1  Rituel Onction Tableau comparatif A  14.05.13 

 

 Tableau comparatif du Rituel latin et du Rituel français de l'onction des malades   

Rituel latin (1972) Ordo unctionis infirmorum eorumque pastoralis curae 

Rituel français (1977. 19952) Sacrements pour les malades. Pastorale et célébrations 

DECRETUM  [7 déc. 1972]  DECRET CONSTITUTIO APOSTOLICA . . .  SACRAM UNCTIONEM INFIRMORUM . . . [30 nov. 1972] 

CONSTITUTION APOSTOLIQUE "SACRAM UNCTIONEM" 

PRAENOTANDA I. DE INFIRMITATE HUMANA EIUSQUE SIGNIFICATIONE IN MYSTERIO 

SALUTIS 1. Hominum . . . 2. Infirmitas . . . 3. Est in ipsa divinae providentiae . . . 4. Nec infirmimum tantum . . . 

II. DE SACRAMENTIS INFIRMIS CONFERENDIS A. De Unctione infirmorum 5. Quantam vero Dominus . . . 6. Hoc sacramentum . . .  7. In sacra Unctione . . .  a) De iis quibus Unctio infirmorum conferenda sit 8. In epistola Iacobi . . . 9. Hoc sacramentum . . . 10. Ante sectionem . . . 11. Senibus quorum vires . . . 12. Pueris etiam . . . 13. In catechesi . . . 14. Infirmis, qui licet sensus vel usum rationis amiserint . . . 15. Sacerdos vocatus . . . 

b) De ministro Unctionis infirmorum 16. Minister proprius . . . 17. Horum est tum infirmos . . . 18. Ceteri sacerdotes . . . 19. Quando duo vel plures presbyteri . . . c) De iis quae ad Unctionem requiruntur. 20. Materia apta . . . 21. Oleum in Unctione infirmorum . . . 22. Cum sacerdos, iuxta n. 21b, . . . 23. Unctio confertur infirmum liniendo in fronte . . . 24. Nihil tamen impedit . . . 25. Formula qua secundum ritum Latinum . . . est haec :         Per istam sanctam unctionem . . . 

B. De Viatico 26. In transitu ex hac vita . . . 27. Obligatione Viaticum . . . 28. Expedit insuper . . . 29. Ministri ordinarii . . . C. De ritu continuo 30. Quo facilius . . . 31. Si infirmus sacramento Confirmationis 

III. DE OFFICIIS ET MINISTERIIS CIRCA INFIRMOS 32. In Corpore Christi, . . . 33. Unde omnes baptizatos . . . 34. Peculiarem partem . . . 35. Meminerint sacerdotes . . . 36. Quo autem melius . . . 37. In praeparanda . . . 

1. LES MALADES [pp. 11‐18] Notes doctrinales et pastorales [1‐18 : pp. 12‐18]  1. DANS UN MONDE AFFRONTE A LA MALADIE [1‐3]  2. LE CHRETIEN, AVEC LE CHRIST, FACE A LA MALADIE [4‐6]  3. LA COMMUNAUTE CHRETIENNE ET LES MALADES [7‐13]  4. SUR LES CHEMINS DES MALADES : LES SACREMENTS [14]  1. La visite des malades 2. la communion des malades 3. L'Onction des malades 4. Le Viatique 5. La recommandation des mourants 

                                    5. UN RITUEL A ADAPTER A CHAQUE MALADE [15‐18] IV. DE APTATIONIBUS QUAE CONFERENTIIS EPISCOPALIBUS COMPETUNT 

38. Conferentiis Episcopalibus competit . . . 39. Quando Rituale Romanum plures . . .   

V. DE ACCOMMODATIONIBUS QUAE MINISTRO COMPETUNT 40. Minister, prae oculis habens . . . 41. In celebratione proinde structuram . . .   

