13 ป ของสถานการณเรองเพศ กบการสรางนโยบาย “วถเพศ วถสขภาวะ” เพอทศวรรษหนา

60 สขภาพคนไทย 2556

มมมอง “เรองเพศ” ทเปลยนไปในชวง 13 ปทผานมา

หลายปรากฏการณ “เรองเพศ” ในสงคมไทย สะทอนใหเหนวาความคดเรองเพศเรมเปลยนแปลงไป

โดยเฉพาะชวงปลายป 2553 หลงเกดเหตการณพบซากตวออนมนษยจากการท�าแทงจ�านวน 2,002 ซาก ในวดไผเงน

เขตบางคอแหลม กรงเทพมหานคร นบเปนขาวใหญทสดของเรองการท�าแทงในสงคมไทย และเปนขาวทสอมวลชน

ระดบโลกอยางซเอนเอน บบซ เอเอฟพ ใหความสนใจอยางมากในบรบทของความเปน “เมองพทธ” ขดแยงกบ

ซากตวออนมนษยจ�านวนมหาศาลทถกคนพบ

www.telegraph.co.uk

กวาทศวรรษทผานมา “เรองเพศ” มการเปลยนแปลงไปมากมาย คนมกรบรและเรยนรเรองราวหลากหลายมตของ “เรองเพศ” จากขาวทสอน�าเสนออยเปนประจ�า ไดแก ปญหาความรนแรงทางเพศทมาแรงเปนอนดบหนงตลอดทศวรรษ ปญหาเรองเพศของเยาวชน ปญหาเฉพาะดานของกลมประชาสงคมทท�างานเรองเพศ ไดแก กลมรณรงคเพอสทธของคนรกเพศเดยวกน กลมสนบสนนทางเลอกของผหญงทองไมพรอม นอกจากน สอและเวทวชาการกน�าเสนอ “ความคดเรองเพศ” ทลงลกจากหลากหลายมมมอง ตงแตแนวจารตเนนประเพณและศลธรรม จนถงแนวคดเชงสทธเสรภาพ แตการด�าเนนงานทเนน “วถสขภาวะทางเพศ” ทผานมา เปนเพยงความพยายามของหนวยงานขนาดเลกทงฝายเอกชนและรฐ...ถงเวลาแลวทภาคการเมองและภาคนโยบาย

ตองหนมาพจารณาประเดนเรองเพศในระดบมหภาค เพอทสงคมไทยจะประคบประคองตวเองฝาระเบดเวลาหลายลกของปญหาเรองเพศไปไดในทศวรรษหนา

3

56-02-089_001-196_Thai_new5-04_J.indd 60 4/5/13 9:24 PM

615 สถานการณเดนในรอบทศวรรษ

การถกเถยงและวพากษวจารณในกรณของ

วดไผเงนบงชวา คนจ�านวนไมนอยไมไดมองวาเรองเพศ

เปนเรองทตองปกปดอกตอไป แตควรสนบสนนใหเยาวชน

ไดเรยนรเรองเพศอยางถกตองและใชถงยางอนามยเพอ

ปกปองตวเองไดเมอ “ถงเวลานน” ดงตวอยางขาวพาดหว

ทวา “ผปกครองเหนดวยกวารอยละ 90 สอนเพศศกษา

สกดท�าแทง”1

แมแตหนวยงานรฐทมภาพลกษณ “อนรกษนยม”

อยางศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม

หรอ “ศนยคณธรรม” ยงแสดงจดยนทชดเจนวา “อยา

มองวาเปนเรองลามกอนาจาร สงคมไทยเปลยนไปแลว...

ตองหนหนามาชวยกน ไมใชเดกทองแลวไลออก...

เดกกลวถกไลออกจากโรงเรยนกหนไปท�าแทง”2

สถานะ “เรองเพศ” ในรอบ 10 กวาปทผานมา

จงไมไดเปนเพยงปรากฏการณปญหาอกตอไป จากแนวคด

เดมทตองไมเปดเผยเรองเพศและปกปดเรนลบ ดวยเกรง

วาจะเปนการ “ชโพรงใหกระรอก” กเรมมการวพากษ

เรองเพศอยางจรงจงในพนทสาธารณะตางๆ เชนวา รฐ

และศาสนาเขามาควบคมก�ากบ “เรองเพศ” จนเสยสมดล

หรอไม มอดมการณความคดแบบใดครอบง�า และ

สงผลกระทบตอวถชวตของผคนในสงคมอยางไรบาง3

เชนนแลว หากสงคมเปดกวางใหตงค�าถาม

ลกซงถงระดบของอดมการณความคดชดตางๆ ทให

ความหมายหรออธบายเรองเพศ และเกดการถกเถยง

สาธารณะอยางมอสระแลว เชอไดวาความรความเขาใจ

ตอวถชวตทางเพศของผคนในสงคมจะปรบเขาส “วถเพศ

วถสขภาวะ” มากขน แนวทางจดการเพอใหเกดคณภาพ

ชวตดานเพศทดของคนกลมตางๆ ในสงคมไทยกนาจะ

พฒนาและยกระดบมาตรฐานสงขน

สถานการณเรองเพศทโดดเดนในรอบ 13 ป (พ.ศ. 2541-2553)

