View
1
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
' '
, I
'
" ' Fnlfo Libertfltis vocflbi1/111n ab ifs 1t{t11patu111, q'ul
pri~·a11·1J1 de ge11eres, 111 p1tblic11111 exitiafi, 11i/1il jpci 111/i per di{co1·dias /1abea11t.
I-Jct\Voord, Vryl1eid, \Vord te onregte van die gccnc gebeezigd, die in 't afzonderlyk lccve,
\•an 't gocde onciiarr, en \•erdcrlfelyk voor 'c algcni~cn, gcen hoop hebbcn als in
't koell:ercn van tweefpalt.
~~ ~,
TACITUS,
nIDCCLXXX!II.
•
' "
- -, . -- - ~-.- -··-·"~ --········-··
,- ---;? -·~··-·--··
I '
d Cives ! Cives ! qrt.t vos de1i1e11titt crepit? .. .•
An: hoc lnc/11fi ligno occulta11t11r .Achivi !
,,J111 hrec i11 nojlr:cs fabricata eft 111acki11a 11it1ro1•
- _,_ - .-
I
i, ii u
VEEL GEACHTE DORDSCHE BURGERS!
·JD· ~ar ik in dicpe fiilrc; van hec gc,voel dcr -
1 \\Tacrcld nfgczondc"rd, ,ficeds behaagcn gc-
1·0.:l1e~>r heb, on1 O\'CT clc gc\1currcnisCcn nl}'ncs 1yds en de drijfvecren dcr menfchen met Demo-· crier tc lngcl1cii· en 11a '''el ui1gclagchcn re hcbbcn, 11it tc roepen: llet is al ."i'dell:eid e11 q11elJi.-1g des Gceftes; n1ecnllc ik Schuldclcios ecn 011-zij(llt; AanCc\1ou\\'Cr te moogcir zijn, als begrijpcr:clc, d:it, zcdcrd oorlog. en vcrdceldl1eid on:. \·er1nijllclijl;c 'g:c\'olgcn zijn \'an de 1necrderc 11itgcllrektl1eid ·en 11evolking v::tn ltijkcn en Scaaten ,• 'n\cn hct \\'lj~gecrigfi handcldc met z'jncn coell:::i11(i \·oor den bcfi mogclijk_cn tc hol1den ;- Do·!; ·ti::t:ir 1ha11s in den Ilt1rgcrlla:i.i ccn icder zig 11oogr tC vcrl1c!fcn. op dc,.pl1inhoopcn van" zijncn E\•e1l:-111Cnfc\1 en mei1 den cenvo11digcO" en goed\vill~gL·n I~tir_gcr_, I-Ia:!!. en Nijd mer h110nc Schrik·l1!1:!rcn<lC ge\•olgcn tccgen Zijncn T\'Iccclcb11rgCr 1ragt i11 tc boczcnicn; nicen ik,dat \1ct dc·p\ic)1t ·i~ \'::tn den !'.!Jcnfcbcn·\'i'icnd, - liic \'erfocylijlii:: ·Srookebrandcn ·hct n1::tskcr af re· ligtcn, en zijric !j1~i~lCidc T\·lcc(icn1ci1fcben van h1111nc· dt••aali11g {if ·:c l1rcngcn en voor deli grondcloofc11 afgrOncl ·li111 JlaVcrny en vefdru];king, die zig i11 "t \'CT·
!i:l:ict vcrtuonll.:, tro11\vl1artig te \\'a'::trfchou\vcn. A~ Om
- ·-···-·· ·--. --
' I I ' I -- .~ -
'"1
(' ' ,
.'
. ·- .
I
I ' I ' 1, ' ·. _, _,: ' ~ ..
. •----'• -·---·-···---·
~----~ -··" -·
( 4 )
Om die he"iit:ia111 ·ao~1ncri{ cc be~Cil;:cll, zal il' mij 11ict bcdic11c11 t'an ccnen 11itgezochccn c11 opgcC.:hikccn fiijl; de t>a;1r!1eid 111oe1 naakc en ecn\"oudig voorgcdragcn tvordcn, ik zal n1y rchikke11 na Utt'c bct•acring e11 11llcs ,\us tcr nccderfil·lle11, d:ic ccn icdcr utv~r t•o!l;.oon1cn Rcchccr kan z!jn ot·cr de gcgro11dhcid of ongegconllheid rnij11er a<1t1mcrl;:ingen; Ik zal fChrijvcn mcc die vr}·po!ltglicidi die de bc1v11ll!1cid van de zuij;.·crhcid _mijncr oof(!llcrkcn inBoczcmc, i:ondcr vrcl!s voor dac galbr:ia!tend gclj:>11ij~, dat iti h1inncn Poft \'an dc11 Needer· Rhijn of Dicn1crmcerfchc Couranc, l1ec 111infle verfcl1il van _ dcnki11gs\vijze, al; ui1 onCdel.c grondl1cginzcls fpruiecndc, doce .\·oorkoon1cn; Ja, \\':I.I n1eer is t due, het voorIi~·hten \':'.in clc Burgers, on1trCnc l111nnc· ·,,·ccze11e~li3kfic ,·oorregtc;1. mce ,den btccdluidcnden naa111 .va11 LAND.\'Eill~AD, bellc111pele.; Dog lt1ll :he: hc!1, m ij· insgclijks a;;11tcbafiCii ; ik ken HUN _fEER,' en zal 11lee in gcbrccken bl)"\•ctl 11unne \']oee~ndc 9aeterijcn 111ct glocijen<le kogels tc b.:fchieten cu den onpartijdigcn Lccze_r cc tounen:
. da1 , -hoe \Vit en zui\'cr \·an Ziel, zij zig gnurne zouden \'oordoen; de l1unne-nogrnns Z\\'~rter is,
.als een iEthiopiCr; h1111nc gcvoclighcid of\~r:iak znl inij lnsgeli)ks 11iee dccrcn, 111ij_1;c Ja:ircn hoog, en niijhe bcZittingc11 grooeer ;i:ijnde clan mij11cn nooddruft, dnarenboo•·cn in uwc St:id nict \Voo11-n.~tig, rnoctcn de !Jlixcn11litfcn van.J1un11c eoon1-loolC \\'ra~k op. n1ij J1omp ,-..·or~e1,1; en zo zij de
p.ir-
' I ~ '
.,
! ' I ' " ' i: ' ' '
_j
I
I i ·! I ' ., ~ ,. ·I ii
I i " ·I l ' ' J ' ii " " iJ :I '.i I
:1 ll I I
( 5 ) pare~· kiezen va11 mijne aann1crltingen als iot, of 111ij11c bcrichecn nls \'nl!Ch en gcCn \\"ecdcrlcgging 1v.1ardig. 11ietck.rijecn; z:il ik ·1niJ in l1ile!i nice de o\·er\Vi11ning gcl11k \\'enrchcn, en in de mccning bcvclligd \Varden, dae zij Schrecu,vers zijn, en bc\·rocden, d:ie 'er \·oor hc11 op die papicrc llagvcld nict veel laurieren zt1llcn tc plllk ... ken -..·alien.
lk zal clan ecn begin mnaken 1ne~ Ure onderl1ot1tlcn over <lien z,vijmclgecll, die Zo1hcid, die thans ccn grooe gcdcclee U\\"Cr Seadgcnooten bcd\\·clme- n1en rocpe U eoe: Pya11de11 ''fl/J
Z,11ite11 ! f')·nnde11 Ya11 bi11nen ! ff/napc11d1 U ! 111en I egt het toe op r11r_c 1'rJ·11eid ! S111eek1 tt11·e 01·e1·heid 1::ct 011derdn11ige requejl(!n or.1 geb1·uikt te 11·orde11, daa1· Zy he: noodig zttllr:11 001·deelen! ,f'"ec!:t voor r1i1·e !1nn1·dfleeden en nltaa1·e11! en nicer dicrgclijkc aperyt!n, daar !tee ver!landiglle gcdcclcc ll\Vcr Stadgenooeen om lagchc; doch tcc\·cns u1vcn hlinden: }"\'Cr, uie ccn \·ooruit~ic\1r \'Jn de akelige gc1·olgcn, bcjaminert.
In de d:iad, \Vat is d1va:ifcr, clan U \"rc~dfaamc, fiillc I(ooplicdcn, \"lijtigc l{onfl:enaars, nocfiigc Arbcidcts, in hce hari1:-is, te willen jangcn~ ondcr fch)·n, a!S of Gy \"oor Vyanden van buiten tc vrccfcn hade? \"Odr ecrll, zij zijn 'e1·nice gc\vcell, 1naar zo zij 'er al ccns \Va:ircn; zo U\\"C Staci door dczcl\·c gcdreigd v:icrd, \\"at \\":ts n:ttuurlijkcr? d:i.11, · ~' G)• om ondcrfic uning ;i:oudt \"crfocke11, en, c'.:'n gedccltc \":tn die gecne, die
~\ 3 \"OOr
-----~-··--
---·· ·r ~'. I\. 11_ '
\ '.·
r \
I
I ' I
I.
' . ""'
i •
' I •
' i I
I '
i ' ' ' I
'
, I • t t
•. /
. ! • I
( 6 )
\'OOr een gcri11g IOon, de \·crdccdigi11g t11vcr Srcedi:n en Vcll:i11gcn, rcn ko!l:e 11a11 !1un !Jloed, op 7.ig gcnoinen hebbcn, zoUllt trnchtc11 i11 t11ve mut1rc11 tc krijgen? Zegt inij, Vricnden ! als Gy ver111oeid van dc11 arbcid 111vc11 Zuurctl loon re huis brengt; uwc \lrou1vc11 en l{i11dcrc11 de bcl1ocftc op h1111 l;:1vijnc11d gelaat vcrtoonc11 ; dcnkt Gij dan \\'cl, dat van cl!{e bcetc brood's gefcl1il1r 0111 hun11cn runzendc11 hanger re flillen, iers afgaat, ror hct ondcrl1oud, dcr I\.rygs111acl1t, die: Gij door t11vc i1npofl:cn bctaald, en die dus den Jail: va11.U tcegcn b11itcnlands gc1vcld cc 1•crdccdigcn, ALLEEN 111oct draagen; l\1cn tracht U hct Soldaatc11-Wcezen af te fchildcren, als gc· vaarlijk voor uwc vrijl1cid; 111aar, l\1ijnc \'ric11· den! laat hct voc.rOordccl U niet verbli11dcn.·Zij zij11 1nc11fc!1en als Gij- Welle quand Jijdc Gij va11 de Po11rons in U\\'e Scad? \\Telk: Jced docn U de In\'alidcn? Ztj J1rcl;kc11 rot U\V voor. dee]!- Laa ten die gccne dit get11igen, die \'oor, 0111trcnd 3 Janrcn, gezicn en ondcrvo11llcn heh· hen, hoc het Rcgi1ncnt \·a11 Ora11ge Stad c11 1:-andc en Drcntl1e in 11\vc Stad door )'Sgitng op· gcl1011dc11, lier \vi11kcl docndc gedccltc va11 lt\\·e
Burgers 11ccfr doc11 blocije,n; [immcr.s verreer. de11 Zij 111ecr, als 1800 gl. 's \\'eeks] c11 00r .. dccldc dun, \vnt her \ve.?zen zoude, zo 1ncn,. on1 U voor buitenlands gc\vcld re bcvciligcn, liellcn tocvocgde, die, hct gcc11e Zij \•crdie11· den , in u;vc Srad zoudcn \·ercccren, en U tee~
VCJJS
----- --------------
" I i ( 7 ) j 'Ven~ zot1dcn bcvryden, om met" r1\vc nfgc\vcrkte
en ver111oeide lee den, in plants vin ccncn zach~ rc11 en gcru!l:cn flaap te gcnictcn, eenigc uurcn, op hct St:illhuis tc moetcn zitten gccu\vcn • dat U daar en boovcn g.?ld koll:, en 't geen men U
/ nog tr:icht te bclcrten door ecn drilpartytjc n1~c den Snaphaan ! Ten andcrcn, van \vaar koon1t
] dar geroep: ,1/'j•anden va1J-/;11ite11? \1oor.zeeker i nict van 's Lnnci:S floog.? Machten, nog, V?.11 on ..
l/ zcn Dierbaarcn en bij alle rcchrgczindcn reeder ..
bc1nindcn Erf-Sradhouder, want Die hebben met onfcn Engclfchen Nabuur ccncn fl:illl:and van \Vaapcnen gcflooten, daar en boovcn; \Velk ge·
I ~
v.iar hccft uwc Srad, gcduurende den f:,l'llntfchcn oorlog geloopen? imrncrs gccn ! en om U voor Vcrraad re bcvijligc11 en U\Vri magazijnen re dck· ken, hecft men U cene Compagnte ln\'<llides rocgcvocgd, dnar Gtj anders, zonder ondcrfchcid vzn Ja:iren nog \•an Saifoen; van dag nog nagr, zclve dien harden en gu11ren dicnfl: zoudt mocterivcrrigten; - Dok nier van .uwe S~ds Overhcid; wanr in dat geval zoude dezcl\•c alle uwe Com .. pagniCn [enkcl 11itilurgcrs, van denCapitetn af rot den minficn Snaphaandr:iagcr toe, bcflaan
, I '
I i
,,
I I ' i ' ' • " '' ' l l
mocrcn•1e] ordonnccrcn zig zelvc goede Wa,1pencn re vcrfchaffcn; die zclvc te bewaarcn, da:tr zcl\•c mcefier van re zijn, zig nict dezclvc ta oe!fencn ; en tor vcrdeCdiging van de Stad [wag bet nootl] re gcbruijken; in plaats, d.1r Zij be~ dcktc 111idllel~11 zou beczigcn en U door woel ..
,A 4 ziekg
·--- -·· ·- -. ·-
' (
, '
(' I l-1
!
I
' I j
• i
, I ' ' '
, !
I
: I '
i '
'
I I
' 1/ ! .1,
1 I! 'I . I
.'· i ' I
" ,' \' i \\
' I
!
' ' ' ' i ·•
I j. \ I .
' I
'--'",,d='-'""\
··-·-------- ..... ~ .. -·
( 8 )
~ziekc en Vulfch alann maflkende Roervinken -zou doen aanzerren ror her tcckcnen v:t11 rcqucP..cn, daar uwc ver11:andige Capircincn [<lat tccge11woor. dig Regcntc11 zijn] zig nicr ccns meedc wi!lc11 be:nocijen; die zo ja1nmerharrig zot gefield zijn, dar I1ct gczond vcrnufr 'er van walgr; en \\'aar in men U, onder den fchyn va11 llarriorris1nu:; !llln den band \vil leggen; - dog, Dank zij de Voorzienighcid, dar de godloozc nict altoos de doorknecdtle zijn, en, hoe fchoo11 zij den Pit ovk zoef•en te yergt1lde11 ! 'er nog licden gcvon· den warden die U docn zien, dar hoe uiterlij!~ fchoon va11 buircn, hij nOchtans in\vendig niet dan va11 roct en gal is te zaa111cn gefl:eld.
Duar men U eerfl: voor de //ijanden van buiie11 heeft wil!en bang mauken, en 1vuarfcbJj~ nelijk gezien heeft, dat bij een 11aau\vkc11rlg 011derzoe'k, dar fpook verd1vijncn zou, kon l1et
11iet miffcn, of de vrnchrba:tre harffens va11 die '\Velf1ireekende Requefiranten moefren hen een ander hulpmiddeltje nan de hand geeven, en, war 11a.ru11rlyker? Wnt meer vloeijende? \Vat een~ voudiger? .[een fchooljonge11 zou hier in nier mi!fen] dan: f,..ija1ulen Yl1n b11ite11; -Pijande1: ~·atr bi1111en; de rrapsge\\'ijze opkli1nming is fraaij ! If~mel ! \Velk een l(LJMAX ! f/ijr;11detJ vat: buiren! Fija1Jden van binnen! Pi.ja11de1: i11 011z~ kui;;,~11! //ijande11 in ans 011t/leld Hars· j:e;rgefle!! maar laarcn wy die fchrik door de ;.•i_j'anrlen yan bin11~1z vcroorzaakr eens rrachten re doen bedaaren. In
I ' !
:I i '
' i " ' I
! ..
i ' I ; I i I '
l
! 1 " " ., ! .,
I I I ' ' H ' '' •I ' I ' I I
( 9 )
In eene Repul•lijcq als de on.ze, fiao.r het ieder B11rger onreegenzeggelyk vry over de openbaate gebeurreniffcn re fpreeken en re oot· deelen, zo al~ l1y, na het reedenlichr, dar hy van den Schepper heefc ontvangcn, begrijpt ,.lar her bel1oorr; - In cene Regcering.5vorm nls \le onzc, fiaar het een ie<ler der Lee den dier Regeeringe vry h11n gevoelen, i11 zaalcen, 'sl~ands nur en heil beuelfende, na hunne denk~ 1vijze en manier van zaaken re befchouwen, te 11i1en, zonder dat een ander recht heefr, de reegenllrijdigheid van hunne opinie, met die van den grootJlen hoop aan omkoopi11g, _ver~ raad en diergelijke onCdele begin;i;els roe re fchrijven! '\Vaar is her bewijs, d(lt de g1·ootfl~ l101p h~t befle ziet? en tlit d~ befte oog:ne1·kcn we1·kt? in 'r reegc11deel, de ZODANIGE, heefr (fchoon zomrijds ullCCn] het vermoeden \"oor zich, DIE VERSCI·IILT, want hij fchijnt onderzocht te hebben ! daar veel al de meenigre Jinn geml verlCl1ultligd is aan onlcunde en 'er nier_~ minder lallig is, uls op hcc Creclit \'lln
-cen ander eeu\vig JA te zeggen ! en zoudr Gij l\1yne Dordfcl1e Vrienden ! niec geloo\·en, clat men een eerlijk mun zijn kan en her groorlle beil van 'r Vaderland na zijne befie ke11nis bCoogen, zonder nochmns van advies re zijn dat her zo uirfl:eekend goed voor ons is, ons, ONHERSTEl~BAAR mer de Engelfche Natie re iirouilleercn, ·ons 1ecgen dczelve afteniarren,
A 5 tle11
-~ .. ·-,~
" ! '
I 11 ·
"
--~~~.·-·=-··-·· -... = ......... ,,.....-....,....,,,_ _______ "'!! ·-~---------------------··----· ~
-- - . - ... -- - ' -
i •
•
i •
I ,
.. " 11
'l • "
•
. 1 'i .. ' ' . ' ' '
I , f \
7'1" •
•
' \ • •
•
I !
