faharetan' ny tetik'asa?

� �

T o r o l a l a n a a m i n ’ n y f a n a r e n a n a a t i a l a

LISITRY NY FANAFOHIZAN-TENY

ANAE Association Nationale d’Actions Environnementales

CFPF Centre de Formation Professionnelle Forestière

CI Conservation International

CIREF Circonscription Régionale de l’Environnement et des Forêts

ESSA Ecole Supérieure des Sciences Agronomiques

FOFIFA Foibe Fikarohana momba ny Fampandrosoana ny eny Ambanivohitra

Ha Hektara

MATE ONG l’Homme et l’Environnement

MEFT Ministère de l’Environnement, des Forêts et du Tourisme

MNP Madagascar National Parks

OIBT Organisation Internationale des Bois Tropicaux

ONGs Organismes Non Gouvernementaux

RPF Restauration de Paysages Forestiers

SAF/FJKM Sampan’Asa Fampandrosoana/Fiangonan’i Jesoa Kristy eto Madagasikara

SNGF Silo National de Graines Forestières

TAMS Tetikasa Mampody Savoka

UICN/IUCN Union Internationale pour la Conservation de la nature

USAID United States Agency for International Development

VAM Vascular Arboscular Mycorrizae

WWF World Wildlife Fund

� �


FANOROAN-TAKILA

1.� TARITENY ..................................................................................... 1

2.� FANOLORANA NY TOROLALANA ........................................................... 1

3.� TSARA HO FANTATRA MOMBA NY FANARENANA ATIALA ............................ 2

3.1 Fahalalana momba ny “fanarenana endritany rakotra atiala” ..................................................... 2

3.2 Fiteny vitsivitsy manodidina ny fanarenana atiala ....................................................................... 2

4.� SORIDALANA MIKASIKA NY FITONDRANA NY FANARENANA ATIALA ............. 3

4.1 Fandrafetana ......................................................................................................................................... 4

4.1.1 Famantarana sy famaritana ny toerana hisian’ny fanarenana ............................................ 4

4.1.2 Famaritana ny firaisan-tontoloiainana harenina ................................................................... 4

4.1.3 Fanoritsoritana ny ara-piarahamonina sy ara-toekarena ................................................... 5

4.1.4 Famantarana ny tarigetra sy ny tanjon’ny tetikasa fanarenana ....................................... 6

4.1.5 Fametrahana ny vokatra andrasana ........................................................................................ 6

4.1.6 Famantarana ny mpandray anjara ............................................................................................ 7

4.1.7 Famantarana ireo karazana asa (fiasa ara-teknika) ............................................................ 7

4.1.8 Fijerena ny olona sy ny fitaovana ilaina .................................................................................. 8

4.1.9 Famantarana ny enti-manana ara-bola sy ny fandaniana .................................................... 8

4.1.10 Fanisana ny tombontsoa omen’ny tetikasa fanarenana ...................................................... 9

4.1.11 Faminavinana ny faharetan’ny tetikasa ................................................................................. 9

4.1.12 Fametrahana ny fomba fiasa sy ny fizotran’ny fanarenana ........................................... 10

4.1.13 Fametrahana ny fandaharampotoan’ny asa ........................................................................ 10

4.1.14 Fametrahana lamina fanarahamaso sy tomban’ezaka ...................................................... 10

4.2 Fanatanterahana ................................................................................................................................ 13

4.2.1 Fikarakarana ny toerana sy ny enti-manao .......................................................................... 13

4.2.2 Fepetra fanampiny ................................................................................................................... 16

4.3 Fanarahamaso sy tomban’ezaka ...................................................................................................... 18

4.3.1 Fametrahana toerana fanarahamaso maharitra ................................................................. 18

4.3.2 Fanatanterahana ny lamina fanarahamaso sy ny tomban‘ezaka ...................................... 18

5. OHATRA MIVAINGANA ......................................................................................................................... 19

6. RAKI-TAHIRIN-KEVITRA ..................................................................................................................... 22

� �


DIKAN-TENY

« Fitantanana vohitra » “Gestion du terroir”

«Mifantoka amin’ny firaisan-tontoloiainana » “Par écosystème”

Akora azo avy amin’ny zava-mananaina Matière organique

Ambaratongan’ny endritany Echelle du paysage

Anona Facteurs

Endritany Paysage

Famitsiana

Fanarenana atiala

Dépressage

Restauration forestière

Fepetran’ny fahombiazana Standards de performance

Firaisan-tontolo iainana Ecosystème

Fomba fiasa « sivana roa sosona » Approche « double filtre »

Foto-tahony Collet

Haiaina Biologie

Karazantany Type de sol

Mpihazaka Acteurs

Ny lamina fanaraha-maso Plan de suivi

Sori-kisarintany Topographie

Tompon’ antoka/Mpandray anjara Acteur

Tondro hanaraha-maso Indicateurs de suivi

Voaary fitaratra Ecosystème de reference

Zanapehintany Tropique

�

1


1. TARITENY

Eo anivon’izao tontolo izao, na dia manana sanda sarobidy ho an’ny olombelona aza ny atiala, dia mihoatra ny 50 isan-jaton’ny rakotr’atiala eran-tany tamin’ny fiandohana no efa tsy hita intsony (WWF, 2005). Teo anelanelan’ny taona 1990 sy 2005 ohatra dia hita fa mahatratra 8 tapitrisa hekitara isan-taona eo ho eo ny atiala simba sy very (FAO, 2007).

Raha ny zanapehintany no resahina dia fantatra ihany koa fa nanova endritany maro ny fahasimban’ny atiala. Ary ankehitriny dia 42 isan-jaton’ny rakotr’atiala sisa tavela no mbola vondron’atiala mifanila. Vokatr’izany, atiala mahatratra 830 tapitrisa hektara aty amin’ny faritry ny zanapehintany dia atiala mitsitapatapaka avokoa (OIBT/UICN, 2005).

Noho ireo tranga ireo, tato anatin’ny 20 taona izay, dia nitombo hatrany ny ahiahy sy ny fitodihana amin’ny fahasimban’ny atiala eran-tany. Teraka ny eritreritra santatra maro hamadihana io fironana io sy hamolavolana tetikady sy fiasa ho fanajariana maharitra ny atiala. Anisan’izany ny fisafidianana ny fomba fiasa « fitantanana maharitra » sy ny « fiarovana ny atiala » izay mikendry ny hampihena ny fahasimbana sy ny faharatsian’ny harena ao anatiny. Noho izany, maro no nirona tamin’ny famoronana tambazotram-paritra arovana ka anisan’ny tetikady iantohana ny fifandraisan’ireo vondron’ala mifanila ny fanarenana ny atiala sy ny harena ao anatiny.

Ny zava-misy eto Madagasikara dia tsy miala amin’io voalaza io. Ny fiarovana ny firaisan-tontoloiainana sy ny harena voajanahary manko dia lasa anisan’ny vaindohan-draharaha eo amin’ny Fanjakana Malagasy fa indrindra ny Ministeran’ny Tontolo Iainana sy ny Ala. Izany dia nohon’ny fahitana fa tsy mitsahatra mihavery ny harena voajanahary nohon’ny fahasimban’ny atiala: raha 10 746 403 ha ny rakotr’atiala ny taona 1990 dia nihena ho 9 294 237 ha kosa izany ny taona 2005 (MEFT, USAID & CI, 2009).

Noho ireo olana ireo ary dia nambara fa ny fampitomboana ny fifampitohizan’ny vondron’atiala tsirairay avy eran’ny Madagasikara, indrindra amin’ny faritra misy ireo zavamananaina mila fiarovana manokana amin’ny fiovan’ny toetr’andro, no fanoitra lehibe indrindra hahafahan’ny tontolo iainana manana fanoherana. Ny tanjona lehibe mifandraika amin’izany moa dia ny famolavolana tetikasa hahafahana mitazona sy mamerina ny fifampitohizan’ny vondron’atiala ary mampihena ny tsindry mihatra aminy amin’ny alalan’ny fanarenana atiala.

