 , l. 1.

Mo koung (7,228-612), nom.viri, lib. Il, p. 57,1. 8.-lLib. Il, p. 57, l. 9.-p. 58,

5M0.kdurig(8,012-612), nom.

viri , lib. l, p.80 l. 7, 9.--llLib. 11 , p. 71, 1. à. -p.74,

2Mou koung, nom. palatii , lib.

Il, p. 56, l. 3.Mou p’i, nomen viri, lib. H,

P. I58 , le 50filou (choung, nom. v., lib.lI,

’ p. 65 l. 5.

N.

Nan yang, nom. loci, lib. Il,p. 1 1 1 , l. 9.

Nieou Chu" , nom. mentis , lib.Il, p. 87,]. 7.

O.

Ou (4,277), nomen arboris,lib. Il, p. 94, l. 9.

0u(1,168),1101n. regni, lib.lI,p- 7. I. z.- .

Ou hoc, nom. v., lib. Il, p.101 , l. 1.

Ou ling, nom. loci, lib. I ,p. 120 , l. 6.-p. 122, L2, 7.

Ouo lia [Mill , nom. v., lib. Il,p. 106, l. 2.

Page 262: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

110111 11011 PIOPBIORUM. 9P.

Pa’i (7,190), nomen planlæ,lib. II,98, l. 4. ’

P6 i, nom. v., lib. I, p. 53,l. 3, 4, 9.-p. 63, 1. 2.-p.64 , l. 5.-p. 121 ,l. 5, 6.-Lib. Il , p. 12, l. 7.--p. 59,l. 4, 8.-p. 61 ,1. 6, etc.

Pc koueï , nom. v. , lib. Il , p.114, 1.8.

Pe koung Ici, nom. v., lib. Il ,* p.62 , l. 4.

Pa koung yeou, nom. v., lib. I,, l. 6.-p. 48, l. 4.P-4

Pa li li, nom. v. , lib. Il , p.57,1. 8.-p. 58,1. 2, 3.

P’en tch’ing kouo, 110m. v.,

lib. II,p. 153,1. 1.P’eng kcng, 110m. v., lib. I,

p. I08, I. la IP’eng meng, nom. viri, lib. Il,p. 28 , 1. 9..

Pi, lege sie,(9,258), nom.loci , lib. I, p. 59 ,’l. 4.

Pi (10,441) nom. loci, lib. Il,p. 65, l. 7. ’

Pi ing, nom. loci , lib. Il, p.2 1, l. 3.

Pikan, nom. v.,lib. l,p.45,1.2.Pi tchen, nom. v., lib. l, p.

91 , l. 5,Pin (1 1,188), nom. loci, lib. I,

I. 59, l. 6.--p. 40, l. 4, 8,9.P mg koung, nom. v. , lib. Il,

p. 66, l. 2.P’ing Io, nom. lôci , lib. I,

p. 71 , l. 3.Po (88), nom. loci , lib. I , p.

110,l.9.-p. 111, l.-3.--Lib. II,p. 55,l. 5.-p. 56,1.5.

Pou haï , nom. v. , lib. Il , p.i 50 , l. 9.

S.

Sand-sang, nom. v. , lib. Il,p. 161 , l. 6. .San miao, nomen regni, lib.11 .44 l.6.

San 1.3.2, 60m. loci, 111.. 11,

. l. 6.igné: ’nom. mulieris, lib. Il,

p. 30, l. 6.Siang ( 10,552), nom. v. , lib.

Il, p. 48,1. 8.-p. 45 , l. 1,il, 41-P° 441L 5 1 7’-P’ 45?

Siang wang, nom. v. , lib. I,p. 9 ,1. 1. 1Siao pan , nomen odæ libriChi king, lib. Il, p. 102,1. 5.

Sic (8,236), nomenH10CÊ, lib.

I, . l. 4. - ic agen-duii: â: loco soni Ei.--Cflp. 70,1. 2, 8.

Sic 1111410110011, nom. v. ,lib. I ,

p. 114,1. 1,2, 5.

si; nom. v., l, P)o , . .- . 1 14 . .Siouan wangf’nom.,v.,71ib. l,

p. 10 , l. 4.-p. 23, l. 2.-2 p. 24,1. 3.-p. 26,1. 4. -

p. 291,1. 2. -p. 51 , l. 4,9.-p. 54,1. 1.--p.35,l. 1.-p. 56,1.1,etc. uSioue koung, nomen palatii,lib. I , p. 26, L4.

Siu tseu nom. v. , lib. I , p.125,1. 3.- . 103,1. 5.-Lib. Il, p. 26, l. 2. I

Soprlîg g 2,1 cg ), lnomen regnî,

l. , o I, a I.--P.7*, a,la, 6. 393841, l. 7.-p. 85 ,..- .9 , .4.-- .110,l. 3.-llib. Il, p. 57,II.)3, 4,

elc.

Page 263: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

m, Soung k’cng , nom. v., lib. Il,

p. 10! , l. 6.’Soung keou lsîan , nom. v.,

lib. Il, p. 122,1. 9.Ssc (4,918),nomen fluvii , lib.

I , P. 96, l. 7. pSac k ouang, nom. v. , lib. Il,

p. 1 , l. 5.Sun dm ’ao , nom. v., lib. Il,

p. l 18,1. g.

T.

Ta ( 5211 ) , nomen fluvii,lib. l, p. 96, l. 6.

T’ai (5,202), nom. v., lib. lI,p. 12:,1. 9.aï char: , nom. momis, lib.I, p. I4, l. 9.-p. 55,1.3.

T’ai ahi, nomen capilis libriChou king, lib. I , p. r la , l.9.-Lib. lI, p. 50,1. 8.

T’ai ing (ahi, nom. v., lib. 1,!p. 115,1. 7.

T’ai Ida, nomen «phis libri’ Chou king, lib. l, p. 57 , I. 3.

-Lib. Il, p. 9, l. 5.--nom.viri, lib. Il, p.55, L 4.

T’ai koung, nom. viri, lib. Il;p. là , l. 8.

T’ai koung wang, nom. viri,lib. Il, p. 161,1. 6. ’

T’ai pou cliing, nom. virî ,lib. l, p. 113,l.4.

T’ai ling, nom. v. , lib. Il, p.53, I. a.

T’ai wang, nom. viri, lib. I ,P.24.l.5.--p.3o,i.s,...,

.3 ,ln 6... 040,1:5IT13; (à), nom. gin-i Pa koua’,

lib. ll,p.115,l.6.Tan fou , nom. viri, lib. I, p.

30, l. g. I

INDE!Tan tchou, nom. viri , lib. lI,

. 52,]. I.T’aRg (1,633), nom. arbis,

lib. Il, p. 149,1. 6.Tangh p76) , nom. fan. , lib.

1,1). 53,1. 7. -Tang (5,124) , nom. viri, lib. -

I, p. 24, l. 3.-p. 33 ,1. 5.-p. 36,l.3,5.--p. 44,1.7.-- p.55,l. 7.-p. 69,l. 4,8.--p.81,l. 5.-- . no,l.g.-p. "I, l. a, ,9.-p. 115,1. x.--Lib. Il, p.ro,l. 3.-p.27,l. 3.-p.53,l. 2,5, 8.- p. 54,l. 4,,7. -p.55 ,l.7, etc.

T’ang obi, capa! libri Chouking, lib. I, p. 3, l. 7.

Tao ing, nom. viri,lib. Il, p.x55 ,l. 5.

Tchang i, nom. v., lib. I. p.105, l. 8. C

Tchang si , nom. viri , lib. Il,p. 4o,l. a. - p. 65,1.9.

Tchang (au, nom. viri, idem.. ac Kounngtchang, lib. Il, p.

36, l. z.Tchao kian Lieu, nom. viri,

lib.-I , p. 1.04,1. 7.Tchao meng, nom. viri, lib.

II,p.97,l.5. . lT chue wou, nom. monl15,lib.I, p. 27 , I. a.

Tche (10,650), nom. viri , lib.I,p. in! , l.5,6.

Tcheou (1,187), nom. viri etfam., lib. I, p. 25,1. 4. --p. 44, l. 8.--p. 85, l. 6.-p. 89, l.5. --p.go, l. 4, 6.--p. 9l, l. l. - p. un,l. 5.-Lib. [I , p, 7 ,-l. 9. --p.8, l. l.- p. 47,l. 6,7.-

Page 264: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

romani: 2209210201.

, p. 5 , .7.--p. 62,1. 4.-p , etc.928), nom. loci, lib.I, p. 80, l. 4.-p.81, L 6.-p. 82, 1.2, 4.

Tcheou (7,750), nom. viri , lib.la P. 33,1. 5’9- Pl 443LÊ-p.-u7,l.7,8.-L1b.

, p.9, l. 7.--p. 12,1. 7,8.-p. 52 , l. 7.-p. 59, l. 7.

Tch’eou (15), idem ac Kingédifiai]? nom. viri , lib. I, p.

, . .Tch7cou koung, lib. I, p. 44,l. 5.-p. 76,1. 8, 9.-p.77, l. 2, 4, 5.-p. 85,l. 4.4- p. 98, l. 97-1). roc ,. l..-- .11, .2.-- .119,l. 8. Î- p. in, l. 2. -P- Lib.

II,p. 27,1. 6.-p. 55,1.l , .

Tcheou siao , nom. viri, lib. I,p. 106,1. 8.

Tchi(473; idem ac I tchi, nom.viri, ’ .1, .102 l. .-- ..03,1.5. P ’ 4 P

Tchi chao , nom. musiqua , lib.1,2. 28 , l. 9.

Tch in (l 1,799) , nom. restai ,lib. Il , p. 57 , l. 4.

Tch’in kia, nom.viri, lib. I,p. 76 , I. 8. .

Tch’in liang, nom. viri, lib.18, p. 95,1. 4. --’p. 98,1.

Tch’ùz dang, nom. viri, lib. I,

Pl v Il 47 7’ .Tch’m (aï, nom. viri, lib. I,p. 105-, l. 7. ’

Tch’in tchoung tseu, nom. viri,lib.I, p. 121,]. 3.

Tch’irt t’oung, nom. viri , lib.

I, p’ 75! L 419’T ch’in Lien , nom. viri, lib. I,

ug o, ln [a h ma n aI:497, l. 6. ’ PTch’in tseu , nom. Ylll , lib. I,

p. 79 ,1. 2. .Tching ( 12,262), nom. loci,lib. Il, p. 2l ,1. 7. - p. 29,

il.3.-p. 43,I.5.Tch’ing Man, nom. vil-i, lib. I,

p. 85, l. 2.Tching tsau, nom. vil-i, lib. Il,

p. 57, l. 1..Tabou foung, nom. loci, lib.

ll,p.2l, l. x.Tchou heu , nom. viri , lib. Il,

p.38, l. l.Tchouan fou , non. moulin ,

lib. I, p.27, l. 2.. .Tchouang pao, nom. Vlri , lib.

I , p. 2o , l. 3.Tchauang tseu , nomen viri,

idem ac Tchouang pua ,lib.

I,p.2o,, l. 6. . .Tchouangyo, nom. lm, lib.I, p. 113,1. 8.

Tchoui Ici, nom; loci, lib. Il,

P. ,10 2.Tchoung in , nom. viri,lib. I,p. 74,l. 4.-p.85, .Tch’oung fin. nom. Vin, lib.

Il, p. 53,l.3. ’T choung ni , Confuciuls,51ib.

I, p.7, l..4.-p. 10, . .-p. 98,1. 9. - Lib. Il , p. 24,

l.6.-p.26,l.5. .Tclzoung Lieu, idem ac Tch’m(choung Issu , nom. viri, lib.I, p.121,l. x,2, 4, 9.-p.

x20, l. 7. .T’eng(5,166 bis), nom. reg-ni, lib. l. -- p. 39, l. -p. 4o, l. 2.-- p. 73, I. 7 , 8.-- p. 74, l. l.--p. 84, l. 7.-p. 85, I. 5 , 7.--p. 88, l. 3.-p.go, l. 2. -p. 91,l. 7.

Page 265: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

12

. ---p.92,l.9.-p. 93,1.4,8.-p.94,l. x.

Tcng kcng, nom. viri , lib. Il,p. 140, l. 2.

Tian (1,694), nom. viri,lib.Il, .154,l. 6.

Ting 01mg, nom. viri, lib. I,

p. 85 , l. 7. iTouan kan me, lib. I, p. 1 l l,l. .

7’0an (4.233), nomen pala-tii, lib. Il, p. 53, l. 4.-- no-înen arboris, lib. Il, p. 93,

Tanggchan , nom. mentis, lib.- II,p. [50, l. 9. ’Toung Irouo, nom. viri, lib. I,

. p. 66, l. 6. iTsaï (9,:(56) nom. regni , lib.

II,p. x48, l. t. ITsaï o , nom. viri, lib. l, p.52,l. I.-p. 54, l.5, 7.

Ts’ang lang, nom. fluvii mlib.Il, p. a, 1.8.

Ts’ang bang, nom. v., lib. I,

p.4: ,l. 4.-p. 42,l.6,Ts’ao (4,020), nomen regm ,

lib. Il, p. 100, l. 5.Tse ( 4,264) , nomen arboris ,

lib. II,p. 94,1. 9.Tseng si (4,022-9,852), nom.- v.,lib.l,p.43,l.94,6,9.Tseng si (4,022-3,93x.), nom.

v.,l. 11, p. .7, 1.5, 6.Tœnglœu, nom. v., lib. I, p.

36,l.4.-vp.48,l.4,6,9.-p. 68, l. 5 , 7.-p. 99, l.6, 7.--p. 100,]. I.-p. l 15,l. I.-Lib. ll , p. 17,1. 5, 6,8.-p.36, l. 9.-p. 37 , l. 2,8 , 9, etc. *Tseng jouail, nom. v., lib. Il ,

p. l7, l. 6. .Tseou ( I 1,249), nom. regm,

moi:i lib. l, p. I7, l. x.-p. 37, l. 8.

- p. 86, l. i.- p. 87 , l. 3.Tseu ’ao, nom. v., lib. Il, p. 18,

l. 7.-p. 18, l. 4. p. 32 ,l. 2.Tseu cho i, nom. v. , lib. I, p.

79,1-,7- .ne" Iua , nom. v., lib. I, p.V 48,1. 4.- p. 5231. 9.-- p.99, l. 5, g.

Jeu Ic’ouaî , nom. v. , lib. I ,

p.75,l.4,5. lTseu koung, nom. v., lib. l,p.52,l. 1, 4, 6.---p. 54,05,8”".p- 99,1- 4.

Tseu licou, nom. v. , lib. Il,p. 107, l.

Tseu leu, nom. v., lib. I, p.43,1.4.--p. 62, I. 4.-p.7x5,81.. 4.-- Lib. Il, p. 56,

. , .7’ch ma , nom. v. , lib. Il, p.:52 , l. 2.

Tseu siang, nom. v., lib. I,p. 48 , l.6.Tseu sse, nom. v., lib. I,

80, l. 8.-p. SI , l. 2.-LiIl, p. 37, l. 6,9-p.65,l.8.--p.71 ,l. 9.-- p.72,l.6.-p.74,l. 2 , 5,4.

Tscu tch’an , nom. v. , lib. Il,P’ëlal.7.-P- 43,1- 6.

T531; tchang , nom. v., lib. I ,p.52 ,l.9. --p. 99,1. 5.

Tseu tchi, nom. v., lib. I, p.75 , l. Ï.

Tscu tcho fou Lieu , nom. v. ,lib. Il, p. 29,1. 5 ,4.

Tseu tau , nom. v. , lib. II , p.83,1. 9.

Tseu yeou , nom. v. , lib. l, p.52.1. 9-- 999.1.5-

Tsi (7,212), idem ac Heou

Page 266: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

NOMINUM PROPBIORUH.

(si, nom. v. , lib. Il , p. 54 ,l. 5 , 7 , 9.

Tsi(5,297 ), nom. fluvii , lib., . , .6.

Ts’i (1,135,239), nom. regni, lib.

I, p. 7 , l. 7.-p. 10, l. 4.-p. 11 , l. 8.-p. 17 ,1. 4.-p.no, l. 5, 9.-p. 25 ,1. 2.-p.24,1. 3.-p. 26, l.4.-p. a ,l. 2.-p. 29, l. n.--p. 51 ,l4;9.-p. 34, l. 1.-p. 36,l. 1.-p. 37, l. 4.-p. 38, l.8.--p. 39, l. 4.-p. 43 , l. 1,3.--p; 44, l. 3.--p. 45 , l. 6,8, 9.-p. 46, l. 9.-p. 67, l.7.-p. 68,1. 1.-p. 70, l. a.-p. 71, l. 1.-p. 73,]. 1, 7,8.-p. 74 , l. 1, 4.-p. 75 , l.9.-p. 78,1. 4.-p. 81 , l. 4.--p. 82, L 6.---p. 85, l. n.-p. 84, l. 1 , 5.-p. 85, l. a.--p. 104,1. 1.- . 110,1. 7.-p. 113, l. 5, , 7, 8.-p.121, l. 1, 9.-Lib. ,- .ï, l. 5.-p. 18, l. 7.-p. 22,. 5.-p. 28 ,1. 2.-p, 37, l.

6.--p. 38, l. 2.-p. 56, l. 4.--p.61, l. 3.--p. 74, 1.8, etc.

Tsi’e [man , nom. v. , lib. Il, p.

56,l.5.-p. 57, l. 1,7.Tsfn ( 5,920 ), nom. regrlii, lib.

, . 7,l.6.- . 10, .4.-p. E8 , l. 5.-p.P108. l. 2.-

, Lib. Il, p. 28, l. 1, 2.*P.58,1. 2.-p. 66,1. 1 , etc.

Tsin( 5,143), nom. fluvii, lib.Il, p. 21,1. 7.

Ts’in (7,151), nomen regni ,lib.I, p. 7, l. 7.--p. 8, l. 4.

p. 16, l. 5.-Lib. Il, .57,l. 8, 9.-p. 58, l. LE,7 , 8, etc.

T’sou (4,379), nomen reîgni,

lib. l,p. 7 , l. 8.-p. 8, . 4.

15

-- . 16,1. 5.-p.17,l. 1...p. En , l. 5.-p. 58 , l. 8.-p. 68 , l. 5.-p. 84, l. 7, 9.-p- 92. L 9---P- 98, L9.-p. 110,1.7.-p. 113,l.5.-Lib. II,p. 28, l. 1, etc.

Ts’oung (2,318), 110111.. loci,lib. I , p. 84, l. 5.

Ts’oung ahan, nom. mentis,lib. Il, p. 44, l. 5.

W.

Waïping, nom. v,lib. Il, p. -53,1.3.

W an tchang, nom. v. , lib. I,. 1 10 , l. 7.-Lib. Il, p. 59,. 8.-p. 4o, l. 1.-p. 41 , l.

9.-p. 4a , l. 4, 7.-p. 44,1.5, 5.- p. 48, 1. 4.-p. 5. ,l. 1.-p. 53, I. 8.-p. 56 , l.4, 8.-p. 64 , l. 9.-p. 67 , I.

a, .-- . 7o, .9.- . 1,l. 5.9--p.P73,l.2,5. P 7

Wangc un, nom. v.,libJI,p.65, l. 9.anghouan, nom. v., libJ,

Jay. 75, l. 7 , 8.dag liang, nom. v. , lib. I ,

p. 104, l. 7, 8.-p.. 105 ,l. 1.ang pua, nom. v. , lib. Il,

p. 108, l. 5..Wei (4,959), nomen fluvii,

lib. Il, p. 21 , I. a.We’i ( 12,764), nom. fam. ,

lib. II, p. 124,1. a.Wcî (9,672 ) , nom. regnî,

Lib. Il, p. 29, l. 3, 6.-p.37, l. 6.-p. 56, l. 4.-p.573 I. 5.-p. 69 , l. 8, 9.

Weztchoung, nom. v. , lib. l,

p. 45, l. a. ’Weï (un, nom. v., lib. l, p.45 ,1. 1.

Page 267: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

l4Wei tseu k’i, nom. viri , idem

ac Wcï tscu, lib. Il, p. 83,

1, . .WeZ(5,783 ), idem ac fl’cngwang, nom. v., lib. Il, p.83, l. 4.--ldem ac Won

.koung, lib. Il , p. 28 , l. 2.Wen koung, nom. v. , lib. I,

p. 1o, l. 4.-p. 38 , l. 8.-p. 39, l. 4.-p. 4o, l. 2.-p. 34, l. 7.-p. 88,1. 3.-p. 95, l. 1, 2.

WengWang, nom, v. , lib. l ,p. 3 , l. 3.-p. 23, l. 2.-p. I24, l. 4.-p. 25, l. 5.--p. 29,l. 5.-:p. 35, l. 6.--p. 44, l.4 , 6, 7.- . 45,1. 4.-p. 55,l, 7.-p. 5 , l. .4.--p. 91 , l.

’1.-p. 118 , l. 1.--Lib. Il,p. 7, l. 7,8.-p.12,l. 7,9.

Wou (4,658) idem ac Wouwang. nom. v. , lib. Il, p.

I 81,1.5.-p. 83, l. 4.Won tch’ing, nomen capitis

libri Chou king. lib. lI, p.142 , l. 9.-nomen loci, lib.Il, p. 36,1. 9.

Wou ting; nom. v. , lib. I . p. I44.143.9-

Wou’wang, nom. v., lib. I, .p. 25 , l. 9.-p. 26 , 1. 1.-p.53,1. 5.-p. 55, l. 5.-p. 44,l. 5.-p. 117 , l. 8.--p. 118,l. 1.-Lib. II,p. 10, l. 5.-p. 27, l. 5,etc.

Y.I

l’an (1,81 1), nom. loci, lib. l,. 1 1 7 , l. 8.

l’an ( 5,544 ), nom. regni, lib.1,1). 34,1. 9.-p. 35.1. 4 ,5.-p. 36,1. 1.-p. 57, I. 1,

INDEX

6.--p- 75 . l- 4 . 5 . 9--P- 76.l. I ’ 5’ 6.

Yan hocï, nom. v., Lb Il , p.34, l. 6.

Yan Lieu, nom. v., idem acYan hoeï, lib. lI, p. 34, l. 3.

Yan pan , nom. v. , lib. il , p.65, l. 8.

Yan tch’eou , nom. v. , lib. Il ,p. 56 , l. 7.

Yano tseu , (12,244-2,059) ,nom. v., lib. Il, p. 34,l. 4, 5.

Yan (sen (5,925-2,059 ) , n.v. , lib. l, p. 27,1. 2.-p. 43,1. 1,3.-p. 44,1. ..

Yanyouan, nom. v., lib. p. 52,l. 1.-p1 55, l. 1.---p.85, l. 3.

Yang ho, nom. v. , lib. I , p.114,1. 9.-p. 115,1. 1 , 5.

ang hou , nom. v. , lib. I , p.89, l. 2.

Yang tch’ing, nom. loci, lib.Il, p. 51, l. 4. -

Yang (4,369), idem ac Yangtchou, nom. v., lib. I, p. 119,5.-p. 120, l. 5.-Yangchi,idem, lib. Il , p. 1 18, l. 8, 9.

Yang tabou, nom. v. lib. I,

p. 118, . .Yao(1,55Z), nom. v., lib. I ,p. 67, l. 9.-p. 84, l. 8.-.2, .96,l.1,4.-p. 97,1.8.

-98: l. 4.--p. 98, l. 6.-p.109, l. 2.-p. 116, l. 7. 117,l. 4-Lib. Il, p. 1,

. . 6.-p. 4 , l. 6 , 7.-p. 38,li. 2.-p. 45 ,Àègi-l-ip. 462].

a 7 i-p’ I ’ ’-P’ 9»

l. 5o , l. 1, 2, 3, 4, 6.--p. 51 ,l. 5.--p. 52,]. 1.-P’ 537 1’ 91-9 541L 578, »9.-p. 56, l. 2.-p. 60, l. 4.-- .72,l. ,elc.Ye0u( 2,491 ), idem ac 7:01;

Page 268: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

NOMINUI PROPRIOIUK.

wung, nom. v. , lib. Il , p.85 , 1. 4.

Yeou (6,171), idem ac Tseu401;, nom. v. , lib. I, p. 115,

122.314.1.0, nom. v., lib. l, p. 54,4. 5.-p. 55, l. 2. --p. 99,. 6.

Yeou pi, 110m. loci , lib. Il ,p. 44 , l. 7.-p. 45 , l. 2.-p.45 , l. 7.

15

Ycou sin , nom, loci , lib. Il ,p. 53 , l. 9.

Ycou tcheou, nom. loci, lib.I , p. 44 , l. 5.

Yo tching k’z’eou, nom. v., lib.II,p.65, 1. 5.

Youcï (10,572) , nom. regni ,:ib. l1 , p. 36, l. 9.-p. 102,. 5.

Y un han , nom. odæ libri Chiking, lib. Il, p. 47,1. 6.

Page 269: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm
Page 270: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

MENCIANA PHRASEOLOGIA.

Prima: numerus indic-al librum, neurulas paginait: , tafiaslineam.

A.LJ’MWUI 4*"fi3’a minus, I, 25,7;11( l a! ,-(8,818 ), Anemiaia , lib. Il ,

pag. 1o, in:8.-Becte conf -mare , emendare, Il, 53, A; l ,139, 1.

’dn 2,102 ). quiescere, Il, 8, 5.- acare, I , 26, 2.- Pane com-poni, I , 82 , G. -- Detinere ali-queln, , 0, 8. - Firmus : ’an-tcb’ing (3.257) , firme animo acci-pere, l , 6, 5.

’An-la (4,460), otiuln et lætitîa, Il,1 l9 9 7’

’An-u’ (2,846), requiesco, Il, 1 17, 5.

C.

01mg (7), supra.- Iu-œ (3,829-œ),in aupariori gratin quem ducca,præfecfi , principes, obtinent, I ,

0,7.--Iu tchao-w (5,829-4,202-œ),mua , val ad stngnum.--Iu-t’ang-w (5,829-1,633-œ). in aula, l, 1 1, 1.--Superior, i. e. dur, princepn; I,26, 6. -- Excelsm :æ-’wcî (159),excelsa dîgnitas. - Summus : œ-hing (758), summa pœna, gravis-sîmum supplicium.

Chang-clli (16), in superîorîbm næ-

culis , I , un, 9.Chnng-hia (8 , supra et infra, Il ,

125, 1.--- ursum et deorsum, Il,19 , 1. -- Superiores et inferiores,

.1 l! 9’

Chang-uc (1,759) , primi ordinia lit-terati, Il , 63 , 7.

Chœur-fi (2,421) , anpremlu cœli do-. 7 1 9; Il 1

30, 7.Cluny-n’a 4 597) a primarîis ae-

candi, l à 7. i’ido lib. Il. cap.1V , net. 30.

Char: (2 208), au ente. I .. 69 6.-Êri ’ere, nmp mente, Il, 1:34,î. -- d antiquitatem remeare ,l, 76, 9. - Promoveri ,Vevehi 2d

dignitatem , (à. 66 , 7.. (

Chang (1,299), mercator, 1,80, a.Clins-Ron (10,458) , mercatores, l,

17 , 8.

Chao (2,204), Inox, Il, 43, 7.-Tertïo «me, puer, pnellus, Il,

41 , 6. - vChao-’aî (8,818) , formons paella.Apud interpretem A, a: est jave-nis , ’aî vero , pulchra.

(in: (3,704) , gaullien : cumuler doumemploi:, Il, 110, 8.

6710 (8,710), habitarc, I , 28, 8. --Tantummodo , I, 95 , 2. - Sa-cunda toua, relinquere , l, 82 , 5.-- Dimiflere (laisser aller) , l, 11,5.--Em’11texe(11agittam), l, 105, A.

Che-Iri (2,394), nbjiccre, descrere deipsum, l, 62, .

Chkkûllnn (12,585), hospitium di-venorîum ,11 , 19 , 1.

Cita-final (9,976-5,595), instituere, I,go , 5.

Clic (10,821 bit), jaculari sagittal,

b

Page 271: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

18I , 105, 5. -- An jaculandi sagit-taa , lI , 29, 8.

Le e chï faire sa in: Il 0 2.ëf.ib.’102,7. g ’ ,9 ’

Cher: (1,322), vulgo bonu;.- Bo-num elficere aliquem , e’us morescorrigcndo , Il , 123 , - Pul-

’ chrum, eximium ’udicare aliquid,I I , 30’, 2. --- Pulchrum ulIicere :

œ-It’i-ts’a-ming (61810,984.1,200),

urbanitate condire mon sermones,l, 63, 6. - Perilun in aliqua te.Vid. lI, 2 , 6; in quo loco, abso-lutus gra us pro superlaüvo po-nitur. -- Peritum esse in aliquatu, I, 52, 1; Il, 14, 4; ibid.12, .

Chou-m1313 (1,101-1,2oo), acciperepræCepta ab aliquo , î. e. illi pn-

’ rem,obsequî, Il, 7, 5.

Chenu-111411161 (2,101-4,045), Ipecnlariad custodiendum , I, 92 , 3.