• •
..
( •o )
den b11rgcr nict la!lcn, 111ct onvermijdc!:jke oor· logslallen [\\':\1\RTOE JN U\.\1E S1'AD VEELE LIE DEN, Diil HET &•JEEST O'I OORLOG SCHREEUIVEN, GEEN DU!T BE"l'/1.1\L,EN; EN ])US J~R NIE'f TEE· GJ~N ZOUDEN I·IEllBEN, AL Il1\DDEN \V!J IN DIEPE VREEDE 'oo OORLOG . SCf·IEE.PEN IN DIENST] tc bef1v.::iarc11, c11 i11rulfcl1cn andcre Moogendl1ccdc11 zo gc(iucl1c tc n1aakcn, d:>t \\'lj nadcrl1and 1•an ons zcc1vcezcn, nicts z11llcn ovcrhot1dc11, als 111ifi1:!1icn hct eche11gcn , dat 1vij Cr voor111a'1.ls ecn ba<ldc11.
l\·Iaar fl:cl(lt cc11s, Vrie11(lcn ! er 1vanren in t1~1·e Stad ec_ns Lic(lc11, 1•an cenc denl{1vijc, dte n1cn grand ha(\ cc vcrn1ocden, (lat 11adcc. lig voor U 11•as! \Ve! 11u! \Vat llccrd U zulx:? \\':tt qt1:t:td J,:11nncn zij.-doe11? is l1ec cc11 Corps? cc11 verccnigd ligc!1:!.::in1? Nccn ! zij dc11kc11 Ja11 -:- zij \Vcrl;:c11 icdcr op zig zclvcn; - zon· dcr cc11dracht \'cr111oogc11 Z)' 11iets ! i\·1uar zcgt n1ij nu; DiC' \Vysl1oof(lc11, die vcr voor 11itzicndc Reqtre!lf!cllcrs, bcdcnl;cn zij \Ve!, dnt zij, door 11u11 \Vrnnkzucl1tig door hu11 valfcl1 en f.1cticus nlarn1, ~n die pr:ctcnfc qunndwilligen de lcus gecvcn on1 zig i11:;gc!ijx tc \'<!rCCri'igc11, e11 op middclcn bc(i:ig:t docn zij11 on1 ht1nne I\1cc(lcfia11(lcrs, by allc \'oorvnl, insgclijks l>ij cc11 tc i<u1111c11 trckl•c11, 0111 l1un f}·lletnn llnn11dc tc ho11-clc11 ~ en z:ij dtis dc11•\Vcg haanc11 tor. cen To11cel van y~lijkl1cid en \'crwarr111g, \\'aUr. 111ccde zij
mo·
11111.,.11111,. ------·· .111111, ..• 111111., _11111 .•. " ' " •. ······· --------- ------------·------,~-·~·-- ---r~
( '' ).,
mobeli;k hun voor(\cel zotJ(\cn doen? of zijn ?.ij \'et:lligt_in 't bcgrip, dnt al!e die gccne, die zij nice \'oor Patriotcen houd~n, of' die dat kinderagtig ltequc!l nict teckcncn ntct de banden over elkandcr gcdlll(lig r.ouden zittCn- af\vagten, \Vat
-~ 11ct, i\'Iijnc l-Iccrcn de .nie11\vbakke ~oliticquc11 • 1i- bchaagc11 zoudc. 01ntre'itd hen te bcfl11itcn? of·
bcfchou\\'en zij U, l\1ijne Vricndcnl alsZocccn ~ nls Gcefl:drij\·crs, die op hunnc nanhitdfinUg gc~ recd z11lt fl:aan, [fchoon van de 1-Ionder wcr, ~ n1isfchicn gcen CCn \Vcct, \Vat 111.!t dilfer~nt is,]' l cigcnbliklijk den gccnc, die zlj U aanduide11. ~I bet 11ict \Ve! cc n1cenen; ccn vricnd van het Ii ~ doorlucbtig Ornngel1uis tc zijn, \Vanr nan Wij Ii bet mainticn van 011ze vryhcid in Godsdicnf\: en_
1 ..
I ·! i
• · 1 I ; I ' i ·1 :·'
Durgcr!laat cc da11L~n hcbben; :il was bij U\V V:ldcr, Zoon of Droeder de Bajonet In 't !1arc te j;iagen? en dat cnkcl om hunncn verouder(\en en ingekankcrdcn baac tecgcn den r._Taam van Orange , tc diencn? - Daar c11 booven , Mijne Vricndcn ! \Velk ecn fcl1nndvlck \'oor U? in 't h::mas gcjaagd te \Vordcn tecgens binnelandfche~ gc\vcldcnaars; \\'ie U\ver is \'an die blaam vry '? voor\\":>:ir ccn on:l:?.ngcnaan1c Tittl! voor de, 01n bunne \'rccdfaamc gcvoclcns, beroc1ndc Dordfehe Burgers ! is 'er gcduurendc den ~ntfchcn oorlog we! de min!lc twccfpalt gc\vccfl: in U\Ve Burgcrfcl1aar ?is 'er [buitcn dccfc Rcquef\:f\:cllers] we! eCn eCnig:c opgckoomcn, die U hccft zockcn 01n d::n tuin te lcidcn; aan den band tc leg-
"Cn • b ,
• -- --~·~ .. - . -
1
lt I I
I I
11 11
' •
/, , I
• •• - ~-· .- •• """ --"~ ' ' ' -~ "' ----~ ._ •• •c»<
•
I •
. ' •
.
I ' I -- - -•----
( 12 )
gen; of tot hct l1itoclfcncn vtn zijne bljzonder3 lVraak tc gebruikcn J- ---:--- imnicrs NEEN ! ,Jaar en boovc11, zo Gij nllc, zo vcclc Gij in de Burgcrij zijt opgefcl1rcevcn, U 'vaapc11t tecgcn die gccnc, die biJ dat 1nccfl:crlijk rcqucfl: bi11ne/a1Jdfche vijant!en genoemt. wortlcn ·, docd 111cn U zcc!.:cr in ccn bclagchclijk licht voorkoomcn. -want d11s zo11de bet clan blijkcn, dar n1en in ll\'le Siad n1aar ·aJlccn voor \1ijanden l1icld, aanl;oomende jongcns beOceden de 1 8 jaarcn: - Grijsaarts booven de 60: - Perfoonen die 01n fi:i1n
borfl:ighcid, en anderc Ligchaa111sgebrcckc11, tlagclljkfchen f\\'aarcn arbeid &c. &c. \'an '''acl1rcn et1 tochtcn vcrfchoontl zijn: \Vcd11\Vcn: Gc\1u\Vclc Vrou\vcn: jo11gc licve l\1cisjcs: lier ccr11•:iar
.clig Collcgic 11an J(crkcnr::i.adcn: de kindcrcn Is-. raCls en anllcrc die nict in 'r gcval zijn \"UO tcr 1vachr re moctcn trckkcn; EN DUS, ZICI-I TE nrAr'\PEl.\'EN: is icts zottcr, a!s censklaps allc clc brandfptlite11 tc docn 11•erkcn, nls 'er 1·1111r nag vonk in de Stnd 1c 11i11den is; Zier hie~ eenigc on1fiandigl1ccde11 die d::tt SOLD1\,\"IJE SPFELEN nood(1kclijk n1octc11 \'crfcllcn of volgcu: Voor ccrfi:
Ee11 11oroi1· ve1·:::.r1i11: 1•011 t111'e koflwi1111inge11; clat, ·cct1 zekcrc drift, die i11 den beginnr nltoos. hbet is, U t!1ans over 't !1oofd doct zicn [ dnar Gij An1bach1s\ietlen te vooren bit1cre klacl1rcn zoudt geda:i11 hCbbc11, zo 111\'C baazcn U CC11 zogcn:ian1d, fcl1oft, n1indcr liecen n•crkcnJ doch
dat
-----·---
'i . ( •g J
j dat cie l-Iolliindfche riaicckcti:encfe Cecil- nad:er. 1 h:;inll dubbcl znl heklaagcn. 'I'cn T1vcede, f:en j 1veeze11t!J·k, ~11- [zo men mij gcfchreevcn h.ecft]
I in een l!a1·11ic1;1flaker plants ge,~nd /1ebbend ge~ Yaa1·; Gelukklg nag, dnr hy, fchoon zelfs Jani
\ gejChoo1cn Zijndc, zijnc f11nCl:ie zirccnde zou ~ hcbbcn kunncn verrich1en ! l\'laar, l\'l}'UC \irien~ i Oen! v.•ns hct niet verltnndig gehandcld, indicn i de Vader· 1·an dat rcquef\- 'er nag ecn· Lid n1c~r i aan gcmaakt haddc '? en· 1•crfogt: dn.' het I'Iun ( Ed. G1·oor Ack1baa1·e gUnflig be/1oage11 · ni(ieh-... : te, 0111, z'o het 011Ve1·/1oopt geht111·de, dflt ttri J of" 111eer der Sr1pplia11te11 1 door het /1n11delen ) de1· /J';1npene11; door rle Bajo11eJre11; door ee11e
1 lta11dcloos/1eid jo:1ge Rec1·r1ren eigen, of dodr 111::1 JPringen va11 de loope11 de1· Snn_pl1a:inen, l veroo1·::,a,1kr , of, doo1· i;111111e jlegte qtinll. teir, of, door her overlr.aden der7.e!ve, zig \ {J11e1jl1Gn ; EEiV FONDS AA1V :Te· //l"'J.~.
Zl!.1V, 1~'flflY r1ir de zoda11ige geqr1irflen, hun , li:e1ie11 /ni1g, -weekelyJ:s ~·oi1dr:11 r1·el<kei1, zo veel,
:; Bis :::.ij gt:'U'OOll ~·aaren 1e ·J1e1·diene11.'' \\7ant 'vie 1j U'\'Cr z:1l in vrcedc, bt1iren"nood, zig gaarne -i in gcvanr licllcn, om, 1nct l1ct \'t!L!ren, door '1 cen onk-tindig<m, ttit een ccn achcerlle gelid,
111illl:i'lic11 in de oogcn tc \VL'rdcn gcfchooien
1 en dus 1•oor alroos vcrminkt.; buite11 Jin::.t gc'! field voor zijn bchbcf1igc Vrou1v en I\i11dcren
-den kofl: IC \l'innen, en rot de nool;zakclijl;hcid gebr:icbr, z1·n -tocvl11cht tot de Di.1conie te
nee-
, I
ii - --.._
-~----~ -- '---~ ..
I
11 "
' - -.. ' , '• ._ - - ' - - -- ..
•
I
i
'
I ' l . . ' ' .. ' l ., I
I i I ' ' I
'
i .~•-·I
' I c '• ' I.
11eemcn'? DcnKt nict, _ _.I\1ijnc \·iiende·n;:dnr hct I zo zeJ,lzaa111 zij gcq~1c~fi; re \\'cirdcn, of, dnr ~lccze roe\'allc11 l1arfiC11fcl1in1mc11,- zijn ! de ondcrv1n:ling lccrr lier recgcndecl- re dik1\•ils 011-
dcr de l\'lilirnii·cn :- en, \\·a;1r_on1 .zo11dt Gij, die 01\1 NIE~f de V\'aa1,c11s draagt, · tlnr 7.C'lftle \'Oorrcchr nicr moogc\1 11rrzockc11 bij U1ve Dt1r- I·'···
gcrvatlcrs, dac 's ·Lands --Vatlcre11: (111ge\•crgr, gedu11rentlc dcczc11. _oOrlog anti tic .i\1J:itroofcn :
1
1 .en Soldaaten 1•nri on1.c 1·loot, DIE \'OOll , 'HUNNE DIENs·rEN EN GE\'A:\REN llET1\ALD \VORDEN, hcbbc11 rocg:e!1aa11'? f.Icr ge1nis 1·an elk J11111ncr, tor de I\.oll11'in11i11g on- 1 011rbccrlijke Lcedc111nnrc11 fiont! \•crgocd te \\"or; ::
' den door ccne. recdelykc bcloo11i11g, ccns. nf, q ot' 'door ecnc gcCcve11rcedig,lc \\'eckelijkfcl1e ii i:Oclagc, hu11 Lce•,'e11 ling gedtturendc; l~c:1 :i ~roor gcdccltc \'an U \\'i11r zecker tlc11 l{rifl: ':
il iucr'. den KQop1nan rcil: dicnfl: re llnan, lle 11c11 , \•cr!cl1uft U lier brood [ilt Z\1•ijgc.· 11og \'n11 al :i de -A 111 line l1rsl icdcn , S r.liippcrs , -Sc l111i r1·ocrdc 1·~, ;i.Jlc l(unfie11uurs· van \1•;1r foorr, tlic ook zij11 nioogcn ,] zo 11t1 -ce11 v:i11 U, !1t•r·o11gtil11l; l1ccfr, door her fpringcn \'a11 zij11 ge\\'ccr, \•i11gcr.~, l1u11d, nr1n of. tJogcn re \•cr!icze'.1: Eij liC\'C ! 7.cgr n1ij _ ceris -. 11\\' 11itzichr op ccn" zt•cker bellu::i..11 111cn 1;ccfr 11ict gnar11c "a11 ,·icr ror elf a.-r\v:tnlf J1or1dcrd (~t1lJ,:on.~.·s J::iurs .;
' :11it n:ln ie111and. die \1·el ccr i11 ll:1ar \\·as tlu~~ li d;:11igc !On1111cn tloor zij11c1i urbe:id· re \·erdif1;c11, ;j
· , doi;.
( 15 )
dtlg die n11, door de gevolgen va.n ccne rlao.d, \\·nar toe by nicr gcl1011dcn \Vns, voor den J(oo11·. mun ec11 01111ur ~-Ic11bcl ge\\'orden is! - I\1icrs dunkr 1ny d:in nuruurlljkcr, dun, dar n1e11 ook hier op bij her fabricceren vnn_I~equeflcn denkc, ,de rnak \\'ord dnn \vel J\vaardcr [ fch:lvcrgoeding i•oor gequerfl:c l1:in1n1en re bep:inlcn is moeijclyk] mnar ecvcn\\'ci her nlgemccn belung vordcrt lier On\vcederfprcekclij!,:, .
Tc1: de1·de, Ee11 gedt11·ige11 a1·beid, die_·, Gy 'i:.ee!.:e1· 11•eete11 k111rt, 11'tt11nee1· bego11nen is,, dog 11in1111cr, 11'an11eer ei11digen· zal ! ik znl Ill)'· v_c~· l:lnaren: Voor dur men \·011d, dur her i11 y,ijne :kraan1 ;:c pas q11am U in 'r l1arnns te jnagcn door die \\'anfl:ulcigc Req11efl:cn, die, on1 hu1111c 111on· i1rcuf'c gcdnnnrc; zo fJJocdig gefmoord, als ge· boorcn n1ocfl:cn zijn gc\vecfl:, 111uakrc G}' gcbru1!.: ''nn die e\'oluricn en hn11dgrccpcn ,. die uc95!f~ onheuglijke tijden hcbben plaar;s gchud, - ·heir is nog de i;xcrcirie \'Uil Prins I\·Ia11rirs den groq_t· flcn l(r)·gshell1 zijncr ceu\v: - rhans cxer,ceerr men dus nicr nicer.- Z)'nc IC011ingly!>c.!vlaje· flcir vnn Pruirfcn, ulroos bczicld mer cfc z11chr om in zijne I lecrfchappijcn ulles re \'olmankcn, !1ccfr her O\'crrolligc .'.lfgefchuf~ ; · 11er ontbrcekendc anngevuld; bet verkeerde herltcld; zicr dnar de nicu\ve cxcrcitic ! De Franrchcn en Engclrc!1e11 reeds voor 25Jnarcn, de Oofienr}'kcrs nu no£: i11 den lnarficn oorlog, vo11dcn die ,·crnnderingc1t \Vigiig, c11 de Pruilfifchc Excrciric fchcen hen
zo
. .
I
~!
rl1 ; ' I I
· , •• - - - C'"'- ' • •' '--""C' '''' ,,,,.'
" ·! !
I
I '
'· ' ' . ' ( '
I ' i
-· ·; '
( 15)
:iO bel{nnpt en tc!'fens fchadel3'k \'Oor den Vijand, dac zij bcgreepen, dnt hct beeter \Vas die n:i ce vol gen, a/s zicl1 bij de oadc f~udie te houden; Alic of 1neell al!c Mogcndheeden l'oigdcn die voorbecld- ooze croupcn warden ook na d:if zcltde voor(chrifc geoe'ffend - dus - al ~1·ie n1et dczcl\·c ooit een ·firijd heefr anngegaan, n1occ noodwendig zich ook -op dicn leefl: fchocijen ~ of" hy ligt ~gccr; l1uicenland!Che ge\\'eldenaars eX· ercccrcn op lie Prnlffifchc \V)·zc,- de binneland· fc!1e , \Vaar door men gaarnc z. n. Hooghcid en 't l\·1ilicaire \Veezen vcr!laan zou Y.'il!cn hebbcn~ insgelijx: Ergo, wit men die al!c n1ec vrucht te kecr gaan, wcg clan mer de c~·crcirie v:in Prins l\1aurits ! J1ct moet op zijn l1ruiffirch zijn J l\'1aar wagt ee11 \l/Cinig Burgers! [Qt h:er toe Jr. 'c rraaij en heerlijk, n1aar .... 't J1inkcnde p:iard koomt agtcr aan.
i\11(' ko111lcn en \VeetenrLhappen krijgcn hun· nc mecrdcrc voln1aakcheid crnp•ge"''ljze ; men \'er:indl!rd geen ot1de gebruiken, ·01n zig onwrik· ba:ir cc ho11den bij di~ gecne, die in dcrzclver plaat~ gcllcld zijn; ecnc konfl:, ecnc \\'Cetenrch:ip kac1 tlezclfde blijvcn, fchoon men die op ccne g:i.11cfch andcrc tv'ijze, als welCer· uitoeffc11d; de ko11fl: des oorlogs i.o \":tn dit gcra! ! de ''erandc· ri11gcn. in de \Vijze ''~11 dczcl\'C te oefibncn, 111oc· cen alcoos gevolgd \.\'orden, jui!l: nice 0111 der· zelver deugd of bccccre nactctir, n1a1r alieen om der:.elvcr n[cu\vigheid en uni ,{e fchade!ijkhcid
!1 l:ll.
