22
jif{ !# c+s & sf7df8f} +, z'qmaf/, c;f/ !% , @)^$ SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, June 29, 2007 k[i7 @$ d"No ?= *÷– ;fOa/ un{ ;aL s';'d dWok[i7df neu'? /]vf yfkf k[i7 !! df ljb'/ vltj8f ;x/sf ;'lsnf–d'lsnf k9]n]v]sfx¿n] clxn]sf nf]slk|o nf]sufos /fh' kl/of/nfO{ sd} lrG5g\ . pgLx¿n] pgsf uLt klg ;'g]sf 5}gg\ xf]nf, t/ pgsf uLltPNadn] g]kfndf clxn] ;a} lsl;dsf uLltPNadsf] /]s8{ tf]l8;s]sf 5g\ eGbf kTofpg klg uf¥x} x'G5 . ufp“3/ tyf df]km;nsf ;x/–ahf/lt/ pgL PSn}n] bz{s– >f]tfnfO{ 306f} + grfpg ;Sg] Ifdtf /fV5g\, Toxf“ pgsf] qm]h x]g{nfos 5 . s'g} a]nf pgL g]kfnL ;]gfdf etL{ x'g] p2]Zon] ;fyLx¿;“u} /fhwfgL cfPsf lyP . cfkm\gf] p2]Zodf c;kmn ePkl5 ndh'ªsf] ufp“;x/ uflj;sf oL o'jf /fhwfgLs} Ps bf]xf]/L /]:6'/f“df @ xhf/ % ;o ?k}of“ dfl;s kfpg] u/L uLt ufpg yfn] . ufp“ kms{g'eGbf ;kgfsf] ;x/ sf7df8f} “d} ;+3if{ ug' {nfO{ lgsf] dfGb} pgn] ot} a:g] lgwf] u/] . sd{ ub}{ hf“bf bf]xf]/L ufP/ pgL dfl;s & xhf/ ?k}of“ sdfpg yfn] eg] pgsf] klxnf] PNad g} @) xhf/ k|lt laSof] . clxn]sf ;jf{lws Jo:t tyf ;jf{lws sdfpg] nf]sufos /fh'sf] hLjgz}nL ufp“3/sf] ;fdfGo /fh'eGbf w]/} dfly pl7;s]sf] 5 . cfdg]kfnL ls;fg kl/jf/df hlGdPsf /fh'n] ;fdfGo hflu/ vfP/ hLljsf]kfh{g ug] { ;kgf dfq b]v]sf lyP . /fh'n] lj=;+= @)^@ df dfq ! xhf/ & ;o uLt /]s8{ u/fP, h'g cfkm} +df Pp6f sLlt{dfg xf] . clxn] pgL Pp6f uLt ufPsf] % xhf/b]lv !) xhf/;Dd lnG5g\ . ufPsf uLtsf] ;+Vof, Sof;]6sf] laqmL cflb cg]s b[li6af6 /fh' /]s8{wf/L ufos x'g\ eGg] s'/f ;fljt x'G5 . gf} jif{sf] pd]/b]lv g} ufogdf ;lqmotf b]vfpg yfn]sf /fh'sf] ;f+uLlts :s'n eg]s} ndh'ªsf /f]bL3/x¿ x'g\ . sf7df8f} “s} Ps /]:6'/f“sL bf]xf]/L uflosf;“u kf“r dlxgf nfdf] k|]dkl5 j}jflxs ;DaGwdf af“lwPsf /fh'sL >LdtL clxn] klg ufp“ kms] {/ >Ldfg\sf nflu ds} / kfgL vfhf k'¥ofpg v]t hfg] ;kgf b]lV5g\ . ;x/sf] Jo:t / oflGqs hLjg pgsf nflu emsf] {nfUbf] ePsf] 5– >Ldfg\sf] rdTsfl/s k|ultsf afah'b klg . >Ldfg\sf] Jo:ttf g} pgsf] 7"nf] ;d:of ePsf] 5 . >LdtL kl/of/ elG5g\– Tolt dfq xf]Og, hlt k};f sdfPsf] b]lvG5, To;cg';f/ art ePsf] 5}g . clxn] ahf/df cfPsf clwsf+z nf]s Pj+ bf]xf]/L uLtdf /fh's} :j/ x'G5, olt;Dd ls sltko nf]suLt ;+snsx¿ /fh'sf] :j/df uLt /]s8{ u/fP/ af“lr/x]sf 5g\ . /fh' cfkm}+ eG5g\– …d}n] ufPsf] uLtdf c¿n] cfkm\gf] gfd hf]8]sf] d}n] klg b]v]sf] 5' .Ú pgL cf};t b}lgs $ j6f uLt /]s8{ u/fp“5g\ . To;dfly Pp6f bf]xf]/L cfwf 306f;Ddsf] x'G5 . pgn] lbgsf] !@ j6f;Dd uLt ufPsf 5g\ . /fh'n] clxn];Dd & xhf/eGbf a9L uLt ufO;s]sf 5g\ eg] pgsf] PNad ^% xhf/ k|lt;Dd las]sf] 5, h'g g]kfndf laqmL ePsf uLltPNaddWo] ;jf{lws xf] . pgLdfly ;+uLtnfO{ xNsf ¿kdf lnPsf] cf/f]k klg nfUb} cfPsf] 5 . :jo+ /fh' klg ;w} “ ;Demgfof]Uo ;bfjxf/ / sfnhoL uLt ufpg] rfxgf /fV5g\ . lj:t[t k[i7 & df ;x/n] glrg]sf] lx/f]

;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

jif{ !# c+s & sf7df8f}+, z'qmaf/, c;f/ !% , @)^$ SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, June 29, 2007 k[i7 @$ d"No ?= *÷–

;fOa/ un{

;aLs';'ddWok[i7df

neu'?/]vf yfkf

k[i7 !! df

� ljb'/ vltj8f;x/sf ;'lsnf–d'lsnf k9]n]v]sfx¿n]

clxn]sf nf]slk|o nf]sufos /fh' kl/of/nfO{ sd}lrG5g\ . pgLx¿n] pgsf uLt klg ;'g]sf 5}gg\xf]nf, t/ pgsf uLltPNadn] g]kfndf clxn] ;a}lsl;dsf uLltPNadsf] /]s8{ tf]l8;s]sf 5g\eGbf kTofpg klg uf¥x} x'G5 . ufp“3/ tyfdf]km;nsf ;x/–ahf/lt/ pgL PSn}n] bz{s–>f]tfnfO{ 306f}+ grfpg ;Sg] Ifdtf /fV5g\, Toxf“pgsf] qm]h x]g{nfos 5 . s'g} a]nf pgL g]kfnL;]gfdf etL{ x'g] p2]Zon] ;fyLx¿;“u} /fhwfgLcfPsf lyP . cfkm\gf] p2]Zodf c;kmn ePkl5ndh'ªsf] ufp“;x/ uflj;sf oL o'jf /fhwfgLs}Ps bf]xf]/L /]:6'/f“df @ xhf/ % ;o ?k}of“dfl;s kfpg] u/L uLt ufpg yfn] . ufp“kms{g'eGbf ;kgfsf] ;x/ sf7df8f}“d} ;+3if{ ug'{nfO{lgsf] dfGb} pgn] ot} a:g] lgwf] u/] . sd{ ub}{hf“bf bf]xf]/L ufP/ pgL dfl;s & xhf/ ?k}of“sdfpg yfn] eg] pgsf] klxnf] PNad g} @)xhf/ k|lt laSof] .

clxn]sf ;jf{lws Jo:t tyf ;jf{lwssdfpg] nf]sufos /fh'sf] hLjgz}nL ufp“3/sf];fdfGo /fh'eGbf w]/} dfly pl7;s]sf] 5 .cfdg]kfnL ls;fg kl/jf/df hlGdPsf /fh'n];fdfGo hflu/ vfP/ hLljsf]kfh{g ug]{ ;kgfdfq b]v]sf lyP . /fh'n] lj=;+= @)^@ df dfq !xhf/ & ;o uLt /]s8{ u/fP, h'g cfkm}+df Pp6fsLlt{dfg xf] . clxn] pgL Pp6f uLt ufPsf] %xhf/b]lv !) xhf/;Dd lnG5g\ . ufPsf uLtsf];+Vof, Sof;]6sf] laqmL cflb cg]s b[li6af6 /fh'/]s8{wf/L ufos x'g\ eGg] s'/f ;fljt x'G5 .

gf} jif{sf] pd]/b]lv g} ufogdf ;lqmotfb]vfpg yfn]sf /fh'sf] ;f+uLlts :s'n eg]s}ndh'ªsf /f]bL3/x¿ x'g\ . sf7df8f}“s} Ps /]:6'/f“sLbf]xf]/L uflosf;“u kf“r dlxgf nfdf] k|]dkl5j}jflxs ;DaGwdf af“lwPsf /fh'sL >LdtL clxn]klg ufp“ kms]{/ >Ldfg\sf nflu ds} / kfgL vfhfk'¥ofpg v]t hfg] ;kgf b]lV5g\ . ;x/sf] Jo:t /

oflGqs hLjg pgsf nfluemsf]{nfUbf] ePsf] 5– >Ldfg\sf]rdTsfl/s k|ultsf afah'bklg . >Ldfg\sf] Jo:ttf g}pgsf] 7"nf] ;d:of ePsf] 5 .>LdtL kl/of/ elG5g\– Tolt dfqxf]Og, hlt k};f sdfPsf]b]lvG5, To;cg';f/ artePsf] 5}g .

clxn] ahf/df cfPsfclwsf +z nf ]s Pj+ bf ]xf ]/LuLtdf /fh's} :j/ x'G5, olt;Ddls sltko nf]suLt ;+snsx¿ /fh'sf]:j/df uLt /]s8{ u/fP/ af“lr/x]sf 5g\ ./fh' cfkm}+ eG5g\– …d}n] ufPsf] uLtdfc¿n] cfkm\gf] gfd hf]8]sf] d}n] klg b]v]sf]5' .Ú pgL cf};t b}lgs $ j6f uLt /]s8{u/fp“5g\ . To;dfly Pp6f bf]xf]/L cfwf306f;Ddsf] x'G5 . pgn] lbgsf] !@ j6f;DduLt ufPsf 5g\ . /fh'n] clxn];Dd &xhf/eGbf a9L uLt ufO;s]sf 5g\ eg]pgsf] PNad ̂ % xhf/ k|lt;Dd las]sf] 5,h'g g]kfndf laqmL ePsf uLltPNaddWo];jf{lws xf] . pgLdfly ;+uLtnfO{ xNsf¿kdf lnPsf] cf/f]k klg nfUb} cfPsf] 5 .:jo+ /fh' klg ;w}“ ;Demgfof]Uo ;bfjxf/ /sfnhoL uLt ufpg] rfxgf /fV5g\ .

lj:t[t k[i7 & df

;x/n]glrg]sf] lx/f]

Page 2: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

nfOe zf]

j[if

ldy'g

ss{6

l;+x

sGof

t'nf

j[lZrs

wg'

ds/

s'De

dLg

tkfO{+sf] of] ;ftftkfO{+sf] of] ;ftfHof]= k++= cf]h/fh pkfWofo nf]xgL

d]if

Hof]= k++= cf]h/fh pkfWofo nf]xgL

of] ;ftfsf] k~rf·c;f/ !% ut] M /fli6«o wfg lbj;, !( ut] M ;xsf/L lbj;

Kn]ufoseLd;]gnfdfsf]gof“uLlt;+u|x…Kn]Ú bz{s– >f]tfdfemcfPsf] 5 . ;+u|x Kn]df ufosnfdfn] …atf;}n] p8fONofof]===ÚuLtnfO{ l/ldS; u/]sf 5g\ .l8h] ;Gtf]ifn] l/ldS; u/]sf] of]uLtdf ufos nfdf / ;'gLltsf]cfjfh ;'Gg ;lsG5 . of]uLtnfO{ klxn] s'df/ ;fg' /cfzf ef]:n]n] ufPsf lyP .l/ofh Do'lhsn] ahf/dfNofPsf] of] ;+u|xdf zAb ufosnfdf, ch'{g c;kmn, h]D;k|wfg, l8h] nS;', /d]z k|eft,wg' u'?ª, ls/0f dfOsn tyfu0f]z nfdfsf] 5 eg] ;+uLtufos nfdfsf cltl/Qm O{Zj/Lsfkm\n], h]D; k|wfg, l8h] nS;',/fdrGb| sfkm\n], nfn' u'?ªn]lbPsf 5g\ .

rogufos /fdeQm

hf]lhh"sf]gof“PsnuLlt;+u|x…rogÚbz{s–>f]tfdfemcfPsf] 5 .wf}nflul/ Sof;]6 ;]G6/n]ahf/df NofPsf] of]uLlt;+u|xdf ufos hf]hLh" /pgsL >LdtL Ot' hf]hLh'n]:j/ k|bfg u/]sf 5g\ . gf}j6fuLt ;dflji6 pQm ;+u|xsfuLtdf zAb pGglt af]xf]/f…lznfÚ, e"kfn /fO{, ldhf; t]Da],e"k]Gb| v8\sf, cfh'{ lji6, /d0fl3ld/], ;'/]Gb| v8\sf tyf k|sfz;fodLsf] 5 . To;}u/L ;+uLtzDe'lht af“:sf]6f, ;'/]zclwsf/L, ;lrg l;+x, k|jL0fa/fOnL, /fdeQm hf]lhh', /fh'l;+x, gf/fo0f cf]nL / clgnzfxLsf] 5 .

Sof;]6 /+ud~r Uofn/L

@

;ftfsf w]/} kIf /fd|f /xg]5g\ .;'?df cfn:otf Pj+ pbf;Lgtf a9]klg zlgaf/b]lv wfld{s sfo{df dghfg]5 . efUon] ;fy lbg]5 eg]dfg–;Ddfg kfOg]5 . k/fqmda9\g'sf ;fy} cw'/f sfd aGg] Pj+ gof“sfd k|fKt x'g] of]u 5 . wg cfh{gx'g]5 . 3/]n' sfo{df klg ;'wf/ cfpg]5 .;kmntfsf nflu w}o{ ug'{xf]nf .

;ftfsf] k"jf{4{ k|lts"n /x] klgpQ/f4{df ;'wf/ cfpg]5 . ;'?df z/L/c:j:y Pj+ cfn:o /xg]5 eg]sfddf cj/f]w cfpgfn] dgf]an36\g]5 . vr{ tyf ljjfb a9\g] of]ueP klg ;f]daf/b]lv wfld{s sfo{dfdg hfg]5 . To;kl5 efUon] ;fylbg], hf];–hf“u/ Pj+ k|;Ggtf a9\g]tyf sfddf ;kmntf ldNg] of]u 5 .

;ftfsf] k"jf{4{ cg's"n /x]g5 .;'?df kl/>d ug'{k/] klg sfddf;kmntf ldNg]5 . wg cfh{gx'g;S5 . cw'/f sfd aGg] Pj+ gof“sfd kfOg] of]u 5 . ;f]Rg] zlQma9\g]5 eg] ofqf klg x'g;S5 .;f]daf/ tyf d+unaf/ :jf:Yo u8a8/xg], sfddf cj/f]w cfpg] Pj+ lrGtfa9\g] b]lvG5 . zq'af6 ;hu /xg'xf]nf .

/f]u Pj+ zq' a9\g]5g\ . sfddfcj/f]w cfpgfn] dgf]an 36\g]5 .ljZjf; u/]sfx¿n] wf]sf lbg;S5g\ . ;fgfltgf ;d:ofn] klg;tfpg ;S5 . vr{ Pj+ ljjfba9\g]5 eg] ;f]daf/ tyf d+unaf/ofqf x'g] of]u 5 . dfg–;DdfgkfOg]5 . wg cfh{g ug{] cj;/h'6\g]5 . cWoogdf k|fKt x'g];kmntf sfod} /xg]5 .

cfkmGtx¿af6 plrt ;xof]uh'6\g]5 . ;f]Rg] zlQm Pj+ af]nLsf]k |efj a9 \g ]5 . gof “ ldqsf ]cfudg ;'vb /xg]5 . vr{ a9]klg /fd}| cfo x'g;S5 . zq'b]lv;hu /xg ' x f ] n f . s fddfu f ] kg Lot f ckg fpg ' kg ] { 5 .Joj;fo tyf ofqfdf ptf/–r9fj cfpg;S5 .

k/fqmd a9\g] qmd oyfjt\ /xg]5 .;fg} k|of;n] klg 7"nf] sfddf ;kmntfkfOg]5 . gof“ ldqsf] cfudgn] dgk|;Gg x'g]5 . 3/]n' sfo{df ?lr a9\nf .zq' k/flht x'g]5g\ . Joj;fodf nfeb]lvG5 . ofqf ug]{ cj;/ h'6\g]5 eg]cWoogdf ;kmntf ldNg]5 .s'/fsf6g]x¿ k|z+;f ug{ yfNg]5g\ . wgcfh{g klg x'g;S5 .

u|x uf]r/ /fd|f 5g\ . cf“6]sf]sfddf ;kmntf ldNg]5 . af]nLsf]k|efj a9\g] tyf gof“ sfd kfOg]k |jn ;Defjgf 5 . ;lhn }c¿sf] dg lhTg ;lsg]5 . 7"nfJolQmn] tkfO{ +sf] e/f];f ug] {5g\eg ] 7 "n f ] lhDd ] j f / L k | f Ktx'g]5 . kbs k|flKtsf] ;Defjgf5 . ofqf klg x'g;S5 .

c¿af6 k|z+;f kfOg]5 . ef]h–et]/df ;fd]n x'g] cj;/ h'6\g'sf;fy} af]nLsf] k|efj a9\g]5 . cw'/fsfd aGg] tyf gof“ sfd kfOg]of]u 5 . k/fqmd a9\g'sf ;fy} cfkmg\}k|of;n] wg cfh{g ug{ ;kmnx'g'xf]nf . :jf:Yo u8a8 /xg]x' “bf vfgkfgdf Wofg lbg'xf]nf .3/]n' ;d:ofn] ;tfpg ;S5 .

vr{ cln a9L g} xf]nf . lrGtfa9\g]5 eg] sfddf cj/f]w cfpg;S5 . :jf:Yo klg sdhf]/ /xnf .3/ ]n ' ;d:ofn ] ;tfpg ]5 .;kmntfsf nflu 3/aflx/} /xg'plrt x'G5 . dfg–;Ddfg Pj+ef]hg k|fKt x'g] of]u 5 . Joj;fotyf ofqfdf ;kmntf ldNg]5 eg]k/fqmd a9\g]5 .

u|x uf]r/ /fd|f 5g\ . vr{a9] klg nufgL plrt sfo{dfn f Ug ]5 . d fg–;Dd fg k lgk f Og ] 5 . c¿a f6 ;xo f ] uh'6\g]5 . cfDbfgL klg /fd|} xf]nf .ofqf x'g;S5 . s'/fsf6g]x¿ k|z+;fug{ yfNg ]5g\ eg] cWoogdf;kmntf ldNg]5 . 3/]n' sfo{dfcj/f]w cfpg] of]u 5 .

k/fqmd a9] klg zq'l;t s8fk|lt:kwf{ ug'{knf{ . dfg–;DdfgldNg]5 . af]nLsf] k|efj Pj+ ;f]Rg]zlQm a9\g]5 eg] wg cfh{g ug{]cj;/ h'6\g]5 . ofqf klg x'g;S5 .cWoogdf ;kmntf ldNg'sf ;fy}wg cfh{g ug{{] cj;/ kfOg]5 .;f]daf/ tyf d+unaf/ vr{, ljjfbPj+ lrGtf a9\g] of]u 5 .

kof{Kt dfg–;Ddfg ldNg]5 .Joj;fodf nfe x'g'sf ;fy} ofqfug]{ cj;/ h'6\g]5 . ;f]Rg] zlQmPj+ k/fqmd a9\g]5 eg] cWoogdf;kmntf kfOg]5 . cw'/f sfd k"/fx 'g ] ty f go f “ s fd k f Og ]b ] l v G5 . dfg–;Ddfg klgldNg;S5 . wg cfh{g x'g]5 . c¿af6kof{Kt ;xof]u kfOg ;S5 .

– wgu9L, gf/fo0f3f6,kf]v/f, sf7df8f}+ x'“b} ;j{gfdn]cfkm\gf] gf6s …Oltxf;sf] af“sLk[i7Ú gf6\o cleofgnfO{ w/fgsf]k|bz{gL;“u} 6'ª\UofPsf] 5 . jl/i7gf6ssf/ cz]if dNnsf] n]vgtyf lgb]{zg /x]sf] of] gf6sn]hgcfGbf]ng–@ n] ;d]6\g g;s]sf];lxbx¿sf] lrTsf/nfO{ phfuf/ug]{ k|of; u/]sf] 5 . Ps 306fnfdf] gf6s ue{jtL o'jtLsf]l;Gb"/ k'5\b} ;'? x'G5 . cfGbf]ngsf]cu|k+lQmdf /x“bf bdgsf/Lsf]uf]nLaf6 p;sf] kltsf] d[To x'G5 .dN6Lldl8ofsf] k|of]un] gf6sbz{ssf lglDt gf}nf] ag]sf] lyof] .;ljtf nfdf, cf]ddl0f zdf{,lz/f]dl0f bjf8L, nIdL gflkt, Gx'5]>]i7, cg'k v8\sf, d'/f/L nfld5fg],ljho aflgof“, clegLt dNn tyfxl/ZrGb| s];Lsf] clego hLjGtclegon] bz{ssf] jfxjfxL n'6]sf]lyof] . gf6ssf] efjnfO{ w/fgsfgf } hgf lrqsf/n] laxLaf/Sofgef;df ptf/]sf lyP .

–df]km;nsf gf6\o;d"xx¿n]srx/L -gf6s_ dfkm{t :yfgLo;dfhdf hgr]tgf km}nfO/x]sf5g\ . :yfgLo ;dfhnfO{ nlIftu/]/ tof/ ePsf] ljifodf cfwfl/tx'g] ePsfn] srx/Lsf] k|efjsfl/tfklg TolQs} x'G5 . ut ;ftfsflnsf gf6\o ;d"x slknj:t'n]…;+ljwfg;efÚ, …aflnsf lzIffÚ,ldt]/L lyP6/ g]kfnuGhn] …bfOhf]Ú/ eLdzflGt gf6\o;d"x /fhfk'/n]…sdn/LÚ zLif{sdf srx/L k|:t'tu/] . To:t} ljb]z guO{ d'n'sd}s]xL ug{ vf]Hg] o'jfnfO{ d"n kfqagfP/ srx/L gf6 \o;d "xu'nl/of alb{ofn] srx/L gf6sk|:t't u¥of] . gf6\osdL{ ;'gLnkf]v/]nsf cg';f/ cf/f]x0fgf6\o;d"xsf] ;xof]u, o'/f]lkogsld;g tyf Pl;of kmfpG8];gsf]k|fof]hgdf srx/L gf6sx¿;DkGg ePsf lyP .

–x]6f}+8fsf] t/ª\u ;f+:s[ltskl/ifb\n] d+unaf/ sf7df8f}+sf b'O{:yfgdf ;8s gf6s k|:t't u¥of] .PrcfO{eL P8\;sf] ;+qmd0flj?4hgr]tgf km}nfpg] p2]Zon] pQmgf6s k|:t't ul/Psf] lyof] .

–df6f]sf] ;xf/fdf lgld{tl;h{gfx¿sf] k|bz{gL ut ;ftf;DkGg ePsf] 5 . df6f]df ;fdfGo>d / ;Lksf] k|of]u u/]/ tof/ePsf ljleGg j:t' k|ltljlDat ug]{tL cfs[ltx¿ kf6gsf] ondfofs]Gb|df k|bz{g ePsf lyP . ;]/fldstof/ kfg]{ Psdlxg] tflnd lnPsfsnfsf/x¿sf] ;lqmotfdf pQmk|bz{gL ePsf] lyof] . ef/tLosnfsf/ ;Gtf]if s'df/ tyf g]kfnLk|lzIfs huts[i0f k|hfkltn] Tof]6f]nLnfO{ tflnd lbPsf lyP .k |bz {gLdf @@ snfsf/ Pj +k|lzIfsåosf l;h{gf /flvPsf lyP .

–g ]k fnsf jl/i7b ] lvslgi7;Ddsf (# hgf snfsf/sfsnfs [ ltx¿sf ] k |bz {gLaa/dxnl:yt g ]kfn cf6 {sfplG;ndf rln/x]sf] 5 . k|bz{gLcfufdL z'qmaf/;Dd rNg]5 . g]kfnnlntsnf d~rsf] k|yd :yfkgflbj;sf] cj;/ kf/]/ cfof]lht pQmk|bz{gLdf * j6f d"lt{snf;d]t;dfj]z 5g\ . k|bz{gLdf /x]sfsnfs[ltsf] laqmLaf6 k|fKt x'g]/sd hgcfGbf]ng efu–@ sf;lxb clgn nfdf, SofG;/ /f]un]lbjËt ePsf ;f lxTosf/hgsk|;fb x'dfufO{+sf] kl/jf/ tyflduf } {nf /f ]uL snfsf/ ;fg 'kxf8LnfO{ k|bfg ul/g]5 .

–snfsf/ ldlGb/f lu/Ln] cfdfx'“bfsf] cg'ejnfO{ ;“ufn]/ …dft[TjÚzLif{ssf] Psn lrqsnf k|bz{gLcfof ] lht ul/g \ . sf7df8f } +ljZjljBfnosL :gfts txcWoog/t ldlGb/fsf] pQm k|bz{gLlxhf] ;DkGg eof] . gS;fnl:ytafl/of] lkmo:6fdf ePsf] k|bz{gLdfdft[Tj emNsfpg] #@ j6f lrq/flvPsf lyP .

–snfsf/ ;fu/ dfgGw/sf]Psn lrqsnf k|bz{gL gS;fnafndlGb/l:yt gfkmf cf6{ Uofn/Ldfut z'qmaf/ k|f/De ePsf] 5 .ef/tLo /fhb"tfjf;sf sfplG;n/uf]kfn aufn]n] pb\3f6g u/]sf] pQmk|bz{gL cfh;Dd rNg]5 . lkmu/]l6ePS;k|];g zLif{ssf] pQm k|bz{gL>L n'gs/0fbf; u+ufb]jL rf}w/LPs]8]dL km/ cf6{ PG8 ln6/]r/n]cfof]lht u/]sf] xf] .

Page 3: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 #

x'g] g} eof] ;+ljwfg;ef <;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f}+, nfdf] 5nkmn, jx;tyf s]xL cfz+sfaLr cfufdL d+l;/^ ut] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rg ug{;/sf/n] lgjf{rg cfof]unfO{clVtof/L ;'lDkPsf] 5 . lgjf{rgsf]ldlt tf]Sg'cl3 lgjf{rg cfof]un]sDtLdf ! ;o @) lbgsf] ;do;Ldf /fVg cg'/f]w u/]sf] lyof] .ldltsf] 3f ]if0ff;“u} cfof ]un]lgjf{rg cof]unfO{ rflxg] sfg'gPj+ cfly{s ;xof]u ls6fgL ug{cg'/f]w u/]sf] 5 . lgjf{rg cfof]un]dfu u/]sf] lgjf{rg cbfnt;DaGwLP]g s]xL ;doleq} kf; x'g] tyflgjf{rg k|of]hgsf nflu @ ca{?k}o “f cfly{s ah]6df /fVg]cfZj;g kfPkl5 cfof ]un ]lgjf{rgsf] tof/L u/]sf] xf] .

;/sf/n] lgjf{rgsf] ldlt3f]if0ff u/]sf] ef]lnkN6 lgjf{rgcfof]un] u/]sf] kqsf/ ;Dd]ngdfk|d'v cfo'Qm ef]h/fh kf]v/]n s]xLpT;fxL t/ uDeL/tfsf ;fy k|:t'teP . pgn] tf]lsPsf] ldltd};+ljwfg;efsf] lgjf{rg x'g] tyfd+l;/leq} b]zel/sf] kl/0ffd k|fKte};Sg] bfaL u/] . Toltdfq xf]Og,b]ze/ Ps} lbg lgjf{rg ;DkGgx'g] bfaL klg kf]v/]nsf] lyof] .…oBlk :jR5, :jtGq Pj+ eo/lxtjftfj/0f d'Vo ;t{ xf] .Ú cfkm\gf];]tf] kfj/jfnf r:dfaf6 lnlvtjStJo k9\b } kf ]v/ ]nn] eg],…lgjf{rgsf] jftfj/0f agfpg cf7bnn] klg cfkm\gf] Wofg s]lGb|tug ' {kg ] { b ] lvG5 .Ú kf ]v/ ]nn ]s"6g}lts efiffdf s]xL bnx¿n]cem} klg ;+ljwfg;ef lgjf{rgsfnflu cg's"n jftfj/0f gagfPsf];+s]t u/] . clxn] d'n'sdf ;a}

bnsf] ;/sf/ ePsfn] dfq xf]Og,; + ljwfg;efdf tL bnx¿n]k|lta4tf JoQm u/]sfn] klg;/sf/n] tf]s]s} ldltdf lgjf{rgx'g] kf]v/]nsf] bfaL lyof] .

lgjf {rg cfof ]un ];+ljwfg;efsf] tof/L xtfl/P/ ug{yfn]sf] ;+s]t p;n] t'?Gt} u/]sf]kqsf/ ;Dd]ngaf6 klg k|:6 x'G5 .ut cfOtaf/ ;f“em dfq ;/sf/n]^ ut]sf nflu ldlt 3f]if0ff u/]sf]lyof] . …;/sf/n] u/]sf] lg0f{odfklxn] h:tf] sGkm\o'hg gxf];\ eg]/xfdLn] t'?Gt} kqsf/ ;Dd]ng ug{nfu]sf xf}+ .Ú kqsf/;Dd]ngdf;fKtflxsnfO{ lgDtf] lb+b} cfof]usfsd{rf/Ln ] eg ] , … lgjf {rgsf ]3f]if0ffkl5 ef}lts tyf k|fljlwsJoj:yfkgdf cfof]u tLj| ultdfnfUg] lgb]{zg 5 .Ú

geGb} kqsf/ ;Dd]ngdf klgk |d 'v cfo 'Qmn ] lgjf {rg; “u;DalGwt lgod, lgb ] { lzsf ,cfrf/;+lxtfnfO{ clGtd ¿k lbgcof]u o'4:t/df nfu]sf] hgfplbP . kf]v/]nn] ;+ljwfg;efsf]lj:t[t sfo{tflnsf klg rf“8};fj{hlgs ul/g] atfP . oBlkcfof]un] xfnnfO{ sd{rf/L ;?jf,a9 'jf tyf lgo' lQmnfO { /f ]snufPsf] 5}g . kfv/]nsf] syglyof], …lgjf{rg cfrf/;+lxtf nfu"ePkl5 sd{rf/L ;?jf, a9'jf tyflgo'lQmdf /f]s nufpg kqfrf/u5{ .Úk|d'v lrGtf zflGt ;'/Iff

lgjf{rg cfof]un] cfkm\gf]sfdsf] /km\tf/ a9fP klg zflGt

;'/Iffsf] ljifonfO{ lnP/ uDeL/lrGtf JoQm u/]sf] 5 . k|d'vcfo'Qmn] kqsf/;Dd]ng cjlwe/zflGt ;'/Iffdf ;/sf/n] Wofglbg'kg]{ s'/fdf k6s–k6s hf]8lbP . cfo'Qmn] hghflt, blnt,dw];L cflb cfGbf]ngsf] gfd glnO{ljleGg dfusf ] ;dfwg ug{;/sf/;“u cfu|x u/] . …;'/Iff eGgfn]pd]b\jf/, dtbftf, bn, sd{rf/L;a}n] ;'/lIft ¿kdf eo/lxtjftfj/0fdf cfkm\gf lqmofsnfk;~rfng ug{ ;Sg] cj:yf xf] .ÚzflGt ;'/Iffdf hf]8 lb+b} k|d'vcfo'Qmn] eg], …of] sfd ;/sf/af6x'g} kg]{5 .Ú

o;aLr ; + ljwfg;eflgjf{rgsf] ldlt 3f]if0ff ePsf]dfef/t, cd]l/sf, ;+o'Qm /fi6«;+3Lold;g -cgldg_ /fli6«o k|hftGqkf6L{, ;+o'Qm hgdf]rf{ cflbn] :jfutu/]sf 5g\ . ef/t tyf cd]l/sfn];+ljwfg;ef lgjf{rgsf nflucfkm\gf] tkm{af6 g]kfnn] rfx]sf] ;a}lsl;dsf] ;xof]u lbg tof/ /x]sf]atfPsf ] 5 eg ] cgldgn ];+ljwfg;ef lgjf{rgsf] ldlt3f ]if0ffnfO { zflGt k|lqmofsf ]dxŒjk"0f{ sbdsf ¿kdf JofVofu/]sf] 5 . cgldgn] ldlt tf]Sg'dfq dxŒjk"0f{ gePsf] eGb} o;sfnflu pko'Qm zflGtk"0f{ jftfj/0fagfpg ;/sf/;“u cu|x u/]sf] 5 ./fli6«o k|hftGq kf6L{ tyf ;+o'Qmjfddf ]rf {n ] klg lgjf {rgsf ]jftfj/0f agfpg ;/sf/n] zflGt;'/Iffdf Wofg lbg'kg]{ atfPsf5g\ .

olb d}n] lgikIf eP/ eGg'k¥of]eg] ;+ljwfg;efdf klxnf] vt/fjfO{;LPnaf6 5 . lsgeg] pgLx¿ xltof/rnfpg 6«]G8 dfcf]jfbL sfo{stf{ x'g\ .bf];|f] vt/f t/fO{df xltof/aGw cfGbf]ngul//x]sf u'6x¿af6 5 . t];|f] vt/fg]kfnsf] sdhf]/ ;'/Iffk|0ffnLaf6 5 . oL;a}af6 lgisif{ lgsfNg] xf] eg] ;+ljwfg;eflgjf{rgsf nflu b08xLgtfsf] l:ylt g}d'Vo ;d:of xf] .

n]gf ;'Gw,k|d'v, g]kfnsf nflu /fi6«;+3Lo

pRrfo'Qmg]kfndf ;+ljwfg;ef ;kmn

¿kdf sfof{Gjog x'G5 ls x'“b}g eg]/ljb]zL ljz]if u/L ef/tsf] e"ldsfdxŒjk"0f{ x'G5 . s]xL ;dootfef/tn] ;+ljwfg;ef lgjf{rgdfg]kfnL hgtfsf] lg0f{onfO{ :jfutug]{ s'/faf6 p;sf] Jojxf/ kl/jt{gePsf] b]lvG5 . ef/tdf cfPsf] of];f]rn] ;+ljwfg;ef lgjf{rg u/]/b]znfO{ lgsf; lbg] xfd|f] cleofg;kmn x'g nfu]sf] 5 .

df]xg j}B ls/0f,g]tf, g]skf -dfcf]jfbL_

xfd|f] b]zdf ;+ljwfg;efsf]lgjf{rg ug'{ clgjfo{ ePsf] 5 . o;n]b]znfO{ jt{dfg kl/l:yltaf6 kf/ nufp“5/ w]/}h;f] ;d:of ;fdfwfg u5{ . b]zsf]/fhgLlt l:y/tftkm{ hfG5 . o;}dfnf]stGq km:6fp“5 . nf]stGq g]tfsfnflu eGbf klg xfdLh:tf hgtfsfnflu cfjZos 5 .

/fh]z xdfn,rnlrq gfos

;+ljwfg;efsf] ldlt 3f]if0ffePkl5 /fhtGq cGTosf] …sfpG68fpgÚ ;'? ePsf] 5 . cfkm\gf] d[To'sf]

;+ljwfg;ef JolQm–cleJolQm306 aHg yfn]sf] of] cj:yfdf/fhtGq r'k nfu]/ a:5 eGg] dfGg'e"n xf] . To;f] eGb}df cfkm\gf]k|lts"nsf ;a} 36gfdf /fhtGqs}xft b]Vg' klg s]6fs]6Lkg x'g hfG5 .To;}n] r'gfj hlt glhls“b} hfG5,cf7 bnaLr Pstfsf] uf“7f] TolQs}sl;nf] x'“b} hfg'k5{ . of] cj:yfdfdfcf]jfbL tyf To;sf eft[ ;ª\u7gn];+od ckgfpg' h?/L x'G5 .

k|bLk 1jfnL,g]tf, g]skf -Pdfn]_

;+ljwfg;efsf nflu /fHon]Go"gtd tLg ;t{ k"/f ug}{k5{ . klxnf]cfkm\gf hgtfsf] hLp–wgsf] ;'/Iff .bf];|f] xf]— /fHo / dfcf]jfbLaLRfePsf ;Demf}tf b'j}n] k"0f{ ¿kdf nfu"ug'{ . lsgeg] cem} klg ;/sf/ tyfdfcf]jfbL b'j}n] oL ;Demf}tfsf] k"0f{¿kdf kfng u/]sf 5}gg\ . t];|f]xf], cflbjf;L, hghflt, dw];L, blntcflbsf dfunfO { s;/L;+ljwfg;efdfkm{t k"/f u/fpg] <lsgeg] ;+ljwfg;efcl3 pgLx¿sf;a} dfu k"/f x'g ;Dej 5}g . olboL tLg s'/f k"/f x'g] xf] eg];+ljwfg;ef ;lhn} ug{ ;lsG5 .

ch'{ggl/l;+x s];L,g]tf, g]kfnL sf+u|];

;+ljwfg;efcl3 g} u0ftGqNofpg vf]Hg' csf]{ clwgfosjfb xf] .lxhf] Pp6f clwgfosafb;“u hgtfn8], km]l/ pgLx¿sf] cg'df]bglagfu0ftGq NofOof] eg] hgtfn] To;nfO{kl/jt{g ug{ csf]{ n8fO“ n8\g'k5{ .hgtfsf] cg'df]bglagfsf] sfd ug{lsg xtf/ ug]{ <

kz'klt zdz]/ /f0ff,cWoIf, /fli6«o k|hftGq kf6L{

c;f/ *— b'O{ jif{cl3 8f]Nkfsf]k|l;4 u'Dafaf6 x/fPsf d"lt{ltAatL k|zf;gåf/f lkmtf{ .

— g]kfnL ;]gfdf dfcf]jfbL;]gf ;dflxt ug{ zflGt tyfk'glg{df{0f dGqL /fdrGb| kf}8]nsf];+of]hsTjdf % ;b:oLo ;ldltu7g .

— g]kfnLn] ljb]zdf nufgL ug{kfpg] sfg"g agfpg] ;/sf/Ltof/L .

— g]skf -dfcf]jfbL_ sf cWoIf,k|r08, jl/i7 g]tf 8f= afa'/fde6\6/fO{ tyf ef}lts of]hgf tyflgdf {0 fdGqL lxl;nf odLsf ]cfu|xkl5 d]nDrLdf nufgL ug{Pl;ofnL a}+s k'gM ;xdt .

— /f}tx6df # ;onfO{ emf8f–kvfnf, @ sf] d[To', sflnsf]6dfd[To' x'g]sf] ;+Vof #) k'Uof] .

c;f/ (— g]kfn 6]lnsdn] ;jf@ ca {sf ] ; ]o/ laqmL ug ] { ,sd{rfÂLnfO { kf “r tyf ;j{–;fwf/0fnfO{ !) k|ltzt z]o/ljt/0f ul/g] .

— h+unL Rofp vfPkl5x]6f}+8fdf Ps} kl/jf/sf # ;lxt $sf] d[To' .

c;f/ !)— jfO {;LPnsf ]lqmofsnfksf] k|ltjfb ug{ g]kfnLsf+u|];n] zflGt ;]gfsf] u7g ug]{s]Gb|Lo ;b:o v'daxfb'/ v8\sfsf]egfO .

— dlxnf afnaflnsf tyf;dfhsNof0f /fHodGqL v8\uaxfb'/ljZjsdf{åf/f Ps jif{ gk'Ub} s]Gb|LoafnsNof0f ;ldlt lj36g,afnaf lnsfsf ] I f ]qnfO {ÂfhgLtLsÂ0f ul/Psf]df ;/f]sf/–jfnfx¿åf/f lrGtf JoQm .

;ftf ;+If]k;ftf ;+If]k

Page 4: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

c“Wof/f]af6 pHofnf]lt/ a9\g, g5'6fp“m ;fKtflxs klqsfx¿ k9\g.;f}hGo M ;fKtflxs–kflIfs klqsf /fli6«o ;~hfn

…tLtf] ;ToÚ :tDesf nflu cfkm"n]b]v]sf, ef]u]sf s6' ;To k7fpg xflb{scg'/f]w 5 .

—;Dkfbs

–cf:yf / ljZjf;;kmntfsf] af6f] xf] .

–w]/} gaf]Ng]n] em"6f] klg af]Nb}g .–;To Ps lbg k|:km'l6t

eP/} 5f8\5 .Pd=;L= afª\ub]n

–v]n xfg]{ v]nf8Ln] tTsfnd}bfg 5f]8\g' k/] klg ljh]tfsf]Tof] lht ;w}sf nflu /x“b}g . p;n]klg s'g} lbg xf/sf] :jfb rfVb}d}bfg 5f]8\g'kg]{ afWotf x'G5 .

–;TonfO{ n'sfP/ ;tL;fljqL aGg vf]Hg'eGbf ;To;“u;+3if{ u/]/ af“Rg' g} axfb'/L xf] .

–em"6f] sn+saf6 x/]; vfP/klG5g vf]Hg'eGbf oyfy{;“u;Demf}tf ug'{ plrt x'G5 .

hf]g lszf]/ v8\sf–kl/jt{g /x/n] xf]Og,

afWotfn] x'G5 .–lbP/ la;{, lnP/ gla;{ .–jf:tljstf n'sfpg]n]

cfºgf] kl/ro e'N5 .–cf“;' /f]k]/ xf“;f] pdfg{ l;s .

– ?b|h+u a'9fyf]sL–;DaGwsf] 3lgi7tfnfO{

cem glhSofpg vf]Hg' b'MvlgDTofpg' xf] .

–cfºgf nflu xf]Og c¿sfnflu af“Rg'k5{ eGg] wf/0ffclxn]sf] ;dfhsf :jfyL{x¿n]u|x0f ug{ ;Sb}gg\ .

–6Nsg] j:t'sf] k5fl8 gnfu;a} 6Nsg] j:t' xL/f x'“b}gg\ .

gjLGb| e08f/L

;';+:s[t jftfj/0fs'g} /d0fLo:yn, ljBfno–

ljZjljBfno cflbdf cfkmGtx¿;“u£f'Dg hf“bf s'g}–s'g} a]nf t d'v}5f]k]/ cs}{ af6f] lx+8\g'kg]{ l:yltcfOnfU5 . of] ;d:ofdf d klgk/]sf] 5' . s'g} Ps zlgaf/ ;kl/jf/gu/sf]6 3'Dg uPsf] lyP“, gu/sf]6t k'luof] t/ a:g] 7fp“ eg]kfOPg . htftt} hf]8L af“w]/a:g]x¿n] 7fp“ cf]ul6;s]sf lyP .kl/jf/;“u a;]/ otfplt x]g} {g;lsg] u/L tL l76fl76Lx¿ cfk\mg};+;f/df /ld/x]sf lyP .

ko{6sLo :ynx¿df kl/jf/–;lxt 3'Dg] jftfj/0f x'g' cltcfjZos 5 . o;sf nflu lszf]/–lszf]/Lsf hf]8Ln] ;+odtfsf ;fy;fj{hlgs :yfgsf] ;b'kof]u ug'{k5{ .

cGwf] k|]ddf km:g] / k|]ddfla5f]8 ePsf] eGb} To;sf] t8ksd ug]{ lgx'“df s'ntdf km:g]x¿klg y'k}| e]l6G5g\ . pd]/ g} gk'uLcu|h bfO–lbbL tyf rnlrqsf]]gSsn ug]{ rng klg lbgx'“ a9\bf] 5 .d]/f] 3/glhs}sf] Ps !$ jifL{o lszf]/un{k|m]G8nfO{ e]6\g !) ah] k'Ug'kg]{ljBfnosf nflu ddLnfO{ bª\Uofp“b} laxfg* ah] g} 3/af6 lg:sG5 .

cfhsfnsf a} +;fn'x¿sf]Jojxf/df klg 5f8fkg b]lvg yfn]sf]5 . pgLx¿ cfkm"n] rfx]hlt ug{kfpg'kg]{ atfp“5g\, t/ s] rfx]hltug{ kfpg'k5{ eGb}df ;dfhnfO{ gkRg]Jojxf/ ug{ ldN5 < oxf“;Dd lscfkm\gf] kl/jf/;“u 3'Dg lg:s“bf;fwf/0f dflg;x¿nfO{ x]g}{ nfh nfUg]b[Zo hxf“ kfof] ToxL+ b]lvG5 . s]o:tf sfddf ;Eotf ckgfpg'kb}{g < d tL efO–alxgLx¿;“u k|Zgug{ rfxG5'— Tof] /d0fLo 7fp“ltdLx¿sf] dfq} xf] < To:tf 7fp“dfxfdLn] klg ;kl/jf/ 3'Dg ;Sg]jftfj/0f l;h{gf u/f}+ g .

—eujfg /fpt, tfynL, eStk'/

afWo gt'NofOof];\ljut / jt{dfgsf] tLtf]

cg'ej ;fIfL 5, g]tfnfO{ /fi6«kltagfpg dfq u0ftGq gNofOof];\ .g]tfs} sf/0f lxhf] k|hftGq, cfhnf]stGq hgtfaLr klxn] d[ut[i0ff/ kl5 ljt[i0ffdf kl/0ft ePem}+ ef]lnklg log} g]tfsf sf/0f u0ftGqc;kmn eP d 'n 's O/fs,ckmuf lg:tfg, sDaf ] l8of ,Olyof ]lkof, ?jfG8f, af ]l:gofxh{uf]ljgf, n]jgfgh:tf] dfgjljgfzsf] s]Gb| aGg ;S5 . u0ftGqn]g} ;2fd, lx6n/, kf]nkf]6, Olbcldg, ;'xftf]{, dfsf]{; hGdfPsf]xfdLn] b]v]sf 5f}+ . To:tf] cj:yfcfP b]z h;/L lxhf] k~rfot /k|hftGqsf] gfddf, cfh nf]stGqsf]gfddf h:t} ef]ln u0ftGqsf] gfddfWj:t x'g]5 . olb hgtfnfO{ pkxf;u/L, /fHodf ;xefuL gagfO{g]tfx¿aLr g} cfk;L efuaG8f ug]{xf] eg] hgtf u0ftGqsf] ljkIfdfpleg afWo x'g]5g\ .

