45
osebi saqarTveloSi mdgomareoba 2008 wlis omis Semdeg giorgi sordia ECMI-is samuSao moxseneba # 45 seqtemberi 2009 umciresobaTa sakiTxebis evropuli centri (ECMI) ECMI saTavo ofisi: Sifbriuke 12 (kompagnietor) D-24939 flensburgi, germania tel: +49-(0) 461-14 14 9-0 faqsi +49-(0) 461-14 14 9-19 vebgverdi: http://www.ecmi.de

2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

osebi saqarTveloSi

mdgomareoba 2008 wlis omis Semdeg

giorgi sordia

ECMI-is samuSao moxseneba # 45

seqtemberi 2009

umciresobaTa sakiTxebis evropuli centri (ECMI)

ECMI saTavo ofisi: Sifbriuke 12 (kompagnietor) D-24939 flensburgi, germania tel: +49-(0) 461-14 14 9-0 faqsi +49-(0) 461-14 14 9-19 vebgverdi: http://www.ecmi.de

Page 2: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

2

ECMI-is samuSao moxseneba # 45 umciresobaTa sakiTxebis evropuli centri (ECMI) direqtori: doqtori tov h. maloi saavtoro uflebebi 2009 wlisTvis ekuTvnis umciresobaTa sakiTxbis evropul centrs (ECMI) gamoqveynebulia 2009 wlis seqtemberSi umciresobaTa sakiTxebis evropuli centris mier (ECMI) ISSN: 1435-9812

Page 3: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

3

Sinaarsi

Sesavali ............................................................................................................................. 4 saqarTveloSi osebis demografiuli mdgomareoba da gansaxlebis areali ............................................................................................... 7 integracia qarTul sazogadoebaSi .................................................................... 12 migraciuli procesebi osur TemSi da 2008 wlis ruseT-saqarTvelos omis gavlena osur-qarTul urTierTobebze ............................................................................................................. 16 umciresobaTa sakiTxebis evropuli centris (ECMI) qmedeba ............................................................................................................................... 19 daskvna............................................................................................................................... 21 danarTi 1 osuri mosaxleobis aRweris cxrili................................................................. 23 danarTi 2 osebis raodenoba qalaqebsa da raionul centrebSi 2002 wlis mosaxleobis aRweris mixedviT ....................................................... 44 danarTi 3 saqarTveloSi osebis gansaxlebis ruka…………..........................................................................................45

Page 4: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

4

Sesavali

2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala samxreT

oseTis demografiuli mdgomareoba. mas Semdeg rac saqarTvelos

xelisuflebam dakarga administraciul-teritoriuli kontroli

didi da patara liaxvis xeobebze da axalgoris raionze am

teritoriebze mcxovrebi mosaxleobis didi nawili, xolo didi da

patara liaxvis xeobebis SemTxvevaSi ki mTlianad iZulebuli Seiqmna

daetovebina sakuTari saxl-kari. cvilebebi ganicada aseve

konfliqtis zonis momijnave raionebis demografiulma struqturam.

seqtembris Tvis mdgomareobiT konfliqtis zonidan (maT Soris Sida

qarTlis raionebidan) devnilTa saerTo raodenobam 127 aTas adamians

gadaaWarba.1 ruseTsa da saqarTvelos Soris cecxlis Sewyvetis

SeTanxmebis xelmoweris da regionidan rusuli jarebis gasvlis

Semdeg yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis administaciuli

sazRvris garedan iZulebiT adgilnacvali pirebis didi nawili

dabrunda saxlebSi, Tumca didi da patara liaxvis xeobebis mTliani

qarTuli mosaxleoba da axalgoris raionSi mcxovrebi ramdenime

aTasi qarTveli kvlav gamodevnilia, saqarTvelos ltovlivTa da

gansaxlebis saministrom maT devnilis statusi mianiWa da ganaTavsa

specialurad maTTvis Seqmnil 38 axal kotejuri tipis dasaxlebaSi.

ltovilTa da gansaxlebis saministros oficialuri monacemebiT

amdroisaTvis agvistos omis Sedegad devnilTa raodenoba (garda

zemo afxazeTidan devnilebisa) aRwevs 24,729 adamians.2

agvistos omis Semdeg sxvadasxva sainformacio saSualebebiT,

rogorc qveynis SigniT, aseve sazRvargareTidan mudmivad

vrceldeboda informaciebi saqarTveloSi mcxovrebi osebis

Seviwroebis, daCagvris Tu maTi sacxovrebeli adgilebidan ayris

Sesaxeb, rac SemdgomSi araerTi politikuri spekulaciis sagani

1 http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/page?page=49e48d2e6. 2 http://www.mra.gov.ge/files/3_427_426374_devnilebi-Geo.pdf..

Page 5: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

5

gamxdara. mravali urTierTsapirispiro informaciis gavrcelebam

umciresobaTa sakiTxebis evropul centrs (ECMI) gadaawyvetina

sagangebod Seeswavla es sakiTxi, da aseve Caetarebina kvleva,

romelic pasuxs gascemda iseT saintereso da aqtualur sakiTxebs,

rogoricaa agvistos omis gavlena osur-qarTul urTierTobebze, is

Tu ramdenad Seicvala demografiuli balansi saqarTvelos osebiT

dasaxlebul raionebSi da Tu rogori demografiuli da migraciuli

tendenciebi Warbobs Tanamedrove politikuri procesebis fonze da

zogadad ra gavlena moaxdina agvistos omma saqarTveloSi mcxovrebi

osebis mdgomareobaze. kvlevis sawyis etapze ganzraxuli gvqonda

Segveswavla intereTnikuri urTierToebebi konfliqtis zonis

momijnave Sida qarTlis sxvadasxva raionebSi, Tumca muSaobis

procesSi kvlevis geografiuli areali gavzardeT da movicviT

saqarTvelos yvela regioni, sadac ki ukanaskneli 2002 wlis

mosaxleobis aRweris mixedviT osuri erovnebis mosaxleoba

cxovrobs. ramac, garda zemoaRniSnuli miznebisa SesaZlebloba

mogvca dagvedgina Tanamedrove etapze osebis daaxloebiTi

statistikuri raodenoba soflebis mixedviT da Segvedarebina is 2002

wlis mosaxleobis aRweris monacemebisaTvis. saqarTveloSi osebis

gansaxlebis eTnikuri ruka, romelic swored am bolo monacemebs

eyrdnoba SegiZliaT ixiloT danarTis saxiT (ix. danarTi 3). kvlevis

procesSi aseve SesaZlebloba gvqonda Segvefasebina saqarTveloSi

osebis integraciis done iseTi kriteriumebis mixedviT, rogoricaa

qarTuli enis floba, mSobliuri enis floba, TviTidentifikacia,

gvarebis daboleobebi (osuri Tu rusuli) da ase Semdeg. es da sxva

informacia struqturirebuli saxiT Tavmoyrilia specialur

cxrilSi, romelic danarTis saxiT axlavs mocemul kvlevas (ix.

danarTi 1). naSromSi ZiriTadi aqcenti keTdeba Tanemdrove etapze

saqarTveloSi osi mosaxleobis mdgomareobaze da Segneburad ar

uRrmavdebiT istoriul sakiTxebs osebTan dakavSirebiT.3

3 am TemasTan dakavSirebiT ixileT: z. WiWinaZe, osebis Camosaxleba qarTlSi da qarTvelebis amagi maTze. istoriuli mimoxilva, “xelovneba” Tbilisi 1990; v. jaoSvili, saqarTvelos mosaxleoba, “mecniereba”, Tbilisi 1996; a. ToTaZe, osebi

Page 6: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

6

kvleva ganxorcielda 2008 wlis noembridan 2009 wlis ivnisamde.

