LiBRE 43 Lat

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    1/52

    1  

    B r o j 4 3    

      T i l d a c e n t a r 

    F e b r u a r 2 0 1 6 .   B r o j 4 3    

    C r e a t i v e C o m m o n s A u t o r s t v o - N e k o m e r c i j a l n o - D e l i t i p o d i s t i m u s l o v i m a      

      J O Š I Z D V A J A M O     

    D o k u    

    D i p v e b    

    LLi i B B R R E E ! ! 

    Č a s o p i s o s l o b o d n o m s o f t v e r u    

    http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/rs/

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    2/52

    2  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    R e č u r e d n i k a    

    D r u š t v e n e m r e ž e s u s v e p o p u l a r n i j e . P r e v a z i š l e s u s v o j u p r i m a r n u    

    f u n k c i j u d r u ž e n j a i s t o m i š l j e n i k a i l i g e n e r a c i j a n a m r e ž i , p a d a n a s l j u d i s v e    

    v i š e k o r i s t e d r u š t v e n e m r e ž e z a k o m u n i k a c i j u i m a r k e t i n g . N a š č a s o p i s j e    

    t o u v i d e o i p r i h v a t i o o v a k a v v i d k o m u n i k a c i j e i a k o i m a m o č l a n o v e t i m a    

    k o j i v i š e p r e f e r i r a j u m a l o s t a r i j e n a č i n e k o m u n i k a c i j e k a o š t o s u    

    e l e k t r o n s k a p o š t a i I R C .  

    O d n e d a v n o s m o p o s t a l i a k t i v n i j i n a F e j s b u k u i n a T v i t e r u . P o č i n j e m o    

    p o l a k o d a k r e i r a m o z a j e d n i c u o k u p l j e n u o k o č a s o p i s a . N e m o ž e m o s e    

    p o h v a l i t i b r o j e m p r a t i l a c a n i n a j e d n o j o d o v e d v e d r u š t v e n e m r e ž e .  

    M i s l i m o d a t o m o ž e b o l j e i v i š e . V e ć s a d a z a n e k e n a š e p o s t o v e n a    

    F e j s b u k u d o s e g ( e n g .   r e a c h    ) n a m i d e i p r e k o 5 0 0 0 . M o ž e m o d a    

    z a k l j u č i m o s a m o d a n a m b r o j p r a t i l a c a r a s t e i d a s v a k e n e d e l j e b e l e ž i m o    

    r a s t , a l i j o š n i s m o z a d o v o l j n i t e m p o m .  

    N a F e j s b u k u s m o v e ć d o b i j a l i v a š e p o r u k e , n e k e s u b i l e s a m o r e č i h v a l e ,  

    a b i l o j e i k o n k r e t n i h i d e j a i p o n u d a . N e k e o d t i h p o n u d a i i d e j a s m o o d b i l i  

    z b o g p o l i t i k e č a s o p i s a , a o n e k o j e n i s u b i l e u s u p r o t n o s t i s a p o l i t i k o m      

    č a s o p i s a s m o p r i h v a t i l i .  

    K a k o s u n a m s t i z a l e p o n u d e z a t e k s t o v e k o j e s m o o d b i l i , m o r a m o    

    n a p o m e n u t i d a n e p r i h v a t a m o v e ć o b j a v l j e n e t e k s t o v e s a b l o g o v a .  

    P r i h v a t l j i v i s u s a m o p r e m i j e r n i a u t o r s k i t e k s t o v i i l i , e v e n t u a l n o ,  

    p r e m i j e r n i p r e v o d i s t r a n i h č l a n a k a k o j i s u k l j u č n i z a r a z u m e v a n j e i r a z v o j  

    s l o b o d n o g s o f t v e r a .  

    V a ž n o j e n a p o m e n u t i d a n a s p r e k o d r u š t v e n i h m r e ž a m o ž e t e k o n t a k t i r a t i  

    a k o i m a t e i d e j u z a t e k s t , i l i s t e v o l j n i d a u č e s t v u j e t e u b i l o k o j e m      

    s e g m e n t u r a z v o j a č a s o p i s a . A k o i m a t e n e k e v a š e p r o j e k t e o t v o r e n o g    

    k o d a , m o ž e t e i h p r e d s t a v i t i u č a s o p i s u . S v a k i p r o j e k a t j e v r e d a n p a ž n j e .  

    L i B R E ! n a d r u š t v e n i m m r e ž a m a    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    3/52

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    4/52

    4  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    V e s t i s t r . 6    

    P u l s s l o b o d e    

    K a k o k u c a T i l d a ?     s t r . 1 0    

    D a n p r i v a t n o s t i p o d a t a k a     s t r . 1 5    

    P r e d s t a v l j a m o    

    S i g u r n i j i o p e r a t i v n i s i s t e m i ( 2 . d e o ) — F r i p t o     s t r . 1 9    

    K a k o d a . . . ?    

    N u m e r i č k a o b r a d a p o d a t a k a i s i m u l a c i j e ( 4 . d e o )   s t r . 2 5    

    S l o b o d n i p r o f e s i o n a l a c    

    D o k u     s t r . 3 1    

    I n t e r n e t , m r e ž e i k o m u n i k a c i j e    

    D i p v e b     s t r . 3 4    

    S a m s v o j m a j s t o r    

    I n s t a l i r a n j e p r o g r a m a i z i z v o r n o g k o d a     s t r . 4 3    

    M o ć s l o b o d n o g    

    s o f t v e r a    

    S a d r ž a j  

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    5/52

    5  

    B r o j 4 3    

    A u t o r i u o v o m b r o j u :  

    O s t a l i s a r a d n i c i u o v o m b r o j u :  

    M a r k o N o v a k o v i ć N i k o l a T o d o r o v i ć    

    P o č a s n i č l a n o v i r e d a k c i j e :  

    Ž e l j k o P o p i v o d a M i h a j l o B o g d a n o v i ć    

    V l a d i m i r P o p a d i ć Ž e l j k o Š a r i ć    

    A l e k s a n d a r S t a n i s a v l j e v i ć    

    K o n t a k t :  

    I R C : # f l o s s - m a g a z i n n a i r c . f r e e n o d e . n e t  

    E - p o š t a : l i b r e @ l u g o n s . o r g    

    V e b : h t t p : / l i b r e . l u g o n s . o r g    

    LiBRE ! p r i j a t e l j i  

    N i k o l a T o d o r o v i ć    

    N i k o l a H a r d i  

    P e t a r S i m o v i ć    

    N e m a n j a N e d e l j k o v i ć    

    B r o j : 4 3    

    P e r i o d i k a i z l a ž e n j a : m e s e č n i k    

    I z v r š n i u r e d n i k : S t e f a n N o ž i n i ć    

    G l a v n i l e k t o r :  

    A d m i r H a l i l k a n o v i ć    

    L e k t u r a :  

     J e l e n a M u n ć a n S a š k a S p i š j a k  

    M i l a n a V o j i n o v i ć    

    A l e k s a n d r a R i s t o v i ć    

    G r a f i č k a o b r a d a :  

    D e j a n M a g l o v I v a n R a d e l j i ć    

    D i z a j n : W h i t e C i r c l e C r e a t i v e T e a m      

    https://libre.lugons.org/http://www.ubuntu-me.org/site/http://lubunturs.wordpress.com/http://lovcenaclug.blogspot.com/http://archlinux.rs/http://www.linuxzasve.com/http://www.whitecircle-design.com/srhttp://linog.info/https://www.lugons.org/http://slackware-srbija.org/http://www.ubuntu-rs.org/mailto:libre[et]lugons[dot]org

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    6/52

    6  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    2 1 . j a n u a r 2 0 1 6 .  

    P u l s - a u d i o 8 . 0    

    P u l s - a u d i o (  P u l s e A u d i o    ) , p r o g r a m k o j i o m o g u    -  

    ć a v a n a p r e d n e o p e r a c i j e n a z v u k u n a p u t u    

    i z m e đ u h a r d v e r a i p r o g r a m a , o b j a v i o v e r z i j u 8 . 0 .  

    K o r i s n i l i n k o v i :  h t t p : / / j . m p / 2 4 q L 4 M H    

    2 5 . j a n u a r 2 0 1 6 .  

    S e r b i j a n G n u - L i n u k s 2 0 1 6    

    O b j a v l j e n o j e t r e ć e i z d a n j e d o m a ć e g    

    p r i l a g o đ a v a n j a D e b i j a n a , S e r b i j a n G n u - L i n u k s    

    ( S e r b i a n G N U / L i n u k s ) s a K D E i O p e n b o k s    

    g r a f i č k i m o k r u ž e n j e m .  

    K o r i s n i l i n k o v i : h t t p : / / j . m p / 1 p 7 c w 1 y    

    h t t p : / / j . m p / 1 X O e N K Q    

    2 6 . j a n u a r 2 0 1 6 .  

    L i n u k s M i n t 1 8    

    P r e d s t a v l j e n i s u p l a n o v i r a z v o j a L i n u k s M i n t a 1 8 .  

    K o r i s n i l i n k : h t t p : / / j . m p / 2 4 q L b r z    

    V e s t i  

    http://j.mp/1XOeNKQhttp://j.mp/24qL4MHhttp://j.mp/24qLbrzhttp://j.mp/1p7cw1y

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    7/52

    7  

    B r o j 4 3    

    2 8 . j a n u a r 2 0 1 6 .  

    G P U O p e n j e o p e n - s o r s    

    A M D j e z v a n i č n o o s l o b o d i o k o d G P U O p e n a .  

    G P U O p e n j e o d g o v o r n a I n v i d i j a g e j m v o r k s ,  

    s o f t v e r z a r a z v o j i g a r a . O s l o b a đ a n j e m k o d a    

    G P U O p e n a A M D o m o g u ć a v a p r o g r a m e r i m a    

    s v e o b u h v a t n u k o l e k c i j u v i z u e l n i h e f e k a t a i l a k š i  

    r a z v o j i g a r a .  

    K o r i s n i l i n k : h t t p : / / j . m p / 1 S 2 Y G s j  

    3 0 . j a n u a r 2 0 1 6 .  

    B r e j v    

    U r a z v o j u j e n o v i o p e n - s o r s v e b - b r a u z e r B r e j v    

    (  B r a v e    ) k o j i ć e a u t o m a t s k i u k l a n j a t i r e k l a m e i  

    t i m e z n a t n o u b r z a t i o t v a r a n j e s t r a n i c a .  

    K o r i s n i l i n k o v i : h t t p s : / / b r a v e . c o m /  

    h t t p : / / j . m p / 2 1 i B N q P    

    1 . f e b r u a r 2 0 1 6 .  

    R o đ e n d a n V L C - a    

    P r e t a č n o 1 5 g o d i n a p r v i p u t j e o b j a v l j e n V L C    

    m e d i j a p l e j e r p o d G n u o v o m o p š t o m j a v n o m      

    l i c e n c o m .  

    K o r i s n i l i n k : h t t p : / / j . m p / 1 p 7 c V 4 7    

    V e s t i  

    http://j.mp/1p7cV47http://j.mp/21iBNqPhttps://brave.com/http://j.mp/1S2YGsj

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    8/52

    8  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    2 . f e b r u a r 2 0 1 6 .  

    Z o r i n 1 1    

    P o z n a t a l i n u k s d i s t r i b u c i j a Z o r i n , k o j a j e b a z i r a n a    

    n a U b u n t u u , o b j a v i l a j e s v o j e j e d a n e s t o i z d a n j e .  

    Z o r i n 1 1 i d a l j e s l e d i s v o j u f i l o z o f i j u d i s t r i b u c i j e    

    n a m e n j e n e p o č e t n i c i m a n a l i n u k s u s a    

    p o b o l j š a n i m v i z u e l n i m u t i s k o m k o j i n e z b u n j u j e    

    p r e l e t a č e s a d r u g i h o p e r a t i v n i h s i s t e m a .  

    K o r i s n i l i n k : h t t p : / / j . m p / 1 R 3 s k Z G    

    4 . f e b r u a r 2 0 1 6 .  

    U b u n t u t a č    

    A k v a r i s M 1 0 (   A q u a r i s M 1 0   ) U b u n t u e d i c i j a j e    

    s e r i j a t a b l e t a k o j u r a z v i j a U b u n t u s a s v o j i m      

    e v r o p s k i m p a r t n e r o m B e - K j u (  B Q    ) . U b u n t u    

    p l a t f o r m a u j e d i n j u j e p u n o s e ć a j t a č - t e h n o l o g i j e    

    s a p u n i m P C i s k u s t v o m .  

    K o r i s n i l i n k : h t t p : / / j . m p / 1 V G c A 2 x    

    5 . f e b r u a r 2 0 1 6 .  

