View
12
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
boris darCiaboris darCia
mecniereba da patiosnebamecniereba da patiosneba(meore nawili)(meore nawili)
am werilis pirvel nawilSi, romelic `sami saunjis~ wina am werilis pirvel nawilSi, romelic `sami saunjis~ wina
nomerSi (dekemberi, nomerSi (dekemberi, #4, 2014) daibeWda, naCvenebia, batoni 4, 2014) daibeWda, naCvenebia, batoni
rostom CxeiZe erT Tavis wignSi ra usafuZvlod, usamarTlod da rostom CxeiZe erT Tavis wignSi ra usafuZvlod, usamarTlod da
agdebiT warmogvidgens Cvens gamoCenil mecnierebs agdebiT warmogvidgens Cvens gamoCenil mecnierebs aleqsandre aleqsandre
baramiZesabaramiZesa da da givi miqaZesgivi miqaZes. samwuxarod da savalalod, rostom . samwuxarod da savalalod, rostom
CxeiZis mier aleqsandre baramiZis augad moxsenieba amiT ar CxeiZis mier aleqsandre baramiZis augad moxsenieba amiT ar
amoiwureba. is Tavis wignSi amoiwureba. is Tavis wignSi `bedi pavle ingoroyvasi~`bedi pavle ingoroyvasi~ (Tb., (Tb.,
`lomisi~) batoni `lomisi~) batoni aleqsandresaaleqsandresa da da levan menabdislevan menabdis pavle pavle
ingoroyvas winaaRmdeg brZolis iseT magaliTs asaxelebs, ingoroyvas winaaRmdeg brZolis iseT magaliTs asaxelebs,
simarTle rom iyos, sayovelTao guliswyromas gamoiwvevda. simarTle rom iyos, sayovelTao guliswyromas gamoiwvevda.
movusminoT mas: `arsebobs erTi aseTi gamocemac _ «Zveli movusminoT mas: `arsebobs erTi aseTi gamocemac _ «Zveli
qarTuli mwerlobis mkvlevarni», 1986 wlisa. aleqsandre qarTuli mwerlobis mkvlevarni», 1986 wlisa. aleqsandre
baramiZisa da levan menabdis mier Sedgenil-redaqtirebuli~baramiZisa da levan menabdis mier Sedgenil-redaqtirebuli~1.
arc misi gamocemiT daSavebula bevri araferi da arc misi arc misi gamocemiT daSavebula bevri araferi da arc misi
gamoucemlobiT daSavdeboda. maS, ram gamaxsena? im ubralo gamoucemlobiT daSavdeboda. maS, ram gamaxsena? im ubralo
mizezma, rom am wignSi mkafiod Cans is ganwyobileba da mizani, mizezma, rom am wignSi mkafiod Cans is ganwyobileba da mizani,
Tu ras upirebdnen pavle ingoroyvas, movlenebi ise rom Tu ras upirebdnen pavle ingoroyvas, movlenebi ise rom
warmarTuliyo, TviTonc rogorc enebaT (cxadia, redaqtorebi warmarTuliyo, TviTonc rogorc enebaT (cxadia, redaqtorebi
mxolod pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es mxolod pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es
krebuli salaparakod arc eRireboda) _ arc meti, arc naklebi, krebuli salaparakod arc eRireboda) _ arc meti, arc naklebi,
misi amogdeba ganezraxaT mecnierebis istoriidanac ki, aramcTu misi amogdeba ganezraxaT mecnierebis istoriidanac ki, aramcTu
mis nawerebs, mis aRmoCenebsa da dakvirvebebs kvlavac etriala mis nawerebs, mis aRmoCenebsa da dakvirvebebs kvlavac etriala
samecniero mimoqcevaSi. da Tu mainc itrialebda _ sxvaTa samecniero mimoqcevaSi. da Tu mainc itrialebda _ sxvaTa
saxeliT.saxeliT.
1 wigns aweria mxolod redaqtorebi.
66 boris darCiarasakvirvelia, aseT gamocemebsa Tu enciklopediebSi pi-rasakvirvelia, aseT gamocemebsa Tu enciklopediebSi pi-
rovnebis saxelis Setana-arSetaniT ar wydeba misi bedi, rovnebis saxelis Setana-arSetaniT ar wydeba misi bedi,
magram dabrkolebiT ki brkoldeboda garkveuli politikuri magram dabrkolebiT ki brkoldeboda garkveuli politikuri
reJimebisas.reJimebisas.
mTavari isaa, rom Semdgenel-redaqtorebi aseTi ganzraxvis mTavari isaa, rom Semdgenel-redaqtorebi aseTi ganzraxvis
xorcSesxmas (p. ingoroyvas istoriidan amogdebas _ xorcSesxmas (p. ingoroyvas istoriidan amogdebas _ b. . d.) ar .) ar
moridebian.moridebian.
es wigni wveTiviT aireklavs im realobas, rac mosalodneli es wigni wveTiviT aireklavs im realobas, rac mosalodneli
iyo~ (gv. 545-546). iyo~ (gv. 545-546).
batoni rostomi svams kiTxvas `ar gjeraT?~ da Tavis azrs batoni rostomi svams kiTxvas `ar gjeraT?~ da Tavis azrs
nirSeucvlelad ase `asabuTebs~: `krebulSi Zveli qarTuli nirSeucvlelad ase `asabuTebs~: `krebulSi Zveli qarTuli
mwerlobis mkvlevarad miCneulia 33 pirovneba, dawyebuli mwerlobis mkvlevarad miCneulia 33 pirovneba, dawyebuli
Teimuraz bagrationiT, da arc ilia WavWavaZe, akaki wereTeli, Teimuraz bagrationiT, da arc ilia WavWavaZe, akaki wereTeli,
vaJa-fSavela Tu giorgi wereTeli gamorCeniaT, aRaraferi vaJa-fSavela Tu giorgi wereTeli gamorCeniaT, aRaraferi
rom ara vTqvaT: mari broseze, platon ioselianze, daviT rom ara vTqvaT: mari broseze, platon ioselianze, daviT
CubinaSvilze, petre umikaSvilze, aleqsandre cagarelze, CubinaSvilze, petre umikaSvilze, aleqsandre cagarelze,
aleqsandre sarajiSvilze, daviT kariWaSvilze, eqvTime aleqsandre sarajiSvilze, daviT kariWaSvilze, eqvTime
TayaiSvilze, aleqsandre xaxanaSvilze, niko marze. da ufro TayaiSvilze, aleqsandre xaxanaSvilze, niko marze. da ufro
aqeT: iustine abulaZeze, sergi gorgaZeze, ivane javaxiSvilze, aqeT: iustine abulaZeze, sergi gorgaZeze, ivane javaxiSvilze,
korneli kekeliZeze, vukol beriZeze, sargis kakabaZeze, korneli kekeliZeze, vukol beriZeze, sargis kakabaZeze,
Salva nucubiZeze, ioseb griSaSvilze, leon meliqseT-begze, Salva nucubiZeze, ioseb griSaSvilze, leon meliqseT-begze,
konstantine WiWinaZeze, giorgi jakobiaze, mose gogiberiZeze, konstantine WiWinaZeze, giorgi jakobiaze, mose gogiberiZeze,
solomon iordaniSvilze, giorgi leoniZesa da Tu ilia solomon iordaniSvilze, giorgi leoniZesa da Tu ilia
abulaZeze~. daskvna ki aseTia: `pavle ingoroyva arsad Cans~ abulaZeze~. daskvna ki aseTia: `pavle ingoroyva arsad Cans~
(gv. 546).(gv. 546).
vidre sinamdviles vityodeT, manamde srulad gavecnoT am vidre sinamdviles vityodeT, manamde srulad gavecnoT am
wignis Sinaarss. es aris werilebis krebuli, romelic mo-wignis Sinaarss. es aris werilebis krebuli, romelic mo-
mzadebulia iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis universitetis mzadebulia iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis universitetis
Zveli qarTuli literaturis kaTedris TanamSromelTa mier:Zveli qarTuli literaturis kaTedris TanamSromelTa mier:
winasityvawinasityva (a. baramiZe)(a. baramiZe)
Teimuraz bagrationi (g. SaraZe)Teimuraz bagrationi (g. SaraZe)
mari brose (b. kilanava)mari brose (b. kilanava)
platon ioseliani (q. cxadaZe)platon ioseliani (q. cxadaZe)
daviT CubinaSvili (l. menabde)daviT CubinaSvili (l. menabde)
ilia WavWavaZe (l. menabde)ilia WavWavaZe (l. menabde)
petre umikaSvili (q. cxadaZe)petre umikaSvili (q. cxadaZe)
akaki wereTeli (l. menabde)akaki wereTeli (l. menabde)
aleqsandre cagareli (i. lo-aleqsandre cagareli (i. lo-
laSvili)laSvili)
aleqsandre sarajiSvili (q. aleqsandre sarajiSvili (q.
cxadaZe)cxadaZe)
67mecniereba da patiosneba
zaqaria WiWinaZe (n. maxaTaZe)zaqaria WiWinaZe (n. maxaTaZe)
Tedo Jordania (T. fofxaZe)Tedo Jordania (T. fofxaZe)
mose janaSvili (k. kekeliZe)mose janaSvili (k. kekeliZe)
vaJa-fSavela (l. menabde)vaJa-fSavela (l. menabde)
daviT kariWaSvili (q. cxa da-daviT kariWaSvili (q. cxa da-
Ze)Ze)
eqvTime TayaiSvili (a. bara-eqvTime TayaiSvili (a. bara-
miZe)miZe)
aleqsandre xaxanaSvili (g. aleqsandre xaxanaSvili (g.
fa rulava)fa rulava)
niko mari (a. baramiZe)niko mari (a. baramiZe)
iustine abulaZe (t. ruxaZe)iustine abulaZe (t. ruxaZe)
sergi gorgaZe (l. grigo l a-sergi gorgaZe (l. grigo l a-
Svili)Svili)
ivane javaxiSvili (l. menabde)ivane javaxiSvili (l. menabde)
korneli kekeliZe (a. baramiZe)korneli kekeliZe (a. baramiZe)
vukol beriZe (j. afciauri) vukol beriZe (j. afciauri)
sargis kakabaZe (t. ruxaZe)sargis kakabaZe (t. ruxaZe)
Salva nucubiZe (e. xinTibiZe)Salva nucubiZe (e. xinTibiZe)
ioseb griSaSvili (g. faru la-ioseb griSaSvili (g. faru la-
va)va)
leon meliqseT-begi (r. sira-leon meliqseT-begi (r. sira-
Ze)Ze)
konstantine WiWinaZe (b. kil-konstantine WiWinaZe (b. kil-
anava)anava)
giorgi jakobia (l. WumburiZe)giorgi jakobia (l. WumburiZe)
mose gogiberiZe (e. xinTibiZe)mose gogiberiZe (e. xinTibiZe)
solomon iordaniSvili (l. solomon iordaniSvili (l.
grigolaSvili)grigolaSvili)
giorgi leoniZe (a. baramiZe)giorgi leoniZe (a. baramiZe)
ilia abulaZe (r. siraZe)ilia abulaZe (r. siraZe)
vidre sityvas gavagrZelebde, unda SevniSno: dasaSvebia, vidre sityvas gavagrZelebde, unda SevniSno: dasaSvebia,
romelime es statia ar mogewonos da mis mimarT ukmayofilo romelime es statia ar mogewonos da mis mimarT ukmayofilo
iyo, magram aseTi saWiro wigni gana SeiZleba mxolod iyo, magram aseTi saWiro wigni gana SeiZleba mxolod
uaryofiTad moixsenio da Tqva ̀ arc misi gamocemiT daSavebula uaryofiTad moixsenio da Tqva ̀ arc misi gamocemiT daSavebula
bevri araferi da arc misi gamoucemlobiT daSavdebodao?~ bevri araferi da arc misi gamoucemlobiT daSavdebodao?~
daSavda Tu gakeTda Zalian saWiro saqme?! wigni miZRvnilia daSavda Tu gakeTda Zalian saWiro saqme?! wigni miZRvnilia
`Zveli qarTuli mwerlobis udidesi keris gelaTis akademiis `Zveli qarTuli mwerlobis udidesi keris gelaTis akademiis
880 wlisTavisadmi~ da mis anotaciaSi samarTlianadaa 880 wlisTavisadmi~ da mis anotaciaSi samarTlianadaa
miTiTebuli: `Zveli qarTuli mwerlobis kaTedris mier miTiTebuli: `Zveli qarTuli mwerlobis kaTedris mier
momzadebuli krebuli «Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni» momzadebuli krebuli «Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni»
warmoaCens im wvlilsa da damsaxurebas, romelic gamoCenil warmoaCens im wvlilsa da damsaxurebas, romelic gamoCenil
moRvaweebs miuZRviT mravalsaukunovani qarTuli sityvakazmuli moRvaweebs miuZRviT mravalsaukunovani qarTuli sityvakazmuli
mwerlobis SeswavlaSi.mwerlobis SeswavlaSi.
krebuli gankuTvnilia filologebisa da mkiTxvelTa farTo krebuli gankuTvnilia filologebisa da mkiTxvelTa farTo
wrisaTvis~.wrisaTvis~.
mkiTxveli dainaxavs: es krebuli upirvelesad sWirdeba mkiTxveli dainaxavs: es krebuli upirvelesad sWirdeba
rostom CxeiZesa da misi stilis swavlulebs, romlebic Zvel rostom CxeiZesa da misi stilis swavlulebs, romlebic Zvel
qarTul literaturasa da misi Seswavlis istorias jerovnad qarTul literaturasa da misi Seswavlis istorias jerovnad
ar icnoben!ar icnoben!
mikvirs da gamkvirvebia, batonma rostomma ratom ver mikvirs da gamkvirvebia, batonma rostomma ratom ver
68 boris darCiaSeniSna, rom am siaSi, garda pavle ingoroyvasi, ar Canan Zveli SeniSna, rom am siaSi, garda pavle ingoroyvasi, ar Canan Zveli
qarTuli literatis iseTi gamoCenili mkvlevarebi, rogoric qarTuli literatis iseTi gamoCenili mkvlevarebi, rogoric
arian, magaliTad, akaki gawerelia, gaioz imedaSvili, givi arian, magaliTad, akaki gawerelia, gaioz imedaSvili, givi
miqaZe da bevri sxva, _ Tavad aleqsandre baramiZe da levan miqaZe da bevri sxva, _ Tavad aleqsandre baramiZe da levan
menabde! nuTu ar ajobebda, aqve SemoetanaT sxvaTa mier maTze menabde! nuTu ar ajobebda, aqve SemoetanaT sxvaTa mier maTze
dawerili statiebi?dawerili statiebi?
