teatro gregoteatro gregoteatro gregoteatro gregoteatro grego1 bac1 bac1 bac1 bac1 bac

ALUMN@:ALUMN@:ALUMN@:ALUMN@:ALUMN@:

ies de melideies de melideies de melideies de melideies de melide

departamento de gregodepartamento de gregodepartamento de gregodepartamento de gregodepartamento de grego

curso 2014-15curso 2014-15curso 2014-15curso 2014-15curso 2014-15

Teatro de Dioniso, Atenas

Vista area do teatro de Epidauro

Santuario de Asclepio, en Epidauro

Capsa con volumes depapiro

Teatrogrego.Px.1

CRONOLOXA490479 a. C. Guerras Mdicas: Os gregos

vencen s persas (Batallas deMaratn, Termpilas, Salamina,Platea...)

477 Confederacin Dlica: alianza militarpara controlar o perigo persaliderada polos atenienses, con basena illa de Delos Talasocraciaateniense

462a.C.ReformasdemocrticasdePericlesy Efialtes que aumentancompetenciasdaasemblea

431404a.C.GuerradoPeloponeso:EspartaenfrntaseaAtenaspara tentarfrearasapolticaimperialista.

429PestedeAtenas:morrePericles.421PazdeNicias:tratadopor50anos.415ExpedicinaSicilia:obelicistaAlcibades

conseguepermisodaAsembleaparaaxudar a colonias atenienses. contraSiracusa. Alcibades, desterrado poracusacin de sacrilexio, abandona aexpedicin e refuxiase en Esparta.EspartaacudeenaxudadeSiracusa.Fracasaaexpedicin.

413reandaseaguerra.EspartapideaxudaaPersia e equipa a sa flota. Nabatalla de Decelia Esparta cerca aAtenasporterra.

411TriunfodaoligarquaenAtenas:Consello(boul)de400membros eAsemblea(ekklesa) de 5.000 membros.Sublevacin do exrcito eproclamacin de Alcibades comoxefesupremo.

406 Batalla das Arxinusas: anque venceAtenas,osxeneraissoncondenadospornonsocorreraosnufragos.

405 Batalla de Egosptamos: derrotadefinitivadeAtenas.

404Atenasderribaosmuroslongoseentregaa sa flota. Tirana dos Trinta:rxime de terror cun gobernooligrquicoproespartano.

403 restablecemento da democracia enAtenas.Criseseconmicasesociais.

395 a. C. Atenas alase con Tebas, Argos eCorinto, inimigas de Esparta, paraintentar acabar coa sa hexemona,pero son derrotadas por Esparta enCoronea

1.FUNCINECARACTERSTICASBSICASDOTEATROENGRECIAArepresentacinteatralunacto: Relixioso: formapartedocultoaDionisoeneltena a sa orixe. As sas festas anuais eran no mes dexaneiroasLeneas,enomesdemarzoasGrandesDionisias. Social:unespectculopopular,degocedoociodeformacolectiva.Implicaaparticipacindoespectador,a sa reflexin sobre problemas humanos e temaspolticos. A representacin teatral est organizada polaouEstadoenformadeconcurso,cunpremioparaomellorpoetatrxicoeoutroparaomellorpoetacmico. Oscidadnsricoscosteabanasrepresentacinscopago de impostos e reciban honores se a obra erapremiada.Estes patrocinadoresdenominbanse coregos.()2.AREPRESENTACINTEATRAL As representacins teatrais so podan ter lugardurante as festas relixiosas en honor a Dioniso. Nelasestablecaseunconcursoondecadaautorpresentaba trestraxedias ou tres comedias. Destas festas, a misimportante era as Grandes Dionisias, que se celebraban comezodaprimavera. 2.1Elementosescenogrficos Tdolos compoentes da obra teatral levabanmscaraedisfrace.Natraxedia:vestidurassolemneseluxosas,mscarasdeexpresin trxicaeo coturno,uncalzadodemadeiraconsola bastante grosa. Este calzado especial aumentaba aalturadosactoresconferndollesunhaelevacinmoral.Nacomedia: disfracesdeanimais,mulleresegrotescosenxeralemscarascmicas. Encadarepresentacinteatralintervian:Actores:ataunmximodetres,poloquecadaundebarepresentarvariospapeis.Osactoreseransemprehomesedesempeabanpapeis femininos cando eranecesario.svecespodan intervir nenos e personaxes mudos, que noneranactoresprofesionais.Osactoresrecitabanecantabannaescena.Ocoro:erafundamentalnatraxedia.Facaafuncindunpersonaxe mis que dialogaba cos actores sobre o queestabaacontecendo.Osseucompoentesdenominbansecoreutas;eestabandirixidospolocorifeo,quequentomaapalabracandohabaquerecitar.Ocorocantabaedanzabanaorquestra.