Chenu-w (7, 752), custodire quad estpræcipuum , , 48, 5. Vid. ibid.nm. 551 ’

Chenu-ho (3,224-10,623), manu: et. Apedcs; chime-2:0 (9,872-1,852,

œ-1o,623 ) , spectare (nliquem )l tanquam manu; et pedes , i. e.

eum diligcre, Il, 22 , 3.Çhi (16), aéras qua: pré triginta an-

norum spalio habelur , Il, 28, 4.Cid-chenu (2,101), par Mates con-- «une, 1,41 , 2.Chi-kia (2,136), familia nobilis qua:v par plate: mates matit, l, 121 , 9.Cid-4011m: (2,1 16), bœreditaria alli-

cia, Il , 110, 9.(CM-Io .052), hæreditaria stipen-’ dia, , 29, 6; 1,90, 2.Cid-m (244), matis conauetudo, I,

20, 7 ; Il , , 7.(lhi-tch’in (8,652), ministri qui , par

craies, alii alios , sine intermissuconsenti Iunt, I, 32, 1.

Cid-tua (2,059) , filins throni lucres,

l 2 a 7- ICiïy’in (201-91), eunuchus, Il , 56,

IENCIANACid-i (993-1). ex decem unnm.

i. e. decimcm frugum partem exi-gera in tribulum , I, 89, 4, ibid.9l, 91

Clzi( 1,805 ) , perdent. 21-011 ( 152 ) ,deserere ordines (loquendo de mi.lite), l, 71, 4; abandonna son patte,loqucndo de magistratu qui Inu-neti sua doc-st. Ibid. lin. 5.

Clu’ (1,886), incipere. sensu neutro,I, 23, 8; sensu activa, Il, 61 , 9.

CM (2,269) , venu, sincerus , Il ,137 , 5. - Fructus, Il, 19, 8.

011i (2,230), qui, in sacrificio, de-l’nncli spirilum repræsentat, Il,82, 3. Vulgo maquer.

Chi-(aing (2,40670) , forum nnnd’rnaiium , II , 73, 3. Vide ibid-not. 91.

Cid-obi (3,830-œ), bilarilcr, II, 39,30.-:0, 3° toua, entendue, dilïunzdere, I, 8, 6. - Confcrrc amarem

I in, diligere , I, 102, 4; dillhndi ,Il , 128, 8. -- Chi usurpalur prot’a (11,022), deflexis vils ince-dene, Il, 38, 8.- (hi, liltera au-xiliaris juta E et G; l, 48, 1.

CM (5,914), v3. tempns.-- llle,l,

3,8;l,24,9. 9 v(hi-1’11 (11,944), tempesliva pluvia,, 36, 8; l, 112, 3; Il, 138, 7.

Cid-trine (8,284), ille qui animumad temp11uccommodat,ll,61, 7.

Cid-foi (3,909-12,032) , 2d verb. ap-probare et vituperarc ; dû-fèî-lchi.sin (4 141,727), recti et pravi sen-sus, gallice .- le sentiment du bienet du mal, de ce qui adjura etde ce qui ne l’au pas, I , 60 , 4;Il, 83, 3.

(bifin (6,118.91) , sagittarum arti-l’cx, I, 9 , 9.

CM (8.972), respicere, I, 2, 1. -Æquare, pneu: esse, l , 63, 4.

CM (11,075), procul abire, Il, 4.3,7. - Particula, Il , 8, 4.

CM (1 1,136) ire ad , l, 27, 5.L 0 in), reprebcnderc , corripcrc,

l, 18, 1.

Page 272: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PEIASEOBOG’IA.

Chi(u,310). comodere. 1. 71 I- -Eclipeio, l, 78, 1.

Legc ne, clerc, I, 110, 3; Il, 64, 7;æ-nieou (5,643). pascere baves ,Il, 57, . - Species orylæ, I, 37,a. -- 1301H!) (6,264-œ) , crassieroryn , Il, 66, 3.

(filin (5,061), profimdus (loqneudode aqua) I, 55, 8. -- Surdun , sa-turatus, (loquendo de colore). œ-hc (13,13 ) gallice : qui ut d’unnoir foncé, l, 85, s. 10mn); 1.1 : ha

(15,135) mouton orîs habitua.

ICI"?! (10,821) , vulgo tarpus. Cor-pore, i. e. corporis et animi cona-tibun aliquid ansçqui , oblinere,Il, 133, 4. ---. Aliter J : empare ,i. e. animo rei adhærere.

Ching (49), ascendcre , I, 88, 5. J01.ta lartaricum interprctem et dict.Kang-lzi-tnu-lian , reconcinnare.

Ching-chi (912), mi occasion, I,, 6.

Ching-t’ian ( 6,170), agrorum præ-fectus, Il, 70. 5.

Ching (3° tono), cul-rus, I, 55, 2;Il, 65, 7; ibid. 74, 2, 6.-4Equus,Il, 58, 2. -- Quatuor, Il, 30, 5.-- Nomen libri, Il, 28, 1.

Ching-iu (10.957) 1 vagis cumin , l ,41- 5; I , 21 , .

Ching (906), 1’ toua, tollere ( pid-mam), I , 100, 9 ;- ibid. 101, 2,molaph. sustinere pondus ( impe-rii).

au"; -ji11 (122) idoneum’ essemuncri , i. e. usai (6,164), I , 34,

h 3. - Pou-k’oœ(9.1,12o-œ), impa-. rem esse, non sullicerc alicui roi

faciendæ , v. g. I, 4. , 9 : impai-, eum comedendis cunctis frugibus,

quas terra Pertuis tulit. Cf. Il,130, 5.

Ching , 3°l01w , vincere, I, 17, 2,et 48, 2.

Ching-ms (8,034-1,709), Perpendi-culum et linon atramcnlo tincta,quibus utuntur fabri liguarii, I ,139 , 5.

Chin" (8,378), agnus, l , 2o, 6. --glue , proferre(10nos), Il , 61,

1.9

Ching-în (12,168), Soni et mon: ,i. c. musicos concentus, l, 18, 2.Vocis sont", Il, 117 , 3.

Ching-wén x8,370), nomen, rama.

Chu-fou, (1,099-5,59S), patris fraterminer , patrons. Il , 2 , .

Clio (2 2-0) vulgo perlinerc. -chètoluol, Icmigregare , 1.40. 5.

Clan 5,039), vulgo banian-1301111111’ re dei-e aliqucm, Il , 1,39, 1.CI1o-m( ,022--,677), pisu1n et mi-

lium, I, 1 0, 7.Chu (1 1, 611), vulgo liquarc mctalla.

-- Infimdete, indure (auimia ho-’minnm virtutcm), 11,84, 5. Hicloci liner- chu pàsàivg accipitur.

Chou-tua (4,482-2,059) , institut!!!throni haeres. Il, no, 5

Chant (4 331) vulgo math-Aqu-frigide: Il , 82, 9.

Chouî-bo (5,581) . iqua et ignîs ; me-nphoriœ : tyrannie, dura ac im-.manie dominatio , I, 35 , 8; ibid.

37, 2. .Chaud (10 094), vulgo laqua-Expli-carc (vains), Il, 47, 4.

Chou-n’a ( 10,984 ), «annones, I ,V

52 ç Io ’ .Loge chouî , ndbortari aliqucm , Il ,55, 7; ib. 103, 8, 9, et 104, 2.

Legcyoua,l.1:tari, I, 12, 9, et 28,

Chouî-lian (7172-1775), tributum,vectigal, , 8, 2,. -- Littera amuï.si legatur l’a, significat a milan-e

. deponerc, Il, 108, 8. -Chu-jiu (2,53591), vulgo plain. I, 74,

8: pleba, littorali etmagistratus.(111111111131 (4, 822), valgus, Il, 26, 8.

Chnn (12,188), obedire. Il, 120, 6.’-0bedienter, sensu passive, se-quente littera in (3,829), allice :être obéi de, Il, 4o, g. (gravitererrant qui, bic loei, vertunt litte«ras çhunJu-u’in ( 9,887) , obediroparentibus. A: quia non poteratdocere parentes rectum normam ,ac cmccre ut Bibi obcdirent (190-41-12,188), i. e. ut commis suis

Il!»

Page 273: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

20et præceptis parerent. .IntcrpresE , qui ferc sempcr ab aliis dissen-tit, explicat limeras sium-in, amaria (2,968-3,829).

E.

’E-k’iaung (11,748-7,347), in angus-

Iias redactus, ctinopin e ustm,I, 63, 9; Il, 60, 8.

’EOu-lio (10,219-4,631), carmine lau-dare et cancre aliquem, Il, 50, 4.

Eul-mn-tuu (65-62,059 ) , o meifilii. I, 4o, 8. Sic regulua subdi-t011 mon alloquitur. Confucius dis-cipulos sucs , in libro Lun-iu (10,138-10,08o ) , iisdcm .verbis saupe

compellat. iBal-hi (4,478-4,3o4) , silvestris zizy-Phi", 2 942 9’

Eul(5, 608 , tu, l , 38, 5. - Parti-cula uuxi ’aris, Il, 85, 3. --- Notaadverbii , Il , 72 , 1 ; 92 ,Usurpatur pro au! (1 1 , 166) vici-nus, Il, 11, 7.

En! (8,292) vulgo ct.--Usurpaturprojou (1,852) quasi, Il. 27, 4.

En! (10,434), duplex , l, 100, 8. ---Secundus , Il, 66, 7. - Duas resexistimare diversas, Il. 120, 5.

F.

Fa (4 917). exemplum Il 1. 7. -11.41.11, 1, 44, 6. -’ Soi-me le-’

gem , l, 57, 7.Fat-chum (2,101) le! et disciplina ,

, , 2.Fa - Ma ( 2,136) antiquarum fami-, liarum ministri, legum tenaces,

Il, 119, 6.F2 (6,482), ains regîmina , .emittere, 4 sagittam , Il , 159, 7. -- A erire- (horrea), l, 6, 2. -- Escriri , ex-

snrgerc ,ll, 118, 7.Fa- tching (3,730) auspican’ regi-

men . l, 17, 6; ib. 29, 9.Fan-min (po-4,822) valgus , Il ,

123, 9.Fan ( 1 098) revocarc aliquem I82, ’3 et 11, .33, 8.-- Par i114

WCIANLrefcrrc, I, 38, 6. Cf. ib. 47, g.-Reddcre, remittew4 I , 71 , 9. --Vertere (1mm), l , 103, 3. Sicinterpres C. A ii cxplicant fini,referre (mpporia).Vid. ibid. not.248. - Allcui adversari, l, 86 ,8.- E contrario, Il, 16, 4. - lnme descendue, I , 62, 3.

Fan-chum (3,224), vertere manum.Veluti variera manum , i. e. facil-limum est, I, 44, 3.

Fan-chia (10,821), in se animumreducerc, Il, 12, 2. Cf. ibid.121,6.

Fan- o ( 859) sæpius repetere ,iterure?ll, 77, 3. - Repetitis vi-cibus, Il, 88 , 7.

Fan-[ou (10,691), viam eundo et re-deundo emctiri , 1 , 73, 8.

Fan-ming (1,200), refera semoncm,i. e. responsum nlicujus , l, 86,6. - Expono quomodo 3011:1 aitres jussa, vel uomodo mandataeuecutus sim, , 104,3. Cf: Il,43, 6.

Fan-jan (2,465-5,466). mente con-versa et commuta, Il, 96, a.

Fan-Ian ( 4,837-5,306 ), inundare ,I, 96, 2. Cf. l, 116, 7.,

Fan-10H (8,007-4, 08), ingeuti nu-mero crescere, l, 96, 5.

Fan (3,816), res , fi r2 quadrata,11g, 1, e’îu,l,25,8.-- Species , con itio : won-fan;(5,454-æ)nulla conditionis rationchabita, ànpoamrolfimç (sans faireacception de personne), 11, 27, 3.-- Id quad est rationi consenta-neum, Il, 44, 1. - Renstere,obsistere, l, 2.8. 2.

Fana-(17004), adbuc , I, 100. 4-Fang (3,729) , demittere. Vid. infra

fang-lclwung. - Amittere, Il ,93 , 1 . - Contra rectum rationauxcommittere , I. 88, 7. -- resutcre,refrsgari, l, 28, 2. - l’avenue)I, 27, 3. Cf. Il, 26, 4. -ln. e21-Iium mitterc alignera. l, 3.1 , 5.

’ - Abigere, propuharc,l,117,

Page 274: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PHRASEOLOGIA .

x , et "9, 5. - 2° Mm, imitari.Vid. infra fang-hiun.

Fmg-fun (i 2,329) , immodice come-dere, Il , 141, 6. - ln hoc loco,[211:5 est nimio plus indulgere ali-cui rei. Apud K’ang-hi, eademIOCutio [mg-fin: aliud prorsus si-gnificat, scilicet: in patina repono

( oryzam qua mibi bene pane su-

pereat. AFang-hiun (923). K’ang hi : vif quioies! imilari ( fang) superimum

1. e. præteritarum ætntum murinsen res ræclue gestas (Ixiun) LI ,97, 5. onuulli interpretes ver-tunt z vir immensorum men-ito-rum.

Fang-tclmung (10, 28), demittere us-que ad talas, l , 13:, 2. Vid. ibid.

notam 100. .Fang [se (2,854) , frenum laure cu-piditltibus , I, H8, 7.

Foi-Mm; ( 2,567-8,705 ), dilabi etsurgcre, Il, 5, 5.

Feï-Itan(8,418-6, 145) , opina dulces-que dupes. l, 15 , 9.

Feï(n,052), non. l, ü, 9.--Vitupe-un: , obtrectarc , , 5, 9. Cf. Il,n, 5.--Culpn, Il, x8, 2.-Errare,in encre versari, 11,, 85, 8.

Feï-(dni (6,594), non aolum, l, 74, 8.

Faï- touc( 2,693) , non solnm , l,

, 5. L -44), distribuerez , I, 98 , l.istingucre , Il, 7 , 9.- Dif-

ferentia , discrimen, l , 151, 8.-ld quad quis ue a cœla, nascendo,sortitus est, I, 1:8, 5.

Fan (7,718) , simoun. -- Storeorareagroa , I , 89, 7. - Agros excole-te, agros excoli , Il, 64, 6.

Fan-fmjan ( 7,782-œ-5,466), instarviri negotiis pleni (très-aflùirc’), l,

95 , a.Fa (2,708). iterum rursus, I, 84, 9.

Cf. 87,3, et I 19, 7. Legitur eüamcou, in codem 5mn. - F0, al-oqui , l, 13,4.

5lFan

Fo-lcll’cou 00,296) , rcpclere pœ-nas, injuriam ulcisci , l, un , 8.

2lFo-Ionan (3,: 0.95) , adversari, ob-

alare rai, l . 119, a. Quidam in-terpretes verlunt : impedire etdisturbare. Hic fa usurpatur pro[à (1,208) obstare. -F0, adjuva-re, Il, 119, 6.

F0, (4,034), vernis, Il, lor . 6. -lnduere (vestem). Fo,vcstis lugu-ibrie : pou-w (4,0284: Lugnhriainduere , Il , a: , 9.-- œ-subjicere.aliquem, l, 55, 8 ; ibid. se subji-

cere alloui. I iFo-u’n (8,5684, 27) , viscera et cor.- Spectare aîiquem velut visceraet cor,.i. e. cum valde diligcxe ,Il , a: , 4.

Fa (9,859), subverlere, Il, 5:, 3. -Semel et itcrum repetcrc. Vid.fan-fi) (1,09842). - Legitur eüamfaon, operire, Il, a, 6. u

Fou (255), infra. Ras ondet litterœyang (116), supra, , 18, 7. Con-fer, l , 127, .

Fou (1,800), tributum milii et orym(J ), vel opera tribularia quibusmuletabantur wifi otiosi,l,58,4(C).Infra idem inter res C locum dif-ficilem ou-li-lchc-pou aliter expli-cat, vi elicet litteram pou(2.407),æque ad fou (1,800) et ad li (n,372) refcrt, quasi Hong (un scri-psisset [bu-pou , tela cannabinaquam unusqnisqne vir, et li-pou .gela cannabina quem viginti quin-que familiæ, in tribntnm confe-runt. Vid. ibid. not. 176.

.Foujin( l,800-9l ), reguli uxor, l ,1073 4.

Fou-1561108009 059) magister Il29, 7. -: Confucius: Il , 58, I: .

Fou (2,60), opes, divitiæ, I, 68,76.-Ditare aliquem, Il, 13, 9. - Di-tescere aliqua te, I, un, 7.

Fan-houai (14,435) , divitiæ et hono-res, Il, 39, 5. - Divas et aucun;bonon’bus, Il, 58, 5. -- Ditare ethonoribus ornarc aliquexn, Il, 45,2.

Fou-k’ou(n,514-z,5n4) , minium ïa-blicum, l, 38, 4,et 94, l. Cf. I,n ,5.

Page 275: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

22 .Fou-tchi (5,150654!) , opem ferre

alicui, l , 9:, 4. «

Fou-H116 Soc-3 ) sccnris I 51. cr. 11: 87, 4&9 ’ ’ ’ ’

Fou-hie ("A-1921.5711) gemellæ re-gii sigilii même ,11’, 21 , s. Vid.

ibid. notam 5,4.

Fou (8,589), cutis, I, 47, 6. - Mag-nus, egregius, Il, 8, 1.

Fou (10,415), inniti aliqua 1e, Il",149, 9. Vulgo parian.

Fou-Mi (10,464,102), bajulare, one-. ra portare, I, 5, 8, et 19, 8.Fou-11’011 (10413-8352), accipere im-

mensam ealamitatem. Quidam in-terpretes putant litteras fou-Mounomen esse prœdonis qui turbas

I undique ciebat. Il, 37, 5.Fou (11, r67), adbærere alicui, eo in-

niti,l , 63, 3. -- Addere, augure,. Il, 134, a.

Fou-yang (11 , 767-2536), proptermerita ( yaung) 1. e. beneficia in

’ popnlum collata, rcgulis adhærere(fin) et inniti. K’ang-hi easdem

I limeras ex libre Li-Iu’ (7,095-7,748) aireras, cas cxplicat :migua urbs; in quo casu lîltcramyoung (2,536) accipit pro yaung(1,695). 11, 63, 5.

Foung-hîang (:1, 191- .349) , gallice:frontièns, I, 65, .

Fonng (na-l), ventus I 81’ 7.-Sesc ohiiéere venta :1: 3. -Fama, l, 87 , 7.-- Mures, I , 45 ,1.

Foung-hoang (11,896-727) nomen avis( fabulant, I, 55 , a.Foung (1,815), vulgo affern.-- 3°

une alcrc, , 92, 14. .H.

.Haî-l’i-lchi-l’oung (2,075-5,469-41:

flip), pneuma, Il, 1 25,9. [Mang-11’: pucllus qui scit ridera, (haï) et

potes! lolli (l i) son gantai in ulnis.

Haï (n,13:1),nocere, damnum inferroalioui I 51 8. -cheho quan-do 1 1,’ 3’, s.’ ’ .

MENCIANA

Enfin (736-91) , loricuum attifer,, 1, a.

Béa, (1,849), bonus, Il, 111 , 1. Sicvenin tartarica. Cæleri interpreteslegunt hao( 5° un"; ); vide infra.--Pulcher, formons, Il, 41, a.

Enta-sa (8,806), exîrpiæ pulchritudi-nis puella. Littcra se, vulgo polar,hic signifient faminn. Libid. maï-wuc-lclli (8,186-8,806-64-41) ul-chræ feminæ i. e. impentorîs a0

ï (1,654) filiæ servierunt ci.

Han (3° fana), amare. I, 4, 4: :0, G,.7, 9; 120, 4; 11,10, 5; 18, 6; r,1:35. 8; 41,6; 58,1; 85,4

i 85, 1 ;88, 5;143, 5, etc.

Han-se (8,806), aman: voluptatem ,

s

116,6, 7; in, 9;

a la - .Han-su-tclw (na-648,204) , qui com-menta et abulas fingerc amant,

Il, 56, 5. iHua-young (:1891) , nmare fortitucdinem, i. e. vebementes iræ mo-tus cohibere non posse ,1, 25 , a.

Haojan (4,989-5,466), vebementis-aime, I, 82, 4. Ad verbum : in:star aquæ torrentis quæ cohiberinon potest(C). - Largus, abun-dans , aqnæ instar scse difl’un-

r dans:Hua-jan-lchi-k’i (414,828), ûberrima

Vitali: aura , I , 5o , a. .Hua-Ivan (6,50543), gandin difi’nndi,

Il , 124, 7.H410 (9,370), ciamare, Il, 39, 8.

-- Loge [me (3° tenu) , argumen-tum quad in medium rofertur,

’Il , 104, 4. Tartaricus 1nterprc5 :senne , verba.

Han-Rio (10,560-384), virtute et in-genio insignis, l, 99, 5. Cf. Il,

- 123, g.Hong (9 6") obstare impedimen-

tum ail’elrie;idem se 40ans; (4,510),gallice : traverser (un prqjet). Semapnsslvo: impidiri, Il, 119 ,4.

Hua (21 ) nomen dignilalis, Il, V62, . f. Il, 57, 5. -- Particula

-:n1xi brin-11,7, 9; et 8, 1.

Page 276: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

P!!! ABEOLOGIA.

Boas ( 2,688) deinde, l, 18, 8.-Posteriorc loco pouere, I, 112,1 , et Il, 107 ,02. - lnccderc po-

- ne aliquem, Il, 101, 3. ’Hgoufjin (91 )posteri, l, 118, 1.HI-Iouî ( 226-7,-96. ) catenis con-

stringorc, l, 7, 3.Hi ( 1,825) quomodoll, 19, 3. -

Qualis? cujus modi? l , 94, 5.Hi-wcï (5,595) qua de causa! I .

4l , 9; 94. 6;112, 1. 07.11,116, 5.

Hi-sang (5,696-5,660 ) viclima, l,1 11 , 1.

Hi-hijan ( 6,600 - a: c 5,466 ) gravilabo": confici nec ulla quiete (mi(E) , vel ( G) aspicere oculi: odiiplenis, I, 89, 8.

Hia (8) infra , Il, 125, 1. - Denr-sum, Il , 79, 1. - lnferior, i. a.in inferiori conditione dcgens, I,1 , 9. - Positus infra aliquid, l,56, 8. Cf. l, 25 , 7. - Dccidcrc.

’cadere, l, 9, 8.Hic-us (1,759) infimi, i. e. terlii

ordinis litteratns , Il , 62 , 9.Hà: (4,974) imbuerc, madefacere.-

Metaphorice : pluvian instar dif-fundi, I, 44,5.

,Hiahk’i (4,283-1,449) "sa 2d quo-tidianos vitæ usus 1d0nea (C). Lit-tera [n’ai tcstaceum vas , itteraPi æneum vel ferreum designant(G) 9 I 2 94 9 9t

[lion (10,484), sapiens, virtutc in-signis , l , 2, 8 et 56, 4.-- Ingeniidotibus præstans, I, 43, 4.-Huma-nitate præditus... - Laudibus ex-tollere aliquem, Il, 34, 3.

Hicn-ni(11,805-5,149), metaph. 0p-frimerc , sœva tyrannide vexare,, 8, 8. -ln cupiditatibus im-

mergerc (cor suum) ,11, 85 , 3.Hianeùou (11,853), obices, impedi-

menta, I, 11 ,y 2. Quidam vertuntpericula et o ices.

Hinng (11,251) , res icere, aspirareml, I, 113,6, .- Locus quoquis abiit, vel ubi sedem delixit,Il , 89 , 2.

Hiang-Jin (91) , homo ex codon pa-

23go Il 82. 1.’-- Homo e vul ,ex lobe (un homme du 65;!-mun), I , 33, 8.

Ring-lin (as-11,265), in pogo ont invicinio, il , 35 , 3. Lin ex quin nedomibus constat;œ, ex 2,500. li-ter E : ejusdem pagi homines.

Hiang-lang(æ-13,152), pagus, I, 59,8. - Unus e vulgo, rudis homun-cio, Il , 59, 1.

Hiso-Iziaojan ( 1,4 93-æ-5,466), instarviri contenti et nihil cupientis, l1,54, 4 et 123, 1.

Hîaa (3,740), conari:[lino-us (ai-4,677) . omnes vires ex-

crere pugnsndo usque ad mortem,I, 39, 2.

111’110 (4,203), nomen scholæ , I, 90.5. - Legs laina : comparare , con-forte , l, 81), 5. - Rida-fin (91 ) ,custos piscium vivarii, Il, 43, 6.

Hiawkiun ( 8,496-8,425) contraherehumeros , l, 115, 4.

Hin-hin - jan ( 4,598-21-5,466) læte ,alacriter, l, 22, 5.

Hinjan (9.966 - 5,466) læte, hilarianimo,ll, 1 , 3.

Ring-[H 588,155 ) pœnæ , suppli-gisç,sl,g, 2.-Hing, punire, l ,

.0 - VHing (2,65 ), apparentia , I, 14,2.-- Pro cre , manifestare; appa-rere, manifestari; Il, 108, 5.

v Hing-rs (ac-8,806) , corpus et (quin-que) sensus , Il, 137, 6. Littence vulgo signifiant : caler.

Hing-hing-jan (2,890-œ-5,466), intianimi perlurbatio qua) se vultuprodit (C). l, 81, 9.

Ring-éd (8,703-6,482), sperire (F) , Il, 2 , 8.

Hin 658), ire, iter facetta, I, -0,(si-(931.11. in aller, a. e. fairecouler, Il, 1, 1,et 79,4. -Le-gallo, l, 73, 9.--[.egatus :

Fou - :11( 10,899 ) , vir le ato adjun-ctus cornes, legati col cga, 1,73,8. Agen, I, 13, 1. - Lege [11113.

Page 277: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

243° une , actio ; agendi modus , l,:8, 6; 5a, 1; 117,6; 120,3;11,24.7;48,8;55.9.

Ring-Ian (24,240) aqun in viis sta-gnants ac Icaturiginc carcan, l, 55,

King-lin (ac-5,837), viri qui, e patrinsua egreui , peregrinantur , l, 17,

flic (3,085). studere, studio open-amdure, l. 98, -- Add’ucere ali-quid, Il, 29, .-Aliquo magistromi, I, 100, 5. - Swdia quibusqui: vacat, I, 93, 7.- Schola , l,90, 5.

Kio-man (ac-1,300), aese Îitterarumet philosophîæ studio tradere, l,87, 1. - Doctrine, scienüa, studioet præceptis comparata, Il , 93,

Hiauan (6,051), nigrum sericum, l,l 12 , 5.

Hiouçshi (7,269- 11,834), foramen inpariera, l, 108.

Hioung-nian(732-a,481),cniamitoausannus,l, 18, 8 ; 38, a. 6721,71 etibid. net. 88.

Hîoung-tchang (5 ,505-3,427), peu ur-sinua , Il , go, 5.

Hiun-lao (923-907). præclan (in ali-quem) officia. il, n40, 4.

Ho (166) , qua de causa? I, A, 3. -Qualil, l, 85, 5. Quot? .....

Ho-i(œ-115), gal]. en quoi? I, 75 .v8. Quonam modo, qua ratione r I,1 , 8.

HD-jou (ac-1,852) quomodo! l, 9, 7.Quid tibi videturr l, 4, 6.

lia-pi (2,728), quid opus est P I ,x,7.flot-cm (an-41), quo vadit, vel ad

quem usum î I, Il, a.. Hameau (mv4,oa8), quid (dimcnltatia)

est? l, 31, 3. -- Sœpe ho c: yawlun: val pluribus littoris interjectisseparantur. Émgr. : hojojin-gcou(æ-8,875-91-4,028) , quidnam ha-bent quo similcs sint aliis honni.nibus 2 H, un , 4.

Ho-ycou (m-6,1;1), undc? I, Io, 9;Ilo-woï (æ- 5,595 ), qua de causa!

MEN (JAVA

.170 7’ -5,1;95 à": 1;"1,8,9,;.’;o:1,elç. ’ ’ ’

Ho-lcha(1,no-8,284), vit commodin;facillimis moribus, il, 61, 7.

Ho (7,061) calamitas, I, 57, 2.-Ab-jicerc ( alii : destruere , cutin-guere), Il, 78, 6. x

Ho-fbu (9,779-1,800) , homo landsvestibus indutul, l, 47, 8.

Hœk’ouan-po (æ-2,176-1,ou) , virindutun large et ampll veste exlana, l, 47, y.

Hou (9926-9916), ré morfil ter-rore contremiscere, I, Il, 5.

Ho (10,420), muneribus corrumpere,J, 71, 1.

Ho-ls’aï (10420-10415), opes, divi-tiæ, Il, 3, 5, et 7’35, 9. I

Ho-ho (13,982), babel-e pluma. ni-tentes et candidas, I, 3, 3. Hic a:usurpatur pro ho (8,267).

Hua (952), mutai-i in meliua, Il,1:5, I. - Mari, l, 75, a. - Mo;incrementum do rei, v. g. plan-tas, Il, 138, 7.

Honnghhoang-jou ( 6491404352) ,instar viri ape destituti ac proindeirrequieti, l, 106, g. ’i

Hourra (8 9h) tempus minute.H13 æ ’ idem, signifient ne foi’

( 2,567 ). Sic Klnang hi auna!terprett. I, 28, 3.

Hong-mou (Œ-9,207) , herbis inuti-libus opertus, incultus, I, 109,8.

Hoang 13,110, (hmm sericum , I,un, .

H00 (3,181), quidam ,1, 1.01, 1. -a: nliquotica redundat; val. I, æ,1, et me, 7. - QuisnamPI, ,8. - Mirari (s’étonner) , Il, 99, 4.Hic usurpatur pro [me (2,911).

Haatche («z-S, 284) , fortassis , I, 66,7.

Hoeï ( 4,757 ), dirucre, I. 29, a.l , 1 10 , .

