257
 LACAN 1

S11 FONDEMENTS

Embed Size (px)

DESCRIPTION

sss

Citation preview

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    1/257

    LACAN

    1

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    2/257

    Fondements

    1964

    TABLE DES SANCES

    Leon 1 15 janvier 1964Leon 2 22 janvier 1964Leon 3 29 janvier 1964Leon 4 05 fvrier 1964Leon 5 12 fvrier 1964Leon 6 19 fvrier 1964Leon 7 26 fvrier 1964Leon 04 !ar" 1964Leon 9 11 !ar" 1964Leon 10 15 avri# 1964

    Leon 11 22 avri# 1964Leon 12 29 avri# 1964Leon 13 06 !ai 1964Leon 14 13 !ai 1964Leon 15 20 !ai 1964Leon 16 27 !ai 1964Leon 17 03 j$in 1964Leon 1 10 j$in 1964Leon 19 17 j$in 1964Leon 20 24 j$in 1964

    2

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    3/257

    15 %anvier 1964 Tae 'e" "an(e"

    )e"'a!e"* )e""ie$r"*'an" #a "rie 'e (onfren(e" 'on+ je "$i" (,ar- .ar la sixime Section de lcole pratique desHautes tudes* je vai" vo$" .ar#er'e"Fondements de la psychanalyse/ %e vo$'rai" "e$#e!en+ a$jo$r',$i vo$" in'i$er #e "en" $e je(o!.+e 'onner (e +i+ree+ a$ !o'e "o$" #e$e# je".re "a+i"faire/

    o$r+an+ i# !e fa$+ 'a&or' !e .r"en+er 'evan+ vo$" en(ore $e #a .#$.ar+ i(i* !ai" non .a" +o$"*!e (onnai""en+ (ar #e" (ir(on"+an(e" fon+ $i# !e .ara+ a..ro.ri ' in+ro'$ire #a $e"+ion .ra#ae* vo$".r"en+er (e "$je+ 8

    En quoi y suis-je autoris? :

    %e "$i" a$+ori" .ar#er i(i 'evan+ vo$" 'e (e "$je+ 'e .ar #o$;'ire 'avoir fai+ .ar ai##e$r" (e $ona..e#ai+ $n sminaire: $i "a're""ai+ des psychanalystes/ )ai"* (o!!e (er+ain" #e "aven+* je!e "$i" '!i" 'e (e++e fon(+ion #a$e##e javai"* .en'an+ 'i< an"* vrai!en+ vo$ !a vie enrai"on 'vne!en+" "$rven$" #in+rie$r 'e (e $on a..e##e $ne socit psychanalytique *e+ no!!!en+ (e##e $i !avai+ .r(i"!en+ (on= (e++e fon(+ion/

    >n .o$rrai+ "o$+enir $e !a $a#i=(a+ion ne"+ .a" .o$r a$+an+ !i"e en (a$"e .o$r re!.#ir ai##e$r"(e++e !?!e fon(+ion/%e +ien" .o$r+an+ .rovi"oire!en+ #a $e"+ion .o$r "$".en'$e/

    E+ "i je "$i" !i" en 'e!e$re 'e .o$voir* 'i"on"* "e$#e!en+ donner suite (e+ en"ei-ne!en+ $i f$+#e !ien* je (on"i're $eje 'oi" (o!!en(er* avan+ 'o$vrir (e $i "e .r"en+e 'on( (o!!e $ne no$ve##e +a.e* je 'oi"(o!!en(er .ar #e" re!er(ie!en+" $e je 'oi" 'e (e++e .o""i&i#i+* )/ @ernan' BADEL* r"i'en+ 'e #a Section des Hautes tudes* $i !e '#-$e i(i 'evan+ vo$"* #a-r(e 'e $i je 'oi"* en "o!!e* 'e .o$voir #e faire "o$" #-i'e 'e (e++e (o#e ,a$+e!en+,onore

    )/ BADEL* e!.?(,* !a 'i+ "on re-re+ 'e ne .o$voir ?+re .r"en+ a$ !o!en+ oa$jo$r',$i je #$i ren'" cet hommae

    ain"i $e (e $e ja..e##erai la no!lesseave( #a$e##e en (e++e o((a"ion* i# a vo$#$ .arer lasituation de d"auto j+ai"

    .o$r $n en"ei-ne!en+ 'on+* en "o!!e* ne #$i +ai+ .arven$ rien 'a$+re $e #e "+#e e+ #ar.$+a+ion

    .o$r $e je ne "oi" .a" .$re!en+ e+ "i!.#e!en+ rduit au silence/

    Noe""e e"+ &ien #e +er!e 'on+ i# "a-i+ $an' i# "a-i+* en "o!!e* 'a(($ei##ir (e#$i $i +ai+ 'an"la positiono je "$i" 8 celle dun r"ui/F# #a fai+ a$""i vi+e ' ?+re "$"(i+ .ar #a vi-i#an(e 'e !on a!i C#a$'e LGFSTASS* 'on+ je !erjo$i" $i# ai+ &ien vo$#$ a$jo$r',$i !e 'onner "a .r"en(e e+ 'on+ i# "ai+ (o!&ien !e"+ .r(ie$* a$-ran' "(an'a#e 'e" -en"

    3 S,i&&o#e+* "i-ni=e #e (o$ran+ '[$n \e$ve/ n ",i&&o#e+ e"+ $ne "or+e 'e ""a!e :* $n !o+ 'e .a""e/ Dan" #aZ$erre en+re .,ra;! e+ Za#aa' R'an" #a Bie* a$ #ivre 'e" %$-e"* (,a.i+re 12* ver"e+ 6 Le" -en" '[.,ra;!.a""ren+ #e \e$ve %o$r'ain -$/// $i" Za#aa' (o$.a .,ra;! #e" -$"

    '$ %o$r'ain e+ $an' #e" f$ar'" 'i"aien+ #ai""eO!oi .a""er :/ A#or" i#" #$i 'e!an'aien+* e"+$ .,ra;!i+e ] S[i#r.on'ai+ non :* a#or" i#" #$i 'i"aien+ 8

    E, &ien* 'i" :Shi!!olet:/ F# 'i"ai+ Si!!olet(ar i# ne .o$vai+ .ronon(er (orre(+e!en+/ A#or" on #[-or-eai+///

    8

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    9/257

    $i #en+o$raien+ 8 1e ne cherche pas& je trou)e.: I+a!lo +icasso 6 3e dsir attrap par la queue& allimard& 199J/ F# a 'ai##e$r" 'an" #e (,a!. 'e #a re(,er(,e 'i+e scienti@que* 'e$< 'o!aine" $on .e$+ .arfai+e!en+re(onna+re 8 (e#$i o #on (,er(,e* e+ (e#$i o #on +ro$ve/C,o"e ($rie$"e* (e(i (orre".on' $ne fron+ire a""eO &ien '=nie $an+ (e $i .e$+ "e $a#i=er'e science/

    La fron+ire re(o$vre +r" "i-ni=(a+ive!en+ 'e$< ver"an+" .arfai+e!en+ $a#i=ae" 'an" (e (,a!.'e #a re(,er(,e/

    A$""i &ien* a+i# "an" 'o$+e $e#$e aPini+ en+re (e++e re(,er(,e e+ (e $e jai a..e# #e ver"an+re#i-ie$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    10/257

    'e (e (,a!. $e #e "avan+ 'e #a "(ien(e !o'erne "e +ro$ve ".(i= 8 non .oin+ (o!!e $n ,o!!e$i en "a(,e #on- en +o$+/ %e !en+en'"* no$" #ai""erion" i(i 'e (V+ +o$+e rfren(e 'e #a "(ien(e $n ""+!e $ni+aire 'i+ systme du monde:* $ cette exience& de DE)Apour la quali@er&)oire )EMES>NB&dans les rapports entre identit et ralit& r"rence plus oumoins quali@a!le didaliste& a$ &e"oin 'i'en+i=(a+ion/

    %irai !?!e 'ire $e no$" .o$von" no$" .a""er* no$" a&"+raire 'e ce complment transcendant&implicite m2me& dans la position du positi)iste&i# "e rfre +o$jo$r" une unit dernire de tous leschamps/ No$" no$" en a&"+rairon" 'a$+an+ !ie$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    11/257

    $e"+(e $i no$" fai+ 'ire $e #a#(,i!ie* a.r" +o$+* ne"+ .a" $ne "(ien(e ] A.r" +o$+ $en"avon"no$" ] Y$e#$e (,o"e !e" e$< e"+ '(i"if* (e"+ $e 'an" #a#(,i!ie* #a .$re+ 'e #!e 'e #o.ra+e$r +ai+* (o!!e+e##e e+ 'e faon 'no!!e*$n #!en+ essentiel en #aPaire/ Ce++e remarquene"+ .a" non .#$" accessoire& continente.Go$"

    #e "en+eO* .$i"$e .e$+?+re va+on "o$#ever $i# "a-i+ 'e $e#$e (,o"e 'ana#o-$e (on(ernan+ laprsence de lanalyste'an" #e rand Cu)re analytiquee+ $e (e"+ .e$+?+re a $i e"+ (,er(, 'an" no+re ."(,ana#"e 'i'a(+i$e/Ila psychanalyse con"ronte un certain sujetRS et un certain o!jetRa dans un rapport impossi!leR 8Sa, dispositi" o7lanalystesupport du aG interroe lanalysant RSsur son dsirJ

    E+ .e$+?+re !oi!?!e aije #air 'e 'ire la m2me chose'an" !on en"ei-ne!en+ (e" 'ernier"+e!."* e+ (onn$e 'e +o$" (e$< $i !on+ "$ivi* $eje pointais tout droit& toutes )oiles dehors et de"a=on a)oue )ers ce point central$e je !e++ai" en $e"+ion* "avoir 8 quel est le dsir delanalyste ? Y$e 'oi+i# en ?+re '$ '"ir 'e #ana#"+e .o$r $i# o.re '$ne faon (orre(+e ]

    E+ "i (e++e $e"+ion on .e$+ #a'!e++re .e$+ ?+re #ai""e ,or" 'e" #i!i+e" '$ (,a!.* (o!!e e##e#e"+ en ePe+ 'an" #e" "(ien(e"*jentends& les sciences modernes du type le plus dur& o .er"onne ne"in+erro-e "$r (e $i# en e"+ '$ dsir du physicien.F# fa$+ vrai!en+ 'e" (ri"e" $i "e .o"en+* (o!!e on 'i+* (o!!e .ro!e" #a++en+ion ,$!aine.o$r $e )/ >ENEF)E no$" in+erro-e +o$" "$r (e $i# en e"+ '$ '"ir $i e"+ a$ fon' 'e #a.,"i$e !o'erne 8 .er"onne 'ai##e$r" n ferai+ a++en+ion*on (roi+ $e (e"+ $n in(i'en+ .o#i+i$e/ E"+(e $e (e"+ $e#$e (,o"e '$ !?!e or're $e (e $ie"+ e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    12/257

    E"+(e $i# a 'e" (on(e.+" ana#+i$e" 'ore" e+ 'j for!" ]

    E"+(e $e #e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    13/257

    >r (e +rai+ 'iPren+ie# e"+ (e#$i(i $e (e"+ 'an" (e !o$ve!en+ !?!e 'e .ar#er $e lhystrique(on"+i+$e "on '"ir* 'e "or+e$i# ne"+ .a" +onnan+ $e (e "oi+ .ar (e++e .or+e $e @ED "oi+ en+r 'an" (e $i +ai+ enra#i+ #e" ra..or+" '$ '"ir

    a$ #an-a-e* #in+rie$r '$$e#* 'an" (e (,a!.* i# a '(o$ver+ #e" !(ani"!e" 'e linconscient/Y$e (e ra..or+ '$ '"ir a$ #an-a-e (o!!e +e# ne #$i "oi+ .a" re"+ voi# e"+ j$"+e!en+ # $n +rai+ 'e"on -nie* !ai" (e ne"+ .a" en(ore 'ire $i# ai+ + .#eine!en+ #$(i' !?!e e+ "$r+o$+ .a" .ar #a$e"+ion !a""ive 'e +ran"fer+/

    Y$e .o$r -$rir lhystrique'e +o$" "e" "!.+V!e"* #a !ei##e$re faon "oi+ 'e "a+i"faire son dsirdhystrique

    qui est& pour nous& $ nos reards& elle lhystrique& de poser son dsir comme dsirinsatis"ait

    #ai""e en+ire!en+ ,or" '$ (,a!. #a $e"+ion ".(i=$e 'e (e .o$r$oi elle ne peut soutenir sondsir que comme dsir insatis"ait*

    'e "or+e $e lhystrie* 'irai"je* no$" !e+ "$r #a +ra(e '$n (er+ain .(, ori-ine# 'e #ana#"e/ F#fa$+ &ien $i# en ai+ $n/Le vrai ne"+ .e$+?+re $$ne "e$#e (,o"e 8 (e"+ le dsir'e @ED #$i!?!e* "avoir #e fai+ $e$e#$e (,o"e* 'an" @ED*na ja!ai" + ana#"/

    Ce"+ e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    14/257

    14

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    15/257

    22 %anvier 1964 Tae 'e""an(e"

    )e"'a!e"* )e""ie$r"* .o$r (o!!en(er #,e$re* .o$r vo$" .er!e++re a$""i 'e .ren're .#a(e* je

    vai" (o!!en(er !on .ro.o" 'a$jo$r',$i .ar #a #e(+$re '$n .o!e $i* #a vri+* na a$($nra..or+ ave( (e $e je vo$" 'irai* !ai" $n (er+ain ra..or+e+ je (roi" !?!e $e (er+ain" en re+ro$veron+ #a((en+ #e .#$" .rofon'

    ave( (e $e jai 'i+ #anne 'ernire7* 'an" !on "!inaire (on(ernan+ lo!jet mystrieux& lo!jet leplus cach 6 celui de la pulsion scopique/

    F# "a-i+ 'e (e (o$r+ .o!e $ #a .a-e 70'$Fou dElsa&AAZ>N in+i+$#e /ontre-chant 8

    *ainement ton imae arri)e $ ma rencontreEt ne mentre o7 je suis qui seulement la montre,oi te tournant )ers moi tu ne saurais trou)er

    u mur de mon reard que ton om!re r2)e

    1e suis ce malheureux compara!le aux miroirs(ui peu)ent rIchir mais ne peu)ent pas )oir/omme eux mon Cil est )ide et comme eux ha!it'e la!sence de toi qui "ait sa ccit

    %e ''ie (e .o!e #a no"+a#-ie $e (er+ain" .e$ven+ avoir 'e (e "!inaire in+erro!.$e+ 'e (e$e j 've#o..ai"a$ nivea$ 'e" .ro!e"* ".(ia#e!en+ #anne 'ernire* 'e #anoissee+ 'e la "onction delo!jetaG.

