Άλατα (1)

2

• Να ορίζουν τα άλατα.

• Να επεξηγούν τον όρο ευδιάλυτα άλατα.

• Να διαχωρίζουν ευδιάλυτο άλας από το διάλυμά του.

• Να επεξηγούν ότι τα άλατα αποτελούνται από ιόντα μέσα από

παραδείγματα.

• Να γράφουν τη χημική αντίδραση μεταξύ HCℓ και NaOH

λεκτικά και με χημικούς τύπους.

• Να αναγνωρίζουν ότι τα υδατικά διαλύματα των αλάτων είναι

αγωγοί του ηλεκτρισμού και ότι ονομάζονται ηλεκτρολύτες.

• Να επεξηγούν πού οφείλεται η αγωγιμότητα των διαλυμάτων

των αλάτων.

• Να αναφέρουν χρήσεις του NaCℓ στην καθημερινή ζωή.

Δείκτες Επιτυχίας

1. Να συμπληρώσετε τα παρακάτω:

(α) ι. οξύ + βάση ……………….. + ........................

ιι. Η+ + ΟΗ- ………………....

(β) Η πιο πάνω αντίδραση ονομάζεται ………….........................

2. Τα διαλύματα που περιέχουν ιόντα (είναι / δεν είναι ) ........................ αγωγοί του

ηλεκτρισμού. Τα διαλύματα αυτά ονομάζονται ηλεκτρολύτες.

νερό άλας

Η2Ο

εξουδετέρωση

είναι

3

Ο Κωνσταντίνος και η αδελφή του

Κατερίνα, επισκέφθηκαν την Ακρόπολη

στην Αθήνα.

Τα δύο παιδιά εντυπωσιάστηκαν πολύ από

αυτά που είδαν και από αυτό που έμαθαν

από την ξεναγό.

Ότι δηλαδή τα μάρμαρα του Παρθενώνα

αποτελούνται κυρίως από ανθρακικό

ασβέστιο το οποίο είναι άλας

Η Κατερίνα θυμήθηκε τότε, ότι όταν ο

παππούς ήταν άρρωστος στο νοσοκομείο,

ο γιατρός τού είχε βάλει ορρό και τους

εξήγησε ότι ο ορρός είναι αλάτι διαλυμένο

στο νερό, πολύ σημαντικό για τη θεραπεία

του παππού.

Τι είναι τα άλατα και πόσο σημαντικά είναι στην καθημερινή μας ζωή; 4

5

Πείραμα

Όργανα και υλικά

Στη θέση εργασίας σας υπάρχουν:

ποτήρι ζέσεως με αλατόνερο, τριπόδι με πλέγμα, λύχνο Bunsen, κάψα

πορσελάνης, ξύλινη λαβίδα, κουτί με σπίρτα

Πορεία

• Να μεταφέρετε το αλατόνερο σε κάψα πορσελάνης και να θερμάνετε

στον λύχνο μέχρι να εξατμιστεί όλο το υγρό.

6

Αποτελέσματα - ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων

1.(α) Να παρατηρήσετε το περιεχόμενο της κάψας πορσελάνης ενώ

θερμαίνεται και να γράψετε τις παρατηρήσεις σας.

(β) ι. Ποιο είναι το υγρό που εξαερώνεται;

ιι. Τι παρατηρείτε να σχηματίζεται στην κάψα πορσελάνης μετά από την

εξαέρωση όλου του νερού;

ιιι. Πώς ονομάζεται η στερεή ουσία που σχηματίστηκε στην κάψα;

ιv. Σε ποια κατηγορία χημικών ενώσεων ανήκει η στερεή αυτή ουσία;

Το νερό βράζει και πάνω από την κάψα σχηματίζονται υδρατμοί

Νερό

Παραμένει μια άσπρη στερεά ουσία

Χλωριούχο νάτριο (μαγειρικό αλάτι)

Άλατα

2. (α) Το άλας, χλωριούχο νάτριο, είναι ευδιάλυτο ή δυσδιάλυτο στο νερό;

Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

(β) ι. Το χλωριούχο νάτριο μπορεί να σχηματιστεί από την αντίδραση

μεταξύ διαλύματος …………………………..……. οξέος και διαλύματος

…………………….. του νατρίου.

ii. Να συμπληρώσετε λεκτικά τη χημική αντίδραση σχηματισμού του πιο

πάνω άλατος.

………………….. + …………………..... χλωριούχο νάτριο + νερό

iii. Να γράψετε την πιο πάνω αντίδραση με χημικούς τύπους.

Δίνονται τα σθένη: Η=1, OH=1, Cℓ=1, Na=1.

………………… + ……………..... …………..... + …………......

Το χλωριούχο νάτριο είναι ευδιάλυτο αφού το αλατόνερο είναι ομογενές

μείγμα.

Υδροχλωρικού

Υδροξειδίου

Υδροχλωρικόοξύ

Υδροξείδιοτου νατρίου

HCℓ ΝaOH ΝaCℓ Η2Ο

3.(α) ι. Το διάλυμα του υδροχλωρικού οξέος (HCℓ) περιέχει

κατιόντα ............................. και ανιόντα χλωρίου.