Hooiïclnang (4,757 - AIS) , damnnm çdetrimentum amarre rci (brûlemen-dommagor), I, 57, x.

Cr-

O

Page 278: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

9111115110an1.

il , 110, 4. Congredi (manas con-tente) 011111 aliquo, l, 48 , a. ---Lege Aauaî : œ-Ixi (9,945) totemrationum summam inire et sub-ducere,ql, 7o, 5.

Ilocn-mou (5,896,976), obscur!nocle, il, 150, 6.

Erin-[men ( 5,0644; ) , abundanterfluera, instar romanis. Khang hilt-git Amen-11011311 in codem sen-su.

flou-(1’ (5,727-5,744),vulpc1, l, 103,1.

Hounn-lo (4,648-4,450), gamine,lætari, l "1 à» 4-

Houan (7,950), remisse, nein entertractera negolium , I, 88 , 2

Ilouan-iu-jau (12,594-9,369-1,852) .insu): viri contenti et læti, Il ,124 , 6. a? idem est ac houan

(41548): ’Iloung (4,î1o).Legc bang (5° toua)violcmus,.11, 59, 6. - Violente:(Il) vel pentue , I , 118, 8.

Hang-Iicou (4,977) , non fluera infra11mm alvcum et undique exunda-re, l , 96 , 2.

Hong-ni (æ-11,055) , asperims , in-humanitas in aliquem , Il, 32, 8c133, 1, 5. Lillera bang hic signi-fient : non seqni reclam viam ,rectam rational), ni veto, retînte-re, reluctari (Khang-hi).

Houng-yan (1 2,933» 12,906), auneras,

1 31 -Il 01111341110 (æ-1 2,948) , caserez, Il ,

go, A.

I.

I (1) 1111115, Il , 64, 6. -- Primus ,il, 6.1, 7. -ldem,v Il. :18, 1.-

’Semci, una vice ,11, 109, 9.-Unius danxinatushuovaxfiznpiz, I,9, 71.-- Adunarc, Le. in 111mmcolligere et, pavaxpa’tfopoç more, gu-

bernare, l, 9 , 4.1(I71), quia, Il, 150, 4.---Quictem

lift-nu alicui, il , 1:14 , 4. -- De-relinqnerc aliquem (G) , dardio-

9.5

qui, I, 63 . 9. Alitcr Kipling-Ici!in obncuritate et accusa dague.

1(491) , urbanilas , reverentia , Il ,10 , .

I (1,808), exterus, Il, 21, mame-dere, ofl’endere, Il , 16, 4.

I(n,108), (lacet, æquum est, I, 1:1,

I-ja (:n-8,873), vidctur, I , 105 , 7.c . , 29, 2.-- Veluti, quemad-modum , Il , 139, 3.

CI (2.595), abstinere ab aliqun re fa-

cienda, Il, 140, (i. -- Seau abdica-rc a publico munere, l, 9 , 6.-Aliqucm muncre dnpel cm, l,31, 7. --Nuta prœtcriti, I, 41, 5.-- Lillcra finalis l, 16, 5; 18, 3;88, 7. Cf. Il, 10, 6. -- Nimis ,Il , 24, 6.

I-chin-tchs (ac-6, 478,284) , nîmiua .modum excedcns , Il , 24 , 6.

I(2,596), latrunculomm indu, Il .89, 8. -- Latrunculh luderc, ibid.lin. 9.

I (2,958) , cogitatio, vis cogitmdi .Il, 47. 5.--Cogitue, patate,11 , .9, 5.

I (5,893) . 4° MM, mature , permu-tai-e, I, 79, get 121 , 8. - Legsi (En land) agros excolerc; excoli,I , 97 , 9. -- finira cultiver. Il, 1511,4. -- Agmm lambin expurgare, l,

A 8, 2. - Facilis ,1, 46, 4 et 98, a;Il , 11 , 7. - Lévis , inconsidera-1118,11, 18, 5.

[fléau l. 113-8527) , herbu 1:11:qucvellere , I , 8 , a.

I-tscu (œ-n,059) , filium nunm Iliiemdiendum tradcre.

L’ami (:2459) , reginm dignitatem,qua qui: spoliatua fuit , in aliumvirum lransferre.

I-i (4 908-01) lente negligenter Il,5 , 1. - Légale: despiccre,,li ,a; , 5.

I (6.226) . diversus , Il, 77, a. ---DiWen-e, diacreparc,.l , 100, 1.-Ditferentia , discrimcn,l , 6, 8.---

C

Page 279: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

26

Minri , sillpcre, Il , 77 , G.--Resmira , I , 47 , 1. -- A commuaibominum usu et consucludinc re-cedens, I, 79, 6. -

[(9,691), induere (western), Il, 129;. LI , 93, 2.

I-fa (x-4,o34) , vestes, indumenta ,Il , 136 , 7.

14.511 (ac-9,697), amiculum ferale, I,439 1

I-i( i, 5141: , arro ns, nibi rali-112131, 11,)1 17, 3. Ë’ullu, "1053170-garni (d’un air, d’un Ion suffisant);

ibid. in. 2. Inlrrprea G a udKhang-hi : i-i, :5 suam 1! prml’en-tin coutenlum esse ct bons alio-rum consilia floccifacerc.

I(11,153), negligere , derelinquerealiquem , Il , 109, 8. -- Neglec-tus , derclictus , Il , 60 , 8. - Su-persten aliio, Il, 47 , 7.-- Relin-quere, tradere poulain; tradilulposteris, l, 45, 1.-

I-i (av-171), derelictus et in obscuri-tate ac seceuu dt-gens, Il , 60, 8.

1 (1 1 ,180) , urba. - Urbem coudera,l, 4o, 9.

In (5,056), libido. -- Modum exce-dens, pralina, I, 51 , 6. --- HicliItern in proprie significat inan-dan , mandore (A). -- Pravus,reclæralioni contrarius, l, 120,3.-- ln malum induccrc , induci;corrumpi, I, 106, 7.

In (11,797) , pars mentis qu: adorienlem speclat , Il , 51 , 7.

In (11,857), abscondcrc, occultarc,I, 63, 8. -Commiscrari, l, 12,3. -Lege in (3° 10110) innili ali-qua re, 1,80, 5.

Ing-ko (5,547-,,312), doums , exon-vato terra: aggere, racla, l , 116,8. ln hac locutione, liltera in;zignificat coaccrvarc (H et Kong

1).11134011271 (8,08416, 55), colligare: pi-

lei tænias, Il, 35, 1.-Ing-tr’aï (8,877-3,226) , vîr ingcnio

eximins , Il , 127, 9.Ingjauî (9, 59 -g,398), musez et en.

licefil , m. , 1.

MENCIANA

la (1,350), intelligerc , Il, 119, 5.-- Uti comparution, similitudi-ne 1 la 4 1 4. -

Iu-iujan (1,537-x-5,466fl qui (lofe!-sus est et torpena haret , ",43, 7.

la (2,675), servire, Il, 7, 1. -- Utialiqua re, Il, 106, 5. - Opentributnria (corvée), II , 73, 5.

112 2,703), ducere equos -Iu-tclw( .284) , auriga. -- Gubernare, l,14 , 8. - Lege 1’11 (2° tono), sin-tere, touera, aliquem, Il , 67, 9.- lies vi raplæ, v. g. e11 qua:rapit grassator a viatoribna âni-bus manum injecit(iù), Il, 8,1. -- Inlerprea 111111km littoralniù (supra, Il, 67,9) ex licat:rapere. Sed bic sensu: nul a nuc-torilate nititur.

la (5,883), nomen lapidis pretiosi,Il , 79, 9. - Musicum instru-menlum ex lapide sonore, Il,61 , 8.

lu (8,224), pluma, Il, 99, 8. -Quuddam vexillum cujus extrennpars plumis omatur, Il, 22, 1.

la (9,369), præviderc nliquid, Il,18, 4. - Lætnri, Il, 124, 6. -

Iu-ïn (ac-91), præfcctua qui capta etortos custod’n . I, 104 , 1. --

In (10,365), deambulare, deambu-Ialio, I, 27, g. - Lætari, I, 83,

2. IIl: (11,944) , imbcr, Il, 85, 6. -lmbre irrigue, I, go, 3.

lu (11,364) , reliquiœ, Il, 17, 8. -Ira-[bu (as-1,800), mariti frater miner

ui decimum sexlum annum non-3mn attigit ,1, 92 , 2.

Jar-1’11 (æ- 9,740), 5011110 ne Iibcrc.-Mm 1mm et arbiIraIu, libere aga,vcl plena , mco nutu et arbitrait:agendi facultate, fruor, l, 73, 6.

J.

Jan (5,466), usurpalur pro jan(5,531), succendi (s’allumer), l, .60. 9. - Ap robare,ll, 87, 4.-Hoc mode, ,82, 5. --Im est, I.

Page 280: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

t PGRASEOLOGKA.E6, 3.-Nota adverbii , pour aliam’tteram , I. g, 3. -- Nota adverbîi

ante litteram repetitam , Il, 3, 5.Jan-cul (ac-8,291), altamen, I, 102, l.Jan-hum (24,688), deinde, I, 18, 5.Jan-Li (æ-4,903o:v* , lente, remisse,

neglîgemer, Il. 3, 5.Jan-m: (0792),si res ita sil, I, l tu, 6.Jan-Isis (tv-14) , et tnmen, 1,8: , 5.Jan-yuan (x-I,og3), nomen vil-i, I,

87,1.Jung-fi ( 1,557-1,754 ) , terra, terri-

torium, l, 9l, 7.Ja-ichoung (5,52246), intus æstua-

te ,i. e. omis et anxietale engi-tari, 11,41, 7.

Ji-Iu’an (Goa-8,964), invitera princi-pem, I, 4: , 9.

J1... trh’au (æ-735) , demi... [orin ,

î l .156,864), sol , 1’, 5, . - Dieu , dici

apntium , Il , 89, . - Quotidîe ,aingulis diebus , I , 8: , 7, et LI ,44 , 3-

Ji-lclli (ac-8,676), solstitium, Il, 51 ,4, et 85, 5.

Jin-jin(91-:v), singuli homines , Il .u, 8. Cf. ü. M, l, et 97, I.

Jin (93), humanitaa, l, l , 7. ---Humanns, I , 58, 7. --- Humani-ter mienne aliquam, l1 , I4: , I.

lin (tu), anus, Il, 101, l. Sarcî.me, l , 99, 3. [nage jin (5° tono)munus, l. a. usns, l, 54 , 3. --Munus, (oŒcium) , Il. "9,1. --Susünprc, Il, Go, 5.-- Eflîciout suslîneas aliquid :jin - l’au - li(05549-5555) , anisera ut popu-lus sustineat arandæ et consonen-dœ terra: label-nm, Il, 14, 4.

Jin-tcha (me-8,164), muncmm. pn-ticns, Il , 61, 6.

lin (2,733), pati, mutinera passe ,I. la, 7. -- Alîquem clficio pa-tientem (patient), Il, 119, 3.

la (8,875) , aient, Il, 130, 7. -

37Videri, l, 74, 6,0!83, a. --Sequi , ne conformlre ad , Il, 83,9. - Obedire, Il , 48, a. --- Ali-cui similcm esse, Il , 93., 6. Cfi53, 7. ibid. .

Jan (1,852), ut , lanquam, ï , 68. l.-- Cupîo, l, 61, l. Il: A. 8,1,J, ct C qui banc a nificationemcœteris, qua: hic a crunt inter-pretes, multo poüorem indic-ac.

Jeu-pi (æ-2,676), sic, adeo. I, 43, 7.Jan-3:0 (muge), si, I, 79, 4. Cf.

Il, 86.302! 91, 3.Joa- (un (3,086-2,059) , puellua ,

Il, 8 , 8.Jou-tchi (55004,17!) , mon: nec.

un, cunclari, I, 8. 7.,lulu" (l 5452), rræpropere) nimium

festinanter, l, 140,8.Jan-tss (5,258-5,268), aliquid tem-

pernre; accommodare, v. g. adtempus , ad populi mores, I.92, 8.

K-

Kaî (9H20), coop.erîrç, If, 42. 8.

-Porro, Il, 72, 2.-Quia, Il,66, 3. ---Lege K0, nomen urbis,l,un , 9.

Kan (2,479), clypeus. l. 50, 5. --Quærere, I, x, 5.

K’an-jan (4, 619-5, 466), humiliter,abaque sapez-bis , Il , né , a.

K au (6,45) , gamma jucnndus. --Dulccsdapca. l, 16, u.-Gustatujucundum judicare aliquid, Il,133 , 5.

Kao-kao(6,5m ), Ilbuu, candidus(Khang-hi), I , 99, 7.

Kao (7,220), siccus, bumore carenn

l , un , 4. .Kan-pi (8,282-x.867 ), pater et ma-ter, Il , 46, 5

Kaollîang ( 858474337 ), exquîsîtæ

dapes. Ad verbum : pinguis euroet dulcc milium (G), Il , 97, 6.-- Amer intvrpreu tartarin!" : .opiums et dulcis.

c1.

Page 281: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

28

lino-ln (ac-5,268), beneficia. Il, 22,, et 23, 2. Mite: E, I : [arganeneficia.

Kan (4,215), radin, I, 19,4. -- Ra-dicari, radicibu; niti, Il , 128, 7.

K wu-lch’wu (2,148-10, 296) , prædoac aimai hos:is, Il, 2:1, 5.

Kcou-ho( 5,132-1,74o ), agrornm ca-nules et vallium lacunæ, l, 71 ,6; Cf.91, 1 et 104 , a.

Kant-louai (st-7,271) canalis in me:dio agramm, Il, 26, 6.

Kant (8,868), temcre, abaque justa«un, Il, 109, 1.- PHI-t" fus, Il,go, 9. -Ve1-e, perfecte, Il, 116, 9.

Koau-’waï(œ-5,595), si. ln hac locu-tione littera ’weï redundare mihividant. l1, 10 , 7, et 26, 6. Cf.

, 2, 3.Ki (719), meula, I , 80 , 5.K5 (1,092), et, cum , I, 5, 7. - Per-

vcnite ad, I, 56, 5. -- Postquam,Il , 126 , 4. - Aningere , æqui-parue, I , 81 , 2. Cf. Il , 106, 5.-- Exspcculrc , Il, 45 , 7..

Ix”i-ming ( 1,449-6,532) , van ,1 I,107 , 6.

15’ i-ki (2,28140, in periculo versari ,. 45 , 3-

Ki (2,493), prope , fare (E) , I, 38,3. et 71, 6. Cf. Il , 159, 4. A Iegitla, quo! l

KiJzi (214,411 ), tamillum, tilivili-Hum. Il, 26, 8. Cf. 88, 6, et 126,4.-Qnam pauci! Il, 39, 6.

Ki (4,047) , neceuario apure, Il,86, 5.

K’i-Iïcou (4,098-4,1 18) , salit vimi-

naiis , Il, 78, 1.Ki (4,401), culmen, fastigium , I,

21 , . - Exhaurire, a summnn’ augustins adduceire, Il, 23, 3.[fi-pian (4,504-10,792), tecbnæ et

fraudes un doli, l , 122, 3.If’i ( 4,828), aura Vitali: , I , 50, 2.

- anlùn species , Il, 136 , 5.[fi (5,281), aquam fluentem nobi-

bere, Il , 79, 4.i [li (4,946), saxula in qua 211112 elisa

MENCIANA

spumat. -- Tropice : leva ofl’en.diculum, Il, 103, 4. lnterprestarlaricus vertit : lacessi, irritari.

Ki-ù’cu ( 8,060-4,653 ) , postea ,deinde , l , :8, G.

K’i (8,255), sencx sexagenarius. -Ki-Iao (æ8,281),lenes, 1,40, 6. Legs

chi , cibum appela-e. en more-rival delcclari, Il, 81, 6, c182, 2.

Kî-tou (10,524-2,693) , non solum ,l. 78, 2,e182,6.

Kivweî (x-2,923), non solum , Il,1132 , 6.

Ki-ming (11,929-12,894), gallo ca-nente, i. e. primo mana,i131 , 7.

KM) (12,422-12,358), l’une premi,Il, 118, 5.

K’i-lin (13,069-13,081), nomen cu-jusdam bestiæ fabulons, quadru-pedornng regis, l, 55 , 2.

11711318), mentiri’aliquid , i. c. fal-sam rai speciem induere, l, .55, 6.Cf. Il , 133, 4. -- Aliqu1d adtempns obtinere se qunu mu-tuari, Il, 58, 3. - Conducere(11011211121), Il , 101, 9.

Kîa (2,136), familia, I. 19, 7. --l Maritus, I , 108,4. -Urbs quam

pdministrat primarius præfectusqui secundum a regulo locum ob-finet, 11. 6, 4.

Kia- «mg (ct-11 regnum quodprinceps babe’t pro lamifié, l, 14,9. Vid. ibid. net. 179.180.

Kia-ping(6,172-617), arma, l, 15,6.[fiai (99) , quad est inconcuuum

(Khang-hi). - Firmum vitæ pro-positum , Il, 133, 1. -- Usurpa-tur pro Mai (8,837) fumez, Il.54, 3.

K ’ ’ 3,1-8 cdictum promulgue,tin, (28 ,ls.) ,- Cavere , I, 38, 5. ---Præcavere imminenœm calami-tatcm , l, 7o, 8.

Kiaï ( 9,914) , IIIqllId explicare ,ennc ente exponere , I , 77 , 3. --Laqueis expcdire aliquem , .46,7.

Page 282: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PEIASEOLOGIA.

Kiaï (11,826), gallice : gradins oùl’on J’auiad, Il , 32 , 1.

Kim (623), simul babere , duas unhabere, I, 52, 2 , et Il, go, 7. -Solus plan: pongo, plllrl’l homi-ncs simul refera i. e. imilor , II ,27, 6. - Gcneralim, universc, I,118, 9. - Subigcre, in potesta-tcm nuam redigcrc, l, 119, 8.

Kian-Ilin(œ-11.378), aurum dupli-cis valoris (or qui vaut la doublade l’or ordinaire) l, 7 , 1.

Kim, ,4, 532),parcimonia uli, I,, 2.

Kiwi, (7,599), inurbane tracteraaliquem , Il, 31, 9.

Kian (98,64), videra , I, 13, 5.-lnviscrc, I , 1 , 1 - N06 passivi ,I, 15 , 8. Cf. 112, 6. - Lege Man,elucere , clarenccre, l, 101, 8. --Apparere,l, 82, 9. Cf. Il, 128,8. -- Inviscre aliquem , l, Io, 6ct72, 3. Cf. l, 114, 9; Il, 48,a , et ibid. 89 , 6.

Kién (11,662) , in media, l, 38,8.-Viluperare , Il, 18,1. -- Bravetémporia punctym quo qui: nulloncgotio delinetur; inde, opçor-tuna occasio (ad interrogant 11maliqurm , Il, 106, 2. -- K’ang-hi 1ch inn.- che Mm, olium :

IIian-Iuia (œ-3,953), otinm , otiô frui,

Il’iang-lsîeau (2,639-11,284), immo.duale uti vina; ad verbum ,-gal-lice: le [inter sur la vin , Il, 5,8.lnlerprn A : conari in bibendovino (æ-3,829- 12,317 - 11,284).Legôe k’iâng , fortin , potens , l ,

7 7 -[l’iàng (2,646), conari,eni1i, I, 39,9,

et Il, 121,7. - Cogere, viadi are.aliqucm , l, 99, 6. Le e k’xâng(1° 10110), potentia , I , 7, 6..

Illico ( 80) , amicitiam , fœdus inirecum aliquo, l 24,3. - Traderc,olim-1e, Il, 105, 8.

Khan-i (ac-3,895) , mercatnram i. a.mercium permutationcm (acare,l,95,3.

29[lino-boa (3,745-10,032), ducere au»

quem . Il , 119, .Kim (10,883), vulgo examinare. -

Usurpalur pro [de (9,900) inter neentendue (Rang-hi) Il, 68,9.

K’ieou-lfng ( 1- - 11,803), colles,I,105,5, et I , 2,7.

K’icou-l’ia (104,603), collia et tumu-

lus, l, 55,5.Kiçau (40 I), diu. -- Diu remanero,

commorari, l, 45, 7 , et 84, 5.Cf. Il , 61 , 4.

K iman-30111111 (341,129), diuturnus,longus ,- dinturnitas, longinquilas.

[limai ’51-1) , nonam frugum par-lem in tributum exigera, 1,91, 9.

K’ieoualx’ionan (4,841-606 ), quarra

inlngritatem , i. e. integram sonpvrfcclam virlutcm assequi sa-tago, Il , 148, 4.

K itou-lehms (8,706-7,307) , veterainstitula, Il, 2, 1.

Kin-toung [914-899) , operose la-boure , I, 89, 8.

K’in-chaou (7,112-5,87o), brun, bes-

liæ, l, 12,7. Ci. Il , 26, 8.-Homo insulsus et irrationalia ,bulla: simillimus , Il , 33,. 4, et88, g.

K t’a-ho (7,447-12,599), corpus. Adverbum : ossa et nervi, Il, 119,2.

Kin (11,378) , 211mm , I, 70,1. ---Cuspis sagum , Il, 3o ,lnslrumenlum musicum ex me ,Il, 61 , 8.

K’ing (1,048) , supremi tribunalllpræses , Il, 62,8. --Dignitas cjuaqui nupremo lribunali puces! ,Il , 96 , 6.

K’ing-siang (216,597), primas mi-

nister,l,4 ,9. rKing (7,877), delineare aliquid ,l , 3, 1.

King-[n’ai (a: - 6,197) , consütuerefines , limites, l, 91 , 4.

K’ing (10,901 ), levis. - Lever ve-ntes, l, 16, 1. -- Leva allicia,imminuo, I, 115,7. Cf. Il, 115,a. --Facilè, l, 16 , 9. - h-

Page 283: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

30dicare aliquid facile, Il , 116, 9.

K’Ïng-chin (1140321), se demiltere,deprimere, I , 41 , 6.

K’ing-lchoung (ac-11,373), pondus ,gravitas, I , 15 , 4.

K’io-fang ( 4,015" 1,756) , propriom0111 et arbitrio aggeres exstrucrc,Il , 110, 8. lia E. l’id.ibid.not.Alii interpretanlur : iuna agro-rum sinus (Ida) ct anfraclus ex-atruerc aggeres.

Kio (9,896), intelligere , intelligen-tia valerc , Il, si , 2. -- Alicuiintelligenliam indere, Il , 60, 2.

Kio-cime (9000-5316), nomen cu-jusdam musices, l, 29, 1.

K’iauan (4,581 ) , lrulinari , I, 15,4. - Agendi rationis mulalio extemporia nocessitalc nata , Il, 15,6. Vîd. ibid. net. 184.

K fatum-menu (6 199-6 211), a ri11,4o.3,e1’54,5.Î g ’

KIouan-liouan (6,652-æ) , obliquiscoulis se invicem aspicerc, I, 28, 1.

Kious ( 4,868 bis) , viam aquis ape-rire ut liberius fluant , I . 96, 6.

Kiouc ( 12,902 ), avis cujus vox estauditu ingrala, I, 99, 9.

Kiaueœhc- lclnijin (æ-8,7(19«41-91 ) ,homo qui barbara et ingrala lin-gua ulilur, I, 99, 9.

K’immg-lo (5,46 -5,844), alfliclus et(lcr1:liMl)S, l , 30 , 1 .

K’iaung-[h (4,34744), inops, ege--nus,Il,94,4.

K’iu (1,084), abire, discedere , I,65 , 4 - Munus abdicare, Il, 55,9. -- Dislarc . Il , 24 , 3. - Logeli’lù (2010710), abjicr:re , oxuerc, Il,

26 , 8. - Aulrrru (relundere), Il ,3o, 4. -- Exauctnurarc kmiliu-m),l, 71 , 4. - Destruere , aboiera ,Il , 62 , 6.

Kiu-chi (2,240-2,123) , mairimonio

conjungi. .Kiu-ohi (2.391-2,123) , magnolia ,

vcl primarii præfccti domus , fa-milia, Il, 6, 6.

Kiuvpc (a;-3,654) , major digitus 1

MENCIANA

poilez; cmpice: primus inter pa-res,I, 121, 1.

Klu (8, -o5), tollere aliquid , Il, 100,9. - fromovere ad dignilates, Il,72, 3. - Agen, facere, Il, 132,4. - Vincere, I, 35, 2. --Omnes,I,’22 , 1.

Kiun (1,150), princeps, I. 18, 7. -Principem esse , principis digni-tate augcri, I, 54, 2.

K 01m1; (825-5,454) , ars coquinaria,

Il, 53, 8. 9K’a (1,120), passe, l, 10, 4. - An»nuera , l , 105 , 2. - Ferre , susti-nue, Il, 103, 4. --Veluti, I, 14, 8et 59 , 3. Vide lib. I, cap. Ill,n01. 183.

K’o-l’i (1,255-4,925) , 3.3.1151. et lu-

gere , I, 88, 2.K0 (4,139), carie . profecto, Il , 82 ,

l. - Sa décida-d (J), I, 68, 3.-Possc (E), I, 42 , 6. - ElIicctus ,111 149 7.

Ko-wang (4,26378), turban et pe-1imere(Kl1ang-hl). Il . 88, 6. K0vulgo significat: maniez.

Kan (1,528), vulgo firmus , firmiter,firmarc. - Cette, rcvcra, l , 37 ,5. -- Oportet . necessario, Il, 71,4. - Continuo , Il , 133, 9. -J231 dudum, ab initie, l,92. 2et lI , 84, 5. -- Qui uni lanlumrei adhæret qui unam 120111111 reifacicm videt. Il , 102, 5. -- Sem-per, perpctuo.

Kan (1,890) , vulgo marili mater,palris surorcs ( Il ’ung-hi ). - Lit-tcra auxiliaris, I, 103, 1. - Ali-quando :1: usurpatur pro l’sie (l4)et incipit allocutioncm; tum nihilsignificat, I, 34, 4. Cf. Il, 137, 9.

Kan (2,073) , vulgo orpha.nus.Kan (ch’in (108,652) , minister aula

exclusus, Il. "71 l-Kau (5,735), vulgo causa , causa ,

ide0. - Anliquus, l, 45, 1. -Antiquus amiciliæ naos , Il, 140 ,5. - Immatura mon; adversæres; abalienalio , dissidium ; Vid.Il, Cap. Vil, S. 35, not. 66.

Page 284: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PRASEOLOGIA. 5 lKan (8,874), cuti. . æmmnin allicio ,

l], "9 , 1.Kan (10,458), mercator, l , 17, 7.-

Lege Un , valor, pretium rei, I,mu, 8.

K Maya (l 3491) , incipcre musicumconcentum, I, un. 6.

Knuan (655) , pileux , l , 94 , 5. -Canne pileum, ib. I. 4. --- Logekaudn (3P (une) pileum solcmni-ter accipere, l, 106, a.

Koumlrchcau (2,: 164,101), ollîcium,magnslratus alicui commissus , l,

73, 4. .Koamn-lclni (ac-8,383), præl’ectura,

1 7 n i .K’auan-pa (2,176-l,ou ) , largua ,amplus, , 47, 7.

Kouan- ( ,5u- 6 6 ,fistula t’-bia,ïl,’n7,6. 7,4) ’ l

Kami]: (11,777) , vulgo portæ in re-gm confiniis. - che 0mm , Hall".patur pro 2.648, inflectere , in-curvare (arcum). Il, un, 6.

Kawa: ( 12,383) , hospitium, Il ,101,9. m llaspilio exci are ali-qucm , Il. 66, 7.-- p

K’ouang (4,004) , domum reliu-qnere vacuamfin ca non habitue,Il, Il, 6.

K ’ouang-fim (ra-1,800), homo viduul,

l, 31, a. lKouejin ( 1,55991 ) , nous c vulgo,, n, .

K ’oucï-k’oucï (x, 7844:) , vencrabun-

dus et lremebundus, Il, 48, a.K oud-Mu (g,866-6,806 ) , circinus

et norma , Il, I, 3.Koung ’Ï6x5ï , simul habere ’allqnîd,

I , 86, 5, et 90, 6. - Alicuî (larerei communllalvm ,ll , 66 , 4. -Usurpatqr pro konng ( 2:5 ) :loung-tchi (cr-8,583) , 051:0 mu-nus, omcio fungor, Il, 40, 6.

Kong-lie (866-5416) , præclarnmeritn , res præclare geste: , l,43, a.

Kong (2,583) , vulgo opifcx. --Mi-

nous sen lutez-loris gratins præ-fecti, Il, 3, a.

K oung-king ( 2,843696! ) renten-tia, veneratio, Il, 137, 4. -Revenir, ll, 84, a.

K’oung-fiz (7,27544), in egestatemet pennriam deuuderc aliqueln ,Il, "9, a.

Kaung . 10,416) exigere tributumdiclum koung, 1, 89, 3. Vid.ibib. notas.

K aung-clnouï f œ-7,172 ) , tribut: ,veclignlin , l, 45, 5.

L. ’Ldï (:95), venire. Lege lâinducere,

invitare aliquem ad veniendum,l , 95, 5.

[47004985 vulgo innili. -Bonus ,Il , Bi , a.

Lang-li (5,748-3,2ogl, in exubcrareut mulla bine et inde dillluant, l,89, 6. Vid. ibid. not. 70.

