16
Architectuur en Urbanisme - 2013 1 © Filip Dujardin Faubourg d’Egmont Huis (Bruxelles - Brussel) Architectes / Architecten : Conix Architects.

A U - 2013

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: A U - 2013

Architectuur en Urbanisme - 2013

1

© Filip Dujardin

Faubourg d’Egmont Huis (Bruxelles - Brussel)

Architectes / Architecten : Conix Architects.

Page 2: A U - 2013

Architecture & Urbanisme - 2013

2

conix architects

4e École européenne de BruxellesBruxelles

qui se déroule dans les différents espaces est lisible pour chacun.À l’intérieur du bâtiment on tient compte par catégorie d’âge del’échelle de l’enfant. Ainsi dans l’école maternelle il y a desfenêtres à différentes hauteurs où parfois seuls les jeunes enfantspeuvent regarder à l’extérieur. L’utilisation des couleurs est aussien fonction de l’âge ; couleurs primaires pour la maternelle, cou-leurs plus estompées pour les secondaires.

Les différents thèmes formels qui sont utilisés dans l’ensembledu site – des lignes horizontales arbitraires, des lignes torduesqui génèrent différentes hauteurs, la forêt de colonnes – formentun leitmotiv dynamique et renforcent la cohésion entre les diffé-rentes fonctions. Elles réalisent en même temps le lien entre lesanciens bâtiments et les nouveaux bien qu’ils soient fortementen dialogue. Les nouveaux bâtiments ludiques et parfois flottants,s’efforcent de transcender l’architecture militaire sévère et rigi-de. Les thèmes formels sont utilisés tant en plan qu’en élévationet ce tant a une petite échelle (ouvertures des façades) qu’àgrande échelle (aménagement extérieur). Le placement arbitraired’ouvertures de façade (bâtiment A) ou de colonnes (bâtiment C)référents à l’image que l’Europe veut exporter ; les lignes oucolonnes prennent leur signification par leur union et formentainsi un ensemble avec une identité forte.

I mplanté dans un milieu urbain, l’école constitue, et pourcause par le cadre monumental, un « landmark » dans l’envi-ronnement. Le cadre ouvre le site scolaire vers la ville, veille àun lien direct avec l’horizon de Bruxelles (grande échelle) maisconstitue aussi un point de reconnaissance et un centre à l’in-térieur du site. (petite échelle). L’échelle monumentale de cecentre (le cadre, l’escalier central, la plaine dégagée) que l’enfantexpérimente en rentrant dans l’école est graduellement remplacépar une échelle plus intime lorsqu’il se rend dans sa classe(patios, escaliers plus petits etc.) Le centre relie les 3 entités(école maternelle, primaire et secondaire) qui à leurs tours sontconstruit autour de couloirs intérieurs ou de patios. Ainsi l’écoleforme un ensemble de différents pôles qui gardent chacun leurspropre personnalités et identités. Ces centres ne sont d’ailleurspas clairement délimités mais s’entremêlent.

La diversité dans les constructions apporte un nombre de sen-sations spatiales et d’atmosphères. À titre d’exemple, on arriveau réfectoire dans un cadre ouvert par un escalier dans uncylindre fermé. Par la diversité d’expériences spatiales, couleurs,matériaux, textures, échelles (tant intérieures qu’extérieures)l’architecture peut pleinement utiliser son rôle pédagogique. Latransparence et l’ouverture des espaces sont très important, ce

© Thomas De Bruyne

Page 3: A U - 2013

Architectuur en Urbanisme - 2013

3

conix architects

4de Europese School BrusselBrussel

De opdracht betreft de omvorming van een voormaligemilitaire school te Laken tot een Europese school voor

2500 leerlingen. Ingeplant in een stedelijke setting vormt deschool, vooral door het monumentale kader, een “landmark” inde omgeving. Het kader opent de schoolsite naar de stad toe,zorgt voor een directe link met de “skyline” van Brussel (groteschaal), maar werkt tegelijk ook als herkenningspunt en als cen-trum binnen de site (kleinere schaal). De monumentale schaal vandit centrum (het kader, de centrale trap, het open plein) die deleerling ervaart bij het binnenkomen van de school, maakt plaatsvoor een meer intieme schaal (patio’s, kleinere trappen, …) naar-mate de leerling zich naar zijn klas begeeft. Het centrum verbindtde 3 clusters (kleuter-, lager-, en middelbaar onderwijs), die ophun beurt zijn opgebouwd rond binnenstraten of patio’s. Zovormt de school een geheel van verschillende polen die elk huneigenheid en identiteit bewaren. Deze centra zijn echter niet dui-delijk afgebakend maar vloeien in elkaar over.

De verscheidenheid aan gebouwen brengt een veelheid aanruimtelijke sensaties en sferen met zich mee; via de trap in degesloten cilinder bereikt men bijvoorbeeld de refter in het openkader. Door de verscheidenheid aan ruimte-ervaringen, kleuren,materialen, texturen, schalen, … (zowel interieur en exterieur)kan de architectuur haar pedagogische rol ten volle benutten.

De doorzichtigheid en openheid van de ruimten zijn erg belang-rijk. Wat zich in de verschillende ruimten afspeelt wordt vooriedereen leesbaar. Binnen de gebouwen wordt per leeftijdscate-gorie sterk rekening gehouden met de schaal van het kind; zovind je in de kleuterschool ramen met verschillende hoogtenwaardoor ook kleuters naar buiten kunnen kijken. Het kleurge-bruik is eveneens op de leeftijd afgestemd: primaire kleurenvoor de kleuterschool, meer gedempte kleuren voor de mid-delbare school.

Verschillende vormelijke thema’s die over de volledige site uit-gewerkt worden vormen een dynamisch Leitmotiv en versterkende cohesie tussen de verschillende functies. Ze zorgen tevensvoor het verbinden van de bestaande en de nieuwe gebouwen,hoewel ze in sterke dialoog met elkaar staan. De nieuwe speelse,ludieke en soms zwevende gebouwen overstijgen de strenge enstatige militaire architectuur. De vormelijke thema’s wordenzowel in plan als in aanzicht gebruikt, en dit zowel op kleineschaal (gevelopeningen) als op grote schaal (buitenaanleg). Dewillekeurige plaatsing van gevelopeningen (gebouw A) en vankolommen (gebouw C) verwijst naar het beeld dat Europa wiluitdragen; de lijnen en kolommen krijgen hun betekenis doorhet samenvoegen ervan en vormen zo een sterk geheel met eensterke identiteit. n

Architectes / Architecten : TV/SM 4à4 (Archi 2000, Conix Architects, DMV-Architecten, Atelier du Sart Tilman, Marcq & Roba).

