20
nl fr Vocatio 17 1 Burkina Faso : la «génération de la révolution» Caroline Dossogne h 2003 antropologie anthropologie Le travail de l’anthropologue se base avant tout sur le terrain, où s’opère la collecte du matériau ethnographique. J’ai passé dix-huit mois dans une ville à 45 kilomètres au nord-est de Ouagadougou, la capitale du Burkina Faso. Grâce à une partie de la bourse de la Fondation Belge de la Vocation, j’ai pu repartir au Burkina et accomplir les travaux d’enquête nécessaires à la rédaction de ma thèse, une étape cruciale dans la carrière d’une jeune anthropologue africaniste. Durant ces trente dernières années, la vie politique du Burkina Faso a connu de nombreux tournants historiques : le pou- voir incontesté des chefferies locales, la révolution sankariste, l’instauration du processus démocratique sont autant de situations politiques radicalement dif- férentes. Les jeunes Burkinabé nés entre 1972 et 1977 sont les témoins privilégiés des changements sociaux qui se sont pro- duits durant ces périodes : ils sont non seulement spectateurs des différents sys- tèmes politiques et de leurs contradic- tions, mais aussi acteurs de l’instaura- tion du processus démocratique. De «generatie van de revolutie» Antropologie bedrijf je in de eerste plaats op het terrein. Het is de plaats bij uitstek om etnografisch materiaal te verzamelen. Gedurende achttien maanden verbleef ik in Burkina Faso, in een stad op 45 km ten noordoosten van de hoofdstad Ouagadougou. Dankzij de beurs kon ik een tweede studiereis ondernemen, voornamelijk gericht op het afnemen van enquêtes nodig voor de redactie van mijn doctoraatsverhandeling. Welke politieke visie kenmerkt de Sankara-generatie? Gedurende de voorbije dertig jaar kende het poltieke leven in Burkina Faso een groot aantal omwentelingen: de ongebreidelde macht van de lokale clans, de sankaristische revolutie, de aanhef van een democratisch beleid. De jonge Burkinabezen, geboren tussen 1972 en 1977,beleefden een opeenvolging aan radicaal tegengestelde politiek situaties. Ze waren niet enkel de getuigen van verschillende politieke systemen met elk een reeks contradicties,maar werden ook actoren van het democratische proces. Op het einde van de jaren zestig stelde een aantal africanisten vragen bij de toekomst van wat ze de 'generatie van de onafhankelijkheid' noemden;mijn onderzoek richt zich op het mogelijk opkomen van een 'generatie van de revolutie'. In de genoemde poli- tieke context en in een welomschreven ruimte (een middelgrote stad) wens ik de mechanismen te onderzoeken die meespelen in de politieke en sociale integratie van die jongeren. Het komt erop neer een antwoord te geven op de volgende vragen:wat is er van de Pioniers van Thomas Sankara geworden en wat is hun visie op de politiek? Het parcours van een generatie achterhalen Mijn onderzoek bestaat erin het verhaal van een generatie te herschrijven, in twee fasen: enerzijds door hun geschiedenis te reconstrueren op basis van hun getuige- nissen, anderzijds door hun beeldvorming inzake politiek in het algemeen en het burgerschap in het bijzonder te begrijpen en bloot te leggen. Concreet focust het eerste deel van het onderzoek op de politieke mijlpalen uit het leven van deze gene- ratie. Daaruit blijkt dat de sankaristische periode diepe sporen heeft nagelaten. De schoolgaande kinderen werden bij de Pioniers ingelijfd, waar ze in de partijpolitiek Que sont devenus les Pionniers de l’époque sankariste ? Wat is er van de Pioniers van Thomas Sankara geworden?

Vocatio 17

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Vocatio 17 1 antropologie anthropologie Het parcours van een generatie achterhalen Welke politieke visie kenmerkt de Sankara-generatie? Caroline Dossogne h 2003 Que sont devenus les Pionniers de l’époque sankariste? Wat is er van de Pioniers van Thomas Sankara geworden?

Citation preview

Page 1: Vocatio 17

nl

fr

Vocatio 171

Burkina Faso :la «génération de la révolution»Caroline Dossogne h 2003

antr

opol

ogie

anth

ropo

logi

e

Le travail de l’anthropologue se baseavant tout sur le terrain, où s’opère lacollecte du matériau ethnographique.J’ai passé dix-huit mois dans une ville à45 kilomètres au nord-est deOuagadougou, la capitale du BurkinaFaso. Grâce à une partie de la boursede la Fondation Belge de la Vocation,j’ai pu repartir au Burkina et accomplirles travaux d’enquête nécessaires à larédaction de ma thèse, une étapecruciale dans la carrière d’une jeuneanthropologue africaniste.

Durant ces trente dernières années, la viepolitique du Burkina Faso a connu denombreux tournants historiques : le pou-voir incontesté des chefferies locales, larévolution sankariste, l’instauration duprocessus démocratique sont autant desituations politiques radicalement dif-férentes. Les jeunes Burkinabé nés entre1972 et 1977 sont les témoins privilégiésdes changements sociaux qui se sont pro-duits durant ces périodes : ils sont nonseulement spectateurs des différents sys-tèmes politiques et de leurs contradic-tions, mais aussi acteurs de l’instaura-tion du processus démocratique.

De «generatie van de revolutie»

Antropologie bedrijf je in de eerste plaats op het terrein. Het is de plaats bij uitstekom etnografisch materiaal te verzamelen. Gedurende achttien maanden verbleef ik inBurkina Faso, in een stad op 45 km ten noordoosten van de hoofdstad Ouagadougou.Dankzij de beurs kon ik een tweede studiereis ondernemen, voornamelijk gericht ophet afnemen van enquêtes nodig voor de redactie van mijn doctoraatsverhandeling.

Welke politieke visie kenmerkt de Sankara-generatie?

Gedurende de voorbije dertig jaar kende het poltieke leven in Burkina Faso een grootaantal omwentelingen:de ongebreidelde macht van de lokale clans,de sankaristischerevolutie, de aanhef van een democratisch beleid. De jonge Burkinabezen, geborentussen 1972 en 1977, beleefden een opeenvolging aan radicaal tegengestelde politieksituaties. Ze waren niet enkel de getuigen van verschillende politieke systemen metelk een reeks contradicties, maar werden ook actoren van het democratische proces.Op het einde van de jaren zestig stelde een aantal africanisten vragen bij de toekomstvan wat ze de 'generatie van de onafhankelijkheid' noemden;mijn onderzoek richt zichop het mogelijk opkomen van een 'generatie van de revolutie'. In de genoemde poli-tieke context en in een welomschreven ruimte (een middelgrote stad) wens ik demechanismen te onderzoeken die meespelen in de politieke en sociale integratie vandie jongeren. Het komt erop neer een antwoord te geven op de volgende vragen: watis er van de Pioniers van Thomas Sankara geworden en wat is hun visie op de politiek?

Het parcours van een generatie achterhalen

Mijn onderzoek bestaat erin het verhaal van een generatie te herschrijven, in tweefasen: enerzijds door hun geschiedenis te reconstrueren op basis van hun getuige-nissen, anderzijds door hun beeldvorming inzake politiek in het algemeen en hetburgerschap in het bijzonder te begrijpen en bloot te leggen. Concreet focust heteerste deel van het onderzoek op de politieke mijlpalen uit het leven van deze gene-ratie. Daaruit blijkt dat de sankaristische periode diepe sporen heeft nagelaten. Deschoolgaande kinderen werden bij de Pioniers ingelijfd, waar ze in de partijpolitiek

Que sont devenus les Pionniers de l’époque sankariste?Wat is er van de Pioniers van Thomas Sankara geworden?

