51
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN Samuel DUBOIS WTCB Vocht bestrijden (microbiologische polluenten) POLLUENTEN IN HET GEBOUW: HOE ZE TE VERMINDEREN? HERFST 2017

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

OPLEIDING

DUURZAME GEBOUWEN

Samuel DUBOIS

WTCB

Vocht bestrijden (microbiologische polluenten)

POLLUENTEN IN HET

GEBOUW:

HOE ZE TE VERMINDEREN?

HERFST 2017

Page 2: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 2

Thèmes prioritaires:• Énergie et bâtiments• Rénovation et entretien des murs et façades• Confort acoustique• Accessibilité des bâtiments• Utilisation durable des matériaux• Prospection d’innovations• Technology watch (en coopération avec le SIRRIS)• Mobilité durable (en coopération avec le CRR)

Mission:• Soutiens techniques directs et multidisciplinaires• Information et formation collective• Prospection, diffusion et stimulation à l'innovation

Bénéficiaires:L'ensemble des entreprises bruxelloises du secteur de la construction

En collaboration avec laConfédération de la Construction Bruxelles-Capitale

Subsidiée par la Région de Bruxelles-Capitale via InnovIRIS

Page 3: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 3

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 4: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 4

InleidingVocht en zouten in gebouwen

Directe impact op de afwerking: loskomende materialen, vlekken, verf, verkleuring, enz.

Page 5: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 5

InleidingVocht en zouten in gebouwen

Condensatie, schimmels, algen, enz.

Page 6: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 6

InleidingVocht en zouten in gebouwen

Aantasting van bouwmaterialen.

Page 7: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 7

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 8: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 8

VochtdiagnoseInleiding

Doelstelling:

• ALLE oorzaken van vocht in kaart brengen & aangepaste behandelingen voorstellen;

• De impact van de ingrepen op het evenwicht van het gebouw voorzien;

• Onnodige of zelfs schadelijke ingrepen vermijden.

Opgelet:

• Een symptoom kan verschillende oorzaken hebben;

• Zeer vaak: opeenstapeling van verschillende oorzaken.

GLOBALE AANPAK IS NOODZAKELIJK!

Page 9: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 9

Vochtdiagnose

• Waar poreuze bouwmaterialen in contact komen met een bron van vloeibaar water, vindt absorptie plaats door de interacties tussen het poriënoppervlak en de vloeistof: dit verschijnsel heet capillaire absorptie.

• Indien geen vochtscherm is aangebracht onderaan de muren, kunnen alle muren die de grond raken te maken hebben met capillaire opstijging tot een typische hoogte van 0,5 tot 1,5 m.

Capillariteit

Page 10: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 10

VochtdiagnoseVeel voorkomende oorzaken van vocht

Slagregen (TV 224)• naar het zuidwesten gerichte muren,

massief en/of in slechte staat (voegen!)

• infiltraties – materialen vochtig in de massa

Condensatie (TV 153)• koude en/of vochtige kamers• (muren op het noordoosten)• hoeken, ingesloten zones• koudebruggen• materialen vochtig aan de

oppervlakte, soms zichtbare druppels

Page 11: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 11

VochtdiagnoseVeel voorkomende oorzaken van vocht

Opstijgend grondvocht (TV 252)• onderkant van muren in contact met

de grond• hoogte ongeveer 1,5 m• zeer destructief• materialen vochtig in de massa,

variatie volgens hoogte, aanwezigheid van zouten

Andere• lokale lekken: sanitair, regenpijpen,

enz.• opspattend water onderaan de muren• hygroscopische zouten• bouwvocht

Page 12: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 12

Vochtdiagnose

• Meting van het vochtgehalte van de materialen

Metingen

• Indicatieve meting: toestellen om weerstand/capaciteit te meten

• Kwantitatieve meting: carbidefles of weging van proefstukken

Page 13: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 13

Vochtdiagnose

• Meting van de temperatuur en van de relatieve luchtvochtigheid / in de materialen

Metingen

Page 14: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 14

Vochtdiagnose

• Meting van de oppervlaktetemperatuur

Metingen

Page 15: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 15

Vochtdiagnose

• Snelle meting van de aanwezigheid van zouten

Metingen

Op de bouwplaats: kwantitatieve analyseIn het laboratorium: semi-kwantitatieve analyse

Page 16: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 16

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 17: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 17

