29
Rabaan ta kokirir Association pour la Promotion de la Langue Dangaleat (APLD)

Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Rabaan ta kokirir

Association pour la Promotion de la Langue Dangaleat (APLD)

Page 2: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,
Page 3: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Rabaan ta kokirir

Association pour la Promotion de la Langue Dangaleat (APLD)

2012

Page 4: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Titre en français : Culture maraîchère et élevage (Livre pour l’alphabétisation fonctionnelle)

En langue : Dangaléat

Parlée dans la sous-préfecture de Bang-Bang, département d’Abtouyour au Tchad

Réalisé par l’Association pour la Promotion de la Langue Dangaleat (APLD)

Illustrations : The Art of Reading, © SIL, 2000

Premiére édition : avril 2012 en 100 exemplaires.

© 2012, Association pour la Promotion de la Langue Dangaleat (APLD)

Page 5: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Teese ka kaaworRabaan ta kokirir taar samaan ɗo geemir. Kumco, diisco bera gudurre ɗo zii ka gemor ho ŋa goyiy cewey. Giday ta kokirir iŋ diisco iya gurus. Dooyco gay samaan ɗo jineendi. Bii ka mo werin daarinn rabaan ta kokirir iygiyɗo paydine? Ta iygiyɗo paydine-ek asaan :

• Gem ka gana kokar bergico ɗo tee ka-kalak;• ŋa soygig ɗo werco ka ŋu waliyo;• ŋa laggico ɗo amay ka- kalak.

3

Page 6: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Siye ka kotpor ta kokirirYa samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna, wal gamin ku peyyo wal geeŋ kat kokinaagu.Raɗuwnay obaagu dakina. Gee sokɗo dooyco ka yaa lee ɗo jineendi. Kotup ta kokirir raka hawgiye samaane ho gin wer ka ŋu cokiyo, wer ka teennco, wer ka amiyco, wer ka lee ɗiisco iŋ wer ka roŋco. Ki siyin kotup ɗo wer ka samaane.Wer ka siye kotporKotup taar raka siye ɗo wer ka moota iŋ zuga. Paak kii taliig kokar-ak ka-kalak

• ɗo wer ka jaɗaŋ obɗo amay• wer ka kotpor-ak yaa gine samaane werco

ka hawgiye-ek yaa ginen ɗak berel• ya samaan-ak ki ɗeeɗinn werin seera.

Paak kokar samiy iŋ saminco min sarsirsar.

4

Page 7: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Hawgiye ka werco Hawgiye-ek bolukuwiy yaa nece ɗo goronn iŋ kelel(jaaɓa) wal iŋ turaki.Apaatin ta kokirir Samaan-ak atay sa goye ɗo wer aka paa pato. Wer-ak ya ginno atay gey kuuco siye tarma.wer ka hawgiye-ek ya goye cawar ho min ar gay ki gawninn gann-ak paa aalin yaa cigile. Kotup ta ar zugaZug ka kokirir ŋaar samaan ya ŋu dakina. Ya samaan-ak kuuji gine jolin seera: rakki yarko, rak gay kapak di ansii ko zug yaa goye waraŋ ho us yaaji gaɗe salalala.Samaan-ak kii dee zugin seer wal subba ampaak raɗuwnay sa obaag ɗo okinnco. Kiico siye wer atta ka cokindi, ka teendi iŋ ka seendi wer ka kokar ya coke-ek kii ecire gur seer kar kiico kakile atay (maadiro) et ka kokar yaa cokguwe.

5

Page 8: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Wer ka kokar tiyyo (teeyo)Wer ka teenco yaa gine berel paa kat ŋuu saame iŋ saawinco.Tee ka kokirirNapaar ta tenndi.Ya kokar maaniico di bariya teenco-ok ŋaar necgigɗo. Ya ki raka kokirinn yaa wadire (dakina ) ŋaar-ak ki welkinn teenco. Teenco yaa gine dakina kun kawta. Kar kiico bere maa teendira?Berco ko, kinti (cinti), burga, walla kii tiise kaasi, kockal ku ɗiisco... kiico berguwe mosoon ta pere ho eege walla orƴe nn̰aaɗa. Risin ta kokirirKii soyguwinn werco ka-kalak, ŋaa goye cawar.Siyiig werco berel paa kat raɗuwnay sa obaagɗo ho ŋu taasinnaaɗo. Dak gidiyenno kokar badam paa ki iye ku gin am marrar kar yaaco ɗake ɗo eennco ku cewey.

