T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

1 | หนา

ค ำน ำ

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training การพฒนาระบบสารสนเทศ เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและพฒนาคร และบคลากรทางการศกษาโดยยดถอภารกจและพนทเปนฐานดวยระบบ TEPE Online โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรการพฒนาระบบสารสนเทศ จะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

2 | หนา

สำรบญ

ค าน า 1 หลกสตร “การพฒนาระบบสารสนเทศ” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 ค าอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 5 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 7 ตอนท 1 ความรเบองตนเกยวกบระบบสารสนเทศ 11 ตอนท 2 การพฒนาระบบสารสนเทศ 18 ตอนท 3 ระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการ 33 ตอนท 4 เทคโนโลยสารสนเทศเพอการจดการความร 43 ตอนท 5 ระบบสารสนเทศเพอการประชาสมพนธ 57 ใบงานท 1.1 70 ใบงานท 1.2 71 ใบงานท 2.1 72 ใบงานท 2.2 73 ใบงานท 2.3 74 ใบงานท 2.4 75 ใบงานท 2.5 76 ใบงานท 3.1 77 ใบงานท 3.2 78 ใบงานท 3.3 79 ใบงานท 3.4 80 ใบงานท 4.1 81 ใบงานท 4.2 82 ใบงานท 4.3 83 ใบงานท 4.4 84 ใบงานท 5.1 85 ใบงานท 5.2 86

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

3 | หนา

หลกสตร กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ

รหส TEPE-55109 ชอหลกสตรรำยวชำ การพฒนาระบบสารสนเทศ วทยำกร

1. ผศ.ดร.ประกอบ กรณกจ ภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาฯ

2. อ.กลชย กลตวานช ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหำ 1. นายอปการ จระพนธ

2. นางสาววนเพญ สจปตโต 3. นางสาวพรนภา ศลปประคอง 4. ผศ.ดร.ประกอบ กรณกจ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

4 | หนา

รำยละเอยดหลกสตร ค ำอธบำยรำยวชำ

อธบายถงความร ความเขาใจ เกยวกบระบบสารสนเทศ วงจรพฒนาระบบสารสนเทศ และประโยชนของเทคโนโลยสารสนเทศในรปแบบตางๆ ไดแก ระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการ เทคโนโลยสารสนเทศเพอการจดการความร และระบบสารสนเทศเพอการประชาสมพนธ การน าเอาความรไปวางแผนการพฒนาระบบสารสนเทศภายในโรงเรยนของตนเองไดอยางมประสทธภาพ

วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ

1. อธบายและยกตวอยางขอมลขององคกรหรอหนวยงานของตนเองได 2. จ าแนกประเภทของสารสนเทศตามแนวทางทก าหนดใหได 3. อธบายความหมาย กระบวนการท างาน และสวนประกอบของระบบสารสนเทศได 4. ระบปจจยของการพฒนาระบบสารสนเทศใหประสบความส าเรจได 5. อธบายรายละเอยด ขนตอน และวธด าเนนงานตามวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ

ได 6. อธบายลกษณะของรปแบบในการพฒนาระบบสารสนเทศแบบขนน าตก กนหอย และ

แบบเรงดวนได 7. เลอกใชรปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศไดอยางเหมาะสมได 8. อธบายและยกตวอยางการออกแบบระบบสารสนเทศตามวงจรการพฒนาสารสนเทศ

ได 9. อธบายและจ าแนกระดบการท างานของบคลากรภายในองคกรได 10. อธบายจดมงหมายในการน าระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการมาใชได 11. อธบายและจ าแนกลกษณะการท างานของระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการทง

3 ระดบการท างานได 12. อธบายถงจดมงหมายในการจดการความรได 13. อธบายลกษณะและยกตวอยางความรทง 2 ลกษณะได 14. เลอกใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดการความรไดอยางเหมาะสม 15. อธบายความรเบองตนเกยวกบการประชาสมพนธได 16. อธบายและยกตวอยางการประชาสมพนธผานระบบสารสนเทศได 17. ระบขอดและขอเสยของการประชาสมพนธผานอนเทอรเนตได

สำระกำรอบรม ตอนท 1 ความรเบองตนเกยวกบระบบสารสนเทศ ตอนท 2 การพฒนาระบบสารสนเทศ ตอนท 3 ระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการ ตอนท 4 เทคโนโลยสารสนเทศเพอการจดการความร ตอนท 5 ระบบสารสนเทศเพอการประชาสมพนธ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

5 | หนา

กจกรรมกำรอบรม

1. ท าแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ท าใบงาน/กจกรรมทก าหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจ าหลกสตร 8. ท าแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบกำรอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

กำรวดผลและประเมนผลกำรอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบ

หลงเรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทก าหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา

บรรณำนกรม

ใจทพย ณ สงขลา. (2550). วธวทยาการออกแบบการเรยนการสอนอเลกทรอนกส. กรงเทพฯ: ศนยต าราและ เอกสารทางวชาการ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ณฐพนธ เขจรนนทน. (2551). การวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. ณฐา ฉางชโต. (2554). “กลยทธการประชาสมพนธภายใตกระแส social network”. วารสารนก

บรหาร. 31, 2(เมษายน - มถนายน) : 173 - 183. พรรณ สวนเพลง. (2552). เทคโนโลยสารสนเทศและนวตกรรมส าหรบการจดการความร. กรงเทพฯ:

ซเอดยเคชน. รงรตน ชยส าเรจ. (2552). การเขยนเพอการประชาสมพนธ. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

6 | หนา

วรช ลภรตนกล. (2553). การประชาสมพนธฉบบสมบรณ. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย. (2549). ระบบสารสนเทศและเทคโนโลยการจดการ ความร. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. ศภสราพร สธาทพยะรตน. (2548). ระบบสารสนเทศเพอการจดการ. นนทบร: ไอดซฯ. เศรษฐพงค มะลสวรรณ. (2553). เครอขายสงคม (Social Networking). สบคนเมอ 10 สงหาคม

2556, เขาถงไดจาก http://vcharkarn.com/varticle/40698 สกาวรตน จงพฒนาการ. (2551). การวเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ. กรงเทพฯ :

ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร สรศกด ปาเฮ. (2012). ศกยภาพสอประชาสมพนธในยคสงคมออนไลน. สบคนเมอ 10 สงหาคม

2556, เขาถงไดจาก http://www.addkutec3.com ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. (2553). ความรทชดแจงและความรซอนเรน. [ออนไลน] แหลงทมา: http://www.nstda.or.th/nstda-km/92-km-knowledge/1208-explicit-tacit- knowledge [5 กนยายน 2556]

โอภาส เอยมสรวงศ. (2555). การวเคราะหและออกแบบระบบ. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

ภำษำองกฤษ

Breakenridge, D. (2008). PR 2.0 : New media, new tools, new audiences. New Jersey : Pearson Educations, Inc.

Davis, A. (2007). Mastering public relations. Hampshire : Palgrave Macmillan. Haag, S., Cummings, M., McCubbrey, D., Donovan, R., Pinsonneault, A. (2000). Management Information Systems: For The Information Age. McGraw-Hill Pokorny, J. (2011). Information Systems Development: Business Systems and

Services: Modeling and Development. New York: Springer New York. Song, W. W. (2011). Information Systems Development: Asian Experiences. New York: Springer New York. Stair, R. M. and Reynolds, G. W. (1999). Principles of information systems: A managerial approach. 4th edition. Course Technology. Whitten, J. L.; Lonnie D. B., Kevin C. D. (2003). Systems Analysis and Design Methods.

6th edition. Mcgraw-Hill.

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

7 | หนา

หลกสตร TEPE-55211

กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ

เคำโครงเนอหำ

ตอนท 1 ควำมรเบองตนเกยวกบระบบสำรสนเทศ เรองท 1.1 ขอมลและสารสนเทศ เรองท 1.2 ระบบสารสนเทศ

แนวคด 1. ขอมล (Data) คอ ขอเทจจรงทเกบรวบรวมจากแหลงตางๆ ทงภายในและภายนอกองคกร ตลอดจนเหตการณจรงท เกดขนในชวตประจ าวนหรอการท างาน และสารสนเทศ (Information) คอ ขอมลทผานการประมวลผลซงผลลพธทไดสามารถน าไปใชในการตดสนใจเพอการบรหารและการตดสนใจตอไปได 2. การจ าแนกประเภทของสารสนเทศเปน 3 แนวทาง ไดแก 1) การจ าแนกประเภทตามแหลงทมาของสารสนเทศ 2) การจ าแนกประเภทตามหนาทในองคกร และ 3) การจ าแนกประเภทตามวธการประมวลผล 3. ระบบสารสนเทศ หมายถง กลมขององคประกอบตางๆ มความสมพนธกน โดยรวบรวมขอมลทผานการประมวลผลไดเปนสารสนเทศทสามารถน ามาใชในการแกไขปญหาและการตดสนใจในการด าเนนการขององคกร 4. กระบวนการท างานของระบบสารสนเทศ ม 4 องคประกอบ ไดแก 1) สวนน าเขา 2) สวนประมวลผล 3) สวนผลลพธ และ 4) การปอนกลบ (feedback) 5. ระบบสารสนเทศประกอบดวยสวนประกอบตางๆ 5 สวนทน ามารวมกนเพอกอใหเกดสารสนเทศทเปนประโยชนตอการใชงานและการตดสนใจขององคกร ไดแก ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมล กระบวนการ และบคลากร 6. การพฒนาระบบสารสนเทศส าหรบองคกรใหประสบความส าเรจตองค านงถงปจจยทเกยวของดงน 1) ปจจยดานบคลากร 2) ปจจยดานวธการจดหาระบบสารสนเทศ 3) ปจจยดานงบประมาณ และ 4) ปจจยดานการวางแผนการพฒนาระบบ

วตถประสงค ผเขารบการอบรมสามารถ

1. อธบายและยกตวอยางขอมลขององคกรหรอหนวยงานของตนเองได 2. จ าแนกประเภทของสารสนเทศตามแนวทางทก าหนดใหได 3. อธบายความหมาย กระบวนการท างาน และสวนประกอบของระบบสารสนเทศได 4. ระบปจจยของการพฒนาระบบสารสนเทศใหประสบความส าเรจได

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

8 | หนา

ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ

เรองท 2.1 วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ เรองท 2.2 การพฒนาระบบสารสนเทศแบบขนน าตก เรองท 2.3 การพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอย เรองท 2.4 การพฒนาระบบสารสนเทศแบบเรงดวน เรองท 2.5 ตวอยางการน าวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศไปใชงาน

แนวคด 1. การพฒนาระบบสารสนเทศขนมาใชในโรงเรยนนนผพฒนาจ าเปนจะตองเขาใจถงกระบวนการ วธการ และขนตอนในการพฒนาระบบสารสนเทศทจะชวยใหการด าเนนการพฒนาระบบเปนไปอยางมประสทธภาพ 2. วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศเปนกระบวนการในการพฒนาระบบสารสนเทศทมความเปนสากลและเปนทยอมรบในวงกวาง วงจรการพฒนาระบบมหลากหลายรปแบบตามความเหมาะสม ผพฒนาระบบควรรจกรปแบบตางๆ ทไดรบความนยม และน ามาพจารณาความเหมาะสมของรปแบบการพฒนาทจะน าไปใชเพอลดความเสยงในการพฒนาระบบใหมากทสด

วตถประสงค ผเขารบการอบรมสามารถ

1. อธบายรายละเอยด ขนตอน และวธด าเนนงานตามวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศได

2. อธบายลกษณะของรปแบบในการพฒนาระบบสารสนเทศแบบขนน าตก กนหอย และแบบเรงดวนได

3. เลอกใชรปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศไดอยางเหมาะสมได 4. อธบายและยกตวอยางการออกแบบระบบสารสนเทศตามวงจรการพฒนาสารสนเทศ

ได

ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร เรองท 3.1 แนวคดเบองตนของระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการ เรองท 3.2 ระบบสารสนเทศส าหรบบคลากรในระดบปฏบตการ เรองท 3.3 ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบกลาง เรองท 3.4 ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบสง

แนวคด 1. ระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการสามารถแบงตามความเหมาะสมในการท างานของบคลากร 3 ระดบ ไดแก ผจดการระดบปฏบตการ ผบรหารระดบกลาง และผบรหารระดบสง 2. ระบบสารสนเทศส าหรบบคลากรในระดบปฏบตการมงเนนสนบสนนการท างานทเกดขนอยเปนประจ า มลกษณะงานในการบนทก จดเกบ และออกรายงานเปนหลก 3. ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบกลางมงเนนการสนบสนนการตดสนใจเปนหลก มลกษณะการท างานในการสรางตวแบบ ทางเลอก น าเสนอขอมล เพอประกอบการตดสนใจ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

9 | หนา

4. ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบสงมงเนนการสนบสนนงานวางแผนนโยบายเปนหลก มลกษณะการท างานในการประมวลขอมลจากทงภายในและภายนอกองคกร วเคราะหการด าเนนงานในภาพรวม และน าเสนอแนวทางในการก าหนดแผนการด าเนนงาน

วตถประสงค ผเขารบการอบรมสามารถ

1. อธบายและจ าแนกระดบการท างานของบคลากรภายในองคกรได 2. อธบายจดมงหมายในการน าระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการมาใชได 3. อธบายและจ าแนกลกษณะการท างานของระบบสารสนเทศเพอการบรหารจดการทง

3 ระดบการท างานได

ตอนท 4 เทคโนโลยสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร เรองท 4.1 การจดการความร เรองท 4.2 ประเภทของความร เรองท 4.3 เทคโนโลยสารสนเทศเพอการจดการความรชดแจง เรองท 4.4 เทคโนโลยสารสนเทศเพอการจดการความรทเปนนย

แนวคด 1. ตามแนวคดในการพฒนาหนวยงานภาครฐยคใหม ใหความส าคญกบการจดการความรเพอสงเสรมใหหนวยงานราชการเปนองคกรแหงการเรยนร เนองจากความเชอทวาการจดการความรเปนรากฐานของการพฒนาองคกรอยางยงยน 2. ลกษณะของความรแบงออกไดเปน 2 ประเภท ไดแก ความรชดแจง และความรทเปนนย ซงมกระบวนการในการจดการความรไมเหมอนกน เทคโนโลยสารสนเทศทน ามาใชสงเสรมการจดการความรจงจ าเปนตองพจารณาเลอกใชเครองมอใหเหมาะสมกบลกษณะของความร

วตถประสงค ผเขารบการอบรมสามารถ

1. อธบายถงจดมงหมายในการจดการความรได

2. อธบายลกษณะและยกตวอยางความรทง 2 ลกษณะได 3. เลอกใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดการความรไดอยางเหมาะสม

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

10 | หนา

ตอนท 5 ระบบสำรสนเทศเพอกำรประชำสมพนธ เรองท 5.1 ความรเบองตนเกยวกบการประชาสมพนธ เรองท 5.2 การประชาสมพนธผานระบบสารสนเทศ แนวคด

1. การประชาสมพนธ หมายถง การสอสารความคดเหน ขาวสาร หรอขอเทจจรงจากหนวยงานหรอองคกรโดยมการวางแผนไปสกลมเปาหมายเพอสรางความสมพนธและความเขาใจอนดกบกลมเปาหมาย 2. การสอสารเพอการประชาสมพนธสามารถจ าแนกองคประกอบส าคญ ได 4 องคประกอบ คอ 1) องคกรหรอหนวยงาน 2) ขาวสารประชาสมพนธ 3) สอประชาสมพนธ และ 4) กลมเปาหมาย 3. หลกการส าคญของการสอสารเพอประชาสมพนธไดแก 1) ความนาเชอถอ 2) ความเหมาะสมกลมกลนกบสภาพแวดลอม 3) เนอหาสาระ 4) ความชดเจน 5) ความตอเนองและความสม าเสมอ 6) ชองทางในการสอสาร และ 7) ขดความสามารถของผรบ 4. การเปลยนแปลงของการด าเนนงานประชาสมพนธภายหลงการเตบโตของเครอขายสงคมมดงน 1) การน าเสนอขอมลเกยวกบองคกรไปยงกลมเปาหมายไดโดยตรงและเหมาะสมกบแตละบคคล 2) เรองราวทน าเสนอผานสอออนไลนทงทางตรงและทางออมจะสะทอนภาพขององคกรทงหมด 3) การน าเสนอขอมลขาวสารขององคกรสามารถสอสาร 2 ทางได 4) อนเทอรเนตท าใหขอมลขาวสารในการประชาสมพนธมการเผยแพรอกครงจากการสบคนขอมลของบคคล และ 5) การประชาสมพนธผานสอออนไลนสามารถน าเสนอขอมลขาวสารไดทนทโดยไมจ ากดเวลาและสถานท 5. การประชาสมพนธผานระบบสารสนเทศ หมายถง การสอสารความคดเหน ขาวสาร หรอขอเทจจรงจากหนวยงานหรอองคกรโดยมการวางแผนไปสกลมเปาหมายโดยใชระบบสารสนเทศ โดยมชองทางหลกๆ ในการประชาสมพนธ 3 ชองทาง ไดแก 1) การประชาสมพนธผานเวบไซต 2) การประชาสมพนธดวยอเมล และ 3) การประชาสมพนธดวยสอสงคม 6. ขอดของการประชาสมพนธผานอนเทอรเนต ไดแก 1) สามารถสรางสรรคงานไดตามความตองการ และดงดดผชมไดมากขน 2) สามารถเปลยนแปลงรปแบบการประชาสมพนธไดตามความตองการและหลากหลาย 3) สามารถแบงกลมเปาหมายไดอยางชดเจน 4) อนเทอรเนตมตนทนราคาถก และ 5) เนอหาของขาวสารทน าเสนอบนอนเทอรเนตสามารถปรบปรงแก ไขและเพมเตมไดทกเวลาทกสถานท ในขณะทขอเสยของการประชาสมพนธผานอนเทอรเนต ไดแก 1) ตองใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเขาถงขาวสารจงจ ากดกลมเปาหมายในการรบโฆษณา และ 2) นกประชาสมพนธตองมความรและทกษะการออกแบบสารและการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตดวย

วตถประสงค ผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความรเบองตนเกยวกบการประชาสมพนธได 2. อธบายและยกตวอยางการประชาสมพนธผานระบบสารสนเทศได 3. ระบขอดและขอเสยของการประชาสมพนธผานอนเทอรเนตได

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

11 | หนา

ตอนท 1 ควำมรเบองตนเกยวกบระบบสำรสนเทศ

เรองท 1.1 ขอมลและสำรสนเทศ

ควำมหมำยของขอมลและสำรสนเทศ ขอมล (Data) หมายถง ขอเทจจรงทเกบรวบรวมจากแหลงตางๆ ทงภายในและภายนอกองคกร ตลอดจนเหตการณจรงทเกดขนในชวตประจ าวนหรอการท างาน ซงขอมลนยงไมเหมาะทจะน าไปใชงาน ควรมการประมวลผลเพอใหไดผลลพธตามทตองการ ตวอยางขอมล เชน สวนสงและน าหนกของนกเรยนชนอนบาล 1 ทกคน หรอ ผลการเรยนทกรายวชาของนกเรยนทกคนในปการศกษา 2555 เปนตน ทงนลกษณะของขอมลมหลายชนด เชน ตวอกษร ตวเลข ขอความ รปภาพ เสยง ภาพ และวดโอ เปนตน สารสนเทศ (Information) หมายถง ขอมลทผานการประมวลผลซงผลลพธทไดสามารถน าไปใชในการตดสนใจเพอการบรหารและการตดสนใจตอไปได โดยสารสนเทศทดควรมคณสมบต 5 ประการคอ 1) มความถกตอง 2) ทนตอการใชงาน 3) มความสมบรณ 4) มปรมาณทพอเหมาะ และ 5) ตรงกบความตองการ จากตวอยางขอมลทน าเสนอในยอหนาแรก จงขอยกตวอยางสารสนเทศทสอดคลองกนดงตารางท 1.1