Maro ireo fikambanana sy vondrona toy ny FOFIFA, WWF, WCS, ESSA- Forêts, ny tetikasa COEFOR, eny fa na dia ireo orinasa mpitrandraka harena an-kibon’ny tany toy ny QMM / Rio Tinto sy Sherritt (Tetikasa Ambatovy) aza, no nanao fanandramana momba ny fambolena karazan-javamaniry zanatany. Ary tato anatin’ny 10 taona izay, dia maro ireo tetikasa “fanarenana atiala” niorina toy ny Tetikasa Mampody Savoka (TAMS) sy ny Tetikasa Masoala.

2. FANOLORANA NY TOROLALANA

Ity torolalana ity dia natao hampiasain’ny olona na vondrona maniry ny hiasa amin’ny tetikasa fanarenana atiala. Ireo dingana samihafa tokony harahina ary no haseho ato toy ny:

� Lamina sy ny teknika harahina,

� Vokatra andrasana anelanelana (mandritra) na amin’ny fiafaran’ny asa,

� Ohatra mivaingana

�

2


3. TSARA HO FANTATRA MOMBA NY FANARENANA ATIALA

Ny fanarenana endritany rakotr’atiala1 dia:

� Maminavina ny zava-miseho eo amin’ny endritany: ny fanapahan-kevitra raisina mba hanarenana toerana iray dia tokony hifanaraka amin’ny tanjona misy amin’ny ambaratongan’ny endritany ary hihevitra ny mety ho vokatra aterany amin’io ambaratonga io ihany;

� Mampiasa ny fomba fiasa « sivana roa sosona »: ny asa fanarenana atiala dia tokony hiteraka fanatsarana ny fifandraisan’ny fiainan’ny olombelona eo amin’ny endritany;

� Fizotra fiaraha-miasa mampiasa andiana mpandray anjara maro

� Tsy mikendry foana ny hamerina ny endritany rakotr’atiala amin’ny toerany teo aloha fa firehankevitra mitodika amin’ny ho avy izay mikendry ny hanamafy ny faharetan’ny endritany rakotr’atiala;

� Azo ampiasaina amin’ny savoka, faritra rakotr’atiala sy amin’ny tany fambolena.

Tany rakotr’atiala simba: Vondron’atiala niharan’ny fahasimbana be noho ny fakana tsy misy fetra ny hazo fandrafitra sy ny vokatra hafa ankoatry ny hazo, ny tsy fahaiza-mitantana, ny afo miverimberina, ny fampiraofam-bilona na fanakorontanana hafa… izay manakana na mampaela ny fitsirin’ny atiala indray aorian’ny fialana amin’ilay toerana. (OIBT, 2002)

Soridalan’ny firaisan-tontoloiainana: fifandimbiasana « voajanahary » ataon’ny firaisan-tontoloiainana iray sy ny lalàna hafa mety harahin’io firaisan-tontoloiainana io aorian’ny tsindry (AROSON et al, 1995).

Fifandimbiasan’ny zavamaniry: Karazan-javamaniry mpialoha lalana mahatantny masoandro no mandrakotra voalohany ny toeran’ny niharan’ny tsindry ka manaraka ary mandimby azy avy eo ireo karazan-javamaniry mahatanty hainandro be

Tanin-janakazo: tany hampaniriana zanakazo manomboka amin’ny famafazana hatramin’ny fotoana hahafahany miaritra ny toetr’andro sy toe-tany hambolena azy.

Karazana zavamananaina zanatany: Karazana zava-mananaina hita amin’ny faritra iray ara-voajanahary (Bruenig 1996 in OIBT, 2002).

Karazana zavamaniry mpialoha lalana: Karazana zavamananaina mila masoandro ary afaka mameno banga amin’ny atiala voajanahary voaenlingelina (banbagoana) (OIBT, 2002).

1 Restauration du Paysage Forestier (RPF)

3.1 FAHALALANA MOMBA NY « FANARENANA ENDRITANY RAKOTR’ATIALA »

3.2 FITENY VITSIVITSY MANODIDINA NY FANARENANA ATIALA

�

3


4. SORIDALANA MIKASIKA NY FITONDRANA NY FANARENANA ATIALA

Ny fampodiana na fanarenana atiala dia fizotra ao anatin’ny fotoana lava izay mila fanadihadiana lalina. Maro ireo fandrindrana sy fomba fiasa azo ampiasaina fa miankina indrindra amin’ny toetoetry ny firaisan-tontoloianinana no isafidianana azy. Mba hahatanteraka ny asa fanarenana antsakany sy andavany ary dia ireto misy dingana tsara arahina vitsivitsy izay asehon’ity kisarisary manaraka ity:

1. Mamantatra sy mamaritra ny toerana hisian’ny fanarenana 2. Mamaritra ny firaisan-tontoloiainana harenina 3. Manoritsoritra ny tontolo ara-piarahamonina sy ara-toekarena 4. Mamantatra ny tarigetra sy ny tanjon’ny tetik’asa fanarenana atiala 5. Mametraka ny vokatra andrasana 6. Mamantatra ny mpandray anjara 7. Mamantatra ireo karazana asa (fiasa ara-teknika) 8. Mijery ny olona sy ny fitaovana ilaina 9. Mamantatra ny enti-manana ara-bola sy ny fandaniana 10. Manisa (mamantatra) ny tombotsoa omen’ny tetik’asa fanarenana 11. Maminavina ny faharetan’ny tetik’asa 12. Mametraka fomba fiasa sy ny fizotry ny fanarenana 13. Mametraka ny fandaharam-potoanan’ny asa 14. Mametraka lamina fanaraha-maso sy tomban’ezaka

1. Mikarakara ny toerana sy enti-manao a. Fisafidianana ny karazan-kazo b. Fisafidianana ny toerana asiana ny tanin-janakazo c. Famokarana zanakazo d. Fitaterana zanakazo

2. Mandray fepetra fanampiny

a. Fikarakarana ara-teknika b. Fikarakarana ny aroafo c. Fiadiana amin’ny fikaohan’ny tany d. Famantarana ny fombafomba eny an-toerana sy fanomezana andraikitra ny

vondron’olona amin’ny fanaraha-maso

1. Mametraka toerana fanaraha-maso maharitra 2. Manatanteraka ny lamina fanaraha-maso sy ny tomban’ezaka

FANDRAFETANA

FANATANTERAHANA

FANARAHA-MASO SY TOMBAN’EZAKA

�

4


4.1.1 FAMANTARANA SY FAMARITANA NY TOERANA HISIAN’NY FANARENANA

Mialoha ny zavatra rehetra dia tsara fantarina aloha ny toerana sy ny faritra voakasiky ny asa fanarenana. Ny atao hoe «toerana » eto dia ny firaisan-tontoloiainana harenina. Toy izao aseho manaraka eto izao ary ny fizotry ny asa.

4.1.2 FAMARITANA NY FIRAISAN-TONTOLOIAINANA HARENINA

Tanjona fototra: Fametrahana sy fanoritsoritana “voaary na firaisan-tontoloiainana fitaratra” no koa ny « fitaratra ».

Hahatratrarana io tanjona fototra io dia ireto ny dingana tokony harahina:

a. Famaritana ny toetany sy ny zavamananaina

� Toe-tany: anona (facteurs) ara-toetrandro, ara-tsori-kisarintany (topographiques), ara-karazantany (édaphiques)

� Zavamananaina: Isa sy lisitry ny karazan-javamananaina (zavamaniry sy biby), firafitr’ireo eo amin’ny toe-tany misy azy

Mamaly ny hoe:”Toy inona ny anona miaina sy tsy miaina mamaritra ilay toerana?”

b. Faminavinana ny toetra ara-ekôlôjika (ambaratonga sy toetry ny fahasimbana)

� Sarintany momba ny velaran’ny faritr’atiala voakapa (taloha sy ankehitriny)

� Haben’ny fisokafan’ny rakotr’atiala

� Karazana tsindry nisy

� Anton’ny fahasimban’ny toerana ankehitriny (toe-javatra nisy talohan’ny fahasimbana, fototra niaviany sy tantaran’ny fahasimbana)

� Asa mety ho nampitombo na nampihena ny rakotr’atiala

� Tompon’antoka voalohany amin’ny fahasimban’ny endritany

Ireo dia entina hamaliana ny fanontaniana hoe: “Maninona ny fanarenana no ilaina?”