Page 2: Vocatio 17

fr

2 Vocatio 17

antr

opol

ogie

anth

ropo

logi

e

Alors que, à la fin des années soixante,de nombreux africanistes s’interro-geaient sur le devenir de la « générationde l’indépendance », ma recherche sug-gère la plausible éclosion d’une « géné-ration de la révolution».Dans le contextehistorique particulier que je viens d’évo-quer et dans un cadre spatial circons-crit (une ville moyenne), je souhaite sai-sir les dynamiques qui président àl’insertion sociale et politique de cesjeunes. En bref, il s’agit de répondre àcette question : que sont devenus lesPionniers de Thomas Sankara et quelleest leur vision de la politique ?

L’instauration du processusdémocratique

Mon travail consiste dès lors à réécrire,en deux temps, la vie d’une génération :d’une part, en reconstituant l’histoirede ces jeunes au moyen de récits de vie ;d’autre part,en essayant de comprendreet de dégager les représentations qu’ilsont du politique en général et de lacitoyenneté en particulier.

Concrètement, la première partie de larecherche consiste à mettre en évidenceles « tournants de l’existence » politiqueque cette génération a connus. Il ressortque ces jeunes ont été profondémentmarqués par la période sankariste : lesenfants scolarisés étaient enrôlés dansle mouvement Pionnier, où ils étaientinitiés (certains diront endoctrinés) à lapolitique du parti. Amenés à exercer unrôle actif et à s’exprimer en public, ilsentraient en complète opposition avecla structure politique dans laquelleavaient vécu leurs parents, la chefferietraditionnelle.

Un autre élément marquant de leur par-cours biographique est l’instaurationdu processus démocratique : lors despremières élections démocratiques,cesjeunes avaient atteint la majorité. Ilsfurent largement mobilisés et instru-mentalisés par les politiciens afin desensibiliser les populations villageoisesau vote démocratique. Les promessesd’alors n’ont pas été respectées et ils enont nourri une profonde amertumeenvers la classe politique locale.

Le mouvement Pionnier

«Oser lutter, savoir vaincre, vivre en révolutionnaire,Mourir en révolutionnaire les armes à la main,La patrie ou la mort, nous vaincrons.»

Le Pionnier est le plus jeune militant organisé de la Révolutionsankariste. Le mouvement Pionnier fut organisé dans lesécoles de 1985 à 1987, date de la fin de la révolution. Il étaitdestiné à apporter aux enfants une formation à la foisidéologique et politique. On encourageait ces derniers às’exprimer publiquement en récitant des slogans de larévolution. Ils portaient un uniforme et scandaient deschansons à la gloire du mouvement révolutionnaire.

De Pioniersbeweging

De Pionier is de jongste georganiseerde militant van desankaristische revolutie. De Pioniersbeweging is in de scholenopgericht van 1985 tot aan het einde van de revolutie in 1987.De beweging beoogde de politieke en ideologische vorming vande kinderen. Ze werden ertoe aangezet publiekelijk op te tredenmet het reciteren van de revolutionaire slogans, ze droegen eenuniform en bezongen de glorie van de revolutionaire beweging.

La deuxième partie de mes enquêtesadopte un autre angle d’approche ens’interrogeant sur les stratégies instau-rées pour se trouver une place dans lacité. En me penchant sur les processusd’identification, j’ai pu observer que cesjeunes gens avaient tendance à seregrouper en associations et à utiliser,voire à instrumentaliser, les personnesde leur groupe d’âge pour parvenir àdes fins individuelles.Les actions de soli-darité auxquelles ils ont recours sontaussi des moyens de se reconstruire posi-tivement et de lutter contre une conjonc-ture extrêmement défavorable (chô-mage,non-reconnaissance des diplômes,conflit avec les aînés, etc.)

Au-delà du fonctionnalisme, le recoursà des groupes d’amis (les grins) est peut-être aussi un moyen d’affronterensemble le constat difficile évoqué dansnombre de mes entretiens : « Noussommes une génération perdue ». Lavision pessimiste d’une citoyenneté dontces jeunes se sentent exclus risque demodeler le paysage politique de la pro-chaine décennie.

Caroline Dossogne

Thomas Sankara

Page 3: Vocatio 17

nl

Vocatio 173

antr

opol

ogie

anth

ropo

logi

e

werden ingewijd (sommigen zullen zeggen:geïndoctrineerd). Opgeleid om actief opte treden en zich publiekelijk te uiten, kwamen ze in aanvaring met de politiekestructuur waarin hun ouders waren opgegroeid: die van de traditionele clans. Allenwaren ze meerderjarig bij de eerste democratische verkiezingen, meteen ook eentweede betekenisvolle etappe in hun levensloop. De politieke wereld gebruikte henom de rurale bevolkingsgroepen voor de democratische verkiezingen te winnen.Gemaakte beloftes werden niet nagekomen en ze hielden er een groot wantrouwenten aanzien van de lokale politieke klasse aan over.In het tweede deel van mijn interviews vertrek ik vanuit een andere invalshoek en onder-zoek ik de manier waarop de integratie in een stedelijke context gebeurt. De analysevan identificatieprocessen leerde me dat die jonge mensen de neiging vertonen zichte verenigen en hun leeftijdsgroep te gebruiken om persoonlijke doelstellingen te reali-seren. Ze hanteren die solidariteitsprocessen ook als een middel om een positief zelf-beeld te ontwikkelen en te vechten tegen een uiterst ongunstige conjunctuur (werk-loosheid, ongeldigheid van diploma's, conflicten met de ouderen enzovoort).Steunen op een groep vrienden (de grins) is misschien ook een manier om samenhet pijnlijke besef te aanvaarden, dat zo vaak in mijn interviews terugkomt: "Wij zijneen verloren generatie." De pessimistische visie op een burgerschap, waarin die jon-geren denken niet te kunnen delen, zal mogelijk het politieke landschap van dekomende decennia mee vormgeven.

Caroline Dossogne

Carte du Burkina Faso.Le siège de mes enquêtes se situe dans

la province de l’Oubritenga, située aunord-est de Ouagadougou.

Kaart van Burkina Faso.De plaats van mijn onderzoek ligt in deprovincie Oubritenga, ten noordoosten

van Ouagadougou.

Pour en savoir plus

J.A. Mbembe, Les jeunes et l'ordrepolitique en Afrique Noire, Paris,L'Harmattan, coll. Logiques Sociales,1985.

Marc Abélès et Chantal Collard, Age,pouvoir et société en Afrique noire,Paris, Karthala, 1985.

Alain Marie (éd.), L'Afrique des individus,Paris, Karthala, 1997.

Bruno Jaffré, Burkina Faso. Les annéesSankara : de la révolution à larectification, Paris, L'Harmattan,1999.

À paraître en 2005

Caroline Dossogne, Anxiété et choix.Les prémisses d'un processusidentitaire?, Cahier d'ÉtudesAfricaines, Paris.

> [email protected]

Page 4: Vocatio 17

nl

fr

4 Vocatio 17

Het klassieke kader doorbrekenEliot Lawson h 1997

viool

viol

on

Hors du circuitclassiqueEn décembre 2004, Eliot Lawson adonné une série impressionnante deconcerts. Il s’est produit à la salleElisabeth à Anvers, au Palais desBeaux-Arts de Bruxelles et aux Midis enmusique de l’Université catholique deLouvain ainsi qu’à Charleroi.