    F#" "ai"iron+* je .en"e* (e$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    16/257

    $i#" "a(,en+ $$ne 'e" (oor'onne" indispensa!les.o$r a..r(ier #a 'ire(+ion* #e "en" 'e(e .re!ier en"ei-ne!en+* 'oi+ ?+re +ro$ve 'an" (e(i 8 $i#" ne .e$ven+* 'oi#" "on+* i!a-iner $e# der 'irai"je de mpriso$ "i!.#e!en+ 'e!(onnai""an(e .o$r #e$r in"+r$!en+* .e$ven+ arriver #e" .ra+i(ien"

    $i#" "a(,en+ $e .en'an+ $e#$e" anne"* +o$+ !on ePor+ a + n(e""aire .o$rreva#ori"er a$< e$< 'e (e$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    17/257

    Le" 'e$< .e+i+e" \(,e" $e vo$" voeO in'i$en+ a.r" linconsciente+ la rptition$i "on+(ri+" i(i a$ +aea$ in'i$en+ non .a" (e $i e"+ #a$+re (V+ 'e #a #i-ne* !ai" #e .oin+'in+erro-a+ion $i "$i+/ X "avoir $e #a (on(e.+ion $e no$" no$" fai"on" '$ concepti!.#i$e $i#e"+ +o$jo$r" fai+ 'an" $ne a..ro(,e $i ne"+ .oin+ "an" ra..or+ ave( (e $e no$" i!.o"e* (o!!e

    for!e*#e (a#($# in=ni+"i!a# 8 "avoir $e "i #e (on(e.+ "e modle'$ne a..ro(,e #a ra#i+* $nera#i+ $i# e"+ fai+ .o$r "ai"ir*(e ne"+ $e .ar $n "a$+* $n .a""a-e #a #i!i+e $i# "a(,ve "e ra#i"er/

    Y$e '" #or"* no$" (on"i'ron" $e no$" "o!!e" requis* en $e#$e "or+e $e a no$" e"+ $n'evoir 'e 'ire $e#$e (,o"e'e (e en $oi .e$+ "a(,ever* je 'irai" "o$" for!e 'e $an+i+ =nie* ##a&ora+ion $i "a..e##elinconscient/ De !?!e .o$r la rptition/Le" 'e$< +er!e" $e vo$" voeO in"(ri+" "$r (e +aea$ a$ &o$+ 'e #a #i-ne* (on(ernen+ 'e$< +er!e"'e rfren(e e""en+ie#"*

    e$ -ar' #a $e"+ion .o"e #a 'ernire foi" 8

    3a psychanalyse sous ses aspects paradoxaux& sinuliers& aporiques& peut-elle&parmi nous& 2tre considrecomme constituant& $ quelque der& une science& ou seulement un espoir de

    science ?:

    Ce"+ .ar ra..or+ (e" 'e$< +er!e" 8 le sujete+le rel* $e no$" "eron" a!en" 'onner for!e #a $e"+ion/

    %e .ren'" 'a&or' #e (on(e.+ 'e linconscient/ La !ajori+ 'e (e++e a""e!e "e ra..e##e o$ a$e#$e" no+ion" 'e (e que jai a)anc ceci8 3inconscient est structur comme un lanae:/ne.ar+ .e$+?+re !oin" #ar-e !ai" a$""i +r" i!.or+an+e 'e !e" a$'i+e$r" i(i a$jo$r',$i* et monaudience ordinaire* "ai+ &ien $e (e(i "e ra..or+e $n (er+ain (,a!.* $i no$" e"+ &ea$(o$. .#$"accessi!le*&ea$(o$. .#$" o$ver+* $a$ +e!." 'e @ED/ E+ $e* .o$r #i##$"+rer .ar $e#$e (,o"e $i e"+!a+ria#i" a""$r!en+ "$r $n .#an "(ien+i=$e* je #i##$"+rerai .ar e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    18/257

    a$< termes'e (e++e oranisation&$i "on+ .ri" 'an" +o$+ (e $e #a na+$re .e$+ oPrir (o!!e

    "$..or+* $i soranisent dans des thmes dopposition/

    La na+$re .o$r 'ire #e !o+ fo$rni+ des sini@antse+ ces sini@antsor-ani"en+ 'e faonina$-$ra#e #e" ra..or+" ,$!ain"* en 'onnen+ #e" "+r$(+$re" e+ #e" !o'#en+/ Li!.or+an+ e"+ (e(i 8

    (e"+ $e no$" voon" # #e nivea$ o* avan+ +o$+e for!a+ion '$ sujet*'$n sujet$i .en"e* $i " "i+$e* =a compte& cest compt* e+ 'an" (e compt:* #e comptant'j e"+ F# a en"$i+e " re(onna+re*e+ " re(onna+re (o!!e comptant:/

    Di"on" $e #a(,o..e!en+ na;f o #e mesureur de ni)eau mental:11"e"&a$'i+ 'e "ai"ir #e .e+i+,o!!e* $an' i# #$i .ro.o"e #in+erro-a+ion 8 1ai trois "rres& +aul& Ernest et moi& quest-ce que tupenses de =a ?: Le .e+i+ nen .en"e rien .o$r #a &onne rai"on*(e"+ $e (e"+ +o$+ na+$re# Da&or' "on+ (o!.+" #e" +roi" frre" a$#* Erne"+ e+ !oi* e+ +e# je "$i"!oi* a$ nivea$ 'e (e$on avan(e $e jai r\(,ir 8 (e !oi (e"+ moi* e+ $e cest moi qui compte/

    Ce"+ 'e (e++e "+r$(+$re* aPir!e (o!!e ini+ia#e 'e #in(on"(ien+a$< +e!." ,i"+ori$e" o no$" "o!!e" 'e for!a+ion '$ne "(ien(e 8 'une science$on.e$+ $a#i=er ' humaine !ai" $i# fa$+ &ien 'i"+in-$er 'e +o$+e ."(,o"o(io#o-ie* '$ne "(ien(e 'on+ #e !o'#e e"+ #eje$ (o!&ina+oire

    $e #a #in-$i"+i$e no$" .er!e+ 'e "ai"ir 'an" $n (er+ain (,a!.* o.ran+ 'an" "a ".on+ani+ e++o$+ "e$#* '$ne faon.r"$&je(+ive* (e"+ (e (,a!.# $i 'onne 'e no" jo$r" "on statut #in(on"(ien+/ Ce"+ (e#$i#* en+o$+ (a"* $i no$" a""$re

    $i# a $e#$e (,o"e 'e $a#i=ae "o$" (e +er!e $i e"+ a""$r!en+ a((e""ie* '$ne faon +o$+ fai+ o&je(+ivae/

    )ai" e"+(e 'ire $e* $an' jinvo$e #e" ."(,ana#"+e"* $an' je #e" in'$i"* $an' je #e" in(i+e ne .oin+ i-norer ce terrain&ce champ$i e"+ #e #e$r* $i #e$r 'onne $n "o#i'e a..$i .o$r #e$r #a&ora+ion* e"+(e 'ire $e je.en"e* .ro.re!en+ .ar#er*+enir #e" (on(e.+" in+ro'$i+" ,i"+ori$e!en+ .ar @ED "o$" #e +er!e 'in(on"(ien+ ]E, &ien non %e ne #e .en"e .a"/ Lin(on"(ien+* (on(e.+ fre$'ien* e"+ a$+re (,o"e $e je vo$'rai"e""aer 'e vo$" faire "ai"ir a$jo$r',$i/ F# ne "$Pi+ .a" 'e 'ire $e linconscient est un conceptdynamique* .$i"$e (e"+ "$&"+i+$er #or're 'e mystre #e .#$" (o$ran+

    $n !"+re .ar+i($#ier 8 la "orce& =a sert en nral $ dsiner un lieu dopacit/

    %e vo$'rai" in+ro'$ire (e $e je ve$< vo$" 'ire a$jo$r',$i* en !e rfran+ la "onction de la cause/%e "ai" &ien $e jen+re # "$r $n +errain $i* du point de )ue de la critique philosophique'i"on"*ne"+ .a" "an" vo$er un monde de r"rences/ A""eO .o$r !e faire ,"i+er 'an" (e" rfren(e" 8no$" en "eron" $i++e" .o$r (,oi"ir/

    F# a a$ !oin" $ne .ar+ie 'e !on a$'i+oire $i re"+era .#$+V+ "$r "a fai!* "i "i!.#e!en+ jin'i$e$a$+o$r 'e" anne" 1760

    11 %ean ia-e+ 83e lanae et la pense che; len"ant* De#a(,a$< e+ Nie"+#* 1997/ /lasses& relations et nom!res*ari"* Grin* 1942/

    18

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    19/257

    voire 63 'an" #Essai sur les randeurs nati)es 'e `ANT 12* # no$" .o$von" "ai"ir (o!&ien e"+"erre 'e .r" "inon #a (ri"e*voire #a &an(e $e* 'e.$i" +o$jo$r"* oPre la "onction de la cause.o$r +o$+e "ai"ie (on(e.+$e##e/

    Y$an' 'an" (e+Essai 'on+ je .ar#e* il est $ peu prs dit8

    $e cest un concept&en =n 'e (o!.+e inanalysa!le$i# e"+ i!.o""ie 'e (o!.ren're .ar#a rai"on* "i +an+ e"+ $e #a rle de la raison*ernun"treel - (e"+ +o$jo$r" $e#$e comparaison *erleichun - o$ $iva#en+*

    $e""en+ie##e!en+ re"+e 'an" la "onction de la cause* $ne (er+aine &an(e* +er!e $i e"+

    e!.#o 'an"3es +rolomnes L> '$ !?!e a$+e$r/

    E+ a$""i &ien je nirai .a" non .#$" faire remarquer$e (e"+ 'e.$i" +o$jo$r" ce pro!lme de lacause$i e"+ #e!&arra" 'e" .,i#o"o.,e"* $e (e ne"+ !?!e .a" "i!.#e* "i "i!.#e voir"$i#i&rer 'an" AFST>TE* "e" $a+re (a$"e"/ )ai" je ne "$i" .a" i(i .,i#o"o.,an+ e+ ne .r+en'"!a($i++er 'a$($ne a$""i #o$r'e (,ar-e ave( (e" rfren(e" $e .o$r ren're "en"ie "i!.#e!en+(e $e ve$+ 'ire

    (e "$r $oi jin"i"+e/

    %e 'irai $e #a (a$"e+o$+e !o'a#i+ $e `ANT =na#e!en+ #in"(rive 'an" #e" (a+-orie" 'e #a Naison pure&o$ .#$" e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    20/257

    Ischma du sminaire 1965666 3O!jet...sance du ML-MP/J

    E, &ien #in(on"(ien+ fre$'ien* (e"+ (e .oin+ que jessaie de )ous "aire )iser par approximation -$i# "e "i+$e/ Li!.or+an+ ne"+ .a" $e linconscient'+er!ine la n)rose/ L'e""$" @ED a +r"vo#on+ier" #e -e"+e .i#a+i$e Ion(e i#a+eJ'e "e #aver #e" !ain" 8$n jo$r o$ #a$+re* on +ro$vera .e$+?+re $e#$e (,o"e 8 'e" '+er!inan+" ,$!ora$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    21/257

    .arfai+e!en+ &ien .rv$/ Lin(on"(ien+ "+ai+ refer! "$r "on !e""a-e -r(e a$ "oin 'e (e" a(+if"orthopdeutes$e "on+ 'even$" les analystes de la seconde ou de la troisime nration* qui sesont employs en ."(,o#o-i"an+ #a +,orie ana#+i$e $ suturer cette !ance/

    CroeO &ien 'ai##e$r"* $e !oi!?!e je ne #a ro$vre ja!ai" $ave( .r(a$+ion/ %ai !ie$< faire

    .$i"$e* dans le domaine de la cause&je suis* !a 'a+e* !on .o$e* en position dintroduire laloi& la loi du sini@ant o7 cette !ance se produit/)ai" i# nen re"+e .a" !oin"$i# no$" fa$+* "i no$" vo$#on" (o!.ren're (e 'on+ i# "a-i+ 'an" #a ."(,ana#"e* revenir vo$er(e (on(e.+ 'an" #e" +e!."o @ED a .ro(' .o$r #e for-er* .$i"$e no$" ne .o$von" #a(,ever $ # .or+er "a #i!i+e/

    %e vo$" .a""e #e" (on"i'ra+ion" or'inaire" o linconscient "reudienfo$rni+ $n .ara-ra.,e .ar!i#e" a$+re" in(on"(ien+"/l na rien $ "aire a)ec les "ormes dites : de linconscient qui lont prcd* voire a((o!.a-n*voire $i #en+o$ren+ en(ore/>$vreO* .o$r voir (e $e je vien" 'e 'ire* #e 'i(+ionnaire LALANDE/ Li"eO "a +r" jo#ie numration

    $a fai+e DcELSAGES15'an" $n #ivre .ar$ i# a $ne $aran+aine 'anne" (,eO@LA))AF>N/ F# a ,$i+ o$ 'i< for!e" 'in(on"(ien+ $i na..rennen+ rien .er"onne* $i'"i-nen+ "i!.#e!en+ #e pas conscient* #e plus ou moins conscient* e+ 'an" #e (,a!. 'e"#a&ora+ion" ."(,o#o-i$e" on +ro$ve !i##e vari+" "$..#!en+aire"/

    >n .e$+ faire re!ar$er $e linconscient'e @ED ne"+ .a" '$ +o$+ linconscient romantique'e#a (ra+ion i!a-inan+e*ne"+ .a" le lieu des di)inits de la nuito (er+ain" (roien+ en(ore .o$voir rv#er #in(on"(ien+fre$'ien/ San" 'o$+e ne"+(e .a" #+o$+ fai+ "an" ra..or+ ave(* 'i"on"* #e #ie$ ver" o "e +o$rne #e re-ar' 'e @ED/ )ai" #e fai+ $e

    %NZ* $i e"+ le relaps des termes de linconscient romantique* ai+ + r.$'i .ar @ED* no$"in'i$e a""eO $e (e $e @ED in+ro'$i+* (e"+ a$+re (,o"e/

    o$r 'ire $e #in(on"(ien+* (e+ in(on"(ien+ #$i!?!e "i fo$rre+o$+* "i ,+ro(#i+e* $#a&ore.en'an+ +o$+e "a vie* 'an" "a vie'e .,i#o"o.,e "o#i+aire* E'$ar' Gon AT)ANN16*(e ne "oi+ .a" #in(on"(ien+ 'e @ED* i# nefa$'rai+ .a" non .#$" a##er+ro. vi+e .$i"$e @ED* 'an" "on "e.+i!e (,a.i+re 'e #nterprtation des r2)es& 'e #a,raumdeutun& #$i!?!e " rfre en no+e/ Ce"+ 'ire $i# fa$+ a##er voir 'e .#$" .r" .o$r '"i-ner (e $i 'an" @ED* "en 'i"+in-$e/

    %e vo$" #ai 'i+* je ne !e (on+en+e .a" 'e 'ire $ +o$" (e" in(on"(ien+"* +o$jo$r" .#$" o$ !oin"aPi#i" $ne vo#on+ o&"($re (on"i're (o!!e .ri!or'ia#e* $e#$e (,o"e 'avan+ #a (on"(ien(e (e $e @ED o..o"e* (e"+ #a rv#a+ion 8

    quici quelque chose en +o$+ .oin+ ,o!o#o-$e (e $i "e .a""e a$ nivea$ '$ "$je+

    "onctionne*

    15 Zeor-e" Dde#",a$ver" 83inconscient* @#a!!arion* Co##/ Biio+,$e 'e .,i#o"o.,ie "(ien+i=$e* 1916/

    16 `/ / E'$ar' Gon ar+!ann R142* 1906 .,i#o"o.,e a##e!an' $i* 'an" "on o$vra-e +hilosophie delinconscient: R'ie +hilosophie des %n!eQussten* 169* aPir!ai+ #[e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    22/257

    que l$& =a parle* e+ renver"an+ (o!.#+e!en+ #a .er".e(+ive* "avoir $a$ nivea$ 'e

    #in(on"(ien+* a fon(+ionne '$ne faon a$""i #a&ore $a$ nivea$ 'e (e $i .arai""ai+ ?+re#e .rivi#-e '$ (on"(ien+/

    %e "ai" les rsistances$e .rovo$e en(ore (e++e "i!.#e re!ar$e* .o$r+an+ "en"ie 'an" #e

    !oin're +er (e++e trou)aille '" $e##e "e .r"en+e "e .r"en+e (o!!e retrou)aille in"+a$ran+ #a'i!en"ion 'e #a .er+e* e+ $i .#$" e"+*(e++e +ro$vai##e e"+ +o$jo$r" .r?+e "e 'ro&er no$vea$/ o$r !e #ai""er a##er $e#$e!+a.,ore* EMDFCE 'e$< foi" .er'$e* vo$" 'irai"je* +e##e e"+ #i!a-e #a .#$" "en"ie $e no$"

    .$i""ion" 'onner 'an" #e !+,e* 'e (e $e"+ #e !+,e* 'e (e $e (e"+ $e(e ra..or+ 'e #Orphe analyste.ar ra..or+ linconscient/ En $oi* "i vo$" !e .er!e++eO 'ajo$+er $e#$e ironie* #in(on"(ien+"e +ro$ve a$ &or' strictement oppos de ce quil en est delamour* 'on+ (,a($n "ai+ $i# e"++o$jo$r" $ni$e* e+ $e #a for!$#e %ne de perdue& dix de retrou)es: e"+ (e##e $i +ro$ve "a !ei##e$re a..#i(a+ion/

    La discontinuit* +e##e e"+ #a for!e e""en+ie##e o no$" a..ara+ 'a&or' #in(on"(ien+ (o!!e.,no!ne/'ans cette discontinuit

    17 T,eo'or ei 8 Le ."(,o#o-$e "$r.ri"* '/ Deno#* 2001/

    22

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    23/257

    quelque chose qui se mani"este comme une )acillation* e+ (e(i no$" (on'$i+ no$" in+erro-er "$r(e $i# en e"+ 'e "on fon'* .$i"$i# "a-i+ '$ne discontinuit/ Si (e++e discontinuita (e (ara(+rea&"o#$ (e $e no$" "e!on" #$i 'onner 'an" #e +e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    24/257

    Goi# o no$" re+ro$von" #a "+r$(+$re &a"a#e* (e $oi "e ra++a(,e #a .o""i&i#i+ 'e $e#$e (,o"e$e no$" 'evon" (on(evoir (o!!e o.ra+oire* #a .o""i&i#i+ 'e quelque chose qui prenne la"onction de !arrer& de rayer une autre chose/ Ce(i "e "i+$e un ni)eauplus primordial"+r$(+$ra#e!en+* $e #e refo$#e!en+ 'on+ no$" .ar#eron" .#$" +ar'/ A$""i &ien no$"voon" $e #a rfren(e

    cet lment opratoire'on+ je .ar#e* de le0acement* cest ce que FNE%' dsine'" #ori-inedans la "onction de la censure/Le" !o'e" "o$" #e"$e#" i# "o$#i-ne $e no$" 'evon" #e" (on(evoir comme le tra)ail du censeur& leca)iardae a)ec des ciseaux* la censure russeo$ en(ore* (o!!e enri EFNE1*a$ '&$+ '$ #ivre 8'e lllemaneIR155* p.4J* #e 'i+ en (ari(a+$ran+ la censure allemande8

    4. et 4me%ntel ont le plaisir de )ous annoncer la naissance dun en"ant !eau comme lali!ert/3e 'rHo0mann raye le mot :li!ert / :

    E+ a""$r!en+* on .e$+ "in+erro-er "$r (e $e 'evien+ le0et du mot : li!ert '$ fai+ !?!e 'e(e++e (en"$re .ro.re!en+ !a+rie##e/ Ce"+ # $n a$+re .ro!e* !ai" (e"+ a$""i ce sur quoi