' " ' ,.
l ----·--------------
c •r ) 1i1111ner c1lc\''crl;in.15 tloor, daa;tccgens , aan .. gcl;:crdc, af,,·cc1cndc 111nnreu\'fC~ tc bcpaalc11? hicr llit \'oigc d:i11 \Vcdcr, d:ic, intlic11 l1et Zij11e J\:ci;:crlijkc l\'l:ijc!lcit of tlcn J(o11U1g van Prni!T"cn goc,\tllinl(t hu11nc TaCl:iqlIC of l{r~·g<kt111dc op ccnc11 an.:lrren Jee fl: cc fchocijcn, nl!e l\1ogc11d· hedcn, ciic om htrnnc pla:itfclijkc Jigging in de 0111fi:i.ni.lig!1cid ,·crfccre11 ,·an ,,rocg of laat n1ct die \'or!lcn in 'c.tlrijdpctk ce kunncn n1oe~ ren rrccdcn, in clc 11oodznkelijl;hCid gebragt zijn 011c de l1unnc ook tc vcrandcrcn, re11 cin([c de \"ijnntlt-lijkc arcacqucs n::i. hunncn aarc te kunnen p:irccrcn; onze croupen ,·olgen dan eok \\'ceder die \'oorbceld, en lcggen zig roe 011c de nabutc• rcn tc C\·cnaarcn, of, is 'c n1ogclijk ce U\'Cr·
,J trcffcn. - Dtcs, i\'lijnc \'ric11d~n ! i~ dit lice geval? Ii dun zijr Gy met de cecgcn\voordigc Pruiffifch6 1, e~:crcitic cecgens ccnc zocianigc nieu\VC, zo ''er ~1 \":lII de '''cgnf, als n:et di!! v:in P1insl\1nurics,
l'i tecgcn de Pruiillfche Ergo, zulc Gij dan U zelvcn ,,·n:ipenc11 ccegcns DIEN EEilBIED~ ''' :\:\IlDIGEN S"l'ANJ) V1\N iVJENSCliEN, die ccnc bcndc \·nn \·crvlockce aanhitfcr~ en zig fcl1uil!1011dc:1de rocr,·inken, als n'vc bl11ncl:lnd~ fche. ''iJa~1den zocl~c aftcfchildcre11, zal 'c nodig :r.iji1, dar t1'.\·c exerciticn daagclijks en ?.011der op· 11ot!den plaacs hebb;:c1, en, 0111 juill den be· paali.lctc cijd cc \'lcecrn, \\·:11111·.!tr die ci11Jigcn zu!lrn, zou de \;oorzicc1igileill l1ct gruote ilock vru1 't noot\lo~ ,·0or U dicncn op1c!1na11, - ten
D 111in·
' 11
i(j '
I I
.. ' ·····~------------L,;._
I l
.
I I .. • ...
l I l
' I l
... J..._
' i·'
... •
( 18 )
niinfl:c, zo lr.11g de Geen: der \1,irllcn \•/crl;:r.:1~m zi;n i::tl 0111crcntl de J;o11!l \'Olll 1<011ii1srijkc11 t'tt
V;oll;,011 tc \'Cr01'crc11 of cc 1•crtlelgcn, zult Cij e11 de 1•olgc11dc gcflacl1ct:11, cc11 ijtler 1•oor 1.!jt1t11 J_ec!i:ijd, ruin1 1vcrk \"indcn, cot zo Jang, dac l\011i11grijk"11 en SC"Jate11, i11 de :ilge111cc11c ,]c!i:rL1~'1ic der \\'aereltl, a:\11 l1u11nc11 11•i!iClv:il!igrrr Jt:111ll ee11 cindc ztillcn \'i11dcn.
Tc11 vicrtle, Ecne befpottcl;·le d11'f!r.«~l1eirf, rfic [l by be:::.adigtl rfe;1/,·e11de e11 011pr1;·t:;r.'ig~
Licr!c11 rf(iCt br:!ago·l;c11 - \rcrg(\.apt U nicr, J\·Jijnc \iric11dcn ~ aa11 de loftuicingcn, die U d(1r.r <le llofcjal;J;crs 1•an dc11 Ncdcr-Rhij11 11•ort!cn toegcf\\"aair; tcr\Yijl Gij zioge'.1 \t'i!r, 011rvalt U den kaas, al~ de Rnaf uir de Fabel, en de 011,]c, Ioofc [fcl10011 niet \•crfta11digcJ VOS Ioopt 'er inecdc nn zijn nefc, ·
Dat Co11111lor \"an Ecrroo•crs zocl;t lt\\'C ccrzucht tc kittclcn, nice U re doen \"oorkoomc11 ~.ls, zoo g:ocd., als Sti!daatcn ];:u1111c11de cxcrccercn; reeds 1 ooo i.\'l::tnne11 i11 ftaar 0111 gcrcegcl<l re l;onnc11 \'Ul1re11, re J;on11cn oplce\·ercii; g~at
ieder bij U icJ,·c, 011dervrangc U, c11 UI\' :tllt\Voord zal zij11; Z.v :::,oi?l·e:1 011s te JopjJe.'; e;1 te jJ1;1:f(11 r1/; /,:fl'i;1e !1:i11de1·e11,. dif: 111e11 11rt /:('r>)'
1l'it 11tbbt11 ! Nccn ! braa\'C L1edc11, gclooft lice 1it1oic - 11i1n111cr z11lt Cy hct lecrc11 ! de Poll:· jakkers 1.ullc11 U zcgg:c11: dat 111e11 aon 111re be']ltt:an1l1eid tiv:;{t'elt, ook 11iec ! Vricndc11 ! gelouft die l:l11t1rJ;11ol!e11 11ict! ik. zal U de rccdt·n
r.c;-
------- ---·-- ----- .. r i:
( 19 )
zeggen, r.iJ. !s dcczc: \\ric 011~lc;\vij(r U? ......; Licc\c11, die, of ec11 l1!:1:!.11i1·en i11aa11dng ·hc!1ben l~crcn cxrrc:=cri!11 c11 !1cE 1~11~{ .gcdic11<l- di!?, zo zii \\·cctlcr in tlic11fr gingc11, of, zo zij 11og dio?ncn, liiJ hunnc llcgi11•en[cn q11~111cn, ontlcr-1•i11(.~c11 zoticlei1, rl<lt lier gcc11c, dar zij zcl1·c vcrigci:tcn of" agtcrt1it gc!ccrd l1cbbc11, !1c11 op cene onzai:!1te \l'}"Ze zo11t!c \\'ordcn hcr'i11nerd; - Lie~ dc11, die, 0111 l1ct zc!f~ re Iccrcn, hunnc l\1Icc. frer~, va11 (lc11 Corporaal af tot den Collon~! coe, \'eel al \:111 011gcduld t!ol docn \\"or,\cn. - dia <le EXl~llCl.l'JE lccrc11 l\·11\AR~'!!ET I-IE·r OOG:.'llE/ll\ DER E\'Ol~UT1E.N, - [B:i' de11 ]\oni11g \•n11 Pruiffc11 \Veer nfc111ant! clan de Com· 111a11tli!crei1dc Gcncraal hct oog111erk dcr l\rijgsbc\\·ccgi1igcn, 111cn gcl1oorfha111c, n1en n1:irchecrt, f11'enkt c11 kccrt daar ! zondcr dnt de Soldaat \Vcct, toe \"lat oog111crl;:; en zulc Gij dan In 11\\'a Driln1cefrcrs Eugec11, l\Iarll:iorough, FretlriJ;: • jtJfctih, of \\'asl1ingron 111cen{;n cc vindc11?] Licdc11 , die , i11 dicnft zijnde, gantfi:l1 antlere Poftcf'. \'Cr\·11Id l1cl:il:icn, :i.ls dnar is ecn gc\vcc,, ·r.c11 'l'a111bocr-1najr1r, en tlic 'er dt1s nicts \':ln \\'CCt, als !1cc gcc11c, hij or:dcr l1ct P.:\I~NEI\01'.:l(l:N [de ecrfte bcgi11fcls tlcr tron1mclcntle Jc11g;i] ~ezicn hccfc; 01·, Licdcn; die, door den Cl1cf \'an 't l\1ilitnire \\"cczcn op 'c r:ipport l1i1nncr Col!o11cllc11, :ils, tc hoog \':Jll J:1~re11 ofn:i11 ]il-\'Ch.!:tlllS r:cbrceJ.;cn JabOfCCl"Clltie, C!l t!US bt1i• tc11 t"r.a:it 0111 c~ cxercccrc11 c11 c1·0!1l<ic11 re vcr-
' I I
i '
•
I I I
---·. •
I I ,I I
i
I ~
I \
I \
" ~~"-'~ ,,_] - _, -
( 00 )
rip;tc11, of, gcgagccrd, of, antler de Co1npag11icn Invulitlcs gc!lotikcn zyn ! Gy zt1!t my tregc111vcrpen, l\'Iijnc \T ricntlcn ! due v:t11 Ucrcc 11 t~ l~ 11rgcr)' gefcgt \\'Orll <1.c11 \·\r;1apcnhltndel 11•el cc 1·ci·flaan: -- lice 7.ij zo!- de Ilurgci')' vu11 's llcrcogcnbofcl1, \':ill 'sGrave11\1agc \.'crll:aac die 00)1,
c11 voora[ die 11an 's l·Jcrtogci1bofcl1: 1\1~ar \\'Ut is de rccdc11? Zict l1ier dczclve: Zo ras ecn Utrcchcfchc, BofiChe of 1-Iaagfche Jo11gc11 al!CCn loopcn kun, is hy dagclijl'-5 op de I)ar:idc, Srarrcbofc!1, Plci11, I\'Ialiebaan of l(oekan1p, - d~ar zicc J1ij, hij obJCr1'ecrt va11 de jeugd af an11, -hij boocll 11a, - t1~·ijflcld hij a:tn de ccnc of nndcre l1andgrccp, dngcJijks kan hij cen Jes l1anl(:n by de Recr1itcn: - 'vord hij grooter, g:i.at liij \'eel al voor ce11 lilcin geml van janrcn, na z~·11en ftaac, of Cadet of Soldnat \\"orde11, en dus hceft l1ij aanlcidingen en gelecgcndhcedcn boove11 U ! die tccgcn\verping \'Cf\'al~ clan, e11 Gij begr)'ft, dnt Gij inet tle inftr11fticn van ecn l\'fctzelaarskncgc [dnt geliefd a111bacht vn11 de Po!l:jul>!\crs \\'a:tr \':tn 'er CCn, n:i 111cn mij \'crhaalc beef~, rec cl~ r11ccr du11 t 5 jaarc11, Cl\'er zij11 f)roef, zijndc ec11 .5choorll:ccn is bczi; gc\vccft, zondcr de vocgcn te kt1n11cn dig-t krijge11] nooit gec11 l-Iexcmcefl:ers i11 de !30U\\'l>u11tlc \Varden k1111t,
Tot c.::ne drangrccdcn, 0111 U aan liec cxcrcceren cc l1ot1dcn, gebruikt me11 ince<le dit: dat !l:~·e Jat?1·Zyl:fb l/Taa11e11fcl1Dt111•i:1g in de Pi11.!·te;·~;·r:::I.· U /;/i>c·t(/elde n111; rle1; ;:,pot rler F1·ec;11de·
iili·
( 0 I )
!!11,11,e1:; e.-1 htt axe1·cec1·en Z)'11e i•oo1·t1·e.(feZ1·~·h~·irl /t~e(!; a! 11•cs het 11:aar a!!er:11 0:11 U YrJ01· d1::1z [poi tt be1•cilige11; tlit is tic tnal dcr byloopers en bra!tkcn van de Pofljakkcr:;, bcecerc arg11mencc11 Z}'TI buiccn ha:ir berci!>, fchoon die ongclikce bccrcn om l1unne gcd,1grcn re fi:hcrpcn, niec nllc~n hunnc 11ngcls, n1aar zclfs !1t1n gn11cfchc \•ingcr11 opvraatc11; hct nrg11mcnt, l\1)·11c \'ricndcn! gan~ mn11l>, "l.J' z;•n nieta!lcc11 LEUGEX:\ARS, mn::ir nog Lianr b;r· \\T£E'fNlE1'£N.-- ·rE \'00-ItE.N \\':tare Gy nin1n1cr bcfpotrclyl>; NU zulc Gy bet z1·n. "\\'naren 'er ooi[ \·er!l:a11digc vrce11:delin:;c11 [fottc11 telc 111cn nice] by ce11e zoda111-gc gclce;;cnl1cid i11 ll\'.'C St:r.d, die U\VC \\1aapcnfcl;ou\\"ing zangcn; \Vcil>e gcdagre mocl1 n:ttll!l~· liiltcr \l'ijze bij l1cn opkoo111cn '? -- dceze: D:t ::.j·11 11:·cc-1f::.aa111e B111·g:!1·s [ \\'ier \'Oo~ot1,lcr~, zig it1 d<:11Ja~.rc 1535, ~en cijtl, <lat onze Sc~ac cc11 lan.:i;tit1rc11dcn l.antl·oorlo; tccgcn de Spal1Ja:trdc~ l1ad 11it ic !1011,le11; cen cijJ, tl:lt Nced~rlnt1Ll WCl• r.ig gercgcldc trot1pc11 l1a:I; d;it n1c11 z11l!te gcri11''C \'Ortlcri11••en in c!c I\.r;•gskundc gc1naa\:r s t> ~ li'.'.d, dat de SoJdaat nicts tnecr \l'iil:, tl:in c.e Bt1ri;er; ccn t)'l onn1itldclijk_ \•olgc11-:lc op lie': n(iodlo:•ig jaar \'an 1 53.~, \~·nn11ccr de Gro11l1-Jc,,.,rcr \·a11 011zc \'rijl1ciLI, \';itlcr \\Tillc:11, tloor 13~~11a;.:ar Gcrards , I IE'!' ''ER LE l 0 E \\'E.RI·: • 'J'L~IG \'1\X F.E:"l" \'EltDOE::\·JD OR,\N(;f: I-l1\,-\.fEND CO!IIPI~O·i·, t{; lJclfr ;i·,oord·.ladt~
· d ' · 'l · lf "n , ... ,.,·0J:re1•< \\"t~r 01JJ~cur:1~nt; ccr, 111 C\\':la '- '- ~-
13 3
----· - --~ ~-·
l i \,
I/
I
" ·- ' -- --- -
.
t ~ '
;
~ ( ,
r •
" ,_, ' . ,, .. ,, f': ,, [ . ! [i " ~;:
F • ~'. 11 'i'. fil ,, ~-
' "·
-« --.----""'·- •• ,., -=-~---------------------------k,:,' - ... •,,'
I ,, ' J, i '
f
I ! I ,
~
_I;' ' ''
' j !
'
I. ,
l , I ( !\\· , '
' ,
\.
I
I '\ \ I I , ''
( '' ) iii elf vn:tndclen vcrtlee!tl he!,bc11, :inn zii::h be .. l1oudcntle 0111 nltoos Capirei11en uit !1un 111ill<lcrt re !1ebbcn, 111ilfc!1ic11, rc11 ein(le de bcfoig11c.~ der Rcg-ccri11gc, dc11 Cnpitci11c11 uit de l\'lagi!!rant, J0111rij1.ls nice noodznal;e11 zot1tlc11 i11 l1t1nne11 plicl1t 0111crent clc di:fen!ic \·an Sc.1J en Vadcrlnnd re !corr tc kilome11 - of mif!\:l1ic11, on1 dnt zij, pas I1ct Sp:1;1nfi:l1c jtik !1clJ!1c11de nfgefcl:1i(lt, en tlc pijn dcr gt•!ccdc11e lt12eJJi11ge11 nog anil 1111nnc: !1al~ zen gc\.(lelc11dc, van de ~-l\•;inrdige vrees bC\'nn" gc11 \\"icr1fc11, dat r.ij t!a11 \Veeder hnn!t 11ict d<tn liloote i\f,1c!:i11es zondc11 zij11, die 111en 11adcr· l1n11tl als 7.ij11c C;:a\·e11 zot;dc aa11iie11, c11 \\'icr nntlcrc 111i11derc Olliciere11, n1e11, o\·er 't \\'elzij11 dci· Co111pag;1iE11 11icr C'C!JS zoudc raad11lccge11; 11.:11 fl:Jli.:: i11 tie11 l\r:·g~r:t~d \\'eigerc11, ja zelfs he11<l;1nr,t1!~LakcijL11,111ct dc11 hoed i1l tlc ]1:1.11d, ngtcr af ZO\lt\c doc11 !laJ11.J Dir, zcg ik, z.1:11 1·recd::;a1111~c JJ11rge1·s, rlie r/it 011.1 geb1·11il· Ire/;· berr na11ge!1{1111f~·;1, z.)' 1ie1'l.vt(fj·::1z zic/1, lr1:t gant· Ji·lre ja111· gcrlttr·c::d,;, 0111 a'c11 !..-~fl re 11'f111;c;l; /1111111e :;a11ke11 rt it re br·cf,Je;r; rl!c:::c r!t111,;; da!Z it
' '}'Our· /11"11 1•a11 ortds cctr dr.'/j i•1111 nlge1;1ce11e t1it-fj1a:t11i.'.'g, 11'11111· o1~ Z)' 11ic1s 11;i,-1dci· d1111 oor·log 111li·111r11·, Z)' bei•,)•tigerr zig .:11 !1.'t fit/reel rrict 01n
i11 de c.1:::1·l·f1ie t1it re 11.1:::11c11, i.r; 't tcg;rr11lcel, .::'.)! 1·c1·za,,!..•e11 Vl"CI al !1r1111;c C1.'i~ltci;1e;1 0111 i•e;·. !1if·; of frncei.:c;,· !rer Oj1j1::1·'111ce:::c11 r-111 cerr 1·cege11-J,11_}' 0/1 1le11 t.J'd rler· t1·ck.{·i11g; Z.)' 111:;·/1.'11ge11 ::;o
'J ;,11rig r:a d,1f pa1·arfet1·c11, dt:r Z)' rioor y•ar.1·-f-·,'r1111·
- - ,, ---------------
( 23 )
fc/;,~):1:~·i11g b\' Tro111me!J!ag ecrr g1J1·11i111en f.\•d i~ · 'voo•rerr, ;1•o;de11 gclr~(l i11 de Srnd re bl;•verr, 0111 die 1:a:1ge:;110111c 11•1111deli11g 111i·etie re docrr, op c~trt· bQeri· 1·a116 G11/,fe11s.- !f.'J l.·111111cn !1et hc:i -1J.·1s rriet ljltaJ;•k dr:irlert, zo zy door· eJ/,:arrdcr !01/Jc11, z.rJ;r,ier die e:1:,1iZ'fc 111ilit11irc 01·do0 1·s t~
obji.:1·1·e1:1·e11, zy ZJ'fr bJ;•dc, a!s die frt:ttijc h·/11c!rt rc;1 ei11d,;: is- er; ZJ' ::.ig bt1i1e11 de Stad k1111t1c11 gr.arr 1·c1·111aa!.:c1J; /f-"y zoti"rlerr o:rs a/s (!11cdel-:~1oe1!::J,c Zottcrt ged1·aage11, 1r:,·,ie11 11•y !1c11 be· .fiJ()llCI!.