didad samwuxaroa, batoni rostomi amaze ar dafiqrebula. didad samwuxaroa, batoni rostomi amaze ar dafiqrebula.
ufro metic, ase did braldebas ayenebs da wignis winasityvasac ufro metic, ase did braldebas ayenebs da wignis winasityvasac
ar kiTxulobs, sadac al. baramiZe garkveviT aRniSnavs: ar kiTxulobs, sadac al. baramiZe garkveviT aRniSnavs:
`winamdebare wigni ar aris qarTuli mwerlobis Seswavlis `winamdebare wigni ar aris qarTuli mwerlobis Seswavlis
istoria, miT ufro, sistemuri kursi. aq garkveuli wesiT istoria, miT ufro, sistemuri kursi. aq garkveuli wesiT
moxazulia am dargis cota Tu bevrad TvalsaCino calkeuli moxazulia am dargis cota Tu bevrad TvalsaCino calkeuli
mkvlevris samecniero-SemoqmedebiTi portreti. mkiTxveli mkvlevris samecniero-SemoqmedebiTi portreti. mkiTxveli
imasac SeniSnavs, rom wigni iTvaliswinebs iseT mkvlevarebs, imasac SeniSnavs, rom wigni iTvaliswinebs iseT mkvlevarebs,
romlebic ukve romlebic ukve istorias ekuTvnianistorias ekuTvnian~ (gv. 11).~ (gv. 11).
diax, diax, kaTedris samecniero Tematikuri gegmiT, romelsac diax, diax, kaTedris samecniero Tematikuri gegmiT, romelsac
universitetis didi samecniero sabWo amtkicebda, Tavidanve universitetis didi samecniero sabWo amtkicebda, Tavidanve
iyo gansazRvruli, rom samecniero portretebi mxolod da iyo gansazRvruli, rom samecniero portretebi mxolod da
mxolod gardacvlil mkvlevarebze Seqmniliyo! rodesac mxolod gardacvlil mkvlevarebze Seqmniliyo! rodesac
es wigni gamovida (1986), maSin batoni pavle gardacvlili es wigni gamovida (1986), maSin batoni pavle gardacvlili
gaxldaT, magram baton rostoms unda moexsenebodes, rom mTel gaxldaT, magram baton rostoms unda moexsenebodes, rom mTel
sabWoTa kavSirSi sagamomcemlo gegma oTxi wliT adre dgeboda sabWoTa kavSirSi sagamomcemlo gegma oTxi wliT adre dgeboda
da naSromebi gamomcemlobas sami wliT adre bardeboda. es wesi da naSromebi gamomcemlobas sami wliT adre bardeboda. es wesi
ganuxrelad sruldeboda. batoni pavle ingoroyva gardaicvala ganuxrelad sruldeboda. batoni pavle ingoroyva gardaicvala
1983 wlis noembris meore naxevarSi, xolo, rogorc krebulSive 1983 wlis noembris meore naxevarSi, xolo, rogorc krebulSive
gamomcemlobis mieraa aRniSnuli, es wigni ̀ warmoebas gadaeca~ gamomcemlobis mieraa aRniSnuli, es wigni ̀ warmoebas gadaeca~
batoni pavles gardacvalebamde TiTqmis wlinaxevriT adre _ batoni pavles gardacvalebamde TiTqmis wlinaxevriT adre _
1982 wlis Svid ivniss.1982 wlis Svid ivniss.
ai, esaa simarTle da mas pavle ingoroyvas winaaRmdeg ai, esaa simarTle da mas pavle ingoroyvas winaaRmdeg
brZolasTan araviTari kavSiri ara aqvs!brZolasTan araviTari kavSiri ara aqvs!
amis Semdeg mkiTxvelma gansazRvros, Tu ra Rirebulebisaa amis Semdeg mkiTxvelma gansazRvros, Tu ra Rirebulebisaa
rostom CxeiZis momdevno Sors mimavali ganzogadebuli rostom CxeiZis momdevno Sors mimavali ganzogadebuli
msjeloba: `ra advili yofila, ara, amxela Rvawlis gadaSlac msjeloba: `ra advili yofila, ara, amxela Rvawlis gadaSlac
ki, rodesac araviTari angariSi ar eweva sazogadoebriv azrs.ki, rodesac araviTari angariSi ar eweva sazogadoebriv azrs.
narkvevebSi ki gaielvebs erTi-organ misi saxeli da narkvevebSi ki gaielvebs erTi-organ misi saxeli da
migvaniSnebs, rom Turme aseTi mkvlevaric arsebula, magram migvaniSnebs, rom Turme aseTi mkvlevaric arsebula, magram
yovelTvis uaryofiT konteqstSi ixsenieba, rac gulubryvilo yovelTvis uaryofiT konteqstSi ixsenieba, rac gulubryvilo
69mecniereba da patiosneba
mkiTxvelsa Tu axalbeda students afiqrebinebs, gind yofiliyo mkiTxvelsa Tu axalbeda students afiqrebinebs, gind yofiliyo
da gind ara aseTi mecnieri, Turme araferi uRonia Zveli da gind ara aseTi mecnieri, Turme araferi uRonia Zveli
qarTuli mwerlobis Sesaswavlad, oriode mcdari mosazreba qarTuli mwerlobis Sesaswavlad, oriode mcdari mosazreba
gamouTqvams, eg iyo da ego.gamouTqvams, eg iyo da ego.
giorgi jakobias wvlilic ki ar darCeniaT aRuniSnavi, ase giorgi jakobias wvlilic ki ar darCeniaT aRuniSnavi, ase
rom, pavle ingoroyva, ukeTes SemTxvevaSi, sadRac kidev ufro rom, pavle ingoroyva, ukeTes SemTxvevaSi, sadRac kidev ufro
qvemoT ivaraudeba am wignis mixedviT.qvemoT ivaraudeba am wignis mixedviT.
kidev kargi(,) pavle ingoroyvas Rvawli da saxeli amaT xelSi kidev kargi(,) pavle ingoroyvas Rvawli da saxeli amaT xelSi
aRar iyo da patronic ukve gamosCenoda, visi TaosnobiTac aRar iyo da patronic ukve gamosCenoda, visi TaosnobiTac
gaimarTeboda _ pirvelad mis sicocxleSi – saiubileo gaimarTeboda _ pirvelad mis sicocxleSi – saiubileo
saRamo Tbilisis universitetSi 1980 wlis 20 noembers, xolo saRamo Tbilisis universitetSi 1980 wlis 20 noembers, xolo
dakrZalva ki erovnul manifestaciad gadaiqceoda 1983 wlis 24 dakrZalva ki erovnul manifestaciad gadaiqceoda 1983 wlis 24
noembers, da misi is statiebic gamoqveynebuliyo, winamorbedad noembers, da misi is statiebic gamoqveynebuliyo, winamorbedad
rom moCans biografiuli romanis Seqmnisa – misi monumenturi rom moCans biografiuli romanis Seqmnisa – misi monumenturi
figura mTeli Tavisi simaRliT, rom warmoisaxeboda da CrdilSi figura mTeli Tavisi simaRliT, rom warmoisaxeboda da CrdilSi
moaqcevda sxvaTa xelovnurad gazviadebul wvlilsa Tu moaqcevda sxvaTa xelovnurad gazviadebul wvlilsa Tu
damsaxurebasdamsaxurebas2. maSin ki Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarTa . maSin ki Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarTa
Sorisac ar aRmoCnda misi adgili.Sorisac ar aRmoCnda misi adgili.
da es im gamomcemelTa azriT, rac iqneb gaRizianebuli da es im gamomcemelTa azriT, rac iqneb gaRizianebuli
pasuxic iyo im erovnuli manifestaciis gamo, axalgazrdebis pasuxic iyo im erovnuli manifestaciis gamo, axalgazrdebis
gundma xeliT rom waasvena es didebuli cxedari didubis gundma xeliT rom waasvena es didebuli cxedari didubis
panTeonamde _ pavle ingoroyvas am droebiT samyofelamde panTeonamde _ pavle ingoroyvas am droebiT samyofelamde
mTawmindaze asvenebis win.mTawmindaze asvenebis win.
es droc male dadgeba.es droc male dadgeba.
asea Tu ise, is Rimilismomgvreli mcdeloba, gamomJRavnebuli asea Tu ise, is Rimilismomgvreli mcdeloba, gamomJRavnebuli
«Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarTa» furclebze, yo-«Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarTa» furclebze, yo-
velTvis unda Segvaxsenebdes Tavs, rogorc nimuSi imisa, Tu velTvis unda Segvaxsenebdes Tavs, rogorc nimuSi imisa, Tu
rogor iolad SeiZleba amoSalon istoriidan TviT yvelaze rogor iolad SeiZleba amoSalon istoriidan TviT yvelaze
aRmatebuli pirovnebanic ki, Tu sazogadoebriv, kulturul, aRmatebuli pirovnebanic ki, Tu sazogadoebriv, kulturul,
samecniero-saliteraturo sarbiels ar daepatronebian samecniero-saliteraturo sarbiels ar daepatronebian
gulmarTali adamianebi, romelTaTvisac mTavari umTavresi _ gulmarTali adamianebi, romelTaTvisac mTavari umTavresi _
WeSmaritebis Ziebaa.WeSmaritebis Ziebaa.
is krebuli Zveli inerciiT Sedga..is krebuli Zveli inerciiT Sedga..
magram aseTma «Zvelma inerciebma» veRar unda gabedos magram aseTma «Zvelma inerciebma» veRar unda gabedos
WeSmaritebis winaaRmdeg gasavsaveba.WeSmaritebis winaaRmdeg gasavsaveba.
2 baton rostoms mxedvelobaSi aqvs Tavisi wigni `bedi pavle ingoroyvasi~, ro-
melsac axla vexebiT.
70 boris darCiaaxla ra _ RimiliT davyurebT. egaa da eg...~ (gv. 546-547).axla ra _ RimiliT davyurebT. egaa da eg...~ (gv. 546-547).
diax, diax, amgvaria batoni rostom CxeiZis mier Ria karebis diax, diax, amgvaria batoni rostom CxeiZis mier Ria karebis
mtvreva.mtvreva.
aleqsandre baramiZisa da pavle ingoroyvas piradi da aleqsandre baramiZisa da pavle ingoroyvas piradi da
mecnieruli urTierToba vrceli saubris Temaa da mas aq ver mecnieruli urTierToba vrceli saubris Temaa da mas aq ver
amovwuravT, magram, rac ZiriTadia da zedapirze Zevs, igi erTob amovwuravT, magram, rac ZiriTadia da zedapirze Zevs, igi erTob
STambeWdavia, sul sxva rasme gviCvenebs da ara imas, rac baton STambeWdavia, sul sxva rasme gviCvenebs da ara imas, rac baton
rostoms ueWvel WeSmaritebad warmoudgenia.rostoms ueWvel WeSmaritebad warmoudgenia.
aleqsandre baramiZe araTu gverds uvlida, miT umetes, aleqsandre baramiZe araTu gverds uvlida, miT umetes,
Cqmalavda pavle ingoroyvas mecnierul Rvawls, aramed, Cqmalavda pavle ingoroyvas mecnierul Rvawls, aramed,
piriqiT, yovelTvis didi interesiT xvdeboda mis naSromebs, piriqiT, yovelTvis didi interesiT xvdeboda mis naSromebs,
TavgamodebiT warmoaCenda da keTilmosurnis poziciidan TavgamodebiT warmoaCenda da keTilmosurnis poziciidan
sajarod ganixilavda maT. gavecnoT umTavres maTgans. sajarod ganixilavda maT. gavecnoT umTavres maTgans.
al. baramiZem recenzia umalve gamoaqveyna batoni pavles al. baramiZem recenzia umalve gamoaqveyna batoni pavles
veeberTela wignze ̀ giorgi merCule~ (1954 w., 888 + 126 gv.) da, rac veeberTela wignze ̀ giorgi merCule~ (1954 w., 888 + 126 gv.) da, rac
Tavis profesiasTan axlo iyo, gagvacno misi umniSvnelovanesi Tavis profesiasTan axlo iyo, gagvacno misi umniSvnelovanesi
nawili, sadac avtorma prozaulad daweril teqstebSi uZvelesi nawili, sadac avtorma prozaulad daweril teqstebSi uZvelesi
qarTuli leqsi gamoavlinaqarTuli leqsi gamoavlina3. maSin, roca korneli kekeliZem ar . maSin, roca korneli kekeliZem ar
gaiziara da uaryofiTad Seafasa es aRmoCena, batoni aleqsandre, gaiziara da uaryofiTad Seafasa es aRmoCena, batoni aleqsandre,
piriqiT, didi kmayofilebiT Sexvda mas.piriqiT, didi kmayofilebiT Sexvda mas.
diax, diax, kmayofilebiTa da siamovnebiT da ara ise, rogorc diax, diax, kmayofilebiTa da siamovnebiT da ara ise, rogorc
r. CxeiZe Zunwad SeniSnavs _ es miRweva `aleqsandre baramiZemc r. CxeiZe Zunwad SeniSnavs _ es miRweva `aleqsandre baramiZemc
ki aRiarao~ (gv. 531).ki aRiarao~ (gv. 531).
au, `baramiZemc ki~-o, e. i. p. ingoroyvas dauZinebelma au, `baramiZemc ki~-o, e. i. p. ingoroyvas dauZinebelma
mtermao! recenziaSi vkiTxulobT: `Cveni ramdenime SeniSvna mtermao! recenziaSi vkiTxulobT: `Cveni ramdenime SeniSvna
Seexeba pavle ingoroyvas naSromis literaturaTmcodneobiTs Seexeba pavle ingoroyvas naSromis literaturaTmcodneobiTs
nawils. wignis am nawilis mniSvneloba, Cvenis azriT, u d a v o a . nawils. wignis am nawilis mniSvneloba, Cvenis azriT, u d a v o a .
p. ingoroyvam w a m o a y e n a d a s w o r a d g a d a W r a p. ingoroyvam w a m o a y e n a d a s w o r a d g a d a W r a
Zveli qarTuli mwerlobis rigi RirsSesaniSnavi sakiTxi. pirvel Zveli qarTuli mwerlobis rigi RirsSesaniSnavi sakiTxi. pirvel
rigSi aseTad gvexateba m e t r u l i p u n q t u a c i i s rigSi aseTad gvexateba m e t r u l i p u n q t u a c i i s
garkveva (gv. gv. 591, 593, 599, 606 da sxv (dayofa al. baramiZisaa garkveva (gv. gv. 591, 593, 599, 606 da sxv (dayofa al. baramiZisaa
3 al. b a r a m i Z e, narkvevebi qarTuli literaturis istoriidan, V, Tb., 1964, gv.