Maître de l’ouvrage / Bouwheer : Régie des Bâtiments / Regie der Gebouwen.

Entreprises / Ondernemingen : Setesco - B-group, Buildings Agency - département technologique, Mebumar, CFE/De Waele.

Entreprises / Ondernemingen :

© Thomas De Bruyne

Page 4: A U - 2013

Architecture & Urbanisme - 2013

4

conix architects

BoréalBruxelles

Le projet concerne la rénovation d’un immeuble de bureaux.Le bâtiment sur lequel porte notre étude fait partie du site

Boréal, situé au Nord de Bruxelles. Il est constitué de deux toursde bureaux de plus de 15 étages, articulées entre elles par unnoyau central comprenant un rez-de-chaussée et un bel étage.

Notre première idée a été d’envisager l’aménagement du res-taurant et du self-service au -1, autour de l’atrium et des zonesde services existantes. L’espace ainsi libéré au bel étage, permetl’implantation de nouveaux bureaux et de nouvelles salles deréunion. L’étude des flux à l’intérieur du bâtiment révèle unecirculation principale, celle des personnes travaillant quotidien-nement dans ces immeubles, et une seconde additionnelle, celledes visiteurs participant à une réunion. Ce schéma, qui conduità l’apparition de différentes zones (publique, semi-publique etprivée) permet une distribution claire des fonctions qui leurssont attenantes et une grande flexibilité du concept.

La façade existante et la limite de la dalle de la mezzanine sontconservées afin de minimiser les interventions structurelles etles travaux de gros œuvres. Les différentes fonctions présentesau rez-de-chaussée s’organisent autour de chaque colonneexistante et sont orientées vers un même point au centre del’espace. L’essence de bois retenue pour enrobée ces élémentsest le Noyer d’Amérique. L’espace se révèle d’une grande poly-

valence et permet d’organiser des évènements et des réceptions.Des rais de lumières, intégrés dans le plafond courent de cha-cun de ces éléments vers ce même point central. À chaqueétage, le faux-plafond des halls ascenseurs s’organise sur cemême principe. La technique d’éclairage, elle, diffère. Notrechoix porte sur les « power led ». Un écran LED peut diffuserdes informations et des images à tout moment de la journée etde la nuit.

L’étendue du hall et celle du restaurant nous ont fait opter pour unfaux-plafond totalement absorbant: des dalles de fibres minéralesenduites par projection sur une structure portante métallique.Nous choisissons d’étendre ce concept au bel étage, qui sembledès lors être une extension spontanée du hall d’entrée, et decréer sur la partie avant de la mezzanine, un espace semi-public,avec trois salles de réunion et un espace d’attente. Les cloisonsen verre (double paroi) dont les profilés sont intégrés dans lachape et dans le faux-plafond délimitent les espaces de réunionet les séparent du self-service et du restaurant. L’acoustique yest remarquable, entre autre grâce au tapis qui y est placé. Lerestaurant peut accueillir plus de 260 personnes. L’espace au belétage est homogène, le revêtement de sol en dalles de grèscérame et le faux-plafond sont identiques à ceux du hall. L’idée,ici est de créer par le mobilier, différentes zones et ambiancesdans le restaurant.

© Erwin Tecqmenne

Page 5: A U - 2013

Architectuur en Urbanisme - 2013

5

conix architects

BoréalBrussel

het plafond worden geïntegreerd, lopen van al deze elementennaar datzelfde centrale punt. Op elke verdieping worden de verlaagde plafonds van de lichthallen volgens datzelfde principegeorganiseerd. De verlichtingstechniek op haar beurt verschilt,door het gebruik van “power leds”. Led-schermen tonen overdagen ’s nachts informatie en beelden.

De specifieke context van de oppervlakte van de hal en van hetrestaurant, resulteerde in de keuze van een volledig absorberendverlaagd plafond: minerale vezelplaten die via projectie wordenbepleisterd op een metalen draagstructuur. De eerste verdiepingis eveneens gebaseerd op dit concept, waardoor er enerzijds eenspontane uitbreiding van de inkomhal ontstaat en anderzijds devoorzijde van de tussenverdiepingen van een semipublieke ruim-te met drie vergaderzalen en een wachtruimte zijn voorzien. Deglazen tussenwanden (dubbele wanden), waarvan de profielen inde deklaag en in de verlaagde plafonds zijn geïntegreerd, bakenende vergaderruimten af en zorgen voor een afscheiding van dezelfbedieningszaak en van het restaurant. De akoestiek is er voor-treffelijk, onder andere dankzij het aldaar voorziene tapijt. Hetrestaurant heeft een capaciteit van 260 personen. De ruimte opde eerste verdieping is homogeen, de vloerbekleding bestaat uitsteengoedplaten en de verlaagde plafonds zijn identiek aan de pla-fonds van de hal, waardoor er via het meubilair verschillendezones en sferen in het restaurant ontstaan. n

Het project omvat de renovatie van een kantoorgebouw,gesitueerd aan de Boréalsite in het noorden van Brussel,

bestaande uit twee kantoortorens van meer dan 15 verdiepingen,die onderling door een centrale kern met een benedenverdiepingen een eerste verdieping worden verbonden.

Het restaurant en de zelfbedieningszaak op -1 zijn gesitueerdrond het atrium en de bestaande dienstenzones. De ruimte opde eerste verdieping die op deze manier wordt vrijgemaakt,biedt zo plaats aan nieuwe kantoren en vergaderzalen. De studie van de stromen binnen het gebouw bracht een hoofd-stroom aan het licht, meer bepaald een bijkomende stroom vande bezoekers die aan een vergadering deelnemen. Dit bouwplan,dat de creatie van verschillende zones (publiek, semipubliek enprivaat) met zich meebrengt, maakt zo een duidelijke indeling vande functies, die vlak naast elkaar liggen en een grote flexibiliteitvan het concept bewerkstelligen.