    V a j n 1 . 9 . 3    

    P o p u l a r n i p r o g r a m z a i z v r š a v a n j e p r o g r a m a z a    

    V i n d o u z — V a j n (  W i n e    ) — o b j a v i o j e n o v u v e r z i j u    

    1 . 9 . 3 s a , i z m e đ u o s t a l o g , n o v o m v e r z i j o m g e k o    

    (  g e c k o    ) e n d ž i n a i p o d r š k o m z a D ž i s a n (   J S O N    ) u  

     J a v a s k r i p t u . 

    K o r i s n i l i n k : h t t p : / / j . m p / 1 p 7 d 5 I L    

    V e s t i  

    http://j.mp/1p7d5ILhttp://j.mp/1VGcA2xhttp://j.mp/1R3skZG

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    9/52

    9  

    B r o j 4 3    

    6 . f e b r u a r 2 0 1 6 .  

    M a r u O S    

    M a r u O S j e n o v i o p e r a t i v n i s i s t e m z a m o b i l n e    

    t e l e f o n e b a z i r a n n a A n d r o i d u 5 . 1 L i l i p o p .  

    P o s e b n o s t o v o g s i s t e m a j e d a , p o p u t U b u n t u    

    t a č a , p r i l i k o m p r i k l j u č i v a n j a v e ć e g e k r a n a s a    

    H D M I p r i k l j u č k o m , s i s t e m p r e b a c u j e n a    

    p u n o k r v n i D e b i j a n G n u - L i n u k s i d a j e p u n o P C    

    i s k u s t v o o g r a n i č e n o s a m o h a r d v e r o m t e l e f o n a .  

    K o r i s n i l i n k o v i : h t t p : / / j . m p / 1 S 2 Y T f 6    

    h t t p : / / m a r u o s . c o m      

    1 5 . f e b r u a r 2 0 1 6 .  

    R u s i j a p l a n i r a d a p r e đ e n a    

    G n u - L i n u k s    

    V i š e o d 2 2 0 0 0 l o k a l n i h s a m o u p r a v a u R u s i j i s u    

    s p r e m n e d a p r e đ u s a V i n d o u z a n a G n u - L i n u k s .  

    K o r i s n i l i n k : h t t p : / / j . m p / 1 L e w O Q t  

    1 6 . f e b r u a r 2 0 1 6 .  

    R i a k t O S 0 . 4    

    R i a k t O S (  R e a c t O S    ) j e R u s k i n e z a v i s n i p r o j e k a t  

    o t v o r e n o g k o d a . N i j e b a z i r a n n a l i n u k s u , v e ć n a    

    n a j b o l j i m p r i n c i p i m a V i n d o u z N T a r h i t e k t u r e .  

    R i a k t O S t r e b a d a o b e z b e d i a l t e r n a t i v u z a    

    V i n d o u z b e z p o t r e b e z a p r o m e n o m a p l i k a t i v n o g    

    s o f t v e r a .  

    K o r i s n i l i n k o v i : h t t p : / / j . m p / 1 Q f j o 3 L    

    h t t p : / / j . m p / 1 K M R X 4 k    

    V e s t i  

    http://j.mp/1KMRX4khttp://j.mp/1LewOQthttp://maruos.com/http://j.mp/1Qfjo3Lhttp://j.mp/1S2YTf6

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    10/52

    1 0  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    A u t o r    : N i k o l a H a r d i  

    U v o d    

    K a o š t o v e ć s i g u r n o z n a t e , N o v i S a d i m a i h a k e r s p e j s – T i l d a c e n t a r . L U G o N S    

    t r e n u t n o n e m a s v o j e p r o s t o r i j e , p u n o č l a n o v a v i š e n i j e u N o v o m S a d u - a l i o n i k o j i  

    s u t u č e s t o s e s a s t a j u b a š u T i l d i . T i l d u j e o s n o v a l a L U G o N S e k i p a i i s t i d u h i  

    p r i n c i p i s u s e z a d r ž a l i .  

     T i l d a p o s t o j i v e ć g o t o v o g o d i n u d a n a n a a d r e s i : B u l e v a r o s l o b o đ e n j a 1 2 , s p r a t 5 , 

    s t a n 2 1 . V e b - a d r e s a j e    h t t p : / / t i l d a . c e n t e r   . R e d o v n a o k u p l j a n j a s u p o n e d e l j k o m i  

    p e t k o m u 2 0 s a t i , a z a o s t a l a d e š a v a n j a m o ž e t e d a s a z n a t e n a s t r a n i c i F e j s b u k a    

    i l i I R C k a n a l u    # t i l d a . c e n t e r    n a F r i n o u d ( e n g .   F r e e n o d e    ) s e r v e r u . A k o n i s t e s i g u r n i  

    d a l i ć e t e z a t e ć i n e k o g a , n a j b o l j e j e d a p r o v e r i t e n a I R C - u . S a d a k a d a s e r a s p o r e d    

    K a k o k u c a T i l d a ?    

    P u l s s l o b o d e    

    http://tilda.center/

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    11/52

    1 1  

    B r o j 4 3    

    u s t a l i o i i m a m n o g o n o v o s t i , v r e m e j e d a s a v a m a p o d e l i m o k a k o i z g l e d a p o s e t a    

     T i l d i ! 

    O k u p l j a n j a p o n e d e l j k o m      

    P o n e d e l j k o m u 2 0 s a t i u v e k i m a n e k o g . P o n e d e l j k o m j e t e m a z a r a z g o v o r    

    s l o b o d n a . P r i č a s e o p r o b l e m i m a n a k o j e s m o n a i š l i o d p r e t h o d n e p o s e t e    

    h a k e r s p e j s u . D e l e s e i s k u s t v a i t r a ž e s a v e t i o p o d e š a v a n j u n a š i h l i č n i h r a č u n a r a .  

    P r i č a s e o h a r d v e r u i s o f t v e r u . N a p r i m e r , m n o g i s u n e d a v n o k u p i l i S S D d i s k , p a j e    

    b i l o p r i č e o m o n t i r a n j u d i s k a n a m e s t o C D č i t a č a u l a p t o p u . B i l o j e p r i č e i o    

    d o d a t n i m p o d e š a v a n j i m a z a s i s t e m k a d a s e k o r i s t i S S D , a l i i o t e l e f o n i m a , p a    

    s m o t a k o i m a l i p r i l i k u d a i s p r o b a m o U b u n t u n a t e l e f o n u . Z a s a d a b a r e m t r o j e l j u d i  

    k o r i s t i M e k ( e n g .   M a c   ) , t a k o d a T i l d a n i j e r e z e r v i s a n a s a m o z a k o r i s n i k e L i n u k s a .  

     J a k o n a m j e d r a g o š t o u p o s l e d n j e v r e m e z a n e k i m s t o l o m s v a k i p u t i l i t r e p ć u  

    d i o d e , i l i s e i s p r o b a v a n e k i n o v i s e n z o r . D a k l e , n a r a s p o l a g a n j u i m a i e l e k t r o n i k e i  

    K a k o k u c a T i l d a ?    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    12/52

    1 2  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    a l a t a . U n u t r a j e z a b r a n j e n o p u š e n j e , a l i g l a v n a p r o s t o r i j a i m a i z l a z n a t e r a s u k o j a    

     j e v i š e n e g o d o v o l j n o p r o s t r a n a . P o s l e 2 1 s a t a v e ć p o č i n j e d a s e s t v a r a p r i m e t n a  

    g u ž v a i d a p o s t a j e b u č n o , p a s e l j u d i s p o n t a n o g r u p i š u . G r u p e s e f o r m i r a j u i s p r e d    

    t a b l e , z a s t o l o m o k o a r d u i n a , n a t e r a s i i l i z a s t o l o v i m a u z l a p t o p e . U g l a v n o j  

    p r o s t o r i j i n e m a t e l e f o n i r a n j a . Z a t o p o s t o j i p o s e b n a p r o s t o r i j a . U T i l d i p o s t o j i  

    f r i ž i d e r , a s v a k o k o d o l a z i o b i č n o p o n e s e n e k o p i ć e . U s v a k o m s l u č a j u ,  

    p o n e d e l j k o m j e g u ž v a , b u č n o i z a n i m l j i v o ! N e p l a n i r a j t e d a r a d i t e n e š t o    

    p o n e d e l j k o m u v e č e , j e r n e ć e t e o d o l e t i r a s p r a v a m a o k o v a s .  

    O k u p l j a n j a p e t k o m      

    O k u p l j a n j a p e t k o m t a k o đ e p o č i n j u u 2 0 s a t i . D e š a v a s e d a p o v r e m e n o s k l i z n u n a    

    č e t v r t a k . P e t k o m j e m i r n i j e , s l u š a s e p r e d a v a č ( o b i č n o j e t o d o s a d a b i o G o r a n    

    M e k i ć , j e d a n o d o s n i v a č a T i l d e ) i p r a t i s e p r e d a v a n j e . T e m a p r e d a v a n j a j e    

    n a j a v l j e n a u n a p r e d . D o s a d a s u p o k r i v e n e t e m e k o j e s e t i č u p r o g r a m i r a n j a v e b -  

    a p l i k a c i j a . U T i l d i s e v o l i P a j t o n ( e n g .   P y t h o n    ) ,  R E S T      i a p l i k a c i j e k o j e s u s a č i n j e n e    

    o d j e d n a s t r a n i c e ( e n g .   s i n g l e p a g e a p p l i c a t i o n s    ) . D o s a d a s u p o k r i v e n e s l e d e ć e    

    t e m e :  

    1 . F l a s k ( e n g .   F l a s k    ) 

    P u l s s l o b o d e    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    13/52

    1 3  

    B r o j 4 3    

    2 . B a c k e n d p y t h o n m i c r o f r a m e w o r k    

    3 . P i v i ( e n g .   P e e w e e    ) 

    4 . P a j O - E r - E m ( e n g .   P y O R M      ) 

    5 . S v e g e r ( e n g .   s w a g g e r    ) 

    6 . D o k u m e n t a c i j a    R E S T      A P I j a    

    7 . G i t h a b r a d i o n i c a    

    P r e d a v a n j a s e n e p r e n o s e u ž i v o , a l i d o s t u p n a s u n a J u t j u b k a n a l u . O v o j e d o b r a    

    p r i l i k a d a v a s p o d s e t i m o n a B a l k o n ( e n g .   B a l C C o n    ) – J u t j u b k a n a l n a k o j e m s u    

    d o s t u p n i s n i m c i p r e d a v a n j a s a B a l k o n a o d r ž a n o g 2 0 1 4 . (  S e c o n d b a s e    ) i 2 0 1 5 .  

    (  T h i r d t i m e ' s c h a r m      ) , k a o i n e k o l i k o p r e d a v a n j a s a p r v o g B a l k o n a , o d r ž a n o g    

    2 0 1 3 . g o d i n e (  F i r s t c o n t a c t    ) . 

     T e ž i s e k a t o m e d a p r e d a v a n j a b u d u p o v e z a n a u s e r i j e u z p o v r e m e n e t e m a t s k e  

    r a d i o n i c e . N a k o n p r e d a v a n j a s l e d i p r a k t i č a n d e o . S l o b o d n o p r e d l o ž i t e v a š e t e m e    

    z a o k u p l j a n j a p e t k o m b i l o p u t e m m e j l a [ t o d o : d o d a t i m a i l ! ] , I R C k a n a l a , i l i  

    p o r u k o m n a s t r a n i c i n a F e j s b u k u .  

    O s t a l a d e š a v a n j a    

    O s i m r e d o v n i h d e š a v a n j a p o n e d e l j k o m i p e t k o m , n e m o j t e o č e k i v a t i d a j e p r o s t o r    

    i n a č e p r a z a n . M n o g i s v r a t e d a r a d e n a s v o j i m p r o j e k t i m a , d a u č e i l i s a m o d a    

    h a k u j u . S v a k o m e k o d o đ e n a r a s p o l a g a n j u s u m e s t a z a r a d n i m s t o l o v i m a ,  

    d o v o l j n o u t i č n i c a z a s t r u j u , i n t e r n e t , t a b l a i p r o j e k t o r , f r i ž i d e r , e l e k t r o n s k e    

    k o m p o n e n t e ( a r d u i n o , d i o d i c e , p r o t o b o r d o v i ) i n e š t o a l a t a . P o v r e m e n o s e    

    o r g a n i z u j u i p r o j e k c i j e f i l m o v a . S r e d i n o m f e b r u a r a s u k o n a č n o d o p r e m l j e n a i d v a    

    s e r v e r a k o j i s u p o k l o n d r u g a r a i z h o l a n d s k o g h a k e r s p e j s a - R e v s p e j s ( e n g .  