«C’est une chance de pouvoir jouer danstoutes ces salles car, après tout, je viensde terminer mes études et ne suis deretour en Belgique que depuis quelquesmois. Après avoir étudié au conserva-toire de Rotterdam auprès de I. Grubertet de J.J. Kantorov ainsi qu’à la 'Scuola dimusica di Fiesole' en Italie,dans le cours'Experimental violin training course foryoung concert performers' du profes-seur Vernikov, j’ai ressenti le besoin deme perfectionner encore. J’avais l’im-pression que, malgré un enseignementde grande qualité, mes professeursn’avaient pu me donner une base tech-nique assez solide. »

In december 2004 werkte Eliot Lawson een hele reeks concertenaf. Hij maakte zijn debuut in de Antwerpse Elisabethzaal met deFilharmonie, trad op in het Paleis voor Schone Kunsten en speeldemiddagconcerten in Antwerpen en Charleroi.

"Eigenlijk ben ik net afgestudeerd en pas sinds enkele maan-den weer in België. Na mijn opleiding aan het Rotterdams con-servatorium bij I. Grubert en J.J. Kantorow, en aan de de Scuoladi musica di Fiesole in Italië, in de cursus 'Experimental violintraining course for young concertperformers' bij prof.Vernikov,voelde ik dat ik nog veel nodig had, dat mijn leraren mij geenperfecte basis hadden kunnen geven. Vergelijk het met eenpiramide: de basis moet perfect zijn, anders is het geheelaltijd onstabiel. Met vioolspelen is het net zo. Ik trok dus naarBloomington (Indiana University,VS) om mij te vervolmaken bij Nelly Skolnikova, eenbuitengewone Russische violiste, opgeleid aan de klassieke Russische school.

Droom en werkelijkheid

De Indiana University School of Music in Bloomington is de grootste muziekschoolter wereld, een echte fabriek, iets ongelooflijks naar onze Belgische en Europese nor-men. Voor viool alleen al zijn er minstens vijfentwintig leraren en meer dan drie-honderd studenten. Er wordt heel hard gewerkt, bijna dag en nacht. Ginder is hetniet vreemd om na een avondje uit nog even op school te gaan repeteren, ook al ishet twee uur 's nachts. Als je de lokalen er op dat uur binnenloopt, ziet het er trou-wens zwart van het volk.Bij Nelly Skolnikova leerde ik enorm veel bij qua techniek. De lat lag hoog. Na tweemaanden deed ik auditie en ik werd aangenomen voor het artist diploma (uitslui-tend gericht op concerterende muzikanten); elk semester moest ik een recital gevenvoor een jury van topmuzikanten. Het was hard werken en Nelly was een strengeleerkracht,maar wat ze me heeft bijgebracht,is van onschatbare waarde.Bij haar besefteik dat ik eigenlijk gedurende twintig jaar op een tamelijk foute manier heb gespeeld.Ergens heb ik wel spijt dat ik die technieken niet eerder heb kunnen leren. Je vorderter zoveel sneller en gemakkelijker door.Ik ben naar België teruggekomen om te spelen. Een carrière uitbouwen in de VS bete-kent:hier vergeten worden,en dat wil ik niet. De Amerikaanse mentaliteit ligt me ookminder. Muzikanten zijn er heel ernstig; ze geven veel concerten, draaien volop meein de business, maar genieten eigenlijk niet van het leven. Hier kom je excentriekeremensen tegen, de sfeer is ontspannener en niet zo concurentieel...

©Pe

terD

eBr

uyne

Page 5: Vocatio 17

frnl

Vocatio 175

viool

viol

on

Une émotion forte

« Pourtant, j’ai décidé de revenir en Bel-gique,car faire carrière aux États-Unis nem’attirait pas. C’est une question dementalité, je crois. Là-bas, les musicienssont très sérieux -seul le travail compte-et ils ont des agendas très chargés. Ilsne profitent pas vraiment de la vie et nepeuvent se permettre de participer àdes projets hors du circuit classique. Encomparaison, les Européens me sem-blent plus libres, plus excentriques. »

«Pendant mon perfectionnement àBloomington,j’étais obnubilé par la tech-nique, mais, à présent, j’ai envie de plusde spontanéité et de certains risques. Jejoue avec plaisir dans des contextes inha-bituels tels que des expositions ou desperformances et j’ose espérer qu’ainsi,je touche de nouveaux publics, surtoutles jeunes.Vous savez, pour un jeune, lamusique classique, c’est comme le vin ;la première fois qu’on y goûte,on trouveça infect. Pourtant, je suis persuadé quele fait d’entendre le bon morceau au bonmoment peut stimuler l’imaginaire etprovoquer une espèce de transe parfoisbien plus intense que la house ou latechno. Un morceau classique qu’onécoute en voiture alors que le paysagedéfile et que le vent souffle au visage,c’est forcément une émotion forte. »

Eliot Lawson : «... j’étais obnubilé par la technique, mais, à présent, j’ai enviede plus de spontanéité et de certains risques.»

Eliot Lawson: «... de nadruk lag op techniek en striktheid; nu wil ik me weeropenstellen voor het risico en de spontaneïteit.»

Sterke emoties

Twee jaar lang lag de nadruk op techniek en striktheid. Nu wil ik me weer open-stellen voor het risico en de spontaneïteit; ik wil meedoen aan projecten die hetklassieke kader doorbreken door op ongewone locaties te spelen, in vernieuwendecontexten, zoals tentoonstellingen en performances, en vooral: een publiek tebereiken voor wie de stap naar de concertzaal nog te groot is. Ik probeer echt jon-geren te raken, om hen een kans te geven iets nieuws te ontdekken. Weet je, klas-sieke muziek is als wijn: de eerste keer lust je hem nooit. Het juiste stuk op het juis-te moment kan evenwel een effect teweegbrengen, dat volgens mij nog veel ster-ker is dan eender welk house- of technonummer. Je zit in de auto, het raampjestaat open, de wind waait binnen, de zon schijnt en de muziek speelt door je oren,door je hersenen... Je kunt er echt door in een trance geraken. Eigenlijk heeft klas-sieke muziek veel met pop gemeen: de goede nummers blijven gewoon goed. Hetenige verschil is dat een saai klassiek concert véél erger is dan een slecht popcon-cert... Dat kan aan vanalles liggen: niet alleen aan de muziek, maar ook aan eensolist zonder uitstraling of aan een vreselijke sfeer. Het vergt een subtiel evenwicht.Hoe je dat bereikt? Ik denk, door je lichaam en je geest perfect te leren kennen. Zesuur per dag vioolspelen, soms meer, dat doe je niet omdat het toevallig je beroepis. Het is een manier van leven, van communiceren.”

Rêve et réalité

«Mon souhait était de suivre les cours deNelli Shkolnikova à la BloomingtonSchool of Music (Indiana University,EU),un rêve qui devint réalité en 2002. Nelliest une violoniste extraordinaire, for-mée à l’école classique russe, et qui aaujourd’hui plus de septante ans. Ellefut un professeur sévère et intransigeant,mais ce qu’elle m’a appris n’a pas de prix,

pareil. A mon avis, c’est le plus grandconservatoire du monde, une véritableusine où règne presque jour et nuit uneeffervescence incroyable. On y travailledur et les sélections sont de haut niveau.Deux mois après mon arrivée, j’ai passédes auditions et j’ai été admis à l’Artistdiploma, un diplôme spécial de granderenommée réservé aux musiciens deconcerts. Pour ce cursus, j’ai donnéchaque semestre des récitals devant unjury composé de musiciens éminents.Bloomington restera pour moi une expé-rience fantastique. J’y ai appris énor-mément, je me suis fait des amis ; j’étaisun étudiant comblé. »

tant je considère son enseignementcomme essentiel à mon évolution. »

« Il fautdire également que,comme écolede musique, Bloomington n’a pas son

Page 6: Vocatio 17

nl

fr

De la fiction vers le réelTatiana de Perlinghi h 1994

6 Vocatio 17

docu

men

taire

film

film

docu

men

taire

Une trajectoire sinueuse qui épouse deplus en plus les courbes du réel…

En 1994, la bourse de la Fondationm’avait permis de réaliser mon premiercourt-métrage, une comédie burlesquemettant en scène Lio dans le rôle d’unevoyante à côté de sa boule. Après« Palmyra »,j’ai continué à écrire des scé-narios, de courts et de longs métrages,pour lesquels je n’ai malheureusementpas obtenu le financement nécessaire àla réalisation. Je ne me décourageai pascependant. De projet en projet, j’ai sentimon écriture évoluer, se doubler d’unregard plus critique sur la société,flirtantde plus en plus avec le documentaire.