ตำรำงท 1.1 ตวอยางขอมลและสารสนเทศ ตวอยำงขอมล ตวอยำงสำรสนเทศ

1. สวนสงและน าหนกของนกเรยนชนอนบาล 1 ทกคน

1.1 สวนสงเฉลยและน าหนกเฉลยของนกเรยนชนอนบาล 1

1.2 รอยละของนกเรยนทมสวนสงและน าหนกผ าน เกณ ฑ ท ก าหนด และรอยละของนกเรยนทมสวนสงและน าหนกไมผานเกณฑทก าหนด

2. ผลการเรยนทกรายวชาของนกเรยนทกคนในปการศกษา 2555

2.1 ผลการเรยนเฉลยของนกเรยนรายบคคล 2.2 ผลการเรยนเฉลยของนกเรยนทงหอง 2.3 ผลการเรยนเฉลยของนกเรยนทงระดบชน 2.4 รอยละของนกเรยนทสอบไมผานเกณฑท

ก าหนด

จากตารางท 1.1 ในสวนของตวอยางสารสนเทศขอ 2.1 จะเหนวา ผลการเรยนเฉลยของนกเรยนรายบคคล อาจเปนสารสนเทศทนกเรยนแตละคนตองการ แตอาจไมใชสารสนเทศทผบรหารสถานศกษาตองการ ซงผบรหารอาจตองการสารสนเทศดงขอ 2.2 2.3 และ 2.4 เปนตน ดงนนไมมขอก าหนดทตายตววาอะไรคอสารสนเทศ แตขนอยกบการใชประโยชนของบคคล เชน ผลการเรยนเฉลยของนกเรยนรายบคคลเปนสารสนเทศส าหรบนกเรยน แตมสถานะเปนขอมลส าหรบผบรหารทเมอน าไปประมวลผลตอจะไดผลการเรยนเฉลยของนกเรยนทงหองหรอทงระดบชน รวมไปถงรอยละของนกเรยนทสอบไมผานเกณฑทก าหนด ซงเปนสารสนเทศทผบรหารตองการ เปนตน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

12 | หนา

กำรจ ำแนกประเภทของสำรสนเทศ

การจ าแนกประเภทของสารสนเทศมหลายแนวทาง โดยวธการทนยมคอการยดตามหลกอางองตางๆ เชน แหลงทมา หนาทในองคกร และวธการประมวลผล เปนตน ในทนจงขอน าเสนอการจ าแนกประเภทของสารสนเทศเปน 3 แนวทาง ไดแก

1. กำรจ ำแนกประเภทตำมแหลงทมำของสำรสนเทศ แหลงทมาของสารสนเทศม 2 แหลง คอ ภายในองคกร และภายนอกองคกร ซงม

รายละเอยดดงน 1.1 สารสนเทศภายในองคกร ซงอธบายถงทรพยากรทมอยในองคกร เชน อาคาร

สถานท หองเรยน โตะ เกาอ คอมพวเตอร บคลากรตางๆ ขององคกร รวมไปถงหลกสตรสถานศกษา เปนตน

1.2 สารสนเทศภายนอกองคกร ซงอธบายถงสงตางๆ ทเกยวของกบองคกรหรอการด าเนนงานขององคกรแตไมไดมแหลงทมาจากภายในองคกร เชน แผนพฒนาการศกษาแหงชาต หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน หรอแนวโนมการใชไอซทในการเรยนการสอน เปนตน

2. กำรจ ำแนกประเภทตำมหนำทในองคกร การจ าแนกสารสนเทศตามหนาทการท างานในองคกรเปนทนยมใชในการออกแบบ

และพฒนาระบบสารสนเทศในองคกร เพราะงานตามหนาทแตละประเภทมความรบผดชอบแตกตางกน ท าใหวเคราะหรายละเอยดและความตองการสารสนเทศของแตละหนาทไดอยางครบถวน เชน สารสนเทศเกยวกบงานทะเบยน สารสนเทศเกยวกบงานบรหาร สารสนเทศเกยวกบกจการนกเรยนหรองานปกครอง และสารสนเทศเกยวกบงานประชาสมพนธ เปนตน

3. กำรจ ำแนกประเภทตำมวธกำรประมวลผล การพฒนาระบบสารสนเทศในปจจบนนยมประมวลผลดวยคอมพวเตอร ซงแบง

วธการประมวลผลเปน 2 แบบคอ 1) การประมวลผลขอมลแบบแบช (batch processing) 2) การประมวลผลขอมลแบบออนไลน (online processing) โดยมรายละเอยดดงน

3.1 สารสนเทศทไดจากการประมวลผลขอมลแบบแบช ไดจากการประมวลผลขอมลเปนครงๆ ตามเวลาทก าหนด โดยคอมพวเตอรจะเกบขอมลไวชวงระยะเวลาหนงแลวจงประมวลผลขอมลตามเวลาทก าหนด เชน ทกเทยงคน ทกสดสปดาห ทกเดอน หรอทก 6 เดอน เปนตน

3.2 สารสนเทศทไดจากการประมวลผลขอมลแบบออนไลน ไดจากการประมวลผลขอมลทนททมการสงขอมลผานอปกรณรบขอมล เชน แปนพมพ และเมาส เปนตน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

13 | หนา

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 1.1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 1.1

สรป ขอมล (Data) หมายถง ขอเทจจรงท เกบรวบรวมจากแหลงตางๆ ทงภายในและภายนอกองคกร ตลอดจนเหตการณจรงทเกดขนในชวตประจ าวนหรอการท างาน

สารสนเทศ (Information) หมายถง ขอมลทผานการประมวลผลซงผลลพธท ไดสามารถน าไปใชในการตดสนใจเพอการบรหารและการตดสนใจตอไปได

การจ าแนกประเภทของสารสนเทศเปน 3 แนวทาง ไดแก 1. การจ าแนกประเภทตามแหลงทมาของสารสนเทศ แบงเปน 1) สารสนเทศ

ภายในองคกร และ 2) สารสนเทศภายนอกองคกร 2. การจ าแนกประเภทตามหนาทในองคกร เชน สารสนเทศเกยวกบงาน

ทะเบยน สารสนเทศเกยวกบงานบรหาร สารสนเทศเกยวกบกจการนกเรยนหรองานปกครอง และสารสนเทศเกยวกบงานประชาสมพนธ เปนตน

3. การจ าแนกประเภทตามวธการประมวลผล ไดแก 1) สารสนเทศทไดจากการประมวลผลขอมลแบบแบช และ 2) สารสนเทศทไดจากการประมวลผลขอมลแบบออนไลน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

14 | หนา

ตอนท 1 ควำมรเบองตนเกยวกบระบบสำรสนเทศ เรองท 1.2 ระบบสำรสนเทศ

ควำมหมำยของระบบสำรสนเทศ ระบบสารสนเทศ หมายถง กลมขององคประกอบตางๆ (เชน อปกรณ กระบวนการ ขอมล และคน) ทมความสมพนธกน โดยรวบรวมขอมลทผานการประมวลผลไดเปนสารสนเทศทสามารถน ามาใชในการแกไขปญหาและการตดสนใจในการด าเนนการขององคกร ทงนกระบวนการท างานของระบบสารสนเทศ ม 4 องคประกอบ ไดแก

1. สวนน าเขา (input) มการด าเนนการอย 2 สวนคอ การเกบรวบรวมขอมล และการตรวจสอบความถกตองของขอมล

1.1 การเกบรวบรวมขอมล เปนการรวบรวมขอมลใหอยในรปแบบทเหมาะสมส าหรบการประมวลผล ซงขอมลอาจเรมตนจากการบนทกขอมลในเอกสาร เชน แบบส ารวจความคดเหน ใบลงทะเบยนเรยน หรอแบบกรอกประวตบคลากร เปนตน

1.2 การตรวจสอบความถกตองของขอมล การด าเนนการสวนนคอการตรวจสอบใหแนใจวาขอมลทรวบรวมมานนถกตอง เชน การตรวจสอบความถกตองในการกรอกแบบส ารวจความคดเหน ใบลงทะเบยน หรอแบบกรอกประวตบคลากร เปนตน

2. สวนประมวลผล (processing) เปนการด าเนนการกบขอมลทน าเขามาจากสวนน าเขา แลวไดผลลพธตามทตองการ โดยมการด าเนนการ 4 ลกษณะ คอ การแบงประเภท การเรยงล าดบ การค านวณและเปรยบเทยบ และการสรป

2.1 การแบงประเภท เปนการจดหมวดหมของขอมล ซงท าใหไดสารสนเทศทมความหมายตอผใช เชน รายชอนกเรยนแยกตามระดบชน รายจายของโรงเรยนจ าแนกตามประเภทรายจาย เปนตน

2.2 การเรยงล าดบ เปนการเรยงล าดบขอมลตามเงอนไขทก าหนดไว เชน การเรยงล าดบนกเรยนตามรหสนกเรยน การเรยงล าดบครตามอายราชการ เปนตน

2.3 การค านวณและเปรยบเทยบ เปนการค านวณทางคณ ตศาสตร และเปรยบเทยบตามหลกตรรกศาสตร เชน การค านวณเงนเดอนคร การค านวณผลการเรยนของนกเรยน การเปรยบเทยบคาใชจายของโรงเรยนในแตละเดอน เปนตน

2.4 การสรป เปนการจดรวมขอมลในลกษณะการแบงกลม หรอรวมยอดของแตละกลม เชน จ านวนอาจารยแยกตามวทยฐานะ จ านวนนกเรยนทมเกรดเฉลยต ากวา 2.00 เปนตน

3. สวนผลลพธ (output) มการด าเนนการใน 4 ลกษณะ ไดแก การแสดงผล การเกบรกษาขอมล การน าขอมลทเกบมาใชงาน การคดลอกขอมล

3.1 การแสดงผล เปนการน าเสนอสารสนเทศทไดจากการประมวลผลในรปแบบของแบบฟอรมหรอรายงาน เชน รายงานผลการเรยนของนกเรยนประจ าภาคการศกษาตน รายงานเงนเดอนของครแตละคน หรอรายงานสรปเงนเดอนครทงโรงเรยน เปนตน

3.2 การเกบรกษาขอมล เปนการเกบขอมลหรอสารสนเทศไวในสอเกบขอมล เชน กระดาษ ฮารดดสก แฟลชไดรฟ เปนตน

3.3 การน าขอมลทเกบมาใชงาน เปนการคนหาขอมลจากสอเกบขอมลแลวน าออกมาใชงาน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

15 | หนา

3.4 การคดลอกขอมล เปนการคดลอกขอมลจากแฟมขอมลหนงไปยงอกแฟมขอมลหนง หรอจากสอหนงไปยงอกสอหนง เชน คดลอกขอมลจากฮารดดสกไปยงแฟลชไดรฟ เปนตน

4. การปอนกลบ (feedback) คอ ผลลพธท ไดรบมาเพอปรบปรง เปลยนแปลงระบบสารสนเทศ ไมวาจะเปนสวนน าเขา สวนประมวลผล และสวนผลลพธ เชน รายงานแสดงขอผดพลาดของระบบ หรอผลปอนกลบจากผบรหารหรอบคลากรขององคกรทตองการสารสนเทศบางอยางเพมเตม เปนตน ซงผลปอนกลบเหลานจะเปนประโยชนตอการปรบปรงระบบสารสนเทศขององคกรใหมประสทธภาพมากยงขน

ภำพท 1.1 กระบวนการท างานของระบบสารสนเทศ

สวนประกอบของระบบสำรสนเทศ ระบบสารสนเทศประกอบดวยสวนประกอบตางๆ 5 สวนทน ามารวมกนเพอกอใหเกดสารสนเทศทเปนประโยชนตอการใชงานและการตดสนใจขององคกร ไดแก ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมล กระบวนการ และบคลากร

1. ฮารดแวร (hardware) คอ อปกรณ ท ใช ในการรวบรวมขอมล บนท กขอมล ประมวลผล และแสดงผลสารสนเทศ ไดแก อปกรณคอมพวเตอรและอปกรณตอพวง เชน เครองพมพ สแกนเนอร กลองดจทล เปนตน รวมไปถงอปกรณเครอขาย

2. ซอฟตแวร (software) คอ ชดค าสงหรอโปรแกรมท ใชควบคมการท างานของฮารดแวร รวมไปถงชดค าสงทใชในการประมวลผลขอมล

3. ขอมล (data) คอ ขอมลดบ (raw data) ทประกอบดวยตวอกษร ตวเลข รปภาพ วดโอ และเสยง โดยเกบไวในแฟมขอมลหรอฐานขอมล ซงยงไมสามารถน าไปใชท างานหรอตดสนใจได แตเตรยมไวเพอรอการประมวลผล

4. ขนตอนการท างาน (procedure) คอ งานหรอกระบวนการท างานขององคกรในสวนงานตางๆ ทบคลากรขององคกรตองยดถอและปฏบตตาม

5. บคลากร (people) คอ ผมสวนไดสวนเสยในระบบสารสนเทศ ซงมหลายกลมดวยกน ไดแก เจาของระบบ ผใชระบบ นกวเคราะหระบบ นกเขยนโปรแกรม เปนตน ซงกลมบคคลเหลานลวนเกยวของกบระบบสารสนเทศขององคกร และกลมบคคลเหลานกประกอบดวยบคลากรหลายระดบ เชน ผใชระบบของโรงเรยน ไดแก ผบรหารโรงเรยน คร เจาหนาทฝายปฏบตการ นกเรยน และผปกครอง เปนตน

การปอนกลบปอนกลบ

สวนน าเขา สวนผลลพธ สวนประมวลผล

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

16 | หนา

ปจจยทเกยวของในกำรพฒนำระบบสำรสนเทศ การพฒนาระบบสารสนเทศส าหรบองคกรใหประสบความส าเรจ ผบรหารและผเกยวของกบการพฒนาตองค านงถงปจจยทเกยวของในการพฒนาระบบสารสนเทศ 4 ปจจยดงน

1. ปจจยดานบคลากร บคลากรเปนปจจยส าคญของการพฒนาระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศจะ

พฒนาไดอยางสมบรณ รวมถงมการใชงานไดอยางมประสทธภาพลวนขนกบบคลากรทงสน ทงนสามารถแบงบคลากรไดเปน 2 กลม ไดแก

1.1 กลมผบรหารองคกร เปนผก าหนดนโยบายเกยวกบการพฒนาระบบสารสนเทศในองคกร และเปนผสนบสนนตลอดจนชวยแกไขปญหาใหกบกลมผปฏบตงานทเปนผพฒนาระบบ ดงนนหากขาดการสนบสนนจากผบรหารองคกรแลวการพฒนาระบบสารสนเทศยอมส าเรจไดยาก

1.2 กลมผ พฒนาระบบสารสนเทศ เปนกลมผปฏบตงานในการพฒนาระบบสารสนเทศตามนโยบายของผบรหารองคกร ซงบคลากรกลมนยงแบงออกไดเปน 2 กลม คอ บคลากรดานคอมพวเตอร และบคลากรผใชงานระบบ ทงนกลมผใชงานระบบตองมสวนรวมในการพฒนาระบบ โดยระบความตองการในการใชงาน และขนตอนการท างานท เปนอย เพอใหบคลากรคอมพวเตอรทเปนผพฒนาระบบสามารถออกแบบระบบสารสนเทศไดตรงตามความตองการของผใชและสอดคลองกบการปฏบตงานของผใชไดเปนอยางด นอกจากนการใหผใชมสวนรวมในการออกแบบยงใหผลในเชงจตวทยาทท าใหเกดการยอมรบระบบสารสนเทศภายหลงการพฒนาเรยบรอยแลวอกดวย

2. ปจจยดานวธการจดหาระบบสารสนเทศ การจดหาระบบสารสนเทศใหกบองคกรม 3 วธคอ 1) การพฒนาระบบสารสนเทศ

ขนใชเอง 2) การจดจางบคคลภายนอกพฒนาระบบ และ 3) การจดซอซอฟตแวรส าเรจรปมาใชงาน 2.1 การพฒนาระบบสารสนเทศขนใชเอง วธการนมกใชกบองคกรขนาดใหญท

สามารถบรรจบคลากรดานการวเคราะหระบบ และนกพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรเปนบคลากรประจ าองคกรได ซงท าใหไดระบบสารสนเทศทเหมาะกบความตองการขององคกรและกลมผใชงาน

2.2 การจดจางบคคลภายนอกพฒนาระบบ วธการนมกใชกบองคกรไมใหญทไมสามารถบรรจบคลากรดานการวเคราะหระบบ และนกพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรเปนบคลากรประจ าได การจดจางบคลากรภายนอกใหพฒนาระบบจงชวยใหการพฒนาระบบเกดความคลองตวตรงตามความตองการขององคกรและผใชงาน

2.3 การจดซอซอฟตแวรส าเรจรปมาใชงาน วธการนชวยใหการพฒนาระบบสารสนเทศด าเนนการไดเรวทสด ประหยดงบประมาณถาเทยบกบการจดจางบคคลภายนอกพฒนาระบบ แตระบบสารสนเทศทไดอาจไมตรงตามความตองการขององคกรหรอผใชงาน ซอฟตแวรส าเรจรปมกพฒนาขนจากหนาทหลกๆ ของงานนนๆ ซงในแตละองคกรยอมมรายละเอยดของงานแตกตางกน ซอฟตแวรส าเรจรปจงอาจไมสามารถตอบสนองความตองการขององคกรหรอผใชงานไดทงหมด อยางไรกตามในบางครงผบรหารองคกรอาจใชวธการจดซอซอฟตแวรส าเรจรปแลวท าการปรบปรงแกไขซอฟตแวรนนใหเหมาะกบความตองการขององคกรมากขนกได

3. ปจจยดานงบประมาณ งบประมาณเปนสงทองคกรตองจดเตรยมไวส าหรบการพฒนาระบบสารสนเทศตาม

วธการทเลอกใชทงการพฒนาระบบขนใชเอง การจดจาง หรอการจดซอซอฟตแวรส าเรจรป ตลอดจน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

17 | หนา

การจดเตรยมงบประมาณไวส าหรบการด าเนนงานและการบ ารงรกษาระบบสารสนเทศดวย ทงนระบบสารสนเทศถอเปนเครองมอในการบรหารและการท างานทองคกรจ าเปนตองลงทนเพอใหเกดผลตอบแทนในรปของประสทธภาพการท างาน รวมไปถงชอเสยงและภาพลกษณขององคกรอกดวย

4. ปจจยดานการวางแผนการพฒนาระบบ การวางแผนและแนวคดการพฒนาระบบถอเปนปจจยทส าคญทสดของความส าเรจ

ในการพฒนาระบบสารสนเทศ หากขาดการวางแผนพฒนาระบบสารสนเทศทด หรอขาดการประเมนแนวโนมและการเปลยนแปลงของเทคโนโลยทดยอมมผลท าใหการพฒนาระบบสารสนเทศเปนไปดวยความยากล าบาก หรอไมประสบผลส าเรจในการพฒนาระบบ รวมไปถงการสนเปลองงบประมาณมากกวาทควรจะเปนดวย

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 1.2 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 1.2

สรป ระบบสารสนเทศ หมายถง กลมขององคประกอบตางๆ (เชน อปกรณ กระบวนการ ขอมล และคน) ทมความสมพนธกน โดยรวบรวมขอมลทผานการประมวลผลไดเปนสารสนเทศทสามารถน ามาใชในการแกไขปญหาและการตดสนใจในการด าเนนการขององคกร ท งนกระบวนการท างานของระบบสารสนเทศ ม 4 องคประกอบ ไดแก 1) สวนน าเขา 2) สวนประมวลผล 3) สวนผลลพธ และ 4) การปอนกลบ

ระบบสารสนเทศประกอบดวยสวนประกอบตางๆ 5 สวน ไดแก ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมล กระบวนการ และบคลากร