    R e v s p a c e    ) . H v a l a    g o r i  ! D o T i l d e s u n a r a v n o s t i g l i L U G o N S p u t e v i m a , a r e č j e o    

    d v a r a č u n a r a s a o s m o j e z g r e n i m O p t e r o n p r o c e s o r i m a , 6 4    G B   r a d n e m e m o r i j e , i  

    5 0 0   G B   p r o s t o r a z a s k l a d i š t e n j e p o d a t a k a n a d i s k o v i m a u R A I D ( e n g .   R A I D      ) 

    s i s t e m u . T e k t r e b a d a b u d u p u š t e n i u r a d i i s k o r i š ć e n i .  

    P l a n o v i  

    1 . E l e k t r o n i k a i h a r d v e r ,  

    2 . d a l j e o p r e m a n j e p r o s t o r a ,  

    3 . p r o j e k t i i r a d i o n i c e : č i š ć e n j e l a p t o p a    

    K a k o k u c a T i l d a ?    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    14/52

    1 4  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    O p l a n o v i m a j e n a j b o l j e p i s a t i t e k n a k o n š t o s u o s t v a r e n i , a l i i p a k ć e m o p r e n e t i  

    n e k o l i k o i d e j a . P o l a k o s e s t v a r a k r i t i č n a m a s a z a i n t e r e s o v a n a z a e l e k t r o n i k u . U    

    N o v o m S a d u i m a p u n o l j u d i k o j i s e b a v e e l e k t r o n i k o m , š t o p r o f e s i o n a l n o , š t o i z    

    h o b i j a . N a p r i m e r , n a F a k u l t e t u t e h n i č k i h n a u k a p o s t o j i d u g a t r a d i c i j a    

    u č e s t v o v a n j a n a t a k m i č e n j u i z r o b o t i k e    E u r o B o t    g d e g o t o v o s v a k e g o d i n e n e k e    

    e k i p e i m a j u p l a s m a n n a f i n a l e u i n o s t r a n s t v u . M e j k e r N S j e u d r u ž e n j e k o j e s e    

    s p e c i j a l i z o v a l o b a š z a e l e k t r o n i k u i h a r d v e r . N a o k u p l j a n j i m a p o n e d e l j k o m j e    

    p o s t a l a n o r m a l n a p o j a v a d a b a r e m j e d a n s t o b u d e o k u p i r a n e l e k t r o n i k o m .  

    O č e k u j e m o v r l o b r z o d a b a r e m j e d a n d a n u s e d m i c i b u d e p o s v e ć e n s a m o    

    e l e k t r o n i c i i h a r d v e r u . Z a n i m l j i v o j e š t o s e i d e j e i ž e l j e p o s e t i l a c a p r e k l a p a j u .  

    I m a l i s m o v e ć n e k o l i k o s i t u a c i j a g d e i s t u i d e j u p r e p o z n a m o k o d v i š e p o s e t i l a c a ,  

    p a i m p o m o g n e m o d a s e p o v e ž u i p o d r ž i m o i h u r a d u n a p r o j e k t u . Z a v i š e d e t a l j a    

    o o v i m p r o j e k t i m a ć e t e z a s a d a i p a k m o r a t i d a s v r a t i t e d o T i l d e . N e k a o s t a n u    

    i z n e n a đ e n j e j o š n e k o v r e m e . R e ć i ć e m o s a m o d a s u t e m a , n a r a v n o , i n t e r n e t  

    s t v a r i ( e n g .   I o T - I n t e r n e t o f T h i n g s    ) ! 

    V e ć s m o n a p i s a l i š t a j e o d o p r e m e n a b a v l j e n o , a l i h a k e r s p e j s j o š d u g o n e ć e b i t i  

    o n a k a v k a k v i m s m o g a z a m i s l i l i . P o č e l i s m o o d t o g a d a n a m j e f a l i l a k a n t a z a    

    s m e ć e i s t o l i c e , a n i j e d n o g s t o l a n i j e b i l o . S a d a j e j e d n a p r o s t o r i j a s k o r o s a s v i m      

    o p r e m l j e n a . R e d j e d a s e o p r e m a j u d r u g e p r o s t o r i j e . K o g o d ž e l i d a p o m o g n e ,  

    n a ć i ć e m o n a č i n . U S B k a b l o v i , p r o d u ž n i k a b l o v i , a l a t , s t o l i c e , č i v i l u k , n o v a c ,  

    k n j i g e … s v e s u t o s i t n i c e k o j e b o r a v a k u h a k e r s p e j s u č i n e p r i j a t n i j i m . D r u g i n a č i n    

    d a p o m o g n e t e j e d a p o s e t i t e T i l d u i č i m p r i m e t i t e d a v a m n e š t o n e d o s t a j e , o n d a    

    t o k u p i t e i l i k o n t a k t i r a j t e d r u g e i o r g a n i z u j e t e k u p o v i n u .  

    S v e u s v e m u , o n o š t a s m o ž e l e l i d a p o d e l i m o s a v a m a j e d a j e T i l d a ž i v a i z d r a v a .  

     T i l d a r a s t e i j a č a . P r e d s t a v i l i s m o š t a s e d e š a v a i š t a j e u p l a n u . P o s l e d n j a  

    r a d i o n i c a d o s a d a ( g i t h a b ) j e o r g a n i z o v a n a n a p r e d l o g p o s e t i l a c a . D r u g i d o g a đ a j  

    k o j i j e p r e d l o ž e n i b i ć e u b r z o o r g a n i z o v a n j e č i š ć e n j e l a p t o p a o d p r a š i n e . U k o l i k o    

    s t e o d u v e k ž e l e l i d a o t v o r i t e s v o j l a p t o p , a n i s t e s m e l i t o d a u r a d i t e s a m i , e t o    

    g d e m o ž e t e d a s v r a t i t e z a p o d r š k u . P i š i t e č a s o p i s u k a k o s t e s e p r o v e l i u T i l d i , i l i  

    b a r e m p o š a l j i t e n e k o l i k o r e č i p o d r š k e ! A k o n i š t a d r u g o , b a r e m š i r i t e v e s t d a N o v i  

    S a d i m a h a k e r s p e j s .  

    P o z d r a v i z N o v o g S a d a !  

    P u l s s l o b o d e    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    15/52

    1 5  

    B r o j 4 3    

    A u t o r    : N i k o l a T o d o r o v i ć    

    D a n p r i v a t n o s t i p o d a t a k a ( e n g .   D a t a P r i v a c y D a y    ) i l i D a n z a š t i t e p o d a t a k a j e    

    g o d i š n j a p r o s l a v a b e z b e d n o s t i p o d a t a k a i o b e l e ž a v a s e s v a k i 2 8 . j a n u a r a . S v r h a    

    o v o g d a n a j e d a s e p o v e ć a s v e s t o p r i v a t n o s t i i z a š t i t i l i č n i h p o d a t a k a .  

    N a s v a k i p o m e n o v a ž n o s t i p r i v a t n o s t i n a š i h p o d a t a k a n a i l a z i m o n a i z g o v o r e l j u d i  

    k o j i t v r d e d a i m p r i v a t n o s t n i j e b i t n a j e r n e m a j u š t a d a s a k r i j u . O v a k v o s h v a t a n j e    

    s e m o ž e s m a t r a t i p o g r e š n i m i č o v e k n e b i s m e o o l a k o d a s e o d r i č e s v o j e    

    p r i v a t n o s t i , k o j a j e o s n o v n o l j u d s k o p r a v o . I z t o g , k a o i m n o g i h d r u g i h r a z l o g a ,  

    o v a j d a n ( 2 8 . j a n u a r a ) s e o b e l e ž a v a u c i l j u p o d i z a n j a s v e s t i j a v n o s t i o z n a č a j u    

    z a š t i t e p o d a t a k a o l i č n o s t i i u p o z n a v a n j e j a v n o s t i s a n a č i n i m a z a š t i t e l i č n i h    

    p o d a t a k a .  

    D a n p r i v a t n o s t i p o d a t a k a    

    D a n p r i v a t n o s t i p o d a t a k a    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    16/52

    1 6  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    D a n j e i n i c i r a n o d s t r a n e S a v e t a E v r o p e i z v a n i č n o s e o b e l e ž a v a o d 2 0 0 7 . g o d i n e .  

    D v e g o d i n e k a s n i j e , S j e d i n j e n e A m e r i č k e D r ž a v e p r o g l a š a v a j u 2 8 . j a n u a r a D a n o m      

    p r i v a t n o s t i p o d a t a k a . O d t a d a p a s v e d o o v e g o d i n e , b r o j z e m a l j a k o j e    

    o b e l e ž a v a j u o v a j d a n j e u k o n s t a n t n o m p o r a s t u – t r e n u t n o g a o b e l e ž a v a j u    

    S j e d i n j e n e A m e r i č k e D r ž a v e , K a n a d a i 4 7 e v r o p s k i h d r ž a v a .  

    U B e o g r a d u o v a j d a n n i j e b i o z a b o r a v l j e n i o b e l e ž e n j e s a t r i m e đ u s o b n o    

    n e z a v i s n a d o g a đ a j a . E k i p a L i B R E ! č a s o p i s a j e p r i s u s t v o v a l a n e f o r m a l n o m      

    o k u p l j a n j u u b e o g r a d s k o m h a k l a b u , a d a n j e o b e l e ž e n i u M e d i j a c e n t r u i  

    P r i v r e d n o j k o m o r i .  

    O b e l e ž a v a n j e d a n a u b e o g r a d s k o m h a k l a b u    

    O v a j d a n j e p r v i p u t o b e l e ž e n u b e o g r a d s k o m h a k l a b u u D a n i č a r e v o j u l i c i , b r o j  

    2 3 , s a p o č e t k o m u 2 0 č a s o v a . O r g a n i z a t o r o v o g d o g a đ a j a j e č l a n b e o g r a d s k o g    

    h a k l a b a P e t a r S i m o v i ć , u j e d n o i a u t o r L i B R E ! t e k s t o v a o s i g u r n o s t i s i s t e m a i  

    b e z b e d n o s t i k o r i s n i k a . P o s e ć e n o s t d o g a đ a j a j e b i l a s k r o m n a , š t o z b o g    

    o g r a n i č e n o g k a p a c i t e t a h a k l a b a , š t o z b o g s l a b i j e n a j a v e o v o g o k u p l j a n j a . O s i m      

    d o m a ć i n a h a k l a b a , d o g a đ a j u s u p r i s u s t v o v a l i s t u d e n t i E l e k t r o t e h n i č k o g i  

    M a t e m a t i č k o g f a k u l t e t a u B e o g r a d u . O k u p l j a n j e j e p r o t e k l o u z g l e d a n j e    

    p r e d a v a n j a „ E t i č k i d i z a j n i d e m o k r a t i j a ” . D a n e b i d o š l o d o z a b u n e , u o k v i r u    

    P u l s s l o b o d e    

    https://vimeo.com/152625235

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    17/52

    1 7  

    B r o j 4 3    

    p o j m a e t i č k i d i z a j n ( M a n i f e s t e t i č k o g d i z a j n a ) r e č d i z a j n s e n e o d n o s i n a t o k a k o    

    n e š t o i z g l e d a , v e ć n a n a č i n n a k o j i f u n k c i o n i š e . P r e d a v a n j e j e n a s t a l o u o k v i r u    

    p r o j e k t a „ P o w e r t o t h e P e o p l e ” g d e j e p r e d a v a č A r a l B a l k a n i z n e o s v o j e m i š l j e n j e    

    o o p a s n o s t i u k o j o j s e n a š a p r i v a t n o s t d a n a s n a l a z i i p r e d l o ž i o n a č i n e k a k o d a s e    

    u b u d u ć n o s t i i z b e g n e z l o u p o t r e b a n a š i h p o d a t a k a . N e s a m o z b o g t e m e , v e ć i  

    z b o g a k t u e l n o s t i ( p r e d a v a n j e j e o d r ž a n o 2 1 . j a n u a r a o v e g o d i n e ) , o d l u č e n o j e d a    

    s e p r i h v a t i p r e d l o g a u t o r a o v o g t e k s t a d a s e D a n p r i v a t n o s t i p o d a t k a o b e l e ž i  

    p r i k a z i v a n j e m o v o g v i d e a . P o r u k a p r e z e n t a c i j e j e d a s l o b o d a n s o f t v e r u    

    k o m b i n a c i j i s a d e c e n t r a l i z o v a n i m s i s t e m i m a k o r i s n i k u p r u ž a n e š t o š t o n i j e d a n    

    c e n t r a l i z o v a n i s i s t e m i v l a s n i č k i s o f t v e r n e m o ž e , a t o j e p o v e r e n j e p o r e d    

    p r i v a t n o s t i . N a k o n g l e d a n j a v i d e a k o j i n i j e o s t a v i o g l e d a o c e r a v n o d u š n i m ,  

    u s l e d i l a j e d i s k u s i j a o t o m e k a k o d r u š t v e n e m r e ž e u g r o ž a v a j u n a š u p r i v a t n o s t i  

    i s k o r i š ć a v a j u n a š e p o d a t k e . D i s k u s i j a j e n a s t a v l j e n a r a z m a t r a n j e m i d e j e A r a l a    

    B a l k a n a o f o r m i r a n j u d e c e n t r a l i z o v a n i h s i s t e m a . P o s m a t r a n j e m t e i d e j e s a    

    t e h n o l o š k o g a s p e k t a , d o š l o s e d o z a k l j u č k a d a j e j a k o t e š k o o s t v a r i v a , a u    

    n a s t a v k u s e g o v o r i l o o f o r m i r a n j u c e n t r a l i z o v a n i h s i s t e m a k o j i b i n a m o m o g u ć i l i  

    a p s o l u t n u p r i v a t n o s t . I z p r e t h o d n o n a v e d e n o g , i č i n j e n i c e d a b i s e d i s k u s i j a    

    n a s t a v i l a j o š n e k o l i k o s a t i d a n i j e p o n o ć b i l a b l i z u , m o ž e m o z a k l j u č i t i d a j e o v o    

    o k u p l j a n j e b i l o u s p e š n o .  

