13
1 FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE Den Haag, 23 novembre 2013 Chers amis, Sous la pluie et la grisaille, voici, avec un sourire, mon quarante-et-unième Franco-fil: www.talenvoortalent.nl/Francofil41.pdf Voor wie voor de eerste keer mijn Franco-fil ontvangt: dit is mijn manier om u te ondersteunen in het plezierig leren (en beleven) van het Frans. U vindt er de volgende rubrieken : 1/ Les tuyaux: mijn gouden tips. 2/ De presentatie van mijn nieuwe boek ‘Mais qu’est-ce que c’est que ça?’ oftewel ‘Wat is dat?’ 3/ De actuele cursusinformatie van Talen voor Talent 4/ Een column van mijn hand (in het Nederlands), met een wat provocatieve titel: Waarom Engels slecht uitgesproken Frans is? 5/ Un reportage ou une Chronique en français, texte toujours original et intéressant - avec une liste de vocabulaire. Vous connaissez tous la fameuse Tour Eiffel, maisAu fait, Eiffel l’a t’elle faite? 6/ Een chanson met tekst en vertaling: ‘l’Assassinat’ de Georges Brassens, chanté pas son dernier guitariste, Joël Favreau 7/ De prijsvraag over één van de bijzondere gebruiksvoorwerpen uit mijn nieuwe boek met als prijs voor de 5 eerste goede antwoorden het boek zelf (zie www.talenvoortalent.nl/watisdat.html) Op de daarop volgende pagina vindt u het antwoord op de vorige prijsvraag. Wilt u de vorige Franco-fils lezen, dan hoeft u alleen het laatste nummer in de link te vervangen: bij voorbeeld www.talenvoortalent.nl/Francofil40.pdf enzovoortBien du plaisir, Sylvain PS: om de ‘Franco-fil’ niet (meer) te ontvangen, klik op ‘antwoord’ en stuur me een (lege) mail.

FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

1 FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE Den Haag, 23 novembre 2013 Chers amis, Sous la pluie et la grisaille, voici, avec un sourire, mon quarante-et-unième Franco-fil: www.talenvoortalent.nl/Francofil41.pdf Voor wie voor de eerste keer mijn Franco-fil ontvangt: dit is mijn manier om u te ondersteunen in het plezierig leren (en beleven) van het Frans. U vindt er de volgende rubrieken : • 1/ Les ‘tuyaux’: mijn gouden tips. • 2/ De presentatie van mijn nieuwe boek ‘Mais qu’est-ce que c’est que ça?’

oftewel ‘Wat is dat?’ • 3/ De actuele cursusinformatie van Talen voor Talent • 4/ Een column van mijn hand (in het Nederlands), met een wat provocatieve

titel: Waarom Engels slecht uitgesproken Frans is? • 5/ Un reportage ou une Chronique en français, texte toujours original et

intéressant - avec une liste de vocabulaire. Vous connaissez tous la fameuse Tour Eiffel, mais… Au fait, Eiffel l’a t’elle faite?

• 6/ Een chanson met tekst en vertaling: ‘l’Assassinat’ de Georges Brassens, chanté pas son dernier guitariste, Joël Favreau • 7/ De prijsvraag over één van de bijzondere gebruiksvoorwerpen uit mijn nieuwe boek met als prijs voor de 5 eerste goede antwoorden het boek zelf (zie www.talenvoortalent.nl/watisdat.html) Op de daarop volgende pagina vindt u het antwoord op de vorige prijsvraag. Wilt u de vorige Franco-fils lezen, dan hoeft u alleen het laatste nummer in de link te vervangen: bij voorbeeld www.talenvoortalent.nl/Francofil40.pdf enzovoort… Bien du plaisir, Sylvain PS: om de ‘Franco-fil’ niet (meer) te ontvangen, klik op ‘antwoord’ en stuur me een (lege) mail.

Page 2: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige

Franse theaterstuk gezien: ‘La botte de Don Juan’, gepresenteerd door ‘L’autre pays du théatre’, een zeer dynamieke club van franstalige theaterliefhebbers. À suivre: www.lautrepaysdutheatre.com

• À tous les grands connaisseurs de fromages: testez vos connaissances: http://www.linternaute.com/jeu/societe/la-france-des-fromages/

• Al een paar jaren geef ik overal in het land - ‘s avonds - presentaties voor verschillende afdelingen van de Alliance française. Het zijn leuke programma’s en ik nodig iedere Francofiel uit met een vrij goede kennis van het Frans om die bij te wonen. De kosten zijn gering (tussen niets en € 10,-) en de ambiance zeer aangenaam. Als data en plek in uw agenda passen, aarzel niet en schrijf je in: je vous garantie une soirée très amusante et pleine de bonnes rencontres!