Lang-tsi-jin (ac-6,507-91) , homo cur-rcnlilupo similis.Hoc dicitur de enqui, dum levîusculis negotiis ani-mum unice applicat , maximîmomenti res omnino negligit ,Il, 95. 1. Vid. ibid. not. 124.

Ldo (907), vulgo labor. -- Laboribusurgere, Il, n , I. - Dolorem

atl, l, 40, l. æ’ide ibid., notam. - Exhortari . exstîmulare (A),

alii (H , J): consolari et exstimu» xlare. l, 97 . ,5.

Laa (8, 281), vulgo senex.-Revereri,I, I4, 7.

Lac-(oui (98,212) , une: et infirmi ,l, 7:, 6.

Luc-(cm (to-7,194) , selles et pueri.L 89’ 9.

Li (Z75), acutusÇl, 8, 4.- Lucmm ,l , 39, 5. - Utilitatern amarrealicui, l, I, I et Il, 131, g. --Pro lucre, i. e. pro re utili, ba-bel-e aliqnid , Il , 8, 5. -- chui,

Il , 50, 9. .

Page 285: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

52lai-mac (7,093-10,395) , nrbanîtas,

comitas, Il , 117, 8. - Reveren-tiam, observantin) exhibere ali-cui, Il, 55, 6.

Li (7,555) , vulgo une. --Liant-c111 (œ-8,28av9,872), 81ans, î. c.

niccîs oculi: , aspicere, 1, 72, 1.Li-ming œ-1,uoo) , sedulo consevare

nnluram quam Cœlum nobis nas-centibus dedit ac damandavi! , Il,no, 5.

Li-lclni (st-9,740), firmus animas, Il,

59, 9. .li-pou (11572-25407) , tcla canna-bina quam viginli quinquc l’ami.liæ in tributum solvcbant , l ,58 , 4.

Li-san (11,932-3,756), scjungi , dis-pergi, l, 8, 7e! 21, 8.

Lion (1,5481, vulgo temperans. -lngc-nii acuminc , au! judicio præ-dilus, Il, 59, 9.

Lidng (609) , duo. - Lege Hong (Entono) , numernle curruum , Il ,143, a.

Liang (4,4157), vulgo pans. - Appa-r-lus ad copiendon pinces , 1 ,

29, 6. .Liang (8,803) , vulgo bonus. - N11-turalis, a Natura vel leu indium,

i inl’usus ,11, 125, 8, et 97, 3. ILie (5,416), i nen1 injicerc in, l,

96, 5. - Sp cndidus, illustris.--- Præclara merlin , res prœclnregestæ,1, 118, a.

Lie-Ida (5,861-1o,835) , post vena-tionem inter se contenderc, 11 ,68 , 9. Vid. ibid. not. 58. .

Lima 4.9"), vulgo lluere.-Aman-dans, lnzéxilium n1itlcrc,11,44, 5.

Lima-fanny (av-12,271) , tradila a. prisois viris exempla, I, 45, 1.Lima-bing (z-g,658), torrenlis instar

dill’undi, 1, 46, 6.

Licou-lian 00414185), volupîalibussine m0 o ac sine intermissionsindulgent, I, 28, a.

Lianu-fchoua (cr-4.646), longis haus-tibus ponte, l, 141, 6.

MENClANJ

Lin-fin (2,575-91), horreî publiclcustodes ,11, 7: , 5.

Ling-t’aï ( 12,0-10-8,683 ) , Spiritùn112*111, 1, 3, 4. V111. ibid. notnm2 .

Llng-lchao 011-4902), Spiritûs sta-gnum, l, 5, 4.

1.065052), vulgo reditua (revenu).-Aliquid dare unde redilus per-cîpinnlur, Il, 54, I.

Lo-tthing 9,766-g,736),corpore nu-dus, , r, 1.

Lou-3:2 (615-2450), sex imperatoristurmæ,1l, 110,1.

Lou (10,691), vulgo uia.- Cursîtnrepar vlan , 1 , 95, 7.

Louun (59), vulgo lurbarc.- Turbu-lenlum rompus, Il, 59, 5.

[ouï-na (8,3058,507), occa, I, 93,

Loung ( 15,287 ) , idem ne loung(1,752), locus cdilus in agris :

Loung-launn (ac-3,811) allum in forasuggestum , l. . 7U, li.

Lun-iu 10,920-Io,937 ) , cumul?!rhedarum opifex,’l, 109, 6.

Il.

Ma-liu (13,101-7,999), fascia canna-bi, l, 100,8. Vide ibid. not.n18.

Hong-mang-jan ( 8,226-æ-5,466 ) ,instar viri lassitudinc canfccü, 1.51, 1. (Khang-hi).

Mao (3,856), vulgo vanillum. Usur-pntur pro mac (8,z53) , une: no-naginla annos nutus, senex, 1 ,

57, 6. *Mer-(chu (1,976-1,850) , matrîmOnîi

internuncius, l, 103, 5.[lien (11,643), vulgo parla. -- Palat-

slra,schola,ll,131,1,131140, a. -Men-hou (na-3,204) , porta, fores , Il,

118, 3, et130,6. -Mmjin (21-91), discîpuli, 1, 99, 3.

[Hong-nie ( 9,031-9,315) , stolon! 1nurculi , Il, 87, g.

Page 286: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PHRASEOLOGIA .

Menu-(sou (6,649-3,059), pupilla,II,1 , 7.

Menu-me (13,093-13,084), triücum ,11, 55, 4.

Ml-lon (13,063-13,051), carvi, l, 23,9.

Mina-Manon (ligna-6,640), turban ,I, 85, 6. C legit mitan-Man.

Mina-tu (12,038-10,o41), mental ,Il) Il 7 1 4-

Min-l’ion (3,878-1,798) , miaericorsCœlum, Il, 39, 8.

Min 11,664), hebeo, stupidua, ani-1111(lumine carens (H. L), 11,68,a. K hang hi litteram min a in hocloco libri Chou 111’113, explicat 1 mo-

lcntuc.

Ming (1,142), nomen.-- Nominare,

Q 3Ming-chi (03-16) inclarescere in cæcu-lo, I, 83, 5.

M ing-clnï (1,424,169), nominis fumaet res 30mn, Il , 107, 1.

Illing (1,100), vulgo fatum , manda-tum. - Docère aliquem, 1, 103,5. - Documenta, Il, 4o, 3.

filins-Mai (œ-3,178) , edicta, I,- 86, 1.Ming-hou (n 894-13 1 1) lympa-

11mn p11lnr1,:.g-T11;p3e, ’ , 13, 7.

Ming (3,890) , vulgo clam: ; illat-traro; porrpicaœ. - Discos solin,Il, 131, 3. - Acumen oculorum,Il, 1,3. Cf. 1 , 13,8.

M010 (4,480-4,992), se abluere , Il,0 , 7.

Mo (5,630), vulgo pneu: , paacerepecudes. -- Alere boulines , I,10, 1.

Mou-ta 8 9 5-1 nihil main.11, «8:8? ’797)’ ’

Mou-Pi (4,7674 1,919), gallina, 11,129 , 6.

Mou - «du (ra-2,652 ), serofa , Il,119 , 6.

Havas-haï ( 6564.1311), 11111111111115aulæ mirliflor, l, 87 , 4.

33

N.

Nan-næn-jun ( 10.5424114466) , eru-bescere pua verecundia qua animipravitatem prodit (Khang-hi.), l,115, 5.

Non-111d ( 1 1,933-5,5î5 ) , v1: cen-aeri, vin haberi, l , 131, 1.

Noî (603) , vulgo infus. - Legîturna et usurpatur pro na (7,759),admittere , l , 114 , 7. - 1m1mt-tare in ,11, 55, 6.

[Va-Mm: (en-80) , inire unicitiam , I,59 1 7.

Hong (8 488) vulgo pane. - Perl-tu1 , 1’,57,5.’-- Passe ali 111d . Il,

141 , 6. o- Attingerc, 1 . 63, a.Sic Tartar.inlerpr.-H, C. expli-cant: suppetere, satis habere.

Ni-hing ( 11,053-8,658 ) , in contra-rium fiacre , i. e. extra llveumell’undi et exundqre , I , 116 , 7 .et Il, 115, 7.

Niang-unmg (1 164,045), spam monin aliquo reponere , Il , 39 , 1.Tart. versîo : sperando aspiceroaliquam.

Nie (1,087), calamina, I , 57, 4 etl , 9 , 5. l

Nia-mu (104,059) 1 nothns filins, Il ,127 , 1.

No-ni ( 2,764-2,794), embescere ,pudore sull’und1 , 143,3.

Noung-fou (10,990-1,800), agricola , -

1, 95, 1. ’O.

’0 (11,76: ) , aliquem unentatorielandare , l , 54, 6. ’

’0 (12,358 ), vulgo fume premi ,confici. - Aliquem l’une afficere,1! , 119 , a.

’0 p’iao (08,973) , lame mari , l,119 , a.

’0 a a lm robas I 47 9. --1:12 ,ncâlpæfl, 11 1,, 3., - helm-

mis , turpîs aspectn , Il , 3o], 7.

d

Page 287: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

54

Loge ou ( 1° tono) , quomodo,I, 25, 2; I, 29, a, en»?Lege ou (3° toua), odisse; Il, 5 ,8, etc.-.- Erubcscere aliqua re, Il84, 2. Vide infra S itou-ou.

Ou-lmu (cc-43 ), quomodo, I, 49 ,9; Il, 115,9,etc.

Ou - I1’o (tv-1,126 ) pour pou-k’o(94,120), non potest, Il , 2o , 1.

Ou-tmî (ct-1,552 ) , quanam in reconsialit , silum est r ubi est! I ,go, I ; II, 82, 5,et 134,9. etc.

0a (4,851 ), vulgo «qui: lurbida. -Vilis , contemptu clignas , I , 91 ,5. - Loge oua , humilia, non al-tus , I , 54 , 6. 1

Ou-lchi (œ-4,858), stagna , I , 4, 9,et 11 , 5. Malc vertit bas litterasBasihus , sub N° 3,769 , lin. 4.

P.

l’an-M10 (5,622-7,539) , murus pin-- ait: terra structus. Il , 118, 7.

K’ang-hi legit Fan-talla.

i Pan-podaire ( 12,199-6,485-8,284) ,semi canna, I, 19 , 8. Nota. Tem-pora ( les lampa) dicunlur pan(K ’ang-hi). , l

P110 (249) , vulgo conservons, i. c.non amittere (l, 24, 8, pan-t’i-lloue). -I’alientcr ferre, bt-nlgnctolerare aliqucm , l, 24, 8 (pao-t’ianhia).

I’ao (3,283), vulgo completli;

Poo-kourm (oz-11,727) , custodireurbis portas, Il, 7o, .

Pao (5 -8), vu! o nævus ncquam.- ngprimef, crudeliter trac-

. tore, Il, 45, 6. - Pertubarc , I ,491 6-Le e po, in sole assiccare, l, 9 , 7,et I , 89, 5. - Aliqucm in neccollocnre, Il, 49, 4.

Poî(281) vulgo duplcæ-llepugnareadversàri alicui , dificcrc ab Ali,-que, l, 99, 2.

Poi-ll’iouan (4,240-4,515) , poculumvimiue 101mm , Il, 78,1.

M En c1 ANA

p P’sï-jan (4,889-5,466), instar pluviæabundantis, inslar torrentis, Il ,6, 7, etIgI, 126, 5.

Psi-tss (st-5,268) , paludes, stagna,1, 117, 6.

Pan-tchao (4,063-4,o46) , palatium ,Il, 70, 7. Vers. tart.: regnum.

P’couclw ( 3,425-583), rigidus Iri-buti exaclor; alii vertunt : vit ra-ps: et Iucro inhians, Il , 109, 8.

Pi-pe (2,468-2,419), seriez volu-mina, muuera , 11, 114, 7. -

Pi (2,728), vulgo mame est -Carlo præfinîre aliquid , Il ,24 , 6.

Pi (4,774), conferre,comparare, 1,99, 9. Loge p’i(1° toua), colligere,conga-gare, Il, 68, 7 ; cfl I, 101 ,2. - Adjungere, l, 105,5. -Leg0pi (3° zona) , pervenire , I, 31, 5,et 27, 3. - Causâ,gratiâ, I, 7, 8.

Pi-boa (œc952), mari, I , 75, 2.

Pi (9,723), usurpatur pro (3,281) ,spargerc, Il , , 1.

Pi-tso ( 015,268 ) , percipere bonell-cia, Il, 1, 7.

Pi (10,952), uswatmpro p’i (485)pravus; provilati in ulgere , I,-88,7.-Usurpatur pro p’i(11,733):Extcndere , ampliare , , 16, .-- Excolere terram, Il , 109 , 8;agrum dumîs pu r0 , herbasMer-iles exstirpare , l , 3, 5 ; Il,14, 4.--Bemovere a se homines in.via transmutes , Il , 22 , 2. -Idem est ac p’i (10,270) :

Pi -jo ( ava-8,8173 ) , veluti , quemad-modum, I , 133, 2. -

Idem est ac pi (11,158) , fugue, I,114,;;122,2,etc. -

[Pian-pi ( 224 - 2,031), familiaris1101:1: præfectus qui princip1s gra-tiam aucupavit, I,- 16, 1.

Pian-flac (9,774-2,203), angustus ,l, 91 , 7.

IP’in-lso (12,229-12,259 ), superci-lia cl nares, præ mœrore , 00Wtramera, l , 122, 3.

Page 288: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PHRASEOLOGIA-

Ping-i (7,121-1,808), cœlilus inditaamura, II, 8 . 8.

Po-po-oul ( 438a-5,608 ), molestumin modum , importune ,11, 72, 7.

P071111 (838 -5,466) , instàr viriqui colorcm vultos non obtinet.(Kllong-hi), Il, 77, 5.

l’a-i (1,012-2,5 ), duos homineslatrunculis lu ere, Il, 35 , 8. Vid.lib. Il , Gap. Il, not. 150.

l’a-Ian (4 983 su endo, I , 8.JI- Ahhndzàtcrrgcreacere z 911 ,85 , 5.

[Po-in (6,010-5,885), pretiosns lapis, nondum claboratus, 1, 34 , 6.P’ojan (8,807-5,466) , vultu irato ,

, 3 9 ’Pou-Mn" (10,8 ,658) legati so-

cius e? 211Mo??? , 73 ,Pou-siang (106,5?) , auxiliari , ad-

iuvare, I , 45, .Panda-Io (87484,460), cupiditali-

bus indulgcro , I, 57, 1.

Sa

San-lmng (6612) , omnium magis-tratuum priions, Il. 133, 1.

Son-(aï ( 6,1 12 ) , ai tres familiæ ,scilicet Ria (1,780),Cl111ng (1,187),et Tchéou (1,299), l, 90, 6.

San-ting (li-13,185), roi tria fercula,i. e. pixels, ouilla , et csro sicca,I, 42 , 3.

son; (1,351), 3. 1m10, occidere, l, 3,7; erire, Il, 3 , 6. - Perdere,am1ttere, I, 71 7; I11 741 91 et

1 , 9.L-Legerâng, exsequiæ ,1,21 , 8. - Tcmpus per quod lu-gubria. geruntnr , Il , 137 , 7.

Si (8,806) , color, I, 16 , 1. - Orishabitus, I, 83, 2 et 20 , 7. - Cor-poris habitus, I, 128, 7. - Volup-taa. Il, 41, 6. - chiua, Il ,41,2. -- Sensus (les sans) , Il, 137, 6.

Sang-clic (5,660-4,753 ), victimamacunda..l, 107 , 6.

55

Sang (6,155), vulgo nasci.-Colerc,v. g. arborem , l, 93 , 9.

Sang-ho (lb-4,972), vivcre, Il, 130,6.

Sang-u (av-8,806), apparue, mn-nisfeslari in corporis habitu, Il ,118 ç 7;

Si (2,846), crescere, Il, 87, 8.Si-lclu (3,895-8,284), ondins tanins

(avant-hier), Il, 18, 9.Sion (580) vulgo ante prias. -

Antehabere, anteponeie, Il, 107,1. -- Anteccllere, I, 99, 1. -Prier occupa aliquem (je préviens,je pi. les minières avances) , l ,11 , 3.- c cation (3’ fana), ali-quem prœce ere , l , 101 , 3.

Sion-Hun 214,150 ) , prisci princi«pes, I , , 7.

Sion-sang (216,115 ), magister, Il ,18, 8 , etc.

Sion-m: (222,430 ) , præceptor, ma!gister, II, 7 , 6.

Slang (6 5 ) vulgo simul mutuoinviccrh.9z-’Alium il: alio ilill’errc:Il, 84, 7 (subauditur I1’iu 1,084).Cf. I, 101,1.-Lege timings nono),adjuvare aliqucm , Il , 5 , 8. Cf.5o, 1, etc.

Simg-iu,(œ-8 02 un: 111111111 l,45, 3, et 11173.23. ’ ’

Siangsk’iu (œ-1,084) , 111312111, Il,21 , 4. -- Discrepsre, dill’erre ,Il, 24 , 3.

Siam; (10,352), imitari alicujus reielfig1em, I, 7, 4.

Siaoy’in (2,203), vul 0, homo (mais,g unus o loba. -- ir sapiens, mu.

nere ve oflicio menus, Il , 28,4.Sion-Mung (oz-865) , ventis lugubril

quæ quinëue mensibus geritur ,Il , 141 , .

S iao (5,002), decrescere, i. e. petite,Il, 89, 1.--Expellere, removerc,I, 1 17, 3.

Sima-ou (8,19 -2,925) , embesco ,me Eudet( bang-hi), I, 59. 9, et

l ..1 41 31(i1-

Page 289: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

l36 lsa (255) vulgo fideli: me". ndhi-ben. --’Usurpatur pu; chin 0M),aliquid extendere ut 2rectum fiat,Il, 95, 4.

S (9,245-4,059) , planta: et u-om, l , 7, I.

Sing (a 7 3) vulgo miam. - Na-ma du; aliquid, u, x28, a, et155, 4.

Sing-chin (5,900-xo.987),aidera, Il,x, .

Siouan-u’a (1 1 ,1 19 bù-5,64o), eligere,

l, 91, 5.Siu 2,506), vulgo ordo. - Nomeu

se clac, regnante dynastia In(4,750), I, 90, 5.

Siu-riu (2,68940), tranquille, lente,Il, 137, 9.

Sa 3 au vulgo id quad. - LocuuIl,’43,)â, aux ’Sa (6,054), inducere, impellere, Il,

l4, a. n hoc loco , phrasis u im-pellm imam ad davarandum ho-mine: n signifient (GG) : terra;vel territorii causé, occidere ho-mines.-- Lefc lin, teusionis stem termi-nus, l, 139, 6.

So-yaou 666,171) , aliquid aequi ,agerc juta aliquid, l , n, x.

So-t’ao (7,788--,9ol), torquere, tor-queudo con 0ere, fanes, l, 88, 5.

Sou (5 69) vulgo immun" ali-qual.’-7- Ail» (talent) , Il, 8; , 8.Lege ne, arctua , angustura, -I ,4 î 9-

Sou (6,264 ) , temporia intervalledistans, I, 46, 3. -Alienus alicui,

Il, la: , 6. -Sou-né (au-12,310) , crassier oryza’,

, 66 , .Sou ( ,786) , vulgo rimplcœ, parus.v - acue , i. e. immerenter, abs-

que merito, Il, 134, a.Sali-jan (5,684-5,466) , leniler, Il,

128, 7.Soung-yo (9,963-5,804) , litigari et

accoure; vel [item nondum di-remplnm agate, Il , 50 , 3. Vid.ibid. nul. nô.

MENCIANA

Swing-na (Imam-4,677) , comitaridefunctos , Il, 25 , i.-Vide ibid.Ml. 55.

Su (64) , vul m, servira. - Ali-uem bene clic allicere , l, 24 ,. Aliquid agcre, ll , 69, a.

Sso-lclw (Ion-8,224) , qui nondum ,U et qui jam , manu: chieront , 1,

I7, 6.534160), jubere, I, 74, 5. - Mit-

tere , l , 91 , 3. -- Alicujus openuti, I, 5 , 5; Il, 124, 4er Il. 59,5.-Sî, I, 89, 9 et 91, 4.

Su-ling (ma-114), ’ussa, mandata ex-lequi, I, 16, . Apud Khan -hi ,liners: "ding signifient : amu-lus, mirliflor.

Sac-l’eau (1,129.2u48) remm capi-talium prætor, Il , (08, 8.

Soc-ma (cc-12,469), equitaton præ-fectua, Il , 57, 3.

Sse-tch’ing (œ-x,615), urbi; præfec-tu: , Il , 57, 5.

Sse-lou (un, 5) , minister qui 76vquia ne o cioruln observatiouiinvi l abat (Vide Basilii diction.nib fluera [un (3:1), l, 93, 5.

Su-tclu’(l 511-5 718) quatuormem-bru , i. à. corpus, ’11, 55, 7.

Src-t’ii(œ-u,65I), quatuor membra,i. e. corpus , Il, 5, 7.

Su (1,759), vulgo filigrana. Vir, I,in , 5.-- Miniater, Il , 8 , l. --Miles , l, 15 , 6. - Justitiæ præ-les, Il , 135 , 5.-Carcerin cultes,lI , 1 18, 8.

Sam-ne (ln-2,450) , commua justifiapunies, I, 3l, 7 et 76, 5.

Su a -83 vnl cogitas. -- Par-tiiuîi mil,iliariët: 11, 4s, I.-Cor,

animua (juta C), l , 56, r.Ssc-rîu (3,814.12,18 ), brave tem-

poris punctum , l , 82, 6Sus-(chu 4,6778,:64), "le majores;

ad ver un: : qui mortul mut, l ,7, a.

Su-wang (œ- 8), mari, petite; mon,exitium , l, 5, 8, ct Io, 9.

Page 290: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

pamsnowcu. 37Su (7,116), vulgo rîvatuc. - Sia-gulariter amare a ’quem, ll,35,9.

5min (7 853- 850 I 100 8. ---Vid. Lili. l , amok. 1:01. 1’18.

’T.

Ta-fou (1,7 74,800), vulgo prima-rzus pro; «tu. - Primarü præ-fecti digaitas , Il, 49, 3.

Ta-Iwu (na-3,755) , magna res, i. a.exsequiæ , l, 85, 8.

Ta-lio (no-6,217), compendium , epi-

tome , l , 92 , . iTa-ua (na-64), exsequiæ, I , 87, a.Ta-tch’in (:5 1 Il 61 8. VideLib. 1 , 0.3791”, s.’v1,’not. .5.

Ta-uiang 111.963 , plairas ligni Tabor.Juxta et oël , Ta-lsiang estnomen viri, Il , 98, 7.

Ta-t’i (st-12,651) , magna membra ,i. e. mens, cor. Il, 95 , 7.

Ta (11,118), pervadere Il, 116, a.-mpere, salire, l, 60, 9. - ln-

clarescere, i. e. conspicua (Il i-tate oraari, Il, 123, 4.-- di-tum habere ad aliquem , Il , 63 ,a. -- Pers icere , intellîgcre , Il,1:7, 1. - nîversim , generaliter,

, 68, 8. - Promovere ( fairefairedu progrès), Il, 138, 8.

Taî(1u), vulgo une aération. -Locum alterius supp ere, Il, 63,8.

T’ai-na (1,799-n,43o),supremus mu-sicæ prœses, l, 28, 9.

T’ai-’10 (15787-3750), in pigritia et

otio torpere, ,57. 1.Taî (4,695) vulgo pariculum. - Par-

ticula initialis , l , 16, 8.T’ai-1’11 (æ-7,829),fortassis, Il, 37, 4.

T’ai (8,683) , vulgo bau dilua,ikfllh - Præfectus inferior , Il ,

7: , a. .Tan-tan(3,865-œ), quotidie, I, 88, 4.Tafi-tchwu (na-3,928), dia et noctu,

Q p aTan-65 (9 70" 68 brachiis nu-- (11.11,1, 64.13,7 L

Tang (6,138), vu a tu. -Cen-seri, haberî, l , a , 1.-- Se con-formare ad , Il, 113, 3. - Basin-tere , I, 25, a. -Congruere, con-venire, Il, 7o, 5. -- Quando, l ,7o, 6.

Tang-lou-ho (na-1 852-166) gallice :qui; «in! quslroméda y’a-MI 5’ Il,

A a4, .Vide ibid. notam 46.Tang-lau (111413691 ), supremam

præfecturam obtmere, Il, 43, 1.fing-tang (9,10641), magana et ex-

celsus, I, 98, 4Tao-hiauan (fifi-3,148) , qui inverso

corpOre suspensua est , , 46, 7.Tao-ma (4,536-4,085) , nomen libri

historici, regni Tc’ou (4,37? an-nales continentis. Apud ang-hî , sub littera 11m (4,085 ), T’ao-

ma signifient modo nomen viri,modo nomen bestiæ, Il, 28, 1.

Tao (1 1, 1 17), vulgo via , ratio. -Virotutum ermen homini nuceatîcœlitus 1nditum, l, 9 , a. - Re-ferre, narrare, (ut apu receatioresscriptorea), I, 10 , 5, et 93, 8. --Discerere de aliqua re, l, 84, 8.

Tao-[ou (na-10,691), via, iter, 1 , 19 ,

Tch’a-leng (2593-7445), discrimen,difi’erentia, , 101, 4.

Tcha-tchaang (8.8894 61) plagal!et validas, Il, 70 , ,

Tcha’î-lnng (1o,38:1-5,748), lupus, Il,

15 , 5.Tclum -fbu (5-1.800),l10mo, l, 80,1.

- fumai! qui nubilem ætatemnuisit. l, 106, 1.

Tch’ang (1,362) , nota ræteriti tem-poris, I, 86, 4, et 7, 1.

Tch’ung-clli (ut-10,026 ) , experiri,tenure aliquid , I, 18, a. )

Tch’ang-ua (1,6794 ,430),hortnlanus,

Il , 94, 9.Tch’ang-tch’ang (2,439), assidue, Il,

45 , .leang (3,417) , alicui rei prune s

l , 96 , 5.

Page 291: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

38 iTdn’an -mwu (6,2373,890),lpullnla-re, a undanter crescere, , 96, 3.

Tcln’ang(11,629), corpore oclsus, Il,100, 5. -- Grandir, vegetus, Il,7o, 6. -Lege tchdng provectîerætas, Il, 8o, 6. -- Senior, lI, 81.. -- Seniomm revereri, Il, 11 ,

get 81, 1. -- Adaugere, Il, 111 ,5. -Grandesccre, Il, 125, 9. --Planta incrementum, I, 51, 2.

Tchang-icau (sa-2,059) . filins natumajor, l, 7, 7.

Tchang-chang œ- ). duces, sa crio-res, 1,8, 4,51: l7, 38, 1. p

Tchao (4,046), mane , tempua matu-tinum, I, 66, 3. - Lege tch’ao, 2èmbditum invisere regem, I , 66 ,2.-- Ad 11111111 aulam regulum ,clientelaris oflicii causâ,advocare,i. e. eum suhjîcere, I, 16, 5. Cf. I,44. 8, et 54 3.

Tth’ao-î (œ-,9681) , aulica vestis, Il,59 , 7.

Tch’ao-Ilin (m9892), imperateremoflicii causâ invisere. Visitatio dic-ta (d’un fiebat in ver-e , kin vere ,in autumno. Il, 5o. 3

Tchao-mou (ac-3,976), mana et. ves-pare, I, 73, 8.

Tch’aoô-gng (na-2,584), aula, palatium,

9 î ”Tdt’e (2,720), genus tributi, l, 89 ,4.

-- Hocce tributum exigera, ibid.Æqualiter dividere, ibid. Vid. net.61. -- Mil vertunt : pervaderc ull-dequaque, quia, inquit interpres(apud K ’ang-hi), hoc tributi gents,

-- que dechaa frugum pars engeba-a tnr , en: undi uc pervadens i. e.

universalit re a, vel lex.-Evel-lare, I, 56, 7. - Auferrc, tollem,v. g. relique fercula, Il -, 17, 5.

le’m 2,560), damas in orbe, I, 58,t 4. - ahana mercateris in fore ,

I ,57, 7. -- Exigere pretîum r0tabernæ locatiene, I, 57, q.- 0-mus villici cul accedit armiuncula,il a 93 s l a

Tchen (3,835) , vexillum aericum. [humai coloris et absque orm-

tu, Il , 75, a.

111111011111

Tch’cn-ciao (10,117-7.415), usent.-torieqridare, l, 115, 4.

Teint-M10 (12519-7583) , oryncrassier aquù decocta, I, 86. 4.

Tcheou (1,187), opitulari, Il , 118,5.

Tchcountao œ-11 11 via magna pu-

blica , Il, 75:9. 7), ,Tch’eou-maou ( .886-8,013) , cette

alligare, I, 5g. 7.Tch’eou 11, 335) , vulgo tamis, fa-

ciada ormù.-- Similu, aquilin, l,

, .Tclu’ (47), vulgo mm ganùivi. --

lilas, I, 112, 9. Ire, I, 41, 5,etc.

Tell; (78!) , vulgo moderari, gabar-MM. -- Menu corripere, I, 8, 4.

Tchi (2,740), v minutas-413111-patur pre tchi 10,066), historia ,qemoriales libri, I, 86, 8, et 103,

T ahi-su (nu-1, 759), vir recti tenu! , l,

1 .Tchi(3,345),vulgo digitul(lib.Il,93,4). - Summu-ium; alii interpre-tantur : soupas, Il, 104, 2.