55-62.
71mecniereba da patiosneba
_ _ b. . d.). Tavis mxriT metruli punqtuaciis raobis garkvevam p. .). Tavis mxriT metruli punqtuaciis raobis garkvevam p.
ingoroyvas saSualeba misca daesabuTebina prozaulad miCneuli ingoroyvas saSualeba misca daesabuTebina prozaulad miCneuli
Zvel-qarTuli himnografiuli teqstebis wyobili, metruli Zvel-qarTuli himnografiuli teqstebis wyobili, metruli
xasiaTi. p. ingoroyvas gamokvlevis Semdeg cxadi xdeba, rom xasiaTi. p. ingoroyvas gamokvlevis Semdeg cxadi xdeba, rom
Zvel-qarTuli himnografiuli teqstebi ZiriTadad saleqso Zvel-qarTuli himnografiuli teqstebi ZiriTadad saleqso
principzea agebuli da metruli kanonzomierebis gansazRvrul principzea agebuli da metruli kanonzomierebis gansazRvrul
wesebs emorCileba. sayuradReboa p. ingoroyvas mosazrebani wesebs emorCileba. sayuradReboa p. ingoroyvas mosazrebani
qvelqarTuli poeziis saleqso formebis Sesaxeb, kerZod da qvelqarTuli poeziis saleqso formebis Sesaxeb, kerZod da
gansakuTrebiT e. w. silaburi ukveTeli leqsis Sesaxeb (gv. gansakuTrebiT e. w. silaburi ukveTeli leqsis Sesaxeb (gv.
590-607). p. ingoroyvam gamoiZia da mzis sinaTleze gamoitana 590-607). p. ingoroyvam gamoiZia da mzis sinaTleze gamoitana
SinaarsiTa da formiT didad saintereso, dRemdis ucnobi SinaarsiTa da formiT didad saintereso, dRemdis ucnobi
sagaloblebis teqstebi. kanonzomieria X saukunis gamoCenili sagaloblebis teqstebi. kanonzomieria X saukunis gamoCenili
qarTveli mwerlis saxelwodebad miviCnioT m e r C u l e , qarTveli mwerlis saxelwodebad miviCnioT m e r C u l e ,
damoukideblad merCules mniSvnelobis ingoroyvaseuli damoukideblad merCules mniSvnelobis ingoroyvaseuli
interpretaciisa~ (gv. 55).interpretaciisa~ (gv. 55).
es striqonebi p. ingoroyvasadmi mtrul damokidebulebas, es striqonebi p. ingoroyvasadmi mtrul damokidebulebas,
mis ugulebelyofas gviCvenebs?!mis ugulebelyofas gviCvenebs?!
al. baramiZe, rogorc WeSmariti mecnieri da simarTlis al. baramiZe, rogorc WeSmariti mecnieri da simarTlis
maZiebeli, Semdeg exeba sadavo sakiTxs: ras warmoadgens maZiebeli, Semdeg exeba sadavo sakiTxs: ras warmoadgens
`saweliwdo iadgari~. igi grigol xanZTelis originaluri `saweliwdo iadgari~. igi grigol xanZTelis originaluri
Txzulebaa, rogorc p. ingoroyva fiqrobs, Tu ara? giorgi Txzulebaa, rogorc p. ingoroyva fiqrobs, Tu ara? giorgi
merCule iuwyeba: `ars xanZTas ãxeliTa (grigol xanZTelis merCule iuwyeba: `ars xanZTas ãxeliTa (grigol xanZTelis
_ _ b. . d.) misiTa dawerili sulis mier wmidisa, saweliwdoá .) misiTa dawerili sulis mier wmidisa, saweliwdoá
iadgari, romlisa sityuani friad keTil arian~. batoni pavle iadgari, romlisa sityuani friad keTil arian~. batoni pavle
am Txzulebas grigol xanZTels uyoymanod miawers. Tavis am Txzulebas grigol xanZTels uyoymanod miawers. Tavis
am mosazrebas gamokveTilad, dayofiT aRniSnavs: `am mosazrebas gamokveTilad, dayofiT aRniSnavs: `giorgi giorgi
merCules es cnoba sruliad garkveuli xasiaTisaa da ar merCules es cnoba sruliad garkveuli xasiaTisaa da ar
iwvevs araviTar gaugebrobas an raime cilobasiwvevs araviTar gaugebrobas an raime cilobas~ (gv. 759). ~ (gv. 759).
batoni aleqsandre imowmebs am sakiTxisadmi n. marisa da i. batoni aleqsandre imowmebs am sakiTxisadmi n. marisa da i.
javaxiSvilis damokidebulebas, k. kekeliZisa da Tavissave javaxiSvilis damokidebulebas, k. kekeliZisa da Tavissave
adre gamoTqmul Sexedulebebs da wers: `akademikosebis adre gamoTqmul Sexedulebebs da wers: `akademikosebis
n. marisa da i. javaxiSvilis mravlismetyveli dumili da n. marisa da i. javaxiSvilis mravlismetyveli dumili da
akademikos k. kekeliZis frTxilad gamoTqmuli mosazreba imas akademikos k. kekeliZis frTxilad gamoTqmuli mosazreba imas
amtkicebs, rom giorgi merCulis cnoba grigol xanZTelis amtkicebs, rom giorgi merCulis cnoba grigol xanZTelis
avtorobaze ucilobeli da sruliad garkveuli ar aris. p. avtorobaze ucilobeli da sruliad garkveuli ar aris. p.
ingoroyvas arc ucdia qarTuli kulturis istoriisaTvis ingoroyvas arc ucdia qarTuli kulturis istoriisaTvis
egoden sapasuxismgeblo debulebis dasabuTeba. igi mxolod egoden sapasuxismgeblo debulebis dasabuTeba. igi mxolod
72 boris darCiabejiTi gancxadebiT kmayofildeba. saqmeSi Cauxedavi mkiTxveli bejiTi gancxadebiT kmayofildeba. saqmeSi Cauxedavi mkiTxveli
SeiZleba uneblieT endos p. ingoroyvas. gadaWriT unda SeiZleba uneblieT endos p. ingoroyvas. gadaWriT unda
iTqvas, rom p. ingoroyva gamodis winaswar SemuSavebuli, iTqvas, rom p. ingoroyva gamodis winaswar SemuSavebuli,
dausabuTebeli mosazrebidan. mTeli misi Semdgomi msjeloba dausabuTebeli mosazrebidan. mTeli misi Semdgomi msjeloba
grigol xanZTelis literaturuli memkvidreobis umTavresi grigol xanZTelis literaturuli memkvidreobis umTavresi
nawilis (e. i. iadgaris) Sesaxeb emyareba am dausabuTebel da nawilis (e. i. iadgaris) Sesaxeb emyareba am dausabuTebel da
sacilobel wanamZRvars~ (gv. 58).sacilobel wanamZRvars~ (gv. 58).
aleqsandre baramiZe batoni pavles Tvalsazrisis sawi-aleqsandre baramiZe batoni pavles Tvalsazrisis sawi-
naaRmdegod iSveliebs miqael modrekilis krebuls. movusminoT naaRmdegod iSveliebs miqael modrekilis krebuls. movusminoT
mas: `sayuradReboa sakiTxis meore mxarec.mas: `sayuradReboa sakiTxis meore mxarec.
X saukuneSi, am saukunis oTxmocian-oTxmocdaaTian wle-X saukuneSi, am saukunis oTxmocian-oTxmocdaaTian wle-
bSi (p. ingoroyvaTi, konkretulad 978-988 wlebSi) miqel bSi (p. ingoroyvaTi, konkretulad 978-988 wlebSi) miqel
modrekilma Seadgina sagaloblebis didi krebuli. krebulis modrekilma Seadgina sagaloblebis didi krebuli. krebulis
masalebi miqels sagangebod gamouZiebia da Seukrebia mTel masalebi miqels sagangebod gamouZiebia da Seukrebia mTel
saqarTveloSi. saeWvo araa, rom miqeli Tavis krebulSi saqarTveloSi. saeWvo araa, rom miqeli Tavis krebulSi
Seitanda grigol xanZTelis sagaloblebsac (Tu ki aseTebi Seitanda grigol xanZTelis sagaloblebsac (Tu ki aseTebi
arsebobda). p. ingoroyvas mowmobiT, krebulis teqstebi arsebobda). p. ingoroyvas mowmobiT, krebulis teqstebi
bevr SemTxvevaSi avtorebs asaxelebs, avtorwarwerilia. bevr SemTxvevaSi avtorebs asaxelebs, avtorwarwerilia.
es avtorebia _ miqel modrekili, giorgi merCule, ioane es avtorebia _ miqel modrekili, giorgi merCule, ioane
mtbevari, ioane minCxi, stefane sananoÁsZe Wyondideli, mtbevari, ioane minCxi, stefane sananoÁsZe Wyondideli,
ioane qonqosisZe, basil xanZTeli, kurdanai-kvirike, makari ioane qonqosisZe, basil xanZTeli, kurdanai-kvirike, makari
leTeTeli (gv. 771). molodinis winaaRmdeg grigol xanZTeli leTeTeli (gv. 771). molodinis winaaRmdeg grigol xanZTeli
ar yofila dasaxelebuli. Tavisi gamokvlevis specialur ar yofila dasaxelebuli. Tavisi gamokvlevis specialur
damatebaSi p. ingoroyva ganmartavs: «damatebaSi p. ingoroyva ganmartavs: «miqel modrekilis dros miqel modrekilis dros
adrindeli xanis _ VIII-IX saukunis avtoris _ grigol adrindeli xanis _ VIII-IX saukunis avtoris _ grigol
xanZTelis saliteraturo moRvaweobis Sesaxeb ukve sruli xanZTelis saliteraturo moRvaweobis Sesaxeb ukve sruli
cnobebi aRara hqoniaTocnobebi aRara hqoniaTo» (gv. 0118). sakvirvelia! jer erTi, » (gv. 0118). sakvirvelia! jer erTi,
ra safiqrebelia VIII-IX da X saukuneebis dapirispireba. ra safiqrebelia VIII-IX da X saukuneebis dapirispireba.
marTalia, grigol xanZTeli iyo VIII-IX saukuneTa moRvawe, marTalia, grigol xanZTeli iyo VIII-IX saukuneTa moRvawe,
magram giorgi merCulis mowmobiT mis dros, e. i. X saukunis magram giorgi merCulis mowmobiT mis dros, e. i. X saukunis
Sua wlebSi (grigol xanZTelis cxovreba SeTxzulia 951 wels), Sua wlebSi (grigol xanZTelis cxovreba SeTxzulia 951 wels),
xom moipoveboda grigolis xeliT gadawerili (an dawerili) xom moipoveboda grigolis xeliT gadawerili (an dawerili)
sagaloblebis krebuli! sagaloblebis krebuli!
maSasadame, miqel modrekilsac unda hqonoda es pirvelwyaro, maSasadame, miqel modrekilsac unda hqonoda es pirvelwyaro,
miT umetes, rom, p. ingoroyvas gamokvlevis Tanaxmad, miqel miT umetes, rom, p. ingoroyvas gamokvlevis Tanaxmad, miqel
modrekili Turme moRvaweobda grigol xanZTelis mier aSenebul modrekili Turme moRvaweobda grigol xanZTelis mier aSenebul
Satberdis savaneSi: 969-976 wlebSi, SatberdSi yofnis dros, Satberdis savaneSi: 969-976 wlebSi, SatberdSi yofnis dros,
73mecniereba da patiosneba
miqels monawileoba miuRia Satberdis cnobili krebulis miqels monawileoba miuRia Satberdis cnobili krebulis
gadaweraSi (gv. 768), miqelis sagalobelTa krebulic SatberdSi gadaweraSi (gv. 768), miqelis sagalobelTa krebulic SatberdSi
yofila damzadebuli (gv. 764, 768, 769, 770). p. ingoroyva imasac yofila damzadebuli (gv. 764, 768, 769, 770). p. ingoroyva imasac
varaudobs, rom grigol xanZTelis «saweliwdoá iadgaris» varaudobs, rom grigol xanZTelis «saweliwdoá iadgaris»
dedani «dedani «daculi iyo imave savaneebSi, sadac miqel modrekili daculi iyo imave savaneebSi, sadac miqel modrekili
moRvaweobdamoRvaweobda» (gv. 771). e. i. «saweliwdoá iadgari» unda yofiliyo » (gv. 771). e. i. «saweliwdoá iadgari» unda yofiliyo
ara marto xanZTaSi, aramed SatberdSiac. dasasrul p. ingoroyva ara marto xanZTaSi, aramed SatberdSiac. dasasrul p. ingoroyva
gvarwmunebs, rom miqel modrekils «gvarwmunebs, rom miqel modrekils «pirvel rigSi Tavis krebulSi pirvel rigSi Tavis krebulSi
Seutania grigol xanZTelis saweliwdo iadgariSeutania grigol xanZTelis saweliwdo iadgari» (iqve). amrigad, » (iqve). amrigad,
miqel modrekilis gankargulebaSi yofila grigol xanZTelis miqel modrekilis gankargulebaSi yofila grigol xanZTelis
saweliwdo iadgari. mas swored avtorwauwerlad unda Seetana saweliwdo iadgari. mas swored avtorwauwerlad unda Seetana
Tavis krebulSi am iadgaris teqstebi. amis Semdeg gakvirvebas Tavis krebulSi am iadgaris teqstebi. amis Semdeg gakvirvebas
iwvevs p. ingoroyvas nagvianevi da moulodneli Civili, aqaoda iwvevs p. ingoroyvas nagvianevi da moulodneli Civili, aqaoda
miqelis dros grigol xanZTelis saliteraturo moRvaweobis miqelis dros grigol xanZTelis saliteraturo moRvaweobis
Sesaxeb ukve sruli cnobebi aRar hqondaTo~ (gv. 59), da sxva.Sesaxeb ukve sruli cnobebi aRar hqondaTo~ (gv. 59), da sxva.
