Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Π325 Εκπαιδευτικά σενάρια και microαθησιακές δραστηριότητες
σύmicroφωνα microε συγκεκριmicroένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε
30 διδακτικές ώρες ανά τάξη
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
B΄ Γυmicroνασίου
Θεmicroατική ενότητα
Αρχαία Ελλάδα Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο)
Ενότητα 4 ndash Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Ξενοφών laquoΟἰκονομικόςraquo 7 4-22 amp 35-43
Τίτλος
laquoΓάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον
χρόνοraquo
Συγγραφή ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ
Εφαρmicroογή ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ amp ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ amp ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
Θεσσαλονίκη 2015
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 2 από 32
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ
ΠΡΑΞΗ laquo∆ηmicroιουργία πρωτότυπης microεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισmicroένων σε ΤΠΕ και
δηmicroιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα microαθήmicroατα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθmicroια και
Ββάθmicroια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες
προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράmicromicroατος laquoΕκπαίδευση και ∆ια Βίου Μάθησηraquo η
οποία συγχρηmicroατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταmicroείο) και εθνικούς
πόρους ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ∆ΗΣ
ΠΑΡΑ∆ΟΤΕΟ Π321 Εκπαιδευτικά σενάρια και microαθησιακές δραστηριότητες σύmicroφωνα microε
συγκεκριmicroένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑ∆ΟΤΕΟΥ ∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ
Υπεύθυνοι υπο-οmicroάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθmicroιας Λάmicroπρος Πόλκας
Κοσmicroάς Τουλούmicroης
ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
httpwwwgreeklanguagegr
Καραmicroαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαmicroαριά Θεσσαλονίκη
Τηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 3 από 32
Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Τίτλος
Γάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον χρόνο
Εφαρmicroογή σεναρίου Νεκταρία Ιωάννου
∆ηmicroιουργία σεναρίου
Νεκταρία Ιωάννου
∆ιδακτικό αντικείmicroενο
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Τάξη
Β΄ Γυmicroνασίου
Χρονολογία
Από 04-05-2015 έως 08-05-2015
Σχολική microονάδα
Γυmicroνάσιο Καστελλάνων Μέσης Κέρκυρας
∆ιδακτική θεmicroατική ενότητα
Ενότητα 4 ndash Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα [Ξενοφών laquoΟἰκονομικόςraquo 7 4-22
amp 35-43]
∆ιαθεmicroατικό
Όχι
Εmicroπλεκόmicroενα γνωστικά αντικείmicroενα
--
Χρονική διάρκεια
7 διδακτικές ώρες
Χώρος
Ι Φυσικός χώρος
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 4 από 32
Εντός σχολείου αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισmicroένη microε διαδραστικό πίνακα τέσσερις
τουλάχιστον φορητούς υπολογιστές και σύνδεση στο διαδίκτυο
ΙΙ Εικονικός χώρος διαδίκτυο
Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και microαθητή
Μέσα στο κλίmicroα της διαρκούς ροής και ανακατάταξης της γνώσης της αλλαγής στα
οικονοmicroικά microεγέθη και στους κοινωνικούς συσχετισmicroούς οι microαθητές χρειάζεται να
αναπτύσσουν αυτόνοmicroη δράση και συλλογικό κοινωνικό πνεύmicroα Πρόθεση είναι ο
κάθε microαθητής να λειτουργεί στο σχολείο σε microια σειρά από ρόλους του microαθητή
laquoδιανοούmicroενουraquo του microαθητή laquoεπιστήmicroοναraquo του γλωσσοmicroαθή του microαθητή που
microαθαίνει να microαθαίνει του microαθητή συνειδητού πολίτη της Ελλάδας και του κόσmicroου
(Μακρυγιάννης 2012) Οι σύγχρονες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις
(κονστρουκτιβιστική προσέγγιση) δίνουν microεγάλη βαρύτητα στην ενεργό συmicromicroετοχή
των microαθητών την εργασία σε οmicroάδες και την καθοδηγούmicroενη ανακάλυψη των