kvlevis Sedegebi mTlianad eyrdnoba savele gasvlebis Sedegad

mopovebul informacias. aseTi saxis gasvlebi ganxorcielda osebiT

dasaxlebuli yvela regionSi, maT Soris wminda osur soflebSi,

Sereul soflebSi (qarTul-osuri, qarTul-osur-azerbaijanuli) da

maT momijnave qarTul da azerbaijanul soflebSi, sul mocul iqna

46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi,

Tedowminda, variani, aRaiani, saqadagiano, gamdliswyaro, qvemo rene,

yarafila, nawreti, karaleTi, tyviavi, qere, browleTi, ergneTi, qvemo

niqozi, zemo niqozi, yinwvisi, zRuderi, elbaqiani, taxtisZiri, dvani,

Tvaurebi, xviTi, goraka, vake, pantiani (Sida qarTlis regioni);

fiCxovani, argoxi, jugaani, wiwikaanTseri, yitaani, areSferani, fona

(kaxeTis regioni); kodiswyaro, qvemo Suaxevi, zemo Suaxevi, wiwamura,

qarquSaani, axali burRuli, Zveli burRuli, lamovani, kobi da

oqroyana (mcxeTa-mTianeTis regioni); didi mitarbi (samcxe-javaxeTis

regioni)

kvlevis dros individualurad sul gamokiTxul iqna 250-mde

adaniami, aseve Catarebul iqna xuTi diskusia fokus jgufebSi,

kerZod soflebSi areSferani, fiCxovani, wiTelubani, elbaqiani da

zemo Suaxevi. imisaTvis rom gangvesazRvra savele muSaobis areali,

kvlevis sawyis etapze saqarTvelos statistikis departamentisagan

movipoveT Sesabamisi statistikuri monacemebi saqarTveloSi osebis

gansaxlebis da maTi ricxovnobis Sesaxeb. am monacemebze dayrdnobiT

SerCeul iqna samizne soflebi sxvadasxva kriteriumebis mixedviT:

samizne soflebi moicavda sufTa osur, Sereul osur-qarTul,

Sereul osur-azerbaijanul, sufTa qarTul da sufTa azerbaijanul

saqarTveloSi, miTi da realoba, “universali” Tbilsi 2006; g. TogoSvili, vaxuSti bagrationi osebis da oseTis Sesaxeb. ivane javaxiSvilis saxelobis istoriis, eTnografiisa da arqeologiis instituti, “mecniereba” Tbilisi 1977; g. sosiaSvili, germaneli mogzaurebi osebis Sesaxeb, “universali” Tbilisi 2007; Роланд Топчишвили, Грузино-Осетинские Этноисторические Очерки, Институт Истории и Этнологии им. И Джавахишвили, Тбилиси 2006; Гаглойти Ю. Аланы и вопросы этногенеза осетин, “Мецниереба”, Тбилиси 1966; Цховребова Замира Дмитриевна. Топонимия Южной Осетии в письменных источниках, Мецниереба, Тбилиси 1979.

Page 7: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

7

soflebs. informatorebi soflebidan SerCeul iqnen SemTxveviTi

SerCevis wesiT, TiToeuli soflidan sxvadasxva asakobrivi da

genderuli jgufis minimur xuTi adamiani.

saqarTveloSi osebis demografiuli mdgomareoba da gansaxlebis areali osebi saqarTveloSi tradiciulad erT-erT yvelaze mravalricxovan

eTnikur jgufs warmoadgendnen, ukanaskneli sabWoTa aRweris

mixedviT, romelic 1989 wels Catarda osebis raodenoba aRwevda

164,055 adamians, xolo yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis

gareT ki 98,823 adamians. es cifri mniSvnelovnad Semcirda 1990-ian

wlebSi momxdari eTnikuri konfliqtis Sedegad, rodesac

ganxorcielda saqarTvelos sxvadasxva regionebSi mcxovrebi osebis

iZulebiT gasaxleba, an maTTvis iseTi pirobebis Seqmna, ramac

saboloo jamSi maT mier sakuTari saxl-karis datoveba da ruseTSi,

ZiriTadad ki CrdiloeT oseTSi gadasaxleba gamoiwvia. ukve 2002

wlis mosaxleobis aRweris monacemebiT osebis raodenoba

saqarTveloSi, garda yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis

teritoriisa Seadgenda 38,028 adamians,4 romlebic gansaxlebuli

arian saqarTvelos Svidi regionis (Sida qarTli, kaxeTi, samcxe-

javaxeTi, mcxeTa-mTianeTi, qvemo qarTli, imereTi, raWa-leCxumi) 132

sofelSi.5 Tumca osebis ZiriTadi koncentracia moqceulia Sida

qarTlis, kaxeTis da mecxeTa-mTianeTis regionebSi. garda soflebisa

osebi sakmao raodenobiT cxovroben aseve saqarTvelos sxvadasxva

did qalaqebsa da raionul centrebSi.6 Cveni SefasebiT osuri

mosaxleobis ricxovnoba 2002 wlis Semdegac mniSvnelovnad

Semcirebulia, Cvens mier osur soflebSi mosaxleobis gamokiTxvis

4 am cifrSi igulisxmeba imdroisaTvis saqarTvelos mTavrobis mier kontrolirebadi didi da patara liaxvis soflebis, romelic gaerTianebuli iyo goris raionSi da axalgoris raionis monacemebi, romelic gaerTianebuli iyo mcxeTa-mTianeTis regionSi. 5 osuri soflebis sruli sia, mosaxleobis raodenobis, warmoSobis, integraciis donis da sxva kriteriumebis mixedviT ixileT danarTi 1. 6 raionuli centrebis da qalaqebis sia osuri mosaxleobis raodenobis miTiTebiT ixileT danarTi 2.

Page 8: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

8

da maTgan miRebul informaciaze dayrdnobiT, dReis mdgomareobiT

soflad osuri mosaxleoba ar unda aRematebodes 10,000 adamians,7

maSin rodesac 2002 wlis aRweris monacemebiT maTi raodenoba 22,000-

ia. samwuxarod analogiuri gamoTvlis gakeTeba qalaqSi macxovrebel

osebTan dakavSirebiT gagviWirda, rac imiT aixsneba, rom

soflebisagan gansxvavebiT, sadac osebi kompaqtur dasaxlebebs

qmnian qalaqebSi isini gafantulad arian warmodgenilebi,

Sesabamisad qalaqebTan mimarTebaSi mxolod 2002 wlis oficialuri

aRweris momacemebs Tu daveyrdnobiT, romlis mixedviTac osebis

raodenoba Seadgens 16,000 adamians. Cveni varaudiT soflis

mosaxleobisagan gansxvavebiT es cifri 2002 wlis Semdeg

mniSvnelovnad ar unda Secvliliyo, radgan erTis mxriv qalaqis

mosaxleobis socialuri mdgomareoba ukeTesia sofelTan SedarebiT

da Sesabamisad mosaxleobas naklebi motivacia aqvs sakuTari saxl-

karis gayidvis da wasvlis, xolo meores mxriv ki soflidan

wamosuli osuri mosaxleobis nawili dasaxlda swored uaxloes

qalaqSi, riTac moxda qalaqebidan 2002-2009 wlebis monakveTSi

ruseTSi wasuli osuri mosaxleobis Canacvleba. Sesabamisad 2002

wlisaTvis qalaqad macxovrebeli osi mosaxleobis raodenobas Tu

mivumatebT Cvens mier gamoTvlil soflis mosaxleobis ricxovnobas

miviRebT 26,000 adamians.8

tabula 1: osebi saqarTveloSi

1989 sabWoTa aRwera 2002 aRwera ECMI-is Sefaseba 2009

164,055 38,028 26,0009

7 osur soflebSi mosaxleobis raodenoba 2002 wlis aRweris monacemebis mixedviT da Cvens mier igive soflebSi 2009 wlisaTvis mosaxleobis raodenobis Sedareba ixileT danarTi 1. 8 am cifrSi ar igulisxmeba didi da patara liaxvis da axalgoris raionis osuri mosaxleoba. 9 am cifris gamoTvlisas Cven veyrdnobiT 2002 wlis mosaxleobis aRweris Sedegebs qalaqebis da raionuli centrebis Sesaxeb da Cvens sakuTar monacemebs soflis mosaxleobis Sesaxeb.