------ Uitnodiging voor een wonderlijke Kerstmiddag:

Chers amis, Graag nodig ik jullie voor een middagvertelling van de Provençaalse Pastorale, rond de kerststal van mijn vader. Het vindt op zaterdag 14 december a.s. van 14.30 (aanvang) tot 17.00 uur, op het Buurtcentrum in de wijk Bezuidenhout in Den Haag: Johannes Camphuijsstraat 25. De zaal is vanaf 14.15 uur open. Al meer dan 60 jaar lang maakt mijn vader ‘santons’ (kerststal figuren) en mijn Provençaalse Bethlehem is inmiddels gegroeid tot een indrukwekkend dorp van bijna 200 zielen. En die zielen komen tot leven met de traditionele Pastorale, het verhaal van de wonderen voor de gewone mensen, op die eerste kerstnacht.

De presentatie geschiedt in het Nederlands, met uiteraard veel Frans ertussen. Ik vertel over de traditie, haar geschiedenis, de vakmanschap van de santonnier, en ook over hoe en waarom mijn vader eraan begonnen is. Daarna vertel ik jullie – met lichtbeelden – over de gebeurtenissen van die eerste kerstnacht… Na de pauze wordt er geluisterd naar een oude Zuid-Franse opname van hetzelfde verhaal (uit mijn geboortejaar, 1957, met tekst en vertaling). Dat kan voor kinderen van 2 tot 12 jaar een beetje lang zijn. Kinderen van 12 tot en met 95 zullen het juist héél leuk vinden… Kinderen onder de 2 mogen het slapende Jesus-kindje spelen… Uiteraard is de toegang gratis. Wel zal er gelegenheid zijn voor het ondersteunen van www.avaaz.org, een site die burgeracties voor rechtvaardigheid mogelijk maakt. Laat me weten of u komt, en met hoeveel personen. ([email protected] – 06 127 06 313). Toutes mes amitiés, et d’avance mes meilleurs vœux pour Noël et le Nouvel An!

Page 3: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

3 2/ Mais qu’est-ce que c’est que ça? oftewel ‘Wat is dat?’

Wat is ‘Wat is dat?’ ‘Mais qu’est-ce que c’est que ça? – Wat is dat?’ is tegelijkertijd een heerlijke wandeling in het verleden, een uitdaging voor uw scherpzinnigheid en een leuke manier om uw Frans te verrijken en te verdiepen. Hoe werkt het? U krijgt op de rechterpagina elke keer één van de 52 vreemde voorwerpen te zien, allemaal uit het dagelijks leven van onze voorouders, en ieder met zijn enigszins cryptische clé. De linkerpagina heeft u van tevoren bedekt met een los blad en zo kunt u naar gelang u dat blad verder schuift, en nadat u genoeg tijd genomen heeft om zich een idee te vormen, eerst drie illustraties te voorschijn halen, dan een mooi onderhoudende Franse uitleg, en uiteindelijk diens vertaling naar het Nederlands. De minder bekende Franse woorden kunt u in de glossaire vinden. Die ontdekkingsreisjes kunt u alleen maken, of – nog leuker – met francofiele vrienden. Het is ook bijzonder leuk in het kader van een cursus Frans voor gevorderden. U gaat eindelijk door het glazenplafon heen.

Een voorproefje? 1/ Hier vindt u één van de voorwerpen uit het boek, met zijn clé 2/ Denkt u al te weten wat het is (of heeft u er geen flauw idee van en wilt u graag meer weten), kijk dan eerst naar de drie illustraties 3/ Nu moet u het wel min of meer geraden hebben, en is het tijd om de Franse uitleg te lezen, met zijn glossaire. 4/ En als toetje, om te controleren dat u alles goed door heeft, leest u de Nederlandse vertaling. Voilà. Chouette, non? Het boek komt op 3 december aan (en werkelijk uit Spanje, maar niet met dat ene boot…) en u kunt het voor Sinterklaas december in huis hebben! Ik heb zelfs een Sinterklaasgedicht ervoor geschreven. Het telt 144 pagina’s en kost € 17,50 + portokosten (€ 3,50 voor Nederland). Vanaf 3 exemplaren kost het € 16,- per stuk (portokosten voor 2 tot 4 boeken: € 4,50)

Woont u in Frankrijk? Ik ben een dépot-systeem aan het opzetten zodat u alleen (bijna) dezelfde portokosten als voor Nederland hoeft te betalen. Bestellen kunt u doen door me te mailen ([email protected] - graag uw adres vermelden ). !Samen!met!het!boek!ontvangt!u!een!factuur:!u!hoeft!dus!pas!na!ontvangst!te!betalen.!