จากรายงาน 2 เลม ทเสนอผลการตดตาม

สถานการณเรองเพศทปรากฏทงในรปแบบขาวและ

บทความในหนงสอพมพรายวนและรายสปดาห ส�านก

ขาว ขาวจากหนวยงานราชการ ขาวจากสถาบนดาน

การวจย และขาวเผยแพรจากหนวยงานทส�ารวจความ

คดเหน ในชวง พ.ศ. 2541 - 2553 พบวา ปรากฏการณ

เรองเพศท “เปนขาว” บอยครงทสดหนไมพนเรอง

“ขมขน” และ “ความรนแรงทางเพศ” ขณะทในประเดน

“อนามยเจรญพนธ” นน สวนมากเนนหนกไปทเรองทอง

ไมพรอม ท�าแทง และการทอดทงทารกแรกคลอด4

(1) ขมขน นบเป นข าวทพบบอยครง ทสด

ในบรรดาขาวทเกยวกบเรองเพศ ในชวงป 2541-2553

พบวามขาวขมขนจ�านวนมากถง 8,902 ขาว หรอปละ

741 ขาว โดยเฉพาะในชวง 3 ปหลง คอ พ.ศ. 2551-2553

กวาครงของขาวทเกยวของกบความรนแรงทางเพศเปน

เรองของการขมขนกระท�าช�าเรา สะทอนภาพความเปน

สงคมทมอนตรายทางเพศในระดบทนาเปนหวง ลกษณะ

ส�าคญของขาวขมขนทพบ ไดแก

• เปนการกระท�าโดยผทมสถานะเหนอกวา

สะทอนถงความสมพนธเชงอ�านาจทไมเทาเทยม

กนในสงคมไทย

• มกเชอมโยงการขมขนเขากบปจจยแวดลอม

อนๆ เชน การบรโภคแอลกอฮอล การเสพสอ

กระตนเราอารมณเพศ สงผลใหความรบผดชอบ

ของผกระท�าแผวเบาลงไปเพราะมเหตอน

ใหอาง นอกจากน กฎหมายทระบความผด

ของการขมขนกระท�าช�าเรายงเปดชองใหม

การยอมความกนได ซงยงลดทอนความเปน

อาชญากรรมของการขมขนลงไปอกตอหนง

• ทนาสนใจคอ การขมขนทเกดขนในบรบท

ของความเชอความศรทธา ทงการขมขนโดย

พระภกษ หมอดท�านายดวงชะตา หมอท�า

เสนห ซงผถกกระท�ามกไมไดรบความเหนใจ

เพราะถกตตราซ�าซอนวาขาดปญญาจนท�าให

ตนเองประสบเหตขมขน สะทอนรปแบบ

ของความรนแรงทางเพศทแฝงอยกบศรทธา

ความเชอแบบงมงาย

(2) ความรนแรงทางเพศ เมอตดขาวเกยวกบ

การขมขนออกไปแลว ความรนแรงทางเพศทปรากฏเปน

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 61 4/4/13 6:27 PM

62 สขภาพคนไทย 2556

ขาวในรอบ 13 ป ทผ านมา ยงคงมจ�านวนสงถง

6,435 ขาว โดยเกอบ 2 ใน 3 ของขาวความรนแรง

ทางเพศเปนเรองของการขายบรการทางเพศ การแสวง

ประโยชนทางเพศจากเดกและผหญง ทงโดยสมครใจ

โดยไมมทางเลอก เปนการลอลวง และเกยวพนกบ

ขบวนการคามนษย

รองลงมาเปนเรองของการคกคามทางเพศใน

รปแบบตางๆ เชน ถ�ามอง แอบถายภาพหรอเผยแพร

ภาพเพอแสวงประโยชน ลวนลามทางกายและวาจา

ทพบอยเสมอคอ การคกคามทางเพศในทท�างาน โดย

หวหนางานหรอนายจางทเปนชายกระท�าตอลกนองหรอ

ลกจางหญง ตลอดจนการคกคามทางเพศในมหาวทยาลย

โดยอาจารยกระท�าตอนกศกษาเพอแลกกบคะแนนหรอ

ผลการเรยน และยงมกรณต�ารวจละเมดทางเพศผเสยหาย

ขณะทใชอ�านาจเขาตรวจคนอกดวย

นอกจากน ยงปรากฏเรองราวของการใชความ

รนแรงในชวตค ทงทยงเปนคชวตกนอยและทจบความ

สมพนธไปแลวแตยงหวนกลบมาท�ารายทางเพศ และ

ประเดนการใชอคตทางเพศและการเลอกปฏบตอยาง

ไมเปนธรรมตอกลมเฉพาะ อาท ผหญงพการ คนรกเพศ

เดยวกน คนขามเพศ กลายเปนความรนแรงในลกษณะ

ทเรยกวาความรนแรงเชงโครงสรางและความรนแรงทาง

วฒนธรรม เนองจากสงคมมระบบคดบางอยางทกลาย

เปนการเลอกปฏบตกบคนบางกลม เชน ปรากฏการณ

กงบงคบท�าหมนใหคนพการดวยความคดวาคนพการ

ไมควรของเกยวกบเรองเพศและการมบตร หรอความคด

ทวาคนรกเพศเดยวกนเปนกลมผดปกต ตองไดรบการรกษา

เปนเหตใหถกรงเกยจเดยดฉนทและถกละเมดสทธ

ในหลายดาน เชน การแสดงตวตนทางเพศ การเขารบ

การศกษา การสมครงาน การสมรส เปนตน

(3)อนามยเจรญพนธ ครอบคลมสขภาพทาง

เพศและการเจรญพนธ ตงแตการทอง การปฏบตตว

ระหวางตงทอง การคลอด การแทง การคมก�าเนด

สมรรถภาพทางเพศ โรคตดตอทางเพศสมพนธ เชน

กามโรค เอดส และโรคมะเรงในอวยวะสบพนธ ตลอดจน

เรองเทคโนโลยชวยใหมบตร ไมวาจะเปนการอมบญหรอ

ตงครรภแทน เปนตน

นาสงเกตวา ขาวเกยวกบการตงทองไมพรอม

มกถกน�าเสนอดวยน�าเสยงทเจออคตและการตตรา

ทางสงคมตอผหญงทประสบปญหา โดยผกโยงเขากบ

การท�าแทง การทอดทงลกหลงคลอดหรอการกระท�าท

ท�าใหบตรเสยชวตหลงคลอด และมกประณามวาผหญง

ททองไมพรอมสวนใหญเปนเดกสาววยรนทมเพศสมพนธ

โดยไมเหมาะสม มปญหาพฤตกรรมทางเพศ ไมรบผดชอบ

เมอเกดการตงทอง และหาทางออกดวยการท�าแทงหรอ

การทอดทงเลอดเนอเชอไข

ในชวง 13 ปทผานมาน น�าเสยงของขาวยงคง

เลอกตตราเฉพาะฝายหญงอยางไมเปลยนแปร เชน “สาว

วยรนใจแตกรดลกทงถงขยะ, สลดรดมารหวขนทงถงขยะ

ขางทาง, แมใจยกษรกสนกแตไมปองกน รดมารหวขน

ประจานกลางเมอง, รดมารหวขนทงศพหองน�าหางดง,

สลดศพทารกชายอายครรภ 5 เดอน สงสยวยรนใจแตก

ขบเลอดจนแทง, สลดหญงใจรายท�าแทงลกทงขยะ”5

ทนบเปนขาวใหญทสดกคอ การพบซากตวออน

มนษยจากการท�าแทงจ�านวนสงกวาสองพนซากทวด

แหงหนงในกรงเทพฯ นอกเหนอจากความตระหนกของ

กระแสสงคมแลว สงทเกดตามมาเสมอคอ ทาทท

เขมงวดมากขนของหนวยงานภาครฐทเกยวของในการ

ด�าเนนการปราบปรามแหลงใหบรการท�าแทง อยางไรกด

เหตการณพบซากตวออนมนษยกวาสองพนซากในครงน

ท�าใหมการพดคยถงการแกไขกฎหมายหามท�าแทงอกครง

ดวยสะทอนใหเหนชดเจนวา มผคนจ�านวนมากประสบ

ปญหาตงครรภโดยไมพรอม ขณะททางออกทเหมาะสม

กลบมไมเพยงพอ และไมมการควบคมจดการทดมคณภาพ

เสยงของประชาชนทปรากฏในการส�ารวจ

ความคดเหนของหนวยงานตางๆ กมทาทเปลยนแปลง

ไป โดยมากกวารอยละ 60 ของประชาชนในการส�ารวจ

ระบวา เหนดวยกบการแกไขขยายเงอนไขในการท�าแทง

อยางถกกฎหมายใหกวางกวาเดม ขณะทฝายนโยบาย

คดคานในทนทวา กฎหมายทมอยเพยงพอแลวและตอง

เพมมาตรการเชงปองกนใหมากขน6

56-02-089_001-196_Thai_new5-04_J.indd 62 4/5/13 9:43 PM

635 สถานการณเดนในรอบทศวรรษ

http://www.sxc.hu

ในชวง พ.ศ. 2551 - 2553 นน พบวาประเดน

เกยวกบการตงครรภของวยรนไดรบความสนใจและถก

น�าเสนอผานสอตางๆ อยางตอเนอง ทงในแงของตวเลข

และทางออกอนนอกเหนอการหามวยรนไมใหมเพศสมพนธ

เชนขาว ถงทองกเรยนได ร.ร.ใหอนาคต, หนนราง

ก.ม.อนามยเจรญพนธ เปดชองใหเรยนขณะตงครรภ,

กฎหมายเปดชองอมทองวยรน อนาคตคณแมยงสาว, สธ.

เปดศนยบรการทเปนมตร ปรกษาเซกสวยรนทวประเทศ,

ครม.อนมต น.ร.ทองเรยนได - ลาคลอด เปนตน7

ขณะเดยวกน ทางสาธารณสขมการเฝาระวง

การตงครรภและการคลอดของผหญงทอายต�ากวา 20 ป

ในฐานะปรากฏการณทจะสงผลตอคณภาพประชากร

ในอนาคต เนองจากทารกทเกดจากผหญงอายนอยมกม

ปญหาเรองน�าหนกแรกคลอดตกเกณฑ และปญหาอนๆ

ทสงผลตอสขภาพในระยะยาว โดยพบวาอตราการ

ตงครรภของผหญงอายต�ากวา 20 ป มแนวโนมเพม

สงขนทวประเทศ การเปดเผยผลการเฝาระวงนอยาง

ตอเนองเปนจดเรมตนทท�าใหสถานการณ “แมวยรน”

