13
Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21 votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21 ème siècle pour un développement durable 1 JAMHURIYAR NIJAR µungiyar *asar Japon ta huùar *asa da *asa Ministan gona JICA MDA Bincike ta ci-gaban dausayoyin yankin sahel EDOS Littafin h ittafin h ittafin h ittafin horo na manoma don tsara kawo abubuwa da suka shiga c ro na manoma don tsara kawo abubuwa da suka shiga c ro na manoma don tsara kawo abubuwa da suka shiga c ro na manoma don tsara kawo abubuwa da suka shiga cikin aikin noma ikin aikin noma ikin aikin noma ikin aikin noma Da kuma kyautata kasuwancin albarka a kuma kyautata kasuwancin albarka a kuma kyautata kasuwancin albarka a kuma kyautata kasuwancin albarkatun tun tun tun noma noma noma noma Watan Afirilu 2008 Watan Afirilu 2008 Watan Afirilu 2008 Watan Afirilu 2008 µungiyar *asar japan ta tsanwa albarkatu µungiyar *asar japan ta tsanwa albarkatu µungiyar *asar japan ta tsanwa albarkatu µungiyar *asar japan ta tsanwa albarkatu (J-Green) Wannan *ungiyar da ake *ira a faran Wannan *ungiyar da ake *ira a faran Wannan *ungiyar da ake *ira a faran Wannan *ungiyar da ake *ira a faransanci Gie « anci Gie « anci Gie « anci Gie « Economie Ecologie pour le 21 conomie Ecologie pour le 21 conomie Ecologie pour le 21 conomie Ecologie pour le 21è si si si siècle cle cle cle – EC EC EC ECO 21 » » » » ita ce ita ce ita ce ita ce ta walla a walla a walla a wallafa fa fa fa wannan wannan wannan wannan littafin cikin yarjejeniy littafin cikin yarjejeniy littafin cikin yarjejeniy littafin cikin yarjejeniya da EDOS tare da kamawar a da EDOS tare da kamawar a da EDOS tare da kamawar a da EDOS tare da kamawar Huroje Huroje Huroje Huroje intrants / FAO intrants / FAO intrants / FAO intrants / FAO : Waùanda suka wallafa littafin Waùanda suka wallafa littafin Waùanda suka wallafa littafin Waùanda suka wallafa littafin ; ; ; ; Badamassi Djariri, ECO 21 Badamassi Djariri, ECO 21 Badamassi Djariri, ECO 21 Badamassi Djariri, ECO 21 Sani Boubacar, projet Intants / FAO Sani Boubacar, projet Intants / FAO Sani Boubacar, projet Intants / FAO Sani Boubacar, projet Intants / FAO Abdourahamane Ibrahim, Projet Intrants / FAO. Abdourahamane Ibrahim, Projet Intrants / FAO. Abdourahamane Ibrahim, Projet Intrants / FAO. Abdourahamane Ibrahim, Projet Intrants / FAO.

HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

1

JAMHURIYAR NIJAR

µungiyar *asar Japon ta huùar *asa da *asa Ministan gona JICA MDA

Bincike ta ci-gaban dausayoyin yankin sahel EDOS

LLLLittafin hittafin hittafin hittafin hooooro na manoma don tsara kawo abubuwa da suka shiga cro na manoma don tsara kawo abubuwa da suka shiga cro na manoma don tsara kawo abubuwa da suka shiga cro na manoma don tsara kawo abubuwa da suka shiga cikin aikin nomaikin aikin nomaikin aikin nomaikin aikin noma

Da kuma kyautata kasuwancin albarkaa kuma kyautata kasuwancin albarkaa kuma kyautata kasuwancin albarkaa kuma kyautata kasuwancin albarkatuntuntuntun nomanomanomanoma

Watan Afirilu 2008Watan Afirilu 2008Watan Afirilu 2008Watan Afirilu 2008

µungiyar *asar japan ta tsanwa albarkatuµungiyar *asar japan ta tsanwa albarkatuµungiyar *asar japan ta tsanwa albarkatuµungiyar *asar japan ta tsanwa albarkatu (J-Green)

Wannan *ungiyar da ake *ira a faranWannan *ungiyar da ake *ira a faranWannan *ungiyar da ake *ira a faranWannan *ungiyar da ake *ira a faranssssanci Gie «anci Gie «anci Gie «anci Gie « Economie Ecologie pour le 21conomie Ecologie pour le 21conomie Ecologie pour le 21conomie Ecologie pour le 21è sisisisièclecleclecle ––––