TGM (4, 01), vulgo gubeman. -Inresta ium ponere, I, 19, 3. -Lege (ahi (3- toua),opti1ne admini-strari, II,11, 9, et 117, 5.--Rem-publicam placida pace florere, Il,59 , 5. Optime arari , cultun ai-tere,ll, 108, 8.

Teint-fla (go-121), colliger: sarclas; ,I , 99, .

Tchi (6,5 4) vulgo mua mon»:effimî-ÎSolùm , l , 4,6 et 20 ,70

Tchi (6,801) vulgo même. Lege tchi(3° toue) prudentia , Il, 116 , 2,et 126,9.

Tchi- cou 8 154-11 a3 ) illi qui lit-terays daguant. L’image, 1.1.; , tabel-larlum equo vectum , littera yam

- une tabellarinm peditem signifi-cant (K bug-hi), , 46, 6.

Tala (8,13m , vulgo ale. - Lege dl”.solùm ( bang-hi), Il, 99, 9.

Page 292: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PRASEOWGIA.

T chi (8,677), vulgo un, parvenirs.-- Ahjicere; depouere ollicium ,præfecturam, I, 78, 4, et 72,9.

T obi-H113 (ac-3,761) , maximum re-verentiam exhibcre alicai , Il,122, 6.

T ahi (10,492) , usurpatur pre ahi(10,512), muaus quad , in primavisitationc , principi efi’ertur , Il,73, 4. Cf. l, 106, 9. Vid. lib. I,Cap. V1, notant 63.

Tchiwliioue (13,248-4,868 bis) , denti-bus discindere ali nid, Il, 141, 7.

Tchi (7,194) , puer, , 39, 9.Tch’i-luu ( 10,537 - 2,059) , puer

recens natus, I, 1er, .TcII’i-tch’i (11,144), lente,II, 61, 3.

Tchin (3,358) , vulgo «voilure. -Accîperc, colligera, Il, 61, 3.

Tch’in-tsi (6, 279-6,3o7) , ærumnæ ,adversæ res , Il, 126 ,9.

Tch’in (8,652), vulgo rubditus. -Subditum facere aliquem, Il ,122, 8. --Exercilûs (lux, l, 15, 6.

Tch’ing-tchang (3,176-7,367) , ver-tutis absolutum opus perficcre,,Il, 151 , 5.

Tch’ing-ki (3,257 - 8,060), conti-nuare aliquid bau-ormaie accep-tum , Il, 52, 2.

T ch’in ( 21e ), prædicare, lauda-re, f, 64, 8. -- Legs tch’ing (30toue) gallice: être proportionne à,l 1 74s 7-

Tch’ing-ho (sa-10,424 , maman fe-nori accipere, I, 9, 9.

TcIIoJcho (5,309-æ) , pingucm etnitidum esse, l, 3, 3. -- (Mons)signât et arboribua audatus, Il ,

, 1.Tch’o-tch’ojm ( 7,914-æ-5,466 ), li-

bere, commode, l, 7 , .Tch’ou-I’i , ( 2,803»2,916 ) , pante 1

timerc , , 59 , 6. :Tchou ( 9,056 ), innlligem,:. Il n

121, 8.lebu-hoou(1o,173-217), vulgo ai ro-

gulï.- Reguli dignitas, Il, 49, 2.

59Td1ouî-t’oung (487,852 ), flouerie

rerum præclarc gestarum æredi-tatem tradere, I, 39, 8.

Tch’aung-Iouï (577-1 2. 257), gallicc :

mettre en mame calhdgorw doua:chum qui paraissent de la mêmeespèce , Il, 68 , 9. Vide ibid. no-tam 57.

Tchoung-u (114,673) , ebstruere,comprimere, eutinguere, I, 119.

Tclloung-kouo(26-1,539), vulgo si-non» imperium. -- Re l me-dium, l, 78, 8.- Imperi: sinensismedium, l, 96, 4..

Tchoungvsso (cc-1:5 ) Iecuudi or-dinis littoratusjlî Je: , 9.

Tchoung-ls’a (ac-4,597). a mediissecundi, i. e, qui tertium locumoblinent, Il, 64, 7.

Tchao (35), vulgo dominus. --.Di-versari apud aliquem, Il , 56 , 4.- Præcipuum , primum locumobtinere, l, 67, 5.

Tchou (9,361) , 2° tono , rivatus vi-veyi. e. procul a pub ’ is mane-ribus , Il, 61, 5.

Tch’ou-tuu (9,361-2,059) , innuptapaella , Il, 1 10 , 3.

Tchun-lchunjan ( 10,119-œ-5,466 ),adv. rem repetitis verhis inculcan-de , Il , 48, 7.

Ta (2,719) , vu ra vinas. - Bene-Iicia in aliquem conferre,.l, 97, 6.

Tong (7,445), Vulgo gradus. - Re-rum gravitatcm pondenre, v. g.dnoram virorum virtutem exami-uarc, ac quasi trutinari , I, 54 , 9.

Tl 2 50 vulgo fundw. - Per- 251,-n’irez ’ll , 20 , 6. -Ilsorpaturpro tchi (6,844) , molli-1s lapa , -

la. 759 9t lTianvhing (620-758) paniqua: loges ,

1 1 - lTian-13’411 (as-7,634), statutorum li-ber, Il, 112, 4.

Page 293: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

4o

Tianjan (1,?5-5466), tympanononante, l, , 4.

T’îan (1 9-) vulgo cælum. - Cœ-li relief Éx’, l , 24, 8.

Tian-Ma (ac-8) vulgo imperium.-Sæculum, mundun , I, 75, 5. -Mordu, ut in hoc planai gallican,la chou du monda la plu: facile, Il,89. 5.

T’ian-lou (na-7 05:1),ati ndia a Cœlocolline, 11:66, 5. in

Tian-min (œ- .822) , Cœli populus,Il , 127 ,4. Vid. ibid. notam 63.

Tian-ming (na-1,200) . vulgo Cadimandalum. - Impcrium cœlitundatum, Il , 8, 1. - Aliquotieslitteræ l’ian-ming signifient : rec-te agendi facultas nabis nucenü-bus a Cœlo indlta (C).

Tian-tchwu (6,170.6nSS) , campi ,Il, 130, 4.

Tian-fi: (1: 255. 859) aliquidaubverterc,’ll, 5g: 3. ,

Tian-tolu) 15, 245.2,663) , lapilloa ,emmas , elabonre et ucalpere,a 349 6’

Tian-li (4,273-5,936), musicus con-centus quem singuli soni harmo-nice conjuncli e ciunt, Il, 61, 9.

ngjou (13,185-8,399), cal-o cocha,a l 1 9-

Tci-to (4,883), negligenter , remisse,, 3, .

T ’ou (1,549), vulgo terra. - Coùex

albus radicis fi); uboris mari,l, 56, 7.

Ton (2,521), vulgo motiri (I, 15,4).-- L e to, confidente, perpen-dere, , 15, 5.1Vola. lu hoc loco,par eram verti matira illud, dumse ’ endum eut : perpendo illud.

I To a solus Il 1 9. - Dis-. câéulîîîhll , a, , ,- Vacue ,

i. e. incrmi manu , Il).tu pugna.Tou-kiang (na-4,100), peditum poux.Ton-Hun (1 nib-1,150), imperium

palatü princeps, Il, 42, 8.T’oung-(ch’an ( I ,14o-4,o46 ), omnen

aulæ minium , I, 78, 5.

MENCIANA

Toma-kilt (4,108-a,136), vicia. do-mus, Il, 100, 3.

rang-(un ( 73372-24359 ) , puer,I, 1 1 1, 5.

Ttaï (1,552) , peines nüquem esse ,aliquo pendere, l, 92, 8.

Ttaië’weî (1,552459) , locum , velIedem quamlibet accapare , Il,82, 6. -- Munerl publico præfici ,Il, 109, 7. Cf: I, 56, 4. -Regiudignitate potiri , I , 88, 8.

T’ai (3,1126 ). - Facultaz cœlitusindita, Il, 84 , 1. -- Vir Ingenîuprædituu, Il, 1 10, 6.

T’saî (10,415), vulgo divitîœ, opes.

- Innata facultas , Il , 158, 8.Tsaî (10,888), mais, Il, 46 , 4. -

Servire alicui , Il , 48 , a. - In-cîpere, Il, 56, 35.- Littera auxi-liaria , Il , 1 1 , 1. - lmponerealiquid in, Il, 110, 4.

T’taï ( 11,366 ) , gratus , venusçus .

I , 16, 1.T’saï-sin-lcll iywu (œ-9,245-41-3,049) ,

leviulculn ægritudo, l, 67, 1.T ’mn (6,159), alicubi natus , 011m,

I, 98, 9. - Il, 58, a. -- Populi resfamiliaris, I, 18, 3 (Killing-hi).

T s’ang-lin (2784,575), barrel, I ,38,3 , et 94, 1. Cf.I , 4o, 7.

Tl’ao-Itîaï (8,2368837), herba, Il,

:0, 4 , et 7 , .T sa (792) vulgo (une. - Forma i. e.

recta ratio, quœ bominum ageudirationil regain est , Il, 84 , 9. -Exemplar, Il, 48 , 1. - lmitlri ,mferre aliquem , I, 98, 4.

T so-tso(2,081 au), indeleue, diligen-tiuilne, Il , 131, 7. -- Indefesnmdiligentiam adhibere, Il, 139, 4.

T «in (2,9404 1,857), miserai , Il,, a.

Tic-n iang (4,264-963) , faber ligna-riua, 1,109, 6.

Toc-chin, (5,161-6,147), multo Ina-gin augeri, l, 44, 8, et Il, 107, 9.

TscISS,989) , idem ac un? (5,395),c alunas, Il, 8, 7.

Page 294: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PHRASEOLOOIA.

T ne (10,407) , vulgo reprehsmlore.-Ve1-bisexponere SI), Il, 4, s.-Ofllcium , muons, , 73, 4.

Tu (10,459), vulgo (aira, homicida.- Nocere, oll’eudere, Iædere, I,33,8, etôo, 6. Cf. 11,4, 7, et132, 4.

Ts’o (1o, ),vulgo verlan-Albin;compe [ne aliquem, I, 70, 8.

T t’a-m1113 (na-1,200) , sermones, I,5:, a , et 63, 6.

Ts’ejupg (av-12,298) , humilem etobsequîosum esse. Ad verbum :nouure et cedere, l, 60, 3.

Tu (11,136) , reprehendere, corri-pere, Il, 18, 1. lulhoc sensu, auusurpatur pro (10,213). Lege ahi(ut lerum ne), solummodo , Il,95, - ire aliquem,I,a7. 5.

Tsa-ki (11,535-1,629), species ligo-nis ., l, 45 , 6.

mus-i («on-6,544). mangera. n.

1 19, .T861! (2 059) vulgo filins. - Filiali-

ter, (un; 11111 , 1 , a , .. - Ali-quem tanquun filium hectare, I ,45, 9. - Nomen diguitntis, Il,6:, 7. - Tu, I, 99, 9 , etc.

T tau-li (œ-a,6s3), populus (13),",5 , a.

T si-md (1,046459) , vulgo ad digni-tatem regiam pmmirs.--Locum,lede occupere, I, 87, 5.

T 1’i-u’1’ (3,18343), tristîs mimi mo-

tus, l, 13, a.T si (6,307) , vu] "101-61a, velum.

Odisse, l, 17, .--Irntus, minas,

I, 25, a. .T :i-p’ing (as-6,31 a), ægriludo, I,n,6.

Tsi-l’aung ’m-6,337), morbus et do-101, 11, 93, 4.

Tsi (10,838), smicîtîam luire curaaliquo , eum amict: excipere , Il ,67,2, et 69 ,7.

Tci-ta-tch’ing (1o -1 - -3,l 6vide ta-cch’1ng,’llîs1’,’ 7 h

Ts’i (13,239) , vulgo ornars.-- Con-ferre, commute (ce) , Il , 99, 7.-Æqunlis, Il, 85 , . -Lege tu:

4 1

scutum babel lifter: 130.110,97 1) :min-tchi-fi) ( a: 6,24]a41-4,034) ,ventis, e vili tell, in crins comme,l, 86, 4. - Usurpatur pro talla!(13,241) , venersbuudus , Il , 48.2.- Sensuum obleotamentîs ub-slinere , l , 80. 6.-au-tkiaî 3,178),cor poum mandate (H,J), l,3o,7.

Tsicm (10,487) , vulgo ignobîlù , vi-lù.- Radis, imperitus, I , 104, 8 ;Il, 94, . - Nobilitatem enferreslîcui, Il, 97, 3. - Aliquem, incontemptum adducere, l , 60 , 6.

T sien (10,708), vulgo pedibus lem.T siamhing (av-2,657) . juste inter-, pretem C . implere corpus , i. e.

naturam suam alu-mire, Il, 137.6. Vid. ibid. notam 171.

Tsiang (963), feretrorum opnifex , I,

61, . ’Tsiang (a 196) vulgo nota Mari(1, 66,3; 11’, .7, 7). - 4.11.113

(B), I, 85, 5.-Accipere , sumere(ut apud recentiores linguæ si-nicæ scriptores), I, ne, 8. -Adjuvare, Il . 8, 1. - Oll’erre, Il ,7a , 5, et 137, 4.- Oportet, ne-cesse est, I, 91 , 7.

Tsiang-weî (na-5, ), gallice : ilfàutqu’il y au. . . uxta A . litteræbing-1113i idem senau: ac pi-ycou(2,728«4,028), l, 91, 7.

T sùng-tchoung-muï(æ-7,81 54,665 ),usque ad finem anni, I, 89. a.Hic tsinng significat perverti.ra (E).

Ts’iang-tsc (3,180-1o,459), lædere etdamne silicate , ll, 78, 4.

T s’iang-wo (5,619-2,s46), domûa pa-rietea , Il , 37, a.

T filao-sauf (3,062-2,883) . man-oraconfici, l, 46, 3.

Ts’ia- ou ( 1,882-1,961 ), femînæ ,mu .eres, l, 106, 4.

Tsiœwen (7,531.3,783) , moderari etornera, Il, 19, a. Vid. Lib. Il,Gap. I, ml. 33-1.

Ts’io (9,262), vulgo dam. - Opé-ram ab aliquo mutuari, l, 89,4.

e

Page 295: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

42

71111-01011 ( 2,235440; ) , mentisapex (K bang-hi , Il, 99, .7. Multiinterpretes exp "cant 11 lin-lem. :doums paruuperior quæin npicemdesiuit et montis cacumini simil-lims est.

T1711 (9,887), vulgo 41175ch (I,102 ,

6 . -- ntimus, I, 2, 1. -Alicui accedere , adhærere, I, 72,2.-Ipsemet, Il , 92, 2.

T s’in-’cï (na-2,968) , amore prosequi

eliquem. -Tt’in-mo (tr-6,690), nmicissime,con-cordissime vivere, I, 92, 4.

Ts’in-tc’i æ-3,183), consanguinei et

aŒnes, , 65, 9, et Il, 135, 3,T fin-11’131 (me diligere parentes

Il, 11, 8, et 32,6, 2. .Tsing (36), vulgo putau1,Il, 42, 7.-T dag-li (as-1,557) , igri in novem

quadrata divisi, I, 91, 3.Vide ibid.n°12111 105.

Ts’ing (2 897) vulgo animi matu:a «tu: - IIei veritas (réalité):I , 26, 7.

ITsing ( 3,844), vexillum plumeisglobulis quinquecoloribus 111 sum-mo bastili pendentibus ornato ,Il, 75, 3.

Tub (5.597), vulgo oflîcinm , Il ,109, 9. -- Usurpatur pro trio,(11 ,882), "ioula ,11, 1o, 3.

Tiens-me (7,827-5,653) , 2b homi-nibus se distrabere , disjungere,u 1 7 o 32 -

T t’iu (10,600), vulgo festinare. --Le-go ts’iu (3’ tono), usurpatur pro«in (10,592), scopus (bu!) , I,107, 6.

Tsiun-kic (232-384), vir ingenio etvinule præstans, I, 57, .

T10 (1,008) , vulgo miles. Ici-no(3,8190), tandem , denique , Il ,7l 1 9-

T10-jan.(œ-5,466), subito, I, 9, 3.Tso-eul ( 1,572-8, 292), sedendo i. e.

facillime abaque hbore, I, 91, 7,et Il, 31, 5.

130-wa (2,389-1,124), vulgo a da-

MENCIANA

tri: et a sinisais, Il, 25, 5. - Bli-nistri ad regis lotus sedentes, I, 32,6. -- Discipuli , Il, 37, 2.

T cajun (10,780-5,466) , instar virianimo commoti, l, 43, 4

T10 (11,626), vulgo sculprnm.-- Di-. veniculis ulor. Miter Khang-lu’ :

meo nrbilrio obsequor, nec cumæquitate zut ritibus convenire sa-11150.11, 31, 1.

Tsou (874) , vulgo azfiuvarc. --- Exi-ere tributum hou, I, 58, 2. -id. ibid. not. 174. -- Solvere tri-

butum hou, i. e. agrum communiopen excolere , I, 91, 9.

Tt’au-In (2,681-9,o45) , diem obire ,Il ., 46, 5. Vide ibid. nohm 69.

Ts’ou (8,852), vulgo herba, grami-

M s I 1 79 1 g. -Ts’ou-hoaa (22-10, 54), oves et canes(Khang-hi), Il, 87, 6.

Tmuï (8,150), vulgo culpa. -- Cul-p2re , , , . - De alicuius cri-mine slatuere, Il. 4.4, 6. Quidamvermnt: aliquem tan 2m crimi-nis reum lractare, ac ebitu pœunaffloue.

Ts’un (2,0661) , vulgo maman. -Inesse , I , 88 , I3. - Oriri ,Il, 126, 9. -- Superstîtem esse .integra valeludine esse, Il , 127 ,7.

Ts’un - sin (la-2,727) , conservsre ,fovere ali uid in corde , Il, 32 .5. Vid. ibid. notem 124.

Tr’un-mmg (oc-78), sospitari au!perire , Il , 5 ,

T fun-to (2,738-2,521) , confidente,perpendere , I, 1 2 , 9.

Tan (3 757 ) . vulgo magnas. - Cu-nm ’iu rein impondore. oouferre

la 749 5-

W.

Waï(1,786), vulgo and. -I1npro-visus , inopinalus, Il, 119, 6.

Wan3( r8 res sans passant-hm(un; 135,1. 28, 5. .. Abus,

Page 296: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

PHRASEOLOGIA.

1’, 3a. a. - Petite. Il, 5, 5. --Non est, non existit,aben, ll,34,1.4Unu1ïatnr pro 11:11:30,741),obliviaci a infus, illnm negliagere,cura: non habcre, Il , 135, .

îVang-ji (2,678-600) , ingredi, Il ,

3 1.WanÂv-w (5,584bis-3,111) , regîs pa-laliuln, Mill, I, 114, 1.

an-Man (4,045-9,864), eminusaspicere, Il , 136 , 4.

Wang-wangjan (mm-5,466) , instar Iviri, obvenu volta, fugientinI, 65 , 5. Aliter E: instar viri ru-bentia. (Khang-Iu).

Wang (8,127) , vulgo un captanditfuis i m. - Deciperç, Il 144, I. - Retibus prædarî; ali-qnid anbripere , l, 80, a. -- Nonest , nemo est, Il, 68, a.

Wang-min (as-4,8n) , po lum ll-gueis involvcre, I , 1 , 6; 88,

W6 (5,653), vu o m. - Mazarin ,l. e. corpus, l, 84, 9. -- Hominet, l, 102, 8:11, , 3.--Do-1mm, manu: , Il, 1067, 5.

Woî-fb (571449034) , vestem toliteviliorem indue , v. . ne qui: mediluaient, Il, 57 , Î.

Woï (1,035), vulgo parieulmn, po-riculi: nimbera (l , 15 , 6.) --’Anxic et sollicite , Il , 127, I.

Wcï-ü (1,893-1,1 14) , horrei publicipræfectus , Il, 7o, 5.

Waï (1.316) , vulgo majnlu -Fermi inem incutue alicni, I,

65 , 6. .Wcî - mon (04,658 ) , humidifi-potcnüa, I, 106, 7.

Waï-uî (2,574411), alun et mignon ,

9 9 ’W41 5,595 ,vn me, aéro.-

Hnîmrc 9,11), Ë Il, .-Ali-gueux langui potin, I, 69, 9n-

çrpçndere, I, 110. 2.- dah 11.1 incumbere, Il, 131, 8.-- mce mulet), salage 111,11 ,127,. a. - Le? mï(5° (onc),aboulas causa, ,,95-31,1i-36,6;--4o,14,1;-n,.

43:

«am-Qui: I 7a 7.-ld-a211cc, l , 4.6, .,-Q,nam’vis, ücet,

Il, a, 5.- 11,11, 10, 3.-A,.ab pontverbum pas»), l, 17 , 8.- on daüvi, l, 72, . - S04.-msï (3,:11-115-æ), quantum ad,

, 73, 1."QI-ahi (1:24.230 ), nvi npiritum ,,

in parentali sacrificio, remuen-tue, Il , 82,4.

Wci-du’ (cc-2,406), instituere forum.Vers. tut. ainchoare forum , l ,79 a 91

Woï-chi(æ-1o,o3z), exponere, ex-plicare venus, Il , 108, 5. -

Woï-chi (au-12,310), victnm aibicompmre , I , 93 , 5. ,

Weï-chouï (ac-4,851) , haberi, cen-aeri aqun , Il, 131, 1.

Wd-fo (ca-4,034) , 11131111111111 venteux

gela-(1,11, n, 6.Weï-fau( 404,150), pecunîæ coa-

cervandæ atudeo , 1 ,89 , a.Woî-jin (a;- 3), humanitatem exer-

cera, in aîios beneficia enferre ., 89: ’-

Wd-Idan (oz-11,663) , paulo me: .

I , 103 ,5. )n’a-houe (na-1,539) , regnum gober-

nare, 1 , 88, 3. .Weî-li (æ- 75), ad Inn-nm incun-bere, li, 131 , 8.

Weï-nmg (4,41488): Yo": 9 "I 9 I8 l3114.4;129, 7; I, 18. a.

Wellsnng(w-I,35x), locum scruta,1 7 ’

Wai’éï-o (al-3,12), vulgo causa moi(l, 79, 1). - 11111111115 commoduconsolera, seîplum mine antre.(un 45mn), l , 118, 8; Il,131 , 9.

quhi 40-41 vulgo pro un becVu, 15 71 Pli-Mao («inuit

herbu) , ibidem. ’W411 alain ( 03,730) , publicarum

remm a miniatntioni "en: , l,79, 6. - Regnue, Il, 7, 8.

Woî - (chenu (as-6,656 ) , canarimultitudo, [,8 , a.Cf. lbidJlohln

95. ’e36

Page 297: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

44 )Waï-tou (tv-11,240) , urbem admi-nistrare, l, 7a, 3.

Wcî-yan (b9,937 ) , censeri sermo-nna , pro Iemenibus bnberi , Il ,151 , z. -- Alicnjua verba præten-dore, eisque inniti , I , 92, 9. Ali-ter A 1 verba alicujua magnifia:exponere. Mite: vert. tanniez :discere verba. - Si ’ficare(avoir une 1ig11ifica1ian), l , 144 ,a. -- Sic eüam apud Khan -hi :Pi-tchi-waî-yan-pi-yo (1 ,867-i1-œ-,957-1,987-55), litten p1 ligni-cat : malrimonio conjugue.

Woî- yoou ( a: "4,028 ), habere, I ,74 . 9.

Wei’(11,11o), vulgo obture, mirune. - vitare , elfugere , l , 54 ,9, et 57, 4. - Diacrepare , dif-erre, l. 88 , 8.

Won-sima (5, 7858,05 1 ) , aco picta:vestes, Il , 97 , 7.

Woujan (5,066-5,466 ) , non essenpud se pre vehementi animimoto, I, 105, 5.

W011 (5,454), non , minime, l, la ,6. - Noli, l, 6,4;1z,2;35, a;76 , 8. -- Rem nihili lacera, quasinon existeret, Il, 65, 5.

Won-fan (œ-5,826),dnpœwnolfimmg(tan: aira acception de personne) ,Il , 27, 5. G z nulla talione habitaregionis ( fang) vel generis ondeqnis ortus ait. ’

Won-foï ( 11141,05!) , vide, l , 62 ,8, et l, a7, 7.

Wowhwu ( æ-a,688 ) , progenie or-bari, l, 7, 4; Il, 19, 6 et7.

Won-i (cc-115) , non deaistcre , l ,1o, 6. Idem est ac mou-i (ac-2, 595),l, 39, l.

770qu (tv-5,864) , gallice : en main:d’un bar, il , 5, 6. Idem ac pou-

ji (95 .1 I) sa l-Won-je (an-8,875), noli agora aient ,1 5°! 9°

Wouy’ou (na-1,852), vide , l, 4, a.

Won-I140 (124,178) , l , 29 , 9. Vid.hibid. uotam, 119.

IEFCIANA

Won-heu (b5 755 Il n .Vid. 111.1. no’nm )s’6. ’ 7’ 7

Won-ming-tchi -td1i (au-1,14: - 41 -5,545), anonymus d) "tus, i. e.(J) quartun digîtus , l , 95 , 4.

Won-na ( æ»64), vulgo multi rai va-caro (1, 1o , 4). - Abaque ne-gotio, sine iflicultate, Il , 51, a.

Won-tao (an-11,117) , vulgo non est,non vigot racla nahua. -- Nonnnrnverunt, I, 1o, 5.

Y!

l’an (5,445) , non interrogationis,initia phrasia, l, 18, 5; in media,Il, 14,9; in fine,l, 48, 7.--Qub,l, 15 , 5, - Eumdem santon:

babet ne hou (45) vel in (5,839) ,peut adjectivum, Il, 155, 5.

l’an 95-) vu loqui. -- Hadi-tnrgî’coêit’are,lîî 57, 5; Il , 6 , 5

et 48, 1. - Id est , id signifient ,Il , 97, 5.

l’an-tu (av-10,437), germania minis-terium, l, 75 , 4. Vid. ibid. net.1 1o.

l’an-u (1a,a44-8,806 , orin habitua ,

I,88,a; 11,117, .deg (1 16), supra; res ondet litteræ

fou (n55) infra, , 18, 7111,127, 8.

Yang (5,476) , vulgo coulgan. -Pana oecnriI, l, 5o, 5.

Yangvynnghjan (4,959-æ-5,466) in-.sur illiua qui corïoriu torporempanhtim excutit, l, 45, 7.

Yang (12,551), vulgo unifia. -Loge yang (5° tono) enclore ,une , I, 9: , 6.

Yang (11,809), sol , l, 99. 7-l’an (9,854), vulgo 11110111? --: Ali-

uem in via sistere, illi 1ter Inter-cudere, l,57, a; Il! 14411157, 3.

Yen-(sa (1 3,4574 0,625) ,famem monexpfere, Il , 58, 9.

l’eau (1,095), micu:.- Amicitiam ,socictateln inirc, l, 92 5; ll, 64. 9.

Page 298: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

"111511010611. 45l’eau yeou ( 2,48941) , diligere inve-

ncn, l, 14, 7.l’eau-hon (5,04 2,875) , amome ,

advenæ rea,l , 119, 7.l’eau (5,725) , locus, 11,45 , 9. -Qui, qua, qnod, l, 112 , 5. -(lieur, l, 5, 1.

Ywujan (105,466) , lœte , allaiter ,Il, 45, 7.

l’eau (4,028),vulgo habcre.-Id quadqui» pouidet, l, 45, 5.- Ali idmagni putare, Il, 65 , 5.-- iti,gloriari aliqua 1e , l, 68, 9.14myeou 5° tono , adhuc , iterum, ,7. :1181 111. a: .4146.4;0: I 9 file.

Yann-fa (œ-4,054), lu bren: ves-tem genre , Il , 22, .

l’eau-foung (æ-2,191l), alicui princi-patum conferre , l, 110, 9.

l’eau-hie (oz-5,569 inniti loriaricliqua re, N, 6531,. 1 8

l’eau-bing ,658) , idem ne yaou-mai (æ-S, 95), chenue et nuiterIgere, Il, 59, 8.

l’eau-Lia (M,544-5,829) , promu: ,proficio ad , Il, 121, I.

l’eau-jang (æ-1o,298), cutigam , Il,109, 9.

l’eau-lin (as-9,864), videre, [,120, 9.l’eau-161315 (œ-5,o’52) , remunerari ,

Il, 109, 7.Ywu-louang (11.581) , inclareacere,

I, 115, 1.l’eau-houa (æ,11,112), peccare, l,

779 7- vl’eau-li (na-1,095) , urbanitatem ex-hibera, I, 22, 9.

Yann-min; (ac-1,120) , Id a Cœlopendet, II, 56, 9, et 57, 1.

l’eau-ne (ce-64) , impendere curam ,x a 5°) 9-

Yaou-sra (ca-1,129) , præfectns, I ,’57. 8141.5179. 9:11. Il.1 14, 7.

l’eau-na (ac-10,476), monos, donnmtribuere alicm , , 1 14, 9.

Ymu-tchi (as-782), modum servarc . l1,89, 1.

l’eau-Wh; (te-Io, 1267) , interrogue ,

Iciœitui, l, 74, . .Yeou-waï(æ-5,595), minium strenne

exerere in agendo , I , 68 , 2;859 si Il: "2 353494445 1 41;155, 2.