Page 9: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

9

Sida qarTlis regionSi osebi gansaxlebuli arian goris, kaspis,

qarelis da xaSuris raionebis 59 sofelSi, Tumca Cveni SefasebiT da

mosaxleobisagan miRebuli informaciaze dayrdnobiT SegviZlia

davaskvnaT, rom dReisaTvis osebi mniSvnelovani raodenobiT (60% da

zeviT) cxovroben 17 sofelSi, kerZod: qvemo SavSvebi, wiTelubani,

didi xurvaleTi, nawreti (goris raioni), gamdliswyaro, zadianTkari,

zemo rene, nigoza, qvemo rene, yarafila, Tvaurebi, xviTi, goraka,

vake, pantiani (kaspis raioni), elbaqiani, yinwvisi (qarelis raioni).

savele muSaobis dros gamoikveTa, rom 2002 wlis mosaxleobis

statistikuri aRweris monacemebi zogierT SemTxvevaSi ar asaxavs

realobas da sxvadasxava soflebSi osebis raodenoba Semcirebulad

aris warmodgenili, magaliTad soflebSi wiTelubani, nawreti,

yinwvisi, elbaqiani, gamdliswyaro da sxva, Tumca am SemTxvevaSi saqme

ar unda gvqondes Segnebul, winaswarganzraxul qmedebasTan. Sida

qarTlSi mcxovrebi osebis absolutur umravlesobas gvarebi

qarTuli daboloebiTa aqvT, rac SesaZloa gamxdariyo aRweris

anketaSi maTi qarTvelebad Caweris mizezi. amave dros, kulturuli

asimilaciis gamo Sida qarTlis osuri mosaxleobis didi

nawilisaTvis sakuTari Tavis qarTvelebad warmodgena problemur

sakiTxs ar warmoadgens. kvlevis dros aRmovaCineT bevri iseve

SemTxveva, rodesac garkveuli sifrTxilis gamo osebma

nebayoflobiT miuTiTes erovnebis grafaSi qarTveli.

kaxeTis regionSi osebi saxloben 37 sofelSi, Tumca Cvenma savele

kvlevam osuri mosaxleobis mniSvnelovani koncentracia (60% da

meti) gamokveTa 12 sofelSi, kerZod: jugaani (Telavis raioni),

argoxi, fiCxovani, qoreTi (axmetis raioni), yitaani (gurjaanis

raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili, zemo

xeCili (lagodexis raioni), wiwikaanTseri (yvarlis raioni).

tradiciulad osuri mosaxleoba mniSvnelovanwilad iyo

warmodgenili pankisis xeobis sxvadasxva soflebSi, kerZod osur

Page 10: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

10

soflebad iTvleboda da kvlavac osur soflebad moixsenieba xolme

pankisis xeobaSi mdebare Semdegi soflebi: qvemo xalawani, winubani,

dumasturi, kuwaxta, Tumca 1990-ian wlebSi osebma es soflebi

TiTqmis mTlianad datoves, osebis TiTo-orola ojaxia mxolod

darCenili sofel kuwaxtaSi.

soflebi osuri mosaxleobis raodenobiT Sida qarTli da kaxeTi

gamoirCeva, sadac ZiriTadad Warbobs soflebi saSualo raodenobiT

200-250 adamiani, maSin rodesac sxva regionebSi soflebi osuri

mosaxleobiT ar aRemateba xolme 50-150 adamians. tradiciulad

saqarTveloSi osuri mosaxleobis raodenobiT gamoirCeoda

borjomis raionic, sadac 1989 wlis aRweris mixedviT TerTmeti

wminda osuri sofeli iyo, dRes ki aRniSnul raionSi osebis

ramdenime ojaxi SemorCa mxolod erT sofelSi, didi mitarbi, da

aseve daba bakuriansa (344 adamiani) da qalaq borjomSi (215

adamiani).10 kidev erTi osebis kompaqturad dasaxlebis regioni aris

mcxeTa-mTianeTi, sadac 2002 wlis aRweris monacemebiT osebi

saxloben 26 sofelSi, Tumca maT Soris yvelaze didi soflis

mosaxleobis ricxovnoba ar aRemateba 150 adamians. iseve rogorc

Sida qarTlSi, oficialuri aRweris monacemebi mTlad zustad ver

asaxavs demografiul suraTs mcxeTa-mTianeTis zogierT sofelSi,

gansakuTrebiT ki duSeTis raionis osur soflebSi. 2002 wlis

aRweris monacemebiT duSeTis raionis garkveuli soflebi

sanaxevrod osuria, maSin rodesac Cveni SefasebiT umetesoba am

soflebisa mTlianad, an metwilad osuria. es Seexeba soflebs

kodiswyaro, zemo Suaxevi, qvemo Suaxevi, qvitkiriswyaro da wiwamura,

romlebic sakmaod mozrdil osur kompaqturad dasaxlebul jgufs

qmnian soflebisa, da aseve, kidev erTi, sami soflisagan Semdgari

osuri jgufi soflebisa: qarquSaani, axali burRuli da Zveli

burRuli. amasTanave, yazbegis raionSi ki osuri soflebis umetesoba

mTlianad dacarielebulia, magaliTad Trusis xeobis soflebis

10 monacemebi eyrdnoba statistikis departamentis 2002 wlis mosaxleobis aRweris Sedegebs.

Page 11: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

11

monaxulebisas Cven aRmovaCineT mxolod erTaderTi moxuci

qalbatoni (sofel oqroyanaSi), mosaxelbis danarCeni nawili ki

gadavida CrdiloeT oseTSi 1990-ebsa da 2005 wlis dasawisSi.

Sesabamisad Trusos xeobis yvela sofeli dResdReobis mTlianad

mitovebulia.

2002 wlis aRweris monacemebi mniSvnelovnad aris aseve Secvlili

qvemo qarTlis osur dasaxlebebSi, kerZod osebi warmodgenilebi

iyvnen TeTri wyaros xuT sofelSi – aleqseevka, arxoti, WinWriani,

gudarexi da vake, Tumca Semowmebis Sedegad aRmoCnda, rom

ukanasknel wlebSi aRniSnuli soflebis osurma mosaxleobam

mTlianad datova raioni, maTi saxlebis nawili Seisyida

saxelmwifom svaneTidan da aWaridan gadmosaxlebuli ekologiuri

migrantebisaTvis, nawili ki Sesyidul iqna kerZo moqalaqeebisagan.

Tumca osebi qvemo qarTlSi jer kidev arian darCenilebi umniSvnelo

raodenobiT urbanul dasaxlebebSi, kerZod 61 adamiani cxovrobs

qalaq TeTri wyaroSi.11 msgavsi tendencia, anu osebiT dasaxlebuli

soflebis tradiciuli demografiuli suraTis Secvla SeimCneva sxva

raionebSic, magaliTad sofel wiTelubanSi, sadac daaxloebiT erTi

wlis win mTavrobam saxlebi Seisyida da daasaxla deportirebuli

mesxebis xuTi ojaxi, aRniSnul sofelSi 1990-iani wlebis bolos

dasaxlebul iqnen aseve ekologiuri migrantebi aWaridan.

gansakuTrebiT imata devnilebis, ltolvilebis da migrantebis osur

soflebSi Casaxlebebis tendenciam kaxeTis soflebSi, magaliTad

axmetis raionis sofel fiCxovanSi erTi wlis win osebisagan

Sesyidul iqna TerTmeti saxli aWareli migrantebisaTvis, xolo

sofel argoxSi ki Teqvsmeti saxli svani migrantebisaTvis. rogorc

adgilobrivi mosaxleoba acxadebs aseTi Casaxlebebi igegmeba aseve

sxva soflebSic.

11 monacemebi eyrdnoba statistikis departamentis 2002 wlis mosaxleobis aRweris Sedegebs.