De bestaande gevel en de grens van de plaat van de tussen -verdiepen zijn bewaard gebleven om structurele ingrepen en deruwbouwwerken te minimaliseren. De verschillende functies opde benedenverdieping zijn rond alle bestaande zuilen georgani-seerd en naar hetzelfde punt in het midden van de ruimte gericht.Amerikaanse walnoot doet dienst als bekleding. De ruimte zelfgetuigt van een grote polyvalentie en biedt de mogelijkheid omevenementen en recepties te organiseren. Lichtkokers, die in

Architectes / Architecten :Conix Architects.

Maître de l’ouvrage /Bouwheer : DEKA Immobilien gmbh.

Entreprises / Ondernemingen : Ney & Partners, FI Engineering,Enthalpie, Jacques Delens - Amart.

Entreprises / Ondernemingen :

© Yvan Glavie

Page 6: A U - 2013

Architecture & Urbanisme - 2013

6

conix architects

Glazen HuisAnvers

Le projet comprend la rénovation de la maison « VanOmmerenhuis », un des plus beaux exemples d’architectu-

re moderniste à Anvers, conçu par les architectes Brinkman &Van den Broek, de Rotterdam. Après des années d’inoccupationet de détérioration, Urban Capital a décidé de rendre nouvellevie à cet immeuble par une reconversion en immeuble résiden-tiel (16 appartements) avec une fonction commerciale et/ou debureau limitée (duplex aux niveaux 0 et 1).

Le bâtiment est revalorisé avec respect pour les élémentsauthentiques et avec l’intégration de quelques élémentscontemporains. La façade facettée caractéristique est entière-ment rénovée. Dans l’esprit de l’architecture originale, nousretournons à l’idée d’une façade entièrement vitrée avec desprofilés aluminium et des châssis en acier. La « Glazen Huis »(maison en verre) de fait est réalisée en gris foncé, tandis que lacage d’escalier, le penthouse, la base du rez-de-chaussée et lamaison mitoyenne adjacente sont réalisés en blanc.

Dans cette utilisation de couleurs contrastantes, inspirée dumodernisme des années ’30, la surface blanche semble envelop-per visuellement la surface grise cintrée de la Glazen Huis. Lafaçade arrière est aussi entièrement rénovée, tout en conser-vant son caractère original. La configuration de la façade reste

inchangée, mise à part l’installation de passerelles et de portesd’accès pour les habitations.

En terme de circulation, nous avons opté pour la conservationde l’escalier intérieur monumental et de ne pas modifier lastructure intérieur du bâtiment. L’accès aux habitations se faitpar des passerelles. Celles-ci sont réalisées en acier et en ban-kirai, et forment une interprétation contemporaine du conceptd’appartement galerie. L’espace commun intérieur, qui seraentièrement refermé avec la construction de la nouvelle habitationadjacente, offre une vue exceptionnelle sur e.a. l’église Sint Paulus,le cloître et la vieille ville.

Dans l’esprit du bâtiment original, la toiture shed existante estremplacée par des lucarnes rectangulaires verticales, réaliséesen zinc anthracite. Cette intervention amplifiera l’apport delumière et elle revalorisera le premier duplex à la fonction com-merciale/de bureau. Le projet « Glazen Huis » propose unereconversion en immeuble résidentiel et de commerce contem-porain d’un des bâtiments historiques les plus marquantsd’Anvers. La rénovation est un projet d’importance stratégiquedans le réaménagement des quartiers avoisinants et redonne àla « Glazen Huis » son rôle emblématique dans la ville.

© Conix Architects

Page 7: A U - 2013

Architectuur en Urbanisme - 2013

7

conix architects

Glazen HuisAntwerpen

lijkt het gebogen grijze vlak van het Glazen Huis visueel te over-kragen ten opzichte van het witte vlak.

Ook de achtergevel wordt volledig vernieuwd, met behoud vanhet origineel karakter. De gevelconfiguratie blijft ongewijzigd mitstoevoeging van de passerelles en toegangsdeuren voor de woon-units. Voor de circulatie werd er gekozen om de bestaande monu-mentale binnentrap te behouden en de interne structuur van hetgebouw niet aan te tasten. De toegang tot de woonunits wordtverschaft via passerelles. Deze passerelles, uitgevoerd in staal enbankirai, geven een hedendaagse invulling aan het concept van het“galerijappartement”. Het gemeenschappelijk binnengebied, datdoor de nieuwe aanbouw van de aanpalende woning volledig zalworden omsloten, biedt een prachtig uitzicht op o.a. de SintPaulus kerk, het klooster en de historische binnenstad.

In de geest van het origineel worden de bestaande sheddakenvervangen door rechthoekige opstaande dakramen, uitgevoerdin antraciet zink. Dankzij deze ingreep wordt de lichtinval ver-groot en de eerste duplex unit met commerciële/kantoorfunctieopgewaardeerd. Met het Glazen Huis-project krijgt één van demarkantste historische panden in Antwerpen een nieuwe, eigen-tijdse woon- en handelsbestemming. De renovatie vormt eenstrategisch belangrijk project binnen de herontwikkeling van deomliggende wijken en maakt van het Glazen Huis opnieuw eenherkenbaar icoon in de binnenstad. n

Het project omvat de renovatie van het “Van Ommerenhuis”,één van de mooiste voorbeelden van vroegmodernistische

architectuur in Antwerpen dat in 1938 werd ontworpen door deRotterdamse architecten Brinkman & Van den Broek.

Na jaren leegstand en verloedering besloot Urban Capital hetwaardevolle pand nieuw leven in te blazen door het een herbe-stemming te geven als residentiële ontwikkeling (16 appartemen-ten) met een beperkte commerciële en/of kantoorfunctie (duplexunit op niveaus 0 en 1). Het gebouw wordt opgewaardeerd metrespect voor de authentieke elementen en integratie van enkelehedendaagse elementen. De karakteristieke gefacetteerde voor-gevel wordt volledig vernieuwd. Naar de geest met de originelearchitectuur, wordt er terug naar een volledig glazen voorgevelgewerkt met aluminium raamprofielen en stalen frames. Heteigenlijke “Glazen Huis” wordt uitgevoerd in het donkergrijs, terwijl de traphal, penthouse, gelijkvloerse sokkel en aanpalenderijwoning wit worden uitgevoerd. Door dit contrasterendkleurgebruik, geïnspireerd op het modernisme van de jaren ’30,

Architectes / Architecten : Conix Architects.

Maître de l’ouvrage / Bouwheer : Urban Capital nv.

Entreprises / Ondernemingen : StuBeCo bvba, Gebotec bvba, FI Safety Consult bvba, Taxandria.