การพฒนาระบบสารสนเทศส าหรบองคกรใหประสบความส าเรจ ผบรหารและผเกยวของกบการพฒนาตองค านงถงปจจยทเกยวของในการพฒนาระบบสารสนเทศ 4 ปจจยดงน 1) ปจจยดานบคลากร 2) ปจจยดานวธการจดหาระบบสารสนเทศ 3) ปจจยดานงบประมาณ และ 4) ปจจยดานการวางแผนการพฒนาระบบ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

18 | หนา

ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ

เรองท 2.1 วงจรกำรพฒนำระบบสำรสนเทศ

วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ (System Development Life Cycle) เปนโครงสรางการท างานเพอพฒนาระบบสารสนเทศทเกดจากการผสมผสานแนวคด วงจรชวตของระบบ (System Life Cycle) และ กระบวนการเชงระบบ (System Process) เขาไวดวยกน ประกอบไปดวยกจกรรมหลก 3 สวนไดแก 1) การวเคราะห 2) การออกแบบ และ 3) การน าไปใช (โอภาส เอยมสรวงศ, 2555) โดยวงจรในการพฒนาระบบสารสนเทศนนมดวยกนหลากหลายรปแบบตามบรบทและความเหมาะสมในการใชงาน กระบวนการพฒนาในแตละรปแบบจะอธบายวธการและกจกรรมต างๆ ทเกดขนระหวางกระบวนการพฒนาระบบสารสนเทศ โดยวงจรในการพฒนาระบบสารสนเทศแตละรปแบบตางมจดมงหมายในการก าหนดมาตรฐานภาระงานทจ าเปนตอการพฒนาและบ ารงรกษาระบบสารสนเทศ เพอสงเสรมใหเกดระบบสารสนเทศทมคณภาพและสามารถเพมผลผลตใหกบองคกรได

ถงแมวาวงจรในการพฒนาระบบจะมหลากหลายรปแบบและแตละรปแบบจะมการใชงานทเหมาะสมในบรบททแตกตางกน ผพฒนาสามารถเลอกใชรปแบบการพฒนาตามความเหมาะสมของโครงการได (พรรณ สวนเพลง, 2552) หลกเกณฑในการพจารณาเลอกใชงานรปแบบการพฒนาระบบอาจตองค านงถงระยะเวลา งบประมาณ และขนาดของผใชงาน โดยทวไปแลววงจรในการพฒนาระบบสารสนเทศมระยะการด าเนนการรวมกนทงสน 6 ระยะ (ศภสราพร สธาทพยะรตน, 2548; ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย, 2549; พรรณ สวนเพลง, 2552) ไดแก

1. ระยะการวางแผน (Planning Phase) เปนการพจารณาความเปนไปไดในการด าเนนโครงการพฒนาระบบสารสนเทศโดยพจารณาจากสภาพความเปนไปไดในดานตางๆ ดงน

1.1 ความเปนไปไดทางดานเทคนค (Technical Feasibility) โดยท าการส ารวจสภาพความพรอมทางดานโครงสรางพนฐาน อปกรณฮารดแวรและซอฟตแวร วามความเพยงพอ (Capability) มความนาเชอถอ (Reliability) และมความพรอมใชงาน (Availability) ตอการพฒนาระบบสารสนเทศขนมาใหมหรอไม เพอหลกเลยงความเสยงทางดานเทคนค

1.2 ความเปนไปไดดานการด าเนนงาน (Operational Feasibility) เปนการส ารวจความพรอมในการด าเนนงานเพอพฒนาระบบโดยพจารณาจากบคลากร (Work Force) ทใชในการพฒนามความเพยงพอหรอไม และระยะเวลา (Time) ทใชในการพฒนาระบบสารสนเทศมความเหมาะสมและทนตอความตองการขององคกรหรอไม เพอลดความเสยงทางดานการด าเนนงาน

1.3 ความเปนไปไดทางดานการเงน (Financial Feasibility) เปนการส ารวจความพรอมทางดานการเงน โดยพจารณาจากความคมคาทไดรบจากระบบเมอเทยบกบงบประมาณทตองสญเสยไป โดยอาจพจารณาจากผลประโยชนทวดคาได (Tangible Benefits) เชน ลดจ านวนเจาหนาทได 3 คน ลดคาใชจายของวสดอปกรณลง 20% เปนตน หรออาจพจารณาจากผลประโยชนทวดคาไมได (Intangible Benefits) เชน ไดภาพลกษณของโรงเรยนทด สรางความพงพอใจใหกบผปกครอง เปนตน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

19 | หนา

2. ระยะการวเคราะห (Analysis Phase) เปนการส ารวจขอมลการท างานเดมโดยอาจศกษาจากขอมลหรอรายงานเดมทมอย สงเกตจากวธการด าเนนงาน และด าเนนการสมภาษณ สวนมากนกพฒนาระบบมกเลอกใชวธการสมภาษณผใชงานเนองจากจะท าใหไดรบรความตองการจากผใชงานโดยตรง หลงจากทไดขอมลเฉพาะของปญหาแลวอาจด าเนนการประชมผมสวนเกยวของเพ อหาบทสรป และสรางตนแบบขนมาเพอใหผใชงานทราบถงลกษณะ หนาตา คณสมบตการท างาน ของระบบวาเปนไปตามความตองการเบองตนของผใชงานหรอไม เนองดวยความซบซอนในการวเคราะหขอมลทหลากหลายจงท าใหมจ าลองขอมลใหอยในรปแบบทเขาใจงายอยบอยครง เชน การท าแผนภาพ (Diagram) การท าผงการไหลของขอมล (Data Flow Diagram) ผงแสดงความสมพนธของขอมล (Entity Relationship Diagram) เปนตน

3. ระยะการออกแบบ (Design Phase) เปนการน าเอาผลการวเคราะหและเกบขอมลมาท าการออกแบบระบบ โดยทวไปการออกแบบแบงออกเปน 2 สวน คอ

3.1 การออกแบบเชงตรรกะ (Logical Design) เปนการก าหนดโครงสรางของระบบวามวธการท างานอยางไร โดยยงไมค านงถงอปกรณและเทคโนโลยทจะน ามาใช ผลผลตทไดจากการออกแบบในสวนนมกจะอยในรปของฟอรมขอมล รปแบบการน าเขาขอมล รปแบบการรายงานผล เปนตน การออกแบบในสวนนมกเกยวของกบการออกแบบหนาจอ (Interface) เปนหลก

3.2 การออกแบบเชงกายภาพ (Physical Design) เปนการออกแบบรายละเอยดในการท างานของระบบ โดยระบถงเทคโนโลย ภาษาโปรแกรมมงทใช คณลกษณะของอปกรณตางๆ รวมถงระบบรกษาความปลอดภย เปนตน การออกแบบในสวนนมกเกยวของกบการออกแบบโครงสราง (Infrastructure) เปนหลก

4.ระยะการพฒนา (Development Phase) เปนการน าเอาขอมลในการออกแบบทงหมดไปสรางเปนโปรแกรมใหไดตามทออกแบบไว ตองอาศยการประสานงานระหวางโปรแกรมเมอรและนกออกแบบระบบ รวมถงการจดซอฮารดแวรและซอฟตแวรทจ าเปนตอการพฒนาระบบ หลงจากทระบบไดถกสรางขนมาแลวจะตองท าการทดสอบเพอคนหาขอผดพลาด โดยขอผดพลาดของระบบอาจเกดขนมาไดจาก 2 กรณใหญ ดงน 1) ผดพลาดจากการใชภาษาในการเขยน (Syntax Error) 2) ผดพลาดจากการท างานไมตรงตามทออกแบบไว (Logic Error) หลงจากทท าการทดสอบเสรจสน ผพฒนาจะจดท าคมอในการใชงานระบบขนมาและอาจมการจดฝกอบรมการใชงานระบบดวยกได

5. ระยะการน าไปใช (Implement Phase) เปนขนตอนหลงจากทระบบไดถกพฒนาจนเปนทมนใจแลววาสามารถท างานไดถกตอง ผพฒนาระบบจะท าการถายโอนจากระบบงานเกามาสระบบงานใหม โดยทวไปแลวสามารถแบงวธการถายโอนได 4 วธ ไดแก

5.1 การถายโอนแบบคขนาน (Parallel Conversion) เปนการถายโอนโดยใหระบบเกาและระบบใหมท างานพรอมกนในชวงเวลาเดยวกน เพอน าเอาผลการท างานทไดมาเปรยบเทยบผลกน จนมนใจไดวาระบบใหมสามารถท างานไดอยางถกตองจงจะท าการยกเลกระบบเกา เปนวธทปลอดภยทสด เนองจากหากเกดขอผดพลาดยงสามารถเปลยนกลบไปยงระบบเกาได แตมขอเสยในดานการใชงบประมาณทสง

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

20 | หนา

5.2 การถายโอนโดยตรง (Direct Conversion) เปนการถายโอนระบบแบบแทนท โดยระบบเกาจะถกยกเลกการใชงานโดยทนทและตดตงระบบใหมลงไปยงต าแหนงเดม เปนวธทประหยดคาใชจายในการด าเนนการมากทสด แตมความเสยงสงทสดเนองจากหากระบบใหมเกดขอผดพลาดขนจะท าใหไมมระบบใชงาน ผพฒนาควรพจารณาใหถถวนและมนใจวาระบบมความนาเชอถอเพยงพอเสยกอน

5.3 การถายโอนแบบน ารอง (Pilot Conversion) เปนการน าระบบใหมเขามาใชในทนท แตอาจเลอกกระท าเฉพาะบางสวนงานเพอศกษาผลกระทบเสยการทจะน าไปใชกบทงองคกร

5.4 การถายโอนทละขนตอน (Phase Conversion) เปนการถายโอนแบบคอยเปนคอยไป โดยการเลอกน าเอาระบบใหมเขามาใชงานทละสวนและศกษาผลกระทบไปเรอยๆ จนกระทงน าเขามาใชจนครบทกสวน

6. ระยะการบ ารงรกษา (Maintenance Phase) เปนขนตอนในการดแลระบบเมอถกใชไปเปนระยะเวลาหนง เพอใหระบบยงคงประสทธภาพในการท างานไดอยางเตมท การบ ารงรกษาม 4 ลกษณะ ไดแก

6.1 การบ ารงรกษาเพอแกไขระบบใหมความถกตอง 6.2 การบ ารงรกษาระบบโดยการขยายความสามารถใหรองรบความตองการท

เพมขน 6.3 การบ ารงรกษาระบบเพอใหมประสทธภาพการท างานเพมขน 6.4 การบ ารงรกษาระบบเพอปองกนความผดพลาดในอนาคต

ภำพท 2.1 วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ (System Development Life Cycle)

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

21 | หนา

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 2.1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 2.1

สรป วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ เปนโครงสรางในการท างานเพอสงเสรมใหเกดระบบสารสนเทศทมคณภาพ อาจมรปแบบทหลากหลายและแตกตางกนไปตามบรบทการใชงาน แตโดยทวไปแลววงจรในการพฒนาระบบสารสนเทศสวนมากมขนตอนในการด าเนนการรวมกนอย 6 ขนตอน ไดแก 1) การวางแผน 2) การวเคราะห 3) การออกแบบ 4) การพฒนา 5) การน าไปใช และ 6) การบ ารงรกษา ผพฒนาระบบสามารถเลอกใชรปแบบอนๆ ทจะน าเสนอหลงจากนในการออกแบบและพฒนาระบบไดเชนกน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

22 | หนา

ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ เรองท 2.2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศแบบขนน ำตก

การพฒนาสารสนเทศแบบขนน าตก (Waterfall Model) เปนรปแบบในการพฒนาระบบสารสนเทศทมวธด าเนนการเปนระยะโดยจะกระท าขนตอนในแตละระยะใหแลวเสรจกอนทจะเรมการด าเนนงานในระยะใหมและจะไมยอนกลบไปแกไขการท างานจากระยะกอนหนา เปรยบไดกบขนน าตกทไหลลงสพนดนเพยงอยางเดยวไมสามารถไหลยอนกลบขนมาได (พรรณ สวนเพลง, 2552) เปนรปแบบในการพฒนาระบบยคเรมแรกผพฒนาระบบทใชรปแบบขนน าตกนจะตองใสใจกบรายละเอยดการท างานในทกขนตอนเนองจากหากเกดความผดพลาดขนจะไมสามารถยอนกลบไปได เปนรปแบบการพฒนาทมจดออนมากทสด

ภำพท 2.1 การพฒนาระบบสารสนเทศแบบขนน าตก

ในชวงเวลาตอมาการพฒนาระบบสารสนเทศแบบขนน าตกนไดรบการปรบปรงใหสามารถยอนกลบไปแกไขการด าเนนงานในขนตอนกอนหนาได เรยกวา การพฒนาระบบสารสนเทศขนน าตกแบบปรบปรง (Adapted Waterfall Model) (ณฐพนธ เขจรนนทน, 2551)

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

23 | หนา

ภำพท 2.2 การพฒนาระบบสารสนเทศขนน าตกแบบปรบปรง

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 2.2 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 2.2

สรป การพฒนาระบบสารสนเทศแบบขนน าตกและการพฒนาระบบสารสนเทศขนน าตกแบบปรบปรง เปนรปแบบการพฒนาระบบทเปนทรจกอยางกวางขวางทสด เหมาะกบการพฒนาระบบสารสนเทศขนาดกลาง จ านวนขนตอนในการด าเนนงานม 5-6 ขนตอนตามความเหมาะสม มหลกการด าเนนงานใกลเคยงกบวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศมากทสด

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

24 | หนา

ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ เรองท 2.3 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศแบบกนหอย

การพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอย (Spiral Model) เปนรปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศทถกพฒนาขนจากการพฒนาระบบสารสนเทศแบบขนน าตก (Waterfall Model) ทมการท างานเปนขนตอนหากในขนตอนแรกวเคราะหความตองการไมด ไมชดเจน กจะมความเสยงทระบบจะถกพฒนาไมตรงตามความตองการของผใชงาน รปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอยจงน าเอาขอดของการพฒนาตนแบบมาผสมผสานใหเกดคามชดเจนและมการวเคราะหความเสยงในทกชน เพอลดความลมเหลวในการสรางระบบใหนอยลง รปแบบการพฒนานจะแบงการท างานออกเปนรอบ ซงจะกระท ากรอบกได โดยในแตละรอบจะประกอบดวยการท างานทงหมด 4 สวนดวยกน (โอภาส เอยมสรวงศ, 2555) ไดแก

ภำพท 2.3 การพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอย

สวนท 1 เกยวของกบการวางแผน การก าหนดจดหมาย เงอนไข และแนวทางตางๆ ทน ามาใชแกไขปญหา โดยถอเปนสวนรเรมของแผนงานทจะพฒนา ภายใตการพจารณาเกยวกบตนทน ทรพยากร ขอจ ากด และทางเลอกส าหรบทมงานผพฒนา การออกแบบ และสภาพแวดลอมของการพฒนาระบบ

สวนท 2 เปนสวนของการวเคราะหความเสยง ดวยการน าแนวทางในการแกไขปญหาตางๆ มาประเมน และคดเลอกแนวทางทดทสดและมความเปนไปไดสงสดมาใช เพอจดการกบความเสยงทเกดขน หรอหลกเลยงความเสยงเหลานน ทงนอาจท าการสรางตนแบบและจ าลองสถานการณเพอลดความเสยงในการพฒนาระบบ

สวนท 3 เปนสวนของการพฒนาและทดสอบตวระบบ โดยการพฒนานจะพฒนาตอยอดจากระดบทเคยท าไวใหมความเพมพนในผลงานมากขน เชน พฒนาเปนเวอรชน 1, 3 และ 3 เปนตน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

25 | หนา

สวนท 4 เปนสวนของการประเมน ดวยการทบทวนถงผลลพธของขนตอนทผานมารวมกบผใชงานและท าการวางแผนเพอเตรยมด าเนนการในรอบตอไป โดยตวระบบจะมความสมบรณมากขนเรอยๆ

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 2.3 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 2.3

ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ

สรป การพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอบเหมาะส าหรบการพฒนาระบบสารสนเทศขนาดใหญทตองการความสมบรณของระบบ และมระยะเวลาในการด าเนนการเพยงพอ เปนวธการลดความเสยงในการพฒนาระบบดวยการ พฒนาปรบปรงตอยอดขนไปเรอยๆ เปนรอบ ในแตละรอบระบบจะถกปรบปรงเวอรชนขนไปเรอยๆ แตมขอเสยทางดานตนทนในการพฒนาคอนขางสง

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

26 | หนา

เรองท 2.4 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศแบบเรงดวน

การพฒนาระบบสารสนเทศแบบเรงดวน (Rapid Application Development: RAD) หรอ การพฒนาระบบสารสนเทศดวยวธตนแบบ (Prototyping) เปนกระบวนการในการพฒนาระบบสารสนเทศทใช เวลาในการวางแผนนอยทสดเพอผลตตนแบบใหเรวทสด มความงายตอการเปลยนแปลงเงอนไขในการพฒนา (Whitten, Lonnie and Kevin, 2003) การพฒนาระบบแบบเรงดวนเกยวของกบวธการพฒนาระบบดวยการสรางและปรบปรงตนแบบวนซ าไปเรอย จนกวาจะไดรบการยอมรบจากผใชงาน (ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย, 2549) เปนวธการทชวยเรงความเรวในการพฒนาจากวธการพฒนาในแบบดงเดม เปนวธการพฒนาทใชเวลาและคาใชจายนอยทสด เหมาะกบองคกรขนาดเลก (พรรณ สวนเพลง, 2552) โดยมขนตอนส าคญทงสน 4 ขนตอน ดงน

1. ระบความตองการเบองตนของผใชงานระบบ (Gathering Requirement) ผพฒนาระบบด าเนนการศกษา รวบรวมความตองการของผใชงานแลวน ามารางตนแบบของระบบ

2. สรางระบบตนแบบ (Developing Prototype) ผพฒนาระบบสรางตนแบบขนจากรางทไดออกแบบไวจากการรวบรวมความตองการ โดยสวนมากมกใชเคร องมอในการพฒนาเปนลกษณะส าเรจรป หรอภาษาโปรแกรมมงในยคท 4 ซงมความงายและรวดเรวตอการสรางระบบ

3. น าตนแบบมาทดลองใชงาน (Prototype Testing) ผพฒนาระบบจะน าเอาตนแบบทพฒนามาใหผใชงานไดท าการทดลองใชและศกษาความรสกและความคดเหนของผใชงาน โดยขอมลความคดเหนและขอเสนอแนะจากผใชงานจะถกรวบรวมไปเพอปรบปรงตนแบบตอไป

4. ปรบปรงตนแบบ (Modifying Prototype) ผพฒนาระบบน าขอคดเหนหรอขอเสนอแนะของผใชงานมาประเมนประสทธภาพการท างานของระบบตนแบบ หลงจากนนท าการปรบปรงตนแบบแลวน ากลบไปทดลองใชงานใหม จนกวาจะไดผลการจากผใชอยในเกณฑทยอมรบได ผพฒนาระบบกจะน าตนแบบของระบบทมมาตรฐานแลวไปใชงานจรงในองคกรตอไป

ภำพท 2.4 การพฒนาระบบสารสนเทศแบบเรงดวน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

27 | หนา

การพฒนาระบบสารสนเทศแบบเรงดวนนนมความเหมาะสมกบหนวยงานหรอโครงการทมขนาดเลกเนองจากวธการพฒนาในลกษณะนถงแมจะมขอดในดานของความรวดเรวและประหยดคาใชจายกตาม แตกยงมขอจ ากดเนองจากกลมผใชงานทท าการทดลองตนแบบเปนผใชจ านวนหนงเทานน เวลาน าตนแบบไปใชจรงกบผใชจ านวนมากอาจเกดปญหาทไมอาจพบไดกบการทดลองจากผใชกลมเลก เชน การรองรบขอมลในปรมาณมาก การยอมรบระบบของผใชบางกลมทไมไดอยในกลมทดลองตนแบบ เปนตน