ECECECECOOOO 22221111 » » » » ita ceita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallaa wallafafafafa wannanwannanwannanwannan littafin cikin yarjejeniylittafin cikin yarjejeniylittafin cikin yarjejeniylittafin cikin yarjejeniya da EDOS tare da kamawar a da EDOS tare da kamawar a da EDOS tare da kamawar a da EDOS tare da kamawar

Huroje Huroje Huroje Huroje intrants / FAO intrants / FAO intrants / FAO intrants / FAO :

Waùanda suka wallafa littafinWaùanda suka wallafa littafinWaùanda suka wallafa littafinWaùanda suka wallafa littafin ; ; ; ; Badamassi Djariri, ECO 21Badamassi Djariri, ECO 21Badamassi Djariri, ECO 21Badamassi Djariri, ECO 21

Sani Boubacar, projet Intants / FAOSani Boubacar, projet Intants / FAOSani Boubacar, projet Intants / FAOSani Boubacar, projet Intants / FAO Abdourahamane Ibrahim, Projet Intrants / FAO.Abdourahamane Ibrahim, Projet Intrants / FAO.Abdourahamane Ibrahim, Projet Intrants / FAO.Abdourahamane Ibrahim, Projet Intrants / FAO.

Page 2: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

2

I. . . . Rayuwar shuka Rayuwar shuka Rayuwar shuka Rayuwar shuka da zuzzubada zuzzubada zuzzubada zuzzuba mmmma *asa takia *asa takia *asa takia *asa taki

1.1. Abubuwan da suke da mahimmanci ga rayuwar shuka

Mahimman abubuwan da suke rayar da shuka Mahimman abubuwan da suke rayar da shuka Mahimman abubuwan da suke rayar da shuka Mahimman abubuwan da suke rayar da shuka

Cikin abubuwa 6 masu mahimmanci N,P, K, S, Ca, Mg, shuka tana amfani *warai da N, da P, da kuma K.

Amma dukan abubuwan 16 suna da amfani ga shuka, kuma ana iya *ara su cikin haùin taki

Alamun rishin abubawan da suke Alamun rishin abubawan da suke Alamun rishin abubawan da suke Alamun rishin abubawan da suke rayar da shukarayar da shukarayar da shukarayar da shuka

1.2. Anfanin N, da P, da kuma K da siffarsu.

Ca

1.3.1.3.1.3.1.3. Yawan taki, da guba da kuma hatsariYawan taki, da guba da kuma hatsariYawan taki, da guba da kuma hatsariYawan taki, da guba da kuma hatsari gagagaga yanyanyanyanaaaa yiyiyiyi

Yawan taki yana iya zama guba ga shuka kuma ya takure girmanta da yaùuwarta.

Kuma yawan azot da yawan fosfor yana iya sanya ruwan gulbin *asa su zama guba koko ruwan tabki su *i shayuwa ga mutane da dabba.

Taki

N-P-K

15-15-15

Gidan da aka

yi shi: FERTCHIM

50 kg

1. babu rishibabu rishibabu rishibabu rishi komikomikomikomi

2. Rishin fosfor2. Rishin fosfor2. Rishin fosfor2. Rishin fosfor

3. Rishin kanwaRishin kanwaRishin kanwaRishin kanwa

4. Rishin azotRishin azotRishin azotRishin azot

5. Rishin manyeziyenRishin manyeziyenRishin manyeziyenRishin manyeziyen

N : Azot

1. Yana *ara tsanwa

2. Yana bada tsanwayen kunnuwa

P : fosforfosforfosforfosfor

1. Yana yaùa sayu 2. Yana *ara taki kuma ya

hamzarta shuka

K : KanwaKanwaKanwaKanwa

1. Ta sanya shuka ta ri*e *arfinta

2. Tana *ara kariya game da rishin ruwa.

3. Tana *ara kyawon ùiyan ice

N : Azot

1. Yana bajewa da sauri cikin

*asa. 2. Sai an sanya shi sau da yawa

3. Yana aiki da gaugawa

P : FosforFosforFosforFosfor

1. Ba ya bajewa da sauri cikin *asa kuma yana daùewa yana

aiki.