ไดรบการจบตามองจากภาคนโยบายและสอมวลชน

สงผลในเชงส�าทบใหประเดนเรองเพศ โดยเฉพาะเพศของ

วยรนไดรบความสนใจมากยงขน8

“เรองเพศ” กบกระบวนการ นโยบายสาธารณะแบบมสวนรวม

ในสงคมทสลบซบซอน ปญหาสงคมมลกษณะ

แตกตวและขยายตว จนไมสามารถรอใหฝายการเมอง

มบทบาทก�าหนดนโยบายและจดสรรทรพยากรเพอดแล

จดการคณภาพชวตประชาชนไดแตเพยงฝายเดยว

กระบวนการนโยบายสาธารณะแบบมสวนรวม (Partici-

patory Public Policy Process) จงเปนหนงใน

เครองมอรวมก�าหนดกรอบกตกาทางสงคมทส�าคญ

รปธรรมชดเจนของสงคมไทยในการจดกระบวนการ

นโยบายสาธารณะแบบมสวนรวม ซงเกดขนอยางกวางขวาง

ทวประเทศและครอบคลมหลายประเดนกคอ การจด

“สมชชาสขภาพแหงชาต” ทเรมด�าเนนการอยางเปน

ระบบเปนปแรกใน พ.ศ. 2551 โดยเรมตนตงแตการเปด

พนทใหภาคสวนตางๆ มโอกาสก�าหนดโจทยของตนเอง

จากนนสนบสนนใหเกดกระบวนการคนควารวบรวม

องคความร ทเกยวของ และจดใหมพนทแลกเปลยน

ถกเถยงและหาทางออกทรอบดานรวมกน จนเกดเปน

“นโยบาย” ในเรองนนๆ อยางเปนทางการ โดยผาน

กระบวนการพจารณาและเหนชอบโดยคณะรฐมนตร

(1) ขอมตสขภาวะทางเพศ: ความรนแรงทาง

เพศ การตงครรภทไมพรอม และเรองเพศกบเอดส/

โรคตดตอทางเพศสมพนธ

“เรองเพศ” เปนอกหนงขอเสนอในกระบวนการ

สมชชาสขภาพแหงชาตปท 1 (พ.ศ. 2551) ภายใตหวขอ

“สขภาวะทางเพศ: ความรนแรงทางเพศ การตงครรภท

ไมพรอม และเรองเพศกบเอดส/โรคตดตอทางเพศสมพนธ”9

โดยมเครอขายภาคประชาชนอยางนอย 5 เครอขาย

รวมกนพฒนาเนอหาขอเสนอเชงนโยบายและผลกดน

ตอเนองเขาสกระบวนการสมชชาสขภาพแหงชาต

ทง 5 เครอขายทวาน ไดแก เครอขายยต

ความรนแรงตอผหญงและเดก แนวรวมเพอความกาวหนา

ของผหญง เครอขายผหญงกบเอดส เครอขายสนบสนน

ทางเลอกเพอผหญงททองไมพรอม และเครอขายสขภาวะ

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 63 4/4/13 6:27 PM

64 สขภาพคนไทย 2556

ทางเพศ มลกษณะเปนเครอขายแบบหลวมๆ ของ

หนวยงาน องคกร และบคคลทท�างานเกยวของกบประเดน

เรองเพศ เมอมคณะกรรมการสมชชาสขภาพแหงชาต

เปดโอกาสใหภาคสวนตางๆ เสนอประเดนเขาไปเพอ

คดเลอกเขาสกระบวนการสมชชาสขภาพแหงชาต ทง

5 เครอขายจงรวมตวกนน�าเสนอประเดนเรองสขภาวะ

ทางเพศ โดยมเครอขายสขภาวะทางเพศเปนแกนกลาง

กระบวนการหารอเพอพฒนาขอเสนอเชงนโยบาย

สขภาวะทางเพศทง 3 ดาน ประกอบดวย การประชม

ระดมสมอง 2 ครง เพอจดท�าขอเสนอและการส�ารวจความ

คดเหนของประชาชนทมตอรางขอเสนอ มทมวชาการท�า

หนาทศกษารวบรวมทงขอมลเบองตน ความเหนเพอ

ยกรางขอเสนอ รวมทงผลการประชาพจารณเพอปรบปรง

รางขอเสนอ กอนสงขอเสนอเขาสกระบวนการพจารณา

โดยสมชชาสขภาพแหงชาต และปรบปรงเปนเอกสาร

มตทชอวา “สขภาวะทางเพศ: ความรนแรงทางเพศ

การตงครรภทไมพรอม และเรองเพศกบเอดส/โรคตดตอ

ทางเพศสมพนธ” ครอบคลมขอเสนอเชงนโยบายดงน

• จดใหมการสอนเพศศกษารอบดานแกประชาชน

ทกเพศทกวย ทงในระบบและนอกระบบ

การศกษา

• จดบรการปรกษาทงกอนและหลงเผชญปญหา

เนนทงการปรกษาแบบเพอนชวยเพอน และ

การปรกษาทางเลอกและเสรมพลง

• จดศนยบรการสขภาพทางเพศและอนามย

เจรญพนธทเปนมตรกบคนทกกลม

• จดบรการยตการตงครรภทปลอดภยภายใต

ขอก�าหนดของกฎหมายและอยในชดสทธ

ประโยชนของระบบประกนสขภาพทกระบบ

• จดใหมการศกษาวจยและท�าฐานขอมลของ

สถานการณการตงครรภทไมพรอม

• จดตงทพกพงและคมครองสทธแกผประสบ

ปญหาในทกจงหวด เนนระบบบรการทครอบคลม

และครบวงจร เขาถงไดงาย

• ขจดอคตทางเพศในกระบวนการยตธรรม

ทกระดบ

• จดท�าแผนปฏบตการสงเสรมสขภาวะทางเพศ

โดยองคกรปกครองสวนทองถนและภาค

เครอขาย

• ผลกดนใหเกดนโยบายและแนวปฏบตทชดเจน