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 2.4 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 2.4

สรป การพฒนาระบบสารสนเทศแบบเรงดวนเหมาะกบการพฒนาระบบสารสนเทศในหนวยงานหรอองคกรขนาดเลกมจดเดน คอ ความรวดเรวในการพฒนา และมคาใชจายในการพฒนานอย โดยมใชหลกการปรบปรงตนแบบซ าไปมาจนเปนทยอมรบของผใชงาน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

28 | หนา

ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ เรองท 2.5 ตวอยำงกำรน ำวงจรกำรพฒนำระบบสำรสนเทศไปใชงำน

โรงเรยนเปนองคกรขนาดกลางและขนาดเลก อาจเรมตนการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการบรหารโรงเรยนขนมาดวยการใชวงจรพฒนาระบบสารสนเทศ (SDLC) โดยอาจเลอกด าเนนการตามน

1. วางแผนโครงการ (Planning) ในขนเรมตนของการวางแผนโครงการผพฒนาจะตองท าการระบปญหาทเกดขนเพอแสดงใหเหนถงความจ าเปนของระบบสารสนเทศทจะน ามาใชเสยกอน โดยอาจเขยนลงในรปแบบ รายงานหวขอปญหา ดงน

หลงจากทจดท ารายงานหวขอปญหาแลวผพฒนาจะท าการศกษาความเปนไปไดโดยจดท ารายงานขอมลและขอเสนอแนะจากการศกษาความเปนไปได โดยควรมองคประกอบตามน

1. ขอบเขตและวตถประสงคของระบบงานใหม

2. ทางเลอกในการพจารณา 3. งบประมาณทจะใช บคลากร จ านวน

ทรพยากรตางๆ 4. ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5. การเปลยนแปลงทางหลกการและ

นโยบาย (ถาม) 6. ขอเสนอแนะ 7. จดท าแผนภม แผนภาพ แผนผง

ตารางเวลา ฯลฯ ประกอบในรายงานตามความเหมาะสม

หวขอปญหำ 1. การค านวณเกรดดวยมอลาชา และมความผดพลาด

บอย 2. การค านวณเกรดเฉลยของเดกจ านวนมากท าให

ครผสอนไมมเวลาในการปฏบตงานดานอน 3. รายงานผลการเรยนไมทนตอความตองการของ

ผปกครอง

กำรแกปญหำ น าระบบคอมพวเตอรมาใชในการชวยออกเกรด และจดท าใบรายงานผลการเรยน เพอเพมความรวดเรวในการท างาน

ขอเสนอแนะ เสนอใหท าการศกษาความเปนไปไดในการพฒนาระบบสารสนเทศทใชในการออกใบรายงานผลการเรยน

คำใชจำย 50,000 บาท ระยะเวลำ เวลาท าการศกษา 3 เดอน

ชอ……………………………………………………… หนวยงาน……………………………………… ต าแหนง……………………………… โทรศพท……………………….. วนท………………………

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

29 | หนา

2. การวเคราะห (Analysis) หลงจากศกษาความเปนไปไดแลวจะท าการศกษาขนตอนการด าเนนงานของระบบเดมเพอหาปญหาทเกดขน รวบรวมความตองการในระบบใหมจากผใชดวยการสอบถามหรอสมภาษณระบบแลวน าความตองการเหลานนมาศกษาและวเคราะหเพอแกปญหาดงกลาว แลวท าการเขยนความตองการของระบบขนมาใหม ดงน

3. ขนการออกแบบ (Design) น าเอาขอมลทไดจากการวเคราะหมาออกแบบระบบโดยท าการเขยน ผงการไหลของขอมล ผงความสมพนธของขอมล และโครงรางหนาจอ ดงตวอยาง

ภำพท 2.5 ตวอยางผงการไหลของขอมล (Dataflow Diagram)

ตวอยำง ระบบออกเกรด (grading system) ท าหนาทค านวณผลการเรยน จากขอมลคะแนนของผเรยน พมพใบรายงานผลการเรยน

สำรสนเทศทตองกำร ใบรายงานผลการเรยน ประกอบดวย รหสนกเรยน/ชอ/แผนกการเรยน/ชน/ คะแนนรายวชา/คะแนนเฉลย ขอมลทตองใช ขอมลเกยวกบผเรยน ขอมลเกยวกบผลการเรยน

กระบวนกำรค ำนวณ คะแนนรายวชา*หนวยกต/หนวยกตรวม = ผลการเรยนเฉลย

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

30 | หนา

ภำพท 2.6 ตวอยางผงความสมพนธของขอมล (Entity Relationship Diagram)

ภำพท 2.7 ตวอยางเคาโครงจอภาพของระบบ

4. การพฒนา (Development) น าเอาขอมลจาก ผงขอมล โครงรางหนาจอ และผงความสมพนธของขอมลทงหมดไปสรางเปนโปรแกรมใหไดตามทออกแบบไว และจดท าคมอในการใชงานระบบขนมา

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

31 | หนา

ภำพท 2.8 ตวอยางหนาจอระบบออกเกรดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

แหลงทมา http://www.oreg.rmutt.ac.th

5. การน าระบบไปใช (Implement) ด าเนนการน าระบบเขามาใชงานจรงโดยใชวธแทนท (Cutoff) เนองจากการท างานแบบเกาไมไดใชระบบเปนการท างานดวยมอ

6. การบ ารงรกษา (Maintenance) ด าเนนการบ ารงรกษาระบบโดยท าการตรวจเชคความผดพลาด และซอมบ ารงอปกรณทตงอยในโรงเรยนอยอยางสม าเสมอ

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 2.5 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 2.5

สรป การจะพฒนาระบบสารสนเทศในโรงเรยนดวยวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศนนจ าเปนจะตองค านงถงขนาดของโรงเรยน งบประมาน ระยะเวลา และปจจยอนๆ ทเกยวของ โดยในแตละขนตอนผพฒนาสามารถน าเอาเครองมอหรอเทคนคอนๆ มาเพมเตมใหการด าเนนงานสะดวกขนได

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

32 | หนา

ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร

เรองท 3.1 แนวคดเบองตนของระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร

“การบรหาร” และ “การจดการ” มความหมายใกลเคยงกนและมกถกใชทดแทนกน แตในความเปนจรงแลว การบรหาร (Administration) และการจดการ (Management) มนยามความหมายทแตกตางกนในการใชงาน (ศภสราพร สธาทพยะรตน, 2548) ดงน

การบรหาร ใชกบงานบรหารสงทใหความส าคญกบการวางแผนและการก าหนดนโยบาย มความครอบคลมการด าเนนงานในระดบกวาง โดยเฉพาะการด าเนนงานในทสาธารณะ ตลอดจนการบรหารงานสวนกลางและธรการ

การจดการ จะใหความสนใจกบการด าเนนงานใหบรรลเปาหมาย โดยมากใชงานในระดบทวไปของหนวยงาน เชน การจดการบคลากร การจดการรายวชา และการจดการทางการเงน เปนตน

จากค านยามเราอาจแบงล าดบขนของการจดการและการบรหารไดเปน 3 ระดบ ในรปลกษณะของพระมด ตามขอบเขต อ านาจหนาท และความรบผดชอบ ดงน

ภำพท 3.1 พระมดล าดบขนของการจดการ

ภายในองคกรทงในภาครฐและภาคเอกชน รวมถงสถาบนการศกษาโดยมากมกประกอบไปดวยบคลากร 3 ระดบ (ระดบสง ระดบกลาง และระดบปฏบตการ) ซงในแตละระดบมหนาทความรบผดชอบทแตกตางกนออกไป โดยความตองการในการใชสารสนเทศของบคลากรในแตละระดบ สรปไดดงตารางตอไปน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

33 | หนา

ตำรำงท 3.1 แสดงถงลกษณะงานและความตองการใชสารสนเทศของบคลากรทง 3 ระดบในองคกร

หวเรอง บคลำกรระดบสง บคลำกรระดบกลำง บคลำกรระดบปฏบตกำร

ควำมรบผดชอบ การวางแผนกลยทธ ควบคมการท างานใน

ระดบบรหาร ควบคมการท างานในระดบปฏบตการ

แหลงสำรสนเทศ ใชสารสนเทศทอยภายนอกองคกร

ใชสารสนเทศทไดจากภายในองคกรบางสวน

ใชสารสนเทศจากภายในองคกร

ขอบเขต เปนสารสนเทศในวงกวางยากตอการคาดเดาลวงหนา

สามารถก าหนดเนอหาของสารสนเทศไดบางสวน

สารสนเทศเฉพาะเรองสามารถก าหนดไวลวงหนาได

ลกษณะของสำรสนเทศ

ตองการสารสนเทศในภาพรวมหรอแสดงแนวโนมความเปนไปไดของผลลพธ

ตองการรายละเอยดไมมากนก

ตองการรายละเอยดปลกยอยมาก

ควำมถของกำรใชขอมลในรปสำรสนเทศ

ใชอยเสมอ ใชพอสมควร ใชไมบอยนก

ประเภทของสำรสนเทศ สารสนเทศในอดตทแสดงถงแนวโนม

ใชทงสารสนเทศปจจบนและอดต

สารสนเทศปจจบน

จากตารางจะเหนไดวาบคลากรในแตละระดบมความตองการใชสารสนเทศทแตกตางกน ลกษณะ ประเภท และขอบเขตของสารสนเทศทตองการจงเปนตวจ าแนกการจดแบงประเภทตามลกษณะการด าเนนงาน โดยจ าแนกออกได ดงน

ภำพท 3.2 ระบบสารสนเทศแบงตามลกษณะการด าเนนงาน

จากภาพแสดงใหเหนวาลกษณะงานถกแบงออกเปน 4 ลกษณะ ใน 3 ระดบปฏบตการ ไดแก งานปฏบตการ วางแผนงานปฏบตการ วางแผนการบรหาร และวางแผนยทธศาสตร หากสงเกตดใหด

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

34 | หนา

จะพบวางานของบคลากรในระดบปฏบตการนนถกแบงออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก 1) การท างานปฏบตการ ซงเปนงานในลกษณะท าตองท าเปนประจ าระบบสารสนเทศทใชในงานลกษณะน คอ ระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ (Transaction Processing System: TPS) เขามาชวยบนทกการท างาน 2) การวางแผนงานปฏบตการ ซงเปนงานในลกษณะควบคมดและการท างานในระดบปฏบตการ ออกรายงาน ตดตามความเคลอนไหวในการท างานโดยละเอยด ระบบสารสนเทศทน ามาใชในงานลกษณะน คอ ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information System: MIS) ทจะชวยใหหวหนางานสามารถออกสรปรายงาน ตรวจสอบความถกตองในการท างานได ในขณะทลกษณะงานวางแผนการบรหารมระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System: DSS) เขามาชวยสนบสนนการท างานเนองจากงานในลกษณะของผบรหารระดบการตองการขอมลโดยสรปเพอน ามาประกอบการตดสนใจตางๆ และทายทสดลกษณะงานวางแผนยทธศาสตรมระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบสง (Executive Information System: EIS) ไวคอยชวยสนบสนนการท างาน โดยขอมลสวนใหญทไดจากระบบจะเปนภาพรวมสรปภายในองคกรประกอบกบขอมลสภาพภายนอกองคกร พรอมทงขอมลในการท านายแนวโนมเพอน ามาประกอบการวางแผนในระดบนโยบายของผบรหาร

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 3.1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 3.1

สรป ในองคกรเราสารมารถแบงบคลากรออกมาได 3 ระดบ ไดแก บคลากรระดบปฏบตการ ผบรหารระดบกลาง และผบรหารระดบสง โดยมลกษณะงานแบงไดเปน 4 ลกษณะ ไดแก งานปฏบตการ วางแผนงานปฏบตการ วางแผนการบรหาร และวางแผนยทธศาสตร ระบบสารสนเทศทน ามาใชสนบสนนการท างาน ไดแก ระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ ระบบสารสนเทศเพอการจดการ ระบบสนบสนนการตดสนใจ และระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบสง ตามล าดบของลกษณะงาน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

35 | หนา

ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร เรองท 3.2 ระบบสำรสนเทศส ำหรบบคลำกรในระดบปฏบตกำร

บคลากรในระดบปฏบตการนนสามารถแบงลกษณะการด าเนนงานออกไดเปน 2 ลกษณะ ไดแก งานปฏบตการ และวางแผนงานปฏบตการ ซงในแตละลกษณะการด าเนนงานจะมความตองการระบบสารสนเทศทใชสนบสนนการท างานไมเหมอนกน ดงน

1. ระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ (Transaction Processing Systems) เปนระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการท างานทถกออกแบบมาส าหรบงานปฏบตการ ท าหนาทเกยวกบการประมวลผลและบนทกขอมลทเกดจากการปฏบตงานทมอยเปนประจ าขององคกร (ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย, 2549) เชน การลงประวตนกเรยน การเบกจายอปกรณการเรยน การตรวจใหคะแนน เปนตน ระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการมวตถประสงคในการท างานเพอ 1) อ านวยความสะดวกในการปฏบตงานประจ าใหมความรวดเรว 2) เกบรกษาขอมลจ านวนมากจากการปฏบตงานระหวางวนใหเปนสดสวน และ 3) เพอแปลงเปนขอมลน าเขาไปใชในการออกรายงานในระบบสารสนเทศทมระดบสงกวา เราอาจจ าแนกหนาทของระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการได 5 ประการ (Haag et al, 2000) ดงน

1.1 การจดหมวดหมขอมล (Classification) ท าการจดกลมของขอมลทถกปอนเขามาในระบบใหเปนหมวดหมงายตอการสบคน และบรหารจดการ เชน ขอมลรายการหนงสอ ขอมลรายการวสด เปนตน

1.2 การค านวณผล (Calculation) ท าการคดค านวณตามหลกคณตศาสตร เพอใหไดมาซงผลลพธทเปนประโยชนตอการท างาน เชน การค านวณคาใชจาย การค านวณเวลาเรยน เปนตน

1.3 การล าดบขอมล (Sorting) ท าการจดเรยงขอมลใหสามารถด าเนนการไดงายขน เชน เรยงล าดบตวอกษรในใบรายชอ เรยงล าดบเลขทจดหมาย เปนตน

1.4 การสรปขอมล (Summarizing) ท าการประมวลผลขอมลใหมความกระชบมากยงขน เชน การจดท าเกรดเฉลยของนกเรยน การจดท ารายงานการสงซอวสด เปนตน

1.5 การบนทก (Storage) ท าการจดเกบขอมลทเกดขนระหวางการท างานใหเปนสดสวนและมความปลอดภย รวมถงขอมลบางอยางทจ าเปนตองเกบไวตามกฎหมาย

การใชงานระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการในความเปนจรงเกดขนไดทกระดบของการท างานแตน าหนกในการใชงานอาจไมเทากบบคลากรสายปฏบตงาน ทตองใชงานระบบในลกษณะนอยเปนประจ า ขอมลจากระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการมกจะอยในรปของรายการ โดยบคลากรงานปฏบตการในโรงเรยนอาจแบงออกเปนสายวชาการ (คร อาจารย) และสายสนบสนน (ธรการ เจาหนาทตามหนวยงาน) เพอใหผเขารบการอบรมเหนภาพระบบการท างานมากยงขน จงขอยกตวอยางระบบการใหคะแนนของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

36 | หนา

ภำพท 3.3 ตวอยางระบบการใหคะแนนแบบประมวลรายการ

2. ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information System) เปนระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการท างานทถกออกแบบมาส าหรบวางแผนการปฏบตงาน โดยปกตแลวจะท าหนาทประมวลและสรปผลขอมลจากระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ เพอจดท าสารสนเทศตามความตองการของผบรหารส าหรบน าขอมลไปใชในการวางแผน ควบคม ก ากบ สงการ และประกอบการตดสนใจในการวางแผนปฏบตการ ลกษณะทวไปของระบบสารสนเทศเพอการจดการจะเปนการท ารายงานสรปคาสถตจากการด าเนนงาน สามารถจ าแนกการท างานออกได 4 ประเภท (ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย, 2549) ดงน

2.1 รายงานทจดท าตามระยะเวลาทก าหนด (Periodic Reports) เปนรายงานทจดท าขนตามระยะเวลาทก าหนดไวลวงหนา ซงอาจเปนรายงานทจดท าขนทกวน ทกสปดาห ทกเดอน ทกภาคการศกษา หรอทกป เชน รายงานผลการศกษา รายงานยอดวสดคงคลง เปนตน

2.2 รายงานสรป (Summarized Report) เปนรายงานท จดท าเพอสรปการด าเนนงานโดยภาพรวม ตามปกตมกจะแสดงผลในรปของตารางสรปจ านวนหรอกราฟ เชน ผลการด าเนนการสอนประจ าภาคการศกษา ผลการด าเนนโครงงาน เปนตน

2.3 รายงานทจดท าตามเงอนไขเฉพาะ (Exception Report) เปนรายงานทไมไดอยในการจดท าตามปกต มวตถประสงคเพอน าเสนอขอมลทจ าเปนตอสถานการณเรงดวน เชน รายงานรายวชาทมจ านวนผเรยนสอบไมผานมากเปนพเศษ รายงานรายวชาทมผลการประเมนรอยเปนพเศษ เปนตน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

37 | หนา

2.4 รายงานทจดท าตามตองการ (Demand Reports) เปนรายงานทจะถกจดท าขนเมอมความตองการในรายงานตวนนๆ เทานน เชน รายงานจ านวนนกเรยนทมเกรดเฉลยต ากวา 1.00 เพอน าไปแบงกลมการสอนพเศษเพมเตม เปนตน

ภำพท 3.4 ตวอยางระบบสารสนเทศเพอการจดการโรงเรยนมาแตรเดอวทยาลย

จากทกลาวมาระบบสารสนเทศเพอการจดการมวตถประสงคในการใชงานเพอผลตขอมล รายงาน มาสนบสนนการวางแผนงานในระดบการปฏบตการ เปนระบบทมความสมพนธกบระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการโดยตรง ดงนน ระบบสารสนเทศทสนบสนนการท างานในระดบปฏบตการทดนนเกดจากการจดเกบขอมลทเทยงตรงจากระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ และการออกรายงานทมความสอดคลองกบความตองการของผใชงานของระบบสารสนเทศเพอการจดการ โดยบคลากรในการวางแผนการปฏบตการในโรงเรยนแบงออกเปนสายวชาการ (หวหนากลมสาระการเรยนร) และสายสนบสนน (หวหนางานตามหนวยงาน)

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 3.2 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 3.2

สรป ระบบสารสนเทศส าหรบบคลากรในระดบปฏบตการแบงออกเปน 2 ลกษณะการด าเนนงานไดแก 1) งานปฏบตการ ใชระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ (TPS) มลกษณะการท างานแบบบนทกรายการ งานประจ าวน และ 2) การวางแผนงานปฏบตการ ใชระบบสารสนเทศเพอการจดการ (MIS) มลกษณะการท างานแบบออกรายงานตามระยะเวลาหรอตามความตองการ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

38 | หนา

ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร เรองท 3.3 ระบบสำรสนเทศส ำหรบผบรหำรระดบกลำง