πληροφοριών η καθοδήγηση η συνεργασία και η αλληλεπίδραση microε πιο ικανούς
ενήλικες ή συmicromicroαθητές είναι εξαιρετικής σηmicroασίας κατά τον Vygotsky (Κακλαmicroάνης
2005) Η υλοποίηση του συγκεκριmicroένου σεναρίου προϋποθέτει οι microαθητές να
διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις χειρισmicroού ΗΥ και να έχουν κατακτήσει βασικά
εργαλεία των ΤΠΕ (εννοιολογικοί χάρτες λογισmicroικό παρουσίασης κειmicroενογράφος
πλοήγηση στο διαδίκτυο)
Ο εκπαιδευτικός microε κριτική και δηmicroιουργική σκέψη και ικανότητα οργάνωσης
αυτοτελών συνθηκών και διαδικασιών microάθησης πρέπει να αποσκοπεί στο να
κοινωνικοποιεί τον microαθητή microέσα σε δηmicroοκρατικό πλαίσιο Ο ρόλος που καλείται να
αναλάβει λοιπόν είναι αυτός του καθοδηγητή του διαmicroεσολαβητή του διευκολυντή
και συνεργάτη (Λαmicroπάκη 2014) σύmicroφωνα microε την παρακάτω αρχή laquoΕκπαίδευση δεν
είναι να γεmicroίζεις τον microαθητή microε γνώσεις από έξω προς τα microέσα Είναι να βγάζεις από
microέσα προς τα έξω τις ψηλότερες ευγενέστερες και καλύτερες ιδιότητες που
βρίσκονται έmicroφυτες στο κάθε άτοmicroοraquo (∆ρογίδης amp Παππά 2008)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 5 από 32
Αξίζει λοιπόν να διευκρινιστεί ευθύς αmicroέσως ότι η προσέγγιση δύσκολων ή
laquoαιρετικώνraquo θεmicroάτων της επικαιρότητας γίνεται microε αυτό το σκεπτικό δηλαδή τον
προβληmicroατισmicroό και την κριτική στάση των microαθητών απέναντί τους και επrsquo ουδενί δεν
θα πρέπει να λειτουργήσει προπαγανδιστικά υπέρ ή εναντίον των θεmicroάτων αυτών
Σαφώς η εmicroβάθυνση σε τέτοια ζητήmicroατα απαιτεί αυξηmicroένη ωριmicroότητα εκ microέρους των
microαθητών που ενδεχοmicroένως είναι ασύmicroβατη microε το νεαρό της ηλικίας τους ωστόσο
πρόκειται για ζητήmicroατα φλέγοντα υπαρκτά εmicroφανιζόmicroενα στην καθηmicroερινότητά
τους ώστε η απόκρυψη ή αποσιώπησή τους να microη συνιστά ενδεδειγmicroένη τακτική
Εκ των ουκ άνευ θεωρείται η θεωρητική θωράκιση του διδάσκοντος microε άρτια
γνώση των ΤΠΕ και η κατάλληλη προεργασία που θα πραγmicroατοποιήσει τόσο σε
επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών
ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν
Ως χώρος πραγmicroατοποίησης του σεναρίου ορίζεται το εργαστήριο
πληροφορικής της σχολικής microονάδας ή εναλλακτικά σχολική αίθουσα που θα
διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη τη χρήση τουλάχιστον τεσσάρων
υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται Νεκταρία Ιωάννου laquoΓάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον
χρόνοraquo Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία Αρχαία Ελλάδα ο τόπος και οι άνθρωποι ndash
Ανθολόγιο Β Γυmicroνασίου
Το σενάριο αντλεί mdash
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Όπως επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός του το σενάριο στηρίζεται σε απόσπασmicroα από
τον laquoΟἰκονομικόraquo του Ξενοφώντα (7 4-22 amp 35-43) microε τίτλο laquoΈνα αντρόγυνο στην
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 6 από 32
κλασική Αθήναraquo που στοιχειοθετεί την τέταρτη ενότητα του σχολικού βιβλίου
Αρχαία Ελλάδα ndashΟ τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Οι microαθητές χωρίζονται σε
τέσσερις οmicroάδες και microέσω της αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο επιχειρούν να
προσεγγίσουν έννοιες όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας αλλά και οι
έmicroφυλοι κοινωνικά προδιαγεγραmicromicroένοι ρόλοι που σχετίζονται microε αυτούς τόσο στην
αρχαιότητα όσο και στις microέρες microας ώστε να καταλήξουν σε οικεία συmicroπεράσmicroατα
σχετικά microε τη δοmicroή τη λειτουργία και την εξέλιξή τους
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Με αφορmicroή το κείmicroενο του laquoΟἰκονομικούraquo του Ξενοφώντα που microας microεταφέρει το
διάλογο του Ισχόmicroαχου microε το Σωκράτη στον οποίο ο πρώτος παρουσιάζει στο
φιλόσοφο αναλυτικά τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο του υπήρξε η σκέψη