เพอปองกนและขจดการยตการตงครรภท

ไมปลอดภย

• สรางเสรมความเขมแขงของเครอขายการท�างาน

องคกรปกครองสวนทองถน และชมชน ใน

การด�าเนนงานตามขอมต

(2) ขอมตการแกปญหาวยรนไทยกบการตงครรภ

ทไมพรอม

ในป 2553 กรมอนามยรวมมอกบหนวยงานภาค

ทงภาครฐและภาคประชาชน พฒนารางขอมตการแกปญหา

วยรนไทยกบการตงครรภทไมพรอมเปนการเฉพาะ เนองจาก

สถตการคลอดบตรของเยาวชนอายไมถง 20 ป เพมสง

ทกป โดยวเคราะหไวในเอกสารหลกวา จะกอใหเกด

ผลกระทบตามมาทงในมตของสขภาพแมและเดก และ

คณภาพประชากร10

เมอมการน�าเสนอรางขอมตการแกปญหาวยรน

ไทยกบการตงครรภทไมพรอมในการประชมสมชชาสขภาพ

แหงชาตครงท 3 (พ.ศ. 2553) ภาคอนๆ จงรวมสนบสนน

และไดรบการพจารณาเปนมตคณะรฐมนตรเมอวนท 21

เมษายน 2554 ครอบคลมขอเสนอเชงนโยบาย ดงน

• จดตงกลไกรวมระหวางคณะกรรมการพฒนา

อนามยการเจรญพนธแหงชาต คณะกรรมการ

คมครองเดกแหงชาต คณะกรรมการสงเสรม

การพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต และภาค

ทเกยวของ เพอใหมกลไกขบเคลอนทงในระดบ

ชาตและระดบจงหวด

• จดใหมการเรยนการสอนเพศศกษารอบดาน

จรยธรรม และศลธรรม และระบบรองรบ

การแกปญหานกเรยนนกศกษาทตงครรภ

• สนบสนนงบประมาณจากกองทนหลกประกน

สขภาพในระดบทองถนและระดบพนทสองคกร

ปกครองสวนทองถน เพอใหด�าเนนงานดาน

การปองกนและแกไขการตงครรภทไมพรอม

ในวยรน

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 64 4/4/13 6:27 PM

655 สถานการณเดนในรอบทศวรรษ

• ประสานความรวมมอระหวางกระทรวงวฒนธรรม

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษย กระทรวงสาธารณสข คณะกรรมการ

สถานศกษา คณะกรรมการนโยบายเครองดม

แอลกอฮอลแหงชาต คณะกรรมการควบคม

เครองดมแอลกอฮอลในพนท ผลกดนใหสงคม

มทศนคตเชงบวกตอเรองเพศ จรยธรรม

ศลธรรม ทกษะสอสารเรองเพศในครอบครว

บรการทหลากหลายและเปนมตรกบเดกและ

เยาวชน ลดพฤตกรรมการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอลของเยาวชน

• ผลกดนการประกาศใชรางพระราชบญญต

คมครองอนามยการเจรญพนธ พ.ศ. ... ภายใน

พ.ศ. 2554

จากการตดตามการด�าเนนงานตางๆ ทเกดขน

ภายหลงการประกาศใชขอมตสมชชาสขภาพแหงชาตทง

2 ขอมต พบวา หนวยงานตางๆ ทมภารกจโดยตรง

ตามขอมตยงด�าเนนงานอยางทเคยเปนมา ไมพบวาม

เจาภาพใหมๆ หรอกลไกการท�างานเชงบรณาการเกดขน

แตอยางใด สะทอนใหเหนชองโหวของการจดการปญหา

สงคมและสาธารณสขทซบซอน ตองการการท�างาน

รวมกนจากหนวยงานหลายฝาย และหากเปนเชนน

เราคงตองเผชญกบปญหาดานเพศทขยายตวและทว

ความรนแรงของผลกระทบมากขนตอไป

จบตากระแสความเปลยนแปลงเชงกฎหมาย ทสงผลตอ “วถเพศ วถสขภาวะ”

(1) การแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายอาญา

วาดวยเรองขมขน

พ.ศ. 2550 ถอไดวาเปนปแหงชยชนะของ

ขบวนการเคลอนไหวดานสทธทางเพศทพยายามมากวา

10 ป ใหเกดการแกไขประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 276

วาดวยความผดฐานขมขนกระท�าช�าเรา จากเดมทไมนบ

วาการขมขนภรรยาเปนความผดทางอาญา ไปสการรวม

กรณขมขนภรรยาไวในการก�าหนดฐานความผดดวย

ยงไปกวานน การแกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย

อาญาครงนไดขยายความการขมขนกระท�าช�าเราครอบคลม

ถงบคคลทกเพศทกวย ครอบคลมการกระท�าทมากกวา

อวยวะเพศตออวยวะเพศ และระบวธการพจารณาความผด

ทละเอยดออนตอความสมพนธฉนสามภรรยาวา หาก

บคคลทงคประสงคจะอยกนฉนสามภรรยาใหศาลลงโทษ

นอยกวาทกฎหมายกยอมได แตประเดนนถกตงขอสงเกต

วา อาจน�าไปสการยอมความระหวางฝายกระท�าและฝาย

ผเสยหายในนามของ “การรกษาสถาบนครอบครว”