ผบรหารระดบกลางมสวนเกยวของกบการวางแผนการบรหารงานภาระหนาทหลก คอ การตดสนใจในเรองตางๆ ดงนน สงทจ าเปนทสดของผบรหารระดบกลางคอขอมลในภาพรวมทถกตอง แมนย า เพอน ามาประกอบการตดสนใจสงการตางๆ ระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System) จงถกพฒนาขนเพอสนบสนนการท างานของผบรหารระดบกลางเปนหลก ระบบสนบสนนการตดสนใจเปนระบบทรวบรวมขอมลซงจ าเปนตอการตดสนใจ หลงจากนนขอมลจะถกวเคราะหและสรางตวแบบทางเลอกของวธแกปญหาขนมา เพอใหผบรหารไดเหนผลของการเลอกแกปญหาดวยทางเลอกในแตละแบบกอนทจะตดสนใจจรง เพอใหเกดการตดสนใจทมประสทธภาพเฉพาะกรณทผบรหารตองการ (ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย, 2549) ระบบสนบสนนการตดสนใจประกอบไปดวย ขอมล เครองมอวเคราะหปญหา และซอฟตแวรในการท างาน ระบบสนบสนนการตดสนใจในยคปจจบนสามารถประมวลผลขอมลจากระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ (TPS) รวมกบขอมลบนระบบภายนอกขององคกรไดแลว ผานเทคโนโลย Online Analytical Processing (OLAP) จงท าใหสามารถพจารณาถงมมมองทางเลอกไดหลากหลายมมมองทแตกตางกนมากยงขน รวมถงสามารถรวมกนตดสนใจเปนกลมโดยใช เครองมอสอสารทถกเพมเตมเขามาในระบบยคหลง เรยกวา ระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม (Group Decision Support System: GDSS) โดยผบรหารสามารถรวมประชมกนผานวดโอทางไกล ตามปกตแลวระบบสนบสนนการตดสนใจมกจะถกเขาใจวาเหมอนกบระบบสารสนเทศเพอการจดการ แตในความเปนจรงแลวทง 2 ระบบนมคณสมบตทแตกตางกน (ศภสราพร สธาทพยะรตน, 2548) ดงน

ตำรำงท 3.2 แสดงเปรยบเทยบคณสมบตของระบบสนบสนนการตดสนใจและระบบสารสนเทศเพอการจดการ

ระบบสนบสนนกำรตดสนใจ (DSS) ระบบสำรสนเทศเพอกำรจดกำร (MIS) ระบบทชวยผบรหารตดสนใจ ท างานกบขอมลทเปลยนแปลงอยตลอดเวลาไมมความแนนอน มความยดหยนในการท างาน สามารถตอบสนองตอการตดสนใจไดอยางรวดเรว

ระบบทชวยจดการขอมลทเกดจากงานประจ า ใหขอมลการด าเนนงานทวไปขององคกร

ถกสรางขนมาเพอชวยวเคราะหขอมล และใชงานเฉพาะดานการตดสนใจ

ถกสรางขนมาเพอใหขอมลแกผใชงาน เพอน าเอาขอมลไปวเคราะหตอไป

ออกแบบเพอชวยตดสนใจในปญหากงโครงสรางและแบบไมมโครงสราง

เปนระบบทใชกบปญหาแบบมโครงสรางหรองานทท าเปนประจ า

เปนระบบทใหสารสนเทศใหม และวเคราะหขอมลทตองการได สามารถโตตอบกบผใชงานไดทนท

ไมสามารถสรางสารสนเทศใหม แตใชการใหสารสนเทศจากขอมลเดมทอยในระบบ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

39 | หนา

ระบบสนบสนนกำรตดสนใจ (DSS) ระบบสำรสนเทศเพอกำรจดกำร (MIS) เหมาะกบการบรหารงานระดบกลางและสง เหมาะกบการบรหารงานระดบปฏบตการและ

กลาง ระบบสามารถสรางตวแบบของปญหา ตงสมมตฐาน ขอสนนษฐานได ผลลพธโดยมากออกมาในรปกราฟก เพอใหเขาใจงาย

ขอมลมกจะออกมาในรปของรายงาน

การพฒนาระบบไมจ าเปนตองวเคราะหความตองการในการใชงาน มกใชวธการพฒนาแลวปรบไปเรอยๆ เพอใหระบบประมวลผลไดดทสด

การพฒนาระบบจ าเปนตองเกบขอมลจากผใชงานใหเพยงพอ ถงจะสามารถออกแบบและพฒนาระบบได

ระบบสนบสนนการตดสนใจเปนระบบทมรวมกระบวนการตดสนใจมาไวใหเปนระบบเดยวกน เพอความสะดวกในการใชงาน โครงสรางพนฐานของระบบประกอบไปดวย 3 สวน (ศภสราพร สธาทพยะรตน, 2548) ดงน

1. สวนการจดการขอมล ระบบสนบสนนการตดสนใจมการจดเกบและการจดการขอมลเหมอนกบระบบสารสนเทศทวไป แตจะตองถกจดเกบอย ในรปแบบทสามารถปรบปรงและเปลยนแปลงไดงาย เนองจากระบบสนบสนนการตดสนใจเปนระบบทขอมลมความไมแนนอนสงและเปลยนแปลงคอนขางบอย

2. สวนตดตอกบผใช เปนสวนทน าเสนอขอมลและมการโตตอบกบผใชงานเหมอนระบบสารสนเทศอนทวไป แตมกจะเนนการน าเสนอในรปของกราฟก และการใชภาษาธรรมชาตเพอสอสารใหเขาใจงาย การแสดงผลของระบบสนบสนนการตดสนใจมกแสดงขอมลทมรายละเอยดไมมาก

3. สวนของการสรางตวแบบ เปนสวนทเปนจดเดนและเปนหวใจของระบบสนบสนนการตดสนใจ เพอน าเสนอทางเลอกในการแกปญหาใหกบผใชงาน โดยในทางเลอกทน าเสนอจะกลาวถงวธการแกปญหาและผลลพธทไดจากวธการนน โดยการสรางตวแบบนเมอประมวลผลแลวเสรจจะถกสงไปยงสวนแสดงผลเพอน าเสนอผใชงาน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

40 | หนา

จากทกลาวมาในขางตนจะพบวาระบบสนบสนนการตดสนใจถกออกแบบมาเพอสนบสนนงานตดสนใจแกปญหาตางๆ ของผบรหารซงกจกรรมเหลานมกพบไดในกลมผบรหารระดบกลาง ตามโรงเรยนบคลากรระดบนอาจเทยบไดกบผชวยผอ านวยการดานตางๆ ทตองท าการบรหารงานและตดสนใจเรองในโรงเรยนภายใตขอบเขตทตนเองไดรบมอบหมาย เพอใหเขาใจภาพของตวแบบในระบบสนบสนนการตดสนใจมากยงขนจงขอยกตวอยาง ระบบสนบสนนการตดสนใจของมหาวทยาลย Pittsburgh ดงภาพตอไปน

ภำพท 3.5 ตวอยางผลลพธจากระบบสนบสนนการตดสนใจ (Druzdzel and Flynn, 2002)

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 3.3 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 3.3

สรป ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบกลาง เปนระบบสารสนเทศทเนนการสนบสนนการตดสนใจเปนหลก เนองจากผบรหารในระดบกลางนนตองเกยวของกบหนาทในการตดสนใจอยบอยครง ระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS) มสวนประกอบหลก 3 สวน ไดแก สวนจดการขอมล สวนตดตอกบผใช และสวนการสรางแบบจ าลองซงถอวาเปนจดเดนของระบบทไมเหมอนกบระบบสารสนเทศอน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

41 | หนา

ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร

เรองท 3.4 ระบบสำรสนเทศส ำหรบผบรหำรระดบสง

ผบรหารระดบสงหรอผบรหารระดบสงสดเปนผทมความส าคญในการก าหนดทศทางการด าเนนงานขององคกร เปนผก าหนดนโยบาย วสยทศน เปาหมาย และกลยทธใหกบองคกร ดงนน ผบรการระดบสงจงตองทราบถงขอมลความเปนไปภายในองคกร และขอมลความเปลยนแปลงภายนอกองคกร เพอน ามาประกอบการวางแผนนโยบายทมประสทธภาพ ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหาร (Executive Information System: EIS) หรออาจเรยกอกชอหนงวา ระบบสนบสนนผบรหาร (Executive Support System: ESS) เปนระบบทชวยสนบสนนการวเคราะหปญหา ศกษาแนวโนม และวางแผนกลยทธ โดยชวยใหผบรหารสามารถเขาถงขอมลสารสนเทศโดยการก าหนดมมมองตางๆ เปนระบบทมความยดหยนและคลองตวสง มหนาตาใชงานงาย สามารถดงขอมลมาประมวลผลจากทงภายในและภายนอกองคกร น าเสนอขอมลในรปของกราฟ ตาราง หรอรายงานโดยสรปเพอใหผบรหารเขาใจไดงายรวดเรว (ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย, 2549)

Stair and Reynolds (1999) ไดกลาวถง ประโยชนของการท างานดวยระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารไว 5 ประการดวยกน ไดแก

1. เปนเครองมอในการวางแผนกลยทธ ผบรหารสามารถประเมนและท าความเขาใจสถานการณไดอยางรวดเรว สามารถน าขอมลทงภายในและภายนอกทมความถกตองเปนปจจบนมาชวยพจารณาสถานการณ รวมทงสามารถทดสอบไดวากลยทธทเลอกใชนน ไดผลหรอไม

2. เปนเครองชวยควบคมการด าเนนกลยทธ ผบรหารสามารถตดตาม และการจดการการท างานขององคกรดวยการออกแบบกระบวนการท างานทมคณภาพ โดยผบรหารสามารถระบปจจยทเกยวของกบการด าเนนงาน เชน ปญหา โอกาส หรอการเปลยนแปลง มาวเคราะหผานระบบได เพอทจะชวยในการออกแบบกระบวนการท างานทมประสทธภาพและประสทธผล

3. เปนเครองมอในการสรางเครอขาย ผบรหารสามารถสรางเครอขายของบคลากรเพอท างานรวมกนใหบรรลจดมงหมายผานทางระบบสนบสนน โดยเครอขายการท างานจะชวยท าใหสารสนเทศทเกยวกบความคดเหนขอสงเกต ขอมล หรอการแจงเตอนลวงหนาสงไปถงสมาชกภายในเครอขายการท างาน

4) เปนเครองมอในการตดตามสถานการณ ผบรหารสามารถใชขอมลท เกยวของกบสภาพแวดลอมภายนอกทเปลยนแปลงตลอดเวลาผานระบบ เพอการประเมนสถานการณได

5) เปนเครองมอในการจดการประเดนวกฤต ถงแมวาจะมการวางแผนกลยทธทรดกมมากเพยงใด เหตการณทคาดไมถงอาจเกดขนไดตลอดเวลา ผบรหารสามารถใชระบบในการประเมนทางเลอก และจดการกบวกฤตการณทเกดขนไดอยางมประสทธภาพ

ความสามารถโดยทวไปของระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารนนอาจแบงออกเปน 5 ความสามารถหลก ไดแก 1) ความสามารถในการสรางและเขาถงคลงขอมล 2) ความสามารถในการเจาะขอมล 3) ความสามารถในการน าเสนอขอมลแบบยดหยน 4) ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศทหลากหลาย และ 5) ความสามารถในการวเคราะหแนวโนม ซงความสามารถเหลานจะ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

42 | หนา

ชวยใหผบรหารสามารถตดสนใจวางแผนขอมลไดอยางมประสทธภาพ โดยผบรหารระดบสงในโรงเรยนอาจเปรยบไดกบผอ านวยการและรองผอ านวยการ เพอใหเหนภาพมากยงขนจงขอยกตวอยางระบบของมหาวทยาลย Western Australia (https://eis.uwa.edu.au)

ภำพท 3.6 ตวอยางหนาจอระบบสารสนเทศส าหรบผบรหาร

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 3.4 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 3.4

สรป ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหารระดบสง มงเนนการท างานทสนบสนนการวางแผนกลยทธของผบรหารระดบสง โดยมากมความสามารถในการท างาน 5 ประการ คอ 1) ความสามารถในการสรางและเขาถงคลงขอมล 2) ความสามารถในการเจาะขอมล 3) ความสามารถในการน าเสนอขอมลแบบยดหยน 4) ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศทหลากหลาย และ 5) ความสามารถในการวเคราะหแนวโนม

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

43 | หนา

ตอนท 4 ระบบสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร เรองท 4.1 กำรจดกำรควำมร

ตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทดในมาตรา ๑๑ ก าหนดวา “สวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการ เพอใหมลกษณะเปนองคการแหงการเรยนรอยางสม าเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตางๆ เพอน ามาประยกตใชในการปฏบตราชการไดอยางถกตอง รวดเรวและเหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถ สรางวสยทศนและปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนรรวมกน” เพอประโยชนในการปฏบตงานของสวนราชการใหมความสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธตามพระราชกฤษฎกาน จงเปนทมาของการประเมนผลงานหนวยราชการตางๆ โดยมการจดการความร หนงในตวชวดดวย หนวยงานราชการไทยจ านวนมากจงเรมใหความสนใจกบการจดการความร

การจดการความร (Knowledge Management) หมายถง กระบวนการอยางเปนระบบในการสรรหา คดเลอก รวบรวม จดระบบ สราง และจดเกบความร ในลกษณะทเปนแหลงความรททกคนในองคกรสามารถเขาถงไดโดยงายและแบงปนความรกนไดอยางเหมาะสม เพอทจะพฒนาตนเองและมความสามารถในการน าเอาความรไปประยกตใชใหเกดประโยชนตองานของตน ซงจะมผลตอการเพมความสามารถในการแขงขนขององคกร โดยทวไปการจดการความรจะตองมการตงเปาหมายหลกขององคกรและมกระบวนการในการด าเนนการจดการความรอย 6 ขนตอนหลก (ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย, 2549) ไดแก

1. การเปลยนแปลงพฤตกรรม (Behavior Management) สรางวฒนธรรมทเออตอการแลกเปลยนและแบงปนความรซงการเปลยนแปลงวฒนธรรมจะตองไดรบการสนบสนนจากผบรหารและความรวมมอจากบคลากรในทกระดบ

2. การสอสาร (Communication) องคกรตองมการวางแผนการสอสารอยางเปนระบบ ตอเนอง และสม าเสมอ โดยค านงถงเนอหา กลมเปาหมาย รวมถงชองทางในการสอสาร

3. กระบวนการและเครองมอ (Process and Tools) มกระบวนการและเครองมอทเหมาะสมและเออใหเกดการแลกเปลยนเรยนรในองคกร

4. เรยนร (Learning) เปนการเตรยมความพรอม สรางความเขาใจ เพอใหบคลากรตระหนกถงความส าคญในการจดการความร รวมถงจดฝกอบรมทเหมาะสมใหกบบคลากร

5. การวดผล (Measurements) เลอกการวดผลเพอใหทราบถงสถานะ ความคบหนา และผลทไดเปนไปตามทคาดหวงหรอไม อยางไร ซงจะชวยใหองคกรสามารถทบทวน และปรบปรงกระบวนการตางๆ เพอใหบรรลเปาหมายของการจดการความร

6. การยกยองชมเชยและใหรางวล (Recognition and Reward) มการายกยองชมเชยและระบบการใหรางวลเพอจงใจใหบคลากรเขารวมกจกรรม

ขนตอนหลกทง 6 ประการนอาจถกปรบเปลยน เพมหรอลดขนตอนในกระบวนการลงกได ขนอยกบบรบทของหนวยงานทน าเอาการจะการความรไปใชงาน นอกจากนสงทมความส าคญตอการ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

44 | หนา

จดการความรอกอยางหนงกคอเทคโนโลยสารสนเทศทจะชวยท าใหความรสามารถถกสงผานอยางลนไหลทงภายในและภายนอกขององคกร

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 4.1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 4.1

สรป การจดการความร หมายถง กระบวนการอยางเปนระบบในการสรรหา คดเลอก รวบรวม จดระบบ สราง และจดเกบความร ในลกษณะทเปนแหลงความรททกคนในองคกรสามารถเขาถงไดโดยงายและแบงปนความรกนไดอยางเหมาะสม มกระบวนการในการจดการทงสน 6 ขนตอน ไดแก 1) การเปลยนแปลงพฤตกรรม 2) การสอสาร 3) กระบวนการและเครองมอ 4) เรยนร 5) การวดผล และ 6) การยกยองชมเชยและใหรางวล

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

45 | หนา

ตอนท 4 ระบบสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร

เรองท 4.2 ประเภทของควำมร

ใจทพย ณ สงขลา (2550) ไดกลาวถงความรไววา “ความร (Knowledge) สามารถจ าแนกไดออกเปน 2 ลกษณะ คอ ความรทชดแจง (Explicit Knowledge) มความเปนนามธรรมสามารถรวบรวมจดเกบไวไดดวยวธตางๆ และความรทเปนนย (Tacit Knowledge) คอ ความรทอยในตวของบคคลเปนประสบการณสวนบคคล ยากในการรวบและจดเกบไวไดอยางเปนรปธรรม”

1. ความรทชดแจง (Explicit Knowledge) เปนความรทสามารถรวบรวมจบเกบ (Capture) ไวได โดยสามารถจบเกบไดทงในรปแบบสารสนเทศ (Information) สออเลกทรอนกส (Electronic Resource) และไฮเปอรมเดย (Hyper Media) ทสามารถเรยกใชไดทนทผานฐานขอมลจากระบบเครอขายองคกร ความรชดแจงสามารถถายทอดผานวธอนหลากหลายได เชน การจดบนทกเปนตวอกษร ทฤษฎ และคมอ ซงอยในลกษณะรปธรรม การจดการความรชดแจง มงเนนการเขาถงแหลงความร ตรวจสอบ และตความได เมอน าไปใชแลวเกดความรใหม น ามาสรป เพอใชอางอง หรอใหผอนเขาถงไดตอไป (ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2553)

2. ความรทเปนนย (Tacit Knowledge) เปนความรทไมสามารถรวบรวมและจดเกบไวไดอยางเปนรปธรรม เปนความรทอยในตวของบคคลซงบคคลอาจมไดตระหนกรถงความรเหลานน ความรเหลานเปนประสบการณ ความช านาญ ทกษะ พรสวรรค หรอสญชาตญาณของแตละบคคลในการท าความเขาใจในสงตางๆ ความรเหลานยากในการสงผาน ไมสามารถถายทอดออกมาเปนอยางเปนรปธรรม ค าพด หรอลายลกษณอกษรไดโดยงาย ตองอาศยการถายทอด การใหค าแนะน า การใหค าปรกษา การสอนงานจากผช านาญงานดานนนโดยตรง ความรชนดนสามารถเรยกใชงานไดโดยการตดตอสอสารกบผช านาญงานดานตางๆ ในองคกร เมอประยกตใชเทคโนโลยกจะสามารถท าการสอสารผานเครองมอสอสารทอยบนเวบทงทมการปฏสมพนธแบบประสานเวลาและตางเวลากน ความรในลกษณะน เชน ทกษะในการท างาน งานฝมอ หรอการคดเชงวเคราะห บางคนอาจเรยกวาเปนความรแบบนามธรรม การจดการความรทเปนนย เนนการจดเวทเพอใหมการแบงปนความรทอยในตวผปฏบต ท าใหเกดการเรยนรรวมกน อนน าไปสการสรางความรใหม ทแตละคนสามารถน าไปใชในการปฏบตงานไดตอไป (ใจทพย ณ สงขลา, 2550; ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2553)

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

46 | หนา

ภำพท 4.1 แสดงวงจรการจดการความรแบบชดแจงและความรทเปนนย

แหลงทมา http://www.nstda.or.th

จากวงจรการจดการความรจะเหนไดวา ความรทง 2 ประเภทน ในบางครงจะเปลยนสถานภาพ สลบปรบเปลยนไปตลอดเวลา บางครงความรทเปนนย (Tacit) กสามารถถกถายทอดออกมาเปนความรแบบชดแจง (Explicit) ดวยการถายทอดประสบการณ และบางครงเมอบคคลศกษาความรแบบชดแจง (Explicit) แลวน าไปฝกฝนจนเกดความช านาญกสามารถเปลยนความรไปเปนแบบความรทเปนนย (Tacit) ไดเชนเดยวกน หนาทของเทคโนโลยสารสนเทศถกน าเขามาเพอสนบสนนใหเกดการไหลเวยนของความรไดมากยงขน