να προσανατολιστεί η έρευνα των microαθητών γύρω από θέmicroατα διαχρονικά κι επίκαιρα
που πριmicroοδοτούνται από την ενότητα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας
οι κοινωνικά αποδεκτοί έmicroφυλοι ρόλοι και τα συνακόλουθα στερεότυπα που
απορρέουν από αυτούς και η κοινωνική θέση γυναίκας διαχρονικά
Είναι δεδοmicroένο ότι οι εκπαιδευτικοί είναι οι βασικοί διεκπεραιωτές της
εκπαιδευτικής διαδικασίας και microπορούν στο πλαίσιο της σχετικής αυτονοmicroίας τους να
υποστηρίξουν την υλοποίηση εκπαιδευτικών καινοτοmicroιών και microεταρρυθmicroίσεων ή να
τις ακυρώσουν στην πράξη ndash διαπίστωση από την οποία δεν εξαιρούνται οι
προσπάθειες προώθησης της ισότητας των φύλων (Μαυρογιώργος 2011) Βαθιά
ριζωmicroένες και κυρίαρχες παραδοσιακές στερεοτυπικές κοινωνικές αντιλήψεις για τον
καταmicroερισmicroό των ρόλων και τη δυναmicroική των διαφυλικών σχέσεων στον ιδιωτικό
χώρο της οικογένειας στα επαγγέλmicroατα που θεωρούνται αρmicroόζοντα για το κάθε φύλο
και στη θέση ανδρών και γυναικών στην ιεραρχία της κοινωνικής πυραmicroίδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 7 από 32
προσδιορίζουν και οριοθετούν τις αντρικές και γυναικείες ταυτότητες δηλαδή τον
ανδρισmicroό και τη θηλυκότητα (Μαραγκουδάκη)
Ο ανδρισmicroός και η θηλυκότητα όmicroως αποτελούν κοινωνικές κατασκευές και
στο βαθmicroό που δοmicroούνται κοινωνικοπολιτισmicroικά και εξαρτώνται από το πλαίσιο
αναφοράς τους microπορούν και να αmicroφισβητούνται και να αναδοmicroούνται Καθώς
λοιπόν οι έmicroφυλοι ρόλοι δεν είναι δεδοmicroένοι και αυτονόητοι το σχολείο ως θεσmicroός
αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα πολιτισmicroικά microέσα στο οποίο δοmicroούνται και
αναπαράγονται οι έmicroφυλες ταυτότητες των microαθητών Το σχολείο είναι ένας τοmicroέας
όπου ο (ετερο) σεξουαλικός λόγος παράγει αναπαράγει και διαπραγmicroατεύεται τις
έmicroφυλες υποκειmicroενικότητες των microαθητών Ως αποτέλεσmicroα οι microαθητές συχνά
παγιδεύονται στον απαγορευτικό και καταπιεστικό λόγο (ldquodiscourserdquo) της διπολικής
κατηγοριοποίησης των φύλων (Daraki 2007) Ωστόσο ο τρόπος που οι microαθητές
microαθαίνουν να είναι αγόρια και οι microαθήτριες κορίτσια στο πλαίσιο του σχολείου δεν
είναι microόνο παθητικός microε την έννοια ότι δεν παύουν να είναι ενεργά υποκείmicroενα που
διαπραγmicroατεύονται microε το περιβάλλον τους και συmicroβάλλουν έmicroπρακτα στη
διαmicroόρφωση των έmicroφυλων ταυτοτήτων τους Συνεπώς η εξάλειψη των σεξιστικών
στερεοτύπων προϋποθέτει την εισαγωγή microιας εκπαιδευτικής πολιτικής που θα
αντιmicroάχεται τη διάκριση αρσενικού-θηλυκού και θα επιτρέπει στα παιδιά να
σκέφτονται και να δρουν ελεύθερα microακριά από αυτήν την αυστηρή διχοτόmicroηση
Κατά συνέπεια η αποδόmicroηση των έmicroφυλων στερεοτύπων microπορεί να οδηγήσει σε microια
microη σεξιστικά ιεραρχηmicroένη κοινωνία όπου θα κυριαρχούν άλλες αξίες (Κογκίδου
2013)
Το σενάριο στηρίζεται στο microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012) Το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 8 από 32
σενάριο επιπρόσθετα αξιοποιεί παιδαγωγικές πρακτικές που σχετίζονται microε τη θεωρία
της ανακαλυπτικής microάθησης του Bruner ο microαθητής νοείται ως ενεργό υποκείmicroενο
microάθησης και οικοδοmicroεί αναπαραστάσεις (έmicroπρακτες εικονικές συmicroβολικές)
microαθαίνοντας να επιχειρηmicroατολογεί να διατυπώνει ιδέες απόψεις και συmicroπεράσmicroατα
Επιπλέον η οικοδόmicroηση των γνώσεων λαmicroβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα
διαmicroέσου συζητήσεων που εmicroπερικλείουν τη δηmicroιουργία και την κατανόηση της
επικοινωνίας και την από κοινού (microεταξύ ατόmicroων ή οmicroάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων (κοινωνικός εποικοδοmicroισmicroόςVygotsky) (Wertsch 1985) Στο
πλαίσιο της συνεργατικής microάθησης οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να διατυπώνουν
και να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να τις επεξεργάζονται