Page 4: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

4 3/ Cursusinformatie van Talen voor Talent: zie voor meer details www.talenvoortalent.nl/aanbod.html

• ‘En route!’ (voor bijna-beginners www.talenvoortalent.nl/enroute.pdf ): binnen een week weet u zich goed te oriënteren in de Franse taal en cultuur en heeft u een eigen ervaring en een sterke leerdynamiek opgebouwd. U trekt uw Franse Zevenmijlslaarzen aan. De beste start. Volgende data: van 29 maart t/m 5 april 2014 à la Léotardie près de Bergerac (www.laleotardie.com)

• ‘Plein Sud!’, een kortere versie van ‘En route!’, in Nederland gegeven: vijf dagen overdag in de Club des Entrepreneurs in Delft. Zie www.talenvoortalent.nl/pleinsud.pdf. Volgende data: van 16 t/m 20 februari 2014.

• Vivez la France!’ (www.talenvoortalent.nl/vivezlafrance.pdf - de intense weekervaring om uw Franse ‘ik’ leven in te blazen). Een week om uw kennis en ervaring van de Franse taal te verruimen. Chansons, verhalen, grammaticale wandelingen, lange gesprekken aan tafel: alles is gericht op het leren voelen en communiceren als 'ware' Fransman of Française. Wij spreken ook zoveel mogelijk Frans en gaan op ontmoetingstocht met de echte Fransen. Volgende data: van 22 t/m 29 maart 2014 in de Léotardie bij Bergerac (www.laleotardie.com)

• ‘Le Français profond’, une semaine rien qu’en français pour Francophiles avec un (très) bon niveau.

Nous nous faisons notre propre petite université en partageant nos savoirs et nos passions, et je vous emmène explorer quelques aspects de la mémoire collective et de la culture quotidienne de mes compatriotes. Une expérience délicieuse. Zie www.talenvoortalent.nl/lefrancaisprofond.pdf. Prochaines dates: du 7 au 14 juin 2014 à la Minoterie à Saint-James près du Mont Saint-Michel (Normandie - www.laminoterie.eu)

• Liever een cursus bij u in Frankrijk? Vind een paar leergierige vrienden en nodig me uit om een cursus in uw eigen Franse omgeving te geven: een win-win formule mogelijk voor ieder van de bovenstaande programma’s. Klik op www.talenvoortalent.nl/vivezchezvous.pdf.

• ‘Ces Chansons qui nous enchantent!’, een hele zaterdag in Delft (Club des Entrepreneurs - 10.00 tot 16.30 uur) samen op ontdekkingstochten langs de mooiste - bekende en onbekende – Chansons. Een gemiddelde kennis van het Frans is nodig om van de dag echt te kunnen genieten. • op 7 december 2013: ‘La Chanson nouvelle’ • op 15 februari 2014: ‘Saint-Valentin, chantez pour nous!’ • op 15 maart 2014: ‘Voyages’ • op 28 juin 2014: ‘Métiers’ Zie www.talenvoortalent.nl/ceschansons.pdf.

La Léotardie, près de Bergerac (Périgord),

dépendance du paradis

La Minoterie, près du Mont-Saint-Michel, entre Bretagne et Normandie,

entre nature et culture…

Page 5: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

5 4/ Column : Waarom&Engels&–&voor&een&derde&maar& &–&slecht&uitgesproken&Frans&is…&!

Anno!1792:!het!révolutionnaire!Frankrijk!wordt!van!alle!kanten!door!koninklijke!legers!bedreigd!en!elke!provincie!wordt!geacht!soldaten!en!proviand!te!leveren!voor!la,patrie,en,danger.!In!Bayeux,!niet!ver!van!Caen!(Normandië),!zijn!een!paar!drukke!sans1culottes!de!laatste!hand!aan!het!leggen!aan!een!voedselkonvooi!richting!Parijs.!Om!één!van!de!karren!tegen!het!regen!te!beschermen!stelt!un,de,ces,messieurs,voor!om!een!

oude!lap!stof!dat!in!de!nabijgelegen!Cathédrale!ligt,!in!stukken!te!knippen.!Pas!op!het!allerlaatste!moment!lukt!

het!de!lokale!Commissaire,de,la,Révolution!een!culturele!ramp!te!voorkomen:!la!Tapisserie,de,Bayeux,!het!oudste!bande,dessinée!–!stripverhaal!–!van!Europa,!is!voorlopig!van!de!ondergang!gered.!Waarover!vertelt!de!

tapisserie?!Over!de!invasie!van!Engeland!in!oktober!1066!door!de!Noormandiër!van!Willem!de!Bastaard!–!

later!bekend!als!Guillaume,le,Conquérant!–!en!in!het!bijzonder!over!de!slag!bij!Hastings.!!

Die!naam!klinkt!bekend,!maar!weinig!onder!ons!beseffen!

hoe!bepalend!deze!expeditie!geweest!is!voor!de!latere!

geschiedenis!van!Frankrijk!en!Engeland!–!en!dus!van!het!