2. Ya Kamata a sanya shi tun farko

3. Ba a samun shi ko’ina cikin Nijar.

K KanwaKanwaKanwaKanwa

1. Akoy shi ko’ina a Nijar 2. A sanya shi da farin.

Page 3: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

3

1.4.1.4.1.4.1.4. Abin da taki ya *umsa da yadda ake haùa shiAbin da taki ya *umsa da yadda ake haùa shiAbin da taki ya *umsa da yadda ake haùa shiAbin da taki ya *umsa da yadda ake haùa shi

Hanyoyi iri biyu ne na haùa ta*i :

- Hanyar haùa taki ta kimiya - Hanyar haùa taki ta garwaya da hannu

Hanyar haùa taki N-P-K-iri biyu ce :

Hanyar garwayawaHanyar garwayawaHanyar garwayawaHanyar garwayawa Hanyar kimiyaHanyar kimiyaHanyar kimiyaHanyar kimiya

Takin garwayawa yana bi ta masana’anta uku. Yana bi ta masa- na’anta guda.

Taki mai azot Taki mai fosfor Taki mai kanwa

Sa’anna sai a garwaya su.

Masana anta tana yin takin

ùa yake da N da P da kuma K cikin kowace *waya.

Kenan akwai *wayoyi iri uku da suke bamban.

µwaya ùaya ta N,

µwaya ùaya ta P,

µwaya ùaya ta K.

Kenan *wayar taki iri ùaya ce.

Ba wuya a yi ha’inci ga wanan irin taki.

Amma ta wannan hanyar ana iya samun dukan irin haùin da ake so.

Misalin irin takin garwaye na Najeriya da ake samu cikin kasuwannan

Nijiar.

Misalin irin taki haùin kimiya na

Najeriya da ake iya samu cikin kasuwannan Nijar

1.5.1.5.1.5.1.5. MahimmancinMahimmancinMahimmancinMahimmancin yawan yawan yawan yawan N, da P da kuma k N, da P da kuma k N, da P da kuma k N, da P da kuma k dake dake dake dake bisa buhuhuwan taki.bisa buhuhuwan taki.bisa buhuhuwan taki.bisa buhuhuwan taki.

Kashin N ko P ko kuma K cikin dari na nuna yawan waannan sinadaran cikin kilo 100, kenan, cikin buhu 2 na kilo 50.

Page 4: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

4

a) Misali da Irea) Misali da Irea) Misali da Irea) Misali da Ire: : : : 46-0-0

Kilo Kilo Kilo Kilo 23 na Azot23 na Azot23 na Azot23 na Azot +

Kilo 23 na AzotKilo 23 na AzotKilo 23 na AzotKilo 23 na Azot

=

Kilo 46 na Azot cikin kilo

100 na taki

KeKeKeKenam kilo 54 ùin na nam kilo 54 ùin na nam kilo 54 ùin na nam kilo 54 ùin na lakar banzalakar banzalakar banzalakar banza nenenene.

Abun da yAbun da yAbun da yAbun da yake da mahimmancin shi ne, Azot. Ba abun da bake da mahimmancin shi ne, Azot. Ba abun da bake da mahimmancin shi ne, Azot. Ba abun da bake da mahimmancin shi ne, Azot. Ba abun da baaaa ya da wani aya da wani aya da wani aya da wani a cikin ùaricikin ùaricikin ùaricikin ùari. . . . Shi Shi Shi Shi kuùin buhu kaùaikuùin buhu kaùaikuùin buhu kaùaikuùin buhu kaùai ba ya da wata ma’ana.ba ya da wata ma’ana.ba ya da wata ma’ana.ba ya da wata ma’ana.

b) Misab) Misab) Misab) Misali li li li dddda DAPa DAPa DAPa DAP

Bisa buhuhuwan DAP an rubuta : 18-46-0 Cikin kilo 100 na takin DAP, kenan akwai :

- Kilo 18 na Azot : N

- Kilo 46 na fosfor : P - Kilo 0 na kanwa : K - Kilo 36 na lakar banza.

Cikin kowane buhu na kilo 50 akwai :

Kilo 8 na N (Azot) :

Kilo 23 na P (fosfor) :

Kilo 18 na lakar banza :

+

Kilo 9 na N (Azot) :

kilo 23 na P (fosfor) :

Kilo 18 na lakar banza :

=18-46-0

Taki IreTaki IreTaki IreTaki Ire 46%

Kilo 50

Taki Ire

46%

Kilo 50

Eng

rais

En

gra

Page 5: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

5

c)c)c)c) Misali Misali Misali Misali ddddaaaa 15151515----15151515----15.15.15.15.