6

Page 9: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Roose ka kokirirKii roose iŋ ripirre wal gay kii leenn dawin-ak ɗo batka ta amiydi. Kii inde daptor ka mallel yaann gaare wittin ta roose kokirir.Maman kuruw obiigɗo kokar ? Kuruw taar goy ɗo ziŋkico ku kokirir. Ta susumaag ziŋkico ho ta rokaagu (rakiyiigu). Ampaak ku pompiyinnco kokar ho iŋkotupinco. Kokar ŋuur gin raɗuwnay ar kunn: am marrara iŋ gur ku adir.Ya am marrar obiig kokar gay oboŋ daaŋgu ho ociyoŋgu raɗann. Ansii-k eennco ku ɗak sa obiiɗo pey am marrara.Ya ku rakaaɗo kokirko yaa siibiye maala-ak gay kuu ɓaawe wer ka daptor ka mallel yaako bere dawine ka yaaco derkiye min ɗo raɗuwniidi.Goy gamin ku naksiyaag kokar

• taasinnka ta ɗo beenanniico• daarinn siyaag diisco• werin daarinn gaayam iŋ sarsirsar obaagu.

7

Page 10: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Biy ka moo gee (liyy amay )azgiyiy tapar?

8

Page 11: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

A. Tapar bera tee ka galaTapar iŋ roŋco ŋuur tee ka samaane ɗo aapiy ta gemor. Iŋ ŋuur ko gee gasiy garmin ta teendi. Kar ya ki tiya gala-ak riyonn sa ki ginaat samaane.B. Tapar iya gurusKay jineener ya obit riyoy samaan-ak nec ŋaa gase (gile) maan ka geenji yaa tee ho ŋaa

cakumin ku ɗake nam ŋa gase gurus min kuwa. Gee daarinn ica wer berel ŋu gasiy tapar iŋ roŋco dakina ŋu cakumiig ɗo geeger wer ka gee ku dakin rakaw.C. Jineene raka riy ta taɓRiy ta jineendi taar raɗa kar gay ta raka kiiti tale kaati doo. Ay tapar gin werco. Jineene yaa goye cawarr. Ampaak jineene taar gaaya gee sinnjiy iŋ unda.

9

Page 12: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Gamin ku riy ta jineendi. Ya ki raka riy ta jineendi yaa ɓaawe samaan-ak kii bariye gamin ku riyor ara kunn:

• digga• tabaasa• peel• et ka taatindi• so wala jardal• duɓ ta azgiyindi• burwet

10

Page 13: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Luwe iŋ taateDoɓe ka busumdiKay jineene yaa dob busam walla roŋ ku samaane, asaan goy busam kuuk samaanno, ku ɗime, walla taaye. Goy ku gur unnjico ŋu teegu. Busam ŋuur-aŋ amallo. Kar ya ŋu amil gay ŋu maaɗo. Taɓ-ak ku doɓe busam ku aginda ho ku aawa ooma. Iŋ pise ŋaar-ak gay koɗok. Iŋ ƴiile, busam ku ceway us ɗeetiy iŋ ŋuura.Ɗo amiydi ŋaar-ak roŋku uca kuwa oroŋgu.Baatiŋkaw ta bungirSamaan-ak gem yaa ibine baatiŋkaw ta bungir. Baatiŋkaw ta bungir taar samaane ɗo busam ku gee luwiyo paa kat ŋu maaɗiyo. Ya ŋu baata aale busam ucɗo ŋu zooɗaw. Beeŋ ya tersuwel gay busam aaƴaw walla ɗiiɗi wal kumnay tiyaagu.

11

Page 14: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Tamaatum

Raayin ta gawne tamaatumTamaatum ŋaar wiya dakin ribba iŋ ka kabuŋ. Tamaatum goy ka ŋu giniig iŋ pudiya kar ŋaar gay waɗo dakina. Tamaatum ŋaar el wer ka tamɓaal di.Naparre: Naparre ta tamaatum taar biyuwti seera:ta rakki roonna keɗer di kar ta rakki gay ŋu eciraati ja eto kar kat leeginti cokiyo kuwa.

12

Page 15: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Busam: Lee ka busumdi ka ribbar ŋaar iŋ roŋ koyer. Ka kabuŋ gay ŋaar iŋ ɗorguwa (barruwa). Ho goy kaak iŋ pudiy oki.