    @ED dsine que porte* 'e #a faon #a .#$" ePi(ien+e* le dynamisme de linconscient.E+ .o$r re.ren're $n e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    25/257

    insi linconscient se mani"este toujours comme ce qui )acille dans une coupure du sujet* 'ore"$r-i+ $ne trou)aille$e @ED a""i!i#e a$ '"ir* $e no$" "i+$eron" .o$r no$"*.rovi"oire!en+ 'an" #a mtonymie'n$'e '$ 'i"(o$r" en (a$"e o #e "$je+ "e "ai"i+ I!eri0Jen $e#$e .oin+ ina++en'$/

    No$ion" .a" $e* .o$r .ar#er 'e @ED e+ 'e "a re#a+ion a$ .re* +o$+ "on ePor+ ne #a !en$ avo$er $e .o$r #$i#a $e"+ion re"+ai+ en+ire i# #a 'i+ $ne 'e "e" in+er#o($+ri(e" 8 (ue )eut une "emme ?:Y$e"+ion $i# na ja!ai" r"o#$e/F(i* no$" no$" rfron" (e $a + ePe(+ive!en+ "a re#a+ion #a fe!!e* (e (ara(+re $

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    26/257

    .ar $oi jai (r$ 'evoir in+ro'$ire (o!!e #a .#$" e""en+ie##e* (o!!e #$i +an+ #a .#$" e""en+ie##e* #afon(+ion 'e #in(on"(ien+/ Car #in+ro'$ire ain"i* vo$" #aveO v$ 'i"+in-$er 'e$< for!e"a""$r!en+ en ce qui se montre par cette !ance no$" .o$rrion" #e 'ire pr-ontoloique/

    %ai in"i"+ "$r (e (ara(+re +ro. o$i e+ o$i '$ne faon $i ne"+ .a" "an" "i-ni=(a+ion +ro.

    o$i 'e #a .re!ire '(o$ver+e 'e #!er-en(e 'e #in(on"(ien+ 8 'e ne .a" .r?+er #on+o#o-ie/Ce $i "e"+ !on+r 'a&or' @ED* a$< '(o$vre$r"* (e$< $i on+ fai+ #e" .re!ier" .a"* (e $i "e !on+re en(ore $i(on$e 'an" #ana#"e "in+re""e* "a((o!!o'e $n +e!."*for( $i# .e$+ ?+re (er+ain" '+o$r"* a((o!!o'e "on re-ar' (e $i e"+ .ro.re!en+ 'e #or're'e #in(on"(ien+*(e"+ $e (e ne"+ ni ?+re ni non?+re* (e"+ '$ non-ralis/

    %ai vo$ #a fon(+ion 'e" lim!es* ja$rai" .$ a$""i .ar#er 'e (e $e 'an" #e re-i"+re !+,i$e* 'an"#e" (on"+r$(+ion" 'e #a -no"e*on a..e##e 2tres intermdiaires8 sylphes& nomes* voire for!e" .#$" #eve" 'e (e" !'ia+e$r"

    a!&i-$"/ A$""i &ien* no$ion" .a"$e @ED* $an' i# (o!!ena 'e remuer ce mondear+i($#a (e +er!e $i .arai""ai+ .#$" #o$r''in$i+an+e" a..r,en"ion"$an' i# #a .ronon( 'on+ i# e"+ &ien re!ar$ae $e #a !ena(e "oi+* a.r" "oi

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    27/257

    Si no+re re(,er(,e 'e #in(on"(ien+ a e$ $n r"$#+a+* (e"+ 'an" #e "en" '$n (er+ain 'e""(,e!en+*'$ne r'$(+ion

    un her!ier (,an+i##onna-e a""eO #i!i+*

    un reistre$i e"+ 'even$ un cataloue raisonn "ort attendu&

    une classi@cation qui se serait )olontiers )oulue : naturelle /

    E+ "i a$""i &ien $e#$e (,o"e "e !ar$e (o!!e ePe+ 'an" #e re-i"+re '$ne ."(,o#o-ie+ra'i+ionne##e $i fai+ vo#on+ier" +a+'$ (ara(+re 'e #a +ra'i+ion i!!a+ri"ae* for+e* in=nie '$ '"ir* ,$!ain* voan+ #a !ar$e 'e jene "ai" $e# "a&o+ 'ivin$i " "erai+ e!.rein+* (e ne"+ .a" 'an" (e "en" o va #e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    28/257

    F# e"+ "en"ie a$ nivea$ 'e #a '=ni+ion !?!e 'e #in(on"(ien+* e+ 'j* "e rfrer (e $e@ED en 'i+* a..ron+i$e!en+ 'on(* (e"+ #va"if* !ai" $e no$" arrivon" (erner 'an" une structure* e+ unestructure temporelle'on+ on .e$+ 'ire$e##e n a j$"$i(i ja!ai" + .ro.re!en+ .ar#er (erne (o!!e +e##e/ >r .o$r (e $i a..ara+*no$" #avon" v$* +o$+e #a "$i+e'e no+re e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    29/257

    (e" '.#a(e!en+" 'in+r?+ on+ +o$jo$r" + .#$" 'an" #e "en" 'e "e '-a-er des structures 8 'e""+r$(+$re" 'on+ on .ar#ai+ !a#-au moins $ mes oreilles& $ mon r-'an" #ana#"e* 'e" "+r$(+$re" 'on+ on .ar#e .re"$e en.ro.,+e/

    %e ve$< 'ire $e +ro. "o$ven+* je .ar#e 'e" !ei##e$r" +!oi-na-e" +,ori$e" $e #e" ana#"+e"a..or+en+ 'e #e$r e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    30/257

    )ai" &ien+V+ "e"+ i!.o" +o$+ a$+re (,o"e $i* !e"$re $i# +ai+ .#$" '(o$ver+* +ai+ +o$jo$r"* "i#on .e$+ 'ire* for!$# ave( re+ar'/ Ave(* #a +rane* #e fai+ $e #a +,orie navai+ + for-e $e.o$r #e" '(o$ver+e" .r('en+e"* 'e "or+e $e +o$+ e"+ refaire* (o!.ri" (e $i (on(erne ledsir de lhystrique/ De "or+e $i(i* (e"+ .ar $ne "or+e 'e saut rtroacti"$i# no$" fa$+ !ar$er(e $i e"+ #e""en+ie# 'an" #a .o"i+ion 'e @ED (on(ernan+ (e $i "e .a""e 'an" (e (,a!. 'e

    #in(on"(ien+/

    Ce ne"+ .a" "o$" $n !o'e i!.re""ionni"+e $e je ve$< 'ire $e "a '!ar(,e e"+ i(i +,i$e* "avoir #e fa!e$< courae du sa)ant qui ne recule de)ant rien:* i!a-e +e!.rer (o!!e +o$+e"#e" a$+re" Si je 'i" $e le statut de linconscient est thique non point ontique (e"+ 'an" #a !e"$re o (e $e 'i"($+e @ED $an' i# "a-i+ 'e #$i 'onner "on "+a+$+* (e ne"+j$"+e!en+ .a" (e $e jai 'i+ 'a&or' en .ar#an+ 'e soi" de la )rit:* "i!.#e in'i(a+ion "$r #a+ra(e 'e" a..ro(,e"* 'e" a..ror i# e"+ en +rain 'e &rU#er 'an" #e re# 'an" #a .i(e (o+/

    Co!!en+ faire "e "o$+enir la thorie du r2)e imae dun dsir: a$+o$r 'e (e+ e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    31/257

    Dan" $ne 'i"($""ion (on(ernan+ lou!li du r2)e* #a va#e$r 'e "a (o!!$ni(a+ion* 'e "a +ran"!i""ion*'e "on a..or+.ar #e "$je+* e+ (e '&a+ +o$rne +o$+ en+ier a$+o$r '$n (er+ain no!&re 'e termes$i# (onvien+ 'e"o$#i-ner.o$r en !ar$er $e #a(+ion* #e +er!e !aje$r ne"+ .a" )rit:* i# e"+ eQissheit& certitude:/

    La '!ar(,e 'e @ED 'irai"je* e+ je #i##$"+rerai e"+ (ar+"ienne* en (e "en" $e##e .ar+ du"ondement du sujet de la certitude8i# "a-i+ 'e ce dont on peut 2tre certain/ E+ .o$r (e#a* #a .re!ire (,o"e $i# a faire e"+ 'e"$r!on+er (e $i (onno+e+o$+ (e $i# en e"+ '$ (on+en$ 'e #in(on"(ien+* e+ ".(ia#e!en+ $an' i# "a-i+ 'e #e faire !er-er'e #e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    32/257

    $i e"+ je vo$" #e 'i" $e +o$+ (e $i intresse@ED cest que ce champ de linconscient&

    le sujet y est che; lui/ Et cest parce quil en a0irme lacertitude$e +o$+ #e .ro-r" va .o$voir "e faire .ar o il nous chane le monde/

    o$r DESCATES* dans le coito initial #e" (ar+"ien" !e ren'ron+ (e .oin+* !ai" je #avan(e #a

    'i"($""ion ce que )ise le : je pense en +an+ $i# &a"($#e 'an" #e je suis: cest un rel* !ai" #e )rai : re"+e +e##e!en+ a$ 'e,or" $i# fa$+ en"$i+e DESCATES*"a""$rer de quoi ?"inon '$n A$+re $i ne "oi+ .a" +ro!.e$r* e+ $i .ar'e""$" #e !ar(, .$i""e 'e"a "e$#e e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    33/257

    X .ro.o"* .#$" +ar'* 'e lo!ser)ation cl!re dune homosexuelle9A* i# "e -a$""e 'e (e$< $i* .ro.o" 'e" r?ve" 'e #a'i+e* .e$ven+ #$i 'ire 8

    4ais& alors& ce "ameux inconscient qui tait l$ pour nous "aire accder au plus )rai& $ une

    )rit ironi"en++i#"di)ine& )oil$ quecette patiente& dans ses r2)es& sest donc ri de )ous& puisquelle a "ait dans lanalyse des

    r2)es exprs pour )ous persuader que mani"estement&elle re)enait $ ce quon lui demandait& $ sa)oir le oYt des hommes [:

    @ED ne voi+ (e(i a$($ne e".(e do!jection8 3inconscient - no$" 'i+i#- nest pas le r2)e:/)ai" (e $e a ve$+ 'ire 'an" "a &o$(,e* (e"+ (e(i 8 (e"+ $e #in(on"(ien+ .e$+ "e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    34/257

    "a++a(,an+ a$< .a" '$ne demimondaine&ien re.re 'an" #a vi##e* ne (e""e '+a#er #e" "oin"(,eva#ere"$e" $e##e #$i 'onne/ %$"$a$ jo$r o ren(on+ran+ "on .re* (e $e##e ren(on+re 'an"#e re-ar' '$ .re* (e"+ la dro!ade* #e !.ri"* #ann$#a+ion'e (e $i "e fai+ 'evan+ #$i* e+ a$""i+V+ e##e se prcipite.ar'e""$" #a &a#$"+ra'e '$n .e+i+ .on+ 'e(,e!in 'e fer/

    Li++ra#e!en+* e##e ne .e$+ .#$" (on(evoir* a$+re!en+ $ "a&o#ir* #a fon(+ion $e##e avai+* "avoir'e !on+rer a$ .re(o!!en+ on e"+* "oi* $n phallusa!strait* ,ro;$e* $ni$e e+ (on"a(r a$ "ervi(e '$ne 'a!e/ Ce$e fai+ #,o!o"e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    35/257

    05 @vrier 1964 Tae 'e""an(e"

    %e vo$'rai" 'a&or' vo$" annon(erannon(e $i na$ra 'e va#e$r $e .o$r (e$< $i "on+ a$ fai+ 'e !e" ,a&i+$'e"* $i "on+ 'e!a&"en+er en -nra# #e +e!." 'e (e $i +ai+ a$+refoi" 'e$< 'e !e" "!inaire"* .o$r a##erver" (e !o'e 'e re.o" ri+$e#* .a"" 'an" no" ,a&i+$'e"* $on a..e##e #e"".or+" ',iver :* 'on+ $n (er+ain no!&re 'en+re vo$" .o$vaien+ "a++en're (e $e a "e.a""+ .e$ .r" #a !?!e 'a+e

    jai le plaisir de )ous annoncer cette anne quil nen sera rien* #a&"en(e 'e nei-e !aan+ 'onn#e .r+e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    36/257

    je #ai .rofon'!en+ #ie #a fon(+ion ina$-$ra#e e+ (o!!e +e##e '$ "$je+* '$ "$je+ 'an" "are#a+ion #a .#$" ini+ia#e* (on"+i+$an+e*a$ "i-ni=an+ #$i!?!e/ F# .e$+ .ara+re/// i# .ara+ j$"+e +i+re no$vea$ $e je !e "oi" rfr a$sujet$an' i# "a-i+ 'e linconscient/

    %ai (r$ .o$r+an+ avoir .$ vo$" faire "en+ir va#ae!en+ $e* 'e (e $i# e"+ '$ "$je+* 'e (e $i# e"+'e #in(on"(ien+* (e#a "e .a""e #a !?!e .#a(e 8 $ cette place qui quant au sujet a eu par lexprience deDESCATES* $neva#e$r $on .o$rrai+ 'ire archimdique:*"i +an+ e"+ $e ai+ + # #e .oin+ 'a..$i $i ai+ .er!i" (e++e +o$+e a$+re 'ire(+ion $a .ri"e #a"(ien(e* e+ no!!!en+ .ar+ir 'e NEcT>N* r'$i"an+ en $e#$e "or+e $n .oin+* #e fon'e!en+ 'e #a (er+i+$'eina$-$ra#e/

    Y$e je 'onne (e++e fon(+ion #in(on"(ien++o$+ en "i-na#an+ cette "onctionen $e#$e "or+e pulsati)e$e je nai (e"" 'a((en+$er 'an"

    !e" .ro.o" .r('en+"* cette ncessit d)anouissement$i "e!e #$i?+re en $e#$e "or+e in,ren+e 8 +o$+ (e $i$n in"+an+ a..ara+ 'an" "a fen+e "e!an+ ?+re 'e"+in* .ar $ne "or+e 'e premptionen$e#$e "or+e* "e refer!er* (o!!e @ED #$i!?!e en a e!.#o #a !+a.,ore* "e 'ro&er* 'i".ara+re

    $e (e "oi+ (e .oin+ a$$e# jai 'onn (e++e !?!e fon(+ion* in'i$an+ en $e#$e "or+e #e".oir*dont plus dun pas dj$ a t "ranchi* $e (e "oi+ .ar # $e* 'an" $ne direction di0rente* "ereno$ve##e* "e (on"+i+$e (e++e "or+e 'e (ri"+a##i"a+ion alement tranchante* alement dcisi)e*alement inauurante* $e (e##e $i "e"+ .ro'$i+e 'an" #a "(ien(e .,"i$e* 'an" (e++e a$+re

    'ire(+ion $e no$" a..e##eron" la science conjecturale du sujet:/

    Y$on !e #ai""e ra..e#er $i# a # !oin" 'e .ara'o

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    37/257

    Y$an' i# e"+ !i" en !ar-e '$ +e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    38/257

    3$ o7 ctait& le ch& le sujet non .a" #a ."(,o#o-ie le sujet doit ad)enir/ : E+ .o$r "avoir $on e"+* $on " re+ro$ve*i# n a $$ne "e$#e !+,o'e* (e"+ 'e reprer le rseau/ E+ un rseau $an' (e"+ $n r"ea$ =ase repre comment]Ce"+ $on re+o$rne* (e"+ $on revien+* $on (roi"e "on (,e!in* cest que =a se recoupe toujours

    de la m2me "a=on/

    E+ i# n a .a"* 'an" (e chapitre * 'e3a science des r2)es& 'a$+re (on=r!a+ion sa eQissheit$e (e(i 8+arle; toujours& 4essieurs& sur ce caractre de hasard. Soit disant nous appuierions en priant lesujet dassocier& en puisant& en recueillant dans ses propos& telle ou telle chose qui nous con)ienne.4oi& dans mon exprience& je ne constate l$ aucune @ure& aucun ar!itraire& =a se recoupe de telle"a=on que cest cela qui chappe au hasard.:

    F# fa$+ .e$+?+re en(ore $e je revienne* $e je ra..e##e* $e je !ar+#e/// %e !e (on+en+erai 'e rvo$er* .o$r (e$< $i 'j

    on+ en+en'$ !e" #eon" "$r (e "$je+* $e #a3ettre 52 @LFESS $i (o!!en+e #e "(,!a* le schma$i "era 'i+ .#$" +ar' 'an" #a,raumdeutun - : optique / Ce"+'ire $i# re.r"en+e (e++e i!a-e* (e !o'#e* (e fai+!o'#e #i!a-e 'un certain nom!re de couches $i "eraien+ .er!ae" $e#$e (,o"e'ana#o-$e #a #$!ire $i (,an-erai+ 'in'i(e 'e rfra(+ion 'e (o$(,e" en (o$(,e"/

    La "e$#e 'iPren(e en+re #e" "(,!a" 'e #a3ettre 52...$e$e#$$n $i e"+ a$ .re!ier ran- a (o!!en+ #or" '$ne 'e no" 'ernire" r$nion" e+*.$i"$i# no$" e"+ .r"en+

    ///e+ #e "(,!a a$$e# je vo$" .rie 'e vo$" re.or+er* (e"+ $e l$ e+ .$i" en .#$" (e"+ 'i+ .ar