Yvon-men (na-8,570 ) , suaire, I ,120 , 8.

Yann-y11110139 95 ) dicero loqni

ll,11,2;;4,75: , ’Ywu-yoncï (as-10,572) , chuintera , re-

liptere l, 25, 8.nous... (4,899-5,466) , dennruln

nu ium Ipparentll, l, 9, 8.l’eau (5,788), vulgo velutj , --

Usurparur pro yeou (6,171), e, ex,1. 4s. 4 (n).

120146471), vulgo, a, sa, I, 44 ,7. -- Veluti , Il, 62, a. -- Adhuc,I, 82,.5.-- Sequi , Il, 75,3. i

Yaou-yaouçfan (mm-5,466), inuar viriInti. l, 64, a; Il, 60, 8.

Yann (11,108),.vulgo iter fanon. -Familiariter vernri cum cliqua,cum eo amicitia coniungi, Il .55, 6.

l’eau-[ou (15,05515,051), nervi, I,5 , 2.

Yo (7,752), fœdus inire cum clique,Il , 115, 7. -- Qnod in repue-cipuum est , rei 111mm: I, 48, 5,

Yo-t’ao ("ah-11,804) , ravi solli-citudine angor, Il, 4 , 1. Vidcibid. notem , 41.

Youan (575), caput, I, 104, a. al’ouan-uo (ra-1,7595), primi ordinie

lineratns , Il , 6 , 4.Yann-tsîauan (1,064-4,911), un: e

fonte ecamriens , Il , 26 , 4.Youan -youan (5,126411) , jugiter;" assidue, Il, 45, 6.l’ouan (11,129), vulgo ramona. --

E longinqua regione Idvectna, Il,56, 6.-- Loge yuan (5° toua) re-movere a se ,1, 12 , 8. -Aliquidspectare tanquam Ion ’nquurn .v. g. itineris opinion: , , 1 , 2.

Page 299: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

4 6

I’oun ( 2,856 ), vulgo houri -Gaudio allicere aliquem, Il, 22 ,2. -- Diligere aliquem , I, 75, 6.

l’au: (4,015) vulgo loquî.-ld est, idsignificat,l,25, 7:86, 9; Il, 29, 2.

Yona (10,572) , vulgo "malus. -- Aliquem bumi "encre , Il,68, 2.

Young (2, 158 , vulgo capon. - Oriahabitua , Il , 46, 1. - Aliquenlindulgente: babere, Il , 127 , 2.

Young - k’ouang (au-581) , rimulæ,foramina , v. g. portaruxu out l’e-

MENClÀNA PHRASBOLOGIA.

heurteront, Il , 150, 5. Vide ibi-dam notam.

Young (6,164) , pro i(115), post lit-litternrn au (1 1,625), I , 82, 5.

Young-Mu (6,474-6,505) , vulgo 11Lcum-W1- curansulcere, Il, 56,4.

Young-sua (12,426-12,521) , cibooconcoquere et paru-e, l, 95, 9.- Epulæ, convivium, Il, 114, 7.

l’un-ni (1 1,952-1 1,979), nous cœlen-

tis, ium E. Alii interpretnnturnubes et nous cœleetia, l , 56, 7.

O

Page 300: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

, ADDENDA

lb

MENCIANÀM PHRASEOLOGIAM.

Wh-A.-C.

’An-i (2,102471) , quies et laborisremua10,lI , 150 , 4.

Chang(2,208), vulgo addm. - An-tecel ere, Il, 149 , 5.

Clio-tri (6,994: 7,2 1 a), a! terras et fru-gum Spintus , Il, 146, 8.

0114.2. (201-5882), concubina adlotus ahcuius assistens, Il, 156,4.

Chi-tsion ( 12,510-797 ) , dupes, inmenu, ante aliquem app0s1tæ,ll,156,5

E.--F.

’B (21.205) , penaria laboure, Il ,1 , 1.

Fan (12,529), vulgo avec mon. --Lige fan (2- tono) comedere, Il ,l .

Fong-tchang (5,826-5), spatium de-ce1n pedibus amplun oocnpase ,

Il , 156, 5. ’F0 (2,7 ). Volga rama , un"! --heure. Il, 142, 5.-- Mita versiotartanes : vices rependera pren-

. du sa revancha ) . Quidam eguntfaon (5° 10110).

. F011 (10,415), Iulgo caquai harnaisparian. --Inniti aliqua se, Il ,1491 92

Il.

Han-111111 (3,875- ), m ariditasqua, deficien ’ ulmbribns, ori-tnr, Il, 146, 9.

Bison; (5,695.5,660), victime, Il ,

146, 9. .Hi-Iu’an (10446-10562), angustum

vestiginm quod vix 12mm homiuisplenum eapit, Il , 148, 9.

Hiang-youan (1 1,251-1,064 ) , vir.totius psgi optimus , boucatiui-mus. Littera yauan legitur 5° tono,attelle eadem est acyouan (2,592).Il , 159, 5.1

Hi’W’f’ (99658-42917)! age" ucun’dum [egos (a Cœlo constituas), Il,

155 , 9. .[lins-Pi (8,7054 1,006), excitari se.al1orum exemplis) et murgerei advirtutem), Il , 145, 5.

Hioung-ti (576-2,625) , vulgo fraternatu majoral frater nain minon-Soror natu major et sont natuminer, Il , 56, 7.

Nazi (1,515), vulgo rouer-li. - De-llectere (0mn nuira) arecta via,

11, 155 , 7. uHun-hm (5,89141), tenebræ, cs-ligo, Il, 148, 7.

Hou-fan (9,555.1o,450), milites stre-nu1, Il , 145 , 8. zlhng-uau dixithou-pan, quasi intelligent : militestigridum instar acres (13.)

Round 950) vulgo, liman. --- Inaliud ampu’s dilate, Il , 152, 6.

r l.

l-kian-eul (1-1i,662-8,557), ad ver-bum: un: tactum rima, i. «levis-aimum intervallum , Il , 145 , 1.

l (115), vulgo uti (se swir), ut, muesa. -- Sœpissime hac liners accu-

Page 301: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

48

sativum denotat,l, 98, 1; 102, 5;Il,52, 5 et ibid. notam,104,5. etc.

I-kao (1,8088,282), unam rem cumalla compono, coulera, ut exami-nem utranam alteri præponderet,Il, 158, 7.

Iu (2,540), vulgo nomen montât. -Montis angulus , Il , 149, 9.

lu (8,202), vulgo dan. - 8e sub-iicere alicui , I, 9, 6. Lege iu (5°

l .tono),adjuvare, 98,I.-Iu- in».9.725). ercipere, v. g. bene cia,l, .60,

J.Jung (2,697), vulgo «ramdam. -Jung-pi (108,621) , brachium exe-

rerc, extendere, Il, 150, 1.lin-min (91-4 822) ai magist atuset plebs(C) 11, :5. . s. tJeu (8.925), 2- (onc, comedere, Il,

1 , .K.

Ke-Ilia (12,061-10,840), currus bel-licus (K’anngi Ad verbum :nui-rus corio tectus. Il, 145, 8.

Kiaï (99)., vulgo aussiliari. Legeilia : æ- on (a:-Il, 14 , 9.

11111112599) .vulgo aligna. -Quirem sommatim agit, Il, 157, 8.

Kiao-kiaojan (1,407-œ-4,566) , sn-perbe et jactanter , Il, 158, 7.

K’ieou-min(17-4,822), agrorum po-

,466) , derepente ,

polos, Il, 146,6. lKing (7,877) , immutabilis agendi

norma, , 161, 9.King-ta (104,71 , constant, incon-

cussa virtus, , 155, 7.Kiouan (5,845) , qui, virtutie ser-

vandæ tenu, male a re abborret(Y). Miter K’ang-hl, ibid. præ-ceps, prœproperns, Il, 158, 2.

K iu-kiu 10 756-11: , (vir) gravismorosuS, àui di elles aditus ha:bet , Il , 159, 6.

K’ichhin (12568-12526) , citatiaequis ve ’ J), Il, 156, 4. Quidam

ADDINDA AD

interpretes venant:et agitare couac.

K’o (4, 159) , fructus. - Loge son ,usurpatur pro me (1,952) : fami-nam alicujus lateri assistere, Il ,144 , 5.

K ’o (7,152), ordo, series, Il, 155, 8.- Fosse, Il , 26, 4.

Kouaqo (2,165-4,606) , imminuere(cordis) desideria qua: ad r01),-quinque sensus pertinent (Il) , Il,156 , 8.

Kauuï-lchi (8,617-5,405) , caro mi-nntatim concisa , qua tesla fuit,Il, 157, 5

Kouan (12,385), diversari apud ali-quem, Il , 155, 5.

Knuang-hoeï(58111o,209) , claritas ,

splendor, Il, 151,6. IK’oung-hiu (7,276-9,565) , vacuus,

inanis, 11,145, 9.

agm currm

L.

li (775), vulgo oculus, lucrum. --Divitiæ , opes, Il , 145 , 5.

Li-k’eou (104,109), vit linguax. Adverbum: acutum os , acuta lin-gna, Il, 161 , 6.

.Li-iu (8654,66), open tributaria(la corvée . dverbum : 15 viribus

. servira, l , 152, 5. IL1 5,956) , vulgo ragera. - lnniti

’qua re, Il, 148., 5.

Li (9,618), vulgo tende - Usu de-i teri, Il, 149, 4.Liang-ls’ang (5,02840), qui alios lio-

mines ium-banc, rustice ment,Il , 159 6.

Lien-sa (4, 77-244), perditi ætatismores qui us homo, veluti aquatorrente, rapitur, Il, 160, 2.

11.-N.

lMao (10,595), vulgo figura..-l1

mina , parsi pendere aliquui, l ,151, 1.

Page 302: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

MENCIANA)! PHRASEOLOGIAM.

fifi-Ian (7,7:65,578), vulgo varan,pavana populum. -- Aliquid, v. g.cadnver , putredini addicere, velputrel’aciendum reliuquere , Il ,14: , a.

Ming (1,200), cœli mandatum, i. a.vitæ terminus a Cœlo decretua,Il , 155 , 9.

Nie-Ida (4,364-2,267), calceus quemnutor confioit, qui veto nondumabsolutus est (un soulier en train).Il, 155, 5.

Ning (2,170), pacem allure alicui ,I , 1 , I.

P.Puy-Mono (2,535-1,067), diminue

in terram , Il, l , l-Pi (6723), induere veatem, Il, 144,

5.Pi-fbu (l l 954-1300), angusü mimi

vu, Il, x47, 4.Pian (10,986? cum nliquo de rc

dispularc, I, 15:, 5.Fila-(Mi (longe-8,1548, aliquîd et

une loco in alium transferre , Il ,147, l.-- Aliquem in locum alte-tins tv. g. reguli di nitate au: de-positi) mbrogare, l , 146 , 8.

Ping (6, 5m), vulgo morbus.-- Men-tia error , Il , 155, 3.

Po (3,5nl, vulgo manu paraître.-Manu comprehendere, Il, 149, 8.

Pou-sic (94,253), pamm curare (nopas sa foncier-do , l , 64, 3. --vFas-tidire , avenu-1, Il, 158, 9. E:erubescere aliqua re.

P’ouan-lo (8,748-4,460), otîo (nlîi :

vitæ jucunditatibus) et voluptatine dedere, Il, 156, 4. Basil. legitp’an-lo.

S.

Si (5,035), oryn quæ aqua macero-tur, 11,147, 9.

Sic-u (x 1, 196-3.ol5) , homo impro-hlu , pnvus (H) , Il, 161, t.

5b: (253) , fiducîlm suant in aliquocollocare. Il, x45, 9.

51113-1th (2,793-8,:84) , (vir) a na-

49luta foetus, Comparatus, qualisest, Il, :55 , 5.

Su (1, 59), discipnlua , Il 157 7.- in sapiens , Il, 150:2. .

’T.

Taïn,n8) , vulgo panetran. -A iquid entendue ad , Il, 154, a.

Tchao (3,316) , vulgo aliquem manu àadvocarn.-Fune cousu-ingère, Il,15:: , 4.

Tchao-tchao (5,90843), lumen, Il ,148 , 7.-lnfra , ibid. illuminatul(éclairé) metaph.

Tcheou (1,187), dives aliqua m,

, l , . -- ’Tchwu-tiouan (ac-3,843) , vulgo alii:consulat-e. - Pedum motus, in-connus (C), Il, 155, 6.

Tchi (3,345), vulgo digitu:.-Scopns,Il, x54, q.

Tchin-i ( ,7ogug,681) , picta: vestes ,

D la, tT ching (2,680) . vulgo tribulum cœl-

gero. - Aliquem in rectum viamrevocare. Corrige": , Il, 144, a.

Tclwou (4,112 ) , vulgo pilum. -Glypeus ligneus, Il, 143, a.

Tclmu-iu (5,917-5,885), gemmæ ,lapides preliosî, Il, 152, 8.

Tabou-beau ( ronflai-l, vulgo alregali. - Regulus , Il, 146, 7.

Tch’ouan-iu (7, 282-7,?) w), fommen,ellractunrii instar, in paricle ape-rirc, l1, 154, 4.

Tchouï ( 11,045) , oulg. perseqm’. -Lege foui , campanulæ moulus,Il , 149 ,3.

Tchoung ( 26) medium. - Letchnung (5° ténu) : 3e

Tchaung-li (an-7,095), congruere cumritibus, i. e. urbanitati! regulia ,Il, 155, 6.

Tchoung-taa ( œ-t 1,117 ), qui me-dlum virtutio iter tenet , Il ,158, l.

Tch’mmg-chi (577-2,169), plenun,

Il, 151, 5. Af

Page 303: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

5oTch’ml-üi’cou (3,903-7,125), Ver et

Autumnus; nomen unnaüum quasConfucius conscripu’t, Il , 142,6, etc.

Ti (5,766), vulgo hachis, aman-sari.-Ti-Irauo (œ-1,539), æquiparia rogna,

Il, 1 a, 7.n’m-lio (6,170-5,861), aussi , I ,

au, 1:11, 156,4.Tolu’ou (1, 799-1 , 109), multitudim’s.

Hugo: (J).- Multitudinis 01e ma-ledico carpi, Il, 148, 4.

Toung- 17mg (89941,68) oris habi-tus( ,c ,11, 155, 5.-’ 1111m Y .-

corporis abîma.

Tan (5,757) vul ma au. -- Be-nevolus , 1,1, 1g, La"

T s’aï-youug (10415-6164), dîvîtiæ,

opes, Il , 146 , a.Tu (788), aliquem refrchendere ,

ejus facta carpere , l , 160, a.T 3m61 (3,056) , cadine. -Usur utur

pro (sang (1 gaz), augeri. Il ,1 8, 4.

Tony-lu (as-6,055), 111qu mugis ,

5 I .Tua-li (30594,613 ), filins, Il ,145 1 L

ne.» (7,059-6,996), sacrifiois offer-

te ,II , 1 6 , 9. ITsiang-tchoung-chin (2,196 - 7,815 - l

10,821), lm leturus vitæ finem,Il, 144, 4. f. I, 89,8, ubi "item:tsiang-tclloanguoui (4,665) signifi-cant : «que ad «and fun, jouainterpretem E 118111 expliclt tsimg:Ira-venin ad (8, 76).

T t’inv-ts’iua (3,85541), mœreo, histi-

tia aficior, Il, 1481, 5.Ts’in-lchi(9,887546), proxime ac-

cedens rei, accouder, Il, 147, 6.K ’mag-hi , loco 01h10 , explicatn’intd1i-: alicui proxüne accedere.

Tsin-lx’iu (11,093-1,Ioo), spes mag-nas anime a une , mogol inten-dcre , molin, Il , 157 , 8.

T sa (1,003) . vulgo mîlita.--Deinde" (E), Il, 149, 8.

ADDENDA AI) MENCIANA! PHRASEOLOGIAH.

flood-li ( 4,414-12,a40) , coucherio-mm capot (Il, 156, a. --

W.Watt-fou (1a,198-1,8oo), vulgo hélas:

homo. - Homo lucri avidus (E) ,Il: I473 3-

Wung-kian ( 4,0459,864 ) . eminusaspicere allquem , Il, 150, 1.

Wcî-uüzjun (2,374-œ-5,466), somp-tuosa magnificentia, Il , 156, 1.

Waî-tdæin (5 5 5-11 instau-rare uciem,’l , 143??) ,

Wen (1 500), vu interro un. -Fama’, Il, 144860. g

Won-Ain ( 5,454 - 8,705) , bulla estunau, (u. g. ad reprehendendum) ;gîslllce: itn’yapadsprùs. I ,1 o, a.

Y.

l’an (11,698), entrure. -- VYann-jan (a: -5,466 , du. sen in

occulte continu o, Il, 159, 7.Yang-nue (8,183-4,503), E 1 nomen

sisyphi. Arbor Tua et lrborE111 (41,478), 111mm et idem sont.Annuler: nomine difl’emnt quiaurbor En! exigu: est, T1110 vero ,magna. Arbor En! fructus acidu-Ios babet, T3410 autem , dolons.Arbor dictç Yang-(sua est magnaarbor T5110 cujus fructus dulcessuot. Ejusdem speciei est ce ur-bores Enl et Tune. Il, 157, a.

Yo (7,752 , rei somma ac quasi me.dolla,l , 154, 9. Quidam vertnnt:rectæ rationis mpéadium, sum-man-ium.

Yann (1,061), vulgo 01-550. -.Lelgeyouun, 51 tono, et tune 1dem est acyouun (2,392) , bonus , honestus ,Il, 159 , 3.

I un (2,974), «511711.4-Ïun-îu (as-66), odîo esse hlicuî, Il,

1158, 5. Meliusgallice: areau 611mà la 1145111140.

l’un (11,850) , vulgo sa: alla caden--- Amittere,II , 148, 6.

EXPLICIT MENCIANA PHRASEC’LOGIA.

Page 304: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

CLAVIS UTILISSIMA,

’ CUIUS OPE LITTEBÆ TEXTUS ANCIPITES

IN SINICIS LEXICIS EXPEDITE REPERIENTUR.

-----.-----EDITOR LECTORI BENEVOLO.

Me nequaqunm fugit ( et quidem valde piget ) in œstreMendani tenus editione, ac præsertim in posteriori ejusdemparte, permultas occurrere littoras in quibus, a juvene sci-licet in te sinica plane peregrino vel negligenter depicüs, voloscitantis lithotypi incuria negligentius impressis, titanessape harem.

Cum veto omnes tam ampli tenus litteras , quibus aliquid’vilii subest, lithographies, quod aiunt, terse et eleganterrecudi non sine ingenti sumptu possent , mihi enitendumfuit, ut difficultates studentibus inde suborturas , pro viriliparte, solverem. Eis igilur qui sinice discunt , gralum mefacturum putaVi , si sedem ipssm, quam liueræ vitiosioresin Basilii sen Deguignesii dictionario habent ,v numeris indica-rem. Sic 0mois tolletur dubitatio, litteræque nandou: valancipites, absque negotio, in sinicis Iexicis reperientur , etrectos scribendi modus statim patebit.

N. B. Prima numerus inclina: pagina»: , neurulas [imam , tortius ordinemlittmrum que: lino umlinet; J unis l ’ ’ Dagui, ’ ’ respon-dont.

PARS PRIOR.

,25 -- .10 1,552 -16 11,265)- 6. 4 4,1 7 -- 4 (23,188 -- - 6 ((2,165

1. 11 (7,531 3.1. 1.886 -- 8. 8,683 -- à (3,861- a. (4.063 - - .54 ) - 9. 5 2,165 -- . (4,655-- 3.11 4.203 -- -17 à) 4. 2.10 2,165 -- 9. 2 (11,119)

CAPUT 1. q -

Page 305: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

52

.--110--- 2. 4 (I3.

-. 6. 2 (2,652 ,.... 8. 2 (2,505- -16 (10; I36.3- a

... . 7-5. 5-’--1o

- -14 (11,574)4.6

.7.-14 (10,352

:858.2.11

- . 8 , 87l (37.352311.2.18- 8.10- -1212.3. 6

Un- 8.1013.2. 5- --- 6- 6.1214.5. 615.4. 5

16. 2.7I-I-II- 5.1817.4. 1- 7.1418.2.. 8

unba?

CAPUT Il.

20.6. 8

il..2:

.-;.10- .l33.6. 5

("9857)

8 (Erg-90(2)

- . , 19 l (8.878

(à? 1

a. 551l4565)(2 , 165)E3744)1,554)

(94°)

(2,1653

E511?)

3123:)

(1,539)9 774)

AL3«V(2.55(3 183g(31133)(2.112)3,369

V

MV.3

(3 62;)(2 6 6)9.2 )

(8.080(1,413

1, 13)2.?655.8618,3787.512

.861(8,1865,861( .1951

(905;)-CLAVIS.

9.11 (13,06325. .8 (3.766- 8.13 (4,018

10,365(10,365

ê4.757

27.9. 2- --ll29.2.10

â.7g7

17 72,â65

11 471.2622,1652,16571737

--1-4. 3-7.I7--9. 250.1. 4--3. 1

--.?-5.8-6. 831.1.7

É 1 111,881(1,53

- 2. 6- .I- 5.1- .1132.3. 6 (12.25.-- 4.12 Énooô

-- -16 2.19933.1.17 8.387"-28. 8 EI01459a; -12 106186

.7. 9’!36.7. 6 (11.17179

- --1 10,292- 8.16 (3.1 737.5. 6 4, 57- 6.1 (5,88..bi.1- - 8 86958- -1 .1.38.2.18 2.636- -16 5,132- 3.16 2,57539.1.16 4,028

phabel.Dicl.)4 -3.15 ,3.8.15:9;92 lésa

Il.

3

CAPUT Il].

43.1.12 (7,512-3.10 (7,512

3

- 2. 1 (11,626)-»!,. 9 (1,551.

Mon-ison’s al.

- .1 7,512-Z-16 (7,512-. 8, b (1,00644.8.12. (10,29245.4.15 (10,562-- 6.13 (912.46.4.11 (11,422

- 6 (49)47. .10 (11,12-- 6. 2 (2.128-- 7.10 (1,101

(1.012(4ms)(253)(89.)

(5433)

ès

48.2. 7... 4,... ..,- 6.11- -1450.5. 8-- 7.11-- .1511?.3- .1152.1. 8 (10,- n- 8 (23.973* 7- l 194-.3 (3.86?)- . 3 (.353)54.7 .I 5(6;.Kln-

protb. Supplc»ment.

55.3.13 (5.250)12,257)12,257)12,25 )3,958)2. 50)2,560)

-- --1.. 4,- -1o57.1. 5- 7. 2- :19 383 )- . t 0 1 I58.4. 1 (2,56669.7.15 (13,152)17.31 à (2313,22;

62.2. 5 (10,822 90bis.

- -11 6, 82- --12 (6,282)- 4.11 (11,112)- 8. 2 8,308)

8 (1326;-9’ 71 764-014 (4 997)

) 89.4.1( (à).

CAPUT lV.

65.5. 8 (6.249)- 7. l 2,165)-- - 3 2,165)66.2.11 2.165)- 3.16 2,165-- 6. 7 12.232)- -I4 10. 4)- 9. 1,’69.3. 4,46071.6. 5 1,74072.é.15

- 9 ("198Q 2,1651.1 112.15;

un

protb . Simple-8 ment.) ( 34 )2. .10 7. 7

83.8.13 (3,769)

CAPUT V.

84.8. 8 7.2185.7.15 1,41386.4. à 1,413

(8,387)

7 (a. I9874-1-6.1 (-- .15 2, 7788.5. 1 ( à- -- 5-- 5.1- a. à- 9. 8

.1. 291.5.1392.1. 1-- 3.11 (60093.1.16 (2,560-b4.188 5,1

5:. tu. up .)94.1. 5 (2.57,5)-. (i. 4 . 1,825)

Page 306: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

5. .16 11, 39- ’9-’l7 ((81033;

954-" (3.04 )---17 (3,763)- 8. 8 (11.111)- -13 (600g2215:; 822;,

- 8. 8 (11.637Morrilon’n al-phabeu’c. Dic-

lion.99.3.16 (600)- 4.16 (1.551

Morrison’. al-phabetio. Dio-11211.)

-- . 3 5.844)- 9- 4 0633)

CAFUTL

1.1. 1 (15932- 5.10 9.7232.1. 9 8. 05

-- 3. 4 7. 81- 4. 9 ,381- 9.17 ,624.1. :1- 1. 9 E2343

- -18 1.150- 5. 5 (10, 5- à. 4 (3.8- 5.18 ( ,7117-- 7.13 10,45- 9.13 10.8:5.2. 8 (1.780

-- 6. 6 E241.)- -u’. a46 6. 7 (11

cuvfs.100.2.1n(11,63

Motrimn’a a

phabel. Dia)- 41 8 (89933)- 7. 3 (11.66)101.2.11 (59-- . 5 ,1022.14 (a? à- 7v 3 ( 7- -10 (00)-- 9- 4 (ms-3)3. . .I L à 61,712;

-11 (9,CAPUT V1.

403.84 (une?

v4

104.2.115 (2,200)

.. 4.1.5011.1384;- 8 "(10,082106.1.13 1.551

Mort-hon s al-phabet. 01’016

- 7- 7 (l a!107.? 9 (9’618

- . g (390- 6. 1:1 (3go,108.5.14(11,625)

- 5.1!. 34313?1 . .1 (1a. 64):9 6. 202,364)) 110.1. ((104137)

- 2.17 (618)- .11 (9600)111. .12 (7,678)-- 7.17 52,150... .11 3,766112.2.17( (66- 1 3 10,0 o113.3. 8 (3H- -n4 (3 a)114.1- 3 (9,2 8)- 4. 3 (9.238)- 7- a (2,479)

PARS POSTERIOR.

7.9. 8 (13,0748 1. 1.187

- 3.1 5,522- à. 4 (10,03:- 6 5,155- -- â 5,155-- 5 118:9. . 1 1.80010.7. 4(5, 8412111;

-, - 8 52,481- -.o 2.312(’îââî

- - 1 (8.205)-- 5. 6 (nabi12.1.12 5,860

33.111 . . ,4. z (10,1;3g7’ 3 (434!)

- -Il’

- 9 (12,033â- -" 8:13.75

- -3 (-- 9.- -14 (île)là? â( (3;?)- . 10,- 5. 5 i350?- 6.11 3,501- -I7 4158l)16.3. 4 (91a)- 7. ë (3.743)- 9 (2.079- .. 3 ,17.3.13 ((2.333)-- 6-1 (a. no)Î 2’16 (7’il; à; (3312151.)

-. ..-l 1- e. a ((1548- 8. 12 (195)194-14 (195)- --16 (12,310)- 5. 9 (11,117)

53

-- . .805"53.158,77";-- a. (9.105)- .6(10.117)- - (a.Mon-130191 ul-

-- . - 1,’9- 523.537

-1o(11,26-12(11,g-19;

.214 (1,;51.12 (I, 1

6. 9 (1,521,

-17.1 ,8 î-1â(10,3ë5l)

I ’ I6)(ZIÂÏÊ)

.15 (1.

. 3 (8,;æ)

.11 (53)- 7 (8.33 P.14 (g. 55)

5 (2,20011 (1,100

phaôçz. En;

l"lllll51

aux] nONI --1:x

1-1-9.

pli1.31

- 9.15 (7.53120.1.14 (6,799- 2.1: (10.7114)- 6. 8 (6.755î

-- 6,19(565;-- -1 1 (le,- 7- g 53’752

.. ... Il- -- 5 (103655- 9. 1 (11,932)

CAPUT Il.

En. g3- 9 (- 5.10 ( .531- 6. 6 5,460:7. a 6.1’- .- 3 8,387î

- -12 5,3- -15 5,12;- 8- 4 Êmgæé;12.1. il 3,059)

Page 307: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

54 cuv1s.- . 5 L 3 -5. (11,03 -- .16 1,835113.72. 5 (12:16:; - 6. Z (11,138; -- 7 (1,613;- 3 (11,104) -- -- 6 ’Io,395) 45 1. 6 9.887)15.1.11 1,797) - - 8 3,755 - --16 2,150-6. 4 1,011) -- 8. 8 1,012; - .11 (10,353116.1. 3 (2.177 36.1.1; 3,196) - . 3 (3,278)- 447 ( .739 - 3 (39!) - 71" a1029-- 7. 6 (3, 35 - 7 (1.3111) - 9.10 1.654-- --3 ( 78 - .12 (10,459) 46.1. 3 6.715274. (9.872 - 7- 7 (2.257) - -15 (5.715)--- 8. 8 (5,500 - 9.11 (11,14 ) -- -15 (3,138)28.6.11 (5,039) 374- 6 (4, 57) ... -17 (10. 59)-- 8. 6 (:1924) - --1 5,619) ... 4. 1 (11.374- 9. 1 (11,080) - 3. 3,761) .. -- 6 (1.553-- -1ë.(1(;.àèz) 38mg 2.2222) .. s. 20.7383)

29.1.1 , - :1. ,3 ... - i- 3. 9 (9,675.) - 5.14 (12,437; - -13 (1,365)- 6. (11,540) - 7. 5 (6.745) ... 6. 1 (11,113)- 7d?) (10.82: - 9.17 11,457) .. 9.17(141o3-1)

bis.) 39-ô.15 11.118) (7.1.12 (5,311)30.4. 4 (6.5) - 6.10 (2,493) (6.715)--- 6.12 (3. [6)-- -13 (13,î;3)- 7. 1 (11.911))31.1. 8 (11.6116)-- 7. 6 8,216- - 7 «on323. 8 (2,584)

- -17 (10,45);7 - -IÊ (ëénfi)

-- I. ,1 )(6.2223)

33.1. 2 (8.663).- 3’ 7 (415W)’- -- 8 (11.0532

0.861

6- 9 (3,019)"’7- l (3049)- 8. :1 ((0- -I7 (3,049- 9. a 5.0411)34-1. 6 2,875-’ 3. l (7,106;

. 1 (11,144)- -15 (13,327)-.5. a (3,049)- 9. :1. 7,21:35.1.13 (12,6-- --15 (655”" "-I7 (3.746-- 3. 1 11,151f - 7 (12.1179

--9.1.-l

... ..,7

CAPUT 1H.