Teatrogrego.Px.2

Aspartesdoteatroeran:Orquestra()ondesemovaocoro.Corredores()porondesaaocoroorquestraEscena()ondeactuabanosactores.Proscenio()ondeserepresentabanasintervencinsdosdeuses,exuntocoaescenaconstituaunpanodefondo. Esta a planta do teatro de Epidauro, un dosteatrosgregosmisgrandesemellorconservados.Nassasgradashabacabidapara20.000espectadores.igual que os demais teatros, est construdo nasladeiras dun monte para aproveitalo desnivel egozadunhaesplndidaacstica. Na posta en escena utilizbase uncomplicado atrezzo: plataformas mbiles quelevaban ou sacaban obxectos da escena, grasparamovelosdeuses...2.2Estructuradapezateatral Apezateatralconstadasseguintespartes: Prlogo: ponse espectador en situacin.

Unouvariospersonaxes(quepodenser deuses) informan do que est aacontecer.

Prodos: primeira aparicin do coro naorquestra.

Episodios: son os monlogos ou dilogosentre os actores, e nelesdesenvlvese a accin. Nosepisodios prodcese oenfrontamentoouagn()entreos personaxes principais: oprotagonista (, lit.que loita de primeiro) e oantagonista(lit.queloitaencontra).

Estsimos:intervencinsdocoro,nasquesecomentabaaaccinocorridanosepisodios.As intervencinsdo coro eran partes lricas escritas en verso, s veces de difcil interpretacin. Estas partes erancantadas,podendoacompaarsetamncondanza,edividanseenestrofaseantstrofas.Osestsimosalternancosepisodiosataofinaldaobra.

xodo:ofinaldaobra,queconsistenoresumofinaldosacontecementos.Entodapezateatral,especialmentenatraxedia,soehaberunmomentodemximatensinouclmaxquesesucededunanticlmax.Noclmaxsoeproducirseamortetrxicadoprotagonistaoualgnoutropersonaxe.Arepresentacindamorteeratabnodramagrego,poloqueestemomentononpodaserpostoenescenaedebaserreferidoporoutropersonaxe,normalmenteunmensaxeiro.Undosrecursosparaaumentaratensindramticaachamadaironatrxica,utilizadaprincipalmenteporSfocles. Prodcese cando un personaxe vctima dun discurso de dobre sentido, que coecen osespectadores,peroelnon.Naspezas teatraishabaunidade espacial e temporal:aaccindesenvolvasenun escenarionico (un solugar)enunhaxornada(unsoda)

Teatrogrego.Px.3

3.OSXNEROSTEATRAIS

Na traxediagregaexprsase claramenteosentimento trxico da vida: cntrase no dolorhumano. Todo xira en torno heroe trxico. NastraxediasdeSfocles,oheroeunpersonaxeque,apesaresdesermoralmentesuperioraosdemais,non pode evitar cometer unha falta () quealtera aordemoral establecidaou aceptadapolasociedade.Odestinoou (o inevitable),que est por riba de deuses e humanos,equilibrardenovo abalanza.Oheroepasaporunhasituacindeangustiaquecompartidapolopblico, espertando nel paixn e compaixn. final oheroe acepta odestino e a xustizadivinaqueoliberandasaangustia. A funcin da traxedia era a de formar o pobo, darlle unha leccin de temperanza emoderacin. O pblico nas representacins liberaba as sas paixns, producndose nel unhaliberacinou(catarse). Acomediaperseguafinssemellantesaosdatraxedia:liberarhomedassasangustiaseopresins.O heroe cmicopormedios fantsticos consegue liberar aAtenasdos seusmales: aguerra, os malos gobernantes, as incomodidades, os malos poetas... chegando a un estado defelicidade.