[email protected]

-k'/:s[t kq_

ljsNk lbPgg\dfcf]jfbLn] !@÷!@ jif{ h+un–

h+un e8\sL n8]sf] u0ftGqsf nfluxf], /fi6«kltsf] kb k|fKt ug{ xf]Og .Tof] 7fp“df hgtfnfO{ k'¥ofpg xf] .hgtf eg]sf lul/hf, k|r08, b]pjf,dfwj g]kfnh:tf g ]tf tyfpxf “x¿sf kf6L {sf sfo {stf {xf]Ogg\ . hgtf tL x'g\ hf] s'g}kf6L{;“u ;/f]sf/ g/fvL lg/k]If/xG5g\ . g]tf zf;s x'g\, hgtfzf;s x'“b} xf]Ogg\ .

cfh;Dd u0ftGq rfxg]x¿n];kgf dfq b]v], b]vfP . To;sfnflu hf]/ hah{:tL dfq u/] t/To;sf] d"n sfo{ut k"jf{wf/ s'g}klg kf6L{n] tof/ u/]gg\ . u0ftGq/fhtGqsf] ;}4flGts ljsNk eP/fi6«klt /fhfsf] Jofjxfl/s ljsNkxf]— ;f] k|:t't x'g'kYof]{ . vf]O

;dfhnfO{ /fhfsf] ljsNk lbPsf] <vf]O cGo ;+/rgfut ljsNk k|:t'tu/]sf] < sxL+ of] /fhfs} kIfdfdl~rt gf6s t xf]Og <

;~hLj

sfuh k'gM k|zf]wgg]kfndf ljleGg k/LIff

af]8{x¿n] ;~rfng ug]{ k/LIffdfjflif{s c/af} “ ?k}of“ a/fa/sf]sfuhkq k|of]u x'G5 . k/LIff;s]kl5 tL sfuhkq hnfP/ gi6ug]{ sfd x'G5 . o;/L k'gM k|of]uug{ ;lsg] j:t'nfO{ jfo'd08nk|b"if0f ug]{ tŒjsf ¿kdf b'?kof]uul/Psf ] 5 . k 'g M k |zf ] lwtsfuhaf6 ljleGg x:tsnfsf;fdu|Lsf ;fy} n]Vg] sfuh klgagfpg ;lsG5 . k'gM k|zf]lwtsfuhaf6 s]xL xb;Dd jftfj/0fk|b"if0f Go"g ug{ ;lsG5 . xfdLnfO{yfxf ePs} s'/f xf], jflif{s s/f]8f}“?k}of“sf] sfuh ljb]zaf6 cfoftug'{k5{ . olb k'gM k|zf]wg u/]/k|of]u u/] lab]l;g] /sd klg sdug{ ;lsG5 .

clwstd sfuh k|of]u ug]{lgsfox¿dWo] P;Pn;L af]8{, Kn;6' af]8{, ljZjljBfnosf k/LIff;ldltx¿, ;/sf/L sfof{nox¿,s"6g}lts lgof]u, ljBfno Pj+5fkfvfgfx¿ x'g\ . o:tf w]/}h;f];+:yfdf k'/fgf sfuh tx nufpgcfuf] nufP/ gi6 ug{, sDtLdf klgb'O{–tLg hgf sd{rf/L v6fOPsf]x'G5 . olb logLx¿nfO{ sfuhk|zf]wg tflnd lbO{ cfkm\g} sfof{noxftfdf k'gM sfuh k|zf]wg ug]{ pBf]u;~rfng u/] lgs} nfebfoL x'g;S5 .

jftfj/0fLo ;Gt'ng sfod/fVg, cfkm"nfO{ rflxg] sfuh cfkm}n]pTkfbg ug{, sfuhdf x'g] vr{s6f}tL ug{ Pj+ c¿ w]/} kmfObfx¿lng ;DalGwt ;a}n] sfuh k'gMk|zf]wgnfO{ k|a4{g u/] g]kfnsf]cy{tGqdf ;d]t 6]af k'U5 .

– /ljgf /frlnsf, eQmk'/

lr7Lkq tLtf] ;To

$;DkfbsLo

gLlt–lgod

–z'qmgLltcg'jfb M /fdxl/ aGhf/f

d'vfn]

;'Gb/ ljBf xfl;n u/]/ xf];\jf ;'Gb/ ;]jf u/]/, jL/tfb]vfP/ xf];\, v]tLsf] sfd u/]/xf];\, Aofhdf ¿k}of“ nufP/ xf];\jf Jofkf/–k;nsf] sfd u/]/xf];\, snf ;+uLtaf6 xf];\, bfglnP/ xf];\ jf To;eGbf a9L c¿klg h]af6 klg xf];\, c¿ s;}sf]lnP/ g} lsg gxf];\ dflg; wgjfg\aGg vf]H5 / wgjfg\ aGgs} nflusfd u5{ . lsgls wgL JolQms}9f]sfdf 1fgjfg\ u'0fL JolQmx¿;d]t gf ]s/ ;dfg TolQs}8'ln/x]sf x'G5g\ .

wgjfg\ JolQmx¿sf] bf]if klgu '0f;dfg x ' G5 clg ul/aJolQmx¿sf] u'0f klg bf]ift'NodflgG5 . To;}n] ul/a dflg;nfO{;a}n] lgGbf u5{g\ . wgsf] km]/dfaf“lwPsf sltko dflg; lrGtfubf{ub}{ kfun x'G5g\ eg] slt zq'sf]cwLgdf a:g afWo x'G5g\ . sltt zq'sf] 3/df gf]s/L ug{ afWox'G5g\ . Joj;fo ug]{ JolQmn]Jofkf/sf nflu lagf lnlvt s'g}n]gb]g ug'{x'“b}g . To;}n] a'l4dfg\dflg;x¿ sf/f]af/ ubf{ :d/0fsfnflu lnlvt sfuhdfkm{t\ g}Jojxf/ u5{g\ .

;lj sfsL{ w/fgsf] rnlrq If]qdfkl/lrt gfd xf] . n]vfGt, de]m/L, t[i0ff, k|]dkyh:tfy'k}| lel8of] rnlrqdf clego ul/;s]sL ;ljn] n]v'ljjzsf] …s'g ;x/df =======Ú k|sfz kf}8]nsf] …P;'Gb/L =====Ú nufot Ps bh{g Do'lhs lel8of]dfclego ul/;s]sL l5g\ . h:tf] klg clegoug{ ;S5' eGg] ;lj /fd|f] g[To klg ul5{g\ .##x@#x#! Zf/Ll/s agfj6sL ;jLsf cfsif{stl:a/ Clickdharan.com df pknAw 5g\ .

k|:t'lt M uf]kfn bfxfn

/h:jnf gePsL aflnsfnfO{ s'df/Lsf¿kdf k"hfcfhf ug]{ rng a;fn]sf x'g\ .

a]nfotL lgdf{tf Ozfj]n x\lj6fs/n];g\ @))%÷)^df …lnleª u8\;Ú zLif{sdfpQm j[Qlrq lgdf{0f u/]sL x'g\ . j[Qlrq

x]/]kl5 lhljt b]jLsf af/]dfhfGg cd]l/sL afnaflnsfx¿lgs} pT;'s ePsf] n]lvsf

aghL{n] cfÎgf] n]vdf pNn]v u/]sLl5g\ . pQm n]v k9 \g http://w w w . n y t i m e s . c o m / 2 0 0 7 /

06/14/us/14goddess.html nu cgug{ ;lsG5 .

;fOa/ un{

g]kfnsL hLljt b]jL s'df/L xfn}cd]l/sf k'lug\ . b; jifL{of s'df/L ;hgLzfSo klxnf] s'df/L x'g\ h;n] ljZjs}zlQmzfnL d'n's cd]l/sfsf] e|d0f ul/g\ .pgsf] of] e|d0f s'g} p2]Zosfnflu eP klg pgL Pshgf bf]efif];“u ljZjsfk|yd k'?if cd]l/sL /fi6«klt a:g]x\jfO6 xfp;sf] e|d0fdf uOg\ . 3'Dg] qmdd}pgL jfl;ª\6g l8;Ll:yt lrl8ofvfgfk'lug\, clg 8/nfUbf] /f]n/ sf]:6/ klgrl9g\ . cd]l/sfaf6 k|sflzt x'g] Go'of]s{6fOD;sL gLnf aghL{n] hLljt b]jLsf]cd]l/sf e|d0fsf af/]df Pp6f n]v g} tof/kf/]sL l5g\ . s'df/Lsf] e|d0fsf] d"n p2]Zosf7df8f}+ pkTosfsf hLljt b]jLx¿sfaf/]df agfOPsf] a]nfotL j[Qlrqsf] k|a4{gug'{ xf] . pgL jfl;ª\6g l8;LeGbf 5 dfOnpQ/tkm{ /x]sf] nfkmfot] Olnd]G6/L :s'nk'u]/ Toxf“sf afnaflnsfx¿;“u /dfOg\ .…s'df/L u]6ckÚsf sf/0f cd]l/sfdf ;a}n]pgnfO{ ;Ddfg Pj+ k"hf u/] . sf7df8f}+sfclGtd dNn/fh hok|sfz dNnnfO{ tn]h'ejfgLn] ;kgfdf bz{g lbPkl5 pgn]

cd]l/sfdf s'df/L

;x/ rrf{

;jL

;+s]t ;'vb 5}glat]sf] Ps bzsdf d'n'sdf b]vf k/]sf] /fhg}lts cl:y/tf

/ dfcf]jfbL hgo'4sf] ;a}eGbf a9L k|efj d'n'ssf] cy{tGqdf k/]sf]/x]5 eGg] s'/fx¿ clxn] Pskl5 csf]{ k|ltj]bgn] ;fj{hlgs ul//x]sf5g\ . s'g} klg d'n'ssf] /fhg}lts ;fdflhs ljsf;sf] d]?b08eg]s} ;'b[9 cfly{s l:ylt xf] . ha s'g} d'n'ssf] cfly{s ;+/rgfPskl5 csf]{ ub}{ elTsg yfN5 To;a]nf To;sf] ;a}eGbf rsf]{k|efj ;fdflhs If]qn] a]xf]g'{kg]{ x'G5 . lat]sf] Ps bzsdf o;/L g}xfdLn] a]xf]/]sf] cfly{s b"/fj:yfnfO{ ;'wf/ u/]/ d'n'ssf] cy{tGqnfO{/fhdfu{df bf}8fpg clxn] ;/sf/n] tLgjif]{ cGtl/d of]hgf ;fj{hlgsu/]sf] 5 . /fli6«o of]hgf cfof]un] tof/ kf/]sf] ;/sf/sf] pQmtLgjif]{ cGtl/d of]hgfn] d'n'ssf] cy{tGqnfO{ tTsfn ultzLnagfpg s[lif, ko{6g tyf pBf]u If]qnfO{ cfjZos k"jf{wf/x¿dfnufgL ug]{ ljifonfO{ k|fyldstf lbPsf] 5 .

pQm cGtl/d of]hgfn] d'n'ssf] jf:tljs l:yltnfO{ cfTd;ft\u/] klg d'n'sdf hf/L /fhg}lts ult/f]w / ljleGg hftLo tyfIf]qLo /fhg}lts ;+3if{sf sf/0f tL of]hgfx¿ sfof{Gjogdf cfpg;S5g\ eGg] s'/fdf ;Gb]x ug{ ;lsg] y'k|} 7fp“ 5 . /fhg}ltsljZn]ifsx¿n] ;a} lsl;dsf afwf–cj/f]wx¿ klG5b} uP eg] d'n'sdf/fhg}lts l:y/tf sfod x'g cem} # b]lv % jif{ nfUg ;Sg] s'/fatfO/x]sf a]nf ;/sf/n] hf/L u/]sf] # jif]{ cGtl/d of]hgf ;kmnx'g ;S5 eGg] s'/fdf yf]/} g]kfnL dfq ljZjf; ug{ tof/ 5g\ .o:tf] l:yltdf ;/sf/n] cfkm\gf] cGtl/d of]hgfnfO{ ;kmntfsf;fy sfof{Gjog ug{ kmnfds} lrp/f rkfpg'kg]{5 .

cfkm\gf] cGtl/d of]hgfdf ;/sf/n] åGån] Wj:t kf/]sf;+/rgfx¿sf] k'gM:yfkgf tyf k'gMlgdf{0fdf hf]8 lb+b} d'n'ssf]cfly{s j[l4b/nfO{ % bzdnj % k|ltzt;Dd k'¥ofpg] nIo /fv]sf]5 . o:tf] cfly{s j[l4 k|fKt ug{ ;/sf/n] s[lifIf]qdf # bzdnj ^k|ltzt tyf u}/s[lifIf]qdf ^ bzdnj % k|ltztsf] j[l4b/ xfl;nug'{kg]{5, clwsf+z s[lifof]Uo hldg l;+rfOsf] ;'ljwfaf6 jl~rt/x]sf] / s[lifn] pBf]usf] bhf{ k|fKt u/L g;s]sf] cj:yfdf cfpg] #jif{leqd} s[lifIf]qn] o:tf] j[l4b/ k|fKt ug{ ;S5 eGg] s'/fdfcy{zf:qLx¿ ;xdlt hgfpg tof/ 5}gg\ . To:t} cj:yf pBf]uIf]qdf klg 5 . ePsf pBf]ux¿ knfog x'g] clxn]sf] qmd g/f]lsg]xf] eg] pBf]uIf]qdf nufgL 7Kk x'g ;S5 . s] o:tf] l:yltdf;/sf/sf] cGtl/d of]hgfn] cfdhgtfn] dx;'; ug{ ;Sg] u/Lkl/jt{g Nofpg ;S5 < clxn] ;a}h;f] cy{j]Qfn] p7fO/x]sf]k|Zg g} oxL xf] .

b'O{ jif{kl5 d g]kfnsf]/fi6«klt x'“b}5' .k|r08, cWoIf, g]skf, -dfcf]jfbL_

cf7 bn tfgfzfxL x'g\, olbnf]stGq 5 eg] Tof] klg pgLx¿s}nflu 5 .

;"o{axfb'/ yfkfcWoIf, /fli6«o hgzlQm kf6L{d+l;/df lgjf {rg geP

k|wfgGqLnfO{ avf{:t ug'{k5{ .dfwjs'df/ g]kfn

dxf;lrj, g]skf -Pdfn]_g ]kfnsf ] cf ly {s Pj +

;fdflhs pGgltsf nflu k|r08kyckl/xfo{ 5 .

lxl;nf odLdGqL, ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f

g ]skf -Pdfn ] _ d "ntMdw];lj/f]wL kf6L{ xf] . To;}n] pmaf6dw];sf ;d:of ;fdfwfg x'g;S5eGg] d dflGbg“ .

hok|sfzk|;fb u'Ktf;f+;b, g]kfnL sf+u|];

xfdL dw];L xf} + t/ klgdw];af6 kxfl8of v]b\g' dw];sfnflu b'ef{Uo x'G5 .

/fds'df/L ofbjdw];L g]t[, g]skf -dfcf]jfbL_;kmn x'g} nfu]sf] qmflGtnfO{

k|r08n] ;Demf}tfdf 6'ª\UofP . clgkf] dnfO{ k|r08 sf“t/ /x]5g\ eGg]yfxf eof] .

/fd/fhfk|;fb l;+xcWoIf, gjhgjfbL df]rf{

;+ljwfg;efcl3 g} g]skf-Pdfn]_ tyf g]skf -dfcf]jfbL_aLr PsLs/0f x'g'k5{ .afdb]j uf}td, g]tf, g]skf -Pdfn]_

olb ;{ljwfg;efsf] r'gfjePg eg] dfcf]jfbLs} sf/0fn] x'“b}g .z]/axfb'/ b]pjf, k|hftflGqs sf+u|];

Page 5: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 %

;+ljwfg;efsf] cufdLlgjf{rgnfO{ dWogh/ ub} {;fKtflxsn] kf7sx¿sf] lh1f;f;dfwfg ug]{ Joj:yf ldnfPsf]5 . kf7sx¿sf] lh1f;fnfO{g]kfn n SofDk;sf ;xk|fWofksPj+ ;+j}wflgs sfg'gsf 1ftfk"0f{dfg zfSon] ;dfwfg ug'{x'g]5 .

;+ljwfg ;ef

lh1f;fk"0f{dfg zfSo

;+j}wflgs sfg'g ljz]if1

d]/f] ljrf/

tkfO{+sf] ljrf/df ;+ljwfg;ef s] xf] < o;n] s] u5{ < o;sf afwf–c8\rgx¿ s]–s] x'g\ < ltgnfO{ x6fpg s] ug'{k5{ < ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgs;/L ;kmn x'g;S5 < ;+ljwfg;efsf nflu ;/sf/ tyf gful/ssf bfloTjs]–s] x'g\ < h:tf k|Zgdf s]lGb|t /x“b} cfkm\gf wf/0ff xfdLnfO{ n]lvk7fpg'xf];\ .k|sflzt pTs[i6 ;fdu|LnfO{ gub ?= @ ;o k|bfg ul/g]5 .

g]kfnsf] ;Gbe{df;+ljwfg;ef

clxn] g]kfnsf] k|d'v Ph]G8feg]sf] ;z:q ljb|f]x;“u hf]l8Psfk|Zgx¿nfO{ jftf{sf dfWodaf6;+af]wg ub}{ ljb|f]xL kIfx¿ ;d]tsf];xdlt / ;xeflutfdf;+ljwfg;efsf] lgjf{rg zflGtk"0f{Pj+ lgikIf ¿kdf ;DkGg ug'{ xf] .hftLo :jzf;g, ljs]Gb|Ls/0f,;dfg'kflts k|ltlglwTj, If]qLo:jzf;g tyf ;+3Lo ;+/rgfnfO{ax;sf ] s ]Gb | ljGb ' agfOPsf ]cj:yfdf lgwf { l /t ;dodf;+ljwfg;efsf] lgjf{rg x'g g;s]b]z ljb|f]x Pj+ ljv08gtkm{ hfg;Sg] eo klg 5 .

g]kfndf cEof; ul/Psf] a9Ldt Nofpg]n] lhTg] lgjf {rgk|0ffnLn] ;a} kIfnfO{ ;dfj]z ug{;s]sf] cg'ej ug{ ;lsPsf] 5}g .To;}n] ;dfg'kflts k|ltlglwTjsfnflu h'g;'s} ljsNk /f]lhP klg;a} efiff–efifL, If]q, ;d'bfo /lnËsf] ;dfg'kflts k|ltlgwTj;'lglZrt ug'{ lgtfGt cfjZos5 . /fli6«o b:tfj]h -;+ljwfg_ tof/ubf{ ax'dtsf] lg0f{on] dfq ul/g'x'“b}g . s'g} klg /fli6«o d'2fnfO{cfjZos k/] hgdt ;+u|xdf nfgklg tof/ x'g'k5{ .

of]eGbf klg dxŒjk"0f{ k|ZgljBdfg /fli6«o ax;df 7f]; lg0f{olbP/ gof“ ;+ljwfgdf pNn]v ug'{xf] . u0ftGqsf] Ph]G8fn] hg;fwf/0fljz]if u/L o'jfx¿sf] aLrdfnf]slk|otf k|fKt ul//x]sf] cj:yfdf/fHo u0ftGqtkm{ hfg] jf ghfg],rf“8} lg0f{o ul/g'k5{ . d'n's ;+3LoJoj:yfdf hfg] jf ghfg] zL3|lg0f{o x'g'k5{ .

–/f]zg clwsf/L, x]6f}+8f-k'/:s[t_

;xL ;"rgf x'g'k5{g]kfnL hgtfnfO{ ;+ljwfg;efsf

af/]df kof{Kt hfgsf/L 5}g . zflGt;'/Iffsf] l:ylt v:s“b} uPsf] 5 .ljleGg lhNnfdf lgw{Ss dtbfg ug{;Sg] cj:yf 5}g . k|ltufdL tyfd08n] tŒjx¿n] 6fpsf] p7fpgyfn]sf 5g\ . log} tŒjx¿n] lgjf{rgdfc/fhstf Nofpg ;S5g\ . o;k|lt;a} kIf ;r]t x'g' cfjZos 5 .ufp“3/sf hgtf ;+ljwfg;efnfO{s';L{df k'Ug] g]tfx¿sf] v]n dfG5g\eg] ;x/ahf/sfx¿ o;nfO{ …/fhg}ltsv]nÚ dfg]/ jf:tf ub}gg\ . To;}n];+ljwfg;efsf af/ ]df ePsfgsf/fTds s'/fnfO{ lrb}{ hgtfdf ;xL;"rgf k'¥ofpg'k5{ . xfn s]xL /fhg}lts bnn] p7fPsf] …/fhtGqsf]cGTo u/]/ u0ftGq 3f]if0ffÚ u/];+ljwf;efsf] r'gfj k5fl8 u/] klgx'G5Ú gf/fn] o;nfO{ 5fof“df kf/]sf]5 t/ ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgsf]d'Vo sfd u0ftGq 3f]if0ff dfq geO{g]kfnL hgtfnfO{ ;fj{ef}d;Qf ;DkGgagfpg] ;+ljwfg lgdf{0f ug'{ klg xf] .

P]ltxfl;s hgcfGbf]ng–@ sf]dd{cg';f/ ;Dk"0f{ hft–hflt, If]qtyf ;d'bfosf ] ;dfg'kfltsk|ltlglwTj cfjZos 5 clg dfq;+ljwfg;ef pTs[i6 x'G5 / kl/0ffdklg /fd|f] lg:sG5 . b]zdf lbuf]zflGtsf] cfwf/ tyf cf7 bnnfO{Pstfsf ] ;"qdf af “Wg ] zflGt;Demf}tfsf] d"n dd{ klg oxL;+ljwfg;ef xf] . l56f]eGbf l56f];+ljwfg;efsf] lgjf{rg u/fO{;+3Lo nf]stflGqs u0ftGq :yfkgfu/L b]znfO{ cu|udgtkm{ 8f]¥ofpgl9nfO ug'{ x'“b}g

–ofbj x'dfufO+{8/fpg]kf]v/L–* sfe|]

x6 x]8nfOg

k|Zg M ldl>t lgjf{rg k|0ffnLtyf ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL eg]sf]s] xf] < g]kfnsf] kl/k|]Iodf s'grflx“lgjf{rg k|0ffnL pko'Qm x'G5 <

–s}nfz kf}8]nlqmd;g sn]h, sf7df8f}+

pQ/ M ldl>t lgjf{rg k|0ffnLeGgfn ] I f ]qut lgjf {rg /;dfg'kflts lgjf{rg b'j} k4ltaf6hgk|ltlglw rog ug]{ lgjf{rgk|0ffnL xf] . If]qut lgjf{rgdf x/]slgjf{rg If]qaf6 dtbftfx¿n]pDd]bjf/nfO{ dtbfg u/]/ 5gf}6u5{g\ eg] ;dfg'kflts lgjf{rgk|0ffnL h'g bnn] hlt k|ltzt dtk|fKt u5{ ToxL cg'kftdf cfkm\gfk|ltlglw k7fpg] k|0ffnL xf] .;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnLleqIf]qut lgjf{rg kb}{g t/ ldl>tlgjf{rg k|0ffnLleq oL b'j} lgjf{rgk|0ffnL k5{g\ . g]kfnsf] kl/k|]Iodf;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL g} lbuf]zflGtsf] cfwf/ x'g ;S5, lsgeg];dfg'kflts k|0ffnLdf lgjf{rg ubf{/fhg}lts bnx¿sf xsdf dfq ge}hf ltut k | ltlglwTjdf klg;dfg'kflts l;4fGt nfu" ug{;lsof] eg] Tof] :jfutof]Uo x'g]5 .

gf/fo0flx6Ldfdfcf]jfbLnfO{ lgDtf]

b/af/n] dfcf]jfbL;“usf]cfkm\gf] ;DaGwnfO{ yf“tL /fv]/dfcf]jfbL dGqLx¿nfO{ /fhfsf]hGdlbgsf] cj;/ kf/]/ b/af/dfef]h vfg lgDtf] lbPsf] ;dfrf/;fKtflxs …hgcf:yfÚ n] k|sflztu/]sf] 5 . ;dfrf/cg';f/ lxhf]c;f/ !$ ut] cfkm\gf] ^) cf}+hGdf ] T;jnfO { z 'e lx/shGdf]T;jsf ¿kdf dgfPsf /fhfn]cfufdL c;f/ @@ ut] gf/fo0flx6L/fhb/af/sf ] sf:sL a}7sdfcfof]hgf ug]{ ljz]if ;df/f]xdfdfcf]jfbL dGqLx¿nfO{ ;d]t sfnf]sf]6;lxtsf] cf}krfl/s kf];fsdfcfdGq0f u/]sf x'g\ . ;dfrf/dfpNn]v ePcg';f/ b/af/sf tkm{af6of] lgDtf] dfcf]jfbL g]tfx¿nfO{klxnf] cf}krfl/s lgDtf] xf], t//fhfsf] pQm lgDtf]nfO{ dfcf]jfbLg]tfx¿n] c:jLsf/ ul/;s]sf 5g\ .

/fhs'df/Låf/fcfTdxTof k|of;

cGtl/d ; + ljwfgn ]/fhtGqnfO{ lgnDagdf /fv]kl5/fhkl/jf/df cg]s lsl;dsfcfGtl/s snxx¿ b]lvg yfn]sf];dfrf/ k|sflzt ub}{ ;fKtflxs…36gf / ljrf/Ú n] k"j{clw/fhs'df/:juL{o wL/]Gb| zfxsL 5f]/L zfxHofbLlbnf;fn] cfTdxTofsf] k|of; u/]sf];dfrf/ k|sflzt u/]sf ] 5 .;dfrf/cg';f/ cfkm \gf kltcfbz{ljqmd /f0ff;“u cd]l/sfdf s]xL;do latfP/ cfPsL zfxHofbLlbnf;fsf] cd]l/sf a;fOs} qmddfklt;“u emu8f ePkl5 ljifkfg u/]/cfTdxTof ug] { k |of; u/ ]sf ]atfOG5 . cfbz{ / lbnf;fsf] 3/emu8f k6s–k6s ;fj{hlgs x'“b}cfPsf] lyof] .

x]n]gn] kfOglxl;nfsf] ;fy

b/af/dfu{sf] ;f}Gbo{ tyfk|rlnt sfg'g ldlrg] u/L /fhfsLsfsL tyf :j= clw/fhs'df/j;'Gw/fljqmd zfxsL kTgL x]n]gzfxn] cGgk"0f{ xf]6nsf] sDKn]S;df

agfpg nfu]sf] Pp6f gof“ dxnnfO{lgdf{0fdGqL lxl;nf odLn] klg ;fylbO/x]sf ] ;dfrf/ …;fKtflxsg]kfnLkqÚ n] k|sflzt u/]sf] 5 .;dfrf/cg';f/ cGgk"0f{ xf]6nsDKn]S;df pQm gof“ dxn agfpgx]n]g zfxn] nueu % lkm6 af6f]ldr]sf] atfOG5 . a6'jfx¿n] ;d]t:ki6 cg'ej ug{ ;Sg] u/L af6f]ldlrPsf] b]Vbf–b]Vb} klg ;DalGwtdGqfnon ] sf/afxL cl3ga9fPsf]df clxn] pQm dxnlgdf{0fdf dGqL lxl;nf odLsf] df}g:jLs[lt /x]sf] ;xh} cg'dfg ug{;lsG5— ;dfrf/df elgPsf] 5 .

kz'klt l/;fP s]x'G5 sfd/]8 <

b]zdf clgi6, dxfdf/L tyfe"sDkh:tf b}jL ljklQsf af/]dfljleGg xf]xNnf e}/x]sf a]nf ;dfhn]d 'n 'ssf ] ; +/I fs dfg ]sf ]kz'kltgfysf] ljz]if k"hf aGbePsf] ;dfrf/ …;fKtflxs g]kfnLkqÚn ] k |sf lzt u/ ]sf ] 5 .;dfrf/cg';f/ k/fk"j{s sfnb]lvlgoldt ¿kdf x ' “ b } cfPsf ]kz'kltgfysf] ljz]if k"hf clxn]kz'klt If]q ljsf; sf]if tyfkz'kltgfysf d"n k"hf/Lx¿aLrljjfb pTkGg ePkl5 aGb ePsf]xf] . ;dfrf/cg';f/ kz'kltgfydfr9fOPsf ] e ]6L–k |;fb;DaGwLljjfbsf sf/0f of] cj:yf pTkGgePsf] xf] . g]skf Pdfn]sf] efudfk/]sf] ;+:s[lt dGqfnosf] dftxtdf/x ]sf ] kz 'kltgfy dlGb/sf ]Joj:yfkg emg\emg\ v:s“b} uPsfn]s'g} klg a]nf kz'kltgfy l/;fpg;Sg] s'/f ;dfrf/df pNn]v 5 .

dGqLx¿ dlRrP,ylRrP

;/sf/df ;fd]n dfcf]jfbLdGqLx¿sf] ljkmntfsf af/]df…;fKtflxs ljdz{Ú n] ;dfrf/k|sflzt u/]sf] 5 . ;dfrf/cg';f/;/sf/df ;fd]n x'“bf s]–s] g u5f+}{eGb} dlRrPsf dfcf]jfbL dGqLx¿clxn] ylRrPsf 5g\ . s';L{dfk'Ugf;fy cfd"n kl/jt{gsf] gf/flbg] dfcf]jfbL dGqLx¿ clxn] s]xLug{ g;lsg] atfp“b} s'gf k;]sf5g\ . ;dfrf/df lgdf{0f tyf ef}lts

of ]hgfdGqL lxl;nf odL; “uuf“l;Psf] d]nDrL vfg]kfgL k|s/0f,jg tyf e"–;+/If0f dGqL dft[sfofbj;“u uf “l;Psf /QmrGbgt:s/L k |s/0f , ;~rf/dGqLs[i0faxfb'/ dx/f;“u uf“l;Psf]klqsf k|sfzg aGb k|s/0fx¿nfO{lj:t[t ljj/0f;lxt pNn]v ul/Psf]5 . ;dfrf/df oL dGqLx¿ylRrPkl5 :yfgLo ljsf;dGqL b]ju'?ª dlRrg yfn]sf] pNn]v 5 .dGqL u'?ªn] :yfgLo lgsfonfO{dfcf]jfbL etL{s]Gb|df kl/0ft ug]{of]hgf cl3 ;f/]sf 5g\ . ef]lnsflbgdf dGqL u'?ªsf] of]hgf klgc;kmn eof] eg] st} pgL klgylRrg] t xf]Ogg\ < ;dfrf/dfk|Zg ul/Psf] 5 .

uf]/vfkqdfd08n]s/0f

uf ] /vfkq ; +:yfgnfO {dfcf]jfbLx¿n] d08n]s/0f u/]sf];dfrf/ …b]zfGt/Ú ;fKtflxsn]k|sflzt u/]sf] 5 . ;dfrf/cg';f//fhfsf k|d'v ;lrj kz'klteQmdxh{g lgs6 zfxL ;/sf/sf;"rgf tyf ;~rf/ /fHodGqL>Lifzdz]/ ha/fn ] cfkm \gf ]sfo{sfndf dxŒjk"0f{ lhDd]jf/LlbPsf JolQmx¿nfO{ g} clxn]dfcf]jfbLn] dxŒjk"0f{ lhDd]jf/LlbPsf] 5 . o:tf] lhDd]jf/L lbg'sfk5fl8 /sdsf] af]nsaf]n g} sf/0f/x]sf] atfOPsf] 5 . ;dfrf/df/fhfsf] ehg n]Vg] e/t k|;fO{+nfO{8LhLPd, >Lifzdz]/sf lgs6:y;s'g zdf{nfO{ k|zf;g ljefulgb]{zs, s'df/L zdf{nfO{ k|zf;gk|d'v, b/af/Lof g/]Gb| zdf{sfefGhf 6LkL zdf{nfO{ vl/b ljefuk|d'v, /fhf 1fg]Gb|sf] elQmufyfn]Vg] eLd v/]nnfO{ ;fdfGok|zf;g k|d'v tyf kz'klteQmdxh{gsf] 3/df sfd ug]{ w'|j/fO{nfO{ e08f/ ljefusf] k|d'vlgo'Qm ul/Psf] s'/f pNn]v 5 .

Page 6: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 ^sflGtk'/ ;dfrf/ 8fo/Lck/fw

xfd|f] g]kfndf

:jtM a9'jf u/L tna j[l4 ug{ l;kmfl/;pRr:t/Lo tna cfof]un] ljqmd ;+jt\ @)^! sf] cfwf/df

b; jif{ ;]jf cjlw k'u]sf lghfdtL sd{rf/LnfO{ :jtM Ps txa9'jf u/L tna j[l4 ug{ ;/sf/nfO{ l;kmfl/; u/]sf] 5 . pQmcfof]usf] l;kmfl/; nfu" eP ! xhf/ $ ;o (( hgf alxbf/d'lvof kbdf, % xhf/ ! ;o &# d'lvof vl/bf/ kbdf, !% xhf/ !;o #( hgf vl/bf/ gfoj ;'Aaf kbdf, !) xhf/ @ ;o !) gfoa;'Aaf zfvf clws[t kbdf, # xhf/ $ ;o (( zfvf clws[tpk;lrjdf, & ;o !% pk;lrj ;x;lrjdf tyf ^( ;x;lrj;lrj kbdf a9'jf x'g]5g\ . tna cfof]usf] l;kmfl/; sfof{GjogeP ;a}eGbf tNnf] kb lkogsf] tna :s]n % xhf/ % ;o %)?k}of“ x'g]5 eg] ;a}eGbf pRr kb ;lrjsf] tna :s]n @& xhf/& ;o %) ?k}of“ x'g]5 .

Ps bzsleq ;a}nfO{ :jR5 kfgLg]kfn ;/sf/n] cfufdL b; jif{leq ;a} g]kfnLnfO{ :jR5 vfg]kfgL

pknAw u/fpg] of]hgf th{'df u/]sf] 5 . …:jR5 vfg]kfgL ;a}sf]clwsf/– ;j{q ;/;kmfO :j:Yo hLjgsf] cfwf/Ú gf/f ;lxt th'{dful/Psf] pQm of]hgf ;g\ @)!& ;Dddf k"/f x'g]5 . :jR5 kfgL /kfgLsf ;|f]t pkof]uaf6 x'g] k|b"if0fsf sf/0f km}ng] /f]uaf6 g]kfnLhgtfnfO{ d'Qm ug{ pQm of]hgf th'{df ul/Psf] xf] .

nfu"cf}ifwsf Ps nfv b'Jo{;gLg]kfndf ! nfveGbf a9L JolQmx¿ nfu"cf}ifw b'Jo{;gL 5g\ .

nfu"cf}ifw lgoGq0f zfvfsf cg';f/ g]kfndf ;'O{åf/f nfu"cf}ifw k|of]uug]{x¿sf] ;+Vof @* b]lv #) xhf/ 5 . /fli6«o PrcfOeL P8\; tyfof}g /f]u lgoGq0f s]Gb|sf] tYof+scg';f/ g]kfndf c;'/lIft of}g ;Dks{sf]t'ngfdf ;'O{åf/f nfu"cf}ifw k|of]u ug]{df PrcfOeL ;+qmd0f a9L x'g]b]lvPsf] 5 . o;/L nfu"cf}ifw k|of]u ug]{x¿dWo] clwsf+zsf] pd]/ !%b]lv #% jif{ 5 .

g]kfndf cGt/f{li6«o u}/;/sf/L ;+:yfclxn] g]kfndf ! ;o *% cGt/f{li6o u}/;/sf/L ;+:yf sfo{/t

5g\ . tL ;+:yfx¿dfkm{t\ ljleGg sfo{qmd ;~rfngsf nflu g]kfndfjif]{gL !@ ca{ ?k}of“ lelqg] u/]sf] 5 . To:tf ;+:yfn] Go"gtd %)xhf/ 8n/ a/fa/sf] sfo{qmd ;~rfng ug'{k5{ . g]kfndf cd]l/sf,O6fnL / k|mfG;df k|wfg sfof{no /x]sf cGt/f{li6«o u}/;/sf/L ;+:yfx¿sf];+Vof a9L 5 . clxn] g]kfndf @^ xhf/ ^ ;o &) u}/;/sf/L ;+:yf5g\ . tLdWo] *) k|ltzt ;+:yf ljsf; lgdf{0f / hgr]tgf clej[l4s]lGb|t sfo{qmddf ;lqmo 5g\ .

;Q/L xhf/sf] /f]huf/L u'Dg];8s vGg] sfddf /f]uhf/L kfPsf &) xhf/ dhb'/x¿sf]

/f]huf/L 5 dlxgfkl5 vf]l;g] ePsf] 5 . ;8s lgdf{0fdf g]kfnnfO{;xof]u ub}{ cfPsf bft[ ;+:yfx¿n] @% lhNnfdf ;~rflnt u|fdL0f;fd'bflos k"jf{wf/ ljsf; sfo{qmdnfO{ lg/Gt/tf glbg] atfPkl5o:tf] l:ylt pTkGg ePsf] xf] . o:tf] sfo{qmdsf nflu g]kfn;/sf/nfO{ ljZj vfB sfo{qmd, hd{g k|fljlws ;xof]u / l8PkmcfO8Ln];xof]u pknAw u/fp“b} cfPsf lyP . ;g\ @))& l8;]Da/ & ;Dd;Demf}tf cjlw /x]sf] pQm sfo{qmdn] lj:tf/ kfpg] ljifodf clxn];Dds'g} sbd rflnPsf] 5}g .

cGofodf k/]kl5

cfkm\gf] k|]dLn] cGofo u/]kl5Ps k|]ldsf Gofosf nflu k|x/L ;dIfk'u]sL l5g\ . k|fKt ;dfrf/cg';f/pbok'/ lhNnfsf] a]N6f/ uflj;sf@* jifL{o k]|d ljs / !( jifL{of;l/tf kl/of/aLr nfdf] ;dob]lvk|]d ;DaGw rNb} cfPsf] lyof] .pgLx¿aLrsf] of}g ;Dks{af6kl/of/n] ue{wf/0f u/]kl5 ljss}cg'/f]wdf kl/of/n] ue{ktg ;d]tu/fPsL lyOg\ . ue{ktg u/fPkl5kl/of/n] ljsnfO{ ljjfxsf nflubafa lb+b} cfPsL lyOg\, t/ ;f]xLufp“sL csL{ o'jtL;“u ljjfx u/]/ljs ufp “af6 km/f/ ePkl5kl/of/n] Gofosf nflu k|x/L ;dIfph'/L lbPsL x'g\ .

;'Aafsf] rdTsf/lhNnf e"–;+/If0f sfof{no

bfªsf gfoa;'Aaf gf/fo0fk|;fbn]

cfkm\g} 3/df sdn/L a;]sL !%jifL{of yf? aflnsfnfO{ ue{jtLagfPkl5 rrf{df cfPsf x'g\ .k|fKt ;dfrf/cg';f/ tL ;'Aafn]cl3Nnf] jif{sf] df3 dlxgfb]lv tLaflnsf;“u ljleGg k|nf]eg b]vfO{>LdtL 3/df gePsf] cj;/ kf/Lcj}w of}g;Dks{ /fVb} cfPsf lyP .clxn ] :yfgLo dfgj–clwsf/sdL{x¿ kLl8t aflnsfn]Gofo kfpg'k5{ eg]/ cfjfhp7fO/x]sf eP klg af7f ;'Aafn]tL aflnsfsf] lax] u/]/ k7fOlbPsfsf/0f aflnsfn] Gofo kfpg] s'/fsdhf]/ x'“b} uPsf] atfOG5 .

>LdtLsf nfludflg;x¿ cfkm\gf dfu k"/f

u/fpg wgf{ a:g] rng k"/fg}xf ] . 3/df s]6fs]6Ln] ;d]teg]h:tf] vfhf / vfgfsf nflucfdfafa'nfO{ wDSofp“5g\ . cemcfkm\gf dfu k"/f u/fpg k|ltkIfdf/x ]s f / fhg } lts bnx¿n ];QfkIfsf] lj/f]wdf wgf{ a:g]rng t ;+;f/el/ g} 5 . t/ s]s;}n] >LdtL Tof] klg sfG5Lkfpgsf nflu st} wgf{ a;]sf];'Gg'ePsf] 5 < ;dfrf/cg';f/afUdtL c~rn k|x/L sfof{nodfsfo{/t k|x/L ;xfos lg/LIfs

afNosfnd} s/0fLsf] l;sf/kf ]v/f— …3/df bfO;“u }

6]lnlehg x]/]/ al;/x]sL lyP“ .3/glhs}sf] ;'/h cfP/ csf]{ sf]7fdfnUof] . clg d]/f] s6\6' vf]n]/ g/fd|f]sfd ug{ yfNof] . d}n] b'Vof] eGbfp;n] Psl5gkl5 dHhf x'G5 eg]/ul//xof] .Ú kf]v/fsf] /fd3f6 a:g]kf“r jifL{of /Ltf -gfd kl/jt{g_ n];f]xL 7fp“s} !% jifL{o ;'/h u'?ª-ljs_ af6 ePsf ] hah{:tLs/0fLsf] 36gf ljj/0f k|x/LnfO{; 'gfOg \ . / Ltfn ] cfkm \g fcleefjsnfO{ eg]kl5 pQm 36gfsf]kf]n v'n]sf] xf] .

uf]vf{sL !) jifL{of ;Ltf|-gfd kl/jt{g_ kf]v/fs} gbLk'/sf]u +uf cfrfo {sf ] 3/df 3/ ]n 'sfdbf/sf ¿kdf sfd uly{g\ .;t{cg';f/ glhs}sf] Ps ljBfnodfpgnfO{ egf{ ul/of], t/ u+ufsf5f]/f lji0f' / csf{ Ps hgf efOa]bx/Ln] pgL;“u ljut Ps jif{b]lvha{h:tL of}g;Dks{ /fVb} cfPsflyP . lbgx ' “h;f ] cfkm "df lyof}gzf]if0f x'g yfn]kl5, Ps lbgtL aflnsf 3/} guO{ ljBfnod};'ltg\ . ef]lnkN6 Ps lzIfsn]b]v]kl5 pgsf af/]df ljBfnosf]afnSnanfO{ hfgsf/L u/fOof] .To;kl5 Snan] 6f ]nL gfdsu}/;/sf/L ;+:yfnfO{ va/ u/]kl5,tL aflnsfsf] p4f/ ul/of] . pgnfO{xfn kf ]v/fs} Ps afnu[xdf/flvPsf ] 5 . pQm 36gfsfbf]ifLx¿n] k|x/L;dIf s;'/ :jLsf/u/] eg] lrlsT;sLo k/LIf0fn] klgtL aflnsf;“u s/0fL ePsf] b]vfof] .

tL aflnsfnfO{ s/0fL ug]{lji0f' -@)_ / a]bx/L -!(_ sf] s;'/7xl/Pkl5 lhNnf cbfnt sf:sLn]k'k{Ifsf nflu y'gfdf /fVg] cfb]zlbPsf] 5 . kf“r jifL{of aflnsfs/0fL ug]{ ;'/h xfn lhNnf k|x/Lsf]lx/f;tdf 5g \ . af lnsfsf ]lrlsT;sLo k/LIf0fkl5, hah{:tLs/0fL ePsf] k'li6 ePsf] lhNnfk|x/L sfof{no sf:sLsf cg';Gwfgclws[t s[i0f k+u]gLn] atfP . r}t

nfk/jfxL klg lhDd]jf/ 5 . 5f]/L;fg} 5 eg]/ 3/df PSn} 5f]8]/aflx/ lg:s“bf klg o:tf 36gfx'g] u/]sf] kfOG5 . dgf]lj1fgsfjl/i7 lrlsT;s n'd]Zj/ cfrfo{eG5g\— …s/0fL ug]{sf] dfgl;s;d:of g} 36gf a9\g'sf sf/0fx'g\ . o;sf af/]df k/fdz{ a9fpg'g} To:tf] h3Go ck/fwsf 36gf36\g] sf/0f aGg ;S5g\ .Ú

To;f] t gfaflnsnfO{ s/0fLug] { ;a}sf] pd]/ @) jif {sf ]xf/fxf/Ldf 5 . pgLx¿ ;a}n]k|x/LnfO{ lbPsf] aofgdf of}gpQ]hgfn] ubf { s/0fL u/]sf ]atfPsf 5g\ . cZnLn rnlrq tyfkqklqsf Pj+ k':ts x]]g]{ / To;kl5of}gt[i0ff d]6fpg gfaflnsf;“u s/0fLug]{ k|of; x'g] k|x/Ln] atfPsf] 5 .afnaflnsfnfO{ ;fdfGo s'/fdfkmsfpg ;lsg] ePsfn] klg To:tfck/fwLx¿n] k|>o kfPsf] klg :jo+pgLx¿s} egfOaf6 k'li6 x'G5 .

kl5Nnf] qmddf sf:sLsf]n]vgfy gu/kflnsfsf] k'/fgf]s'gfdf !& jifL{o s[i0faxfb'/af6 ;ftjifL{o aflnsf anfTs[t eOg\ . s[i0fn]ld;|L lbP/ kmsfO tL aflnsfnfO{ s/0fLu/]sf] aofg lbPsf lyP .

/LtfnfO{ s/0fL ug]{ ;'/hn]Ps ?k}of“sf] rf/j6f cfpg] ld7fO{lbP/ kmsfO{ s/0fL u/]sf] k|x/LnfO{atfPsf 5g \ . pgLx¿n ]gfaflnssf] of]lg jl/kl/ 3if{0fug]{ u/]sf] / aLo{ :vng ePkl55f8\g] u/]sf] aofg klg k|x/L;dIflbPsf 5g\ .

36gf n'sfp“bf klg 36gfa9\g ;S5g\, sf:sLsf k|x/L k|d'vk|x/L pk/LIfs k+sh >]i7 eG5g\—…b08xLgtfeGbf klg 36gfcfPkl5, e]l6Psf bf]ifLx¿ 5'6]sf5}gg\ .Ú kl5Nnf] qmddf kqmfp k/]sfrf/} hgfsf] cg';Gwfgdf k|x/Ln] s'g}nfk/afxL gu/]sf] bfaL ub}{ P;kL >]i7n]yk]— …ck/fwLnfO{ xb};Ddsf] sf/afxLug{ k|x/L ;lqmo 5 .Ú

—lqe'jg kf}8]n

-;O{_ sNof0f sfsL{n] cfkm\gL sfG5L>LdtL eufP/ nu]sf] cleof]unufp“b} :yfgLo /fdz/0f lu/Lclxn] dxfgu/Lo k|x/L kl/;/nlntk'/df wgf{ a;]sf 5g\ .;dfrf/g' ';f/ Ps lbg lu/Ln]cfkm\gL >LdtL dy'/f lu/LnfO{ aGbsf]7fdf ;O{ sfsL{;“u cfklQhgsd'b | fdf ;dft ]k l5 cfjZossf/afxLsf nflu :yfgLo k|x/Ldflgj]bg lbPsf lyP, t/ k|x/Ln]s'g} sf/afxL cufl8 a9fPg .clxn] ltg} >LdtL ltg} ;O{;“u

3/df ePe/sf] >L;DklQ lnP/km/ f/ ePkl5 lu/ L k | x/ Lsfof{nod} wgf{ a;]sf x'g\ .cGtdf===

/fhg } lts cfGbf ]ngdfnfUg ]x¿ of }gsf dfldnfdfsdhf]/ x'G5g\ eGg] s'/f k|dfl0ftub} { g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ -dfcf]jfbL_ sf] P;LPd kbdf /x]sfbfr'{nf lhNnf nl6gfy uflj;sfdl0f/fd 6d6f cfkm \gf kf “rafnaflnsf / >LdtLnfO{ 3/df5f8]/ l5d]sLsL >LdtL lnP/d'Unfg k:g] qmddf dx]Gb|gu/dfkqmfp k/]sf 5g\ .

/Ifs ls eIfs;fdfGotM k|x/L jf ;'/IffsdL{nfO{ xfd|f] ;dfhdf /Ifs dflgG5 .