Europese!continent.!Herinnert!u!het!zich!nog?!Rond!850!

komen!de!eerste!Vikingen!aan!en!worden!beide!landen!

stelselmatig!geplunderd,!niet!alleen!langs!de!kust!maar!

ook!tot!ver!in!het!binnenland.!Geen!boerderij,!geen!

klooster,!geen!stad!blijkt!veilig!te!zijn!voor!hun!

bliksemaanvallen.!In!911!krijgt!de!Viking!krijgsheer!

Rollon!door!koning!Charles,le,Simple!het!grootste!deel!van!de!huidige!Normandie!aangeboden,!wel!onder!drie!voorwaarden:!Rollon!moet!Charles!als!koning!eren,!hij!

moet!zich!laten!dopen!en!ook!de!kust!beschermen!tegen!de!andere!Vikingen.!Zo!werden!de!Ducs,de,Normandie,!die!al!snel!de!toemalige!Frans!gingen!praten!–!la,langue,d’oil,!de!machtigste!vazallen!van!de!

Franse!vorst.!De!verovering!van!Engeland!door!Willem!verstoorde!dit!evenwicht!grondig!en!mondde!uit!in!een!

eeuwenlang!conflict!tussen!de!deux,frères,ennemis:,la,France,et,l’Angleterre.!Dat!conflict!heeft!zijn!hoogtepunt!bereikt!met!de!guerre,de,cent,ans!(van!1337!tot!1453)!waar!Jeanne,d’Arc,een,zeer!belangrijk!rol!speelde.!Frankrijk!was!er!bijna!geweest.!Pas!aan!het!einde!van!de!negentiende!eeuw!werd!de!strijdbijl!pas!

echt!begraven.!!

!

Page 6: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

6 De!tapisserie!–!in!de!volksmond!Tapisserie,de,la,Reine,Mathilde!geheten!–!werd!aan!Willem!geschonken!door!

zijn!halfbroer!Odon,!een!bisschop!die!zelf!tussen!de!honderden!geborduurde!figuren!goed!te!herkennen!is:!als!

geestelijke!mocht!hij!geen!bloed!laten!vloeien!en!‘zegende’!hij!de!Engelsen!dus!met!een!zogenaamde!

morgenster!(die!alleen!maar!plet!…)!Het!verhaal!in!het!kort:!Harold,!een!Saksische!edelman,!tevens!

schoonbroer!van!de!oude!en!zoonloze!Engelse!koning!

Edward,!wordt!naar!Normandië!gestuurd!om!zijn!kroon!na!

diens!dood!aan!Willem!aan!te!bieden.!Willem!laat!Harold!op!

heilige!relikwieën!zweren!dat!hij!hem!als!koning!zal!

erkennen.!Na!vele!peripetieën!–!waarbij!Harold!als!moedig!

en!Willem!als!machtig!en!gastvrij!afgeschilderd!wordt!–!lukt!

het!Harold!naar!Engeland!terug!te!keren.!Kort!daarop!sterft!

Edward!en!Harold!–!le,faux1jeton:!de!valserik!–!laat!toe!dat!de!Saksische!leenheren!hem!als!koning!erkennen.!Willem!

laat!onmiddellijk!een!vloot!van!600!schepen!bouwen!en!

steekt!met!7000!man!het!kanaal!over.!Omdat!Harold!in!de!

tussentijd!een!Vikingaanval!in!NoordcEngeland!heeft!moeten!afslaan!voordat!hij!zich!naar!Hastings!

kon…haasten,!is!het!voor!Willem!betrekkelijk!gemakkelijk!om!de!uitgeputte!Engelsen!in!de!pan!te!hakken.!

Harold!sterft.!Willem!is!koning.!

!!!!

Het!doel!van!de!tapisserie!was!om!het!ongeletterde!volk!van!het!goede!recht!van!Willem!te!overtuigen,!en!het!

werd!daarvoor!elk!jaar!in!de!Cathédrale,de,Bayeux!opgehangen!–!de!Paus!had!immers!voor!de!aanval!zijn!

zegen!gegeven.!Napoleon!en!later!Hitler!hebben!ervan!gedroomd!om!op!dezelfde!wijze!het!perfide,Albion!binnen!te!vallen,!maar!dat!is!hen!

niet!gelukt.!De!Engelsen!zelf!

blijven!het!relaas!van!de!bloody!

Tapestry!bevechten:!Edward!zou!

de!kroon!aan!meerdere!mensen!

hebben!aangeboden!–!waaronder!

Harold!–!en!Willem!had!Harold!in!

de!val!gelokt!door!hem!onwetend!

op!relikwieën!te!laten!zweren.!