Entreprises / Ondernemingen :

© Conix Architects

Page 8: A U - 2013

Architecture & Urbanisme - 2013

8

conix architects

London TowerAnvers

S itué sur le terrain des anciensEntrepôts Royaux, le site du

London Tower est un endroitunique. Il est le pendant nord de laporte d’entrée sud formée par lenouveau palais de justice et marquele début des avenues qui entourentle centre historique d’Anvers (Leien).Il s’étend depuis les EntrepôtsKaaien à l’avenue Italiëlei. Il est éga-lement entouré de nombreux nou-veaux projets dont le nouveaumusée « MAS » au Willemdok, parles nouvelles tours résidentielles auWestkaai et par le développementdu parc « Spoor Noord ».

Le programme du projet est carac-térisé par une diversité de fonctionsparmi lesquelles des commerces,des bureaux, des activités diverseset un parking souterrain. La flexibili-té du volume permet des fonctionsdifférentes, permettant au projet des’intégrer dans la vie urbaine. Cebâtiment caractéristique a été ima-giné et réalisé de façon intelligente.Différents paramètres importants y sont intégrés : le contexte direct,le dialogue avec les divers partisconcernés, la complexité du pro-gramme de construction, les critèresde durabilité, le budget et le carac-tère poétique.

Le bâtiment résulte d’un concept quis’intègre de manière volumétriquedans les Leien et rétablit l’alignementde la rue. La façade principale est enpierre naturelle brute gris foncé.Elle est animée par la dispositionvariée des fenêtres. La compositionet la matérialisation de ces élé-ments évoquent la présence degouttes d’eau éclaboussantes et seréfère à la thématique portuaire. Laverticalité de la tour est renforcéepar la grande incision sculpturaleentre le volume de la tour et levolume plus bas.

Les environs du bâtiment sontcaractérisés par une plantation verte. Entre l’immeuble debureaux et la tour résidentielle on prévoit un passage public surlequel une passerelle pour piétons et cyclistes sera construite.Cette passerelle relira le nouveau parc « Spoor Noord » (parl’Ecole Supérieure Artesis) et « het Eilandje » (par le bâtiment

London Tower). Le projet London Tower, complexe d’environ42 000 m², s’est développé comme un bon exemple de densifica-tion urbaine de qualité. Le projet associe le quartier au niveauarchitectural et urbanistique pour ainsi créer une nouvelle identitévisuelle forte pour la ligne d’horizon anversoise.

© Bram Goots

Page 9: A U - 2013

Architectuur en Urbanisme - 2013

9

conix architects

London TowerAntwerpen

De London Tower-site, het terrein van devoormalige Koninklijke Stapelhuizen, is

een bijzondere plek. Als noordelijke tegen-hanger van de zuidelijke toegangspoort diegevormd wordt door het nieuwe gerechtshof,markeert zij de aanvang van de leien. Tevenswordt de projectzone, dewelke zich uitstrekttussen de Entrepotkaai en de Italiëlei, omge-ven door tal van nieuwe projecten, waaronderhet nieuwe MAS museum op het Willemdok,de nieuwe woontorens aan de Westkaai en deontwikkeling van het park Spoor Noord.

De opgave van het bouwprogramma is opge-bouwd uit een verscheidenheid aan functieswaaronder retail, kantoren, wonen en onder-gronds parkeren. De flexibiliteit van hetbouwvolume laat deze verschillende functiestoe waardoor het project zich inpast in hetstedelijk gebeuren. Deze landmark werd opeen doordachte wijze opgevat en tot standgebracht. Verschillende parameters werdenhierbij geïntegreerd waarbij ondermeer deonmiddellijke context, de dialoog met dediverse betrokken partijen, de complexiteitvan het bouwprogramma, de duurzaamheids-toets, het kostenbewust budget en het poë-tisch karakter van belang waren.

Dit resulteerde in een gebouw dat zich volu-metrisch invoegt op de leien en dat de straat-wand opnieuw herstelt en markeert. Eenruwe donkergrijze natuursteen vormt hetbelangrijkste gevelmateriaal en wordt totleven gebracht door het gevarieerde patroonvan de raamopeningen. De opbouw en dematerialisatie van deze elementen evocerende aanwezigheid van opspattende waterdrup-pels en linken het gebouw met het thema vande haven. De verticaliteit van de toren wordtversterkt door de grote sculpturale uitsnij-ding tussen het torenvolume en het lagergelegen volume.

De onmiddellijke omgeving wordt eveneensaangelegd met o.a. groenaanplanting. Tussenhet kantoorgebouw en de woontoren is er een publieke door-gang voorzien waarop een voetgangers- en fietsersbrug zal aan-landen. Deze brug zal het nieuwe park Spoor Noord (via ArtesisAntwerpen) en het Eilandje (via het London Tower-gebouw)verbinden. Het London Tower-project, een complex van ongeveer42.000 m², is een hedendaagse uitwerking geworden van kwalita-tieve hoogbouw en vormt zo een voorbeeld van de kwaliteitenvan stedelijke verdichting. Het project gaat op architecturaal enstedenbouwkundig niveau een dialoog aan met het plaatselijkestedelijke landschap en creëert tegelijkertijd een nieuwe sterkevisuele identiteit voor de Antwerpse skyline. n

Architectes / Architecten : Conix Architects.

Maître de l’ouvrage / Bouwheer : AMCA nv.

Entreprises / Ondernemingen : Grontmij, EPMC, THV VIA.

Entreprises / Ondernemingen :

© Bram Goots

Page 10: A U - 2013

Architecture & Urbanisme - 2013

10

conix architects

Faubourg d’EgmontBruxelles

Le project concerne le développement de treize apparte-ments, d’un penthouse et de deux surfaces de bureaux au

rez-de-chaussée. Le projet comporte trois volets définis commesuit :1. Le rez-de-chaussée abrite un espace de bureau destiné à lalocation ainsi qu'une surface de bureau que se réserve le maîtred'ouvrage. La rue du Pépin étant très étroite, le rez-de-chaus-sée a été développé autour de l'idée de la transparence donnantune impression de dilatation et de perspective traversant à l'approche du projet. Le hall conçu tel un espace hybride se veutcommun aux logements servant à l'occasion d'espace complé-mentaire d'installation ou d'exposition.