Bisa buhuhuwan an rubuta : 15-15-15 Cikin kilo ùari na taki, kenan akwai :

- Kilo 15 na Azot : N

- Kilo 15 na fosfor : P - Kilo 15 na kawwa : K

- Kilo 55 na lakar banza.

Cikin kowane buhu na kilo 50 akwai :

Kilo 7 da rabe na NKilo 7 da rabe na NKilo 7 da rabe na NKilo 7 da rabe na N (Azot):

Kilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabe na P (fosfor)na P (fosfor)na P (fosfor)na P (fosfor):

Kilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabe na K (kanwa)na K (kanwa)na K (kanwa)na K (kanwa):

Kilo 27 da rabe na Kilo 27 da rabe na Kilo 27 da rabe na Kilo 27 da rabe na lakarlakarlakarlakar banzabanzabanzabanza :

+

Kilo 7Kilo 7Kilo 7Kilo 7 da rabeda rabeda rabeda rabe na N na N na N na N :

Kilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabe na P (fosfor)na P (fosfor)na P (fosfor)na P (fosfor):

Kilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabe na K (kanwa)na K (kanwa)na K (kanwa)na K (kanwa): Kilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabe na na na na lakarlakarlakarlakar banzabanzabanzabanza

= 15-15-15

d) Yiyuwar ha’inci game da ingancin takid) Yiyuwar ha’inci game da ingancin takid) Yiyuwar ha’inci game da ingancin takid) Yiyuwar ha’inci game da ingancin taki

Idan an rubuta 15-15-15 bisa buhuhuwa,

Ya kamata a samu 15-15-15 ùinùinùinùin Ba a samu 20 1- 1, cikin an yi ha’inci.

Cikin buhu na kilo 50 na 15- 15- 15

akwai : Cikin buhu na kilo 50 na 20 – 1-1, akwai kawai :

Kilo 7 da rabe na N (Azot)Kilo 7 da rabe na N (Azot)Kilo 7 da rabe na N (Azot)Kilo 7 da rabe na N (Azot)

Kilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabe na P (fosfor) na P (fosfor) na P (fosfor) na P (fosfor) :

Kilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabeKilo 7 da rabe na K (kanwa)na K (kanwa)na K (kanwa)na K (kanwa):

Kilo Kilo Kilo Kilo 22227 da rabe7 da rabe7 da rabe7 da rabe na na na na lakarlakarlakarlakar banzabanzabanzabanza:

Kilo 10 na Kilo 10 na Kilo 10 na Kilo 10 na NNNN (Azot)(Azot)(Azot)(Azot) :

Rabin Rabin Rabin Rabin Kilo na Kilo na Kilo na Kilo na P (P (P (P (fosforfosforfosforfosfor)))) :

Rabin Rabin Rabin Rabin Kilo na Kilo na Kilo na Kilo na K (kanwaK (kanwaK (kanwaK (kanwa)))) : Kilo 39 na Kilo 39 na Kilo 39 na Kilo 39 na lakarlakarlakarlakar banza :banza :banza :banza :

Idan buhu ya *umshi 20umshi 20umshi 20umshi 20----1111----1, yawan 1, yawan 1, yawan 1, yawan sinadarai masu anfani sinadarai masu anfani sinadarai masu anfani sinadarai masu anfani ya rage sau biyu, kenan mutun ya yi asara rabin kudinshi. Mai saida taki shi ne yake da nauyin ingancin takinshi.

Engra

is

N-P-

Engra

is

N-P-

Engr

ais

N-

Engr

ais

N-

Page 6: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

6

1.6.1.6.1.6.1.6. Yanda ake sanya takiYanda ake sanya takiYanda ake sanya takiYanda ake sanya taki cikin gonacikin gonacikin gonacikin gona

a) Watsar da taki bisa *asa

Dubara ma fi sauki ita ce ta watsar da taki bisa *asa yawancin, lokaci da hannu.

b) Watsar da taki wuri – wuri (ga taka)

Waansu Dubaru suna bada damar zuba taki inda shuka take iya kai da sau*i :

� Mashin ta shuka da watsar da taki tana ba da damar sanya iri da taki da ya dace

bugu ùaya.

Mashin ta shuka da watsar da taki

� Zuba taki cikin ramin shuka shi ne

ya fi dacewa ga shipke shipken damana

Zuba taki wuri-wuri da hannu cikin ramin shuka dubara ce ta sanya taki da iri bugu

ùaya cikin rami.