Meer!dan!een!documentaire!is!het!voor!hen!een!documenteur!!En!het!steekt,!net!als!voor!de!Fransen!

het!Waterlooplein!in!Amsterdam!

of!Trafalgar!Square!in!Londen.!!

!

Mensen!–!hoe!machtig!dan!ook!–!

vergaan,!maar!de!gevolgen!van!

hun!(wan)daden!blijven!

voortduren.!De!Anglocsaksische!

taal!van!vóór!Willem!is!tot!de!dag!van!vandaag!Anglo1Normand!geworden,!waarvan!meer!dan!een!derde!van!

de!woordenschat!van!Franse!afkomst!is.!De!Engelse!pig!wordt!nog!steeds!als!pork!(porc)!aangeduid!als!het!opgediend!wordt,!de!cow!wordt!dan!met!beef!(boeuf)!aangeduidt!en!de!chicken!met!poultry!(poule).!Voor!een!groot!deel!is!het!Engels!dus!gewoon!slecht!uitgesproken!Frans,!en!dat!hebben!wij!aan!Guillaume!te!danken,!een!klein!duizend!jaar!geleden.!Cocorico!!!

De!hele!Tapisserie!kunt!u!ook!op!internet!zien:!het!is!ook!en!vooral!het!waardevolste!document!over!het!toenmalige!leven!in!

Normandië!en!Engeland.!!

Page 7: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

7 5/ Chronique: Au fait, Eiffel l’a t’elle faite? (texte : Sylvain Lelarge) Paris sans elle serait… défiguré. Elle y est plantée comme le nez au milieu de la figure, un nez dont, comme pour celui de Cléopâtre, la longueur accroit la beauté. Et pourtant, cette fameuse tour de Monsieur Eiffel fut à ses tout débuts regardée comme une monstruosité et décriée haut et fort par les plus grands noms de l’intelligentsia parisienne: entre autres Paul Verlaine, Guy de Maupassant, Alexandre Dumas fils, Sully Prudhomme... Et cela alors qu’on pouvait à l’époque s’attendre à en être relativement rapidement débarrassée: elle n’était en effet destinée qu’à être une attraction, de taille certes, mais temporaire, pour l’Exposition Universelle de 1889. Et pourtant, presque 125 plus tard, elle paraît… indéboulonnable*. Quels concours de circonstance lui ont-ils assuré cette belle pérennité et sa célébrité mondiale? Écoutez l’histoire de la Vieille Dame, et décidez avec moi qui serait vraiment en droit d’en réclamer la paternité. Dès les années 1830, puis pendant tout le Second Empire (1852-1870) et la Seconde République qui le suivit, la France rivalisa avec les autres grandes puissances occidentales non plus seulement sur les champs de batailles, mais aussi sur celui de l’industrie. Les Expositions Universelles étaient autant de coups d’éclat permettant au pays-hôte de mettre en valeur la puissance de ses capacités de production et le génie de ses ingénieurs. Et l’idée de réaliser une tour atteignant les mythiques 1000 pieds – donc environ 300 mètres – était un défi qui parlait aux imaginations. Déjà, par deux fois, en Angleterre en 1833 puis plus tard aux États-Unis, on avait tenté de relever ce défi, mais ces projets n’avaient pas aboutis faute de moyens. Il était devenu clair qu’une telle tour ne pouvait être réalisée en pierre et que, par contre, les nouvelles techniques de construction métallique

offraient des perspectives prometteuses. Un des grands noms dans ce domaine était celui de Gustave Eiffel, un visionnaire de 52 ans qui avait déjà à son actif des ouvrages majeurs comme la gare de Buda, la charpente du Bon Marché, le viaduc de Garabit en Auvergne, la structure métallique de la Statue de la Liberté, pour ne citer qu’eux. C’est donc tout naturellement dans son bureau d’architecte que commença en 1884 l’aventure. Dans son bureau, oui, mais pas dans son cerveau. Le vrai père de la tour s’appelle Maurice Koechlin qui, aidé de son comparse Émile Nouguier, fit le premier dessin d’une tour en fer ‘puddlé’ (= presque sans carbone) pouvant devenir le clou de cette Exposition prévue pour le centenaire de la Révolution. Mais Gustave Eiffel ne se montra pas d’emblée chaud pour le projet, pas du tout. Il autorisa néanmoins ses ingénieurs a peaufiner leurs esquisses. Et ce n’est qu’après une cure de beauté administrée par Stephen Sauvestre, le décorateur du bureau, qu’Eiffel s’enthousiasma, et ce à tel point qu’il déposa derechef un brevet aux noms de Eiffel, Koechlin et Nouguier, puis en racheta les droits exclusifs.