l\Ianr tl1ans dnar Gij U, O}l lier n:i:nrn:idc11 v:tn ci"'C bel:inrr zockcndc en \Vrn::kz11c\1rigc Roct\'i11-J.;~~1, bcy1~erd, en U verllcrld, zclj.~ de PrtriJ]i· fc1ie 1i·o11pc1~ bcfi:l1aa1:11/ tc :;11l!e11 t11aah·c;1, is !1cr zcCr zccltcr, d:1t Gij U bcf~'Ottclijl; nl:i.akc11-ztllr; !Jic lier!crr, z-;:.l incn zegge11, t11r:1tkc11 oi1,'1,fJ'1;;1 icrs te z11lle11 doerr, 11'flt11·1oc zy 1:ict l!,ei·oe/J;:r - 11·aa1·toe z.;• brri<err p,1at z,1•11 ! te voo· ~·e1111·1.'s fret !1e1111ict qr;a/;'.{· re 11cc1nc11, Z.Y kcrr~ 1!1111 lr~·t niet, err bekc111/en lr~t 1·011dbu1·flig, rh 1111s is 'er· gcloop a.ls of 'c;· :1'011dere11 gcda1111 z11Jlc11: ~•·ortl.:11, ieder· 1!'i! ce11 P,iocirrr, eerr Jllil1i11dcs ,• e:1: .lfr1arte11 Yflll J{ofjf1;1; Z)'ll; j,1111:11e1· is: frer f' dr1r 'e1· gecne 6111,.; Da;;rc 1·cor f(c111tt1 lir:ffelaar ,f/1ee/1, i'11;1 a/le !:a11te11 J'locit d:: 111cnig:c te z__aa· 111crr; /f7ie ~·c1·gt die f,ic1!():1 de11 Sol,11!11t re /pee·, /e11? llc1·ge11 z11!!c11 bar.r·en ! ce11 !_lftrisj<I is Ir.::: al 1/11t 'c1· tc 11oorj~·,/;•;; koonrt .1 ij1.ierc !l:r.rc1·, ijdcrc \'Cl'1\·arri11g t:il 111c:1 1 fcl1oon 111ilfLl1icn tic
n 4 fcl1t1!,1
11 I
f ' [, (-: ,~
'
'
j: . ,, i
' '
I '
'
J
( '4 j I i
fi.!htlld 1:)' u1\·c Officieren zai tc zocken-zijli ,aatt I U\\.'C ]0111p!1cid tocfchrij1•en - de OJOcijcJ~·kfie C· 1·0!11cie i die gec11 ee11 U1ver Drilmccfl:crs [!ant ik ! Jie1·er zcggcn, COi\.11\·J .. -\NDEERENDE GE.. ; NER,-\ALSJ Zeive, a/s SoiLlaat 11•ecr te \'Crrig- j t£:n, zt1l/c11 U, tiit een hockjc, \\'ant \l/iens f-Inr5- J,'·
r~·ns !;unncn dit alles onthoudcn? e:eordcnneerc 11·ordcn; zoildcr tc d~'nke11 , dat zij~ bove11 U\\'e ,J
bc1•atring zijn, en 'er ec11' oncindige mocite en lioofdbre<'k.:11 toe 1·ercili.:ht 11·otd, 01i1 LieJcn J [die i11c11 11ict d1\'i11ge11 ka11 :lls So!dnare11 l iich 1 te dc~·1i be11·ecg1:ti op JC 11·cn]; ;•:in l1uti11c -l\·Ice· Iler~ :1Js Joris en 'l'r1·11 in de l\·Jarioncttcn; ci1. 11·at v.·Oi1dl!r da:1? indtc11 op IOor1gc!ijke nii~lt:k- J ke:n.ie i11u1~cet1'.'rcs, door \'rcemde Spotters cens j \\·i.:nl tOt·ge~':if(: lrct Oltdc I-JollandJi::l1c \·crsjc: 1
.ri !;· .• ,-/ rtpe;1. /1-:;cge kl f;1: 111e1J '1•il!e1J , . Zi.:t 111(.';i t·as h111J' 1Jt~l!.~te bi!/e,-1.
Is het, 11/ijnc D9r,if.:!1e \'ric11dcn ! r,ict befpottclijk? als de \\.'aclit, zo als n1en n1!j gc. f~·l1ree\·..:t1 l1eeft, in den na.:!;t, zi.g op 't .. Srad· htiis beezig houd met drillcn; tuff.:bcn beide ee11! t6Llrijc met h''t fluicje door ·(le fi:id doer, in den l1ollen nae ht, daar de :i.fgcflooofdc Btlt· get i-:ijne uitgeputrc kracliten door den fl1ap zoekt re hcrfl-ell~'n, ntt en (iun <1'211 e11l:e!dc11 ,1Jnap!1aa11f.:boot doet, !1a:ircn I\:rijg,hdfrigen Be· \·elh\'b!iet re liuis bCgc!~'id, en \·oor bet .7.el1·e ·rig ei!ns ii.>J f\"cvrce.•d 111u~gtirt loll-. O \I;\• DEl\.L.:\XDS LlEfDE!- 0 Gr.:..vOTE GE~
N_,
l l'...·
I!
'
c •s ) NER . .\AL! Jan1mct is het inturfchen, cl:it dla :;ardighcetll'n geva:itltjk zijn. Gij ! die \'an de n:tchtrtt!! u1ver ecrlijke mce,\eburgeten een misbruik 1naakt, om lien \'an hunne door \·ltjt \'Ctkrcegenc midde!cn, tc ontzctten; die de dt1i:il:etnis te ba:1r neemt 01n U\VCtl even· n1enfch tc r~·h:i.:idcn, \ 7rcc!l: niet ! Vijlig kunc Gii tOO\•en 1 vijlig l•unt Gij den \'tccdf3.amen Il1;tgcr, den d\vaalenden Vtee111dcling op·~ tlcc~ te1t fira:itcn O\•Ct\'alle11; de tc~rc i\'laagd fchol:. fcct.:n :-- \\'at hi11dcrd V? Gij hoott het ge· jl1tch; Gij ziet <le Fakkcls der nadcrcnde Rufi:· bc\\':tardcrs; de Pijpcr z:il U \Vaarfchou\ven al~ bet ciid is, U\Ve biezen te p:i!;.kcn.
ls .her ni:et berpottc!ijk? als men [ daar zclf~ cle Janitzaatcn bij de Turken lier ongcmak onr~ \\'1:J.r \\'Otdcn, van l1t!nnen op de htclcn l1angc11dcn Caftan, en reeds in deszclfs p!:i.atfe cen kart \\':Jmb.us aa11fchafiti11] fo1n111igcn U1\•er den defcigcn j~pon om de L.:ndcncn tic: !1:ian, en i11 dit gc;1•aad, als }l:ins Job 1nanocqcs tc \V:Ja· pen \•lie gen; of, 1.0U dit ook misfchien Patriot· ti:<nJL!S tijn '? is !tct, om in ti:jd \•a11 alarnl f..:l1ic· lijk kl~a; tc ziji1? en niet dic11 mn11tcl det liefdc, het gcbrck, \'an z0ndcr brock tc zi:jn tc bcdckkcn? de xooda11ige tog 1noct voor al nic;: hoo;; kli;11n1en.
Is l1et nict bcfpottelyk? als men ccn half Eet\V:l:trde, de~ z:itur(lag a\'Onds door den \\'ijn \e:·hi;, (dat h:;n1 \V:J.r \'~cl g;:bcur(\] hct L:i11d,
. B5 i11
-----·---..... ''
- ... .. ' .... " ' " '.' .. ,.,,,~_·
i
I
I i ' "1
! '
\
-\~\ ' I ' I I
I
\\ I I
<· ~
·, '
' I,
( •6 )
in 'l !1oekjc v:in d;n !1a:1rd hoor'l regccren; 011gczoucc klap !100.rr 11i~flaa11; lle lioogfl in rang \1crhcc\·e11e l)crloo11e11 !1oort :1.fzctcc11; an• rlcre na11!1cl!e11; lier fi11ancic\\'eczc11 Jioort bellicrcn, nJct cen \·~rtrou\vc11 op zij11c beqtia:in;heedcn, dat !1e1n de11 tlng doet \·crvloel;c11 dat 11ij zicl1 den lli~1i1: dcr Kerke hecft coege 11·ijd; ~n n!:l:lr, nice lie1'cr Ecr!l:c i'IIi11ifier ge1vorde11 l~; - ~ls me11 de11 t.oda11ige11 1·crvolgcns des Zondag:s, incr ce11 l;11·ijllap 011::1cr de kiii, zij-11cn _1·crroeflcn gorg?l ,i~c1\'eltl hoort ar,nttoen on1 de Lofzangcn der Chriltcnc11, ::i\s ec11 dcr Zoo11c11 l'a11 J(ora\1, in ce liellen; en incc ce11 [11agema2l;:te J dond;-rendc fie111, .Zcdclcllhn [ \'OO~ hem zcl\•c zo nodig] nan lien \'oor tc lcc;:c11 ;:its 1ncn cii1dclijl;- de ·zoda11igc [drie zlllkc cce· geni!:rj•digc q11ali~iten maaken cc11 co11111lcece Scec\·~n \·a;1 dcr IZ!ok J des ma:t.nlla~s cen I\ y-. RlE ELE\-SON,I-JEER.! 0;\''1'fJ~lli\I U UNZER ! op 11et fllliEjc, :1.a11 'r li'o11c va11 de \\'at: ht hoort picpe11 ;- l11n111cr is hct, the ziit1 J;nlf Ecr\\'aarJc uict 111cc CC11e l1a11d dc11 fltiit beJ!icrd en 1nct de a11llcrc \'erl1ce\·c11 1't1one11 11it l1ct l\alf~vcl 11aa!E ! m;;ar nccn ! het 111oct :1.llcs bij cie n1on,l blij\'L'n: dri11kc11, IC!1~!'1.t:n, f\\·c:7.c11, Zi11ge:1, Lcczcn, f1uitc11. U GllOU1'E l\{()i'\D ~
Is hct 11i~t !1efpoc:cl~·!;-? nls cc11 l\:Ja11, die \\'e];;?r met zo \'L'l'lc 1\clit:lJaare CT! Profe>i'llr:~:1!~ l':i~uikc11, i11 I.c~·llen·s \•enc !i~cfc on1gegaan, [1\·a~r Juor l:ij \',_>ril'211d 1not:J1 g~J;r~cgcn l1~l1bc11.,j
'---------------. ···-·--
( '7 ) tlic, door in \'roc~cr cijd in CCns, Cl?ne gancfcl1e l:ia(\i11g J1a1n1nc11, \•oor \\•ti11ig g>'ld 011 cc doen ~ c11 de groote \\'i11f1en dcr I(oo1-1licde11, do.:ir 2ijne naUU\VC co11fcicncic en accc11tic \\•at cc bCJ-J.cialen, Y.ich dc11 liaat \'an DA'f ACf-lTING\V,\ARDIG LICHAA~I, DIEN EENIGEN S1'EUN Ei\T RYJZDOi'l·I VAN ONS \Tt\DERL1\~D hi'clt op den l1als g~liaalt; zicl1, door t'Cr.c, Ztl gc11:ian1d 11ATRIOTTISCl-IE, furic i11 l1111;11c g1111l1, llcnkt cc zullen ]1erilcllen, c11 de ccrlle is 0111 de alarn1tro1npct cC Jteekcn , en nice ccncn antler den l:ill \•a11 cen patroo11cascl1 [ ,\i,~ a 11 Jcrc11 voor cc11 Vi lfc hers\ V ur111 bak arinzic 11 j grkro111de11 ruggt:gr~1rit nice \'Uurrocr en f:1bcl,als J~l·µer in de \'Cf\\':lrt!c j:1.lo11z)·, te11 ll:rijd zicr vliegcn; \'all tlc11 -r.\11g ccn's J~c\·cl\1ebbcr's groormoedig af ziec ftappcn; zijn\iaunclcl [ 0 onl1e;·Jektc eer '. J ;·crlaate11, 0111, door l1ct g-r:i.cictlf~· \•an zijnc 11oucli11g i11 Cf'll L.'\t\GElll-.: ST:\ND, \1':1:11:
tnc lie Nacu11r hc111 fcl1)·11t gcfcl1ikt ce h,'bi1c11, zl!nc l\lt:cdcb11rgcr~ tot ccnc, zngc11a:i111d Pi\'l'lll()T'fISCI II::, \l/OCllc, a311ccr11ol11"cn; 6 Vt\Dl·:ttL!lNDS-LJEI .. DE!- (;\· Z\''1' STEllIZ-Af~S I-1:\~1 i'llE1' i\IOSTA.'\IlfJ!
Is liec, eiJJ(lcl\·k, nice b.::r1JottciJ·k ? als dC Jlu;gers gcoe!iCn·l \\·Ordcn in 'c b;-l1a11ll»lc11 \·an 't gc\l/..:cr;, i11 d~ kn11ft, om lien, rccgc11 dc\\•cl~ ken 111?n hen gaarnc .roude 01)!ll)Okc11, 11a de11 l'>~e6cl, 111 drio tenipo's rC oi1:7.iclcr1, e11 !1c11 11ict \\'>'l gctroil",;11 !1cbbc11dc ex ti1JJ»rabu11da11tl do.:11
Bo·
-,.,
,I
. ,_,.. __ ,_, ___ ,
' •'"·~~~~~~~~--------------------""''
c < l. j
'
'l i
i I ' i.
' \ ·._
r \ ~· \ ' I .
' " I I ' I I '
I
' '
( 18 ).
najotlCC door 't hart ce jaagc11; ZO!JdCr dat zij, dfcr gcfchil;c zijn, om aa11 'c hoofd dcrzcl1·e tc lig1t· rccrc11, 1•ollccrd ;.:ijn in de J;u11ft 1•a11 hen aan ce 1:oercn! - AL-; n1cn, in li:ce winPol)•bius, .Tu· 11t1s Crefar en den Ridder Polard op ziin d11in1 ce hcbbc11, - allc niogclijkc krijgsllllc111e verlhian, zich 01i de kcnnis va11 hec terrain, 1·a11 de 1vatcr· rnolcn-1vcidc af, coc de oc1•ers l':ln den Scama11-dcr [1va11c daar ook, al is hct niet in de b1111rc, 7.oudcn bui<cnlandfcl1c Vijandcn l:u11ncn ncfl:clen] coctclcggc11; nicts 1vccc als: f"1ta1·tlirr-- Aa1;-., l'i!r11· ! ~ I-Jee bcfiaat 'l.ccl;cr 11icc i11 de gcri11gc f.~ti~fafl:ic om 1•:1.11 Cocarde ce vcr:indcrcn -' - cc11i
gc fla1nbot1\\'el1 cc bckofrigCn- of- zij11 dccgc11 ccn handhrced boovcn den navel re dr:i:igei1 ! Necn \'rienden! 'er bc\1oorlt rnccr roe 001 Vcilll1cer tc zijn- oin als lC:ir.el de XII n)cr Scoo Z\vccdc11 30000 l\1lt1sco\•iren cc ont\\'l:l!Jr11c11-eC11l'n D11rgo}'!1c en l'or11\\0 ;illis, i11 !1et 11cc re var1-gc11. - l\'lc11fchcn l:irrtcn zich 11ict \'crdclgcn al.s "tl.':iccrfi1cp1lcn of vrcc:-ngtigc I-Jaafc11.
'fl1ans koo1;1' i1;, l\'J~·nc Dordfch~ \'ricndcn ! :l:lll ci:ic groor gc\·nar, die Rot.s, die allc og,cn\Jlil;J,c11 011 U\vc !100fdc11 fcliijnt 11ccdcr cc fic,r<en - J1/e11 fC(!,t f1::t IOI! Of' tlll'C f·i·)'ftcitf • l!it is . . , de caal \':111 de Rcqucrrtl:cllcr$, c11 \v::ic is dit 1ue~eggc11 ~P 1111·e ;r, .. }·.'1eid? \\'>· z11llc11 de ex~1licaci~ ll\'C111c~111c11 llit t!c 149e. Rit 1·a11 cic Pt.Jfii<ik· kcr.-:, [h~·~cr !i\·l i.s fC\'3llig vry 01·crL'C11kL.il;!lig e11 coo11t tc11 kla:1rfic lll!t de ar111c Pollr11l11~11 af-
''C· b
------------· - -·-- ·--
( '9 )
gerccden z~·11] llu:ir zcgc ccn .I·Icer, <lie kennis b~efr ::i~n ..:en :\'lct!Claar, n1isli:l1ic,~ dczcl\•dc, rli~ zo l:i.11g :i:111 zy11 proef1l:t1k zijne kalk ';crn1oc!t lice fr, d.~c 111en l\a:;r door vcrl1aan n1oec I-IET l(lt\'GE:\ \'.\.N E.EN Plt!NS [<tic fcl1)'11r -:en t'"a11c c11 z:il Sc:id!ioudcr 111occen z}·nJ DIE ZIG El~;\'S ALS GRt\1\F VAN tIOLLAND ZOUDE. \\'(LLEN OP\VERPEN.-\,'cl! fchrikkcl)·kc dingc11! \\rel Burgers! \Vac 011cfcelcenis! Focy ..... \vie ka11 coc zic!1zcl\•C koonien?-\Vagc e~11 \\•einig \'riendcn ! ik zal U cr::ichcen tor bed:iaren cc brcngcn - laaccri \VY r::iifonneercn - 'er l(unnen z11!I<c \'crfch)•nfels nice koon1c11, - Zy 111::iakcn U b:ing ,. luiftc:rd eens:
Gij ZJ-'C 11iet gcvcrfccrc iri de Conftig!J:ie. \'an-· -R}·kcn c11 St:iatcn.; bee is ·u gecn fchande, [de Po!ljakkcrs zijn hct zo min als Gy.J \Veefr \•erzcckcrd dat, indicn 'S Lands \Vcctige Souvcr::iinc11 ccndragcig rncc tiollan~s Ingezeeccnen im-111cr gocdvonden !1ccopperbc\vind aan zijneDoorIuchclgc Hoogl1cid, als 's Lands Graaf, op re draagcn, hec zccr c11"ijffclagcig i~, of 11oogft dezcl~·c de Graa!lijkc \vancdighcid \Ve! eens zoudc aannccmen ! en i\'lE'f GE\VE-LD zou liec on111vv5iyk zijn -. Zicc bier de rccden,
f.Iolland, ccn klcin plckjc I~::inds, hcefc, wel is \\·aar, ccn grooc credic door zijne rijkdomnicn, maar gecnc 111agr, geenc dcfcncie in zig zcl\'C!l, de Landzaac gencerc zich algcinecn niec fl.en Zcchandcl, Vilfcrij en Landbou\V e11 i5 \Vars
''"
·~- ····-- .