นอกจากน มาตรา 277 ซงเดมเปนการขมขน

กระท�าช�าเราผเยาว ไดรบการแกไขใหครอบคลมทงเดก

หญงและเดกชาย ครอบคลมผกระท�าทงชายและหญง

ครอบคลมการกระท�าทมากกวาอวยวะเพศตออวยวะเพศ

และระบการลงโทษทมากขนในกรณทผ เสยหายอาย

ไมเกน 13 ปดวย อยางไรกด มาตรา 277 ยงระบวา

ถาผกระท�าอายไมเกน 18 ป และกระท�าตอเดกอาย

มากกวา 13 แตไมเกน 15 ป ศาลสามารถใหแตงงาน

กนไดหากทงคตกลงใจ ฝายผกระท�าจงสามารถพนโทษ

โดยปรยาย

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 65 4/4/13 6:27 PM

66 สขภาพคนไทย 2556

(2) การตราพระราชบญญตคมครองผถกกระท�า

ดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550

ใน พ.ศ. 2550 อกเชนกนทสงคมไทยมกฎหมาย

ฉบบแรกทระบชดเจนวา การใชความรนแรงในครอบครว

เปนสงผดกฎหมาย ผเสยหายตองไดรบความคมครอง

ไมวาจะอยในสถานะใดในครอบครว ผกระท�าตองไดรบ

การบ�าบดฟนฟหรอลงโทษทางอาญาตามแตกรณของ

การกระท�ารนแรงนน

“บคคลในครอบครว” ทไดรบความคมครองนน

หมายถง “คสมรส คสมรสเดม ผทอยกนหรอเคยอยกน

ฉนสามภรยาโดยมไดจดทะเบยนสมรส บตร บตรบญธรรม

สมาชกในครอบครว รวมทงบคคลใดๆ ทตองพงพาอาศย

และอยในครวเรอนเดยวกน” เปนการขยายความคมครอง

มากกวาสามภรรยาทจดทะเบยนสมรสตามกฎหมาย

นบเปนความกาวหนาในเชงของแนวคดเรอง “ครอบครว”

อยางเดนชด

กฎหมายฉบบนยงระบกลไกใหมๆ ในการจดการ

กบปญหาความรนแรงในครอบครว โดยเฉพาะแนวความคด

เรอง “โรงซอมสาม” ทจดวาเปนกลไกละเอยดออน

ทรองรบการแกไขปญหาความรนแรงในครอบครว

ทบอยครงฝายภรรยามไดตองการด�าเนนคดอาญาอยาง

เดดขาดตอสาม เพยงแตตองการ “หยดความรนแรง”

และใหสามปรบพฤตกรรมเสยใหม

เหลานเปนความทาทายอยางยง เนองจากกลไก

รฐในสวนการบงคบใชกฎหมายไมไดถกออกแบบมา

เพอรองรบมาตรการเหลานแตอยางใด

วราภรณ แชมสนท และคณะ ศกษาตดตามผล

การบงคบใชกฎหมายและวเคราะหฐานคดของกฎหมาย

ฉบบน พบวาเปนเรองยากทกฎหมายจะสงผลบรรลถง

การคมครองผถกกระท�ารนแรงในครอบครวซงสวนใหญ

เปนฝายภรรยา เนองจากขดตอทศนคตของผปฏบตงาน

ทมกมองวาเปนเรองภายในครอบครว กลไกด�าเนนงาน

ไมชดเจนและไมเพยงพอ รวมทงเจตนารมณของกฎหมาย

ทมงรกษาสถาบนครอบครวไวมากกวาคมครองผถกกระท�า

กฎหมายจงระบเรองการยอมความในทกขนตอนของ

การด�าเนนการ จงยากทกลาววากฎหมายจะสงผลทด

ตอสถานการณปญหาความรนแรงในครอบครว11

(3) รางพระราชบญญตค มครองอนามยการ

เจรญพนธ พ.ศ. ...

กลางป พ.ศ. 2553 หนงสอพมพหลายฉบบ

เปดประเดนขาววากระทรวงสาธารณสขตองการผลกดน

รางกฎหมายเพอคมครองสทธการศกษาของนกเรยนท

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 66 4/4/13 6:27 PM

ตงครรภ สงผลใหค�าวา “อนามยการเจรญพนธ” ชออยาง

เปนทางการของรางกฎหมายฉบบนเรมคนหผคน พรอม

ไปกบกระแสวพากษวจารณวา การขบเคลอนกฎหมายน

เปนการแกไขปญหาการตงครรภของเยาวชนทถกทางแลว

หรอไม (ดสาระหลกของราง พ.ร.บ. น ในลอมกรอบ)

หากดจากกระแสเสยงของสงคมทสะทอนผาน

หนาหนงสอพมพกลาวไดวา เสยงตอบรบมมากกวาเสยง

คดคานอยางชดเจน ดงตวอยาง เพอนหญงหนนอนญาต

นร.ทอง (ขาวสด. 9 กรกฎาคม 2553) หนน พ.ร.บ.คมครอง

อนามยเจรญพนธ (บานเมอง. 22 กรกฎาคม 2553)