Page 8: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

8 L’enthousiasme d’un maitre-organisateur comme Gustave Eiffel était contagieux, et son carnet d’adresses, bien rempli. Bien vite, il trouva en Edouard Lockroy, ministre du commerce et de l’industrie, un chaud partisan qui avait le bras long. C’est celui-ci qui concocta en 1886 un appel d’offre sur mesure qui donnait au projet Eiffel une longueur d’avance sur tous ses concurrents

potentiels. Imaginez: la description en reprenait quasiment mot pour mot les mensurations et les caractéristiques techniques et les dossiers devaient être déposés seulement 18 jours après le lancement de l’offre. Un cas flagrant de favoritisme, une magouille qui ferait aujourd’hui les chaudes gorges de la presse à scandale, mais passa alors comme une lettre à la poste. Et bien sûr, Eiffel décrocha le chantier devant ses 106 plus ou moins sérieux concurrents. Il faut dire que cette dentelle de métal reste un prodige de légèreté et de solidité. Imaginez: elle ne pèse pas plus que le volume d’air qu’elle contient, et si un géant l’aplatissait en marchant dessus, il ne resterait sur sa base qu’une épaisseur de… 6 cm de métal (auquel s’ajouterait à présent, il est vrai, quelques centimètres de peinture…). Ses 18000 poutres furent toutes préparées dans les ateliers de Levallois-Perret, au millimètre près, et pour la moitié rivetées sur place. Les travaux débutèrent sur le Champ de Mars en janvier 1887; pas plus de 250 ouvriers y travaillèrent. Et c’est là qu’il faut rendre hommage à Gustave Eiffel, qui ne fut donc

pas le concepteur de la tour qui porte son nom, mais qui se montra non seulement un organisateur hors-pair mais aussi un battant prêt à défendre bec et ongles ce à quoi il croyait. Il tint tête aux critiques des intellectuels qui taxaient la tour de ‘lampadaire tragique’, de ‘squelette disgracieux’, de ‘suppositoire criblé de trous’, en leur répondant que c’était la Nature même – le vent – qui en avait dicté la forme. L’État n’accordant de subventions que pour un quart du montant total, il y risqua sa fortune personnelle – pas les capitaux de son entreprise – en en finançant le reste contre un droit d’exploitation de 20 ans. Et lorsqu’il fut attaqué en justice sous le prétexte qu’il mettait la vie des Parisiens en danger, il s’engagea à indemniser toute victime éventuelle. Notons par ailleurs le fait remarquable qu’aucun ouvrier ne perdit la vie pendant la construction – mis à part un Italien qui voulut en dehors des heures de travail épater sa fiancée... Le peuple de Paris, lui, regardait avec un intérêt… croissant comment cette tour grimpait vers le ciel, d’abord à un rythme de 10 mètres, puis, à partir du deuxième étage, de 30 mètres par mois. Deux grèves d’ouvriers bien gérées ne ralentissèrent pas la cadence et les délais furent respectés, ce qui fait que le 15 mai 1889, l’inauguration de la tour la plus haute du monde – elle allait le rester pendant 41 ans – put avoir lieu en grande pompe. Passé l’engouement du début, la tour ne connut jusque dans les années 1960 que le succès occasionnel de l’attraction de kermesse qu’elle était – assez quand même pour que Monsieur Eiffel n’en soit pas de sa poche. Lorsque fut venu le temps

Page 9: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

9 prévu pour sa démolition, c’est de nouveau Eiffel qui la sauva en mettant en avant les expériences scientifiques qu’il menait depuis son bureau tout en haut de l’édifice. Télégraphie sans fil, puis radio, puis télévision: elle s’est révélée un outil indispensable pour le développement de la plupart des techniques majeures de notre société de communication.

La tour est aussi devenue un haut-lieu pour sportifs casse-cou, déséquilibrés suicidaires, amoureux (de cartes postales) et même… escrocs: témoin Victor Lustig qui réussit le tour de force de la vendre à un ferrailleur parisien nommé André Poisson. Lorsque celui-ci vint en prendre possession, le bénéficiaire de ce marché de dupes coulait la belle vie à Vienne… Le pigeon ne porta jamais plainte. Depuis l’avènement du tourisme de masse, c’est une foule de 7 millions de visiteurs annuels qui y donne l’assaut. En cela, ils se montrent des conquérants plus chanceux qu’un certain Adolphe Hitler, qui ne put – lors de son entrée triomphale à Paris – en atteindre le sommet, et ce à cause du sabotage de ses ascenseurs par des techniciens patriotes.

Même la gravitation faisait alors de la résistance.

Vocabulaire • défiguré : dont le visage est détruit • comme le nez au milieu de la figure : évident, très visible • Cléopâtre, pharaon d’Égypte, était en fait descendante

d’Alexandre le grand et son nez, beaucoup plus fin que celui des Égyptiens ethniques, lui donnait une beauté remarquable, tout autant que son intelligence. Elle fut l’amante de Jules César, puis de Marc-Antoine, ce qui aboutit à une défaite de l’Orient par rapport à l’Occident, ce qui changea le cours de l’Histoire du monde.