Παράλληλα η συνεργασία επιτρέπει την εmicroφάνιση κοινωνικογνωστικών
συγκρούσεων (Doise amp Mugny 1984) οι οποίες microπορούν να οδηγήσουν σε
αναθεώρηση ιδεών και ακολούθως σε νέα γνώση Έτσι ο microαθητής οδηγείται στην
αυτοεκπλήρωση και την αυτοαmicroοιβή καθώς αυξάνονται οι διανοητικές του
ικανότητες και ο βαθmicroός προσδοκίας του για επιτυχία ενώ αναπτύσσει γνωστική
στρατηγική και ικανότητα δηmicroιουργικής σκέψης
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να έρθουν σε επαφή microε τον αρχαίο κόσmicroο microέσω ενός microεταφρασmicroένου
κειmicroένου και να γνωρίσουν πτυχές του καθηmicroερινού βίου της αρχαίας Αθήνας
όπως παρουσιάζεται από τον Ξενοφώντα αλλά και microέσω της προσωπικής
τους έρευνας σε συγκεκριmicroένους ιστότοπους
bull Να εmicroπλακούν σε microια ιστορική αναδροmicroή σε σχέση microε την εξελικτική πορεία
που ακολούθησαν στο χρόνο θεσmicroοί όπως ο γάmicroος και η οικογένεια ώστε
microέσω των αποκλίσεων και επαναπροσδιορισmicroών να κατανοήσουν ότι οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 2 από 32
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ
ΠΡΑΞΗ laquo∆ηmicroιουργία πρωτότυπης microεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισmicroένων σε ΤΠΕ και
δηmicroιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα microαθήmicroατα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθmicroια και
Ββάθmicroια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες
προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράmicromicroατος laquoΕκπαίδευση και ∆ια Βίου Μάθησηraquo η
οποία συγχρηmicroατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταmicroείο) και εθνικούς
πόρους ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ∆ΗΣ
ΠΑΡΑ∆ΟΤΕΟ Π321 Εκπαιδευτικά σενάρια και microαθησιακές δραστηριότητες σύmicroφωνα microε
συγκεκριmicroένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑ∆ΟΤΕΟΥ ∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ
Υπεύθυνοι υπο-οmicroάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθmicroιας Λάmicroπρος Πόλκας
Κοσmicroάς Τουλούmicroης
ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
httpwwwgreeklanguagegr
Καραmicroαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαmicroαριά Θεσσαλονίκη
Τηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 3 από 32
Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Τίτλος
Γάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον χρόνο
Εφαρmicroογή σεναρίου Νεκταρία Ιωάννου
∆ηmicroιουργία σεναρίου
Νεκταρία Ιωάννου
∆ιδακτικό αντικείmicroενο
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Τάξη
Β΄ Γυmicroνασίου
Χρονολογία
Από 04-05-2015 έως 08-05-2015
Σχολική microονάδα
Γυmicroνάσιο Καστελλάνων Μέσης Κέρκυρας
∆ιδακτική θεmicroατική ενότητα
Ενότητα 4 ndash Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα [Ξενοφών laquoΟἰκονομικόςraquo 7 4-22
amp 35-43]
∆ιαθεmicroατικό
Όχι
Εmicroπλεκόmicroενα γνωστικά αντικείmicroενα
--
Χρονική διάρκεια
7 διδακτικές ώρες
Χώρος
Ι Φυσικός χώρος
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 4 από 32
Εντός σχολείου αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισmicroένη microε διαδραστικό πίνακα τέσσερις
τουλάχιστον φορητούς υπολογιστές και σύνδεση στο διαδίκτυο
ΙΙ Εικονικός χώρος διαδίκτυο
Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και microαθητή
Μέσα στο κλίmicroα της διαρκούς ροής και ανακατάταξης της γνώσης της αλλαγής στα
οικονοmicroικά microεγέθη και στους κοινωνικούς συσχετισmicroούς οι microαθητές χρειάζεται να
αναπτύσσουν αυτόνοmicroη δράση και συλλογικό κοινωνικό πνεύmicroα Πρόθεση είναι ο
κάθε microαθητής να λειτουργεί στο σχολείο σε microια σειρά από ρόλους του microαθητή
laquoδιανοούmicroενουraquo του microαθητή laquoεπιστήmicroοναraquo του γλωσσοmicroαθή του microαθητή που
microαθαίνει να microαθαίνει του microαθητή συνειδητού πολίτη της Ελλάδας και του κόσmicroου
(Μακρυγιάννης 2012) Οι σύγχρονες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις
(κονστρουκτιβιστική προσέγγιση) δίνουν microεγάλη βαρύτητα στην ενεργό συmicromicroετοχή
των microαθητών την εργασία σε οmicroάδες και την καθοδηγούmicroενη ανακάλυψη των
πληροφοριών η καθοδήγηση η συνεργασία και η αλληλεπίδραση microε πιο ικανούς
ενήλικες ή συmicromicroαθητές είναι εξαιρετικής σηmicroασίας κατά τον Vygotsky (Κακλαmicroάνης
2005) Η υλοποίηση του συγκεκριmicroένου σεναρίου προϋποθέτει οι microαθητές να
διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις χειρισmicroού ΗΥ και να έχουν κατακτήσει βασικά
εργαλεία των ΤΠΕ (εννοιολογικοί χάρτες λογισmicroικό παρουσίασης κειmicroενογράφος
πλοήγηση στο διαδίκτυο)
Ο εκπαιδευτικός microε κριτική και δηmicroιουργική σκέψη και ικανότητα οργάνωσης
αυτοτελών συνθηκών και διαδικασιών microάθησης πρέπει να αποσκοπεί στο να
κοινωνικοποιεί τον microαθητή microέσα σε δηmicroοκρατικό πλαίσιο Ο ρόλος που καλείται να
αναλάβει λοιπόν είναι αυτός του καθοδηγητή του διαmicroεσολαβητή του διευκολυντή
και συνεργάτη (Λαmicroπάκη 2014) σύmicroφωνα microε την παρακάτω αρχή laquoΕκπαίδευση δεν
είναι να γεmicroίζεις τον microαθητή microε γνώσεις από έξω προς τα microέσα Είναι να βγάζεις από
microέσα προς τα έξω τις ψηλότερες ευγενέστερες και καλύτερες ιδιότητες που
βρίσκονται έmicroφυτες στο κάθε άτοmicroοraquo (∆ρογίδης amp Παππά 2008)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 5 από 32
Αξίζει λοιπόν να διευκρινιστεί ευθύς αmicroέσως ότι η προσέγγιση δύσκολων ή
laquoαιρετικώνraquo θεmicroάτων της επικαιρότητας γίνεται microε αυτό το σκεπτικό δηλαδή τον
προβληmicroατισmicroό και την κριτική στάση των microαθητών απέναντί τους και επrsquo ουδενί δεν
θα πρέπει να λειτουργήσει προπαγανδιστικά υπέρ ή εναντίον των θεmicroάτων αυτών
Σαφώς η εmicroβάθυνση σε τέτοια ζητήmicroατα απαιτεί αυξηmicroένη ωριmicroότητα εκ microέρους των
microαθητών που ενδεχοmicroένως είναι ασύmicroβατη microε το νεαρό της ηλικίας τους ωστόσο
πρόκειται για ζητήmicroατα φλέγοντα υπαρκτά εmicroφανιζόmicroενα στην καθηmicroερινότητά
τους ώστε η απόκρυψη ή αποσιώπησή τους να microη συνιστά ενδεδειγmicroένη τακτική
Εκ των ουκ άνευ θεωρείται η θεωρητική θωράκιση του διδάσκοντος microε άρτια
γνώση των ΤΠΕ και η κατάλληλη προεργασία που θα πραγmicroατοποιήσει τόσο σε
επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών
ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν
Ως χώρος πραγmicroατοποίησης του σεναρίου ορίζεται το εργαστήριο
πληροφορικής της σχολικής microονάδας ή εναλλακτικά σχολική αίθουσα που θα
διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη τη χρήση τουλάχιστον τεσσάρων
υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται Νεκταρία Ιωάννου laquoΓάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον
χρόνοraquo Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία Αρχαία Ελλάδα ο τόπος και οι άνθρωποι ndash
Ανθολόγιο Β Γυmicroνασίου
Το σενάριο αντλεί mdash
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Όπως επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός του το σενάριο στηρίζεται σε απόσπασmicroα από
τον laquoΟἰκονομικόraquo του Ξενοφώντα (7 4-22 amp 35-43) microε τίτλο laquoΈνα αντρόγυνο στην
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 6 από 32
κλασική Αθήναraquo που στοιχειοθετεί την τέταρτη ενότητα του σχολικού βιβλίου
Αρχαία Ελλάδα ndashΟ τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Οι microαθητές χωρίζονται σε
τέσσερις οmicroάδες και microέσω της αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο επιχειρούν να
προσεγγίσουν έννοιες όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας αλλά και οι
έmicroφυλοι κοινωνικά προδιαγεγραmicromicroένοι ρόλοι που σχετίζονται microε αυτούς τόσο στην
αρχαιότητα όσο και στις microέρες microας ώστε να καταλήξουν σε οικεία συmicroπεράσmicroατα
σχετικά microε τη δοmicroή τη λειτουργία και την εξέλιξή τους
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Με αφορmicroή το κείmicroενο του laquoΟἰκονομικούraquo του Ξενοφώντα που microας microεταφέρει το
διάλογο του Ισχόmicroαχου microε το Σωκράτη στον οποίο ο πρώτος παρουσιάζει στο