Tavis SeniSvnas al. baramiZe bolos ase ayalibebs: ̀ gamoirkva Tavis SeniSvnas al. baramiZe bolos ase ayalibebs: ̀ gamoirkva
ucnauri garemoeba: sakiTxiT sagangebod dainteresebul pirs, ucnauri garemoeba: sakiTxiT sagangebod dainteresebul pirs,
sagaloblebis maZiebelsa da Semkrebs, X saukunis moRvawe sagaloblebis maZiebelsa da Semkrebs, X saukunis moRvawe
miqel modrekils Tumca xelT hqonia grigol xanZTelis mier miqel modrekils Tumca xelT hqonia grigol xanZTelis mier
dawerili Tu gadawerili sagaloblebis krebuli, magram mas dawerili Tu gadawerili sagaloblebis krebuli, magram mas
mainc ar aRmoCenia sruli cnobebi imave grigol xanZTelis mainc ar aRmoCenia sruli cnobebi imave grigol xanZTelis
saliteraturo moRvaweobis Sesaxeb, samagierod es cnobebi saliteraturo moRvaweobis Sesaxeb, samagierod es cnobebi
uxvad aRmoaCnda XX saukunis mkvlevars~ (gv. 59-60).uxvad aRmoaCnda XX saukunis mkvlevars~ (gv. 59-60).
Sermadin onianma sagangebod Seiswavla es sakiTxi da daaskvna: Sermadin onianma sagangebod Seiswavla es sakiTxi da daaskvna:
`grigol xanZTelis «cxovrebis» mixedviT, grigoli ar aris `grigol xanZTelis «cxovrebis» mixedviT, grigoli ar aris
«saweliwdo iadgaris» avtori. is mxolod misi gadamweria. «saweliwdo iadgaris» avtori. is mxolod misi gadamweria.
agiografis cnobiT, xanZTels es iadgari dauweria zepirad, agiografis cnobiT, xanZTels es iadgari dauweria zepirad,
dednis gareSe. amitomaa damowmebuli grigol xanZTelis dednis gareSe. amitomaa damowmebuli grigol xanZTelis
«saweliwdo iadgari» TxzulebaSi, rogorc maCvenebeli misi «saweliwdo iadgari» TxzulebaSi, rogorc maCvenebeli misi
fenomenaluri mexsierebisa~fenomenaluri mexsierebisa~4. .
Cvens sakiTxs nakleb exeba da sityvas aRar gavagrZeleb imaze, Cvens sakiTxs nakleb exeba da sityvas aRar gavagrZeleb imaze,
rom, rac p. ingoroyvas qarTul originalur himnografiul rom, rac p. ingoroyvas qarTul originalur himnografiul
Txzulebebad miaCnda, Semdeg bevr maTgans berZnuli dednebi Txzulebebad miaCnda, Semdeg bevr maTgans berZnuli dednebi
aRmoaCnda, anu isini Targmanebi yofila.aRmoaCnda, anu isini Targmanebi yofila.
4 S. o n i a n i, g. merCules cnoba grigol xanZTelis ̀ saweliwdo iadgaris~ Sesaxeb,
krebuli: xanZTa _ sulierad mSobeli qarTvelTa, Tb., 2002, gv. 78-82. am sakiTxze
ufro farTod saubari gvaqvs wignSi `uvicobis, plagiatobisa da ganukiTxaobis
winaaRmdeg rusTvelologiaSi~ (Tb., 2008, gv. 128-132).
74 boris darCiamodi, Tavi davaneboT aleqsandre baramiZis recenziaSi modi, Tavi davaneboT aleqsandre baramiZis recenziaSi
gamoTqmul saqebar sityvebs da yuradReba marto SeniSvnebze gamoTqmul saqebar sityvebs da yuradReba marto SeniSvnebze
gadavitanoT, Tanac maTSi cotaodeni susxic SevniSnoT, ganaRa gadavitanoT, Tanac maTSi cotaodeni susxic SevniSnoT, ganaRa
SeiZleba aq baton pavles mimarT raime upativcemuloba, metadre, SeiZleba aq baton pavles mimarT raime upativcemuloba, metadre,
mtroba da ugulebelyofa davinaxoT?! baton aleqsandres, mtroba da ugulebelyofa davinaxoT?! baton aleqsandres,
WeSmarit mecniers, upirvelesad xom mecnieruli miznebi amoZraWeSmarit mecniers, upirvelesad xom mecnieruli miznebi amoZra
vebda. vebda.
`narkvevebis~ amave, meoTxe, wignSi aleqsandre baramiZe `narkvevebis~ amave, meoTxe, wignSi aleqsandre baramiZe
vrcel recenzias beWdavs pavle ingoroyvas veeberTela wignze vrcel recenzias beWdavs pavle ingoroyvas veeberTela wignze
_ TxzulebaTa krebulis pirvel tomze (gv. 368-437) da _ TxzulebaTa krebulis pirvel tomze (gv. 368-437) da
Tavidanve udides Sefasebas aZlevs mas. wers: igi `warmoadgens Tavidanve udides Sefasebas aZlevs mas. wers: igi `warmoadgens
kvleva-Ziebis didi unariT da daxvewili literaturuli kvleva-Ziebis didi unariT da daxvewili literaturuli
gemovnebiT dajildoebuli avtoris erTian, kargad gaazrebul, gemovnebiT dajildoebuli avtoris erTian, kargad gaazrebul,
kompoziciurad mtkiced Sekrul, faqtobrivi masalebiT uxvad kompoziciurad mtkiced Sekrul, faqtobrivi masalebiT uxvad
Semkobil, saegebio mosazrebaTa efeqtian wanamZRvrebze marjved Semkobil, saegebio mosazrebaTa efeqtian wanamZRvrebze marjved
asxmul, darbaisluri qarTuliTa da energiuli kiloTi asxmul, darbaisluri qarTuliTa da energiuli kiloTi
daweril did naSroms~ (gv. 369).daweril did naSroms~ (gv. 369).
baton aleqsandres imTaviTve gauTvaliswinebia rostom baton aleqsandres imTaviTve gauTvaliswinebia rostom
CxeiZisnairi oponentebi da iqve gulwrfelad aRniSnavs: `Cven CxeiZisnairi oponentebi da iqve gulwrfelad aRniSnavs: `Cven
gzadagza mogvixdeba p. ingoroyvas wignis sxvadasxva mxaris gzadagza mogvixdeba p. ingoroyvas wignis sxvadasxva mxaris
ganxilva, oRond amTaviTve viTxovT, augad nu CagveTvleba, Tu ganxilva, oRond amTaviTve viTxovT, augad nu CagveTvleba, Tu
saqmis interesebi gvaiZulebs, mTavari yuradReba davuTmoT saqmis interesebi gvaiZulebs, mTavari yuradReba davuTmoT
gamokvlevis naklovan mxareebs~ (gv. 369).gamokvlevis naklovan mxareebs~ (gv. 369).
recenzenti patiosnad asrulebs am danapirebs da yvelgan recenzenti patiosnad asrulebs am danapirebs da yvelgan
misTvis damaxasiaTebeli obieqturobiTa da taqtiT gvTavazobs misTvis damaxasiaTebeli obieqturobiTa da taqtiT gvTavazobs
Tavis SeniSvna-mosazrebebs. erT saTanado nimuSs aqedanac Tavis SeniSvna-mosazrebebs. erT saTanado nimuSs aqedanac
davimowmeb. p. ingoroyva wignis bolosityvaSi aRniSnavs: davimowmeb. p. ingoroyva wignis bolosityvaSi aRniSnavs:
`Zvirfaso mkiTxvelo, Tqven da TqvenTan erTad mec, gvqonda `Zvirfaso mkiTxvelo, Tqven da TqvenTan erTad mec, gvqonda
bedniereba dagvenaxa qarTveli eris did mnaTobTa Soris bedniereba dagvenaxa qarTveli eris did mnaTobTa Soris
naTeli saxe TviT SoTasi.naTeli saxe TviT SoTasi.
amieridan SoTa _ Tavisi biografiiT, iseve nacnobi xdeba amieridan SoTa _ Tavisi biografiiT, iseve nacnobi xdeba
CvenTvis, rogorc ilia da akaki, nikoloz baraTaSvili da vaJa.CvenTvis, rogorc ilia da akaki, nikoloz baraTaSvili da vaJa.
SoTa udidesi poetia, xolo amave dros igi iyo mama er-SoTa udidesi poetia, xolo amave dros igi iyo mama er-
i sa, qvenisaTvis Tavdadebuli. SoTas saxe Cven gvinaTebs sam-i sa, qvenisaTvis Tavdadebuli. SoTas saxe Cven gvinaTebs sam-
SoblosaTvis SeficulTa – koxtasTavis gmirTa – naTeli SoblosaTvis SeficulTa – koxtasTavis gmirTa – naTeli
75mecniereba da patiosneba
xomlidan SaravandediT Semosili~.xomlidan SaravandediT Semosili~.
axla vnaxoT, al. baramiZe ra Tbili sityvebiT exmaureba am axla vnaxoT, al. baramiZe ra Tbili sityvebiT exmaureba am
usaSvelod gadaWarbebul ki ara, yovlad Seusabamo Sefasebas: usaSvelod gadaWarbebul ki ara, yovlad Seusabamo Sefasebas:
`moyvanili teqsti, Cveni azriT, poeziis sferos ganekuTvneba. `moyvanili teqsti, Cveni azriT, poeziis sferos ganekuTvneba.
aba, vin daijerebs, rom «aba, vin daijerebs, rom «amieridan SoTa _ Tavisi biografiiT, amieridan SoTa _ Tavisi biografiiT,
iseve nacnobi xdeba CvenTvis, rogorc ilia da akaki, nikoloz iseve nacnobi xdeba CvenTvis, rogorc ilia da akaki, nikoloz
baraTaSvili da vaJabaraTaSvili da vaJa».». esaa lamazi hiperbola, xolo hiperbola esaa lamazi hiperbola, xolo hiperbola
swored poezias Svenis~ (gv. 437). igive unda iTqvas koxtasTavis swored poezias Svenis~ (gv. 437). igive unda iTqvas koxtasTavis
SeTqmulebis Taobazec.SeTqmulebis Taobazec.
aseve keTilmosurnea batoni aleqsandres daskvnac: sa-aseve keTilmosurnea batoni aleqsandres daskvnac: sa-
recenzio wignSi `sxvac bevria emociuri da poeturi. amas recenzio wignSi `sxvac bevria emociuri da poeturi. amas
Tavisi fasi da mniSvneloba aqvs. p. ingoroyvam Seqmna CvenSi Tavisi fasi da mniSvneloba aqvs. p. ingoroyvam Seqmna CvenSi
mecnierebis kvleva-Ziebis Taviseburi stili. bevr rameSi es mecnierebis kvleva-Ziebis Taviseburi stili. bevr rameSi es
stili Cven ar gvakmayofilebs. ar gvakmayofilebs imitom, rom stili Cven ar gvakmayofilebs. ar gvakmayofilebs imitom, rom
p. ingoroyvas naSromebSi Warbad aris Caqsovili subieqturi, p. ingoroyvas naSromebSi Warbad aris Caqsovili subieqturi,
lirikuli, emociuri elementi.lirikuli, emociuri elementi.
arasgziT ar SeiZleba imis uaryofa, rom p. ingoroyvam arasgziT ar SeiZleba imis uaryofa, rom p. ingoroyvam
kolosaluri Sroma gaswia, zogi rame am didi Sromidan Cven kolosaluri Sroma gaswia, zogi rame am didi Sromidan Cven
miuReblad gveCveneba, zog rames sadavod an saegebio hipoTezad miuReblad gveCveneba, zog rames sadavod an saegebio hipoTezad
vTvliT. mainc es Sroma uTuod mniSvnelovani movlenaa vTvliT. mainc es Sroma uTuod mniSvnelovani movlenaa
ukanaskneli drois rusTvelologiur literaturaSi. am ukanaskneli drois rusTvelologiur literaturaSi. am
SromaSi wamoWrili sakiTxebi didxans iqneba specialuri SromaSi wamoWrili sakiTxebi didxans iqneba specialuri
dakvirvebisa da Semdgomi Seswavlis sagani. p. ingoroyvas Sroma dakvirvebisa da Semdgomi Seswavlis sagani. p. ingoroyvas Sroma
yvelaferTan erTad biZgs aZlevs qarTul mecnierul azrovnebas, yvelaferTan erTad biZgs aZlevs qarTul mecnierul azrovnebas,
mecnieruli kvleva-Ziebis saqmes. esaa am monumenturi Sromis mecnieruli kvleva-Ziebis saqmes. esaa am monumenturi Sromis
didi Rirseba~ (iqve, gv. 437).didi Rirseba~ (iqve, gv. 437).
radgan al. baramiZis `narkvevebis~ meoTxe wignze Camovarda radgan al. baramiZis `narkvevebis~ meoTxe wignze Camovarda
sityva, aq am ori mecnieris piradi damokidebulebis amsaxvel sityva, aq am ori mecnieris piradi damokidebulebis amsaxvel
erT SemTxvevas gavixseneb, Tumca amaze sagangebod saubari erT SemTxvevas gavixseneb, Tumca amaze sagangebod saubari
qvemoT maqvs, sadac maT TanamSromlobas vexebi.qvemoT maqvs, sadac maT TanamSromlobas vexebi.
`narkvevebis~ es wigni ramdenime Tvis gamosuli iyo. li-`narkvevebis~ es wigni ramdenime Tvis gamosuli iyo. li-
teraturis institutSi `vefxistyaosnis~ xelnawerTa fo t-teraturis institutSi `vefxistyaosnis~ xelnawerTa fo t-
opirebs erTmaneTs vudarebdi. oTaxSi p. ingoroyva Semovida da opirebs erTmaneTs vudarebdi. oTaxSi p. ingoroyva Semovida da
batoni aleqsandre ikiTxa, saSas naxva mindao. saaTs davxede da batoni aleqsandre ikiTxa, saSas naxva mindao. saaTs davxede da
mivuge, 15-20 wuTSi mobrZandeba-meTqi. mkiTxa, ras saqmianobo, mivuge, 15-20 wuTSi mobrZandeba-meTqi. mkiTxa, ras saqmianobo,
pasuxi rom miiRo, wignebad akinZuli fotopirebis ramdenime pasuxi rom miiRo, wignebad akinZuli fotopirebis ramdenime
tomis gadaTvalierebas Seudga. amasobaSi batoni aleqsandrec tomis gadaTvalierebas Seudga. amasobaSi batoni aleqsandrec
76 boris darCiamobrZanda. isini RimiliT erTmaneTs gadaexvivnen. me maSinve mobrZanda. isini RimiliT erTmaneTs gadaexvivnen. me maSinve
avdeqi da gareT gamosvla davapire; orivem mTxova, xels ar avdeqi da gareT gamosvla davapire; orivem mTxova, xels ar
SegviSliT, nu gadixarTo. karga xans Tbilad imusaifes. batonma SegviSliT, nu gadixarTo. karga xans Tbilad imusaifes. batonma
pavlem `narkvevebis~ wignis CuqebisaTvis baton aleqsandres pavlem `narkvevebis~ wignis CuqebisaTvis baton aleqsandres
madloba gadauxada da uTxra, ar wamikiTxavs, rame rom ar madloba gadauxada da uTxra, ar wamikiTxavs, rame rom ar
mwyenodao. saubrisas ki gairkva, rac batonma aleqsandrem da mwyenodao. saubrisas ki gairkva, rac batonma aleqsandrem da
mec SevniSne, orive recenzias kargad icnobda. barem aq imasac mec SevniSne, orive recenzias kargad icnobda. barem aq imasac
davumateb, rom batonma pavlem damavala, xelnawerebSi esa da es davumateb, rom batonma pavlem damavala, xelnawerebSi esa da es
momiZebneo. telefoniT gagagebinebT-meTqi da nomeri vTxove. momiZebneo. telefoniT gagagebinebT-meTqi da nomeri vTxove.
telefoni ara maqvso, miTxra. rom gavikvirve, amixsna, quCas telefoni ara maqvso, miTxra. rom gavikvirve, amixsna, quCas
binaSi ra Semayvaninebso.binaSi ra Semayvaninebso.