Par ailleurs, je n’ai cessé de travailler surdes tournages comme assistante à laproduction ou en réalisation, affinantma connaissance du métier et mon goûtde transmettre l’idée par l’image et leson. En réaction au monde publicitaireque je côtoie, j’ai également développéun penchant pour l’économie de moyenset l’envie d’aller à l’essentiel, d’aborderdes sujets moins futiles,plus ancrés dansles réalités sociales.

Van fictie naar werkelijkheidMet de beurs die ik in 1994 van de Stichting Roeping ontving, maakte ik mijn eerstekortfilm, "Palmyra", een burleske komedie waarin Lio de rol speelt van een misluktewaarzegster. Na "Palmyra" ging ik verder met het schrijven van kort- en langspeel-filmscenario's, maar het lukte me helaas niet om voor die projecten de nodige finan-ciering te vinden. Nochtans bleef ik gemotiveerd. Langzaam maar zeker voelde ikmijn schrijfstijl evolueren, maatschappijkritischer worden en steeds meer overhel-len naar het documentaire. Bovendien bleef ik actief als productie- of regieassis-tente.Werken op tournages vergrootte mijn kennis van het filmberoep en mijn drangom ideëen door te geven door middel van woord en beeld. Ik kreeg veel te makenmet de reclamewereld en ontwikkelde uit reactie een hang naar diepgang, een wensom minder oppervlakkige en meer in de sociale realiteit verankerde onderwerpen aante pakken.

Siou-Ling fêtée à Ecaussines en 1945Siou-Ling gevierd in Ecaussines in 1945

Page 7: Vocatio 17

fr

Vocatio 177

docu

men

taire

film

film

docu

men

taire

L’histoire de ma grand-mère

Ensuite, il y a eu un déclic de circons-tances, provoqué par l’irruption dansma vie de la télévision chinoise. Celle-ci s’était emparée de l’histoire de magrand-mère pour en faire un feuilleton !En voulant la protéger et comprendrece qui lui était arrivé, j’ai été amenée àtourner un film sur la question. La pré-paration et le tournage se firent audépart grâce au bénévolat, par la suiteavec l’aide de la Communauté françaiseet de la RTBF, et dans la quasi-improvi-sation. En conséquence, le montage futlong et laborieux. Mais je suis fière durésultat !

En deux mots, voici l’intrigue : en 1929,ma grand-mère, Siou-Ling Tsien, quittela Chine pour venir étudier en Belgique,où, poussée par les circonstances, ellefinit par se fixer. Durant la secondeguerre mondiale,elle parvient,avec l’aided’un général allemand, à sauver unecentaine de Belges condamnés à mort.Cinquante-cinq ans plus tard, au coursd’une des nombreuses commémora-tions de la guerre à Ecaussines,un jour-naliste chinois découvre l’histoire deSiou-Ling Tsien.

De geschiedenis van mijn grootmoeder

Plots gaf het toeval een nieuwe draai aan mijn projecten. De Chinese televisie had hetlevensverhaal van mijn grootmoeder ontdekt en ging er een serie over draaien! Ikwilde mijn grootmoeder beschermen en trachten te begrijpen wat haar overkwam;mijn betrokkenheid mondde uit in het maken van een film over de hele kwestie.Voorbereiding en tournage berustten aanvankelijk op vrijwilligerswerk (later steundede Franse gemeenschap en de RTBF het project) en quasi-improvisatie,met als gevolgeen lange en moeizame montage, maar het resultaat mag er zijn! Dit is, kort samen-gevat,de plot: in 1929 verliet Siou-Ling Tsien,mijn Chinese grootmoeder,haar land omnaar België te komen, waar ze zich door een samenloop van omstandigheden defini-tief vestigde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kon ze met de hulp van een Duitsegeneraal een vijftigtal ter dood veroordeelde Belgen redden.Vijfenvijftig jaar later ont-dekte een Chinese journalist haar verhaal tijdens een van de vele oorlogsherden-kingen in Ecaussinnes.Zijn artikel werd een boek en haast gelijktijdig greep CCTV, deeerste Chinese televisiezender, het verhaal aan om er een serie van te maken.Vragendoken bij mij op: Waarom wilden de Chinezen van mijn oma een nationale heldinmaken? Wat zou er van haar verhaal in het televisiefeuilleton overblijven? Ik beslistehet 'echte' verhaal te vertellen, filmde de tournage van de Chinese televisie in Belgiëen vertrok vervolgens naar China om er de start van de eerste uitzendingen te volgen.Ik trachtte de serie terug te plaatsen in de Chinese context, praatte erover met mijnChinese familie...

Een persoonlijke betrokkenheid

Momenteel wordt mijn film vertoond op de RTBF en op festivals. Ondertussen werkik aan twee nieuwe documentaires. De overgang van fictie naar realiteit, ingezetmet "Ma grand-mère", wordt zo bevestigd. De ontmoeting met mijn vriend Jacquesis niet vreemd aan die artistieke ommekeer. Hij is socioloog en door zijn toedoen heb

Scène : portrait de Jin-Ling (procès du général Hoffman)Scène: portret van Jin-Ling (proces generaal Hoffman)

Tatiana sur la muraille de ChineTatiana op de Chinese muur

(vervolg p. 9)

Page 8: Vocatio 17

fr

8 Vocatio 17

docu

men

taire

film

film

docu

men

taire

Très vite, l’article inspire un roman et,tout aussi rapidement,CCTV,la premièrechaîne de télé chinoise, décide de revi-siter son histoire dans une saga télévi-sée. Je m’interroge : pourquoi les Chi-nois veulent-ils faire de ma grand-mèreune héroïne internationale ? Que res-tera-t-il de sa « vraie » histoire dans leurfeuilleton ? Alors, je la raconte, cettevraie histoire, puis je filme le travail del’équipe de télé chinoise en Belgique.Enfin, je pars en Chine, pour y suivre lelancement du feuilleton sur les écranset tenter de le comprendre dans cecontexte,de l’analyser avec mes cousinsde là-bas…

Aujourd’hui, le film passe encore sur laRTBF et voyage dans les festivals, tandisque je prépare deux nouveaux docu-mentaires,confirmant le tournant artis-tique amorcé par « ma Grand-mère »dans ma trajectoire, de la fiction vers leréel.

Une implication personnelle

La rencontre de mon compagnon,Jacques, sociologue,n’est pas étrangèreà ce tournant, car elle m’a amenée àrenouer avec ma formation initiale ensciences sociales. Notre dialogue per-manent a nourri mes réflexions etorienté mon regard au point que nousavons décidé de tourner ensemble unfilm traitant de le néo-ruralité, pourlequel nous avons obtenu l’aide de laCommunauté Française.

Par ailleurs, je prépare également unfilm de longue haleine et aux multiplesvoyages sur le procès en canonisationde ma grand-tante, une russe blancheémigrée aux USA, puis au Canada, fon-datrice d’un ordre religieux qui a essaimédans le monde. Il me permettra de m’in-terroger sur le fonctionnement actuelde l’Eglise et sur son étonnant besoin decontinuer à « produire » des Saints.