    @ED $e ce lieu*o "e jo$e #aPaire '$ sujet de linconscient* nest pas un lieu spatial* ne"+ .a" $ne (o$(,eana+o!i$e/

    Sinon* (o!!en+ #a (on(evoir +e##e $e##e no$" e"+ .r"en+e* "i+$e entreperception et conscience&(o!!e on 'i+ entre cuir et chair: 8un immense talement* un spectre spcial+a# entre(e" 'e$< #!en+"

    qui seront plus tard& quand il saira dta!lir la seconde topique* lacception perception-conscience& ]ahrnehmun-ReQusstsein

    "e$#e!en+ voi#* dans linter)alle est la place& la place de lutre o7 se constitue le sujet/

    E+ 'an" #e .re!ier "(,!a* (e#$i $i# no$" 'onne 'an" #a3ettre 52& i# no$" 'i+ $i# 'oi+ avoir $n+e!."* $ne +a.e*o (e" ]ahrnehmuns;eichen I]ahrnehmun 6 perception& ;eichen 6 marque J_

    a$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    39/257

    E+ &ien "Ur* i# #e 'i+ 'a$+an+ .#$" $i# ne "ai+ .a" $i# #e 'i+ 50an" avan+ #e" #in-$i"+e"/ )ai" $an'i# revien+ 'an" #a ,raumdeutun& no$" verron" $i# va j$"$ en '"i-ner* '$ne faon non !oin"fra..an+e* 'a$+re" (o$(,e" 8 # i#" "e (on"+i+$eron+ par analoie:/ No$" re+ro$von"* "e!e+i#*#e" (on+ra"+e"* #e" !?!e" fon(+ion" 'e "i!i#i+$'e* "i e""en+ie##e" 'an" #a (on"+i+$+ion 'e la

    mtaphorein+ro'$i+e '$ne 'ia(,ronie/ Bref* je nin"i"+e .a" (ar i# !e fa$+ a$jo$r',$i avan(er/

    No$" +ro$von" 'an" #e" ar+i($#a+ion" 'e @ED lindication"an" a!&i-$;+ 'e (e 'on+ i# "a-i+* non"e$#e!en+ dun rseau de sini@ants&non .a" (on"+i+$ .ar 'e" a""o(ia+ion" en $e#$e "or+e 'e ,a"ar' e+ 'e (on+i-$;+* !ai" $i#" non+.$ "e (on"+i+$er 'e (e++e faon $en rai"on '$ne "+r$(+$re +r" '=nie* '$ne .o""i&i#i+-a#e!en+ +r" '=nie 'e ##!en+ +e!.ore#* '$ne 'ia(,ronie (on"+i+$an+e e+ orien+e/

    Le "e$# .oin+ $e je vo$'rai" en(ore a((en+$er* vo$" faire re!ar$er (e $i# in'i$e $i# a ave($n (ara(+re vrai!en+*.o$r no$"* 'e !ira(#e a$ nivea$ 'e #a 'ernire (o$(,e 'e #in(on"(ien+* # o fon(+ionne le

    diaphrame* "avoir o "+ai""en+(e" .rre#a+ion" en+re .ro(e""$" .ri!aire e+ (e $i en "era "ai"i* re($ei##i* $+i#i" a$ nivea$ '$ pr-conscient8 =a doit a)oir& 'i+i#& rapport a)ec la causalit.:

    o$r no$" a$""i (e" re(o$.e!en+" no$" a""$ren+ 'e re+ro$ver* "an" $e no$" .$i""ion" "avoir "i(e"+ 'e # $e no$" vien+ no+re (,e!in* no"@ls driane/ ar(e $e &ien "Ur* nous la)ons luavan+$e 'e faire la thorie$e no$" 'onnon" du sini@ant*!ai" nous la)ons lu"an" +o$jo$r" .o$voir "$r #in"+an+* #e (o!.ren're/

    E+ "i (e"+ .ar #e" n(e""i+" 'e no+re e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    40/257

    Ce"+ !?!e a$+o$r 'e (e#a $e "e .o"e $ne $e"+ion 8 /e pdicule 9Bpourratil un jour 2treall ?:

    En fa(e 'e "a (er+i+$'e* i# a #e "$je+ 'on+ je vo$" ai 'i+ +o$+ #,e$re $i# a++en' # 'e.$i" $e#$e+e!."* 'e.$i" DESCATES/ Ce"+'ire $e jo"e non(er (o!!e $ne vri+ $i* je .en"e* ne

    ,ri""era #e" .oi#" 'e .er"onne $e #a '(o$ver+e 'e linconscient* #e (,a!. fre$'ien* n+ai+ .a".o""ie* "inon $n (er+ain +e!." a.r" #!er-en(e '$ "$je+ (ar+"ien/

    En (e(i* $i e"+ "$..o" a($i" 'an" !on 'i"(o$r"non '!on+r &ien "Ur* !ai" (e"+ # $n (,a!. $i ne"+ .a" #e !ien* $i e"+ 'a$+re"/A""eO #ar-e!en+ a'!i"$an' !?!e 'an" #e 'o!aine 'e #,i"+oire 'e" "(ien(e" .o$r $e no$" .$i""ion" #e +enir .o$ra($i"

    $e #a "(ien(e !o'erne ne (o!!en(e $a.r" $e DESCATES ai+ fai+ "on .a" ina$-$ra#/

    Se$#e!en+ (e"+ a 'o '.en' $e #on .$i""e a..e#er #e "$je+ rentrer che; soi'an"

    #in(on"(ien+ 8 i# e"+ $an' !?!e i!.or+an+'e "avoir quion a..e##e/ `a nest pas l: Jme de toujours& ni mortelle ni immortelle& ni om!re nidou!le& ni "ant

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    41/257

    A#or"* vo$" #aveO v$ ave( #a no+ion '$ re(o$.e!en+* #a fon(+ion '$retour - ]iederehr -e"+e""en+ie##e/ Ce ne"+ .a" "e$#e!en+ ]iederehr 'an" $n "en" 'e ce qui a t re"oul:/ Dai##e$r"la constitution m2me du champ de linconscient"a""$re 'e (e ]iederehr&cest l$ que Freud assure sa certitude/

    )ai" i# e"+ &ien vi'en+ a#or"* (o!!e 'ai##e$r" (e"+ -a#e!en+ vi"ie 'an" #e +e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    42/257

    )a +,"e .o$r ?+re (#air e+ "avoir o je vo$" !ne$e )ous"a(,ieO o je vo$" !ne e"+ $e(e++e rptition"o$" #e +er!eo @ED* je ne 'i" .a" #in+ro'$i+ .o$r #a .re!ire foi"* !ai" .o$r #a .re!ire foi" #ar+i($#e 'an"#ar+i(#e 'e 19148

    Erinnern& ]iederholen& 'urchar!eiten9P

    $i e"+ &ien #ar+i(#e "$r #e$e# "e"+ fon'e 'an"#ana#"e #a .#$" -ran'e "+$.i'i+ .o$r a##er a&o$+ir a$ chapitreG'e1enseits des 3ustprin;ips 9.

    ,Jche; de le lire dans une autre lanue que le "ran=ais/ Go$" #aveO #$ je".re 'j* !ai" je vo$".rie 'e #e re#ire* ce chapitreG& line $ line/

    E+ .o$r (e$< $i ne "aven+ .a" #a##e!an'* 'e #e #ire 'an" #a+ra'$(+ion an-#ai"e o vo$" a$reO (e(i"oi+ 'i+ en .a""an+ &ien vo$" a!$"er* (ar vo$" verreO* .ar e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    43/257

    Ce"+ .o$r$oi f$+ .on(+$ en .a""an+ #e" 'e$< foi" .r('en+e" $e (e 'on+ i# "a-i+ 'an" (e++eremmoration* on ne .o$vai+ .a"#e "avoir a$ '.ar+ 8 $e le dsir de lhystrique (+ai+ #e '"ir '$ .re "o$+enir 'an" "on "+a+$+/ien '+onnan+ $e* .o$r (e#$i$i .ren' "a .#a(e* on "e re!!ore #e" (,o"e" j$"$ #a #ie/

    Y$ (e++e o((a"ion* je vo$" in'i$e #a 'iPren(e $i# a e+ 'an" #e" +e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    44/257

    'an" $e#$e (,o"e $i "e (ara(+ri"e e+ i(i @ED* (on+raire!en+ +o$" #e" neurophysiolouese+ patholouese+ a$+re"* a &ien !ar$ $e "i (e#a fai+ .ro!e $e #e "$je+ re.ro'$i"e en r?ve #e"o$venir .ar eTE* en +an+ $i#+o$rne e+ !ani.$#eles deux termes a!solument rsistants $ sa thorie* .o$r+an+ #a .#$" #a&ore $i ai+ ja!ai" + fai+e'e la "onction de la cause* "avoir (e $on traduiti!.ro.re!en+* re".e(+ive!en+ .ar #e hasard:e+ #a "ortune:*

    #Ia$+o!a+onJ'i+i#///

    E+ no$" $i "avon" (e $e (e"+* 'e no" jo$r"* a$ .oin+ o no$" en "o!!e" 'e la mathmatiquemoderne* des machines* "avoir 8.r(i"!en+ ce rseau de sini@ants* no$" "o!!e" # (,eO no$"/ F# "a-i+ vo$" #e verreO 'e voir#e ra..or+* (o!.#+e!en+ rvi"er e+ '=nir a$+re!en+ $e ne #e fai+ AFST>TE $i .o$r+an+ en.ar#e admira!lement& en+re 8

    44

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    45/257

    #Ia$+o!a+onJ*

    e+ (e $i# '"i-ne (o!!e la "ortune 8 #a I+$(,J& '=nir j$"+e!en+ (o!!e

    rencontre du rel/

    45

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    46/257

    12 @vrier 1964 Tae 'e""an(e"

    %e vai" .o$r"$ivre a$jo$r',$i* "i je #e .e$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    47/257

    Ain"i 'on( no$" #avon" 'i+ #a 'ernire foi" il ny a pas lieu de con"ondre ni retour des sines& nireproduction* !o'$#a+ion .ar #a (on'$i+e 'e $e#$e (,o"e $i en $e#$e "or+e ne "erai+ $$neremmorationaie& i# ne "a-i+ .a" 'e (onfon're (e#a a)ec ce dont il sait au "ond& dans larptition/

    Y$e#$e (,o"e no$" e"+ +o$jo$r" vo# 'e "a vri+ae fon(+ion* 'e "a vri+ae na+$re* danslanalyse* .ar $e#$e (,o"e 'on+ i# fa$+ &ien 'ire $e (e"+ une "ai!lesse dans la conceptualisation$on+ 'onn #e" ana#"+e"* du trans"ert* #i'en+i=an+ en $e#$e "or+e la rptition/>r* (e"+ &ien # #e .oin+ o i# a #ie$ 'e .or+er #a 'i"+in(+ion/ La re#a+ion a$ rel'on+ i# "a-i+ 'an"le trans"erta + e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    48/257

    "o$" #a for!e .re!ire* $i e##e +o$+e "e$#e "$Pi+ 'j faire na+re no+re a++en+ion* (e##e '$+ra$!a+i"!e/

    E"+(e $i# ne"+ .a" re!ar$ae $e* #ori-ine* #a((" $i a + #e nV+re a$ '&$+ 'e#e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    49/257

    ce lieu intemporele+ $i for(e (e $e @ED a..e##e 8 einer anderen 3oalitZt:29$i e"+ uneautre localit& un autre espace& une autre scne/

    Ce+ entre perception et conscience:* no$" .o$von" +o$+ in"+an+ #e "ai"ir/ La$+re jo$r* naije.oin+ + vei##* '$n (o$r+ "o!!ei#

    o je (,er(,ai" #e re.o"* par quelque chose qui "rappait $ ma porte dj$ a)ant que je me r)eille/Ave( (e" (o$." .re"""* javai" 'j for!$n r?ve* $n r?ve $i !e mani"estaita$+re (,o"e $e (e" (o$."/ E+ $an' je !e rvei##e* (e" (o$."*(e++e .er(e.+ion* "i jen .ren'" (on"(ien(e* (e"+ .o$r a$+an+ $a$+o$r 'e$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    50/257

    E+ no$" ne .o$von" +o$+ 'e !?!e #e faire* $e 'a((en+$eren=n je vo$" ai #ai"" #e +e!." +o$"* "oi+ 'e #e #ire* "oi+ je #e".rai" .e$+?+re a$""i'in+ervenir

    #a fon(+ion $e 'onne 'an" "on chapitre ** si tranement* @ED* (e r?ve $e je vo$" ai

    &rive!en+ '(ri+*a$""i &rive!en+ 'ai##e$r" $i# #e"+ 'an" @ED/

    No+eO (o!!e (e r?ve* +o$+ en+ier fai+ a$""i "$r lincident& le !ruit&$i '+er!ine (e !a#,e$re$TE 'i+* $e 3homme pense a)ec son Jme:34*$e (e"+ a)ec(e##e(i $i# "a$+e #e" fron+ire" 'e (e 'o!aine !ain+enan+ +ran"for! en I///J* $i#(o!!en(e* a$+o$r* #in(an+a+ion/

    Car "i# e"+ vrai 'e 'ire $e #e "i-ni=an+ e"+ #a .re!ire !ar$e '$ "$je+* (o!!en+ ne .a"#a..#i$er i(i e+ '$ "e$# fai+ $e (e je$ "a((o!.a-ne '$ne 'e" .re!ire" .ara+re 'e"o..o"i+ion" .,on!a+i$e" "(an'an+ "on acte in)oluti"* (e"+'ire 'a#+ernan(e" re"+i+$+ive"* (o!!en+ ne .a" re(onna+re $e ce $oi (e++e o..o"i+ion "a..#i$e en a(+e* cest l$ que nous de)onsdsiner le sujet/ No!!!en+ 'an" #a &o&ine $oi $#+rie$re!en+* no$" 'onneron" "on nomdal!re lacanien"o$" #e +er!e 'e aG/

    F# en re"+e &ien $e #en"e!e 'e #a(+ivi+ sym!olise la rptition* non .a" '$ +o$+ '$n &e"oin $ien a..e##erai+ a$ re+o$r 'e #a !ree+ $i "e !anife"+erai+ +o$+ "i!.#e!en+ 'an" #e (ri* !ai" 'e "on dpart(o!!e (a$"e '$ne

    Spaltun 'an" #e "$je+* (e##e $e "$r!on+e $ne a#+erna+ive $i e"+ $n )el 6"ortda $i e"+ $n icioul$: e+ $i ne vi"e en "on a#+ernan(e $e '?+re "ort '$n da e+ da'$n"ort.

    4ais ce quil )ise& cest ce qui essentiellement nest pas l$& en tant que terme reprsent* (ar (e"+#e je$ $i e"+ #eNeprZsentan;'e #a *orstellun.Y$e 'evien'ra #a *orstellun $an' ce NeprZsentan; de la mre no$vea$* 'an" "on 'e""in!ar$ 'e" +o$(,e"* 'e" -o$a(,e" '$ '"ir*#e *orstellunsreprZsentan; !an$era ]

    1ai )u& moi aussi& )u de mes yeux dessills par la di)ination maternelle& comment len"ant&

    traumatis par mon dpart malr un appel prcocement !auch de la )oix et dsormaisplus renou)el pour des mois entiers& jai )u !ien lontemps aprs encore quand je prenaisce m2me en"ant dans mes !ras& je lai )u laisser aller sa t2te sur mon paule pour tom!erdans le sommeil seul capa!le de lui rendre laccsau sini@ant )i)ant que jtais depuis la date du trauma.:35

    Ce 'e""in $a$jo$r',$i je vo$" ai 'onn 'e #a fon(+ion 'e #a I+$(,J&vo$" verreO $e##e no$"

    "era e""en+ie##e .o$r in+er.r+er* .o$r 'iri-er* .o$r re(+i=er* (e $e"+ #e 'evoir 'e #ana#"+e 'an"linterprtation du trans"ert/ Y$i# !e "$Pi"e 'a((en+$er a$jo$r',$i $e (e ne"+ .oin+ en vain $e#ana#"e "e .o"e (o!!e !o'$#an+ '$ne faon .#$" ra'i(a#e (e ra..or+ 'e #,o!!e a$ !on'e$i "e"+ #on-+e!." .ri" .o$r connaissance:/

    Si e##e "e +ro$ve "i "o$ven+* 'an" les crits thoriques* ra..or+e je ne "ai" $oi $i "e'(o$vrirai+ (o!!e ana#o-$e #a re#a+ion'e #ontoense #a phyloense* $on ne " +ro!.e .a" 8 (e"+ .ar $ne (onf$"ion/ E+ #on+o-en"e."(,o#o-i$e* no$" !on+reron"#a .ro(,aine foi" $e +o$+e #ori-ina#i+ 'e #ana#"e e"+ 'e #a (en+rer* non .a" "$r (e" .r+en'$""+a'e" $i non+ #i++ra#e!en+a$($n fon'e!en+ re.rae 'an" #e 've#o..e!en+ o&"ervae en +er!e" &io#o-i$e"/

    34 Ari"+o+e 8'e lJme*F* 4* 40&* Be##e" Le++re"* 2002/ 4ais soutenir que cest lJme qui sindine& re)ient $ peuprs $ dire que cest lJme qui tisse une toile& ou qui !Jtit une maison. l )audrait peut-2tre mieux dire& non pas

    que cest lJme qui a piti& qui apprend ou qui pense& mais plut

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    56/257

    Si (e 've#o..e!en+ "ani!e +o$+ en+ier 'e #a((i'en+* 'e #a(,o..e!en+* 'e #a I+$(,J I///J(e"+

    'an" #a !e"$re e+ (e"+ (e $e je vo$#ai" .oin+er a$jo$r',$i o #a I+$(,Je+ (e $e##e vi"eno$" ra!nen+ a$ !?!e .oin+ o #a .,i#o"o.,ie .r"o(ra+i$e(,er(,ai+ !o+iver #e !on'e #$i!?!e/

    F# #$i fa##ai+ $e#$e .ar+ $n clinamen >Pe+ D)>CFTE* $an' +en+ 'e #e '"i-ner* "e .o"an+ 'j(o!!e a'ver"aire '$ne .$re fon(+ion 'e n-a+ivi+* .o$r in+ro'$ire #a .en"e* no$" 'i+ 8

    /e nest pas le I!e'en 8;roJqui est essentiel...