I I
'
'' -···-'·'·"-.. ---·-"·- "-···~·-._,--
' i
••
) , .,
I
\ I I i
-1 . ' \
\~\\~I
'• I ) I !
-
\·.
( 30 )
\•a11 't fol<.l:ite11 lccvc11 ! - Ecn- Stndl1011dcr, d!e 11.rt zcl1'e onder ccne a\lcc11!1ccrJChi11g zo11<.lc 11·illc11 bre11gc11, - zo1tdc i11 Z)'IlC nicu1vc J-lccr· Ji.:l1appy gc11ocgza111c 'fro11pc11 moetcn ];111111<.·11 \·indc11, on1 z~·11 gczag \':t11 l)i1111c11 _tc 111ai11tinecrcn, en iig b11itc11!:1nds cc <.\ocn crl;c1111cn; <lit i;; in IIoll:i11d onmoogcl)•k ! \ 1icr grtl(!cc ,\·Jo. gcndhecdc11, Oo!lenrijk, \'ra11l<.rijk, llruiffc11 en E11gc!nn<.l 01111·i11gc11 611s, en hcbben cen 11·ccze11tlijk inccrc!i: i11 de natu11r ~·an onzc Con!1icutic: - \\'as 'el' cc11 S1adl1011dcr, dicn in1111cr de 111!1: licl:roop, t.ig tor Sou1·crai11 011 cc 11•crpcn, w:ta·: zo11dc I1J' moctc11 begi1111c11 ?---DC zodanigc zoudc tt voorcn de op£:c11oc111(lc l\fogcndl1ccdc11 li1 't g:el1ci111 inoctc11 laat(tl polsfen, Dczc\\•e trachtcn tc ovcrrccden \'an l1ct 11uttigc ''an cene zo<.lai1igc \'erandcri11g: - Voor tc gcc\'Cn, d.1t zt1lks ecn groorcrc fpocd in de 11egotia•ien zo11dc tc \Vccg brc11gcn; \ 1celc \'Cr· fchilltn<.tc bcla11gc11 zoudc \'CrCenigcn c11z.; I-Jc11 tc bc\\•ccgc11, \':tll l1cn1 011<.lcrll:c1111i11g \":tn 1'ro11-pcn re vcrf-:\1affen; I-Icn1 als 's L1\l\DS QllPERl·IEElt tc crkc1111cn, uantencc1nc11 c11 te 111_ainti11ccrcn i11 g:c\·al \•an cecg:cnfia11d; - n1ct I-Ic1n als nice ccn fo11verci11 !·leer die zig en zy11 Land b~1 tr:tftaatc·11 \Vettig \'crbinden J;:an, tc l1andclc11; c11 alle al!ia11tic11 niet <.le Na tic op :::;g zclve va11 de !1;:11d te \Vijzen ! - llaagdc l·Jy 11icr i11 na zij11 \\'C11fcl1 ! cla11 is hct zo11nck:laar, <.lat \\~y. n1cr allc onzc remon!lrantic11, \ 7 ertoo~en c11 ii Ic.
111 O•
( 31 )
moriCn ,·an bcz1\·anr, nict \'eel uit zo11tlc11 rie\1-tcn e11 ons ciic politicq11c \"Cr:1ndcring zot1<.len n1021c11 g:ctrooll:L'n; <.le 001\\'entcling in Z\~·ec~
de11 !lrckke tci1 \•00~!1ecld \':lt1111ijn gczcg<.le. ~Iaar kecre11 \\'~· lice g-c\•a! ec11s o11i ! ·~ La11<ls
Iloo;.\'I! L\'lac!1t ec11drag1ig 111ct I·folland.; Inrrezeetcncn droci:;c11 ccn~ de Graa/lijkc \Vaardig;l1cid op :::in ecn S[a<.\houdcr; maar de nabuurige l\100-gcndl1ccdcn \\'cigcr<.lcn cens denzel\•cn cc erkcn~ ncn, of, n1ct 011s ondcr ccnc AllCCnhcerfching t~-· li_r._ndc!cn ; zoudcn \V)· I·IEN op ons zcl\·e
-kt1n11cri--d\\'it1gcn onze nic11\""e I\·Tonarcl1ale \va:i.rdighcid tc rcfpeCl:ccrcn? 007.e nietl\\'C \'lag tc crl:cnnen en te ccrbicdigc11 '? onzc 1\111baffade11rs tc 011:\•a11ge11 c~ ons de I-Iaarc cc ze11tlcn? inc t 011s 'l'r-~Ctaarc11 \'::in \1ricndfcl1ap c11 Co1nn1ercie cc Ouite11? - It111ncrs Nccn ! - I·Ioc vcel tc minder d:in ;:ou11c ccn Stnd!1011dcr, die zig door gc\Vc!d OJ1\Vicrp tot Sou\•crcin dcr Needcrlandc:n, zig- ll:aande 11011<.lcn, d:i.ar Hy, behalvcn de rcchcn l-lc111 l\'crkcn<.lc l\'lo""cnd\1cedcn van BUI'J'E:\!', (lc11 J_andz:i.at \'an B1NNE.N cecge11 zig zou<.lc 11cbi>cn; - gcenc 'fro11pcn, om zig lla:i11(lc tc !1ouden, - gccne bcheerin"" over Jiet Fin:111cic-\Vcezcr: <.ler }lro\•inciCn - e~ dus zoude l-ly \•an :oijne nicu\\'e \\7aardiglicld van zclfs n1octcn f,fzic11 ! - zijn OU[\\'crp laatcn \'aarcn !\\1;;c zegt (;J', Vric11<.len! is de vrccs nu \\'Cl zo groat 1nccr·? - \1uile oogrncrkcn, 0111 U bang tc n1;:iakcn en in 't l1arnas tc ja~gcn, fpreidc 11 die.
nie11\\'-
I I
- .
- ',, ' '• ;
,.
'
,. ~
,. ' I \ ' I
,.
'
\
' ' I
( 3' )
nicu\vb:ikl\e" Stnats-Tuln11nc11 gcnocg ten toon: nio.ar, J .. ic\'C I-Ic111cl ! J1oc 1011111 ! -· \Tcrtclli11~ gen va11 de Tovcr-Godinncn \':111 inoe,ler de Gnns Znligcr - die mc11 de ki11dcrcn op den TIIOll\V fpelr.
S111eekt V"li'e Ove1·hecde1t 111et 011derdaniga Requeften geb1·t1ikt te 111o:de11, daar ::.y /Jet 1:00-dig Zttllcn oordeelen. U1t ccnc_ zeckerc drift, M)'ne \iricnden ! bcbben zo111m1gc U1~er :e~ds dat \'crbcc\'C Rcq11~n gereekend; bet is u1tv1nilin(J" \'an p:irriculicre Pcrfoonc11, ;.onder n11Cl:orircit \VY k11n11ct1 her d11s \•rij bcoordcclen ! JI; zc~ U, teckcnd lier ni1n111er, 'J'ant · G:,• be~·iJPt Ui1•e Qye1·heid; elJ ~~11at!eelt U :::.elve; dit znl ik U eenvoud1g bc\VIJZC11.
l"'o. Gy be1·iJPt t1we Over/1eeden ! in ccn rij~ wnar in ecnc N:itie ovcrval!en \Vord \'an ccn Bu1-renla11dfcl1e Vija11d; in cc11 t)'d, \\':tar in binnc~ lilndfche oneenigl1ccdc11 \'OOr de opcnbaare rl1fl: Coen vreczc11 : is her de11 011ver111ijdclijkcn plicl1t der O\•crhecden, DIE l\'llDDEJ .. EN re gcbrui-· ken tor her te !teer gan.11 \':t!l ,Jen ecrJl:cn, en Jict 'nll\en van de lnatfl:e, DIE, in lier, ccr!1e gc\':ll EEN VR Y VOL!( TOEGEt\END \\!ORDl?.N, en in bet laatl1c, IN DIER 0-VERHEEDEN HUISHOUDI;LYKE ~IAGT GEGROND ZYN.- I-let ecrl1e gev:il is g:cnociz:iam nict 1neer aan\\'cezig, en dus v:tlr daar van \1icr gccn l]\1lt!ftic ! l\1I:iar, in 'r l\\'ecdc ~eval, na111enrl:i·l;: !1ct 11:ainri.neeren van de publ!JC·
quo
( 33 )
qt1C- r11l1; het kcercn vnn d::it zogenanmd ··binncln11ds gc\\•eld, \V:t:ir recgcn 111cn U \\'il \''un. pcflen; \"!'Jag ii:.: hecfr U1vc 01'crheid dnn i11ld. d~!;!11? Ju! kunncn llie n1iddclcn na tydcn en on1-ftandigl1ccde11 \"crbectcrd en geadnprecrd \Vorden'? Ja ! U\\'e gorcrpcC!eerdc Overheid hcef( de macht elk U\ver re bevcclen zich re \Vnp~ncn rot \VCI.
,zijn \•an 'r gcheel, en U, [ bl~'kcns Puhlicarie v.an I Fehr. 1585 te vindc11 by B:ialen, bef~h11 va11 Dordrcchr pag. 858.J ten ci11do, doo1 eeq gcregelde ordc, des re frei-kei" ta zij11, re verdee -lcn in \'aandelen of I-Iopinanfchappen, - '.Uwe 0\'erhcid kan en Jll!g die n1Jddelen verbeerere11 en adaprccrcn nn rijdcn en on1frandighceden ! -Dij her oprlchren van U;vc Burgcr-vaandelen refcrvccrdcn U\\'C Rcgeerders zig uird~ul;kelyk de roc11111aalige provifio11eele Ordonna11tle na cKigentie v:in zaakcn en gefl:eldl1eid Vl!n rydcn tor voorfiening, tocvcrlicht en bcvordering dcr \Vai:hren en defcnfic der Stad re kunncn vernnderen en ge!1ccl anders re ordo11necren.- Deezq mag~ l1ccf( de l\1::igil1rnar gcOclfend in dc-Jaaren r7oz en Iio8. Vindr nu del\ilagiftn.ar,dar her noodig _zij, dar de Surgery in ecn gefchikre_ Jtaat van dcrcnfie gcbragr \Vorde, beerer g116elfend en Vaq bcqua:i.n1e \Vaapenen voorzien z1j; \Vcl nu! wat naruurli;ker? clan, dar Dezclva rot bet eerflo \·crcifo.:l~rc, In viguetir 11elie ,le voornocmde Orllo11:1:tnricn, of, andcre in dcr.i:el\·et plaarzc 1.1ir. ~Jnrlligc; en rorhct t\vcede \tefeifch~e, namc:nr.-
' c ~t.
•
i
I. '
I
., . i
'' ' ' ' ,. ,. .... ' . """"'l ' ' .. - -· .. - - ...... , - ....
I
I I , I I
I I
: I :
I
I ·
l · ' \
'' , I I I '
' '
;
•.... \. ' .
I '
"
-- -- ·-- '·- - ---- .. ----------
( 34 )
l\:Jt, l1et na11fchnff<.:n \'an V\1a?.pe1lcn, i11 confc-. r~ntic trce{\c fJJET Af..,J.E IJTE GJ!,/!,l\'F.,. JJIE GJ!.REC/11'/r.D Z2"N, 0:11 Kl!.i\'i\'JS. 1'1!. NEEil!EN //AN Dl~N ,')TAAT f'.,,/N ST ADS CAS.')A, en, zulks doc1ilylc bcvi11clcn. de' JJIET OJ.\'DERLJf1/G CEJ\'OEGE 1~·1v COJVSE1V1'; dczcl\•c gmtis \·crlOrge ?- D,1ar 1111 U\ve Groot Acl1tbarc Q,•crl1eid, altoos ij,,e. rigc Voo~:inders van de Publiqt1e r11ll: en ortlc, ~toos intlagcig aan h11n_nen Eed, 01n voo~ 't \.\·clzij11 van Land ~11 Siad cc \vaakcn, die \'oor 't
teegcns\voordige onnodig rcckc11en Cn daar door tPoncn, dat: AL !FAT ll!El\' SC!flll~·EU!/1'1" f7 A1V JJ!l\'l\TENLANDS GE!FE!.JJ, .E"l~iV
CE1'JEJ{ IS FAiV SOITE 01' OlVRUSTICE GI~J::S1".EN; Zult Gij Uwc Burgcr\':'ldcrcn bcrispcn? ce\'cn als \v:ificn zij hict, hoc de gcrccldhcid \v:iare \'an huhnc Durgery ?- n1oct Gij .bet zijn? die; ccven als of zij nice :-:org-Vtil..; dig \\'a:\kte11; bun onder 't oog brc11gt, dot de Stnd, nan Hunnc Sorge tOC\'crcrott\Vd, i11 ec1i
gcvanr is, 11'aarteege11, de n1idde/e1i, die zij ccr defe11Jie gefchiJct l1ebben; 011gefchikt, ''er'!Yaarloosd en J'OIJ gee1111itt ZJ'll ?- J.Vlijnc \\'a:irdc \ 7ricnden ! ce11 zood:inig Requcft is \Vanragtig gcen fraai con1pli1nc11c; drift en O\'er)lli11g t gcc11 woord gczo11d verftand t - \Vilr Gij \'Crfiandig b1111Uelcn? zct clan de 011dc paalen 11ict terng; \\'ccft gccne doldrifiigc \ 7oorfr:i11dcrs V:tn Nie11-wigl1cedcn; \Vacl1t cerbiedig de orders af van
l'\\'C
~ 35 )
U\VC Achtb~arc o~·c1·hei:'l; en' die daar z;•ndc, gchoorz'.la1nt :ils brua·1c Burgers. Dae CCn Gccfr: U allc bczie!e !
Jid~. CJ• be1111de~f1 U zelv~n ! \Veinige mis· fchicn on{lcr U, mijnc Vriendcn ! die die ccnsklaps z11Jlc11 gcl~O\'Cn ! \Vij zullcn crachcen Ude· oogen ce opcncn - ,, Iiet is \Viskunl1ig zccker ,, [111cld mij mijn Dordfche corrcfpondent] <lat ,, hct groot!lc -gedeclte dcr l\'lagi11ruac en clcr Ca.'' pitci11cn nicts mccr vcrl:ingen da11 , dt1t de
· , , Uurgcry gcocff'cnd en ge\vaapcnd \Vordc; Her: ,, is \Viskunfiig zcckcr, dat de Burgery hCt zclf'' de vcrlangd; Iiec is nice minder \Visk11nl1ig ,, zcckcr clac de l\'l:igifir:iat macht 11ceft, om hct
, ,, tc ordonnceren en <le Burgery met vieugde ,, d:it bevel gehoorzaamcn zou'' -- Op dit bcricl1t van rnij11 \'riend, bccuigc ik, <lat ik van ilngft iiddcrdc ! hoe- dagr ik- kan CCn · 6Cnig mcnfch zo d,vaas zijn zulke ge\'aarlijke Rcq11el1et1 cc teeltcncn ?- Indien n1ijn MEERDERE, die de 111ag1 hecfr rnij een' ::cckcrc zaak te beveeJcn - Nil::TS . i'ilEER VERLANGD DAN DAT DIE ZAAK ZYN BESLAG KRYGE; I11dicn II(, door al 1nijn d:iaden TOON, ·DAT BET STANDGRYPEN VAN DIE ZAAK l\·IY Ef:N ONEINDIG \ 7ERl\'lAAIC zouDe DOEN- indicn ik brand' om m2ar gclccgcnl1cid tc !1cbbcn \'an te gchoorzaamen, en rn'ljne11 l\1EEltDE£-tEN ovcrcuig: <lat II( gerccd_ bc11 0111 op zijn tvcnkc11 ·cc vlic~cn ; -- lf,..r.t 1nort
c ~ ik
----~~--- -~ ... -.-
i) '
I
.. .,
,....,,. .•. ----,-------------------~- ----~·~·-·---·--- ''
r I
! ' . ' ' '
' (
I . " ' . '
l
\ I
"
' .