วรากรณหนนราง พ.ร.บ.ทองเรยนตอ (ไทยรฐ. 20

กรกฎาคม 2553) แมแตนายกรฐมนตรในขณะนนยงให

สมภาษณวา พรอมสนบสนนรางกฎหมายนเพราะตองการ

แกไขสถานการณเรองเพศของเยาวชนในสงคม12

กลางเดอนธนวาคม 2553 คณะรฐมนตรมมต

รบหลกการของราง พ.ร.บ.คมครองอนามยการเจรญพนธ

และสงตอใหคณะกรรมการกฤษฎกาพจารณากอนจะ

สงกลบมาใหคณะรฐมนตรพจารณาอกครง เพอสงตอไป

ยงสภาผ แทนราษฎร13 แตในเดอนมนาคม 2554

คณะกรรมการกฤษฎกา คณะท 10 มมตใหกระทรวง

สาธารณสขน�าราง พ.ร.บ.คมครองอนามยการเจรญพนธ

กลบไปพจารณาทบทวนถงความจ�าเปนในการตราเปน

กฎหมาย เนองจากคณะกรรมการกฤษฎกาเหนวา มาตรการ

ในการคมครองสทธอนามยการเจรญพนธและการสงเสรม

อนามยการเจรญพนธตามรางกฎหมายนเปนเรองทคณะ

รฐมนตรสามารถด�าเนนการไดโดยไมตองมสภาพบงคบทาง

กฎหมาย

อยางไรกด ภายหลงกระทรวงสาธารณสขพจารณา

ทบทวนกไดจดใหมการปรบปรงรางกฎหมายฉบบน

พรอมทงเปลยนชอเปน “รางพระราชบญญตสงเสรม

อนามยการเจรญพนธ” โดยคงสาระหลกของกฎหมายไว

เชนเดม รางกฎหมายนไดถกสงกลบไปยงคณะกรรมการ

กฤษฎกาเพอพจารณาอกครงในชวงปลายป 2555 ปจจบน

(มนาคม 2556) ยงคงอยในการพจารณาโดยคณะกรรมการ

กฤษฎกา

(4) รางพระราชบญญตสงเสรมความเสมอภาค

ทางเพศ พ.ศ. ...

ส�านกสงเสรมกจการสตรและสถาบนครอบครว

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

เปนหนวยงานหลกทขบเคลอนราง พ.ร.บ.ความเทาเทยม

ระหวางเพศ พ.ศ. ... ซงรเรมและพยายามยกราง

มาตงแตป 2548 จนกระทงเดอนเมษายน 2555 คณะ

รฐมนตรจงมมตเหนชอบ14

เดอนตลาคม 2555 เครอขายภาคประชาชน

อนประกอบดวย เครอขายผหญงพลกโฉม เครอขาย

ผ หญงเพอความกาวหนาและสนตภาพ เครอขาย

ความหลากหลายทางเพศ และภาคประชาสงคมอก

จ�านวนหนงไดเขายนเสนอราง พ.ร.บ.สงเสรมโอกาส

และความเสมอภาคระหวางเพศ พ.ศ. ... ซงเปน

ฉบบภาคประชาชนพรอมเอกสารเขาชอเสนอกฎหมาย

15,636 รายชอ ตอประธานรฐสภา เทากบวารางกฎหมาย

ทเกยวของกบความเสมอภาคระหวางเพศทงฉบบรฐบาล

และฉบบประชาชนไดเขาสกระบวนการพจารณาของ

รฐสภาพรอมกน15 (ดรายละเอยดในลอมกรอบ)

(5) รางพระราชบญญตการจดทะเบยนคชวต

พ.ศ. ...

กฎหมายไทยใหการรบรองการใชชวตอยเปนค

เฉพาะชวตคของรกตางเพศเทานน ทงทความเปนจรง

ในสงคมมครกเพศเดยวกนทอยรวมกนเปนคชวตหรอ

ครอบครวเดยวกนไมนอย ดงทปรากฏเปนขาวพธแตงงาน

ของครกเพศเดยวกนในหนาหนงสอพมพอยเนองๆ16 แต

การทกฎหมายไทยไมรบรองการใชชวตคดงกลาว ท�าให

คชวตเหลานขาดสทธอนพงไดตามรฐธรรมนญ ในชวง

3 ปทผานมา เครอขายหลากหลายทางเพศจงไดพยายาม

ขบเคลอนและผลกดนใหสงคมไทยตรากฎหมายใหมเอยม

เกยวกบการจดทะเบยนใชชวตครวมกนของคนรกเพศ

เดยวกน ดงการผลกดนผานคณะกรรมการสทธมนษยชน

และการจดเวทสมมนาอภปรายเรองนหลายครง

เรองนมาสความสนใจของกรรมาธการกฎหมาย

การยตธรรม และสทธมนษยชน สภาผแทนราษฎร ใน

เดอนสงหาคม 2555 เพราะขาวของ นท ธระโรจนพงษ

675 สถานการณเดนในรอบทศวรรษ

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 67 4/4/13 6:27 PM

แกนน�าเครอขายอตลกษณทางเพศ ประธานกลมเกย

การเมอง และนกเคลอนไหวเรองเกยชอดง ทประกาศ

จะฟองศาลปกครอง เพราะถกปฏเสธการจดทะเบยนกบ

คทอยกนมานาน 19 ปแลวจากนายทะเบยนอ�าเภอเมอง

เชยงใหม นทกลาววา “กฎหมายครอบครวทใชอยขด

กบรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 มาตรา 30 ในเรองของ

ความเสมอภาคและเทาเทยมของคนทกเพศ นบเปน

การเลอกปฏบตอยางไมเปนธรรมโดยเหตแหงเพศ”17

ตอมา พล.ต.อ.วรฬห พนแสน สมาชกสภาผแทน

ราษฎร แบบบญชรายชอ พรรคเพอไทย ในฐานะประธาน

กรรมาธการฯ รบลกเรองน โดยน�ามาเขากระบวนการ

รางเปนกฎหมายการจดทะเบยนคชวต มคณะท�างาน

พจารณาขอเทจจรงและกฎหมายทเกยวของกบสทธของ

กลมบคคลทมความหลากหลายทางเพศ คณะกรรมาธการ

กฎหมาย การยตธรรมและสทธมนษยชน สภาผแทนราษฎร

และกรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม

ดวยเหตผลวาเปนเรองของสทธเสรภาพ และ “กฎหมาย

ฉบบนออกมาเพอชวยผทมความหลากหลายทางเพศ ให

ไดรวมชวตอยดวยกน เปนการจดระเบยบสงคมชนดหนง

ดงนน สาระส�าคญของกฎหมายทเกยวพนกน มนกจะ

เปนประโยชนขน และทกฝายกจะไดถอปฏบตในแนวทาง

เดยวกน”18

จนถงเดอนกมภาพนธ 2556 กฎหมายฉบบน

กรางเสรจ (ดรายละเอยดกฎหมายในลอมกรอบ) และ

เขาสขนตอนการรบฟงความคดเหนจากประชาชน 4

ภมภาค ในชวงเดอนกมภาพนธ - มนาคม 2556 กลม

เครอขายความหลากหลายทางเพศทพยายามผลกดน

เรองนมาตลอดหวงวา กฎหมายนจะชวยบรรเทาความ

เดอดรอนจากสถานการณจรงของคชวตเพศเดยวกน

ใหมากทสดเทาทจะเปนไปได เชน การคมครองสทธ

ในฐานะคชวตในการตดสนใจแทนในการรกษาพยาบาล

การด�าเนนการแทนในกระบวนการยตธรรม การจดการ

ทรพยสนในครอบครว การท�านตกรรมสญญา การรบ

สวสดการหรอสทธอนพงไดในฐานะค การรบสทธในการ

พ�านกอาศยในประเทศในฐานะคสมรส รวมไปถงสวสดการ

และอ�านาจในการดแลบตร19

พลงขบเคลอนภาคประชาสงคมเรองเพศ

ส “วถเพศ วถสขภาวะ”