Ya kamata a daka takin sama-sama kafin

shuka

Page 7: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

7

Lokacin shuka, sai a zuba takin dakakke cikin ramun bayan an sanya iri.

Da takin 15-15-15, ana sanya garam 6 duk rame; ya yi daidai da maruhin koka-

kola, abun da ya kai kilo 60 na taki cikin

eka guda.

Da takin DAP, ana sanya garam 2 cikin

rami ; kenan ana sanya kilo 20 na taki duk eka.

Sai a ruhe ramin bayan an sanya iri da

taki.

Ana kuma iya anfani da fusa’ar kwanoni 2

lokacin shuka : kwano guda na iri kuma kwano guda na taki.

Yawan taki da ya dace

Wanda ya ba da shawarar Taki / eka

Farashe da kuùin

CFA duk eka 1

PEN/INRAN Kilo 50 TSP da kilo 50 na ire a watse 20 000

UNIVERSITE

HOHENHEIM/ICRISAT/IFDC

Kilo 60 na 15-15-15, *aramin auni na garam 6 cikin

ramin lokacin shuka 12 000

Huroje Intrants/ICRISAT

Kilo 20 na DAP, *aramin auni na garam 2 cikin rami

lokacin shuka 4 400

II YaùaYaùaYaùaYaùaùaùaùaùa iri cikin iri cikin iri cikin iri cikin gonakagonakagonakagonakan koyan aikin n koyan aikin n koyan aikin n koyan aikin nnnnonaonaonaona

2.1.2.1.2.1.2.1. Halin yaùa iriHalin yaùa iriHalin yaùa iriHalin yaùa iri

An fara yaùa iri tun 1975 da hurojen cimaka mai *waya ta *asa (PCM). Matsaloli da yawa

sun takure ci-gaban wannan aikin har suka kai ga tsaidar da aikin PCN. Cikin waùannan matsalolin ana iya zana :

- Rishin aikin ma’aikatar da take larwai da tabbatar da iri,

- Rishin amincewar manoma da irin da ake gwada masu (inganci da farashe) ;

- Kaùanci mutane ta fanin bincike;

- Rishin *wareya cikin dubarar talla da tattala iri ;

- µaranci da rishin tabat na ruwan sama (yawansu da lokacinsu).

2.2.2.2.2.2.2.2. Yaùar da iri ta hanyar Yaùar da iri ta hanyar Yaùar da iri ta hanyar Yaùar da iri ta hanyar gonar koyo (CEPgonar koyo (CEPgonar koyo (CEPgonar koyo (CEP))))

HatsiHatsiHatsiHatsi HKP

dawadawadawadawa Sepon 82

MaMaMaMasarasarasarasara

ShinkafaShinkafaShinkafaShinkafa

Wa*eWa*eWa*eWa*e

GyaùaGyaùaGyaùaGyaùa

AlbasaAlbasaAlbasaAlbasa

Page 8: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

8

Yin gwaji yana sanya a zaçi irin da suka fi *yau kuma da suka fi dacewa ga wurin.

� Gurori - µarfafa isar abinci ga iyali

- µarfafa iyawar manoma da kuma waùanda suke aiki su kaùai

- Tsaidar da çataltalce iri na wurin da ake - µara *arfin irin wurin da ake

- Rage kuùin iri da aka kyautata.

� Tsarin :

- INRAN tana ba da iri na ainahi ;

- Gonar Lossa ta iri tana yin iri na tushe ;

- Wuraren iri na jahohi suna yin iri M1 da iri M2 ;

- Masu yaùa iri ta hanyar CEP suna yin M3

- Kantunan abubuwan da suke shiga cikin noma sune masu kasuwancin.

� Keçe wuri da shirya shi

Ya kamata wurin da aka zaça ya zamanto mi*e yake, iri ùaya ko’ina kuma bai ùaya. Ya zamanto rairai ne inda za a yin hatsi, kuma mai laka ne idan dawa ce. Wurin shirin za a

yi amfani da fusa’ar sassabe da take kare itacen da suke fitowa wurin domin a samu

sararin da ake bukata. Wannan za ya yin haka :

- Itace masu girma kamar Gao : gindi 25 duk eka guda ;

- Itace madaidaita kamar Aduwa : gindi 100 duk eka guda ;

- Itace masu hakukuwa *asa *amar sabara : gindi 400 duk eka guda.