φιλόσοφο αναλυτικά τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο του υπήρξε η σκέψη
να προσανατολιστεί η έρευνα των microαθητών γύρω από θέmicroατα διαχρονικά κι επίκαιρα
που πριmicroοδοτούνται από την ενότητα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας
οι κοινωνικά αποδεκτοί έmicroφυλοι ρόλοι και τα συνακόλουθα στερεότυπα που
απορρέουν από αυτούς και η κοινωνική θέση γυναίκας διαχρονικά
Είναι δεδοmicroένο ότι οι εκπαιδευτικοί είναι οι βασικοί διεκπεραιωτές της
εκπαιδευτικής διαδικασίας και microπορούν στο πλαίσιο της σχετικής αυτονοmicroίας τους να
υποστηρίξουν την υλοποίηση εκπαιδευτικών καινοτοmicroιών και microεταρρυθmicroίσεων ή να
τις ακυρώσουν στην πράξη ndash διαπίστωση από την οποία δεν εξαιρούνται οι
προσπάθειες προώθησης της ισότητας των φύλων (Μαυρογιώργος 2011) Βαθιά
ριζωmicroένες και κυρίαρχες παραδοσιακές στερεοτυπικές κοινωνικές αντιλήψεις για τον
καταmicroερισmicroό των ρόλων και τη δυναmicroική των διαφυλικών σχέσεων στον ιδιωτικό
χώρο της οικογένειας στα επαγγέλmicroατα που θεωρούνται αρmicroόζοντα για το κάθε φύλο
και στη θέση ανδρών και γυναικών στην ιεραρχία της κοινωνικής πυραmicroίδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 7 από 32
προσδιορίζουν και οριοθετούν τις αντρικές και γυναικείες ταυτότητες δηλαδή τον
ανδρισmicroό και τη θηλυκότητα (Μαραγκουδάκη)
Ο ανδρισmicroός και η θηλυκότητα όmicroως αποτελούν κοινωνικές κατασκευές και
στο βαθmicroό που δοmicroούνται κοινωνικοπολιτισmicroικά και εξαρτώνται από το πλαίσιο
αναφοράς τους microπορούν και να αmicroφισβητούνται και να αναδοmicroούνται Καθώς
λοιπόν οι έmicroφυλοι ρόλοι δεν είναι δεδοmicroένοι και αυτονόητοι το σχολείο ως θεσmicroός
αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα πολιτισmicroικά microέσα στο οποίο δοmicroούνται και
αναπαράγονται οι έmicroφυλες ταυτότητες των microαθητών Το σχολείο είναι ένας τοmicroέας
όπου ο (ετερο) σεξουαλικός λόγος παράγει αναπαράγει και διαπραγmicroατεύεται τις
έmicroφυλες υποκειmicroενικότητες των microαθητών Ως αποτέλεσmicroα οι microαθητές συχνά
παγιδεύονται στον απαγορευτικό και καταπιεστικό λόγο (ldquodiscourserdquo) της διπολικής
κατηγοριοποίησης των φύλων (Daraki 2007) Ωστόσο ο τρόπος που οι microαθητές
microαθαίνουν να είναι αγόρια και οι microαθήτριες κορίτσια στο πλαίσιο του σχολείου δεν
είναι microόνο παθητικός microε την έννοια ότι δεν παύουν να είναι ενεργά υποκείmicroενα που
διαπραγmicroατεύονται microε το περιβάλλον τους και συmicroβάλλουν έmicroπρακτα στη
διαmicroόρφωση των έmicroφυλων ταυτοτήτων τους Συνεπώς η εξάλειψη των σεξιστικών
στερεοτύπων προϋποθέτει την εισαγωγή microιας εκπαιδευτικής πολιτικής που θα
αντιmicroάχεται τη διάκριση αρσενικού-θηλυκού και θα επιτρέπει στα παιδιά να
σκέφτονται και να δρουν ελεύθερα microακριά από αυτήν την αυστηρή διχοτόmicroηση
Κατά συνέπεια η αποδόmicroηση των έmicroφυλων στερεοτύπων microπορεί να οδηγήσει σε microια
microη σεξιστικά ιεραρχηmicroένη κοινωνία όπου θα κυριαρχούν άλλες αξίες (Κογκίδου
2013)
Το σενάριο στηρίζεται στο microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012) Το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 8 από 32
σενάριο επιπρόσθετα αξιοποιεί παιδαγωγικές πρακτικές που σχετίζονται microε τη θεωρία
της ανακαλυπτικής microάθησης του Bruner ο microαθητής νοείται ως ενεργό υποκείmicroενο
microάθησης και οικοδοmicroεί αναπαραστάσεις (έmicroπρακτες εικονικές συmicroβολικές)
microαθαίνοντας να επιχειρηmicroατολογεί να διατυπώνει ιδέες απόψεις και συmicroπεράσmicroατα
Επιπλέον η οικοδόmicroηση των γνώσεων λαmicroβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα
διαmicroέσου συζητήσεων που εmicroπερικλείουν τη δηmicroιουργία και την κατανόηση της
επικοινωνίας και την από κοινού (microεταξύ ατόmicroων ή οmicroάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων (κοινωνικός εποικοδοmicroισmicroόςVygotsky) (Wertsch 1985) Στο
πλαίσιο της συνεργατικής microάθησης οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να διατυπώνουν