2. Les quatre niveaux suivants renferment des plateaux de troisou quatre appartements de deux à quatre chambres. Cetensemble cohérent sera compris comme un élément distinct etindépendant de la composition. La façade avant veut renvoyerune image sécurisante par l'emploi d’un matériau métallique dequalité qu’est le cuivre. Les balcons en cuivre préfabriqué organi-sent des perspectives orientées dans le sens de la rue. La façadearrière orientée sud-ouest donne une image plus ouverte. Lavolonté d'offrir des terrasses généreuses et conviviales nouspermet de concevoir au moyen de larges percements, des rela-tions visuelles entre étages et une certaine mise en scène de lavie entre appartements.

3. Les deux derniers étages sont réservés aux appartementsprivés du client. Ce duplex offre une vue extraordinaire sur lebas de la ville. Son enveloppe naturellement très vitrée sera sur-montée d'un jardin en toiture ainsi qu'un volume renfermantson bureau/atelier.

Pour les appartements du niveau +01 au niveau +04, nous avonsopté pour une solution « conception passive » ; un ensemblecombiné - système énergétique multi intégré centralisé- avecraccordement sur panneaux solaires, avec distribution de la chaleurpar conduits de ventilation.

Vu les grandes surfaces vitrées, nous avons étudié une approche« conception basse énergie » pour les 2 bureaux du rez-de-chaussée et le penthouse. Les grandes fenêtres dans la façadesud permettent de gagner de la chaleur en hivers, la profondeurdes terrasses favorise la réduction de surchauffe en été. La façadenord est relativement fermée pour limiter les pertes de chaleuren hivers. L’utilisation de matériaux durables recyclables, lestoits verts et les systèmes de récupération des eaux pluvialessont favorisés.

Le projet permet de générer une diminution des consommationsénergétiques et donc des économies financières et un meilleurrespect de l'environnement. Les matériaux intérieurs sont soi-gneusement sélectionnés pour respecter cette approche res-pectueuse de l’environnement. Les cloisons sont en fibres debois et isolés en laine de bois. La couche de finition est réaliséeavec de l’enduit à base d’argile permettant aux pièces de respi-rer naturellement et de vivre en harmonie avec le système deventilation à double flux. La structure verticale de façade est en

bois permettant un remplissage de flocons de cellulose sur latotalité de son épaisseur contribuant à atteindre facilement lescritères énergétiques de bâtiment passif.

La démarche suivie dans l'étude est cohérente avec la logiquede la construction durable. Le concept de construction durablerecommande de commencer par réduire au maximum les besoins,de le couvrir tant qu possible par des énergies alternatives etenfin d'apporter le solde des besoins par des énergies conven-tionnelles. Cette démarche garantit l'optimum économique etenvironnemental.

© Filip Dujardin

Page 11: A U - 2013

Architectuur en Urbanisme - 2013

11

conix architects

Faubourg d’EgmontBrussel

De opdracht betreft de ontwikkeling van dertien apparte-menten, een penthouse en twee oppervlaktes voor

bureaus op de gelijkvloerse verdieping. Het project kan in drieentiteiten worden opgedeeld:1. De gelijkvloers bestaat uit een expo-ruimte die bedoeld isvoor verhuur en een kantoorruimte bestemd voor de bouw-heer. Gezien de Rue du Pépin een smalle straat vormt, werd erin het ontwerp van de gelijkvloers geopteerd voor transparantieom een effect van verbreding en doorzichten te creëren bij hetbenaderen van het project. De hall wordt gebruikt zowel alsinkom voor de appartementen als voor occasionele uitbreidingvan de expo-ruimte.

2. De bovenliggende niveaus bevatten drie tot vier apparte-menten van twee tot vier slaapkamers. Dit coherent geheelwordt apart gearticuleerd t.o.v. het totaalproject in de compo-sitie. De voorgevel tracht een verzekerend beeld uit te stralendoor het gebruik van een metalliek materiaal van kwaliteit,namelijk koper. De uitspringende terrassen van geprefabriceerdbeton creëren zichten in de richting van de straat. De zuidwes-telijke achtergevel vertoont een meer open vormgeving. De

intentie om ruime en gezellige terrassen te voorzien maakt hetmogelijk om, d.m.v. diepe doorsteken, visuele relaties te creërentussen de verschillende niveaus. Dit bevordert de interactie tussende verschillende appartementen.

3. De twee bovenste verdiepingen zijn gereserveerd als privéappartement voor de bouwheer. Deze duplex biedt een geweldigzicht op de lager gelegen stad. De hoofdzakelijk beglaasde gevel,zal voorzien worden van hangende tuinen en een gesloten volumevoor zijn bureau/atelier.

Het project genereert een lager energieverbruik waardoor degevolgen positief zijn, zowel financieel als voor het milieu. De visiedie wordt gevolgd in deze studie is coherent met de principes vanDuurzaam Bouwen. Deze zijn:• Energieverbuik/noden verkleinen• Nodige energie zoveel mogelijk bekomen d.m.v. alternatieveenergiebronnen

• Als laatste, de resterende energienood overbruggen metconventionele energiebronnen

Deze strategie zorgt voor een optimale ontwikkeling en even-wicht tussen economische factoren en respect voor milieu. Deappartementen van niveau +1 t.e.m. niveau +4 zijn geconcipieerdals “passieve” appartementen, waarbij een multi-geïntegreerd engecentraliseerd energetisch systeem verbonden met zonnepane-len, wordt gecombineerd met de verspreiding van warmte via deluchtkanalen. In de zuidgevel zorgen de grote raamopeningenvoor maximale zonnewinsten in de winter, terwijl de diep gelegenterrassen de hitte in de zomer vermijdt. De noordgevel is vrijgesloten om warmteverliezen te beperken. Gezien de gevel over-wegend bestaat uit beglazing op het niveau van de penthouse enop het gelijkvloers (twee bureaus) wordt er hier geopteerd vooreen ‘laag energie’ principe.

Er wordt gebruik gemaakt van duurzame, recycleerbare mate-rialen met goede milieukwaliteiten, groendaken, en een systeemvoor de recuperatie van regenwater.

De materialen voor het interieur zijn zorgzaam uitgekozen omde respectvolle aanpak voor het milieu te respecteren. De wan-den zijn gemaakt uit houtvezel en geïsoleerd met houtwol. Deafwerkingslaag is gerealiseerd met plamuursel op basis van kleizodat de kamers op natuurlijke wijze kunnen ademen en in har-monie zijn met het ventilatiesysteem. De verticale structuur vande voorgevel is van hout wat opvulling met cellulosevlokkentoelaat over de totale dikte en zo bijdraagt tot het makkelijkbehalen van de energiecriteria voor passief bouwen. In 2008werd het project laureaat in de projectgroep voor duurzamevoorbeeldgebouwen van het IBGE-BIM in Brussel. n

Architectes / Architecten : Conix Architects.