1953 wels p. ingoroyvam gamosca `vefxistyaosani~, ramac 1953 wels p. ingoroyvam gamosca `vefxistyaosani~, ramac
didi aJiotaJi gamoiwvia da masze uamravi kritikuli werili didi aJiotaJi gamoiwvia da masze uamravi kritikuli werili
gamoqveyndagamoqveynda5. aq warmodgenili teqstis didi da umTavresi . aq warmodgenili teqstis didi da umTavresi
nakli isaa, rom ZiriTadad dayrdnobilia gviandel da Zlier nakli isaa, rom ZiriTadad dayrdnobilia gviandel da Zlier
nasworeb (nasworeb (J-H4n1) da masTan mdgom nusxebze4n1) da masTan mdgom nusxebze6 .maSin daibeWda .maSin daibeWda
al. baramiZis statiac «vefxistyaosnis axali gamocema~ (`li-al. baramiZis statiac «vefxistyaosnis axali gamocema~ (`li-
teraturuli Ziebani, IX, 1955, gv. 455-474). magram, vinaidan p. teraturuli Ziebani, IX, 1955, gv. 455-474). magram, vinaidan p.
ingoroyvam rusTvelis poema meorejerac, 1970 wels, gamosca, ingoroyvam rusTvelis poema meorejerac, 1970 wels, gamosca,
recenzia maszec gamoaqveyna. vinaidan pirveli recenzia Tavisi recenzia maszec gamoaqveyna. vinaidan pirveli recenzia Tavisi
`narkvevebis~ wignSi ar Seutania, mec mas gverds avuvli da `narkvevebis~ wignSi ar Seutania, mec mas gverds avuvli da
zogierT rames meoreze vityvi. es recenzia avtorma Seitana zogierT rames meoreze vityvi. es recenzia avtorma Seitana
`narkvevebis~ V wignSi (Tb., 1978, gv. 57-73).`narkvevebis~ V wignSi (Tb., 1978, gv. 57-73).
batoni pavles am publikaciaSi sakmaoa gasakvirad miuR-batoni pavles am publikaciaSi sakmaoa gasakvirad miuR-
ebeli Sexedulebani, romlebic recenziaSi SeniSnulia. erT ebeli Sexedulebani, romlebic recenziaSi SeniSnulia. erT
magaliTs davasaxeleb. batoni pavle CanarTad miiCnevs da magaliTs davasaxeleb. batoni pavle CanarTad miiCnevs da
dausabuTeblad poemis teqstidan aZevebs ise brwyinvale strofs, dausabuTeblad poemis teqstidan aZevebs ise brwyinvale strofs,
rogoricaa `rogoricaa `karvis kalTa CaxlarTuli CavWer, Cavakarabakekarvis kalTa CaxlarTuli CavWer, Cavakarabake~. ~.
es recenziac batoni aleqsandresTvis Cveuli mecnieruli es recenziac batoni aleqsandresTvis Cveuli mecnieruli
taqtiTaa dawerili. aqac daskvnaSi avtori ar Zunwobs da taqtiTaa dawerili. aqac daskvnaSi avtori ar Zunwobs da
uxvadaa wignis Rirsebani warmoCenili: `ra Tqma unda, _ wers uxvadaa wignis Rirsebani warmoCenili: `ra Tqma unda, _ wers
igi, _ p. ingoroyvas naSromSi bevri ramea mosawoni da didi igi, _ p. ingoroyvas naSromSi bevri ramea mosawoni da didi
5 isini aRricxulia g. miqaZis wignSi: Zveli qarTuli mwerlobis bibliografia, I,
(1921-1965), Tb., 1968, gv. 162.
6 mis Sesaxeb ix. Cveni wigni: rusTvelologiuri gamokvlevebi, I Tb., 2010, gv. 277-
367.
77mecniereba da patiosneba
kmayofilebis grZnobis aRmZvreli. saerTod STambeWdavad aris kmayofilebis grZnobis aRmZvreli. saerTod STambeWdavad aris
dawerili monografiis is Tavebi, romlebic Seexeba saqarTvelos dawerili monografiis is Tavebi, romlebic Seexeba saqarTvelos
istoriul warsuls da miznad isaxavs Zveli qarTuli kul-istoriul warsuls da miznad isaxavs Zveli qarTuli kul-
turis sakiTxebis farTod gaSuqebas. udaod migvaCnia p. ing-turis sakiTxebis farTod gaSuqebas. udaod migvaCnia p. ing-
oroyvas mosazrebani renesansuli sulis matarebeli qarTuli oroyvas mosazrebani renesansuli sulis matarebeli qarTuli
hum anisturi moZraobis Taobaze. rusTvelis poemis humanistur hum anisturi moZraobis Taobaze. rusTvelis poemis humanistur
da internacionalur suliskveTebaze da qalis kultze, me-da internacionalur suliskveTebaze da qalis kultze, me-
gobrobasa da siyvarulze, poetis mxatvrul mxareebze. ma-gobrobasa da siyvarulze, poetis mxatvrul mxareebze. ma-
x vilgonivrulia mkvlevris dakvirvebani vefxistyaosnis x vilgonivrulia mkvlevris dakvirvebani vefxistyaosnis
ap olonur da dionisur sawyisebze. kargia nakveTi borena de-ap olonur da dionisur sawyisebze. kargia nakveTi borena de-
dofalze da mis sagalobelze. miuxedavad sadao da miuRebel dofalze da mis sagalobelze. miuxedavad sadao da miuRebel
de bulebaTa siuxvisa, naSromi mTlianad did interess iwvevs da de bulebaTa siuxvisa, naSromi mTlianad did interess iwvevs da
ru sTvelologiuri mecnierebis Semdgom winsvlas emsaxureba. ru sTvelologiuri mecnierebis Semdgom winsvlas emsaxureba.
p. ingoroyvas naSromi badebs axal sakiTxebs, xels uwyobs p. ingoroyvas naSromi badebs axal sakiTxebs, xels uwyobs
kr i tikuli azris ganviTarebas da am sakiTxebis Semdgomi ga-kr i tikuli azris ganviTarebas da am sakiTxebis Semdgomi ga-
Rrmavebuli SeswavlisaTvis ganawyobs dainteresebul pirT. es-Rrmavebuli SeswavlisaTvis ganawyobs dainteresebul pirT. es-
aa sarecenzio naSromis aucilebeli Rirseba~ (gv. 72-73).aa sarecenzio naSromis aucilebeli Rirseba~ (gv. 72-73).
gana SeiZleba, mterma ase guliTadi sityvebi gaimetos?!gana SeiZleba, mterma ase guliTadi sityvebi gaimetos?!
sityva Zalian gagvigrZelda da mokled aRvniSnav: Tu ga-sityva Zalian gagvigrZelda da mokled aRvniSnav: Tu ga-
davSliT al. baramiZis sxva wignebs da pirTa saZieblebs gave-davSliT al. baramiZis sxva wignebs da pirTa saZieblebs gave-
cnobiT, vnaxavT, maTSi p. ingoroyvas saxeli da misi naSromebi cnobiT, vnaxavT, maTSi p. ingoroyvas saxeli da misi naSromebi
ra bevrjeraa naxsenebi. `narkvevebis~ VIII tomSi mas 20 gverdi ra bevrjeraa naxsenebi. `narkvevebis~ VIII tomSi mas 20 gverdi
uW iravs, IX tomSi _ 35. ̀ axlo warsulidan~ (meore Sevsebuli uW iravs, IX tomSi _ 35. ̀ axlo warsulidan~ (meore Sevsebuli
gamocema, Tb., 1967) _ 40. `SoTa rusTveli~ (Tb., 1975) _ 52 gamocema, Tb., 1967) _ 40. `SoTa rusTveli~ (Tb., 1975) _ 52
da sxva. da sxva.
al. baramiZes p. ingoroyvaze gamoqveynebuli aqvs sagangebo, al. baramiZes p. ingoroyvaze gamoqveynebuli aqvs sagangebo,
saiubileo werili, saidanac mkafiod gamosWvivis misadmi saiubileo werili, saidanac mkafiod gamosWvivis misadmi
siyvaruli da pativiscema. davimowmeb ramdenime amonawerssiyvaruli da pativiscema. davimowmeb ramdenime amonawers7: :
`foTis gimnaziaSi rom vswavlobdi, ori mecnieris saxeli `foTis gimnaziaSi rom vswavlobdi, ori mecnieris saxeli
Sevicani Soridan. orivem Cemi uzomo yuradReba miipyro, Tumca maT Sevicani Soridan. orivem Cemi uzomo yuradReba miipyro, Tumca maT
saqmianobaze maSin araviTari warmodgena ar mqonda. erTi iyo niko saqmianobaze maSin araviTari warmodgena ar mqonda. erTi iyo niko
mari, meore _ pavle ingoroyva (...). pavle ingoroyva, ase vTqvaT, mari, meore _ pavle ingoroyva (...). pavle ingoroyva, ase vTqvaT,
dauswreblad gamacno misma umcrosma Zmam samsonma (SinaurobaSi dauswreblad gamacno misma umcrosma Zmam samsonma (SinaurobaSi
Sukunam), romelsac qalaqis centrSi patara savaWro farduli Sukunam), romelsac qalaqis centrSi patara savaWro farduli
hqonda~ (gv. 170). Semdeg: ̀ TbilisSi rom gadmovedi da studenti hqonda~ (gv. 170). Semdeg: ̀ TbilisSi rom gadmovedi da studenti
7 mxcovani mkvlevari, gaz. `literaturuli saqarTvelo~, 1981, 27 noemberi, gv. 5;
Sesulia avtoris wignSi _ axlo warsulidan (mogonebani), Tb., 1983, gv. 270-274.
78 boris darCiagavxdi, mweralTa sasaxleSi siaruls movuxSire iq wasakiTxad gavxdi, mweralTa sasaxleSi siaruls movuxSire iq wasakiTxad
daniSnuli moxsenebebis mosasmenad. ocneba amixda da pavle daniSnuli moxsenebebis mosasmenad. ocneba amixda da pavle
ingoroyvas ori moxseneba movismine «rusTvelianas» ciklidan. ingoroyvas ori moxseneba movismine «rusTvelianas» ciklidan.
moxsenebebma Cemze didi STabeWdileba datova. aspiranturis moxsenebebma Cemze didi STabeWdileba datova. aspiranturis
periodSi gatacebiT davewafe p. ingoroyvas Sromebs (...). pavle periodSi gatacebiT davewafe p. ingoroyvas Sromebs (...). pavle
ingoroyva piradad gavicani 1930 wlis seqtemberSi~ (gv. 170-ingoroyva piradad gavicani 1930 wlis seqtemberSi~ (gv. 170-
171). Semdeg: `Cemsa da pavle ingoroyvas Soris imTaviTve kargi 171). Semdeg: `Cemsa da pavle ingoroyvas Soris imTaviTve kargi
urTierToba damyarda. guliTadad davmegobrdiT. mogvixda rigi urTierToba damyarda. guliTadad davmegobrdiT. mogvixda rigi
saerTo, friad sapasuxismgeblo samuSaoebis Sesruleba~ (iqve, saerTo, friad sapasuxismgeblo samuSaoebis Sesruleba~ (iqve,
gv. 271). Semdeg: `batoni pavle, rogorc cnobilia, Sepyrobili gv. 271). Semdeg: `batoni pavle, rogorc cnobilia, Sepyrobili
iyo mZime sneulebiT. amis gamo mas xSirad uxdeboda Sin iyo mZime sneulebiT. amis gamo mas xSirad uxdeboda Sin
wola Tu abasTumanSi yofna. Tavisi samsaxurebrivi movaleobis wola Tu abasTumanSi yofna. Tavisi samsaxurebrivi movaleobis
Sesrulebas igi yovelTvis me mandobda. Cveni maSindeli Zmuri Sesrulebas igi yovelTvis me mandobda. Cveni maSindeli Zmuri
urTierTobisa da keTili TanamSromlobis sailustraciod urTierTobisa da keTili TanamSromlobis sailustraciod
moviyvan p. ingoroyvas erT werils, romelic 1936 wlis 8 moviyvan p. ingoroyvas erT werils, romelic 1936 wlis 8
oqtombris TariRiT aris gamogzavnili abasTumnidan~ (gv. 273). ai, oqtombris TariRiT aris gamogzavnili abasTumnidan~ (gv. 273). ai,
erTi amonaweri am werilidan: ̀ Seni imedi maqvs, Cemo aleqsandre, erTi amonaweri am werilidan: ̀ Seni imedi maqvs, Cemo aleqsandre,
yvelaferSi. cxadia, saerTo saqmes uCemobas ar daamCnev. albaT yvelaferSi. cxadia, saerTo saqmes uCemobas ar daamCnev. albaT
mec ar viqnebi yovelTvis ase uZlurad da Sevecdebi, samagiero mec ar viqnebi yovelTvis ase uZlurad da Sevecdebi, samagiero
aginazRauro. amas garda, albaT gamoCndebian iseTebic, romlebic aginazRauro. amas garda, albaT gamoCndebian iseTebic, romlebic
Cemi avadmyofobisa da muSaobis asparezidan droebiT CamoSorebis Cemi avadmyofobisa da muSaobis asparezidan droebiT CamoSorebis
gamoyenebas moindomeben, _ imedi maqvs damicav da Rirseul gamoyenebas moindomeben, _ imedi maqvs damicav da Rirseul
pasuxs gascem. Sen gandob Cems sruluflebian warmomadgenlobas pasuxs gascem. Sen gandob Cems sruluflebian warmomadgenlobas
akademiur frontze~ (gv. 274.).akademiur frontze~ (gv. 274.).