Bayan an share wurin, sai a tottone gonar don *asar ta yi tabshi.

Ga Ga Ga Ga wasu abubuwa masu babban mahimmwasu abubuwa masu babban mahimmwasu abubuwa masu babban mahimmwasu abubuwa masu babban mahimmancancancanciiii :

< Ga hatsi ko dawa sai a keçe hili mai faùin meta 150 zuwa meta 300 duk kewayen hilin yaùar da irin don a *auyace shi da gonakkan da suke kusa ; cikin wannan hilin ana iya shibka wake ko gyaùa..

< Ga wake ko gyaùa, sai a keçe hili mai faùin meta 50 zuwa 100 kewayen hilin yaùar da irin don a *auyace shi da gonakkan da suke kusa ; cikin wannan sirin ana iya shibka hatsi ko dawa.

2.3. Larwan ingancin irinLarwan ingancin irinLarwan ingancin irinLarwan ingancin irin :

- Yawan tsiro,

- Rishin dauùa,

- Yawan ùamshi …

Page 9: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

9

2.4.2.4.2.4.2.4. Fusa’o’in noman hatsiFusa’o’in noman hatsiFusa’o’in noman hatsiFusa’o’in noman hatsi

- Sanya ma iri maganin *wari (thioral) : kilo 10 duk eka 1

- µara *wayar riùi cikin ri wajen da ke akwai gawgai - Lokacin shibka : ruwan farin masu amfani (milimita 20 ko sama da haka)

- Sarari : mita 1 ya ruça mita 1 kenan ya yi rami 10 000 duk eka guda - Zuzzuba taki : *aramin auni cikin ramu ( a dubi littafin zuzzuba taki)

- Cira : gindi uku duk rame ga noman farin

- Gyara : noman haki idan akwai bu*ata. - Sanya magani : idan an ga haddabar *wari

- Cirar shuka maras lafiya ko busassu ko waùanda ba su dace ba.

2.5.2.5.2.5.2.5. Fusa’o’in noman dawar fadamaFusa’o’in noman dawar fadamaFusa’o’in noman dawar fadamaFusa’o’in noman dawar fadama

- Yin huùa kafin ruwan sama su faùi - Sanya ma iri maganin kwari (Thioral) kilo 40 duk eka 1.

- Lokacin shibka : Ruwan farin masu amfani (milimita 20 ke fiye) - Sarasi : mita banza da ùugu 8 ya ruça mita banza da ùugu 3 kenan ya yi ramu

42.000 duk eka guda

- Zuzzuba taki : *ananan auni cikin ramu (a dibi littafin horo na zuzzuba taki)

- Cira : gindi uku kowane rame daga kwana 15 zuwa kwana 25 bayan tashin shibka.

- Gyara : tunar *asa idan akwai bu*ata - Sanya magani : sanya magani idan akwai haddabar *wari

- Cirar shuka maras lafiya ko busassu ko waùanda ba su dace ba.

2.6.2.6.2.6.2.6. Fusa’o’in noman wFusa’o’in noman wFusa’o’in noman wFusa’o’in noman wakeakeakeake

- Sanya ma iri maganin *wari (Thioral) kilo 15 duk eka guda

- Lokacin shibka : Har zuwa 15 ga watan yuli

Page 10: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

10

- Sarari : mita banza da ùugu 6 ya ruça mita banza da ùugu 8 ga noma na iri guda,

ko mita O da ùuga 5 ya ruça mita 1 ga noma iri da ya wuce iri ùaya.

- Zuzzuba taki : kilo 100 na super triple duk eka 1 ko kilo 200 na super simple duk eka guda.

- Gyara : noma idan cityawa ta fito - Sanya magani : Idan akwai haddabar *wari.

2.7.2.7.2.7.2.7. Fusa’o’in noman gyaùaFusa’o’in noman gyaùaFusa’o’in noman gyaùaFusa’o’in noman gyaùa

- ^arje kafin sabkar ruwan sama

- Sanya ma iri maganin *wari (Thioral) - Lokacin shibka ; ruwan farin masu amfani (milimeta 20 ko fiye)

- Sarari : mita o da ùugu 4 ya ruça mita o da ùugu 15, abun da za ya yi ramu

166.000 duk eka ko o da dugu 5 ya ruça mita o da ùugu 10 kenan ya yi ramu 130.000 duk eka guda.

- Zuzzuba taki : kilo 50 na super triple duk eka ko kilo 75 na super simple duk eka guda.