Buur: Kii soke busam ar nusin ta dineecdi, kii leenn ɗo porɗar ta boliikuwti nec kociŋgil bijigic iŋ nusine (6, 5) kar daatkuwti (gerimkuwti) gay yaa nece ar kociŋgil seer (2) ŋuur-aŋ ya ŋu maaɗe-ek nec gawne wer ka bolok ar kociŋgil orok seer iŋ pooɗ (24) kar daatkuwiy sa ampaa. Lee ka buurir ɗo porɗar ŋaar iŋ cerna, cerna-ak ɗatikco yaa gine ar sibirre.Buur neciy ka taatind- ak ŋa gina meenaw orok seer iŋ beeƴ (25) wal orok pooɗ (40) atta.

Taate: kuu taatinn buur ak ya ŋa gin ja aginda ho ŋa darse. Tapar ku tamaatum ak nec ja beeƴ wal bijigic (5- 6).Wittin ta taatindiKa ribbar ŋaar ku taatinn ɗo koy ta burbiraŋ. Ka niya ka kabuŋ gay ŋaar ku taatinn iŋ koy ta kodbay

13

Page 16: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

giniy momtico. Kar tamaatum goy ka niya iŋ pudiya.

Ɗatkinay: Ɗo tamaatum ka taara taare, ɗatkinay ku cernar yaa gine ar kociŋgil 4. Ɗo tamaatum ka coka kuwa ka atiydi gay ku geeme kociŋgil 2 di. Ɗatkinay ku baƴ ku tamaatumdi yaa gine kociŋgilo ɗo cerer.

Baatiŋkaw: baatiŋkaw yaa ote nam ɗo tapir ka awalle.Apaatiney: Ya taɓ ak kiiji gine et ka cokindiɗo tamaatum ka coka coke ho ya samaan-ak kii gaayinn tamaatum ka taara taare iŋ eto. Gin ay atay ku bolukuwco kociŋgil pooɗ (4) iŋ sibirre yaa goye kara ɗo tamaatum ka cokaw. Werin daarinn eciroŋga moota iŋ baay ta tamaatumdi. Ɗunoŋga ho dako zeeɗinnji ɗo paa ŋaa rice ho ya ŋa gaay boliikawdi kii ɗunguwinnji.Boliykaw: Min ɗo gamin kunn: gur, pato, iŋ tee ka ɗiiɗir, ŋaar tamaatum ginaaɗo bolok aale. Ɗo

14

Page 17: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

tamaatum ka cokaw, ku okiɗinnco tapirji ku baata paa us ya borbirinnji.

Azgiye (lee ka amiydi): Ya wittin ta ŋa wiya (ku lee amay ) azgiyinnj kun kawta. Kar ya wittin ta ŋa niyaw ko gay ki warliye bal azigiye.

Ciime iŋ apaatineyDoɓe ka putiri: min ɗo meenaw ku miya iŋ orok(110) wal miya iŋ orok beeƴ (150), ŋaar-ak ceepe ka awalle. Ya gin ko meenaw orok bijiƴ wal orok porpot (60 walla 80) kar ŋa taayiy ar koye walla koyin seera. Ceepe: ya ŋa boraadi kii ceepe ka kii iye suugine ŋaar sawaɗo iŋ ka gee tiyiy hadir. Kaak dindi-ik cawar-ak ŋaar-ak ka gidiyir iŋ ka teendi, ho kaak dindik buŋ-ak gay ŋuu gininn “zii” iŋ nassaarinnca. Kii obinnj iŋ kormann malleendi ŋaa okiɗe melenn min ɗo gooney. Ku ciiminnji ho ku leenn ɗo gamin ku bombo yampa tamaatum ŋaar gedarro. Ŋa kii gase-ek ya morgonn kat serpay nec kociŋgil (6,5) ŋaar-ak

15

Page 18: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

nec gem yaa gase suwaalin porpot (8) walla orok iŋ seer (12). Apaatine: Ka nee samaan-ak kii aptiyinnj ɗo wer ka oola. Gamin ku gee giniy iŋ tamaatum. Ki aaƴinnji ɗo pati, ŋa gina “zii”, ŋu gin maan ka ŋu koliy ’’confiture ’’ iŋ nssaarinnca.