Fantarina ny toerana hanaovana

ny fanarenana

• Sarin-tany

Atao ny famaritana amin’ny alalan’ny

taotsaritany

•Sary azo avy amin'ny zanabolana vao haingana no tsara indrindra

•Kendrena ho hita soritra ao ireo singa fototra misy eo amin'ny endritany: rako-javamaniry, fampiasana ny tany, sns

Fototra iaingana Asa

4.1 FANDRAFETANA

�

5


d. Famaritana ny lojikan’ny fifandimbiasan’ny vondron-java-maniry

� Firafitra sy fifangaroan’ny vondron-javamaniry isan’ ambaratonga sy fotoana misy azy

� Firafitra sy fifangaroan’ny vondron-javamaniry arakaraka ny toetry ny fahasimban’ny toerana misy azy

Mikendry ny hamaly ireto fanontaniana ireto: « Ahoana ny fomba fandrindran’ny fahafenoan’atiala iray ao anatin’ny fotoana sy ny toerana (espace)? Amin’ny lafiny ekôlôjika, inona no zavatra hitranga amin’ny fahafenoan’atiala raha tsy misy fanajariana atao ? »

e. Fanondroana sy fanoritsoritana ny fitaratra

� Miainga avy amin’ny fandraisana ireo mpihazaka (paramètres) nohadihadiana rehetra teo aloha [andalana (a) (b) (d)]

� Na miainga amin’ny fanoritsoritana ara-ekôlôjika sy lisitry ny karazana zavamananaina tamin’ny voaary mitovitovy aminy fa tsy voakitika (écosytèmes similaires intacts)

Mamaly ny fanontaniana hoe:”Manao ahoana ny mety ho toetra harahin’ny zotran’ny voaary harenina?”

Marihina fa ny “voaary na firaisan-tontoloiainana fitaratra” no koa ny « fitaratra » dia fitambaran’ny toetra mety hananan’ny firaisan-tontoloiainana harenina rehefa mitombo izy. Ny fitaratra dia mety ho toerana iray na maromaro efa misy na fanambarana an-tsoratra io toerana io.

4.1.3 FANORITSORITANA NY TONTOLO ARA-PIARAHAMONINA SY ARA-TOEKARENA

Tanjona fototra: Fijerena ny fifandraisan’ny asa fanarenana atiala amin’ny asa aman-draharahan’ny mponina akaikin’ny atiala, izay mpandray anjara voalohany amin’ny fanarenana ihany koa.

Ara-tsosialy:

� Rafitra sy fandaminana misy eo an-toerana mikasika ny fampiasana ny harena voajanahary

� Tompon’ny fanapahan-kevitra raha sendra misy olana

� Fitantanana ny harena voajanahary araka ny lamina eo an-toerana

Mitaky ny valin’ny hoe: “Manao ahoana ny fomba fahazoan’ny olona mampiasa ny harena voajanahary, ny fitantanana ny disadisa? Iza no manana fahefana amin’ny fanapahan-kevitra ary ahoana ny fomba fampiharana izany?”

Ara-toekarena:

� Fanoritana ny asa aman-draharahan’ny mponina mivelona manodidina ny faritr’ala harenina (fambolena, fiompiana, fanodinana vokatra, sns.)

� Famantarana izay mety ho fidiram-bola na fampiasana akora avy amin’ilay toerana

� Antony mety mahabetsaka ny fampiasana ireo akora ireo (oh: fivelomana, lalam-barotra, fanafody, sns.)

Ireo dia entina hamaliana ny fanontaniana hoe:” Manao ahoana ny fotopiveloman’ny mponina any an-toerana? Mandray anjara amin’ny asa famporisihina ara-toekarena ve izy ireo? Inona no akora anisan’ny manan-danja be indrindra?”

�

6


4.1.4 FAMANTARANA NY TARIGETRA SY NY TANJON’NY TETIKASA FANARENANA ATIALA

Toy ny tetikasa rehetra, tokony hasiana tarigetra sy tanjona ny tetikasa fanarenana atiala. Ilaina ihany koa izy ireo mandritra ny dingana fitsarana sy fanombanana ezaka.

� Tarigetra: mifandraika amin’ny nofinofy na lafatra indrindra ary tokony hahitana taratra ireo toetra sy harenan’ny “fitaratra” manan-danja indrindra.

� Tanjona: fepetra mivaingana raisina entina hanatratrarana ny tarigetra.

Ireto avy ny dingana harahina amin’ny famaritana ny tarigetra sy ny tanjona:

� Mamaritra vonjimaika ny tanjona sy tarigetra araka ny fahafantarana ny zava-misy any an-toerana efa hita teo aloha

� Mitondra izany hiadian-kevitra eo anatrehan’ny mpandray anjara rehetra

� Mampahafantatra azy ny toetra fototra iaingana sy ny toetry ny firaisan-tontoloiainana ankehitriny ary ny mety hoaviny, araka ny « modely » natao, raha tsy misy fepetra raisina.

� Mandinika miaraka amin’ny olona ifotony ny mety ho anton’ny fahasimbana

� Mitady ireo vahaolana rehetra manoloana ny fihenan’ny harena voajanahary

� Manambatra isan-tsokajy ireo vahaolana hita ary mandahatra azy ireo arakaraka ny fialohavany (laharam-pahamehana).

� Mamantatra ireo sokajy azo tanterahina

� Ireo sokajim-bahaolana azo tanterahina ireo no apetraka ho tanjona. Mbola azo atao tsara ny manisy fanovana arakaraka ny toe-java-misy raha ilaina izany.

� Mandraikitra tanteraka ny tarigetra sy ny tanjona hotratrarina amin’ny fanarenana atiala

Aorian’ireo dingana ireo dia azo atao ihany koa ny mijery ireo “zana-tanjona” izay tokony hazava kokoa mba hanamorana ny fanoritsoritana ny “asa” sy ny “fanondro anarahi-maso ny asa”.

4.1.5 FAMETRAHANA NY VOKATRA ANDRASANA

� Miainga avy amin’ny tarigetra sy ny tanjona no ametrahana ny vokatra andrasana.

� Isaky ny tanjona iray dia tokony hisy vokatra andrasana iray mifandraika aminy.

� Tokony hahitana taratra sahady ireo asa aman’andraikitra rehetra ilaina sy ireo fomba enti-manana hanatanterahana azy.

�

7


Tanjona fototra: Famantarana ny mpandray anjara isaky ny singa mandrafitra ny endritany miainga amin’ny fandrafetana ilay tetikasa ka hatramin’ny fanatanterahana azy.

Ny mpandray anjara dia tsy iza fa ireo tompon’antoka voakasiky ny tetikasa fanarenana. Izany hoe:

� olon-tsotra,

� mpamatsy vola ny tetikasa,

� mponina an-toerana,

� manampahefana ara-panjakana sy eny an-toerana

� vondrona sy sampan-draharaham-panjakana ifotony amin’ny sehatry ny tontoloiainana.

Raha fehezina dia:

4.1.7 FAMANTARANA IREO KARAZANA ASA (FIASA ARA-TEKNIKA)

Tanjona fototra: Famantarana ireo karazana asa sy fomba firotsahana an-tsehatra rehetra na amin’ny lafiny ara-teknika io na amin’ny fanatanterahana mivantana ny asa fanarenana.

Fanontaniana ho valiana: “Raha ireto ny tarigetra sy tanjon’ny tetikasa ary ireo mpandray anjara samihafa, inona kosa ny fomba fiasa tokony harahina mandritra ny asa?”

Fototra iaingana: Toetry ny endritany sy fahasimban’ilay atiala.

Ohatra vitsivitsy amin’ny fanarenana azo atao àry no aroso eto amin’ity Fafana manaraka eto ity.