Page 12: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

12

integracia qarTul sazogadoebaSi

sabWoTa periodidan moyolebuli osebi tradiciulad qarTul

sazogadoebaSi yvelaze integrirebul eTnikur jgufs

warmoadgendnen. Tu integraciis gamsazRvrel kriteriumebad

miviCnevT qarTuli enis flobas, urTierTobebis sixSires

qarTvelebTan, Sereuli ojaxebis Seqmnis tradicias qarTvelebTan

maSin Tamamad SeiZleba vamtkicoT, rom integraciis done Tanabrad

maRali iyo rogorc yofil samxreT oseTis avtonomiur olqSi, aseve

mis farglebs gareT, saqarTvelos sxvadasxva regionSi mcxovreb

osebSi. 1990-ian wlebis dasawyisSi ganxorcielebuli konfliqtis

Sedegad gaucxoebis faqtorma imata yofili samxeT oseTis

avtonomiuri olqis teritoriaze mcxovreb osebsa da qarTvelebs

Soris, iklo yoveldRiurma urTierTobebma, qarTuli ena ki

TandaTanobiT Canacvlda rusuliT, Tumca saqarTvelos sxva

regionebSi eTnosTaSoris urTierTobebs, 1990-ianebSi miuxedavad

osebis mniSvnelovani gadinebisa da masiuri Seviwroebisa (ixileT

qvemoT) didi cvlilebebi ar ganucdia. interaciis done zogierT

raionSi imdenad maRalia, rom saqme gvaqvs lingvistur da eTnikur

asimilaciasTanac. Tumca am kuTxiT gansxvavebuli suraTi gvxvdeba

raionebis da soflebis mixedviT.

integraciis da garkveul SemTxvevebSi asimilaciis maRali done

gvxvdeba osebis yvelaze didi koncentraciis regionSi - Sida

qarTlSi, rac savaraudod gamowveulia qarTul mosaxleobasTan

maqsimalur simWidroveSi cxovrebiT. osuri TviTmyofadobis

ganmsazRvreli erT-erTi mTavari faqtori osuri enis floba

SeimCneva mxolod xanSiSesul adamianebSi, romlebic Tanabrad

srulyofilad floben orive, qarTul da osur enebs. axalgazrda

Taobac umetes SemTxvevebSi flobs mSobliur enas, erTmaneTSi

sakomunikaciod ki upiratesobas qarTuls aniWeben. Tumca odnavi

sxvaoba mainc SesamCnevia sxvadasxva soflebis mixedviT. osuri ena

Page 13: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

13

SedarebiT ukeT aris SemorCenili kaspis raionis CrdiloeTiT,

axalgoris raionis osur soflebTan mosazRvre soflebSi, (pantiani,

vake, goraka), aseve goris raionis ZirZvel osur soflebSi

(wiTelubani, zadianTkari, rene). osuri ena sakmaod kargad aris aseve

SemorCenili qarelis raionis osur soflebSi, gansakuTrebiT sofel

elbaqianSi, romelmac rTulad misasvleli gzebis da izolirebuli

mdebareobis gamo SedarebiT SeinarCuna osuri kulturuli

tradiciebi. aRniSnuli sofeli imiTac aris aRsaniSnavi, rom

warmoadgens qarTvelebis osur kulturul garemoSi asimilaciis

erT-erT iSviaT magaliTs, kerZod soflis mosaxleoba (umetesad

gvarad elbaqiZeebi), romelic warmoSobiT aris raWidan, sofel

weradan me-19 saukunis SuaxanebSi Camosaxldnen qarelis raionSi,

sadac osuri mosaxleobis garemocvaSi moxvedris Sedegad moxda

maTi istoriuli qarTuli identoba osuriT Secvla.12

mTel rig soflebSi miuxedavad osuri identobis niSnebis sruliad

gaqrobisa, aRsaniSnavia, rom osuri warmoSobis Sesaxeb informacia

osur soflebSi jer kidev SenarCunebulia. osebad xdeba maTi aRqma

aseve mezoblad mcxovrebi qarTvelebis, Tu sxva eTnikuri jgufis

warmomadgenelTa mxridan,13 Tumca arsebuli integraciuli

procesebis kvlavac gagarZelebis SemTxvevaSi Sida qarTlis osurma

mosaxleobam ramdenime Taobis Semdeg advili mosalodnelia, rom

mTlianad dakargos TviTmyofadi osuri identoba. garda osuri enis

dakargvis aSkara tendenciebisa TvalSi sacemia aseve osuri gvarebis

qarTuliT Secvlis procesi, romelic jer kidev sabWoTa periodSi

daiwyo da gansakuTrebiT gaZlierda 1990-iani wlebis dasawyisSi. Tu

sabWoTa periodSi es procesi ZiriTadad nebayoflobiT xasiaTs

12 informacia amis Sesaxeb dadasturebulia saqarTvelos mecnierebaTa akademiis istoriisa da eTnografiis institutis direqtoris giorgi meliqiSvilis mier specialuri mokvlevis Sedegad gacemul cnobaSi, romelic momzadda q. goris mkvidris yazbeg elbaqiZis moTxovnis safuZvelze, cnoba daTariRebulia 1991 wlis 15 ivlisiT. 13 Sida qarTlSi kidev erTi eTnikuri jgufi, romelic kompaqturad da didi raodenobiT aris warmodgenili arian azerbaijanelebi, maTi gansaxlebis soflebia: Tedowminda, levitana (goris raioni), saqadagiano, xidisyuri, axalsofeli, kaloubani, ferma, Cangilari (kaspis raioni).

Page 14: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

14

atarebda, 1990-ianebSi nacionalisturi politikis Sedegad osuri

gvarebis qarTuliT Secvlam iZulebis formac miiRo. dReis

mdgomareobiT Sida qarTlis yvela raionSi mcxovrebi osebis

absoluturi umravlesoba atarebs qarTuli daboloebis gvarebs (-

Svili/-Ze/-uri), Tumca aris iSviaTi gamonaklisebic, kerZod osuri

gvarebi rusuli daboloebiT (-ov/-ova) gvxvdeba soflebSi

wiTelubani, gamdliswyaro, zadianTkari, yinwvisi, axali xurvaleTi,

patara xurvaleTi, saqadagiano, Tumca mcire raodenobiT. es

ZiriTadad is mosaxleobaa, romelTac raRac mizezebis gamo ar

moisurves gvaris Secvla da aseve, SedarebiT axalCamosaxlebulebi

(1980-iani wlebis), romlebic gadmosaxldnen samxreT oseTis yofili

avtonomiuri olqidan da ar ganucdiaT asimilacia qarTul

kulturul garemoSi.

osebis integraciis donesTan mimarTebaSi odnav gansxvavebuli

viTarebaa saqarTvelos sxva regionebSi, magaliTad yazbegis

regionSi mcxovreb osebs gacilebiT ukeT aqvT SenarCunebuli osuri

TviTmyofadoba, rac gamoixateba osuri enis flobaSi, maT Soris

axalgazrdebis mier da osuri gvarebis SenarCunebaSi. ufro metic,

zogierT sofelSi qarTuli enis flobis donec ki dabalia. msgavsi

viTarebaa borjomis raionis osur sofel did mitarbSic, sadac

osuri ena kargad aris Semonaxuli, Tumca yazbegis raionisagan

gansxvavebiT gvarebi borjomis osur mosaxleobasac gaqarTvelebuli

aqvs. mizezi aseTi sxvaobisa Sida qarTlis osur mosaxleobasTan

SesaZlebelia iyos dasaxelebul regionebSi osuri soflebis

izolirebul mdebareobaSi da qarTul mosaxleobasTan naklebi

kontaqebiT.

kaxeTis regionSi osebis eTno-lingvisturi integracia/asimilacia

gansxvavebulad mimdinareobs sxvadasxva raionebis mixedviT. am mxriv

msgavsi situaciaa axmetis, Telavis, yvarlis da gurjaanis raionebSi,

sadac osebis didma nawilma sabWoTa periodidan moyolebuli

Page 15: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

15

ganicada kulturuli da lingvisturi gaqarTveleba. Sida qarTlis

msgavsad aqac qarTuli ena TandaTanobiT anacvlebs osurs, osuri

gvarebic mxolod garkveul soflebSia SemorCenili, isic

umniSvnelo raodenobiT, kerZod Telavis raionis sofel jugaanSi

da yvarlis raionis sofel wiwikaanTserSi. aRniSnulisagan

radikalurad gansxvavebul mdgomareobas vawydebiT lagodexis

raionis osur soflebSi, sadac osuri eTnikuri identoba da

TviTmyofadoba sxva dasaxlebebTan SedarebiT maqsimalurad kargad

aris SenarCunebuli, kerZod saqme exeba lagodexis raionis eqvs

osur sofels (osuri mosaxleoba TiToeul maTganSi aRemateba 80%-s)

- areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili, zemo xeCili,

sadac osuri ena jer kidev SemorCenilia ara mxolod ufrosi asakis

macxovreblebSi, aramed is aris saurTierTobo ena axalgazrdebs

Sorisac. am kuTxiT gansakuTrebiT aRsaniSnavia soflebi areSferani

da fona. orive am sofelSi SenarCunebulia aseve gvarebis osuri

daboloebebi. erT-erTi ZiriTadi mizezi osuri elementis ase

SenarCunebisa am soflebSi aris sabWoTa periodidan moyolebuli

adgilobriv skolebSi osuri enis swavlebis tradiciis arseboba.