16

Page 19: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

BasalleRaayin ta gawnar: Basalle ŋaar wiya iŋ lee ka buurdi walla iŋ obe ka busumdi. Taatinnco gay ŋaar sawdi.Lee ka buurdi ŋaar min koy ta leemoŋgo ya keeŋuwa. Buur : Buur ka basalle ŋaar taaya meenaw orok pooɗ wal orok beeƴ iŋ beeƴ kar kat ki taatiiga. Ɗo taatinnji gay ŋaa gine tapar beeƴ wal bijiƴ ho bolukuwiy yaa nece ar sibirre.Obe ka busumdi: ŋaar iŋ gaase ka korriŋar ho ya barruwa. Riisine: kiiji lee amay doo. Serte: sertinnji gay ŋa ginenja meenaw orok wal orok poorpoɗ. Busam gay ku rase kaak aginda pak eennji.Dummiye : dummiyoŋga basalle wer ka us ya borbirinnji oola ka aaƴe. Taloŋga ka-kalak ho oroŋgu

17

Page 20: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

roŋji ku zooɗeƊatkiniiji: ɗo porɗar ki derɗe cerin beeƴ wal peesira, ɗatkiniiji gay yaa gine ta pak sibirre. Baatiŋkaw: dakoŋ taatinnji ɗo baata aale, tapiroy ka awalle yaa goye kuwa min ɗo kiɗar. Basalle ŋaar gin gamin kunn gur ho cerkumna kuuk nigaaga, kar pompiyoŋga iŋ pudur.

18

Page 21: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

KarooɗiRaayin ta gawnar: Karoot ŋaar raka gawin iŋ maawa. Ŋaar raka kiɗ ka ar gosiine paa kat kat ŋaa paayiy caariy. Karoot ŋaar ello wasak ta kiɗar wal ta amiydi. Ŋaar biyuwiy dakina.Luw ta karoot di: luwoy taar ribba ho iŋ maawa. Ɗatkinniiji: ɗo porɗar ta berilkuwti meeter rakki ho ki rase ɗo ɗatkiniiji yaa gine ar del ta kormor (perner). Riisine: Ɗo durcindi ku gawninnji karoot ka-kalak yampa tapirji gedarro ganno. Lee ka amiydi: kuuji lee amay ka-kalak wittin ta baay gina yaarko.Gamin ku nigaag karoot: ŋuur kunn cerkumnay, kar ŋaar ak pompiyoŋga iŋ pudur.Serte ho apaatiney: ɗo jinendi, karoot taaya koyin subba wal pooɗ. Karoot ŋaar gee sertaag iŋ tapirjidi.Apaatiney: karoot ŋaar gina meenaw dakin ɗo wer ka oola.

19

Page 22: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Gawin ta cetarGawin ta cetar taar maawa ho pudiya. Ya taɓ-ak iŋ pudiy kat kii gase cet dakina, yampa iŋ ribba-ak us oola. Ŋaar ello usu, ŋa toɗaaji maaɗe. Cet ŋaar rakaaɗo goosine.Raayiin ta gawnarBusam: wittin ta busumdi taar maawa ho pudiya. Buur: nussin ta dinecdi ta busumdi ya lee porɗa ta boluwkuwti meeter rakki nec yaa taate ɗo wer ka boluwkuwiy meeter orok ho berilkuwiy sa paa. Buur taaya ar meenaw orok beeƴ wal orok bijigiƴ. Taate: ya cet kat maaɗko ar sibirre ho ŋa gin ko tapar bijigiƴ wal poorpoɗ ku aginda-ak kii taatinnji ko. Ɗatkinnay: ŋuur sawɗo iŋ ay napar ta cetar. Taate ka ɗo cernar, ɗatkiniiji yaa gine ar sibirre seera wal paka. Ɗatkinnay ku baay ku cetar sa paadi. Baatiŋkaw: ya ki taata cet-ak tapir ka awalle yaa

20

Page 23: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

goyen ɗak kuwa min ɗo kiɗar.Riisine : Azgiye (lee ka amiydi) kun kawta, kiɗ yaa goye boose di doo! Kar amay gay ginaaɗo dakin aale ho armaaɗo yampa booyay yaa solle. Gawna: ɗo durcindi-ik kii gawninn wer-ak ka-kalak.Gamin ku nigaag cet-ak illa diway iŋ gur. Daarinn niga tapar daarinn gay niga roŋji.Apaatine : baƴ ku cetar ku mate, roŋ ku solle, kii sooyinnco ho kii erinnco.