CAPUT I DE VISITATIONE ET COMMUNIONE INFIRMORUM 

I. DE VISITATIONE INFIRMORUM 42. Christifideles . . . 43. Praesertim vero parochi. . . 44. Expedit ut infirmi ad orationem . . . 

 Chapitre I : La visite des malades [19‐26 : pp. 19‐34] 19 Tous les chrétiens ont à partager . . . 20 En particulier, celui qui est malade . . .  21 Le prêtre et les chrétiens . . . a) une découverte du sens de la vie 

2  Rituel Onction Tableau comparatif A  14.05.13 

 

b) une rencontre de Jésus Christ dans l'épreuve [22] c) une démarche de prière [23‐25] d) une rencontre avec le Christ à travers les sacrements [26] TEXTES BIBLIQUES POUR PRIER AVEC LES MALADES [pp. 22‐34] 1. Psaume 24 2. Psaume 26 3. Psaume 41‐42 4. Psaume 50 5. Psaume 62 6. Psaume 129 7. Psaume 142 8. Cantique de Marie (Lc 1,47‐55) 9. Isaïe 61,1‐3a 10. Rm 8,14‐17 11. Rm 8,31b‐35.37‐39 12. 1 Co 12,24b‐27 13. Col 3,12‐17 14. Jn 4,7‐16 15. Mt 5,1‐12 16. Mt 11,25‐30 17. Mt 16,24‐27 18. Mt 22,35‐40 19. Jn 7,37‐39a 

45. In visitatione infirmorum . . . 

 

II. DE COMMUNIONE INFIRMORUM 46. Animarum pastores curent 47. In deferenda sacra Eucharistia 48. Ii qui cum infirmo degunt 

Chapitre II : La communion des malades [27‐51 : pp. 35‐52]  [Notes préliminaires:] 27‐33 

1. RITUS ORDINARIUS COMMUNIONIS INFIRMORUM 49. Accedens ad infirmum . . .       Pax huic domui . . . 50. Deinde, pro opportunitate . . .        Sit haec aqua . . . 51. Si necesse sit . . . 

1. Rite ordinaire [34‐45] ENTREE EN CELEBRATION [34‐35] 34  [e. a. propositions : Paix à cette maison] 35 On peut faire usage de l’eau bénite. . . [signation plutôt qu’aspersion]  

52. Quando autem confessio sacramentalis . . .        Fratres, agnoscamus peccata nostra . . . 

PREPARATION PENITENTIELLE [36‐37bis] 36  Sacrement du pardon 37  ou préparation pénitentielle avec au choix :  1. Invocation au Christ ‐ 2. Supplication ‐ 3. Acte de contrition. 37bis  Préparation pénitentielle après la lecture de la Parole de Dieu 

53. Tunc, pro opportunitate . . . Io 6,54‐55 : Qui manducat meam carnem . . . Io 6,54‐59 : Qui manducat meam carnem . . . Io 14,6 : Ego sum via et veritas et vita . . . Io 14,23 : Si qui diligit me . . . Io 15,4 : Manete in me, et ego in vobis . . . 1 Cor 11,26 : Quotiescumque manducabitis panem hunc . . . Vel : Io 14,27; Io 15,5; 1 Io 4,16 

LECTURE DE LA PAROLE DE DIEU [38‐40] [e.a. pour lectures brèves :] 1. Jn 6,51 2. Jn 6,54‐55 3. Jn 6,54‐58 4. Jn 15,4 5. 1 Co 11,26 6. 1 Jn 4,16 7. Jn 3,16‐17 

54. Tunc sacerdos . . .       Pater noster, qui es in caelis . . . 55. Tunc sacerdos ostendit Ss.mum Sacramentum, dicens :          Ecce Agnus Dei . . . 56. Sacerdos ad infirmum . . .        Corpus Christi . . . 57. Distributione Communione expleta . . .        Oremus . . .  