• accroitre = augmenter • une monstruosité: quelque chose d’extrêmement laid (=

pas beau) • décrié = fortement critiqué • haut et fort: en public et de façon ostentatoire,

véhémente, qui ne peut pas passer inaperçue • s’attendre à = prévoir de • être débarrassé de quelque chose : apprécier la

disparition d’une chose qu’on aimait pas (on dit alors ‘Bon débarras !’) • indéboulonnable : inamovible, qu’on ne peut pas retirer (en fait, la tour Eiffel est certainement indéboulonnable, car on n’a pas utilisé de boulons – pouvant se dévisser avec le temps – mais des rivets posé à chaud, et qui ne peuvent donc pas être enlevés)

• la pérennité : la longue vie d’une chose • être en droit d’exiger quelque chose : avoir le droit de le faire • un coup d’éclat : une action remarquable • atteindre quelque chose = arriver à le toucher > atteignant

Le 4 février 1912, Franz Reichelt, un tailleur d’origine autrichienne, décide de sauter du premier étage de la tour Eiffel,

muni d’une voilure de son invention. Il s’écrase au sol. L’autopsie montre qu'il est mort d’une crise cardiaque, avant

d’avoir touché le sol.

Page 10: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

10 • aboutir : arriver à son but • relever un défi : accepter un concours, une lutte qu’on vous propose • avoir quelque chose à son actif : avoir réalisé cette chose et pouvoir en être fier • la charpente est la structure d’un bâtiment • un comparse : un collègue • d’emblée : depuis le début • peaufiner : améliorer jusqu’à la perfection • une esquisse est le premier dessin d’un projet, qui

permet de se faire une idée • derechef : tout de suite • avoir le bras long : avoir des relations bien placées • concocter : préparer • avoir une longueur d’avance (comme aux courses

de chevaux) : avoir un avantage marqué • flagrant : prouvé par l’évidence • une magouille (langage familier) : un arrangement en

dehors de la légalité • faire les gorges chaudes de… : être le sujet

scandaleux de conversation du moment • comme une lettre à la poste : très facilement • riveté : fixé pas des rivets • hors-pair : sans équivalent, meilleur que tout autre • un battant est quelqu’un qui est prêt à se battre et ne

se laisse pas décourager • se battre bec et ongles : se battre farouchement, jusqu’à la fin • tenir tête = résister • un suppositoire est un médicament administré sous forme de gélule enfoncée dans l’anus • criblé de trous : troué comme une passoire, d’une multitude d’orifices • épater (langage familier) : rendre admiratif • une grève est un mouvement d’ouvrier (ou d’étudiants) refusant de travailler pour ainsi obtenir certains

avantages • en grande pompe : très officiellement • l’engouement : l’intérêt passager pour une chose à la mode • en être de sa poche : devoir payer avec son argent

personnel, perdre de l’argent dans une mauvaise affaire • la démolition = la destruction • un haut-lieu : un endroit symbolique et important pour un

groupe de personnes • casse-cou : très imprudents • un déséquilibré a perdu son équilibre mental… et ici, aussi

physique • un escroc trompe quelqu’un de crédule pour lui soutirer de

l’argent • un ferrailleur est un commerçant de métaux de récupération • un marché de dupe : une mauvaise affaire, où l’un trompe

l’autre • couler la belle vie : profiter de la vie en ne se refusant rien • un ‘pigeon’ est une personne facile à tromper

Pour revivre l’inauguration de la tour Eiffel, rendez-vous à http://www.google.com/culturalinstitute/exhibit/inauguration-et-premiers-visiteurs-de-la-tour-eiffel/AQLhwHRz?hl=fr

Riveurs

Victor Lustig

Page 11: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

11

6/ La chanson: L’assassinat, de Georges Brassens, gezongen door Joël Favreau

Normaal gesproken be ik vrij huiverig voor de reprises van de grote classiques van de Franse Chanson, en in het bijzonder als het over Brassens gaat. En toch maak ik een uitzondering voor een aantal nummers door Joël Favreau gearrangeerd en gezongen. Er moet gezegd worden dat Joël de laatste guitarist was die Brassens bijstond en dat hij dus zelfs aan de bron kon drinken. Oordeel zelf en kijk op de clip naar die geweldige blinde accordeonspeler : http://www.youtube.com/watch?v=4ElBlrZemk4

C'est pas seulement à Paris Que le crime fleurit… Nous, au village, aussi, l'on a De beaux assassinats !

Il avait la tête chenue Et le cœur ingénu… Il eut un retour de printemps Pour une de vingt ans.