Toetry ny endritany Safidy fanarenana azo atao Toetra 1 : Endritany manana fahasimbana kely

� Endritany manana velarana lehibe � Misy hazo tapaka vitsivitsy ary afo kely � Misy fambolena amin’ny velarana tsy

midadasika

Safidy 1 :

� Fampaniriana voajanahary arahi-maso sy karakaraina: fanalana ny ahi-dratsy manodidina ny zanakazo voajanahary, famelana ny karazan-kazo sasany hitsiry ary famonoana ireo hafa (famitsiana na fiavana), fiarovana ny faritra amin’ny tsindry maro samihafa.

Toetra 2 : Endritany manana fahasimbana an-tenatenany � Endritany manana velarany lehibe � Misy toerana malalaka tsy misy hazo ka

nanirian’ny karazan-kazo tia masoandro eo aminy�tsy ahitana karazana zava-maniry sarobidy sy tadiavina intsony eo amin’ilay toerana

Safidy 2 : � Fampanirina voajanahary arahi-maso sy karakaraina :

fanalana ny ahi-dratsy manodidina ny zanakazo voajanahary, famelana ny karazan-kazo sasany hitsiry ary famonoana ireo hafa (famitsiana na fiavana), fiarovana ny faritra amin’ny tsindry maro samihafa.

� Fambolen-kazo fanatsarana : fanatsarana ny atiala amin’ny alalan’ny fampidirana karazan-kazo manan-danja na azo amidy

Toetra 3 : Endritany manana fahasimbana be � Endritany tapak’atiala amin’ny velarany

lehibe �fisokafana midadasika izay mahafeno ny antsasan’ny velarana

� Toetra ara-tontoloiainan’ny atiala manana fahasimbana be : bozabozaka sy hazo madinika no tena mandrakotra azy, fikoan-

Safidy 3 : � Fambolen-kazo fanatsarana : fanatsarana ny atiala

amin’ny alalan’ny fampidirana karazan-kazo manan-danja na azo amidy

� Fanarenana sy famerenana atiala: fambolena sy fepetra fiarovana. Kendrena ny fampiasana ny karazan-kazo mahatanty ny toe-tany ka hahafahana mametraka na

4.1.6 FAMANTARANA NY MPANDRAY ANJARA

Asa Tompon’andraikitra

�

8


tany, renirano, sns.

mamboly karazan-kazo matanjaka kokoa aty aoriana. Ny toerana tokony ho volena voalohany dia ireo faritra andairan’ny fikaon-tany (solampy miaka-drantsana, faritra manara-drenirano) ary ireo voly hazo izay hahafahana miantoka ny fifandraisan’ny atiala sisa tavela.

Rehefa voajery avokoa ny asa tokony hatao dia fantarina ireo olona sy ny fitaovana ilaina mba hanamora io famantarana io, dia ireto avy ny fanontaniana tokony hovaliana:

Marihina fa ny fahombiazan’ny asa fanarenana dia tokony hiainga amin’ny fiaraha-miasa amin’ny vondron’olona eny an-toerana.

Tsara ihany koa ny mampatsiahy fa io famaritana tompon’antoka io dia tokony havaozina ary dinihina matetika mandritra ny asa fanarenana atiala. Ny tompon’antoka voafaritra teo am-piandohana ho toy ny voalohan-daharana mantsy dia mety hihen-danja aty aoriana ary ny vondrona hafa izay tena ilaina dia mety tsy hiseho raha tsy amin’ny dingana aty afara.

Ny fanoritsoritana ireo fandaniana amin’ny asa fanarenana dia miankina amin’ny fomba hanatanterahana azy.

4.1.8 FIJERENA NY OLONA SY NY FITAOVANA ILAINA

4.1.9 FAMANTARANA NY ENTI-MANANA ARA-BOLA SY NY FANDANIANA

� Iza no hampahomby ny asa fanatanterahana raha mandray anjara izy (na iza no hampihena ny fahombiazana raha tsy mandray anjara izy) ?

� Iza no hanohitra ny fanatanterahana io hevitra fanarenana atiala io? Inona no azo atao mba hamporisihana azy na izy ireo hiara-hiasa ?

� Iza no afaka hizara ny fahaizany (traikefany), ny talentany sy enti-manao hafa amin’ny asa fanarenana?

Nalaina sy navaozina avy tamin’ny OIBT/UICN, 2005

Hofantarina avokoa ny vola lany mifanaraka amin’ireo fomba fiasa rehetra (méthodes) notanisaina

Hofantarina ny vola eo am-pelatanana (toe-bola) sy ny

loharanom-bola.

Hojerena ny elanelana, izany hoe ny vola fanampiny mbola ilaina isaky ny fomba fiasa tsirairay.

Noho izany dia tokony �

�

9


Tanjona fototra: Fampahafantarana ny tombontsoa rehetra (mandritra ny fotoana fanatanterahana ny asa sy aoriany) entina hamporisihana sy hampitomboana ny fandraisan’anjaran’ny vondron’olona amin’ny asa fanarenana.

Ireto àry misy ohatra vitsivitsy amin’ny tombontsoa mety ho azo:

Tombontsoa arakaraka ny fampiasana azy Anjara asa Karazana vokatra sy soa azo

Tombontsoa azo avy amin’ny fampiasana mivantana ny atiala

� Famokarana � Fiarovana � Sosialy

Vokatra azo avy amin’ny toerana mandritra na aorian’ny asa fanarenana:

� asa fivelomana, � hazo, tantely, � fiarovana amin’ny riaka, sns

Tombontsoa azo avy amin’ny fampiasana ankolaka ny atiala � Asa ara-ekôlôjika : fiarovana

� Mitahiry karbôna � Mandrindra ny toetrandro � sns

Tombontsoa azo na dia tsy mampiasa azy aza

� Rivotra madio � Lanja ara-tsosialy

� Fahafaham-po sy filaminana � Fahafantarana fa ho tafita amin’ny

taranaka aoriana ny harena voajanahary

Ireo singa efatra ireo no mamaritra ny faharetan’ny tetikasa

FAHARETAN'NY�

TETIK'ASA?

Tanj

ona

Karazana asa atao

Mpa

ndra

yan

jara

Loharanom-bola

4.1.10 FANISANA (FAMANTARANA) NY TOMBONTSOA OMEN’NY TETIKASA FANARENANA

4.1.11 FAMINAVINANA NY FAHARETAN’NY TETIKASA

�

10


Tanjona fototra: Fifidianana ny fomba mahomby indrindra hanatanterahana ny asa fanarenana mifanaraka amin’ny loharanom-bola nefa hahatratrarana ny tanjona napetraka.

Tanjona fototra : Fanatontosana rindran-damina enti-manaramaso sy manao tomban’ezaka ny asa fanarenana

Noho izany dia:

� Ilaina ny mamaritra ireo tondro hanaraha-maso hahafahana mandrefy ny fahavitan’ny asa nofaritana.

4.1.12 FAMETRAHANA NY FOMBA FIASA SY NY FIZOTRAN’NY FANARENANA

4.1.13 FAMETRAHANA NY FANDAHARAMPOTOAN’NY ASA

4.1.14 FAMETRAHANA LAMINA FANARAHAMASO SY TOMBAN’EZAKA

Fomba fiasa sy paikady raikitra

Enti-manana sy fandaniana

Famatsiam-bola

Faharetan'ny tetik'asa

Tombotsoan'ny fomba fiasa tsirairay

Ny fandaharam-potoan’ny asa dia mandahatra ny asa rehetra atao, anatrarana ny tanjona tsirairay, ao anatin’ny fotoana. Tokony ho hita ao ihany koa ny zavatra ilaina mifanaraka amin’ny asa rehetra tanisaina (ara-olona, ara-pitaovana ary ara-bola).