;dfhsf] of] ljZjf;nfO{ s~rgk'/ lhNnfsf] dx]Gb|gu/df sfo{/t tLgk|x/L hjfgn] unt k|dfl0ft u/]sf 5g\ . k|fKt ;dfrf/cg';f/ ;b/d'sfddx]Gb|gu/l:yt lhNnf k|x/L sfof{nodf sfo{/t cfkm\gf sfsfnfO{ e]6\gcfPsL!$ jifL{of aflnsfnfO{ pgs} sfsf;“u sfo{/t k|x/L hjfgx¿g/]z zfxL, hgs dxt/f tyf x/]Gb| rGbn] sfsf;“u e]6 u/fOlbg]jfrf u/]/ dxt/fsf] sf]7fdf nuL ;fd"lxs anfTsf/ u/]sf lyP .cf“k lbg] nf]e b]vfP/

of}g lkkf;'x¿sf] /fIf;L k|j[lQ s'g a]nf s'g /+udf b]vfk5{ o;}eGg ;ls+b}g . Pp6f o:t} of}g lkkf;'sf] lzsf/ eQmk'/ lhNnfsf]sdnljgfos a:g] Ps * jifL{of aflnsf ePsL l5g\ . k|fKt ;dfrf/cg';f/sdnljgfosd} 8]/f u/L a:g] df]ltxf/L ef/tsf ;fOsndf cf“k Jofkf/ug]{ #% jifL{o nfnafa'k|;fb ;fxn] tL aflnsfnfO{ w]/} cf“k lbg] nf]eb]vfP/ cfkm\gf] sf]7fdf nuL anfTsf/ u/]sf] cf/f]k 5 .

dlxgfdf dfq } sf:sL k |x/Lsfof{nodf gfaflnsf s/0fL;“u;DalGwt tLgj6f ph'/L k/] . of]ph'/L tYof+sn] kl5Nnf] ;dodfanfTsf/sf] l;sf/ gfaflnsfx¿e}/x]sf 5g\ eGg] k'li6 u/]sf] 5 /o;n] k|efjsf/L sfg'gsf] cefjdfanfTsf/Lx¿ cem k|f]T;flxt ePsf]k'li6 u/]sf] 5 .

afnaflnsfsf] If]qdf sfdug]{ ;+:yf lrN8«]g g]kfnsf sfo{qmd;+of]hs lzj zdf{ rfkfufO{+sfcg';f/ kL8snfO{ k|efjsf/L sf/afxLsf]cefjdf gfafnsdfly x'g] anfTsf/sf36gfdf j[l4 ePsf] xf] . afn clwsf/s}If]qdf sfd ug]{ ;+:yf l;lagkf ]v/fsf ;f ]gfd ;fªkf ] klg

rfkffufO{+sf] egfO;“u ;xdt 5g\ .;fª\kf ] eG5g\— …cl3Nnf] jif {n]s;fO8d} gfaflnsfnfO{ s/0fLul//x]sf] cj:yfdf ljb]zLnfO{;dft]/ k|x/LnfO{ a'emfof}+, t/ !%lbgkl5 p;nfO{ k|x/Ln] 5fl8lbPsf]yfxf kfOof] .Æ

d'n'sL P]g hah{:tL s/0fLdxnsf] Joj:yfcg';f/ !) jif{eGbfd'lgsf gfaflnsnfO{ s/0fL ug]{nfO{ !)b]lv !% jif{ s}b tyf kL8ssf] cfwfc+z lbnfpg] sfg'gL Joj:yf 5 .

gfaflnsfx¿nfO{ nnfO{–kmsfO{ ug{ klg ;lhnf] x'g] / 36gfn'sfpg klg ;lsg] ePsfn] o:tf36gfdf j[l4 ePsf] cg'dfg ug{;lsG5 . o;df cleefjssf]

Page 7: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 &

sf7df8f}+— g]kfnL ;]gfdf etL{v 'n ]sf ] yfxf kfPkl5 ufp“n ]o'jfx¿sf] ;fy nfu]/ pgL /fhwfgLxflGgPsf lyP . klxnf] k6ssf7df8f } + k |j ]z ubf { pgsf ]dlyª\unn] o;cl3 slxNo} gb]v]sfy'k|} gof“ s'/f cg'e"lt ug]{ df}sfkfof] . …afSnf 3/, ;8sdf uf8Lsftf“tL, cfkm"nfO{ Jo:t b]vfp“b}bf}l8/x]sf dflg;x¿,Ú pgn] tL lbg;De“mb} eg]— …;a} b[li6sf]0fn]/fhwfgL gf}nf] nfu]sf] lyof] .Ú

/fh' kl/of/, clxn]sf ;jf{lws;lqmo Pj+ rlr{t nf]sbf]xf]/Lufos . @)%^ ;fn h]7df sf7df8f}+cfPsf kl/of/sf] ;]gfdf etL{ x'g]rfxgf k"/f ePg . k/LIffdf c;kmnePkl5 pgn] km]l/ csf]{ jif{ klgPsk6s le8\g] rfxgf /fv]/ ufp“kms{g] lg0f{o u/]sf lyP . ndh'ªsf]ufp“;x/ uflj;df lj=;+= @)#&;fndf hlGdPsf kl/of/sf] 7"nf]OR5f eg]s} ;]gfdf etL{ x'g' lyof] .To;df klxnf] k6s c;kmn ePkl5pgL s]xL lg/fz klg eP . …c;kmnePkl5 s] ug]{ eg]/ ;f]lr/x]sf]lyP“, To;}a]nf ;'Gwf/fdf k'sf/ bf]xf]/L;f“em ;~rfng ub}{ cfPsf ufp“n]bfO d'lQm u'?ª e]l6P .Ú kl/of/n]eg]– …bfOn] ToxL lbg cfkm\gf]bf]xf]/L /]:6'/f“df cfpg] lgDtf] lbP .Úcltlysf ¿kdf bf]xf]/Ldf k'u]sf

kl/of/n] Toxf “sf ] /demdnfO{ufp“3/sf] /f]bL3/;“u t'ngf u/],km/s olt lyof ]— Psftkm {;lh;hfp 3/leq dfOs ;dfP/ufos–uflosfx¿ uLt ufO/x]sflyP eg] csf{tkm{ ;kmf n'uf nufP/cfPsf >f]tf 6]andf s]xL vf“b} Tof]/demdsf] dHhf n'l6/x]sf lyP ./f]bL3/sf oL lx/f]n] cfkm\gf] ufp“n];Lk b]vfpg] rfxgf /fv]/ ufp“n]bfO;“u uLt ufpg] k|:tfj u/] ./fh'sf] Tof] Pp6f k|:t'lt olt w]/}k|efjzfnL eof] ls To;n] pgsf]sf7df8f}+nfO{ a'em\g] rfxgf k"/ful/lbof] . nf]snosf h'g;'s}efsfnfO{ klg 6kSs l6Kg ;Sg]Ifdtfsf wgL kl/of/nfO{ ef]lnkN6}ltg} bfOn] cfkm\gf] bf]xf]/L /]:6'/f“dfuLt ufpg] hflu/sf nflu cfu|xu/] . dfl;s @ xhf/ % ;o ?k}of“tna kfpg] ePkl5 pgL 3/kmls{Pgg\ . /fh' eG5g\– …hflu/vfg sf7df8f}+ cfPsf] lyP“, To;}n]l/Qf] xft kms{g'eGbf sd;]sd;fgf]ltgf] eP klg sfd kfPkl5ot} a:g] lg0f{o u/] . kl5 qmdzMtna j9fOof] .Ú /fh'n] Toxf“ #jif{ sfd u/]+ .Ú To;kl5 pgL @)%(;fnb]lv bf]efg bf]xf]/L ;f“em, 7d]ndfuLt ufpg yfn] . Toxf“ ;'?df dlxgfsf]% xhf/ ?k}of“ lbOPsf] lyof] eg] kl5& xhf/ ?k}of“;Dd k'Uof] .

sf7df8f}+df k|f/De ePsf]/fh'sf] Sofl/o/sf] Tof] klxnf]v'l8\snf]n] g} pgnfO{ ;kmntfsf]af6f]tkm{ cu|;/ u/fO;s]sf] lyof] .pgn] klxnf] k6s @)%& ;fndf/Ldf /]sl8{ªdf lsl;dsf]6df r/Lgfr]sf]==== Psn nf]suLt /]sl8{ªu/fPsf lyP . hf]ag a9]5=== zfGtfGof }kfg ]sf ] ;xof ]udf klxnf ]nf]sbf]xf]/L uLlt;+u|xdf ;dfj]zpQm uLtn] /fh'sf] ufogofqfnfO{cf }krfl/s ¿kdf >f ]tfdfemk'¥ofof] . pQm uLtn] dnfO{ cemdfly p7fof], /fh'n] eg]–…To;kl5cfkm\g} uLlt;+u|x lgsfNg] tof/Ldfh'6]+ .Ú /fh'n] ;fg'd}of“ tfd|fsf/sf];xof ]udf >4f / ]sl8 {ªaf6…km"nkm"ndf 8'Nof] ed/f===Ú klxnf]bf]xf]/L uLlt;+u|x ahf/df NofP .pQm ;+u|x @) xhf/ k|lt laqmLePsf] lyof] . lj=;+= @)%( dfpgsf] bf];|f] uLlt;+u|x …bdf}nLdfkm"nÚ ahf/df cfof] . of] ;+u|x #%xhf/ k|lt laqmL ePsf] lyof] .@)^) ;fndf t ]; | f ] ; +u |x…k~r}afhfn]Ú tyf )^! sf] cGTodfrf}yf] ;+u|x …ndh'ª hfg] bfOÚuLlt;+u|x ahf/df cfof] . oL ;+u|xn]

pgsf] ufog Sofl/o/nfO{ alnof]agfp“b} nu] . t];|f] / rf}yf] ;+u|x%) xhf/ k|lt laqmL ePsf] /fh'sf]bfaL 5 . To;kl5 @)^# df kf“rf}+;+u|x …;'gkfgLdfÚ ^) xhf/ k|ltlaqmL eof] eg] ;f]xL jif{ cfPsf]s[i0feL/df klx/f] ;+u|xn] cf};tJofkf/ u¥of] . o;aLr pgL cfkm\gfuLlt;+u|x lgsfNg] eGbf a9Lc¿sf uLlt;+u|xdf :j/ lbgdfJo:t x'g yfn] .

ufp“n] /fh' kl/of/sf] syfeGb} pgL …km\Nof; AofsÚ dfhfG5g\ . /fh' eG5g– …d ;fdfGols;fg kl/jf/df hlGdPsf] x'“, . sfdu/]/ vfg nfpg k'Ug] kl/jf/ ePklg hLjgz}nL Psbd} ;fdfGolyof ] . ;fdfGo hflu/ vfP/hLljsf]kfh{g ug]{ of]hgf agfPsf]lyP“ . hLjgdf 7"nf ;kgf /fVg'clgjfo{ eP klg d}n] slxNo}dxŒjfsf+IfL ;kgf b]lvg“ .Ú /fh'sf]3/df cfdf–a'af / Ps hgf efO5g\ . @)%* ;fn;Dd a];L;x/b]lvpgsf] 3/ k'Ug b'O{ 306f nfUYof] .;do–;dodf d]nf x]g{ tyf ahf/hfg a]zL ;x/ em/]sf /fh'nfO{sf7df8f}+ w]/} 6f9fsf] s'/f lyof] .…clxn ] af6f ] ag ]/ uf8Laf6cf]ln{Pkl5 3/ k'Ug cfwf 306f dfqnfU5 .Ú pgn] atfP .

;f+uLlts ofqfdf kfOnf/fv]b]lv ;kmntf dfq} xft kf/]sf/fh' @)^) b]lv cTolws Jo:t x'gyfn]sf x'g\ . …;a}eGbf a9L Jo:t^@ ;fndf eP .Ú /fh'n] eg]– Tof]jif{ sl/a ! xhf/ & ;oj6f uLt/]s8{ u/fPsf] lyP .Ú /fh' clxn]sfJo:t ufos dfq xf]Og, nf]sbf]xf]/LIf]qdf ;a}eGbf w]/} sdfpg] ufosklg x'g\ . /fh' k|ltbf]xf]/L uLtGo"gtd\ % xhf/ ?k}of“ lnG5g\ eg]uLltPNadsf] b'j} efusf uLtufpg'kg]{ eP !) xhf/ ?k}of“ .

ljjfx/fh'n] ;kmntfsf] lzv/ r9\g]

qmdd} ljjfx u/]sf lyP . sf7df8f}+cfPkl5 ljjfx u/]sf /fh'sL >LdtLklg eGHofª bf]xf]/L ;f“emdf bf]xf]/Luflosf lyOg\ . …d d'Vo ge} ;xfosbf]xf ]/L uflosf lyP“,Ú c:ki6xf“;f]ldl>t efjdf /fh'sL >LdtLeGb} lyOg\– pxf“n] dg k/fpg'ePsf]

/x]5 . d}n] klg dg k/fP . dgldn]kl5 ljjfx u¥of}+ .Ú @)%*;fndf cd[tf kl/of/;“u ljjfx–aGwgdf af“lwPsf /fh'sf Ps 5f]/f/ Ps 5f]/L 5g\ . …;'?df ;fyL lyof}+,kl5 d}n] k|]dk|:tfj /fv],Ú /fh'eG5g\– …pgn] Ps dlxgfsf] ;dodflug\ / kl5 :jLs[lt k|bfg ul/g\ .Úljjfx ug { 'c l3 % dlxgfpgLx¿aLr ckm]o/ rn]sf] lyof] ./fh'sf ;kmntfsf syfx¿ ;'Gg]–;'gfpg] qmddf >LdtL kl/of/ eg]/fh'sf] cTolws Jo:ttfsf ljifodfu'gf;f] ub}{ lyOg\ . …dnfO{ t ufp“kms{g] OR5f 5,Ú >LdtL kl/of/n]elgg\– …pxf“ v]tdf uP/ sfd ug]{clg d ds} / kfgL vfhf lnP/v]t hfg] ;kgf b]V5' . To:tf] ePsd;]sd cfkm\gf] >Ldfg\;“u} a:gkfpg] lyP“ . 5f]/f5f]/Ln] klg afa'sf]kof{Kt dfof kfp“y]+ . oxf“ t 5f]/fjf 5f]/L la/fdL x'“bf c:ktfnhfg'kg]{df pxf“ cGt} sfd 5 eg]/lx+8\g'x'G5 .Ú uLt /]s8{afx]s :jb]ztyf ljb ]zdf cfof ]hgf x 'g ];f+uLlts sfo{qmddf Jo:t x'g]oL ufossf] kl/jf/n] pgLaf6kof{Kt ;do kfpg ;s]sf] 5}g .>LdtL kl/of/sf cg';f/ /fh'nfO{uLt ufpg nufpg]x¿n] cfly{szf]if0f klg u/]sf 5g\ . pgn]elgg\– …Toltdfq xf]Og, hlt k};fsdfPsf] b]lvG5, To;cg';f/ artePsf] 5}g .Ú

cGo ;kmntf/fh' ndh'ª lhNnf:t/Lo

bf]xf]/L–@)%% df k|yd ePsf lyPeg] ;f]xL jif{ lhNnf:t/Lo nf]suLt@)%% df klg pgL k|yd eP .To; }u/L / ] l8of ] g ]k fnsf ]jflif{sf]T;jdf kf]v/fdf ;fGTjgfk'/:sf/ lht]sf /fh'n] /fli6«o bf]xf]/Lk|lti7fgsf] cfof]hgfdf /fi6«JofkLbf]xf]/L uLt k|ltof]lutdf låtLok'/:sf/ xfl;n u/]sf lyP .

c¿sf] /hfO“ahf/df w]/} nf]sufos eP

klg oltv]/ /fh' kl/of/ ;a}eGbfJo:t b]lvG5g\ . Toltdfq xf]Og,g]kfnL ahf/df cfpg] clwsf+zbf]xf]/L uLlt;+u|xdf /fh' kl/of/sf]:j/ x'G5 . Ps Do'lhs sDkgLsfk|aGw–lgb]{zssf cg';f/ /fh'n]

/f]bLdf /demdu08s If]qsf] ;f+:s[lts k/Dk/f /f]bLn] /fh' kl/of/sf]

unfnfO{ lgvfb}{ nu]sf] lyof] . cfh kmnfgf]sf] 3/df /f]bL hd]sf] 5eg]kl5 /fh' cg]s bfp lgsfn]/ Toxf“ k'lu5f8\y] . ‘snfsfl/tf,cem egf}+ nf]sbf]xf]/Lsf] If]qdf ( jif{sf] pd]/b]lv g} ;lqmo e};s]sf]lyP“ .’ ;':t :jefjsf /fh'n] eg]– ‘To;kl5 ljBfno clg lhNnf:t/Lobf]xf]/Ldf efu ln“b} uP“ . qmdzM ;kmntf xft kb}{ uof] .’ To;a]nf;Dd /fh' ufp“n] /f]bL3/df dfq xf]Og, hLNnf:t/d} nf]slk|otfxfl;n ub}{ lyP . sfd u/]/ yfs]/ cfPsf ufp“n] ;f“emsf] vfgfkl5dfbnsf ;fydf /f]bL3/df hDg] rng u08s k|b]zdf cBfjlwsfod 5 . u'?ª ;d'bfosf] ;f+:s[lts k/Dk/f /f]bL;“u ndh'ªsf]nfdf] Oltxf; 5 . /f]bLsf] nf]slk|otf a9\b} hf“bf cGo lhNnfn] klgo;nfO{ cg';/0f u/]sf 5g\ . c;f/–;fpg / d+l;/–k';df ljz]ifu/]/ /f]bL hDg] u/]sf] 5 . /fh'sf cg';f/ /f]bLsf] ;dodf ljz]if u/]/ ds}gª\Uofpg] tyf em'Qf kfg]{ sfd x'G5 .

ufPsf] uLtnfO{ cfkm\gf] eg]/ahf/df cfpg] ufosx¿sf] ;+VofpNn]Vo 5 . gfd pNn]v gug]{ ;t{dftL k|aGw lgb]{zsn] eg]– …ahf/df/fd|f nf]sufos eg]/ lrlgPsfnf]s–bf]xf]/L ;+snsx¿ /fh'sf]:j/df uLt /]s8{ u/fP/ af“lr/x]sf5g\ .Ú /fh' kl/of/n] ufPsf sltkouLtdf pgsf] eg] gfd x'“b}g . …d}n]ufPsf] uLtdf c¿n] cfkm\gf] gfdhf]8]sf] d}n] klg b]v]sf] 5',Ú /fh'eG5g\– …kl5 /]l8of], 6]lnlehgdfuLt cfPkl5 yfxf kfOG5 .Ú

uLt ufpg l/ofh rflx“b}gufos–uf losfx¿ uLt

ufpg] eg]kl5 xKtf} + cl3b]lvvfgkfgdf ljz]if Wofg lbG5g\ .cldnf], lk/f], lr;f] / w]/} u'lnof]vfgf vf “b }gg \ t/ s ]xL of ]dfldnfdf ckjfb x'g ;S5g\ ufos/fh' kl/of/ . uLt ufpg'eGbf cl3lk|mhdf /fv]sf] lr;f] a/km kfgLlkP/ z/L/nfO{ zLtn agfPkl5uLt ufpg] pgL atfp“5g\ . vfg]s'/fdf klg pgL Tolt Wofglb“b}gg\ . …clxn];Dd d}n] vfgkfgdfWofg lbg'k5{ eg]/ tof/L u/]sf]yfxf 5}g,Ú kl/of/ eG5g\– …a/kmvfP/ uLt ufp“bfsf] cfgGb} cs}{x'G5 .Ú vfg] dfldnfdf /fh'sf]sdhf]/ kIf klg 5 . Tof] xf]—/S;L, /fh'nfO{ glhsaf6 lrGg]x¿eG5g\– …pgL /S;L gvfO{ hd]/uLt ufpg ;Sb}gg\ .Ú Tof] s'/fcflz+s ;To ePsf] :jLsf/ ub}{/fh' eG5g\– …/S;L vfP/ ufp“bfWofg s]lGb|t x'G5 .Ú

/]s8{nf ]sbf ]x f ] / L uLt cGo

uLteGbf nfdf x'G5g\, sDtLdf klgcfwf 306fsf . /fh' kl/of/n] clxn]b}lgs cf};t $ j6f uLt /]s8{u5{g\ . Do'lhs 86sdsf k|aGwlgb]{zs /fh]z j+zn eG5g\– /fh'n]hlt uLt ;fob} s;}n] /]s8{ unf{ ./fh'n] Ps lbg nuftf/ !@ j6f;DduLt /]s8{ u/fPsf 5g\ . nf]sbf]xf]/LuLtdf of] ;Dejt clxn];Dds}/]s8{ x'g'k5{ . lulgh a's ckm jN8{/]s8{df gfd btf{ ug]{ ;f]r 5}g <k|Zg;“u} 3f]l/P/ pgL hjfkm lbG5g\–

;x/n]

glrg]sf] lx/f]

…lulgh a's ckm jN8{ /]s8{sf nfluxf]Og, t/ cem} w]/} uLt Ps} lbg/]s8{ ug]{ of]hgf agfPsf] 5' .laxfg ( ah]b]lv a]n'sL ( ah];Dd@) j6f uLt /]s8{ ug]{ Tof] of]hgfrf“8} ;fsf/ x'g] pgn] atfP . /fh'n]g]kfnL nf]sbf]xf]/Ldf csf]{ /]s8{ klgsfod u/]sf 5g\— clxn];Dds};a}eGbf w]/} uLt /]s8{ u/]/ . ufoskl/of/sf cg';f/ pgn] clxn];Dd& xhf/eGbf a9L uLt /]s8{ u/]sf5g\ . /]s8{ ePsf uLtsf] ;+Vofw]/} ePsfn] pgn] cfkm\g} ;+uLt;+u|xfno :yfkgf ug]{ ;f]r agfPsf5g\ . /fh'sf /]s8{s} af/]df csf{nf]sufossf] k|ltlqmof eg] o:tf]lyof]– …/fh' h:t} k|ltefzfnL cGoufos klg 5g\ t/ pgLx¿ /fh'h:tf] xNsf eP/ uLt ufpghf“b}gg\ . uLtsf] zAb no a'em]//fd|f uLtaf6} pgLx¿ ;Gt'i6 5g\ .Ú

e}+;L kfn]/…ug' { u¥of} an/fd e} +;L

kfn]/===Ú olta]nf of] uLt cTolwsrrf{df 5 . ch'{g u}/]sf] …e}+;L kfn]/ÚuLltPNadsf nflu /fh'n] :j/a4u/]sf] of] uLtsf sf/0f ;+u|xsf]laqmL csfl;Psf] Do'lhs 86sdsfk |aGw lgb ] {zs /fh ]z j +znatfp“5g\ . of] uLt ;a}sf d'vdfem'lG8Psf sf/0f a}t8Ldf an/fdgfds Ps b"w ljqm]tfsf] Joj;fog} aGb ePsf] Ps b}lgs klqsfn]pNn]v u/]sf] lyof] .

casf] nIo </fh' kl/of/sf] casf] nIo

s] xf] < /fh' eG5g\– …k':tf}+ k':tfn];lDem/xg] sfnhoL uLtx¿ ufpg]OR5f 5 .Ú /fh'sf cg';f/ clxn]sf]of] km]hnfO{ pgL Jofkf/Ls/0fs} ¿kdfkl/eflift ug{ rfxG5g\ . /fh' cemd]xgt u/]/ cfufdL k':tfsf lglDtTo; k|sf/sf uLt ufpg] rfxgf/fV5g\ . sf7df8f}+ cfp“bf x/fP/ b'O{lbg ;'Gwf/fdf cndlnPsf /fh'sf]hLjgz}nLdf pNn]Vo kl/jt{gcfO;s]sf] 5 . d}n] rfx]sf] s'/f k"/fug{ ;Sg] cj:yfdf k'u]sf] 5', /fh'eG5g\– …ca sf7df8f}+d} 3/ lsg]/;fdfGo x}l;otsf] hLjgz}nLckgfpg kfP d]/f] ;kgf k"/f x'G5 .Ú

hGdlbg klg cfh}c;f/ !% sf] blxlrp/f vfg] cfhs} lbg ufos /fh' kl/of/sf]

hGdlbg xf] .

Page 8: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 *

e"sDk s'g} klg a]nf cfpg ;S5, t/ o;sf] eljiojf0fL x'“b}ge"sDk;“u ;DalGwt j}1flgs zAbfanL

l;:df]u|fkmu|Ls efiffdf l;:df]; sf] cy{ e"sDk xf] . l;:df]u|fkm Tof] pks/0f

xf] h;n] e"sDkLo t/+u /]s8{ u5{ . of] pks/0f hldgsf] leqL ;txdfufl8G5 . uf8Lx¿ u'l8/x]sf] a]nfdf o;n] c;/ ub}{g . of] pks/0fn]t/+ux¿nfO{ klxrfg u/L ljB'tLo ;+s]tdf ablnlbG5 h'g /]sl8{ª:6fOn; -k]g_ df /]s8{ x'G5 . l;lnG8/df em'lG8Psf] k]k/df of] k]g t/+uTo;} u/L sf]l/G5 h:tf] O{=;L=hL=df Xbosf] ult sf]l/G5 .

e"sDksf] s]Gb|ljGb' -PkL;]G6]/_e"sDksf] pTklQ x'g] :yfgsf] 7Ls dflysf] hldgsf] ;txnfO{

e"sDksf] s]Gb| cyf{t\ PkL;]G6/ elgG5 .kL t/+u

e"sDkåf/f pTkGg x'g] k|fylds t/+unfO{ kL t/+u elgG5 . o;sf]ult * lsnf]ld6/ k|lt;]s]G8 x'G5 . o;sf] lbzf e"sDkLo t/+uh:t}x'G5 .

P; t/+uof] d"n t/+uaf6 pTkGg x'G5 / k|fylds t/+u tyf d"n t/+u

;dfgfGt/ tj/n] x'G5, t/ of] t/+u nfdf] ¿kdf cl3 a9\b} hfG5 .e"sDksf] s]Gb|ljGb'

l;:df]u|fkmdf P; / kL t/+usf] /]s8{ x'“bf hlt ;dosf] cGt//xG5 To;nfO{ 6fOd nu elgG5 . 6fOd nunfO{ * lsnf]ld6/ k|lt;]s]G8n]u'0ff ubf{ e"sDksf] s]Gb|Lo b"/L] kQf nufOG5, tL cnu–cnu s]Gb|sf]tYof+s k|fKt ePkl5 k|To]s s]Gb|sf] rfk x]l/G5 / h'g :yfgdf tLgrfkn] Ps csf{nfO{ sf6\5g\, ToxL e"sDksf] s]Gb| laGb' dflgG5 .

Kn]6 6]S6«f]lgsof] 6'hf] ljN;g tyf cGo j}1flgsåf/f k|ltkflbt l;4fGt xf],

h;nfO{ !(^) df :jLsf/ ul/Psf] lyof] . of] l;4fGtcg';f/ k[YjLsf]aflx/L kq Kn]6x¿ ldn]/ ag]sf] x'G5 o;sf] df]6fO %) lsnf]ld6/ x'G5 .of] Kn]6 cfk;df 7f]lSsPdf jf Ps–csf{sf] cufl8–k5fl8 ;bf{ kj{taG5, Hjfnfd'vL lg:sG5 / e"sDk cfp“5 .

dxflåkLo l8«km6of] l;4fGtcg';f/ s/f]8f}+ jif{k"j{ w]/} dxflåkLo Kn]6x¿ cfk;df

ldn]/ blIf0fL uf]nf4df uf]G8jfgfNofG8 -dWoef/tdf cjl:yt_ gfdsf];'k/ dxflåksf] lgdf{0f eof] . oxL uf]G8jfgfNofG8af6 sfnfGt/df ljleGgdxflåk lgdf{0f eP .

slt /]S6/sf] e"sDk cfp“bf s] x'G5 <;"Id -/]S6/ :s]n M @_

k|efj M o;sf] k|efj vf;} kb}{g, /]s8{ klg x'“b}g .;Defjgf M Ps lbgdf cf};t * xhf/ k6s hfg ;S5 . w]/} ;fwf/0f -/]S6/ :s]n M @ b]lv @ bzdnj ( ;Dd_k|efj M o;sf] k|efj vf;} kb}{g, sd} dflg;n] dfq rfn kfp“5g\ .;Defjgf M Ps lbgdf cf};t ! xhf/ k6s;Dd hfg ;S5 .

;fwf/0f -/]S6/ :s]n M # b]lv # bzdnj ( ;Dd_k|efj M o;sf] k|efj k5{ t/ vf;} xflg x'“b}g . sf]7fdf /x]sf;fdfgx¿ xNsf ¿kdf xlNnG5g\, af]tn jf ef“8fjt{gdf /x]sf] kfgLxlNnG5 . w]/} dflg;n] rfn klg kfp“b}gg\ .;Defjgf M Ps jif{df cf};t $( xhf/ k6s hfg ;S5 . xNsf -/]S6/ :s]n M $ b]lv $ bzdnj ( ;Dd_k|efj M o; k|sf/sf] e"sDk cfP 3/sf ;fdfgx¿ xlNng'sf ;fy}em\ofn–9f]sfx¿nfO{ klg c;/ k5{ eg] sRrf kvf{nx¿ rls{g ;S5g\ .of] /]S6/ :s]nsf] e"sDkdf ;fjwfgL ckgfpg}k5{ .;Defjgf M Ps jif{df cf};t ^ xhf/ @ ;o k6s cfpg] ;Defjgfx'G5, t/ cfO{ g} xfN5 eGg] s'g} Uof/]G6L x'“b}g .

dWod -/]S6/ :s]n M % b]lv % bzdnj ( ;Dd_k|efj M o;sf] s]Gb|laGb' glhs jf jl/kl/sf :yfgdf 7"nf–7"nf ;+/rgfx¿9f]sf–em\ofnx¿ elTsg ;S5g\, 3/sf] uf/f] Pj+ Knf:6/ rs{G5, ¿vx¿xlNng], af9L–k}¥xf] cfpg ;Sg] / xlNng] x'G5, 38L klg aGb x'G5 .;Defjgf M of] Ps jif{df cf};t * ;o k6s cfpg] ;Defjgf x'G5t/ cfOxfN5 eGg] s'g} Uof/]G6L x'“b}g .

zlQmzfnL -/]S6/ :s]n M ^ b]lv ^ bzdnj ( ;Dd_k|efj M ! ;o dfOn;Ddsf] If]qkmndf /x]sf 7"nf–7"nf ef}lts ;+/rgfnfO{ljWj+; u5{ . ;jf/L ;fwg rnfp“bf klg hf]lvd x'G5 . af6f] kmfl6G5, ljB't\,6]lnkmf]gnfOgx¿ cj?4 x'G5g\, dfgjhLjg g} txg–gx; x'G5 .;Defjgf M Ps jif{df cf};t ! ;o @) k6s;Dd cfpg] ;Defjgf x'G5 .

dWodzlQmzfnL -/]S6/ :s]n M & b]lv & bzdnj ( ;Dd_k|efj M of] /]S6/ :s]nsf] e""sDkn] lgs} 7"nf] If]q cf]u6\5 eg] o;n]7"nf–7"nf ef}lts ;+/rgfx¿ Wj:t kf5{ . hldg lr/f k/]/ kfgLcfpg yfN5, af9L–k}¥xf] cfp“5 .;Defjgf M Ps jif{df cf};t !* k6s;Dd cfpg] ;Defjgf x'G5 .

cltzlQmzfnL -/]S6/ :s]n M * b]lv * bzdnj (_k|efj M 7"nf–7"nf ef}lts ;+/rgfx¿sf] cl:tTj g} Wj:t eP/ hfG5 .hldgleqsf kfOknfOgx¿ 6'6km'6 x'G5g\ . ¿v 9Ng], af9L–k}¥xf] cflb hfg]x'G5 . hldg lr/f k5{ . ;d'Gb| 5]p5fpdf ;fd'lGb|s 5fnx¿ cfp“5g\ .;Defjgf M Ps jif{df Ps k6s;Dd cfpg] ;Defjgf x'G5 .

dxfzlQmzfnL -/]S6/ :s]n M ( b]lv dfly_k|efj M of] /]S6/sf] e"sDk hf“bf hldg tn–dfly v:sg], hldg g}lr/f k/]/ kfgL, afn'jf cfpg ;Sg], tfnx¿ km'6]/ ljikmf]6g x'g ;Sg]x'G5 . dxfk|nosf] l:ylt pTkGg x'G5 . o;sf] k|efjn] wghgsf] 7"nf]Iflt x'G5 h;sf] n]vfhf]vf ug{ ;Dej klg x'“b}g .;Defjgf M @) jif{df Psk6s cfpg] ;Defjgf x'G5, t/ cfO g}xfN5, eGg] s'g} Uof/]G6L x'“b}g .

;'/Iffsf pofox¿olb e"sDk cfof] eg] cfkm" 3/–sf]7f aflx/ hxf“ eP klg

;'/lIft :yfg /f]Hg'k5{ . olb 3/–sf]7faf6 t'?Gt} aflx/ lg:sg]l:ylt 5 eg] 7Ls} 5 t/ To:tf] cj:yf 5}g eg] x8a8fP/ em\ofn jfsf};Laf6 xfd kmfNg' x'“b}g . sf]7fdf 7"nf b/fhx¿ 5g\ eg] ;fd'Gg]a:g' x'“b}g . s'g} klg On]S6«f]lgs j:t'nfO{ 5'g' x'“b}g, lsgeg] o:tf]dfs/]G6 k|jfx e}/x]sf] x'g;S5 . e"sDksf] em6\sf dx;'; e}/x] gx8a8fO{em\ofn, 9f]sfsf] rf}sf]; jf 6]andf cf8 nufP/ a:g' pko'Qm x'G5 .e"sDksf] em8\sf uPsf] dx;'; eP 3/aflx/ lg:s]/ ;'/lIft :yfgdfhfg'k5{ . ;'Tg] vf6sf] -6fpsf] /fVg]_ 7fp“df 7"nf] P]gf, kf]:6/x¿ cflb6fª\g' x'“b}g . ;fy} 5]p5fpdf 7"nf b/fhx¿ klg /fVg' x'“b}g . 3/aflx/x'“bf e"sDk cfPsf] 5 eg] 7"nf–7"nf 3/x¿, ?v, 6]lnkmf]gsf] tf/,s/]G6sf] tf/ cflb ePsf] 7f“pdf a:g' x'“b}g . olb ;jf/L ;fwgrnfO/xg'ePsf] 5 eg] klg /f]s]/ ;'/lIFt :yfgtkm{ hfg'k5{ . To:t}vf]nf, gbLx¿sf] 5]p5fpdf a:g' x'“b}g . ha e"sDk cfp“b}g eGg]kSsf x'G5, ta dfq 3/leq k:g' plrt x'G5 .

lqz"nafafn] u/]sf] c;f/ *b]lv @^ ut];Dd k[YjLdf e"sDk cfO{dxfk|no x'g] eljiojf0fLn] lat]sflbgdf lgs} rrf{ kfof] . ;/sf/n]o:tf eljiojf0fLk|lt gnfUg–g8/fpg ;"rgf;d]t k|sflzt u¥of] .s;}n] eljiojf0fL ub}{df e"sDk hfG5eGg] 5}g, oBlk xfdL a:g] If]q s'g}klg a]nf 7"nf] /]S6/ :s]nsf] e"sDkcfpg] If]q xf] .

j}1flgsx¿n] 7f]s'jf ug{g;s]sf] s'/f c¿ s;}n] eGb}df e}xfN5eGg ldNb}g, t/ ljZje/ e"sDksf];+Vofdf j[l4 e}/x]sf] sf/0f cGt/dxflåkLo r§fgdf e}/x]sf] kl/j{tgdfq ge} ;+rf/ pku|xaf6 lg:sg]On]S6«f]DofUg]l6s ljls/0f klg xf] .of] s'/f ef/tLo j}1flgs 8f= Pg=s]=cu|jfnsf] kQf nufPsf x'g\ .

cd]l/sfsf] sf]nf]/]8f] ljZjljBfnosfk|Voft e"ue{j]Qf /f]hg la¥xfd /kL= df]ngf/ tyf OlG8og OlG:6Ro"6ckm P:6«f]lkmlhS;sf k|fWofks 8f=kL=s]= uf]/sf cg';f/ eljiodf s'g}klg a]nf g]kfn, ef/t, kfls:tfgsflxdfno If]qdf 7"nf] ljgfzsf/L e"sDkhfg;S5 .

8f= cu|jfnn] eg]sf 5g\— of]pkdxflåk / o;sf] cf;kf;df cfpg]e"sDksf] sf/0f lxGbs'z If]qsf] r§fgLKn]6df cfpg] kl/j{tg xf] . r§fgLKn]6 xlNng] jf ;g]{ sf/0fn] e"sDkcfp“5, t/ r§fgL Kn]6 s;/L xlNnG5jf s;/L ;5{, s;}n] Wofg lbPsf5}gg\ . tLg bzsb]lv e"sDkdfcg';Gwfg ul//x]sf 8f= cu|jfnsfcg';f/ e"sDksf] 7"nf] sf/0fpku|xaf6 wtL {df cfpg]

On]S6«f]DofUg]l6s ljls/0fx¿ x'g\ .8f= cu|jfnsf cg';f/ k"/f

ljZjdf ljut tLg bzsdf ;~rf/;'ljwfx¿ al9/x]sf] 5 . ;~rf/pku|xsf] k|;f/0fsf] sfddf Wjlg t/+uk|of]u ul/G5 / o;n] clwsdfqfdfsDkg u5{, h;df xlNng] k|j[lQ cl3/ kl5 x'G5, t/ o;sf] ultcGt/dxflåkLo 6]S6f]lgs Kn]6 7f]lSs“b}pTkGg x'g] ulth:tf] x'“b}g .

cd] l/sfsf ] sf ]nf ]/f8f ]ljZjljBfnosf /f]h/ la¥xfd / kL=df]Ngf/ Pj+ OlG8og Ol:6Ro'6 ckmP:6«f]lkmlhS;sf 8f= kL=s]= uf]/n]cfkm\gf] zf]wkqdf eg]sf 5g\— g]kfn,ef/t, kfls:tfg, aËnfb]z, e'6fg,Dofgdf/;lxt lxdfnL If]q ePsf cGob]zdf cf7b]lv To;eGbf dflysf]/]S6/ :s]nsf] e"sDk cfpg] ;DEffjgf5 . olb To:tf] e"sDk cfPsf] v08df% s/f]8eGbf a9L dflg;sf] hLjg;+s6df kg{ ;S5 .

e"sDksf] k"j{;+s]t

bGTosyfx¿ g]kfn;d]t ljZje/sf u|fdL0f

Onfsfdf /x]sf dflg;x¿ k|fs[ltsk|sf]ksf ;DaGwdf ljleGg ;+s]tnfO{ckzs'g dfG5g\ / To;df ljZjf;klg u5{g\ . ef/t uf]/vk'/sf Psj[4sf cg';f/ olb lbp“;f] lu4 jf/flt sfu s/fP s'g} k|fs[lts clgi6x'g] cfz+sf x'G5 . hfkfgdf w]/} e"sDkcfp“5, hfkfgnfO{ e"sDksf] b]z g}elgG5, To;}n] o:tf w]/} bGTosyfhfkfgd} kfOG5 . k|frLg u|L;sfbfz{lgs kfOyf]uf]/;sf cg';f/ had[tcfTdf Ps–cfk;df n8\5g\ tae"sDk cfp“5 . c/:t" k[YjLsf] leqLefuaf6 Uof“; lg:sg'nfO{ e"sDksf]sf/0f dfGy] . o'/f ]ksf k'/fgfkfb/Lx¿sf cg';f/ k[YjLdf hakfkLx¿ a9\5g\ ta O{Zj/n] e"sDkNofO{ ltgsf] ljgfz u5{g\ . o:t}hg;+Vofsf 1ftf dfNy;sf cg';f/wtL{df k|f0fLx¿sf] ef/ jxg ug]{ zlQm-Ifdtf_ ;Lldt 5, hg;+Vof a9\b}5,

hgfj/x¿n] ljlrq k|sf/n] cfkm\gfrtL{snf b]vfPsf lyP .

Ps ;fOa]l/ofO{ nf]ssyfcg';f/ ha s'g} s's'/n] cfkm\gf] s]z-/f}+_ 6f]Sb} otf–ptf u5{ eg] e"sDkcfpg] k|an ;Defjgf x'G5 . k"jL{;fOa]l/ofdf wtL{sf] eujfg\ l/;fPeg] e"sDk cfp“5 eGg] ljZjf;ul/G5 . Toxf“sf dflg;x¿ 6\o"Ongfdsf e"sDksf b]jtfnfO{ dfG5g\ .

Pp6f csf]{ dfGotfcg';f/—rGb|dfdf a]:;/L cf“wL–t'kmfg cfp“bfwtL{df e"sDk cfp“5 . rGb|dfHjf/ef6fsf] l:yltdf 5 . pQ/–k"jL{cd]l/sfsf] s]xL efudf rGb|dfnfO{ Psa"9L dlxnfsf ¿kdf lrlqt ul/Psf]]5, h;nfO{ cf“wL–t'kmfg / e"sDksf]clwi7fqL dflgG5 . tL a"9L dlxnfn]O;f/f u/]kl5 e"sDk cfp“5 . o:tfsyfx¿ cfhsf] o'u ;'xfp“bf 5}gg\,oBlk cflbsfnsf cg]sf}+ o:tf ldys–syfx¿ cfh klg plQs} rrf{df 5g\ .e"sDk s'g} dfgjlgld{t qf;bL xf]Og .of] dflg;sf] lgoGq0feGbf aflx/ 5o;nfO{ k|fs[lts jf b}jLo k|sf]k dfg]/dgf ]j }1flgs :t/df To;sf]k|ltsf/fTds /0fgLltk|lt b[9k|lt1 x'g'cfjZos 5 .k|s[ltnfO{ a'e\mb} 1fgsf] pkof]u

k[YjL xfd|f] nflu g} ag]sf] xf],cyf{t\ k|s[ltsf] of]hgf xfdLnfO{ arfpg]g} xf] . oBlk k|s[ltdf pbf/tf dfq ge}qm"/tf klg 5 . To;}n] o;leq /x]sf]/x:onfO{ hfGg dflg;n] ;w}+ k|of; ub}{cfPsf] 5 . cfhef]ln dflg;n] e"sDksf]j}1flgs sf/0f dfq ge} To;nfO{ ;xgug{ ;Sg] 3/ ejgx¿ klg agfpghflg;s]sf] 5 . eljiodf ;fob e"sDksf];To eljiojf0fL klg ug{ ;lsg]5 .

-of] n]v e"sDk;DaGwL ;dfrf/,ljleGg n]v tyf OG6/g]6df pknAwljleGg n]vx¿df cfwfl/t 5 ._

–/fhLjgGbg sdf{rfo{

e"sDk cfpg'eGbf klxn] s]xL k|fs[ltsPj+ hLjhGt'af6 ;+s]tx¿ kfOG5 eGg]s'/f atfPsf] 5 .

klqsfsf cg';f/ e"sDkcfpg'eGbf cl3 s]6lkm; gfds vf;lsl;dsf] df5fsf] :jefjdf cgf}7f]kl/jt{g cfp“5 . ;g\ !*%%, !(@#/ !(@& df e"sDk cfpg'k"j{ g}s]6lkm; cfkm"–cfkm"d} n8\b}, pk|m“b} gbLPj+ ;d'b|L t6df k'u]sf lyP . tLdf5f wtL{df ;d]t pk|m]/ cfp“y] .o;nfO{ e"sDk cfpg] ;+s]t dflgG5 .;g\ !(&# df rLgdf cfPsf] e"sDksf]cg'ejsf cfwf/df Toxf “sfj}1flgsx¿n] ;g\ !(&% df ;+o'Qm/fi6«;+3sf tkm{af6 af]nfOPsf] a}7sdfk|:t't u/]sf] k|ltj]bgdf e"sDkeGbfklxn] s]xL df5fsf cltl/Qm Eofu'tf,;f“k, s'v'/f, s's'/ / 3f]8fn] ljlrqlsl;dsf] Jojxf/ ug{ yfN5g\ eGg]s'/f pNn]v 5 .

rLgdf Tof]eGbf k"j{ ;g\ !(^^!(^( / !(&@ sf] e"sDkdf r/fx¿sf]efubf}8 dlRrPsf] lyof], ;f“kx¿b'nf]aflx/ lgl:sPsf lyP eg]s'v'/fx¿ vf]/df hfg rfx]gg\ . 3f]8ftyf s's'/x¿ otf–ptf efu]sf /af“b/ Pj+ d';fx¿n] klg ljlrqJojxf/ b]vfPsf] pQm k|ltj]bgdfpNn]v 5 . ;g\ !(&@ dflgsf/fu'cfdf e"sDk cfpg'eGbf klxn]

e"sDksf sf/0f g]kfn dfq ge};f/f ljZj ;Gqf;df 5 . ;lbof}+b]lvof] k|fs[lts ljklQ dfgj ;d'bfon]em]ln/x]sf]] 5 . lj1fgn] w]/} k|ultu/] klg af9L, klx/f], e"sDk tyfcGo b}jL k|sf ]k;DaGwL 7f ];ljleiojf0fL ug{ ;s]sf] 5}g . kl5Nnfs]xL jif{otf Pl;ofO{ b]zx¿df e"sDkcfpg] qmd tLj| ePsf] 5 . ca e"sDkcfP klg hgwgsf] s'g} gf]S;fg gx'g]u/L 3/ agfpg'kg ] { ; 'emfjj}1flgsx¿sf] 5 .

e"ue{df x'g] pynk'yn jfr§fgx¿ Ps csf{af6 vl:sP/ 5'l§g'e"sDksf] Pp6f k|d'v sf/0f xf] .kxf8L Onfsfdf e"sDk cfpg];Defjgf w ]/ } x 'G5 . oBlkclxn];Ddsf] ;jf{lws ljgfzsf/Le"sDk d}bfgL Onfsfdf b]lvPsf] 5 .;g\ !(#$ df g]kfn / ljxf/df cfPsf]e"sDksf] k|efjsf] ;Demgf ;fob}s;}nfO{ xf]nf, t/ ;g\ !(%) dfc;d / ltAatdf cfPsf ]e"sDksf] ljgfznLnf clxn] klgcg'ej ug{ ;lsG5 .

t/ w/tLsf] cfsf/ a9\g ;Sb}g .pgn] r]tfjgL klg lbPsf 5g\—k[YjLdf ;a}eGbf af}l4s hLj dflg;xf], To;}n] dflg;n] g} hg;+Vof sdug]{ k|oTg ug'{k5{ . olb u/]g eg]e"sDk, af9L Pj+ ;'Vvfh:tf k|fs[ltsk|sf]kn] hg;+Vof sd u/L ;Gt'ngsfod /fV5 . hfkfgdf k|rlntsyfcg';f/— k[YjLsf] ue{df Psljzfn dfs'/f 5 / slxn]sfxL+ p;n]hfn km}nfpg cfkm\gf v'§f otfptfu5{, To;} sf/0f e"sDk cfp“5 . lxGb";dfh cyf{t\ g]kfn / ef/tdf k|rlntdfGotfcg';f/ k[YjLsf] ue{df z]ifgfu5g\, olb z]ifgfu otf–ptf xlNnPeg] e"sDk cfp“5, t;y{ 3/ huxfNg] a]nfdf clg gof“ 3/sf] k|j]zubf{ e"ldk"hg ug]{ rng 5 h'gjf:tjdf z]ifgfusf] k"hf xf] .

hfkfgL n]lvsf lsof] s'?n] k|l;4hfkfgL slj s]hL ldofjfhfsf] sljtfdfhfkfgdf *!* O=b]lv e"sDksf] Oltxf;e]l6Psf] atfPsL l5g\ . 6f]lsof]sf] klqsfkmf/ O:6g Osf]gf]ldS; l/Eo'n]j}1flgsx¿sf] egfOnfO{ pb\w[t ub}{

Page 9: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007h]7 !!, @)^$c;f/ !%, @)^$

(ukm} t xf]

8]/Ls} b"wdf dUg qmflGto'jf ufosx¿dWo] x]G8;d / x“;d'v JolQmTjsf]

5lj agfPsf ufos qmflGt cfn] k|]ddf k/]sf a]nf;a}eGbf v';Lsf] cg'ej x'“bf] /}Ú5, ;+;f/ g} kfP h:tf]nfUbf] /}Ú5, ;+;f/sf] ;a} rLh d;“u 5 h:tf] x'“bf]/}Ú5eG5g\ . oBlk cfn]sf] k|]d :yfoL x'g ;s]g . vf;u/L;dembf/L x'g'k5{, sltko cj:yfdf ;Demf}tf ug'{kg]{x'G5, ug'{ klg k5{, qmflGt eG5g\– Ps–csf{nfO{ dgk/fPkl5 Tof] ;DaGw ljjfxdf 6'lËPsf] /fd|f] xf] t/ d]/f]k|]drflx“ c;kmn g} ePsf] xf] . qmflGtn] To;kl5 ljjfxg} ul/xfNg] lx;fan] s;}nfO{ gx]/]sf] atfPsf 5g\ .km';{b 86sdnfO{ qmflGtn] eg]sf 5g\– slxn]sfxL+ljjfxsf] ;f+]r klg cfp“5 . sfo{qmdsf nflu hxf“ uPklg ljjfx ul/;s]sf] xNnf rN5 . d]/f AofG8 d]Da/x¿n]ljjfx ul/;s], dnfO{ klg ljjfx ug{ dg nflu/x]sf] 5t/ cem} @–$ jif{ gug]{ ls eGg] ;f]r klg 5 . km]l/ljjfxkl5 x'g] afplG8h, s;}sf] c08/df a:g'kg]{===o:tf s'/f dnfO{ dg kb}{gg\, To;}n] ljjfxrflx“ l9n}xf]nf ls † 7Ls} t xf] qmflGt efO– 8]/Lsf] b"w vfgkfpGh]n 3/df e+};L NofP/ To;sf] bfDnf]df em'lG8P/cfTdxTof ug]{ k|of; lsg ug]{ <

;'zLnnfO{ kmfObfcleg]tf lglvn pk|]tL clg lgdf{tf tyf lgb]{zs ;'gLn dfgGw/

/ s[i0f rfkfufO+{aLrsf] emu8fn] csf{ cleg]tf ;'zLn If]qLnfO{ kmfObfk'u]sf] 5 . rnlrq lbbLefOsf lglDt ePsf] pQm emu8fkl5 lglvnsf]:yfgdf ;'zLnnfO{ /fv]/ ;'l6ª ;'? ul/Psf] 5 . rnlrq …cfuf]Ú af6/h6k6df b]lvPsf cleg]tf ;'zLn If]qL s]xL ;docl3;Dd lgbfP/a;]em}+ lyP, t/ k|ltalGwt rnlrq …cfuf]Úsf] k|bz{gn] ;'zLnnfO{Ao"“emfPsf] lyof] . To;kl5 pgL …d]/f] g]kfnÚ nufot yk s]xL rnlrqdf;lqmo eP . xfn klxn]em}+ Jo:t ;'zLn olta]nf …lbbLefOÚ sf] ;'l6ªdf5g\ . ;dod} ;'l6ªdf cfpg] ;f]emf cleg]tf ;'zLn nugzLn klgplQs} 5g\ . ;'zLnsf log} cfgLafgL dg k/fpg] lgdf{tf tyflgb]{zsx¿ pgnfO{ cfkm\gf] rnlrqdf cg'alGwt ug{ nfluk/]sf5g\ . h] xf];\, olta]nf ;'zLn kmfObfdf 5g\ . clxn] pgsf] xftdfemG8} cfwf bh{g rnlrq 5g\ .

csL{ lgdf{qLsf] hGd

g]kfnL rnlrqdf csL{ Pslgdf{qLsf] hGd ePsf] 5 . xfn}uLt /]sl8{ª ;DkGg ePsf] rnlrq‘OG;fkm’ dfkm{t oL lgdf{qLsf] hGdePsf] xf] . gof“ o'jf lgdf{qL x'g\—s[iff rf}nfufO{+ .

s[iffn] ‘OG;fkm’ tof/ ug{zf]let a:g]tnfO{ lgb]{zs 5fg]sLl5g \ eg ] dx ]z v8 \sfnfO {; +uLtsf/ . pgsf ] 5gf }6sfsnfsf/ x'g\— /fh]z xdfn, wL/]gzfSo, lglvn pk|]tL, ljqmfGta:g]t, /]lhgf pk|]tL, em/gf yfkfcflb . s[iff elG5g\— ‘OG;fkmdfkm{t\km]l/ Psk6s /fh]z xdfn / wL/]gzfSo cfdg]–;fdg] x'g] 5g\ . dk};f sdfpg cfPsL x'“, k};f nufgLu/]/ gflosf x'g cfPsL xf]Og .’ uLt/]sl8{ª sfo{qmdsf] ;'?jftdf pgn]eg]sL lyOg\ .

b'O{ ;ftfcl3 gfos lbnLk/fodfemL cd]l/sf hfg] xNnf rNof] .w]/}n] ca lbnLk klg knfog x'g] ePeGg] ;f+]r] . ToxL v'Nb'nL d]6\g lbnLknfO{kmf]g ul/of] . pgn] 3'dfO{ lkm/fO{ eg]d knfog x'g] xf]Og, b'O{ ;ftfnfO{dfq} xf] x/fpg vf]h]sf] . sltko7 fp “ d f l bn L k c ln a9 L g }af]lnlbG5g\ eGg] s'/f rnlrq If]qdfw]/ }n] a'em ]sf 5g\ . To;}n] pgn]sf7df8f } + 5f ]8 ]sf ] s ]xL lbgkl5ljZj;gLotf hf“Rg pgL;“u kmf]g ;Dks{ul/of] . kmf]gsf] 3G6L aHg]lalQs}lbnLkn] s]xL a]/ xnf]–xnf] u/]/ eg]–tkfO{+sf] af]nL a'lemPg, e/] kmf]g ug'{eof]eg] kmf]g l6Kg] 7fp“df k'U5' . aNn s'/f]v'Nof], lbnLk t emfkfdf kf] /x]5g\ .