Opstijgend grondvocht

Behandeling om capillaire opstijging te stoppen

• Een fysiek vochtscherm aanbrengen

• Injectie van waterafstotend product of poriënvuller

Bedekking van metselwerk

• Ondoorlatende bedekking

• Saneerpleisters

Andere

• Behandelingen die de verdamping bevorderen

• Elektro-osmose

• Elektromagnetisch systeem

Bestaande behandelingen

Page 18: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 18

Opstijgend grondvocht

Prestatietests van de producten: gestandaardiseerde procedures WTCB

Injectie van waterafstotend product (of poriënvuller)

Page 19: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 19

Opstijgend grondvocht

Keuze van het injectieniveau

• De injectiezone moet continu zijn.

• Het injectieniveau is aangepast aan de configuratie van het terrein.

• Het injectieniveau wordt zo gekozen dat omzeiling langs de vloer / obstakels / gemene muren onmogelijk is.

Injectie van waterafstotend product (of poriënvuller)

Page 20: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 20

Opstijgend grondvocht

Problemen na behandeling

De doeltreffendheid van de (waterafstotende) producten staat zelden ter discussie, maar mogelijk is er wel sprake van:

• Aangetast pleisterwerk dat niet werd afgekapt,

• Afwerking hersteld voordat de muur volledig is gedroogd,

• Controle aan de hand van onaangepaste toestellen (voor meting van weerstand of capaciteit),

• Aanwezigheid van hygroscopische zouten (chloriden, nitraten),

• Omzeiling van de injectiezone door poreuze materialen,

• Andere oorzaken van vocht, die nieuw zijn of niet eerder werden opgemerkt.

Injectie van waterafstotend product (of poriënvuller)

Page 21: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 21

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 22: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 22

Ondergronds metselwerkInleiding

!!! Toestand is vooral problematisch bij waterdruk (grondwaterspiegel, accumulatie van vloeibaar water tegen metselwerk).

Kelders waren oorspronkelijk niet bedoeld voor bewoning, maar dienden als bufferzone die de woonvertrekken moest beschermen. De bestemming ervan als woonruimte / bruikbare lokalen vereist een renovatiebudget dat vaak hoog is, en in verhouding maar een beperkt comfort oplevert.

Page 23: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 23

Ondergronds metselwerk

1. Alle vochtproblemen oplossen, vervolgens de met zout beladen droge muren behandelen. Bijna altijd onhaalbaar.

2. De zoutkristallisatie verplaatsen naar een saneerpleister. Esthetische oplossing.

3. De verdamping naar de binnenkant van de kelder stoppen en kristallisatie tegengaan door dampondoorlatende oplossingen aan te brengen. Absoluut noodzakelijk indien vochtgevoelige materialen moeten worden opgeslagen in de kelder (papier, hout, textiel, enz.).

!!! Indien de waterspiegel hoger is dan het vloerniveau van de kelder, wordt het heel moeilijk of zelfs onmogelijk om de infiltraties definitief te behandelen in oude gemetselde constructies.

Drie manieren om een kelder bewoonbaar te maken

Page 24: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 24

Ondergronds metselwerk

Verdamping in de kelder stoppen om:

• het vochtgehalte in de kelder te doen afnemen en de hygrometrischeomstandigheden te controleren door ventilatie en verwarming,

• de zoutkristallisatie te stoppen en aantasting van de afwerking te voorkomen

Uitvoering met behulp van: coatings, ondoorlatend pleisterwerk, pleisterwerk op membraan, eventueel gecombineerd met thermische isolatie.

Verdamping en kristalvorming stoppen

Page 25: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 25

Ondergronds metselwerkVerdamping en kristalvorming stoppen

OPGELET!

Page 26: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 26

Ondergronds metselwerk

Aan te vullen met een preventieve injectie van het hoger gelegen metselwerk!

Uitgevoerd in muren die over het algemeen droog zijn, om te vermijden dat het vocht opstijgt langs de muren wanneer de verdamping naar de binnenkant van de kelder wordt gestopt. Dit is niet nodig wanneer de muren op de gelijkvloerse verdieping al van een bescherming (membraan) zijnvoorzien. De uitvoering is gelijkaardig aan dievan klassieke injectie, maar het niveaukan verschillen.