    K o n f e r e n c i j a z a n o v i n a r e u M e d i j a c e n t r u    

    D a n p r i v a t n o s t i p o d a t a k a    

    https://ind.ie/ethical-design/

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    18/52

    1 8  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    U M e d i j a c e n t r u u B e o g r a d u j e p o v o d o m o v o g d a n a o d r ž a n a k o n f e r e n c i j a z a    

    n o v i n a r e s a R o d o l j u b o m Š a b i ć e m , p o v e r e n i k o m z a i n f o r m a c i j e o d j a v n o g z n a č a j a    

    i z a š t i t u p o d a t a k a o l i č n o s t i . „ P o č e l a j e d a s e b u d i s v e s t l j u d i o p r a v u z a š t i t e    

    p o d a t a k a ” z a k l j u č i o j e R o d o l j u b Š a b i ć n a o s n o v u p o d a t k a d a j e b r o j p r i j a v a k o j e j e    

    d o b i l a t a i n s t i t u c i j a d r a s t i č n o p o r a s t a o u o d n o s u n a 2 0 0 9 . g o d i n u k a d a j e b i l o 8 3    

    p r i j a v e n a g o d i š n j e m n i v o u , a d a n a s p r e k o 2 5 0 0 . D e t a l j n i j e o k o n f e r e n c i j i o v d e .  

    O k r u g l i s t o u P r i v r e d n o j k o m o r i B e o g r a d a    

    U P r i v r e d n o j k o m o r i B e o g r a d a o d r ž a n j e o k r u g l i s t o p o v o d o m E v r o p s k o g d a n a    

    z a š t i t e p o d a t a k a o l i č n o s t i . N a s a s t a n k u s e p o r e d p o d i z a n j a s v e s t i i b o l j e g    

    z a k o n s k o g u r e đ i v a n j a z a š t i t e p o d a t a k a o l i č n o s t i , g o v o r i l i o o a n k e t i k o j u j e    

    D r u š t v o z a i n f o r m a t i k u s p r o v e l o p r o š l e g o d i n e , a r e z u l t a t i s u p o k a z a l i d a s e l j u d i  

    u S r b i j i o d n o s e n e m a r n o p r e m a l i č n i m p o d a c i m a . D e t a l j n i j e o d o g a đ a j u o v d e    

    M o ž e m o d o ć i d o z a k l j u č k a d a j e d a n o b e l e ž e n k a k o d o l i k u j e i n a d a m o s e d a ć e    

    s l e d e ć e g o d i n e b i t i v i š e d o g a đ a j a , t e d a ć e v i š e l j u d i b i t i u k l j u č e n o . N e s m e m o s e    

    z a u s t a v i t i n a s a m o j e d n o m d a n u ; p r i v a t n o s t t r e b a d a s e p r a k t i t k u j e s v a k i d a n i  

    d a s e u t i č e n a p o v e ć a n j e s v e s n o s t i d r u š t v a o v a ž n o s t i p r i v a t n o s t i .  

    P u l s s l o b o d e    

    http://www.kombeg.org.rs/aktivnosti/komora/Komora.aspx?veza=18443http://www.mc.rs/dan-zastite-podataka-o-licnosti.4.html?eventId=10041

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    19/52

    1 9  

    B r o j 4 3    

    A u t o r    : P e t a r S i m o v i ć    

    F r i p t o ( e n g .   F r e e p t o    ) j e j o š j e d a n o p e r a t i v n i s i s t e m k o j i d o s t a p o d s e ć a n a v e ć    

    o p i s a n i T e j l s ( e n g .   T a i l s    ) . F r i p t o j e , k a o i T e j l s , z a s n o v a n n a D e b i j a n u i c i l j n a g r u p a    

    k o r i s n i k a s u m u a k t i v i s t i , i s t r a ž i v a č k i n o v i n a r i , u z b u n j i v a č i i l i , j e d n o s t a v n i j e    

    r e č e n o - s v i o n i k o j i m a j e s i g u r n o s t i p r i v a n o s t u r a d u n a r a č u n a r u n a p r v o m      

    m e s t u . F r i p t o d o l a z i u f o r m a t u    . i m g    „ s l i k e ” z a r a z l i k u o d v e ć i n e d r u g i h d i s t r i b u c i j a    

    k o j e d o l a z e u s t a n d a r d n o m      . i s o     f o r m a t u . O v a j o p e r a t i v n i s i s t e m m o ž e t e    

    p o k r e n u t i s a m o s a f l e š m e m o r i j e ( U S B ) t a k o š t o ć e t e c e l u    . i m g    „ s l i k u ” k o p i r a t i n a    

    U S B u p o t r e b o m k o m a n d e    d d   i z t e r m i n a l a ( u k o l i k o k o r i s t i t e G n u - L i n u k s o p e r a t i v n i  

    s i s t e m ) , i l i p o m o ć u p r o g r a m a J u n e t B u t i n ( e n g .   U n e t B o o t i n    ) n a V i n d o u z    

    o p e r a t i v n i m s i s t e m i m a .  

    „ S l i k a ” o p e r a t i v n o g s i s t e m a s e m o ž e p r e u z e t i s a g l a v n o g s a j t a F r i p t o p r o j e k t a    

    h t t p : / / w w w . f r e e p t o . m x / e n / , u s e k c i j i z a p r e u z i m a n j e . O v d e m o ž e t e p r o n a ć i i h e š    

    ( e n g .   h a s h    ,  S H A 5 1 2    ) v r e d n o s t i s a m e „ s l i k e ” o p e r a t i v n o g s i s t e m a k o j e s k i d a t e ,  

    k a o i d i g i t a l n o p o t p i s a n e h e š v r e d n o s t i i s t e „ s l i k e ” k o j u s a v e t u j e m o d a o b a v e z n o    

    p r o v e r i t e k a k o b i s t e i z b e g l i d a s e p o n o v i i n c i d e n t s a L i n u k s M i n t o p e r a t i v n i m      

    s i s t e m o m i z a m e n j e n i m „ s l i k a m a ” o p e r a t i v n o g s i s t e m a ( v i š e o i n c i d e n t u s a M i n t  

    O S n a : h t t p : / / g o o . g l / 2 L R 5 k L ) .  

    M e đ u t i m , o n o š t o j e r a z l i k a i z m e đ u T e j l s a i F r i p a , j e s t e d a T e j l s s v e v e z e s a    

    i n t e r n e t o m r u t i r a k r o z T o r m r e ž u i t o s e n e m o ž e o n e s p o s o b i t i / i s k l j u č i t i , d o k    

    F r i p t o i m a o p c i j u š i f r o v a n j a s v e g a k r o z T o r a l i s e m o r a p r e t h o d n o u k l j u č i t i . T a k o đ e    

    S i g u r n i j i o p e r a t i v n i s i s t e m i ( 2 . d e o )  

    F r i p t o    

    P r e d s t a v l j a m o    

    http://goo.gl/2LR5kLhttp://www.freepto.mx/en/

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    20/52

    2 0  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

     j e d o z v o l j e n o i i z l a ž e n j e n a m r e ž u i b e z b i l o k a k v e a n o n i m n e m r e ž e . T o r T p j e  

    p r o g r a m k o j i u k l j u č u j e a n o n i m n i m o d i r u t i r a s v e k o n e k c i j e k r o z T o r m r e ž u . T o r T p    

     j e p r o g r a m o t v o r e n o g k o d a i d o s t u p a n j e n a G i t h a b u ( e n g .  G i t h u b    ) 

    h t t p s : / / g o o . g l / Q o H b h l .  

    K a d a u s p e š n o n a p r a v i t e b u t a b i l n i u - e s - b e o d p r a z n o g f l e š a i F r i p t o „ s l i k e ” ,  

    p o k r e n i t e r a č u n a r u z p o m o ć f l e š a n a m e š t e n i m k a o p r v i u r e đ a j s a k o g a s e č i t a    

    o p e r a t i v n i s i s t e m . N a k o n t o g a , u p a l i ć e s e e k r a n s a l o g o o m F r i p t o o p e r a t i v n o g    

    s i s t e m a g d e t r e b a d a i z a b e r e t e o p c i j u F r i p t o s a a u t o m a t s k o m d e t e k c i j o m      

    p r o c e s o r a ( e n g .   F r e e p t o ( a u t o d e t e c t C P U )  ) . D e t a l j n a u p u t s t v a m o ž e t e n a ć i n a :  

    h t t p s : / / g o o . g l / c u I y a 0 . O v a u p u t s t v a s e o d n o s e n a p r o m e n u p o d r a z u m e v a n e    

    a d m i n i s t r a t o r s k e š i f r e , i z :   l i v e     u n e k u k o j a v a m a o d g o v a r a i k o j u ć e t e s a m o v i  

    z n a t i , k a o i k r e i r a n j e š i f r o v a n o g f l e š a s a k o j e g s e F r i p t o p o k r e ć e . O v o š i f r o v a n j e    

    f l e š a m o ž e p o t r a j a t i j e r s e p r a z a n p r o s t o r n a f l e š d i s k u s a k o j e g s t e p o k r e n u l i  

    F r i p t o p o p u n j a v a n a s u m i č n i m p o d a c i m a k o j i s e t a k o đ e š i f r u j u p a o v a j p r o c e s    

    m o ž e t r a j a t i i p r e k o s a t v r e m e n a , z a v i s n o o d v e l i č i n e f l e š m e m o r i j e k o j a t r e b a d a    

    s e p o p u n i .  