- Gyara : Juya *asa idan lokaci zuwa lokaci.

2.8.2.8.2.8.2.8. Ibar albarkaIbar albarkaIbar albarkaIbar albarkatuntuntuntun gona da gyaran sugona da gyaran sugona da gyaran sugona da gyaran su

Aikin ibar albarkar gona da shanya ta da kuma sussuka ta aiki ne wanda ya kamata a yi

shi cikin natsuwa.

2.9.2.9.2.9.2.9. TTTTabbatar da abbatar da abbatar da abbatar da ingancin ingancin ingancin ingancin iriiriiriiri

Ma’aikatar gidan gona ita ce keda nawyin tabbatar da ingancin irin.

Page 11: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

11

III Kasuwancin albarKasuwancin albarKasuwancin albarKasuwancin albarkakakakatun nomatun nomatun nomatun noma

3.1.3.1.3.1.3.1. Matsalolin kuùi da banzatar da albarkatun nomaMatsalolin kuùi da banzatar da albarkatun nomaMatsalolin kuùi da banzatar da albarkatun nomaMatsalolin kuùi da banzatar da albarkatun noma

Ga kaka manomi na karyar da albarkatun noma da *aramin farashe.

Idan lokacin wahala ya zo farashen waùannan albarkatun yana *aruwa da kashi 50 cikin ùari.

3.2.3.2.3.2.3.2. JinginaJinginaJinginaJingina : dubara: dubara: dubara: dubara ta kasuwanci mai kyauta kasuwanci mai kyauta kasuwanci mai kyauta kasuwanci mai kyau

Wannan yana ba ma manomi damar ya sami bashi idan ya bada abbarkar noma tamkar jingina don ya yi wani aiki mai amfani.

1. Ga kaka, mambobin

*ungiya suna ba *ungiyarsu ajiyarsu ta albarkar noma.

2. Sai a jawo kungiyar

jari ta zo ta ziyarci ajiyar don ta mizanta yawan shi da inganycinshi da halin adanonshi.

3. Idan *ungiyar jari ta

amince ta tsimin, da kuma adanonshi sai *ungiyoyin 2 su daidaita don a ruhe ma’adanin kuma su sanya hannu bisa yarjejeniyar su.

4. Sai *ungiyoyin 2 su

sa hannu bisa takardar bashi da take *ayyade yawan bashin. Wannan takardar yarjejeniyar tana nuna abunda za ayi da bashin kuma da ka’idodin biyan kuùin.

5. Bashin da *ungiyar

jarin ta ba *ungiyar manoma ana rarraba ma mambobin *ungiyar don tafiyar da ayyuka masu amfani.

6. Kowane mamba,

yana tafiyar da wani aiki mai amfani da za ya sa ya iya biyan bashin har ya samu ma wata riba.

7. Kafin lokacin biyan

bashin ya zo sai *ungiyar manoma ta tsara karça kuùi waja kowane manba da uwa da ruwa.

8. Idan *ungiyar

manoma ta karçi kuùin çiyan bashi (da uwa da riba) sai ta shirya zuba kuùi gaba ùaya idan wa’adin ya kai.

9. Da an biya bashin

baki ùaya sai a buùe mangazar.

10. A lokacin nan

manoma suna iya saida albarkar gonarsu a farashe may *arfi.

11. Da kuùin sai

*ungiyar manoma, ta tsara sayayya ta abubuwar noma kafin aikin noma ya tashi.

12. Sabilin jingina

kasuwancin albarkar gona yana tafiya da kyau kuma’a kawo ingantacin kayan noma cikin lokaci.

3.3.3.3.3.3.3.3. Kasuwanci na wakiltar da jinginaKasuwanci na wakiltar da jinginaKasuwanci na wakiltar da jinginaKasuwanci na wakiltar da jingina

Wannan fusa’ar tana da ma’ana ga *ungiyar manoma mai jarin da za ta tsara kasuwancin

albarkatun gona na mambobinta.

Page 12: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

12

1. Ga kaka *ungiyar

manoma tana sayen albarkatun gona wurin mambobin ta. Wannan yana nufin *ungiyar tana da ungiyar tana da ungiyar tana da ungiyar tana da kukukukuùi.

+ + +

2. µungiyar tana sayen kowane buhu a farashen da aka

*ayyade a babban taro kuma dangance da yawan kuùinta.