Maître de l’ouvrage / Bouwheer : Guillaume Kervyn et Lucas Boels.

Entreprises / Ondernemingen : Ney & partners, MK Engineering,Philippe Beuthe.

Entreprises / Ondernemingen :

© Filip Dujardin

Page 12: A U - 2013

Architecture & Urbanisme - 2013

12

conix architects

ProwinkoBruxelles

Le project concerne la rénovation et aménagement intérieur(5e étage) d’un immeuble de bureaux Le projet comprend la

rénovation d’un immeuble de bureau à l’image distingué, sur l’ave-nue Louise à Bruxelles. La toiture existante a été supprimée et unétage de bureaux supplémentaire a été construit, à l’architecturecontemporaine et prévu d’accueillir le siège de Prowinko Belgique.Il a été demandé à Conix Architects de proposer un aménagementde bureau original et créatif, qui s’inscrit dans le caractère exclusifdu bâtiment, de sa situation et des projets du client.

La mission était d’implémenter un intérieur raffiné avec une hautequalité de finition dans la structure du gros-oeuvre, ainsi que deconstruire une terrasse sur le toit. Concrètement, il a été deman-dé d’assurer une séparation claire entre les parties semi-publics etles bureaux des employés. Les éléments de plancher en verre exis-tants devaient être préservés, sans influencer la disposition. Il fallaitégalement tenir compte des nouveaux lanterneaux qui ont été ins-tallés dans la toiture sur toute la largeur du bâtiment.

La façade avant est vitrée sur toute la largeur et se termine parun plafond cintré. A l’arrière, il y a de petites ouvertures defenêtre dans les oriels existants qui faisaient partie de la man-sarde. C’est à base de ces données que le bâtiment a été diviséen deux zones, dans la longueur : L’avant – lumière et couleurblanc comme point de départ – et l’arrière – obscurité et couleurnoir comme point de départ.

Dans la phase de conception, une ambiance différente a étédéterminée pour chaque zone. Pour l’accueil central, Conix

Architects a opté pour une ambiance « lounge », avec des maté-riaux et des accents chaleureux. Pour les bureaux à l’arrière etl’espace lunch, on a choisi des matériaux naturels et doux etune ambiance chaleureuse. Les bureaux individuels et les sallesde réunion à l’avant baignent dans une ambiance futuriste, avecun design et des matériaux contemporains et novateurs. Ceconcept a également été repris dans les meubles, les armatureset même les appareils téléphoniques, mais aussi dans les abords.

Afin de créer cette ambiance futuriste, des planchers en parquetde chêne massif avec surface brulée ont été installés à l’arrière,ainsi que des armoires en chêne sur mesure de couleur noir avecdes poignées en cuir et des tables de bureau noires sur mesure,inspirées des tables de billard. Le plancher de la partie avant a étéhabillé d’un revêtement synthétique de couleur argenté, d’ar-moires sur mesure laminées en blanc avec des poignées en cuiret de tables de réunion et de bureau en composite.

Grâce aux différents types d’éclairage (in)directe, diverses fonc-tions peuvent être illuminées de façon individuelle. Dans lelounge, un éclairage à l’accent LED contribue à l’ambiance. Dansles bureaux, l’éclairage fonctionnel fluorescent est complétéavec un éclairage d’accentuation qui illumine les armoires et lespièces d’art. Un éclairage fluorescent linéaire a été intégré dansle lanterneau à l’arrière. Des armatures LED monumentales ontété placées dans les salles de réunion, pour souligner la formedu toit, en combinaison avec un éclairage d’accentuation qui illu-mine la collection d’art.

© Alexandre Van Batte

Page 13: A U - 2013

Architectuur en Urbanisme - 2013

13

conix architects

ProwinkoBrussel

Dit project omvat de renovatie en interieurinrichting van eenkantoorgebouw met statige uitstraling in de Louizalaan te

Brussel. Bovenop het gebouw is de bestaande dakconstructieverwijderd en een extra kantoorverdieping aangebracht, diehedendaags is van architectuur en bestemd als hoofdzetel voorProwinko België.

Conix Architects werd gevraagd om een “out of the box” kan-toorinrichting voor te stellen die aansluit bij de exclusieve aardvan het gebouw, zijn ligging en de projecten van de opdrachtgever.

De opdracht bestond erin om een verfijnd interieur met hogeafwerkingsgraad te implementeren in de nieuwe ruwbouwstruc-tuur, alsook de aanleg van het dakterras. Concreet werd er eenduidelijke scheiding gevraagd tussen de semi-publieke delen en dekantoren van de werknemers. De bestaande glazen vloerdelendienden te worden behouden, zonder de indeling te beïnvloeden.Eveneens diende er rekening worden gehouden met de nieuwelichtstraten die over de gehele breedte van het gebouw in dedakstructuur zijn aangebracht.

De voorzijde van het gebouw bestaat over de volledige breedteuit een beglaasde gevel met een gebogen plafond. Aan de ach-terzijde zijn kleine raamopeningen in de bestaande erkers dieonderdeel waren van het mansardedak. Vanuit deze gegevens iser vertrokken om het gebouw in de lengte in te delen in tweezones: Voorzijde: licht en wit als uitgangspunt - Achterzijde:donker en zwart als uitgangspunt.

In de conceptfase is er voor elke zone een sfeer bepaald die deruimte dient uit te stralen. Voor de centrale ontvangstruimtekozen we voor een loungesfeer, met warme materialen enaccenten. Voor de kantoren achteraan en de lunchruimte werdgeopteerd voor natuurlijke en zachte materialen en een warmeuitstraling. De individuele kantoren en vergaderzalen vooraanbaden dan weer in een futurische sfeer, met hedendaagse envooruitstrevende vormgeving en materialen. Deze idee is door-getrokken in het meubilair, de armaturen en zelfs tot in de tele-foontoestellen, maar tevens in de buitenruimte.