Si je devais définir une ligne dans montravail documentaire, je dirais qu’il secaractérise par une implication per-sonnelle dans le choix du sujet : inter-rogation persistante ou désir de ren-contre sont toujours à la base d’uneenvie de partager un sujet avec le spec-tateur.Quant au regard que je veux por-ter sur les choses et les gens, ce n’est nicelui d’un démiurge (l’Artiste), ni celuid’un juge ou d’un savant,mais celui d’uncurieux averti, bienveillant, qui se posi-tionne dans les films le plus naturelle-ment possible, avec le recul nécessaire,mais sans hauteur, ni froideur, n’ou-bliant jamais le sens de la rencontre.

Tatiana de Perlinghi

Les otages écaussinoisDe gegijzelden uit Ecaussines

Page 9: Vocatio 17

nl

Vocatio 179

docu

men

taire

film

film

docu

men

taire

ik opnieuw aansluiting gevonden bij mijn oorspronkelijke opleiding in de socialewetenschappen. Onze constante dialoog heeft mijn beschouwingen verrijkt en mijnmanier van kijken beïnvloed, zodanig zelfs dat we besloten hebben samen een filmte draaien over de nieuwe landelijkheid, een project waaraan de Franse gemeen-schap haar steun verleent. Op langere termijn bereid ik een film voor over het zalig-verklaringsproces van mijn groottante (een naar de VS en later Canada geëmigreerdeWit-Russische, stichtster van een religieuze orde met wereldwijde vertakkingen), alsuitgangspunt voor een bevraging van de hedendaagse werking van de Kerk en haarvreemde drang heiligen te blijven 'produceren'.Mijn documentair werk wordt gekenmerkt door een persoonlijke betrokkenheid inde keuze van het onderwerp. Ik wil iets delen met het publiek, omdat het vragenbetreft die mij bezighouden of omdat het de aanleiding is voor nieuwe ontmoetin-gen. Mijn kijk op de dingen en op de mensen is niet die van een demiurg,noch die vaneen rechter of een geleerde. Het standpunt van waaruit ik film, is noodzakelijker-wijze afstandelijk, maar nooit kil of arrogant. Ik tracht me op natuurlijke wijze tepositioneren ten opzichte van mijn onderwerp en het met een gezonde nieuwsgie-righeid te benaderen.

Tatiana de Perlinghi

Album de familleFamiliealbum

Page 10: Vocatio 17

fr

nl

La perte de l’innocenceFrance de Griessen h 2003

10 Vocatio 17

rock

thea

ter

rock

théâ

tral

Mon histoire, c’est vraiment celle d’unevocation, et c’est pour cette raison queje me suis portée candidate au Prix dela Fondation Belge de la Vocation en2003.

A l’âge de 5 ans, je suis tombée sur unlivre de photos de Nadar, qui montraitSarah Bernhardt avec les costumes detous les personnages qu’elle avait joués.Une photo m’a vraiment fascinée : elleportait une grande hache et une cape.Cette image m’a donné des frissons. J’aidit sur le champs à mes parents que jevoulais faire ça,sans savoir ce que c’était,mais à cause de toute l’émotion que çame procurait. Mes parents m’ont expli-qué que c’était du théâtre et je me suisinscrite à des cours depuis toute petite.J’ai suivi un cursus Arts du spectacle.

Concilier deux univers

Pourtant, au fur et à mesure que je pro-gressais, je me suis rendu compte que jen’arrivais pas à retrouver l’émotion quim’avait poussée à choisir cette voie,bienque je restais persuadée de suivre mavocation. J’ai donc travaillé commecomédienne « normale », à la télé, dansdes pièces. Même les pièces de théâtresm’ennuyaient. Par contre, je retrouvais

Het verlies van de onschuldTheater als rockmuziek

Op vijfjarige leeftijd ontdekte ik in een fotografieboek van Nadar beelden van deactrice Sarah Bernhardt in verschillende rollen.Het was als een openbaring:ik zou mijnleven aan het theater wijden. Na een multidisciplinaire opleiding aan de AmericanMusical and Dramatic Academy in New York en tweetalige acteerlessen bij Acting Inter-national (Parijs), aangevuld met stages met ondermeer Geneviève Page en StephanSuschke (Berliner Ensemble),werkte ik twee jaar als actrice. In maart 2000 nam ik naeen optreden van de rockgroep Hole een beslissing die mijn leven verder zou bepa-len: zelf theater maken, schrijven en regisseren, maar theater als rockmuziek: leven-dig, frontaal gespeeld, met muziek, video en super-8 erin samengesmolten. Nietalleen in theaterzalen, maar ook in concertzalen, clubs, ongewone locaties, pakhui-zen, bioscopen... Ik richtte mijn eigen gezelschap op,Teen Machine, en maakte eigenstukken en performances. Hoewel ik in Frankrijk erkenning kreeg, zowel uit artis-tieke hoek als van de media, stuitte de verdere ontwikkeling van mijn werk op finan-ciële obstakels.Dankzij de beurs van de Belgische Stichting Roeping in 2003 heb ik mijnhuidig project, "Billy", grotendeels kunnen financieren.

«Billy»

"Billy" is zowel een live show als een plaat. In twaalf liedjes evoceert hij het leven vande jonggestorven cowboyheld Billy the Kid. Een mix van stem, piano, elektrischegitaar,video, theater en choreografie vertelt het verhaal van een vrouwelijke Billy,eenfiguur tussen kind en moordenaar; zijn levensloop van onschuld naar dwaling, metals eindpunt de verlossing. Wat me aantrok in zijn geschiedenis, was niet de jon-gensachtige sfeer die het personage uitstraalt,maar wel hoe hij de idee van een zoek-tocht naar vrijheid belichaamt. Billy the Kid was voor zijn tijd een buitenbeentje. Hijleefde in een racistische maatschappij die neerkeek op de Mexicanen en Spaans-sprekenden; toch leerde hij hun taal, gewoon voor het plezier om met hen te kunnen

Teen Machine

«Je m’appelle France. Jene suis ni enfant ni adulte.Je suis une fille qui aimeêtre une fille mais je suisaussi parfois un garçon. Jesuis chanteuse,comédienne, performeuse,metteur en scène, auteuret artiste plasticienne. J’aiappelé mon groupe «TeenMachine» pour mesouvenir toujours de moncœur de teenager.» (extraitde l’interview parue suruncafe.com).

(vervolg p. 12)

Page 11: Vocatio 17

fr

Vocatio 1711

rock

thea

ter

rock

théâ

tral

cette intensité dans les concerts de lascène rock. Je ne voyais cependant pas àl’époque comme concilier ces deux uni-vers.En 2000, je suis allée à un concert dugroupe « Hole ». À la fin du spectacle,des gens sont montés sur la scène, invi-tés par Courtney Love. C’était majori-tairement des garçons et Courtney a dit« eh, mais il n’y a que des garçons, il n’ya pas de filles qui veulent venir surscène ? ». Là, je me suis dit « Si, si ! ». Etje me suis retrouvée sur scène, je ne sais

plus trop comment. À partir de là, je mesuis dit que cet univers correspondaità ce que je cherchais depuis toute petite:un univers qui fait un peu peur,imprévu,incontrôlable. J’ai donc voulu transcrirel’énergie du rock dans le théâtre, pourretrouver ces sensations, et développerun théâtre qui parle à ma générationautant que la musique.La question du comment s’est alorsposée. Je ne voulais pas jouer dans desthéâtres classiques mais vivre sur lesscènes de concert, en utilisant tous les