( 3 )à???)

i931?)

(à .383

41.!. 5- 2.10 (1,843-- .111 (5,521-- 9(63.Kla-

[110111. Supplc-ment.)

(11.7. 9 (2,575)- -11. (6,715-- -17 (4.980a 944 «((90)

.1. 1 . 21- -13 (n, 311- a. a (1,.3-- 5.13 (la, 16)- 9. 2(65. ln-

proth , Supple-ment.) t

(43??)

MPP Wg.

w

.5. 34.4 si.

"- Ë. Î 8’)-- . 1o.m - (10,332)-- --11 (2,958)--- 6. 3 (10.980-- ---14 (13,125--- 7. 1 (1.060È--Iâ (912g:::6 (87(3)... --18 (1. ). . ,8Ï ’- â 0(6) 715

(1,781,786,715)

-- 7. 5 (10.119)142)

9:8)

Vv----8a...mg;A...

492:? Ê

)

50.l. 3... - 8 (10,888)-- - 3 (si?)... ... 4 (émus;-- 5. 5 ( .735-- --15 (10,708

---s51.2. a

.. -17

53.1.15- 3.11 1,- 7.1853.1. 3 1,18- 1.11 (1,333

(a- 3. 5 (:481- -13- 2.3 (91..- 4’" (1.313.321

1. 5-- --13 (6,6

* "’5 gziîîâ

(4,811)

(1.654

7

v

--6. 1 (1,1 7)---I.I-7.4.-.--754.2. 5

197801 , 276

(5173o

- 4. 5 (1.236)-- -- 6 (3.361)--.8--9--l7.--18

’.1(

’ 9

- 3.--- -- a (4.050- -- "(10.888-- 4. 10 (9.671- -- 11 5-- --- 16 35- 5. n( 6.300

- l 259656- -- n.57.1. 8 (5.47464011--1

11693)(51133

... 5.15

i

Page 308: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

-- - 9 (2,10- (.11- - 1701.7992- 7. 9 . 00’- -1o (6,024- 8.11 (12.744- 9. 8 7,151

7.2286,017

(10,160

- 3. s (11,13(35è

58.1.1?-3.11-4- 7-----1- 5. Ï,

-6.12-1.15- . 408593. Z (12(,744)- - 7 113,152)

CAPUT 1V.

-- 4. 5 1.808-- --13 8.387- --I5 8.378-6. 3 (4,5?- -I 11,2 1- 8. î 5,311

8,3 0.- g. 3 (3,1 a)6° 4.10 ( .673)-- 7. 1 ( .188)- - 3 ((2,9;3.. - 10,-. -12(l1357)- 8. 8 (71347)-. --11 (12.604)-9.13 (9.70,7.1- -I (9703)51.1.1 (2.93!)... -17 (11,253)... 2. 3 (9.219)- 9. 3 (8.378)

(4.273)( .273)

52.1. l ( .949)-- - 4 (4.27.331)-- ---12 27

- . Il)-- 5.15 (2,132)

10,1604,0227,21893597.228

- -1]

- 6. 4 (9,262)..- -- 9 (U413)

CLAVE.

63.3. a-- 6- 9- .1164.2. 5- -12- 5. 6-6. 4- - 5-- -- q 6.212).. 7. 3

2197;

- --12- 8. 3 (2,15.?)-- -- ,o 2- 9.1? 8,36 )- -16 (10 43?)65.1.17 (3 369)

3. 2 (5.872)(4 5°)(51 73)

- -15 (5,872)- 8» 1 2.914)66.1. 1 (12,032)- *- 2 (2, 23)-- - a (3....

(600-- 3. 6 8,996)- --12 ,120)-. 5. 7 (7.052)- *-11 (2,1 .)--7. 9 1m13?)

12 0- --16 (wifis)- -1 (35;-- 9» (10,18667.2. 5 (3,355)- * 8 (11.838)

3- 2 (1,043)(1.0’13)

. (1.043)- 7. 5 (m1934)- -1 (10 11- à (3,3???- ’ ) ’91" I

68.!. g (7.080)- "’16 (2,535)- -15 (10.089)- 2. 1 (10.572)

m1434)- 62.664)6 (1,101

7 01780;

(2.536)(L048)U 1048)(l v l 4°)(8,308)(7.052(3.3l là35.860

- 5.

-- -11

* --12

.-.-

2 73.

v 5.12 (7,080)

-- 8.14 (6,560-- 9. 1 (un?- - a,6.9-13 E55 58615;

J314. 3’861!)

- 3. 1 1.825)-- -- 2 5,861

-- -. , ln --3 3.2453-- g.1o (11.838)- .12 (9.672)..- 9. 670- 1 . lé (âgé?)

19!

8 .(12???

- -- 22- 1.63 931384)- -.4 En. a.)- -15 (3,642- 7.18 (1,836* 9. 2177 . . 3l 6.15 (.(ÏÎgîo)

- 6 23g- .12 (25:622* 8 12 (8,060â- -15 (7,228z; 9. 7 (12.403;

l hl. ,-’ --1â (3.658)

- -" (711W)à 2-12 (9.1-. 5. a (7,219)* -I 74377)’- -17 ’2,:108)

- 3- 1 (1.654)

-2-5.Inn--

VMWWH

à 9°-- -Io (6,212)3. 7 (11.374)

à -10 (8,337)

--. 8- (9933).-. 9 3 (1,740)

55(39!

1,3311,8253.36

.83

-..4----8--1375.2. 5,-- Î16 3

- - . 6- 8. à (12,69?)-- g. 11 (6.5- -16 (2,285)s. . .3513. 3 (533;)

CAPUT V.

78.3.15 ( .315- -18 ( .180- 4. 1 (10,459

2 10.3. I

(à 28°

-- -- 1o,- --12 (6,05-- 8.12 (1.32279.].11 (5,- a. a I 22- 4 (3,512-- -12 5.281)- 5. 1 2.275 !- 9- c (323F- .10 Il,-- -15 (5,88380-3- 9 (603).. 11. 1 (603)- 5. 8 (603;

--1--5.---8

no) 81.1- 8 (8.206)

--9 (43- ado (2 623-.. -- (5.595)... 3. g (603-*-9 (4.39

) : 300,1 1)(5.151)- "-15 (5.653)-- 8- 2 (9,658)’- -* 8 (603)- 9. 8 (4665)

: ----13 (3.76182.1. 3 (10,280)-- 2.15 (1.099)- ’ 7 l1099d 5, ’.. -1; (2.332;

-- 8. a (8,370

Page 309: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

56 01.1125... -- 7 1.0 - .11 5,6 - 6.10 3,1.. 9. 8 ( (668) 87.43.10 (8.186) -- --1 (8.266... -11 (12327 -6 3 (10.354 - -16 3,444- --lé (3.864) 88.1. 6 (5,309 -7 .11 2,728)- -1 (12,327 - - (5.309) - 8.12 (2,468)- -1 (4.831 -- 2. (10,323 -- 9. 5(11,806)83.3. 3 - 3. 9 (2.21519 - -- 6 (...--12 1, 22 - . ,0 - -11 2.- -16 (8,703) - (3.865) -- -12 (80)- . 3 1,522) - 6.10 3.865) - -13 1,101)- - 6 8 03) - 8.13 (8,67 ) - -17 1,656)--5. 5 1.522) - 9. 5 (11.073) 106.2. 2 (2,577)- - . 1,322) 90.2.11 (3,501) - 6. 1 2.740).. --1 (1,654) - -15 (10 822 -- 8. 2 2.5 7).- -18 (10,353) bis. 107.1. 3(12.667.. 5. a (6,755) - 3. 3 (25 ) - 4.15 (1.808-- - a (sans) 92-4. n (au - 45009841- 7. (2. Un) -- 5. 1 (11,251 -- 6. (2,924)- - (1,304 -- ---10 (2,128 - --12(10600).- 9.12 (1,322 93.1. 2 (918 108.1. 2 (9.36 )..- ;17 (1.322 - - 3 (10.6 1 - -11 (7,228,84.2. 2 (11,857) -- 2.16 4,8 1 - -16(12,006)-- - (8.199 - 3. 1 2.085 - 4. 6 (4 631)---3.18 01.857) - 4.15 (6.307) - - (4.0 )--4.11 (3.75.) - -15 (5,337) - -1 (m 5)--14 (7,093) - 5.11 (11,129) - 5. 500,173)-- 5. 3 ( .949) - -12 (7,151) - 8. 7 (2.1481.- - 7 (3m49) - 7. a 19, - -14 (8,3. )- -12 (11.611 -- -4) (12,25 "19.1.10 (pli)- 6. (5.735 - 9. 3.267) - 5- 5(12. )... 7. â (9,131 94.7.10 2,132) - -13 (98)- 8. 1 (10,032) - -15 2,132 v- 1(12,006)- - 5 (11.105) - 9.11 4,4 s) -- -- 6 (98)-- -16 .159) 96.1. 1 8,337) - -10 (98)85.1. 3 7,121) - -É 3,..6) - --12(Io.173)-»- 9 (,15) - - 9,17 - 5.11 (4.046)-- 2. g (10.4 ) - 2. 5 2.11 - -17 (8,383)- 5.10 (11,805) - 5. 5 (8.702 - 6. 8 (6606)- 4. 3 (13,033) - 4. 1 ( - -14 (600)- -4 13. 4) - - 2 8,488) - --16 (6.24 )- 5.1 11. 20) - - 3 1.836) - 7. 4(11,3 2)-- 6. (4 (6.954) - 5. 6 5.597 - -15 (3,0. 2).- - (10 002 - -10 5,597 - -16 (3.032)-- - 8 (12(351 -- . â - 8. à (600)- . 2 7:10 - . 2 - . 10.2- - 4 - - 7 - 9- 5(-- -n . - . 2 , - --1o ,4--- -16 (6,266 9 97 110.1. 3 ( 04:6)- -18 (8.360) CAPUT V1. - - 7 (7,1 5)-9JË (2’232 5 3 1 - 2.4 (Ë-- -I 2, .10 . . ,1 - -- 5 . )86mn (5.639 - ÉÂ 3,4; - 4. 452,335-3-’5 (5:53!) -*-n 3H47 -- -7 (9.075)

-10 (4,025)- --13 (4.099)

-l4 (51560)- -15(10,886)

-16 (41°l9).5. 1 (4.622)

. - -11 (4. 82)- -15 (1, 82)- 6.15 (3.761)7. 400,468)

-....,é (54):15 ((3,704))

. 2.1--16(n,1?3)9.11 (6.566)-15 (6,566)

111.1. 5

IIIIISIIIIIII

ila»

(«wmûœwIÏ-ulmÏ-cœqmlmùùl (cou-1.x.

5111111

IllïlllU!

- 98

I

. g sa a)

. ((50.117)800,142)

15(10,117)

unr155

7.HIE!

Page 310: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

:îôîïîlî’îîî

8. (8,67 à (in-18(xo,3

8.x." (8.677a. a l0. (3.1021213158)

5. au: 358). 7- &6311)

- --18 SI,55lMot-vinons abphuôctic. dic-tian.)

lllll

5- 4 E8373)

8. 9(63’KI..

profil, Supplg-ment. )

* -14(I°.092)

CAPUT VIL

un!la»-o

lllllglllll

..DEn

lèsau"Ar3b)«à?Wlllalllllll

llllll

un: Igllllll

ulll

&IIIIII

in

5a5

.-IlNI

unA!æ

.-bdO

D)

ané

4O

1 9.2.5 (10,468)-l° (3v703)-I3 (4.673)5- à 52-2373

-- , 2--n ( 628)7- g ( .2182)9’ (, î)-:6 (âîIo)--17(ll,u7)

.1. 1 (1,881)"-1? (5,478)4. 8 (9mm)-ll (3,775)5.12 (906)6- 9 (3.976)8. a (9,032)

.1.I0(II,I08)-I ("4133)3- (5.359)4- 8 (6,542)

- (7H32)5. 201.929)7. 1(u. 29)

3(3. 08)(633)

(3,575)(1,637)

9.à.

3.’- (4,531)

53

13

allll

à.1.l7 (7,553)il- g(u 355)4.15 (7,786)4. 2 (2,! )-I5 (7, )-xg(n’,355)

.1.! ( 9°)3. 2 (8,209)-Ib ( .88?-17 J8 J5.15 (6,755)--I6 (6. 15)9- 5 (à. 94)---Io (4 028)

.2. 8 (4,191)-- (3."53)

4’5. 202,351)7. 3 (2.118)- 500.840)

d 9. I([2,787)131.4. (1,468)- - (11,637Motrisun’s ul-

phabrtic. dic-lion.)

5. 5 (2,169)7. a (2,122)- 5 ( 606)-l2 (21047)-:6 (2,943)9- 5 (5,7 .2

8.l. l (5,608)- 3 (3344)2- o (73)2.13 (3.76 )4-1” (35)-!5 (2’942)

9.1. a (7,1: )- 3 (5,039)2.3 (2,108)

.1 (iroq)6. 3 (1.643)7-I5 (2.700)

alllllalllUt

lllllëlllllll

’ EulHlH

lellllllll

8. 8(n,u7)

57

140. .18 (:3â.l3 (Sam;

bio. Supplcm.)141.2." (903)

3. g (903x4. (903)- - 6 (817,7)- -l4 (9,887)

CAPUT VIH.

x l. .8fn, )nitra (3,???)- 4 (2.968)-lo (3,31)-" ("a 3)’15 (3,2l!)3.10 (3,9q4)9- 8 (7.457)

.1.15(..067)-l7 ( 131 )aJ4 (au!3. 7(10, 7)4- a (7,712)

8’!9’ 7(111663)

.l- 7(u,7n7)-" (7,080)a. 4(II.727)3.11 (15881)4- 5 (1,88!)5.13 (4,753)-l7(u,xgü)6. 4 (53)9’10 (7:37 )1.

..-

llllllllgîlllîilàllllll

.21en

- 8 (5,327)""3 (MM)-!5 (3,872).345 (a. a4)3’ 5 (sa 70)

(:38)-10 (2,548)-15 (8,370)4- 9 (9 m9)’"ln (1.840) ,

5

Illllllll.-PNN3

Page 311: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

58 , cuva... 5.10(1o 562) -,- -15 (9547) - 8.11 ( ,282) 15 .-. --16 (8,1188) - 3.17 (8 378) - -12 (;,320) -7..- 8.1o(11,144) -- 6.15 (7, ) 155.1.14(11,117) -g- --ll(lI114) - -l()(10,4 8) -- 3. 2 (6,312) -148.3. 1(5173) - -I7 (35) - 6- a (899) --. 1,. 8 (3,055) 151.5. 503,186) - -13 (1,255) --.- 5. 3 (3,0119) - 6. 6(1o,909) 156.1. 8(10,395) -.. -- 6 (2,855) 152.1.10(11,050) - -13 (2374) --- -- 7 (2,855) - -15 (515) - -14 (2,3 4) 158.- - g (8,202) - 3c 403.369) - 2. 7 (3, (219) -149.1. 1(10.691) -- -12 (600) - 3.1 (12,520) -’- -’ 7 (8.393) - 8-10 (1.557) ’- 54.210.165) --- --12 (8.893) - -15 (2.18 ) - 7. 6 (2,165) 159.-- 4. 3 (1,825) 153 2. 1 (9,853) 157.1. 1 (8,184) --- - 900.841) - 5. a (2,12 ) - - 2 (2,165) -150 . 1 (4.045) -- 7.11 (2.541) -- 2. 3 (1,380) -- - 5(10,Boo) - -18 (7,353) -- 3. 6 (8,617) 160.- -10 (1,961) -- 8.12 (7,132) - -16(8.617) -- -11 (3.697) 154.4. 3 (7,282) - 4.11(8,61 ) -- -12 (8,621) -- - 4 (7,320) - 5. 1 (4,305) -

ADDENDA AI) CLAVEM.

PARS Il.

7. (3,863 - 4. 1 8 o) -- 8 3 7,357 --9- - --o a î 23° -., En 3,5 ..-- (.031 --- -- 8 (5.513 99- 3. 77° *-- 906) - 5.18pm8676 --- 7.17 (là? 5) --- a loge :740 -- -I8 (4.466) -- 10 (9 245) -- -12 (2,643) - 9.15 (8.232 -- -15 (5,500) - 6. a (2.643) 100.1. 800,901 -98. 3.15 (5,513)

EMENDATIONES

IN SINICI TEXTUS PAGŒAUONEI.

PARS DOSTZRIOR.

Pro pas. 10,Iege 11........ 28, ... :15....... . 25, ... 28.

P25. qua prnœdit 14 numem 13 110111100012,

...... ........ 94 93.1355. qua 10111111111 12 1o.aïï. ..... . ...... 123...... 124.

5. 3 (8,613)- 9 55:34)-11 ,-I3(l01ââ63

--1 (l. 36. Z (1,8 2)7.15(13,1 2)

. 2(11,66:1)3. 1 (1,245)

. 100,186)- (2.740).14 (1.759). 5 (3,1 7. 401,251). 801,698)10 (1, 72)- 7 (7 )o (788)1 (59)-16

ÜW-DN

vœu

P31"!

--13 (8,232)2.1o 1,8363.14 (2,568)4. 5 3.568-12 (3,568)5. 1 (4,020) -9.13 (8,705

Page 312: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

EMENDATIONES ET ADDENDA

. IN LATINAM VERSIONEM ET EJUSDEM NOTASET INDICES.

Prima numerus indien paginant , scanda: Ilnenm; duo punch (: ) Îocnmtenant mais laye.

PARS PRIOR.

4. 4 a ’ad napalm:8. l : nwrpnns 1b præliari, aimi-

litndinem-inatituere- 6 a Bi ai 50 plu!!! (emmi) dari-

dennt Mû; IOO pansusIo. a: Si concerna ’moroc- 8: Si invigilaudo i collegiornln

documentia, incubes ° fin pictais«reniai-un: chleu-min:o aquita-

tem , .I4. 9 : propter ’delunctos î. a. nos,au. 13: ’in nula,sa. x: infra aubin-- 9: qui poum omnium23. 1 : existimlvernn! ’regeln- in: existimlverunt ircgem24. 9 : immun-est ccnmm- 28: Delc a ut Menciana etc. u!-

que ad a accusai-cr29. 5: (beneficia men dilfundentur

in) imperio, quasi movere ’ma-num. -C litteram in tollit-quolicshanc couparationem-cxplicnt. Cf.lib. I, cap. 3, not. 183.

-- 5: compono’uxorem. Conf. Chou’ Ling , cap. Yaa-lian (5654-610),

tub finem.31. n: pan-pende illud. -- Nota.

Ponerior liner. 2,521 legitur (à55. Io : iquosnam minima:36.7: (juta vers. un.) cupiant

conVenirc in’59. n : Si consens" ’moros,

d- 17. Cf. supra, pas. Io, lin.8.41. 3: je: dixit mûri Pao à "une

musicaux.

41. 1 : imisena ’regem-2: tex, dixinti raja Tchomnguew

æb amure musicaux46. a: illud exhumant pan-mm.- 5 : illud existimat magnum ;- n: populun illud exininubat

parvum : nonne alun æqnm

ml ° 7 i4 .8. Cf. p. 46,1. u.4g. a: patent, à» magna! ,-5: Kouen i- 6: potest. du parvus,- 8 : lIiun yo w49. l: Qui, 05v magmas ,-- à: Qui, En panax,52.8: perverse egisset55.9! invilere ré: (5p) Tchouln fou

et Tchao won, i56. a : Sun canon °60. 7: evertam-ne 51114410,-- 26 : Sun67.4: obliviscerîs ces abîme.73. 1 : lb dccîcs mille quadrigarnm

magnum , impctito 10,000 quadri-gnrum rcgno, ’intra-qninquagintadies occupant: illud z

74. 4: Quando, 10,000 quadrigarumrcgno aggrediente 10,000 quadri-garum regnum, in cistellis-arnndi-nais oryzam-coctam, in cantharisvinmn (femmes), obviam-iveruntregiîlegionibua, an en! aliud tau!sa: °

75. n : Nondnm audivi 1b 1000stadiornm (principem) munissehomines°.

1-

g

Page 313: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

60 Eusunulons76. 5 : prospectabant-6 : prospectant.- 1a : ubi prince s venerit , ipli

ad vitnm revocaKimur.7g. 5. Conf. supra, p. 74, l. A.7 .8: potero par-esse plectondis.79. 1 : et in William-lacunes,- 4: præfectorum 111111115 illud com-

monefacicbat.85. 11 : un rà prias flûterai-instar

c116 pastel-in: "primarii-præfecti-instar : un rô priua "tria- fercula,et ra posteriua " quinque-fercnla?

87. 4: interrogana ’Tseng-si,88. 13 : agens fin regni administra-

tionem ,89. 3 : Rouen toboung "main-prin-

cîpem regulornm-archontcm-fc-cit; Yan heu "suum-principeminclarescere-fecit.

-9: T6 Thsi (regni regnlum) impe-ratorem -facere ,

- 1 1 : increverunt multo mugis.-- 19: :1162; causé.90. 24: (4,974) non92. 1 : traditi pielulù-- 2 : tradili ab- no: ligoncm, illud96. 6: fortitudinem-- a; : me l’au (6, 58940,05M104. 7. Dele a ex eo quodn. Loge :

li illum recto clamas et non larda-mus , tune implet ra cœli et tenuintervallum

106. 9 : "instar - viri - lassitudine.confecli ,

108. 7 : nocent eornm tregimini-- 8 z nocent oins nngotiis.113. 3: Pei et l in an sien: illud

(in) et; Confucio æquiparabilesorant P

114. 3 : assentntorie-landnrent- 4 :Si ego lu spectem du ’ma-

gistrum ,- 1 1 : Si infra i. a. peut centum

generationes, memento-ano-pon-derem centum generationum re-

es,-819 :Khi lin rai; min-enlibus bes-

liis , Foung hoang un volantibusnvibul , Thaï cban roi; collibulu tumuli; , fluminn et murin rai;lacunnlin-aqnæ - in - itineribua sta-gnantis , Ipecie-Iimilia tant °.

- 25: Oua. - Sic etiam lege inau]. lineu.

115. :1 : supereminet du: aliorumturban. Nota. Hic loci, litteru hou(43 )accnsnivum casnm denotat.

no. 11 : C .su ra,pu .36, lin. .-- 21. VidefMeiiciananî Phraseolï)

giam , p. :11 , col. a. lin.a3.-- 23 : val vectigalem128. 3: ri hominu monteront enm

rè babere culpaa ,131. 5:1iderelictn1-euet «que in-

obscuritate-degeret ,132. 1 : niateret ° , illnd ont ethm

quia ’parumccunbat discedere.135. 11 : Si, cum rot; in imperio

aibi subditil, uggrediatnr. .- 13 : non corda , continue139. 3 : qui "a. humanitntem et

æqnitatem cum rege loqnatur.- 6 :juatitia°; 3et-cæleru. Tune141 . 9 : olim magnopere ’exerturun-

animum-in-agendo. C . Mencian.Phraseolog. p. 45 . on . a, (in. 3.

1h. 4 : non valuiuet cum mis ’ani-mum-exerere-in-agendo.

-- 18. Deie noîam 5;.143. 3: Thang du in et Houan

konng rèv liman tchoung non au-debunt occire.

146. 3 : annoteras-ne cum ,-- 8 : vallium-lacuniu ,147. : inviaena 3rege1’n149. z : id monuit Meng taeu150. 3:11! esset adjutor in itinere.

( C . Menc. Phrus. p. 35. col.1. . 18)

152. 9 : ’Deinde exhauriebant rahominia ’cor in. innatoa pietatissensu.

156. 1 : Nunc ri: Yen aggredi Yenqui munissent (Pourquoi anuit-

ja pu conseiller l’agneau»: d’unYan contra Yun?) Cf. N01. 164,inqua delà : a Tan. remarqua ad :comme 311m . e

- 6 : *le-ipsum perpenda: cum157. 1 : Tart. vers.) capiens re-

num n , rebellavit.15 . 1. Cf. Supra, p. Mail: 1.160. 10: a! hoc monel-et en taeu161. 1 : Tch’in mon roi raïa C i ueu

verbe monuil Meng tseu.165. 1 : lino taon hoc monuit

Page 314: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

n annsnna. 6 1167. a: Si redarguant "roula-prin-cipem,

168. 4: Si uhune numeruln (com-pute? - Sic C.

- 5: i thoc tempnl examiner,tune assibile-ut.

- 17. elc notam 257.172. 1 : interroguturum " Mong-

"en177. a : qui fncit rem (un divitiu)..

ni facit humanitateml; . :1 : a! muluari apennin ’.1 3. a : reliquus vir. ( Vid. in

Menc. Phrueol. litteru in -fi)u(la: 564-1300).

185. 1 : ligonem187. 8: ’mutuam-mercium-permu-

tationem-facit r- 15 :Porro nains viri perronæ(i.o.

union viri) tabors,l . 11 : crescebant;189. 7 : ln diviait novem Envies,19:. 6: c consoler-e illoo, (sic K han;

In). Littcra [au legitur 31 tono.- à: dcinde excita a! beneficiia-

a ce ilion- 1a : Yao 15 non inVenire Chou

faciebat onum collioitudinem ;Cbnn rà non invenire In et KuoYao faciebatsuam aollicitudinenr.Qui rà centum jugera non excoiiruoit 1mm sollicitudinem, agrico-la «tu

19:1. 3 : To distribuera hominibnorei: divitias, vocatnr °beneficentia;çà edocere hominen ri" virtutem ,vocatur ° humanitas.

-- 6 : *ldcirco ra "imperium durehomini, facile est;

195. 3 : Si "in-autumni-aoie anic-ce»,

198. 14 : illam exinimunt199. 4 : Siu heu illnd monuit I taon.- 10 : Siu taon illnd mOnuit Meng

heu .:101. 10. Cfip. 199, l. 4.zou. 3 : tune illum cimier-impera-

torem;- 4 : tune illum efiicieo-regulornm-

archontem.:04. a : r91: ntilitatem dixit.

205. 3 : Si rira ntilitutem (macla: F,- 1 1 : Cu": aliquia illnd monuiuet

Wang liang,:07. 6 : çà 7m ’0bedientia1n lacera

rectitndinem208. 3: formidanda potestate nonau. 4 : nuptiarnIn-internuntii’

: rà Circnmcumndo ali . .Nota. Littera tchouan 1,408), 3° lo-ua, bic proprie signifient gallice :aller do l’un à l’autre , non aliterle mendions qui atipem colletin":

etit.1 . 15 : Encre du eius intentionemperpen in

:15. 17 : ’quare posthabet nos:16. 14 : sapientel implentea nigro’ et lino urina "à; ’ calathoa, ob-i vian1 ivernnt oins aupientibus

:117. a. Cf. supra, p. 74, l. 4.- 8: ub1 agreuna-em «à: oins fine:

tune comprehendam 16v ’tyran-11mn.

- 11 : mugis-quem Thang incla-

rescam. An18. 3: cupientu illum l’accre prin-cipem.

:19. 16: non fuerant magistraux,un. 16: aune amo2:3. 1 : aqua: in-contrarium- 13: hominibus. en nlaæ mut ,:36. 9 : generatim di igit : u327. 1 : nocent roi; enrum ne otua;- a : nocent Top eorum rc 11mm.-- 6 : Tcheou Koung au egit (rie

vers. tan-L). - Littera Mm: (623)simul, hic signifient : Victor po-pulo suo adjungerc , in populilui.numerum aggregare.

MS. 14 : du Tchoung tseu existimo:29. 14 :7013; fratris-majoris redituo

existimans un non-æquo: redi-tus- ,

- l5 : 791v fratric-majoric donnmexistimans au non æqnam do-mum ,

:30. 4: "à; materne» cum. noncomedit , rob; morios 0 comedit.T5110 fratriu-ma orin domum ° nonhabitat, 1:69 aucun: On ling 0 lia-

bitat. .,

-.4

Page 315: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

62 BIENDÀTIONMPARS POSTEBIOB.

3. 17: Colles;6. 1 : Tchi Le. m’a.8. 1 :notam su criorem.10. 1o à pluvian a undantis instar15. 9 : pro eo collige illnd ,18. 10 : non obtineat unperiorem,- 11 : obtinendi ’superiorem-- 13 : non obtinet ’supcriorcm,19. a : allicit-gaudio tparentes.- 4 : St non clare-perspiciat ra

’bonum,

:11. a : mntare du ejns indolem,a5. a: me ripa rectum-normam,a7. 8 : tseu °, licet vol bene-cab.28. 3: leves-snnl-in-- - : 751v Tseu ’00,29. 6 : secutus rbv Tson ’ao30.14.: non obtineret, I3l. 8 : non obtinct un); ipardntes- Io : obsequatur ’parentibus35.33 : elYuse exsultant ..36. 1o :’ ter exhibuisse rital.

n

38. 9 : ex pollice Le. et uncia.’4:. 7 : landahat 77T! naquam,- 8 : sumebat m *uquam P44. 1 : clare-vidcbat "singulasfires .- a : perspiciebat rai bominum cf.

licia ;45. 3: cogitons simul-imitari i

’ 48. 5 : Tseu tcho i49. 13: elfectus «à sequi babetradi-

i cem..50. 1 : odimus roi ’virum-prnden-(cm,

- 4 : non oderimns m virum-prn-dentcm.