กวาทศวรรษทผานมา ขบวนการเคลอนไหวทาง

สงคมทเกยวของกบวถชวตดานเพศมความเคลอนไหว

ทคกคกอยางยง เกดเปนเครอขายภาคประชาสงคม

ทท�างานดานสทธและสขภาวะทางเพศจ�านวนมาก ทง

ในสวนกลางและภมภาค ดงตวอยางความเขมแขงของ

เครอขาย 5 เครอขาย ทเคลอนไหวทงในระดบนโยบาย

และปฏบตการทงในสวนของภาครฐ ภาคเอกชน และ

ภาคประชาชน ดงน20

• เครอขายเพอยตความรนแรงตอผหญงและเดก

เกดขนตงแต พ.ศ. 2544 ขอเสนอนโยบาย

ส�าคญทขบเคลอนคอ การเสนอใหแกไข

กฎหมายอาญาว าด วยการข มขนภรรยา

ไมนบเปนความผดทางอาญา และเสนอให

การขมขนเปนความผดอาญาทไมสามารถยอม

ความกนได ขอเสนอแรกมการขบเคลอนอยาง

ตอเนองจนเกดการแกไขประมวลกฎหมาย

อาญาเรองการขมขนดงไดกลาวไปแลว แต

ขอเสนอทสองยงคงเปนเพยงแนวคดทฝายแกไข

กฎหมายไมเปดรบเทาใดนก

• เครอขายผหญงกบเอดส ในชวงป 2545

ภาคประชาชนทท�างานดานการปองกนและ

แกไขปญหาเอชไอว/เอดสไดรวมตวกนเปน

เครอขายยอยเฉพาะผทสนใจ และเหนความ

จ�าเปนทตองท�างานในประเดนเรองเพศของ

ผหญงเปนการเฉพาะ เนองจากผหญงเปน

กลมประชากรทเผชญกบเงอนไขปจจยทาง

วฒนธรรมทแตกตางจากเพศชาย โดยเฉพาะ

อยางยงในแงของความสมพนธเชงอ�านาจ

ระหวางหญงและชาย สงผลใหการด�าเนนงาน

ปองกนและชวยเหลอในกรณของเอชไอว/เอดส

ยงตองการความเขาใจทละเอยดออนและจ�าเพาะ

เจาะจง ปจจบน เครอขายคลคลายตวไปมงเนน

เรองการเผยแพรแนวคดและความเขาใจเรอง

“สทธทางเพศ สทธดานเอดส คอสทธมนษยชน”

68 สขภาพคนไทย 2556

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 68 4/4/13 6:27 PM

695 สถานการณเดนในรอบทศวรรษ

กฎหมายเกยวกบ “วถเพศ วถสขภาวะ” ทก�าลงอยระหวางการผลกดนเขาสสภาฯ

(1) รางพระราชบญญตคมครองอนามยการเจรญพนธ พ.ศ. ... สาระหลกประกอบดวย 6 หมวด เรมตน

ตงแตการคมครองสทธในการตดสนใจเรองการตงครรภและการมบตร หนาทสถานศกษาในการจดการเรยนการสอน

เพศศกษาทเหมาะสมและการพฒนาครเพศศกษา การจดบรการดานสขภาพทางเพศและอนามยการเจรญพนธทสอดคลอง

กบคนทกเพศทกวยและเนนการรกษาความลบ/ความเปนสวนตว การคมครองหญงตงครรภโดยไมพรอมทงทอยในระบบ

การศกษาและทเปนลกจางสถานประกอบการ การปองกนการคกคามทางเพศในหนวยงานรฐและเอกชน และก�าหนด

ใหมกลไกระดบชาตเพอขบเคลอนการบงคบใชกฎหมายน

(2) รางพระราชบญญตสงเสรมโอกาสและความเสมอภาคระหวางเพศ พ.ศ. ... สาระส�าคญของราง พ.ร.บ.

ฉบบประชาชนเปรยบเทยบกบราง พ.ร.บ.ฉบบรฐบาล มความแตกตางในหลายประเดนดวยกน เชน

• รางฉบบรฐบาลระบนยามค�าวา “การเลอกปฏบต” โดยมขอยกเวนวาสามารถเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมได

ในกรณทมเหตผลทางวชาการ ทางศาสนา หรอเพอประโยชนสาธารณะ (มาตรา 3) ในขณะทรางฉบบประชาชนระบ

หามการเลอกปฏบตทงทางตรงและทางออมโดยไมมขอยกเวน

• รางฉบบรฐบาลไมระบหามการกระท�ารนแรงอนเกดจากความแตกตางทางเพศภาวะ (gender - based

violence) ในขณะทรางฉบบประชาชนระบชดเจนและขยายความครอบคลมถงความรนแรงทางเพศ การคกคามทาง

เพศดวย

• รางฉบบประชาชนเพมหมวดการคมครองและการสงเสรมโอกาสและความเสมอภาคระหวางเพศ เพมกองทน

สงเสรมโอกาสและความเสมอภาคระหวางเพศ และระบสดสวนงบประมาณทรฐตองจดสรร ทงเพอการชดเชยบรรเทา

ทกข และเพอสนบสนนการด�าเนนงานเพอสงเสรมโอกาสและความเสมอภาคระหวางเพศ สวนรางฉบบรฐบาลไมไดระบ

หมวดคมครองสงเสรมและหมวดกองทน

• รางฉบบประชาชนก�าหนดองคประกอบของคณะกรรมการระดบชาตใหมความสมดลระหวางกรรมการจาก

ภาคสวนตางๆ และเพมการมสวนรวมขององคกรเอกชนและภาคสวนตางๆ ในการเสนอชอกรรมการในกลไกรบเรอง

รองเรยน สวนรางฉบบรฐบาลระบเพยงใหรฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนาสงคมฯ เปนผแตงตง

(3) รางพระราชบญญตค ชวต พ.ศ. ... ในชวงเดอนธนวาคม 2555-มกราคม 2556 คณะกรรมาธการ

การกฎหมาย การยตธรรม และสทธมนษยชน สภาผแทนราษฎร และเครอขายองคกรทท�างานดานสทธความ

หลากหลายทางเพศ ไดรวมกนรางกฎหมายน และขณะน (มนาคม 2556) อยระหวางการเดนสายรบฟงความคดเหน