© Jeanne Saint-Julien et André Sanchez

Page 12: Vocatio 17

fr nl

12 Vocatio 17

rock

thea

ter

rock

théâ

tral

Une histoire symbolique

Ma première pièce a donc été « Confes-sions d’un gang de filles »,qui raconte leparcours de filles qui se rencontrent aulycée et se regroupent pour se vengerd’un prof qui harcèle l’une d’elles. Petità petit, elles sont entraînées dans unespirale,qui les poussent à l’extrême,jus-qu’au meurtre d’un homme. Sur desfondements plausibles dans le contexteactuel, cette histoire est surtout sym-bolique et parle de tout ce qui se passeavant la fin de la jeunesse. Elle retrace,à travers leurs confessions, les étapesqui les mènent à la perte de l'innocence.Cette pièce a vraiment bien marché toutde suite car elle correspondait à quelquechose de nouveau, d'accessible. J’aiensuite monté plusieurs autres spec-tacles et performances :« Little 15 »,« SadVacation », « In My Room », « BlindDate »,…Pendant mon enfance et mon adoles-cence, j’ai été très solitaire, je me suisbeaucoup échappée dans des mondesimaginaires car je me sentais différente

converseren. Hij was nogal klein, niet echt sterk of knap of dapper... Voor mij is hijiemand die gevochten heeft om zichzelf te kunnen zijn. In die zin is hij een bron vaninspiratie en is zijn verhaal een echte legende met een universele draagwijdte eneen haast magisch karakter. Ik hoop een beeld van hem te tonen dat gevoeliger enontroerender is dan dat van de moordende cowboy, de gangbare maar onjuiste visieop het historische personage.De plaat is een concept album:het verhaal van Billy fungeert als kader; alle liedjes zijnerop gebaseerd. Michaël Gadrat heeft mijn teksten op muziek gezet.

Multidisciplinair werken is een troef

Ik beoefen verschillende kunstvormen,maar denk niet dat mijn werk daardoor 'inge-wikkeld' is. Integendeel,de boodschap wordt er alleen maar toegankelijker door. Ik bereikhet publiek via tal van kanalen:muziek, toneel,schilderkunst... Multidisciplinair wer-ken beschouw ik als een troef, niet alseen handicap.Laureate worden van de Stichting Roe-ping heeft me enorm gesteund, zowelmenselijk, door de blijk van erkenning,als financieel.Zonder de beurs was "Billy"nooit tot stand gekomen.

France de Griessen / januari 2005

médias accessibles: photo, vidéo,super-8… Étant donné que nous sommes"la génération de l'image", j'avais envied'explorer ses différentes facettes etpossibilités et de lui donner un grandrôle dans la plupart de mes créations…

©St

épha

neBu

rlot

Michaël Gadrat

©Je

anne

Sain

t-Ju

lien

etAn

dré

Sanc

hez

Photos live prises le 18 octobre 2004 au Réservoir (Paris) / Foto’s van het optreden van 18 oktober 2004 in de Réservoir (Parijs)

Page 13: Vocatio 17

fr

Vocatio 1713

rock

thea

ter

rock

théâ

tral

des autres. Je n’étais pas motivée pourêtre "cool", je suppose… En grandissant,je me suis toujours dit qu’un jour,si je fai-sais ce en quoi je croyais, des gens m’ai-meraient justement pour ça, parce queje ne suis pas cool mais plutôt bizarre,hors-norme, comme on voudra.C’est ainsi que j’ai créé « Teen Machine »,mon groupe de rock théâtral. Moi, si j’aieu envie de faire du théâtre, c’est engrande partie à cause de son pouvoircathartique, c’est-à-dire sa faculté deprovoquer l’identification, et par làmême une sorte d’exorcisme.Plutôt quede causer violence, dépression, et j’enpasse, je trouve que la représentation,par quelque forme artistique que ce soit,des "sentiments noirs" permet de s’endétacher, d’exister malgré cette partied’ombre qui est en nous. Evidemment,il y a des gens qui n’aiment pas s’yconfronter,c’est un choix que je respecte,mais qui n’est pas le mien.

Un show et un disque

« Billy », mon projet actuel, que j’ai puréaliser en grande partie grâce à labourse de la Fondation Belge de la Voca-tion, est à la fois un show et un disque.Il retrace en chansons la vie du héros duFar West, Billy the Kid, mort prématuré-ment à l'âge de vingt et un ans. Voix,piano, guitare électrique, programma-tions, vidéo, théâtre et éléments choré-graphiques se mêlent pour raconter l'his-toire d'un Billy au féminin,entre enfantet tueur, de l'innocence à l'errance puisà la rédemption. C’est l’idée de la quêtede liberté d’un homme,plutôt que cellede l’"ado éternel", qui m’a séduite dansl’histoire de Billy the Kid. C’était un per-sonnage tout à fait original pour sonépoque.Dans une Amérique raciste, qui mépri-sait les Mexicains et les hispaniques, ilavait appris l’espagnol pour le plaisir deparler avec eux. Il était plutôt petit, nifort, ni particulièrement beau, ni sanspeurs, bien au contraire. Pour moi, c’estvraiment quelqu’un qui a lutté pour secréer lui-même.En ce sens,je trouve qu’ilest très inspirant et que son histoire estvraiment une légende, avec un carac-tère universel, magique. J'espère mon-

trer de lui une image plus sensible, plusémouvante que la vision manichéenneet erronée d'un simple cow-boy meur-trier. Le disque est donc un concept-album co-écrit avec le compositeur etmusicien Michaël Gadrat, qui s’articuleuniquement autour de cette histoire.J’ai conscience que mon parcours estatypique et que je devrai créer ma propreroute.Mais je ne peux m’épanouir autre-ment qu’en étant une artiste pluridis-ciplinaire.Tous les aspects de mon travailse nourrissent les uns les autres. Je necrois pas que mes diverses activités ren-dent mon message "compliqué". Aucontraire, il n’en est que plus accessible…On peut découvrir mon travail par lebiais de la musique, du théâtre, de lapeinture… Moi, je considère plutôtcomme une force le fait d’avoir diffé-rentes casquettes.Le Prix de la Vocation m’a énormémentencouragée sur le plan humain -je mesuis sentie comprise et soutenue- et auniveau financier -je n’aurais pas pu mon-ter un projet pluridisciplinaire de telleenvergure sans aide extérieure-, deuxaspects très importants de la créationartistique.

France de Griessen / janvier 2005

Prochain concert

> 11 mars 2005(avec les «Dresden Dolls»)Espace Michel BergerRue Georges Pompidou 2, 95110 SannoisTél. réservations: 00 (33) 1 39 80 01 39

InfoLes concerts sont régulièrementannoncés dans les «news» du site.> http://teenmachine.free.fr> [email protected]

Page 14: Vocatio 17

fr

ArpeggioneNicolas Deletaille h 2002

14 Vocatio 17

cello

violo

ncel

le

Projets à New York

Quand j'ai déposé ma candidature pourla bourse de la Fondation Belge de laVocation en 2001, je terminais monséjour à la Chapelle Musicale ReineElisabeth. Les deux années suivantes,au sein de la Juilliard Shool de New York,j'ai développé les projets pour lesquelsla Fondation m'avait fait confiance.J'y aiainsi présenté la sonate de Schubertpour arpeggione et piano-forte et ce,avec les instruments auxquels le com-positeur avait pensé.

Mon arpeggione a également inspiréles compositeurs que j'ai croisés sur maroute. Alors que la sonate de Schubertétait la seule œuvre connue pour cetinstrument avant mon départ à NewYork, il existe maintenant environ deuxheures de répertoire créées par une

dizaine de compositeurs ! La bourse dela Fondation m'a aussi permis de meprocurer un violoncelle piccolo et dejouer la sixième suite de Bach en concertsur cet instrument.