osuri ena dResac iswavleba orive soflis sajaro skolaSi, sadac

osuri aris savaldebulo yvela klasisaTvis (oTxi saaTi kviraSi

pirveli-meoTxe klasis moswavleebisaTvis da sami saaTi kviraSi

mexuTe-meTerTmete klasis moswavleebisaTvis).

osuri enis Semswavleli klasebis arseboba lagodexis raionis am

or sofelSi gamonaklis SemTxvevas warmoadgens. cxadia, rom

specialuri RonisZiebebis gatarebis gareSe, axlo momavalSi osuri

enis gamoyenebis praqtika saqarTveloSi mcxovrebi osebis did

umravlesobaSi gaqreba. bevr osur sofelSi integraciis, Tu

asimilaciis done qarTul kulturul garemoSi imdenad Rrmaa, rom

osuri enis SenarCunebis saWiroebis mkafiod gamoxatva Tavad osuri

Temis mxridanac ar xdeba. Sesabamisad, SesaZloa mTavrobam aiRos

Tavis Tavze pasuxismgebloba da osuri kulturuli tradiciebis

Page 16: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

16

SenarCunebisaTvis RonisZiebebis inicireba moaxdinos, kerZod

ganaTlebisa da enis sferoSi.

migraciuli procesebi osur TemSi da 2008 wlis ruseT-saqarTvelos omis gavlena osur-qarTul urTierTobebze

osebis masiuri migracia saqarTvelodan 1980-iani wlebis

miwurulidan daiwyo, rac ganpirobebuli iyo eTnikuri konfliqtiT

da saqarTveloSi im periodSi warmoebuli nacionalisturi

politikiT. mTeli 1990-iani wlebis manZilze osebis migracia

saqarTvelodan Seexo praqtikulad yvela osur sofels. kvlevis

procesSi gamoikveTa, rom soflebis mixedviT migacia 1990-iani

wlebidan ganicada mosaxleobis 10-dan 50%-mde,14 gadasaxlebulTa

umetesoba ki ZiriTadad CrdiloeT oseTSi saxldeboda. rogorc

pirveli Tavidan davinaxeT osebis migracia gagrZelda 2000-ian

wlebSic da maTi raodenoba 2002 wlis mosaxleobis aRweris

SedegebTan SedarebiT mniSvnelovnad Semcirebulia, Tumca 1990-iani

wlebisagan gansxavebiT Tanamedrove etapze osebis gadinebis mizezi

iZuleba, an raime saxiT zemoqmedeba ar yofila. mTavari mizezi

mosaxleobis gadinebisa, rogorc maTi darCenili naTesavebi

acxadeben aris mZime socialuri pirobebi da umuSevroba, romlis

daRwevis erT-erTi saSualeba ki osebisaTvis CrdiloeT oseTSi

gadasaxleba gamodga. 2006 wlis seqtemberSi saqarTvelo-ruseTis

sazRvris Caketvamde aqtiurad mimdinareobda osebis sezonuri

migracia CrdiloeT oseTSi, Tumca sazRvris Caketvis Semdeg, am

migrantebis umetesobam arCia CrdiloeT oseTSi darCena. ZiriTadad

osebi amjobineben CrdileoT oseTSi dasaxlebas imis gamo, rom

saqarTveloSi mcxovreb TiTqmis yvela oss CrdiloeT oseTSi hyavs

naTesavebi da maTTvis ufro mosaxerxebeli da advilia axali

cxovrebis mowyoba ukve kargad nacnob garemoSi, xolo visac

CrdiloeT oseTSi naTesavebi15 ara hyavs cdiloben cxovrebis

14 ixileT danarTi 1. 15 sanaTesao ZiriTadad gaCnda 1990-ian wlebSi gadasaxlebis Sedegad.

Page 17: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

17

gaumjobesebas da ukeTesi pirobebis Seqmnas saqarTvelos sxvadasxva

did qalqebSi gadasaxlebiT. msgavsi tendencia SeimCneva ara marto

osur mosaxleobaSi, aramed qarTvelebSic, romlebic analogiurad

osebisa soflad arsebul mZime pirobebs gaurbian qalaqSi

gadmosaxlebiT. savele kvlevis da mosaxleobasTan gasaubrebis dros

gamoikveTa, rom yvela sofelSi, romelsac ki vestumreT mosaxelobis

saerTo raodenoba 2002 wlis aRweris monacemebTan SedarebiT

daaxleobiT 10 procentiT an metiT Semcirebulia.16 es kleba exeba

ara mxolod osebs, aramed qarTvelebsac.

dResdReobiT sazogadoebis, maT Soris saerTaSoriso

organizaciebis da damkvirveblebis didi interesis sagans

warmoadgens saqarTveloSi mcxovrebi osebis SesaZlo gadinebis, an

maTi diskriminaciis sakiTxi 2008 wlis ruseT-saqarTvelos omis

faqtoridan gamomdinare. interess ganapirobebs is faqtic, rom

saomari moqmedebebis dasrulebidan moyolebuli dRemde mudmovad

vrceldeba urTierTsapirispiro informaciebi, ZiriTadad rusuli

wyaroebidan saqarTveloSi eTnikur niadagze osebis SezRudvis, maTi

Seviwroebis, Tu iZulebiT gasaxlebis Sesaxeb. savele muSaobis

procesSi Cven sagangebod vamowmebdiT aseTi saxis informacias

rogorc osur, aseve qarTul mosaxleobaSi, Tumca verc erTi

dadasturebuli faqti msgavsi saxis RonisZiebebisa Cvens mier ver

iqna gamovlenili. evrokavSiris monitoringis misiac, analogiurad

ver adasturebs msgavs faqtebs, rac asaxulia maT moxsenebaSic.17

omis Semdgom osebis mier saqarTvelos arc masiur datovebaze

SeiZleba saubari. Sida qarTlis osuri soflebidan Cven verc erTi

msgavsi faqti ver gamovavlineT. umniSvnelo raodenobiT, ramdenime

ojaxis wasvlis Sesaxeb gviTxres mxolod kaxeTSi, soflebidan

wiwikaanTseri, areSferani, argoxi, fiCxovani da qoreTi. Tumca

wasvlis mizezad saxeldeba ara imdenad saomari moqmedebebis

16 ixileT danarTi 1. 17 EUMM Thematic Report on Ethnic Ossetian Minorities in GEO TAT and Ethnic Georgian Minorities in SO/ABK, February 2009.

Page 18: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

18

gaCaReba, aramed omamde miRebuli gadawyvetleba CrdiloeT oseTSi

gadasaxlebis Sesaxeb. sofel areSferanSi Cven Segvxvda aseve ori

ojaxi, romelTac 2008 wlis ivlisis TveSi, anu omis dawyebamde

gayides sakuTari saxl-kari da emzadebodnen vladikavkazSi

gasamgzavreblad, magram ruseT-saqarTvelos Soris diplomatiuri

urTierTobebis gawyvetis da mimosvlis garTulebis Sedegad

iZulebuli aRmoCndnen darCeniliyvnen da droebiTi TavSesafari

moeZebnaT.

rac Seexeba omis faqtoris gavlenas eTnosTa Soris urTierTobebze

mniSvnelovani cvlilebebi am kuTxiTac ar SeiniSneba. yofiT doneze

qarTul-osuri urTierTobebi iseve mSvidobiani da megobrulia,

rogoric iyo. orive eTnosis warmomadgenlebis mxridan erTnairad

xdeboda omis aRqma, rogorc agresori ruseTis mTavrobis mier

damoukidebeli saxelmwifos dapyrobis da ganadgurebis mcdeloba.

erTaderTi, rac midgomebSi gansxvavebda aris osuri Temis SedarebiT

zomieri da frTxili Sefasebebi ruseTTan urTierTobebTan

dakavSirebiT. osebisaTvis ruseTi dRemde warmoadgenda mimosvlis da

vaWrobis da Sesabamisad ekonomikuri Semosavlis erT-erT mTavar

wyaros, amdenad urTierTobebis gafuWeba ruseTTan avtomaturad

niSnavs maTTvis rogorc sargeblis Semcirebas, aseve naTesavebTan da

axloblebTan komunikaciis da urTierTobebis gawyvetas.