�

11


Salan’isa, isan-jato, velarana, sns: antontan-kevitra azo refesina

� Ilaina ny mamaritra fepetra fahombiazana (standards de performance) hitsarana ny fahatratrarana na tsia ny tanjona napetraka

Miainga amin’ny fahalalana hita ao anatin’ny fanoritsoritana ny “fitaratra” no avadika ho mpanondro na tondro

�

12


Famintinana ny dingana fandrafetana

Raha fehezina ireo ambaratonga samihafa amin’ny dingana fandrafetana dia toy izao:

1. Manao ahoana ny toetran’ny

fahafenoana atiala sy ny toerana misy

azy ?

� Fahafenoana : karazan-javamaniry, firafitra, fahasalamana,

taona, fahafahana manavao taranaka, sns

� Toetran’ny toerana : mpihazaka ara-karazan-tany, ara-

haifitsinjaran-drano,

� Toe-javatra ara-toekarena sy ara-tsosialy : iza no mampiasa

ny atiala, atao inona, ary inona no fiantraikan’izany ?

2. Inona no tantaran’ny fahafenoana

atiala sy ny toerana misy azy? Mamantatra ny anton’ny fahasimbana, ohatra, iharan’ny fomba

fambolena mifindrafindra ve ny faritra?; raha eny, manao ahoana

ny fahamafisany? Voatrandraka amin’ny fomba tafahoatra ve ilay

fahafenoana? Nisy doroala nitranga ve?

3. Manao ahoana ny mety ho

fivoaran’ilay toerana raha tsy misy

fandraisan’andraikitra miainga avy

amin’ny rafitra fanajariana ?

Inona no zavatra mitranga amin’ilay fahafenoana raha tsy misy ny

fanajariana azy? Ohatra, ara-ekôlôjika (fifandimbiasana, sns) ary

ara-tsosialy (famadihana tany amin’ny zavatra hafa, sns)

4. Inona no tetikady fanajariana tsy

maintsy ilaina mba hahazoana vokatra

tsara? (fanatsarana, fanarenana,

famerenana)?

Ny fiantraikan’ny zavatra atao dia

miankina amin’ny olona manajary,

mandrafitra, mandray ny vokatra ary

miambina ny vokatra.

Fandrafetana fanajariana ny fahafenoana atiala na ny toerana

simba: fikarakarana atiala, fitantanana iaraha-manao, fitantanana

mahasahana asa aman-draharaha maro :

� Famaritana ny tanjona

� Famantarana ny tompon’antoka

� Fanisana ny enti-manao ilaina sy ny loharanom-bola

� Famantarana ny tombotsoan’ny fanarenana

� Famerana ny fomba fiasa

� Fametrahana ny fandaharam-potoan’ny fiasana

� Famerana ny fanaraha-maso

Navaozina avy amin’ny OIBT/UICN, 2002

�

13


a. Fisafidianana ny karazan-kazo Ny fisafidianana ny karazan-kazo dia miankina amin’ny fepetra telo: fepetra ara-ekôlôjika, fepetra ara-tsosialy, fepetra ara-toekarena

Fisafidianana ny karazan-kazo

Fepetra ara-ekôlôjika

1. Inona avy ny karazan-kazo mahatanty ny toe-tany (karazan-tany, toetrandro, firafitry ny tany, sns) ?

2. Iza amin’izy ireo no afaka miaritra ny toetrandrom-paritr’ilay faritra harenina (toetany sy haiaina taorian’ny tsindry : fisokafan’ny rakotr’atiala, hakitrok’ilay atiala, karazantany, sns.) ?

�Ireo karazan-kazo mandrafitra ilay faritra harenina ihany no afaka mivelona eo amin’ilay toerana

�Ny fizotran’ny fifandimbiasan’ny zavamaniry voajanahary amin’ilay faritra harenina no mandidy ny karazan-kazo sahaza ny toerana.

Ambaratongam-pahasimbana iray = andiana karazan-kazo iray

Fepetra ara-tsosialy sy ara-toe-karena

Amin’ireo karazan-kazo voasafidy taorian’ny dingana ara-ekôlôjika, inona avy ireo izay azo ekena amin’ny lafiny ara-tsosialy sy ara-toekarena?

�Ireo karazan-kazo misy lanja amin’ny lafiny ara-barotra sy ara-tsosialy no safidiana

� Manana taham-pahombiazana tsara kokoa eo anivon’ny fiaraha-monina ny fanarenana atiala raha mitondra fanatsarana ankapobeny eo amin’ny fandonahan’ny tany, fisian’ny rano, sns.

b. Fisafidianana ny toerana asiana ny tanin-janakazo Toy ny nambara teo aloha, ny tanin-janakazo dia toerana natao hamokarana zanakazo mialoha ny hambolena ity farany amin’ny atiala harenina na tany ho volena.

Ny tanin-janakazo dia tokony hapetraka amin’ny toerana:

� Ahitana rano mandavan-taoana, izany hoe akaiky renirano na dobo;

� Ahitana tany lonaka maro nohon’ny famokarana mila tany betsaka;

� Mora itsihan’ny rano mba hiarovana ny tanin-janakazo tsy ho azon’ny tondran-drano ;

� Alan-drivo-mahery: tsy maintsy hatao izay hiarovana ilay toerana raha tsy voaharon’ny zavamaniry manodidina;

� Akaikin’ny toerana hambolena ny zanakazo mba hahamora ny fitaterana;

� Misy arabe na lalana tsara mampifandray azy amin’ny toerana ilana ireo zanakazo;

� Ahitana olona afaka mikarakara azy.

4.2.1 FIKARAKARANA NY TOERANA SY NY ENTI-MANAO

4.2 FANATANTERAHANA

�

14

T o r o l a l a n a a m i n ’ n y f a n a r e n a n a a t i a l a D. Famokarana zanakazo

Marihina fa ny isan’ny zanakazo karakaraina dia tokony hitombo roapolo isan-jato mihoatra amin’ny ny isa neritreretina hovokarina, izany dia mba hahafahana manolo ny simba na maty.

Toy izao aseho manaraka eto izao ary ireo dingana harahina amin’ny famokarana zanakazo.

Fandrafetana tanin-janakazo izay mizara ho sampana maromaro

sarahin’ny lalankely

Fangalana zana-kazo anaty ala (sauvageon)

Fanangonana voa

na

Raha voa nafarana avy amin’irony toerana

mpamokatra voa toy ny SNGF

Raha voa nalaina avy amin’ny hazon’ala ihany

Aparitaka ambony toerana malalaka ilay voa mandra-

pahamainany

Atao anaty plastika na boaty ka asiana anarana sy laharana

Tehirizina amin’ny toerana tsy misy amandoana ary tsy

mangatsiaka na mafana be loatra

Afafy anaty soriboly (plate-bande)

Fanangaroina tany Fampidirana ny tany anaty pot plastika na fandrafetana “bolety”

“Fanetsana” (fambolena ny zanakazo anaty plastika

na “bolety”)

Fametrahana ny “pot plastika na bolety misy zanakazo” eny amin’ny

tanin-janakazo voaaloka

�

15


Marihina etoana fa:

� Raha alaina amin’ny hazo ao anaty ala ihany ny “voa” dia tokony ho hazo voafantina tsara no angalana azy (tsy misy aretina, mahitsy, tsy be sampana). Mialohan’ny hamaritana izany hazo izany dia ilaina ny manara-maso ny mombamomba ny hazo: fotoana hamelanan’ny hazo, fotoany hivadihan’ny felana ho voany, fotoana mahamasaka ny voa, fotoana mampisy voa (isan-taona sa isaky ny roa taona), ireo singa na mpihazaka rehetra mety hampiova ny fahavokaran’ny voa, sns.

� Raha toa kosa ka “zanakazo alaina anaty atiala” na “sauvageon” avy hatrany no ampiasaina dia tokony ho zana-kazo tsara: tsy misy bibikely sy aretina, manana tahan’ny fitsiriana ambony. Ary ny zanakazo nalaina dia tokony hasiana anarana siantifika, toerana sy vaninandro nangalana azy.

� Ny fotoana faharetan’ny zanakazo ao amin’ny tanin-janakazo dia miankina amin’ny faritra ekôlôjika sy ny karazan-kazo.