al. baramiZe bolos aRniSnavs: `me yovelTvis Rrma pativ-al. baramiZe bolos aRniSnavs: `me yovelTvis Rrma pativ-
iscemiT vafasebdi da vafaseb p. ingoroyvas did Rvawls Cveni iscemiT vafasebdi da vafaseb p. ingoroyvas did Rvawls Cveni
sulieri kulturis fanatikuri TavgamodebiT Seswavlis sa-sulieri kulturis fanatikuri TavgamodebiT Seswavlis sa-
qmeSi. pavle ingoroyvas axlaxans Seusrulda dabadebis 88 we-qmeSi. pavle ingoroyvas axlaxans Seusrulda dabadebis 88 we-
li. vusurveb Rvawlmosil mecniers, mweralsa da sazogado li. vusurveb Rvawlmosil mecniers, mweralsa da sazogado
mo Rvawes, xangrZliv sicocxles da axal warmatebebs mis sa-mo Rvawes, xangrZliv sicocxles da axal warmatebebs mis sa-
yvarel saqmeSi~.yvarel saqmeSi~.
niSandoblivia, rom al. baramiZe baton pavles erT ara sa-niSandoblivia, rom al. baramiZe baton pavles erT ara sa-
kadris saqmeSi amxels, magram _ dausaxeleblad. Tavisi mo g-kadris saqmeSi amxels, magram _ dausaxeleblad. Tavisi mo g-
onebebis pirvel gamocemaSi `onebebis pirvel gamocemaSi `axlo warsulidanaxlo warsulidan~ (II, Tb., 1993) ~ (II, Tb., 1993)
saTauriT ̀saTauriT ̀ Cveneburi kvantiCveneburi kvanti~ gviambobs: ̀ 1959 wlis 15 oqtombris ~ gviambobs: ̀ 1959 wlis 15 oqtombris
TariRiT «iuneskos» saqmeTa ssrk komisiisagan miviRe werili. TariRiT «iuneskos» saqmeTa ssrk komisiisagan miviRe werili.
matyobinebdnen, rom saqarTvelos kulturis saministros re-matyobinebdnen, rom saqarTvelos kulturis saministros re-
79mecniereba da patiosneba
komendaciiT davalebuli mqonda damewera Sesavali werili ve-komendaciiT davalebuli mqonda damewera Sesavali werili ve-
fxistyaosnis stivensoniseuli inglisuri TargmanisaTvis, ro-fxistyaosnis stivensoniseuli inglisuri TargmanisaTvis, ro-
mlis gamocemas kisrulobda «iunesko». miniSnebuli iyo Sesavali mlis gamocemas kisrulobda «iunesko». miniSnebuli iyo Sesavali
werilis moculobaze da mis saerTo xasiaTze. wardgenis vada werilis moculobaze da mis saerTo xasiaTze. wardgenis vada
_ 1960 wlis 30 marti. komisia mTxovda Tanxmobis Taobaze mec-_ 1960 wlis 30 marti. komisia mTxovda Tanxmobis Taobaze mec-
nobebina (komisiis samdivnos meSveobiT) parizSi «iuneskos» nobebina (komisiis samdivnos meSveobiT) parizSi «iuneskos»
literaturis seqciisaTvis. davaleba, ra Tqma unda, vikisre. literaturis seqciisaTvis. davaleba, ra Tqma unda, vikisre.
gaformda xelSekruleba. movamzade teqsti, romelic moiwones gaformda xelSekruleba. movamzade teqsti, romelic moiwones
k. kekeliZem, a. SaniZem da daamtkica literaturis institutis k. kekeliZem, a. SaniZem da daamtkica literaturis institutis
samecniero sabWom giorgi leoniZis TavmjdomareobiT. werili samecniero sabWom giorgi leoniZis TavmjdomareobiT. werili
droulad gavgzavne daniSnulebisamebr (xelSekrulebis droulad gavgzavne daniSnulebisamebr (xelSekrulebis
Tanaxmad werilis teqsti momzadda rusul enaze), magram igi Tanaxmad werilis teqsti momzadda rusul enaze), magram igi
adgilze ar misula. Semaxsenes parizidan da mimiTiTes xe-adgilze ar misula. Semaxsenes parizidan da mimiTiTes xe-
l S ekrulebiT gaTvaliswinebul vadaze. saswrafod mivwere l S ekrulebiT gaTvaliswinebul vadaze. saswrafod mivwere
«iuneskos» saqmeTa ssrk samdivnos. pasuxma daigviana. Sevwuxdi, «iuneskos» saqmeTa ssrk samdivnos. pasuxma daigviana. Sevwuxdi,
sagonebelSi Cavvardi, vera gamego ra, magram ra gaewyoboda. gv-sagonebelSi Cavvardi, vera gamego ra, magram ra gaewyoboda. gv-
ian gamoirkva, rom erT cnobil qarTvel mkvlevars enaxa Cemi ian gamoirkva, rom erT cnobil qarTvel mkvlevars enaxa Cemi
werili, waekiTxa da wuni daedo misTvis, Tanac SeeTavazebina werili, waekiTxa da wuni daedo misTvis, Tanac SeeTavazebina
Tavisi samsaxuri (ubralod, me davwero Sesaferis werils). Tavisi samsaxuri (ubralod, me davwero Sesaferis werils).
komisia Secbunebuliyo, ecnobebina amis Taobaze TbilisSi sa-komisia Secbunebuliyo, ecnobebina amis Taobaze TbilisSi sa-
direqtivo organoebisaTvis da, Tavis mxriv, Cemi werilis pi-direqtivo organoebisaTvis da, Tavis mxriv, Cemi werilis pi-
rebi gaegzavna Sesamowmeblad leningradeli da moskoveli rebi gaegzavna Sesamowmeblad leningradeli da moskoveli
swavluli literaturaTmcodneebisaTvis. sabednierod, CemTvis swavluli literaturaTmcodneebisaTvis. sabednierod, CemTvis
yvelaferi kargad damTavrda. werilis saboloo aprobirebuli yvelaferi kargad damTavrda. werilis saboloo aprobirebuli
te qsti gaigzavna parizSi, oRond dagvianeba oficialurad me te qsti gaigzavna parizSi, oRond dagvianeba oficialurad me
dambralda da «iuneskos» literaturis samdivnos winaSe bo d-dambralda da «iuneskos» literaturis samdivnos winaSe bo d-
iSis moxda damWirda. es saqme miyo Cveneburi kvantis ga m odebam~ iSis moxda damWirda. es saqme miyo Cveneburi kvantis ga m odebam~
(gv. 115-116). (gv. 115-116).
rogorc vxedavT, batoni aleqsandre am mekvantes ar as-rogorc vxedavT, batoni aleqsandre am mekvantes ar as-
axelebs. sinamdvileSi is pavle ingoroyva gaxldaT. axelebs. sinamdvileSi is pavle ingoroyva gaxldaT.
msgavsi saqme batonma pavlem Semdegac Caidina. adrindeli msgavsi saqme batonma pavlem Semdegac Caidina. adrindeli
da dgenilebiT, 1966 wels rusTvelis saiubileod unda ga-da dgenilebiT, 1966 wels rusTvelis saiubileod unda ga-
mocemuliyo akaki SaniZisa da aleqsandre baramiZis mier mo-mocemuliyo akaki SaniZisa da aleqsandre baramiZis mier mo-
mzadebuli `vefxistyaosnis~ variantebiani teqsti. maSin p. mzadebuli `vefxistyaosnis~ variantebiani teqsti. maSin p.
ingoroyvam moiTxova, ratom es da ara Cemio?! TaTbiri sa q-ingoroyvam moiTxova, ratom es da ara Cemio?! TaTbiri sa q-
arTvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomaris, irakli abaSiZis, arTvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomaris, irakli abaSiZis,
ka binetSi mimdinareobda, romelsac mec veswrebodi _ mitanili ka binetSi mimdinareobda, romelsac mec veswrebodi _ mitanili
80 boris darCiamq onda SaniZe-baramiZiseuli namuSevari. baton pavles hkiTxes, mq onda SaniZe-baramiZiseuli namuSevari. baton pavles hkiTxes,
Se ni teqsti sad ariso. man Sublze xeli miirtya, aq ariso. es Se ni teqsti sad ariso. man Sublze xeli miirtya, aq ariso. es
xdeba 1964 wels. Semdeg gamoCnda, momzadebuli ar hqonia. ga-xdeba 1964 wels. Semdeg gamoCnda, momzadebuli ar hqonia. ga-
mosca eqvsi wlis Semdeg _ 1970 wels.mosca eqvsi wlis Semdeg _ 1970 wels.
aRwerili maqvs, am Carevam Semdeg Tu ra sxvagvari, maxinji, aRwerili maqvs, am Carevam Semdeg Tu ra sxvagvari, maxinji,
ganviTareba povaganviTareba pova8.
mogonebebis amave wignSi al. baramiZe gviambobs, rogor mogonebebis amave wignSi al. baramiZe gviambobs, rogor
cdilobda is, rom p. ingoroyvas sxvebTan keTili urTierToba cdilobda is, rom p. ingoroyvas sxvebTan keTili urTierToba
hqonoda: `mwvaved daejaxnen erTmaneTs korneli kekeliZe da hqonoda: `mwvaved daejaxnen erTmaneTs korneli kekeliZe da
pavle ingoroyva. am Sejaxebis mizezi iyo baton kornelis mxriv pavle ingoroyva. am Sejaxebis mizezi iyo baton kornelis mxriv
p. ingoroyvas jer «rusTvelianas», merme «giorgi merCules» p. ingoroyvas jer «rusTvelianas», merme «giorgi merCules»
umkacresi formiT uaryofiTi Sefaseba. pavle ingoroyva valSi umkacresi formiT uaryofiTi Sefaseba. pavle ingoroyva valSi
ar darCenila. paeqrobam aSkara mtrobis xasiaTi miiRo~ (gv. 112). ar darCenila. paeqrobam aSkara mtrobis xasiaTi miiRo~ (gv. 112).
Semdeg gadmogvcems, rogor Seariga isini: ̀ me uzomod mawuxebda Semdeg gadmogvcems, rogor Seariga isini: ̀ me uzomod mawuxebda
mecnier-mamuliSvilTa Soris Camovardnili uTanxmoebani, mecnier-mamuliSvilTa Soris Camovardnili uTanxmoebani,
rac zogjer savalalo mtrul xasiaTsac Rebulobda. SeZ l-rac zogjer savalalo mtrul xasiaTsac Rebulobda. SeZ l-
e bisdagvarad vcdilobdi kidevac uTanxmoebis Senelebas da e bisdagvarad vcdilobdi kidevac uTanxmoebis Senelebas da
moSuRarTa Serigebas (rasakvirvelia, saqmian niadagze). Tu-moSuRarTa Serigebas (rasakvirvelia, saqmian niadagze). Tu-
mca korneli kekeliZe da pavle ingoroyva momduravni iy-mca korneli kekeliZe da pavle ingoroyva momduravni iy-
vnen, wlebis manZilze Sexmatkbilebulad vmuSaobdi baton vnen, wlebis manZilze Sexmatkbilebulad vmuSaobdi baton
pa vlesTan saqarTvelos muzeumSi (is iyo xelnawerTa gan-pa vlesTan saqarTvelos muzeumSi (is iyo xelnawerTa gan-
yofilebis gamge, me ki mecnier-mcveli). erTad movamzadeT da yofilebis gamge, me ki mecnier-mcveli). erTad movamzadeT da
ga moveciT «qilila da damanas» kritikuli teqsti, erTad mo-ga moveciT «qilila da damanas» kritikuli teqsti, erTad mo-
vawyveT firdousisadmi miZRvnili didi gamofena, stamburad vawyveT firdousisadmi miZRvnili didi gamofena, stamburad
ga movaqveyneT qarTul da rusul enebze am gamofenis vrceli ga movaqveyneT qarTul da rusul enebze am gamofenis vrceli
katalogi. ganzraxuli mqonda «visramianis» gamocemac. am-katalogi. ganzraxuli mqonda «visramianis» gamocemac. am-
is Taobaze sityva Camovugde baton pavles, Zalian moewona es is Taobaze sityva Camovugde baton pavles, Zalian moewona es
ganzraxva. SevTavaze TanamSromloba (Tanaredaqtoroba), oR-ganzraxva. SevTavaze TanamSromloba (Tanaredaqtoroba), oR-
ond im pirobiT, Tu mesame Tanaredaqtorad moviwvevdiT ko-ond im pirobiT, Tu mesame Tanaredaqtorad moviwvevdiT ko-
rneli kekeliZes. pavle siamovnebiT dameTanxma. arc baton rneli kekeliZes. pavle siamovnebiT dameTanxma. arc baton
ko rnelis uTqvams uari. SeviyareT erTad. pavle ingoroyvam ko rnelis uTqvams uari. SeviyareT erTad. pavle ingoroyvam
da korneli kekeliZem erTmaneTs xeli CamoarTves. mivusxediT da korneli kekeliZem erTmaneTs xeli CamoarTves. mivusxediT
magidas, sadac dalagebuli mqonda Zeglis xelnaweri nusxebi magidas, sadac dalagebuli mqonda Zeglis xelnaweri nusxebi
da beWduri gamocemebi (qarTuli da sparsuli), SevadgineT da beWduri gamocemebi (qarTuli da sparsuli), SevadgineT
muSaobis gegma da grafiki, sistemuri, bejiTi da gulmodgine muSaobis gegma da grafiki, sistemuri, bejiTi da gulmodgine
Sromis Sedegad 1938 wels gamovida «visramianis» Cveneuli Sromis Sedegad 1938 wels gamovida «visramianis» Cveneuli
8 ix. Cemi rusTvelologiuri gamokvlevebi, II, 2015, gv. 363-370.
