16
BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

La chimie du cerveau

Anne Borry

Octobre 2007

Page 2: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Une cartographie des fonctions cérébrales de mieux en mieux connue

Page 3: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Les neurones

Au nombre de 100 milliards dans le cerveau humain, de 200 types différents…

Page 4: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

2% de la masse corporelle,

20% du débit sanguin…

Page 5: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Entre les neurones : des synapses

électrique

chimique

Page 6: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

La transmission synaptique

Page 7: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Neurotransmetteurs

Dopamine

Acétylcholine

Sérotonine

Acétylcholine

Adrénaline

Noradrénaline

+ autres molécules ; Ocytocine, enképhalines, endorphines…

« Une » théorie de la dépression

Page 8: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Intégration

(sommation spatio-temporelle)

des influx reçus par UN neurone

Page 9: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD Dopamine

motricité

Circuit de renforcement/récompense (plaisir)

« Risque d’abus »,

dépendance

Effets de psychotropes (cocaïne, …)

Page 10: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Acétylcholine

Mimée par la Nicotine

Libération de Dopamine

Ach

DA

Page 11: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Mais :

désensibilisation des récepteurs

décharge de DA en baisse

Page 12: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Page 13: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Les neurones à Acétylcholine

Page 14: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Ocytocine

Rôle connu dans l’accouchement et la lactation (effets extra-cérébraux)

Effets cérébraux :

attachement (mère-enfant, partenaire, …)

confiance

Page 15: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD

Un système très complexe, une compréhension très incomplète encore

Les « états de l’âme » <=> cocktail moléculaire

Plasticité, apprentissage, interactions avec l’environnement…

Des équilibres fragiles, perturbables

???

Page 16: BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12 UNIVERSITE DE BRETAGNE - SUD La chimie du cerveau Anne Borry Octobre 2007

BP 92116 - 56321 LORIENT CEDEX / Tél. 02 97 87 66 10 - Fax 02 97 87 66 12

UN

IVE

RS

ITE

DE

BR

ET

AG

NE

- S

UD