miuxedavad imisa, rom yofiT doneze qarTul-osuri urTierTobebi

omis Semdgomac mWidro da megobrulia, omis gavlena mainc TvalSi

sacemia osur TemSi gaCenili sifrTxilis da SiSis gamo.

gamokiTxulTa didi umravlesoba gaurkvevlobas gamoxatavs

momavalTan dakavSirebiT, 1990-iani wlebis dasawyisis arasasikeTo

gamocdilebis gaTvaliswinebiT osuri mosaxleobis garkveuli

nawili eWvis TvaliT uyurebs momavals da saomari moqmedebebis

ganaxlebis SemTxvevaSi ara aqvs sakuTari usafrTxoebis gancdis

SegrZneba. es mizezi kidev ufro aZlierebs maTSi gadasaxlebis da

Page 19: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

19

CrdiloeT oseTSi sakuTar naTesavebTan SeerTebis survils. aqedan

gamomdinare, savaraudod osebis migraciis tendencia kidev ufro

gaizrdeba ruseTTan sazRvris gaxsnis da mimosvlis gamartivebis

SemTxvevaSi.

umciresobaTa sakiTxebis evropuli centris (ECMI) qmedeba

umciresobaTa sakiTxebis evropuli centris proeqtebi saqarTveloSi

zogadad mimarTulia erovnul umciresobaTa sozagadoebaSi

integrirebis xelSewyobisaTvis. 2004 wlidan mas Semdeg rac centrma

srulfasovani saqmianoba wamoiwyo saqarTveloSi prioritetul

mimarTulebas warmoadgenda erovnuli umciresobebiT kompaqturad

dasaxlebuli regionebis integraciis xelSewyoba, kerZod samcxe-

javaxeTi da qvemo qarTli, risTvisac orive regionSi Camoyalibda

adgilobrivi samoqalaqo speqtris gamaerTianebeli sazogadoebrivi

forumebi, samcxe-javaxeTSi javaxeTis samoqalaqo forumis, xolo

qvemo qarTlSi walkis samoqalaqo forumis saxiT. orive es

struqtura droTa ganmavlobaSi Camoyalibda, rogorc centrsa da

regions Soris damakavSirebeli xidi, adgilobrivi problematikis

centralur xelisuflebaSi mitanis da ganxilvis erT-erTi efeqturi

saSualeba. aseTi praqtikis warmatebam ECMI-s ubiZga analogiuri

praqtikis danergvisaken sxva regionebSic, maT Soris erovnuli

umciresobebiT SedarebiT naklebad dasaxlebul regionebSi,

romlebsac samoqalaqo integraciis ganviTarebis kuTxiT naklebi

yuradReba eqceva aseve mTavrobis mxridanac. osuri Temi, rogorc

wina Tavebidan Cans sakmaod didi raodenobiT aris warmodgenili

Sida qarTlis da kaxeTis regionSi, Sesabamisad ECMI 2010 wlidan

gegmavs orive am regionSi erovnul umciresobaTa qselis/sabWos

xelSewyobas, romelSic garda osebisa monawileobas miiReben

regionSi macxovrebeli sxva eTnikuri jgufis warmomadgenlebic.

sabWoSi CarTuloba da mis saqmianobaSi aqtiuri monawileobis miReba

gansakuTrebiT mniSvnelovani swored osuri TemisTvis aris, radgan

Page 20: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

20

aRniSnul regionebSi maTi raodenobis miuxedavad samoqalaqo

procesebSi monawileobis done ukiduresad dabalia, ar arsebobs

aseve osuri sazogadoebrivi gaerTianebebi, romlebic sakuTari

kulturuli TviTmyofadobis SenarCunebaze imuSavebdnen. kvlevis

procesSi osur TemTan Sexvedrebis dros Cvens mier sabWoebis

Seqmnis sakiTxic iqna wamoweuli, ramac maTSi didi daintereseba da

mowoneba damoiwvia. aRniSnuli iniciativa srul TanxvedraSi modis

saqarTvelos mTavrobis mier 2009 wlis maisSi damtkicebul erovnul

umciresobaTa integraciis koncefciasa da samoqmedo gegmasTan,

romlis mixedviTac saqarTvelos eqvs regionSi (samcxe-javaxeTi,

qvemo qarTli, kaxeTi, Sida qarTli, imereTi, aWara) unda

Camoyalibdes erovnul umciresobaTa sabWoebi. ECMI aqtiurad

apirebs iTanamSromlebs saqarTvelos mTavrobasTan sabWoebis

formirebis da maTi ganviTarebis sakiTxSi.

Page 21: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

21

daskvna

saqarTveloSi osebis raodenobis Semcirebis tendencia ukanaskneli

dekadis manZilzec grZeldeba, 2002 wlis mosaxleobis aRweris

SedegebSi dafiqsirebuli monacemi 38,028 adamiani 2009 wlisaTvis

mniSvnelovanwilad Secvlilia da savaraudod unda Seadgendes

daaxleobiT 26,000 adamians. am etapze osebis raodenobis Semcireba

dakavSirebulia mZime socialur pirobebTan da ar ukavSirdeba

eTnikur diskriminacias an Seviwroebas. mZime socialuri foni

ZiriTadad Seqmnilia soflad, Sesabamisad osuri mosaxleobis didi

nawili swored soflebidan iqna gasuli, ZiriTadad CrdiloeT

oseTis mimarTulebiT.

integraciis done saqarTveloSi mcxovreb osebSi Zalian maRalia,

sxva erovnuli umciresobebisagan gansxvavebiT enobrivi barieri

osebisaTvis praqtikulad ar arsebobs, xSir SemTxvevaSi maTTvis

problemas warmoadgens mSobliuri enis codna da am enaze

ganaTlebis miRebis SesaZlebloba. osuri kulturuli da eTnikuri

identoba SedarebiT ukeT aris SemorCenili lagodexis raionis osur

soflebsa da borjomisa da yazbegis raionSi.

2008 wlis ruseT-saqarTvelos omis Semdeg araerTgzis

gavrcelebuli informaciis miuxedavad saqarTvelodan osebis

masiuri gadineba, an raime saxiT maTze zegavlenis faqtebi ar

dadasturebula, Tumca iyo ramdenime erTeuli SemTxveva CrdileoT

oseTSi gadasvlisa, romelic ar ukavSirdeboda saomar moqmedebebs.

omis Semdeg yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis gareT,

saqarTvelos sxvadasxva regionebSi mcxovreb osebsa da qarTvelebs

Soris urTierTobebs raime uaryofiTi cvlilebebi ar ganucdia,

damokidebuleba omTan da konfliqtis gadaWrasTan orive TemSi

daaxloebiT erTnairia. Tumca amis miuxedavad osuri mosaxleobaSi

Page 22: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

22

mainc SeimCneva SiSi da aRelveba maT momaval bedTan dakavSirebiT

da mzad arian ruseTTan mimosvlis aRdgenis SemTxvevaSi SeuerTdnen

TavianT naTesavebs CrdiloeT oseTSi.

Page 23: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

23

danarTi 1 osuri mosaxleobis aRweris cxrili 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebi osebiT dasaxlebuli soflebis Sesaxen regionebis mixedviT: Regioni soflebis raodenoba

Sida qarTli 59 kaxeTi 37 samcxe-javaxeTi 1 mcxeTa-mTianeTi (axalgoris raionis gamoklebiT)18

27

qvemo qarTli 5 imereTi 1 raWa-leCxumi qvemo svaneTi 2 osebiT dasaxlebuli soflebis mTliani raodenoba (axalgoris raionis gamoklebiT)

132

18 saqarTvelos Tanamedrove administraciul-teritoriuli dayofis mixedviT axalgoris raioni ekuTvnis mcxeTa-mTianeTis regions, Tumca agvistos omis Semdeg saqarTvelos xelisuflebam dakarga kontroli mTels axalgoris raionze, rac SeuZlebels xdis iq situaciis Seswavlas. Sesabamisad monacemebi axalgoris raionis Sesaxeb cxrilidan amoRebulia. mocemul kvlevaSi warmodgenili monacemebi Seexeba mxolod im teritoriebs, romlebic saqarTvelos mTavrobis kontrolis qveS imyofeba.