ιι. Το διάλυμα του υδροξειδίου του νατρίου (NaOH) περιέχει

κατιόντα ....................... και ανιόντα ...................................

ιιι. Εκτός από τα μόρια νερού, το τελικό διάλυμα περιέχει επίσης

............................ νατρίου και ........................... χλωρίου.

νατρίου

υδρογόνου

υδροξυλίου

κατιόντα ανιόντα

(β) Να παρακολουθήσετε την προσομοίωση «Ηλεκτρολυτική διάσταση του

χλωριούχου νατρίου στο νερό».

8

4. Διάλυμα χλωριούχου νατρίου τοποθετείται στη

συσκευή όπως φαίνεται στη διπλανή εικόνα.

(α) ι. Τι θα συμβεί στον λαμπτήρα;

ιι. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

Ανάβει

Στο διάλυμα του χλωριούχου νατρίου περιέχονται ιόντα.

(β) Αν το χλωριούχο νάτριο στη συσκευή αντικατασταθεί με διάλυμα άλλου

άλατος, το αποτέλεσμα στο (α) ι θα είναι το ίδιο ή διαφορετικό;

Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

(γ) Τα διαλύματα των αλάτων άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα γι’αυτό και

ονομάζονται ................

Το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο διότι τα διαλύματα όλων των αλάτων περιέχουν ιόντα.

ηλεκτρολύτες

9

5. Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις.

Το χλωριούχο .....…………… είναι άλας το οποίο προκύπτει από την

…………………………του διαλύματος υδροξειδίου του νατρίου με διάλυμα

……………...................... οξέος.

Το άλας αυτό είναι (ευδιάλυτο / δυσδιάλυτο) ................................ στο νερό

και για να το απομονώσουμε από διάλυμά του, θερμαίνουμε μέχρι να

απομακρυνθεί όλο το ……….......

νάτριο

εξουδετέρωση

υδροχλωρικού

ευδιάλυτο

νερό

10

6. (α) Με ποιο τρόπο παραλαμβάνεται το μαγειρικό αλάτι από το θαλασσινό

νερό στις αλυκές;

(β) Από ποια περιοχή της Κύπρου έπαιρναν, τα παλιά χρόνια,

το μαγειρικό αλάτι;

Με την εξάτμιση.

Από την αλυκή της Λάρνακας.

χιόνι αλάτι (montenoulikas.gr)

7. Το πιο διαδεδομένο άλας είναι το χλωριούχο νάτριο, γνωστό ως μαγειρικό αλάτι.

Οι παρακάτω εικόνες δείχνουν μερικές από τις πολλές και σημαντικές χρήσεις του

χλωριούχου νατρίου στην καθημερινή ζωή. Να περιγράψετε τη χρήση του σε κάθε

περίπτωση στον κενό χώρο δίπλα από κάθε εικόνα.

Δίνει γεύση στα φαγητά.

Συντηρεί (διατηρεί) τα τρόφιμα.

Ιατρικός ορρός

Μειώνει την θερμοκρασία που

λιώνουν τα χιόνια. Χρησιμοποιείται

για να ανοίγονται οι χιονισμένοι

δρόμοι.

11

12

8. Να αναφέρετε δύο χρήσεις του χλωριούχου νατρίου στην καθημερινή

ζωή, πέραν από τις χρήσεις που αναφέρονται στην άσκηση 7.

• Ξέπλυμα του στόματος μετά από οδοντιατρική επίσκεψη

• Γαργάρες με χλιαρό αλατόνερο για πονόλαιμο

• Ποδόλουτρο σε αλατόνερο για να ξεκουραστούν τα πόδια μας

αντισηπτικό

13

Εργασία για το σπίτι

1. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω χημικές αντιδράσεις.

(α) υδροχλωρικό οξύ + υδροξείδιο του καλίου ………………. + Η2Ο

(β) ΗCℓ + .................... KCℓ + .................

(γ) ΗCℓ + .................... MgCℓ2 + .................

2. Για καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις να σημειώσετε αν είναι ορθή

ή λανθασμένη.

Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

ι. Τα υδατικά διαλύματα των αλάτων είναι ηλεκτρολύτες.

ιι. Τα ευδιάλυτα άλατα μπορούν να απομονωθούν από τα διαλύματά τους

με διήθηση.

Ορθό, διότι τα διαλύματα των αλάτων περιέχουν ιόντα.

Λάθος, διότι αν το άλας είναι ευδιάλυτο, θα διαλυθεί στο νερό και θα περάσει από τους πόρους του διηθητικού χαρτιού.

χλωριούχο

κάλιο

ΚOH Η2Ο

Mg(OH)2

Η2Ο2 2

14

3. Να γράψετε τα ιόντα από τα οποία αποτελούνται τα ακόλουθα άλατα:

ι. NaCℓ …………………………………………..

ιι. KCℓ …………………………………………..

ιιι. CaCℓ2 …………………………………………..

ιv. NaBr ………………………………………..

v. MgS …………………………………………..

vι. AℓF3 …………………………………………..

Νa+ , Cℓ-

Κ+ , Cℓ-

Ca2+ , Cℓ-

Νa+ , Br-

Mg2+, S2-

Aℓ3+ , F-