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 4.2 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 4.2

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

47 | หนา

ตอนท 4 ระบบสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร เรองท 4.3 เทคโนโลยสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมรชดแจง

เทคโน โลย ส ารสน เทศ เพ อการจ ดการความร แบบช ดแจ ง (Explicit Knowledge Management Technology) เปนเทคโนโลยทมงเนนการสนบสนนใหบคคลในองคกรสามารถการเขาถง ตความ ประเมนคณคา และแบงปนความรไดมประสทธภาพมากยงขน โดยเทคโนโลยในการจดการความรแบบชดแบงออกเปน 2 ลกษณะ (พรรณ สวนเพลง, 2552) ดงน

1. เทคโนโลยทชวยในกำรเขำถงควำมร

ระบบจดการฐานขอมล เชงสมพนธ (Relational Database Management System: RDBMS) เปนโปรแกรมทชวยในการควบคม และจดการจดเกบขอมลลงบนหนวยความจ าส ารอง สามารถสราง บ ารงรกษา และเขาถงฐานขอมลสมพนธได

ภำพท 4.1 ตวอยางระบบจดการฐานขอมลเชงสมพนธ

ระบบจดการเอกสาร (Document Management System: DMS) การผลตเอกสาร โดยใชโปรแกรมประมวลผลค า เพอจดเกบใหอยในรปของเอกสารอเลกทรอนกส เพอความสะดวกในการสบคนและเขาถง สามารถพมพและแจกจายเอกสารไดตามความตองการ เชน สอมลตมเดย ตวหนงสอ รปภาพ เสยง และวดโอ ระบบการจดการเอกสารสามารถรองรบการผลต จดเกบ คนหา และการกคนจากสอผสมตางๆ เทคโนโลยระบบจดการเอกสารแบบใหมสามารถจดเอกสารตามผงการไหลของงานได

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

48 | หนา

ภำพท 4.2 ตวอยางระบบจดการเอกสาร

กรปแวร (Groupware) ซอฟตแวรทออกแบบอยางเจาะจงส าหรบกลมของคน เพอสงเสรมการแบงปนขอมล ขาวสาร และรวมกนท ากจกรรมบนเครองคอมพวเตอรผานระบบเครอขายได เชน Lotus Note และ Microsoft Exchange กรปแวรมหลายชนด โดยมากมองคประกอบรวมกน ไดแก ฐานขอมลรวมกน สามารถท างานเอกสารรวมกน การอภปรายทางอเลกทรอนกส ใชก าหนดการ ปฏทน และ/หรออเมล มงเนนสนบสนนการพบกนอยางทนททนใด รวมทงยอมใหสมาชกท างานบนเอกสารเดยวกน การอภปรายความคดทางออนไลน การบ ารงรกษารายการ และทมงานก าหนดการนดประชม

ภำพท 4.3 กรปแวร

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

49 | หนา

โปรแกรมคนหา (Search Engines) เปนโปรแกรมทชวยใหการคนหาขอมลและความรทตองการจากอนเทอรเนตท าไดอยางรวดเรว แมวามขอมลทไมตรงกบความตองการจ านวนมาก ท าใหอนเทอรเนตเปนเครองมอส าคญในการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงการคนหาจากฐานขอมลความรตางๆทสนบสนนการเตมเตมความรในกระบวนการผลต และการจดการความรขององคกรเสมอนจรง

ภำพท 4.4 โปรแกรมคนหา

เวบทา (Web Portals) เปนเวบทรวมสวนประกอบการใหบรการทางอนเทอรเนต เชน เวบบอรด เวบลงก และเสรชเอนจน ขอดของเวบลกษณะน คอ มการบรการหลายอยาง อ านวยความสะดวกใหกบผใช ไมตองเขาเวบหลายครงเพอใชบรการตางๆ แนวโนมของเวบในยคใหมมกจะมลกษณะของเวบทามากขน เวบทาเปนเกตเวยสวนบคคล (Personal Gateways) ซงองคกรหรอบคคลจ าเปนตองมการจดท าเวบทา เพอสงเสรมความสะดวกในการเขาถงบรการและงายตอการคนหาความร

ภำพท 4.5 เวบทา

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

50 | หนา

เครองมอผงการท างาน (Workflow Tools) เปนแนวทางหรอเปนตวอยางของกระบวนการท างานในองคกร ท าใหบคลากรในองคกรเสมอนจรงสามารถท างานรวมกนได เชน ขนตอนการท าเอกสารประกนคณภาพ ขนตอนการเบกจายอปกรณการเรยน เปนตน มกประกอบไปดวยจดเรมตนของงานและจดยตของงาน เปนกระบวนการทางการท างาน ซงเครองมอผงการไหลของงานนเปนเทคโนโลยสารสนเทศทชวยในการออกแบบการไหลของงานและสภาพแวดลอม เชน ผใช ชนดของขอมล กระบวนการ เวลาทใช หรอทางเลอกอนๆ เปนตน ท าใหสามารถระบถงความรทกระจายอยตามหนวยงานและขนตอนการท างาน

ภำพท 4.6 เครองมอผงการท างาน

เครองมอการท างานเสมอน (Virtual Working Tools) เปนเทคโนโลยสารสนเทศทมความคลายคลงกบกรปแวร แตเครองมอการท างานเสมอนนนชวยใหสามารถท างานรวมกนบนระบบอนเทอรเนตได ในขณะทกรปแวรมกจะเนนการท างานรวมกนบนเครอขายภายใน (Local Network) มขอดคอสมาชกในหนวยงานไมจ าเปนตองอยในสถานทเดยวกนกสามารถท างานรวมกนไดจากสถานทหางไกลผานเครองมอชนดน ซงชวยเอออ านวยในการแบงปนความร

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

51 | หนา

ภาพท 4.7 เครองมอการท างานเสมอน

ระบบการเรยนอเลกทรอนกส (e-Learning) เปนเทคโนโลยสารสนเทศในการถายทอดความรจากบทเรยน และฝกอบรมบคลากรดวยสออเลกทรอนกส ผานทางระบบเครอขายไมวาจะเปนเครอขายอนเทอรเนต หรอเครอขายอนทราเนตในองคกร โดยใหผเรยนสามารถเรยนไดทกททกเวลา มเครองมอหลากหลาย เพอชวยใหพนกงาน หรอครทเพงเขามาใหมไดรบความรทจ าเปนตอการด าเนนงาน

ภำพท 4.8 ระบบการเรยนอเลกทรอนกส

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

52 | หนา

2. เทคโนโลยทชวยในกำรประยกตใชควำมร

ระบบบรหารจดการเนอหา (Content Management System) เปนระบบบรหารจดการทเชอมโยงเอาเนอหา ระบบจดการเอกสาร และเครองมอการท างานไวดวยกนบนระบบเครอขายทงในและนอกองคกร เนนความงายในการใชงานของผใช มกใชในการจดการเนอหาอย 3 ลกษณะ ไดแก รวบรวมเนอหาความรทตองการ การจดการเนอหาความรทตองการ และการเรยกใชเนอหาความรทตองการ

ภำพท 4.9 ระบบบรหารจดการเนอหา

ระบบสนบสนนการปฏบตงาน (Performance Support System) ระบบสนบสนนการปฏบตงานเปนเทคโนโลยทบรณาการเขาไปในกระบวนการท างาน เพอใหความร ความชวยเหลอ หรอสงเสรมการท างาน ในรปของสารสนเทศแบบตางๆ ไดแก ซอฟตแวร ขอมล ภาพ แนวทาง ความชวยเหลอ และการใหค าปรกษา ดวยวธการแทรกเครองมอใหใชระหวางการด าเนนงานเพอลดเวลาการท างานใหนอยทสด (ใจทพย ณ สงขลา, 2550) ซงเปนการน าเอาความรชดแจงมาสนบสนนบคลากรใหสรางสรรคความร เพอใหผเขาอบรมมความเขาใจตอระบบมากขนจงขอยกตวอยาง ระบบสนบสนนการปฏบตงานของ วศวกรอเลกทรอนกสของ Navy's Chief of Naval Education and Training (CNET) ประเทศอเมรกา

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

53 | หนา

ภำพท 4.10 ระบบสนบสนนการปฏบตงาน (Cañas et al, 1997)

คลงขอมล (Data Warehouse) เปนการน าเทคโนโลยและเครองมอพนฐานมาชวยจดการกบขอมลทมจ านวนมากใหงายตอการคนคนและน ามาใชประโยชนไดอยางถกตอง คลงขอมลเปนกระบวนการรวบรวมขอมลจากหลายแหลงของฐานขอมล หรอขอมลการท างานประจ าวน จากนนกแปลงขอมลใหอยในรปแบบทเหมาะสมในการจดเกบ และงายตอการน ามาใช ขอมลทผานการเปลยนแปลงนนจะถกเกบในฐานขอมลของคลงขอมล (พรรณ สวนเพลง, 2552) มความคลายคลงกบระบบจดการเอกสารแตคลงขอมลมกนยมใชกบองคกรทมฐานขอมลขนาดใหญ และมกนยมใชรวมกบการท าเหมองขอมล (Data Mining) ซงเปนการคนหาความรจากฐานขอมลขนาดใหญ (Knowledge Discovery from Very Large Database; KDD) คอ การน าสารสนเทศทเปนประโยชนและไมรมากอนลวงหนาจากขอมลทเกบอยในฐานขอมลขนาดใหญ และการท าเหมองขอมลรวมเทคนคจากเครองมอตางๆ เขาไวดวยกน เชน การวเคราะหขอมลทางสถต การจดการฐานขอมล การเรยนรของเครองจกร และการแสดงขอมลในลกษณะกราฟก เชน การวเคราะหโรค ธรกจประกนภย ธรกจหางสรรพสนคา และธรกจอนๆ เปนตน เปนเทคโนโลยทชวยท าการขดเจาะน าขอมลมาเพอท าการวจย หรอวเคราะหแนวทางในการท างานและสรางความรทจ าเปนตอองคกร (ใจทพย ณ สงขลา, 2550)

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 4.3 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 4.3

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

54 | หนา

ตอนท 4 ระบบสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร

เรองท 4.4 เทคโนโลยสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมรทเปนนย

เทค โน โลย ส ารสน เทศเพ อการจ ดการความร แบบท เป นน ย (Tacit Knowledge Management Technology) เปนเทคโนโลยทมงเนนการตดตอสอสารกนระหวางบคคลผมความช านาญในดานตางๆ ขององคกร เพอใหเกดการน าเอาความรและประสบการณทเกบไวในตวบคคลไปใชงาน หรอถายโอนความรทเปนนามธรรมใหออกมาเปนรปธรรม โดยเทคโนโลยการจดการความรแบบทเปนนยมอย 4 ประเภท (พรรณ สวนเพลง, 2552) ดงน

1. จดหมายอเลกทรอนกส (e-Mail) เปนเทคโนโลยในการสงขอความในรปของจดหมายอเลกทรอนกส ซงผสงตองทราบทอยของผรบ เรยกวา อเมลแอดเดรส (e-Mail Address) ซงประกอบดวย ชอผใช ตามดวยเครอขายทใหบรการ ซงผสงตองมโปรแกรมทสามารถสงและรบจดหมายอเลกทรอนกสได จดหมายอเลกทรอนกสสามารถแทรกขอมลเอกสารประเภท ไฟลเสยง รปภาพ หรอวดโอ สามารถท างานไดรวดเรว และสงไปไดทวโลก

ภำพท 4.11 ระบบจดหมายอเลกทรอนกส

2. การประชมดวยวดโอ (Video Conferencing) เปนเทคโนโลยสารสนเทศทใชวดโอในการตดตอสอสาร ซงเปนการตดตอกนระหวางบคคลตงแต 2 คนขนไป โดยใชซอฟตแวรและกลองถายวดโอทตอพวงเขากบเครองคอมพวเตอร หรออปกรณอนๆ ทสามารถตดตงซอฟตแวรการประชมดวยวดโอลงไปได ซงคณภาพในการถายทอดขนอยกบ ความเรวของเครอง ความเรวของระบบเครอขาย และความละเอยดของกลองทตอพวงอยกบเครองทใชงาน เปนเทคโนโลยในการสนบสนนการเรยกใชความรแบบทเปนนยจากผเชยวชาญเฉพาะทางไดหลายคนในคราวเดยวกน เหมาะส าหรบการแลกเปลยนความรทมความจ าเปนเรงดวนทสด

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

55 | หนา

ภำพท 4.12 การประชมดวยวดโอ

3. กระดานอภปราย (Discussion Boards) เปนเทคโนโลยในการแลกเปลยนความรดวยวธการตงกระทค าถามใหผทเชยวชาญเขามาตอบค าถาม มวตถประสงคเพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรแบบไมเปนทางการ เปรยบไดกบหองจบกาแฟทใครกตามในองคกรทมความรความเชยวชาญหรอความสนใจในเรองนนๆ เขามารวมวงสนทนาได ท าใหเกดการรองขอค าแนะน า และการแลกเปลยนเรยนรรวมกนในหวขอสนทนาทสนใจ ใชสนบสนนตดตอภายในชมชนของการปฏบต

ภำพท 4.13 กระดานอภปราย

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

56 | หนา

4. เครองมอสนบสนนโครงการ (Project Support Tools) เปนเทคโนโลยทสามารถท างานเปนกลม และทมในโครงการ เพอสนบสนนแบงปนเอกสารและแลกเปลยนขาวสารรวมกน ซงมความจ าเปนตองมเครองมอทท าใหเกดเอกสารทศนยกลาง และยอมใหทมสามารถเขาเปลยนแปลง คลายกบทมงานโครงการทางไกล เพอระดมสมองและสรางทางเลอกในการใชสารสนเทศหรอขอคดเหน มโนภาพทชวยเหลอในการท าความเขาใจ และวเคราะหขอมลดวยกน เปนตน เปนเทคโนโลยทประกอบไปดวยการจดการความรแบบชดแจงและแบบท

เปนนยไปพรอมกนระหวางการท างาน

ภำพท 4.14 เครองมอสนบสนนโครงการ

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 4.4 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 4.4

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

57 | หนา

ตอนท 5 ระบบสำรสนเทศเพอกำรประชำสมพนธ

เรองท 5.1 ควำมรเบองตนเกยวกบกำรประชำสมพนธ

การประชาสมพนธ หมายถง การสอสารความคดเหน ขาวสาร หรอขอเทจจรงจากหนวยงานหรอองคกรโดยมการวางแผนไปสกลมเปาหมายเพอสรางความสมพนธและความเขาใจอนดกบกลมเปาหมาย ตลอดจนการสงเสรมภาพลกษณทดแกหนวยงาน อนน าไปสกาสนบสนนและการไดรบความรวมมอจากกลมเปาหมาย (รงรตน ชยส าเรจ, 2552; วรช ลภรตนกล, 2553)

องคประกอบส ำคญของกำรประชำสมพนธ การสอสารเพอการประชาสมพนธสามารถจ าแนกองคประกอบส าคญได 4 องคประกอบ คอ

1) องคกรหรอหนวยงาน 2) ขาวสารประชาสมพนธ 3) สอประชาสมพนธ และ 4) กลมเปาหมาย 1. องคกรหรอหนวยงาน คอองคกรทไดจดท าการประชาสมพนธ เปนแหลงขอมลในการ

เผยแพรขาวสารหรอขอเทจจรงเพอประชาสมพนธ อาจเปนหนวยงานระดบกระทรวง ส านก ส านกงานเขตพนท โรงเรยน หรอหนวยงานภายในโรงเรยนกได

2. ขาวสารประชาสมพนธ คอเรองราวหรอเนอหาสาระทอยในรปแบบ ขอความ สญลกษณ เครองหมาย หรอรปภาพ ทองคกรหรอหนวยงานตองการสอสารไปยงกลมเปาหมาย

3. สอประชาสมพนธ คอเครองมอหรอตวกลางทใชในการน าขาวสาร เรองราว และขอเทจจรงจากองคกรหรอหนวยงานไปสกลมเปาหมาย โดยเครองมอหรอชองทางดงกลาวมหลายรปแบบและแตกตางกนตามจดประสงคของการใชตงแตการใชเสยงตะโกน จนถงการใชสอออนไลนตามเทคโนโลยของสอทพฒนามากขน ดงนนจงสามารถแบงประเภทขอสอประชาสมพนธได 2 กลมใหญๆ คอ 1) สอดงเดมซงไดแก สอโทรทศน สอวทย สอสงพมพ และสอกลางแจง และ 2) สอใหม ไดแกสออนเทอรเนต เชน เวบไซต และสอสงคม

4. กลมเปาหมาย คอ กลมบคคลหรอประชาชนทเปนเปาหมายในการประชาสมพนธ ซงแบงไดเปน 1) กลมเปาหมายภายใน ไดแก บคลากร หรอเจาหนาท พนกงานขององคกรหรอหนวยงาน กลมเปาหมายภายนอก ไดแก กลมบคคลทอยภายนอกองคกรหรอหนวยงาน อนไดแก กลมประชาชนทเกยวของกบองคกรหรอหนวยงานโดยตรง กลมประชาชนในทองถน และกลมประชาชนทวไป

หลกส ำคญของกำรสอสำรเพอประชำสมพนธ วรช ลภรตนกล (2553) ไดเสนอหลกการส าคญของการสอสารเพอประชาสมพนธไวดงน

1. ความนาเชอถอ (credibility) การสอสารตองเรมตนดวยบรรยากาศของความนาเชอถอ ซงบรรยากาศดงกลาวนองคกรหรอหนวยงานสามารถสรางขนไดดวยพฤตกรรมและการกระท าขององคกรหรอหนวยงานเอง ซงจะแสดงใหเหนถงความมงมนอยางจรงจงทมตอกลมเปาหมาย ท าใหกลมเปาหมายในฐานะผรบสารยอมเกดความมนใจแกองคกรหรอหนวยงานในฐานะผสงสาร ทงนบรรยากาศแหงความนาเชอถอและความไววางใจนส าคญมาก เพราะจะสงเสรมใหเกดระบบการตดตอสอสาร 2 ทาง (Two-way communication) ใหสามารถเปนไปไดอยางมประสทธภาพ และสงผลดตอการประชาสมพนธขององคกรหรอหนวยงานดวย

2. ความเหมาะสมกลมกลนกบสภาพแวดลอม (context) การสอสารทองคกรหรอหนวยงานเลอกใชตองเหมาะสมกลมกลนกบบรบทและเครองมอสอสารทมอย และควรเปดโอกาสใหผรบหรอ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

58 | หนา

กลมเปาหมายมสวนรวมแสดงความคดเหน ใหขอเสนอแนะ และซกถาม เพอความเขาใจทดยงขนเกยวกบสารทองคกรหรอหนวยงานตองการสอออกไป

3. เนอหาสาระ (content) ในการตดตอสอสาร เนอหาสาระของขาวสารตองมความหมายตอกลมเปาหมายทเปนผรบและไมขดแยงตอคานยมทกลมเปาหมายยดถอ ขาวสารใดขดแยงตอคานยม ความเชอ หรอบรรทดฐานของกลม กลมเปาหมายทเปนผรบสารอาจไมปฎบตตามหรอไมสนใจ และสงส าคญคอตองค านงถงวามนษยมกจะเลอกรบขาวสารทคาดวาจะเปนประโยชนแกตนเอง หากเหนวาไรประโยชนผรบทเปนกลมเปาหมายกยอมไมสนใจขาวสารนน

4. ความชดเจน (clarity) ในการสอสารนนขาวสารตองมความชดเจน โดยอาจใชภาษาหรอถอยค าทงายๆ เพอความเขาใจทชดเจนตรงกนทงผสงและผรบ ความชดเจนของขาวสารจงเปนเรองส าคญ ขาวสารทมความสลบซบซอนเขาใจยากควรน ามาท าเปนหวขอหรอค าขวญทสน กระชบ และเขาใจงาย โดยเฉพาะสงทตองระวงกคอขาวสารทตองสงตอไปหลายๆ ทอดยงตองใหความระมดระวงมาก