    E+ vo$" !on+ran+ $e '" #e '&$+* '" #ori-ine 'e (e $$ne 'e no" #ve" a..e#ai+ ltapearchaque de la philosophie:*#e" je$< 'e !o+"* #a !ani.$#a+ion 'e" !o+" +ai+ $+i#i"e +o$+ (o!!e a$ +e!." 'e EFDEZZE 8

    ...ce nest pas un I!e'en 8;roJ& cest un I'en 8 sansJ:

    Ce $i* vo$" #e "aveO* en -re( e"+ $n !o+ for-/

    F# na .a" 'i+ sIn 8 unJ.o$r ne .a" .ar#er 'e #tIon 8 pronom possessi" 6 sonJ* i# a 'i+ $oi ]

    F# a 'i+* r.on'an+ #a $e"+ion $i e"+ #a nV+re* (e##e 'e #i'a#i"!e 8

    rien peut2tre ?:/F# na .a" r.on'$ 8

    peut2tre rien:!ai" .a" Inon plusJ8

    rien:/

    36 C#ina!en 8 Ter!e 'e .,i#o"o.,ie/ La '(#inai"on 'e" a+o!e"* 'an" #e ""+!e '[.i($re/ +!o#o-ie 8 in(#inai"on*'via+ion* 'e clinare* in(#iner/

    56

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    57/257

    19 @vrier 1964 Tae 'e""an(e"

    %e (on+in$e en e""aan+ 'e vo$" !ener la "onction* 'an" no+re '(o$ver+e ana#+i$e* de larptition/ %e +en'" vo$" !ar$er $e(e ne"+ .a" # no+ion fa(i#e (on(evoir 'an" #a((e""ion* 'an" #a .ra+i$e $e no$" #$i 'onnon"/]iederholunvo$" aije 'i+*et dj$ asse;&.o$r a((en+$er (e $e##e i!.#i$e* dans la r"rencetymoloique de : haler $ nou)eau& 'e (onno+a+ion #a""an+e/ ,irer: $oi ]

    e$+-?+re* jo$an+ "$r #a!&i-$;+ '$ !o+ tirer: en franai" 8 tirer au sort:* (eQanI(on+rain+eJno$" 'iri-erai+ a#or" ver" $e#$e (,o"e (o!!e #a (ar+e for(e* e+ a.r" +o$+ "i# n a $$ne "e$#e(ar+e 'an" #e je$* je ne .$i" en +irer 'a$+re

    Le (ara(+re 'ensem!le au sens mathmatique du terme - $a #a &a++erie "i-ni=an+e* $i#o..o"e #in'=ni+ '$ no!&re* '$ no!&re en+ier .ar eTE/ E+ a$""i &ien* (e"+ .ar automatique$e no$" +ra'$i"on"(eQan'e #a ]iederholun& Qan 8 la compulsion de rptition/

    %e vo$" 'onnerai* en "on +e!."* #e" fai+" $i "$--ren+ $e 'an" #e fai+* 'an" $n fai+ o&"ervae* en(er+ain" !o!en+" 'e ce monoloue in"antile* i!.r$'e!!en+*"aussement quali@ docentrique&(e "on+ 'e" je$< .ro.re!en+ "n+a

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    58/257

    F# e"+ (#air 'a&or' $i# fa$+* .o$r no$"* 'i"+in-$er la rsistance du sujet'e (e++e .re!irersistance du discours* "i# .ro('e 'an" #e "en" 'e (e "erra-e a$+o$r '$ noa$/ Car rsistance dusujet : ni!.#i$e $e +ro. $e no$" "$..o"ion" $n moi:* $i #a..ro(,e'e (e noa$ ne"+ .a" $e#$e (,o"e 'on+ no$" .$i""ion" ?+re "Ur" $e "a $a#i=(a+ion 'e moi:"oi+ en(ore fon'e/

    Ce noa$* je vo$" #ai 'i+* no$" a..ara+ 'a&or' (o!!e 'evan+ ?+re '"i-n (o!!e '$ rel* '$ relen +an+ $e lidentit de perceptione"+ "a r-#e/ X #a #i!i+e i# "e fon'e "$r (e $e @ED $an' i##ar+i($#e* #non(e va j$"$ .oin+er (o!!e "i!.#e!en+$ne "or+e 'e .r#ve!en+ $i no$" a""$re $e no$" "o!!e" 'an" #a .er(e.+ion* .ar #e "en+i!en+ 'e#a ra#i+ $i #a$+,en+i=e/Y$e"+(e $e a ve$+ 'ire "i (e ne"+ '$ (V+ '$ "$je+ (e $i "a..e##e #vei# ]

    E+ (e"+ (e $e jai e""a je #e ra..e##e .o$r (e$< $i !on 'i"(o$r" 'e #a 'ernire foi" na$rai+.a" + "$Pi"a!!en+ in'i$an+* '+er!inan+ (e"+ .o$r$oi je revien" 'ire $e "i #a 'ernire foi"(e"+ a$+o$r 'e (e r?ve $e jai (o!!en( 'a&or'er (e 'on+

    i# "a-i+ 'an" la rptition* (e"+ &ien .ar(e $e (e r?ve "i (#o"* "i fer!* "i 'o$e!en+ e+ +ri.#e!en+fer! $i# e"+* .$i"$e a$""i &ien i# ne"+ .a" ana#"* i# ne"+ i(i in'i(a+if $e .ar #e (,oi< $en afai+ @ED a$ !o!en+ o (e"+ '$ .ro(e""$" '$ r?ve*'an" "on re""or+ 'ernier* $i# "a-i+/

    Lvei#* #a ra#i+ $i #e '+er!ine* e"+e##e (e &r$i+ #-er (on+re #e$e# #e!.ire '$ r?ve e+ '$ '"ir"e !ain+ien+* o$ $e#$e (,o"e 'a$+re $i "eTE for!$#e///

    que la I+$(,Jest d@nie de ne pou)oir nous )enir que dun 2tre capa!le de choix& de

    I.roaire"i"J*

    que laI+$(,J !onne ou mau)aise "ortuneIu o$J ne saurait )enir duno!jet inanim ou dun animal*

    ///i(i "e +ro$ve controu)Iin=r!J8 #a((i'en+ !?!e 'e (e r?ve e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    59/257

    a$+re (,o"e .o$r no$" 'an" #ana#"e* $ '!"+i=er #ar+efa(+ '$ +rai+e!en+ $e #on a..e##e letrans"ert: .o$r #e ra!ener (e $on a..e##e : la ralit prtendument toute simple : de lasituation IBo$ve+* (f/ ./'/aJ/

    F# ne "e!e .a" $$ne va#e$r* !?!e propdeutique* .$i""e "e "$Pire 'e (e++e 'ire(+ion $i

    "in'i$e 'an" #a r'$(+ion #a(+$a#i+* "i #on .e$+ 'ire* 'e #a "an(e o$ 'e #a "$i+e 'e"an(e"* $i# n a # $$n ali!i d)eil* $e la juste rptition'oi+ ?+re o&+en$e 'an"$ne a$+re 'ire(+ion $e no$" ne .o$von" (onfon're ave( #en"e!e 'e" ePe+" 'e +ran"fer+* !ai"$i "era j$"+e!en+ no+re .ro!e $an' no$" a&or'eron" #a fon(+ion '$ +ran"fer+ 8 (o!!en+ letrans"ert.e$+ no$" (on'$ire au cCur dela rptition]

    Ce"+ .o$r$oi i# e"+ n(e""aire $e no$" fon'ion"* $e no$" in"rion"* (e++e rptition'an" (e++eschi;e!?!e* $i "e .ro'$i+'an" #e "$je+ #en'roi+ 'e la rencontre* 'an" (e++e 'i!en"ion (ara(+ri"+i$e 'e #a '(o$ver+eana#+i$e e+ 'e no+re e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    60/257

    Ce 'on+ i# "a-i+ 'an" #e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    61/257

    #,o!!a-e $e je #$i ren'" .o$r #a "or+e 'e per"ection $oi* 'an" $ne +ran"(ri.+ion #on-$e e+'iPi(i#e* i# !e "e!e ?+re arriv/

    Ce )isi!le: e+ (e+ in)isi!le: $i* .o$r no$"* .e$+ en $e#$e "or+e .oin+er #e !o!en+ 'arrive'e quelque chose$e jai a..e#

    #a tradition philosophique: 'an" (e++e re(,er(,e '$ rel* (e++e +ra'i+ion $i (o!!en(e LAT>N .ar (e++e promotion de lde*'on+ on .e$+ 'ire $e##e "e '+er!ine '$n '.ar+ .ri" 'an" $n !on'e esthtique* '$ne n(e""i+*'$ne =n* '$n &$+ 'onn l2tre(on$ (o!!e Sou)erain Rien:* 'an" $ne !eaut$i e"+ a$""i "a#i!i+e* 'an" quelque chose'on+ a""$r!en+ (e ne"+ .a" .o$r rien$e )a$ri(e )ELEA>NTM en re(onna+ le recteur >f'an" # Cil:/

    La .re!ire &a$(,e 'e (e +ravai# no$" e"+ 'onne 'an" $n ar+i(#e $i# a a..e#3Cil et lesprit.Dan" #e .ro-r" $e vo$" +ro$vereO 'an" (e++e K$vre* $on .e$+ 'ire #a foi" +er!ina#e e+ina$-$ran+e* 'an" 3e *isi!le et lin)isi!le * +i+re 'e (e++e K$vre*(e"+ #e ra..e# e+ #e .a" en avan+ 'an" #a voie* 'an" #a +ra(e* 'e (e $avai+ for!$# .o$r no$" "a

    +hnomnoloie de la perception.

    X "avoir la rulation de la "orme(o!!e 'evan+ ?+re ra..e#e a$ nivea$ '+er!inan+ 'e (e $i* a$f$r e+ !e"$re '$ .ro-r"'e #a .en"e .,i#o"o.,i$e* avai+ + .o$"" j$"$ (e+ e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    62/257

    je ne )ois que dun point& mais dans mon existence& je suis reard de partout.

    Ce )oir: $oi je "$i" "o$!i" '$ne faon oriinellee"+(e # (e $i 'oi+ no$" !ener (e $i"e!e &ien #a!&i+ion 'e (e++e K$vre* $ne "or+e 'e retournement ontoloique* 'on+ #e" #oi"* #e"a""i"e"* "eraien+ re.ren're 'an" une plus primiti)e institution de la "orme/

    Ce"+ &ien # #o((a"ion .o$r !oi 'e d@nir* 'e rappeler&(e $i a""$r!en+ 'an" !on 'i"(o$r" nestpas/ %n tel///

    'e (e$< $i 'e.$i" !e"crits!a a""eO "$ivi .o$r rvi"er (e $e (on+ien+ +e##e no+e///'e 'ire $eje sem!le poursui)re le dessein particulier de la recherche dun statut ontoloique dela psychanalyse"$r #e" fon'e!en+" '$ne (o,ren(e .,i#o"o.,i$e" 'o +o$+ a".e(+ '$ fre$'i"!ee"+ rin+er.r+er* (e#$i $on a (o$+$!e 'e $a#i=er 'e naturalisme :/

    )a#-r #e" i!.a""e" o i# .e$+ .ara+re (on'$ire* "on !ain+ien "e!e in'i".en"ae* (ar (e++e.er".e(+ive re.r"en+e $ne 'e" rare" +en+a+ive" "inon #a "e$#e .o$r 'onner (or." #a ra#i+ '$."(,i"!e "an" #a "$&"+an+i=er/ >r &ien "Ur 'iraije*jai mon ontoloie

    .o$r$oi .a" ] (o!!e +o$+ #e !on'e a$ nivea$ '$ne .,i#o"o.,ie* $e##e "oi+ na;ve o$ #a&ore/

    )ai" a""$r!en+ (e $e je""aie 'e 'e""iner 'an" $n 'i"(o$r" $i* "i# rin+er.r+e (e#$i 'e @ED*nen ne"+ .a" !oin" e""en+ie##e!en+ (en+r "$r #a .ar+i($#ari+ 'e #e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    63/257

    +e# $i# .ro-re""e .ar (e (,e!in 'e #a vi"ion $i no$" or'onne #e" (,o"e" 'an" les @ures dela reprsentation

    ///quelque chose lisse* .a""e* "e +ran"!e+ '+a-e en +a-e pour y 2tre toujours $e#$e 'e-rlid& et qui sappelle : le reard /

    o$r #a&or'er* vo$" #e faire "en+ir* i# a .#$" '$n (,e!in/ Li!a-erai"je* (o!!e "on e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    64/257

    '$ !on'e* i# ne"+ $$ne .e+i+e .ar+* $$ne"onction distinue* ".(i=$e!en+ (e##e* 'i"on" #e!o+* 'e la tache:/ Ce"+ .ar (e#a !?!e $i# +ien+ 'e #a "$--e"+ion .o$r no$" e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    65/257

    .o$r $ne "i fon(ire !(onnai""an(e* $e#$e (,o"enen+re .a"* $i no$" !on+re "e$#e!en+ j$"$o en va #e!.ire/

    $e 'an" (e++e rfren(e $i e"+ (e##e o #a .en"e a +ai (e++e #i-ne $e jai a..e#e

    tradition philosophique 'e no+re re(,er(,e* dans ce cNTM "o$" #a .oin+e $e no$" "o!!e" 'e" ?+re" re-ar'"*'an" #e ".e(+a(#e '$ !on'e* 'an" (e(i $i no$" fai+ (on"(ien(e* en no$" in"+i+$an+* en no$"in"+a$ran+ (o!!e Speculum mundi& e"+(e $e ne"+ .a" (a(,e(e++e "a+i"fa(+ion '?+re "o$" (e re-ar' 'on+ je .ar#ai" +o$+ #,e$re* ave( )a$ri(e )ELEA>NTM $i no$" (ernee+ no$" fai+ 'a&or' ?+re re-ar'" !ai" "an" $on no$" #e !on+re ]

    3e monde* en (e "en"* no$" a..ara+ je ve$< 'ire "on ".e(+a(#e comme omni)oyeur/ E+ (e"+ &ien# le "antasme$e no$" +ro$veron" 'an" #a .er".e(+ive .#a+oni(ienne dun Xtre a!solu* #$i ?+re+ran"fr (o!!e #a $a#i+ 'e #omni)oyant* !ai" a$ nivea$ !?!e'e #eANZ TSE41r?ve $i# e"+ $n .a.i##on/ Y$e"+(e $e a ve$+ 'ire ]

    41 T(,oan- T"e$ 8 1adis& une nuit& je "us un papillon& )oltieant content de son sort. +uis je m)eillai& tant,choan ,seu. 4ais suis-je !ien le philosophe ,choan,seu qui se sou)ient da)oir r2) quil "ut papillon& ou suis-

    65

    http://fr.wikipedia.org/wiki/Tchouang-tseuhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Tchouang-tseu
  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    66/257

    ba ve$+ 'ire $il )oit le papillon dans sa ralit de reard* (ar $e"+(e $e tant de @ures& tant

    de dessins& tant de couleurs* "inon (e donn $ )oir-ra+$i+* ave( (e" !ar$e" .o$r no$" 'e #a.ri!i+ivi+ 'e (e++e e""en(e '$ re-ar' ] Ce"+ !on Die$ $n .a.i##on $i ne"+ .a" +e##e!en+'iPren+ 'e (e#$i $i +errori"e3Homme aux loups* e+ )ELEA>NTM en (onna+ &ien#i!.or+an(ee+ no$" rfre 'an" $ne no+e non in+-re "on +e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    67/257

    No$" "o!!e" arriv" a$ &o$+ 'e (e 'on+ je !e .ro.o"e 'an" (e $e je vo$" 'irai #a .ro(,aine foi"*'e !ie$< !ar$er*'e vo$" in+ro'$ire (e(i $i e"+ #essentiel'e #a satis"action scopique* (e reard$e no$" venon"'e "ai"ir (o!!e .o$van+ '=nir*en #$i!?!e* (e+ o!jetaG'e #a#-&re #a(anienne o #e "$je+ .e$+ venir (,oir* $e #* e+ .o$r 'e"

    rai"on" $i "on+ 'e" rai"on" "+r$(+$ran+e"* (e++e (,$+e '$ "$je+ re"+e ina.er$e .ar(e $e##e "er'$i+ Oro/

    X "avoir $e (e"+ 'an" #a !e"$re o (e re-ar'* en +an+ $o!jetaG .e$+ venir "!&o#i"er lemanque centrale

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    68/257

    26 @vrier 1964Tae 'e" "an(e"

    *ainement je r.+e*

    *ainement ton imae arri)e $ ma rencontreEt ne mentre o7 je suis qui seulement la montre,oi te tournant )ers moi tu ne saurais trou)eru mur de mon reard que ton om!re r2)e

    1e suis ce malheureux compara!le aux miroirs

    (ui peu)ent rIchir mais ne peu)ent pas )oir/omme eux mon Cil est )ide et comme eux ha!it'e la!sence de toi qui "ait sa ccit

    Go$" vo$" "o$veneO .e$+?+re $e #or" '$n 'e !e" 'ernier" .ro.o"*jai commenc par ces )ersqui& dans3e Fou dElsa 'AAZ>N* "on+ in+i+$#" /ontrechant :/%e ne "avai" .a" a#or" $e je'onnerai" a$+an+ 'e 've#o..e!en+ (e $i (on(erne le reard/San" 'o$+e* j ai + in\(,i .ar #e !o'e "o$" #e$e# jai + a!en vo$" .r"en+er .#$"".(ia#e!en+ #a fon(+ion* #e (on(e.+*'an" @ED* 'e #a rptition:/

    Ne nion" .a" $e (e"+ en ce point'$ 've#o..e!en+ $e* 'i"on" (e++e diression (on(ernan+".(ia#e!en+ la "onction scopique*$e (e"+ $ lintrieur de lexplication de la rptition$e (e++e 'i-re""ion "e "i+$e* "an" 'o$+e"o$+en$e* en(o$ra-e* in'$i+e*.ar (e $i !e"+ ven$ 'an" #in+erva##e !a+i# "e! de ncessaire& de ncessaire vo$".r"en+er 'an" #K$vre $i vien+ 'e .ara+re'e )ELEA>NTM 83e )isi!le et lin)isi!le.