Zanakazo manana toetra tsara = manana halava sy savaivon’ny foto-tahony (collet) mifanaraka amin’ny taonany, manana faka mitovitovy amin’ny haben’ny vatany ambony.

E. Fitaterana zanakazo Ny zanakazo manana halehibe mifanaraka amin’ny fepetra voalaza teo ambony no fantenina.

� Ilana fitandremana lehibe ny fitaterana sy fampidinana azy ireo avy ao anaty fiara na fitaovam-pitanterana hafa.

� Tokony harovana amin’ny rivotra izay mety hanamaina azy ny zanakazo mandritra ny fitaterana

� Mila atao mifanety ihany koa ny zanakazo mba tsy hihetsehany.

Ny fotoana fandefasana zanakazo dia tokony hapetraka mazava mba tsy hisian’ny fahatarana na fahatongavany aloha be loatra mihoatra amin’ny fotoana hambolena azy.

Fitaterana zanakazo = iray andro mialohan’ny fambolena

F. fambolena Ny safidy roa mahazatra amin’ny « fanarenana » dia ny fambolena milahatra sy ny fambolena amin’ny toerana babangoana.

Ny fambolena milahatra (lalankely) dia fambolena, amin’ny atiala izay manana fahasimbana be, manaraka tsipika mirazotra sy mitovy halavirana.

Arakaraka ny karazana sy ny haben‘ny zanakazo ny elanelan’ny ny zanakazo ary ny karazan-kazo matetika hampiasaina eto dia ireo manan-danja amin’ny varotra.

�

16


Ny fambolena amin’ny toerana banga (banga be anaty atiala) dia fambolena tanterahina amin’ny atiala simba na notrandrahana be. Ny anton’ny hisafidianana io fomba iray io dia noho ny hasarotry ny fanatanterahana sy fikarakarana ny fambolena manaraka tsipika. Io ihany koa ny fomba fiasa safidiana raha karazan-kazo tena tia taratr’andro no hovolena. Toy izao ary ny fanatanterahana azy:

� Fantarina ny toerana misy ny banga sy ny fitsinjaran’ny karazan-kazo sisa tavela.

� Atao mitovy amin’ny salan’ny haavon’ny hazo manjaka eo amin’ny toerana ny savaivon’ny toerana hambolena ny zanakazo (placeau).

Ny fotoana fambolena zanakazo dia amin’ny fotoana fatorian’ny zavamaniry (mialoha ny fiafaran’ny vanim-potoana main-tany indrindra ho an’ireo faritra maina). Izany dia mba hifanandrifian’ny fotoana fifohazan’ny zavamaniry (fotoana hiasany) amin’ny vanim-potoanan’ny orana.

4.2.2 FEPETRA FANAMPINY

A. Fikarakarana ara-teknika Aorian’ny fambolena ny zanakazo dia tsy maintsy hapetraka tsara ny fomba sy fotoana hitantanana sy hikarakarana azy.

Noho izany dia ilaina ireto karazan’asa ireto:

� Fanadiovana: fanalana ny ahidratsy sy ny zavamaniry manelingelina hikendrena ny fampihenana ny fifaninanana misy eo zavamaniry.

� Fanoloana ny maty

� Fiavana sy fievoevoana ny tany

Fotoana hanatanterahana ny asa = mandrapahazon’ny zanakazo halavana mihoatra ny bozaka

B. Fikarakarana ny aroafo Ny faritra narenina dia tokony harovana amin’ny afo na zavatra mety manimba (toy ny fametrahana omby) amin’ny alalan’ny fametrahana « aroafo ».

Tsara ho fantatra

� Toerana manodidina ny faritra narenina no tsara ametrahana ny aroafo mba hiarovana ilay faritra amin’ny ahitra sy bozabozaka

� Azo apetraka manaraka ny tendron’ny havoana na ny vohitra ihany koa ny aroafo

� Tsiahivina ihany koa fa ny arabe, ny lalana, sns ary ny aroafo voajanahary (toy ny renirano, ny vatovato sy ny lavaka) dia tokony hampiasaina araka izay mahamety azy.

�

17


Fomba entina miady amin’ny fikaohan’ny tany

D. Fiadivana amin’ny fikaohan’ny tany Raha toa ka simba be ilay faritra ary tsy ahitana vondron-javamaniry intsony dia azo atao ny miady amin’ny fikaohan’ny tany.

� Fanajariana vala mitazona rano na lakan-drano amiliana rano

� Fambolena zavamaniry toy ny hazo fihinamboa na hazo manamasaka ny tany (mba hanatsarana ny firafitry ny tany sy ampiasana arak’izay tratra)

� Fanajariana lavaka anangonana tany

E. Famantarana ny fombafomba eny an-toerana sy fanomezana andraikitra ny vondron’olona amin’ny fanaraha-maso, fijerijerena ary fikarakarana ny toerana.

Ny asa fanarenana dia mitaky fahazotoana sy fandraisana anjaran’ny mponina manodidina. Koa mba hahazoana ny fanampian’izy ireo dia:

� Fantarina, amin’ny alalan’ny fifampiresahana, ny antony hanaovany ireo tsindry maro isan-karazany.

� Jerena miaraka amin’ireo mpitondra sy Zokiolona eo an-toerana ny fomba sy lalàna nentim-paharazana mikasika ny fampiasana afo sy fanapahana hazo ary ny fomba fampiharana izany lalàna izany.

� Manao ezaka fanentanana amin’ny fampihenana ny fanaovana ireo tsindry sy fametrahana azy ireo ho tompon’andraikitra amin’ny fanaraha-maso ny asa fanarenana.

�

18


4.3.1 FAMETRAHANA TOERANA FANARAHAMASO MAHARITRA

Tanjona fototra: Fametrahana toerana hahafahana manara-maso ny fitombon’ny zanakazo

4.3.2 FANATANTERAHANA NY LAMINA FANARAHAMASO SY NY TOMBAN‘EZAKA

Tanjona fototra:

� Fandrefesana ny fitombon’ny zanakazo isaky ny fotoana voatondro izay atao ao amin’ny toerana fanarahamaso.

� Fahatratrarana na tsia ny tanjona napetraka

Amin’ity dingana ity no ampitahaina amin’ireo tondro fanaraha-maso napetraka teny am-boalohany ireo fiovana hita nandritra ny fandrefesana natao tao amin’ny toerana fanaraha-maso. Izany dia mba hanitsiana na hanampiana ny tsy nety na ny tsy ampy mety ho anton’ny fahadisoana na fahatarana.

4.3 FANARAHAMASO SY TOMBAN’EZAKA

Famaritana an-tsary ireo toerana fanaraha-maso

Fametrahana marika “maharitra” manodidina ny toerana

Ny tomban’ezaka kosa dia atao amin’ny alalan’ny fanadihadiana ny antontan-kevitra azo nandritra ny fanaraha-maso. Amin’izany dia ampitahaina amin’ireo fepetra fahombiazana notsoahina avy amin’ny “fitaratra” ny zava-misy. Eo no hahafantarana raha nanahaka ny fitaratra napetraka teny am-boalohany ny toetry ny zavamaniry na tsia.

Taona 1 Taona 2 Taona 3

Zava-misy mifanaraka amin’ny fepetra fahombiazana = TRATRA NY TANJONA

�

19

To

ro

lala

na

am

in’n

y f

an

ar

ena

na

ati

ala

5. O

HA

TRA

MIV

AIN

GA

NA

Mba

hah

azoa

na a

n-ts

aina

ireo

voa

laza

reh

etra

teo

am

bony

dia

iret

o m

isy

ohat

ra m

ivai

ngan

a na

lain

a av

y am

in’ny

asa

fan

aren

ana

efa

nata

o ta

min

’ny f

arit

ra

ara-

ekôl

ôjik

a te

lo t

eto

Mad

agas

ikar

a. M

arih

ina

moa

fa

ny t

anjo

na (

ding

ana

fand

rafe

tana

), ny

tek

nika

nan

atan

tera

hina

(di

ngan

a fa

nata

nter

ahan

a) a

ry n

y vo

katr

y ny

asa

ihan

y no

has

eho

eto.