    P r e d s t a v l j a m o    

    https://goo.gl/cuIya0https://goo.gl/QoHbhl

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    21/52

    2 1  

    B r o j 4 3    

    Š t o s e p r o g r a m a t i č e , n a j i n t e r e s a n t n i j i s u o n i k o j i s u z a d u ž e n i z a p r i v a t n o s t  

    p o d a t a k a i k o m u n i k a c i j u , a u f r i p t o s u u k l j u č e n i :  

    • G P G ( e n g .  G n u P r i v a c y G u a r d    ) z a p o t r e b e š i f r o v a n j a e l e k t r o n s k e p o š t e i  

    p o d a t a k a , d i g i t a l n o p o t p i s i v a n j e p o r u k a i p o d a t a k a , k a o i p r o v e r u p o t p i s a i  

    a u t e n t i č n o s t i ;  

    • T o r T p v e ć p o m e n u t i p r o g r a m z a r u t i r a n j e s v i h k o n e k c i j a p r e k o T o r m r e ž e ;  

    • M A T i B l i č b i t ( e n g .   B l e a c h B i t    ) k o j i s u t u z a b r i s a n j e m e t a p o d a t a k a , n e p o t r e b n i h    

    f a j l o v a i l o g o v a k o j e d r u g i p r o g r a m i o s t a v l j a j u , k a o i s i g u r n o b r i s a n j e    

    p o d a t a k a ;  

    • T r u k r i p t ( e n g .   T r u e C r y p t    ) i t o m b z a š i f r o v a n j e i s a k r i v a n j e ( s t e g a n o g r a f i j a )  

    f a j l o v a n a v e ć š i f r o v a n o m f l e š d i s k u ;  

    • T o r p r e t r a ž i v a č ( e n g .   T o r B r o w s e r B u n d l e - T B B    ) i n t e r n e t p r e t r a ž i v a č s p e c i j a l n o    

    m o d i f i k o v a n t a k o d a k o r i s t i s a m o T o r m r e ž u i s p r e č i d e a n o n i m i z a c i j u k o r i s n i k a    

    z b o g s v o j e u n i f o r m n o s t i ( j e d i s t v e n a d i j a g o n a l a p r e t r a ž i v a č a i p o d e š a v a n j a z a    

    s v e k o r i s n i k e T B B - a k a k o b i s v i i z g l e d a l i i d e n t i č n o p o s m a t r a č u T o r m r e ž e ) ;  

    • T u j e n a r a v n o i F l o r e n s , v i r t u e l n a t a s t a t u r a z a s l u č a j d a k o r i s t i t e F r i p t o n a    

    t u đ e m r a č u n a r u s a i n s t a l i r a n i m k i - l o g e r o m ( e n g .   k e y l o g g e r    ) i z a š t i t n i m z i d o m      

    ( e n g .   F i r e w a l l  ) ; 

    • N e i z o s t a v n i s u n a r a v n o i I k s Č e t ( e n g .    X C h a t   ) , P i d ž i n ( e n g .   P i d g i n    ) i F a j l Z i l a    

    ( e n g .   F i l e Z i l l a    ) , k o j i s u s v i v e ć p o d e š e n i d a s a v i n t e r n e t s a o b r a ć a j p r o v o d e    

    k r o z T o r m r e ž u , a P i d ž i n j e i n s t a l i r a n s a p o d r a z u m e v a n i m      O T R   ( e n g .   O f f T h e    

    R e c c o r d    ) d o d a t k o m .  

    F r i p t o    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    22/52

    2 2  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    M e đ u t i m , o v o n i j e c e l a l i s t a . T u s u i p r o g r a m i z a p r o m e n u h a r d v e r s k e M e k ( e n g .  

    M A C - M e d i a A c c e s s C o n t r o l a d d r e s s    ) a d r e s e k o j i s p r e č a v a j u r u t e r e n a k o j e s e    

    k a č i t e d a v a s p r a t e p o h a r d v e r s k o j a d r e s i u r e đ a j a k o j i s e z a n j i h v e z u j e , O p e n V i -  

    P i - E n ( e n g .   O p e n V P N      ) k a k o b i s t e o s i m T o r a m o g l i k o r i s t i t i i / i l i V P N . N a r a v n o t u    

    s u i A j s D o v ( e n g .  I c e D o v e    ) m e j l k l i j e n t i A j s V i s l ( e n g .   I c e W e a s e l  ) , i n t e r n e t  

    p r e t r a ž i v a č , i m n o š t v o d r u g i h k o r i s n i h p r o g r a m a k o j e m o ž e t e v i d e t i n a    

    p r i l o ž e n i m s l i k a m a . N j i h n e ć e m o o p i s i v a t i j e r n e m a j u m n o g o v e z e s a z a š t i t o m i  

    p r i v a t n o š ć u .  

    P r e d s t a v l j a m o    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    23/52

    2 3  

    B r o j 4 3    

    F r i p t o    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    24/52

    2 4  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    S v i p r o g r a m i k o j i v a m n e d o s t a j u m o g u s e n a k n a d n o i n s t a l i r a t i i l i p r i t e s t u o v o g    

    o p e r a t i v n o g s i s t e m a s a j o š n e š i f r o v a n o g f l e š a , i l i p o s l i j e š i f r o v a n e i n s t a l a c i j e n a    

    i s t i ( e n g .   r e s i s t a n c e    ) . M e đ u t i m , o n o š t o j e z a m e r k a j e d a p r o g r a m i d u g o n i s u    

    o s v e ž e n i ( e n g .   u p d a t e    ) n o v i j i m v e r z i j a m a k o j e p o s t o j e v e ć o d a v n o , k a o i d a T o r    

    p r e t r a ž i v a č n i j e h t e o d a s e p o k r e n e i s k i n e n o v u v e r z i j u p r i l i k o m t e s t i r a n j a , a d a    

    p r i t o m n e š i f r u j e c e l u f l e š m e m o r i j u . I a k o n a s o v a j p r o b l e m n e s p r e č a v a d a    

    k o r i s t i m o T o r m r e ž u u s i m b i o z i s a d r u g i m p r o g r a m i m a ( p a i z a p r e t r a ž i v a n j e    

    i n t e r n e t a ) p o m o ć u T o r T p a , o v o s l a b o o d r ž a v a n j e k a o i s a m f o r m a t (  . i m g    ) u k o j e m      

    d o l a z i o p e r a t i v n i s i s t e m č i n e g a o d b o j n i m u p r a v o o n i m a k o j i m a j e n a m e n j e n , a t o    

    s u a k t i v i s t i i n o v i n a r i k o j i n i s u n u ž n o s t r u č n i z a s n a l a ž e n j e u n e p r e d v i đ e n i m      

    s o f t v e r s k i m s i t u a c i j a m a i b a g o v i m a . U k o l i k o i z n e k o g r a z l o g a n e v o l i t e p r e t h o d n o    

    o p i s a n i T e j l s , a i m a t e d o s t a i s k u s t v a s a L i n u k s o p e r a t i v n i m s i s t e m i m a , d o b r o    

    r u k u j e t e t e r m i n a l n i m p r o g r a m i m a z a z a š t i t u , d o b r o z n a t e k a k o š t a f u n k c i o n i š e -  

    o n d a m o ž e t e o d a b r a t i F r i p t o k a o z a m e n u z a T e j l s . M a d a , T e j l s t o p l o    

    p r e p o r u č u j e m o , č a k i a k o i s p u n j a v a t e s v e p r e d h o d n o n a v e d e n e u s l o v e a    

    p r i v a t n o s t i a n o n i m n o s t u d i g i t a l n o m s v e t u s u v a m p r e s u d n e , i l i b a r l j u d i m a s a    

    k o j i m a k o m u n i c i r a t e .  

    I a k o F r i p t o i m a d o s t a p o t e n c i j a l a i k o r i s n i h r e š e n j a , n e a k t i v n a i m a n j a z a j e d n i c a    

    k a o i v e o m a u s p o r e n r a z v o j i z a s t a r e o s o f t v e r g a s v a k a k o č i n e o d b o j n i m . A l i , k a o    

    š t o s m o v e ć r e k l i , F r i p t o s e m o ž e k o r i s t i t i u m a n j e o p a s n i m s i t u a c i j a m a , z a    

    p r e t r a ž i v a n j e v e s t i i z k a f i ć a i l i r a d n a d p o d a c i m a u m a n j e s t r a n o m i p r i j a t e l j s k o m      

    o k r u ž e n j u ( t u đ r a č u n a r , n e p o z n a t i l j u d i ) . N a r a v n o , u k o l i k o s t e k o r i s t i l i š i f r o v a n j e    

    c e l o g f l e š d i s k a , š t o j e o b a v e z n o a k o n a m e r a v a t e d a z a i s t a k o r i s t i t e F r i p t o z a    

    s t v a r a n r a d , a n e s a m o z a t e s t , g u b i t a k š i f r o v a n e f l e š m e m o r i j e n a k o j o j j e F r i p t o    

    s a v a š i m p r i v a t n i m p o d a c i m a n i j e n i k a k a v p r o b l e m , j e r g a o s i m v a s k o j i z n a t e    

    š i f r u n i k o n e ć e m o ć i d e š i f r o v a t i , p o k r e n u t i o p e r a t i v n i s i s t e m i p r o č i t a t i v a š e    

    f a j l o v e . S a m o s e p o t r u d i t e d a š i f r a b u d e d u g a i n e t r i v i j a l n a . N a k r a j u k r a j e v a ,  

    F r i p t o i T e j l s n i s u j e d i n i s i g u r n i j i o p e r a t i v n i s i s t e m i o k o j i m a ć e s e g o v o r i t i u o v o m      

    s e r i j a l u . I m a j o š z a n i m l j i v i h s i s t e m a k o j i ć e t e k b i t i p r e d s t a v l j e n i .  

    P r e d s t a v l j a m o    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    25/52

    2 5  

    B r o j 4 3    

    A u t o r    : S t e f a n N o ž i n i ć    

    U p r e t h o d n o m d e l u s m o s e u p o z n a l i s a n e k i m o s n o v n i m d e l o v i m a b i b l i o t e k e k o j u    

    ć e m o k o r i s t i t i . T a o s n o v a n i j e d o v o l j n a b e z d o b r o g r a z u m e v a n j a m a t e m a t i č k e    

    t e o r i j e . O v o n i j e p o t r e b n o s a m o r a d i r a z u m e v a n j a p r o c e s a i m e t o d a k o j e ć e m o    

    o p i s a t i , v e ć i z b o g t o g a š t o s e m n o g e s t v a r i n e m o g u u r a d i t i b e z d o b r o g    

    m a t e m a t i č k o g a l a t a .  

    V e k t o r    

    P o s t o j i d o s t a d e f i n i c i j a v e k t o r a – n a r a v n o , s v e s u e k v i v a l e n t n e . R a d i b o l j e g    

    r a z u m e v a n j a m e t o d a k o j e ć e m o k o r i s t i t i , i z a b r a l i s m o d e f i n i c i j u k o j a n a j b o l j e l e ž e    

    u z s t r u k t u r u p o d a t a k a p o m o ć u k o j e ć e m o p r e d s t a v l j a t i v e k t o r e . V e k t o r j e n i z    

    b r o j e v a i m o ž e p r e d s t a v l j a t i k o n a č a n b r o j p o d a t a k a . N a p r i m e r , t a č k a n a r a v n i s e    

    m o ž e p r e d s t a v i t i v e k t o r o m t a k o š t o ć e m o n a v e s t i n j e n e k o o r d i n a t e . T e k o o r d i n a t e    

    n e m o r a j u b i t i u o b i č a j e n e k o o r d i n a t e k o j e p o z n a j e m o , o d n o s n o n e m o r a j u b i t i  

    k o o r d i n a t e u D e k a r t o v o m p r a v o u g l o m k o o r d i n a t n o m s i s t e m u . D r u g i p r i m e r b i o    

    b i , r e c i m o , s k u p n e k i h m e r e n j a . N a p r i m e r , ž e l i m o d a i z m e r i m o v i s i n u n a u z o r k u    

    o d 1 0 0 l j u d i ; t o m e r e n j e m o ž e m o z a p i s a t i k a o v e k t o r ( n i z ) o d 1 0 0 e l e m e n a t a .  

    O v d e m o r a m o p a z i t i d a j e r e d o s l e d b i t a n - j e r , a k o p r o m e n i m o r e d o s l e d    

    e l e m e n t i m a , t o v i š e n i j e v e k t o r .  

    V e k t o r e ć e m o p r e d s t a v l j a t i n a s l e d e ć i n a č i n :  

    $ $ a = [ a _ 0 , a _ 1 , a _ 2 , … , a _ { n - 1    

    O v o j e v e k t o r o d n č l a n o v a . P r i m e t i t e d a s m o p o č e l i s a i n d e k s i r a n j e m o d n u l e .  

    O v u k o n v e n c i j u k o r i s t i m o k a k o b i s m o s e l a k š e m o g l i p r e b a c i t i n a k o n k r e t n u    

    i m p l e m e n t a c i j u k a s n i j e .  

    N u m e r i č k a o b r a d a i s i m u l a c i j e    

    ( 4 . d e o )  

    K a k o d a . . . ?    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    26/52

    2 6  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    S l e d i p r i m e r k a k o v e k t o r e k o r i s t i m o u P a j t o n u , u z b i b l i o t e k u N u m P a j ( e n g .  

    N u m P y    ) 

    >>> import numpy as np>>> a = np.array([1,2,3])>>> a

    array([1, 2, 3])>>> b = np.zeros(50)>>> b

    array([ 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0.,0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0.,0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0.,0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0., 0.])

    >>> c = np.ones(10)>>> c

    array([ 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1.])>>>

    P r i m e t i t e d a f u n k c i j a m a    n p . z e r o s ( … )  

    i n p . o n e s ( … )  

    d o d e l j u j e m o b r o j e l e m e n a t a    

    k o l i k o ž e l i m o d a t a j v e k t o r i m a . U o v o m k o n t e k s t u , v e k t o r i n i z s u i s t i .  