Les routes de la Soie

Le voyage que j'ai entrepris ensuite surles routes de la Soie a été lourd de consé-quences pour ma carrière. J'y ai perdunon seulement tous mes bagages maisaussi certaines illusions.J'en ai par contrerapporté des richesses que je ne peuxplus perdre.

Mon amie et moi avons été victimes dutremblement de terre de Bam. À monretour en Belgique en janvier 2004, j'aiimmédiatement organisé, accepté etpréparé beaucoup de concerts (47 exac-tement depuis Bam), car j'avais besoin

d'argent. J'ai aussi repris le développe-ment de mes projets ; l'arpeggione areçu de nouvelles œuvres et un projetdiscographique pour Schubert est engestation. Le violoncelle piccolo va éga-lement faire l’objet de tous mes soinset je prévois d'enregistrer les six suitesde Bach d'ici l'été 2005.Cette année 2004a donc été très chargée et on pourraitcroire que rien d'autre n'y a trouvéplace… Erreur ! Florestan Deletaille,monfils, est né en novembre 2004 !

Sensibilisation culturelle

Quels projets pour l’avenir ? Parallèle-ment à mes projets musicaux et suiteà la douloureuse constatation,sur le ter-rain,du total désintérêt de la multitudepour la culture en général et pour lamusique en particulier – au profit de latélévision,du luxe et de la dépression –,

La renaissance d’un instrument

Nicolas Deletaille évoque les temps forts qui ont ponctué son parcours depuisl’obtention de sa bourse en mai 2002.

Détail de l'arpeggione créépar le luthier La Brigue(2001) dans un style inspirépar Klimt : tête doréeconstituée d'un écusson.

Detail van de arpeggionegebouwd door devioolbouwer La Brigue(2001) in een door Klimtgeïnspireerde stijl: verguldekop met schildje.

©Ni

cola

sDe

leta

ille

(suite p. 16)

Page 15: Vocatio 17

nl

Vocatio 1715

cello

violo

ncel

le

2001-2003: New York, ontwikkeling van mijn beursprojecten

Toen ik in 2001 mijn kandidatuur indiende bij de Belgische Stichting Roeping, liep mijnopleiding aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth ten einde. De twee volgende jarenkon ik aan de Juilliard School in New York de projecten ontwikkelen waarvoor deStichting mij had willen steunen. Ik stelde er de sonate van Schubert voor arpeg-gione en pianoforte voor, met de oorspronkelijke bezetting. Mijn arpeggione wistook menig componist te inspireren. Voor mijn vertrek naar New York was de Schu-bertsonate het enige voor dat instrument gekende stuk, terwijl nu een tiental com-ponisten ongeveer twee uur repertoire bij mekaar hebben geschreven.Dankzij de beursschafte ik me ook een piccolo cello aan, waarop ik de zesde suite van Bach speelde.

Langs de zijderoutes

Vervolgens ondernam ik een wereldreis langs de oude zijderoutes,waarvan de gevol-gen nu nog steeds op mijn carrière doorwegen. Ik verloor niet alleen al mijn bagage,maar ook een groot deel van mijn illusies. Niettemin draag ik voor de rest van mijnleven de rijkdom van die ervaring mee; die kan niemand me nog afnemen. Mijnvriendin en ik werden na de aardbeving in Bam in januari 2004 gerepatrieerd. Gedre-ven door geldnood begon ik onmiddellijk na mijn terugkeer aan de organisatie vaneen reeks concerten (sinds Bam tot nu toe 47 concerten).Tevens bouwde ik mijn pro-jecten verder uit: nieuwe stukken zijn voor het arpeggione geschreven en ik voorzie

De heropleving van een instrument

Nicolas Deletaille beschrijft kort de ontwikkelingen in zijn carrière,sinds hij de beurs in mei 2002 behaalde.

Œuvres écrites au XXIe sièclepour ou avec l’arpeggione

25/03/05 > 20.30

Concert exceptionnel de pièces créées auxEtats-Unis ou en Belgique, mais aussi decinq créations mondiales de compositeursbelges et français. Les interprètes, choisisavec soin, ont dans la plupart des cascollaboré avec les compositeurs tout aulong du processus de création. Lors de cette soirée, l'arpeggione seratraité de diverses manières : transformépar les techniques électroacoustiques(Gilles Gobert), associé à l'instrument demusique indienne bansuri (Jean-PierreDeleuze, lauréat de la Fondation en 1972)ou aux instruments classiques tels que laguitare, la flûte à bec alto et le piano.

Atelier de la Dolce VitaRue de la Charité 37a1210 Bruxelles 02 223 46 75www.atelierdolcevita.be

L'arpeggione, inventé au début dudix-neuvième siècle, est un instrumenthybride à six cordes accordées comme cellesde la guitare mais se jouant avec un archetcomme le violoncelle.

De arpeggione stamt uit het begin van de19e eeuw. Het is een instrument met zessnaren die gestemd worden zoals die van eengitaar, maar het wordt gespeeld met eenstrijkstok, zoals een cello.

Concert

Page 16: Vocatio 17

nlfr

16 Vocatio 17

je désire concilier les projets musicaux,qui m'intéressent personnellement,avecune activité sociale de sensibilisationculturelle. Je compte, par exemple, col-laborer avec le pianiste français Jean-Michel Dayez pour jouer de la "grande"musique dans des cadres inhabituels :crèches, écoles, hôpitaux, etc. Je lanced'ailleurs un appel aux lauréats qui lisentces lignes et qui pensent pouvoir d'unemanière ou d'une autre nous aider danscet objectif…

in de zomer van 2005 een opname te maken van de zes suites van Bach. 2004 was dusop professioneel vlak een heel druk jaar en ook privé gebeurde er heel wat. In novem-ber 2004 is immers mijn zoon Florestan geboren!

Culturele sensibilisatie

Het is mijn wens mijn eigen muzikale projecten te laten kaderen in een brederesociale actie, gericht op culturele sensibilisatie. Ik stel vast dat onze tijd gekenmerktwordt door een algemene desinteresse voor de cultuur in het algemeen en voor demuziek in het bijzonder. Daarom ben ik van plan de grote stukken uit het repertoiresamen met de Franse pianist Jean-Michel Dayez op te voeren op 'andere' podia:in scho-len, hospitalen, kinderdagverblijven enzovoort. Die mededeling geldt dan ook alsoproep aan alle oud-laureaten die aan het project willen meewerken.

©Ni

cola

sDe

leta

ille

On peut admirer ici la beauté du travail delutherie, avec ces motifs floraux en ébèneincrustés dans les éclisses.

©Ni

cola

sDe

leta

ille

Détail de l'arpeggione: chevalet et ouïes enforme d'hippocampe.

Detail van de arpeggione: kam en klankgatenin de vorm van een zeepaardje.

Detail van het prachtige inlegwerk : floralemotieven in ebbenhout in de zijwand.

cello

violo

ncel

le

Page 17: Vocatio 17

Vocatio 1717

News

Objets conçus par Elric Petit / Ontwerpen van Elric Petit

Elric Petit, designer et lauréat de lapromotion 2004, expose dans le hall«Salone Satellite» à la Foire dumobilier de Milan les 17 et 18 avril2005. Ce lieu d'exposition est réservéaux démarches prospectives dansl'univers du design et du mobilier.

Elric Petit, ontwerper en laureaatvan de promotie 2004, exposeert in de"Salone Satellite"-hal van demeubelbeurs van Milaan, op 17 en18 april 2005. Dezetentoonstellingsruimte biedt jongeontwerpers de kans hun prototypes tepresenteren.

> www.cosmit.it

Eliane Reyes, pianiste et lauréate de lapromotion 2003, sera accompagnatriceofficielle du concours Reine Elisabethsession violon en mai 2005.