Verdamping en kristalvorming stoppen

Page 27: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 27

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 28: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 28

Slagregen

• Herstelling van het metselwerk (voegen!);

• Bepleistering/schilderen van de gevels (vochtafstotende en ademende verf);

• Aanbrengen van een (onzichtbare) vochtafstotende behandeling;

• Aanbrengen van een gevelbekleding.

N.B. Alleen de laatste behandeling kan worden beschouwd als een algehele oplossing. De drie andere bieden alleen een verbetering.

Mogelijke behandelingen

Page 29: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 29

Slagregen

Waterafstotende behandeling die de waterdampdiffusie of het uitzicht van de poreuze bouwmaterialen weinig wijzigt.

Vochtwerende behandeling

Page 30: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 30

Slagregen

Prestatietests van de producten

Vochtwerende behandeling

Page 31: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 31

Slagregen

Prestatietests van de producten

Vochtwerende behandeling

Page 32: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 32

Slagregen

Prestatietests van de producten: gestandaardiseerde procedure WTCB

Vochtwerende behandeling

Page 33: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 33

SlagregenVochtwerende behandeling

• Scheuren in bakstenen en voegen,

• Slecht beschermde gevel,

• (zouten).

Page 34: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 34

SlagregenVochtwerende behandeling

Vermijd gedeeltelijke waterafstotende behandeling van de gevels!

Page 35: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 35

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 36: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 36

Condensatie en schimmels

• Hoe warmer de lucht, hoe meer waterdamp het kan bevatten. Met elke luchttemperatuur komt een maximale hoeveelheid waterdamp per volume lucht overeen. Wanneer deze hoeveelheid damp in de lucht aanwezig is, is de lucht “verzadigd”. De relatieve vochtigheid van de lucht bedraagt dan 100 %.

In “normale” omstandigheden schommelt de relatieve vochtigheid in gebouwen gewoonlijk tussen 30 en 60 %.

• De relatieve vochtigheid (ϕ) is gedefinieerd als: ϕ = p/ps(θ) x 100,

waarbij p de partiële druk van de waterdamp is (die overeenkomt met de absolute hoeveelheid waterdamp die aanwezig is)

en ps(θ) de partiële druk van de waterdamp bij verzadiging voor temperatuur θ.

Inleiding - condensatie

Page 37: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 37

Condensatie en schimmelsInleiding - condensatie

TV 153

Dau

wp

un

t =

12

°C

Binnenlucht: θ = 20°C, ϕ = 60%

Ko

ud

op

pe

rvla

k: θ

= 1

0°C

Page 38: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 38

Condensatie en schimmels

• Wanneer de (vochtige) lucht in een gebouw tegen een oppervlak komt waarvan de temperatuur lager is dan zijn dauwpunt, doet zich condensatie voor op dit oppervlak.

• Glasoppervlak (enkel glas): zichtbaar, geen bijzonder groot risico.

• Poreuze oppervlakken (hoeken, ingesloten zones, koudebruggen): bevochtiging, risico van schimmelvorming.

Inleiding - condensatie

Page 39: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 39

Condensatie en schimmels

Voorwaarden voor ontwikkeling van schimmels

• Aanwezigheid van sporen: alomtegenwoordig.

• Voldoende grote hoeveelheid zuurstof: oké in gebouwen.

• Temperatuur tussen 5 en 25°C: oké in gebouwen.

• Voedingsbodem: oké op poreuze materialen.

• Voldoende vochtigheid van de materialen / de omgevingslucht (RV!):

!!! Ingreep is mogelijk !!!

Bronnen van vocht: vermelde pathologieën + aanwezigheid van mensen

Inleiding - schimmels

Page 40: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 40

Condensatie en schimmels

• Curatieve actie: de getroffen elementen verwijderen, oppervlakken reinigen (geen droge reiniging om de sporen niet te verspreiden).

• Zorgen voor basisverwarming / de temperatuur plaatselijk verhogen.

• Luchtafzuiging plaatsen (en gebruiken!) voor de piekproductie in de badkamer en keuken (dampkap), en vermijden dat de lucht uit warme en vochtige kamers naar de woonvertrekken gaat.

• Algemene ventilatie verhogen indien nodig. Dit kan een preventieve ingreep zijn wanneer de luchtdichtheid toeneemt door energiebesparende werken (dakisolatie, nieuwe ramen, enz.).

Mogelijke ingrepen

Page 41: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 41

Condensatie en schimmels

• Algemene thermische isolatie verhogen, indien nodig.