3. Sai *ungiya ta

zamanto tana da ajiyar tsimi da take ba dawa tamkar jingina

+

4. Lokacin warware bashi sai *ungiyar manoma ta sayar da

albarkatun gona, ta mi*a ma mambobi abun da aka *ayyade cikin ribar saidawar. Amma ribar aiki mai yawa ta

*ungiyarce .

IV. Kawo abubuwan da suke shiga cikin aikin noma ta hanyar gamammunKawo abubuwan da suke shiga cikin aikin noma ta hanyar gamammunKawo abubuwan da suke shiga cikin aikin noma ta hanyar gamammunKawo abubuwan da suke shiga cikin aikin noma ta hanyar gamammun ododiododiododiododi da rarraba su cikin kantuna.da rarraba su cikin kantuna.da rarraba su cikin kantuna.da rarraba su cikin kantuna.

4.1. Tsarin gamammun ododi na kayan noma.Tsarin gamammun ododi na kayan noma.Tsarin gamammun ododi na kayan noma.Tsarin gamammun ododi na kayan noma.

1. Kowace

*ungiyar manoma tana *ididdige bu*atar mambobinta game da kayan noma.

2. Tarayyar *ungiya suna

haùa dukan bu*atocin *ungiyoyin da suke mamba don su game dukan ododin.

Za su shawara da éan kasuwa don su kawo masu kayan noma da farashe mai sau*i kuma cikin lokaci.

3%an kasuwar yana kawo

kayan noman har cikin ma’adani na *ungiya.

4. Kantin kayan noma na

sayar da kayan, kuùi hannu.

V V V V .... Yin aiki da bayyanYin aiki da bayyanYin aiki da bayyanYin aiki da bayyanaaaan kasuwancin kasuwancin kasuwancin kasuwanci

5.1. B5.1. B5.1. B5.1. Bu*atar bayyani.u*atar bayyani.u*atar bayyani.u*atar bayyani.

Manoma suna da bu*atar bayyanai na kasuwanci game da :

a) Kasuwar kayan noma

- Samuwarsu - Farashensu

- Ingancinsu

Farashen kasuwa

*arin farashe sayewa da aka

yi niyya ga

Kuùin saye Farashen sayarwa daga baya.

Ribar da za a rabawa tzakanin

*ungiyar da mambobi.

Page 13: HA Support de formation BI version finaleaicd-africa.org/web/wp-content/uploads/24HHA... · EECCECOEC OOO 22221111 » »» » ita ceita ceita ce tttta wallaa wallaa wallafa ffaafa

Efficacité-Efficacité-Efficacité : devise du G.I.E 21

votre partenaire pour un nouveau regard dans le 21ème siècle pour un développement durable

13

b) Kasuwar albarkatun gona

- Wurin sayar da su

- Farashensu - µa’idodin inganci

- Irin shiryar da su

5.2.5.2.5.2.5.2. Tsarin gaba ùaya na aiki da bayyani

1) Shigar manomi cikin *ungiyar manoma

2) Shigar *ungiya cikin wata tarayyar *ungiyoyi

5.3.5.3.5.3.5.3. BAYYANAI BISA IRIBAYYANAI BISA IRIBAYYANAI BISA IRIBAYYANAI BISA IRI

� Game da iri na noman damana sai a tuntuçi ma’aikatar kayan noma, da larwai, da gyara da kuma *a’idodin hararakokin gona (SICCLA)

� Game da noman lambu sai a tuntuçi ICRISAT.

5.4.5.4.5.4.5.4. Bayyanai bisa maganiBayyanai bisa maganiBayyanai bisa maganiBayyanai bisa magani

Babbar ma’aikata ta kare tsirai (DPV)

µungiyar masu saida maganin kashe kwari (ADIPHYTO).

5.5.5.5.5.5.5.5. Bayyanai bisa kasuwanci albarkatun noma.Bayyanai bisa kasuwanci albarkatun noma.Bayyanai bisa kasuwanci albarkatun noma.Bayyanai bisa kasuwanci albarkatun noma.

� Tsarin bayyani bisa kasuwannin gida da SIMA-C � Kasuwar abinci mai *waya

� Hanyoyin fitar da albarkatun noma zuwa *asashen waje :

- µungiyar éan Nijar waùanda suka *ware ga fitar da wake, da aya, da riùi, da albasa da kuma tatasai (ANIPEX)

- FCMN na hanyar kayan lambu - Ministan *a’idantawa da na ingatawa.