( 36 )
ilr dan l.e11ke;1-? als n1ijn Jl!EERDERE niij die zaak ni:!t \\•ii beveelen; als a11,1 1~re !Jer!Oonen, 111et een fcl10011 praatje, niij crncl11c11 re overrecde11, clat ik die zanlt, als een.:' gunfl znl gaa11 \'.er!"oekcn, en tot ee11e eell\vige gcdacl1te11is dooi· u1ij11e hancltcckc11ing be\•clligcn, dat lier 111ij :ils .££1\'E Bl-Z01\TDERJ:.- CUl'\rL'IT is roct;e·, fiaan 1- Nar11urlijk 111oer ik de11ken: lnat ii: roe-. Zie11! liJER SCl1UILT ff/AT AClll'ER!~11 \\'nt ka11 'er agter fcl111ile11? -· · Voor Cerfi·, datGij ·d:i:i1· cloor g.checl l}'del:i·k \Vor<lt; dar Gij, n1et verfuin1 van U\Ve zaaJ,:en _ deeze frao.iheid , als een zeer \\'ceze11tlyl:. filik_ hcbbcnde aa11geleerd en bijge\voon,J, dn~.r 11i1ni11cr Ecr·, 1nnar altoos onnange11aaml1eede11 \•o.i1. i1cbbi011 ku11t; en zict hicr ! hoc?- I-lier \'OO·
i-C11s li:td ik reeds geleegendl1eid U te doen zicn, ' ,Jar <JL,._·JL2.J( GEZINDE [T door bi1111e/a11dfi! -· 'g,;welde:1a(!l"s rra.cl1ten te clocn verllann d'"'' Doo1·lrtch1ig~!' }J1·i11s va11 01·a11ge e11 he11, dii:
( 37 )
.-,,y ~e\\'eert.zynde.J .HET Of!DR f7ERTROUff/J!-1V ZAL GdAiV HERI,EEl,-E1\' - lVn.t
.\·olgr d.111? - cl.it al le die niell\Vigheeden, die h11i1nc geboorte nan· 11aat en parryzucht, verfcbul_digr zijn, in \'ergeetelheid z11llen .raaken; , incn \\'eeller alles l.ie:'.'er op de11 ouden voet zal 7.ien; dat. ,Je ztt!J,c11. die zig clon by de 111 ~11wigheeden
.7.til!en \villen l1011de11, gcngr zulte·n \Vorden cle11' : __ olicien \Vrok. nog nier re hebben afgelegr; ja \\'at
1necr is, 'lat_,_ zo. o,oit nan lVJagiflraais Leellen:, iner Zij11e Doorlugrige I-Ioogheid in eene vrien,
_ <lelijke e11 verrro1.t\Vlijke \"Q_rkeering, wierd on-
Y;·ie11de11 va11 (/a1 f/orflelyk f-htis ZJ'fJ. De ooge11 U\\'er Landge11oote11 begi11nen ope11 te gan11; £1!e groote drift beclnar4; n1cn bcgint thn11s n1cc .,•ero11t\\'r!r!rdiging 11eeder te zien op die Jaagc 1
·Zielen, die i11 11u11ne toomeloofe \Voede, ge-111ee11d heb!1t:n, ,Jar ccn rrek van i1u11ne pe11 l!e-.. , a
i _der 'l oog gebr;igr, clat bet \.Vape11en der Bu~! -ger:; ;,, . die Cecfl ,. nan1ci1r!ijk v.a1! :bit111e11la11ds I _ge_v/eld 1e !.·eere11, _[\vaar cloo:- cle Pofijakkers cl!! ! ·gc11cer,-endl1eid voor '.tOrange Huis \'.erfiaan] iets j linatclijl:s in zig l1ield ~ en nergens toe kon die-1 11en, als tot ver\vij~ering der gemoedcrcn-Zo-1 . danigc J,eeden zig r.ou,Jen kunnc11 defendeere11 e_n J rcgt l1ebben 01.n .t_e zeggen: ,, Nee11 ! 11i111111er i ·~ g'lnJ'e11 '»'Y .tie B11r·gf'rs·bevel va11 zig 1e 11'a' ,, pe:1e11- l//y V()IJden /Jet ()//llodlg- ff7y ach
'' 1e1: die be11·eegi11ge11. te _/i(tlefJ·h- 111na1· 1l'J
,, 'll'aare1111()g1ha:1s 11.iet in de 111oge!J'l'l1ei.1 0111 _,, he1 1e.l.-ee1·e11-. de Ge.efld1·ift d~1· B1:1·ge1·e11 '' 11•as Z9 g1·001, dat he! YOOI" ()/IS gevaa1·/J1k ZO!t,.: de ge:J'eef! ZJ''' dle 1e 11'eede1·flct!t1''. Zier
. da~r cl::in de.Q11rg.::rs nllec11 met de fcl1uld \'Un :i.1 die 11arr~'llige l1~ndelingen belande11.
.nocg \Vas, 01n der Necclerla11<leri:n l10.rt va11 !1u11~ ncn <reliefllen Erf-Sradhoudcr nf te trci,;l1.c11 ; -
' b
als 11u, [a lie <lie ."f!:ookebrancle11 ; die f\\'nr1111a_J;crs ce11s ontdekr(JI tlir der bro:nve11 i11:i.1tfcl1r:11-·' . . .
P~'
'fen C\\'.::e den , deeze 11 i e u \\'i3l1~:!de11 ;:ij 11 tl1a n~ C 3 ;::-.r-
"
I " ,.
I '
'1 "
' ' I
i " ' ' ' ·' •
\ ; ' , I ' ' '
•
~? ·I, '
' '; , ·,I ' '
I ' ' •
' l ' \
('38 )
iiardig en vermaaketijk. maar -Gij WCet, het 6fl· dcrn1annfcbe is verandcrlijli:, het fraaifl:e \Vord door ge\\'oontc onvetfchl!lig e11 al te vet! is
·011zoet; daar en booven, ziet n1en \Vel ecns, dat -"'er fo111c~•ds over hi!t ee11 of ander door zeekere 1icdcn- quri!fl:ie··g"emoveerd woid, die men .da11 · natu11rlijk aa-n l\1agiflra:it of -l(r~·gsraad overlaat ·tcr dccifie; 'ct J,:ooillt dan oidinair een RESO· ·LU11ETJE of REGLERIENTJE, d" fom. cyds \\•el \Vat fictker bi11dt. als liet· J"uifi in den ' i
·eerficn opf1~g fchyllt; de Burger is dan annflonds ' ·gczind tc geloci\•cn,- dnt h~· vcrongcl~·kc v.·ord·; j dar het tcegcns Z)'ne intentie is; dut hy ccn me- ! mor!e \~n 'bfz\~·aar ka11 inlcevercit ·_ verzoeken ' ·aac hct n1cc11ig'vul.:l!g cxcrcceren \Vllt gemaatirrd
• • \\•orde ! \Vat minder kofl:haar zy ! l\.1aar \Vat zegt
. dan ac \"er \•OOr11itzit>nde Magiftrnat of l{rygs· "bad? en f:e regt ! .1 I-Iollti."B11tger ! waan1a toe? · ,, eerft Cxerc_ccrtle Gij niet; toen \\las 't nict na ,, u zin ! Gij verzocl1t by· ecn cigenha11dig ge,, tcekend ltcq11efi- dat \Vij 11 tdcf!aan zot1dcn 11
,, tc oeffenen en u gcbr11il;:en zoudcn, zo a\s ,, 'Vij 't Jiodig zo11den Vindci-i; -'Vij verhoorden ,, gocdgunfi-ig U\V vcrzoek; en tbans da:ii' Gij a Iles ,, hcbt, zijt gij \Veeder te OJ1Vreedc j \\'ilc 11it~ ,, fcheidc;i, en haakt na vern11ttcring; Gij hcbt ,, gccn recht om u bij Ons [e addrelfeeren; u ,. getcekcndReq11eft gctuigd tecgen u; S\vyg!-
of- \•recs 1.
" Er .\'ZJ.lt 111ij , l\Tijne ''rienden ! 11og CCne re· flc:-.:ie
( 39 )
flcxie i:e binnen, en daa!'Il.::cttc !lap ik- v~1n dit .Artic11l af! - \Vaar9m tc~l•cncn U\Ve Capitci~ ncn 11iet 111~c~c~- ZiCt bier w_at 111ij de naafte re eden fcbij11t te zijn:
''oar ccrfl, zijn zij, voor zo Vcrzij [tccgens de orlton11ant{c J Regcnten zijn, jn 't geVal bun· ncr ~1e~dc-Rc"i;e11f:eit bier \;oorcns ~~ngcha:ild, c11 kunncn zig altoos \•crfcl1oonen met de z:iak 011 111vcn Gecfitltifr tc fchuivcn; en
Ten t\Vecdc, n1oet in gcval van bult~nl:i11dfch g.?\\•cld de Dordfche Po.spolite · opzittcn? :___ 'V~t is vcr1naakcly!,cr voor ecn Capitein, clan zig in:!.nhaftig b11itcn de n1fie tc kunnen l1ouden ?_:_ 111 vrcc,\enstijd \yll hij g:iamc , tulfchcn t\""ee Cadcttcn , aan 11 h6ofd \•ooruit trekken met den ;drillcnden Speer in "zijnc Cabritlcedcrc v11iflcn.l-I!j \•rccfi- nog v11ur 11og frJa!- de rcuk dcr ecr~ fchootc11 i~ zijn mcefl:gclicfcle parfu\1m ! maar in oorlogst~·d is het anders;- Sy11 \Vaakcn4 oog en \\•ijze raad is dan nuttig binnen onze muur~n.-· D:iar is 'Vijsheld becter d:in l(rygswaape11cn.llij zcnd zijncn Licatcn:int N1\ BUl'fEN'cn za~ .l1ic.r tjcn Lafl, va.11 den l{rj·gsr:iad, en 't to<:zr>·~dcn \'an vcrfche manfcl~ap en an1munitie, alleCJ} ·op zijnc fchoudcrcn torsfcn.- i\1Iaar
Ten dcrdcn: is l1ct ooic noodig, dat men zig van gc\l':tapcndc Burgers bcdiencn n1oct 01_11 de !Jinnelandfchi;: r11(1: tc __ bcl1ou~cn? Zijn 'er ooit onvcrlanten? die ijg zo \'er vcrgecte11, van zig tc:;gen h11nnc \\'cttige Rcgeering cc vcrzertcn, or
C 4 \1c11
-~- -~·· - --
I I :· '
J ' ' ~-· ''" - --·- ---·" ..... -- ·- -- -
'' '! 1
,(.40)
hc11 cc '~·ille11. f.:l1ande11?,Vac docd dan dc.-dapp~~ .te Capitcin ?- \':ln ?ijne cwe.e qt1aliteice11, verkiefi .hY. 'Iii!. ".:tll Rcgc11c; beccr is hec befchcrmd cc \\'Ol'llci1, als zig voor cen indiscrcce koogc1 li!oot ce tlellen on1 ccn nndcf cc befi:hcrn1cn ! l;y begi'ij~'t · cc rcgt: ·
_ ·. _ Cedunt a.vma togte I f!e:f qbbr:<zrd {,· i·~ort1·effb!J•ke1· da11 de Wapen
~·ok ,1 Tot 'c !1cil der Scad, die aan zijnc zorgc is tocvcrrrou\vd, bcgrljpc i1}·, d~c !1ec bcercr is, t:ig, .ii: de n1!dde11 v:in l1ec ilacaillon Qtiarrc!, a!s in de Spiizc des Srrijd~ re licgccvcn. - GRoo·r. MOLDIGE ZLLl'SVERLOOCHENING ! -EDEl~E \i'OOltZORG ! - !7ccht voor U11·e ila;r1·d/!~.-:dc:J en .... _j/tac1·e11; 'lie is niec zccr \\•cl-1preckcnd I"icerr~ l~cqt1efl:ra11tcn ! Gy znlc zce· ker \\•el Wat Lutij11 li.enne11 ! - PRO AlllS ET 1'~ocis ! ·\\T~, zullc11 cie \•rij!1cid gcbrt1ik.e11 de 1preek;vijzc 01n cc draaijc11; \VY zu1Jc11 ccrfl: v:i11 de. Altaarc~1· fpreel;:cn- A ,JbVE PRINCIPi.UI\·1, en dan \·a11 de 1-Jaar,lJ1ceden, die zcc_kcr in een figuurlijkcn zi11 gebr11ikr ziJ!l \'oor VYLIGHE!D IN DEN BU!lGERSTAAT, gclijk de 1\lcaaren \'Oot \T\"'LI,GE. 6EI,'FEN!NG 1!:.N HANI)[-J,\VING VAN ONZEN. CON.ST(TUT!6NEELI~l\r GODSDIENST, ten Zlj de l_leerc11 !1et n1i1Tchicn 1neczclkundig of na dci1 letter vcrfi.iun.
'l'e -~~czt·r gelccgcndl1cid, dJar \'I')" i11 oor· log ziJ11, .i.u.ifi: inct de11 CCnigfre . der Zcc1110•
gt·11d-
( 41 )
gendhe.edcn, die .onzc Gcloofsgenooc is, ~c, daar in1ven.d_ig de nacie wil prrc9cc11pcercn ccc_gen den .llri11s val! Oranjc den )'Vcrigcn v.oor-. IJan1.lcr \'~~ de~ rccl1czi_nnigcn Godsdicnll: ceegens: alic 1\rmiTiiaanfchc faCl:iCn;. aan \Viens Door~, luchcige \'ooroudcrs \VY cc- dm:iken hebbcn, dac, dit ditrb:tar l(!)'nood _ongcfehonden coc on~ is: O\"crgebragc, nictcecgcnfi11.ande .f'ERD£.Rl7E~'\~-. DIC: Jfd1VDEN zo dik\verf trachtcn hct van, zijnc11,luifier cc 11erooven, l\1oer ik U ID}'nc. Vricnden ! bckcnncn,,, dat ik niec in fl:aac ben die, Requcstfl:ellcrs cc Clailificecren; dac is, ce. bepan!cn, coc \Var flag v:in volkje zy behoo~rcn? van dcczc dric; ccn ! of, zy n1oeccn_ na hec Do!h11is, of, zo zy nice fl::tpclzoc zyn, is hcc ce11 gcvaarlijk foorc va11 n1enfcl1cn, die d,•n Godsdienfl: als de lcus ho11~en 0111 her I~:i.nd in rep en rocr ce zctten, da11 zijn lice Li eden die in Scl1:tapsJ,Jecdcrcn cot ons koon1C"n, maar v::11 bin11cn grijpcnde \ \' o!\•cn zijn; - Pharirecn die cenvoudig en nccdrig den volkc annfpreeken, 111:iar \\'icr eerzuel1cig l1arc noehc:ins de gr9cce·. nilfen op de markte11 c11 firaacen bemi11d, op , <l:tc zy, ''an de n1cnfcl1cn zo11dc11 gczi"n \Vor .d<;11; - gc\\'i;.rcdc \\'an den, die <le 111infl:e wrij-· ving nice L:ur.n~n \'cclen of zy bcfn1ecrcn c11 cooncn !1t1n lcliik, hobbclig bin11enfl:e; - zij11. zy dit ook nice? ,\an hecfc l1un Rcqucfl: gcen zin r.og 111)[, ci:n zij 111c11 l1un 11011,Je ;;oor liedcn, di~ nice van onzcn conflic,!tio11cclcn Gods-
C 5 di.cnfl:
,, _: - - ·-,-,_,-
I :1 ''
c .,,..,,,-, •• lf...e,~...;,,., ____ , ___ _
I
I I ,,
I I i
-.,·. "t
1,
I I I
\ ' ' ' ' ' ' ' ' I
'
dienl1' lijn en- die gef11ponnoerr moerCn \\•ordcn' tbr een zeekere, ii1: de llad Dordrcclir nicr zcer gCrrokJ;:c F atl:ic re heh.Doren; die · zy' • \'ooi on· zcn zui\•ercn Gerefornteerdcn Godsdienfr \\>illcn· d"oei.1 ·- do"orgaa11. . · · u an11geroond h?bbcnde, dar Gy ,._an nie-
1nand _e~n-ig gevn_:i.r·voo·r-·U\\'C i\lraaicn re vrce-7.C11 l1cl)t, 111ocficn 'VY fp1·ecken \':In U\ve I-faar(t-· fl:ceden, en als men daar door (1e· \'ijl_igheid,de regr\•aardighcid, in den Burgerllant, de ge-11cigdl1ei(\_ dcr- Rcgcerdcren on1 l1un11c Burgers te be\·oorLicci!en in plaarfe \·a11 ht1nnc Lai:eijcn\\•icn de inocirc, vnn_ eenigc Ja:iren, l)11nne I·fccren, i11 blinJ,cndi: fchot·nen, ~.itdcrc den Joef Jie~bf.11 (lol'n afficeke11- in foinn1ige La11den liet:ial(\ 1vord, llir her :f11•ecr en bloed 1•an den Burger 1·oor \\"le11, al 11•a~ h}' een Ori,J1eus, gcen · J.icr te bckno111cn Li: Nec11 ! her moeten fn1ee-rige ha11den zijn die de ll1:iuren rokkele11 ! ;:'.Ii
r.1en zeeker toe mooge11 zien - Gy bchoc1•t c:!a'.:iro111 niet te 1·egtcn; G}· hebt i111mcr5 gcr·ecl11igl1ee(le11 c11 PrivilegiCn - ecne h'.":tlnncring a~n bra:ive Rrg-ecr(lers, dat foinmige 01·er 't.
lioofti ge7.i~11 zijn zceder~ cen gcr11i1nen tijd, L::in :ii (I~· in!1rct1kcn hcrol:cllen, i11e11 heleet"r rl1an~ ee:; rijd 11•aar in me11 n:ec doldriftig her oude' a:inklce_fc, e:1 be1·rce1i: is d<!ar 1·an ::if re gJan :· de 1·01,;ende a11rl1cnticq11c fr11kl;cn 111)· door 111ijn JJordfchc 1·ricnd g:ezon~cn, be11·ijzen die
ICEU-
---·- ·--~-· - .,--·-"' - ..... ··---- ~. --- _,_::.,.,..