    A$""i &ien* !e .ara+i# $e "i# a # rencontre:* (e"+ $ne rencontre heureuseIu Re$+$(,iaJ*fon'a!en+a#e* e+ 'e"+ine .on(+$er* (o!!e je""aierai 'e #e faire .#$" avan+ a$jo$r',$i*

    (o!!en+ 'an" #a .er".e(+ive 'e #in(on"(ien+ no$" .o$von" "i+$er la conscience/

    Go$" #e "aveO* $e quelque )oile* quelque om!re o$ !?!e* .o$r e!.#oer $n +er!e 'on+ no$" no$""erviron"* quelques rser)es au senso7 lon parle de rser)es A9: dans une toile expose $ la teinture quelques rser)es marquent ce"ait de la conscience dans le discours m2me de@ED/

    e.renon" #e" (,o"e" a$ .oin+ o no$" #e" avon" #ai""e" #a 'ernire foi"/

    42 "erve Rterme de teinturerie 8 i!.re""ion .ar +e(,ni$e" 'e r"erve 8 !+,o'e $i .er!e+ 'e !a"$er.rovi"oire!en+ 'e" Oone" 'e +i""$ .o$r #e" i"o#er 'e" .ro'$i+" +in(+oria$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    69/257

    %e vo$'rai" 'ire $e##e" ne !on+ .a" 'onn !oi!?!e +o$+e "a+i"fa(+ion $an+ (e $e jai .$vo$" faire a.er(evoir'e (e $e jai a..e# 8 schi;e de la )ision et du reard:/ Ce"+ (e(i* $ave( $e#$e (,an(e*je".re .o$voir vo$" .r"en+er a$jo$r',$i* vo$" faire "en+ir 'an" "a fon(+ion .ro.re/

    %e 'oi" .o$r+an+* avan+ 'e ! en-a-er e+ j$"+e!en+ .ro.o" 'e #a fon(+ion fon'a!en+a#e 'e #aren(on+re* .r(i"er $n .oin+ $i ne"+ .oin+ 'e #or're 'e (e $e no$" a##on" 've#o..er a$jo$r',$i(on(ernan+ la "onction )isuelle/ Ce"+ $e#$e (,o"e 'on+ jai a..ri" $i# avai+ + !a# en+en'$ #a'ernire foi"* .ar #e" orei##e" $i !en+en'en+* "avoir je ne "ai" $e##e .er.#e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    70/257

    Dan" #e je me )ois me )oir:* i# ne"+ .oin+ "en"ie $e je "oi"* '$ne faon ana#o-$e* -a-n .ar #avi"ion/ Bien .#$"* les phnomnoloueson+ .$ ar+i($#er ave( .r(i"ion e+ 'e #a faon #a .#$"(onfon'an+e* $i# e"+ +o$+ fai+ (#air $e je voi" au dehors* ,or" 'e/// :*$e #a .er(e.+ion ne"+ .a" en !oi* $e##e e"+ "$r #e" o&je+" $e##e a..r,en'e/

    %e "ai"i" #e !on'e 'an" $ne .er(e.+ion $i .o$r+an+ "e!e re#ever 'e (e++e i!!anen(e $i# a'an" #e je me )ois me )oir:/Le .rivi#-e '$ "$je+* 'on( i(i .ara+ "+air 'e (e++e relation !ipolaire "i #on .e$+ 'ire #a "$i+e'e $oi i# "e!e $e '" #or"!e" re.r"en+a+ion" !a..ar+iennen+/

    E+ (e"+ .ar # $e #e !on'e 'an" (e++e rIexion e"+ fra.. '$ne .r"o!.+ion 'i'a#i"a+ion* '$"o$.on 'e ne !e #ivrer $e!e" re.r"en+a+ion"* i'a#i"an+ +o$+e +,orie* 'on+ #e "rie$< .ra+i$e na "$/// ne ."e .a"vrai!en+ #o$r'* !ai" .ar (on+re$i !e+ #e .,i#o"o.,e* a$""i &ien vi"vi" 'e #$i!?!e $e vi"vi" 'e (e$< $i #(o$+en+* 'an" $ne

    .o"i+ion 'e!&arra" 8 (o!!en+ 'nier $e rien '$ !on'e ne !a..ara+ $e 'an" mesreprsentations]

    E+ vo$" #e "aveO* cest l$ la dmarche irrducti!le& "ondamentale& de l)2queBE`ELEM43* dont il yaurait& quant $ sa position su!jecti)e&!eaucoup $ dire* no!!!en+ (on(ernan+ (e $i "an" 'o$+e vo$" a (,a.. a$ .a""a-e* "avoir (e mappartient: 'e mes reprsentations* $i vo$e #e !on'e 'e #a .ro.ri+/ X #a #i!i+e* #e .ro("'e (e++e !'i+a+ion va j$"$o vo$" "aveO $i# a +* .ar #e .ro-r" 'e (e++er\e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    71/257

    'e +en+er 'e re.rer 'an" (e++e .,a"e an+rie$re* #e .oin+ 'e "$r-i""e!en+ 'e #a vi"ion e##e

    !?!e*

    'e""aer 'e re"+a$rer* (ar a$""i &ien* no$" 'i+i#* ne .e$+i# "a-ir $e '$ne re(on"+r$(+ion

    o$ '$ne re"+a$ra+ion* non .oin+ '$n (,e!in .ar(o$r$ 'an" #e "en"inver"e* (e $i e"+ .ro.re!en+ .ar#er i!.o""ie* 'e re+o$rner en (e .oin+ o (e"+ .o$r"e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    72/257

    )ai" $e"+(e $e le reard] Ce"+ (e 'an" $oi je""aierai 'e !avan(er a$jo$r',$i .ar+ir 'e ce"ait premier& dcisi"* o "e !ar$e 'an" (e (,a!.* +o$jo$r" .o$r"$ivi .#$" #oin* 'e #a r'$(+ion '$"$je+* (e .oin+ 'e nan+i"a+ion $i !ar$e #a (a""$re*$e#$e (,o"e o #ana#"e no$" aver+i+ $e* fon'e o$ infon'e* (e++e 'ire(+ion e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    73/257

    le reard* "avoir 'an" (e++e i##$"ion 'e #a (on"(ien(e 'e se )oir se )oir/ :

    La $e"+ion e"+ 'on( 8 si le reard est cet en)ers de la conscience& comment allons-nous essayer "ivo$" !e .er!e++eO #e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    74/257

    Car "i vo$" vo$" re.or+eO "on +e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    75/257

    ana!or.,o"e* jen ai !on+r !on "!inaire $n +r"* +r"* &e# e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    76/257

    Ce $i e"+ 'e (e+ or're 'an" #e (,a!. 'e #a vi"ion e"+ 'on( r'$(+ie (e "(,!a* #e .#$" "i!.#e*(e#$i $i e"+ !a+ria#i"'an" #e !o'e "o$" #e$e# +o$+ #,e$re je vo$" eLE46IGi-no#a 8Le D$e re-o#e ' #ia .ro".e++ivaJ* e+'an"ALBETF47ILon Ba++i"+a A#&er+i 8'e +icturaJ$e no$" +ro$von" linterroation proressi)e des lois omtrales de la perspecti)e* e+ a$+o$r 'e"

    re(,er(,e" .o$r #a .er".e(+ive $e "in"+i+$e $n in+r?+ .rivi#-i (on(ernan+ #e 'o!aine 'e #avi"ion 'on+ no$" ne .o$von" .a" ne .a" voir la relation a)ec linterroation ja##ai" 'ire linstitution '$ "$je+ (ar+"ien* $i e"+ #$i a$""i $ne "or+e 'e .oin+ -o!+ra#/

    Le "$je+ i(i "in"+i+$e (o!!e point de perspecti)e* 'o #or're 'e la )ision&+e# $ (e++e .o$e leta!leau (e++e fon(+ion "i i!.or+an+e "$r #a$e##e no$" a$ron" revenir "in"+a$re* "or-ani"e'$ne faon (o!.#+e!en+ no$ve##e 'an" #,i"+oire 'e #a .ein+$re*'e (e++e perspecti)e* ri-o$re$"e en +an+ $e##e e"+ omtrale/ Ce"+ # (e $oi* en (e .oin+(r$(ia# 'e #a (on"+i+$+ion '$ "$je+e+ 'e "on ra..or+ #a vi"ion* (e"+ # (e $oi no$" avon" aPaire/

    >r* je vo$" .rie 'e vo$" re.or+er #K$vre 'e DFDE>T3ettre sur les a)eules $ lusae de ceuxqui )oient&.o$r $e vo$" voeO 've#o.. 'e faon !anife"+e* quelque chose$i vo$" ren'ra"en"ie $e (e(i #ai""e +o+a#e!en+ (,a..er (e $i# en e"+ 'e #a vi"ion/ Car (e+ e".a(e 'e #a vi"ion m2me en y incluant ces parties imainaires dans lespace )irtuel 6 dans le miroir dont )ous sa)e;que jai "ait rand tat -e"+ .arfai+e!en+ re(on"+r$(+ie* i!a-inae .ar $n ave$-#e/

    Ce 'on+ i# "a-i+ e"+ reprae de lespace* e+ non .a" )ue/ Lave$-#e .e$+ (on(evoir $e "o$"(er+ain" !o'e"* (e (,a!. 'e #e".a(e$i# (onna+ e+ $i# (onna+ (o!!e re#* .e$+?+re .er$ 'i"+an(e e+ (o!!e "i!$#+an!en+/ Ce"+

    &ien .#$" '$ne fon(+ion +e!.ore##e* '$ne in"+an+ani+ 'an" $ne e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    77/257

    IDe"(ar+e" 8 Dio.+ri$e* @i-/ 21J

    Ce++e 'i!en"ion -o!+ra#e 'e #a vi"ion e"+ $e#$e (,o"e $i* $ tout le moins'evon"no$" 'ire*n.$i"e .a" e+ #oin 'e # ce que le champ de la )ision(o!!e +e#* nous propose comme relation su!jecti)ante oriinelle/A$""i &ien 'evon"no$" en+en're cet usae*en "o!!e vo$" #e voeO in)ers& qui est "ait dans lanamorphose& de lta!lissement de la pers-pecti)e/ Car $e# en e"+ #a..arei# ori-ine# ]

    Ce"+ DxE4IA#&re(,+ Dyrer 8 n'erde"$n- 'er )e""$n-J#$i!?!e $i #a inven+/3e : portillon de 'Wrer *(e"+ $e#$e (,o"e $i e"+ (o!!e (e $e +o$+ #,e$re je !e++ai" en+re !oi e+ (e +aea$* "avoir

    une certaine imae/ >$ .#$" e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    78/257

    Le /ou)ent des 4inimes -a(+$e##e!en+ '+r$i+* !ai" $i +ai+ '$ (V+ 'e #a r$e 'e" To$rne##e" .or+ai+ "$r $ne +r" #on-$e .aroi'$ne 'e "e" -a#erie"* (o!!e .ar ,a"ar'3e Saint 1ean lE)anliste $ +atmos& +aea$ $i e"+ #a!e"$re '$ne -a#erie '$ne #on-$e$r .e$ .r" (o!.arae/ >* en(ore* i# fa##ai+ #e voir +raver" $n +ro$ .o$r $e +o$+ #ePe+ fU+ .or+

    +o$+e "a va#e$r 'for!an+ee+ .o$vai+ (o!!e (e n+ai+ .a" #e (a" 'an" (e++e fre"$e .ar+i($#ire !ai" (o!!e a #+ai+ 'an"'a$+re" _.r?+er +o$+e" #e" am!iuts paranoaques.To$" #e" $"a-e" on+ + fai+"* 'e.$i"ACF)B>LD>j$"$ Sa#va'or DALF/

    E"+(e $i# ne vo$" .ara+ .a" "in-$#ier* voire fra..an+* $e (e $e#$e (,o"e* o jirai j$"$ voir#a fa"(ina+ion (o!.#!en+aire'e (e $e #ai""ai+ (,a..er (e +.e 'e re(,er(,e" "$r #a .er".e(+ive* (o!!en+ "e fai+i# $e.er"onne nai+ ja!ai" "on- vo$er quelque chose qui ressem!le $ le0etdune rection ]F!a-ineO $n +a+o$a-e $i "e 've#o..e "$r #or-ane ad hoco i# +ai+ +ra(

    #+a+ 'e re.o"* o i# .ren' dans un autre tat "a for!e "i jo"e 'ire* 've#o..e/

    E"+(e $e vo$" naveO .a" # $e#$e (,o"e o a..ara+* (o!!e i!!anen+e (e++e .,a"e ".(i=e eNEFLLE AZFA #a !?!e .o$e (ri+ "on'e )anitatescientarum.F# "a-i+ a$+an+ 'e""(ien(e" $e 'e" ar+"* e+ (e" o&je+" "on+ +o$" "!&o#i$e" 'e" "(ien(e" e+ 'e" ar+" +e#" $i#" +aien+ #.o$e -ro$." 'an" #e" tri)ium e+ quadri)ium AK$e vo$" "aveO/ Y$e"+(e $e* 'evan+ (e++e!on"+ra+ion '$ domaine de lapparence"o$" "e" for!e" #e" .#$" fa"(inan+e"* $e cet o!jet )olantici inclin] Go$" ne .o$veO #e "avoir 8 )ous )ous dtourne; pour chapper $ la "ascination duta!leau/ Co!!en(eO "or+ir 'e #a .i(e o "an" 'o$+e vo$" a+i# #on-$e!en+ (a.+iv/ Ce"+ a#or"$e* vo$" re+o$rnan+ en .ar+an+* (o!!e #e '(ri+ #a$+e$r 'e"namorphoses&vo$" "ai"i""eO "o$" (e++e for!e $oi ] $ne +?+e 'e !or+/

    49 Le tri)iume+ #e quadri)ium"on+ 'e$< 'ivi"ion"* in+ro'$i+e" (er+aine" .o$e" '$ )oen z-e* 'an" #e" !a+ire"'e #[en"ei-ne!en+ "(o#a"+i$e/ Tra'i+ionne##e!en+* on 'i"+in-$e "e.+ ar+" #i&ra$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    79/257

    >r (e ne"+ .oin+ ain"i $e##e "e .r"en+e 'a&or'* (e++e =-$re $e #a$+e$r (o!.are $n o" 'e"ei(,e $i* $an+ !oi* !vo$e(e .ain 'e 'e$< #ivre" $e DALF* 'an" #an(ien +e!."* "e (o!.#ai"ai+ .o"er "$r #a +?+e '$ne viei##efe!!e (,oi"ie eLBEFN no$"!anife"+e i(i* '$ne faon vi"ie* $e#$e (,o"e $i ne"+ rien 'a$+re $e 'e voir a$ .re!ier .#an'$ +aea$ (e $i e"+ "$Pi"a!!en+ in'i$ .ar "a for!e en=n a.er$e 'an" #a .er".e(+iveana!or.,i$e* "avoir #e "$je+ (o!!e nan+i"/ )ai" nan+i" "o$" $ne for!e $i e"+ .ro.re!en+ .ar#er

    #in(arna+ion 'an" #i!a-e 'e (e _

    'e #a (a"+ra+ion $i .o$r no$"* (en+re e+ ren' n(e""aire 'e (en+rer +o$+ (e $i (on(erne#or-ani"a+ion 'e" '"ir" +raver" #e" (a're" 'e" .$#"ion" fon'a!en+a#e"/

    Co!!en+ #e 'ire .#$" .rofon'!en+ e+ voir $e (e"+ .#$" #oin en(ore $i# fa$+ (,er(,er #a fon(+ion'e #a vi"ion e+ voir "e 'e""iner .ar+ir 'e##e* non .oin+ (e sym!ole phalliqueni (e"ant

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    80/257

    04 )ar" 1964 Tae 'e""an(e"

    F# ne"+ .a" fa(i#e 'an" no+re 'o!aine/// ja##ai" 'ire* 'e !ain+enir #a #i-ne "i .o""ie !ai" 'e #a"errer a$ .#$" .r"/S$r #e .oin+ .r(i"* o no$" no$" avanon"* 'e #a fon(+ion 'e #Ki# en +an+ $e##e no$" in+re""e*(e#a .e$+ !ener (e#$i $i (,er(,e vo$" (#airer* 'e #oin+aine" e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    81/257

    .a" +an+ # '$ne re.ro'$(+ion ra#i"+e 'e (e $e #on a..e##e .#$" o$ !oin" .ro.re!en+ 'an" #a

    .ein+$re les choses de lespace* "$r #e"$e##e"i# a &ea$(o$. 'e r"erve" faire/

    Ce $e je vo$#ai" .ar (e .e+i+ "(,!a .oin+er 'e""en+ie#* 'e (en+ra# 'an" no+re a..ro(,e* (e"+ en

    $e#$e "or+e (e $e#$e (,o"e 8 $i# (onvien+ 'e re!ar$er que ce quil en est dune certaineoptique& laisse chapper ce quil en est de la )ision.