Om deze sfeer te creëren werd voor de achterzijde gewerktmet gebrande massieve eikenparket vloeren, zwarte eiken maat-kasten met lederen deurgrepen en op maat gemaakte zwartekantoortafels geïnspireerd op biljarttafels. De voorzijde werdaangekleed met zilverkleurige kunststof vloerbekleding, witgelamineerde maatkasten met lederen deurgrepen en vergader-en kantoortafels uit composiet.

Door verschillende types van (in)directe verlichting kunnendiverse functies afzonderlijk worden uitgelicht. In de lounge is eringespeeld op sfeer met LED-accent verlichting. In de kantorenis er functionele TL-verlichting aangevuld met accent verlichtingom kasten en kunstwerken uit te lichten en in de lichtstraatachteraan is er liniaire TL-verlichting ingewerkt. In de vergader-zalen zijn er monumentale LED-armuturen geplaatst om devorm van het dak te benadrukken, in combinatie met accent-verlichting om de kunstcollectie uit te lichten. n

Architectes / Architecten :Conix Architects.

Maître de l’ouvrage / Bouwheer :Quint Services nv.

Entreprises / Ondernemingen :Atlas Building Engineering, Amart, A Toi, Beddeleem, Aablos, Vendredi.

Entreprises / Ondernemingen :

© Alexandre Van Batte

Page 14: A U - 2013

Architecture & Urbanisme - 2013

14

conix architects

Skyline Europe BilzenBilzen

Les contraintes liées au projet dedéveloppement Sint-Lambertus -

laan à Bilzen sont très spécifiques.La ligne de chemin de fer à l’est, letunnel au sud et la Sint-Lambertus -laan existante au nord, qui allait certainement se voir conférer unautre caractère lors de l’aménage-ment du tunnel, assurent un endroitunique où la nécessité de réaliserun projet à la mesure du lieu estessentielle.

Le tunnel garantit un nouveau mouvement du trafic automobile,surtout avec la disparition de laligne de chemin de fer existante.Avec la ligne de chemin de fer, cetunnel s’accompagne d’un besoind’aménagement de parois vis-à-visde ces éléments. Ce besoin a ététraduit de façon littérale en dotantle côté extérieur des volumes d’unemaçonnerie en briques massivespour parvenir à une paroi solide.

Au niveau d’un passage pour véloset piétons où la paroi est percée etdu côté de la Sint-Lambertuslaan, ilapparaît clairement que les paroisse voient conférer un caractère tout à fait différent du côté dujardin intérieur en étant traitées au moyen d’une couche deciment minéral. De cette façon, la cour affiche un caractère plusintime et une distinction/gradation claire est établie dans leszones publiques (rue versus cour intérieure).

Au coin où la Sint-Lambertuslaan dévie vers le tunnel, une réalisa-tion architecturale claire était nécessaire comme point de repère.À cet endroit, le volume a donc été étendu au plus grandnombre possible d’étages. Comme les autres extrémités desblocs, le coin est ici aussi souligné par les terrasses d’angle particulières. Contrairement aux parois du côté du tunnel et de lavoie de chemin de fer, les volumes s’ouvrent du côté de la Sint-Lambertuslaan pour offrir une réponse aux espaces ouverts del’autre côté de la rue. De cette façon, la cour intérieure exemptede circulation ainsi formée s’intègre dans l’environnement defaçon invitante. En prévoyant essentiellement les entrées desappartements et des espaces de vie du côté de la cour intérieure,la circulation qui y est liée et les vues lui garantissent en outrel’animation qu’elle mérite.

En raison de la typologie du bloc A, les espaces de vie sontsitués d’un côté et les chambres de l’autre côté, orientées versles jardins des bâtiments adjacents. Cette disposition permet derespecter la vie privée des voisins et les appartements bénéfi-cient d’une orientation favorable.

Le bloc B présente une typologie différente qui fait que lesespaces de vie et les chambres sont situés des deux côtés. Enfonction de l’endroit, les appartements sont orientés vers lacour intérieure et profitent ainsi du soleil en fin de journée ousont situés du côté de la rue et profitent ainsi du soleil l’après-midi.

La majeure partie des places de parking sont souterraines (plusd’une place de parking par appartement en sous-sol). En com-binaison avec une poignée de places de parking aménagées enbordure de la cour intérieure, le nombre total requis est atteint.Les places en surface sont dissimulées du reste de la cour et dela vue depuis les appartements par un couloir vert.

La grande majorité des appartements sont totalementconformes aux prescriptions de la VMSW. Il a donc été par -faitement possible d’en extraire 10 % d’habitations sociales,comme prévu dans le décret « Politique foncière et de pro-priété ». Notre ambition pour ce projet consistait à réaliser unearchitecture de qualité et parlante qui offre une réponse claireà la spécificité du site. L’attention a été accordée en priorité àl’expérience des appartements et au rapport avec l’environne-ment, notamment en évitant un autre durcissement superflu duterrain et en créant une cour intérieure vivante et exempte decirculation.

© Conix Architects

Page 15: A U - 2013

Architectuur en Urbanisme - 2013

15

conix architects

Skyline Europe BilzenBilzen

De randvoorwaarden van het ontwikkelingsproject Sint-Lambertuslaan te Bilzen zijn zeer specifiek. De spoorweg

in het oosten, de tunnel in het zuiden en de bestaande Sint-Lambertuslaan in het noorden, die bij de aanleg van de tunnelzeker een ander karakter zou krijgen, zorgen voor een uniekelocatie waar de noodzaak om een ontwerp op maat van de plekte realiseren essentieel is.

De tunnel zorgt voor een nieuwe beweging van het autoverkeer,zeker met het verdwijnen van de bestaande spooroverweg. Samenmet de spoorweg zorgt deze tunnel voor een behoefte aan wand-vorming ten opzichte van deze elementen. Die behoefte werd let-terlijk vertaald door de buitenzijde van de volumes van massiefbaksteenmetselwerk te voorzien om een solide wand te bekomen.

Ter hoogte van een doorsteek voor fiets- en voetgangersverkeerwaar de wand doorbroken wordt en aan de zijde van de Sint-Lambertuslaan is duidelijk zichtbaar dat de wanden aan de zijdenvan de binnentuin een heel ander karakter krijgen door ze tebehandelen met een kaleilaag. Op die manier krijgt de binnen-plaats een intiemer karakter en wordt er een merkbaar onder-scheid en gradatie gemaakt in de publieke zones (straat versusbinnenplaats).