Eliane Reyes, pianiste en laureate van depromotie 2003, is een van de officiëlebegeleiders van de Koningin Elisabeth-wedstrijd 2005 voor viool.

> http://www.eliane-reyes.be.tf/

©El

ricPe

tit

Alexandre Debrus> www.alexandredebrus.com

Anouk de Clercq > www.portapak.be

http://www.

Page 18: Vocatio 17

News

18 Vocatio 17

MONGOLIAFotoboek Jan Locus

De erfenis van de twintigste eeuw bestaat voor Mongolië uit een verloren ideolo-gie en herwonnen vrijheden. De symbolen van de revolutie zijn daarbijgrotendeels blijven staan, maar dat lijkt alleen de buitenwereld op te vallen. Hetland zelf hecht maar weinig waarde en betekenis aan de revolutionaire iconen-wereld van weleer, en van een afrekening of beeldenstorm is al helemaal geensprake. Nieuw Mongolië toont in eerste plaats een land dat op de resten vanzeventig jaar socialisme een nieuw bestaan tracht op te bouwen.

Jan Locus heeft die erfenis, reconstructie en vernieuwing van stad en steppe involle vaart weten te grijpen. Zijn foto’s tonen de brokstukken van de twintigsteeeuw en de kansen die Mongolië voor zich ziet. De arbeiders en stedelingen, degevangenen en straatkinderen, maar ook de nomaden en hun winnende paardengeven betekenis aan het verleden aan de vooravond van een nieuw Mongolië.Mongolia is een tijdsdocument van een steppewereld die zich op de scheidslijnvan noodlot en kans bevindt.

Op 10 maart wordt «Mongolia» voorgesteld in het Fotomuseum ProvincieAntwerpen. Op dit moment zal tevens een begeleidende tentoonstelling wordengeopend die zal lopen van 11 maart tot 10 april. Gedurende de maanden maarten april zal er een tweede en meer uitgebreide fototentoonstelling lopen in denieuwe galerij Cypres te Leuven.

Mongolia, uitgegeven door FotomuseumProvincie Antwerpen en CypresFotografie Jan Locus, tekst TjallingHalbertsma, ISBN 9066250623

© Jan Locus

Ilona Regulski, egyptologe en laureate vande promotie 2002, wordt de komende vierjaren assistent-directeur van hetNederlands-Vlaams Instituut in Caïro. Defunctie omvat wetenschappelijk werk, deel-name aan de algemene werking van hetinstituut, opgravingen en de uitwerkingvan een programma voor studenten.De functie omvat wetenschappelijk werk,deelname aan de algemene werking vanhet instituut, opgravingen en de uitwerkingvan een programma voor studenten.

Ilona Regulski, égyptologue et lauréate dela promotion 2002, devient pour les quatreprochaines années assistante-directrice duNederlands-Vlaams Instituut au Caire. Safonction : les recherches scientifiques, laparticipation au fonctionnement de l’insti-tut, les fouilles ainsi que la réalisation d’unprogramme pour étudiants.

Page 19: Vocatio 17

Vocatio 1719

News

Dementia© Vincent Delbrouck

Portfolio Vincent Delbrouck

Le superbe magazine photo polonais Posytyw n°10 du mois d’octobre2004 a publié le travail photographique de Vincent Delbrouck sur lesfemmes démentes. Il s’agit d’un portfolio de huit pages accompagnéd’un texte de Magda Pustola.

Het oktobernummer van het Poolse fotografietijdschrift Posytywpresenteerde een portfolio van acht pagina’s van Vincent Delbrouck metals onderwerp dementie bij vrouwen.

> www. blowup-photos.org

De rubrieken Agenda en News worden regelmatig bijgewerkt ;ze plaatsen de actualiteit aangaande laureaten en hun activiteitenin de kijker. Die krijgen zelf de mogelijkheid om aankondigingen inde Agenda te publiceren via de button 'submit an event'.We moedigen de laureaten aan om er gebruik van te maken.Wie een eigen website heeft of interessante links kent, die onze sitezouden kunnen vervolledigen, kan daarover met ons contactopnemen.

Les rubriques Agenda et News sont régulièrement mises à jour afinde suivre au plus près l’actualité des lauréats. Ceux-ci disposentd’un lien d’accès leur permettant d’annoncer eux-mêmes unévénement dans l’Agenda. Nous encourageons vivement l’utilisationde ce lien. Si vous avez votre propre site ou si vous connaissez desliens intéressants pouvant compléter le nôtre, n’hésitez pas à nousen faire part.

www.fondationvocation.bewww.stichtingroeping.be

Page 20: Vocatio 17

Agenda

20 Vocatio 17

Concert

11/03/05 • 20.00Orchestre National de Belgique /Nationaal Orkest van BelgiëSophie KarthaüserPalais des Beaux-Arts /Paleis voor Schone KunstenRue Ravensteinstraat 231000 Bruxelles / Brussel02 507 82 00www.bozar.be

22/03/05 • 12.30 Concert de midiMarie HallynckPalais des Beaux-Arts de CharleroiPlace du Manège 16000 Charleroi071 314420www.charleroi-culture.be

22/03/04 • 13.00Midis en musique de l’UCLDenis Sung-HôUniversité catholique de LouvainAuditoire P. LacroixAvenue Mounierlaan 511200 Bruxelles / Brusselwww.ucl.ac.be

17/04/05 • 11.00

Kuntstberg op zondagDenis Sung-HôPalais des Beaux-Arts /Paleis voor Schone KunstenRue Ravensteinstraat 231000 Bruxelles / Brussel02 507 82 00www.bozar.be

Conférence

03/03/05 • 9.30Différentes perspectives des Inuits sur lestraditions oralesAnne-Pascale TargéCommunication dans le cadre du colloque«Le Canada inuit: les enjeux de la rechercheanthropologique en Amérique du Nord».Colloque organisé à l’Université libre deBruxelles (ULB) par le Groupe de recherche,construction interculturelle des mondessociaux (CIMS), le Centre d’étudescanadiennes (CEC) et la Société desaméricanistes de Belgique (SAB).

> www.ulb.ac.be/philo/cec/

Expo

29/04/05 > 30/04/05 • 14.00 > 18.0012/05/05 > 14/05/0519/05/05 > 21/05/05Vidéos de Chantal Maes et lecture performancede l’écrivain Jean-Pierre Verheggen. Cette expo-sition sera assortie d’un livre d’artiste réalisé parceux-ci aux éditions JAP. Ces éditions sont tiréesà 60 exemplaires signés et numérotés par lesartistes. Lay-out : Thorsten Baensch.La Raffinerie (3e étage)21 rue de Manchester1080 Bruxelles.Organisation : Jeunesse & Arts Plastiques02 507 82 25

23/12/04 > 31/03/05Sebastian SchutyserLemen moskeeën / Mosquées en terreVijftien grote zwart wit foto’s pronken achter deramen van het Paleis voor Schone Kunsten. Hetbetreft een selectie van 15 beelden uit 520 foto’sdie Sebastian Schutyser tussen 1998 en 2002maakte van lemen moskeeën uit de binnendeltavan de Nigerstroom in Mali.Quinze grandes photos en noir et blanc tirées des520 clichés de mosquées en terre réalisés entre1998 et 2002 par Sebastian Schutyser dans ledelta du Niger au Mali ornent les vitrines du Palaisdes Beaux-Arts.Rue Ravensteinstraat 231000 Bruxelles / Brusselwww.bozar.be

Chantal Maes. Take a look from the inside :lecture poétique / Christian d’Oultremont 2004, 4’

Lemen moskeeën / Mosquées en terre

Dimanche au Mont des Arts /

©Ch

anta

lMae

s

©Se

bast

ian

Schu

tyse

r