5. ความตอเนองและความสม าเสมอ (continuity and consistency) การสอสารเปนกระบวนการทไมมทสนสด ดงนนการสอสารทมประสทธภาพตองมการย าเตอนเสมอ เพอใหซมซาบไปในจตใจของกลมเปาหมาย ขาวสารทสอออกไปตองใหทงขอเทจจรงและความคดเหนตลอดจนตองใหอยางมนคงและสม าเสมอดวย

6. ชองทางในการสอสาร (channels) คอตวเชอมประสานระหวางผสงกบผรบ ท าใหผสงและผรบสามารถสอสารกนได ทงนควรเลอกใชชองทางการสอสารทผรบกลมเปาหมายมใชอยหรอรบไดและมความเชอถอในชองทางนน นอกจากนในบางครงการประชาสมพนธอาจตองใชชองทางการสอสารหลายประเภทรวมกน ทงนสดแลวแตความเหมาะสมในแตละกรณ

7. ขดความสามารถของผ รบ (capability of audience) ในการสอสารตองค านงถงความสามารถของผรบทเปนกลมเปาหมายดวย ซงรวมถงทกษะการสอสารดงนนความคดและความสามารถในการใชภาษา พนฐานความร และระดบการศกษา รวมถงความสามารถในการใชเครองมอตดตอสอสารจงเปนสงส าคญ การสอสารจะมประสทธภาพมากทสดหากผรบกลมเปาหมายตองใชความพยายามในการรบสารนอยลงมากทสด ดงนนควรค านงถงความสะดวกในการรบขาวสารของกลมเปาหมาย

กำรเปลยนแปลงของกำรด ำเนนงำนประชำสมพนธ พฤตกรรมการสอสารผานเครอขายสงคมของผบรโภคทเพมมากขน ท าใหหลายองคกรโดยเฉพาะองคกรทางธรกจในประเทศไทย หนมาใชเครอขายสงคมเปนเครองมอในการประชาสมพนธ ซง Scott (2007 อางถงใน ณฐา ฉางชโต , 2554) ไดน าเสนอใหเหนการเปลยนแปลงของการด าเนนงานประชาสมพนธภายหลงการเตบโตของเครอขายสงคม (Social Network) ไวดงน

1. การประชาสมพนธสามารถน าเสนอขอมลเกยวกบองคกรไปยงกลมเปาหมายไดโดยตรงและเหมาะสมกบแตละบคคล โดยผานเครองมอสอสารออนไลน เชน บลอก (Blog) หนงสออเลกทรอนกส (e-Book) และพอดแคส (Podcast) เปนตน โดยไมตองพงหนงสอพมพ โทรทศน วทย และนตยสารเหมอนในอดต

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

59 | หนา

2. เรองราวทน าเสนอผานสอออนไลนทงทางตรงและทางออมจะสะทอนภาพขององคกรทงหมด ไมวาจะเปน ขาวประชาสมพนธ บทสมภาษณ หรอกจกรรมทองคกรไดเผยแพรจะแสดงใหเหนถงจดยน ภาพลกษณ และชอเสยงขององคกรใหกบกลมเปาหมายและบคคลทวไปได รบร

3. การน าเสนอขอมลขาวสารขององคกรสามารถสอสาร 2 ทางได ท าใหองคกรสามารถรบฟงความคดเหนและสรางการมสวนรวมของกลมเปาหมายได

4. อนเทอรเนตท าใหขอมลขาวสารในการประชาสมพนธมการเผยแพรอกครงจากการสบคนขอมลของบคคล หากมการสบคนขอมลดงกลาวทางอนเทอรเนตขาวสารนนจะถกเผยแพรซ าอกครง ซงแตกตางจากสอดงเดม เชน โทรทศน วทย และสงพมพทมอายและเวลาในการเผยแพรท าใหไมสามารถน าเสนอซ าได

5. การประชาสมพนธผานสอออนไลนสามารถน าเสนอขอมลขาวสารไดทนททหนวยงานหรอองคกร หรอกลมเปาหมายตองการ โดยไมจ ากดเวลาและสถานท

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 5.1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 5.1

สรป การประชาสมพนธ หมายถง การสอสารความคดเหน ขาวสาร หรอขอเทจจรงจากหนวยงานหรอองคกรโดยมการวางแผนไปสกลมเปาหมายเพอสรางความสมพนธและความเขาใจอนดกบกลมเปาหมาย ตลอดจนการสงเสรมภาพลกษณทดแกหนวยงาน อนน าไปสกาสนบสนนและการไดรบความรวมมอจากกลมเปาหมาย

การสอสารเพอการประชาสมพนธสามารถจ าแนกองคประกอบส าคญได 4 องคประกอบ คอ 1) องคกรหรอหนวยงาน 2) ขาวสารประชาสมพนธ 3) สอประชาสมพนธ และ 4) กลมเปาหมาย

หลกการส าคญของการสอสารเพอประชาสมพนธไดแก 1) ความนาเชอถอ 2) ความเหมาะสมกลมกลนกบสภาพแวดลอม 3) เนอหาสาระ 4) ความชดเจน 5) ความตอเนองและความสม าเสมอ 6) ชองทางในการสอสาร และ 7) ขดความสามารถของผรบ

การเปลยนแปลงของการด าเนนงานประชาสมพนธภายหลงการเตบโตของเครอขายสงคมมดงน 1) การประชาสมพนธสามารถน าเสนอขอมลเกยวกบองคกรไปยงกลมเปาหมายไดโดยตรงและเหมาะสมกบแตละบคคล 2) เรองราวทน าเสนอผานสอออนไลนทงทางตรงและทางออมจะสะทอนภาพขององคกรทงหมด 3) การน าเสนอขอมลขาวสารขององคกรสามารถสอสาร 2 ทางได 4) อนเทอรเนตท าใหขอมลขาวสารในการประชาสมพนธมการเผยแพรอกครงจากการสบคนขอมลของบคคล 5) การประชาสมพนธผานสอออนไลนสามารถน าเสนอขอมลขาวสารไดทนทโดยไมจ ากดเวลาและสถานท

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

60 | หนา

ตอนท 5 ระบบสำรสนเทศเพอกำรประชำสมพนธ เรองท 5.2 กำรประชำสมพนธผำนระบบสำรสนเทศ

การประชาสมพนธผานระบบสารสนเทศ หมายถง การสอสารความคดเหน ขาวสาร หรอขอเทจจรงจากหนวยงานหรอองคกรโดยมการวางแผนไปสกลมเปาหมายโดยใชระบบสารสนเทศ ซงในบทเรยนนจะเนนการประชาสมพนธผานอนเทอรเนตเปนหลก

บทบำทของอนเทอรเนตในกำรประชำสมพนธ บทบาทของอนเทอรเนตในการประชาสมพนธแบงได 2 บทบาทคอ บทบาทในการน าเสนอ

ขอมล และบทบาทในการสอสาร 1. บทบาทในการน าเสนอขอมล

1.1 อนเทอรเนตมบทบาทในการน าเสนอขอมลซงเปนแหลงขอมลมหาศาล ซงแตกตางจากสอดงเดมทจะน าเสนอขอมลตามความตองการหรออยในความควบคมของหนวยงานหรอองคกรมากกวาความตองการของกลมเปาหมาย

1.2 อนเทอรเนตน าเสนอขอมลใหกลมเปาหมายเลอกสรรตามความสนใจในเวลาทตองการ

1.3 อน เทอร เน ตม เค ร อ งม อ ในการคนหา (Search Engines) เพ อช วย ใหกลมเปาหมายคนหาขอมลตามทตนตองการผานการปอนค าส าคญ

2. บทบาทในการสอสาร อนเทอรเนตมบทบาทในการสอสารทสรางความสมพนธระหวางองคกรหรอ

หนวยงานและกลมเปาหมาย โดยมรปแบบดงน 1) เวบไซต 2) อเมล และ 3) สอสงคมออนไลน กำรประชำสมพนธดวยเวบไซต เวบไซตเปนสอประชาสมพนธทองคกรหรอหนวยงานนยมใช ในการฝกอบรมครงนผเขยนขอน าเสนอการประชาสมพนธดวยเวบไซตโดยใชระบบจดการเนอหา (Content Management System : CMS) ทงนไดน าบทความของ สรศกด ปาเฮ (2012) มาปรบใชโดยน าเสนอความสามารถของระบบจดการเนอหา และตวอยางของระบบจดการเนอหาโดยมรายละเอยดดงน

1. ความสามารถของระบบจดการเนอหา 1.1 มตนแบบหนาเวบเพอใหสามารถน าเสนอเนอหาของเวบในรปของ HTML และ

XML ท าใหนกประชาสมพนธสามารถประชาสมพนธองคกรหรอหนวยงานไดอยางสะดวก รวดเรว งาย และมความสวยงาม

1.2 มสวนของผดแลระบบทสามารถแกไขหรอเพมเตมเนอหาไดอยางสะดวก 1.3 มโปรแกรมเสรมทสามารถน ามาเพมเตมความสามารถใหกบระบบจดการ

เนอหาทองคกรหรอหนวยงานเลอกใช ท าใหเวบไซตขององคกรหรอหนวยงานมความนาสนใจมากขน 1.4 จากการมโปรแกรมเสรมในขอ 1.3 ท าใหองคกรหรอหนวยงานสามารถเพมเตม

และปรบปรงมาตรฐานทางเทคโนโลยของเวบไซตใหเปน Web 2.0 ได 2. ตวอยางของระบบจดการเนอหา

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

61 | หนา

ในปจจบนมระบบจดการเนอหาซงเปนทนยมใช และเปน Opensource ซงองคกรหรอหนวยงานสามารถดาวนโหลดมาตดตงทคอมพวเตอร Server ขององคกร ไดแก

1. Drupal (https://drupal.org/) 2. Joomla (http://www.joomla.org/) 3. Mambo (http://www.mamboserver.com/) 4. Wordpress (http://wordpress.org/download/)

ดงนนเพอใหผเขารบการฝกอบรมเหนภาพทชดเจนยงขนผเขยนจงขอน าเสนอภาพตวอยางใน ก าร ใช ร ะบ บ จ ด ก าร เน อ ห าข อ งส าน ก งาน ค ณ ะก รรม ก ารก ารศ ก ษ าข น พ น ฐ าน (http://www.obec.go.th) ทใช Drupal ในการน าเสนอดงภาพท 5.1 และเวบไซตของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 3 (http://www.surin3.net) ทใช Joomla ในการน าเสนอดงภาพท 5.2

ภำพท 5.1 เวบไซตของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทใช Drupal ในการน าเสนอ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

62 | หนา

ภำพท 5.2 เวบไซตของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 3

ทใช Joomla ในการน าเสนอ

กำรประชำสมพนธดวยอเมล เมอกลมเปาหมายไดรบอเมลในการประชาสมพนธ กลมเปาหมายจะจดการอเมลไดตาม

แนวทางตอไปน 1) ลบทงทนท 2) เปดอานและเกดการกระท าตามทองคกรหรอหนวยงานตองการ 3) ทงไวในกลองจดหมาย (Inbox) ดงนนในการประชาสมพนธดวยอเมลจงควรพจารณาวาท าอยางไรจงจะไมท าใหอเมลทสงไปยงผรบ แลวผรบกลมเปาหมายไมลบอเมล และเปดดจนกระทงไดรบขาวสารหรอเกดการกระท าตามทองคกรหรอหนวยงานตองการในทสด ทงนในการประชาสมพนธดวยอเมลควรค านงถงการออกแบบเนอหาของอเมลในประเดนตอไปน

1. ความเรวในการดาวนโหลด อเมลทเตมไปดวยรปภาพมความสวยงามแตใชเวลานานในการเปดด ซงผบรโภคจะขาดความอดทนรอการแสดงผลอเมล จงควรออกแบบเนอหาอเมลใหเปดดหรอดาวนโหลดไดในเวลาอนรวดเรว

2. ปรมาณเนอหา อเมลเพอการประชาสมพนธไมเหมาะกบการเรยบเรยงขอมลใหเปนบทความยาว หากเนอหามากควรแบงเนอหาเปนสวนๆ แตละสวนเวนทวาง และใชหวเรองและใชสใหนาสนใจ

3. แบนเนอรและหวเรองทนาสนใจ องคกรหรอหนวยงานทตองการประชาสมพนธผานอเมลควรออกแบบแบนเนอร และก าหนดหวเรองใหนาสนใจ

4. การสรางลงค อเมลเพอการประชาสมพนธสามารถมการเชอมโยงไปส เนอหาทมรายละเอยดมากขน หรอมการเชอมโยงไปสการกระท าทหนวยงานหรอองคกรตองการ เชน การเชอมโยงไปสการลงทะเบยนเขารบการฝกอบรมขององคกร หรอการเชอมโยงไปสการแสดงความคดเหนหากตองการส ารวจความคดเหนของกลมเปาหมาย เปนตน

5. ขอจ ากดทางดานเทคโนโลย ไดแก การแสดงผลบนจอภาพคอมพวเตอร ระบบอเมลทกลมเปาหมายใช ดงนนวธการทดทสดคอ การออกแบบอเมลใหมขอความเปนสวนใหญซงจะปรบขนาดโดยอตโนมตจากอปกรณทกลมเปาหมายใชอยไมวาจะเปนคอมพวเตอรตงโตะ หรออปกรณเคลอนทอนๆ และอยาใชภาพทมความกวางมากเกนไป

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

63 | หนา

6. ในการประชาสมพนธผานอเมล ตองมนใจวาผรบอเมลรจกผสง ดงนนวธการทดคอ การสงอเมลในนามขององคกรหรอหนวยงาน จะดกวาการสงในนามบคคล

7. ก าหนดชอเรองของอเมลใหดงดดความสนใจ สน กระชบ แตมความครอบคลม และนาเชอถอ

ทงนเพอใหผเขารบการอบรมเหนภาพการประชาสมพนธผานอเมลทชดเจนมากยงขน ผเขยนจงขอน าเสนอตวอยางการประชาสมพนธผานอเมลของจฬาลงกรณมหาวทยาลย ดงภาพท 5.3

ภำพท 5.3 การประชาสมพนธผานอเมลของจฬาลงกรณมหาวทยาลย

กำรประชำสมพนธดวยสอสงคม

ณฐา ฉางชโต (2554) ไดน าการแบงประเภทของสอสงคมทใชงานไดจรงของ Breakenridge (2008) และเศรษฐพงค มะลสวรรณ (2553) มาน าเสนอรปแบบการด าเนนงานประชาสมพนธผานสอสงคม ซงผเขยนน ารปแบบการด าเนนงานดงกลาวมาน าเสนอใหเหมาะกบบรบทของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขน พนฐานดงน 1) การประชาสมพนธผานบลอก (Blog) 2) การประชาสมพนธผานไมโครบลอก (Microblog) 3) การประชาสมพนธผานสารานกรมออนไลน (Wikipedia) 4) การประชาสมพนธผานชมชนออนไลน (Online Community) และ 5) การประชาสมพนธผานการแบงปนสอประสม (Multimedia Sharing)

1. การประชาสมพนธผานบลอก (Blog) ลกษณะของบลอกคอหนาเวบทเจาของบลอก ซงเรยกวา Blogger สามารถน าเสนอ

เนอหาไดตลอดเวลา ซงโดยปกตบลอกจะประกอบดวยขอความ ภาพ เสยง วดทศน และการเชอมโยง จดส าคญทบลอกแตกตางจากเวบไซตกคอการเปดโอกาสใหผอานสามารถแสดงความคดเหนตอทายเนอหาทเจาของบลอกน าเสนอ ขอดของการใชบลอกกคอการเปดโอกาสใหองคกรหรอหนวยงานหรอบคลากรของหนวยงานสามารถน าเสนอขาวสารหรอองคความรขององคกรไปยงผรบกลมเปาหมาย

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

64 | หนา

หรอผเกยวของ และท าใหทราบความคดเหนของบคคลตางๆ ทมตอองคกรหรอขาวสารทองคกรน าเสนอ ดงตวอยาง บลอกของส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 22 ในภาพท 5.4

ภำพท 5.4 บลอกของส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 22

แหลงทมา http://www.secondary22.obec.go.th/show_all_article.php?cat_id=40

การประชาสมพนธผานไมโครบลอก (Microblog)

ไมโครบลอกใชโพสตขอความสนไมเกน 140 ตวอกษร ซงไดรบความนยมอยางสงทวโลกรวมทงในประเทศไทย ตวอยางเครองมอไมโครบลอกทไดรบความนยมกคอทวตเตอร (Twitter) ขอดของทวตเตอรกคอสามารถกระจายขาวสารขององคกรและเขาถงกลมเปาหมายไดอยางรวดเรว ดวยคณสมบตดงกลาวท าใหนกประชาสมพนธน าทวตเตอรมาประยกตใชไดหลายรปแบบ เชน การแจงขาวสารใหมๆ ขององคกร และการสรางความสมพนธกบผเกยวของและชมชน สงส าคญของการใชทวตเตอรในการประชาสมพนธกคอ 1) การตงชอทจดจ าไดงาย 2) ระบสวนของ Profile โดยอธบายใหผรบกลมเปาหมายรจกอยางชดเจน 3) เมอมการสอสารกลบมาของผรบควรมการตอบกลบอยางรวดเรว และ 4) ใชการสงตอขาวสารหรอแบงปนไปเรอยๆ ทเรยกวา Re-Tweet ซงเปนเครองมอหนงของทวตเตอรเพอชวยใหขาวสารนนแพรกระจายและขยายวงกวางชวยใหกลมเปาหมายสามารถรบขาวสารไดมากยงขน ดงตวอยางการใชทวตเตอรเพอประชาสมพนธของโรงเรยนพานพทยาคม (https://twitter.com/Phanphit) ในภาพท 5.5

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

65 | หนา

ภำพท 5.5 ทวตเตอรของโรงเรยนพานพทยาคม

2. การประชาสมพนธผานสารานกรมออนไลน (Wikipedia) สารานกรมออนไลนเปนเครองมอทเปดโอกาสใหผใชสามารถอานและปรบปรงขอมลหรอเพมเตมเนอหา ซงสารานกรมออนไลนทนยมมากในปจจบนคอวกพเดย (Wikipedia) โดยมหลายภาษารวมถงภาษาไทยดวย ท าใหวกพเดยไดรบการยอมรบจากนกวชาการและสอมวลชน เนองจากเนอหาเปดเสรสามารถน าไปใชได ดงนนในการประชาสมพนธองคกรจงสามารถใชวกพเดยในการน าเสนอขอมล กจกรรม และค าส าคญเกยวกบองคกรหรอหนวยงานเพอสรางภาพลกษณใหเปนทจดจ าของกลมเปาหมาย ดงตวอยางขอมลบนวก พเดยของโรงเรยนเตรยมอดมศกษา (http://th.wikipedia.org/wiki/โรงเรยนเตรยมอดมศกษา) ในภาพท 5.6