Adiferenciadatraxedia,acomediamoitomisexplcita,haiunhaensinanzamisdirecta,amsanosunhasituacinmenosdistantequenatraxedia.dicir,oespectadoratpasemiscercado heroe cmico, que vive unha situacin coti, quedo heroe trxico que vive unha situacinextraordinaria.4.PRINCIPAISAUTORESTEATRAISGREGOSTrxicos: Esquilo(525428a.C.)doqueseconservan7traxedias. Sfocles(496406a.C.)7traxedias Eurpides(480406a.C.)18traxediasCmicos: Aristfanes(445385a.C.)11comedias Menandro(342294a.C.)1comediaefragmentos.

Traxedia ComediaTemas heroicosoulendarios(mitolxicos) ficcin

Tratamento solemnidadeemaxestosidade desenfadadoPersonaxes heroesouheronas personaxespopulares,animais,deusesou

heroesridiculizados...

Teatrogrego.Px.4

5.SFOCLESrepresentantedapocadePericles.Defamilianobre,desempeou

importantescargospblicosemilitares,sndollealgnsconcedidospoloseuprestixio. Gozaba dunha grande popularidade e admiracin do poboateniense. O seu interese en asuntos polticos reflctese nas sas traxedias:Antgona e Edipo Rei. Colaborou coa poltica democrtica de Pericles, quebuscaba:Favorecerasclasespopulares,peromanteraconcordiacoasclasesaltas.Compatibilizararacionalidadecoatradicinrelixiosa.Compatibilizaraliberdadecorespectolei. Erademcrataconservador, temaaexpansindopoderdoEstadoataconvertersenuntirano.Parael,antesqueasleisdoEstadoestabanasleisnonescritasounaturais,quesonasdefendidaspolosdeuses.Obras:Antgona,Aiax,EdipoRei,Traquinias,Electra,FilocteteseEdipoenColono. Otemacentraldassasobrassonossufrimentos,miseriasegrandezasdoheroe. OheroetrxicodeSfoclesunsersuperior,dotadodevirtudeou.Arrscaseatodo,tenunexcesodeconfianzaensimesmoecaenasapropiaarrogancia,cometendoasunhafaltaoucontraosdeusesporcrersecasecomoeleseporistocastigado. A vontade divina debe ser respectada sempre, pero s veces obedecela non libra home dedesgracias. Ex: Antgona castigada por obedecer s leis divinas antes que as humanas: desafa sautoridadesda polis e enterra cadverdo seu irmn, e cumpre as cos ritos relixiosos.Nisto radica aesenciada traxedia:o inevitabledosufrimentohumano,oheroenonpodeescaparsufrimentopolasacondicindehumano. Unhadas caractersticasdoestilodeSfoclesa chamada irona trxica,que consisteenqueunpersonaxevctimaconscienteouinconscientedundiscursocondobresentido.Aestedobresentidotamncontriben os xogos de palabras e ambigidade semntica e gramatical. Con isto pretende aumentar atensindoespectadorquecoeceporanticipadounsresultadosqueignoraopropiopersonaxe.EdipoRei AaccincomezapresentndonosacidadedeTebasasoladaporunhapesteque,segundooorculodeDelfos,sdesaparecercando se atope e sexa expulsado da cidade o asasino de Laio,anterior reida cidade.Edipo,actual rei,que conseguiuo tronocomo premio por descifrar o enigma da esfinxe e casou conIocasta, viva de Laio, pon todo o seu empeo en buscar culpable. longo da traxedia Edipo vai descubrindo que el culpableeque,sensabelo,matouseupai,Laio,ecasoucoasanai,Iocasta. Edipo, un dos mis grandes heroes da traxedia grega,aparececomaunpersonaxenobreebo,queporamorcidadefaitodooposibleporliberaladapesteepurificalaexpulsandoasasino;Apesaresdisto,Edipo culpable e convrtese na sapropia vctima.Anque tea erros edefectos,oheroesofreuncastigodesmesurado,porqueoscrimesdosqueselleacusaforoncometidossenintencionalidadeeistoeximaodaresponsabilidadelegal.