LA COMMUNION [41‐44] 

58. Deinde infirmo et astantibus benedicit . . .  CONCLUSION [45] Autres prières après la communion [1‐6] TEXTES POUR LA PRIERE [1‐4] 1. Psaume 22 2. Psaume 33 3. Psaume 144 4. Litanie de louange 

3  Rituel Onction Tableau comparatif A  14.05.13 

 

2. RITUS BREVIOR COMMUNIONIS INFIRMORUM 59. Ritus hic brevior adhibetur . .  60. Si qui infirmi confiteri velint 61. Ritus incipi potest aut in ecclesia . . .        O sacrum convivium, in quo Christus sumitur . . . 62. Tunc sacerdos . . .        Ecce Agnus Dei . . . 63. Oratio conclusiva dici potest . . . 

2. Rite bref [46‐51]  [En particulier quand plusieurs malades dans diverses salles d’une maison, d’un hôpital]  

CAPUT II ORDO UNCTIONIS INFIRMI 

RITUS ORDINARIUS De praeparatione celebrationis 64. Sacerdos, sacram Unctionem . . . 65. Ad infirmi confessionem sacramentalem audiendam . . . 66. Infirmus, qui non decumbit, Sacramentum recipere potest . .  67. Ritus qui infra describitur . . . 

Chapitre III : L'onction des malades [52‐143 : pp. 53‐88] 1. le sacrement [52‐56] 2. à qui doit‐on donner l'onction? [57‐64bis] 3. le ministre [65‐68] 4. ce qui est nécessaire [69‐73] 5. la célébration du sacrement [74‐93]   A) Pour un ou quelques malades     1. En dehors de la messe [75]     2. Au cours de la messe [76‐78]   B) Dans un grand rassemblement [79‐92]     1. En dehors de la messe [84‐91]     2. Au cours d'une messe [92]   C) En cas de péril prochain de mort ou en cas d'urgence [93] 

Ritus initiales 68. Accedens ad infirmum, sacerdos . . .       Pax huic domui et omnibus . . . 69. Deinde, pro opportunitate . . .        Sit haec aqua suscepti baptismatis memoria . . . 70. Deinde his vel simibilibus . . .        Fratres carissimi, Dominus Iesus Christus . . . 

la célébration du sacrement I. LA RENCONTRE [94‐100bis] 98 salutation (facultative) [dont : Paix à cette maison] 99 rite de l'eau bénite (facultatif) 100 Monition (à utiliser selon les circonstances) 100bis ou Prière au choix (1‐3) 

Actus paenitentialis 71. Nisi confessio sacramentalis fit . . .        Fratres, agnoscamus peccata nostra . . .         Confiteor Deo omnipotenti et vobis . . . 

2. PREPARATION PENITENTIELLE [101] 101 Sacrement du pardon,  ou préparation pénitentielle avec au choix :  1. Invocation au Christ ‐ 2. Supplication ‐ 3. Acte de contrition. 

Lectio Sacrae Scripturae 72. 

3. LECTURE DE LA PAROLE DE DIEU [102] 

Litania 73. 74. Tunc sacerdos manus imponit . . . 

4. LITURGIE DU SACREMENT [103‐137] [Notes préliminaires:] 103‐106 

Benedictio Olei  75. [Prière de bénédiction de l'huile] Deus totius consolationis . . .* 75bis [Si huile déjà bénite : prière d'action de grâce] Sacra Unctio 76. [Formule d'onction] Per istam sanctam . . .** 77. [Prière] Cura, quaesumus Redemptor . . . Domine Iesu Christe . . . 

schéma 1 [107‐111bis] personnes participantes ! signification de l'Huile et du sacrement  

schéma 2 [114‐117] prière litanique développée et groupe participant 

schéma 3 [120‐122bis] commence par imposition des mains puis litanie développée 

schéma 4 [125‐137] quand aucune réponse du malade ou des participants 

Séquence : Lecture – Litanie – Imposition des mains – bénédiction de l’huile (111*) ou action de grâce – onction**.  N.B. Schéma 3 : litanie après onction. Schéma 4 : ni litanie (mais simple prière)  ni action de grâce 