Te

tika

sa T

AM

S KI

RINDY

BEZA

MAHAFA

LY

Toet

ra

mam

piav

aka

anka

pobe

ny

Not

ante

rahi

n’ny

mpi

ara-

mia

sa i

san-

kara

zany

toy

ny

Co

nser

vati

on

Inte

rnat

iona

l ta

o am

in’ny

fa

ritr

’And

asib

e iz

ay t

afid

itra

ao

anat

in’ny

far

itra

ar

a-ek

ôlôj

ika

Ats

inan

ana

man

ana

atia

la

kitr

oka

man

do m

aits

o m

anda

vata

ona

Not

ante

rahi

n’ny

CNFE

REF

(CFP

F ta

loha

) ta

o an

atin

’ny a

lan’i

Kir

indy

izay

taf

idit

ra a

o an

atin

’ny

fari

tra

ara-

ekôl

ôjik

a an

dref

an’i

Mad

agas

ikar

a m

anan

a at

iala

kit

roka

mai

na

Not

ante

rahi

n’ny

ESSA

-For

êts

sy n

y M

NP,

ta

o an

atin

’ny

som

bita

ny

faha

roa

sy

ny

fari

tra

man

odid

ina

ny

tahi

rin-

java

boar

y m

anok

an’i

Bezà

-Mah

afal

y sy

ny

man

odid

ina

azy,

izay

taf

idit

ra a

o an

atin

’ny f

arit

ra a

ra-

ekôl

ôjik

a at

sim

o m

anan

a at

iala

mis

y ts

ilo

Tanj

ona

Man

avao

ny

fari

tra

sim

ba m

ba h

isia

n’ny

fifa

ndra

isan

’ny t

apat

apak

’atia

la. N

y ta

njon

a m

anok

ana

dia

:

�

Mam

pand

ray

anja

ra

ny

vond

ron’o

lona

en

y an

-to

eran

a am

in’ny

fit

azom

ana

ny r

akot

r’ati

ala

sady

m

itad

y ny

fom

ba h

anat

sara

na n

y fi

aina

n’izy

ireo

,

�

Man

amor

a ny

fan

ajar

iana

ny

zava

boar

y am

in’ny

al

alan

’ny

fifa

ndra

isan

’ny

vond

ron’a

tial

a m

itsi

toko

toko

ar

y m

ampi

tom

bo

arak

’izan

y ny

fa

hare

tan’n

y at

iala

m

anol

oana

ny

fi

ovan

’ny

toet

r’and

ro,

�

Mit

azon

a ir

eo

atia

la

ho

toer

am-p

itah

iriz

ana

karb

ôna

mba

ham

pisy

fid

iram

-bol

a m

ahar

itra

.

Man

avao

ny

fa

ritr

a si

mba

ta

oria

n’ny

nitr

andr

ahan

a az

y. N

y ta

njon

a m

anok

ana

dia

:

�

Mah

afan

tatr

a ny

fo

mba

fi

aina

sy

ny

fi

tom

bon’n

y ka

raza

n-ka

zo z

anat

any

vits

ivit

sy

nata

o ha

nats

aran

a ny

at

iala

ta

oria

n’ny

nitr

andr

ahan

a az

y

�

Man

ao f

anof

anan

a sy

fik

aroh

ana

mik

asik

a ny

fa

nats

aran

a at

iala

�

Man

avao

ny

ve

lara

na

notr

andr

ahan

a m

ba

haha

faha

na m

itra

ndra

ka a

zy in

dray

Mia

ntok

a ny

fit

ohiz

an’ny

fah

afah

a-m

iain

a sy

ny

mam

piav

aka

ny z

avab

oary

ny

tahi

ry

man

okan

a. N

y ta

njon

a m

anok

an’ny

tet

ikas

a di

a :

�

Man

alef

aka

ny f

ahas

imba

na s

y fi

ovan

’ny

fifa

ngar

oana

sy

ny

fi

rafi

try

ny

kara

zan-

java

man

irin

’ny a

tial

a in

drin

dra

fa n

y so

mbi

n-ta

nin’n

y ta

hiry

fah

aroa

,

�

Mit

azon

a ny

si

sin’n

y so

mbi

n-ta

nin’n

y ta

hiry

ro

a m

isy

anke

hitr

iny

amin

’ny

alal

an’ny

fan

aren

ana

ny m

anod

idin

a az

y iz

ay n

atao

am

pias

ain’n

y ol

ona,

�

Mia

ntok

a ny

fi

fand

rais

an’ny

fa

ritr

a ar

ovan

a sy

ny

man

odid

ina

azy,

�

Mam

ela

ny

vond

ron’o

lona

en

y an

-to

eran

a ha

mpi

asa

ny v

okat

ra s

y an

jara

as

a na

tera

ky n

y fi

sian

’ny a

tial

a am

in’ny

fo

mba

mah

arit

ra s

y vo

ahev

itra

.

�

20

To

ro

lala

na

am

in’n

y f

an

ar

ena

na

ati

ala

Mpa

ndra

y an

jara

�

M

pana

ra-m

aso

ara-

tekn

ika

: A

NA

E sy

CI

REF

Mor

aman

ga

�

Mpi

andr

aiki

tra

mpa

nam

ora

: M

ATE

, GE

RP,

SAF/

FJKM

M

oram

anga

), M

NP

And

asib

e-M

anta

dia,

�

Mpa

nata

nter

aka

(fam

bole

na) :

von

dron

’olon

a en

y an

-toe

rana

(o

men

a an

drai

kitr

a re

hefa

av

y no

fani

na)

�

Mpa

nara

-mas

o ar

a-te

knik

a : C

NFE

REF

�

Mpa

nata

nter

aka

: m

pias

an’ny

CN

FERE

F sy

fa

mpi

asan

a ol

ona

eny

an-t

oera

na

�

Mpa

nara

-mas

o ar

a-te

knik

a :

ESSA

-Fo

rêts

sy

MN

P

�

Mpa

nata

nter

aka

: von

dron

’olo

na e

ny a

n-to

eran

a

�fi

fana

raha

m-p

iara

ha-m

iasa

am

in’ny

an

drim

-pan

jaka

na e

ny a

n-to

eran

a

Fomba

fa

nare

nana

Fe

petr

a nisa

fidian

ana

ny k

araz

an-k

azo:

kar

azan

a za

nata

ny

amin

’ilay

fa

ritr

a ha

reni

na.

Soka

jiana

ka

raza

na t

elo

arak

a ny

raf

itra

fan

aren

ana

:

�

Kara

zana

mor

a ta

diav

ina

sy m

anan

a fi

tom

boan

a ha

inga

na

toy

ny

Har

unga

na m

adag

asca

rien

sis,

Cr

oton

mon

gue

ary

Tre

ma

orie

ntal

is

�

Kara

zana

man

ana

fito

mbo

ana

sala

ntsa

lany

toy

ny

Sym

phon

ia s

p., P

roth

orus

dit

imen

a

�

Kara

zana

m

anan

a fi

tom

boan

a el

a to

y ny

Da

lber

gia

sp. O

cote

a sp

. ary

Phy

llart

hron

sp.