;fKtflxssf] kmf]gkl5 s]xL ;dodfpgL ef/tsf] l;lSsd hfg'kg]{ /x]5 Psrnlrqsf] ;'l6ªsf nflu . lbnLkn]lsg l;lSsdlt/ nfu]/ cd]l/sf uPsf]xNnf lk6fP, Tof] t pg}n] atfpg ;S5g\t/ ;a}sf] Psd':6 ;Nnfx s] 5 eg]–lbnLkhL, cfn' vfP/ k]8fsf] wfsgnufPs} /fd|f] .

?~r] ufossf ¿kdf cfkm\gf]kl/ro agfPsf w/fg] o'js k|sfzkf}8]n ufoskl5 gfos x'“b} calgb]{zs ag]sf 5g\ . …gfO“ dnfO{ToxL s]6L rflxG5,Ú rf/ jif{cl3?“b} ufPsf] uLt ahf/df NofP/rrf{df cfPsf k|sfzsf] lgb]{zgdfclxn] 6]ln>[+vnf …8fS6/;fkÚ lgdf{0fe}/x]sf] 5 .

lxhf]cfh g]kfnL 6]lnlehgRofgnx¿df xf:ok|wfg 6]ln–>[+vnfs} k|e'Tj 5 . To;}n] bz{ssf]dg ;lhn} lhTg ;lsG5 ls eg]/g} xf:ok|wfg 6]ln>[+vnf 8fS6/;fk;'? u/]sf] k|sfz atfp“5g\ . lel8of]rnlrq …gfO “ dnfO { s ]x Lrflx “b }gÚdf k |d 'v e " ldsfdfclego ub}{ b'O{ jif{cl3 ufosaf6gfos ag]sf k|sfz clxn] w/fgdfpQm 6]ln>[+vnfsf] 5fofª\sfgdfJo:t 5g\ .

k|sfzs} syf tyf ;+jfbdflgdf {0f x 'g ] of ] 6 ] ln>[ +vnfn]c:ktfndf x 'g ] ljs [ lt /lj;+ultnfO{ cfdhgdfg;;dIfNofpg]5 . s]xL jif {cl3;Ddc:ktfns} sd{rf/L /x ]sfn ]k|sfznfO{ c:ktfnsf] ljs[tlqmofsnfkx¿sf] /fd|f] hfgsf/Lx'g;S5 . :yfgLo snfsf/x¿sf]afx'Notf /x]sf] 8fS6/;fÚk cfufdL;fpg dlxgfb]lv k|;f/0f x'g]k|sfzn] atfP .

?~r] ufosag] lgb]{zs

cfn' vfP/ k]8fsf] wfs

;6 ;lsPsf]3f]if0ff gx'“bf

l;g ]dfsf ] z 'ed 'x "t {dfsnfsf/sf] clego dxŒjk"0f {dflgG5 . d'x"t{s} nflu eg]/ sltkosnfsf/n] k"j{tof/L;d]t ug]{ u/]sf5g \ , t/ kl5Nnf lbgdfk"j{tof/Lljgf g} sfo{qmddf ;xefuLx'g] rng klg a9]sf] 5 . rnlrq…;k"tÚ sf] d'x"t{ sfo{qmddf d'x"t{;6df ;xefuL snfsf/n] cfnfsf“rf]k|j[lQ b]vfp“bf pkl:yt bz{sx¿crDd dfGb} lyP . eb|sfnL dlGb/dfcfof ] lht pQm sfo {qmddfeb|enfb\dLsf] pkl:ylt /fd|} lyof] .dbgs[i0f >]i7 / xl/j+z cfrfo{sf]k|d'v cfltYodf ;DkGg d'x"t{ ;6df;DkGg sfo{qmddf cleg]qLåoc?l0fdf nD;fn / ;l~rtf n'O“6]nn]d'x"t{ ;6{ lbPsf lyP .

d'x"t{ ;6 ;'? ePsf] 3f]if0ffu/] klg ;6{ ;lsPsf] 3f]if0ff s;}n]u/]g . ;+jfb ;Sg]lalQs} ;l~rtfPsl5g r'k nflug\ t/ s;}n]k|ltlqmof hgfPg clg cfkm}+n] tfnLahfOg\ . ;l~rtf PSn}n] tfnLahfPsf] b]v]kl5 dfq} cGo JolQmn]d'x"t{ ;6 ;lsPsf] yfxf kfP /xf“;f]sf] k/f{ 5'6\of] . cleg]qLk|1f hf]zLsf] nufgLdf lgdf{0fx'g] rnlrq …;k"tÚ df c?l0fdfnD;fn, ;l~rtf n'O“6]n, lbnLk/fodfemL cflb snfsf/n] clegoug]{ ePsf 5g\ eg] lgb]{zg of]u]zl3ld/]n] lbg]5g\ .

Page 10: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 !)k'/:sf/ ljh]tf

nfOkm 6fOd Plred]G6– uf]kfn e'6fgL -åGå÷snf lgb]{zs_rGb|k|sfz l3ld/] -5fof“sf/÷lgb]{zs_!= >[+uf/– ;fDef 8L kfl6n -qmf]w_@= klx/g– lakgf yfkf -dflg;_#= ;Dkfbg– tf/f yfkf -;fjwfg_$= snf lgb]{zg– kf;fª 6L z]kf{ -a;fO“_%= k[i7;+uLt– ;d|f6 yfkf -qmf]w_^= :j/fª\sg– /fhs[i0f >]i7 -qmf]w_&= syf– ljgf]b z]/rg -b'lgof“_*= k6syf– ;'/h ;'Aaf …gfNaf]Ú -e/f];f_(= ;+jfb– ljsf; cfrfo{ -hLjgbftf_!)= 5fofª\sg– /fh' yfkf -a;fO“_!!= åGå lgb]{zg– /fh]Gb| v8\uL -bfbflu/L_!@= g[To lgb]{zg– j;Gt >]i7 -e/f];f_!#= gjgfos– /fh]z 9'+ufgf -hLjgbftf_!$= gjgflosf– /~h' nfld5fg] -a;fO“_!%= gjlgb]{zs– lbg]z l8;L -;fjwfg_!^= afnsnfsf/– ;f]lkmof >]i7 -sf] cfkm\gf] sf] lj/fgf]_!&= xf:o snfsf/– holszg a:g]t -lglvn bfO{_!*= vncleg]tf– d's'Gb yfkf -d}bfg_!(= ;xcleg]tf– lglvn pk|]tL -dflg;_@)= ;xcleg]qL– t[lKt gf8s/ -cfdfsf] sfv_@!= uLt /rgf– bof/fd kf08] -lglvnbfO_@@= ;+uLt– ;'/]z clwsf/L -d'Unfg_@#= ufos– bLks lnDa' -lxDdt_@$= uflosf– b]ljsf aGbgf -sf] cfkm\gf] sf] lj/fgf]_@%= cleg]tf– /fh]z xdfn -bfbflu/L_@^= cleg]qL– l;h{gf a:g]t -s/0f–ch'{g_@&= lgb]{zg– lzj /]UdL -dflg;_@*= rnlrq– qmf]w@(= h'/L Pjf8{– b'lgof“#)= lqml6S; cjf8{– cfdfsf] sfv

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f } + – rnlrqsf ]

5fofª\sgdf ge} gx'g] SNofksf];a}eGbf 7"nf] :j¿k uPsf] a'waf/cGt/f{li6«o ;Dd]ng s]Gb|df b]lvof] .;dfGotM sfkLhqf] x'g] SNofksf]:j¿k clkm; 6]a'nhqf] 7"nf]agfOPsf] lyof] . Tof] SNofk af]s]/g]kfn rnlrq k|fljlws ;+3sfcWoIf ;Gt' tfdfª d~rdf cfP .rnlrq lgdf{tf, lgb]{zs tyfcleg]tf gL/ zfxnfO{ d~rdfaf]nfOof] / s'g} rnlrqsf] d'x"t{em}+ToxL SNofk k8\sfP/ …km]o/ PG8x\ofG8;d lkmNd Pjf8{ @)^$Úsf]pb \3f6g ug { nufOof ] .rnlrqsdL{x¿ k'/:s[t / ;Ddflgtx'g] k|rng 36\b} uPsf]df a'waf/rnlrqsd{df ;a}eGbf pk]lIftdflgPsf d]sck Dofg, nfO6Dofg,:k6AjfO, ;fpG8 Dofg, lgdf{0flgoGqs cflbsf] ;femf ;+u7g g]kfnrnlrq k|fljlws ;+3n] #) hgfnfO{Ps j[xb\ sfo{qmdaLr k'/:s[t Pj+;Ddflgt u¥of] .

pQm cj;/df snf Pj+ åGålgb]{zs uf]kfn e'6fgL tyf 5fof“sf/Pj+ lgb]{zs rGb|k|sfz l3ld/]nfO{nfOkm 6fOd Plred]G6af6 ;Ddflgt

ul/of] . sfo{qmdnfO{ /f]rs agfpggflosf l;h{gf a:g]t Pj+ rnlrqlgdf{tf tyf lgb]{zs ;'/]Gb| zfxn]Pp6f /dfOnf] g[To k|:t't u/] .lgb ] {zs ;f ] let a:g ]t klgs]sd < pgn] klg cfkm}+åf/f lgb]{lztrnlrqsf uLtdf g[To k|:t't u/] .sfo{qmddf lht' g]kfnsf] Psnk|x;gsf ;fy} bdg ¿kfv]tL /uf]kfn lkm:6]sf] xf:og[To klg /f]rs/x\of] . pQm cj;/df kk ufoslgdf ?Dafn] Pp6f /fli6«o uLt k|:t'tu/]sf lyP .o:tf] klg b]lvof]

� …/]8 sfk]{6Ú elgP klgcJojl:yt ePsfn] …/]8 sfk]{6Údf sf]lx+8\g], sf] glx+8\g] eGg] s'/fdf snfsf/tyf bz{s /ge'Nndf k/]sf lyP .

� sfo{qmd ;~rfnssf¿kdf b]lvPsf cleg]tf ljho nfdftyf ;[hgfl;+x of]~hgn] a]nfavtc+u|]hLdf sfo{qmd ;~rfng ubf{ s]xLrnlrqsdL{n] Ps–csf{sf] d'vtfs]sf] b]lvof] . ljz]if u/L nfdfn]

b]zsf] jt{dfg /fhgLltsf] ukm5f“6]sf] w]/}nfO{ dg k/]g .

� cfkm" gflr;s]kl5 ;f]leta:g]tn] ljho nfdfnfO{ gfos tyf;[hgfl;+xnfO{ gflosf agfpg]k|:tfj /fv] . pgsf] s'/fsf] a]jf:tfub}{ of]~hgn] sfo{qmd hf/L /flvg\ .

� b'O{j6f rnlrqaf6gfdfª\sgdf k/]sf åGå lgb]{zs/fh]Gb| v8\uLsf] gfd 3f]if0ff ug{d~rdf k'u]sf cleg]tf s[i0f dNnn]pgsf] gfd dfq 3f]if0ff u/], t/rnlrqsf ] gfd geg ]k l5bz {sx¿n ] ;f ] Wg 'k¥of ] …s 'grnlrqaf6 <Ú hjfkm lbP;~rfns nfdfn]— …bfbflu/Laf6Ú .o;afx]s dNnn] k'/:sf/ kfPsf]dfv8\uLnfO{ awfO{ eGg'kg]{df :jfuteg]kl5 s]xL bz{s xf“;]sf lyP .

� cleg]qL e'jg rGbn] klgg[To lgb]{zs j;Gt >]i7nfO{ …ljg/ÚeGg'sf] ;f6f] …gf]ldg];gÚ eg]/k'/:sf/ lbOg\ .

� k'/:sf/ k|fKt ug]{ !@

hgfnfO{ d~rdf af]Ng] cg'dltglbP klg !# gDa/df gjgfos/fh]z 9'+ufgfn] af]Ng cg'dlt dfu]/cfkm"nfO{ ;xof]u ug]{ ;a}nfO{wGojfb lbP . To;kl5 ;a}n]k'/:sf/ yfKb} d~rdf af]Ng yfn] .

� gjgf losf /~h 'nfld5fg]n] af]Ng] qmddf pgn]k'/:sf/ yfk]sf] x]g{ pgsf] d"n 3/l;lSsdaf6 pgsL cfdf / efOsf7df8f}+ cfPsf] atfPkl5 bz{styf cGo rnlrqsdL{n] …pgnfO{cfkm"n] g} k'/:sf/ kfp“5' eGg] s'/fs;/L klxNo} yfxf eof] <Ú eg]/cfof]hsdfly z+sf JoQm u/] .

� afnsnfsf/sf] k'/:sf/yfk ]k l5 ;f ] lk mof > ] i7n ];a}nfO{ c+u|]hLdf wGojfb lbOg\ .Tof] b]v]/ pb\3f]ifs nfdfn] g]kfnLrnlrqsf] efjL k':tf /fd|f] 5 eGg]k|ltlqmof lbOxfn] .

� gflosf l;h{gf a:g]tn]l:nen]; / dfOqmf] ldlg:s6{nufPsf]nfO{ s]xL rnlrqsdL{ tyf

bz{sn] …df]6f] z/L/df g;'xfPsf]Úeg]/ s'/f sf6\g] ljifo agfP .

� k'/:sf/ kfPkl5 d~rdfaf]Ng uPsf lgb]{zs lbg]z l8;Ln]aNntNn dfOs kfPh;f] u/L w]/}af]n] . af]Ng] qmddf pgn] k'/:sf/kfPsf] rnlrq …;fjwfgÚsf s;}nfO{klg wGojfb lbPgg\ . a? lgdf{0fsfqmddf /x]sf b'O{ rnlrq …bfOsf];;'/fnLÚ / …dfofh af/Úsf] k|rf/

u/] . …dfofh af/Úsf] t pgn] Pp6fuLt g} ufP/ ;'gfP .

� gflosf lakgf yfkfgflosfs} ¿kdf s'g} rnlrqaf6gfdfª\sgdf k/]sL lyOgg\, t/ pgn]8«]; l8hfOg/sf ¿kdf rnlrq…dflg;Úaf6 k'/:sf/ kfPkl5 ;a}n]a'l6s rnfP/ a;]sL yfkfnfO{ caclego 5f]8]/ Tot} nfUg] xf] lseg]/ lh:Sofp“b} lyP .

k|fljlwsx¿sf] lkmNd k'/:sf/

cflbjf;Lsf rnlrq;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f}+– OlG8lhlgo; lkmNdcsf{Oesf] cfof]hgfdf g]kfnOG6/g];gn OlG8lhlgo; lkmNdkm ] l:6en ut z'qmaf/b ] lvcfOtaf/;Dd ¿;L ;f+:s[lts s]Gb|tyf g]kfn ko{6g af]8{df ;DkGgeof] . dxf]T;jdf g]kfnleq lgdf{0fePsf !@ hghflt ;d"xsf !& j6f

rnlrqsf ;fy} Sofgf8f, cd]l/sf,lkmgNofG8, d]lS;sf], rLg / gj]{sfu/L s'n #) j6f rnlrq k|bz{gul/Psf lyP . u'?ª efiffsf] rnlrq…s[kfÚsf] k|bz{gaf6 cf/De ePsf]pQm dxf]T;jsf] p2]Zo g]kfnLcflbjf;L hghflt rnlrq–sdL{x¿sf] lzNk / 1fgsf] bfo/fnfO{km/flsnf] kfg] { tyf cflbjf;Lhghfltsf] efiff, ;+:s[lt / d'2fnfO{cGt/f{li6«os/0f ug''{ /x]sf] cfof]hs;+:yfsf cWoIf gjLg ;'Aafn] atfP .dxf]T;jdf b/fO{, du/, g]jf/L, yf?,r]kfª, lwdfn, u'?ª, /fO{ afGtjf,lnDa", yfdL, /fp6], tfdfª cflbhghfltsf rnlrq k|bz{g ul/PsflyP . dxf]T;jdf rnlrq, Do'lhslel8of], n3' rnlrq, j[Qlrq cflbljwfsf rnlrq k|bz{g ePsf lyP .

sn]hdf /s / d]6n ;+uLtsf] wdfsfkf]v/f– kf]v/f OlGhlgol/ª sn]hsf] k|fª\u0fdf uPsf] ;ftf

b'O{ lbg rn]sf] kf]v/f OlGhlgol/ª sn]h d]nfsf] cj;/df :yfgLob]lv/fhwfgLb]lv cfPsf /s tyf d]6n AofG8x¿n] :yflgo tGg]/Lbz{snfO{ pw'd};“u em'dfP . c+u|]hL uLt a9L 3lGsPsf] sG;6{dfo'jfo'jtLx¿n] /fd|};“u dgf]/~hg lnP . d]6n ;+uLtsf] :jfb klxnf]k6s rfVg kfPsf]df :yfgLo o'jfo'jtLx¿ b+u b]lvGy] . sfo{qmddfe"ld, ;]ld:6f/ jfg, Olk6fk AofG8 cflbn] k|:t't u/]sf] uLtdf ;a}Ps;fy em'd]sf lyP .

/fhwfgLsf AofG8sf] k|:t'ltdf gtd:ts ag]sf kf]v/]nLx¿nfO{:yfgLo AofG8n] klg kof{Kt dgf]/~hg lbP . n]s;fO8df c+u|]hL uLtufP/ lx6 gDa/df ulgPsf] y8{ cfO{ AofG8n] cfkm\gf] tftf] k|:t'ltlbof] . To;} u/L qmfOl;;, cflbd , ;fOsf]6Lege cflb :yflgo /sAofG8n] klg cfk\mgf lx6 gDa/x¿ k|:t't u/] . sfo{qmddf ;xefuLx'g bdf}nLaf6 klg Pp6f AofG8 cfPsf] lyof] . k|sfz a/fnn] sGb/fAofG8sf] tuf/f]df ?dfn /fvL uLt b'?:t} ufP/ ;a}sf] dg /fv]sflyP . sfo{qmddf cGo snfsf/x¿n] klg uLt g[To k|:t't u/] . kfsfbz{snfO{ Wofgdf /fv]/ nf]s tyf bf]xf]/L uLt klg k|:t't eP . ;8safnaflnsf ;+/If0f tyf k'g:yf{kgf s]Gb|sf] ;xof]ufy{ cfof]lht d]nfdfz}lIfs k|f]h]S6, /f]j6x¿sf] k|bz{g tyf dgf]/~hgfTds u/L s'n @@j6f :6n ;dfj]z lyP .

hgr]tgfd"ns /s sG;6{kf ]v/f– sG;6{ eg]kl5

plk|mg] axfgf algxfN5 . tGg]/L–t?gLx¿sf] oxL dg;fo a'em]/ g}u]6 j] kmfpG8];gn] nfu'kbfy{lj?4hgr]tgf hf ]ufpg] p2]Zon];f+uLlts hgr]tgf sfo{qmd;DkGg u¥of] . udL{n] ps';d's';agfPsf] jftfj/0fsf] a]jf:tf ub}{tGg]/L hdft sG;6{sf] cfuf] tfKg;efu[xdf x]lnP .

a]n'sf rf/ ah] :yfgLoSofgef; AofG8n] nfu"kbfy{b'Jo{;gL;DaGwL uLt ufPkl5sfo{qmddf udf{udL{ a9\of ] .kf]v/]nLx¿sf] ;f+uLlts lt;{gfd ] 6 \ g / fhgw fg L b ] lvlgDTofOPsf lyP b PS; /dfpG6 P6LP6kmf]/ PO6 . ;'?dfk|:t't eof] dfpG6 **$* .

pSt AofG8n] rlr{t uLt/ft u'hfg{ af“sL 5 s] ufPsf]lyof] sG;6{sf] jftfj/0f Ps}rf]l6tflQP/ cfof] . bz{sx¿ 7]nd7]nub}{ uLtsf] tfndf plk|mg yfn] .rsf]{ ;+uLtsf] tfnn] o'jfo'jtLpQ]lht eP . udL{n] cQflnPkl5

s]xL o'jf nufPsf] ;6{ km'sfn]/;d]t gfRg tlD;P . sl/a !306f * ldg]6 Psf]xf]/f] nfOe;+uLt k|:t't u/]/ dfpG6 **$*d~raf6 labf eof] .

pQm AofG8n] cfk\mgf] k|:t'lt;s]nuQ} u]6j] kmfpG8];gn]nfu"kbfy{ k|of ]usf sf/0f /To;sf ] pkrf/;DaGwL !*ldg]6sf] j[Qlrq k|bz{g u/]/;f+uLlts jftfj/0fnfO{ s]xLk[ys\tf k|bfg u/]sf] lyof] .

sfo{sdsf] cGTodf rlr{t/s AofG8 b PS; d~rdfpqg]lalQs} bz{sn] hf]8bf/ x'l6ªu/] . PS;n] Pp6f lr7Lsf], n'Sgb]p,, b]v]+ ltdLnfO{, Rofª\af bfOcflb cfkm\gf lx6 gDa/x¿ k|:t'tubf{ pQ]lht bz{ssf] eL8 wfGg}d'l:sn ePsf] lyof] . b PS;n]:yfgLo bz{ssf] jfG;df]/ klgkfPsf] lyof] . /flt ca]/;Ddrn]sf] sfo{qmddf PS;n] ! 306f!% ldg]6;Dd nuftf/ nfOek/kmd]{G; lbof] .

–lzj zdf{

;'k/ l6g ;6{ln:6]8 ePsf7df8f}+– OdfdL km]o/ PG8 l6gn] ;fKtflxssf] ;xof]udf ug]{

…OdfdL km]o/ PG8 l6g–;'k/ l6g @))&Úsf] Anf]ck k|lt:kwf{sf nfluk/]sf % ;oeGbf a9L cfj]bgdWo] !^ hgf ;'Gb/L …;6{ ln:6]8Ú ePsf5g\ . cfufdL ;ftf ;fKtflxsdfkm{t Anf]cksf nflu kmf]6f];];g ul/g]clGtd !# hgfsf] gfdfjnL k|sflzt ul/g]5 . …;6{ ln:6]8Ú ePsf !^hgfnfO{ 6]lnkmf]g jf Od]naf6 hfgsf/L u/fpg] sfo{ k|f/De e};s]sf]5 . …OdfdL km]o/ PG8 l6g–;'k/ l6g @))&Úsf nflu sf7df8f}+pkTosfnufot kf]v/f, lj/f6gu/, w/fg, a'6jn, lrtjg cflb If]qaf6klg cfj]bg k/]sf lyP . cfj]bg lbg]x¿sf tl:a/ tyf JolQmutljj/0fsf cfwf/df OdfdL lnld6]8sf sG6«L ;]N; Dofg]h/ zlxjfnu'xfyfs'yf{, kz'klt dfs]{l6ªsf k|aGw lgb]{zs hubLz /]gf;nf{, sflGtk'/klAn]s]zG;sf ;xfos Dofg]h/ clgn af:sf]6f, cfp6l/r g]kfnsfk|aGw lgb]{zs pho zfSo, lqmol6e lgb]{zs bLk]Gb| k|hfklt, cf6{leh'nfOh/ ckmhn vfg / ;fKtflxssf pk;Dkfbs ;'j|t cfrfo{sf]5gf}6 ;d"xn] pQm …;6{ ln:6Ú tof/ u/]sf] xf] . …;6{ ln:6Ú kl5 clGtd5gf}6df kg]{ !# hgfnfO{ u|'ldª / d]sck u/]/ Anf]cksf nflu kmf]6f];];gul/g]5 . cfp“bf] ;fpg $ ut]sf] ;fKtflxsaf6 qmd};“u !# j6f c+sdftL !# hgf o'jtLsf] Anf]ck k|sflzt ul/g]5 eg] tLdWo]af6 Ps hgfn]…OdfdL km]o/ PG8 l6g–;'k/ l6g @))&Úsf] pkflw kfpg]l5g\ .

Page 11: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

d sf7df8f}+sf] Pp6f sn]hdf!@ sIffdf cWoo/t 5' . k|j]lzsfk/LIff tof/Ltfsf deGbf b'O{ jif{l;lgo/ o'jtLn] dnfO{ k|]dkq k7fOg\ .Tof] d]/f] hLjgsf] cfZro{hgs 36gflyof] . klxnf] k|]d, Tof] klg cfkm"eGbf/fd|L tyf l;lgo/ o'jtLn] k|:tfj ubf{gfO“ eGg ;lsPg . of] k|]d rNb} uof] .xfd|f] k|]dsf af/]df b'j}sf] kl/jf/nfO{yfxf eof] . ;fyLefOn] awfO{ lbP .d sn]h k9\g yfn]kl5 s]xL uDeL/aGb} uP“ . eljiosf of]hgf agfpgyfn ] + . pd ]/eGbf rf “8 } dnfO {kl/kSjtfn] 5f]of] . d of] k|]dnfO{cfkm\gf] nIo;Dd k'¥ofpg] dfu{df lyP“ .Pslbg crfgs dnfO{ Ps uDeL//f]un] RofKof] . d}n] of] kL8f ;xg;lsg“ . cfkm\gL k| ]dLsf ePsfn]

neu'? /]vf lkmNdL va/

!!

;a}eGbf klxn] pg}nfO{ ;'gfP“ . To;a]nfpgn] ;fGTjgf t lbOg\, t/ To;kl5dk|lt c?lr k|s6 ug{ yflng\ .cfhef]ln s:tf];Dd cj:yf cfPsf]5 eg] pgL d]/f] kmf]g;d]t l/l;eulb{gg\ . o;n] dnfO{ yk kL8f lbPsf]5 . s] k|]d eg]sf] v';Ldf dfq geO{b'Mvdf klg ;fy lbg] kljq aGwgsf]gfd xf]Og / < o:tL :jfyL{ k|]ldsf;hfosf] nfos 5}gg\ <

b]jbf;k| ]dkL8fsf ] rf ]6 v]lk/xg'

ePsf]df tkfO{+nfO{ s]xL ;xfg'e"ltsfzAb k7fp“b} 5' . zAb¿kL oL dNxdn]tkfO { +sf ] k | ]dkL8f dfq xf ]Og,k|]dcfqmf]; klg sd x'“b} hfg]5 eGg]cfzf u/]sL 5' . tkfO{+nfO{ xtf/dfk| ]dkq k7fpg] o'jtL jf:tjdf

jof]j[4 snfsf/ uf]kfne'6fgL eG5g\– ca d]/f] Pp6} OR5f5, dnfO{ ;/sf/n] gful/stf lbPx'GYof] . ;oeGbf a9L rnlrqdfclego / rfnL;eGbf a9Lrnlrqdf åGå lgb] {zg u/]sfe'6fgL c;L jif{ sl6;s]sf 5g\ .e '6fgL clxn] c:j:y 5g\ .yfkfynLl:yt Ps 3/df PSn}axfndf al;/x]sf e'6fg Lsfcg';f/ lrlsT;sx¿n] pgnfO{k]6sf] SofG;/ ePsf] atfPsf5g \ . To; }n ] pgL eQmk ' /S o f G; / c :kt fn w f P /s]df ]y ]/fkL u/fO/x ]sf 5g\ .o:tf] a]nfdf lsg gful/stfrflxPsf] < e'6fgL eG5g\– d g]kfnLx'“, clxn] gful/stf kfP/ hUuf–hldg, uf8L vl/b ug]{ xf]Og, vfnLg]kfnL ePsf]df uf}/j ug{ kfpg]lyP“ . olta]nf Onfd lhNnfsf]lkmSsndf hlGdPsf] atfpg]e'6fgLsf] sf]xL ;xf/f 5}gg\ .la/fdLn] oltla£g ;tfp“bf klgpgL cfkm} vfgf ksfP/ vfgafWo 5g\ . jiff} { + cl3 >LdtLn]5f ]8 ]/ uPkl5 pgL a ];xf/fag]sf x'g\ .

cleg]tf hog ]Gb | rGbolta ]nf hf ] lvddf hLjglatfO/x]sf 5g\ . @)#& ;fnb]lv/htk6df b ] lvPsf rGbnfO {lxhf]cfh b'O{ 5fs 6fg{ klg wf}–wf}5 . To;}n] pgsf] pkrf/ k|lqmofcj?4 ePsf] 5 . pgL kIf3ftaf6u|l;t 5g\ . hog]Gb|n] xfn;Dd;oeGbf a9L rnlrqdf clegoul/;s]sf 5g\ . xfn hog]Gb| *@jif {sf eP . nlntk '/sf ]elgd08nl:yt Ps 3/d faxfndf a;]sf hog]Gb| ef}lts;DklQsf] lx;fadf ;'s'Daf;La/fa/ 5g\ . cfkm"eGbf Ps jif{h]7L >LdtL afx]s csf] { ;xf/fsf]xL 5}gg\ . rGbsf cg';f/;xof]udf u'hf/f rln/x]sf] 5 .ljleGg lsl;dsf Jofofdn ]hog]Gb|sf] kIf3ft 7Ls x'“b} uPsf]5 . rGb eG5g\– la/fdL eg]/rnlrqjfnfn] la;{g yfn] t/ dsfd ug{ rfxG5' / ;S5' klg .

gflosf d]lngf dfgGw/tyf lgb{ ]zs dx]Gb| a'9fyf]sLsf]nufgLdf cf]dk|sfz lg/f}nfn]l g b ] { z g u / ] s f ] r n l r q…Hjfnfd 'vL Ú k |bz {gsf nfluto f / x ' ' “ b } 5 . g f l os fdfgGw/åf/f ?rfOPsf gfos

;'zLn If ]qLsf ] d'Vo e'ldsf/x]sf ] pQm rnlrqdf wL/]gzfSo, d]lngf dfgGw/, lbg]zzdf{, piff kf}8]n cflb snfsf/sf]k|d'v e"ldsf 5 . rnlrqdf df}gtf>]i7sf] n]vg, r]tg ;fksf]6fsf];+uLt tyf ;'dg t08'sf/sf]5fofÍg x]g{–;'Gg kfOG5 .

tkfO{+nfO{ xf]Og, tkfO{+sf] :j:Yo z/L/Pj+ tkfO{+sf] ;'Gb/ eljio b]v]/ k|]duly{g\ . a]n}df tkfO{ +n] pgnfO{lrGg'eof] . ;doeGbf cl3 g} hLjgdfolt 7"nf] ;To yfxf kfpg] tkfO{+efUodfgL x'g'x'“bf] /x]5 . olb ljjfxkl5oxL 36gf tkfO{+sf] hLjgdf 36]sf]eP tkfO{+sf] cj:yf s:tf] x'g] lyof] <

:jfyL{x¿nfO{ ;don] ;hfolbG5 . s;}sf] kl5 nfUg'eGbf cfkm\gf]nIotkm{ cl3 a9\g'xf];\ / ;a}eGbfklxn] cfÎgf ] :jf:Yo pkrf/dfkof{Kt Wofg lbg'xf];\ . tkfO{ +sLk|]dLsf cfkm\gf] uNtL ;Dem]/ Pslbg cjZo k5'tfpg]l5g\ .

5flgP df:6/ / ld;;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f } + – zlgaf/xfQLuf}+8fl:yt 6'gu|fd OG6/g];gnPs ]8 ]d Lsf ] xndf @* hgfafnaflnsfaLr k|ltef k|bz{gsf]Ps sfo{qmd ;DkGg eof] . cf8]{G6Oe]G6 Dofg]Hd]G6n] cfof]hgf u/]sf]pQm k|lt:kwf{sf] zLif{s lyof]–…ls8;\ df:6/ PG8 ld; @))&Ú .sfo {q mddf ;a }nfO { pl5Gb }holbTo jdf{ ls8\; df:6/ tyfcfs[lt clwsf/L ls8\; ld; aGg;kmn eP . kf“r 3G6f rn]sf] pQmsfo{qmddf ;xefuL afnaflnsfx¿n]cfkm"n] hfg]sf] snf k|:t't u/]sf

nfu"cf}ifwlj?4 /fh]z / lakgf;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f}+– g]kfnL rnlrqnfO{xf“ls/x]sf gfos /fh]z xdfn tyfkl5Nnf] ;do clegoaf6 eGbfnf]stGqjfbL eP/ clg a'l6s;~rfng u/]/ rrf{df /x]sL gflosfljkgf yfkfnfO{ ;/sf/n] nfu"cf}ifwlj?4sf] cleofgsf] b"t agfPsf]5 . b"t ePkl5 ut cfOtaf/…nfu"kbfy{ lbj;Úsf cj;/dfrnlrq kqsf/ ;+3cGtu{tsf]l:ks;{ sg{/df gfos xdfnn]cf}krfl/s tj/df lakgf tyf cfkm"b"t eP klg pgLx¿n] ;d:t

rnlrqsdL{sf] k|ltlglwTj u/]sfn];a} rnlrqsdL{ b"t ePsf] atfP .gf losf yfkfn ] ;a } ldn ]/nfu"kbfy{sf] b'ik|efjsf ;DaGwdfhgr]tgf km}nfpg'kg]{ atfOg\ .sfo{qmddf rnlrq lgdf{tf÷lgb]{zso'j/fh nfdfsf sfG5f 5f]/f l;4fy{nfdfn] cfkm" b'Jo{;gsf] s'ntdfk/]b]lv k'gM:yf{kgf s]Gb|df pkrf/sfnflu k'u];Ddsf] cg'ej ;'gfPsflyP . pgsf af/]df cg';Gwfgstf{Pj+ kqsf/ lbj; u'/fufO{+n] …b kmfo/Úgfds j[Qlrq lgdf{0f u/]sf] s'/fklg sfo{qmddf atfOof] .

lyP . Ao'l6sG6]:6sf ] z}nLdf;~rflnt pQm sfo{qmddf ljsf;yfkf / rf“bgL k|wfg bf];|f] tyfcflzif zfxL / cl:dtf af“:tf]nft];|f] eP . o;sf ;fy} sfo{qmddfPs bh{g ljwfut k'/:sf/ klgk|bfg ul/Psf] lyof] .

kf7sx¿sf] k|]d lh1f;f Pj+;d:of ;dfwfg ug]{ p2]Zon]xfdLn] of] :tDe ;'? u/]sf

xf}+. cfkm\gf k|]d;DaGwLljleGg ;d:of xfdLnfO{

n]lvk7fpg' xf];\. tL;d:ofsf] ;dfwfg ljleGg

ljz]if1sf] /fo–;Nnfxcg'¿kgflosf /]vf yfkfn] vf]Hg]

k|of; ug'{x'g]5. of] :tDesfnflu s'g} z'Ns nfUg]5}g.cfkm\gf] ;d:of ;fKtflxssf]

7]ufgfdf k7fpg'xf]nf.

Page 12: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 !$hD

sf e

]6 s]jn Ps k|Zgof] tkfO+{sf] sltcf}+ hGdf];j xf] <–-nfdf] xf“;f]_ v}, slt xf], dnfO{

g} yfxf 5}g . d}n] cfkm\gf] hGdlbguGg} 5fl8lbP“ .

hGdlbg cfp“bf s:tf] nfU5 <yk a"9f] eOof] eGg] s'/fdf b'Mv

nfU5 eg] ;do;“u} rNg ;s];Dd v';L g}x'g]5' . s'g} a]nf dnfO{ cfhsf] pd]/dfk'u]sf] s'/f ;Demg klg dg nfUb}gYof] .

tkfO{+sf] ljjfx ug]{ a]nf slxn] xf]nf <x/ ]s dF lg; Pp6f nIodf

k'u]kl5 ljjfxsf af/]df ;f]R5g\, t/d}n] To;/L ;f]lrg“ .

tkfO{+n] s'g} glhssL km\ofg;“uljjfx ug]{ s'/f klg cfPsf] 5 lg <

snfsf/sf k|z+;sx¿ x'g;S5g \ . pgLx¿ p;sf ]

snfsfl/tfsf] kl5 nfU5g\t/ To:tf s'/fnfO{ ljjfx;“uhf]8\g ldNb}g .

eg]kl5 tkfO + { cfkm \gf ]ljjfxsf ;DaGwdf cem} lSno/ x'g'x'Gg <

xf], d ljjfx ug]{ lg0f{o ug{ klg;S5' / gug]{ lg0f{o klg ug{ ;S5' .clxn] g} s'g} l8l;hg e};s]sf] 5}g .

pd]/ uPh:tf] nfUb}g <nfUb}g, lsgeg] d]/f ;a} OlGb|ox¿

v'nf / ;lqmo 5g\ .

d}n] pd]/ uGg} 5fl8lbP“– /fh]z xdfn tkfO{+ lrqsf/x¿sf] cd"t{snf slQsf] a'em\g'x'G5 <

bfhL{lnªjf;L h'6] k|zfGtnfO{ lhtfpg kf]v/fdf lnl6n ls8\; d]3f 6\ofn]G6 sG6]:6

kf ]v/f– bLk]Gb |;efu[xsf]sIfleq bz{s 6gf6g b]lvGy] .lbp“;f]sf] 7Ls b'O{ ah] ;Gtf]ife§/fO{n] pb\3f]if0f u/]kl5 d~rdfcf]d;fu/ >]i7n] ufos gjLge§/fO {sf ] uLt ufPkl5km'Rrfkm'RrLsf] 6\ofn]G6 sG6]:6k|f/De eof] . s]xL ;docl3 dfq;DkGg lnl6n km]/L tyf lnl6nlk|G;sf] udL{ ;]nfpg gkfp“b}zlgaf/ afnaflnsfx¿nfO{ s]lGb|tu/]/ lkmg];] Oe]G6 Dofg]hd]G6 u|'kOg P;f]l;P;g ljy kfOyfuf]/;Ph's];gn] % b]lv !% jif{ pd]/;d"xsf afnaflnsfx¿dfem lnl6nls8\; d]3f 6ofn]G6 sG6]:6–@)^$;DkGg u¥of] .

j}zfv dlxgFb]lv cl8;g/fpG8, ;]ldkmfOgn /fpG8 x“'b} u|fG8kmfOgn /fpG8df k'u]/ k|ltof]lutf;lsPsf] xf] . :yfgLo lghL tyf;/sf/L ljBfnosf s'n $% hgfafnaflnsfn ] k | ltof ] lutfdfk|lt:kwf{ u/]sf lyP . afnaflnsfn]cfkm"df ePsf] ufog g[To snfb]vfP . k|lt:kwf{df !% hgfn] g[To /af“sLn] ufogdf k|lt:kwf{ u/]sf lyP .

% b]lv !) jif{ pd]/ ;d"x/ !) b]lv !% jif{ pd]/ ;d"x u/Lb'O { ;d"xdf afnaflnsfdfem

k | lt:kwf { u/fOPsf ] lyof ] .k|ltof]lutfsf] klxnf] ;d"xdfufogtkm{ ( jif{sf k'hg u'?ªpTs[i6 7xl/P . pgn] pbLk gf/fo0femfsf] pkxf/ PNadsf] uLt ufPsflyP . To;} u/L csf]{ ;d"xsf]ufogdf !# jif{sL h]lg;f kf}8]n k|ydeOg\ . ljj]s tfdfª km:6 /g/–cktyf dqm'; bf; ;]sG8 /g/–ck eP .

To:t} g[Totkm{sf] klxnf];d"xdf afnf]bo :s'nsL ;f]lkmofa/fn k|yd eOg\ . pgsf] g[Tosf];a}n] k|z+;f u/]sf lyP . To:t}csf]{ ;d"xsf] g[Todf !@ jifL{of;f]gL uf}rg k|yd eOg\ . bz{sn]df]afOn P;PdP;dfkm{t ;'ljgf>]i7nfO{ g[Totkm{ klAns l8dfG8sf]6fO6n lbnfP . k|ltof]lutfdf;~ho yfkf / lbj; nfdfsf] g[TopTs[i6 7xl/of] . g[To lgb]{zslbg]z clwsf/L, ufos afa' af]u6L,sf]l/of]u|fkm/ cfZdf zdf{, l;g]kqsf/ k|sfz ;'j]bL tyf km';{b86sdsf gL/h sf ]O/fnfn ]afnaflnsfx¿sf] k|ltef d"Nofª\sgu/]sf lyP . sl/a ;ft 306frn]sf] sfo{qmddf hfkfgL snfsf/n]cfsif{s g]kfnL g[To k|:t't u/]/;a}sf] dg lhltg\ .

–lzj zdf{

hL a+ufnf ;f/]udk, sd 5}gg sdf{ klglzj d'lvof

Onfd— OlG8og cfO8nsf] 6k 6]g /fpG8df k|lt:kwf{ ul//x]sfg]kfnL d"nsf o'js k|zfGt tfdfªsf] rrf{n] Jofkstf kfO/x]s} a]nfTo:t} k|ltof]lutfsf csf{ g]kfnL k|ltof]uL eg] cf]em]ndf k/]sf5g\ . bfhL{lnª, ;'gfbfsf k|ltefzfnL sdf{ z]kf{ clxn] rrf{ aflx/5g\ . pgL hL a+unf ;f/]udk ;+uLt k|ltof]lutfdf lg/Gt/ ;kmntfsf]l;+9L plSn/x]sf g]kfnL d"nsf k|lt:kwL{ x'g\ . hL l6eLaf6 k|;f/0fe}/x]sf] pQm k|ltof]uLtfdf a+ufnf efiffsf uLt ufP/ u}/ a+ufnLsdf{n] lg0f{osx¿sf] dg lht]sf 5g\ .

k|ltof]uLtfdf ## xhf/ k|ltof]uLnfO{ pl5Gb} sdf{ ;'k/ ;]e]g;Ddk'u]sf 5g\ . ca x'g] ;'k/ y|Lsf] 5gf}6sf nflu sdf{nfO{ lhtfpg;Dk"0f{ bflh{lnªjf;L pln{Psf 5g\ . sdf{sf] kIfdf ef]6 v;fNg cg'/f]wub}{ bflh{lnªsf rf]s, uNnL ;a}lt/ Jofg/ Pj+ kDKn]6x¿ 6fl;Psf5g\ . To;f] t uf8Laf6 dfOlsª ub}{ …sdf{nfO{ ef]6 b]pmÚ eGb} lx“8\g]o'jfx¿sf] ;+Vof klg sd 5}g . o'jfo'jtLx¿ cfkm\gf] df]afOnaf6P;hLkL sdf{ &%&% df P;PdP; ug{ klg tNnLg b]lvG5g\ .

s'df/ k/flht bfhL{lnª– ha k|zfGt

dfOqmf]kmf]g xftdf lnP/ uLt ufpgyfN5g\ ta pgsf] ;kmntfsf nflubfhL{lnªel/ bLk k|Hjng u/Lk6fsfx¿ k8\sfOG5, clg gf/fh'n'; x'G5 k|zfGtsf] lht g]kfnLsf]lht, k|zfGt xfd|f] zfg eGb} .bfhL{lnªjf;L olta]nf g]kfnLj ]ze"iffdf k |zfGt tfdfªsf ];dy{gsf nflu Jofg/ tyf km\NofS;kf]:6/ lnP/ 7fp“–7fp“df ¥ofnLlgsfNb} gf/f–h'n'; ub} {5g\ .olta]nf bfhL{lnªsf] jftfj/0f b;}+–ltxf/sf] h:t} ePsf] 5 .