81mecniereba da patiosneba
pirveli kritikulad dadgenili teqsti. saerTo samecniero pirveli kritikulad dadgenili teqsti. saerTo samecniero
interesma Seariga, daaaxlova da sasikeTo gzaze daayena manamdis interesma Seariga, daaaxlova da sasikeTo gzaze daayena manamdis
momduravi ori didebuli mkvlevari-mamuliSvili~ (gv. 114).momduravi ori didebuli mkvlevari-mamuliSvili~ (gv. 114).
aseTia sinamdvile.aseTia sinamdvile.
gadauWarbeblad da Tamamad SegviZlia vTqvaT: ar arsebobs gadauWarbeblad da Tamamad SegviZlia vTqvaT: ar arsebobs
meore mecnier-mkvlevari, maTSi Sedis rostom CxeiZec, pavle meore mecnier-mkvlevari, maTSi Sedis rostom CxeiZec, pavle
ingoroyvasTvis imdeni yuradReba daeTmos da, rac mTavaria, misi ingoroyvasTvis imdeni yuradReba daeTmos da, rac mTavaria, misi
mecnieruli Rvawli ise maRalkvalificirebulad Seefasebinos, mecnieruli Rvawli ise maRalkvalificirebulad Seefasebinos,
rogorc es aleqsandre baramiZem SeZlo.rogorc es aleqsandre baramiZem SeZlo.
qarTvelologiis istoriis mkvlevarebi ori tipisani arian. qarTvelologiis istoriis mkvlevarebi ori tipisani arian.
erTni, evropuli, akademiuri stilisa, romelic CvenSi uSualod erTni, evropuli, akademiuri stilisa, romelic CvenSi uSualod
germanulidan Semovida da gigantma qarTvelma mecnierebma germanulidan Semovida da gigantma qarTvelma mecnierebma
_ niko marma, ivane javaxiSvilma, korneli kekeliZem, akaki _ niko marma, ivane javaxiSvilma, korneli kekeliZem, akaki
SaniZem da sxvebma dagvinerges. meoreni am meTods ganuxrelad SaniZem da sxvebma dagvinerges. meoreni am meTods ganuxrelad
ar icaven da TavianT naSromebSi sakmaod uxvad SemoaqvT ara ar icaven da TavianT naSromebSi sakmaod uxvad SemoaqvT ara
marto varaudebi, aramed usafuZvlo gamonagonic, fantaziiT marto varaudebi, aramed usafuZvlo gamonagonic, fantaziiT
Seqmnili. ase mesaxeba: batoni pavle saocari fenomenuri ni-Seqmnili. ase mesaxeba: batoni pavle saocari fenomenuri ni-
WiT iyo dajildoebuli da, rac mniSvnelovani Seqmna, am niWis WiT iyo dajildoebuli da, rac mniSvnelovani Seqmna, am niWis
wyalobiT SeZlo. mis nawerebSi bevrjer mwerali ufro Cans, wyalobiT SeZlo. mis nawerebSi bevrjer mwerali ufro Cans,
vidre mecnieri. ramdenadac rostom CxeiZis Semoqmedebas vidre mecnieri. ramdenadac rostom CxeiZis Semoqmedebas
vicnob, maszec igive STabeWdileba mrCeba. al. baramiZe am mx-vicnob, maszec igive STabeWdileba mrCeba. al. baramiZe am mx-
rivac Tavisi maswavleblebis mimdevaria. masa da p. ingoroyvas rivac Tavisi maswavleblebis mimdevaria. masa da p. ingoroyvas
Soris kamaTis safuZveli, vfiqrob, ZiriTadad swored am meT-Soris kamaTis safuZveli, vfiqrob, ZiriTadad swored am meT-
odologiis sxvaobiTaa gamowveuli. odologiis sxvaobiTaa gamowveuli.
Zalian mainteresebs da saqmesac didad waadgeba, vinmem, Zalian mainteresebs da saqmesac didad waadgeba, vinmem,
kerZod, batonma rostom CxeiZem gviCvenos, p. ingoroyvas kerZod, batonma rostom CxeiZem gviCvenos, p. ingoroyvas
naSromebisadmi al. baramiZis mier gamoTqmuli kritikuli naSromebisadmi al. baramiZis mier gamoTqmuli kritikuli
SeniSvnebidan romelia miuRebeli. ra Tqma unda, siZulvilsa SeniSvnebidan romelia miuRebeli. ra Tqma unda, siZulvilsa
da mtrobaze saubari sruliad zedmetia, radgan mSvenivrad da mtrobaze saubari sruliad zedmetia, radgan mSvenivrad
vici: aseTi ram ar arsebobs. me ar magondeba, batoni pavle vici: aseTi ram ar arsebobs. me ar magondeba, batoni pavle
baton aleqsandres SeniSvnebs gamoxmaurebodes da romelime baton aleqsandres SeniSvnebs gamoxmaurebodes da romelime
maTgani ar mieRos. dabejiTebiTac unda vTqva: isini yvela maTgani ar mieRos. dabejiTebiTac unda vTqva: isini yvela
mecnierebis erTgulebisa da p. ingoroyvasadmi pativiscemis mecnierebis erTgulebisa da p. ingoroyvasadmi pativiscemis
gamomxatvelia.gamomxatvelia.
yvelafridan Cans, r. CxeiZis, rogorc vaxtang WeliZis, yvelafridan Cans, r. CxeiZis, rogorc vaxtang WeliZis,
ise p. ingoroyvasadmi uzomo siyvaruli amoZravebs. mec ise p. ingoroyvasadmi uzomo siyvaruli amoZravebs. mec
mivesalmebi am damokidebulebas, magram, erTxel kidev unda mivesalmebi am damokidebulebas, magram, erTxel kidev unda
82 boris darCiagavimeoro, siyvarulma ise ar unda dagvabrmaos, sinamdvile gavimeoro, siyvarulma ise ar unda dagvabrmaos, sinamdvile
ukuRma mogvaCvenos da sxvisi Rirsebani ver davinaxoT, ukuRma mogvaCvenos da sxvisi Rirsebani ver davinaxoT,
metadre Segnebulad davamaxinjoT! saqmisadmi ase zereled metadre Segnebulad davamaxinjoT! saqmisadmi ase zereled
midgoma, baton rostoms, am swavlul literatorsa da li-midgoma, baton rostoms, am swavlul literatorsa da li-
teraturaTmcodnes, qarTuli literaturisa da, saerTod, teraturaTmcodnes, qarTuli literaturisa da, saerTod,
Cveni sulieri kulturis moamages, ara da ar ekadreba. amaze Cveni sulieri kulturis moamages, ara da ar ekadreba. amaze
guli Zalian mwydeba da kidevac Semtkiva!guli Zalian mwydeba da kidevac Semtkiva!
dasasrul unda gamovexmauro rostom CxeiZis gakvriT da dasasrul unda gamovexmauro rostom CxeiZis gakvriT da
yrud gamoTqmul mosazrebas: p. ingoroyvas winaaRmdeg brZola yrud gamoTqmul mosazrebas: p. ingoroyvas winaaRmdeg brZola
marto mavanTa piradi damokidebulebisa Tu ganwyobilebis marto mavanTa piradi damokidebulebisa Tu ganwyobilebis
brali ar iyo da, igulisxmeba, mas maSindeli politikuri brali ar iyo da, igulisxmeba, mas maSindeli politikuri
reJimi ganapirobebda.reJimi ganapirobebda.
rogorc vnaxeT, dabejiTebiT naTqvami, viTomcda wignSi rogorc vnaxeT, dabejiTebiT naTqvami, viTomcda wignSi
`Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni`Zveli qarTuli mwerlobis mkvlevarni~ p. ingoroyvas ~ p. ingoroyvas
mouxseniebloba al. baramiZisa da l. menabdis `mxolod mouxseniebloba al. baramiZisa da l. menabdis `mxolod
pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es krebuli pirad Tvalsazriss ar gamoxataven, Torem maSin es krebuli
salaparakod arc eRireboda~-o, sinamdviles ar Seesatyviseba.salaparakod arc eRireboda~-o, sinamdviles ar Seesatyviseba.
meore magaliTic: mecnierebaTa akademiaSi asarCevad p. meore magaliTic: mecnierebaTa akademiaSi asarCevad p.
ingoroyvas sabuTebis miuReblobaSi batoni rostomi niko ingoroyvas sabuTebis miuReblobaSi batoni rostomi niko
musxeliSvilis Sesaxeb wers: `arc isaa gamoricxuli, rom musxeliSvilis Sesaxeb wers: `arc isaa gamoricxuli, rom
TviTon akademiis prezidenti ki ar yofiliyo pavle ingoroyvas TviTon akademiis prezidenti ki ar yofiliyo pavle ingoroyvas
winaaRmdegi, aramed dabejiTebiT scodnoda xelisuflebis winaaRmdegi, aramed dabejiTebiT scodnoda xelisuflebis
azri masze, gana 1955 wels uSualod iq, «zemoT», ar gadawyda azri masze, gana 1955 wels uSualod iq, «zemoT», ar gadawyda
pavle ingoroyvas kandidaturis moxsna? maS, ratom daeyenebina pavle ingoroyvas kandidaturis moxsna? maS, ratom daeyenebina
eWvis qveS Tavisi savarZeli? amitom daixvevda xelze saTanado eWvis qveS Tavisi savarZeli? amitom daixvevda xelze saTanado
dokumentaciis uqonlobas _ «giorgi merCules» avtoris pirad dokumentaciis uqonlobas _ «giorgi merCules» avtoris pirad
saqmeSi universitetis damTavrebis diplomis, sakandidato da saqmeSi universitetis damTavrebis diplomis, sakandidato da
sadoqtoro xarisxebis mowmobaTa ararsebobas.sadoqtoro xarisxebis mowmobaTa ararsebobas.
magram pavle ingoroyvas kandidaturas mweralTa kavSiri magram pavle ingoroyvas kandidaturas mweralTa kavSiri
rom waradgenda?rom waradgenda?
xelisuflebis azri rom ara, dokumentaciis uqonloba am xelisuflebis azri rom ara, dokumentaciis uqonloba am
SemTxvevaSi aranair dabrkolebas ar qmnida~ (gv. 540).SemTxvevaSi aranair dabrkolebas ar qmnida~ (gv. 540).
mec studentobidan da axlac bejiTad mimaCnia, rom pav-mec studentobidan da axlac bejiTad mimaCnia, rom pav-
le ingoroyva saqarTvelos mecnierebaTa akademiis wevri na-le ingoroyva saqarTvelos mecnierebaTa akademiis wevri na-
mdvilad unda yofiliyo, Tundac marto imisTvis, rom raRac mdvilad unda yofiliyo, Tundac marto imisTvis, rom raRac
83mecniereba da patiosneba
sarCo hqonoda. maxsovs studentobisas, rodesac batoni pav-sarCo hqonoda. maxsovs studentobisas, rodesac batoni pav-
les uzarmazari wigni ̀ giorgi merCule~ gamovida da mweralTa les uzarmazari wigni ̀ giorgi merCule~ gamovida da mweralTa
kavSirSi misi ganxilva gamocxadda, xma dairxa, baton pavles kavSirSi misi ganxilva gamocxadda, xma dairxa, baton pavles
daCagvras upirebeno, Cven studentebi, maT Soris mec, davirazmeT daCagvras upirebeno, Cven studentebi, maT Soris mec, davirazmeT
misTvis mxardsaWerad da mweralTa kavSirSi mivediT, miuxedavad misTvis mxardsaWerad da mweralTa kavSirSi mivediT, miuxedavad
imisa, rom am wignis avan-Cavani arc erTma ar vicodiT. maSin es imisa, rom am wignis avan-Cavani arc erTma ar vicodiT. maSin es
ganxilva CaiSala _ batoni pavle ar gamocxadda. me ar vici, ganxilva CaiSala _ batoni pavle ar gamocxadda. me ar vici,
Tavi rom davaneboT mecnierul sakvalifikacio diplomebs, Tavi rom davaneboT mecnierul sakvalifikacio diplomebs,
kandidatobasa da doqtorobas, ramdenad aucilebeli iyo kandidatobasa da doqtorobas, ramdenad aucilebeli iyo
umaRlesi ganaTlebis diplomi.umaRlesi ganaTlebis diplomi.
rac Seexeba mweralTa kavSiridan wardgenas, amis Taobaze rac Seexeba mweralTa kavSiridan wardgenas, amis Taobaze
velaparake mamia ebraliZes, romelic erTxans akademiis velaparake mamia ebraliZes, romelic erTxans akademiis
prezidiumis swavlul mdivnad, mere n. musxeliSvilis TanaSemwed prezidiumis swavlul mdivnad, mere n. musxeliSvilis TanaSemwed
muSaobda. miambo, am sakiTxze baton nikosTan msjeloba yofila, muSaobda. miambo, am sakiTxze baton nikosTan msjeloba yofila,
magram mweralTa kavSiri amas ver akeTebda, radgan batoni pavle magram mweralTa kavSiri amas ver akeTebda, radgan batoni pavle
arc erTi mxatvruli Txzulebis avtori ar iyo. mwerali-arc erTi mxatvruli Txzulebis avtori ar iyo. mwerali-
akademikosebi galaktion tabiZe, ioseb griSaSvili, giorgi akademikosebi galaktion tabiZe, ioseb griSaSvili, giorgi
leoniZe, konstantine gamsaxurdia, uwinaresad gamoCenili leoniZe, konstantine gamsaxurdia, uwinaresad gamoCenili
mwerlebi brZandebodnen, sxva ambavia, amave dros, garda mwerlebi brZandebodnen, sxva ambavia, amave dros, garda
galaktionisa, TvalsaCino mkvlevari-mecnierebi gaxldnen.galaktionisa, TvalsaCino mkvlevari-mecnierebi gaxldnen.
batoni rostomi iseT STabeWdilebas qmnis, viTomc batoni rostomi iseT STabeWdilebas qmnis, viTomc
aRniSnuli SezRudva batoni pavlesTvis Seiqmna. ar gveubneba, es aRniSnuli SezRudva batoni pavlesTvis Seiqmna. ar gveubneba, es
moTxovna rodis dawesda saqarTvelos mecnierebaTa akademiaSi moTxovna rodis dawesda saqarTvelos mecnierebaTa akademiaSi
da am mxriv ra viTareba iyo sabWoTa kavSiris sxva akademiebSi.da am mxriv ra viTareba iyo sabWoTa kavSiris sxva akademiebSi.
rasac batoni rostomi xelisuflebaze brZanebs, es misi rasac batoni rostomi xelisuflebaze brZanebs, es misi
varaudia da Sesabamisi sabuTi ar moipoveba. qvemoT vnaxavT, varaudia da Sesabamisi sabuTi ar moipoveba. qvemoT vnaxavT,
sxva magaliTebic arsebobs, roca r. CxeiZe xelisuflebas iseT sxva magaliTebic arsebobs, roca r. CxeiZe xelisuflebas iseT
rameebs abralebs, rac, rbilad rom vTqvaT, usafuZvloa.rameebs abralebs, rac, rbilad rom vTqvaT, usafuZvloa.