Ceepe iŋ dummiye ka cetarTaaye ka cetar: Cet ŋaar taaya koyin bijigiƴ gaaya porpoɗ, kar koyin ku subba gaaya pooɗ-ak ŋuur ku ceepindi.Ceepe ka cetar: ceepe ka cetar ŋaar ya goon neeko mirgiti ak di kii ceepinnko. Wer ka cet wiyaw: goy ko min naparre ta cetar ho min wittin ta gawnar di. Ya kiɗ kat samaan-ak ho

21

Page 24: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

gamin bal teennji di kii gase cet dakina.Dummiye: cet ka aginda-ak dakoŋ taayinnjiɗo dakin ɗo pati. Cet ka nnaaɗa gay dernnoŋga ɗo pati nam ŋaa aaƴe kayaw-kayaw.

22

Page 25: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Leeɓine/lewneRaayin ta gawnar: leeɓin ŋaar gawnay maawa ho pudiya. Baay asa min baawo(mariye). Gawin ta leeɓiner/lewne: Nec kii gawne leeɓine iŋ pudiy okintiti kar ya ki gedarja riisine yampa gamin nigaag wal gay iŋ maawa okintiti ya ki gedar lee amay, kar ya ki gedarro lee amay gay gin iŋ pudiy di. Siye ka wer di: Siye ka morgor ŋaar awalle min pudiy yaa ase. Ɗo kiɗ kante aŋ, ɗo koy ta barruway giniy momti wal iŋ kotbiya wer-ak kii soyinnji samaane ho kii ociyinn gamin-ak raɗann, kelam sa ki rasaaɗo.Ya ki luw-ak ɗatkinnay ku patal yaa gine ar kociŋgil beeƴ ho ɗatkinnay ku baaƴi yaa gine ar kociŋgil pooɗ iŋ sibirre. Kii ecire beenay berel ho baatiŋkaw yaa nece sibirre iŋ serpe. Ɗo beenay- ak kiico lee diyarre walla doy ka kokirir kar ki amsinn iŋ kiɗ ka pondik mutut. Kiɗ

23

Page 26: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

ka ki imiltu wittin ta ki eciriy-ak ki liyaag ɗo pey atta.Luwo : Kii luwe ɗo koy ta saliiginar paa kat kii asiy ipine roŋ iŋ maawa. Ay bee kiiji lee roŋ pooɗ wal beeƴ kar ya ŋu amil gay ku seer ki rotinnco, ki ɓaay taate ɗo wer ka bal gine walla pec amile.Riisine: Riisin ta jinendi taar raka gawin taat samaane. Ya gin meenaw kii ɗeelinn pey wer-ak iŋ gawna yampa leeɓin ŋaar ello gann ka taaraw. Ya ki raka roŋ ku leeɓiner yaa gine aginda-ak os tapar gaaya pooɗ min ɗo roŋ ka wee ba aaro kar ki ŋerƴin liig-at iŋ kirlonn maalle.Apaatine : Leeɓin ŋaar gin raɗuwnay dakina. Ŋaar raka ki pompiyinnji awalle min gur bal noominnji rakki wal dees seer ɗo meenaw ku peesira.Ipine ka leeɓiner/lewne: Ya roŋji nee: gin naparre dakina ta nee ka leeɓiner. Goy ka tapirji ku ɗo gannor min balinnkaw di asiy mirgiti kar kat ŋu aaƴiyo. Ka nee ŋaar tala keeji

24

Page 27: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

min ka bal nee. Kar gay gee kokiɗaag kokiɗe kat ki ibiniyo a ŋa nee walla ŋa bal nee. Ipine ka leeɓiner ŋaar maman?Kii ipine ka-kalak asaan ŋaar ɗo meenaw ku seerdi. Kii okiɗinn ka nee aale min ɗo gooney. Leeɓin ka zooɗe-ek oroŋga ka-kalak. Dako taaye ɗo ɗo ipinindi yampa ŋaa gine amay atta.

25

Page 28: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

Obe ka busumdi.Ya ki raka obe busam-ak dob leeɓin ka nee ciwir ciwir. Rasoŋga leeɓin-ak nam ŋaa gine amay atta kar daŋga iŋ goole ho sukoŋg roŋji kuu dernninnco ɗo pati, ya ŋu aaƴe gay ginoŋco pudur ho maliyoŋgu iŋ nnaŋguuna.

26

Page 29: Rabaan ta kokirir ka kotpor ta kokirir Ya samaan-ak ki siye kotup ta kokirir yampa: ki gasaaɗo ɗiisco, kokar rawtaw, ŋu liiya badam di. Pey kumin obaagu ar kunn gaayam, acilo, aalna,

27