ของประชาชน 4 ภาค สาระส�าคญของกฎหมายมดงน

• คชวต หมายถง บคคลสองคนทจดทะเบยนกนตาม พ.ร.บ. น

• การจดทะเบยนจะท�าไดตอเมอบคคลทงสองบรรลนตภาวะแลว

• คชวตตาม พ.ร.บ. น ใหถอเสมอนอยในฐานะคสมรสทชอบดวยกฎหมาย

• คชวตอาจเลอกใชนามสกลของอกฝายได

• ในเรองทรพยสน ใหน�าบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 5 วาดวยครอบครว หมวด

4 ทรพยสนระหวางสามภรรยามาใชบงคบ (สทธในการจดการทรพยสนเหมอนกบคสามภรรยาทจดทะเบยนสมรสกน)

• ในเรองมรดก ใหน�าบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 6 มรดก มาใชบงคบ (คชวต

มสทธรบมรดกเชนเดยวกบคสามภรรยาทจดทะเบยนสมรสกน)

• คชวตมสทธตางๆ ในฐานะคนในครอบครว เชน เปนผเสยหายฟองคดอาญาแทนเจาตวได เปนผมสวน

ไดเสยตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา เปนบคคลในครอบครวตามกฎหมายความรนแรงในครอบครว

เปนผอนบาล หรอผพทกษหากคชวตถกสงใหเปนผไรความสามารถ ฯลฯ

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 69 4/4/13 6:27 PM

• แนวรวมผหญงเพอความกาวหนาและสนตภาพ

ใน พ.ศ. 2543 องคกรพฒนาเอกชนทท�างาน

ดานผหญงไดรวมกนจดสมมนาขบวนยทธหญง

ไทยในศตวรรษท 21 เพอทบทวนและปรบปรง

ยทธศาสตรการด�าเนนงานใหสอดคลองกบ

สถานการณและยคสมย โดยมลนธผหญง

เปนแกนกลางในการประสานงานองคกรตางๆ

รวม 39 องคกร และขบเคลอนการท�างาน

เพอตดตามความกาวหนาจากการทรฐบาลไทย

ลงนามในอนสญญาวาดวยการขจดการเลอก

ปฏบตทกรปแบบตอสตร การผลกดนประชามต

กรณมสมาชกวฒสภาละเมดทางเพศตอเดก

กรณ ดร.นดาฆาภรรยา และการรณรงคแกไข

กฎหมายขมขนมาตรา 276 เปนตน

• เครอข ายความหลากหลายทางเพศ ใน

พ.ศ. 2548 เรมปรากฏขาวการรวมตวกน

เปนเครอขายความหลากหลายทางเพศโดย

กลมประชาสงคมทขบเคลอนเรองสทธของ

คนรกเพศเดยวกน ผนกก�าลงกนเปนเครอขาย

และเขาไปรวมงานกบคณะกรรมการสทธ-

มนษยชนแหงชาตอยางใกลชดและตอเนอง

เพอเปลยนแปลงโครงสรางสงคมในดาน

กฎหมายและนโยบายทเกยวของ ทงกรณ

กระทรวงกลาโหมทระบค�าวา “บคคลวกลจรต”

ในเอกสาร สด.43 ซงถอเปน “ใบผานการเกณฑ

ทหาร” ของบคคลทแปลงเพศจากชายเปนหญง

เปาหมายหลกของเครอขายคอ การขบเคลอน

ใหสงคมเขาใจวา ความหลากหลายทางเพศ

นนเปนเรองธรรมดา และบคคลทไมไดม

เพศวถแบบรกตางเพศยอมตองไดรบความ

คมครองเฉกเชนเดยวกนคนรกตางเพศ ลาสด

เครอขายนเขารวมเปนก�าลงส�าคญในการราง

พ.ร.บ.ค ชวต พ.ศ. ... (ดรายละเอยดใน

ลอมกรอบ)

• เครอขายสนบสนนทางเลอกของผหญงทอง

ไมพรอม องคกรภาครฐและเอกชน ตลอดจน

บคลากรภาควชาการและสอมวลชน ทสนใจ

หรอด�าเนนงานเกยวของกบกรณการตงครรภ

ไมพรอมรวมตวกนครงแรกในเดอนมนาคม

พ.ศ. 2550 และพบปะกนทกสองเดอนเพอ

แลกเปลยนความรและปญหาอปสรรคในการ

ท�างาน ภายใตการประสานงานขององคการ

แพธและมลนธสรางความเขาใจเรองสขภาพ

ผหญง จนเกดเปนเครอขายสงตอความชวยเหลอ

ทครบวงจรแกผหญงทประสบปญหาไมวาจะ

เปนเยาวชนหรอผใหญ มการพฒนาสอใหขอมล

ความรรวมกน และการพฒนาศกยภาพในการ

ปฏบตงานขององคกรสมาชก โดยเฉพาะการ

ปรกษาทางเลอกแบบเสรมพลงอ�านาจ รวมถง

การรวมกนขบเคลอนนโยบายจนเกดเปนขอมต

สขภาวะทางเพศในสมชชาสขภาพแหงชาต

ครงท 1 ดวย

เมอมองยอนไปกวาทศวรรษทผานมา แมสถานการณ

ปญหาดานเพศของสงคมไทยจะดเหมอนทงทวความรนแรง

ขนในหลายประเดนหลายลกษณะ ทงถกพดถง ถกเถยง

และวพากษวจารณกนบอยครงขนในพนทสาธารณะตางๆ

และทงปรากฏความเคลอนไหวคกคกในหลายดาน โดย

เฉพาะการขบเคลอนในมตของสทธมนษยชน แตการ

ท�างานในมต “วถเพศ วถสขภาวะ” ทผานมานน เรยก

ไดวาเปนความพยายามของหนวยงานขนาดเลกทงฝาย

เอกชนและรฐ ทมงท�างานหนกเพอไมใหสงคมไทยเผชญ

สถานการณปญหาเรองเพศเดมๆ ซ�าแลวซ�าเลา

ความหวงทอาจจะเกด “วถเพศ วถสขภาวะ”

ขนไดในทศวรรษหนา จงอยทการประสานพลงจากภาค

การเมองและฝายนโยบายใหเหนถงความจ�าเปนทตองขบ

เคลอนเรองเพศในระดบมหภาค เพอใหสงคมไทยประ

คบประคองผานพนปญหาเรองเพศแตละประเดนไปได

ดวยด

70 สขภาพคนไทย 2556

56-02-089_001-196_Thai_new4-4_J.indd 70 4/4/13 6:27 PM