και να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να τις επεξεργάζονται
Παράλληλα η συνεργασία επιτρέπει την εmicroφάνιση κοινωνικογνωστικών
συγκρούσεων (Doise amp Mugny 1984) οι οποίες microπορούν να οδηγήσουν σε
αναθεώρηση ιδεών και ακολούθως σε νέα γνώση Έτσι ο microαθητής οδηγείται στην
αυτοεκπλήρωση και την αυτοαmicroοιβή καθώς αυξάνονται οι διανοητικές του
ικανότητες και ο βαθmicroός προσδοκίας του για επιτυχία ενώ αναπτύσσει γνωστική
στρατηγική και ικανότητα δηmicroιουργικής σκέψης
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να έρθουν σε επαφή microε τον αρχαίο κόσmicroο microέσω ενός microεταφρασmicroένου
κειmicroένου και να γνωρίσουν πτυχές του καθηmicroερινού βίου της αρχαίας Αθήνας
όπως παρουσιάζεται από τον Ξενοφώντα αλλά και microέσω της προσωπικής
τους έρευνας σε συγκεκριmicroένους ιστότοπους
bull Να εmicroπλακούν σε microια ιστορική αναδροmicroή σε σχέση microε την εξελικτική πορεία
που ακολούθησαν στο χρόνο θεσmicroοί όπως ο γάmicroος και η οικογένεια ώστε
microέσω των αποκλίσεων και επαναπροσδιορισmicroών να κατανοήσουν ότι οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 3 από 32
Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Τίτλος
Γάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον χρόνο
Εφαρmicroογή σεναρίου Νεκταρία Ιωάννου
∆ηmicroιουργία σεναρίου
Νεκταρία Ιωάννου
∆ιδακτικό αντικείmicroενο
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Τάξη
Β΄ Γυmicroνασίου
Χρονολογία
Από 04-05-2015 έως 08-05-2015
Σχολική microονάδα
Γυmicroνάσιο Καστελλάνων Μέσης Κέρκυρας
∆ιδακτική θεmicroατική ενότητα
Ενότητα 4 ndash Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα [Ξενοφών laquoΟἰκονομικόςraquo 7 4-22
amp 35-43]
∆ιαθεmicroατικό
Όχι
Εmicroπλεκόmicroενα γνωστικά αντικείmicroενα
--
Χρονική διάρκεια
7 διδακτικές ώρες
Χώρος
Ι Φυσικός χώρος
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 4 από 32
Εντός σχολείου αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισmicroένη microε διαδραστικό πίνακα τέσσερις
τουλάχιστον φορητούς υπολογιστές και σύνδεση στο διαδίκτυο
ΙΙ Εικονικός χώρος διαδίκτυο
Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και microαθητή
Μέσα στο κλίmicroα της διαρκούς ροής και ανακατάταξης της γνώσης της αλλαγής στα
οικονοmicroικά microεγέθη και στους κοινωνικούς συσχετισmicroούς οι microαθητές χρειάζεται να
αναπτύσσουν αυτόνοmicroη δράση και συλλογικό κοινωνικό πνεύmicroα Πρόθεση είναι ο
κάθε microαθητής να λειτουργεί στο σχολείο σε microια σειρά από ρόλους του microαθητή
laquoδιανοούmicroενουraquo του microαθητή laquoεπιστήmicroοναraquo του γλωσσοmicroαθή του microαθητή που
microαθαίνει να microαθαίνει του microαθητή συνειδητού πολίτη της Ελλάδας και του κόσmicroου
(Μακρυγιάννης 2012) Οι σύγχρονες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις
(κονστρουκτιβιστική προσέγγιση) δίνουν microεγάλη βαρύτητα στην ενεργό συmicromicroετοχή
των microαθητών την εργασία σε οmicroάδες και την καθοδηγούmicroενη ανακάλυψη των
πληροφοριών η καθοδήγηση η συνεργασία και η αλληλεπίδραση microε πιο ικανούς
ενήλικες ή συmicromicroαθητές είναι εξαιρετικής σηmicroασίας κατά τον Vygotsky (Κακλαmicroάνης
2005) Η υλοποίηση του συγκεκριmicroένου σεναρίου προϋποθέτει οι microαθητές να
διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις χειρισmicroού ΗΥ και να έχουν κατακτήσει βασικά
εργαλεία των ΤΠΕ (εννοιολογικοί χάρτες λογισmicroικό παρουσίασης κειmicroενογράφος
πλοήγηση στο διαδίκτυο)
Ο εκπαιδευτικός microε κριτική και δηmicroιουργική σκέψη και ικανότητα οργάνωσης
αυτοτελών συνθηκών και διαδικασιών microάθησης πρέπει να αποσκοπεί στο να
κοινωνικοποιεί τον microαθητή microέσα σε δηmicroοκρατικό πλαίσιο Ο ρόλος που καλείται να
αναλάβει λοιπόν είναι αυτός του καθοδηγητή του διαmicroεσολαβητή του διευκολυντή
και συνεργάτη (Λαmicroπάκη 2014) σύmicroφωνα microε την παρακάτω αρχή laquoΕκπαίδευση δεν
είναι να γεmicroίζεις τον microαθητή microε γνώσεις από έξω προς τα microέσα Είναι να βγάζεις από