51. 1o: innrbane-îractare Honan.5a. 3 : existimare une inurbane-ha- p

berc ipsnm,- 7: ”Sapiens 19,-a humanitatcm

conservai in corde ; du urbanita-tem conservat in corde.

53.15: me cruciarem t56. 3a. Dole not. 151.62. 5 : adiit, in orientali suburbio ,

’virum-facientem-sacrificinm-Tsi.- 9 : habebat Hamem-explendi

uonnam.

- 18: Si sapiens considerst illud ,tune. .

68. 14 : obtineat 1’69 8principem,

7l. :"torporem-paulatin-excu-tic eut;

-- 10 : tlæti-et-alacres7a. 1 : ra ’occidere Chou

-8: Tson chan:73. u : " nmmaœum-potestatc-

gubernare hoc regnum.74è; : eacipiebat a» ’Ycou pl (sic

e .5. : Fan biuni- 123: pati’i au! maki ,79. 4 : Yao :à rimpcrium dcdit 19

Chun.- 6 : potest rb limperium dure ho-

mini.- 1c. : sa repetitis-vicibus-încnl-

cando,81. 6: potest rà timperinm date

homini.85. l z dole a temporisa86. 1 : I in adjuvando Thangillnm

fccit-impcratorcm in simpcrio87. 6: licol dcdisses illi r6 "impe-

rium- Io : tsunam-festucarn non dulie-

sct homini :, "unam-festucam nonmmpsisset ab hominc.

89. 1 : seuinsuiro’. Tlmnginvitatio.nie-titulo-oblata serica-voluniinaenint. -- C:l:o-i, i. e. hoyaung(166-6,:64)

90.11 : ipse snxtinebat rb imperiitenus

91.6: Tson ion hoc monuit94. no : a Thsin96. 6: turbulento-temporC, tune-- 13: (3) temperantes. Cfi II,cap.

v111, s. 110.

97. 10. Vid: en ra 90, 11.4 21. N. B. 111c locus emendandus

est juta XX, cap. Vil. lib. Il.100. 1 1 : terra quadrato. Sic loge p.

101, 5, 14 et 101,8. 1- 13: non attingebat (i. o, non pos-

sidebat).

Page 316: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

a: 1011114111. 63- 15: ’pro-nihilo-spectabant-- 17 : etiam magni punisse?103. sa. Not. 34. adde: G : Itipen-

dia majora aut minora orant prout’ plures aut pauciores homines

a chant.105. 8 : T6 inferiOrem revereri supe-

riorem --- 1è superiorem revereriinferiorem,

- 13 : T6 mutuo sa (oblatis mano-

ribus) excipere, .106. 1 : iiiud’habemns inenten-

tiam 1 -- 8 : in si excipiat-- 16 : homines ad (rapiendas) di-

ntias ,107. a3 : Chung chum (sire In chenu)110. 7 : si conveniez,--- 13 : ’ regno (juxta vers. tart.) ,114. 10 : invisisset ’ Tseu-sse,117. 16 : Box ’ derepente mutavit

a» vultûs-colorem. Cf. Basiiiidict. (888) et Martin, S inic. dia.part. l , p. 264 , col. a , l. a.Khan; hi et G explicant iitteraspour: : a appui-enlia raïa maturevu un colorem n Quiqnidem sen-sns, si attendu ad litteras seqq.pian-bouma (mntavit à» vultuscolorem ) , redundare videtur.Ea sciiicet causa, maio, cum Ba-silic (888), ilias venue : do-repente.

13 . 8 : ejus locum, sedem (in: C).1 . Pro a: les. un

139. Pro c1: log. ac:- 1 : in-soie-assiccetnr147. 15:Tbiol Paî148. 1. N. B. In sinico-textu lege

tchi (1.740) pro tchi (8,676).153. 6: possinttoliere unum ’anatiæ

puiium.. 11 : Quare homo rà non toilere

existimat calamitatem.-- C : nontallera, i. e. non sustinere rerumab Yuo et 0111m gestarum graveonus , son illas exscqui non osse.

154. 6 : invisere du regni gnouprincipem ,

157. 17: ejns (58) summuium.160. 1 : Tchon tsen. -- Sic etiam

loge l. 5. 1o, ét pag. 161, lin. 3.161. 9: trinm supremorum-tribuna-

liumàprzrsidurn medio ;166. .1 :in-suas-parteæaddnctis re-

I a169. 3 : ite in concordiam. - A11

verbum : in rà diligere (hua , 5°tono ).

170. 9 1 quadratomilie li. - Sic9561111 leg. l.- 1:1, et p. 171 ,1. a ,

s Qo i n171. 5 : ampliare , extendere terras(sic joua vers. tort ).

175. 10: in-contrarium fluentes180. 1:otinedia fessus185. 9: prudent ad- 13: prodest ad ,186. 13 : qui technarum et francium

mena.

INDEX NOMINUM.

"dg. col. lin.3. 1. 11 :Chitseu4. 1. 36: Hiun yo11 . a. 39: (Basilii Suppl. 5, 166

bis)

1a. 1 . 5 : Acide : Ti (8,940) nomenplanta, lib. Il ,p.98 , l. 4.

-- 1. 9:Lib.1. p. 114.14. a. 3o : Yao(1,654)

MENCIANA PHRASEOLOGIA.

17. 1. a :Sn iicinm Il .4.19. 114;: II,p1g9,5. . ’44a4. 1. 33: Quotiii, 8,6.

25. 1. 11:sensn.il, 26,4.-- a. 39: tradere ,11, 16, 1730. 1 . 45 : coniungi. il, 4a, a.

Page 317: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

64 211311111110an 1:1 10111111111.31. a. 31 à?» tonæhzzns’îlîri, I,

9- 5( Jet g i .32311,. 33 : Ëiustrils, là, 648 , 4.

- a. 1 : go, .34. a. 12: Acide : ’11’01111,916) annatis poilus , I ,

100, 9. n37. 1. 4: not. :18.37. a. a7. Adde : hortari, I, 101, 7.39. 1. 07: Adde: tch’ing (3,176)

vulgo affins. -- Resistere, I, ’120, 1.

-- a. 34 : (le) prou indoles, Il,13

4o. 1 44; abaque pogna. Il , 113.1

41. 1 . 7 : Adde: Tao min (tv-4,812)pravusfopnius , il, 3, 5.

45.1. 4 : Adde: Woï (3,714)vulgo maliens - lgnob’ ’ (ro-lurwr il, 3 , .

44 1. )9 : à Deie ultimamexplicationeln u significare a etc.nuque ad u conjun ere si

50.42. :18. Adde: ourlai (5,4354-a i en: ac (au-li ( -5,9 6)n°711)inniti. il. [1,48, 3. ibid.not. 94.

---41. Adde. Youo 1,856) vulgo(Mari. --- Landare a .quem (5110,E, il et vers. tort.) il, 148, .

Page 318: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

BBEVIS TRACTATUS

IN QUATUOR LITTERAS 511110.15 l

QUE APUD MENCIUM EJUSQUE INTERPRÈTES

OFFICIO MAXIME NOTABILI FUNGUNTUR’.

(Ennui and: isolai sauna. roumi, et lm un: (immun: schlammguanos typos ,1.-mu esquivions.)

M1111, libros sinicos tractanti et perlegenti, jampridem ail’ulsit opinio (et nunc in dies Validior en.-dit) uonnniias hueras, in quibusdam casibus censlegs ùMgeunina’lfl nsltatamque significatio-nom une" 11111111118, «une phmetiqa. "fileminis signa. fieri,-qn.ib119 pmipuè Macadam

denctuetllr. - I . .11, A. v j au;Quai quidem litteræ numero quatuor mihi recour-

sentur, videlicet:

1°. Littera 1’ a , vulgo uti, utor, e, ex, etc.

z

’ Liceat publions persolvere grata vira (il. de Viiiebois , supplicnmlibeliornm maginro nec non regiæ typographin administratori , qui sinieostypos. quibus additis major haie Tractatui aceedet utilitas, nobis commo-dari beniguiuins et humaniaaime jurait. i

h

Page 319: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

66 I 11110111115.2°. Litters in 3è, vulgo a, ab, in, etc.

3°. Littera in a ,vulgo in,causd,propter, etc.

4°. Littera hou 5 , vulgo in, propter, nota in-terrogationis, etc. ’

Donec illam doctrinam , unde uberrima defluitprincipiorum copia, et cujus ope summæ frequentis-simæque diflicultates plane enodantui: , in Disserta-tione speciali fusius exponendam aggrediar, mihitemperare nequeo quin , aliquot testimoniis , intermillia quæ subcesivo tempore collegi et contexui,in medium vocatis, præcipuos et maxime obvies ususillarum litterarum, quatenus accusativum denotant,logentium coulis strictim et compendiose subjiciam.Mois enim in Emendationibus, ac præsertim in quartaMencii sectione qua: capita V, V1, VII et VIH com-splectitur , moite occurrunt quæ mihi jure ac meritocrimini verterentur, ni palam facerem quibus causispermotus, a regia via baud semel declinaverim.

Page 320: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

11110121105. 67

De littera si a ,- vulgo uti (se servir) cum, ut, causé, e, ex, etc.

5. I. Sinologi omnes perspectum cognitumque ha-

bent, in libris Sinarum recentioribus, litterasî po-

et tsiang, vulgo prelzendere, si præponantur

litteris qua: activum a quo reguntur verhum antece-dunt, eas in accusativo casu coilocare. Quæ litto-ræ , sic constructæ, sæpe sæpius rehus præponunturquœ prehendi nequeunt, tuncque usitatsm significa-tionem ltam.penitus exuunt, ut legentium vel au-dientium menti, non inisi litteras potentiales, accusa-tivi declarativas, repræsentent. Idem fere accidit acsi quis latine scribans ;. abcisam acousandi casus ter-minationem, quæ ultimæ nominis syllabæ insepara-biliter suifigitur, ipsi nomini præponeret. Quod faceremihi. liceat, precor, ut peculiarem illarum litterarumproprieta’tem , quemadmodum cum sentio, clarius etplanius explicem. Exemple afi’eram ex doctissimasummi viri Abelis-Remusati Grammatica g 5. 392 :

A paîE (chinË. «311:?Ad verbnm : prehendenr veri cordis verbaEgo scriban : chri cardia Joun

chou iIl!»as

.4a (in i ennntiavit.

u ennutiavit.

Page 321: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

68 TRACTATUS.1d est z veri cordis ioquelas sive verbe enuntiavit.

Aiterum exemplum : .a ou "wwfiiflwiiieâAdverbum:prel1endens hominum-turbam fortin: aspiciebat.Egoscribuu: au: tombola-1111i: Mn aspldobat.Id est; a hommes furtim aspiciebat. - Nota. Littera

fi tchoung, vulgo multi, multitudo, numerum

pluralem denotat.

Porro nostram littoram i a , in veteri scribendi

genet: quad Kan-won à Ë audit , codon

qilido ac supradictæ litteræ p11 æ (3267) et

nions (2,196), quibusdam in casibus fungi,i ex sequentlbus testimoniis constabit. Mena. T5811,ù lib. II,pcg. 32, (in. 4 (cf. ibid. not. 124,125):

q Je? fiat: vau-ë (but)humanitat conserva: corde.

Id est : hunianltatem conservat in’corde. Quam expo-sitionem confirmant interpretes B, (3G et C, quorum

duo priores litteram in pet litteram pGÏE:

tértius vero per litteram miam (3,196), accu-

Page 322: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

111117111115. 69sativî declarativas , explicant , eo scilicet mode :

Interpres B: puÏE [in t: Pour; sin

D 0 : aimgflâ fini i t’sun sin

Cf. supra, 5 I, A. et B, et summi Abslis-RemusatiGrammaticam sinicam , 5. 346 et 392. Hinc patet totocæio erravisse dootissimum Noel, dum usitatae lit-

teræflsignificationi serviliter adhærens, tironis

more, interpretatus est : pictatis auxilio conservata”; quasi SCTÎPSÎSSBI: mens pietale, conserva: cor.

De proprietate litteræ iü nabis consentit taro

taricus interpres uterque l: Aw h chah-J a»! me3min ba 1110111817011 de toboumbi.

hautain: ou: fin-corde revomit. lEnimvero , nemo nescit , in lingua tartarica, parti-cuiam be ’ , regimiui directo verbum activum præ-cedenti subjectam, accusativum, quasi sèparabilemquarti casus terminationem, declarare.

Non sine fructu adire paterit lector Grammaticamtartarico-sinicam oui (titulus : Ts’ing-wen-k’i-meng

(3,065-3,783-1,3o4o9,090), ubi (lib. 111 , pag. 6)modo laudata vocula be ,. quatenus accusativum

denotat, par supradictas littera’s pa Ë , 1.9ng

Page 323: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

TRACTATUS.

7° 1. fig, et nostram litteram g, explicatur. (Cf: p.

73 , I. 18.)Alterum exempium. Meng tseu, l. Il, p. 104,1. 5 z

E ifl 6*] dans? mugiUen: utilitat eioqui regi

id est: utilitatem (sequendam) regi proponere. Tar-

taricus interpres uterque litteram ifl , quemad-

modum B et C ( 51, D) in supcriori exemplo(51, C),

litterarum pa et tsiang vicem expieraexistimans , locum sic exponit:

F ahi be dehafafi- mg do bisourefi.Ad verbum: ntilitat en: prehendens reg i elocntus.

5. Il. Si verbum activum, comitante littorai a ,-

duo iregimina habeat, aliud directum, aliud vero in-directum ; triplex occurrere potest constructionisgenus quod quidam seqq. exempla elucidabunt.

1°. Vel regimine indirecto verbum sequente, regi-

men directum, littoram a ipræpositam habens,

pane subit. Ex. gr. (Mengtseu, I , 98, 1) :A :6141 au «audividere hominibns u diviti

Page 324: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

ramures. 7 1Id est: haminibus divitias (suas) dividere, distribuere.Assentit versio tartarica :

m’almu do oulin las dondaine peurs 5o.homini bus diviti as dividendo dure.

2°. Veiregimen directum, littoram i a præpo-

sitam habens, verbum præcedit activum cui subjon-gitur regimen indirectum. Exemplum aii’eremus exDictionario sinico cul titulus: u Khang-hi-tseu-tiars

(2,535-5,5o4-2,o59-620) 1) littoram chouï fi in-

terpretante , pag. 62, lin. 7 :

à "du El fifire legare homini , (licita:- chautId est : rem alicui legarelvel testamento relinquere,

dicitur chouï. v

Alterum exemplum. Meng tseu , lib. Il. p. 48. l. 5 :

c in Mimi-i hic-T; mfl mAa. 4 Forum! dure homini

Id est: Tin: enliaient, vel imperii dominium dare ho-

mini. Assentit versio tartarica : iaphi fetchergni be nialma de boume

Gallice : dol du douons la homme d donnerI. e. Donner! (un) homme ce qui est au-dessous du ciel. c.-a»d. l’empire.

Page 325: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

7a 111101111115.3°. Vol litterai a regimini directe , verbum

præcedenti , subjungitur , et tong, quemadmodumsupra vidimus (511,11 et B) indirectum regimen paneverbum sequitur. Ex. gr.

Meng tseu , lib. Il, pag. 54, l. 3 :

--Ala... WflpOuÂ) la lsfljhA

D un festuc non am due bominiId est : unam festucam non dare homini.

Ibidem subsequitur locus carrelativus omnina si-

milis : un festuc non am auferre khomini , i. e.

Imam festucam non auferre bamini (gallice : ne pasprendre un fétu à qui que ce soit -- Nostræutriusque exempli interpretationi. assentit versio tar-

tarica. JAiterum exemplum. Interpres E locum Menciiexplicans (lib. Il, p. 90,1. 5 ) ait :

E in? 14:1 ün’HÀElsingÆ

campant Vit!1d est z piscem vitæ comparut, confort *.

a Quod si iitteram i a vertu pet præposit-iouem sa: , ut , in istius-modi lacis multorum mas est, tune, contra Tartarorum interpretnmsententiam , regimen verbi directum pro indirecto, regimen vero indi-rectum pro directe occipiendi tibi incumbet necessitas, ce videlicet mo-do :

Page 326: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

Inscrsrns. 73 i5. Il]. Sæpenumero accidit ut litterai la (1 15)

verbo boa Ë (1,178) dicare , nulle comitante re-

s. I. c: ex humanitate conserva: cor.S. Il. A: dividere hommes ex divitiis.

- B: ex ra legato hominem. °-- E 1 ex pisce comparera vitam.

In bises exemplis, tali regiminnm permutationi obstaut Tartari iu-terpretes, qui, ut nemo uescit. genniuam littetarum siuicarum signifi-catiouem proprinmque in quolibet loco aficinm , vel quaudaquescrupulosins , reddere °reiigi0ui ducuut.

. In errorem quem caveudum suademns incidit Basilius , dom ,

in siuico Dictionario snb ma" (5,595), litteram , accusativi

notam. vertit par prnpositiouem un. Ex. gr. 1i .æ

tchiCËpwafi... 1’55 qex recto facere connut.

Grammatica tartarico-sinica de qua supra, pag. 69 , (in. 18 , in exemplo

. t:- Ilpromu codem, s a tchin Ë me: Ida ,gallice :

1011 Vtondra foutu os qui est vrais , litteram i reddit pet particulam

os ’ quatenus accus-6mm denotat et iitteris pu et

Meng, einsdem ossus declstativis, respondet (cfi S. I et ibid. A, B, D).

- Porto si, in Basilii exemplo superius allato , luteras pa vel

l

Page 327: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

7l; TRACTATUS.gimine præposita, sermonem ab aliquo superius pro-latum, licet illius sermonis mentio absit , quasi regi-

men verbi Ë bac (dicere), in accusativo casa po-

situm exhiheat. Ex. gr. Meng tseu, Ilib. I , p. 102 ,l. 5 .

"à?Quem locum sic exponunt interpretes, litteris

qua: subaudiuntur post litterami a ( 115),sub-

junctis:

B 8hy- : la Meng (un -?F3 En.loque! dixit KendoId est : discipulus Siu tseu (2,689-2,059) illas loquelas

bien; fifi, accusativi nous , in locum liner: i aubsütuu.

expositio exit :- - «wflâvdwîEWËWÆW

Ad iqbnm : prétendent rectum lacera curvum.Ve; (cf. S; l, A) : un: tec: (une cul-nm.1d en a rectum mure (courber «gaïac droit).

Page 328: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

TRACTATUS. 7 5i. c. illum sermonem viri I issu (I,808-2,059) dixit,

.retulit Mencio.--Assentit versio tartarica.0f. Mengtseu,l, 38, 4; 79, a ; 81, 8; 104, 8.11, 56, 8; 99,5;

1 I 7 , r. d . .1..Nonnumquam Mencius litteram jan à ser- I

monem, in superiori exemple subintellectam , expri-

mit.Unde patet interpretes littens thaeu yan lm

à illum «manant, in loco Inox allato, post litre-

ram i a subaudii’i, jure-ac meriÏo existimavisse.

Ex. gr. Meng tseu, Iib.l, p. 79 , l. 2 :

c MECwigwam;lama: Mende.Id est (discipulus Tch’in tact; 11,799-2,059) sermo-

nem discipuli CM heu dixit,’retulit Mencio.

De littera in fièvulgo a, ab , ad, in, etc.

5. 1V. Littera accusandi casum denotatquoties verbe subjungitur activa quad aregimine suc

tal-

Page 329: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

76 TRACTATUS.directo, uns. littera vel pluribus litteris (præsertimin genitivo positis) separatur.

Meng tseu, lib. I, pag. 74, lin. 8 :

A (du au 3b fin A ca.«hautin hominil

Id est exhaurire hominis animum vel cor. -Assentitvers. tartarica.

Alterum’ exemplum. Meng tseu , Il, 13, 2:

mutare oins lndolId est : mutare ejus indolem. A Assentit versio tar-tarica. Il, pag. 27 , lin. I.

5. V. Quando autem verbum (sin exhaurire

ct verbum haï Eimulare, a suc regimine directo ,

unius li’tteræ vel plurium litterarum interpositione

non separantur, Mencius litteram in Ëomittit.

Meng tseu , lib. I, pag. 5, lin. 9 :

l A lama Ë fin A un É a.exigus viz- exlnurio animaux; .

Id est : ego exiguë virtutis vir cor meumb(in suble-vandq populo exhaurio.

Alterum exemplum. Meng tseu, lib. I, pag. 82,

lin. n : :

Page 330: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

TRACTATUS. 77n mêmeuæewwzforliun - mutabit illud.

Id est: Rex forsitan illud animi consilium mutabit.

5. V1. Occurrunt’tamen casus, sed admodum tari, dubi, regimini directo verbum activum sequenti, lit-

tera in Ëaccusatîvi nota , præfigitur. Cum veto

Mencius, in exemplis omnino similibus ac nonnum-

quam in endem loco, banc litteram iuâà mode

usurpet, modo, sensu minime mutato, omittat, illam,quoties regimini directo verbum subsequenti præpo-nitur, redundare patet.

Meng tseu, lib. Il, page, 12, lin. 3 :

A pas m in Ë (fin fistudio-03cm la: 70v

Id est : gaudio afiicere (abc) yovéaç vel parentes -A

sentit vers. tartarica. ’lbidem paulo superius (pag. 12, lin. 2.) legitur ,

omisssa littera in ,n m. t’cinfi .mË

gandioaflicîendi parente. ratio.Assentit versio tartarica. Cf. ibid. lib. Il, p. 26,

l. 2;p.3n, l. 2;p.45, I. 7;p. 77,l.5,etc.

Page 331: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

78 TRACTATUS.Alterum exemplum. Meng tseu , lib. II,pag. 131 ,

lin. 1: ’ vlC Imam Ë in jà haï Æ (du âD

aspecta: nm pela; quiId est : qui aspectat pelagum seu marezAssentit Ver-sio tart. V id. supra, 5. V1, A.C’fï lib. I, pag. 27, lin. a.

Ibidem inferius legitur , lib. Il, p. 13:, l. 3 :

.D MÊIBL’ dm:7]( y... Æ mW

i ’ «mon en on.Cf. supra, 5.VI, B.Alterum exemplum. Meng tseu, lib. I , pag. 86,

lin. x :

n meMencI intemgavit ’ 1Id est: interrogavit Mencium.

lu alie loco (lib. I, p. 49, l. 1.) legitur :

F WÊÎ filial Hà "M?imita interrogera lusin-mm.

Cf. Meng tseu , lib. Il , p. 98,1. 9 , ubi verbe wen

Fia interrogera: , nomen personæ interrogatæ ,

omissa littera in , subjungitur.

Me non latet ou: Mondes, in se: exemplis superius

Page 332: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

ramures.allatis, littenm mode usurpavcrit , mode, lo-

ci sensu minime mutato, omiserit. Sed in grammaticæet syntaxis dominium excurrere necrfert animus, necpropositi nostri limites egrediendi datur spatium.

5. VIL Aliquando litterajè præposita nemini

verbum a que regitur antecedenti, illud collocat inaccusative absoluto et quasi suspense, cui littera.

khi à ille,illa, illud, correlative respondet, ita

ut nomen a verbe proxime sequenti directe regi pa-teat. Meng tseu, lib. Il, p. nie , l. 9:

..R ME si: dz,pope! s bunker-tracta illum.

Id est : populum humaniter tractat. ---’Assentit ver- Isie tartarica.

Hic loci, littera in Ëeasdem fore partes agit

ac litteraifl in sequenti exemple, quad ad 5. Il

(2° , B) refeni potest. Meng tseu, lib. I, pag. 140,

En. 6 : ’ Ii’ïmËŒlmifi’ü’Êo

(aller) on eomedit

Page 333: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

TRACTATUS.

Ê? à?" *’*’ me

Id est : maternes cibos (son a matre oblates) non co-medit, uxorios vero comedit. -- Assentitversia tarta-

’ rica.

De litteris in a: et hou 3’-

5. VIH. Litteræîlet-ââ easdem babent usus

ac liltera in figh de qua egimus 5. 1V, V, et VI. Ut

vero chartæ et temporis dispendio parcamus, lecto-rem ad principia superius exposita remittere exem-plaque æquiparabilia indicare nabis sufliciet.

Exempla quæ paragraphe IV respondent.

Exemplum litterèe in a; (cf. 5. 1V, A, B).

Apud interpretem C locum Mencii (lib. I, pag. 12,lin. 4) explicantem, legitur:

Pou a? mg kan-Æ in a;pauma explicm un:

ji un z dubujul diei ; ont. souil. a

Page 334: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

ramures. 8 IId est z non passure (mihimet) explicare liujus dieianimum,vel quisnam illa die animisensus mihi fuerit.

Exemplum litteræ hou (cf! 5. 1V. A, B.)

Meng tseu, lib. I, pag. 50, lin. .3:

sema-ium siimplet un cæli terra not.gonit. intemu

Id est: implet cæli et terræ intervallum.Exempla quæ paragrapho VI respondenl.

Exemplum litteræ in (çf. 5. V1. A, C, E)

i Meng tseu. lib. I, ag. 1 la, lin. g :

«au. à .. Î gË

compute-dam tyranId est: comprehendam tyraunum.

In codem loco legitur, lima 8., omissa litlera in

a: .Vina khi j ï biencomprehendam . «ou miam

Exemplum litterœ hou 3403?. 5. V1. A, C, E.)

Interpres J Mencium ( lib. I, p. Io, l. 7.) explicans,ait:

h

Page 335: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

82 I ramures.FM fia hou 5L min Ë .comervare Inn papal .

Id est: conservare papulum.

In que lace Mencius simpliciter scripsit :w si. mecommue papulum.

Alterum exemplum. Meng tseu lib. I, p. 43 ,14;

U ’ 7 . 1lm â mon hou â- 756113? u aenquis interrogavit nm I Tienin

Id est : Aliquis interrogavit Tsengsium vel Tseng si.

Quod quidem idem est ac si Meng tseu scripsisset:

. 3! . A .hœâwm cuÏÏëTemg (.953 n auras. v1, la.)

a ’ ru .vel hocâ won nous IEEE «E (cfiS- V1, F.)

N on solum in litteras iJa , iufl, iu-j-û et

houâ’a, quarum aliquot tantum usus summatim ex-

panere nabis licuit, sed etiam in permultas’nen mi-noris momenti litteras ad quas titanes baud semelpedem effendunt, amplissimam in promptu habemusexemplorum et regularum copiam; sed llæc in aliudopus seponenda.

Page 336: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

ramures. 83Antequam lectorem dimittamus , cum paucis mo-nitum esse velumus, scilicet nos sequens opusculumquad juris publici propediem facturi sumus, expressaoptimorum cemmentariarum medulla, in gratiamcorum qui sinice discunt, nunc adernare et can-cinnare. Cujus quidem titulus ita se babet : « Lan-CON MANUALE omnium rerum et verborum quæ ,

in libris Sinarum classicis Thaï-hio il ë ,

- -c - a:Tchoung-young 417 l. , Lun zuË au ,

Hjao.king â et Sion-hie Il. ë ,difiicilia aut netabilia occurrunt , exceptis eis quæin Mencianis indicibus jam fuerunt explicata, etc.etc. a)

Quo quidem lexico ad’umbilicum perducto,planus

tandem patebit aditus ad classicum tetrabiblium ,quad ubi tirenes , nocturna diurnaque manu ver-satum, memeriter complexi erunt, in succumquesuum et sanguinem, ut aiunt, perfecte concexe-rint, optimes sinicæ litteraturæ libros facile aggre-dientur , et quidquid ditissima hæc scientiæ etdoctrinæpromptuaria, quæ ad hunc diem nemo feradelibavit , sepasitum et reconditum liabent, in suamet aliorum utilitatem deducere et derivare pelerunt.

Quod spectat præsens opus cujus telam felicibusolim exorsam auspiciis, per plures armes maligne.-

Page 337: Notes du mont Royal ←  · meng tseu vel mencium inter sinenses philosophos, ingbnio, doctrina , nominisque claritate confucio proximum, midi! , latina inter!rbtÀtionb . an intbiprbtatioebm

34 i TMcTA’ms.i ingruente fortune interrumpere, et deinde iterum

atque iterum retenait «me... baud semel coactisumus, cuique tandem, meliori amante aura, coroni-dem, quamvis serait, inponere nobis’ datum est,spennusz».fioro’ut dectores, quotquot sunt rerum

D sinicarum justi minutai-es et arbitri, difiicnltatum. quæ,.in opere tamilanga tamque salebroso, exan-

tlarrdæ nabis. fuerunt , rationem habituri sint, et. erreras quos humana parum cavit natura, aut qui

nabis alias multiplici cura avocatisret distractis excinderunt , æquo. bonaque mente condonaturi. v h V V

Baba" Pfiri’w î . aramon mmpria a! fabr lm [ILGALLLQA a lumen; il ’ "ÎIBIILIOTIICAIÏUB.

, . J FINIS.