Op de hoek waar de Sint-Lambertus -laan afbuigt naar de tunnel was eenduidelijke architecturale invullingnodig als herkenningspunt. Op dezeplek werd dan ook het volume opge-trokken tot het grootste aantalbouwlagen. Net zoals de andereuiteinden van de bouwblokkenwordt ook hier de hoek benadruktdoor de bijzondere hoekterrassen.In tegenstelling tot de wandvormingaan de zijde van de tunnel en hetspoor openen de volumes zich aande zijde van de Sint-Lambertuslaanwaardoor het een antwoord biedt opde open ruimtes aan de overkant vande straat. Zo integreert de hierdoorgevormde verkeersvrije binnenplaatszich op een uitnodigende wijze in deomgeving. Door de inkompartijen vande appartementen en de leefruimteshoofdzakelijk aan het binnenplein teleggen zorgen de hiermee gepaardgaande circulatie en de uitzichtenbovendien voor de levendigheid diehet verdient.

Door de typologie van blok A liggen de leefruimtes aan één kanten de slaapkamers aan de andere kant, namelijk gericht naar deachtertuinen van de naastliggende gebouwen. Door dezeopbouw wordt de privacy van de buren gerespecteerd en krij-gen de appartementen een gunstige oriëntatie.

Blok B heeft een andere typologie waarbij zich aan beide zijdenleefruimtes en slaapkamers bevinden. Afhankelijk van de plaatszijn de appartementen gericht op het binnenplein en profiterenze van de avondzon of liggen ze eerder aan de straatzijde enkunnen ze genieten van de middagzon.

De parkeerplaatsen zijn grotendeels ondergronds voorzien(meer dan 1 plaats per appartement ondergronds). In combinatiemet enkele plaatsen aan de rand van de binnenplaats wordt hettotaal vereiste aantal gehaald. De plaatsen bovengronds zijnafgeschermd van de rest van de binnenplaats en het zicht vanuitde appartementen door een groenstrook.

De overgrote meerderheid van de appartementen zijn volledigvolgens de voorschriften van de VMSW. 10% sociale woningenhieruit destilleren, zoals voorzien in het Decreet Grond- enPandenbeleid was bijgevolg perfect mogelijk. Onze ambitie voordit project bestond erin een kwalitatieve, sprekende architectuurte realiseren die een helder antwoord biedt op de specificiteit diede site inhoudt. De aandacht werd prioritair gericht op de bele-ving van de appartementen en de relatie met de omgeving, dooronder andere overmatige verharding van het terrein te vermijdenen een verkeersvrije levendige binnenplaats te creëren. n

Architectes / Architecten : Conix Architects.

Maître de l’ouvrage / Bouwheer : Skyline Limburg.

Entreprise / Onderneming : Forté.

Entreprises / Ondernemingen :

© Conix Architects

Page 16: A U - 2013

Architecture & Urbanisme - 2013

16

conix architects

W16Bruxelles / Brussel

De opdracht betreft de renovatie en uitbreiding van eenkantoorgebouw. Het concept voor deze opdracht is geba-

seerd op de aanwezigheid van markante architecturale elementen.Het gebouw draagt een architecturale expressie uit die ons doetterugdenken aan de glorieuze jaren ‘60. Door de combinatie vanhedendaagse architectuur met de bestaande, kan het gebouwaan een tweede leven beginnen.

Het gebouw, ontworpen door architect Hugo Van Kuyck, werdin 1958 gebouwd voor de SNCI. Het bevindt zich in de luxehandelsbuurt van de Waterloolaan. Dit is een aftakking van de“kleine ring”, met oude stadsdelen. De laan vormt een echte“carriver”, omringd door handelszaken en hotels die er eengemengde buurt van maken. Het gebouw is niet geklasseerdmaar heeft architecturale karakteristieken, die getuigen van deperiode waarin het werd opgetrokken. Het project herzietzowel het gebouw aan de Waterloolaan als het achterliggende“Bâtiment de l’Horloge”, waartussen een aansluiting wordtgegenereerd. Het omsloten binnengebied wordt eveneens aan-gepakt en voorzien van een atrium. Het gebouw krijgt eennieuwe voorgevel, met ontwikkeling van een commercieelgedeelte op het gelijkvloers en een hoger gelegen kantoorge-deelte. Bij het ontwerp van de voorgevel zochten we naar eengepaste integratie van de gevel in de bestaande context.

De kwaliteiten van het gebouw werden vergroot en het geheelkreeg een frisse en eigentijdse toets. Door het plaatsen van eentransparant element, bestaande uit getorste glaslamellen, creë-ren we een gelaagdheid die het bestaande gebouw verzacht inde context, maar nog steeds haar herkenbaarheid behoudt. Hetgebouw vormt zo een gefragmenteerd rustpunt en treedt indialoog met de continue stroom van urbane beweging. n

Le project concerne la rénovation et extension d'unimmeuble de bureaux. Ce bâtiment, dessiné par Hugo van

Kuyck et construit en 1958 pour la SNCI, est situé sur le bou-levard de Waterloo, dans une zone commerciale réputée pourses boutiques de luxe. Dans cette partie de la ville, le long de la« petite ceinture » où coule un flot continu de voitures, onpasse dans différents vieux quartiers où alternent hôtels etcentres commerciaux dans un puzzle multiculturel.

Ce projet repose sur la présence de plusieurs éléments archi-tecturaux prépondérants. Cet immeuble est une réminiscencede la période de gloire des années 60. Une nouvelle vie lui a étéinsufflée en associant le style existant avec des éléments archi-tecturaux contemporains. Ce projet vise à rénover entièrementle bâtiment, ainsi que le Bâtiment de l'Horloge situé à l'arrière.Les deux structures ont été reliées, et la zone intérieure qui enrésulte est devenue un atrium.

Une nouvelle façade est envisagée, avec une section commercialeau rez-de-chaussée et des bureaux aux étages. Par son design,la façade est destinée à s'intégrer dans environnement immédiattout en séduisant davantage par son style plus contemporain. Endisposant des panneaux de verre de manière particulière, on acréé un niveau vertical qui rend l'immeuble moins imposant. Enfin de compte, il forme une sorte d'oasis d'immobilité au milieudu flot urbain constant.

Architectes / Architecten : Conix Architects.

Maître de l’ouvrage / Bouwheer : BKCP.

Entreprises / Ondernemingen : Bgroup, Tractebel Engineering,Socotec, Valens.

Entreprises / Ondernemingen :

© Serge Brison

© Serge Brison