Overdadeiroconflitoradicanaloitadesigualecondenadaaofracasoqueoheroeemprendecontraoseudestino.SenpedirlloningunEdipoautocastgaseprovocandoasacegueiraparaexpiarocrime.Soas,medianteosufrimentoedoloroheroedescobreomisntimodesimesmo,sendooEdipocegodofinaloquedeverdadeve.

Teatrogrego.Px.5

6.CUESTIONARIOSOBREEDIPOREI

(Cuestinsposiblesparadesenvolvernocomentariodetexto)

1.FaiuncadroxenealxicodafamiliadeEdipo2.Funcindoprlogo.Indicacalasituacindacidadede

Tebas.3.QueimaxeteendeEdipoosseusconcidadns?4.CalaactitudedeEdipoanteosproblemasdacidade?

Quemedidasadoptaparasalvala?5.QuerespostatraeCreontedoorculo?6.CalaproclamadeEdipo?.Sinalaunexemplodeirona

trxica.8.AgnEdipoTiresias:comentaaactitudedeEdipo.9.ArgumentosqueusaCreontecontraasacusacinsquelle

faiEdipo.10.correctaaactitudedeEdipoconCreonte?11.ExplicaaetimoloxadonomedeEdipo,buscandonun

dicionarioe,.12.Calaopinindocorosobreodestinoeasoberbia?13. Que noticias trae o mensaxeiro e que dobre efecto

producennorei?14.Porque Iocasta lle impideaEdipocontinuarcoassas

indagacins?15. Que datos aporta o servo pastor para a resolucin

definitivadoconflicto?16.Comentaaopinindocorosobreafelicidadehumana.17.Quefuncindorelatodosegundomensaxeiro?18.Acegueiraun leitmotivoumotivoconstantenaobra.Recollea lomenosdascitasdo textoquese

refiranaela.Quesimbolizaavisineacegueiranaobra?19.Resumeoargumentodaobraenpoucaslias.20.InvestigacalfoiasortedosfillosdeEdipo.21.QuesignificaocomplexodeEdipo?.ParcecheapropiadaestaexpresindeFreud?22.Queimportanciateenosorculoseodestinonestedrama?Pdeseevitaratraxedia?23.SinalanunmapadeGreciaascidadesdeCorinto,Tebas,DelfoseOlimpia,omonteCiternearexinda

Fcide24.Lecturavoluntaria:ScrateselsemiperroIII.EdipoenCorinto,versinencmicdeJ.SfareCh.Blain(na

bibliotecaBIBLIOGRAFAhttp://aspasiamelide.blogspot.com(entrarenheroes:Edipo)http://es.wikipedia.org/wiki/Edipo_reyDiccionariodemitologagriegayromana.P.Grimal.Ed.PaidsDiccionariosdemitoloxa(signatura292nabiblioteca)DiccionariodelaLiteraturaClsica.Hotwatson,AlianzaEditorial.(EnDiccionarios03,nabiblioteca)Diccionariogriegoespaol.J.M.Pabn,Vox.(EnDiccionarios03,nabiblioteca)

Teatrogrego.Px.6

7.ARISTFANES Ateniense e posiblemente procedente dunha familia de autores cmicos,Aristfanes vive un dos acontecementos de maior importancia e repercusin nahistoriadeGrecia:aGuerradoPeloponeso. Nasaobraestarsemprepresenteasituacinpolticadomomento:nons a presin externa que exercen os espartanos sobre Atenas, senn tamn astensinsinternasqueprovocanaguerraenAtenasequedesembocannosintentosantidemocrticosparaimpoergobernosoligrquicoseproespartanos.Portratarosproblemasdaestacomediadenomnasecomediapoltica.Obras: Acarnienses, Cabaleiros, Nubes, Avespas e Paz (1 etapa: a busca da paz.Comediasautenticamentepolticas).Aves,Lisstrata,Tesmoforias,Ras,AAsembleadeMulleresePluto.(2etapa:buscaaevasinepropnsituacinsesolucinsutpicas)Lisstrata Lisstrata foi estreada,nasLeneasdo411a.C,enplenaguerradoPeloponeso(vercadrocronolox.) Nesta comediacuestinasedenovoapazcomoobxectivoprimordialeparaeloAristfanesbuscaunhasituacinutpica: xa que os homes nonchegan a ningunha solucinsatisfactoria, unha muller,Lisstrata, idea un plan parasalvar a toda Grecia. Aestratexia das mulleres consisteen das accins: tomar aAcrpoleeapoderarsedo tesourodacidade,epoerse en folgacosmaridos,negndosea terningunharelacincarnalconeles.Oplancomezaadarresultadocandooshomesdeambosbandos,nonsoportarasituacin,accedenafaceraspaces.AspodemosentenderonomedeLisstrata