._ ... _ ~-
( 43 )
KEURE GE~TA.1l!'I' OP DEN' o'o FE/JR. '47' BJ" DEN SCJTOUT, BURGHERilTErSTEJ{S, scRPE, NE1V E1\7DE R.AIDE, OUT-R:.-JJT GOEDE LU2'DEN !'AN DEiV .AClfTRi\7 Ei\7 F AlV DEN Fl"f/JJ:1V, EN J\TB.- n1· ne GEi\·lEENE DEEKENS, F,/iV DE GEnIEENE NHE.RINGEJ\1: re vinden by Daale_n Ilefchr. vnn Dordrecht p:ig 782. in dc11 heedenr daagfchen f!:ijl dus luidende :
A/zoo /1e1 dik11•ils gebe111·1 da1 ee11ige die '1-'erkoore11 1vorde11 101 he1 B111·gen1eefle1fcl1ap.? 101 l1e1 1'i1efaurie1ji:i1ap, ofie 101 an1/e1·e S1.ad1 diei1'fle11 e11 bii::.011de1·, die ~ekoo1·e11 1J'o1:de1; ' ~ ~ ' •:11 de1· S1ads 1·ijf.:11 1e drJe11 e11 van S1ads '"'.(e-ge11 te J"ervo!ge11 101 ge111ee11 11ut e11 ?l"rJfij1 _da!: Steede voo1fc/11·eeve, da1 zy daa1· 111 on11·1/l1[J zij11, e:1de ~·illen 1;0,; BURGEjJJ EE STER _11og Tl1efat11·ie1·wee;:,e11 of"ande1·e de1· S1eede dle11fle1; 11ic1 voe1·en, of ook va11 de Yoo1f:h1·eeve S1eetfe 'J',"cege11, 11ie1 ;·ij::.e11, 'll'flfll" doo1· de ,1:)1ad g1·0~telijks. bent1deeld ::.or1de11 ~·01·den, e11 11·aa1· u1,t vrel }'erd1·ie1 e11 011ge11e11c/11e11 ::.011 gebooret1 ~i·or· den· dus h'Jo"nodi" is di1 1e ve1·hoede11: ZO
' I:> <> 'fl is /iier op in '1jaar,1 4i2 d::11 1Jt'i1111g e11 d11g jn Feb1·ua1·io by de11 Sc/1ou1, B111·ge111eejle1·s,, SC!1eej1e;1e11 e11de Raa:fe11, 011d-Raad, Coed~ L:1:id~':1 pa11 1!e11 .t'lc/11e11 e11 l')'J"e11 e11 l\"B: by
J,
~- ··-·-- _________ ,_ ' -. --· ~ .. _,_. ____ _ - --- _,_-
L.:._ ___ ,~
I I ,, • ' .. I
\ 1'i I '
.. "I i .. i .. ' . ; ·i J '/
r l, ·1; ;
'
\ '
l :, ' .;i;._. __ .... ···'
( 4; ) «e GEilfEEI\"E DEEKE1\'S V.d1\r·DE GE~ 111EEt.\1E f!.rER/1.\rGEN ec11d1·ag1elij.~ ve1·d1·ar:· ge11; gejloo1en e11 to.1, een /(e1J1·e gelel·/11; dt!I 'zo 'Jl•ie 101 ee1tige tijde 1Ye1ig!ijk gckoo1·e111vo1·d ·101 !1e1 B111·ge111eeflerfchnp; 101 /zet T/1cfa1:1·ie1·fclia~fJ, of 101 a11derc Steeden die11jlc11 e(I ojjicii:"11, of ook 1ot de S1ads·. 1·ij:r.en, e11de h5•· z11//,:s 11·ijge1·de, e1111ie1 11•eezen, of do"e11:1vilde; da1 liy olsd1111 gel1011dcn zal 1J·eeze11 te1flo,1d. i11 gij:::.eli11g 1e gaa11 boover1 op de Z11ale ;·. en a/d,1a1· ee11 Jaar lang gegijzeld 1e blyve/1_, e11,fe tell ei11-.de die 1;•,i 11_og 1e be1a:1/er. 101 be!10ef der S111d IJ!'ee Roede11 11111111·C'11, 'of 1•001· e/ke roede te b::tat1!e;1 54 B111·g1111difc!ie fc'1ildc1t, eti die 111111t· t·en n!s d,111 1e be1aa·t:11 o._f·daar 1'001•, v091· f,11· _ne;1 011de1·gang bo1•g te Jle!Je11, ofie r1i1 tie jlad _1e gaa1; e;1 r1!1 tle::.eli•J 1e b!ijye11, 1a1 dr.1 /1<; .dt!(tl· vaar gocl.e l-/01·g gejleld ::.r.! /1ebbe:1; C:1de _dit l!'.c1·,i be1•oo!e:1 i11 desSt11ds 1·eg~fle1· 1e 1ei~·e11e:1.
Ecnc lodanigc ·Rclolucic, 1\Jij11e \1ricndc11 ! zoudt Gij oord~clc11, dat :tllc de JJccden 1·cr. 'bi11dcn n1oet1, ten zij, zij door dc7.clfdcP~rloti· "nc11 die dczclve gc11oon1::n hebbcn, en d11~ ook door de DEEI\:ENS DER Gl!JDEN \'erbroo· kc11 \\"as! Nccn \1rie11dc;1, :ti ciie omfl:tg is 011• _n~?ig ! I·Iet is, \\'Ci is \\'aar, cc11 Pri1•ilcgi~. dat GiJ hcbt, 1nanr, \·ol~c115 de Po!l:jakkers i11 de ·149. Ric' f/JOet I.;· dar.1· op 111et fiat::J l:it n~1: /1onffig/1eid, 1ra111 dr.:1 is /1e1 111e1 de 1\'B. e:.a;de . ~ .. _zaa:. ger:at!::, d.: b:·tra!·e ]{ege1;t zi:t ::,Jc·/: dr:·n
!1:
•• 0 '
( 45 )
i11 ::,,_\':1e •,1e,'"J!':7cl1ti11g be1f1·ooge11, e11zal1e1fto11tf.. ';!·e3d.-1· t!e d1J"l11g:!l1:n:l.v 1fiev11/le11, en lice is ook al 1.0 uud, d::t 111t!n hla!t niet mccr geivcctcn hct!li:, d.tt \1et 'er \\':ls, lchoon bet nocl1t:ins mec. 011g~looft)·ke :;1oci1e 11it de outi!1eid is 011go?dol\·c11 en in ccn nictl\\· Copiebock ge!l:cld door een I-leer, \;•icn ht!c:, ,;:o !'.ls l1:r:!l;:s bl:yken zal, glad uit !ice hoof:! \\';J.~ gcg:1an, tocn lice, 't 1ncefic te pas qu;r.r:1. RESOLU1'1E. OunRAAD. .
- i'l'la:intlag cien 31. i\Iaart 1783. De Ife:r P1·tt{it!e1:; B111·ge111eefler .1lbrnl1ant
H:::1d1·i.~ 011(fe1··ivaie1· /1eefi 1e1·!7e1·gade1·1i1g ;.·oor· ge.i1·111tg:!11, da; de flee;· Bt:1·ge1::r:e/ler lllr. Jo. lia11 'J.'1::1 1\'e1:1·e::be1·g jlg op gijlere11 by ZJ'n J,Vt/-Ed. /1a.i1/e ;•erJ•oeg1, t11 1e lr:e1111e11 /ind ge· geeyc11, 111e1 ji:rp1·ife geiiifor111ee1·d le Z)"ll ge· 't>·ort!en, d11t /1et aa11 Z;•:1e Doo1·!:1c/11ige Hoag· heid de11 flee:·e P1·i1;c:: ;.•a:1 Orn11ge a!s Erf· fla1/l1011de1· behr.r:g.1 !iaide, 011i /1e111 101 B111·ge· 1;1eefler van de Ge111ee111e deeze1· Siad voor de1i l)'d va:: 111·ee j1::::·e11 1e eligee1·e.-i, e11 tla1 voor1s .de ll·"".:!ge111. f-leer J'flll i\'e111·e11be1·g hat!de 'J.'e1·-111ee111/ 1·eedc11e11 1: /1ebbe11, va11 aa11 f-!1111 Ed. G;·oo1 Acl11b.'lre [ ZIET GY \VEL LEEZER, DAT HET DE DEEKENS NIET RAAKT?] 1e 1110:1:11 Ye1·zoeke11. 011t va11 de 'Wnnr11e~111ing vn11 /1::1 B111·;e111eefle1jl:l111p te worde11 gr:i!xc1!fee1·1. ·l
Dai fly I leer P1·a:fi1/e111 Burge111eefle>· 111i1s· liie11 i11 b::de11!.:i11g qua111 11: gee1•e11, oj.H11n Er/. .G1·001 4r:/11b. 11ie1 ::.011de11 k111111cn goedvi11den 0111
by
' ! . '"' ... . .. -·· . . ' -· ..... ,
I
!" •. •
- --:-- ~-
/' ii I ,
' ti/ i ~
I i ;, f ' /l
''/ ' I ' I ~ l i
' "1'' ! ' '
, . I I
' t ./'
'I ' L
' ''
I i ' I ' I
•1 '
! '
; il; , I
1'1~, \~1'\ \\
•! I ,
I , '1 \ , I
I ' I
' II ' i ' ,,,
' I I
' '
\ !
hJ· den 11•elge11;.ffee1·e va11 J'\Teu1·e11berg va11 11'ee
ge11s rleeze f/e1·gaderi11g 11og ee11ige i11jlfl1l1ii:'11 1e doen, 1e11 einde denzelve11 van /1e1 voorn. v~or-11ee111en zo11de gclieve11 tt/ te zie11, e11 zio·h de bove11ge111e/de_ Elef!ie 1e laa1e11 'JJ'e/ge1,a//e11.
!l/'f1a1· op gede/iberee1·d ZJ'11de, !1ebbe11 a/le de p1·efe111e Leeden ee11jJa1·ig gedec/a1·ee1·d, da1 he1 a11n l-h1n Ed. Gi·oo1 .do·htb. :eer aa11genaa1n w1r
de :<.j'n, da1 de Ilee1·e van J'\Te111·e11berg zig de ''001·11. E!ef!ie 1Yilde laa1e11 11'e/geva/(e11, e11 11~i1sdie11 ge1·efo/i•ee1·d de11 .fleer P1·.efiden1 B111·ge-111eefie1· 1e verzoe~·e11, 0111 11i1 11aam va11 deeze f/ff1gade1·/11g a/le t11ogelyl'e i11fia111iC"11 1e rlo'!n, 1e11 ei11de 11'e/gem. Jlee1· Ya11 Ne1r1·e11berg 1e pe1·
_fi1adee1·en 0111 Ya11 deszelfs yoornee111e11rJf1e zien i!11 de bedie11ing Ya11 he1 Btr1·ge111eejlerfchap te aanvaa1·de11.
/Tervo/gens !1eeft de llee1· P1·rrjlde111 B111·rrec n ' • 'n1ee, er, t1og flna11de de f/e1·gar/eri11g, confo1·11: deYoorf;:,. Re_(o/11tie, de11 1Yelge111 . .fleer Yan 1\rei1-re11be1·g daar toe op de krag1igHe en Y1·ie11deJykfle 1Pyze Yc1·;:,ngt·; Da11 de Heer 1111·. Johan ''"'' J\Te11re11be1.·g 111eede in zet1· 1>ri'i:11delJ•l·e 1e1·t11e11 be1uigd l1ebbe11de, zeer fenflbel 1e zy11 aangeliaa11 over de 11•e/11!ee11e11de inj}an1ii/11 e11 dr: 'goede ge11eigd/1eid va:1 Iiu11 Ed. G1·001 Achtb. 01n11·end ZJ'n Ed. be10011d, fir;efi gedecla1·eer 1 , by Z.y11e ge110111e11e Refa!111ie 1e 111oe1e:1 pe1·flflee1·e11, fn/1,ereere11r/e deszelfs ve1·zoel·, 0111 Y/111 de aar1-l'tlfll'ili11{l ya;1 het 1J1r1·gen1eejle1fchap 1:: 11·01·de:1
g'-
.. ··----·-
l 47 ) gei:':rc1ifei~·1 ; /11ido;11de l'oor1s deszelfs gednan ])eo·/r:1·a1oi1· r1/s J•olgr:
\\,.c! Ede!e Groot Acl1thnre I·leeren ! J-"er1100111e11 hebbende, als da1 Z)•11e Doo1·/11ch•
1ige fl!Jogh~id 111.v 11·e/ /1eefi geliei•e11 1e Ye1·i!e1·e11 111et de Eleo?ie 101 B111·ge111eefler, en n1y ool• gey/eit! /1r1d, .da1 ZJ•ne Doorluch1ige Hoogheid aan 'lfe i110·/i11a1ie ''an de Regee1·ing zorrde /1ebbe1: 'Polr!r1a:1, dan da1 ik 101 '11)'11 leeti'Jl·eezen 11it de gedaa11e Elef!ie he1 teege11deel befPe111·ende /1et vnve1·a:1de1·/J'.{· be_flui1 heb genoo111e11, 0111 Yoor ,fie, aa11 111y gedf!n11e eer 1e beda11l·e11, en ft-1·ie1rfi,")'l· 1e dec/areei·en, heJ Bu1·ge111eeflerfi·hap ·11iet zr1/ aa:111ee111e11; zo ZJ·ne Doo1·/1rcl11ige lloog/1:'id ee11ige defe1·e11ce YOO!" de Regee1·ing had ge. Jie1•e11 te be10011e11, at '»'as he1 111aar ge11•eefl -doo1· dt111 de1· Hee1·e11 1e. eligeere11, die de Regee1·i11g na11genaa111 zo11de zy11 ge11'eefl [1\IB. DIT -IS, ZEER VLI)ENDE VOOR DEN HEER \1 AN PL"T"fERStIOEI<J en ik a/s dan 111cede 1vns gei:'/igee1·d ge11'01·de11, trls da:1 Ed. Groot :Ac/11/;. Hee1·e11 zoude de zaak 1e11 111:;·11e11 opzichte vr1.; een gehee/ a11de1·e 11a1u111· zyn ge'Weefl.
"[;\'B,HET IS EENE l'RIJE VERKIESING,J Eindc!ijk refe1-pee1·e aan ~11y, des noods,
· 1e Ye1·zoeke11, di1 111y11 gedeclaree1·de 111ag i11 de l'\Otule11 geii1fe1·e{)1·d 1vo1·den, e11 daar op favorrrble 1·efli::cie ge:10111e11.
(11'11s ge1eeke11d) j: V:NEURENBERG.· lf7::der.~ /1eefi 'Jl•elgem, lieir P1·1Vjlde11! Bu1·
g'-
-----"4-~-
I !
I ! j
J
I j j
-:-'il!""'""-~-·-~ -. -:r'· ~· '
,ii ,;·.{
I
'·
' '
' \ I
\
" '
11! I . ' I I!
' ' ' '
I I \ '
...
'! '
---·-·--- ------'--'
gt111eefle1·, ver111ids a/le de voorn. i11fl11111il!11 1•1·11c!11e/o(IS 1i•1ta1·e11 geJJ•eejl, 111111 111111 E'd, [;1·.
_.Jclt1b. ·yoo1·ged1·ange11, e11 J'e1·zrg1 1e 111110.11.en 1!·ee1e11, of J-!1111 J!,rf. C1·001 .4c/,1b. 11ie1 ::.011de11 k1111ne11 goedvi11de11 0111 he: 1'001·11. 1•c1·zoek 1'fiR
de11 flee1·e ·va11 f\Te111·e11berg te acco1·1/eere1:, e11 0111 ye1·J·olge11s d11a1· 1·a_11 a:f11 zij11 Doo1·/11~·111ige
·ifoog!ieid by 111ijfivc ke1111is 1e geeve11, e11 01:t 'VOOl'IS een dag If! bepnle11 IOI CCII fa1·111ee1·e1t v11:1
ee11 J\To111i11a1ie 1e11 ei111le eon a11der i:1 plt1a1fo: -ya11 ge111. Heer va11 JVe111·e:1be1·g da1:1' ttit bij' fl11·1·ogatie doo1· Hoogflge111. Z)'11e Doo1·!1rc/:1ige .Jfoog.'1eid zD11den k111111e11 wo1·de11 gec·tigee1·1.
1·!7aa1· op gedolibe1·ee1·1 zij11de, is goed gevon· den e11 ''e1ft(la•1 da1 !1et roo1·e11gev1. '·e1·zock e11 /1et i;e1',iere gep1·opo11eerde ::.al 1vo1·tle11 gCi:~-.:a111i· neert doo1· 1!e J-lee1·e11 }{egee1·t11de e11 Ou1l 11111·· ·.rte r.1ee fl e1·e11.
.De·lfei:1·e11 de IVi11 ya11 .Taa1•svel1!, e11 Go. 1•ae1·ts l·lee1·e de1· S1eede .Geervlie1; t1i1 de11 011d:·aad.
De flee1·e:1 * 1·a11 de !f7alt e11 011de1·11·a:er fl::e1·e 'Yfl11 l 11111erslioek, be11eeJ•e11s de liee1· f!o1Jjif· Officie1·; t1it /1e1 Ge1·ec!11.
De lie::1·e11 Joffelc1 en f/i·olykhe1·t t1i1 de11 Ai·1i1 e11, 111et. e:1 be11ecve11s de11 Pe11fio11ris e11 b.r·
J, • n:7.(!f,j., ,]ic de Rc(o!tnic'.V~Jl Anno T47~ 7.0 vJijtif;
!n 1.ijn:: ll~11<l«c!lcn ·hccfr ~ecopiccrd, cl1 Hun l!d. Gt< ot Achtb. n1·:1 <'.<!ti \Voo:il ll~d kunne!l veilich~cn; nl~~r uu· 7C UICJl\•l1i~ be.\:,~;;,! <ltl< \\'cl C"<"Cl> ! de 1-1~~; 1·.1n Tc:~. ~ltoos \l;1!c::::i·.;, '-'' ,\:z~l;·c voor !
·-· ----·- -·· --··- ·--
( 49 )
de.de Secr!1a1·iffe11; e1: d:: f·~·1'gadc1·!11.{j dtttri(jp gedie11d J'an de1'::.e/ve1· Co11ji1lc1·1:1'!i!n enddJ·h;~
Dingsdag den I April 1783.
he Sec1·c1a1·is fii1ei1ffi !iee.fi tey f~er.!7,ade1·i11/j {Jerappor1ee1·t de Confide1·a1ien e:1 /1e1 ,,Jdviei 'ran di: [{eerer1 fhin Ed. G1'001 A'i:l11b. Geco111~ 111i11eefde11!, hebbet1de ii1gevolge en 1et' valdoe~ ni11g vti11 de Refo/111ie Co111111isforiaal vd1J ifet; 31, de1· r.fge!oope J1faa11d ge~·.-ra111i11eert het Vef• ::.oek 1•r.i1 de11 Hee1· lift·. Jc1/an 1·an·NetJ1·etiberg. ea1r Ifu1j Ed. Groot Ack1b. geilaan; ori1 va1J dt: 'll'aa1·:1een1ing 11a11 !1e1 B;,:1·gemeeflerfc!1ap 1e 111oogeti 11•order. geif:cctljeerd, alfn1eede ook. l1et '1e1·de1·e geproponee1·de, by de yvo1·11. /.{efal!11i~ Con1111isfo1·idaJ b1·eeder ve1·m(l/d; _1V/1t1t' bp gede• libe1·eet"d zy11rle~ !1ebbe11 li11ti Ed. Gt·fJot .Ach1b, goedgev~11tfen en Ye1fldi111 ket b~oi•e11gem._ 1•e1· · zotik van de11lfeere 11Ir. Jol1an 1•a11 Ne!11·en!Je1·g te .ttcco1·dte1·en,, '/J11 ZJ't1 Ed~ 111i1sdien 1e 01t1jlaa1:. '";la11 de 11'aarr.eelf1i1lg ,•an 't Bt11·ge111eeflerfcl1r;p, e11 dat 1•oor1s ee11 dag ::.al 1VordC-J1 beleg1 to/ /1et for111ee1·e11 va11 een Non1i11a1ie va11 een d:ib/Je/4 ge1al va11 Perfoo11e:!, .1e11 ei11de dilllr tli' b~,' fi11·t·oga1ie, i11 plaa1s 1•an voo1·n. Heer 1•1111 Ne1t., .,-e11berg ee11tz11der101 Bt1rrJ,e111cejler·deezerS1ad, Joor' Zj·11 Door!. Hooghr:id 1e 1rorilen gei:/igeerd, £11 dat "tl'J'.rfe1·s kier va11 by 111iffeve a1111 Zy114 Doo1·{. Hooghcf1/ ta/ ~1·ofde11 ke1111is gegee;1e11.