Page 24: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

24

1. Sida qarTli 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebis mixedviT osebi cxovroben Sida qarTlis 59 sofelSi – 16 goris raionSi, 18 kaspis raionSi, 18 qarelis raionSi, 7 xaSuris raionSi. Tumca maTi umetesoba eTnikurad Sereulia, sadac eTnikurad qarTuli mosaxleoba sWarbobs. ECMI-is SefasebiT eTnikuri osebi mniSvnelovani raodenobiT (60% da meti) cxovroben Sida qarTlis 17 sofelSi. soflebi osebis mniSvnelovani raodenobiT:

sofeli raioni mosaxleo

ba (2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002

aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis

raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSoba ena gvarebi emigracia

1980-ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

qvemo

SavSvebi

gori 225 42% 150-200 60-70% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax 20 %.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

wiTelubani gori 610 61% 450-500 80-90% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli

daax 40%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

didi

xurvaleTi

gori 379 28% 100-150 60-70% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 40%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

nawreti gori 564 28% 450-500 60-70% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10 %.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

gamdliswyaro kaspi 103 47% 80-100 60-70% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

umetesad

qarTuli

daax. 50 %.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Page 25: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

25

qarTuli

zadianTkari kaspi 61 80% 30-50 2002 aRwera

sworia

java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

zemo rene kaspi 319 75% 250-300 2002 aRwera

sworia

java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

nigoza kaspi 171 91% 100-150 2002 aRwera

sworia

java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

qvemo rene kaspi 319 75% 200-250 80-90% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

yarafila kaspi 109 91% 50-100 100% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Tvaurebi kaspi 140 85% 100-120 2002 aRwera

sworia

java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

xviTi kaspi 275 88% 250-170 2002 aRwera

sworia

java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

goraka kaspi 86 76% 50-80 2002 aRwera

sworia

java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

mxolod

qarTuli

daax 10%.

ZiriTadad

ar

dafiqsirebu

Page 26: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

26

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

Crd. oseTSi la

vake kaspi 116 73% 100-110 2002 aRwera

sworia

java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

pantiani kaspi 104 81% 80-100 90% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

elbaqiani qareli 116 60% 80-100 100% raWa, sof.

wera:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 40%

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

yinwvisi qareli 219 48% 150-200 60% java/axalgori:

me-19 s. dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli

daax 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Page 27: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

27

sxva soflebi osuri mosaxleobiT:

sofeli raioni mosaxleo

ba (2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002 aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis

raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSoba ena gvarebi emigracia

1980-ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

wedisi gori 277 29% 200-250 2002 aRwera

sworia

java/

axalgori:

me-19 s.

dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

mumlaanTkari gori 208 26% 150-200 2002 aRwera

sworia

java/

axalgori:

me-19 s.

dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli daax. 30%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

wiwagianTkari gori 345 40% 300-340 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

gagluanTubani gori 23 52% carielia - java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

gaiCaanTubani gori 2 100% carielia - java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Txinala gori 2 100% carielia - java/axalg

ori me-19

s. dasaw.

ormoci gori 53 68% 20-30 30% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli daax. 30%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

axalSeni gori 177 29% 120-150 2002 aRwera java/axalg Zveli Taoba: umetesad daax. 40%. ar

Page 28: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

28

sworia ori: me-19

s. dasaw. orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

qarTuli ZiriTadad

Crd. oseTSi dafiqsireb

ula

koSkebi gori 196 77% 150-190 50% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

Tedowminda gori 541 ar aris

aRniSnuli

350-400 15-20% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

axali xurvaleTi gori 63 70% 30-50 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

patara

xurvaleTi

gori 199 26% 100-150 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli daax. 30%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

saqadagiano kaspi 1095 - 2002

aRwera

sworia

10% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

umetesad

qarTuli ar

dafiqsirebu

la

ar

dafiqsireb

ula

cxaveri kaspi 33 82% carielia - java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

saribari kaspi 35 91% carielia - java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Cobalauri kaspi 231 29% 150-200 50-60% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

Page 29: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

29

ZiriTadad

qarTuli mrgvali Wala kaspi 278 68% 200-250 50% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 40%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

TogianTkari kaspi 90 37% 50-80 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

sakorinTlo kaspi 193 24% 150-190 1-10% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 40%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

afnisi qareli 55 67% 20-30 1-10% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

oqrosofeli qareli 31 94% 10-20 50% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

leleTi qareli 227 49% 200-220 40% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

Trexvi qareli 20 70% carielia - java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

qvenaflavi qareli 199 57% 150-190 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

Page 30: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

30

ZiriTadad

qarTuli gvlevi qareli 312 50% 280-300 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

xeoba qareli 298 38% 250-290 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

zRuderi qareli 283 43% 150-200 2002 aRwera

sworia

raWa, sof.

Wera: me-19

s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

imerxevi qareli 47 70% 20-30 50% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

orTubani qareli 54 69% 30-40 50% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

tyemovana qareli 21 48% carielia - java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

wiTelsofeli qareli 13 38% carielia - java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

verdeba qareli 217 29% 180-200 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

Page 31: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

31

frobani qareli 29 28% carielia - java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

sanebeli qareli 233 27% 180-200 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

kobesaanTubani qareli 214 27% 180-200 2002 aRwera

sworia

java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

didi keleTi xaSuri 60 48% 40-50 20% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

mxolod

qarTuli

mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula didi xavleTi xaSuri 35 51% 20-30 40% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

mxolod

qarTuli mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula imerlianTkari xaSuri 15 40% 10-15 30% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

mxolod

qarTuli mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula didi xalebi xaSuri 28 54% 15-20 30% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

mxolod

qarTuli mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula sartyela xaSuri 21 38% 10-15 30% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

mxolod

qarTuli mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula garTa xaSuri 37 57% 25-30 40% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

mxolod

qarTuli mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula qvisxevi xaSuri 78 63% 50-70 50% java/axalg

ori: me-19

s. dasaw.

mxolod

qarTuli mxolod

qarTuli daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

Page 32: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

32

2. kaxeTi 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebiT osebi cxovroben kaxeTis 37 sofelSi – 1 Telavis raionSi, 16 axmetis raionSi, 1 gurjaanis raionSi, 15 lagodexis raionSi, 3 sagarejos raionSi, 1 yvarlis raionSi. ECMI-is SefasebiT eTnikuri osebi mniSvnelovani raodenobiT (60 % da meti) cxovroben 12 sofelSi. soflebi osebis mniSvnelovani raodenobiT:

sofeli raioni mosaxleoba

(2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002

aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis

raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSoba ena gvarebi emigracia

1980-

ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

jugaani Telavi 241 88% 120-150 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 30%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

argoxi axmeta 329 92% 150-200 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

3 ojaxi,

Crd.

oseTSi

fiCxovani axmeta 300 89% 150-200 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

2 ojaxi,

Crd oseTSi

qoreTi axmeta 125 92% 50-100 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

1 ojaxi,

Crd oseTSi

yitaani gurjaani 333 83% 150-200 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

Page 33: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

33

areSferani lagodexi 218 68% 100-150 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

2 ojaxi,

Crd oseTSi

zemo bolqvi lagodexi 422 85% 250-300 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qar

Tuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

fona lagodexi 341 91% 100-150 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

1 ojaxi,

Crd

oseTSi,

dona lagodexi 84 84% 50 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qar

Tuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

qvemo xeCili lagodexi 124 94% 50-100 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qar

Tuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

zemo xeCili lagodexi 90 92% 50-90 2002 aRwera

sworia

axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qar

Tuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

wiwikaanTseri yvareli 528 69% 300-350 80-90% axalgori/yazbe

gi: me-20 s.

dasawy.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qar

Tuli

daax. 30%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

1 ojaxi

Crd.

oseTSi

Page 34: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

34

sxva soflebi osuri mosaxleobiT:

sofeli raioni mosaxleoba

(2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002

aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis

raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSoba ena gvarebi emigracia

1980-

ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

axaldaba axmeta 26 62% carielia -

Careqauli 15 80% carielia -

dumasturi axmeta 231 55% 100-150 10-15% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

qvemo xalawani axmeta 122 21% 50-100 1-5% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 40%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

kuwaxTa axmeta 103 23% 20-50 1-5% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

araSenda axmeta 180 74% 20-50 10-15% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

axalSeni axmeta 351 83% 100-150 20-30% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

axnisvelebi axmeta 209 61% 100-120 10-15% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

ar

dafiqsireb

ula

Page 35: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

35

ZiriTadad

qarTuli

oseTSi

kojori axmeta 38 68% carielia -

osiauri axmeta 8 88% carielia -

naduqnari axmeta 25 60% carielia -

sabue axmeta 24 88% carielia -

CaCxriala axmeta 53 30% carielia -

kevxiani axmeta 96 52% 20-50 5-10% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

qvemo bolqvi lagodexi 56 61% 40-50 40-50% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

xoSatiani lagodexi 197 71% 100-150 50-60% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

gujareTi lagodexi 49 65% 20-30 10-15% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 30%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

merxvis

mindori

lagodexi 256 48% 150-200 20-30% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 40%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

lafniani lagodexi 137 57% 50-100 20-30% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

fiCxisbogiri lagodexi 123 77% 50-100 40-50% axalgori/yazbe Zveli Taoba: osur/qarTu daax. 20%. ar

Page 36: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

36

gi:

me-19 s.