Tu akademiaSi pavle ingoroyvas asarCevad wardgenisagan Tu akademiaSi pavle ingoroyvas asarCevad wardgenisagan
sxvebic Tavs ikavebdnen, rostom CxeiZis axsniT, imitom, rom sxvebic Tavs ikavebdnen, rostom CxeiZis axsniT, imitom, rom
`mainc SiSobdnen akademikosobis mosurneni yoveli arCevnebis `mainc SiSobdnen akademikosobis mosurneni yoveli arCevnebis
win, vaiTu pavle ingoroyva mogvevlinos konkurentado~ (gv. win, vaiTu pavle ingoroyva mogvevlinos konkurentado~ (gv.
541). amis erT-erT gamovlinebad asaxelebs akaki gawerelias 541). amis erT-erT gamovlinebad asaxelebs akaki gawerelias
umkacres recenzias, sadac, batoni rostomis sityviT, umkacres recenzias, sadac, batoni rostomis sityviT,
`akademikosobis mosurne (anu a. gawerelia _ b. d.) «leSis» `akademikosobis mosurne (anu a. gawerelia _ b. d.) «leSis»
Zaxilsac ar moerideba giorgi wereTlis mimarT~. baton Zaxilsac ar moerideba giorgi wereTlis mimarT~. baton
rostoms mxedvelobaSi aqvs a. gawerelias vrceli (mTeli rostoms mxedvelobaSi aqvs a. gawerelias vrceli (mTeli
84 boris darCiawigni) da umkacresi recenzia giorgi wereTlis gamokvlevaze wigni) da umkacresi recenzia giorgi wereTlis gamokvlevaze
`ritmi da riTma vefxistyaosanSiritmi da riTma vefxistyaosanSi~. Tavisi varaudis sabuTi ~. Tavisi varaudis sabuTi
baton rostoms ar aqvs. Tavad aRniSnavs: `netavi ra motivi baton rostoms ar aqvs. Tavad aRniSnavs: `netavi ra motivi
hqondaT saimisod, rom giorgi wereTeli pavle ingoroyvas hqondaT saimisod, rom giorgi wereTeli pavle ingoroyvas
Tavgamodebul momxred mieCniaT? dokumenturad es arsad Cans, Tavgamodebul momxred mieCniaT? dokumenturad es arsad Cans,
yovel SemTxvevaSi, jerjerobiT... magram, etyoba, hqondaT~ (gv. yovel SemTxvevaSi, jerjerobiT... magram, etyoba, hqondaT~ (gv.
541). 541).
baton rostoms warmodgena ara aqvs maSindel mecnierul baton rostoms warmodgena ara aqvs maSindel mecnierul
movlenebze. batoni akaki gawerelia baton giorgi wereTels movlenebze. batoni akaki gawerelia baton giorgi wereTels
daupirispirda ara imitom, rom is akademiaSi asarCevad mxars daupirispirda ara imitom, rom is akademiaSi asarCevad mxars
mas ki ara, p. ingoroyvas dauWerda, aramed imitom, rom aRniSnul mas ki ara, p. ingoroyvas dauWerda, aramed imitom, rom aRniSnul
wignSi man (g. wereTelma) qarTuli leqsis buneba sxvagvarad wignSi man (g. wereTelma) qarTuli leqsis buneba sxvagvarad
warmoadgina, vidre manamde iyo miCneuli. manamde ueWvel warmoadgina, vidre manamde iyo miCneuli. manamde ueWvel
da sayovelTo WeSmaritebad saxeldeboda akaki gawerelias da sayovelTo WeSmaritebad saxeldeboda akaki gawerelias
debuleba, rom qarTuli leqsi aris silabur-tonuri. g. debuleba, rom qarTuli leqsi aris silabur-tonuri. g.
wereTlis gamokvleviT, `vefxistyaosnis leqsi, orive, maRali wereTlis gamokvleviT, `vefxistyaosnis leqsi, orive, maRali
da dabali Sairi, arc meti, arc naklebi, silaburia~da dabali Sairi, arc meti, arc naklebi, silaburia~9.
akaki gawerelia aseve umkacresad gausworda akaki xinTibiZes, akaki gawerelia aseve umkacresad gausworda akaki xinTibiZes,
romelmac g. wereTlis Tvalsazriss mxari dauWiraromelmac g. wereTlis Tvalsazriss mxari dauWira1010. sxva . sxva
SemTxveva: amgvaradve moepyra ivane lolaSvils, romelmac SemTxveva: amgvaradve moepyra ivane lolaSvils, romelmac
areopagitikis sakiTxebSi sxva Sexeduleba SeimuSava, vidre areopagitikis sakiTxebSi sxva Sexeduleba SeimuSava, vidre
baton akakis hqondabaton akakis hqonda1111.
r. CxeiZe aleqsandre baramiZes adanaSaulebs imaSic, rom r. CxeiZe aleqsandre baramiZes adanaSaulebs imaSic, rom
igi 1955 wels kenWs iyrida akademiaSi asarCevad da 1960 wels igi 1955 wels kenWs iyrida akademiaSi asarCevad da 1960 wels
kidevac airCies. `imxanad swored baramiZe ecileboda pavle kidevac airCies. `imxanad swored baramiZe ecileboda pavle
ingoroyvas akademikosis mantias, Tavgadakluli ibrZoda 1955 ingoroyvas akademikosis mantias, Tavgadakluli ibrZoda 1955
da 1960 wlebis arCevnebSi~ (gv. 539). netavi macodina, riTi da 1960 wlebis arCevnebSi~ (gv. 539). netavi macodina, riTi
gamoixata es `Tavgadakluloba~? arCevnebisas aleqsandre gamoixata es `Tavgadakluloba~? arCevnebisas aleqsandre
baramiZe pavle ingoroyvas konkurenti arasodes yofila. baramiZe pavle ingoroyvas konkurenti arasodes yofila.
batoni pavle iqamde ar miuSves!batoni pavle iqamde ar miuSves!
netavi, batoni rostomi al. baramiZes imas xom ar ukiJinebs, netavi, batoni rostomi al. baramiZes imas xom ar ukiJinebs,
rom man mecnierebaTa akademias boikoti ar gamoucxada da ar rom man mecnierebaTa akademias boikoti ar gamoucxada da ar
9 akaki g a w e r e l i a, vefxistyaosnis poetikis zogierTi sakiTxi, Tb., `ganaTle-
ba~, 1974.
10 akaki g a w e r e l i a, literaturuli qurdobebisa da galimaTiebis winaaRmdeg
qarTul poetikaSi, misi, rCeuli naSromebi, t. III, nakveTi II, gv. 494-553.
11 akaki g a w e r e l i a, rCeuli nawerebi, t.1, rusTvelologia, areopagitika, re-
cenziebi, polemika, 1949-1975, Tb., `merani~, 1977.
85mecniereba da patiosneba
daiJina: sanam p. ingoroyvas ar miiRebT, manamde TqvenTan Cemi daiJina: sanam p. ingoroyvas ar miiRebT, manamde TqvenTan Cemi
fexi ar iqnebao?!fexi ar iqnebao?!
batoni rostom CxeiZe saTanadod rom iyos gacnobierebuli batoni rostom CxeiZe saTanadod rom iyos gacnobierebuli
qarTuli mwerlobis kvleva-Ziebis istoriaSi, xeirianad rom qarTuli mwerlobis kvleva-Ziebis istoriaSi, xeirianad rom
icodes al. baramiZis damsaxureba da mecnierebas sakadris icodes al. baramiZis damsaxureba da mecnierebas sakadris
pativs miagebdes, amas ar dawerda!pativs miagebdes, amas ar dawerda!
rostom CxeiZe, misive gamoTqma rom gamoviyeno, Tavgadakluli rostom CxeiZe, misive gamoTqma rom gamoviyeno, Tavgadakluli
maginebelia i. stalinisa da sabWoTa kavSirisa imaSic, rac maT maginebelia i. stalinisa da sabWoTa kavSirisa imaSic, rac maT
kargi gaakeTes. sityvas ar gavagrZeleb imaze, ra ubedurebaSia kargi gaakeTes. sityvas ar gavagrZeleb imaze, ra ubedurebaSia
axla Cavardnili Cveni qveyana da xalxi. sadRac wakiTxuli maqvs, axla Cavardnili Cveni qveyana da xalxi. sadRac wakiTxuli maqvs,
i. stalini ambobda: ki, SeiZleboda saqarTvelo damoukidebeli i. stalini ambobda: ki, SeiZleboda saqarTvelo damoukidebeli
burJuaziuli respublika yofiliyo, magram maSin Cveni xalxi burJuaziuli respublika yofiliyo, magram maSin Cveni xalxi
Tavisi unarisa da SesaZleblobebis gamovlenas ver SeZlebdao. Tavisi unarisa da SesaZleblobebis gamovlenas ver SeZlebdao.
didad samwuxarod, ager meoTxedi saukune gadis, jerjerobiT didad samwuxarod, ager meoTxedi saukune gadis, jerjerobiT
CvenTan es sityvebi zustad sruldeba da am ubedurebidan Tavis CvenTan es sityvebi zustad sruldeba da am ubedurebidan Tavis
daRwevis araviTari niSanwyali ar Cans.daRwevis araviTari niSanwyali ar Cans.
politikas rom Tavi davaneboT, batoni rostomi dums im politikas rom Tavi davaneboT, batoni rostomi dums im
viTarebaze, rac Cvens humanitarul mecnierebaSi, lite ra-viTarebaze, rac Cvens humanitarul mecnierebaSi, lite ra-
turaTmcodneobaSi, sufevs. roca gagania omis dros i. stalinma turaTmcodneobaSi, sufevs. roca gagania omis dros i. stalinma
saqarTvelos mecnierebaTa akademia da literaturis instituti saqarTvelos mecnierebaTa akademia da literaturis instituti
daaarsa, ̀ damoukidebel~ saqarTveloSi orive gapartaxda. gana, daaarsa, ̀ damoukidebel~ saqarTveloSi orive gapartaxda. gana,
batoni rostomi ver xedavs, literaturis institutSi, romlis batoni rostomi ver xedavs, literaturis institutSi, romlis
TanamSromeli TviTonac brZandeba, mecnieruli kvleva-Zieba TanamSromeli TviTonac brZandeba, mecnieruli kvleva-Zieba
rogoraa Camkvdari? iliasa da akakis am bolo dros gamocemuli rogoraa Camkvdari? iliasa da akakis am bolo dros gamocemuli
tomebiT axla rom yelyelaoben, isini ZiriTadad da arsebiTad tomebiT axla rom yelyelaoben, isini ZiriTadad da arsebiTad
swored sabWoTa periodSia momzadebuli. batoni rostomi nuTu swored sabWoTa periodSia momzadebuli. batoni rostomi nuTu
ver xedavs, literaturis institutis direqtori qalbatoni ver xedavs, literaturis institutis direqtori qalbatoni
irma ratiani qarTuli literaturis istoriaSi ra uvicia, irma ratiani qarTuli literaturis istoriaSi ra uvicia,
xolo, rac ufro sagangaSoa, rogor ibrZvis is swored `Tav-xolo, rac ufro sagangaSoa, rogor ibrZvis is swored `Tav-
gadaklulad~ akademizmis winaaRmdeg da dasavleTSi arsebuli gadaklulad~ akademizmis winaaRmdeg da dasavleTSi arsebuli
zogierTi formalisturi literaturuli Teoriis mixedviT zogierTi formalisturi literaturuli Teoriis mixedviT
qarTuli klasikuri literaturis SeswavlisaTvis?! misi qarTuli klasikuri literaturis SeswavlisaTvis?! misi
mimbaZveli Cveni niWieri mkvlevarebic ki ra kuriozamde mi-mimbaZveli Cveni niWieri mkvlevarebic ki ra kuriozamde mi-
vidnen?! Tavad i. ratianis sakvalifikacio `naSromi~, sadac vidnen?! Tavad i. ratianis sakvalifikacio `naSromi~, sadac
`qronotopisturi~ poziciebidan ganxilulia ilia WavWavaZis `qronotopisturi~ poziciebidan ganxilulia ilia WavWavaZis
moTxrobebi, ra ubadruki da araraobaa?!moTxrobebi, ra ubadruki da araraobaa?!
nuTu baton rostoms misaRebad miaCnia is, rom Tavisi nuTu baton rostoms misaRebad miaCnia is, rom Tavisi
86 boris darCiaTanamSromeli da megobari ivane amirxanaSvili literaturis TanamSromeli da megobari ivane amirxanaSvili literaturis
institutis rusTvelologiuri centris xelmZRvanelia, institutis rusTvelologiuri centris xelmZRvanelia,
romelsac rusTvelologiaSi mxolod da mxolod erTi patara romelsac rusTvelologiaSi mxolod da mxolod erTi patara
werili aqvs gamoqveynebuli da isic kuriozebiT savse?!werili aqvs gamoqveynebuli da isic kuriozebiT savse?!1212 man man
mSvnivrad icis, ra Caidines revaz siraZem, elguja xinTibiZem, mSvnivrad icis, ra Caidines revaz siraZem, elguja xinTibiZem,
nestan sulavam irma ratianis meTaurobiT, rogor gamaZeves me nestan sulavam irma ratianis meTaurobiT, rogor gamaZeves me
samsaxuridan, literaturis institutidan da mdevnian, magram samsaxuridan, literaturis institutidan da mdevnian, magram
es simarTlis maZiebeli kaci amaze an dums, an Tavisi Jurnalis, es simarTlis maZiebeli kaci amaze an dums, an Tavisi Jurnalis,
`Cveni mwerlobis~, furclebze zogierT maTgans aRmatebulad `Cveni mwerlobis~, furclebze zogierT maTgans aRmatebulad
warmogvidgens!warmogvidgens!1313
12 am sakiTxebze ix. Cemi wignebi: rusTvelologiuri gamokvlevebi, t. I, Tb., 2010, gv.
389-549; t. II, Tb., 2014, gv. 371-429; filologiuri Ziebani, I, Tb., 2013, gv.150- 198.
13 `Cveni mwerloba~, 24 Tebervali, 2012, # 4, gv. 41-42; 2 noemberi, 2012, gv. 2-6. da
sxva.
Recommended