ภำพท 5.6 ขอมลบนวกพเดยของโรงเรยนเตรยมอดมศกษา

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

66 | หนา

3. การประชาสมพนธผานชมชนออนไลน (Online Community) ชมชนออนไลนเปนเวบไซตทเปดโอกาสใหองคกรหรอหนวยงานน าเสนอภาพทแสดงเอกลกษณ ใหกลมเปาหมายทอยในเครอขายไดรจกองคกรมากยงขน รวมถงเปดโอกาสใหมการแลกเปลยนเรองราว ขาวสาร หรอการถายทอดประสบการณตางๆ รวมกน ซงเครองมอทนยมในปจจบนคอ Facebook และ Google+ ทงสองเวบไซตน เปดโอกาสใหผใชงานแตละคนสามารถตดตามและเพมเพอนในบญชรายชอ ซงเมอผใชเขารวมกจกรรมหรอตดตามองคกรหรอหนวยงานยอมท าใหเพอนในเครอขายสามารถเหนกจกรรมและไดตดตามองคกรไปดวย นอกจากนทงสองเวบไซตนสามารถเรยกใชงานผานอปกรณคอมพวเตอรสวนบคคล และอปกรณเคลอนท ท าใหสามารถเขาถงไดทกเวลาทกสถานทอยางแทจรง ดงนนนกประชาสมพนธขององคกรจงสามารถใช Facebook หรอ Google+ มาใชเปนเครองมอในการแจงขาวสารหรอกจกรรมซงจะชวยเสรมสอประชาสมพนธผานสอดงเดมใหมประสทธภาพมากยงขน ทงนการประชาสมพนธผานเฟซบคทนยมใชมากทสดคอ Facebook Group และ Fan page ซงสามารถสรางไดฟรโดยไมมคาใชจาย สงส าคญส าหรบการใชงานเฟซบคกคอ 1) การตงชอทจดจ าไดงาย 2) ภาพทใชส าหรบโปรไฟลควรเปนตราสญลกษณขององคกรหรอหนวยงาน 3) การใหรายละเอยดเกยวกบองคกร กจกรรม หรอโครงการใหชดเจน 4) การใหลงคหรอการเชอมโยงไปยงเวบไซตหลกทมรายละเอยดเกยวกบองคกรมากยงขน และ 5) หากมการใหขอเสนอแนะหรอความคดเหนโดยผใชผานกระดานขาวหรอกลองขอความควรตอบกลบโดยเรว ดงตวอยางเฟซบคของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ เขต 1 ในภาพท 5.7

ภำพท 5.7 เฟซบคของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ เขต 1

แหลงทมา https://www.facebook.com/spn1.obec

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

67 | หนา

4. การประชาสมพนธผานการแบงปนสอประสม (Multimedia Sharing) เวบไซตท ใหบรการแบงปนสอประสมทนยมในปจจบนคอ youtube ในการ

ด าเนนงานประชาสมพนธ หลายองคกรไดน าวดทศนทเคยบนทกไวมาเผยแพรซ าอกครงบน youtube โดยอาจมการปรบปรงเนอหา หรอรปแบบการน าเสนอใหเหมาะกบบรบทของสอออนไลน ขอดของ youtube กคอ 1) เปดโอกาสใหองคกรหรอหนวยงานสมครสมาชกเพอสรางชองรายการของตนเอง 2) เปดโอกาสใหผชมแสดงความคดเหนผานวดทศนทไดรบชมกอใหเกดการสอสาร 2 ทาง และสรางปฏสมพนธระหวางองคกรและผรบกลมเปาหมาย และ 3) เปดโอกาสใหผชมสามารถแบงปนไปยงสอสงคมอนๆ ซงท าใหขาวสารหรอกจกรรมทองคกรเผยแพรบน youtube ไดรบการบอกตอและเขาถงผชมเพมมากขน ดงตวอยางชองรายการของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเลย เขต 3 บน youtube ในภาพท 5.8

ภำพท 5.8 ชองรายการของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเลย เขต 3 บน youtube

แหลงทมา http://www.youtube.com/watch?v=2We5I3VXC8s

ขอเสนอแนะส ำหรบกำรด ำเนนงำนประชำสมพนธผำนสอสงคม Breakenridge (2008) และณฐา ฉางชโต (2554) ไดน าเสนอการวางแผนการประชาสมพนธภายใตยค PR2.0 ซงสามารถน ามาปรบใชกบหนวยงานของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดดงน

1. แม วาจะมการประชาสม พนธผ านส อส งคม เชน Facebook แลวกตาม แตน กประชาสมพนธควรใหความส าคญกบสอดงเดมดวย เพอใหสามารถสงขาวสารไปยงผรบกลมเปาหมายไดทกกลม

2. องคกรหรอหนวยงานทใชสอสงคมควรมการปรบปรงหรอเพมเตมขาวสาร รวมถงมการโพสตขอความ รปภาพ หรอความคดเหนอยางสม าเสมอ ทงนตองใชการสอสารผานสอสงคมผสมผสานกนหลายรปแบบ เชน การใชชมชนออนไลนรวมกบบลอกหรอทวตเตอรเพอชวยใหการประชาสมพนธขาวสารกระจายในวงกวางมากขน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

68 | หนา

3. องคกรหรอหนวยงานควรตดตงบรการ RSS (Really Simple Syndication) ซงเปนบรการทชวยอ านวยความสะดวกใหผรบกลมเปาหมายสามารถไดรบขาวสารไดตลอดเวลาทนททมการอพเดทขาวสารใหมๆ

4. นกประชาสมพนธจะตองหาขอมลเพอท าใหทราบวาผรบกลมเปาหมายของการประชาสมพนธเปนใคร ทงนหากใชชมชนออนไลน หรอบลอก สามารถตรวจสอบจากการตงคา Profile ของผใชได

5. องคกรหรอหนวยงานสามารถใชสอสงคมเปนเครองมอทมประสทธภาพในการสอสารไปยงบคลากรขององคกร นกเรยน และผปกครอง ตลอดจนผเกยวของอนๆ ดวยคาใชจายราคาถก

6. การประชาสมพนธผานสอสงคมควรเปดโอกาสใหผรบกลมเปาหมายไดแสดงความคดเหนและสอสารแบบมปฏสมพนธกบองคกร ซงจะท าใหทราบความคดเหน ความตองการ และขอสงสยของกลมเปาหมาย

7. การประชาสมพนธผานสอสงคมสามารถน ามาใชบรหารจดการความรตางๆ ขององคกรได เชน บลอกมประโยชนทงสองทางคอทงฝายผอาน และผเขยน เพราะเปนชองทางใหผอานสามารถหาขอมลตางๆ ไดงาย ในทางกลบกนผเขยนบลอกกตองแสวงหาความรหรอสารสนเทศใหมๆ มาน าเสนออยเสมอ ดงนนบลอกจงเปนเสมอนชองทางการเรยนรทไมมวนสนสด

ขอดของกำรประชำสมพนธผำนอนเทอรเนต

1. การประชาสมพนธผานอนเทอรเนตสามารถสรางสรรคงานไดตามความตองการ เนองจากสออนเทอรเนตสามารถอยในรปของสอประสมแบบมปฏสมพนธ ซงดงดดผชมไดมากขน

2. การใชสออนเทอรเนตท าใหสามารถเปลยนแปลงรปแบบการประชาสมพนธไดตามความตองการ และท าไดภายในชวงเวลาทสนจงดไมนาเบอ

3. สออนเทอรเนตสามารถแบงกลมเปาหมายไดอยางชดเจนดวยการตดตอสอสารแบบมปฏสมพนธกบผรบกลมเปาหมาย เชน การใหผรบตอบค าถามเกยวกบตนเอง และการส ารวจความคดเหนในการด าเนนงานเรองใดเรองหนงขององคกร

4. อนเทอรเนตมตนทนราคาถกหากเทยบกบสออนๆ ทมทงภาพและเสยงเหมอนกน เชน วทย โทรทศน หรอภาพยนตร เปนตน

5. เนอหาของขาวสารทน าเสนอบนอนเทอรเนตสามารถปรบปรงแกไข เพมเตมไดทกเวลาทกสถานท เพยงมอปกรณในการเชอมตอเทานน นอกจากนขาวสารทน าเสนอบนเวบไซตยงท าใหผรบสามารถสบคนดยอนหลงไดอยางไมมขอจ ากด

ขอเสยของกำรประชำสมพนธผำนอนเทอรเนต

1. ขาวสารท เผยแพรบนอนเทอรเนตตองใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตจงจ ากดกลมเปาหมายในการรบโฆษณา รวมถงยงตองการผรบทมความรและทกษะทางคอมพวเตอรและอนเทอรเนตดวย

2. การเผยแพรขาวสารบนอนเทอรเนตจะท าไดองคกรและหนวยงานตองมนกประชาสมพนธทมความรและทกษะในการออกแบบสาร รวมถงทกษะการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตดวย จงจะท าใหไดผลลพธและการด าเนนงานประชาสมพนธทด

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

69 | หนา

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 5.2 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 5.2

สรป การประชาสมพนธผานระบบสารสนเทศ หมายถง การสอสารความคดเหน ขาวสาร หรอ

ขอเทจจรงจากหนวยงานหรอองคกรโดยมการวางแผนไปสกลมเปาหมายโดยใชระบบสารสนเทศ ระบบจดการเนอหาส าหรบการประชาสมพนธผานเวบไซต มความสามารถตอไปน 1) มตนแบบหนาเวบเพอใหสามารถน าเสนอเนอหาของเวบในรปของ HTML และ XML 2) มสวนของผดแลระบบทสามารถแกไขหรอเพมเตมเนอหาไดอยางสะดวก 3) มโปรแกรมเสรมทสามารถน ามาเพมเตมความสามารถใหกบระบบจดการเนอหา และ 4) การใชโปรแกรมเสรม ท าใหองคกรหรอหนวยงานสามารถเพมเตมและปรบปรงมาตรฐานทางเทคโนโลยของเวบไซตใหเปน Web 2.0 ได ทงนตวอยางของระบบจดการเนอหาซงเปนทนยมใช และเปน Opensource ในปจจบนไดแก 1) Drupal 2) Joomla 3) Mambo และ 4) Wordpress

การประชาสมพนธดวยอเมลควรค านงถงการออกแบบเนอหาของอเมลในประเดนตอไปน 1) ความเรวในการดาวนโหลด 2) ปรมาณเนอหา 3) แบนเนอรและหวเรองทนาสนใจ 4) การสรางลงค 5) ขอจ ากดทางดานเทคโนโลย 6) ตองมนใจวาผรบอเมลรจกผสง และ 7) ก าหนดชอเรองของอเมลใหดงดดความสนใจ

การประชาสมพนธดวยสอสงคมมรปแบบการด าเนนงานประชาสมพนธทเหมาะกบบรบทของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานดงน 1) การประชาสมพนธผานบลอก 2) การประชาสมพนธผานไมโครบลอก 3) การประชาสมพนธผานสารานกรมออนไลน 4) การประชาสมพนธผานชมชนออนไลน และ 5) การประชาสมพนธผานการแบงปนสอประสม

ขอเสนอแนะส าหรบการด าเนนงานประชาสมพนธผานสอสงคม มดงน 1) แมจะใชการประชาสมพนธผานสอสงคม แตนกประชาสมพนธควรใหความส าคญกบสอดงเดมดวย 2) ควรมการปรบปรงหรอเพมเตมขาวสารอยางสม าเสมอ 3) ควรตดตงบรการ RSS 4) ควรหาขอมลเพอท าใหทราบวาผรบกลมเปาหมายเปนใคร 5) องคกรหรอหนวยงานสามารถใชสอสงคมเปนเครองมอทมประสทธภาพดวยคาใชจายราคาถก 6) ควรเปดโอกาสใหผรบกลมเปาหมายไดแสดงความคดเหนและสอสารแบบมปฏสมพนธกบองคกร 7) ควรน ามาใชบรหารจดการความรตางๆ ขององคกร

ขอดของการประชาสมพนธผานอนเทอรเนต ไดแก 1สามารถสรางสรรคงานไดตามความตองการ และดงดดผชมไดมากขน 2) สามารถเปลยนแปลงรปแบบการประชาสมพนธไดตามความตองการและหลากหลาย 3) สามารถแบงกลมเปาหมายไดอยางชดเจน 4) อนเทอรเนตมตนทนราคาถก และ 5) เนอหาของขาวสารทน าเสนอบนอนเทอรเนตสามารถปรบปรงแกไขและเพมเตมไดทกเวลาทกสถานท

ขอเสยของการประชาสมพนธผานอนเทอรเนต ไดแก 1) ตองใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเขาถงขาวสารจงจ ากดกลมเปาหมายในการรบโฆษณา และ 2) นกประชาสมพนธตองมความรและทกษะการออกแบบสารและการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตดวย

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

70 | หนา

ใบงำนท 1.1

ชอหลกสตร กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ตอนท 1 ควำมรเบองตนเกยวกบระบบสำรสนเทศ ค ำสง

1. จงอธบายความหมายของขอมลและสารสนเทศ 2. จงยกตวอยางขอมลและสารสนเทศในองคกรททานสงกด

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

71 | หนา

ใบงำนท 1.2

ชอหลกสตร กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ตอนท 1 ควำมรเบองตนเกยวกบระบบสำรสนเทศ ค ำสง

1. จงอธบายความหมายของระบบสารสนเทศ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. จงเตมค าลงในแผนภาพใหสมบรณ

3. จงระบสวนประกอบของระบบสารสนเทศใหครบถวน 3.1............................................ ................................. 3.2............................................................................. 3.3............................................................................. 3.4......................................................... .................... 3.5.............................................................................

4. ปจจยทท าใหการพฒนาระบบสารสนเทศประสบความส าเรจมอะไรบาง 4.1............................................................................. 4.2............................................................................. 4.3............................................................................. 4.4.............................................................................

4.

1. 3. 2.

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

72 | หนา

ใบงำนท 2.1

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ (System Development Life Cycle) ประกอบ

ไปดวยกจกรรมหลกกสวน อะไรบาง 2. การถายโอนแบบคขนาน (Parallel Conversion) มความแตกตางจากการถายโอน

แบบน ารอง (Pilot Conversion) อยางไร จงอธบาย 3. จงอธบายวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ (System Development Life Cycle)

มาพอสงเขป

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

73 | หนา

ใบงำนท 2.2

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม เตมค ำในชองวำง ดงตอไปน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

74 | หนา

ใบงำนท 2.3

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. ใหอธบายสวนท 2 ของการพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอย มาพอสงเขป 2. สาระส าคญของการพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอยสวนท 3 คออะไร 3. ขอเสยของการพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอย คออะไร

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

75 | หนา

ใบงำนท 2.4

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. ใหอธบายขนตอน 4 ขนตอนของการพฒนาระบบสารสนเทศแบบเรงดวน มาพอ

สงเขป 2. การพฒนาระบบสารสนเทศแบบเรงดวน เหมาะสมกบการน าไปใชในองคกรขนาด

ใด เพราะอะไร 3. ใหผเขารบการอบรม จงเตมค าในชองวาง

ระบความตองการเบองตน

1

ทดลองใชงาน

น าไปใชงาน

2 3

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

76 | หนา

ใบงำนท 2.5

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 2 กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรมเขยนแผนพฒนำระบบสำรสนเทศทจะน ำมำใชภำยในโรงเรยน ขนมำ 1 ระบบ และเขยนอธบำยกระบวนกำรพฒนำระบบ โดยเลอกจำกรปแบบทก ำหนดใหตอไปนเพยงหนงรปแบบ

1. วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ 2. รปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศแบบขนน าตก 3. รปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศแบบกนหอย 4. รปแบบการพฒนาระบบสารสนเทศแบบเรงดวน

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

77 | หนา

ใบงำนท 3.1

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. บคลากรระดบใดขององคกรทตองใชสารสนเทศทงอดตและปจจบน 2. ระบบสารสนเทศแบบ MIS คอระบบสารสนเทศแบบใด 3. ในระบบสารสนเทศแบงตามลกษณะการด าเนนงาน เพราะเหตใดบคลากรในระดบ

ปฏบตการนนถกแบงออกเปน 2 ลกษณะ

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

78 | หนา

ใบงำนท 3.2

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. ระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการมวตถประสงคในการท างานเพออะไร 2. การจดท าเกรดเฉลยของนกเรยน เปนการออกรายงานแบบใด 3. ยกตวอยางระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ (Transaction Processing

Systems) มา 3 ตวอยาง 4. จ าแนกหนาทของระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการมทงหมดกประการ

อะไรบาง

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

79 | หนา

ใบงำนท 3.3

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. อธบายเปรยบเทยบคณสมบตของระบบสนบสนนการตดสนใจและระบบสารสนเทศเพอการ

จดการ มา 5 ตวอยาง 2. โครงสรางพนฐานของระบบสวนประกอบทงหมดกสวน อะไรบาง

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

80 | หนา

ใบงำนท 3.4

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 3 ระบบสำรสนเทศเพอกำรบรหำรจดกำร ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. ระบบ ESS คอระบบอะไร อธบายมาพอสงเขป 2. ขอใดไมใชความสามารถโดยทวไปของระบบสารสนเทศส าหรบผบรหาร 1) ความสามารถในการสรางและเขาถงคลงขอมล

2) ความสามารถในการเจาะขอมล 3) ความสามารถในการน าเสนอขอมลแบบรดกม 4) ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศทหลากหลาย 5) ความสามารถในการวเคราะหแนวโนม

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

81 | หนา

ใบงำนท 4.1

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 4 เทคโนโลยสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. กระบวนการในการด าเนนการจดการความรอย 6 ขนตอนหลก อะไรบาง

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

82 | หนา

ใบงำนท 4.2

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 4 เทคโนโลยสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. วงจรการจดการความรแบบชดแจงและความรทเปนนย อธบายมาพอ

สงเขป

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

83 | หนา

ใบงำนท 4.3

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 4 เทคโนโลยสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. ระบบจดการฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database Management System:

RDBMS) มความส าคญอยางไร 2. ยกตวอยางเวบทา (Web Portals) มา 3 เวบ พรอมทงบอกขอดของเวบทาวามอะไรบาง 3. อธบำยถงขอแตกตำงระหวางเครองมอการท างานเสมอนกบกรปแวร วามควำมแตกตำงกน

อยำงไร

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

84 | หนา

ใบงำนท 4.4

ชอหลกสตร เทคโนโลยสำรสนเทศ ตอนท 4 เทคโนโลยสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมร ค ำสง

ใหผเขำรบกำรอบรม อธบำยและตอบค ำถำมดงตอไปน 1. ใหเลอกอธบำยคณสมบตของเทคโนโลยสำรสนเทศเพอกำรจดกำรควำมรทเปนนย อยำง

นอย 2 เครองมอ จำกรำยกำรดงตอไปน 1. จดหมายอเลกทรอนกส (e-Mail) 2. การประชมดวยวดโอ 3. กระดานอภปราย (Discussion Boards) 4. เครองมอสนบสนนโครงการ (Project Support Tools)

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

85 | หนา

ใบงำนท 5.1

ชอหลกสตร กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ตอนท 5 ระบบสำรสนเทศเพอกำรประชำสมพนธ ค ำสง

1. จงอธบายความหมายของการประชาสมพนธ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. จงระบองคประกอบของการประชาสมพนธ 2.1………………………………………………………. 2.2………………………………………………………. 2.3………………………………………………………. 2.4……………………………………………………….

3. หลกการส าคญของการประชาสมพนธมอะไรบาง 3.1………………………………………………………. 3.2………………………………………………………. 3.3………………………………………………………. 3.4………………………………………………………. 3.5………………………………………………………. 3.6………………………………………………………. 3.7……………………………………………………….

4. การเปลยนแปลงของการประชาสมพนธภายหลงการเตบโตของเครอขายสงคมมอะไรบาง 4.1………………………………………………………. 4.2………………………………………………………. 4.3………………………………………………………. 4.4………………………………………………………. 4.5……………………………………………………….

T E P E - 5 5 2 1 1 ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ

86 | หนา

ใบงำนท 5.2

ชอหลกสตร กำรพฒนำระบบสำรสนเทศ ตอนท 5 ระบบสำรสนเทศเพอกำรประชำสมพนธ ค ำสง

1. จงน าเสนอแนวทางการประชาสมพนธผานระบบสารสนเทศของหนวยงานททานสงกด

1.1 ชอหนวยงาน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1.2 ลกษณะของขาวสารในการประชาสมพนธ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1.3 ชองทางการประชาสมพนธ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1.4 กลมเปาหมาย ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. จงระบขอดและขอเสยของการประชาสมพนธผานอนเทอรเนตได ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………