    S a b i r a n j e i o d u z i m a n j e v e k t o r a s e v r š i t a k o š t o s a b e r e m o i o d u z m e m o e l e m e n t  

    p o e l e m e n t . T a č n i j e :  

    a k o j e $ $ c = a \ p m o n d a z a i = t i e l e m e n t v a ž i : $ $ c _ i = a _ i \ p m      

    a u k o d u b i s m o t o o v a k o i m p l e m e n t i r a l i :  

    >>> a = np.array([1,2,3])

    >>> b = np.array([0,2,1])>>> c = a - b>>> c

    array([1, 0, 2])

    P o t r e b n o j e p r i m e t i t i d a v e k t o r i m o r a j u i m a t i i s t u v e l i č i n u , o d n o s n o b r o j  

    e l e m e n a t a .  

     T a k o đ e , m o g u ć e j e i m n o ž e n j e p o e l e m e n t u , o d n o s n o i - t i e l e m e n t n o v o g v e k t o r a  

     j e j e d n a k p r o i z v o d u i - t i h e l e m e n a t a o v a d v a v e k t o r a . U k o d u s e t o i m p l e m e n t i r a  

    K a k o d a . . . ?    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    27/52

    2 7  

    B r o j 4 3    

    i s t o j a k o j e d n o s t a v n o :  

    >>> d = a*b>>> d  

    array([0, 4, 3])

    S l i č n o j e i z a d e l j e n j e p o e l e m e n t u .  

    I m a m o j o š d v e o p e r a c i j e k o j e n e p o s t o j e k a d a p r i č a m o o s k a l a r i m a ( p o j e d i n a č n i m      

    b r o j e v i m a ) , a t o s u s k a l a r n i i v e k t o r s k i p r o i z v o d .  

    S k a l a r n i p r o i z v o d k a o r e z u l t a t n e d a j e v e k t o r , v e ć s k a l a r , o d n o s n o b r o j :  

    $ $ a b = \ s u m _ { k = 0 }    

    O v o n a p r v i o g l e d m o ž e s t v a r a t i k o n f u z i j u j e r j e t e š k o r a z l i k o v a t i s k a l a r n i  

    p r o i z v o d o d p r o i z v o d a e l e m e n a t a . Z b o g o v o g a ć e m o s k a l a r n i p r o i z v o d    

    o b e l e ž a v a t i k a o $ $ a a p r o i z v o d p o e l e m e n t i m a k a o $ $ a \ c d o t b    

    P o s l e d n j a o p e r a c i j a s a v e k t o r i m a k o j u ć e m o o b r a d i t i j e v e k t o r s k i p r o i z v o d :  

    $ $ a \ t i m e s b $ $    

    k o j i k a o r e z u l t a t d a j e v e k t o r . Z a s a d a n e ć e m o u l a z i t i u d e t a l j e k a k o s e o v a    

    o p e r a c i j a v r š i , j e r n a m t r e n u t n o n i j e p o t r e b n a .  

    M a t r i c e    

    D r u g a s t r u k t u r a k o j a ć e n a m b i t i p o t r e b n a j e s u m a t r i c e . O n e m o g u p r e d s t a v l j a t i  

    l i n e a r n u t r a n s f o r m a c i j u , t a č n i j e t r a n s f o r m a c i j u j e d n o g v e k t o r a u d r u g i . M a t r i c e    

    ć e m o o b e l e ž a v a t i v e l i k i m s l o v i m a .  

    K a o š t o s m o r e k l i , m a t r i c e p r e d s t a v l j a j u t r a n s f o r m a c i j u v e k t o r a z b o g o p e r a c i j e    

    m n o ž e n j a m a t r i c a k o j a j e d e f i n i s a n a n a s l e d e ć i n a č i n :  

    a k o j e $ $ C = A B $ o n d a e l e m e n t n a p o z i c i j i  ( i , j )   i m a s l e d e ć u v r e d n o s t :  

    N u m e r i č k a o b r a d a i s i m u l a c i j e    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    28/52

    2 8  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    $ $ C _ { i , j } = \ s u m _ { k = 0 } ^ {    

    O v o m o ž e d e l o v a t i k o m p l i k o v a n o , p a j e n a j b o l j e d a t o p o g l e d a m o k r o z p r i m e r :  

    >>> A = np.array([[1,2,3], [4,5,6], [7,8,9]])>>> A  

    array([[1, 2, 3],[4, 5, 6],

    [7, 8, 9]])>>> B = np.array([[1,7,8], [8,2,1], [1,5,10]])>>> B

    array([[ 1, 7, 8],[ 8, 2, 1],[ 1, 5, 10]])

    >>> C = np.dot(A,B)>>> C

    array([[ 20, 26, 40],[ 50, 68, 97],[ 80, 110, 154]])

    >>>

    P o t r e b n o j e p r i m e t i t i k a k o s e d e f i n i š e m a t r i c a : k a o a r g u m e n t   n p . a r r a y ( … )   m e t o d e    

    u b a c u j e m o g r u p u v i t i č a s t i h z a g r a d a , p a u n j i h v i š e g r u p a v i t i č a s t i h z a g r a d a u    

    k o j i m a n a v o d i m o e l e m e n t e . P r v a g r u p a o z n a č a v a p r v i r e d , d r u g a g r u p a j e d r u g i ,  

    i t d .  

    A k o ž e l i m o d a z a d a m o m a t r i c u n u l a , t o m o ž e m o u r a d i t i n a s l e d e ć i n a č i n :  

    >>> Z = np.zeros([5,5])>>> Z

    array([[ 0., 0., 0., 0., 0.],[ 0., 0., 0., 0., 0.],[ 0., 0., 0., 0., 0.],[ 0., 0., 0., 0., 0.],

    [ 0., 0., 0., 0., 0.]])>>>

    K a k o d a . . . ?    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    29/52

    2 9  

    B r o j 4 3    

    D a k l e , k a o a r g u m e n t n a v o d i m o v e k t o r u k o j e m s u d i m e n z i j e m a t r i c e .  

    K o d p r o i z v o d a d v e m a t r i c e j e b i t n o n a p o m e n u t i d v e s t v a r i :  

    1 . B r o j k o l o n a p r v e m a t r i c e m o r a b i t i j e d n a k b r o j u r e d o v a d r u g e m a t r i c e . 2 . I z    

    g o r n j e g u s l o v a l a k o j e z a k l j u č i t i d a n e v a ž i p r a v i l o k o m u t a t i v n o s t i , t a č n i j e :  

     J e d i n i č n a m a t r i c a j e m a t r i c a $ $ z a k o j u v a ž i $ $ A I = I A = A $ $ , a m o ž e m o j e  

    d o b i t i v r l o l a k o :  

    array([[ 1., 0., 0., 0., 0.],[ 0., 1., 0., 0., 0.],[ 0., 0., 1., 0., 0.],[ 0., 0., 0., 1., 0.],[ 0., 0., 0., 0., 1.]])

    >>>

    K a k o o v a m a t r i c a i m a j e d n a k b r o j k o l o n a i r e d o v a , d o v o l j n o j e k a o a r g u m e n t  

    n a v e s t i s a m o b r o j k o j i o z n a č a v a b r o j r e d o v a ( k o l o n a ) .  

    S a d a s e p o s t a v l j a p i t a n j e d a l i p o s t o j e m a t r i c e t a k o d a j e $ $ A B = I $ $    

    O d g o v o r j e : i d a i n e . N e p o s t o j e u v e k , a l i k a d p o s t o j e , t e d v e m a t r i c e s u i n v e r z n e    

     j e d n a d r u g o j . I n v e r z n u m a t r i c u ć e m o o b e l e ž a v a t i s a - 1 u e k s p o n e n t u , t a k o d a  

    A A ^ { - 1 } = I $ v a ž i z a d a t u m a t r i c u . M a t r i c e k o j e n e m a j u s v o g i n v e r z n o g    

    p a r t n e r a z o v e m o n e i n v e r t a b i l n e m a t r i c e .  

    S a d a v e k t o r m o ž e m o p o s m a t r a t i i k a o m a t r i c u k o j a i m a N r e d o v a i j e d n u k o l o n u .  

    U t o m s l u č a j u p r o i z v o d m a t r i c e i v e k t o r a d a j e n a m v e k t o r n a s l e d e ć i n a č i n    

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . g d e j e    

    $ $ b _ i = \ s u m _ { k = 0 } ^    

    P o s l e d n j a s t v a r k o j u b i t r e b a l o d a p o j a s n i m o p r e n e g o š t o p r e đ e m o n a n e š t o    

    k o n k r e t n i j e - j e s t e t r a n s p o n o v a n j e m a t r i c a . O v a o p e r a c i j a j e v r l o j e d n o s t a v n a –    

    o n a s a m o „ r o t i r a m a t r i c u ” , t j . a k o j e $ $ B = A ^ T o n d a $ $ B _ { i , j } = A _ U k o d u t o    

    i z g l e d a o v a k o :  

    N u m e r i č k a o b r a d a i s i m u l a c i j e    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    30/52

    3 0  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    P r e g l e d p o p u l a r n o s t i G n u - L i n u k s i B S D    

    d i s t r i b u c i j a z a m e s e c f e b r u a r  

    D i s t r o w a t c h    

    P a d <    

    P o r a s t >    

    I s t i r e j t i n g =    

    ( K o r i š ć e n i p o d a c i s a D i s t r o v o č a )  

    1  

    2  

    3  

    4  

    5  

    6  

    7  

    8  

    9  

    1 0  

    1 1  

    1 2  

    1 3  

    1 4  

    1 5  

    1 6  

    1 7  

    1 8  

    1 9  

    2 0  

    2 1  

    2 2  

    2 3  

    2 4  

    2 5  

    M i n t  

    D e b i a n    

    U b u n t u    

    o p e n S U S E    

    M a n j a r o    

    F e d o r a    

    Z o r i n    

    A r c h    

    C e n t O S    

    L X L E    

    A n d r o i d - x 8 6    

    M a g e i a    

    e l e m e n t a r y    

    P C L i n u x O S    

    d e e p i n    

    L i t e    

    U b u n t u M A T E    

    R e a c t O S    

    L u b u n t u    

    S l a c k w a r e    

    P u p p y    

    A n t e r g o s    

    F r e e B S D    

    a n t i X    

    K a l i  

    3 1 3 4 <    

    2 1 6 7 <    

    1 8 7 2 <    

    1 3 9 9 >    

    1 1 5 6 >    

    1 1 3 5 =    

    1 1 2 7 >    

    9 0 7 <    

    9 0 5 <    

    8 9 7 >    

    8 9 2 <    

    8 5 3 <    

    8 2 5 <    

    7 8 7 >    

    7 3 8 <    

    7 1 5 <    

    7 0 4 <    

    6 8 2 >    

    6 5 6 <    

    6 5 4 <    

    6 1 8 <    

    5 6 1 =    

    5 4 7 >    

    5 4 2 <    

    5 1 8 <    

    >>> A = np.array([[1,2,3],

    [4,5,6], [7,8,9]])>>> A  array([[1, 2, 3],

    [4, 5, 6],[7, 8, 9]])

    >>> A.Tarray([[1, 4, 7],

    [2, 5, 8],[3, 6, 9]])

    >>>

    Z a r a z m i š l j a n j e    

    U n a r e d n o m b r o j u k r e ć e m o    

    k o n k r e t n i j e d a s e b a v i m o s a m o m      

    t e m o m o v o g s e r i j a l a . N a d a m o s e d a    

    ć e t e n a s č i t a t i . D o t a d a , o s t a v l j a m o    

    v a s d a r a z m i s l i t e k a k o d a s k a l a r n i  

    p r o i z v o d d v a v e k t o r a p r e d s t a v i t e u    

    m a t r i č n o j n o t a c i j i k o r i s t e ć i p r o i z v o d    

    m a t r i c a k o j i s m o o p i s a l i , i  

    t r a n s p o n o v a n j e . H i n t : v e k t o r i s e    

    i s t o m o g u t r a n s p o n o v a t i .  

    K a k o d a . . . ?    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    31/52

    3 1  

    B r o j 4 3    

    A u t o r    : N e m a n j a N e d e l j k o v i ć    

    D o k u ( e n g .   D o k k u    ) j e e k s t r e m n o j e d n o s t a v a n а p l a t f o r m a k a o s e r v i s (  P a a S —      

     p l a t f o r m a s a s e r v i c e   ) . F i l o z o f i j a k o j e s u s e d r ž a l i p r o g r a m e r i d o k s u r a z v i j a l i o v a j  

    s o f t v e r j e p o p r i l i č n o j a s n a . O n i s u ž e l e l i d a n a p r a v e š t o j e d n o s t a v n i j i , p o t p u n o    

    f u n k c i o n a l a n k l o n H e r o k u p l a t f o r m e . U t o m e s u i u s p e l i .  