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

li ZiriTadad

Crd.

oseTSi

dafiqsireb

ula

qalqva-

namesriali

lagodexi 249 25% 150-200 5-10% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

ganaTleba lagodexi 293 22% 150-200 5-10% axalgori/yazbe

gi:

me-19 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

oTaraani sagarejo 8 63% carielia -

sasadilo sagarejo 104 27% 50-100 1-5% Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

osur/qarTu

li

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd.

oseTSi

ar

dafiqsireb

ula

paldo sagarejo 25 32% carielia -

Page 37: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

37

3. samcxe-javaxeTi 2002 wlis mosaxleobis aRweris mixedviT osebi cxovroben samcxe-javaxeTis erT sofelSi, romelic mdebareobs borjomis raionSi.19 sofeli raioni mosaxleoba

(2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002

aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis

raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSoba ena gvarebi emigracia

1980-ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

didi

mitarbi

borjomi 48 38% 20-30 20% axalgori/java:

me-19 s.

qarTuli/osu

ri

qarTuli daax. 60%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

19 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebSi damatebiT aTi sofeli aRniSnulia rogorc dausaxlebeli, Tumca wina, 1989 wlis aRweris mixedviT es dasaxlebebi moxseniebulia osur soflebad. borjomis raionis osur soflebSi mcxovrebi mosaxleobis umetesobam datova TavianTi saxl-kari 1990-ian wlebSi ganxorcielebuli nacionalisturi politikis Sedegad.

Page 38: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

38

4. mcxeTa-mTianeTi 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebiT osebi cxovroben mcxeTa-mTianeTis 26 sofelSi – 3 mcxeTis raionSi, 18 duSeTis raionSi, 1 TianeTis raionSi, 4 yazbegis raionSi.20 sofeli raioni mosaxleo

ba (2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002

aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis

raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSoba ena gvarebi emigracia

1980-ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

ufureTi mcxeTa 43 53% 30-40 60% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Sanyevani mcxeTa 95 71% 70-80 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Cardaxi mcxeTa 829 31% 780-800 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 30%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Zveli

sakramulo

duSeTi 42 21% 30-40 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

ConTili duSeTi 13 85% 5-10 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

mxolod

qarTuli

daax. 30%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

20 yazbegis raionSi 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebSi 17 sofeli aRniSnulia rogorc dausaxlebeli, Tumca wina, 1989 wlis aRweris mixedviT es dasaxlebebi moxseniebulia osur soflebad. savaraudod am soflebis osuri mosaxleobis umetesobam datova saqarTvelo 1991-92 konfliqtis dros.

Page 39: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

39

qarTuli

arboeTi duSeTi 12 83% 5-10 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 20%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

axali

burRuli

duSeTi 55 76% 30-40 90% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

qarquSaani duSeTi 78 27% 40-50 60% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Zveli

burRuli

duSeTi 32 38% 10 90% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

axali osebi duSeTi 10 60% 5 90% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

axali

kadoeTi

duSeTi 76 93% 60-70 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

qvemo

kodiswyaro

duSeTi 53 70% 40-50 90% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

zemo Suaxevi duSeTi 144 66% 120-140 90% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

ar

dafiqsirebu

Page 40: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

40

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

Crd. oseTSi la

lamovani duSeTi 183 66% 160-180 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

maliswyaro duSeTi 2 50% 2 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

qvemo

kodiswyaro

duSeTi 30 93% 25-30 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

qvemo

Suaxevi

duSeTi 193 56% 170-180 90% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

qviTkiriswya

ro

duSeTi 39 92% 25-30 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

cixevdavi duSeTi 144 60% 120-140 90% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

wiwamura duSeTi 62 77% 50-60 90% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Page 41: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

41

WaSa duSeTi 69 87% carielia,

mosaxleoba

gadavida

sof.

oZisSi

axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

boWorma TianeTi 188 52% 160-180 60% axalgori:Lme-

18 s.

Zveli Taoba:

orenovani

axalgazrdebi:

ZiriTadad

qarTuli

mxolod

qarTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

ginisi yazbegi 4 50% carielia

kobi yazbegi 25 100% 10 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

qarTuli/osuri qarTuli/o

suri

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

uxaTi yazbegi 9 100% 2 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

qarTuli/osuri qarTuli/o

suri

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

almasiani yazbegi 13 85% 5 2002 aRwera

sworia

axalgori:Lme-

18 s.

qarTuli/osuri qarTuli/o

suri

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Page 42: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

42

5. qvemo qarTli 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebis mixedviT osebi cxovroben qvemo qarTlis 5 sofelSi, yvela maTgani mdebareobs TeTri wyaros raionSi sofeli raioni mosaxleoba

(2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002 aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSoba ena gvarebi emigracia

1980-ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

aleqseevka TeTri

wyari

105 15% 80-100 osebi ar arian

arxoti TeTri

wyari

20 90% 10-20 osebi ar arian

WinWriani TeTri

wyari

29 72% 15-20 osebi ar arian

gudarexi TeTri

wyari

10 20% 5-10 osebi ar arian

vake TeTri

wyari

12 17% 5-10 osebi ar arian

6. imereTi 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebis mixedviT imereTis erT sofelSi, mdebareobs saCxeris raionSi sofeli raioni mosaxleoba

(2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002

aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSob

a ena gvarebi emigracia

1980-ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

jalabeTi saCxere 55 91% 40-50 2002 aRwera

sworia

java: me-

19 s.

osuri/qa

rTuli

osuri/qa

rTuli

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Page 43: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

43

7. raWa-leCxumi qvemo svaneTi 2002 wlis mosaxleobis aRweris monacemebis mixedviT osebi cxovroben raWa-leCxumis 2 sofelSi, orive mdebareobs onis raionSi sofeli raioni mosaxleoba

(2002

aRwera)

osebis

raodenoba

procentebSi

(2002

aRwera)

mosaxleoba

(ECMI-is SefasebiT)

osebis

raodenoba

procentebSi

(ECMI-is SefasebiT)

warmoSoba ena gvarebi emigracia

1980-ianebis

bolodan

emigracia

agvistos

omis Semdeg

gadamSi Oni 34 79% 25-30 2002 aRwera

sworia

java: me-19

s.

osuri/qarTu

li

osuri/qarTu

li

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Wceberi Oni 30 73% 25-30 2002 aRwera

sworia

java: me-19

s.

osuri/qarTu

li

osuri/qarTu

li

daax. 10%.

ZiriTadad

Crd. oseTSi

ar

dafiqsirebu

la

Page 44: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

danarTi 2 osebis raodenoba qalaqebsa da raionul centrebSi 2002 wlis mosaxleobis aRweris mixedviT

Tbilisi 10268gori 1500 kaspi 694xaSuri 349qareli 484mcxeTa 235duSeTi 50Telavi 92yvareli 84gurjaani 72axmeta 264borjomi 215bakuriani 344TeTri wyaro 61 quTaisi 245baTumi 142foTi 62

44

Page 45: 2008 wlis agvistos omis Sedegad Zireulad Seicvala ... · 46 sofeli, kerZod: qveda SavSvebi, wiTelubani, didi xurvaleTi, ... raioni), areSferani, zemo bolqvi, fona, dona, qvemo xeCili,

45

danarTi 3 osebis gansaxlebis ruka saqarTveloSi