• Bij voorkeur langs buiten,

• Met heel veel aandacht voor de details, om koudebruggen (isolatie van dagkanten, tussenmuren, binnenvloeren over voldoende afstand) en luchtdichtheidsproblemen te vermijden,

• Rekening houdend met het algemene evenwicht van het gebouw: ventilatie, temperatuur, vochtigheid.

Mogelijke ingrepen

Page 42: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 42

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 43: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 43

Diagnose van de zouten

Naargelang van de hygrothermische omgevingsomstandigheden kunnen de zouten zich voordoen als:

• Efflorescentie : kristalvorming op het verdampingsoppervlak, esthetisch probleem aan de oppervlakte, mogelijke aantasting van de materialen indien de kristallisatie ook in de massa plaatsvindt;

vooral sulfaten en carbonaten

Inleiding

Page 44: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 44

Diagnose van de zouten

Naargelang van de hygrothermische omgevingsomstandigheden kunnen de zouten zich voordoen als:

• Hygroscopisch: ze trekken het vocht uit de omgeving, met wisselende natte vlekken naargelang van de relatieve vochtigheid van de omgevingslucht, corrosie/rotting van de materialen, verkleuring en aantasting van de afwerking;

vooral nitraten en chloriden

Inleiding

Page 45: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 45

Diagnose van de zouten

• Snelle metingen op de bouwplaats of in het laboratorium: testbandjes – kwalitatieve of semi-kwantitatieve metingen.

• Meer gedetailleerde analyses in het laboratorium: identificatie van de zouten en kwantificatie.

• Probleem: “risicocriteria” vrijwel onbestaand.

Identificatie & kwantificatie

Page 46: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 46

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 47: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 47

Behandeling van de zouten

• Om te beginnen, indien mogelijk, de bron van de zouten wegnemeno Behandeling tegen opstijgend grondvocht

o Herstel van infiltraties, lekken,

o enz.

• Verwijdering van de zouten aan de oppervlakte (alleen voor uitbloeiende zouten):o Droog borstelen of cycli van borstelen/spoelen

o Spoelen: met water / met een verdunde zuuroplossing (10% HCl, opgelet: voorverzadiging van het materiaal en spoelen!!) indien carbonaten / met een alkalische oplossing indien sulfaten (moeilijk)

• Extractie van zouten (oplosbare zouten, beschermde gebouwen):o Compressen: cellulose, klei, enz.

o Saneerpleister: secundaire functie

o Electroforese: migratie van de zoutionen in een elektromagnetisch veld

Mogelijke behandelingen

Page 48: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 48

Behandeling van de zouten

• Isolatie van de zouten (vooral voor vochtaantrekkende zouten):o “Zoutwerende” membranen

o Afwerking ongevoelig voor zouten en vocht

o Chemische “zoutwerende” behandelingen

Mogelijke behandelingen

Page 49: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 49

Programma van de opleiding

• Inleiding: vocht en zouten in gebouwen

• Vochtdiagnose

• Behandeling van opstijgend grondvocht

• Ondergronds metselwerk

• Behandeling tegen slagregen

• Strijd tegen condensatie en schimmels

• Diagnose van de zouten

• Behandeling van de zouten

• Bibliografie

Page 50: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 50

Bibliografie

Gids voor de restauratie van metselwerk, WTCB, 2002

• Deel 1: Standzekerheid van bouwwerken

• Deel 2: Opstijgend grondvocht en zouten

• Deel 3: Gevelreiniging

• Deel 4 a en b: Restauratie van gevelmaterialen

Technische voorlichtingen

• TV 224 Waterwerende oppervlaktebehandeling

• TV 252 Vocht in gebouwen. Bijzonderheden van opstijgend vocht (vervangt de TV 210)

• TV 197 Gevelreiniging

Publicaties WTCB – www.wtcb.be

Page 51: OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Leefmilieu Brussel · • Strijd tegen condensatie en schimmels • Diagnose van de zouten • Behandeling van de zouten • Bibliografie. Vochtbestrijding

Vochtbestrijding in bouwwerken – Samuel Dubois - 2016 - Pagina 51

Contact

Samuel Dubois

WTCB – Laboratorium Renovatie

[email protected]

02 655 79 42

Technologische begeleiding “Duurzaam bouwen en duurzame ontwikkeling” in het Brussels Gewest