Fita

izan

a an

-tan

in-j

anak

azo

:

�

Fiot

azan

a ny

voa

�

Mam

pias

a ny

tek

nika

VA

M (

Vasc

ular

Arb

oscu

lar

Myc

orri

za)

�

Faha

reta

n’ny

fika

raka

rana

: 4

ka h

atra

min

’ny 5

vo

lana

ho

an’ny

kar

azan

a m

itom

bo h

aing

ana

ary

9 vo

lana

ho

an’ny

kar

azan

a el

a fi

tom

boan

a

�

Fam

oaha

na z

anak

azo

an-t

anin

-jan

akaz

o :

haav

o 30

sen

tim

etat

ra f

ara-

faha

kelin

y ho

an’n

y so

kajy

vo

aloh

any,

ha

avo

15

sant

imet

atra

fa

ra-

faha

kelin

y ho

an’n

y so

kajy

fah

aroa

sy

faha

telo

Fepe

tra

nisa

fidian

ana

ny k

araz

an-k

azo

:

�

Kara

zan-

kazo

za

nata

ny

amin

’ilay

fa

ritr

a (s

atri

a iz

y ir

eo i

hany

no

mah

atan

ty n

y to

e-ta

ny a

min

’ilay

toe

rana

) ;

�

Kara

zan-

kazo

m

ora

ahit

ana

voa

sy

efa

anan

ana

trai

kefa

ra

ha

ny

fam

okar

ana

ny

zana

kazo

ny

anat

y ta

nin-

jana

kazo

no

re

sahi

na ;

�

Kara

zan-

kazo

m

anan

a fa

hafa

hana

m

iain

a ts

ara

eny

amin

’ny

toer

ana

mis

y fa

hasi

mba

na ;

�

Kara

zan-

kazo

m

anan

-dan

ja

ara-

toe-

kare

na:

toe-

bata

na

sy

toet

ra

ara-

tekn

ôloj

ikan

’ny

hazo

, ara

-bok

atra

;

�

Kara

zan-

kazo

mam

aly

ny t

inad

y eo

ani

von’n

y fi

rene

na, n

y fa

ritr

a sy

eny

an-

toer

ana

Kara

zan-

kazo

fan

aren

ana:

Alle

anth

us

grev

eanu

s,

Colv

illea

ra

cem

osa,

Co

mm

ipho

ra g

uilla

umin

i, Co

mm

ipho

ra m

afai

doha

, Gy

roca

rpus

am

eric

anus

, N

eobe

guea

m

ahaf

alie

nsis

, Haz

omal

ania

voy

roni

i

Fepe

tra

nisa

fidian

ana

ny ka

raza

n-ka

zo :

kara

zana

za

nata

ny

man

an-d

anja

am

in’ny

la

finy

ara

-toe

-kar

ena

sy a

ra-t

sosi

aly

Kara

zan-

kazo

fa

nare

nana

: Al

luau

dia

proc

era,

Jat

roph

a m

ahaf

alie

nsis

(ka

raza

na

mpi

sava

lala

na a

min

’ny f

arit

ra h

aren

ina)

Tsy

nota

izan

a ta

naty

ta

nin-

jana

kazo

fa

fa

min

dran

a ny

tah

onts

iry

ho a

n’ny

Allu

audi

a pr

ocer

a ar

y fa

nafa

zana

av

y ha

tran

y ho

an

’ny J

atro

pha

mah

afal

iens

is.

Fambo

lena

�

Foto

ana

fam

bole

na :

okto

bra

�

Fom

ba

fam

bole

na

ara-

tekn

ika

: fa

mbo

lena

m

anar

aka

tsip

ika

amin

’ny

elan

elan

a 1m

x 1

m

�

Fika

rara

kara

na :

tsy

mis

y fi

kara

kara

na

�

21

To

ro

lala

na

am

in’n

y f

an

ar

ena

na

ati

ala

Fambo

lena

�

Fand

avah

ana

: 40s

mx4

0sm

x40s

m

�

Fihe

tin’n

y fa

mbo

lena

am

in’ny

an

kapo

beny

: 1

000

foto

tra

isak

y ny

iray

hek

tara

Fika

raka

rana

Fam

etra

hana

aro

afo

�

Fiav

ana

: fa

nala

na

ny

ahi-d

rats

y am

in’ny

to

eran

a fa

nare

nana

�

Fam

angi

tra

: in-

telo

isan

-tao

na a

min

’ny t

aona

vo

aloh

any,

indr

oa is

an-t

aona

am

in’ny

tao

na f

ahar

oa

ary

indr

ay

isan

-tao

na

man

ombo

ka

ny

taon

a fa

hate

lo:

fana

lana

ny

ah

idra

tsy

man

odid

ina

ny

foto

try

ny z

anak

azo

novo

lena

Fita

izan

a an

-tan

in-j

anak

azo

:

�

Fiot

azan

a ny

voa

�

Faha

reta

n’ny

fika

raka

rana

: 4

ka

hatr

amin

’ny 5

vol

ana

Fambo

lena

�

Foto

ana

fam

bole

na :

vola

na

jola

y ka

ha

tram

in’ny

aog

osit

ra

�

Fom

ba

fam

bole

na

ara-

tekn

ika

: Fa

mbo

lena

an

aty

lala

nkel

y (e

lane

lan’n

y za

naka

zo :

2m

x 2m

) ar

y fa

mbo

lena

an

aty

bang

a (e

lane

lana

1m

x 1

m)

�

Fihe

ty a

nkap

oben

y : 1

0000

fot

otra

isak

y ny

hek

tara

ho

an’ny

ban

ga a

ry 1

00 f

otot

ra

isak

y ny

hek

tara

ho

an’ny

lala

nkel

y

Fika

raka

rana

: fa

nadi

ovan

a ho

an’n

y fa

mbo

lena

0

hatr

amin

’ny 6

tao

na.

Voka

tra

Taor

ian’n

y fa

nisa

na n

atao

tam

in’ny

vol

ana

desa

mbr

a 20

09, n

y ta

han’n

y fa

hafa

tesa

na d

ia :

�

15,1

% e

ny a

min

’ny t

ampo

m-b

ohit

ra

�

18,3

% e

ny a

min

’ny s

olam

py

�

15,2

% e

ny a

min

’ny v

odin

-tan

y

�

21,3

% e

ny a

min

’ny h

orak

a

Ny

fito

mbo

n’ny

haav

ony

anka

pobe

ny m

ahat

ratr

a 14

,5

ka h

atra

min

’ny 4

2sm

/tao

na.

Tsar

a ny

man

amar

ika

fa 2

tao

na n

y za

naka

zo t

amin

’ny

fani

sana

far

any.

Taor

ian’n

y fa

nisa

na

nata

o ta

min

’ny

vola

na

desa

mbr

a 20

09, n

y ta

han’n

y fa

hafa

tesa

na d

ia :

�

85 h

atra

min

’ny 9

0% a

nati

n’ny

bang

a

�

36 h

atra

min

’ny 6

3% a

nati

n’ny

lala

nkel

y

�

Haa

von’n

y ha

zo a

min

’ny a

nkap

oben

y :

6 ha

tram

in’ny

8 m

�

sava

ivo

anka

pobe

ny :

8 sm

Ho

an’i

Kiri

ndy,

ny

fam

bole

na d

ia n

anom

boka

ny

taon

a 19

79

Ara

ka n

y fi

kira

kira

na n

y an

tont

an-k

evit

ra

azo

tam

in’ny

fan

isan

a na

tao

ny v

olan

a de

sam

bra

2009

ihan

y, n

y ta

han’n

y fa

hafa

tesa

n’ny

zana

kazo

dia

:

�

73%

ho

an

’ny

Jatr

opha

m

ahaf

alie

nsis

�

91%

ho

an’ny

Allu

audi

a pr

ocer

a

�

Sava

ivo

anka

pobe

ny :

5 sm

�

� � � �

22


6. RAKI-TAHIRIN-KEVITRA

1. MEFT, USAID et CI, 2009. Evolution de la couverture de forêts naturelles à Madagascar, 1990- 2000- 2005, 58p + Annexes.

2. OIBT/UICN, 2002. Directives OIBT pour la restauration, l’aménagement et la réhabilitation des forêts tropicales dégradées et secondaires, Série Développement de politiques OIBT No 13, 61p

3. OIBT/UICN, 2005. Restauration des paysages forestiers, Introduction à l'art et la science de la restauration des paysages forestiers. Série technique OIBT No 23, 156p

1. FAO, 2007. Situation des forêts du monde 2007, in www.fao.org

2. WWF, 2005. Forests for life Programme in www.panda.org/forests

BOKY NANOVOZAN-KEVITRA

TRANON-KALA NANOVOZAN-KEVITRA

Documents

faharetan' ny tetik'asa?