    Co!!e je vo$" #ai fai+ re!ar$er* cette optique-l$ est $ la porte des a)eules/ %e vo$" ai rfr a$+eT (on"+r$i+ $ne "or+e '$ivo$e .er!anen+e sous-entendus mtaphysiques*e+ 'ai##e$r" (e"+ &ien # (e++e a!&i-$;+ $i ani!e (e +e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    82/257

    Le +aea$ '>LBEFN ave( (esinulier o!jet Iottant a$ .re!ier .#an* 'on+ jai +o$+ 'e "$i+e* #en'roi+ 'e !on &$+*e+ "an" .#$" 'i""i!$#er $e je ne fai" ',a&i+$'e (e $e ja..e##erai le dessous des cartes:* jevo$" ai !on+r $e (e+ o&je+*$i e"+ en "o!!e &ien # (o!!e no$" a##on" re+ro$ver a$jo$r',$i (e $e "i-ni=e #a (,o"e* en=n*

    re-ar'er $e (e+ o&je+ e"+ # .o$r .ren're e+ je 'irai" .re"$e prendre au pie - lereardant* (e"+'ire no$"/ E+ $en "o!!e* (e"+ $ne faon !anife"+e*"an" 'o$+e e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    83/257

    no$" i!a-inon"* 'an" #[o.+i$e .$re* #e re.ra-e 'e" i!a-e"* 'on+ no$" i!a-inon" #e" ra..or+"'iver"e!en+ .ro.or+ionn"e+ fon'a!en+a#e!en+ ,o!o#o-i$e"* #e" (orre".on'an+" '[$n .oin+ $n a$+re 'an" #[e".a(e* (e $irevien+ +o$jo$r"* #a =n '$ (o!.+e* ?+re 'e$< .oin+" '[$n !?!e =#/

    C[e"+ $e#$e (,o"e $i n[a..ar+ien+ .a" ".(ia#e!en+ (e $e #ivre #a #$!ire/

    Co!!en+ +en+er* e""aer 'e "ai"ir* (e $i 'on( "e!e no$" (,a..er* 'an" (e++e "+r$(+$ra+iono.+i$e 'e #e".a(e $i e"+ +o$jo$r" (e "$r $oi jo$e 'ai##e$r" #ar-$!en+a+ion +ra'i+ionne##e* $an'les philosophes 'ALAFN50* #e 'ernier " ?+re !on+r 'an" #e" eN "e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    84/257

    F# e"+ (er+aine .re!ire for!e* &a$(,e* 'or-ane" .,o+o"en"ie" $i "on+ #e" +(,e" .i-!en+aire"*e+ a$ fon'* 'an" #Ki#*#e .i-!en+ fon(+ionne .#ein* e+ 'e faon* (er+e"* $e #e .,no!ne !on+re in@niment complexe*fon(+ionnan+ #in+rie$r 'e" (Vne"* .ar e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    85/257

    i# e"+ (o!!e +o$+e "a fa!i##e 'i".ar$ +r" .ro!.+e!en+ '$ fai+ 'e #a +$&er($#o"e $i +ai+ (e !o!en+# #a !a#a'ie vrai!en+ a!&ian+e* 'an" #a$e##e +o$+e (e++e (o$(,e "o(ia#e "e'.#aai+

    !e !on+re ce quelque chose qui Iottait #a "$rfa(e 'e" va-$e" 8 ctait une petite !o5te& e+ !?!e.r(i"on" 8 une !o5te $ sardines/

    E##e \o++ai+ # 'an" #e "o#ei#* +!oi-na-e 'e #in'$"+rie 'e #a (on"erve $e no$" +ion" .ar ai##e$r"(,ar-" 'a#i!en+er/Elle miroitait dans le soleil/ E+ e+i+%ean !e 'i+ 8 ,u )ois& cette !o5te ? ,u la )ois ? Eh !ien& elle&elle te )oit pas [:Ce .e+i+ .i"o'e il trou)ait =a trs dr

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    86/257

    %$"+e!en+* i# fai+ in+ervenir (e $e#$e (,o"e '#i' 'an" #a re#a+ion -o!+ra#e* (e .oin+ $e'=ni+ &ien #a no+ion* #e +er!e*#e !aniae !?!e* -r(e no" a..arei#" (ar (e"+ 'un appareil photoraphique$i# "a-i+ 'e #a pro"ondeur de champ: ave( +o$+(e $e##e .r"en+e 'a!&i-$* 'e variae* 'e n$##e!en+ !a+ri" .ar !oi e+ &ien .#$+V+ $i !e

    "ai"i+* $i !e "o##i(i+e (,a$e in"+an+ e+ fai+ '$ paysae* $e#$e (,o"e 'e &ien a$+re $uneperspecti)e* (e $e jai a..e# le ta!leau/

    La r"rence'$ +aea$* (e##e $i e"+ "i+$er #a !?!e .#a(e* (e"+'ire a$ 'e,or"* (e"+ le pointdu reard/ E+ (e $i* 'e #$n #a$+re* fai+ #a !'ia+ion* (e $i e"+ en+re #e" 'e$NTM $i "a..e##e+hnomnoloie de la perception.

    F# e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    87/257

    F(i* &ien ePe(+ive!en+ en ePe+* no$" "ai"i""on" #a fon(+ion .$re!en+ "$&je(+ive au sens ordinairedu mot* #a no+e 'e !(ani"!e (en+ra# $i* .o$r no$" inter)iente+ 'onne (e $i f$+ (on"+r$i+ 'an"#e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    88/257

    X #a ri-$e$r* on .e$+ .ar#er* 'an" (er+ain" .,no!ne" '$ !i!+i"!e* 'e (o#ora+ion a'a.+a+ive o$a'a.+e* (o!!e vo$" vo$'reO* e+ .ar e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    89/257

    $ .e$ .r" rien de lordre de ladaptation +e# $i# e"+ envi"a- '$ne faon or'inaire* $ sa)oiradaptation lie aux !esoins de la sur)ie$ .e$ .r" rien ne"+ j$"+i= '$ mimtisme* $i a$""i &ien 'an" #a .#$.ar+ 'e" (a" "e !on+re "oi+ino.ran+ "oi+ o.ran+ "+ri(+e!en+ en "en" (on+raire 'e (e $e vo$'rai+ #e r"$#+a+ .r"$!a'a.+a+if/

    ar (on+re* CAFLL>FS !e+ en re#ief #e" +roi" +er!e" $i "on+ ePe(+ive!en+ #e" 'i!en"ion" !aje$re"o "e '.#oie (e++e a(+ivi+ !i!+i$e* i# #e" a..e##e* i# #e" 'i"+in-$e a$ (a+a#o-$e 'an" #e" +roi"r$&ri$e" $i "on+ #a vri+* "e!e+i#* (e##e" $i* a$ !oin" .o$r $n+e!."* no$" .arai""en+ e""en+ie##e" re+enir no+re r\e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    90/257

    plus ou moins(onf$"e* +o$jo$r" plus ou moinsvo$e .ar #a fon(+ion 'e #in"+in(+* (e"+ 'e voir (e$i# en e"+* a$ pointo7.o$r no$"*i# e"+ n(e""aire 'e laccommoder* "avoir a$ nivea$ 'e (e $e no$" a..ren' la "onctioninconsciente* (o!!e +e##e*en +an+ $e##e e"+ (e (,a!.* .o$r no$"* $i "e .ro.o"e #a (on$?+e '$ "$je+/

    Dan" (e++e 'ire(+ion* no$" a$ron" no$" avan(er* -$i'" .ar $ne remarque: 'i"on"* '$ !?!eCAFLL>FS/ ar eFS Ilapsus 6Noer /ailloisJ* (e(i "e!e in'i$er $e #a .ein+$re*a "erai+ "i (#air $e a* $on .$i""e " rfrer (o!!e $e#$e (,o"e $i "erai+ .#$" (#air/

    Y$e"+(e $e (e++e .ein+$re ]Ce ne"+ vi'e!!en+ .a" .o$r rien $e no$" avon" a((en+$ (o!!e +aea$* #a fon(+ion o #e "$je+a "e re.rer (o!!e +e#/)ai" $an' $n "$je+ ,$!ain "en-a-e en "aire un ta!leau* !e++re en K$vre ce quelque chosequi a pour centre le reard* 'e $oi "a-i+i# ]

    %avan(erai #a +,"e "$ivan+e 8 dans le ta!leau lartiste no$" 'i+on )eut 2tresujet* i# "e 'i"+in-$e 'e+o$" #e" ar+" (e#$i 'e #a .ein+$re _en (e(i $e 'an" #K$vre* (e"+ (o!!e "$je+* (e"+ (o!!e re-ar' $e #ar+i"+e en+en'* no$"*"i!.o"er/ X (e(i* 'a$+re" r.on'ron+ en in"i"+an+* non "an" ren(on+rer ePe(+ive!en+ $e#$e"

    di0icults* !ai" en mettant en )aleur le c

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    91/257

    %e (roi" $i# a $n ra..or+ a$ re-ar' 'e #a!a+e$r !ai" $i# e"+ .#$" (o!.#e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    92/257

    o$r no$"* 'an" #a rfren(e $i e"+ #a nV+re* (on(ernan+ #in(on"(ien+* o i# e"+ "i ne+ $e (e"+ #era..or+ #or-ane 'on+ i# "a-i+* "avoir* non .a" #a "e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    93/257

    En $oi i# e"+ !on+r $e (e 'on+ i# "a-i+* (e"+ &ien 'e +ro!.er #Ki#* non .a" .ar #a..aren(e* !ai"$e cest par ce qui est donn$ supposer audel$ de cette apparence& quest le triomphe sur lCil du reard/

    S$r (e++e fon(+ion 'e #Ki# e+ '$ re-ar'* no$" .o$r"$ivron" no+re (,e!in #a .ro(,aine foi"/

    93

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    94/257

    vani+a"

    94

    http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_7/HYPERLINK%23Rvanitashttp://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_7/HYPERLINK%23Rvanitas
  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    95/257

    11 !ar" 1964 Tae 'e""an(e"

    %ai 'on( a$jo$r',$i tenir ma promesse* tenir ma aeure* (e##e o je !e "$i" en-a- en(,oi"i""an+ #e +erraino e"+ #e .#$" vane"(en+* (e+ o!jetaGe+ "a fon(+ion* en +an+ $i# vien+ 'an" no+re e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    96/257

    ien ne"+ (o!.r,en"ie 'e (e $i "e .a""e 'an" (e re-i"+re* "inon (on(evoir que je suisreard* e+ $e (e"+ #* #a fon(+ion$i "e +ro$ve a$ .#$" in+i!e 'e #in"+i+$+ion '$ "$je+ 'an" #e vi"ie/ Ce $i !e '+er!ine a$ .#$"in+i!e 'an" #e vi"ie*(e"+ ce reard qui est au dehors/'ans le )isi!le da!ord je suis ta!leau& je suis reard/ Ce"+ .ar

    le reard$e jen+re 'an" #a #$!ire*(#air $e je "$i"* (e"+ '$ reard$e jen reoi" #ePe+/

    Do i# re""or+ $e le reard est linstrument par o7 la lumire sincarnee+* "i vo$" !e .er!e++eO'e !e "ervir '$n !o+ (o!!e je #e fai" "o$ven+* en #e '(o!.o"an+* e""en+ie##e!en+ je "$i" photo*photoraphi/ Dan" (e re-i"+re* o&"erveO &ien $e (e 'on+ i# "a-i+a ne"+ .a" '$ .ro!e 'e #a reprsentation en .r"en(e 'e $oi je !a""$re !oi!?!e (o!!e*en "o!!e* en "a(,an+ #on-/

    %e !a""$re (o!!e conscience qui sait que ce nest que reprsentation* $i# a a$'e#3a /hose la chose en soi: '$ noumne* .ar e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    97/257

    'e #e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    98/257

    'ai##e$r" re!ar$ae (o!!e +e##e!en+ 'a$+re" 8 (e"+ $n je$ "i (a.+ivan+ $e 'e +ro$ver#e" &+i"'e (e" "$rfa(e" (re" .ar #e .ein+re* $a$ +o+a# on (roi+ in+i+$#er (o!!e en (e #ivre /harpentes&(e" i!a-e" $on "e (o!.#a+ faire +raver"er .ar 'e" #i-ne"* 'onnan+ 'e" .ar+a-e"

    'iver"e!en+ '(o!.o""*'e" #i-ne" 'e f$i+e* 'e" #i-ne" 'e for(e* 'irai+on* o #i!a-e +ro$ve "on "+a+$+

    quil soit lud que leur e0et principal (e" #i-ne" (e"+ $e#$e (,o"e $i ne "$--re -$re(e++e no+ion 'e charpentes/

    )ai" .#$+V+* (o!!e .ar $ne "or+e 'ironie* (e $i e"+ a$ 'o" 'e (e #ivre* "avoir (o!!e .#$" e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    99/257

    A$($ne for!$#e* &ien "Ur* ne no$" .er!e+ 'e ra""e!er* 'an" +o$+e" #e" !o'$#a+ion" $on+i!.o"e" #a .ein+$re #e" varia+ion" a$ (o$r" 'e" +e!." 'e #a "+r$(+$re "$&je(+ivan+e 'an"#,i"+oire* 'e" vi"e"* 'e" +r$("* 'e" r$"e"* .e$+on 'ire* in=ni!en+ 'iver"e"/

    E+ vo$" aveO &ien v$ 'ai##e$r"* $ .o"er #a for!$#e $e je .o$rrai" a$jo$r',$i re.ren're e+

    ra""e!er en 'i"an+ $i# a'an" #a .ein+$re '$ domptereard:* $e .ar #a .ein+$re (e#$i $i re-ar'e e"+ +o$jo$r" a!en.ar $e#$e (V+* poser !as son reard* 'U+on a!ener a$""i+V+ (e (orre(+if 8 $e (e"+ +o$+ 'e!?!e 'an" #a..e# +o$+ fai+ 'ire(+ (e re-ar' $e "e "i+$e #eNTM .#$" ".(ia#e!en+a + a!en"i je .$i" 'ire* (onnai""an+ (e ra..or+ $i 'e.$i" +o$jo$r" a + fai+ .ar #a .en"e en+re #Ki#

    e+ #e".ri+ renver"er (e ra..or+ 8 voir que la "onction du peintre est toute autre chose$e (e++eor-ani"a+ion '$ (,a!. 'e no+re re.r"en+a+ion* o #e .,i#o"o.,e no$" +enai+ 'an" no+re "+a+$+ 'e"$je+* $e (e $i e"+ '+er!inan+* e""en+ie# (e"+ (e $i# a a'!irae!en+ re.r a$ nivea$ '$.ein+re .e$+?+re #e .#$" in+erro-a+e$r 8 'e CQANNE* en .ar+an+ 'e (e $i# a..e##e* ave(CQANNE #$i!?!e* ces petits !leus& ces petits !runs& ces petits !lancs:* (e" +o$(,e" $i .#e$ven+ '$ .in(ea$ '$.ein+re/

    Y$e"+(e $e (e"+ $e a ] Y$e"+(e $e a '+er!ine ] Co!!en+ (e#a '+er!ine+i# $e#$e(,o"e ]

    Ce"+ 'j 'onner for!e e+ in(arna+ion (e (,a!. 'an" #e$e# #e ."(,ana#"+e "e"+ avan( #a"$i+e 'e @ED* ave( (e $i en @ED e"+ hardiesse "olle* (e $i* .o$r (e$< $i #e "$iven+* 'evien+vi+e imprudence/ @ED a +o$jo$r" !ar$ ave( $n in=ni re".e(+ $i# en+en'ai+ ne .a" +ran(,er'e (e $i* 'an" #a (ra+ion ar+i"+i$e* fai"ai+ "a vri+ae va#e$r* a$""i &ien (on(ernan+ #e" .ein+re"$e #e" .o+e"* $i# a $ne #i-ne #a$e##e "arr?+e "on a..r(ia+ion/