;f ]gL Rofgnaf6 k|To ]sz'qmaf/ k|;f/0f x'“b} cfPsf]] /fli6«o:t/sf] ufog k|ltof]lutfsf] t];|f]OlG8og cfO8ndf bfhL{lnªsfk|zfGt tfdfª pTs[i6 b; :yfgdfk'Ug ;kmn ePkl5 pgnfO{ OlG8ogcfOl8onsf] ljh]tf agfpg g]kfnLax'n If ]qsf hgtfn] pgsf ];dy{gdf z'esfdgf sfo{qmdx¿cfof]lht ub{} cfPsf 5g\ . bfhL{lnªsfplG;n tyf 6]lnsDo'lgs];g;]G6/x¿n] k|zfGtnfO{ OlG8ogcfO8n agfpg rfxg] ;Dk"0f{

;dy{snfO{ P;PdP; ef]6 ug{lgMz'Ns l/rfh{sf8{ ljt/0f u/]sf5g\ . k|To]s z'qmaf/ k|ltof]lutfsf]lbg ef/tLo k'ln;n] AofG8 ahfP/pgnfO{ ;kmntfsf] z'esfdgflbg] u/]sf] 5 .

bfhL { lnªsf 7 " N7 "nfejgx¿b ] lv lnP/ a:tLsfem'k8Lx¿sf] leQfdf …xfd|f cgdf]n/Tg k|zfGtÚ n]lvPsf /ËLrËLJofg/ tyf kf]i6/x¿ 6f“luPsf] 5 .ljleGg 7fp“df /x]sf u'Daf clgrf}/:tfl:yt dfsnyfg dlGb/dfpgsf] ;kmntfsf nflu b}lgsk"hfkf7 ul/“b}5 . ut ;ftf lxdfnobk{0f b}lgsn] k|zfGtsf] Aofg/df;dy{sx¿sf] x:tfIf/ u/fO{To;nfO{ d'DaO{l:yt cfof]hgf:yndf k'¥ofp“bf of] x:tfIf/cleofgnfO{ cfof]hsx¿n] klxnf]/]s{8 dfg]sf lyP . cfh;Dd s'g}g]tf tyf wfld{s u'?x¿sf] klgo;/L k|rf/k|;f/ ePsf] yfxf lyPg,/lj tfdfªn] atfP .

…k |zfGt xfdL ef/tLog]kfnLx¿sf] Pstfsf] k|tLs ePsf5g\, pgsf] ;kmntfn] xfdL ;Dk"0f{g]kfnLsf] 5ftL 7"nf] kfl/lbPsf] 5,Ú

cl3Nnf] k':tfsf bfhL{lnª] ufoss'df/ ;'Aafn] eg] . bfhL{lnª]g]kfnLx¿df klg ef/t xNnfpg]Ifdtfjfg\ uf}/jx¿ 5g\ eGg]pbfx/0f k|zfGtn] b]vfPsf 5g\,

;'Aafn] atfP .bfhL { lnªdf dfq xf ]Og,

l;lSsd ufGtf ]s, hf ] /yfª,sflnDkf]ª, v;f{ª, kf]v|]a'ª, l;nLu'9Lcflb If]qdf k|zfGtnfO{ lhtfpgP;PdP; ef]6 dfUg] / ljleGgsfo{qmd ug{] cleofg g} rn]sf]5 . …kl5Nnf] Plk;f]8df d}n] dfq! ;o ^% P;PdP; ef]6 lbP“,xfd|f] kl/jf/leqaf6 dfq hDdf &;o ef]6 uP5,Ú w'dkxf8 bfhL{lnªsf¿ks rflDnªn] eg] . ¿ksn] b'jO{df/x]sf cfkm\gf bfOnfO{ klg oxf“af6kmf]g u/]/ k|zfGtsf nflu P;PdP;ug{ nufPsf] atfP . k|zfGtnfO{lhtfpg cfjZos k|rf/–k|;f/sfnflu ufos cflbTo /foåf/f:j/a4 uLltPNad uf]vf{ snfd~rn] ahf/df NofPsf ] 5 .To;}u/L :yfgLo kqklqsfdfpgn f O { z ' es fdg f J oQ mul/Psf sljtfx¿ klg k|sflztul/Psf 5g\ .

h]7 @& ut] cfOtaf/ /fh]z xdfnn] cfkm\gf]hGdf]T;j dgfP. ;DejtM of] pgsf] $$ cf}+hGdf]T;j xf]. oBlk of] pd]/df klg pgLcfkm\gf] ljjfxsf ;DaGwdf s]xL af]lnxfNg;Sg] l:yltdf 5}gg\. rnlrq lbbL–efOsf];'l6ªdf Jo:t xdfn;“usf] hDsfe]6–

a'lemG5, ga 'em]sf sltkos'/frflx+ ;DalGwt snfsf/;“u};f]Wg'k5{ . slxn]sfxL+ k|bz{gL ePsf7fp“df klg uOG5 . of] klg ;flxTos} Pp6f ¿k xf] .

s]kL kf7s, lgdf{tf÷lgb]{zsa'em\g ufx|f] k5{ t/ a'em]kl5

dhf cfp “5 . /Ë / k; {gn;f ]rfOdf tof/ ePsf sf/0fTo:tf] efiff a'em\g]n] ;lhn} a'em\5 .

em/gf yfkf, cleg]qL5n{Ërflx+ xf]Og t/ a'em\5' .

b'O{ k6s k|bz{gLdf klg uPsf] 5' .5/ { –5/ { /ª 5/ ]sf ] x ' G5,s] xf] s] xf] h:tf] nfU5 t/ a'em]kl5/fd|f] nfU5 .

ls/0f s];L, xf:ocleg]tfd slxn]sfxL+ x]g{ hfG5' .

ulx/f] 9+un] ga'em] klg cg'dfgug{ ;lsG5 . hdfgf l8lh6ndfk'u] klg xft / dl:tisn] u/]sf]of] d]xgtsf] d ;Ddfg u5' { .

gf/b vltj8f, xf:ocleg]tfof ] klg snfsf/s} l;h{gf

ePsf sf/0f snfsf/n] s]xL gs]xL cyf {t \ c¿eGbf a9L g }a 'e \m5f } + h:tf ] nfU5 . k "/fk "/t lrqsf/x¿n] klg a 'em ]sfx ' “b }gg\ xf ]nf .

nIdL lu/L, cleg]qL

Page 13: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

rnlrq

!%;fgf] kbf{

xf:osnfsf/ bdg¿kfv]tL cfkm"n] clego tyflgb ] {zg ul//x ]sf ] g ]kfn6]lnlehgsf] rlr{t xf:o>[+vnf…d]/L af:;}Ú af6 cfkm} aflxl/Psf5g\ . cl3Nnf] z'qmaf/ ;f“em ;f9];ft ah] k|;f/0f ePsf] pQm>[+vnfsf] gof“ efudf …3/HjfO“Ú sf]clego ul//x]sf bdg b]lvPgg\ .k|fKt hfgsf/Lcg';f/ ljut s]xL;dootf >[+vnfsf b'O{ kfq w'd'{;/ dfUg] a"9f cyf{t\ ;Ltf/fd s§]n/ s]bf/ l3ld/];“u bdgsf] dgd'6fja9]sf] lyof] . ToxL sf/0fn] ubf{pgn] pQm >[+vnf 5f8]sf x'g\ .cab]lv pQm >[+vnfsf] lgb]{zg s§]n/ l3ld/]n] ug]{5g\ . xf:osnfsf/¿kfv]tL eg] csf]{ xf:o>[+vnflgdf{0f ug]{ bfpdf 5g\ .

g]kfn jfgaf6 k|;f/0fe}/x]sf] b}lgs 6]ln>[+vnf …s;nfO{cfkm\gf] eg"“Ú g]kfnL Rofgnaf6k |;f/0f x 'g ] klxnf ] b } lgs6]ln>[+vnfsf cltl/Qm ;a}eGbfa9L efu k|;f/0f ePsf] >[+vnfePsf] 5 . /d]z a"9fyf]sLåf/flgb ] { lzt pQm > [ +vnfcfOtaf/b]lv lalxaf/ xKtfsf] kf“rlbg x/]s /flt ;f9] cf7 ah] k|;f/0fx'g] u/]sf] 5 . gog/fh kf08]åf/flnlvt pQm >[+vnfsf] ;'?sfefudf s[lt e§/fO{n] clegou/]sf]df xfn pQm e"ldsf /~h'nfld5fg]n] lgjf{x ul//x]sL l5g\,h;df >L/fd k'8f;}gL, ;f}hGo;'Aaf cflb snfsf/sf] klgs]Gb|Lo e"ldsf 5 .

af]8{sf] /fli6«o ;Ddfg

rnlrq lasf; af]8{n] 5ljwfdf /fli6«o ;Ddfg ug]{of]hgf agfPsf] 5 . rnlrqsfljifodf lbOg] cjf8{nfO{;Ddflgt Pj+ dof{lbt agfpgyf]/} ljwfdf k'/:sf/ lbg] lg0f{oul/Psf] af]8{sf cWoIf z}n]zcfrfo{n] atfP . To;f] t pQm;Ddfg /fi6«k|dvs} xftaf6 k|bfgug]{ of]hgf 5 .

cfÎgf] :yfkgf ePsf]

cf]:sf/ Ps]8dL Pjf8{ klg rf/ljwfaf6} ;'? ePsf] lyof] .Ú pgn]atfP .

rnlrq lgdf{0fsf nfluge}gx'g] ljwfdf dfq} Pjf8{ lbg]of]hgf agfPsf cWoIf cfrfo{n]g]kfnL rnlrqsf] lxtsf nflu

af]8{af6 pDs] cfrfo{rnlrq ljsf; af]8{sf cWoIf z}n]z cfrfo{;lxt tLg

kbflwsf/Ln] ut cfOtaf/ k|wfgdGqL lul/hfk|;fb sf]O/fnf ;dIf;+o'Qm /fhLgfdf lbP . af]8{ ;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno cGtu{t kg]{/ pQm dGqfnodf dGqL dfcf]jfbLsf ePsfn] sfd ug{ ;xh gx'g]h:tf] b]v]/ g]kfnL sf+u|]; ;dy{s cfrfo{;lxt ;b:oåo gog/fhkf08] tyf /fh]Gb| s];Ln] /fhLgfdf lbPsf] a'lemPsf] 5 . pgLx¿n]dfcf]jfbL ;~rf/dGqLnfO{ /fhLgfdf glbP/ k|wfgdGqLnfO{ /fhLgfdfa'emfPsf x'g\ . /fhLgfdf lbPkl5 gog/fh kf08]n] eg]– …k|wfgdGqLxfd|f] kf6L{sf] g]tf ePsfn] xfdLn] pxf“;dIf g} /fhLgfdf k]; u/]sfxf}+ .Ú kf08]sf cg';f/ pgLx¿n] s'g} bafasf sf/0faf6 ge} g}ltslx;fan] /fhLgfdf lbPsf x'g\ . g]skf -Pdfn]_ lgs6sf af]8{ ;b:ob]zeQm vgfnn] eg] /fhLgfdf lbPsf 5}gg\ .

cx+sf/dw ];L / kxf l8of

;d'bfoaLrsf] åGådf cfwfl/trnlrq …cx +sf/ ÚnfO { g ]k fn;/sf/sf] s]Gb|Lo rnlrq hf“r;ldltn] k|bz{gdf k|ltaGw nufP klgrnlrqsdL{ tyf ;~rf/ dfWodx¿sf] bafasf sf/0f cGttMk|ltaGw km's'jf eof] . of] rnlrq cfh z'qmaf/b]lv bfª, kf]v/f,gf/fo0f3f6 / bdssf rnlrq ejgx¿af6 ;fj{hlgs ul/b}+5 .rnlrqdf jiff}{+b]lv dw];sf] Pp6f ufp“df a;f]af; ub}{ cfPsf] kxf8L;d'bfo / dw]; g} hGde"ld Pj+ sd{e"ld ePsf dw];L ;d'bfoaLrsf];'dw'/ ;DaGwdf kxf8L ;d'bfosf Ps hgf g]tf tyf dw];L ;d'bfosfcsf{ g]tfn] cf“vf uf8\5g\ . Ps–cfk;sf] /fhg}lts n8fO“ Pj+ zq'tfsf]lgSof}{n pQm ;'dw'/ ;DaGwaf6 ;Dej gx'g] lgisif{df k'u]kl5 pgLx¿b'O{ ;d'bfoaLr j}dGo:otf l;h{gf ug{ yfN5g\ . pgLx¿ To;df;kmn klg x'G5g\, t/ kxfl8of ;d'bfosf Ps o'js / dw];L ;d'bfosfcsf{ o'jssf] ldqtfsf sf/0f pgLx¿sf] b''isd{sf] cGTo x'G5 . oBlkhftLo cfGbf]ngsf sf/0f ;of}+sf] Hofg hfG5, /utsf] vf]nf aU5 .ToxL vf]nfsf] aLrdf a;]/ …g]kfn cfdfÚsL k|ltd"lt{ Ps j[4fn] Ps–cfk;df gn8\g' eGg] ;Gb]z lblG5g\ . ;'zLn If]qL, w|'j sf]O/fnf,Crf l3ld/], k|]/0ff zdf{, ;'jf; uh'/]n cflb snfsf/sf] d'Vo e'ldsf/x]sf] of] rnlrqsf lgb]{zs lbg]z sfsL{ tyf lgdf{tf ;~hLj k|wfgx'g\ . rnlrqdf sGx}of l;+xsf] ;+uLt ;'Gg ;lsG5 .

cfksf ;'?/rnlrq …t]/] gfdÚ ;'k/lx6 x'g'df lxd]z/]zldofsf] ;+uLtsf] TolQs} dxŒjk"0f{e"ldsf lyof] . To;kl5 lxd]zn] cfkm\g}:j/df rlr{t uLtx¿ ufP . lxd]zk [ys \ :j/sf sf/0f ef/tLopkdxfåLk dfq xf]Og, cd]l/sf–o'/f]kdf klg k|Voft 5g\ . lxd]zn]cfh ;fj{hlgs x'g] rnlrq …cfksf

;'?/Ú dfkm{t clegoofqf yfNb}5g\ . k|zfGt r•fn]lgb]{zg u/]sf] of] rnlrqdf lgdf{tf ljho tg]hfn] lxd]z gjsnfsf/x'“bfx'“b} klg nufgLdf s~h':ofO“ u/]sf 5}gg\ . 7"nf] ah]6df tof/ePsf] of] rnlrq k|rf/–k|;f/df klg cufl8 5 . k|rf/k|;f/s} sf/0fcfh ;fj{hlgs x'g] tLg rnlrqdWo] of] rnlrqn] ;a}eGbf a9LJofkf/ ug]{ ljZn]ifsx¿sf] lhls/ 5 . /dfOnf] kIf lxd]zn] lsg Sofknufp“5g\ eGg] /x:o klg of] rnlrq x]/]kl5 yfxf kfOg]5 . of] rnlrqdfsfd's cleg]qL dlNnsf z]/fjtn] lxd]znfO{ ;fy lbPsL l5g\ . rnlrqsf]k|d'v cfsif{0f o;sf] ha/h:t ;+uLt xf] . lxd]zsf km\ofgx¿n] dfqx]l/lbP klg of] rnlrq ;kmn x'g] atfOG5 . rnlrqdf x+l;sf df]tjfgLlxd]zs} gflosfsf ¿kdf k|:t't x'g]l5g\ . lxd]zsf] ;+uLtdf lgdf{0fePsf] of] rnlrqsf uLt ;dL/n] n]v]sf x'g\ .

Oelgªxlnp8 rnlrq pBf]udf cfh rnlrq

…OlelgªÚ ;fj{hlgs x' “b }5 . /f ]df~rsk|]dsyfdf cfwfl/t of] rnlrqdf x/]sJolQmsf] hLjgz}nL kl5Nnf] k':tfsf lglDtslQsf] k|]/0ffbfoL x'G5 eGg] s'/f b]vfpgvf]lhPsf] 5 . rnlrqdf cfg n8{n] cfkm\gf]hjfgLsf ;Dk"0f{ s'/f 5f]/Lx¿nfO{ atfp“l5g\ .dg{ nfu]sf] cj:yfdf cfgn] 5f]/Lx¿nfO{ cfkm\gf]dxŒjk"0f{ %) jif{sf] cg'ej ;'gfp“l5g\ . To;sf]dxŒjk"0f{ kIf pgn] of}jgfj:yfdf u/]sf] k|]d xf] . hxf“ pgn] sltko;xL–unt dfWodsf] ;xf/f lnPsL x'lG5g\ . nfhf]; sf]N6fOn] lgb]{zgu/]sf] of] rnlrqdf efg]Hhf /]8u|]e, dn{ l:6«k, 6f]gL sn]6, Sn]/8flgh, gtfzf l/rf8{\;g cflbn] d'Vo e"ldsfdf clego u/]sf 5g\ .xf]8 cfONofG8 cd]l/sfdf 5fofª\sg ePsf] of] rnlrqn] bz{ssf]dg lhTg;S5 .

x' Pd cfO{ <ef}lts lj1fgdf dfq ljZjf; ug]{

gfl:ts :jefjsf] Ps o'jfn] wfld{scf:yf tyf dxŒjnfO{ s;/L :jLsf/u5{ eGg] ljifodf cfwfl/t …x' Pd cfO{< la|l˪ O6/gn Og 6' Dof6l/onÚ5f]6f] rnlrq -;6{ lkmNd_ sf] cjwf/0ffdftof/ ePsf] 5 . d'DaO{ /x“bf ;6{ lkmNdx]/]sf lgb]{zs ljlkg /fgfn] tof/ u/]sf]

of] 8s'd]G6«L !# ldg]6sf] 5 . 8s'd]G6«Ldf k|]ldsfsf] s/sfkdf u'Dafk'u]sf] o'js k|jrg lbO/x]sf u'?nfO{ b]v]/ efUg] k|of;df x'G5 .p;nfO{ wfld{s s'/f k6Ss} lrQ a'em\b}g . ;/;tL{ x]bf{ pm ljåfg\c/ljGb 3f]ifsf] ljrf/nfO{ ;dy{g ug]{ :jefjsf] x'G5, t/ Psk6sp;nfO{ lj/f]wLx¿n] uf]nL xfG5g\, To;a]nf pm u'?sxf“ k'u]/ cfkm"nfO{arfOlbg cfu|x u5{ . To;a]nfdf u'?n] P]gf b]vfp“bf p;n] To;dfcfkm\gf] tl:a/ b]Vg ;Sb}g . crDd dfg]/ p;n] ;f]W5, x' Pd cfO{ <u'?n] h;sf] pQ/;“u} wd{ / bz{gsf] dxŒj k|:6Øfp“5g\ . To;kl5d"n kfqn] wfld{s bz{gsf] dxŒj a'em\5 . rnlrqdf o'jsnfO{ k|:6\ofpg]qmddf u'?n] ljleGg pbfx/0f k|:t't u/]sf 5g\ . h;nfO{ x]/]kl5gfl:ts ljrf/sf dflg;x¿n] klg wfld{s dxŒj Pj+ k|efjnfO{ dx;';ug{ ;S5g\ . of] rnlrq ltAa]ltog a'l4Hddf cfwfl/t 5 .

l;g]df 6'l/Hd sfo{qmd;d]t ul/g]ePsf] 5 . cfdlgb]{zsnfO{ 1fglbg] x]t'n] cTofw'lgsnfOa|]/L :yfkgfsf nflu af]8{nfluk/]sf] cWoIf cfrfo{n]hfgsf/L lbP .

– lbj; u'/fufO{+

s'df/LTj cf}+7Lclwsf+z wd{u|Gyn] s'df/L o'jtLsf af/]df ljleGg

lsl;dsf] JofVof u/]sf 5g\ . sltko of] JofVofnfO{gdfGg] 5g\, sltko dfGg'k5{ eGg] 5g\ eg] sf]xL o;nfO{cf–cfkm\gf] JolQmut :jtGtqf xf] klg eG5g\ .

xfn} nG8gsf] Ps :s'ndf o:t} lsl;dsf] ljjfbl;h{gf eof] . lqml:6og wd{df ljjfxeGbfcl3 s;};“u of}g;Dks{ g/fVg] o'jtLn]cfkm\gf] b]a|] xftsf] ;flx“nL cf}+nfdf cf}+7L

nufpg] wfld{s rng 5, t/ ljBfnon] o:tf s'g}lsl;dsf] wfld{s k|efj kg]{ vfnsf] sfo{ ug{ gx'g] eGb}o'jtLx¿nfO{ cf}+7L nufpg k|ltaGw nufof] . ljBfnosf]pQm lg0f{osf] lj/f]w ub}{!^ jifL{of lnl8of Kn]km'6n]cbfntdf d'2f xflng\ .…afOandf d]/f] cf:yf /ljZjf; 5, o;nfO{ dfGg'd]/f] JolQmut :jtGqtfxf] .Ú Kn]km'6n] d'l:nd wd{sfdlxnfx¿n] d'xf/ 9fS5g\,lxGb" dlxnfx¿n] r'/fnufp“5g\ eg] d}n] lsgcf}+7L nufpg gx'g] < eGg]k|Zg klg u/]sL l5g\ .pgn] k]; u/]sf] pQm d'2fn]gof“ ljjfb l;h{gf u/]sf] 5 . s]xL ;docl3 o'/f]ksf s]xL/fi6«n] d'l:nd o'jtLx¿nfO{ a'sf{ nufP/ ljBfno cfpgk|ltaGw nufPsf lyP .

cGTodf====tkfO { +n ] slxNo } gfª \u }

g'xfpg'ePsf] 5 < ;fgf] 5“bf vf]nf,kf ]v/L, em/gf, tfndf cjZog'xfpg'ePsf] xf]nf, 7"nf] ePkl5 ;fob

afy?dd} xf]nf . ko{6sLo b[li6sf]0fn] dfq geP/ P]ltxfl;sdxŒj ePsf] / To;df klg /f]ddf !& cf}+ ztfAbLtfsflgdf{0f ul/Psf] afsf{l;of kmf]xf]/fdf gfª\u} g'xfP/ Pso'jsn] Toxf“ gfª\u} g'xfpg] cfkm\gf] t[i0ff k"/f u/]sf 5g\ .@@ jifL{o oL cd]l/sL o'js ;fj{hlgs :yfgdf gfË}g'xfPsf sf/0f t'?Gt} k|x/Lsf] kmGbfdf klg kl/xfn] .

klxnf] ljZj

ltlynfO{ cfwf/ dfg]/ af]8{n]jflif{s pT;j dgfp“b} cfPsf] 5 .o;kfln klg !%, !^ / !&c;f/nfO{ af]8{n] cfkm\gf] :yfkgflbj;sf ¿kdf dgfp“b} 5 . o;jif{ x'g] Pjf8{df )^# j}zfv !b]lv r}t d;fGt;Dd hF“rkf;ePsf rnlrqn] k|j]z kfpg]5g\ .cleg]tf -k'?if, dlxnf_ lgb]{zs,lgdf{tf, 5fofª\sg / k6syfdfk'/:sf/ lbOg]5 . k'/:sf/sfljifodf cgfjZos ljjfbgcfcf];\ eg]/ ;'?df yf]/} ljwfdfk'/:sf/ lbg] of]hgf agfOPsf]cWoIf cfrfo{sf] syg 5 . …oltg} x'gk5{ eGg] 5}g, kl5 c¿ljwf ylkg ;S5 . clxn]sf] k|l;4

cGo sfo{;d]t ;fj{hlgs ug]{of]hgf /x]sf] atfPsf 5g\ . o;k6ssf] Pjf8{df () ldg]6eGbfnfdf h'g;'s} kmDof{6df ag]sfrnlrqn] ;xefuL x'gkfpg]5g\ .

g]kfnL rnlrqnfO{Jojl:yt / ljZj ahf/df a]Rgnfos agfpg Go"gtdk"jf{wf/;d]t gePsf] cj:yfdfaf]8{n] l56\6} d'n'se/ g]kfnLrnlrq k|bz{g u/fpg] Joj:yfug]{ ePsf] 5 . …hxf“;Dd df]6/af6f] k'u]sf] 5 Toxf“ xfdLh;/L klg rnlrq b]vfpg]Joj:yf u5f}{+,Ú pgn] eg] . To:t}ko{6g af]8{;“usf] ;xsfo{df

sf] s] eG5g\ <;|i6fnfO{ ;Ddfg ug]{ x]t'n]

Pjf8{ :yfkgf ug'{ Psbd} /fd|f]xf] . o;nfO{ lg/Gt/tf lbg'k5{ .Pjf8{sf ljifodf s;}n] klggsf/fTds wf/0ff /fVg' x'“b}ga;'Gw/f e'iffn, rl/q cleg]qL

/fi6 «k |d 'vsf ] xftaf6snfsdL{n] Pjf8{ kfpg' eg]sf]cfd rnlrqsdL{sf nfuL v';Lsf]s'/f xf] . /fi6«n] lbg] Pjf8{ ePsfn]o;sf] ul/df p“rf ] agfpg;a}kIf nfUg'k5{ .

gf/fo0f k'/L, lgdf{tf–lgb]{zsaf]8{n] l9n} eP klg g];gn

Pjf8{ lbg] 3f]if0ff u/]/ /fd|f]yfngL u/]sf] 5 . o;sf] dxŒja9fpg lg0f{ostf{x¿ plQs};+j]bgzLn x'g' h?/L 5 .

lglvn pk|]tL, cleg]tfof] Psbd} /fd|f] s'/f xf] .

o:tf Pjf8{ klxNo} :yflkte};Sg'kYof], oBlk l9n} eP klg;'? x'g'nfO{ /fd|f] ¿kdf lng'k5{ .ljwfrflx“ ;f¥x} sd eof] ls h:tf]nfU5 .

lakgf yfkf, cleg]qL

sflGtk'/ 6]lnlehgdf …ljgsflGtk'/Ú zLif{sdf bz{sx¿;“uk|ToIf k|Zgf]Q/ u/]/ k|fof]lhtk'/:sf/ k|bfg ub}{ hfg] sfo{qmdn]nf]slk|otf kfp“b} uPsf] 5 . pQmsfo{qmd xfn gj/fh cfrfo{ /dflNesf ; ' Aafn ] ;~rfngu5{g\ . k|bLk s;kfn lgdf{tf/x]sf] pQm sfo{qmddf pQ/ldnfp“b} hfg] bz{sn] clxn]sf7df8f}+ dnaf6 b; xhf/sf] lk|mzlkª, l/sf ]g fsf 3/of;L;dfgx¿ cflb lhTg ;S5g\ .sfo{qmd x/]s a'waf/ /flt gf}ah]b]lv b; ah];Dd k|ToIfk|;f/0f ul/G5 . o;aLr Od]hRofgnsf klg ToxL k|s[ltsf]sfo{qmd k|;f/0f x'g yfn]sf] 5 .j}zfv dlxgfsf] clGtd ;ftfcf/De ul/Psf] pQm sfo{qmd xfnx/]s zlgaf/ /flt cf7 ah] k|ToIfk|;f/0f ug{ yflnPsf] 5, h;nfO{lk|o+sf sfsL{n] ;~rfng ul5{g\ .Ps 306fsf] pQm sfo{qmddf ;xefuLe} pQ/ ldnfp“b} hfg] bz{sn] sDKo'6/,6]lnlehg ;]6, df]6/;fOsnh:tf k'/:sf/lhTg ;S5g\ . sfo{qmdsf lgdf{tfPng >]i7 x'g\ .

Jofkf/ ;fOa/;]S;sf]

tkfO{+ slQsf] j]a;lkm{ª ug'{x'G5 < olbug'{x'G5 eg] kSs} klg s'g} kf]gf]{u|fkmL ;fO6vf]Ng] k|of; cjZo ug'{ePsf] xf]nf . lsglscd]l/sfsf] Ps ;+:yfn] u/]sf] ;j]{If0fcg';f/ k|To]s;]s]G8 @* xhf/ @ ;o %* hgfn] OG6/g]6dfcZnLn ;fO6 x]l//x]sf x'G5g\ eg] # ;o &@hgf o:tf ;fO6 vf]Hg s'g} ;r{ OlGhg ;fO{6dfljleGg zAb 6fOk ul//x]sf x'G5g\ . of] ;a}sf]sf/0f of}gk|ltsf] cfsif{0f ePsf] pQm sDkgLsf]7x/ 5 . ;f]xL ;+:yfn] u/]sf] csf]{ ;j]{If0fcg';f/cd]l/sfdf dfq k|To]s #( ldg]6df Pp6f cZnLnrnlrq lgdf{0f x'g] u/]sf] 5 . of}ghGo rnlrqtyf tl:a/x¿sf] Jofkf/ o;/L a9]sf] 5 ls ;g\@))^ df o;n] ^# ca{ % s/f]8 ?k}of“ cfDbfgLu/]sf] lyof], h'g k|ljlw;“u ;DalGwt sfd ug]{dfOqmf];km\6, u'un, ofx' tyf PKkn sDkgLnfO{Ps} 7fp“df /fVbf klg ck'u x'g] lyof] .

ljZjdf of}ghGo ;fdu|Lx¿sf] Jofkf/ tLj|¿kdf a9\b} uPsf] s'/fnfO{ oltn] dfq ;+s]tub}{g . ljZjdf s'g} klg ;fdu|Lsf] pTkfbgdfcu|:yfgdf /x]sf] rLgn] ;g\ @))^ df ! va{&* ca{ !) s/f]8 ?k}of“ a/fa/sf] of}g cfgGblbg] v]nf}gf pTkfbg u/]sf] lyof] . rLgsf] of]sf/f]af/nfO{ blIf0f sf]l/of / hfkfgn] kR5Øfp“b}cfPsf 5g\, t/ j]a;fO6sf] Jofkf/df eg]cd]l/sf cufl8 5 . clxn] cd]l/sfaf6 dfq@$ s/f]8 $) nfv jo:s j]a;fO6 ;~rfngdf5g\ . of] xf]8df hd{gL bf];|f] :yfgdf 5 .

Page 14: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

ufos od a/fnn] o;} ;ftf cfkm\gf] klxnf] ;Gtfgsf] kf:gL ;DkGg u/] .

;ftfsf] :j/

;Demgfx¿nfO { = = = = = = = s:tf ]lsl;dsf] uLt xf] <Psbd} :nf] vfnsf] . :nf] ePs}n]>f]tfx¿n] Wofg lbg'x'Gg h:tf]nfu]/} of] uLt d]/f] cl3NnfPNaddf k/]g . o;df k| ]dljof]usf] kL8f ;d]l6Psf] 5 .of] uLt slxn] /lrPsf] xf] <Ps bzscl3 . 6«Øfh]8L k/]sfn]blIf0f sf]l/ofaf6 kms]{nuQ}n]v]sf] lyP“ .uLtn] s] eGg vf]h]sf] 5 <rf/ jif{ rn]kl5 a|]s ePsf] k|]d–lj5f]8sf] cfkm\g} cg'ej JoQmu/]sf] 5' . lj5f]l8PsL k|]ldsfnfO{d}n] eGg vf]h]sf] s'/f klg uLtdf;'Gg ;lsG5 .uLt /]s8{ ubf{sf] :d/0fLo If0f </]sl8{ª u/]/ P/]Gh ubf{ ;tx–@PNadsf lglDt P/]Gh ug{clGtddf lbOPsf] uLt xf] of],t/ P/ ] Gh/ dgf ]h s ];Ln ];'Ggf;fy uLt dg k/fP .uLt ;'Gg]eGbf klg x]g]{ rng a9]sf]5 . of] uLtsf] Do'lhs eLl8of]slxn] cfp“5 <rf“8} aGb}5 . k|tLIff u/f}+, l5§}6]lnlehgx¿df x]g{ kfOg]5 .

–/fh' l3l;ª

nfOe ;f]

OlGb/f u'?ªglhsaf6

!^

hGdldlt M @)## sflQs # ut]gfdsf] cy{ M afaf;“u ;f]Wg'k5{hGd:yfg M n]n], nlntk'/;f+uLlts u'? M rGbg >]i7, u'?b]j sfdt?lr M 3'Dg], gof“–gof“ uLt ;+sng ug]{klxnf] k|]d kq M yfx} 5}gklxnf] k|]d M ;kmn ePgdgkg]{ afhf M ;f/ËLJo:t x'g'x'G5 M 7Ls}rrf{df gcfpg' M lg/Gt/ k|of;/t /x] klg ;bfaxf/ uLtlt/ dfq nfUgfn]3'Dg dgkg]{ :yfg M hfkfg, :jLh/NofG8, cd]l/sfdgkg]{ kl/sf/ M ef]s nfu]sf a]nf h] kfof] ToxLdgkg]{ cfkm\g} uLt M tfdfª efiffsf] o'xfO hDa'lnª l/dLdgkg]{ gflosf M ldlynf zdf{, uf}/L dNndgkg]{ ufos M gf/fo0f uf]kfndgkg]{ df};d M j;Gt Ct'glhssf ;fyL M ;Ltf yfkf, d]g'sf /fO{dgkg]{ ;+uLt M uf]kfn of]~hgsf ;a}a9L dfof M 5f]/L tyf cfdfnfO{dgkg]{ pkxf/ M >f]tfx¿sf] dfofuflosf geP M ;dfh;]jLdgkg]{ klx/g M ;fwf/0f s'tf{–;'?jfndgkg]{ afgL M Ps}l5gdf l/;fp“5' / Ps}l5gdf la;{G5'dg gkg]{ afgL M cln a9L l/;fp“5', s;};“u gaf]nL /xg ;lSbg“/dfOnf] If0f M o;n] uflosf ag]/ vfG5] eg]/ d]/L cfdfn]

eg]sf] tyf ;Ddfgkq kfp“bfg/dfOnf] If0f M cfdf laTbf tyf ;]gfdf /x]sf efOnfO{

dfcf]jfbLn] dfl/lb+bfk|]/0ff M cfdf

;ljg /fO{

ufos od a/fn tLg dlxgfnfdf] hfkfg ofqf 6'+UofP/ ut;ftf g]kfn kmls{Psf 5g\ . g]kfn–hfkfg bf } To;DaGwsf ] :j0f {hoGtLsf] cj;/ kf/]/ Toxf“ k'u]sfa/fnn] hfkfgLx¿nfO{ g]kfnL ;+uLt;'gfPsf lyP . …/]zd lkml//L ===w]/} k6s ufOof]Ú, ;fKtflxs;“usf]s'/fsfgLsf qmddf a/fnn] eg]–…uf]kfn of]~hgsf] b]zn] /utdfu]====af6 d]/f] ;f+uLlts k|:t'ltk|f/De x'GYof] . To;kl5 d]/f rlr{tuLtnufot cGo nf]s–cfw'lgsuLt klg k|:t't uy]{,Ú clwsf+z;do dfT;'df]tf] gu/df latfPsfa/fnn ] Toxf “ /x “bf hfkfgLljBfyL{x¿;dIf g]kfnL ;+uLtsf]ljifodf sfo{zfnf klg ;~rfngu/]sf lyP . hfkfgdf /x]sfg]kfnLx¿sf ljleGg ;+3;+:yf,Pgcf/Pg hfkfg zfvfsf ]cfof]hgfdf a/fnn] gfuj], lguftfl;6L, 6f]lsof] cflb :yfgdf sG;6{k|:t't u/]sf lyP . a/fn eG5g\–d}n] g]kfnL ;+:s[ltsf] dxŒjsf ;a};DaGwdf hfkf lghx¿nfO {hfgsf/L u/fP, sfo {zfnfdfpkl:yt afnaflnsfb]lv jois;Dd;a}n] ?lrsf ;fy d]/f s'/f ;'g] .hfkfgd} /x“bf a/fnn] …dfofÚuLlt;+u|xsf] …3fdsf] em'Nsf] k¥of],ltdL p7 \of } ls <Ú uLtsf ]5fofª\sgsfo{ klg u/] . To:t}hfkfgdf a:b } cfPsf o 'jfpBf]uklt e'jg e§sf] zAbdf;+uLt tyf :j/ e/]/ …xL/fÚzLif{ssf] uLlt;+u|x tof/ ug]{of]hgf ag]sf] s'/f klg ufosa/fnn] atfP .

tanfafbgaf6 km\o'hg w'gk|:t't ug{ ;kmn tanfafbs k|Ltd/fO{ ufos aGg] t/v/df 5g\ .k|Ltdn] ufPsf uLtx¿sf] ;+u|x s]xLdlxgfleq} ahf/df cfp“b }5 .To;}u/L ;f/ª\uLjfbgdf cGt/f{li6«oVoflt sdfPsf Zofdz/0f g]kfnLklg cfkm\gf] :j/df uLt /]s8{ u/]/PNad lgsfNb} 5g\ . ;+uLt If]qdfnfu]sf] w]/} jif{ ePsfn] pgLx¿ToxL cg'ejsf cfwf/dfuLt ufpg nfu]sf] atfp“5g\ . PNaddfklg pgLx¿n] km\o'hg uLt g} ufpg]5g\ .

Do'lhs lel8of] lgb]{zs;dg clwsf/Ln] xfn} ljZjsf]

;jf]{Rr lzv/ ;u/dfyfdf Pp6fDo'lhs lel8of]sf] 5fofª\sg ;s]sf5g\ . clwsf/Lsf cg';f/ of] ljZjsf];a}eGbf cUnf] :yfgdf lvlrPsf]klxnf] Do'lhs lel8of] xf] . b'uf{nfn>]i7sf] /rgf, Gx\o" ah|frfo{sf];+uLt /x]sf] pQm uLtsf ufostLg k6s ;u/dfyf cf/f ]x0ful/;s]sf cf/f]xL cfª\lgdf z]kf{x'g\ . ljZj sLlt{dfg sfod /fVg];f]+rsf ;fy lgdf{0f ul/Psf] pQmDo'lhs lel8of]df lxp“ lrt'jfgfdaf6 klg Voflt sdfPsf cf/f]xLcfª\l/tf z]kf{nfO{ klg clegou/fOPsf] 5 . …gfd ln+bf klg uj{x'g] g]kfnL d==Ú af]nsf] pQm /fli6«ouLtsf] Do'lhs lel8of]df t]ª\af]r]u'Dafb]lv gfDr]ahf/, v'Dh'ª,uf]/If]k, cfwf/ lzlj/, klxnf] / bf];|f]SofDkb]lv ;u/dfyfsf] r'r'/f];Ddb[Zofª\sg ul/Psf] 5 . ;u/dfyfcf/f]x0fsf] ljifo ;d]l6Psf] Do'lhslel8of]df lxd>[+vnf / z]kf{ ;+:s[ltklg ;d]l6Psf] 5 eg] k"0f{sfnLgzflGtsf] cfx\jfg ub}{ nf]stflGqs;lxbx¿sf] tl:a/ / cf7 kf6L{sf]em08f klg b]vfOPsf] 5 . of]Do'lhs lel8of]sf $# ;o ld6/eGbfs]xL dfly;Dd 5fofª\sg lgb]{zsclwsf/Ln ] u/ ]sf 5g \ eg ]To;kl5sf] 5fofª\sg 6]G8L z]kf{n]u/]sf 5g\ . xfn ;Dkfbgsf] clGtdr/0fdf /x]sf] Do'lhs lel8of]cfufdL ;ftf ;fj{hlgs x'“b}5 .

cfjfh snfsf/ g]kfnn]

cfkm \gf ] k |yd jflif {sf ]T;jsfcj;/df ut z'qmaf/ /fhwfgLsf]/fli6«o ;efu[xdf Ps ;f+:s[ltssfo{qmd ;DkGg u/]sf] 5 . rnlrqlgb]{zs t'n;L l3ld/], ;+uLtsf//fh' l;+xsf afa' tyf k'/fgf;+uLtsf/ eut l;+x, ;+uLtsf/z'eaxfb'/ ;'gfd, u0f]z kl/of/,h +uaxfb '/ uGwj { cf lbnfO {clegGbg ul/Psf] pQm sfo{qmddfufosx¿ g/]Gb| Kof;L, gf/fo0f/fodfemL, /fh' kl/of/, s'n]Gb|ljZjsdf{, lzj kl/of/, ozs'df/,/fdhL g]kfnL, sGx}of l;+x, lbg]z/~hg, ho ljZjsdf{, uflosfx¿s[i0ff kl/of/, c~hgf u'?ª, lgzf;'g'jf/, s]zLdfof /fdbfd, dlxdfljs, jfBjfbsx¿ cd'nsfsL{ 9nL,lala cg'/fuL, ;'zLn ljZjsdf{,s'df/ dxfhg, uf]kfn /;fOnL,uf]kfn b]j, sdn ;f}/fu, l8laslnh, wd{ uGwj{, cflzif kl/of/,e'jg uGwj{, /fs]z ;f]gL cflbn]uLt–;+uLt k|:t't u/]sf lyP eg]lzj ljs, z+s/ la;L tyf ch'{gla;Ln] g[To Pj+ s]zj ;fksf]6ftyf /]zd lkml//Ln] xf:o k|x;gb]vfPsf lyP .

ufos /fds[i0f 9sfnn];do cg';f/ cfkm\gf] ufog z}nLdfkl/jt{g Nofp“b}5g\ . o;cl3cf7j6f Psn PNad ahf/dfNofO;s]sf 9sfn xfn gjf}+ PNadsf]tof/Ldf nfu]sf 5g\ . efj's uLtufP/ rrf{df cfPsf 9sfnsf] of]

gjf}+ PNadsf ;a} uLt /f]dflG6sx'g]5g\ . uLtsf/x¿ b'uf{nfn >]i7,cfgGb clwsf/L, g]q sf]O/fnf,sf]dnk|;fb dNn >]i7, ;'zLnk/fh'nL / e"if0f bfxfnn] /r]sfuLtx¿df Gx\o" ah|frfo{sf] ;+uLt/ uf ]kfn /;fOnLsf ] ; +uLt;+of]hgdf xfn /]sl8{ªsf] clGtdr/0fdf k'u]sf] klg pgn] atfP .ufos 9sfnn] o;/L s'g} Pp6};+uLtsf/ / Pp6} ;+uLt ;+of]hsnfO{lnP/ klxnf] k6s of] PNad tof/ kfg{nfu]sf x'g\ . …cfÚ cIf/af6 PNadsf]zLif{s h'/fpg] /fds[i0fn] of] PNadsf]zLif{s …cfÚ af6 geP/ c¿ s'g} klgcIf/af6 ;'? x'g;Sg] klg atfP .PNaddf ;dfj]z ;a} uLt o'jf k':tfn]?rfpg] …d]nf]l8o; kkÚ z}nLsf 5g\ .zLif{s h'/fpg ;fKtflxsdfkm{t\ pgn]cfkm\gf >f]tf Pj+ kf7sx¿nfO{cg'/f]w klg u/]sf 5g\ . PNadsf

kn]“6Ldf /Tgzdz]/

nflu pko'Qm zLif{s pgsf] kf]ag+=%^)^ cyjf Od]n rkdhakal@

mc.com.np df k7fpg ;lsG5 .gj]{df cfof]hgf x'g] …kmf]8]{

nf]s pT;jÚ df g]kfnsf tkm{af6;xefuL x'g ;f/+uL jfbs Zofdz/0fg]kfnLsf] g]t[Tjdf Ps ;f+uLlts6f]nL lx+hf] laxLaf/ To;tkm{ k|:yfgu/]sf] 5 . ;f+uLlts 6f]nLsf] 5gf}6g]kfn Do'lhs ;]G6/n] u/]sf] xf] .;]G6/sf ;+of]hs tyf ufos nf]rgl/hfnsf cg';f/ dfbn, tanf,af“;'/L / ufogsf nflu tLghgfk|ltefsf] vf]hL ubf{ !^ b]lv @@ jif{pd]/ ;d"xsf rfnL;hgfsf] cfj]bgk/]sf] lyof] . 5flgPsf @@ hgfaLrclGtd k | lt:kwf { u/fOof ] .pgLx¿aLr b'O{ dlxgfcl3 k|lt:kwf{eof] / To;af6 ?lags'df/ >]i7,j|t uGwj{ / ;+:s[lt >]i7 5gf}6ePsf lyP .

kn]“6L >[+vnfcGtu{t h"gdlxgfsf] >[+vnf k|:t't x'g] tof/Ldf5 . cab]lv kn]“6Ldf uLtsf/ /;ª\uLtsf/nfO{ klg dxŒjsf ;fyk|:t't ul/g] ePsf] 5 . o; qmddfof] dlxgfsf] kn]“6Ldf ;'k|l;4uLtsf/ /Tgzdz]/ yfkfsf ];:d/0ffTds cleJolQmsf ;fypgn] l;h{gf u/]sf k|l;4 uLtx¿k|:t't x'g] ePsf 5g\ .

/Tgzdz]/ yfkfsf uLtaf6g]kfnL >f]tfx¿ ckl/lrt x'g' ;Dejg} 5}g . g]kfnL cfw'lgs uLtsf]k|f/Desfnd} l;h{gfdf nfu]sf/Tgzdz]/sf uLtn] pgsf] n]vgsf]klxnf] r/0fd} xnrn dRrfPsflyP . ;'k|l;4 ufos gf/fo0fuf ]kfnn] ufogdf k|j ]z ubf {/Tgzdz]/ yfkfsf ^ j6f uLt5fg]sf lyP– cf“vfsf] efsf cf“v}n],:ju{sL /fgL, s'~hdf u'l~hof], ef]ef] g;f]w, dw'df; of] lbnsf] / PsfG5f 76\6}df of] . oL ;a} uLtsfzAbn] af]s]sf cf]hk"0f{ efjn]gf/fo0fuf]kfnsf] ufosL / ;+uLtnfO{sfnhoL agfpg dxŒjk"0f { /clåtLo of]ubfg k'¥ofPsf 5g\ .

lj= ;+= !((^ ;fpg @# ut]sdnkf ]v/Ll:yt dWodjuL {okl/jf/df hlGdPsf yfkfsf] n]vgn]cfw'lgs g]kfnL uLtnfO{ r'Nofpg]qmd cem} lg/Gt/ 5 . @))*;fnb]lv n]vgdf nfu]sf uLtsf//Tgzdz]/ yfkfn] cfk\mgf] n]vgsf]yfngL sljtf ljwfdfkm{t\ u/]sfx'g\ . ;'?sf lbgdf tjnfjfbg /ufogdf ;d]t e'msfj ePsf/Tgzdz]/n] tL b'j} If]qnfO{ cl3

a9fPgg\, t/ uLt n]vgdfkm{t tfn–;'/l;tsf] pgsf] lgs6tf eg] oBlksfod 5 . jfBjfbg /ufog l;tsf ] lgs6t fn ] g }x'g'k5{, uLtsf/ /Tgzdz]/ w'g;'g ]/ ltgdf zAb eg{ ;Sg]cb\e't s'zntf /fV5g\ .

h'g dlxgfsf] kn]“6Ldf g]kfnLuLtn]vgsf log} lhp“bf Oltxf;sf]k |efjzfnL k |:t ' lt /xg ]5 ./Tgzdz]/ cfk\mgf] l;h{gfTdsljutnfO{ sf]6\ofp“b} hfg]5g\ / v'n]/k|:t't x'g]5g\ . pgsf rlr{t /:t/Lo k'/fgf uLtnfO{ kn]“6Lsfsnfsf/n] k|:t't ug]{5g\ h;nfO{;'/h yfkf / lznf lji6sf cfjfhn]hLjGttf lbg]5g\ .

…kn]“6L sfo{qmdsf >f]tf /bz{s;dIf d cfk\mgf uLtaf/]To;avt cfk"mn] ;f]r]sf ef]u]sf/ cg'e"t u/]sf s'/f s]xL dfqfdf/fVg] k|oTg ug]{5' . cfk\mgf k'/fgfuLt gof “ k ':tfsf ] cfjfhdf;'lg/x]sf ^* jifL{o uLtsf/sf]l6Kk0fL lyof] .