Teatrogrego.Px.7

8.CUESTIONARIOSOBRELISSTRATADEARISTFANES(Cuestinsposiblesadesenvolvernocomentariodetexto)

1.UsodautopaparafacercrticasocialenLisstrata.Dadaasituacin

damullerenAtenas,resultabainconcibibleunplandesalvacinnacional ideado pormulleres, como a toma daAcrpole polasmisvellasouafolgaquefanasnovascosmaridos.Aheronacmica consegue liberar a cidadedos seusmalespormedios esituacins irreais.Omundo realaparece,entn,distorsionadoedesfavorable.

2. Busca na obra alusins s diferentes formas de vida en Esparta eAtenas:aeducacindasmulleres,aorganizacinpoltica...

3.EraAristfanesdefensordamullerounon?.Nacomediaarremetecotra os inimigos da condicin feminina, como Eurpides, eparodia clebres frase machistas. Algns monlogos, parecenapoloxas do sexo feminino Pero compre non esquecer queAristfanesnonfaimisqueamosarnosunmundorevs,paraungregodos.Va.C.unhamullersalvadoradopaseraocolmodoridculo.

4.BuscarexemplosdacrticapolticaenAristfanes.Atacaasituacinpolticadomomentoarremetendocontra todo, principalmente contra as novas correntes intelectuais e polticas.Critica o belicismoateniense,acorrupcinealgunhasdasreformasfeitaspolosdemcratasPericleseEfialtes.

5.Buscarexemplosdalinguaxevivadopobo:xogosdepalabrasedobressentidos(casesempreenclaveertica),metforasforadecontexto(Ex:adocampobenabonadoetraballadoesementado,aarmadesenfundada...)

6.Buscarexemplosdehumorsutilehumormisfcil:humordetortasebastonadas,humorescatolxico.7.Comentarautilizacindatcnicadasorpresa:frecuentementeacabaparlamentoseescenasconfrasesou

actitudesnonesperadas.Tamnnosprlogosprocuraintroduciraaccindeformamisteriosaparacausarexpectacinnopblico.

8.Enquelugaresdequecidadesedesenvolveaaccin?QuesefacanaAcrpole?Porqueimportanteparaasmullerestomala?Mencinaseotesourodedeusa.Ondeestaba?deondeprovia?quelleproporcionouaAtenas?.Consultaesteartigositesdbidas:

http://es.wikipedia.org/wiki/Confederaci%C3%B3n_de_Delos9.CalasituacindeAtenas,dendeopuntodevistahistrico?Poderasexplicarapartirdeaquporque

asmulleresdecidenactuar?10.ExplicaaetimoloxadeLisstrata(

Teatrogrego.Px.8

MAPADAGRECIACLSICA

MAPABANDOSBELIXERANTESNAGUERRADOPELOPONESO

APUNTAMENTOS

1. FUNCIN E CARACTERSTICAS DO TEATRO

2. A REPRESENTACIN TEATRAL

2.1. Elementos escenogrficos

2.2. Estructura da peza teatral

3. OS XNEROS TEATRAIS

4. PRINCIPAIS AUTORES TEATRAIS GREGOS

5. SFOCLES. EDIPO REI

6. CUESTINS SOBRE EDIPO REI

7. ARISTFANES. LISSTRATA

8. CUESTINS SOBRE LISSTRATA

Teatro de Epidauro (Arglide, Grecia)