    99

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    100/257

    F# ne .e$+ 'ire* i# ne "ai+ .a" (e $i # pour tous& pour tous ceux qui reardent& qui entendent - fai+#a va#e$r 'e #a (ra+ion ar+i"+i$e/ Nan!oin"* $an' i# "a-i+ 'e Lonar'54* i# no$" conduit"$r$e#$e (,o"e 'on+* .o$r a##er vi+e* #e !oin" $on .$i""e 'ire*(e"+ $i# re(,er(,e* (e"+ $i# (,er(,e +ro$ver #a fon(+ion $e* 'an" (e++e (ra+ion* a jo$ le"antasme oriinel'e Lonar' 8

    (e ra..or+ ave( (e" 'e$< !re" $i# voi+ =-$rer 'an" #e +aea$ '$ Lo$vre55

    * 'an" "on e"$i""e 'eLon're"* .ar #e" (or."*(e (or." 'o$e* &ran(, a$ nivea$ 'e #a +ai##e 'e" 'e$< fe!!e" $i "e!e ".ano$ir '$n!#an-e 'e ja!&e" #a &a"e/

    >$ fa$+i# 'on( voir #e .rin(i.e 'e #a (ra+ion ar+i"+i$e 'an" (e(i $e##e e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    101/257

    F(i en(ore (e"+ 'an" #e va-$e $e no$" re"+on"* 'ire que =a les apaise* $e a #e$r !on+re#eS* $ vo$#oir +ro!.er $n ,o!!e* (e $on#$i .r"en+e* (e"+ #a .ein+$re '$n voi#e* 'e $e#$e (,o"e a$'e# 'e $oi i# 'e!an'e voir* e+ $e(e"+ # $e (e+ a.o#o-$e .ren' "a va#e$r* 'e no$" !on+rer(e .o$r$oi LAT>N .ro+e"+e (on+re lillusion de la peinture:/ )a#-r #a..aren(e* (e ne"+ .a"'e (e $e #a .ein+$re 'onne

    $n $iva#en+ i##$"oire 'e #o&je+ $i# "a-i+* !ai" "i apparemmentLAT>N ain"i .e$+ "e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    102/257

    Ce $i no$" "'$i+ 'an" #e trompelCil* (e $i no$" "a+i"fai+* (e $i fai+ $e 'an" (e !o!en+ o .ar$n "i!.#e '.#a(e!en+ 'e no+re re-ar' no$" .o$von" no$" a.er(evoir $i# ne &o$-e .a" ave( #$i*$i# ne"+ $$n trompelCil* (e"+ (e !o!en+ $i# no$" (a.+ive* $i# no$" !e+ 'an" (e++e "or+e'ejoie* 'eju!ilation$e 'onne #e trompelCil/

    Car* (e !o!en+# a..arai""an+ 8

    cest autre choseque ce quil est quil nous donne* i# "e 'onne j$"+e!en+ (o!!e +an+ (e++e

    autre chose* cest de ce que le ta!leau ri)alise a)ec ce queLAT>N nous dsine au-del$ de lapparence

    comme tant lde* (e"+ $e #e +aea$ vienne #$i faire (on($rren(e* vienne #a .#a(e 'e (e $e #a +,orie '$

    !o'#e +erne# no$" '"i-ne (o!!e +an+ a$'e# 'e#a..aren(e*

    (e"+ (e++e a..aren(e $i no$" 'i+ $e##e e"+ (e $i no$" 'onne #a..aren(e (on+re $oi

    LAT>N "in"$r-e (o!!e (on+re $ne a(+ivi+ riva#e 'e #a "ienne/

    Ce++e autre chose* (e"+ j$"+e!en+ #e aG/ E+ (e"+ &ien # a$+o$r 'e $oi +o$rne $n (o!&a+ 'on+ #e+ro!.e#Ki# e"+ #!e/

    F# va$+ #a .eine i(i* 'e +en+er 'e ra""e!er #a .o"i+ion '$ .ein+re 'an" #,i"+oire* 'e #a ra""e!er(on(r+e!en+* .o$r "a.er(evoir $i# e"+ #a "o$r(e* #e .oin+ 'e jai##i""e!en+* 'e $e#$e (,o"e $i.e$+ .a""er 'an" #e rel* e+ $a.r" +o$+* en +o$+ +e!."*on .ren' $ "erme:* "i je .$i" 'ire/ F# ne "$Pi+ .a" 'e !ar$er #o..o"i+ion '$ +e!." o i#'.en'ai+ 'e noe" !(ne"/

    La "i+$a+ion ne"+ .a" fon'a!en+a#e!en+ (,an-e ave( #e !ar(,an' 'e +aea$* (e"+ a$""i $n!(ne* e+ '$ !?!e a(a&i+/

    To$jo$r" $e#$e (,o"e #e .ren' $ "erme:* Socit "ermire du peintre/ Avan+ #e noe !(ne*(e"+ a$""i &ien #in"+i+$+ion re#i-ie$"e $i #$i 'onne $oi faire ave( #i!a-e "ain+e* #i(Vne* i# "a-i++o$jo$r" 'e lo!jetaG/

    E+ .#$+V+ $e 'e #e r'$ire (e $i* $n (er+ain nivea$ 'e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    103/257

    'ieu est crateur& il cre $ certaines imaes& ce que nous indique la ensea)ec le

    Ielem Elohim 6 ressem!lance de 'ieuJ56.E+ (e"+ &ien (e $i# a 'e fra..an+ 'an" #a .en"e i(ono(#a"+e* (e"+ $i# ai+ "a$v (e(i 8 $i# a$n Die$ $i nai!e .a" a/

    )ai" (e"+ &ien #e "e$# E+ je ne ve$< .a" a$jo$r',$i !avan(er .#$" #oin 'an" (e re-i"+re $i no$".or+erai+ a$ (K$r 'e (e $i e"+ $n 'e" #!en+" #e" .#$" e""en+ie#" '$ re""or+ 'e"#omsdu+re*(e"+ $$n (er+ain .a(+e .e$+ ?+re +ai a$'e# 'e +o$+e i!a-e/

    )ai" # o no$" "o!!e"* #i!a-e e"+ #e +r$(,e!en+/ Si MAG in+er'i+ a$< %$if" 'e "e faire 'e"i'o#e"* (e"+ .ar(e $e (e" i'o#e" .#ai"en+ a$< a$+re" Die$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    104/257

    Sa re!ar$e* i(i* no$" .or+e* "i je .$i" 'ire* a$ "e$i# 'e (e 'on+ i# "a-i+/ En 'i"an+ $a""$r!en+* i#ne"+ .a" $e"+ion $i# "a-i""e # 'a$+re (,o"e $e '$n mirae* $a$ r+,!e o .#e$+ '$ .in(ea$'$ .ein+re* +o$+e" (e" .e+i+e" +o$(,e" $i arriveron+ a$ !ira(#e'$ +aea$* (e"+ 'e $e#$e (,o"e 'a$+re I$e '$ (,oi

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    105/257

    Co!!en+ ne .a" voir $e #e "$je+ n e"+ .a" +o$+ fai+* $i# e"+ +#-$i' ] o$r #e '"i-ner je'irai

    !o'i=an+ #a for!$#e $i e"+ (e##e $e je 'onne '$ '"ir en +an+ $in(on"(ien+ 8 le dsir delhomme est dsir de lutre:

    i(i (e"+ $ne "or+e 'e dsir $ lutre: $i# "a-i+* a$ &o$+ '$$e# e"+ #e donn$)oir:/

    En $oi (e donn$)oir: a.ai"e+i# $e#$e (,o"e* "inon $en (e#$i $i re-ar'e* i# e"+ unapptit de lCil: ]Ce+ apptit de lCil: $i# "a-i+ 'e no$rrir* (e .#an &ea$(o$. !oin" #ev $on ne #e "$..o"e*e"+ #a va#e$r 'e (,ar!e 'e #a .ein+$re* i# e"+ (,er(,er 'an" (e $i# en e"+ 'e #a na+$re* 'e #a vraiefon(+ion 'e lorane de lCil/ Ce+ Cil.#ein 'e vora(i+ e"+ #e mau)ais Cil:/F# e"+ fra..an+ $en (on+ra"+e #$niver"a#i+ 'e (e++e fon(+ion '$ mau)ais Cil:* i# n ai+ +ra(en$##e .ar+ '$n !on Cil:*'$n Ki# $i &ni+/

    Y$e"+(e 'ire* "inon $e #Ki# .or+e ave( #$i (e++e fon(+ion !or+e##e '?+re* en #$i!?!e* 'o$

    .er!e++eO!oi i(i 'e jo$er"$r .#$"ie$r" re-i"+re" '$n .o$voir ".ara+if/ )ai" (e ".ara+if : va &ien .#$" #oin $e #a vi"ion'i"+in(+e/Ce" .o$voir" $i #$i "on+ a++ri&$"* $i e"+ 'e faire +arir #e #ai+ 'e #ani!a# "$r $oi i# .or+e*(roan(e a$""i r.an'$e 'e no" jo$r" $en +o$+ a$+re e+ 'an" #e" .a" #e" .#$" (ivi#i""* 'e .or+er

    ave( #$i #a !a#a'ie* la malencontreII'$"+$(,iaJ* malencontre: '$ relJ*(e .o$voir* o .o$von"no$" #e !ie$< #i!a-iner ]

    n)idiavien+ 'e )idere*e+ lin)idia la plus exemplaire* .o$r no$" ana#"+e"* e"+ (e##e $e jai 'e.$i"#on-+e!." re#eve 'an" AZSTFN .o$r #$i 'onner +o$+ "on "or+ 8 "avoir (e##e '$ .e+i+ enfan+

    re-ar'an+ 'i+ AZSTFN "on frre .en'$ a$ "ein 'e "a !ree+ $i #e re-ar'e amare conspectu:& '$n re-ar' a!er* $i #e '(o!.o"e e+ fai+ "$r #$i!?!e #effe+ '$n .oi"on/

    o$r (o!.ren're (e $e"+ #in)idia 'an" "a fon(+ion 'e reard* i# ne fa$+ .a" #a (onfon're ave( #aja#o$"ie 8 (e $e #e .e+i+ enfan+*o$ +o$+ a$""i &ien (e $e $i(on$e envie* (e ne"+ .a" '$ +o$+ for(!en+ (e 'on+ (o!!e on"e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    106/257

    )i(,e# T>T o$rrieOvo$" .r(i"er #e ra..or+ $e vo$" aveO .o" en+re le estee+ (e $e vo$"aveO 'i+ 'e linstantde )oir]

    LACAN

    Y$e"+(e $e (e"+ $$n -e"+e ] n -e"+e 'e !ena(e* .ar en " &a+ (o!!e on " e"+ &a++$ 'e +o$+ +e!."* &ien .#$" ave( 'e"-e"+e" $ave( 'e" (o$."/Bien "Ur* #e ".e(+a(#e #$i!?!e "a((o!!o'e '$ne a&"o#$e 'o!inan(e 'e" -e"+e"/

    Dan" (e" &a##e+" o in+erviennen+* vo$" #e "aveO .e$+?+re* 'e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    107/257

    )i(,e# T>T

    a" e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    108/257

    @ranoi" cAL

    ne .e+i+e $e"+ion/ E##e !e .arai""ai+ toute petite* !ai" e##e e"+ en +rain 'e "a--raver/ Go$" aveO#ai"" 'e (V+ $n .,no!ne$i "e "i+$e j$"+e!en+ (o!!e #e mau)ais Cil: 'an" la ci)ilisation mditerranenne* (e"+ lCil

    prophylactique:/ ba !e .ara+ 'a$+an+ .#$" a!$"an+ $e .r(i"!en+* "i je ne !e +ro!.e* lCilprophylactique: a $ne fon(+ion 'e .ro+e(+ion $i '$re .en'an+ $n +raje+*#ie non .a" '$ +o$+ $n arr?+* !ai" a$ (on+raire $n !o$ve!en+ "$r #e$e# vo$" aveO Co!!en+e"+(e $e vo$" voeO a ]

    LACAN

    Ce $i# a 'e .#$" prophylactique ne"+(e .a" e"+* "i #on .e$+ 'ire allopathique* $e (e "oi+ #a(orne 'e (orai#* o$ .a" 'e (orai#*o$ !i##e a$+re" (,o"e" 'on+ #a".e(+ e"+ in=ni!en+ .#$" (#air* (o!!e .ar e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    109/257

    Da$+re .ar+* vo$" aveO eNTM (onver-eai+ ave( #a vV+re/ Go$" aveO 'i+ $i#.o"ai+ #e" re.re" 'e #a

    LACAN Le" re.re" 'e ]

    %a($e"A#ain )FLLE Le" re.re" 'e #in(on"(ien+/

    LACAN

    %e nai .a" 'i+ a/ %ai e".r en=n jai !i" #a "$..o"i+ion $e #e" $e#$e" +ra(e" $i# a* ne"+(e .a"* 'e #a !o$+ar'e in(on"(ien+ : 'an" "e" no+e"* #a$raien+ .e$+?+re a!en .a""er* 'i"on"* 'an" !on (,a!./ )ai"je nen "$i" .a" "Ur///

    %a($e"A#ain )FLLE

    o$r$oi #a (on(#$"ion .o$rrai+ ?+re .o""ie ] )ELEA>NTM a((o!.#i+ &ien (e++e 'non(ia+ion'e #e".a(e (ar+"ien/>n .o$rrai+ 'ire/// *ous.o$rrieO 'ire $i# o$vre ain"i #e".a(e n(e""aire* +ran"(en'an+a# vo$"aveO 'i+ $ne foi"/// 'e #a re#a+ion a$ -ran' A$+re/ )ai" i# fa$+ +o$+ 'e !?!e re(onna+re $e "i )ELEA>NTM'non(e #e".a(e (ar+"ien*(e ne"+ .a" '$ +o$+ .o$r o$vrir (e+ e".a(e#* !ai" .o$r o$vrir #e".a(e 'e #in+er"$&je(+ivi+/ E"+(e $e vo$" aveO $e#$e (,o"e (,an-er #a (ri+i$e 'e )ELEA>NTM $e vo$" aveO .$i 'an" $n n$!ro 'e" ,emps

    4odernes ]

    LACAN !solument rien )er(i/

    109

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    110/257

    15 Avri# 1964Tae 'e" "an(e"

    o$r !vi+er 'avoir $?+er +o$jo$r" $ne &o+e 'a##$!e++e"* on !en a 'onn $ne (o!!e vo$"#e voeO 8 'e +ai##e "$r #a$e##e e"+ (ri+e (e++e for!$#e 8 3art dcouter qui)aut presque $ celui de !ien dire:/ Ce(ir.ar+i+ no" +(,e"/E".ron" $e no$" "eron" .e$ .r" #e$r ,a$+e$r

    %e +rai+erai a$jo$r',$i '$ trans"ert* (e"+'ire $e jen a&or'erai #a $e"+ion* e".ran+ arriver vo$" 'onner $ne i'e 'e "on concept* "e#on #e .roje+ $e jai annon( no+re 'e$

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    111/257

    no$" 'iron" ave( .#$" 'e j$"+e""e $e le trans"ert8 positi"* (e"+ $an' (e#$i 'on+ i# "a-i+* lanalysteen #o((a"ion* e, &ien on la $ la !onne:*

    nati" 6 on la $ lCil:/

    n a$+re e!.#oi '$ trans"ert!ri+e '?+re 'i"+in-$* il implique& il )eut dire* $an' on #e!.#oie (e

    +er!e 8 $e $e#$e (,o"e $on a..e##e le trans"ert* re#a+ion ori-ina#e e+ fon(ire* "+r$(+$re +o$+e"

    #e" re#a+ion" .ar+i($#ire" (e+ a$+re $e"+ #ana#"+e* $e #a va#e$r 'e +o$+e" #e" .en"e"* non "e$#e!en+ no$" (on(ernan+ !ai" $i -ravi+en+

    a$+o$r 'e (e++e re#a+ion* $e (e++e va#e$r 'oi+ ?+re (onno+e '$n"i-ne 'e r"erve .ar+i($#ier/

    Do #e

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    112/257

    avoir .ro.re!en+ 'e" e0ets de trans"erte

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    113/257

    A""$r!en+ #in(on"(ien+ +ai+ # 'e.$i" +o$jo$r"* eN* 'EFNSTEFN* 'e LANC` e+ $eje (ara(+ri"e (o!!e acosmoloique* 'an" (e "en" $e +o$+ (e" (,a!." "e (ara(+ri"en+ 'e +ra(er

    $n no$vea$ "i##on 'an" #e re#* e+ $e je

  • 5/17/2018 S11 FONDEMENTS

    114/257

    Bien #oin 'ai##e$r" 'e "e "o#'er .ar $n -ain* on (on"+a+e $e* '$ .oin+ 'e v$e 'e (e $on .o$rrai+a..e#er connaissance de lhomme :* (,a$e foi" $e 'an" #a Oone Oone en "o!!e 'o!&re*o!&re n(e""aire o (e++e .er+e "e .ro'$i+* e+ $e '"i-ne #e +rai+ oi$e 'on+ je 'ivi"e #e"for!$#e" $i "e 'ro$#en+* #inaire" en fa(e 'e (,a($n 'e (e" +er!e" inconscient:* rptition:*

    trans"ert:*#a Oone 'o!&re