–8fS6/ ef]nf l/hfnsf] ;lqmotfdf cf]d c:ktfnn] ! ;o #hgf 6]:66\o'a a]aL pTkfbg ul/;s]sf] 5 . 6]:66\o'a a]aLsf] ;+VofPs ;o k'u]sf] cj;/ kf/]/ c:ktfnn] cfufdL c;f/ @^ ut] …6]:66\o'aa]aL ;f“emÚ cfof]hgf ug]{ ePsf] 5 . pQm sfo{qmddf /fli6«o :t/sfsnfsf/x¿n] ljleGg dgf]/~hgfTds sfo{qmd k|:t't ug]{ 8f= l/hfnn];fKtflxsnfO{ atfP . c;xfo tyf lgDg juL{ox¿sf] ;xof]usf lglDt:yfkgf ul/Psf] cf]d x]Ny kmfpG8];gsf] cfof]hgfdf x'g] pQm sfo{qmdsfnflu ;'k|l;4 ef/tLo uflosf ntf d+u]zs/nfO{ Nofpg] tof/L e}/x]sf]5 . lgM;Gtfg bDktLx¿sf nflu j/bfg ;fljt 6]i66\o'a k|ljlwnfO{c;xfo tyf lgDg cfo ePsf kl/jf/;Dd k'¥ofpg] nIo /flvPsf]s'/f 8f= l/hfnn] atfP .

;z:q k|x/L kl/jf/ dlxnf ;+3n] cfÎgf] 5}6f}+ jflif{sf]T;j sfo{qmdoxL c;f/ !$ ut]b]lv !* ut] kf“r lbg;Dd dgfpg] ePsf] 5 .jflif{sf]T;jsf cj;/df ;f] ;+3n] tL lbgx¿df ;z:q k|x/L an k|wfgsfof{no cNk|]m:sf] uf8{]gdf d]nfsf] ;d]t cfof]hgf ug{] tyf lbp“;f]!! ah]b]lv a]n'sf * ah];Dd ;~rfng x'g] pQm d]nfdf lgMz'Nsk|j]zsf] Joj:yf 5 . o;}u/L c;f/ !^ ut] Vofltk|fKt snfsf/x¿;xefuL /xg] sG;6{df klg lgMz'Ns k|j]zsf] Joj:yf ul/Psf] s'/f;+3n] hgfPsf] 5 . sG;6{df /fds[i0f 9sfn, lgdf ?Daf, wL/h /fO{,glngf lrqsf/, k|Llt sf}/, u0f]z k/fh'nL, ozf]bf k/fh'nL, ;To/fhcfrfo{, :j¿k/fh cfrfo{ cflb Vofltk|fKt snfsf/ ;xefuL x'g]5g\ .

ckm

la6

ckm

la6

ckm

la6

Page 15: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

lht'’rfsf] hf]S;[email protected]

lznf >Ldfg\sf] ;a}eGbfldNg] ;fyL /d]z;“u /dfOnf]ul//x ]sL lyOg \ . To; }a ]nf6]lnkmf]gsf] 306L aHof] . lznfn]s ]x L a ]/ s '/ f u/ ] / km f ]g/flvlbOg\ . /d]zn] lznfsf] ufnflgdf]7\b} ;f]Wof], …s;sf] kmf]g lyof],v'a dl:s/x]sL lyof} lg <

…ltd|f] ldNg] ;fyL cyf{t\ d]/f]kltsf] .Ú

/d]zn] pT;'stfk"j{s ;f]Wof],…s] eGb} lyof] .Ú

lznfn] uDeL/ x'“b} elgg\,…pm ltdL; “u 3 ' Dg kf ]v/fuPsf] 5 /] .Ú

)))8fS6/ M ltd|f] lkm d]/f] eGbf

klg dx“uf] 5 lg lsg <d]sflgs M ltdLn] pkrf/

ug]{ df]8n jiff} { +b]lv kl/jt{gePsf] 5}g . d}n] pkrf/ ug]{sf/sf] df ]8n k|To]s dlxgfkl/jt{g x'G5, To;}n] .

)))k9]n]v]sL cfw'lgs cfdf;“u

5 jif{sf] 5f]/fn] ;f]Wof]— …cfdf,

;]S; eg]sf] s] xf] <Úcfdfn] elgg\, …s'g} klg

o'js !* jif{sf] e};s]kl5 p;nfO{o'jtL;“u /dfOnf] ug{ dg nfU5 .of] /dfOnf] ljleGg lsl;dsfx'G5g\ . To;dWo] of}glqmof klgPs xf] . oxL k|lqmofsf sf/0fdlxnfn] ue{wf/0f ul5{g \ /ltdLh:tf lzz' hGdG5g\ .Ú

5f]/fn] s]xL a'em]h:tf] u¥of]/ cfkm\gf] Aofuaf6 Pp6f kmd{lgsfNb} eGof], …;]S; n]v]/ ;fgf]7fp“ 5f]l8Psf] 5, olt w]/} s'/fs;/L n]Vg] <Ú

)))cd/ M …P8\;af6 aRg sG8d

k|of]u ug'{xf];\ .Ú of] k|rf/sf] olt w]/}k|efj x'g yfn]sf] 5 ls s'v'/fn] klgsG8d k|of]u ug{ yfn]h:tf] 5 .

cRo't M t}+n] s;/L yfxf kfO;\ <cd/ M cfh laxfg d}n]

cdn]6 agfpg cG8f km'6fp“bf Tof]vf]qmf] lyof] .

)))g]tfsf] b]xfGt ePsfn] Ps

kmf]6f]u|fkm/ pgsf] d[t z/L/sf]tl:a/ lvRg glhs} uP . Toxf“e]nf ePsf kf6L{ sfo{stf{n]kmf]6f]u|fkm/nfO{ g/fd|f];“u s'6] .;a}nfO{ crDd nfUof] . kl5 yfxfeof], g]tfsf] glhs} tl:a/ lvRgnfUbf kmf]6f]u|fkm/n] eg]sf] /x]5,…:dfOn lKnh .Ú

)))qm]l86 sf8{ x/fP/ a}+s k'u]sf

Ps hgf s:6d/;“u a}+ssf sd{rf/Ln];f]w], …sf8{ x/fPsf] s'/f k|x/Ldf l/kf]6{lsg gn]vfpg'ePsf] <

s:6d/n] eg], …3/leqx/fPsf] eP kf] kL/, aflx/ x/fp“bfrf]/n] >LdtLn] hlt klg k};flgsfNbf ] /x ]g5, ToxL eP/k|x/LnfO{ l/kf]6{ gn]vfPsf] .Ú

!&

af“b/ / dflg;sljtf n3'syf

s'ntdf ljBfyL{, sfkL–snd;“u} r'/f]6 / l;l/Gha'6jn— ;'/h sIff !@ sf

ljBfyL{ x'g\ . pgL a'6jnsf] Pp6fk|l;4 sn]hdf k9\y] . k9fO klg/fd|} lyof] t/ afgL clnslt pT;'s/ r~rn . cfkm"nfO{ ;a}eGbf hfGg]agfpg dg nfUYof] . slxn] lx/f]aGg] k|j[lQn] ;tfp“Yof] . Ps lbgpgn] ;'g]+, uf“hfn] leq}af6 ;fx;cfp“5 . s;}l;t af]Ng 8/ nfUb}g .…ev{/} sIff !! df egf{ ePsf] lyP“ .k';–df3sf] hf8f], laxfgsf] k9fO .uf“hfsf] ;sf]{ tfg]/ lx+8\bf /dfOn}nfUof] . To;kl5 t lgoldt uf“hftfGg yfn]+,Ú –;'/hn] atfP .

afafcfdf 3/af lx/ ,xh'/afcfdfsf] k'nk'lnPsf] gflt .;'/h ljleGg axfgfdf k};f dfUy] .;'?;'? b'Jo{;gLx¿sf] e]nfdf hfGy] .;a} k};f ToxL+ l;Wofp“y] . k9fOdfWofg lyPg, h;n] ubf{ sIff !!df cg'QL0f{ eP . To;kl5 t pgn]emg\ sn]hleq / aflx/sf nfu"cf}ifwJo;gLx¿;“u ldqtf a9fP . ;fx;cfpg] e|ddf gfO6«f]h]gkfd, l68Lh]l;s/ a|fpg ;'u/;d]t lng yfn] .

clxn] a'6jnsf ;'/h nfu"c}fifwlagf a:g ;Sb}gg\ . …sn]hhfg 5f]8]sf 5g\ .Ú ;'/h eG5g\–…6\ofAn]6 gvfO{ ;fx;} cfp“b}g .vfP/ uof], emDd kfl/xfN5 .gvfg]x¿n] 6\ofk] eg]/ laNnfnufp“5g\ . clxn] t k9\g} dgnfUb}g .Ú ;'/h slxn] l;4afaf tslxn] lxnkfs{sf] h+un k'U5g\ .slxn] /ft} Tot} latfp“5g\ .xh'/afcfdfn] k};f glbP rf]5{g\ .

…rf]/] klg d]/} xf] . cfkm"nfO{ dgk/]sf] ug{ gkfP ;DklQsf] s] sfd <Ú–;'/hn] atfP .

tYof+scg';f/ g]kfndfb'Jo{;gdf nfUg]x¿sf] ;+Vof sl/a! nfv %) xhf/eGbf a9L 5 .tLdWo] ̂ ) k|ltzt d'vn] vfg] tyf$) k|ltzt ;'O{åf/f nfu"kbfy{lng]x¿ 5g\ . nfu"kbfy{ b'Jo{;glj?4sfo{/t ;+:yf gfsf]{gsf cg';f/g]kfnsf nfu"kbfy{ b'Jo{;gLdWo] &)k|ltZft ljBfnosf ljBfyL{ 5g\ .sIff & / * df k9\g] ljBfyL{sf];+Vof *@ k|ltZft 5 . b'Jo{;gdfkm;]sf ̂ ) k|ltZft ljBfyL{sf k|]dL–k|]ldsf 5g\ . tLdWo] #$ k|ltztn]cfkm \gf k| ]dL–k| ] ldsfnfO{ klgb'Jo{;g l;sfp“5g\ . ;fdfGotofPs ljBfyL{n] # jif{df ( hgfnfO{b'Jo{;g l;sfp“5, h;n] ubf{ s]xLljBfyL{ :s'n] hLjgd} PrcfO{eL,x]kf6fOl6; ;L tyf Ifo/f]uh:tf3fts /f]usf] l;sf/ ePsf 5g\ .

u}/;/sf/L ;+:yfx¿sfcg';f/ w]/}h;f] cleefjssf] k|ToIflgu/fgL gePsf lszf]/–lszf/Lx¿nfu"cf}ifw b'Jo{;gLdf km;]sf 5g\lsgeg] pgLx¿ a9L :jtGq x'G5g\ .pgLx¿;“u k|z:t k};f / ;'ljwfx'G5 . ;'?;'?df nfu"cf}ifw lsGg]k};f h'6fpg ;d:of klg kb}{g .pgLx¿ sf]xL dfofn] a9L k'nk'lnP/t sf]xL dfofn' jftfj/0fsf] cefjdflg;f l:;P/ nfu "cf } i fw lt/tflgG5g\ . kf“r jif{b]lv ljleGg;+:yfdf nfu"cf}ifw lgoGq0f;DaGwL

sfd ul//x]sL k/fdz{bftf l/dfaL=;L= elG5g\– To;}n] w]/}h;f]ljBfno tyf sn]h k9\g] lszf]/–lszf]/Lx¿sf] emf]nfdf lstfa, sfkLtyf snd;“u} l;l/Gh Pj+ 6\ofAn]6klg x'G5g\ .

sIff !) df cWoog/tzld{nf lgoldt l6l8h]l;s ;'O{nufp“l5g\ . ;'O{ lng yfn]sf] # jif{k'lu;s]sf] 5 t/ kl/jf/n] rfn kfPsf5}gg\ . yfxf gkfpmg\ eg]/} pgL v'6\6fsf]a"9L cf}+nfdf dfq ;'O{ nufp“l5g\ . pgsfw]/} ;fyL To;} u5{g\ .

c+sn–cfG6Ln] rflxg]hltk};f / ;'ljwf t lbP, ;GtfgnfO{

h:t } dfof lbPgg\ . c¿sfafafcfdfn] 5f]/f5f]/LnfO{ dfof u/]sf]b ]Vbf sxflnG5 ' . To; }n ] dnfu"cf}ifwsf] gzf;“u} afafcfdfsf]ememNsf] d]6\5' . ;fg}b]lv c+sn–cfG6L;“u a;]sL zld{nfn] atfOg\ .

aL=aL=P;= k|yd jif{dfcWoog/t Cife yfkf eG5g\– xfd|f];s{nsf s'g} klg ;fyL r'/f]6, uf“hftyf /S;L gvfg] 5}gg\ . gvfg]x¿klg b 'O { –rf/ ;ftfdf vfg ]e}xfN5g\ . b'Jo{;gLx¿sf cg';f/a'6jnsf] l;4afaf, lxnkfs{,xfQL;'“8, km"naf/L, k'/fgf] a;kfs{tyf To; jl/kl/sf If ]q

b'Jo{;gLx¿ hDdf x'g] d'Vo 7fp“x'g\ . pgLx¿ uf“hfb]lv a|fpg;'u/;Dd lnG5g\ / GfZffdf n6\l7+b};do, cfo' Pj+ ?k}of““ ;vfk kf5{g\ .

lsZff]/josf ljBfyL{x¿s'ntdf nfUg] w]/} sf/0f 5g\ . gd'gfPsLs[t ljsf;sf nfu"cf }ifwsfplG;n/ k|bLk kf08] eG5g\–lszf]/–lszf]/Lx¿df cfkm" s;/Lc¿eGbf km/s x 'g ] eGg ]k|lt:kwf{Tds efjgf x'G5 . gzflnPkl5 pgLx¿ cfkm"nfO{ ;an /c¿eGbf km/s dfG5g\ . l;sf] u/]/c¿ w]/} klg To;} Uf5{g\ . xfd|f];Dks{df /x]sf ^ ;o %) dWo]w]/}h;f] To:t} 5g\ . o;afx]stgfjaf6 d'Qm x'g, :jfb rfVg,cfgGb lng / ;fyLx¿sf] ;+utdfk/]/ klg s'ntdf nfu]sf 5g\ .

cleefjsx¿sf] b]vfl;sLdfklg sltko lszf ] / lszf ] / Lnfu"kbfy{ b'Jo{;gdf nfu]sf 5g\ .nfu"cf}ifw k|of]ustf{ /fh cfn]eG5g\— …afaf /S;L–r'/f ]6sf]cDdnL . lsGgsf nflu k;n;Dd;w}+ dnfO{ k7fpg'x'GYof] . /S;LvfPkl5 afafx¿ /l;nf–/l;nf s'/fuy]{ . d 5Ss ky]{+ . s] sdfn /x]5eg]/ cf“vf 5nL5nL rfVg yfn]+ .oxL rvfOn ] kl5 lgoldt8]l6h]l;s ;'O{ / a|fpg ;'u/;Ddlng] agfof] . clxn] afafcfdf ufnLug'{x'G5, t/ d 5f]8\g ;lSbg“ .

3/kl/jf/af6 n's]/ vfg]x'gfn] w]/}sf afcfdfn] rf/–kf“rjif{kl5 dfq yfxf kfp“5g\, hlta]nf

pgLx¿ k"0f{ cDdnL e};s]sf x'G5g\,nfu" cf}ifwljgf a:g} ;Sb}gg\ .jl/i7 k|x/L pk/LIfs j;Gts ' “ j/sf cg ';f/ Jo lQmd'vLcleefjs, a9L :jtGqtf /5f]/f5f]/LnfO{ ljgfl;lQdf k};f lb+bf5f ]/f5f ]/Lx¿ s'ntdf nfU5g\ .cleefjsn] 5f]/f5f]/LnfO{ s'ntdfnfUf t eGb}gg\ t/ lhDd]jf/L jxg ug{g;Sg' g} s'ntdf nfUf eg];/x xf] .

¿kGb]xLdf b'Jo{;g lj/4 sfdug]{ o'y lehg, gd'gf PsLs[tljsf;, gf}nf] 3'DtLnufot Ps bh{g;+3–;+:yf 5g\ . hxf“ pgLx¿n];lqmo e } I f lt Go "gLs/0fsfo{qmdcGtu{t lgMz'Ns lel;8L6]:6 / lgoldt k/fdz{ lbO/x]sf5g\ . ;xf/f, o'y lehg / n'lDagLpkrf/ s]Gb| u/L # j6f k'gM:yfkgfs]Gb| klg 5g\ t/ nfu"cf}ifwb'Jo{;gLsf] ;+Vof a;]{lg a9\b}5 .

lsg t < dgf]lj1fgsfk|fWofks gf/fo0f a]Naf;] eG5g\–lszf ] /– lszf ] / Lx¿ ljleGg;fdflhs ljs[ltsf sf/0f nfu"cf}ifwb'Jo{;gdf nfu]sf x'g\ . To;}n];dfwfgsf] pkfo klg ;fdflhs¿kd} vf]lhg'k5{ . lszf]/–lszf]/Lsf;d:of / nfu"kbfy{ b'Jo{;gsfv/fa kIfx¿sf af/ ]dfkf7 \ok ':tsdf vf; } ;fdu | L;d]l6Psf] 5}g . …ljBfno tyfsn]hdf lgoldt sfplG;lnª klgx'“b}g, h;n] ubf{ b'Jo{;gLx¿ a9]sfx'g\,Ú a]Naf;]n] atfP .

– cd[tf cgdf]n

s]xL ;Gt tLyf{6gsf lglDt st} u}/xsflyP . af6f] lgs} 7f8f] psfnf] ePsfn]ofq'x¿nfO{ si6 e}/x]sf] lyof], cem Tof] h]7dlxgfsf] 6G6nfk'/ 3fdn] ;Gtx¿sf] x'd{tlnPsf] lyof] . kl;g}kl;gf eP/ ysfO / Kof;n]nvt/fg x'“b} pgLx¿n] cfkm\gf] ofqf hf/L/fv]sf lyP . Tof] psfnf] af6fsf] j/k/ kfgLlyPg / glhs} dfgja:tL ;d]t gePsfn]cfkm\gf] Kof; s]xL ;dosf nflu bafP/ s]xL;dtn / 5xf/L ePsf] :yfgdf s]xL If0f;':tfpg a;] . of] si6s/ psfnf] lx+8\g]x¿nfO{/fxt ldnf];\ eg]/ ;Gtx¿n] cfkm"n] NofPsf]y'k|} aLp–lahgdWo]af6 s]xL sf“qmfsf] aLpaf6fsf bfof“afof“ cfkm"n] 6]Sg] u/]sf] nf}/f]n]vg]/ /f ] lklbP . s'lxPsf kftkltË/ /emf/kftx¿ aLp /f]k]sf] :yfgdf y'kfl/lbP/;Gtx¿ cfkm\gf] uGtJotkm{ k|:yfg u/] .

s]xL lbgkl5 g} kfgL k¥of] . psfnf]af6f]sf] bfof“afof“ ;Gtx¿n] /f]lklbPsf sf“qmfsfaf]6 xnSs a9\g yfn] . ;dodf sf“qmf km'Nb};fgf lrlrnf nfUg yfn] / lrlrnf a9\b} kl/kSjsf“qmf eP . Ps lbg st}af6 Ps x"n k|f0fL Tof]af6f] eP/ cfP . af6fsf] bfof“afof“ kmln/x]sfsf“qmf b]v]/ pgLx¿n] dg yfDg ;s]gg\ / sf“qmfl6k]/ vfg yfn] . t[Kt ePkl5 pgLx¿ af6f]nfu] . To;sf] s]xL ;dokl5 st}af6 k'gM csf]{x"n k|f0fL ToxL af6f] eP/ cfP . pgLx¿n] klgkmln/x]sf sf“qmf b]v] clg xtf/xtf/ u/]/sf“qmf l6Kb} vfg yfn] . c3fO;s]kl5 af]6df/x]sf ;a} ;fgf–7"nf sf“qmfx¿ l6Kb} cf–cfkm\gf]emf]nfdf xfNg yfn] / emf]nf e/] . emf]nfel/;s]kl5 ;a} sf“qmfsf nx/f km]b}b]lvr' “8fOlbP . k|:yfg ug] { a]nfdf pgLx¿s'/f ub} { lyP— ufO{j:t'nfO{ a8f] /fd|f ]3f“; x'G5 of] sf“qmfsf] nx/f, ef]ln;Dddf cln;'s]/ xn'Ëf] x'G5, kms+{bf n}hfp“nf .

Tof] psfnf] af6f]df cfPsf b'O{ x"n k|f0fLdWo]klxnf] x"n af“b/sf] / bf];|f] x"n dflg;sf] lyof] .

–lrq s'O“s]n

ltdL, ltdL h:t}dfq ltdL ltdL h:t} 5f}rGb|df ltdL h:tf] 5}gsf]OnLsf] ufog z'isvNnf] ¿vf] s'x' s'x'ltd|f] :j/;“u bf“lhGgsf]OnLn] ltd|f] :j/ kfP <pk|mLpk|mL /dfp“Yof] xf]nfltdLem+} x'g kfPsf] ePwGo x'GYof] dw'l/dfltd|f] cf“vfem}+ gLnf] /Ë ePwGo x'GYof] k|zfGt dxf;fu/tf/fn] ltd|f] rds kfPcfTdUnfgLn] emb}{gYof] pNsflk08 agLc“Wof/f] /ftdf Toqf ;ËL 5f]8L .

–6+sgfy zdf{

Tof] uh{g] d]3Tof] al;{g] kfgL Tof] Gofgf] c“ufnf]ltd|f] 5ftLsf] l;/fgLd s] ofb /fvf}+ < d s] la;f}{+ <d]/f] xfnt cr]n o:t} 5xf]; x/fP/ lx+8]sf] Pp6f kfunh:t} 5 .

;fg'

afWotfdfkm ul/b]pm b'Mv] ltd|f] lrQ, km]l/ kms]{/ x]g{ ;lsg“,dg d]/f] 6'l6;s]sf] lyof], km]l/ ;fy lbg ;lsg“===.la;{g] k|of; u/]+ w]/} t/ of] dg cfkm}+ dfGb}g lsg <ljZjf; u/L ;fy lbP“ km]l/ of] xft 5f8\of} lsg <5'l6;s]sf] Tof] xft ;lSbg d km]l/ yfDg====./f]Hof} ltdLn] dxn, ghfpm klg eGg ;lsg“ .s]xL lbgd} wf]sf kfof}, km]l/ of] dg yfDg ;lsg“,c“Wof/f] nfU5 ;+;f/ dnfO{, s;}nfO{ eGg} klg ;lsg“===.ltdLn] a'lemgf} dxn} 7"nf] xf]Ogljzfn x'G5 dg, 7"nf] x'“b}g wgkm]l/ klg v';L /xg' agfO;s]+ d}n] a]Un} ;+;f/al9;s]+ w]/} cufl8, ca ;lSbg“ ltd|f] xft yfDg==.

– 1fGb| ‘efj's’

sd{n] g} 3ft u¥of]cfh;Dd ln+b}5' d lgi7'/Lsf] gfd aGw';of}+ kqsf] hjfkmdf of}6} kfOg vfd aGw'Pp6f c;n k|]dLnfO{ k|]dsf] k"hf x'g'k5{cfkm\gf] dfG5] a:g] 7fp“ g} t x'G5 rf/} wfd aGw';f]emf ;f]emf] s'/f dfq u5'{ ul/asf] 5f]/f] d tgePsf] wfd nfp“b} ul/g 5n5fd aGw'c;kmntf g} ;kmntfsf] k|tLs xf] eG5g\k|tLIffd} 5' slxn] cfpnf dfofsf] ofd aGw'efUo d]/f] vf]6L xf] ls of sd{n] g} 3ft u¥of]dfof g} nTofO{ lx+8L 7"nf] dfGb} bfd aGw'n]v]sf] b}jn] Ps lbg kSs} e]l6Pnf lg tcfsfzn] /fv]sf] 5 5ftLdf cfzfsf] 3fd aGw' .

–csfzrGb| Gof}kfg]

l;sfof]Tof] ltd|f] k|]dn] l;sfof] dnfO{k|]d klg 5fgL 5fgL ug'{ /x]5ltd|f] dfofn] l;sfof] dnfO{dfofnfO{ t em"6f] ;fljt ug'{ /x]5Tof] ltd|f] af]nLn] l;sfof] dnfO{;w}+ em"6f] af]Ng' /x]5clg ltd|f] dgn] l;sfof] dnfO{c¿nfO{ t cf“;' lbg' /x]5ltd|f] afgLn] l;sfof] dnfO{c¿nfO{ 5Ng' /x]5ltd|f] ljrf/n] l;sfof] dnfO{c¿nfO{ b'Mv lbg' /x]5ltd|f] em"6f] jfrfn] l;sfof] dnfO{jfrf /fvL cfkm}n] g} tf]8\g' /x]5 .

–lbj; /fO{

Page 16: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

;fKtflxs ;fyL;Gb]z

kfpg] M

k7fpg] M

;Gb]z M

s'kg ;Gb]z

� ldng;f/: j e f j s fuf]kfn >]i7 %lkm6 % OGrcUnf 5g\ . @&ji f L { o > ] i7ljjflxt x'g\ .;fyL agfpg], kqklqsf k9\g]tyf uLt–uhn n]Vg] uf]kfnhflu/] x'g\ . v'nf Xbo tyfldqtfnfO { :y f lo Tj lbg ]d[b'efifL $) jif{;Ddsf ljjflxtdlxnf;“u ldqtf uf“:g rfxg]uf]kfnnfO{ lhNnf k|x/L sfof{no,x6f} +8f dsjfgk'/df kqfrf/ug{ ;lsG5 .� ;'/h kf}8]n …afh]Ú cljjflxtljBfyL{ x'g\ . % lkm6 cUnf ;'/hux'“uf]/f] j0f{sf 5g\ . ;'/h ;kmfdg ePsf, b'Mvdf ;fy lbg];fyLsf ] vf ]hLdf 5g\ . !&jifL{o ;'/hnfO{ gof“ afg]Zj/–#$ hg;xof]u dfu{df kqfrf/ug{ ;lsG5 .

� gof “;dfrf/ ;'Gg]tyf sDo'6/dfa:g ] ?lrePsf O{Zj/dfgl;+x % lkm6 %OGr cUnf 5g\ .

%^ jifL{o O{Zj/ aLsd k"/fu/]kl5 sf7df8f}+sf] gof“ ;8ssf]Pp6f sDkgLdf sfo{/t 5g\ .ux ' “u f/ f ] j0f {sf O {Zj/cjsfzkl5sf] hLjg latfpg/fd|f ;fyLsf] vf]hL ul//x]sf 5g\ .pgnfO{ [email protected] dfkqfrf/ ug{ ;lsG5 .� ldhfl;nf] Pj+ zfGt :jefjsfofd ]z yfkf du/ aLP8cWoog/t 5g\ . !* jifL{o ofd]zcljjflxt x'g\ . ux'“uf]/f] j0f{sfcljjflxt ofd]znfO{ hgd}qLax'd'vL SofDk;, s'n]Zj/dfkqfrf/ ug{ ;lsG5 .

;fKtflxs ;fyLsf nflu kmd{gfd M ====================================================================================

pd]/ M ========================================= prfO M ===================================

k];f M =================================== lzIff M ================================

:jefj M===================================== j}jflxs l:ylt M ======================

cle?lr M ====================================j0f{ M ===================================

Od]n M ==========================================================================================

7]ufgf M=========================================================================================

tkfO{+ s:tf] ;fyLsf] vf]hLdf x'g'x'G5 <

===========================================================================================================

===========================================================================================================

gf]6 M tl:a/ / gub ?= %).– clgjfo{ 5 . cfkm"n] pNn]vug{ rfx]sf] yk ljj/0f 5'§} kfgfdf k7fpg ;lsg]5 .

!*

uLtsf/ aGg]rfxgfdf

sIff !@ sf] clGtd k/LIffsf]tof/Ldf h'l6/x]sf] lyP“, d]/f] cToGt}lgs6sf] ldqn] d]/f] ;flxTok|ltsf]?lr yfxf kfP/ …dnfO{ Pp6f uLtn]lvlbg'xf];\ g of/Ú eGof] . p;sf]cfu|xnfO{ :jLsf/ ub}{ Psl5gd}uLtsf] 9f“rfdf ;fgf] /rgf tof/kf/]“ . ;fyLaf6 kfPsf] ;sf/fTdsl6Kk0fLsf sf/0f d}n] pQm uLtnfO{sfuhsf] ;fgf] 6'qmfdf ptfl/lbP“,d]/f] gfd;lxt . sf]7fdf a;]/kl9/x]sf] a]nf ;fgf] efOn] pQmkfgf x]/]/ …s] n]Vg'ePsf] of], lr7Lxf] <Ú eg]/ k|Zg u¥of] . cfkm\gf]lstfaaf6 Wofg gx6fO{ …xf]Ú eg]/hjfkm lbP “ . Psl5gd} efOsf]7faflx/ uP/ cfof], clg eGof]–…bfO, d}n] tkfO{+sf] lr7L kNnf] 3/sLlbbLnfO{ lbP“ .Ú d]/f] Wofg e+u eof],lstfasf] kfgfaf6 gh/ x6fP/p;sf] cg'xf/ k9\g vf]h]“ . p;sf]cg'xf/df lgbf]{if afn;'netf l;jfos]xL kfpg ;lsg“ . …s] /] <, s;nfO{lbof} /] <, lsg lbPsf] <Ú …clgtkfO{+x¿ ;w} ukm ul//xg'x'G5 lgt † d}n] pgsL dDdLnfO{ bfOsf]lr7L lbbLnfO{ eg]/ lbP“ .Ú emg\g/dfOnf] dx;'; eof], 8/ klg nfUgyfNof] . …P nf6f, xfdL t ;fyLdfq kf] t .Ú xKsfP“ efOnfO{ .

ef]lnkN6 efO bf}l8+b} cfof]clg eGof]– …bfO tkfO{+;“u lbbLw]/} l/;fpg'ePsf] 5 /]Ú eGg] va/;'gfof] . g/fd|f] cg'e"ltsf ;fy…bfOnfO{ e]6\g' /] egÚ elglbP“ .pxL /km \tf/df kmls{of ] pm .Psl5gd} va/ Nofof]– …ef]ln :t'kdfe]6\g' /], clg pgn] tkfO{+nfO{ hfGof5 /] .Ú ef]lnkN6 laxfg gof“afg]Zj/ k'Ug] sfd ;s]/ kmls{P“clg s'/]“ . k|tLIffsf] 38Ln] labfdfUg} cf“6\bf e]6 eof] ;fyL;“u .d]/f s'/f d}n] :ki6 kf/]“, clg pgn]

elgg\– …d leq k9\b} lyP“, ;fgf]efOn] d]/L dDdLnfO{ …lbbLnfO{ bfOn]lr7L k7fsf] eg]/ pQm uLt lbP5,dDdLn] dnfO{ lk6\g'eof] . Tof] lr7Ld]/f a'af;“u 5 . dDdL–a'af b'j}hgfd;“u af]Ng'x'Gg . d]/f] dgdf ;fx|}kL8f eP/ cfof] . h'g c;x\o rf]6eP/ 5ftLdf /f]lkof] . ljrf/ u/]“,d cfkm\gf] uLtsf/ aGg] rfxgfnfO{lj>fd lbG5' .

– ;:tf] cf“;'

gf/L x'g'sf] kL8fToxf“ ;a}n] d]/f] bf]if b]v] t/

cflv/ To;df d]/f] s] bf]if lyof] <s] cflv/ af]Ng' g} d]/f] bf]if lyof]t < s'/f a'em\bf To; sfuhnfO{k|]dkq eGbf /x]5g\ t/ dnfO{ s]yfxf < To; lbg ;a}n] d]/f] uNtLb]v] . cflv/ d gf/L /] . dflg;n]af]nfp“bf cfkm\gf] ;'Gb/tf jf wgs]xLsf] 3d08 b]vfpg'kg]{ xf]nf t/d ===== x'“ .

hLjg ofqf ug]{ qmddf yfxf

kfpg] cj:yfb]lv g} ;a};“u af]Ng]/ xf“:g] d]/f] afgL . d;“u af]ln/xg];fyLdWo] pm klg xf] . c? klg tplQs} s]6f ;fyL lyP / clxn]klg 5g\ t/ pmh:tf] xf]Og . pmdeGbf w]/} jif{ h]7f] xf] . To; a]nfddfq !) jif{sL lyP“, sIff % dfcWoog/t lyP“ .

Ps lbg pm cfof] ;w}+em}+

lh:s“b} af]Nof], pm Toxf“af6 lx“8\g]a]nfdf Pp6f sfuhsf] 6'qmf 5f8]/uof] d}n] Tof] l6k]/ x]/]“ t/ Toxf“n]lvPsf zAbsf] cy{ a'lemg“, d}n]t dfq xf“:g], af]Ng] / lstfasf]kf7 s07:t kfg{ hfg]sf] lyP“ .nfUof] Tof] sfuhdf s]xL 5}g To;}n]Tof] hxf“ k9]sf] lyP ToxL 5f8]/:s'n uP To;sf] s]xL ofb} ePg .:s'n 5'6\6L eP/ 3/ cfP“ .

3/df jl/kl/sf 7"nf dflg;p;nfO{ ufnL ul//x]sf clg lbbL/ dDdL l/;n] al;/x]sf /x]5g\ .d 3/leq k;]/ lstfa /fvL g;sLdDdLn] dnfO{ ufnL ug{ yfNg' eg]/ l/; ;xg g;sL p;nfO{ Psemfk6 nufpg'eof] . yk lxsf{pgvf]Hbf efph"n] lbg'ePg lsglsdfq efph" d]/f] kIfdf cyf{t\ d]/f]bf]if gb]Vg] kIfdf x'g'x'GYof] .

d gaf]n]sf] s]xL lbgdf p;n]sf]xL gePsf] cj;/ kf/L dnfO{wDsL lbof]– t“ lsg d;“u af]lNbg;\ .d}n] ;xh} ;jfkm lbP“– t]/f] af]Ng]zAb / z}nL dg k/]g d}n] t“nfO{w]/}k6s ;DemfP“ t/ t“===== To;}n] dt“;“u af]lNbg . km]l/ p;n] eGof]– olbt“ d;“u af]lNbg;\ eg] ;f]r ca t]/faaf{bLsf lbg ;'? eP, t]/f] slt a]OHhtx'G5 d t cflv/ 5f]/f] x'“ hxf“ uP/ klga:5' t/ t“ < eGof] dnfO{ ;fx|} 8/ nfUof] .

d t Pp6L gf/L x'“ ;dfhn]d]/f] uNtL geP klg dnfO{ g} bf]ifLb]V5 t/ klg d cfTdljZjf; lnP/cl3 al9/x]sL 5' nfU5, g la/fpg'g 8/fpg' t/ klg dfq of] dgnfO{yfxf 5 slt kL/ / j]bgf lnP/cl3 a9\b}5' . To;}n] eG5' lKnhs'g} klg dflg;n] bfgjsf] ¿kglng' . To;} t xfd|f] cGwf] ;dfhn]lbPsf] kL8f xfdLn] s;/L vKg'k5{ .

:jfyL{ k'?ifx¿nfO{ lalGt 5d]/f]— gf/Lsf] efjgf a'em\g] k|of;u/ . km]l/ dfof eg]sf] hah{:tLa:g] klg t xf]Og dfof t s]jnb'O{ cfTdfsf] ldng xf] . d]/f] km]l/klg laGtL, gf/Ldfly s;}n] klgv]njf8 gu/ .

– Pln=

;"rgfhLjgsf] uf]/]6f] :tDecGtu{t

k|To]s dlxgfsf] klxnf] z'qmaf/b]lvqmdzM != d]/f ] klxnf] k| ]d,@= sn]hsf] d]/f] klxnf] lbg,#= d]/f] ;'xfu/ft, $= d]/f] c;kmnk|]d, %= d]/f] klxnf] k'/:sf/k|sflzt x'g] x'“bf cfkm\gf cg'ejx¿5f]6f], dL7f] z}nLdf xfdLnfO{k7fOlbg'x'g cg'/f]w 5 .

– ;fKtflxs

hLjgsf] uf]/]6f]df

k|lt ;Gb]z ?= @)÷— clgjfo{

cf/=Pg=, cfh ltdL;“u oltdfq ;f]Wg rfxG5', cfh PSsfl;dnfO{ PSnf ] kf/L lsg 6f9fuof}=== < ltdLn] eg]cg';f/ 3/hfg}kg]{ afWotf / bafa t s]xLlyPg, t}klg PSsfl; Ps d'6'nfO{b'O{ 6'qmf kf/L lsg To:tf] lg0f{olnof} < s;/L ;f]Rof] ls d ltd|f];fy / ;xf/fljgf hLjgsf] PSnf]ofqf ug{ ;S5' < s] ltdL ;S5f}d]/f] ;fy / ;xf/fljgf PSnf] ofqfug{ < ;fob d]/} sdhf]/Lsf sf/0f ltdLn]cfj]zdf cfP/ of] lg0f{o lnPsf xf}nf,o;df Xbob]lv g} dfkmL rfxG5' . c“;f“RrL, ltd|f] PNad efO;“u 5}g /] †t;y{ PNad d]/f] xftdf k/]sf] 5}g .

PSnL ofqLbfO P;= , tkfO { +sf ]

cg'kl:yltdf xfd|f ] kl/jf/sfdxŒjk"0f{ lbgx¿ To;} v]/ u}/x]sf]tkfO{+nfO{ klg yfxf 5 . To;}n] t'?Gt3/ cfpg jf kmf]g ug{ cg'/f]w 5 .

xs{Pd=, ltdL of] s] ub}{5Øf},

cfkm\gf] -xfd|f]_ ;DaGwsf af/]df;a}nfO{ eGb} lx“8]/ ltdLn] ug{vf]h]sf] s] xf] < of] ltd|f] Jojxf/n]c;/ s;nfO{ k5{ eGg] s'/f a'em]sL5Øf} xf]nf, d ;w}+ ltd|f] lxtlrtfp“5' clg Pp6f ;Nnfx klglb“b}5' s'g} klg JolQm;“u ca of]wf]sfsf] v]n gv]n . ;a} JolQmdh:t} x'“b}gg\ .

cf/De h'g', Xbodf :yfg lbPsf]

lyP“ ltdLnfO{ . d}n] ;'?b]lv g};f]emf] s'/f eGbf s] afWotfn] ubf{ltd|f ] kIfaf6 gf6sh:tf] x'gk'Uof] < olb s]xL c:k6tf eP

a;]/ ;d:ofsf] lgsf; vf]Hg;lsGYof] . cem} klg s]xL lalu|Psf]5}g . d ;+;f/sf] dL7f] km"nsf¿kdf lng]5' ltdLnfO{ . rf“8} Od]njf clkm;sf] gDa/df ;Dks{ u/ .o;d} xfd|f] lxt 5 .

w|'jP d]/f] xh'/, lx+hf]cfh t

kmf]g klg cfp“b}g, g t s'g} Dof;]hg}, s] eof] d]/f] xh'/nfO{, d txh'/s} ofbdf x'G5', t/ xh'/=== <

lbjfgL;L=, ltdLn] d]/f] k|:tfjdf s]xL

hjfkm lbPgf} . d ltd|} pQ/sf] k|tLIffdf5' . KnLh Psk6s x'G5 elgb]pm .

b]=l8:sf]df e]6 ePsL, /fh's}

Do'lhs P/]Gh /fd|f] xuL eGg], l8« +sug{ cfu|x ubf{ c:jLsf/ ub} {56\lsP/ lanfPsL ;'Gb/L, csf{nfO{lbjfgf agfP/ To;/L pDsg tkfO“b}g lg . ToxL l8:sf]df k|To]sz'qmaf/ d ltdLnfO{ s'l//x]sf] x'g]5'cfufdL rf/ ;ftf;Dd .

lbjfgfsfO“nL, kf]n]sf] ds} ;fx|} dL7f],

ds} kf]Ng] cem a9L, s] eg"“ a'em\g]nfO{Ozf/f sfkmL 5 eG5g\, d}n] tOzf/f dfq xf]Og ;a yf]s ul/;s]“,v} s]xL cQf]kQf] 5}g . s'g} g s'g}k|ltpQ/ t kfOof];\ .

sfO“nf

/f]kfO“sf] dxŒj / c;f/ !%;x/L If]q Pj+ u|fdL0f If]qdf

x'g] /f]kfO“df lgs} leGgtf kfOG5 .;x/L e]udf y]f/} v]t x'g] x'gfn]/f]kfO“sf nflu Tolt w]/} dflg;sf]cfjZostf kb}{g / /dfOnf] ug]{rng klg x/fO;s]sf] 5 . u|fdL0fIf]qsf] t'ngfdf ;x/L /f]kfO“df Toltd]xgt klg k/]sf] b]lv“b}g . u|fdL0fIf]qdf /f]kfO“sf] b'O{ tLg lbgcl3g}+ v]t hf]t]/ kfgL hdfP/ /flvG5 .bf “b ]n ] 8Nnf k ' m6fp “b } nf ] Ug ]df lg;x¿n ] afp; ] u5 {g \ .dlxnfx¿n] /f]kfO“ u5{g\ h;nfO{/f]kfxf/ elgG5 . o; qmddf c;f/]uLt ufp“b} lxnf] 5\ofkf5\ofk ub}{/dfOnf] ug]{ rng 5 .

ufp“df v]t hf]Tg] sfd uf]?n]u5{, ;Dofpg] cflb sfo{ nf7] /afp;]n] u5{g\ eg] ;x/df hf]Tg]sfd 6«ØfS6/n] u5{, hxf“ yf}/}dflg; sf]bfnLn] afp;] ub}{ /f]kfO“u5{g\ . ;x/df gfrufg Pj+ lxnf]5 \ofk ] / /dfOnf ] ug ] { rngplxn]h:tf] 5}g . eStk'/ af]8]sfxl//fd sf]h' eG5g\– …/f]kfO“ ug]{ sfddfgof“ k':tfn] ;xof]u ub}{ ub}{g .Ú

ljutdf ufp“df ul/g] /f]kfO“;De“mb} l;Gw'kfNrf]ssL nIdL;fksf]6f elG5g\– ufp“sf 7"nfa8fn]/f]kfO“ ubf{ v]tdf k~r}afhf ahfP/v;L sf6]/ ef]h uy]{, h;nfO{ a]7LnufPsf] elgGYof] . pgLx¿sf] /f]kfO“df

;xefuL x'g] sfdnfO{ u'xf/ lbg] elgGYof],t/ ;fdfGo ¿kdf eft, bfn, t/sf/L,crf/ agfP/ v]tfnfx¿nfO{ v]td}Vjfpg] rng cBflk 5“b}5 .

ufp“3/df cem} klg kd{ jfHofnf lnP/ /f]kfO“df ;xefuL x'g]rng 5 . zx/lt/ /f]kfO“df 7"nf]kfgL kbf{ Knffl:6s cf]9\g] rngcfP klg u|fdL0f If]qdf cem} klg3'd g} cf]l9G5 . 3'd af“;sf] lrqfdfef]nf{ jf s6'; jf cGo ¿vsf kft5fk]/ a'lgG5 . ufp“3/df /f]kfO“sf]cGTodf esf/L af“Wg] u/fdf af“sL/x]sf wfgsf] aLpnfO{ tLg d'7Lkf/]/ lqsf]0f kf/]/ /f]kL lxnf]5 | o f k f5 \ o fk u/ L /d fOn f ]ul/G5 . o; qmddf 3/a]6LnfO{

;d]t lxnf] 5\oflkG5 ./f]kfO“ ubf{ 3'“8f;Dd cfpg]

baba] lxnf];d]t a]jf:tf ub}{ d]nf]cufl8 a9fpg] k|lt:kwf{ g} rN5c;f/] efsf;“u}—c;f/] df;sf] baba] lxnf]l5 dnfO{ l3g nfUof]kftnL HofgnfO{ kml/of lsGbf5 aL; l/g nfUof]

c;f/] uLtdf 3/Jojxf/ Pj+dfofk|Lltsf s'/f lzi6tfk"j{s JoQmu/]sf] kfOG5 . o;}u/L 6f9f dfOtLePsL r]nLn] cfk"mn] sd{3/df;f;';;'/f Pj+ nf]Ug]af6 ef]Ug'k/]sfk|tf8gf o;/L JoQm u5{g\—c;f/df vfg' b'lwnf] ds} ;fpgdf vfg' vL/3/df 5}g zLtn' jrg dgdf 5}g ly/c;f/] df;df s'6]sf Ro'/f d slt ;f“r'nf

;f}tfsf] xftsf] b'O{ s'8\sL eftdfd slt af“r'nf †

c;f/] efsf 7fp“cg';f/km/s–km/s kfOG5 . o;/L dgdf/x]sf JoyfnfO{ c;f/] uLtdfkm{tkf]v]/ dg xn'+uf] kfg]{, lxnf]df gfrufgub}{ /dfOnf] ug]{ / bxLRo'/f vfg] kj{sf¿kdf g]kfnL hghLjgdf c;f/ !%sf] 7"nf] dxŒj 5 .

Page 17: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

tkfO{+nfO{ s]n] ;'vL / ;Gt'i6 agfp“5 <ca xfd|f] kfnf]

of] :tDedf xfdLn] /fv]sf k|Zgsf] #) zAbdf ga9fO{ pQ/k7fpg'kg]{5 . k|To]s pQ/sf ;fydf cfk\mgf] k"/f gfd, 7]ufgf /pd]/ n]Vg glal;{g'xf]nf . k|Zg gDa/ Ps ;w}+ cfufdL k|Zgsf¿kdf /xg]5 . Pp6f kfgfdf Pp6f pQ/ dfq :jLsf/ ul/g]5 .!= s] /S;L jf gzfn] b'Mv e'Ng ;lsG5 <@= g]kfndf v]ns'bsf] ljsf;sf nflu s] ug'{k5{ <#= dlxnfx¿nfO{ ## k|ltzt cf/If0f slt plrt xf], lsg <$= tkfO{+ k|wfgdGqL eP s] ug'{x'G5 <%= s]6f / s]6Lsf nflu ljjfx ug]{ plrt pd]/ s'g xf] < lsg <^= a'l4 7"nf] ls an < lsg <&= b]zelQm s] xf] <*= b]zaf6 lx+;f cGTo ug{ s] ug'{k5{ <(= s] :ju{–gs{ eGg] s'/f x'G5 < s:tf] x'G5 jf lsg x'“b}g <!)= clxn]sL cfsif{s -;]S;L_ g]kfnL gflosf sf] x'g\ / lsg <!!= k|]ddf wf]sf x'g] sf/0f s] xf] <

!(

pgnfO{ e]6]/ s]xL s'/f ug{kfp“bf d ;+;f/sf] ;Dk"0f{ b'Mv e'N5' .uh]Gb| yfkf @!_, a]tfnL, /fd]5fk

dnfO{ kl/jf/;“u a;]sf] tyfpgL e]6 ePsf] a]nfdf ;'vsf]cfefif x'G5 / x/]s z'qmaf/ ;fKtflxsk9\g kfP“ eg]+ ;Gt'i6 x'G5' .

s]zj kl/of/, lrtjghlxn] klg rflx+bf–grflx+bf

k|Zg ;f]w]/ xfdLnfO{ nf:6f“ ToxLug{ kfOG5 < v} s], v} s], s'/}a'lem\bg d t .

uf]kfn >]i7 -@&_, x]6f+}8flzIff, k|]d, k};f / of}gn] dnfO{

;'vL clg ;Gt'i6 agfp“5 [email protected]

dnfO{ a'em\g ;Sg] / d}n]u/]sf] sfdnfO{ 7Ls elglbg] clgd]/f] uNtL ;dfOlbgfn] .

;'lgn k"j]{nL sfG5f];fKtflxsdf d]/f] n]v/rgf

k|sflzt x'“bf .;Dk"0f{ k|hfklt

;fKtflxs k9\g kfp“bf clgd]/L pgLnfO{ e]6\bf .