Mais la chair fraîche, la tendre chair, Mon vieux, ça coûte cher : Au bout de cinq à six baisers, Son or fut épuisé…

Quand sa menotte, elle a tendue, Triste, il a répondu Qu'il était pauvre comme Job… Elle a remis sa robe.

Elle alla quérir son coquin, Qu'avait l'appât du gain… Sont revenus chez le grigou Faire un bien mauvais coup.

Et pendant qu'il le lui tenait, Elle l'assassinait… On dit que, quand il expira, La langue elle lui montra.

Mirent tout sens dessus dessous, Trouvèrent pas un sou, Mais des lettres de créanciers, Mais des saisies d'huissiers…

Alors, prise d'un vrai remords, Elle eut chagrin du mort, Et, sur lui, tombant à genoux, Elle dit : " Pardonne-nous ! "

Quand les gendarmes sont arrivés, En pleurs ils l'ont trouvée… C'est une larme au fond des yeux Qui lui valut les cieux.

Et le matin qu'on la pendit, Elle fut en paradis. Certains dévots, depuis ce temps, Sont assez mécontents…

C'est pas seulement à Paris Que le crime fleurit Nous, au village, aussi, l'on a De beaux assassinats !

Nee, niet alleen maar in Den Haag floreert de misdaad staag: Ons dorp gaat ook, net als die stad, op mooie moorden praat.

Hij had een haardoos, zilverwit, maar ’t argeloos’ hart was fit, Beleefde een tweede jeugd met haar, een meid van twintig jaar.

Maar zo’n zacht lijf met jeugdig vuur, wel vriend, da’s nogal duur. En na de vijfde of zesde keer, had hij geen stuiver meer.

Toen ze weer zeurde om meer geld, heeft hij haar triest verteld: “’k Ben arm, mij is ’t als Job vergaan!” Zij trok haar jurk weer aan.

Zij heeft ‘r haar pooier bijgehaald: die moest nog uitbetaald! Teruggekomen bij de vrek, gaven ze ‘m op zijn nek.

De pooier vond een schellekoord waarmee ze ‘m heeft vermoord. Voor hij stierf, stak ze, naar verluidt, naar hem haar tong nog uit.

Ze zetten alles overend: zij vonden niet één cent. Maar rekeningen zat, dat wel, en menig dwangbevel.

Bestormd door spijt kreeg ze verdriet om hem die ‘t leven liet. Ze knielde bij zijn lijf en zei: “Och vent, vergeef het mij!”

Zo troffen dienders haar ontdaan in bittere tranen aan. Een traan zó puur dat, als je sterft, je ’t paradijs verwerft.

Zodat zij naar de hemel ging de dag dat men haar hing. Door heel wat kwezels – diepgeschokt – wordt sinds die tijd gemokt.

Nee, niet alleen maar in Den Haag floreert de misdaad staag: Ons dorp gaat ook, net als die stad, op mooie moorden praat. Traduction libre de Gerard Wijnen, interprète de Brassens en néerlandais (http://www.gerardwijnen.nl)

Page 12: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

12 7/ de prijsvraag: Mais qu’est-ce que c’est que ça?

Voici donc un objet de notre passé. Il se trouve dans la catégorie ‘Vêtements & élégance’ Et voici sa ‘clé’: ‘Bien le bonjour, Madame Gibus!’ Pour les cinq premiers qui devineront de quoi il s’agit, ou qui seront dans la bonne direction, j’offre mmon nouveau livre, où ils pourront ainsi découvrir 51 autres objets curieux et leur histoire.

Page 13: FRANCO-FIL No 41 – HIVER 2013 – SYLVAIN LELARGE - Talen voor Talent - Leer de ... · 2019-10-03 · 2 1/ Les tuyaux: • Met veel plezier heb ik in Den Haag een geweldige Franse

13 op de prijsvraag nr 40 &Texte originel (et très original!) Cher voisins, voisines du 1er, 2ème et 3ème étage. Nous alons procédé durant 1 petite semaine a la suppréssion du biberon que nous donnons la nuit a notre bébé, ce qui va engendrer cris et pleurs… (la nuit…) Pour cela nous présentons déja toute nos excuse Merçi pour lui !...

Texte corrigé

Chers voisins, voisines des 1er, 2ème et 3ème étages. Nous allons procéder durant 1 petite semaine à la suppression du biberon que nous donnons la nuit à notre bébé, ce qui va engendrer cris et pleurs (la nuit…) Pour cela nous vous présentons déjà toutes nos excuses. Merci pour lui !...

Afgelopen juni heb ik voor NTR-Thuisacademie een 10-stappencursus Frans ontwikkeld en in mijn geliefde Bergerac gedraaid. Het is – al zeg ik het zelf – heel mooi geworden, en een goede manier om de sfeer van mijn cursussen te proeven:

http://thuisacademie.ntr.nl/cursussen/cursuspagina/10-stappencursus-frans.html