    O n o š t o j e p r e d n o s t o v a k v o g s i s t e m a , j e s t e t o š t o v i n e m o r a t e ( a l i m o ž e t e ) d a    

    r a z m i š l j a t e o c e l o k u p n o m k o n t e j n e r u u k o j e m s e i z v r š a v a a p l i k a c i j a , v e ć s a m o o    

    a p l i k a c i j i i n j e n i m z a h t e v i m a . S v e š t o t r e b a d a u r a d i t e j e s t e d a “ p u š u j e t e ” ( e n g .  

     p u s h  ) s v o j g i t r e p o z i t o r i j u m i D o k u ć e o d n j e g a n a p r a v i t i p o t p u n o f u n k c i o n a l a n    

    d o k e r k o n t e j n e r .  

    Š t a s e d e š a v a k a d a p o š a l j e m g i t r e p o z i t o r i j u m ?    

    P r v o š t o t r e b a d a z n a t e o D o k u u , H e r o k u u i s l i č n i m r e š e n j i m a , j e s t e t o d a o n i  

    k o r i s t e s k r i p t e z a p r i p r e m u o k r u ž e n j a ( e n g .   b u i l d p a c k s    ) . O v a s k r i p t a j e u s u š t i n i  

    s k u p d o d a t n o g s o f t v e r a k o j i j e n e o p h o d a n z a k o m p a j l i r a n j e i i z v r š a v a n j e v a š e    

    a p l i k a c i j e . T a k o n p r . i m a m o s k r i p t u z a P H P ( e n g .   P H P   ) , z a P a j t o n , z a R u b i , i t d .  

    D o k u    

    S l o b o d n i p r o f e s i o n a l a c    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    32/52

    3 2  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    Š t a j e b i l d p e k i k a k o s e k o r i s t i ?    

    B i l d p e k j e s k u p i n a o d t r i b a š ( e n g .   b a s h - b o u r n e a g a i n s h e l l  ) s k r i p t e k o j e i m a j u    

     j e d n o s t a v n u u l o g u . 

    •  b i n / d e t e c t    

    - U l o g a o v e s k r i p t e j e d a u t v r d i k o r i s t i l i v a š a s k r i p t a o v a j b i l d p e k    

    ( a k o k o r i s n i k n e d e f i n i š e k o j i b i l d p e k ž e l i d a k o r i s t i , p r i i z g r a d n j i p l a t f o r m a    

    p o k r e ć e p o r e d u o v u s k r i p t u i z s v i h b i l d p e k o v a , d a b i u t v r d i l a k o j i b i l d p e k t r e b a    

    d a p r i m e n i n a o d r e đ e n u a p l i k a c i j u ) .  

    •  b i n / c o m p i l e    

    - U l o g a o v e s k r i p t e j e d a t r a n s f o r m i š e v a š u a p l i k a c i j u u „ n e š t o š t o    

    m o ž e d a s e i z v r š i ” t a k o š t o n p r . u s l u č a j u P H P - a i n s t a l i r a z a v i s n o s t i k o j e s u    

    d e f i n i s a n e u    c o m p o s e r . j s o n    

    f a j l u , k a o i v e b - s e r v e r i P H P .  

    •  b i n / r e l e a s e    

    - U l o g a o v e s k r i p t e j e d a „ k a ž e ” k o j e k o m a n d e t r e b a d a s e p o k r e n u    

    p r i p o k r e t a n j u    w o r k e r / w e b    

    p r o c e s a .  

    D a k l e , k a d a p o š a l j e t e s v o j u a p l i k a c i j u , n e o p h o d n o j e d a s e o t k r i j e k o j i j e b i l d p e k    

    p o g o d a n z a n j u .  

    P o s t o j e d v e m e t o d e : m o ž e t e s a m i p o d e s i t i k o j i s e b i l d p e k k o r i s t i , i l i d a D o k u t o    

    s a m o t k r i j e .  

    S v e o v o s e o d v i j a t a k o š t o D o k u p o k r e n e H e r o k u i š ( e n g .  H e r o k u i s h    

    - k l o n H e r o k u    

    k o n t e j n e r a z a i z g r a d n j u , k o j i j e b a z i r a n d a H e r o k u o v o m o s n o v n o m k o n t e j n e r u ) i  

    p r o s l e d i m u v a š a p o d e š a v a n j a i a p l i k a c i j u . U k o l i k o s e m e đ u t i m p o d e š a v a n j i m a    

    n a l a z i b i l d p e k , H e r o k u i š g a s k i d a i i n s t a l i r a . U s u p r o t n o m , H e r o k u i š p r o l a z i r e d o m      

    k r o z l o k a l n e b i l d p e k o v e d o k    b i n / d e t e c t    

    n e d a p o t v r d a n o d g o v o r .  

    N a k o n t o g a i z v r š a v a s e    b i n / c o m p i l e    , k o j i s k i d a n e o p h o d n e z a v i s n o s t i ; k o m p a j l i r a ,  

    u k o l i k o j e t o p o t r e b n o , i t d .  

    D a b i H e r o k u i š „ z n a o ” k a k o d a p o k r e n e v a š u a p l i k a c i j u , p o t r e b a n m u j e    P r o c f i l e    

    P r o c f i l e     j e v e o m a j e d n o s t a v a n f a j l k o j i d e f i n i š e k o m a n d u z a p o k r e t a n j e v a š e  

    a p l i k a c i j e .  

    P r i m e r :  

    web: node index.js

    A k o v a š a a p l i k a c i j a n e p o s e d u j e    P r o c f i l e    

    , o n d a s e o d    b i n / r e l e a s e    

    s k r i p t e o č e k u j e    

    S l o b o d n i p r o f e s i o n a l a c    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    33/52

    3 3  

    B r o j 4 3    

    D o k u    

    d a g a g e n e r i š e .  

    S a d a , k a d a j e v a š a a p l i k a c i j a p o t p u n o i z g r a đ e n a , p r e o s t a o j e j o š j e d a n k o r a k .  

    D o k e r ( e n g .   D o c k e r    ) , k o n t e j n e r u k o j e m s e s v e t o d e s i l o , č u v a s e k a o D o k e r s l i k a    

    k o j a s a d r ž i v a š u a p l i k a c i j u .  

    K a d a s e p o k r e n e t a j D o k e r k o n t e j n e r , p o k r e ć e s e i v a š a a p l i k a c i j a .  

    O s t a l o j e s a m o d a v a š a a p l i k a c i j a „ k o m u n i c i r a ” s a „ s p o l j a š n j i h s v e t o m ” . P r v o š t o    

     j e n e o p h o d n o d a b i s e t a k o m u n i k a c i j a o s t v a r i l a j e s t e d a v a š a a p l i k a c i j a „ s l u š a ”  

    n a o d r e đ e n o m p o r t u . D a b i s t e z n a l i k o j i j e t o p o r t , D o k u v a m p r o s l e đ u j e    P O R T      

    v a r i j a b l u u     E N V    - u . Z a t i m , k r e i r a     n g i n x . c o n f    f a j l k o j i s a d r ž i p o d e š a v a n j a d a s e    

    „ n a p r a v i ” E n d ž i n - i k s ( e n g .   N g i n X      ) m r e ž n i p o s r e d n i k ( e n g .    p r o x y   ) d o v a š e    

    a p l i k a c i j e .  

    Š t a j e p r e d n o s t j e d n o g o v a k v o g s i s t e m a    

    P r e d n o s t i j e m n o g o . N a b r o j a ć e m o s a m o n e k e o d n j i h i o b j a s n i ć e m o i h n a š t o    

     j e d n o s t a v n i j i n a č i n . 

    1 . k o i n z i s t e n t n o o k r u ž e n j e - s i g u r n i s t e d a ć e s e j e d a n k o n t e j n e r p o t p u n o i s t o    

    p o n a š a t i n a r a z l i č i t i m s e r v e r i m a k a o i d a s u k o n t e j n e r i i s t i z a t o š t o s e k o r i s t i  

    H e r o k u o v s t a n d a r d k o j i d e f i n i š e š t a s v a k i k o n t e j n e r m o r a d a p o s e d u j e o d    

    a p l i k a c i j a ;  

    2 . b r z a i s p o r u k a k r a j n j e a p l i k a c i j e i , z b o g t o g a š t o j e o k r u ž e n j e r e l a t i v n o l a g a n o ,  

    m o ž e t e d a i m a t e i l o k a l n i D o k u ;  

    3 . k o d j e j e d n o s t a v a n , č i t l j i v i v r l o j e j e d n o s t a v n o p i s a t i d o d a t k e z a o v a j s i s t e m ;  

    4 . v e ć p o s t o j i z a j e d n i c a l j u d i k o j i k o r i s t e D o k u p a j e s a m i m t i m i p r o v e r e n i i m a    

    m n o g o b r o j n e d o d a t k e k o j i v a m m o g u b i t i o d p o m o ć i .  

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    34/52

    3 4  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    A u t o r    : D e j a n M a g l o v    

    D u g o j e a u t o r o v o g t e k s t a r a z m i š l j a o d a l i j e u o p š t e p a m e t n o p i s a t i o o v o m      

    d o k u m e n t a r c u u j e d n o m č a s o p i s u k a k a v j e L i B R E ! T e m a d o k u m e n t a r c a j e , b l a g o    

    r e č e n o , k o n t r o v e r z n a .  

    U p r a v o o v a k o n t r o v e r z a p o d s t i č e g l e d a o c a d a r a z m i š l j a o o n o m š t o j e u o v o m      

    d o k u m e n t a r c u v i d e o , š t o p r e d s t a v l j a p r v i r a z l o g z a š t o g a t r e b a p o g l e d a t i . D r u g i  

    z n a č a j a n r a z l o g j e š t o l e p o o b j a š n j a v a š t a j e t o s r f e j s v e b , d i p v e b i d a r k n e t .  

     T a k o đ e , d o k u m e n t a r a c u s k l a d n u c e l i n u o b j e d i n j u j e t e h n o l o g i j e o k o j i m a i n a š  

    č a s o p i s s t a l n o p r i č a , a t o s u : T o r , B i t k o i n i k r i p t o g r a f i j a . T r e ć i r a z l o g j e š t o b a r e m      

    d e l i m i č n o o b j a š n j a v a v a ž n o s t z a š t i t e p r i v a t n o s t i n a v e b u .  

    D i p v e b    

    D o k u m e n t a r a c i m a v i š e g l a v n i h j u n a k a . N a s l o v n a p r i č a j e o d i p v e b u . Z a    

    n e u p u ć e n e , i n t e r n e t k o j i m i p o z n a j e m o j e s r f e j s v e b ( e n g .   s u r f a c e w e b     –  

    p o v r š i n s k i v e b ) . T o j e i n d e k s i r a n i i k o n t r o l i s a n i d e o i n t e r n e t a . M n o g o v e ć i d e o    

    i n t e r n e t a ( m o ž d a i h i l j a d u p u t a v e ć i ) j e s k r i v e n i s p o d o v o g p o v r š i n s k o g s l o j a i n i j e    

    (  D e e p w e b    ) — 2 0 1 5 .  

    I n t e r n e t , m r e ž e i k o m u n i k a c i j e    

    http://www.imdb.com/title/tt3312868/

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    35/52

    3 5  

    B r o j 4 3    

    i n d e k s i r a n . C e l o k u p n i o n l a j n s a d r ž a j k o j i n i j e i n d e k s i r a n i n i j e d a t z a j a v n o    

    p r i k a z i v a n j e p r e d s t a v l j a d i p v e b ( e n g .   d e e p w e b    - d u b o k i v e b ) . S a d r ž i b a n k a r s k e    

    p o d a t k e , p o d a t k e v l a d i n i h a g e n c i j a , k o r p o r a c i j a , u n i v e r z i t e t a i n a u č n i h i n s t i t u t a ,  

    i t d . O v i s a d r ž a j i s u s k r i v e n i o d j a v n o s t i i d o s t u p n i s a m o o d r e đ e n i m o v l a š ć e n i m      

    g r u p a m a l j u d i .  

    O v a j d e o i n t e r n e t a v r e m e n o m s u p o č e l i d a k o r i s t e l j u d i k o j i s u i m a l i ž e l j u i l i  

    p o t r e b u d a š t i t e s v o j u p r i v a    -  

    t n o s t n a v e b u . N o v i n a r i ,  

    u z b u n j i v a č i , a d v o k a t i , d i s i d e    -  

    n t i s u i m a l i p o t r e b u d a o b j a v e    

     j a v n o s t i s v o j a s a z n a n j a a d a  

    p r i t o m n e b u d e o t k r i v e n    

    n j i h o v s t v a r n i i d e n t i t e t i t a k o    

    b u d e u g r o ž e n a n j i h o v a    

    p r i v a t n o s t , i l i č a k i ž i v o t .  