;lrGb| >]i7, afUn'ªdnfO { t kNnf ] 3/sf ]

em\ofnsf] kbf{ tfg]/ ;w}+ dlt/x]l//xg] o'jtLsf] dfofn] ;'vL /;Gt'i6 agfp“5 .

k|jL0f 1jfnLcfkm \gf ] x/ ]s kfOnfdf

;kmntf / kl/jf/sf] xf};nfn] ;'vLtyf ;Gt'i6 agfp“5 .

;f]lgsf clwsf/L -!%_, wfkf;Ldfof, k|]d / cfTdLotfn] ;'vL

/ ;Gt'i6 agfp“5 .p4js'df/ yfkf -!(_

;'vL x'gnfO{ t cfkm"n] /f]h]sf],vf]h]sf] kfpg'k¥of] lg, clg ;Gt'li6eGg ] s '/f c¿sf ] ; ]jf u/ ] ,c¿sf] b'MvnfO{ klg cfkm\gf] b'Mv;DemL d2t u/] / cfkm\gf] cf}sftcg';f/ sfo{ u/] kfOG5 .

/f]zgs'df/ >]i7 -@$_, sfe|];'vL t wgn] g} agfp“5 eg]

;Gt'i6 eg] cfkm"n] ;f]r]sf] s'/f k"/feP dfq x'G5' h:tf] nfU5 .

uf]s0f{ nfld5fg] -!&_, sf7df8f}+cfkm"n] u/]sf] sfdn] ;kmntf

kfp“bf, cfkmGt tyf ;fyLefOx¿;“u/dfp“bf clg Vofn 76\6f ubf{ .

;'lht vltj8f, hgsk'/ha d ;kmntfsf] lzv/

r'Dg ;kmn x'G5' Tolta]nf ;'vL/ ;Gt'i6 x'G5' .

;'b{zg vltj8f, g'jfsf]6clxn]nfO{ k"0f{¿kdf s'g} klg

s'/fdf ;Gt'i6 5}g . olb s'g} lbg;'vL clg ;Gt'i6 eP“ eg] To;kl5egf}+nf lg x'Gg <

s[i0f s“8]n -!(_, lrtjgpgsf] dfofn] ;'vL / pgL;“u}

c“ufnf]df sl;+bf ;Gt'i6 x'G5' .cfsf+IfL Pd= s]= -@!_, Ko'7fgha d}n] k7fPsf dtx¿

;fKtflxsdf ;'gf }nf cIf/dfk|sflzt ePsf] k9\g kfp“5' ta d;'vL / ;Gt'i6 x'G5 .

k|ltefdnfO{ ;'Gb/ o'jtLn] x/kn

;'vL /fVg ;lS5g\ . o:tL /fd|Lh;sf] dfofdf d kfun ;dfgePsf] x'g'k5{ .

;Gtf]if uf}td -@@_dflg;sf] hft g xf], of] ;'vL

/ ;Gt'i6 x'g} ;Sb}g .nLnf nfdf, /+uk'/–%, /f}tx6c;n ;fyLx¿sf] ;+ut tyf

Jojxf/n] ;'vL / ;Gt[i6 agfp“5 .n]vgfy cf]emf, alb{af;

nfOg ga;L k]6« «f ]n kfP,

kl/0ffd M cj}w ;DaGwsf];“u;“u} w]/} ;do latfpg]

s]6fs]6L k|foM cj}w ;DaGw uf“:g]xb;Dd k'U5g\ eGg' cGoyf x'“b}g .y'k|} o'jfo'jtLn] ljjfxk"j{ ;DaGw/fVbf c;fWo} lg/fz klg x'g'k/]sf]5 . glthf < bf]ifL efjgf clgcfTd;Ddfgsf] sdL . Ps e'Qmef]uLeG5g\— …s] s] g xf]nf eG7fg]sf]lyP“ . dflg;x¿n] eg]h:tf] Gofgf]dfofsf] cg'e"lt x'“bf] /x]g5 . a?cfkm"n] sqf] 7"nf] e"n u/]5' eGg]s'/fn] c;fWo} kf]Nbf] /x]5 . d}n]c;fWo} xLgefj clg cfTd;+odx/fPsf] dx;'; u/]“ .Ú To;}u/L csL{o'jtL elG5g\— …jf:tljstf c;fWo}tLtf] x'“bf] /x]5 . dnfO{ cfkm\gf]xftv'§f n'nf] ePh:tf] nfUof] .cfkm"nfO{ ktLt dx;'; u/]“ . clgd]/f] k|]dLn] …xbeGbf cl3 a9\g'cl3g} /f]Sg'kYof]{ lgÚ eGbf klg dnfO{To;sf] s]xL cy{ nfu]g .Ú

sn ]hdf cWoog ug ] {ljBfyL{x¿sf of}g ultljlwsf]cWoogkZrft\ Ps cg';Gwfgstf{o:tf] lgisif{df k'u]— …klxnf] k6s

of}g;DaGw /fv]/ ;Gt'i6 clg/f]dfl~rt x'g]x¿eGbf c;Gt'i6 clglg/fz x'g]x¿ emG8} bf]Aa/ 5g\ .k'?if tyf :qL b'j} cfkm\gf] klxnf]cg'ejaf6 c;fWo} lg/fz x'g'k/]sf]s ' / f ;Dem G5g \ . Ú ljjf lxtbDktLx¿ ;d]t slxn]sfxL“ of}gc;Gt' li6 dx;'; u5{g \ , t/j}jflxs hLjgsf] s'/f cs}{ 5 .lsgeg] Toxf“ ;f“rf ] k| ]d Pj+;dk{0f 5 eg] k|foM ;lhn} ;d:of;'Nemfpg ;lsG5 .

tyflk, ljjfxk"j{ ;DaGw /fVg]s]xL o'jfo'jtL /lQe/ bf]ifL efjdx;'; ub}{gg\ / pN6f] s]6f jfs]6L /f]hL/f]hL cfkm\gf] t[i0ff d]6fpgs'g} s;/ af“sL /fVb}gg\ . o'js /o'jtLn] Psk6s cj}w ;DaGw/fv]kl5 k|foM ltgLx¿sf] b[li6sf]0fg} ablnG5 . o'jsnfO{ cfkm\gLk|]ldsfk|ltsf] efjgf klxn]h:tf]k|an gePsf] dx;'; x'g;S5,;fob cfkm\gL k|]ldsf cfsif{s;d]tnfUg 5f8\lng\ . csf{tkm{ o'jtLn]rflx“ cfkm" n'l6Psf] jf 7luPsf]

dx;'; ug{ ;lS5g\ .Ps o'jtL of }g ;DaGw

/fv]kl5 dx;'; u/]sf] s'/f o;/L:jLsf/ ul5{g\ M …cfkm}“l;t clg d]/f]k| ]dLl;t c;fWo} 3[0ff nfUof] .jf:tjdf To:tf] ;DaGw /fv]/ xfdLglhs x'G5f}“ eG7fg]sf lyof}“ t/ToxL s'/fn] ubf{ xfd|f] ;DaGw6'6\of] . dnfO{ km]l/ pgsf] d'v;d]tx]g{ dg nfu]g .Ú cj}w ;DaGwsf]kl/0ffdsf af/]df yk s'/f ubf{o'jfo'jtLx¿ g}lts vt/fdf k/]sf]/ ltgLx¿aLr cy{k"0f{ s'/fsfgLsd x'g yfn]sf] cg'dfg ;lhn}Nofpg ;lsG5 .

cg}lts ;DaGwaf6 aRg] pkfos] t < PsfGt vf]Hg] afgL b'j}k|]dLk|]ldsfn] 5f8\g'k5{ . ;d"xdfe ]63f6 ugf {n ] o 'jfo 'jtLdfJofjxfl/stfsf] ljsf; x'G5 eg]/fltsf] e]63f6 5f]6\ofpg ;Sg'k5{ .d'Vo s'/f, kl/l:ylt gfh's x'gyfNbf gfO“ † eGg] cf“6 ug'{k5{ /Tof] gfO“ gfO“ g} x'g'k5{ .

– clgd]if kf]v/]n

8f= /fh]Gb| eb|f

of}g lh1ff;f / ;dfwfgk|Zg M d @) jifL{o o'js x'“ .Ps !& jifL {of o'jtL;“u d]/f]k|]d;DaGw 5 . xfdL b'j} cljjflxtxf} + . xfdL b'j}aLr of}g;Dks{ x'“b}cfPsf] klg @ jif{ k'Ug nfu]sf]5 . x fdL b 'j }sf ] ;xdltdfof}g;Dks{ x'G5 . of}g;Dks{ jf egf}+zf/L/Ls ;Dks{ ug]{ qmddf klxnf]k6s pgnfO{ ;fx|} kL8f dx;';x'G5, of]lg kf]N5 . ;f]xL lbgsf]bf];|f] k6ssf] ;Dks{df eg] kL8fx'“b}g . pgnfO{ of}g;DaGwL s'g} /f]ukf] 5 ls < 8fS6/sf] ;Nnfx kf]lng'k5{ ls < of}g;Dks{ ug'{k"j{;+j]bgzLn c+u rnfpg], r'Dagug]{h:tf ;a} k|lqmof k"/f u/L ;s]/dfq s08d;lxt ;Dks{ u5' { .t}klg k|To]s lbgsf] klxnf] k6ssf];Dks{df kL8f sd ePg, t/ bf];|f]k6s ;Def]u ubf{ kL8f dx;';x“'“b}g . o;sf] sf/0f / ;dfwfgsf]pkfo atfOlbg'x'G5 ls <

–jfO{= 8L= P;=pQ/ M ljjfxk"j{sf] of}g;DaGwtkfO{+x¿sf] h:tf] pd]/df

of}g lqmofsnfkk|lt ;a}h;f]sf] g}tLj| rfxgf x'G5 . o;}nfO{ k"/f ug{tkfO{+x¿n] of}g;Dks{ /fVg'ePsf]a'lemG5 . k|]dsf] ulx/f] efjgfljsl;t ge} ;lhn} of}g;Dks{ /fVbfTo;sf cfk\mg} ;d:of x'G5g\ . olbb 'O { jif {b ] lv o:tf ] ;DaGwn]lg/Gt/tf kfPsf] lyof] eg] tkfO{+sf]pd]/ !* jif{ tyf tkfO{+sL k|]ldsfsf]pd]/ !% jif{ dfq} lyof] . of]pd]/nfO { kl/kSj pd]/ eGg;ls“b}g . ;fg} pd]/df o;/Lof}g;Dks{ /fVbf kSs} klg tkfO{+sLk|]ldsfnfO{ cfk\mgf] z/L/ tyf c+u–k|To+udf e}/x]sf kl/jt{gx¿, of}gtyf of}lgstf, To;;“u ;DalGwtJojxf/x¿ clg To;af6 kg{ ;Sg]hf]lvdsf af/]df /fd|f];“u yfxflyPg . lszf]/lszf]/Lsf nflu 7Lshfgsf/L kfpg] jftfj/0f tyf of}gtyf of}lgstf ljifosf ;]jfx¿;xh ¿kdf pknAw 5}gg\ . km]l/lszf ] / lszf ] / Lx¿ kl/kSsge};s]sfn] pgLx¿nfO{ ;lhn}nnfO{–kmsfO{ hf]lvdk"0f{ Jojxf/dfnufpg ;lsG5 . kqdf b'j}sf];xdltsf] s'/f n]Vg'ePsfn] nnfO{–kmsfO{sf] s'/f t ePg g} xf]nfeGg] cfzf lnPsf] 5' .

o:tf ;DaGwsf] ;d:ofxfd|f] ;dfhdf of}g;DaGwL

s'/fdf s]xL v'nfkg cfP klg

ljjfxk"j{sf] of}g;Dks{sf sf/0f kg{;Sg] c;/ / s;/L aRg] eGg]ljifodf hfgsf/L lng' cfjZos5 . uf]Kotf eË eP kfl/jfl/s tyf;fdflhs alx:sf/ tyf x]+nfsf];fdgf ug'{kg]{ x'g;S5 .

sG8dsf] lgoldt k|of]un]tkfO{+x¿nfO{ ue{ /xgaf6 arfPsf]5, gq To;sf] cfk\mg} ;d:ofx ' GYof ] . csf { lt/ ;DaGwsf ]lg/Gt/tf sfod g/x]sf] jf g/xg]l:yltnfO{ dWogh/ ub}{ cfsif{0f,k|]d jf of}grfxgf eof] eGb}dfljrf/ gk'¥ofO{ of}g;Dks{ ug{af6aRg'k5{ . ue{ /xg jf of}g/f]uaf6ar]/ klg of}gcfgGb kfpg] pkfok|z:t} 5g\ .

of}g;Dks{df lsg kL8f x'G5 <xfdLnfO{ yfx} 5, of}g;Dks{

Ps cfgGbbfoL lqmofsnfk xf] .of}g;Dks{af6 g} ;DejtM dfgjn]k|fKt ug{ ;Sg]dWo]sf] r/d cfgGbk|fKt u5{ . c;Ld cfgGb, r/d;'v,:juL{o cfgGbh:tf sltko ljz]if0fof}g;Dks{sf] cfgGb;“u hf]l8Psf5g\, t/ ;a} of}g;Dks{ ;'vdogx'g ;S5g\ . of}g;Dks{ lsgkL8fo'Qm x'G5 < To;sf ;DaGwdfs]xL s'/f u/f}+ . of}g;Dks{ /fVbfdlxnfx¿df kL8f x'g] sf/0fx¿dfof]lgsf] ;+qmd0f k|d'v x'g;S5 .of]lg ;'Vvf ePsf] l:yltdf ;Dks{ubf{ klg kL8fbfoL x'G5 .

To;}u/L of}g;Dks{;DaGwLgsf/fTds wf/0ffn] u|l;t ePsf]l:yltdf jf 8/ ePsf] l:yltdfo:tf] x'G5 . ljz]if u/]/ eoft'/ jf8/ ePsf sf/0f of}g;Dks{ ug{nfUbf cs:dft of]lgsf] df+;k]zLsf]; +s'rg x'G5 . o:tf ] a]nfdfof }g;Dks{ /fVg vf ]Hbf pQmof}g;Dks{ kL8fo'Qm x'G5 . c+u]|hLdfo; lsl;dsf ] cj:yfnfO {Vaginismus elgG5 .

tkfO{+sf] kqdf kof{Kt hfgsf/LgePsfn] tkfO{+n] cg'/f]w ug'{ ePh:t}o;} eGg ;lsg] l:ylt ePg, t/klg Vaginismus ePsf] x'g;Sg]l:ylt 5 . ljjfxk"j{sf] of}g;Dks{dfPs lsl;dsf] tgfj jf eo t x'g]g} eof] . klxnf] of}g ;Dks{kl5 tgfjsd eP/ l:ylt cln ;xh ePkl5

o f ] l g s f ]; + s ' r gv ' n ] s f ]x'g'k5{ .

csf]{ ;Defjgf, of]lgdf kof{Ktdfqfdf /; gcfpg' xf] . of]lgkf]Ng'n] klg To;}nfO{ ;+s]t ul//x]sf]5 . tkfO{+n] r'Dag jf cË rnfpg]s'/f t ug'{ePsf] 5, t/ tkfO{+sL;fyL kof{Kt ¿kdf pQ]lht eP–gePsf] :ki6 5}g . kof{Kt dfqfdfof]lg/; cfpg' pQ]hgfsf] ;+s]txf] . tkfO{+n] klxnf] of}g;Dks{sf]slt ;do kl5 csf]{ ;Dks{ ug]{ug'{ePsf] 5 eGg] s'/f yfxf ePg,t/ ;Defjgf s] 5 eg] tkfO{+sf]klxnf ] of }g;Dks{n] tkfO { +sLk|]ldsfnfO{ kof{Kt ?kdf pQ]lhtu/fOlbPsf] xf];\ / bf];|f]df ;xhePsf] xf];\ .

;dfwfg s] xf]nf <bf];|f] of}g;Dks{df s'g} kL8f

gePsf] s'/fn] ;+qmd0fsf] ;Defjgfsd} b]lvG5 . eo jf tgfj 5 eg]To;nfO{ sd ug]{ k|of; ug'{k¥of] .o;sf nflu ;xh jftfj/0fdfs'/fsfgL ug'{xf];\ / To:tf] s]xLeP To;nfO{ x6fpg] k|of; ug'{xf];\ .

of}g;Dks{sf] a]nfdf of]lg;'Vvf eP/ b'Vg] ;d:of sd ug{yk lrNnf] kbfy{ k|of]u ug{ ;lsG5 .kfgLdf cfwfl/t lrKnf] kbfy{ h:t}ls KY Jelly k|of]u ug'{k5{ tflssG8dnfO{ s'g} Iflt gk'uf];\ .sltkon] y'snfO{ /fd|f] ljsNksf¿kdf k|of]u u/]sf x'G5g\ . ;d:ofsfod /x] lj:t[t hfgsf/Lsf ;fykq n]Vg ge'Ng'xf]nf .

rf}aL;} 3G6f vfg]kfgL cfP /a]/f]huf/L x6]/ g]kfnL bfh'efO–lbbLalxgL ljb]z guP .

/f]zgs'df/ >]i7 -@%_ vf]kf;Le"ldut kf6L{n] b]z ljsf;df an

vr{ u/], v]ns'b / snfIf]qaf6 dflg;n]cfo cfh{g ug{ ;s], ;/xdf k|b"if0fsd eP d v';L / ;Gt'i6 x'Gy]+ .

e"if0fs'df/ >]i7, vf]kf;L, sfe|]

dgsf ] zf l Gt . dgsf ]zflGtn] g} dnfO{ ;'v / ;Gt'li6sf]cg'e"lt x'G5 . t/ b]zsf] o:tf]cj:yf b ]Vbf slxNo } zflGtldNb}gh:tf] nfU5 dnfO{ . a? ;a}ldnf}+ / v';L agf}+ g .

sdn hL=hL= -@$_, vf]6fªk};f / ;kmntfn] .

s'lj/ s'n'ª -!(_ 5]:sfd–#, ;f]n'

Page 18: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 @)

:jLs[lt uf}td@)^@ c;f/ !%

>Lhn /fO{@)^! c;f/ !&

xif{b sf/lht@)^! c;f/ !^

ljsf; dNn@)%& c;f/ !&

l/hg /]UdL@)^! c;f/ !%

k|fZgf vqL@)^# c;f/ !^

;'hn >]i7@)%( c;f/ !(

lgt]z >]i7@)%^ c;f/ !*

tl:a/ / ljj/0f b'O{ ;ftfcufl8 cfOk'Ug'kg]{5.

s' k

s' k

s' k

s' k

s' k

gggg g gfd M==================================================hGd ldlt M==================================================:s'n M========================================7]ufgf M ========================================

tl:a/

clgjfo{

hGdlbgsf] z'esfdgf

k"hf kf]v/]n@)^! c;f/ !%

bLIff clwsf/L@)%* c;f/ !*

nSsL l;+x@)^! c;f/ !(

;fy{s sfsL{@)^! c;f/ !*

hGdlbgsf] z'esfdgfhfgsf/Lk|ljlw / hLjg

w}o{tf l3ld/]@)%^ c;f/ @)

cbLlt vgfn@)%$ c;f/ !(

cfsfz lnDa"@)%% c;f/ !(

cK;/f e§/fO{@)%^ c;f/ !%

;Gb]z zfxL@)%* c;f/ @)

;ltz ;fksf]6f@)^! c;f/ !*

/lIFtf ltlD;gf@)^! c;f/ !%

pla;f >]i7@)^) c;f/ @!

tn lbOPsf] lrqdf slt ;dfgx¿ n's]sf 5g\ <

n's]sf ;dfgx¿ Mwf/f, a|';, sfO“of], lunf;, s}+rL .

;fKtflxs /+u e/ k|ltof]lutf – @

dfly lbOPsf] lrq 8f“k]m r/fsf] xf] . c+u|]hLdf o;nfO{ nf]kmf]kmf]/;elgG5 . pRr kxf8L tyf lxp kg]{ If]q o;sf] d'Vo jf; :yfgxf] . 8f“k]m g]kfn, ef/t, kfls:tfg tyf e'6fgdf kfOG5 . 8f“k]mg]kfnsf] /fli6«o r/f xf] . o;sf] z/L/df ( /+usf] ;dfof]hg x'G5eGg] ljZjf; ul/G5 . efn]sf] 6fpsf]df sNsL x'g] 8f“k]m ;+;f/s};jf{lws ;'Gb/ r/fx¿dWo] Ps xf] .

lgodx¿ M!= of] k|ltof]lutfdf sIff % b]lv !) ;Ddsf efO–alxgLx¿n] efulng ;Sg]5g\ .@= k'/:s[t lrq ;fKtflxsdf k|ltof]uLsf] tl:a/;lxt k|sflzt x'g]5 .#= k|ltof]uLn] cfkm\gf] gfd, ljBfnosf] gfd, sIff, pd]/;lxt /+lugtl:a/ klg k7fpg' kg]{5 .$= k'/:s[t lrqnfO{ ?= @ ;o ?k}of“ k'/:sf/ lbOg]5 .%= s'g} klg ljjfbdf ;Dkfbssf] lg0f{o clGtd dflgg] 5 .

k|ltof]uLsf] gfd M

sIff M

ljBfnosf] gfd Msf]n]:6«f]n /f]uLsf nflu z'e;Gb]zhd{gsf] Pp6f gfd'b cf}ifwL lgdf{tf sDkgLn] hfkfgsf]

csf]{ cf}ifwL lgdf{tf sDkgL;“u ldn]/ PG6L sf]nf]:6«f]n cf}ifwLlgdf{0f ug]{ ePsf] 5 . hfkfg ;/sf/n]To:tf] cf}ifwLnfO{ k|of]uzfnfdf Nofpgcg'dlt lbPkl5 cf}ifwL lgdf{0f ug{nfluPsf] xf] . hfkfgdf sf]n]:6«f]naf6kLl8tx¿sf] ;+Vof a9\b} uPkl5 PG6Lsf]n]:6«f ]n 8«u k|of ]udf Nofpgclgjfo{ ePsf] ;/sf/sf] bfjL 5 .xfn hfkfgdf # s/f ]8 dflg;sf]n]:6«f]naf6 kLl8t ePsf] s'/f ;/sf/LtYof+sdf pNn]v 5 .

SofG;/df nfO6 y]/fkL

ca'{b -SofG;/_ /f]usf]k/Dk/fut pkrf/ k4ltdf x'g];+qmd0f / z/L/nfO{ unfpg]pkrf/ k4ltsf] ljsNkdfkmf]6f]8fOgflds y]/fkL pkrf/–k4lt ljsf; ul/Psf] 5 . of]pkrf/–k4ltnfO{ nfO6 y]/fkLgfd lbOPsf] 5 . o;df 6\o'd/dfg]{ cf}ifwLsf] k|of]u ul/G5,h;nfO{ k |sfzsf ] ;xof ]ulqmofzLn kfl/G5 .

of] pkrf/–k4ltcGtu{tSofG;/ ;+qmldt ;+qmldt efudflqmd bNg nufOG5 / To;kl5

@) ldg]6hlt To;df k|sfzkfl/G5 . of] k|lqmofaf6 Psk|sf/sf] clS;hg k}bf x'G5,

h;n] 6o'd/nfO{gi6 u5{ . 7LsoxL ljlwnfO{z / L / l e qls/0f;lxtsf]nlrnf] OG8f]:sf]k6 \o 'a 3';fg {;Dej x'g] 7fp“sf]SofG;/ pkrf/–x¿df ckgfpg;lsg] ca'{b/f]ul j z ] i f 1 x ¿atfp“5g\ .

o ; d fs]df ]y ]/fkLdf

h:tf ] af/Da/ cf } i fwLlnO/xg'kb}{g . Ps}k6s dfq of]ljlw ckgfP k'U5 / o;sf] ;fO8Okm]S6 klg Go"g 5 . of] k|ljlw;:tf] klg 5 . of] pkrf/ lb“b}cfPsf ca'b{/f]u ljz]if1x¿sfcg';f/ o;df s]df]y]/fkLsf]t'ngfdf cfwf vr{ klg nfUb}g .

cgf}7f] n'uf w'g] d]l;ghfkfgsf] ldT;'lj;L ljB't\

sDkgLn] ljZjd} ;a}eGbf l56f]n'uf w'g] d]l;g lgdf{0f u/]sf]5 . pQm d]l;gn] sk8fsf] ] zj hnfpg'eGbf uf8\g' kmfObf

/Qm ;d"xdf qmflGt8]gdfs{sf j}1flgsx¿n]

h'g;'s} /utsf] ;d"x -An8 u|'k_nfO{ Pp6}df kl/0ft ug]{ sfddf;kmntf kfPsf 5g\ . o;n] ubf{ljleGg /utsf] u|'k vf]hL ub}{lx“8\g'kg]{ afWotfaf6 dflg;n]d ' lQm kfpg ] ePsf ] 5 .;dfrf/cg';f/ 8]gdfs{sfj}1flgsx¿n] ;'ne ¿kdf kfOg]…PÚ / …aLÚ /ut ;d"x -An8 u|'k_nfO{ b'n{e dflgPsf] …cf]Ú df;lhn} kl/0ft u/]sf 5g\ . /ftf]/utsf] ;]naf6 AofS6]l/onUnfOsf ];fO8fO; OGhfOdx6fPkl5 h'g;'s} /ut klgPp6} ;d"xdf kl/0ft ug{8]lg; j}1flgsx¿n] ;kmntfkfPsf x'g\ .

/Qm;d"x Ps ug]{ k|ljlw;:tf] dfq geO{ of] k|lqmofIf0fe/d} ;DkGg ug{ ;lsG5 .cf/aL;Ldf /x]sf tŒjx¿n]g} dfgjz/L/sf] /Qm ;d"xsf]ljefhg ub}{ cfPsf] lyof] .8 ]gdfs{sf j}1flgssf] of ]cg';GwfgnfO{ csf]{ qmflGtsf/LpknlAw dflgPsf] 5 .

kl/df0fsf] cg'kftdf :jtMcfkm\gf] ef]n'd a9fpg] tyf36fpg] sfd u5{ . d]leª 8«dgfd lbOPsf] pQm d]l;gn] #%ldg]6df gf} lsnf]u|fd sk8f; 's fpg ;S5 . h ' gk/Dk/fut jfl;ª d]l;geGbfcfwf ;do sd xf ] . of ]d]l;gn] ;do dfq sd gu/LljB't\ klg sd vr{ ug]{ sDkgLn]hgfPsf] 5 . of] d]l;g utd ] d l xg fa f6 h fk fgd fJofj;flos laqmLdf NofOPsf]5 , t/ hfkfgaf lx/ eg ]slxn]b]lv laqmLdf k7fOg] xf]eGg] ljifodf s]xL atfPsf] 5}g .

s'/f sfnf] rsn]6sf]sfnf ] rsn]6 /QmjflxgLnfO {

k|efjsf/L t'Nofpg] sfddf pkof]uLk|dfl0ft ePsf] s'/f cd]l/sfsf] ofn]ljZjljBfnon] k|sfzdf NofPsf] 5 ./Qm;~rfngsf nflu To;n] /QmjflxgLnfO{;xof]u ug]{ cg';Gwfgstf{x¿n] hfgsf/LlbPsf 5g\ .

Xbo;“u ;DalGwt /f]usf] k|lt/f]wsfnflu pkof]uL dflgPsf] jfOg, xl/of] lrof, kmnkm"n tyf ;fukft/ sf]sf tyf sfnf] rsn]6aLr ulx/f] ;DaGw /x]sf] cg'';Gwfgaf6kQf nfu]sf] x'“bf rsn]6 /QmjflxgLsf nflu pkof]uL ;fljt ePsf]xf] . /QmaflxgLnfO{ ;xof]u k'¥ofpg] sfo{n] Xbo;DaGwL /f]u nfUgaf6s]xL xbdf /f]lsg] s'/f cg';Gwfgdf ;+nUg JolQmx¿ atfp“5g\ .

c:6«]lnofsf j}1flgsx¿n]d[t dflg;nfO{ ;dflw:y ug]{k'/fgf] k/Dk/fn] k[YjLsf] tfkqmda9fpg e"ldsf lgjf{x u/]sf] s'/fatfPsf 5g \ . d [tsnfO {;dflw:y ubf{ * ;o %) l8u|Ltfkqmd () ldg]6;Dd k|of]uubf { %) lsnf]u |fd sfa{g8fOcS;fO8 tof/ x'g] / To;n]k[YjLsf] tfkqmd a9fpg] sfdug]{ atfOPsf] 5 .

j}1flgsx¿n] pNn]lvttl/sfn] ;dflw:y ug'{sf] ;§fzjnfO{ sf8{af]8{sf] afs;df/fv]/ ¿vsf] km]bdf uf8\bf

jftfj/0fdf plrt k|efj kg]{hfgsf/L lbPsf 5g\ . ¿vsf]km]bdf ufl8Psf] nf;af6 ¿vsfnflu cfjZos kg]{ dn lg:sg]Pj+ d[tssf] zjaf6 lg:sg]sfa{g8fcS;fO8 ¿vn] lnP/k|f0fLsf nflu cfjZos kg]{clS;hg lgisf;g ug{ ;S5 .

Page 19: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007

chDa/L km];g

s'tf{–;'?jfnsf]

@!

kfOG5 . kf]v/fs} Jo:t ahf/df l:yt o'lgsn]l8h km];g oxf“ ;a}eGbf a9L s'tf{–;'?jfnvkt x'g] 7fp“ xf] . o'lgs km];gsL k|f]k|fO6/sdnf uf}td elG5g\– …kf“r jif{cl3sf] cd|]nfs'tf{sf] km];g km]l/ l/lk6 ePsf] 5 .Ú ToxL k;nsfeLd uf}tdsf cg';f/ hf8f]df png, e]nf tyfudL{df s6g / ;]Gy]l6ssf s'tf{–;'?jfn a9LlaqmL x'G5g\ . uf}td eG5g\– …s'tf{–;'?jfn slxNo}gx/fpg] klx/g xf] .Ú

u[lx0fL tyf sfdsfhL dlxnfx¿n] /fpG8a6d :6«]6 s'tf{–;'?jfn a9L nufPsf] kfOG5 . To;f] tgd{n tyf 6]«l8;gn j]o/df s'tf{–;'?jfn nufpg]x¿klg 5g\ . dlxnfx¿n] pd]/;“u} s'tf{–;'?jfnsf] 5gf}6ug]{ u/]sf 5g\ . 7fp“ tyf df};dcg';f/ s'tf{–;'?jfnkfOg yfn]kl5 o;tkm{ cfslif{t gx'g] o'jtLx¿sd} 5g\ . cfkm\gf] zf/Ll/s agfj6nfO{ l:ndb]vfpg sd 3]/f ePsf lkml6ª s'tf{–;'?jfnnufpg] o'jtLx¿ klg sd 5}gg\ . leGg–leGg:6fOln:6 s'tf{–;'?jfn nufpg] o'jtLx¿sf sf/0fkm];gsf] ahf/df /+u ylkPsf] 5 . To;}u/L ;nsf];f6f] l;kmg Hofs]6 k|of]u ePsf] s'tf{n] l6gPh;{sf]n'S; cem} UNofd/; b]lvG5 . ptf kfsf dlxnfx¿kl6ofnf] :6fOntkm{ a9L cfslif{t 5g\ .lrKn]9'Ëfl:yt :k]nG8/ a'l6ssf h+u' /fO{ km];gsf]6]«G8 ablnPsf] s'/fdf ;xdlt hgfp“b} eG5g\—

kfgL w]/} lkpg'k5{ eGg] s'/f htftt};'Gg kfOG5 . dflg;n] emf]nkbfy{ cTolwsdfqfdf ;]jg ug'{k5{ . To;df klg kfgLsf]dfqfn] cfk\mg} dxŒj /fV5 . kfgL dflg;nfO{ge}gx'g] k|d'v tŒj xf] . Ps cWoogcg';f/jois JolQmsf nflu k|ltlbg hf8f]ofddf ;f9]Psb]lv ;f9] b'O{ ln6/ tyf udL{ofddf ;f9] b'O{b]lv;f9] tLg ln6/ kfgL cfjZos k5{ .

clxn] :jR5 / :j:ys/ kfgLsf nfluaf]tnaGb ldg/n jf6/sf] k|of]u a9\bf] 5 .dflg;nfO{ nfUg] /f]ux¿dWo] *) k|ltzt/f]u c:jR5 kfgLsf sf/0fn] g} nfU5, To;}n]kfgL ;kmf tyf :jR5 x'g'k5{ . ;fdfGotM/f]u gnfuf];\ eg]/ ldg/n jf6/ k|of]u ug]{x¿jf kfgL pdfn]/ k|of]u ug]{x¿n] :jR5 kfgLg} k|of]u u/]sf x'G5g\ eGg] dfGg'kg]{ x'G5, t/kfgLsf sf/0fn] nfUg] /f]uaf6 aRg kfgL:jR5 eP/ dfq k'Ub}g .

;kmf / :jR5 kfgL k|of]u ubf{ub}{ klg

:jf:Yosf nflu

;d:of b]lvg'sf] d'Vo sf/0f kfgLsf] untk|of]u g} xf] . ;x/ahf/b]lv ufp“3/;Ddsfclwsf+z dflg;n] kfgL w]/} lkpg'k5{ eg]klg kfgLsf] k|of]u 7Ls 9+un] u/]sf] kfO“b}g .clwsf+z dflg; vfgf;“u kfgL lkp“5g\ .sltkon] t uf“;}lkR5] kfgL lkp“5g\ . sltn]vfgf;“u} kfgL glkP klg vfgfnuQ} k|z:tkfgL lkpg] u/]sf] kfOG5 eg] sltn] vfgfsf]7Ls cl3 kfgL lkp“5g\ . o; k|sf/n] kfgL k|of]uubf{ kfrg k|0ffnLdf u8a8L pTkGg x'G5 .

vfgf;“u kfgL lkp“bf ¥ofnulGy|af6¥ofn -kfrg /;_ lg:sg sd x'G5 jf aGbg} x'G5 . o;/L d'vdf x'g] kfrgsf] klxnf]sfd cw'/f] / ck"/f] x'g k'U5 . vfgf;“u} kfgLk]6df k'Ugfn] k]6df x'g] kfrg /;-xfO8«f]Snf]l/s Pl;8_ n] k]6df k'u]sf] vfgfkof{Kt sfd ug{ kfp“b}g . To:t} ljleGgu|lGyaf6 lgl:sPsf] kfrg /; klg kftnf]x'G5 . kfrg /; kftnf] x'“bf vfgfdfly To;sf]

c;/ Go"g x'G5 . To;f] ePkl5 kfrgdf l9nfO{ jfckr x'G5 .

vfgfsf] 7Ls cufl8 kfgL lkp“bf k]6dfkfrg /; cfjZos dfqfdf ;|fljt x'gkfp“b}g . vfgf;“u} kfgL glkP klg kfrgl9nf] x'g ;S5, k]6df jfo' el/G5 / k]6km'N5 . To:tf] l:yltdf 8sf/ jf cldnf]jfo'sf ¿kdf Uof“; lg:sg yfN5 .

vfgf;“u rflx+ glkpg] t/ vfgfsf]nuQ} k|z:t kfgL lkp“bf k]6df ;'? ePsf]kfrgsf] sfd /f]lsG5 . clg k]6n] ug'{kg]{sfd k'/f gx'“b} vfgf cfGb|flt/ ;ls{G5 / k]6 km'Ng],b'Vg] x'“b} kftnf] lb;f nfUg yfN5 .

z/L/, /ut, /; ;a} dflg;n] vfPsf]vfgfsf] kfrg / cjzf]if0f eP/ aGg] x'gfn]kfgLsf] unt k|of]un] kfrg / cjzf]if0fsf]sfd 7Ls 9+un] x'g g;s]kl5 /ut, /;,sf]if tyf cjojx¿ 7Ls 9+un] lgdf{0f x'g;Sb}gg\ . o;/L /ut, /;, sf]if tyf ljleGg

cjoj 7Ls 9+un] aGg / ;~rfng x'gg;s]kl5 z/L/df s'g} g s'g} lsl;dsf];d:of b]vf k5{ .

kfgL lkpg] vf; ;dovfgf vfg'eGbf Ps 306fcl3 lr;f]

kfgL lkpg' 7Ls x'“b}g . Kof; nfu]kl5 dfqlaxfgsf] vfgf vfg'eGbf Ps 306fcl3Psk6sdf Ps lunf; kfgL lkpg' pko'Qmx'G5 . vfgf vfg'eGbf Ps 306fcl3Ps}k6sdf Ps lunf;eGbf a9L lr;f] kfgLlkp“bf kfrg u8a8 x'g ;S5 . To:t} vfgfvfPsf] Ps 306f glaTb} kfgL lkp“bf kfrgdfu8a8L pTkGg x'G5 . vfgf vfPsf] Ps306fkl5 klg Ps} k6sdf w]/} kfgL ;]jgugf{n] klg kfrgdf u8a8L x'g ;S5 .To;}n] vfgf vfPsf] Ps 306fkl5 Kof;nfu] Ps lunf; kfgL lkpg' pko'Qm x'G5 .

vfgf vfPsf]] b'O{ 306fkl5 Ps k6sdfPs lunf;b]lv a9Ldf b'O{ lunf;;Dd kfgLlkpg' pko'Qm x'G5 . b'O{ vfgfsf] aLrsf]cjlwdf vfgf vfO;s]kl5 Ps jf b'O{306fkl5 / vfgf vfg'eGbf Ps jf b'O{306fcl3;Dd k|lt306f Psb]lv b'O{ lunf;;DdkfgL lkpg'k5{, t/ kfgL 3636 glkO{ la:tf/}lkpg' a9L nfebfos x'G5 . Ps k6sdf b'O{lunf;eGbf a9L lr;f] kfgL glkpg' g} /fd|f]x'G5 . b'O{ lunf; klg w]/} udL{ eP/ jfKof; a9L nfu]sf] cj:yfdf dfq lkpg'k5{,xf]Og eg] ;/b/ k|lt306fsf] Pslunf;sf]b/n] kfgL ;]jg ug'{ >]o:s/ x'G5 .

hf8f]sf] ;dodf k|lt306f Pslunf;sf b/n] kfgL lkpg'k5{ . ;f“em %ah]kl5 kfgL glkpg' g} /fd|f] x'G5 eg] udL{sf];dodf ;f“em ̂ ah];Dd kfgL lkpg ;lsG5 .To;kl5 a]n'sf vfgf vfPkl5 ;'Tg'cl3 dfqPs lunf; kfgL lkP k'U5 . vfgf vfO;Sg]/ ;'Tg] ;dosf] cGt/ sd;] sd Psb]lv;f9] Ps 306f x'g'k5{ . Tolt cGt/ eP dfq;'Tg'cl3 kfgL lkpgldN5 . :jf:Yosfb[li6sf]0fn] klg vfg]

/ ;'Tg]aLrsf] ;docGt/ sd;]sd Psb]lv;f9] Ps 306f x'g'k5{ . :jf:Yosf nflu k|z:tkfgL lkpg'k5{ eGb}df a]nf g s'a]nf jf h'gkfof] ToxL ;dodf kfgL lkpg' x'“b}g .

laxfgsf ] ef ]hgkZrft\ a]n 'sf;'Tg'cl3;Ddsf] kfgL lkpg] 9f“rfh:t} laxfgp7]b]lv vfgf vfg'cl3;Dd kfgL lkpg] ljlwsf;DaGw klg :ki6 x'g'k5{ . laxfg p7\gf;fyc¿ ;a} sfd 5f]8]/, 6\jfOn]6 hfg] sfdklg /f]s]/, d'v s'Nnf u/L Psb]lv 8]9 ln6/kfgL lkpg'k5{ . afgL gk/]sfn] Ps–b'O{lunf;af6 ;'? ug'{k5{ . To;/L kfgL lkPkl5lb;fsf] ;+s]t cfP 6\jfOn]6 hfg'k5{ . lb;f–lk;fakl5 dfq cfkm\gf] lgoldt sd{, dlg{ªjfs, Jofofd jf cGo s'g} sfd u/]kl5laxfgsf] kfgL lkPsf] sd;]sd b'O{b]lv tLg306fkl5 dfq km]l/ kfgL lkpg ;lsG5, t/o;/L lkpg] kfgL w]/} tftf] jf w]/} lr;f] x'g'x“'b}g . dgtftf]] kfgLdf sfutLsf] /; jfdx jf b'j} xfn]/ lrofh:t} Psb]lv b'O{–b'O{lunf;;Dd lkpg ;lsG5 .

laxfgsf] vfgf slt a]nf vfOG5,To;sf cfwf/df lgd{nLs/0f u/]sf] tftf]kfgLsf] dfqf lgwf{/0f ug'{k5{ . gf} ah]leq}vfgf vfOG5 eg] Ps lunf; kfgL lkpg'k5{ .vfgf vfO;s]kl5 b'O{–tLg lunf; dx–sfutLkfgL lkpg'k5{ . yf]/} cGt/fndf gf:tf /vfgf vfg] xf] eg] k]6nfO{ ef/ dfq a9\5 /jfo' a9\g], ckr x'g] cflb x'G5 . o:t} lbp“;f]klg zf/Ll/s kl/>d ug'{ kb}{g eg] sfutLdx kfgL g} kof{Kt x'G5 . kfgL ;]jg ubf{a'e\mg'kg]{ csf]{ s'/f s] 5 eg] jftfj/0fsf]tfkqmdcg';f/ jf k]6sf] cfjZostfcg';f/lr;f], tftf] jf dg tftf] kfgL lkpg'k5{ .k]6df jfo' pTkfbg ePh:tf] nfu] tftf]kfgL lkpg ;lsG5, xf]Og eg] dgtftf] jflr;f] kfgL g} lkpg' /fd|f] x'G5 . o;/L laxfgp7]b]lv g;'t];Dd 7Ls a]nfdf, 7Ls dfqfdf,7Ls tfkqmdsf] kfgL lkpg ;lsof] eg]k]6sf] ;d:ofaf6 d'Qm /xg ;lsG5 .

–ef]nf dxtf]

kfgLkfgLkfgLkfgLkfgL

lhG;, :s6{n] dfq} ;a}nfO{ km];g]anb]vfp“b}g . ldnfP/ nufpg] xf] eg] ;fdfGo klx/gn]klg ;a}nfO{ UNofd/; n'S; lbg;S5 . ahf/dfw]/} :6fOln; klx/g cfp“5g\, x/fp“5g\ t/s'tf{–;'?jfnsf] km];g eg] p:t} / plQs} 5 .

klxn]sf km];g bf]xf]l/g] qmddf 5g\ . To:t}s'tf{–;'?jfnsf] rng klg kms]{/ cfPsf] 5 . km/solt dfq xf], o;sf] :6fOn kl/jt{g eof] . s'tf{–;'?jfn clxn];Dd klg l6gPhb]lv u[lx0fL;Dd ;a}sf]/f]hfO ag]sf] 5 . d':tfªrf]s kf]v/fsL cl:dtfu'?ª s'tf{–;'?jfnd} cfkm"nfO{ ;lhnf] dx;';ul5{g\ . pgnfO{ dgkg]{ sn/ sfnf] / ;]tf]xf] . pgs} ;fyL /f]lhgf u'?ªnfO{ r'8Lbf/ s'tf{–;'?jfn dg k5{ . u'?ª elG5g\– …s'tf{–;'?jfnn] eb|klxrfg lbG5 .Ú

clxn] ;dosf] dfu;“u} s'tf{–;'?jfnsf] km];gdfklg km/s–km/s :6fOn lelqPsf 5g\ . km];gsfnflu dfq} xf]Og, enfb\dL b]lvg klg s'tf{–;'?jfnsf]k|of]u a9]sf] xf] . …ljz]if ;ef–;df/f]xdf hfg'k¥of]eg] :s6{–kfOG6 nufP/ sxf“ x'G5 / <Ú km];g l8hfOg/;kgf u'?ª elG5g\– …s'tf{–;'?jfn h'g;'s} a]nf klgsDkm6]{an x'G5 .Ú 8f]gfh a'l6ssL ;~rflnsf ;kgfy/Ly/Lsf s'tf{–;'?jfnd} e]l6lG5g\ . cGo klx/gklg pgnfO{ g;'xfpg] xf]Og t/ ;kgf s'tf{–;'?jfnd};lhnf] cg'ej ul5{g\ .

clxn] klxn]h:tf] Pp6} /+usf] ;fbf s'tf{ dfqkfO“b}g . ahf/df h'g;'s} km];g tyf :6fOnsfs'tf{ kfOG5g\ . a'l6sx¿sf] a9\bf] qm]hsf sf/0fklg :6fOln:6 s'tf{–;'?jfn tof/ x'g yfn]kl5s'tf{–;'?jfnsf] klx/g nufpg rfxg] dlxnfx¿sf];+Vof klg a9]sf] 5 . ;]eL a'l6ssL l8hfOg/;ljtf z]/rg elG5g\– …l6gPh;{x¿ km];g]jn s'tf{–;'?jfnsf] dfu ug{ a'l6s wfpg] qmd a9]sf] 5 .Únufpg ;lhnf], 5f]6f] ;dodf tof/ kfg{ ;lsg]tyf cfkm"n] rfxgf u/]cg'¿ksf l8hfOg pknAwx'g yfn]kl5 s'tf{–;'?jfnn] hf]sf]xLnfO{ klg cfslif{tgug]{ s'/} ePg .

lxGbL rnlrqsf k'/fgf gflosf dfnf l;Gxf,cfzf kf/]vx¿n] nufpg] :6fOnsf s'tf{–;'?jfnl8dfG8 ug]{x¿ klg k|z:t} 5g\ . lxGbL l;l/onx¿x]/]/ To:t} s'tf{–;'?jfn l8dfG8 ug{ a'l6s tyfs'tf{ Kofn]; wfpg]x¿ klg k|z:t} 5g\ . lkml6ªtyf r'8Lbf/ s'tf{–;'?jfn nufpg] km];g]jno'jtLx¿sf] huhuL clxn] ahf/lt/ 5\ofK5\ofKtL

…lxGbL l;l/on x]/]/ ;f]xLcg'¿ksf s'tf{–;'?jfnsf]dfu ug]{x¿ w]/} 5g\ .Ú of] ;bfjxf/ klx/gsf¿kdf ;a}dfem nf]slk|o x'“b} uPsf] 5 . km];gl8hfOg/ k|ef /l~ht elG5g\– …s'tf{–;'?jfndg gk/fpg]x¿ sd} xf]nfg\ .Ú

ef/tsf] k~hfj k|fGtsf dlxnfx¿n]nufpg] s'tf{–;'?jfn clxn] ;a}h;f] /fi6«sfo'jtL tyf dlxnfx¿n] nufpg yfn]sf5g\ . of] pgLx¿sf] /f]hfOsf] klx/gklg ag]sf] 5 . klZrdf d'n'ssfdlxnfx¿;“u} s'tf{–;'?jfn nufpg]dfg]kfnL dlxnfx¿ lgs} cl3 b]lvPsf5g\ . ;fdfGob]lv ljlzi6 ;df/f]xdfs'tf{–;'?jfn ;lhnf] / cfsif{s x'g]ePsfn] klg of] klx/gsf] dfu a9]sf]xf] . hf8f]df hf8f]s} / udL{df udL{s}nflu x'g] s'tf{–;'?jfn ahf/df kfOgyfn]kl5 s'tf{–;'?jfnnfO{ w]/}n] afx|df;]klx/gsf] pkflw klg lbPsf 5g\ .