Conclusio ritus 78. Sacerdos . . .  Pater noster, qui es in coelis . . . 79. Ritus benedictione sacerdotis concluditur :         Benedicat te Deus Pater . . .  5. CONCLUSION [141‐143] 

ORDO UNCTIONIS INTRA MISSAM 80. Quando status infirmi . . . 81. Quoties sacra Unctio . . . 82. Sacra Unctio confertur . . . a) Post lectionem Evangelii . . . b) Celebratio Unctionis incipit a litania . . . c) Deinde, nisi litania praecesserit Unctionem, fit oratio univers... 

cf. 76‐78 

DE CELEBRATIONE UNCTIONIS IN MAGNO COETU FIDELIUM 83. Ritus, qui infra describitur . . . 84. Celebratio communis . . . 85. Oportet tamen ut apta praeparatio . . . 

cf. 79‐92 

Celebratio extra Missam 86. Expedit ut infirmi 87. Ritus incipit ab infirmorum receptione 88. Deinde fit, pro opportunitate 89. Sequitur celebratio verbi Dei . . . 90. Sacramenti autem celebratio incipit a litania 91. Ante ritum dimissionis datur benedictio . . . 

cf. 84‐91 

Celebratio intra Missam 92. Receptio infirmorum fit 

cf. 92 

 

4  Rituel Onction Tableau comparatif A  14.05.13 

 

 * Reprise de l'ancienne prière de bénédiction de l'huile Emitte   (dans l'Ordo des saintes huiles publié le 3 décembre 1970, au n. 75 du rituel latin, au n. 111 (Schéma 1) du rituel français de l'onction)  Deus,  totius  consolationis  Pater,  qui  per Filium  tuum  infirmantium  languoribus mederi  voluisti,  orationi  fidei  adesto propitius  :  emitte,  quaesumus,  Spiritum tuum Sanctum Paraclitum de caelis in hanc pinguedinem  Olei,  quam  de  viridi  ligno producere  dignatus  es  ad  refectionem corporis,  ut  tua  sancta  benedictione  +  sit omni,  qui  hoc  unguento  perungitur, tutamen  corporis,  animae  ac  spiritus  ad evacuandos  omnes  dolores,  omnes infirmitates,  omnem  aegritudinem.  Sit Oleum  tuum  sanctum,  Domine,  nobis  a  te benedictum  in  nomine  Domini  nostri  Iesu Christi. Qui tecum vivit et regnat in saecula saeculorum. 

Dieu notre Père, de qui vient tout réconfort, par  ton  Fils  tu  as  voulu  guérir  toutes  nos faiblesses et nos maladies, sois attentif à  la prière  de  notre  foi  :  envoie  du  ciel  ton Esprit saint Consolateur sur cette huile que tu  as  créée  poru  donner  vigueur  à  notre corps.  Par  ta  sainte  bénédiction,  qu'elle soulage  le  corps,  l'âme  et  l'esprit  des malades  qui  en  recevront  l'onction;  qu'elle chasse  toute  douleur,  toute  maladie,  toute souffrance.  Que  cette  huile  devienne  ainsi l'instrument  dont  tu  te  sers  pour  nous donner  ta  grâce,  au  nom  de  Jésus  Christ notre Seigneur, qui  règne avec  toi pour  les siècles des siècles. 

 ** Formule de l'onction des malades  Per  istam  sanctam  unctionem  et  suam piissimam misericordiam adiuvet  te  Dominus  gratia  Spiritus  Sancti. R. Amen. ut a peccatis liberatum  te salvet atque propitius allevet. R. Amen. 

N.  par cette onction sainte, que le Seigneur, en sa grande bonté, vous  réconforte  par  la  grâce  de  l'Esprit­Saint. R. Amen. Ainsi, vous ayant libéré de tous péchés, qu'il vous sauve et vous relève. R. Amen.