    O v a j s k r i v e n i d e o d u b o k o g    

    v e b a n a z i v a s e i „ D a r k n e t ” ( t a m n i n e t ) .  

    D a r k n e t    

     T a m n o m n e t u s e m o ž e p r i s t u p i t i , i z m e đ u o s t a l i h , i s o f t v e r s k i m s e r v i s o m T o r . T o r  

     j e r a z v i l a a m e r i č k a v o j s k a , a l i s a d a j e s o f t v e r o t v o r e n o g k o d a i j a v n o j e  

    f i n a n s i r a n .  

     T a m n i n e t , o s i m m o g u ć n o s t i d a s t v o r i s i g u r n u z o n u z a u z b u n j i v a č e , m o ž e i d a s e  

    z l o u p o t r e b i . T a m n i n e t p o s t a j e s i g u r n a z o n a i z a k r i m i n a l c e . S a m a č i n j e n i c a d a    

    p o s t o j i z l o u p o t r e b a t a m n o g n e t a s t v a r a s l i k u u j a v n o s t i i m e d i j i m a d a s u t a m n i  

    n e t i T o r z l i a l a t i z a k r i m i n a l n e a k t i v n o s t i .  

    D u b o k i v e b    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    36/52

    3 6  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    O t a k v o j z l o u p o t r e b i i n t e r n e t a g o v o r i i o v a j d o k u m e n t a r a c .  

    S i l k r o u d    

     T a m n i n e t i t e h n o l o g i j e k a o š t o s u T o r , B i t k o i n i k r i p t o g r a f i j a o t v a r a j u m o g u ć n o s t 

    p o t p u n o s l o b o d n e t r g o v i n e n a i n t e r n e t u . Z a s v e d r ž a v e i n j i h o v e v l a d e p o t p u n o    

    s l o b o d n a t r g o v i n a j e i l e g a l n a    

    a k t i v n o s t . Č a k i k a d a j e r o b a    

    k o j o m s e t r g u j e p o t p u n o    

    l e g a l n a , o v a t r g o v i n a j e u    

    s i v o j z o n i j e r d r ž a v e n e m o g u    

    d a u b e r u p o r e z n a p r o m e t i  

    t i m e j e p o s r e d n o u g r o ž e n    

    m a l i g r a đ a n i n k o m e s e p o v r e đ u j e p r a v o n a s i g u r n o s t ( o d p o r e z a s e f i n a s i r a    

    v o j s k a , p o l i c i j a i s u d s t v o ) , u g r o ž a v a s e p r a v o n a z d r a v s t v e n u z a š t i t u i  

    o b r a z o v a n j e ( u g r o ž e n e s u p l a t e l e k a r a , u č i t e l j a i p r o f e s o r a ) . U s l u č a j u S i l k r o u d a    

    ( e n g .   S i l k r o a d    - „ P u t s v i l e ” ) , k o m e r c i j a l n o g p o r t a l a n a T a m n o m n e t u , s l o b o d n a    

    t r g o v i n a n a r k o t i c i m a j e b i l a u p o t p u n o c r n o j z o n i .  

    I n t e r n e t , m r e ž e i k o m u n i k a c i j e    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    37/52

    3 7  

    B r o j 4 3    

    O n o š t o n a j v i š e s m e t a a u t o r u o v o g t e k s t a j e t o n d o k u m e n t a r c a k o j i k r o z č i t a v u    

    r a d n j u s u v i š e r o m a n t i č n o p r i k a z u j e t r g o v i n u n a r k o t i c i m a . A u t o r d o k u m e n t a r c a    

    č a k s u g e r i š e d a b i o v a t r g o v i n a t r e b a l o d a b u d e l e g a l i z o v a n a i , č a k , s v r e m e n a    

    n a v r e m e , p o j a v l j u j e s e s u g e s t i j a d a s u t r g o v c i i z a v i s n i c i n a r k o t i k a i z l o ž e n i  

    u p o t r e b i p r e t e r a n e s i l e o d s t r a n e v l a s t i ( d r ž a v n i h o r g a n a r e d a ) . P o s r e d n o s e    

    n a g o v e š t a v a d a b i l i b e r a l i z a c i j a o v e t r g o v i n e s m a n j i l a n a s i l j e , a a k t e r e o v e    

    t r g o v i n e n a T a m n o m n e t u p r e t v a r a u n o v e Z o r o e i l i R o b i n e H u d o v e .  

    I s t i n a j e d a b i p r e m e š t a n j e t e ž i š t a t r g o v i n e n a r k o t i c i m a s a u l i c e n a i n t e r n e t  

    s m a n j i l o n a s i l j e n a u l i c i . N e b i b i l o r a t o v a b a n d i z a t e r i t o r i j u , i z n e n a d n i h r a c i j a u    

    k o j i m a g i n u i n e d u ž n i . B i o b i p o d i g n u t i k v a l i t e t r o b e j e r b e z t e r i t o r i j a l n i h    

    r a z g r a n i č e n j a t r g o v c i m a b i j e d i n o k v a l i t e t r o b e i c e n a d o n e l i p r e d n o s t n a t r ž i š t u .  

     T o s u p r e d n o s t i , a m a n a j e v e ć a d o s t u p n o s t n a r k o t i k a š i r o j p o p u l a c i j i . Z a v i s n i c i m a  

    t e ž a d o s t u p n o s n o s t n i j e n i k a d p r e d s t a v l j a l a p r o b l e m , a l i o n i m a k o j i b i s a m o d a    

    e k s p e r i m e n t i š u j e t e ž a d o s t u p n o s t b i l a p r o b l e m i m o ž d a j e d i n i r a z l o g z a š t o    

    n i k a d a n i s u p r o b a l i n a r k o t i k e .  

    A u t o r i d o k u m e n t a r c a z a b o r a v l j a j u i l i n a m e r n o p r e ć u t k u j u č i n j e n i c u d a n a r k o t i c i  

    u n i š t a v a j u ž i v o t s v o j i m k o r i s n i c i m a , n j i h o v i m p o r o d i c a m a , p r i j a t e l j i m a ,  

    p o z n a n i c i m a i d a j e j e d n a o d n a j v e ć i h p o š a s t i s a v r e m e n o g d r u š t v a .  

    D u b o k i v e b    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    38/52

    3 8  

    LLi i B B R R E E ! !  Č A S O P I S O S L O B O D N O M S O F T V E R U       F e b r u a r 2 0 1 6 .  

    D r e d P a j r e t R o b e r t s ( D P R )  

    D u g i n a j v a ž n i j i l i k o k o k o g a s e v r t i r a d n j a d o k u m e n t a r c a j e D r e d P a j r e t R o b e r t s    

    ( e n g .   D r e a d P i r a t e R o b e r t s     – a l i j a s D P R ) . D P R j e p s e u d o n i m g l a v n o g    

    a d m i n i s t r a t o r a S i l k r o u d a .  

    Z a h v a l j u j u ć i T o r u i  

    k r i p t o g r a f i j i n e m o g u ć e j e u    

    p o t p u n o s t i i d e n t i f i k o v a t i k o    

     j e z a p r a v o D P R . Z a t i m n i j e  

    m o g u ć e s a s i g u r n o š ć u    

    u t v r d i t i d a l i j e D P R k r e a t o r i  

    v l a s n i k p o r t a l a S i l k r o u d .  

     T a k o đ e n i j e m o g u ć e s a s i g u r n o š ć u u t v r d i t i k o l i k i j e u t i c a j i o d g o v o r n o s t u s a m o j 

    t r g o v i n i n a p o r t a l u . N i j e č a k m o g u ć e u t v r d i t i d a l i j e t o j e d n a l i č n o s t i l i v i š e n j i h    

    k o j i k o r i s t e i s t i p s e u d o n i m .  

    D P R j e n o s i l a c r o m a n t i č n o g d e l a o v o g d o k u m e n t a r c a . S a m p s e u d o n i m j e p r e u z e t  

    o d b a j k o v i t o g l i k a , b o r c a z a p r a v d u k o j i g a n o s i n a s l e d n o , a l i n e p o r o d b i n s k o j  

    l i n i j i , n e g o p o z a s l u g a m a k o j e j e s t e k a o s v o j o m h r a b r o š ć u i m o r a l n i m p r i n c i p i m a .  

    D P R , a d m i n i s t r a t o r S i l k r o u d a , p r v e n s t v e n o j e b i z n i s m e n k o j i o v o r a d i n e s a m o    

    z b o g n o v c a , n e g o i d a p r e n e s e p o l i t i č k e i d e j e s l o b o d n e z a j e d n i c e i s l o b o d n o g    

    t r ž i š t a b e z r e g u l a t i v e v l a s t i . A d m i n i s t r a t o r D P R n e p r i z n a j e d a j e i d e j n i t v o r a c i  

    v l a s n i k S i l k r o u d a , v e ć d a j e    

    o n s a m o o n a j k o j i k o n t r o l i š e    

    t r g o v i n u i n e d o z v o l j a v a    

    t r g o v i n u r o b o m k o j a d i r e k t n o    

    u g r o ž a v a ž i v o t e p o p u t  

    t r g o v i n e o r u ž j e m , u g o v a r a n j a    

    p l a ć e n i h u b i s t a v a i s l i č n o .  

    Z a b o r a v l j a d a i n a r k o t i c i  

    u g r o ž a v a j u ž i v o t .  

    I n t e r n e t , m r e ž e i k o m u n i k a c i j e    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    39/52

    3 9  

    B r o j 4 3    

    Z a s l u g a D P R - a j e s t v a r a n j e k o m p a k t n e z a j e d n i c e o k o S i l k r o u d a p o t p u n o    

    d r u g a č i j e u o d n o s u n a , p r i m e r i c e , I b e j ( e n g .   e B a y    ) z a j e d n i c u . S i l k r o u d z a j e d n i c a    

    d e l i f i l o z o f i j u i a k t i v n o u č e s t v u j e u r a z v o j u .  

    R o s O l b r i k t    

    Z a d o b a r d o k u m e n t a r a c p o t r e b a n j e i t r a g i č n i l i k . U o v o m d o k u m e n t a r c u j e t o R o s    

    O l b r i k t ( e n g .   R o s s U l b r i c h t    ) . U z s a r a d n j u s v i h p o l i c i j s k i h a g e n c i j a S A D - a , R o s a j e    

    u s p e o d a u h v a t i F B I n a d e l u d o k j e i m a o r u k e n a t a s t a t u r i u l o g o v a n k a o D r e d    

    P a j r e t R o b e r t s , a d m i n i s t r a t o r s k i d e o S i l k r o u d a . O v i m j e n j e g o v a s u d b i n a b i l a    

    z a p e č a ć e n a .  

    O v o m a k c i j o m F B I - a n a n e s e n j e u d a r a c S i l k r o u d z a j e d n i c i . U h a p š e n j e j e d a n o d    

    n j i h o v i h i s t a k n u t i h č l a n o v a , u s k o r o j e p r o n a đ e n g l a v n i s e r v e r i t i m e j e u g a š e n    

    p o r t a l S i l k r o u d . S a m o m R o s u s u u o p t u ž n i c i p r i k a č e n i s v i g r e s i k o m p l e t n e    

    z a j e d n i c e p l u s n a r u č e n a u b i s t v a z a k o j a s e n i n e z n a d a l i s u b i l a i z v r š e n a . D a b i  

    s u d s k i p r o c e s u s p e o , R o s u s u s u d i j e m o r a l e d a z a n e m a r e u s t a v n o p r a v o n a    

    n j e g o v u p r i v a t n o s t j e r v e ć i n a p r i k u p l j e n i h d o k a z a p r o t i v n j e g a j e p r i k u p l j e n a n a    

    n a č i n k o j i p o v r e đ u j u p r a v o o z a š t i t i p r i v a t n o s t i l i č n o s t i i m o r a l i b i b i t i o d b a č e n i .  

    R o s j e d r a k o n s k i k a ž n j e n . O s u đ e n j e n a d o ž i v o t n u r o b i j u b e z p r a v a n a    

    p o m i l o v a n j e . O v i m p r a v n i s i s t e m A m e r i k e p r a v i p r i m e r o d R o s a i d a j e n a z n a n j e    

    d a s u o v a k v e r a d n j e n e d o p u s t i v e i d a ć e s v a k o k o b u d e u h v a ć e n u s l i č n i m      

    r a d n j a m a b i t i n a j s t r o ž i j e k a ž n j e n .  

    D u b o k i v e b    

  • 8/20/2019 LiBRE 43 Lat

    40/52

    4 0