/]l8d]8 / lk; s'tf{–;'?jfn ef/taf6}g]kfn lelqg] u/]sf 5g\ . ;x/–ahf/df a'l6sb]lvdlxnfs} nflu eg]/ v'n]sf leGg s'tf{ Kofn];x¿n]klg x/]ssf] Wofg lvlr/x]sf 5g\ . k;ndf cfsif{s¿kdf 8dLdf ;hfOg] s'tf{ b]v]/ gnf]leg] sd}x'G5g\ . 8dL x]/]/ s'tf{–;'?jfn lng] u/]sL 5',a'l6sdf e]l6PsL sGof SofDk; kf]v/fsL Ps5fqf eGb} lyOg\– …dnfO{ kfOG6 :6fOns} s'tf{dg k5{ .Ú ahf/df % ;ob]lv xhf/f}+ d"No kg]{s'tf{–;'?jfn kfOG5g\ . /]l8d]8sf] t'ngfdf cfkm"nfO{Dofr ug]{ sn/sf] sk8f lsg]/ ;f]xLcg'¿ksf]l8hfOg tof/ kfg{ kf/vLx¿ a'l6s wfpg] u/]sf5g\ . km];g kf/vLx¿ eG5g\– …:6fOln:6 s'tf{–;'?jfnsf]km];gsf] t af9L g} cfPsf] 5 .Ú

–lzj zdf{

Page 20: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 @@

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+– /fli6«o v]ns'b

kl/ifb\n] tof/ kf/]sf] …lehg @)@)Útyf cfufdL jif{ a+unfb]zdfcfof]hgf x'g] blIf0f Pl;ofnLv]ns'b k|ltof]lutfnfO{ nIo u/]/cfof]lht t];|f] dlxnf tyf c7f/f}+k '? i f / f l i6 «o ef/f ]Qf ]ngk|ltof]lutfdf dlxnf v]nf8Lx¿dfq gof“ /fli6«o sLlt{dfg sfodug{ ;kmn ePsf 5g\ .

dlxnf ef/f ]Qf ]ngn ]cGt/f{li6«o k|ltof]lutfdf Go"g;xeflutf ug{ kfPsf] kl/k|]Iodfdlxnf v]nf8Lx¿n] 5f]6f] ;dod}/fli6«o k|ltof]lutfdf b]vfPsf]pT;fxn] clxn] /fli6«o v]ns'bkl/ifb\ tyf ef/f]Qf]ng ;+3nfO{ ykr'gf}tL lbPsf] 5 .

o; k6s /fli6«o k|ltof]lutfdf;dfj]z ul/Psf dlxnftkm{sftLgj6} ljwfdf dlxnf v]nf8Lx¿n]gof“ /fli6«o sLlt{dfg sfod u/] .^# lsnf]u|fd tf}n ;d"xdf emGts6'jfnn] :Gofrtkm{ #, lSng PG8hs{tkm{ @ tyf s'n tf}ndf ! u/L^ gof“ /fli6«o sLlt{dfg sfodu/]sL l5g\ . o;}u/L ̂ ( lsnf]u|fdtf}n ;d"xdf tf/fb]jL k'gn] :Gofr,lSng PG8 hs{ / s'ntkm{df u/L# gof“ /fli6«o sLlt{dfg sfod ul/g\eg] &% lsnf]u|fdeGbf dflysf] tf}n;d"xdf nIdL jgn] :Gofrtkm{ !,lSng PG8 hs{tkm{ @ tyf s'ntkm{

! u/L rf/ gof“ /fli6«o sLlt{dfgsfod ul/g\ .

dlxnf v]nf8Lx¿n] kfPsf] of];kmntfkl5 ca /fli6«o v]ns'bkl/ifb\ tyf ef/f]Qf]ng ;+3n] klguDeL/tfk"j{s ljrf/ k'¥ofpg'kg]{ef/f]Qf]ngsf d'Vo k|lzIfs ltns/fjt :jLsf/ u5{g\ . clxn] of]v]ndf nfUg] clwsf+z v]nf8Ln]cfkm\gf] lghL vr{df k|lzIf0ful//x]sf] kl/k|]Iodf /fli6«o v]ns'bkl/ifb\ / ;+3n] s]xL ;'ljwf lbg;s] v]nf8Lx¿sf] :t/ j[l4 x'g]lyof] .

dlxnfsf] t'ngfdf k'?ifv]nf8Lx¿sf] k|bz{g eg] vf;};Gtf]ifhgs /x]g . k'?ifx¿n] cfkm"n]

;xeflutf u/]sf] s'g} klg :kwf{dfgof“ /fli6«o sLlt{dfg sfod ug{;s]gg\ . b;f}+ ;fudf g]kfnnfO{ef/f]Qf]ng v]ndf :j0f{ kbs lbnfPsfsdnaxfb'/ clwsf/L zflGt;]gfdfuPsf sf/0f tyf ;fud} kbslhlt;s]sf g]kfn k|x/Lsf /fs]z/l~ht xfn} k|x/Lsf] tflndaf6kmls{Psf sf/0f k|ltof]lutfdfsLlt{dfg sfod ug{ ;s]gg\ .;]gfsf uf]kfn >]i7sf] klg oxLcj:yf ePsf sf/0f k'?iftkm{ s'g}gof“ /fli6«o sLlt{dfg aGg g;s]sf]d'Vo k|lzIfs ltns /fjtn] atfP .

cem} klg blIf0f Pl;ofnLv]ns'b k|ltof]lutfaf6 ;jf{lwskbs lhTg] v]nsf] ;"rLdf /x]sf]

ef/f]Qf]ngn] cfkm\gf] ;kmntfsf]kl/lw lj:tf/ ug{ ;s]sf] 5}g .d'Vo k|lzIfs /fjtsf cg';f//fli6«o k|ltof]lutfn] v]nf8Lx¿nfO{cfGtl/s ¿kdf Ifdtfj[l4 ug{;xof ]u u/] klg pgLx¿nfO{cGt/f { l i6 «o k | ltof ] lutfdfgptf/];Dd s]xL x'“b}g . casf]of]hgf v]nf8Lx¿nfO{ Go"gtd jif{sf]Ps k6s cGt/f{li6«o k|ltof]lutfdfptfg]{ x'g'k5{ .

o; k6s ;DkGgk|ltof]lutfdf s]xL gof“ cg'xf/n]klg cfzf hufPsf 5g\ . dlxnfsf]:kwf{df s]xL gof“ v]nf8Ln] ;Defjgfb]vfPsf 5g\ . $* lsnf]u|fd tf}n;d"xdf gLtf yfkfn] klxnf] :yfgkfP klg bf];|f] / t];|f] :yfg gof“v]nf8L sljtf / cfzf rf}w/Ln]xft kf/] . o;}u/L %# lsnf]u|fdtf}n ;d"xdf klxnf], bf];|f] / t];|f]:yfg gof“ v]nf8Lx¿ b]jLs'df/L,k|ldnfs'df/L / k|ef rf}w/Ln] xftkf/] . %* lsnf]u|fd tf}n ;d"xdft];|f] :yfgdf gof“ v]nf8L /fds'df/Lrf}w/L b]vf kl/g\ . o; k6sk'?iftkm{ klg s]xL gof“ cg'xf/n]cfkm"nfO{ kbs tflnsfdf pEofP .! ;o % lsnf]u|fd tf}n ;d"xdfzq'wg ofbjn] sfZo kbs lht]eg] ! ;o % eGbf dflysf] tf}n;d"xdf j;Gt >]i7 / ;~hokm'of“nn] cfkm\gf] klxnf] ;xeflutfd}/ht / sf+:o kbs lht] .

e}/xjfsf] ;kgf k"/f

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+– s]xL ;ftfcl3

;DkGg !( jif{d'lgsf] /fli6«olqms]6 k|ltof]lutfdf sf7df8f}+;“uk/flht e}/xjfn] /fli6«o lqms]6k | ltof ] lutfdf sf7df8f } +nfO {k/flht u/]/ o'jfx¿sf] xf/sf]abnf lnPsf] 5 .

e }/xjfsf l;lgo/v]nf8Lx¿n] lj=;+= @)%* ;fnb]lv/fli6«o lqms]6 k|ltof]lutfsf]kmfOgndf cfkm"nfO{ tLg k6spEofpg ;kmn eP klg ljh]tfsf]pkflw eg] slxNo} xft kfg{;s]sf lyPgg\, t/ rf}yf] k6ssf]k|of;df eg] pgLx¿n] ;kmntfkfP . o;cl3 b 'O { k6ssf ]kmfOgndf e}/xjfn] Ps an klgv]Ng gkfO{ lj/f6gu/ -If]q g+= !_nfO{ pkflw ;'Dkg'k/]sf] lyof] eg]ut jif{ kmfOgndf klg jL/uGh;“uk/flht x'g'k/]sf] lyof] .

sLlt{k'/l:yt lqms]6 d}bfgdf;DkGg kmfOgn v]nfdf If]q gDa/$ e }/xjfn ] I f ]q gDa/ #sf7df8f}+nfO{ ($ /gsf] km/flsnf]cGt/n] x/fp“b} lzv/ l;lgo/Pslbj;Lo /fli6«o lqms]6 pkflwxft kf/]kl5 o;cl3sf ;a}sdhf]/Lx¿ 5f]lkPsf 5g\ .

kmfOgnsf Dofg ckm lbDofr bLk]z vqLsf] cw{ztssf]d2tn] e}/xjfn] lgwf{l/t %)cf]e/sf] v]ndf * ljs]6 u'dfp“b}@ ;o !@ /gsf ] of ]ukmnagfPsf] lyof] . dWod /gsf]r 'g f }t Lsf ] ;fdgf u/ ]s f ]sf7df8f}+n] $) cf]e/df ;a} ljs]6u'dfO{ ! ;o !* /gd} ;d]l6Psf]lyof] . h;sf sf/0f sf7df8f}+t];|f] k6s klg pkljh]tfd} lrQa'emfpg afWo eof] .

e }/xjfsf cf ]k lgªAof6\;Dofg bLk]z vqLn] ! ;o* ansf] ;fdgf ub}{ %) /gsf]of ]ubfg lbPkl5 dWoqmdsfv]nf8Lx¿ sKtfg zlQm uf}rgn]#* ansf] ;fdgf ub}{ #@ /g,cgGt u'Ktfn] @& ansf] ;fdgfub}{ #! /gsf] of]ubfg lbPsflyP . sf7df8f}+sf kf/; v8\sfn]e}/xjfsf ;jf{lws # v]nf8LnfO{k]lelnog kmsf{Psf lyP . o;}u/L

sf7df8f}+sf /fh' a:g]t / cld/cVt/n] @–@ ljs]6 lnPsf lyP .k|ltpQ/df plqPsf] sf7df8f}+sftkm{af6 cf]klgª Aof6\;Dofg k/]znf]xgLn] !( /g agfP klgsf7df8f}+sf nflu ;jf{lws @@ /gz/b e]ifjfs/n] agfPsf lyP .sf7df8f}+sf ;jf{lws v]nf8LnfO{k]lelnog kmsf{pg] sfd e}/xjfsfljho yfkfn] u/] . pgn] cfkm\gf]^ cf]e/sf] alnªdf @# /g lbP/sf7df8f}+sf # hgf v]nf8LnfO{k]lelnog kmsf{Psf lyP eg]j;Gt /]UdL / /fx'n aLs]n] @–@ljs]6 lnPsf lyP .

o;cl3 ePsf ] klxnf ]; ] ldkm fOgndf sf7df8f } +n ]k " j { l jh ]t f I f ] q gDa/ @jL/uGhnfO{ ^( /gn] k/flhtu/]sf] lyof] . klxn] Aofl6ª ug{plqPsf] sf7df8f}+n] lgwf{l/t %)cf ]e/df cfkm \gf ] ( v]nf8Lu'dfp“b} @ ;o # /gsf] ljhoLnIo lbPsf] lyof] . k|ltpQ/dfjL/uGh #* bzdnj # cf]e/df;a} v]nf8L u'dfO{ ! ;o ##/gd} ;d]l6Psf] lyof] . bf];|f ];]ldkmfOgndf e}/xjfn] If ]qgDa/ ! lj/f6gu/nfO { $ljs]6n] k/flht u¥of] . klxn]Aofl6ª ug{ d}bfgdf cfPsf]lj/f6gu/n] ## cf]e/d} cfkm\gf;a} v]nf8L u'dfO{ (@ /g dfqagfpg ;s]sf] lyof], k|ltpQ/dfe}/xjfn] #^ bzdnj $ cf]e/df^ ljs]6sf] Iflt a]xf]/L ljhoxft kf/]sf] lyof] .

kmfOgndf kfPsf] ;kmntfsf;fy e}/xjfn] &% xhf/ ?k}of“;lxt6«kmL kfof] eg] pkljh]tfdf lrQa'emfPsf] sf7df8f}+n] $) xhf/?k}of“ kfof] . To:t} ̂ * /g agfP/;ft ljs]6 lnPsf kf/; v8\sfn];jf]{s[i6 v]nf8L 3f]lift eP/ !%xhf/ ?k}of“ kfP . k|ltof]lutfdf@%bzdnj # sf] cf};tn] &^ /gagfP/ pTs[i6 Aof6\;Dofg ePsflj/f6gu/sf ;'gLn lji6n] !)xhf/ tyf ^ bzdnj *( sf]cf };tn ] ( ljs ]6 lnPsflj/f6gu/s} dxa'a cfndn] pTs[i6an/ 3f]lift x'“b} !) xhf/ gubk'/:sf/ kfPsf lyP .

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

kf]v/f— sf:sL lhNnf kf}8L;+3n] kf ]v/fdf klxnf ] k6scfof]hgf u/]sf] ljBfno:t/Lo tyfv'nf kf}8L k|ltof]lotfdf /fhwfgLsf]jr{:j sfod ePsf] 5 . x]Dhfl:yt:jLldª k'ndf b'O{ lbg;Dd rn]sf]k|ltof]lutfdf k'?iftkm{sf] %) ld6/Aofs :6«f]sdf ;}n]z /fgfn] :j0f{kbs xft kf/] . pgn] lgwf{l/t b"/L#^ bzdnj ## ;]s]G8df kf/ u/]sflyP . ptf dlxnftkm{sf] a] |:6:6«f]sdf eg] ljljwf l/dfnn] $!;]s]G8df %) ld6/ b"/L kf/ u/L:j0f{ kbs xft kfl/g . /fli6«odlxnf kf}8Lafh gogf zfSon] eg]

/ht kbsdf lrQ a'emfpg'k¥of] .;'wf >]i7n] $# bzdnj !^ ;]s]G8dfkf/ ub}{ sf:o kbs kfOg . v'nfk'?iftkm{sf] a6/ÎnfO{df /fhLjlrqsf/n] k|yd :yfg lht] eg]/fh' dxh{g låtLo / dLgs'df/nfdf t[tLo eP .

ljBfno:t/Lo v'Nnf kf}8Lk|ltof]lutfdf lnl6n P~hN; :s'nsf7df8f}+sf] jr{:j sfod /x\of] .pSt ljBfnon] %& c+s k|fKt u/Lk|yd, $) c+s k|fKt u/L låtLotyf @% c+s k|fKt u/L t[tLo ePsf]lyof] . !& jif{d'lgsf] 5fqftkm{Aofs:6 « f ]sdf ;lxb wd{eSt

g]kfnnfO{ ef/tdf l6d RoflDkog pkflw

ef/f]Qf]ngsf dlxnf hfu]

xfO{:s'nsL cf]l;gf ef/tL k|yd,lnl6n P~hN;sL ;'?ugf adhglåtLo tyf lnl6n P~hN;s};f]lgof u'?ª t[tLo eP . !&jif{d'lgs} 5fqtkm{ afaf af]l8{ª:s'nsf dLgs'df/ nfdf k|yd,lnl6n P~hN;sf 6]saxfb'/ tfdfªlåtLo / lnl6n P~hN;s} dx]zlh/]n t[tLo eP . !& jif{d'lgsf]5fqf tkm{ lk|m:6fOndf tfnjf/fxLsfljzfn nfdf k|yd, ;'gLn nfdflåtLo tyf ljho e'h]n t[tLo eP .v'nf k'?iftkm{ lk|m:6fOndf g]kfncfbz {sf ; 'dg u '?ª k |yd,tfnjf/fxLsf ;hLj u'?ª låtLotyf tfnjf/fxLs} ;'gLn nfdf t[tLoeP . 5fqftkm{sf] v'nf a]|:6:6«f]sdfg]kfn cfbz{sL cd[tf u'?ª k|yd,zfxLg u'?ª låtLo tyf ;ldgfu'?ª t[tLo ePsf lyP .

!@ jif {d ' lgsf ] 5fqtkm {lk|m:6fOndf z'etf/fsf k|tLs >]i7,afaf af]l8{ª :s'nsf k|j]z clwsf/LlåtLo tyf afaf af]l8{ª :s'ns}algg >]i7 t[tLo eP . !@ jif{s}5fqftkm{sf] lk|m:6fOndf g]kfncfbz{sf df]lgsf k'g k|yd eOg\eg] ;f]gL u'?ª låtLo tyf ;+hLtfu'?ª t[tLo eP . cGt/ljBfno:t/Lok|ltof]lutfcGtu{t sf:sL lhNnfaf6

kf]v/fdf a[xt\ kf}8L k|ltof]lutf

5fqf km'6ansf]pkflw ;/:jtLnfO{

a '6jn– gjnk/f;Lsf ]k~rgu/–@ e"tfxfdf ;~rflntk|yd cGt/ljBfno 5fqf km'6ank|ltof]lutfsf] pkflw ;/:jtLdfWolds ljBfno, s'~hgk'/n]lht]sf] 5 .

gjnk/f;L lhNnfsf !^ j6fljBfnosf] ;xeflutfdf /fhfdfWolds ljBfnosf] v]nd}bfgdf;DkGg k|ltof]lutfsf] kmfOgnv ]ndf ;/:jtL dfWoldsljBfnon] jgs§L dfWoldsljBfnonfO{ %–) sf] km/flsnf]uf]n cGt/n] k/flht u¥of] .

;/:jtLsf nflu ;ljgfv/]nn] @ tyf xl;gf a]ud, sljtfs]=;L= / ;kgf u'?ªn] !–! uf]nu/]sf lyP . P;=kL=8An'= sf] cfof]hgftyf g]kfn lu|g Sna / h'lgo/ /]8qm;;s{nsf] Joj:yfkgdf cfof]lhtk|ltof]lutfdf a]:6 Kn]o/ ;/:jtLsLsljtf s]=;L= 3f]lift eOg\ eg];jf{lws uf]nstf{sf] k'/:sf/ ;ftuf]n u/]sL hgtf dfWoldsljBfno cg/f]6f b}gxjfsL z'idflji6n] k|fKt ul/g\ .

–6f]k/fh zdf{

sf7df8f}+– ef/tsf] dl0fk'/dfxfn} ;~rfng ePsf] blIf0f Pl;ofnLs/f“t] k|ltof]lutfdf g]kfnn] # :j0f{!( /ht kbs lht]/ l6dRoflDkogl;kdf klxnf] :yfg xfl;nu/]sf] 5 . g]kfnnufot ef/t, e'6fg/ a+unfb]zsf v]nf8Lx¿n];xeflutf u/]sf] pQm k|ltof]lutfdfg]kfnsf tkm{af6 l;/xfsL bLlksfs]=;L=n] @ :j0f{ ! /ht, ;'g;/LsflsdL /f0ffn] @ /ht tyf g]kfnk|x/LsL ;l/tf ;fksf]6fn] ! :j0f{ @

/ht kbs lht]sL lyOg\ . o;}u/Ll;/xfsf dw' l;+x, emfkfsf ljsf;ljs, ;'g;/Lsf k|e' ;/bf/ /tfKn]h'ªsf z'qm/fh ;f“jfn] ljleGg:kwf{df #–# /ht kbs lht]sf lyP .l;/xfsf k|lzIfs ljzfn df]tn] g]t[Tju/]sf] pQm k|ltof]lutfdf emfkfsfk|lzIfs /fh' dxh{gn] lg0ff{ossf]e"ldsf;d]t lgjf{x u/]sf lyP . pQmk|ltof]lutf hfkfg l;t]l/of] s/f“t];]sf]sfO{ dl0fk'/åf/f cfof]hgful/Psf] lyof] .

a'6jn– ljZj nfu"cf}ifwlgoGq0f lbj;– @))& sf] cj;/dfa'6jndf l;6L bf}8 k|ltof]lutf;DkGg eof ] . k "j {–nfu"kbfy{k|of]ustf{x¿sf] ;+:yf ;f];fO6L ;kf]6{u|'k a'6jnåf/f cfof]lht v'nf bf}8k|ltof]lutfdf kf“r o'jtL;lxt (&hgfn] k|lt:kwf{ u/]sf lyP . !@lsnf]ld6/sf] pQm bf}8 k|ltof]lutfdfk'?iftkm{ ljqmd rfkfO{+ -#* ldg]6#% ;]s]G8_ k|yd, Odfgl;+x ;f?-#( ldg]6 #% ;]s]G8_ låtLo tyf

hLjgs'df/ yfkf -$) ldg]6 #&;]s]G8_ t[tLo eP . o:t} dlxnftkm{b'uf{ yfkf -$# ldg]6 !) ;]s]G8_k|yd, lji0f' clwsf/L -$% ldg]6 !%;]s]G8_ låtLo / t]hs'df/L ufxf-$^ ldg]6 !% ;]s]G8_ t[tLo eP .…/g km/ kmgÚ gf/fsf ;fy nfu"kbfy{sf]k|of]ulj?4 o'jfx¿df r]tgf hufpg]p2]Zon] cfof]lht pQm k|ltof]lutfsfljh]tfnfO{ # xhf/ ?k}of“, @ xhf/?k}of“ / ! xhf/ ?k}of“ gub k'/:sf/k|bfg ul/Psf] lyof] .

;xefuL ljBfnodWo] v'nfdf k'?iftkm{a]|:66«f]sdf tfnjf/fxL p=df=lj=sfdx]Gb| e'h]n k|yd eP . !$jif{d'lgsf] 5fqtkm{ lk|m:6fOndfg]kfn cfbz{sf ;'dg u'?ª k|yd,ljzfn yfkf du/ låtLo tyf k|ljgu'?ª t[tLo :yfgdf /x] .

k|ltof]lutfdf sf7df8f} +sfljBfnoaf6 (), :yfgLo ljBfnoaf6() tyf v''Nnf k|ltof]lutftkm{g]kfnsf rlr{t kf}8Lafh u/L s'n !;o &@ hgfn] k|lt:kwf{ u/]sf lyP .k|lt:kwf{ lk|m:6fOn, a]|:6 :6«f]s,Jofs:6«f]s tyf a6/k|mnfO{ u/L rf/Oe]G6df u/fOPsf] lyof] .

l;6L /g k|ltof]lutf ;DkGg

Page 21: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007 @#

lqms]6df g]kfnL dlxnf;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f} +– g]kfnL dlxnflqms]6 cGt/f{li6«o If]qdf kbfk{0fug]{ cfzf ;fsf/ x'g] ;+s]t b]vfkg{ yfn]sf] 5 . lgs} d]xgtu/ ]/ ; +ul7t ePsf g ]kfnLdlxnf lqms]6 v]nf8Lx¿aLr xfn}/fli6«o :t/sf] 5gf}6 k|ltof]lutf;DkGg ePkl5 pgLx¿n] lgs6eljiodf dn]l;ofdf cfof]hgfx 'g ] cfO {;L;L lqms ]6k|ltof]lutfdf klxnf] k6s g]kfnsf]k|ltlglwTj ug]{5g\ .

;g\ @))& df dn]l;ofdfcfof]hgf x'g] klxnf] P;L;L dlxnflqms]6 k|ltof]lutfdf ;xeflutf ug{eg]/ g]kfnsf dlxnf lqms]6v]nf8Lx¿n] cfkm"nfO{ ;+ul7t ug{]k|of; u/]sf lyP . g]kfndf klxnf]k6s dlxnf lqms]6nfO{ l6dsf] ¿klbg] sfd g]kfnuGhn] u/]sf] lyof] .g]kfn lqms]6 ;+3n] dlxnf v]nf8LpTkfbg ug{ g;ls/x]sf] kl/k|]Iodfg]kfnuGh klxnf] pbfx/0fsf ¿kdfk|:t't ePsf] lyof] .

sl/a tLg jif {c l3g]kfnuGhn] dlxnf lqms]6nfO{;+ul7t ug]{ k|of; yfn]sf] lyof] .g]kfnuGhsf] oxL k|of;sf sf/0fp;nfO { cGt/f { l i6 «o lqms ]6sfplG;nn] cfly{s ;xof]u klglbPsf] lyof] . g]kfnuGhn] ;lhn}dlxnf lqms]6sf] ljsf; Pj+ lj:tf/ug{ ;s]sf] eg] xf]Og . lqms]6dfgof“ cg'xf/ NofP/ dlxnf v]nf8Ltof/ kfg ' {eGbf cGo v]nsfv]nf8Lx¿nfO{ ;d]6\g ;lhnf] x'g]ePsfn] cGo v]nsf dlxnfv]nf8LnfO{ k|lzIf0f lb“b} dlxnflqms]6 l6d tof/ ul/Psf] lyof] .xfn} /fhwfgLdf ;DkGg klxnf]/fli6«o 5gf}6 k|ltof]lutfdf ;xefuLsf7df8f}+, g]kfnuGh, a}t8L /e}/xjfsf v]nf8LdWo] s]xL cGov ]nsf v ]nf8L klg lyP .g]kfnuGhsf dlxnf lqms]6/x¿nfO{g } x ]g ] { xf ] eg] pQm l6ddfPyn]l6S;sf] xfO{ hDk / l6«knhDkdf /fli6«o sLlt{dfg\ sfodu/]sL s]z/L rf}w/Lb]lv b;f}+ ;fuv]ns'bdf g ]kfnsf tkm {af6;xeflutf u/]sL Aof8ldG6gv]nf8L g}gf yfkf, km'6an v]nf8Llag' a"9fdu/, ;Ltf /fgf tyfelnan v]nf8L ;Ltf zfxL;Dd;lDdlnt 5g\ .

g]kfnuGhn] cGo v]nsfv]nf8Lx¿nfO{ ;+ul7t u/]/ cfkm\gf]l6d tof/ u/ ]sf ] lyof ] , t/sf7df8f}+sf] cj:yf eg] g]kfnuGhsf]eGbf sl7g lyof] . sf7df8f}+sftkm{af6 dlxnf l6d tof/ kfg{sDd/ s;]sf g]kfn lqms]6 ;+3sfpkfWoIf pk]Gb| e§/fO{n] l6d tof/kfg{ cfkm\g} elthL / gfltgLnfO{;xefuL u/fP/ k|lzIf0f u/fP .sf7df8f}+sf !^ hgf v]nf8Ldf $hgf e§/fO{sf elthL / gfltgL5g\ . o; k6ssf] k|ltof]lutfsfnflu l6d tof/ ug{ cGo l6dnfO{klg xDd]–xDd] k/]sf ] lyof ] .e }/xjfsf tkm {af6 5gf }6k|ltof]lutfdf ;xefuL ePsL dw'yfkf s'g} ;do g]kfnsL rlr{tdlxnf km'6an v]nf8L lyOg\ . pgn]rLgdf ;DkGg !( jif{d'lgsf] Pl;ofRoflDkogl;kdf ;d]t ;xeflutfu/]sL lyOg\ . dlxnf v]nf8Lx¿nfO{; +u l7t ub } { pgLx¿nfO {k|ltof]lutfsf nflu rflxg] Go"gtdcj:yfdf k'¥ofpg sltko dlxnf

v]nf8Ln] k'?if v]nf8Lx¿;“u cEof;/ k|lzIf0f u/]sf lyP .

o;/L tof/ ePsf] l6daLr;DkGg klxnf ] /fli6 «o 5gf }6k | ltof ] lutfdf g ]k fnuGhn ]e}/xjfnfO{ % ljs]6n] k/flht u¥of]eg] a}t8Ln] sf7df8f}+nfO{ * ljs]6n]k/flht u¥of] . lgwf{l/t @) cf]e/sf]v]ndf e}/xjfn] * ljs]6 u'dfP/%% /g agfPsf] lyof], h;sf]k | ltpQ/df g ]kfnuGhn] !@bzdnj @ cf]e/df % ljs]6 u'dfP/cfkm\gf] nIo e]6]sf] lyof] .

o;}u/L csf]{ v]ndf sf7df8f}+n]lgwf{l/t @) cf]e/sf] v]ndf *ljs]6 u'dfP/ #* /g agfPsf] lyof]eg] a}t8Ln] !$ cf]e/df @ ljs]6u'dfP/ cfkm\gf] nIo k"/f u/]sf]lyof] . pQm k|lt:kwf{df g]kfnuGhn]cfkm"n] v]n]sf tLgj6} v]ndf;kmntf xft kf/]/ klxnf] eof] eg]a}t8L b'O{ v]ndf ;kmntf kfP/bf ]; | f ] . tLg lbg rn ]sf ]k|ltof]lutfdf j'dg ckm lb l;l/he}/xjfsL gLt' yfkf eOg\ eg] a]:6Aof6\;j'dgsf] pkflw klg e}/xjfs}dw' yfkfn] kfOg\ . o;}u/L a]:6an/sf] pkflw g]kfnuGhsL gLtfyfkfn] kfOg\ .

k | ltof ] lutfdf ;xefuLv]nf8Lx¿dWo]af6 5gf}6 ePsfdlxnf lqms]6/x¿n] oxL dlxgfdn]l;ofdf cfof]hgf x'g] k|yddlxnf P;L;L 6«kmLdf efu lng]5g\ .k|ltof]lutfdf g]kfn ;d"x …PÚ dfk/]sf] 5 . of] ;d"xdf xªsª,cfof]hs dn]l;of / yfONofG8 5g\eg] ;d"x …aLÚ df l;+ufk'/, a+unfb]z,;+o'Qm c/a Old/]6\; / rLg 5g\ .

5gf}6 ePsf v]nf8Lx¿dlxnfsf] lqms]6sf] /fli6«o 5gf}6 k|ltof]lutf ;DkGg u/]/ Sofgn]

oxL dlxgf dn]l;ofdf cfof]hgf x'g] Pl;;L dlxnf lqms]6 k|ltof]lutfsfnflu !* hgf v]nf8L 5gf}6 u/]sf] 5 . aGb k|lzIf0fdf /fVg 5gf}6ePsf v]nf8Lx¿df ;jf{lws * v]nf8L If]q gDa/ % g]kfnuGhsf 5g\ .of] If]qaf6 s]z/L rf}w/L, t[i0ff l;+x, g]/L yfkf, dgLiff /fjn, ;Ltf/fgf, ljg' a'9fdu/, ddtf yfkf tyf ;Demgf zdf{ 5g\ . o;}u/L If]qgDa/ $ e}/xjfaf6 $ v]nf8Lx¿ dw' yfkf, ;/:jlt nfdufb], ;'l:dtfrf}w/L / gLt' yfkf 5gf}6 ePsf 5g\ . If]q gDa/ # sf7df8f}+af6 ;dLIffcof{n, /flwsf yfkf / gL/f /fhf]kfWofo, If]q gDa/ ^ a}t8Lsf] tkm{af6dfof /fjn, hfgsL e§ / /Lt' sgf}lhof 5gf}6df k/]sf 5g\ .

l/ª\sL / cfzgf/fo0f ljhoL

lj/f6gu/– :juL{o dbg e08f/Lsf] %^ cf}+ hGdhoGtLsf] cj;/dfd+unaf/ lj/f6gu/df ;DkGg v'nf ;8s bf}8 k|ltof]lutf l/ª\sL ;/bf/tyf cfzgf/fo0f rf}w/L k|yd ePsf 5g\ . @% hgf dlxnf / ! ;o !%k'?if ;xefuLnfO{ pl5Gb} ;/bf/ / rf}w/L k|yd ePsf x'g\ . lkk'N;ef]n]lG6o;{sf] cfof]hgfdf ;DkGg k|ltof]lutfdf dlxnftkm{ nIdL p/fplåtLo / hfgsL d'l8of/L t[tLo eP . To:t} k'?iftkm{ ;+ho d'8Lof/LlåtLo / 6]saxfb'/ pT;j :jfdL t[tLo eP . lj/f6gu/sf] ;lxb d}bfgdflzIff tyf v]ns'b dGqL k|bLk g]kfnn] l;6L ahfP/ bf}8 k|ltof]lutfsf]pb\3f6g ug'{ePsf] lyof] . ;lxb d}bfgaf6 uf]N5f df]8, lah'nL clkm;rf]s, w/fg /f]8af6 hgcfGbf]ng rf]s x'“b} 6«flkms rf]s, hnhnf df]8,xl:k6n x“'b} kf“r lsnf]ld6/ b'/L to u/]/ k'gM ;f]xL 7fp“df k'u]/;lsPsf] lyof] . bf}8df x/]s pd]/sf k|ltof]uL ;xefuL lyP .

kf]v/fdf ;8s bf}8kf]v/f– cGt/f{li6«o nfu"kbfy{ b'?kof]u tyf cf];f/k;f/lj?4 lbj;sf]

cj;/df cfof]lht !% lsnf]ld6/ ;8s bf}8 k|ltof]lutfdf g]kfnL;]gfn] jr{:j sfod u/]sf] 5 . bf}8df ljhok'/ # gDa/ aflxgLsfljzfn rf}w/Ln] %) ldg]6 @@ ;]s]G8df lgwf{l/t b"/L kf/ ub}{ k|yd:yfg cf]u6] . To;} u/L k|ltof]lutfdf ;f]xL aflxgLsf g]qaxfb'/v8\sfn] %@ ldg]6 ^ ;]s]G8df bf}8 k"/f ub}{ bf];|f] :yfg xfl;n u/] .;z:q k|x/L an sflnsf u0f dfn]kf6gsf cd[t xdfnn] %@ ldg]6 @!;]s]G8sf] bf}8 k"/f ub}{ t[tLo :yfg k|fKt u/] .

j]ugf;rf]saf6 ;'? ePsf] bf}8 kf]v/f /+uzfnfdf k'u]/ 6'+luPsf]lyof] . afn tyf dlxnf ;zQmLs/0f ;dfh l;4fy{ Sna / cfzfsf];fyL gfds ;+:yfn] cfof]hgf u/]sf] k|ltof]lutfdf k|yd x'g]n] % xhf// låtLo x'g]n] $ xhf/ gubsf ;fydf k|df0f kq kfPsf lyP . g]kfnL;]gf, g]kfn k|x/L, :yfgLo o'jfx¿, PrcfO{eL ;+qmldt, nfu"kbfy{ b'Jo{;gk|of]ustf{ u/L s'n ! ;o #& hgf wfjsn] bf}8df k|lt:kwf{ u/]sf lyP .

Page 22: ;x/n glrg]sf ] lx/f ] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/.../pdf/Saptahik_13_07.pdf · 2015-10-27 · c;f/ !%, @)^$ June 29, 2007;fOa/ un

x]d/fh 1jfnLåf/f sflGtk'/ klAns];G; -k|f=_ ln= sf nflu k|sflzt tyf d'lb|t, sfof{no M sflGtk'/ sDKn]S;, ;'ljwfgu/, kf]=a=g++= ^)!(, sf7df8f}+, g]kfn, kmf]g g+= $$*)!)), km\ofS; M (&&–!–$$&)!&*,email:[email protected] btf{ g++= ((÷)%!÷%@, ;jf{lwsf/ M sflGtk'/ klAns];G; -k|f=_ln= ;“u ;'/lIFt k|aGw lgb]{zs M s}nfz l;/f]lxof, lgb]{zs M ljgf]b/fh 1jfnL, :jl:tsf l;/f]lxof, ;Dkfbs M ;'jf; 9sfn .

c;f/ !% @)^$ June 29, 2007 @$clGtd kftf]

k|;+u sltko

ljqmd /fO{

km';b{sf] s'/fsfgLk|ltof]lutfsf] cg'ej s:tf]

/x\of] <cfTdljZjf; a9]sf] 5 .

b]zsf] ko{6g If]qsf ;DaGwdf klxn]eGbf a9L hfgsf/ ePsf] dx;';u/]sL 5' . ljhoL x'g'sf] v';L t5“b}5, ;fy} lhDd]jf/L klg a9]sf]cg'ej e}/x]sf] 5 .

cfkm"nfO{ s;/L lrgfpg dgk/fpg'x'G5 <

;'Gb/, cfsif{s, cfTdljZjf;L,d]xgtL, dgdf s'/f gn'sfpg],km/fl;nL / clncln rsrs] klg .

tkfO{ +sf ] Kn; / dfOg;KjfOG6 <

hf]–sf]xLl;t v'n]/ ;Lwf af]Ng;S5', of] g} d]/f] Kn; KjfOG6 xf] .dfOg; KjfOG6 eGg 'kbf { dcfkm"nfO{ dg gkg]{ JolQml;t s'g}klg xfntdf af]Ng ;lSbg, af]Ngdg k/fp“lbg“ .

slQsf] l/; p7\5 <vf;} p7\b}g, t/ l/; p7\of]

eg] lgoGq0f ug{ ufx|f] x'G5 .s]b]lv 8/ nfU5 <

% lkm6 ^ OGr cUnL tyf ux'“uf]/f] j0f{sL a"9fgLns07lgjf;L !* jifL{of s'G5fª df]Qmfg o; k6ssf] ‘ld; 6'l/Hd

SjLg OG6/g];gn g]kfn @))&’ sL ljh]tf. h]leo/OG6/g];gn sn]haf6 b; hf]8 b'O{ k/LIff lbP/ a;]sL s'G5fªufog, g[To, e|d0f Pj+ l;Ssfx¿ ;+sng ug{ ?lr /flV5g\.

dgf]lj1fgdf cfkm\gf] Sofl/o/ agfpg] ;f]r agfPsLs'G5fªnfO{ lrs]g l:k|ª /f]n a9L dg k5{.

cfkm"n] u/]sf] s'g} klg sfdc;kmn xf]nf ls eGg] s'/fdf 8/ nfU5 .

df]8lnªnfO{ lg/Gt/tf lbg]ls glbg] <

¥ofDk df]8lnªdf vf;} ?lr5}g, t/ b[Zo df]8lnªdf eg] /fd|f]ckm/ cfP sfd u5'{ .

slQsf] km];g]an x'g'x'G5 <d 6«]G8cg';f/ ;'xfp“bf] km];g

ug{ ?rfp“5' . dx“uf h'Qfk|ltcfslif{t x'G5' . x]eL P;];l/h vf;}dg kb}{g, t/ Ool/ª / lkmª\ul/ªeg] dgk5{ .

;'Gb/tfsf nflu s] ug'{x'G5 <d Psbd nfO6 d]sck

?rfp“5' . ;Gt'lnt cfxf/ / g[Tog} d]/f] zf/Ll/s Jofofd xf] .

hLjg s] xf] h:tf] nfU5 <v'nf lstfa, h;df vfnL

kfgfx¿ x'G5g\ / cg'ejsf cfwf/dftL kfgfx¿ el/“b} hfG5g\ .

k | ]d / hLjgaLr s:tf ];DaGw 5 <

k|]d / hLjg Ps–csf{sf kl/k"/sx'g\ . v';L hLjg latfpg k|]d rflxG5/ k|]d ug{ hLjg geO{ x'“b}g .

k|]d–k|:tfj slQsf] cfp“5g\ <clgluGtL .

s:tf] cg'ej x'G5 </dfOnf] / lbSs b'j} .k|]dljjfx ug]{ ls dfuL ljjfx <d]/f] ljrf/df ljjfx ;Demf}tf

xf]Og, ofqf xf] / ;“u} lx+8\g];xofqLl;t ljrf/, dg / efjgfldNg'k5{ . Ps–csf{nfO{ /fd|f];“uhfGg' / a'em\g'k5{ . oL ;a s'/fk|]d ljjfxdf dfq ;+ej 5, To;}n]d k|]dljjfx g} u5'{ xf]nf .

k| ]ddf of }gnfO{ s'g ¿klng'x'G5 <

d ]/ f ] ljrf/df k | ]ddfof}gsf] k|wfgtf x'g' /fd|f] xf]Og,t/ of}g k|]d;DaGwsf] :yfloTjsf]cfwf/ x'g;S5 .

�/f]lhg zfSo

udL{df 8fG;kf6L{sf]zLtntf

a'6jn– ;f“em l5lKk+b} uP klgaGb xnleq vlkg;Sg'sf] udL{lyof], t/ uLt / ;+uLtsf] tfndflr;f] Sofg lao/sf] r':sL;“u} gfRgkfPkl5 s]sf] udL{ < cfOtaf/ ;f“emxf6ahf/ nfOgl:yt ljZj lxGb"dxf;+3sf] ;efxndf 5'§} jftfj/0flyof] . ;f] qmfkm\6 OG6/g];gnn]cfof]hgf u/]sf] …l8:sf] hSsL–!Ú8fG;kf6L{df ;xefuLx¿ udL{nfO{

la;]{/;+uLtsf] cfgGbdf /dfO/x]sflyP . udL{n] To;} kl;gf sfl9/x]sfkf6L{sf ;xefuLx¿n] /]h/ nfO6sf]/+uLg aQLdf uLtsf] tfndf gfRbf–gfRb} kl;gfn] lgy|'Ss} leh]sf] kQ}kfPgg\ . c¿ a]nf oxf“ x'g] 8fG;kf6L{df sn]h k9\g] o'jf–o'jtLsf]dfq} afx'Notf x'g] eP klg o;k6sa}+s;{, pBf]uL tyf Joj;foLx¿sf]afSn} pkl:ylt lyof ] . pQmcj;/df b 'O { ;oeGbf a9L;xefuLnfO{ :yfgLo l8h] j;Gt>]i7n] g]kfnL, lxGbL, c+u|]hL efiffsf b'O{bh{ghlt uLt ahfP/ emG8} tLg 3G6fgrfPsf lyP .

–6f]k/fh zdf{

s[lt / cfrfo{sf] lax]

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+– ut jif{ kmfu'g

dlxgfsf] klxnf] ;ftf rnlrq tyf6]lnrnlrqsL gflosf Pj+ Od]hRofgnsL sfo{qmd k|:tf]tf s[lte§/fO{n] ufos ;~ho >]i7sf;xf]b/ efO /lj >]i7;“u ljjfx ug]{kSsfkSsL u/]sL lyOg\ . To;sf]rf/ dlxgfkl5 ut z'qmaf/afhfufhf;lxt hGtL lnP/ uPsf;~rf/sdL{ tyf lj1fkg lgdf{tf/ljn] s[ltnfO{ cfkm\gf] 3/ leœofPsf5g\ . k 'Nrf ]sl:yt pu|r08L

dlGb/nfO{ ;fIfL /fVb} ToxL dlGb/kl/;/df s[ltsL cfdfn] 5f]/Lsf]sGofbfg ul/g\ . g]jf/ s]6f] / If]qLs]6LaLr cGthf{tLo ljjfx ePsfn]ljjfx b'j} ;+:sf/cg'¿k ;DkGgul/Psf] lyof] . g]jf/L k/Dk/fcg';f/sf/dfly …b'kmf+ufMÚ elgg] sk8f/fv]/, sf/sf] cl3cl3 7"nf] cfsf/sfd}gaQL afn]/ /ljn] hGtLkl5nufp“b} s[ltnfO{ cGdfP/ nu]sflyP . hGtLsf] :jfut, ljjfx;+:sf/ eg] a|fx\d0f÷If]qLsf] h:tf]uf]8f wf]P/, clUgnfO{ ;fIfL /fv]/ ul/Psf]lyof] . 3/df leœofO;s]kl5 /ljsfkl/jf/n] km]l/ g]jf/L k/Dk/fcg'¿ks[ltnfO{ ;u'g VjfPsf lyP . j}jflxs;df/f]xdf s[lt;“u glhs dflgPsfs]xL rnlrqsdL{ dfq} pkl:ylt lyP .

ljut s]xL jif {otfrnlrqsd{af6 ;+Gof; lnPsL s[ltkl5Nnf] ;do Od]h Rofgndf sfo{qmdk|:tf]tfsf ¿kdf sfo{/t l5g\ . cGttMpQm Rofgnd} sfo{/t /lj;+u pgn]j}jflxs gftf hf]l8g\ . o;}u/L g]kfnLrnlrqsf o'jf syfsf/, ;+jfbn]vs ljsf; cfrfo{ klg ljjfx–aGwgdf af“lwPsf 5g\ . cfrfo{n]ut zlgaf/ k/Dk/fut ljjfx u/]sflyP, h;df rnlrqsdL{x¿dWo]klg lgdf{tf–lgb]{zsx¿sf] afSnf]pkl:ylt lyof] .

Tff]ofgfy cyft\ 6LPglxhf]cfh l8:sf] hfg cf}wL?rfp“5g\ . lbgel/ ;'Tg] / /fltnf6f]sf];]/f]h:t} 3'Dg] ;xl/of6LPgnfO{ bf]xf]/L ;f“emn]eg]h;/L cfslif{t ug{ 5f8]sfn]klg l8:sf]sf] gzf r9]sf] xf] .7"nf–7"nf cfjfhdf aHg] a];'/f;+uLtsf] tfndf P]gfsf] cufl8gfRg'nfO{ l8:sf] elgG5—ufp“df x'“bf 6LPgn] a'em]sf] s'/foxL lyof] .

bf]xf]/Ldf gfRb} d~rlt/hfg g;lsg] afWotf l8:sf]dfx'“b}g . gfRb} cfkm"nfO{P]gfcufl8 x]b}{ htftt} 3'Db},lx+8\b} / slxn]sfxL+ n8\b}–le8\b}g[To ug'{ g} l8:sf]sf] cfs{if0fxf] . cfh 6LPgn] hLkLsf];'ifnfO{ klg l8:sf] kf6L{df

OGefO6 u/]sf] 5 . ev{/} sn]hl;WofPsf] 6LPgn] cfkm\gf]lahg];sf] ;'?jft % ;o b/sfl6s6 a]rL of] kf6L{ sfo{j|mdaf6ug{ nfu]sf] xf] . kf6L{ klg x'g]clg ;fyLsf] un{k|m]G8nfO{ %;osf] l6s6 l;Q}+df lbP/nf]Eofpg klg kfOg] clgsfo{j|mdkZrft\ s]xL /sdkmfObf klg x'g] ePsfn] 6LPgxf}l;Psf] xf] .

cfhsfn ;x/df w]/} o'jf–o'jtLx¿ o:tf kf6L{ cu{gfOhug{ nfluk/]sf 5g\ . cg'ejLx¿eG5g\— oL cfof]hsx¿n]sfo{j|mdsf] ;'?jft ;km\6l8Íaf6 u/fp“b} cfkm";dfgpd]/sfx¿nfO{ xf8{ l8Ídfk'¥ofP/ kf6L{ 6'ª\ofp“5g\ .l;u/]6 lkpg] / lkpg l;Sg]

7fp“ klg oxL g} xf] . cfkm"nfO{klg dHhf clg c¿nfO{ klgdgf]/~hg, ;fydf kmfObf t5“b}5 . x'“bfx'“bf o:tf kf6L{sf]gfd l;hgn gfdaf6 h:t}dg;'g kf6L{ x'“b} aGs kf6L{;Dd/flvg yfn]sf] 5 . ljBfno jfsn]h hf“bf nufOg] o'lgkm{dd}Snf; aGs u/L o:tf kf6L{df;xefuL x'g'sf] cnu /dfOnf]5 . To;df klg l8:sf]sfdflnsx¿n] laxfg} l8:sf]vf]lnlbP/ gfO6 l8:sf]x¿nfO{dlg{ª l8:sf]df kl/jt{gul/lbPsf 5g\ . tL dflns /cu{gfOh/x¿n] ljBfyL{x¿nfO{:6'8]G6 l8:sfpG6 lbP/cfdlGqt ul//x]sf 5g\ / xfd|feljiox¿ Rofpem+} pld|Psfl8:sf]x¿leq 7"nf–7"nfP]gfcufl8 gfRb} cfkm"nfO{ Jo:tt'NofO/x]sf 5g\ . lsg xfdLo;nfO{ /f]Sg ;Sb}gf}+ < lsgxfdL 6LPgh:tfnfO{cWoogkZrft\ Joj;fosf];'?jft /fd|f] sfdaf6 u/fpg;Sb}gf}+ < ;DejtM xfd|fo'jfx¿nfO{ lqz"n afafs} h:tf]hf]S; rflxPsf] 5 . cl:tlqz"n afafn] k|x/L lx/f;tleq}eg]— casf] b; jif{kl5g]kfnsf] /fi6«klt clxn]l8:sf]df gfRg]x¿dWo]af6 g}x'g]5g\ . tyf:t' †