De f[(c1· lllr. Pieter llla111Jys JJeelae1·1f. D flee·
'
I
I I l '
,, 1 I , 11. I
' I I \ \
~\ '\
I , I \
i\ 11 1 I
·-~l. '111 . . ' ' -~:i -
( 50 )
l-IeeJ·e Ya11 Emn1i11khove11 &c., !1le.fi gedec!nree1·d, i11 he1 11ee111e11 va11 de voo1·e11flaa11de Re-~ folu1ie 11i~1 1e hebbe11 geco11c111·1'.ee1·1, e11 ger~/Cr'Pee1·d, 01n, des goedvinde111!e, ZJ'Tt Advi~· 1er dtezei•Za11ke i11 de No1ule11.1e 111oogen doen i11. fe1·ee1·e11.
De Heer JJfr. Hugo Repe!nar./1eefi gedeclareer1, i11 he1~11een1en der voo1fz. Refotu1ie nt!:t le -/1ebbe11 gepa1·1icipee1·1 e1s gereferveerd 01n, des goedvinde11de., daar 1eege11s. een Aar.1eeke11ing OJ!e1· 1e geeve11.
De Hee1·en Abraha111 He11drik On1/erwa1er. Goe111·aad. Joffe/et, llfa11he11s J{ees·, Jlir. J()/1011 il~f¥i11, P"r;•l1eer van.JaCrsveltl; Dr. Fle11drik Pa11 -Conve111; ftir. Ocker· Gevac1·1s, Hee1·e. de1: ,"i1eede Geerv!ie1; &c., Mr. Pieter Hendrik va11 1ie ff/.a/I, An1!1011y. Ba/1 ltazar. vatl .de11 Bra11de4
ter, A111!1011y v'an de11. ~an1!1e11Yel; ;1/r. JOkalJ. tie i;{Oo , Hee1·e -va111Yeftn1aas, &c., JJJ1·. l\1ii·o. Jaas Backus, Heere. van. Nieuw. BJ·e1·!and,, D1·. Ba1·tko!o1n.eus · v(Jn. Sc/1ellebeek., .rlntkony !Jal1!1azar Stoop, ;Jan-Hooft, A11tho11yS1ra1e, 11u1, JJia11!1eus .Gil!U Rees, Hend1·ik.\ J'offele1, 1Wr. Pl1ilips J7foljk/1er1, Corne/is Rees, Jac(Jb. tf1ae11 va1f Hoogftraflten, Joan Cafte11dyk, i!f"r. JohaJ1 vnn:den.Brandeler., en Wille1n ,fc· ha11 Rees.!1ebbe11 daar1eeg_e11 een Con11·a ..1Ja11~ teeke11i11g gei·efe1·Yee1·1.
De Rcereti 1111·. BoudeiYy11 Onder11'a1e1·,.Jfecre Pa11 .Jl1,t1ers/1Qck, 11'!1·. dr110/Jus . .tJ:J;·iani:s ;•111:
li1:1
----==~ ·c _____ ----·-- ·-----·~~ ;.-::. ___ ,----__
{ 51 )
7'e:s, lrr;•l1eer va11 beide ·tie Go11tfriaanen, &c.; ll!r. JafPe1· Pe1·dny11, 1Ja1·1/1ou1 van 011ryk, Jllr. fle11d1·ik 011de1·11•a1e1·, 111r . .Adolph , flerbert i•a11 de1·llley van der Li11den 1 e11 ftlr. Abra-. ha111 Jlompe van 1lleeft1en•oort, hebben. gedecla~ 1·ee17/ i11 !1e1 11ee1;1e11 va11 de voorfz .. Refalu1it: 11ie1 1e hcbben geco11c11r1·ee1·1.
Dus zicr Gy Vrienden, dat een gebruil:., cen' '''ct, ecn' Refolutie na \\'elgevallen, en op een nndere \\'yt:e als die is ingevoerd, knn verbroo• ken \VOrdetl, t:n dus al \Vaart Gy :ii ee11s \Vat quyt gernakt \'an \J\\"C \'oorrcchren, al \Vare al ecns her brood U\\"c ki11derkens onr•·,oomen en de11 ho11dekens voorge\vorpe11; men houdt zig daar niet alryd aan, men zal dir ook we! eens vernnderen ! me11 redreffeerd fpoedig alle .'.!buy.zen. In hcrJaar \'an 1472 nan1 men .de bovenfl1ande Rcfolurie l\'IET DE DEEI{ENS DER. GILDEN.- Op den 1. April 1783 verbrajc men die 01111vyfe reedene11,ZONDER DE GILDEN; mnar op den 29 April 1783 z!J,g men dar men op den 1 <lier loopende l\'Iaan,\, iets onbe!laanbaa:-s gcdaan had 1net l1et gerefolveerde van den 20 Fehr. 147.2; men liet het :i.bu!s blyve11 [\vant dat fpreukjc, dat her edelmocdig is zync dwaling ce crkcni1en is nog veel ouder nls berjaar 147,, en du.s buircn tel] en n1aakre,om twee aanmerkel)·ke fauten, die in de Refolurie v:i_11 1472 ingefloopen waarcn [namenrlyl;, Jc. I·IET EI~IIBNNEN VAN DE GEf\-1t:ENC: DEE-
D 2 KENS
I
. I -- • • ••· --- "--·••--'o
I
i l
I
' I .·), '
~I I
! \ I I'. . i, ' '! I
' 11 I
I I ' ! I
I I ' ' ' !
\
( 5' )
KENS VAN DE GElVlEEl\lf NEERIN6EN, ·en Ile. 1-IET AP,PLICE£REN \1 AN DE BOE., TENS TOT HE1' ~lEESTE PR,OFY1' DE}\
·"S'~'l\D] te \•etbeeteren, de navolge11de
R~SOLUTIE. OUDll.AAD.
D.l11gfd.ag d~1~ ~ 9 ~\pril / 78 3 ~
De Set1·e1111·ls Ka1/jeboo111 heeft te1· /7e1·gad~ ~·i11g ge1·appo1·tee1·1/ de Cri11jidB1·111iei1 e11 '1 Advic;. 'Pa11 tie Fleere.i1 flt111 Ed. C1·oot /lc1'ttba1·eGeco11;.
·111it1te1·1/ens, /11gaJ10/ge en 11Jr yo/doe11i11g. 1•a11 de Re/0!111ie Co111111is/b1·inr.I· v1i11 den J deeze1·, g11·
, e:i.·a111i11ee1·d 1'iebbe11de de P~·opofit ie n'oo1· der1 1oe11-· 1n1J!igei1 Pleer P1·,c(:1lee1-·e;;de B111·ge111ee11o"1· db1·r;·/1a111 He11d1·ik. 011de1·11'a1f1· 'g;ed,1011; 11011de1;d(:o: ·of, 'Jie1·111i1s bj ee11ige-Leedd:1 ou;11·e11t 't_ 0111/iag 'Yan 1/e 11·atT1·n'ee111i1lg va11 lte1 .b':1rge111e(jle1fi:1'tap
-tJan den l'iee1·e 1111·. J.oka:1- 11011 J.\Tetr1·enberg veF--(ee11d, ve1fckeid"& re1:1arq1rcs- e:t f>Parigl1r::e.Je11 ''»•aai:e11 geoppc1·d-, Jot :.::1111:.!i Y(!or 't '}"et·volg ;,·n;t * ku·ade gevo!gen zo11rle11 k111)11en Z)'n • /:/1111 £,.,'._ Gtoot .,'1clt1ba1·e -11iet. zo11de11 kor1ne11 goed1-'i11den ~eit .Befoig11e te deci!t-.:1ee1·et1, 0:11 le 011der~oeke11, o.f ·~ t1ie1 dirJ11ftig- zo11de zy11 tGt voo1·koo111M1g- va11 tJI/;: Ir.wade gevolgc11- e1t 1e11 ei11tfe va,•1 di1. J'tJ·
leerld r;r.~/l11g- gee11 111iJ·/;1·11ik g11n1aal..·t -n·o1·de, eelle !Z,jb(~tl~ (C 11ee"1e11, 'll-·aa1· by on111·e11d die;·ge-.
• t1it 1~ hiet ll.ieu.,v ! 0111~1r 1.-1.?:·
/yd.it 1vift L'"l;;n rc~Js op Jt;n_ ic ~·c·.
'I ~ :
- - ,_
" .,~
( 53 )
·/j•ke geva//e11 een * /7afle l/7e1 gemilak1, e11 ·p~ hoo1•lj•l..·e /7001"fieni11g gedna11 11·orde.
/Ya11r op gedelibereerd en i11 ach1i11g ge1100-. 111e11 :::.y11de, dat '1 ontjlng vn11 '1 nanJ1aarde11 e11 11•nnrneen1en yon !1e1 B11rge111eeflerfckap de11 I,
·.np,·i/ la_ajJ/-eede11, /Jy de t JJ!eerde1·keid va11 de ·Leede11 dee:::.er Yergnde1·i11ge, an11 de11 Hee re va11-Ne111·e11berg op Zj•11 ver:::.oek ve1·/ee11d, van ge
-,.olge11 zo11d,: J..·11n11e11 Z)'''• 11ie1 a//ee11 1e11 opzic!1-1e va11 '1 B111·gen1eefle1fChap, n1an1' ook Ya1t 't
· ~',·keepe11s-a11p1, !1ebben f-h111 Ed. G1·oot Ack1b., ten ei11d1: a/le i11convenien1en 'Jloor '1 1oekoo111e11-de Yoor 1e iriJ0111e11, goedgeYonde11 te verkla1·en-,
· zo a!s Hl111 Ed. G1·001 .Ai·1~1b. verklnre11 by det:::.e; dot de Leede11 i·an den 011drnad 101 B111-ge
-111ee_fler of Si·~eepe11 ver4oofe11 1vo1·de11de, 11erplicht ::.11//en ::.yn 't B11r·ge111eefte1:fi:l>ap of Sckeep::ns·a111p1 1e aa11vnarde11 e,·1 1Pa111·1e11ee1ne11, ::.1Jda11ig e11 t~n di!!t1 effeffe, da1 de Leede11 JJn11-de11Oud1·nad,1ve/ke 011ver!1oop1elyk zoude11 11100-
. ge11 1l')'ge1·en 't B11rgemeefle1:fi:hap of Sckeepensi11;1p1 wr.a1·1e11ee111en of":::.ig dnnrJJn11 le e."CC1ifcere11, ve1flaa11 Z1f//e11 11101·de11 eeven d11a1· door
<t Die van I 47: lVots dan nice van·~ Baalen-• van de \V:i!J-., arbeidf~amc /ll;uine11,·· mcu j, >"eri;cc1c11 Jar f!y de Dude Re
. fulu1iCn /1~b1 sebockl1a~(J .. of:.-. men fecfi U ni:r uierr!
t Al, e~n Oudc Grond1vcr door een Lid [Jc~· ··~n '!"c1, J ~er"clam~=ri ll'ord; kan JJar ~-.::ne /llrcrdcrh~1d teegrn hclit1i1en ~ 'londcr dar die Wer bthoorlyk. door ~I de i;~enc • die 7_e ~en1a.1~;1 h:hb:n, docir een: Spc:li.1!~ R~fi•!utit· i-. af. i;~;~L.afi 1 ~en GilJe broedcr 'la] zeeker Nca1 z~gliaJ, . D "
'
----- -· - ' -· !
I.
I I
r. I
,,
\ '
I
\ ' I
I '
( 54 y -11~rftooken 1e .zy11 .. vfln .nlle *,Be11efieii.l11.en Dor1,~ ceurs va11 de llegeei·ing, e11 nlifs die11 nie1 ge,
braeht.z.11/!en f..·111711en worden op ee11ige Nominff·liCi1 11fl11 Burge111eeflere11 of A11tp1e11,. waa1·va1t '1 Ree/11 van.Voo1'flag of No111i11f?1ie aa11 deez:!:
.. YeFgade1·ing eon;pe1ee1·d,. e11 ook 11_ie1 n1e1 eeni_: ge Stadr · an1p1e11 of Con1111i/Ji.C"11, /1oe oo/.: ge_.11aa1wt, de Dep111atie 1er.l,,.ergaderi11g 'Yan H111i Ed. Groo1 llfogenden a/teen uitgezoitder1,begu1::Jligd z11/len 1nooge_n wo1·de11.
Gy zict, mync \'ricnden! ann ulledceze ver:indcringcn, dat u~vc I·Inardll:ccdcn gccn l1ct mi11.
. ftc gevaar lyden en Gy dus daarvoor niet bel1ocfd tc vreczen, ik lru:r.t !laan,_ tc vechren; is .. er iets,
-datGy mCcnt, nict.wel re zj·n; al \vns het ccn _·gebr11ik, van voor 3 r I Jaar, tot hecdcn toe geobfcrv.eerd, door ccnc wet bekrachtigd, -geen
-nood ! - toont de nt1ttighcid dcr \'erandcring -en de \VCt is zo ras gcbrool;:cn, als gcmanlct; a.JIcs_tot nut, voortleel en opbott\V van uv.•o? Sta.d
. co hRare ln\voo11dcr<; ! wuarmccde \VY be!luitcn , na de 1-I~eren Po!l:j:::J,:kcrs. nog e~n \VOOrdje i,n de oorcn geluill:erd tc hcbbcn. .
Po!ljakkcrs! \vilt.Gy ccn gcicde raad?.fchcid uit met t)•dcn! U\\'C bcc!len zyn afgemend ! Reeds in ccn aanml uwcr Ritren, z;·t gy met uw Kai"· rctje in den madder bi)·vcn ficeken; Gy r)·dt i:e
dik-• ln 1[ !aar 1.17i !.>efrort<!en cle B11etens en l;traffi:n i11
roel.,Jgcn 10• h~t bchocf dcr -Siad·-- Jn'[ Jaar '1~J, f>efia~n :z.y j!l, ~llNDi:ll van d~ Sta1l 1e [rekkcn; ··-~I> he! !:C'lf •:erlo.,p!, 'f.:r:z.ct llK\l rl~ bakcn' ·-· 1\"at vcrf,hill~il ile lllv~ei. I
. ---- --=-- --- . ----.--~.~ -- -.
( SS )
.dik'o\'crf, en 'er zit nag ziel nog l1avcr i11 U\Ve Kl.:flptrs; men zcgt 1ny, d:tt hct 11ict1ws, dat Gy mee1lebre11gd, in Dordrecl1t, tinder weinig
. l~tzocnJ;·ke ·Lie.den· gclcl-zcn ~·ord: (;y. helit~ U ycrgalloppc;erd 1 _de I~ar in den firont_ gcrecdcii ,_ -0i:n vcr g~llort, en alle U\V~ Ni_cu\\'St)·dingen fl:in-_k_cn.; Gy. 'yi!.t. die ec\'Ctl\Vel · cen icdcr zclfs de n1inll Nie.u\Vsgierig_en .or.-~~c. _zig. n1c-t niets· be~_ n1o<?ijcn, onder den neus duuwcn; \Vat volgt.' .. . ... ' .. "' 'er op? Zy, gccv.en U een opfl:opper voor uwe indifcretic ! cen iedcr bcgint overtuigd te raaken, dat nicmand Yr}' is van door U met drt:k gcfmee!en te. word.:n:; EEN: ZEE:KEREi IS; ~ER., DIEN, GY HET, NIET, MOEJ';DO!lN-' WILT, GY, \VYS-Z:YN.! \Vllnt;: ik kan.U. verzcekcren,,; doir l1y de Chronicqt1e-,Scandalcilfeiv~.n UtYe .Stlll[ volmaakti kcnt, dat. hy. ccn .Verfch-Paardji? ;heefc, t'la~_ rcedclyk .vrolyk en pleizie_rig1in1't loqp_Ctl.is;r en ten minllc [:.:ondcr glorie]mce.i::,hay~r en_b_OQrl ncn in 't l)·f heeft, als Gy,- dat hy u·\'an tyd tot cijd 11aa zal r}·den, en kort aan de vodden blj·vcn l1angen - en op Z}'O beurt [fchoon hy hct verfoeit en a!lcen \VCttig oordeeldt, na uwe vuilcn aart tc hcbbe11 gczitin J U, n1et een Maa.,.. nekap en Dekkleed aan, op dat Gy hem nict zoud kennen, zo met Slyk zal toc!lclle11, dat geen Eerlyk en Zuiver I\1cnfch cenigc Paq11et1cn of Bricvcn door U zal willen gereeden l1cbben; Ja ZO, dat men, nicttccgen!laandc allc die vuilc fwartc plakkt:n, zal ko11nen zicn \Vic Gy Zyt.
V(Jar 'H-"el Leeze1· !
..
J • ------·--- - ___ ,_, ________ -
I l
l l
1
' · 1 ?· ' i'
:
' I i ' '
\
'It is a t·e11111i·l· j11flifed blj e:xpe1·ietrct, thr.t . ' 1!1eij 11•ho t!a111our lortdesr for Libertij d1·e tkd
11:0/l· iij1·a1111ica! iii th'ei1· dlspbfition's. 'Tfrei1' Ptitrio1IS11i is u_/ittilly a co111po1111d· of pride, ill na111re, disappvi111fnent," and orlre1· 111nligtJ(1nl q11a/ities.
J(NOX.
I-lee is eene Aanmerking door de ondetvln .. ding gi:fiaafd, Oat zy die 't mecfl: \•an VRY .. HEID fchreCtl\VCn, bee meefr gent:egen zyn toe, D\VINGLANDY: _.. Hlln Pacriottis111us is gc-,
. ' n1ecnlyk cen fan1enfl:el vnn l1ovnard}', boosaar .. · tigl1eid, ce- leurftclling; en andere vuiliiarcig-~
hOcdanighecde1J ..
•
'
Recommended