microέσα προς τα έξω τις ψηλότερες ευγενέστερες και καλύτερες ιδιότητες που
βρίσκονται έmicroφυτες στο κάθε άτοmicroοraquo (∆ρογίδης amp Παππά 2008)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 5 από 32
Αξίζει λοιπόν να διευκρινιστεί ευθύς αmicroέσως ότι η προσέγγιση δύσκολων ή
laquoαιρετικώνraquo θεmicroάτων της επικαιρότητας γίνεται microε αυτό το σκεπτικό δηλαδή τον
προβληmicroατισmicroό και την κριτική στάση των microαθητών απέναντί τους και επrsquo ουδενί δεν
θα πρέπει να λειτουργήσει προπαγανδιστικά υπέρ ή εναντίον των θεmicroάτων αυτών
Σαφώς η εmicroβάθυνση σε τέτοια ζητήmicroατα απαιτεί αυξηmicroένη ωριmicroότητα εκ microέρους των
microαθητών που ενδεχοmicroένως είναι ασύmicroβατη microε το νεαρό της ηλικίας τους ωστόσο
πρόκειται για ζητήmicroατα φλέγοντα υπαρκτά εmicroφανιζόmicroενα στην καθηmicroερινότητά
τους ώστε η απόκρυψη ή αποσιώπησή τους να microη συνιστά ενδεδειγmicroένη τακτική
Εκ των ουκ άνευ θεωρείται η θεωρητική θωράκιση του διδάσκοντος microε άρτια
γνώση των ΤΠΕ και η κατάλληλη προεργασία που θα πραγmicroατοποιήσει τόσο σε
επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών
ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν
Ως χώρος πραγmicroατοποίησης του σεναρίου ορίζεται το εργαστήριο
πληροφορικής της σχολικής microονάδας ή εναλλακτικά σχολική αίθουσα που θα
διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη τη χρήση τουλάχιστον τεσσάρων
υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται Νεκταρία Ιωάννου laquoΓάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον
χρόνοraquo Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία Αρχαία Ελλάδα ο τόπος και οι άνθρωποι ndash
Ανθολόγιο Β Γυmicroνασίου
Το σενάριο αντλεί mdash
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Όπως επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός του το σενάριο στηρίζεται σε απόσπασmicroα από
τον laquoΟἰκονομικόraquo του Ξενοφώντα (7 4-22 amp 35-43) microε τίτλο laquoΈνα αντρόγυνο στην
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 6 από 32
κλασική Αθήναraquo που στοιχειοθετεί την τέταρτη ενότητα του σχολικού βιβλίου
Αρχαία Ελλάδα ndashΟ τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Οι microαθητές χωρίζονται σε
τέσσερις οmicroάδες και microέσω της αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο επιχειρούν να
προσεγγίσουν έννοιες όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας αλλά και οι
έmicroφυλοι κοινωνικά προδιαγεγραmicromicroένοι ρόλοι που σχετίζονται microε αυτούς τόσο στην
αρχαιότητα όσο και στις microέρες microας ώστε να καταλήξουν σε οικεία συmicroπεράσmicroατα
σχετικά microε τη δοmicroή τη λειτουργία και την εξέλιξή τους
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Με αφορmicroή το κείmicroενο του laquoΟἰκονομικούraquo του Ξενοφώντα που microας microεταφέρει το
διάλογο του Ισχόmicroαχου microε το Σωκράτη στον οποίο ο πρώτος παρουσιάζει στο
φιλόσοφο αναλυτικά τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο του υπήρξε η σκέψη
να προσανατολιστεί η έρευνα των microαθητών γύρω από θέmicroατα διαχρονικά κι επίκαιρα
που πριmicroοδοτούνται από την ενότητα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας
οι κοινωνικά αποδεκτοί έmicroφυλοι ρόλοι και τα συνακόλουθα στερεότυπα που
απορρέουν από αυτούς και η κοινωνική θέση γυναίκας διαχρονικά
Είναι δεδοmicroένο ότι οι εκπαιδευτικοί είναι οι βασικοί διεκπεραιωτές της
εκπαιδευτικής διαδικασίας και microπορούν στο πλαίσιο της σχετικής αυτονοmicroίας τους να
υποστηρίξουν την υλοποίηση εκπαιδευτικών καινοτοmicroιών και microεταρρυθmicroίσεων ή να
τις ακυρώσουν στην πράξη ndash διαπίστωση από την οποία δεν εξαιρούνται οι
προσπάθειες προώθησης της ισότητας των φύλων (Μαυρογιώργος 2011) Βαθιά
ριζωmicroένες και κυρίαρχες παραδοσιακές στερεοτυπικές κοινωνικές αντιλήψεις για τον
καταmicroερισmicroό των ρόλων και τη δυναmicroική των διαφυλικών σχέσεων στον ιδιωτικό
χώρο της οικογένειας στα επαγγέλmicroατα που θεωρούνται αρmicroόζοντα για το κάθε φύλο
και στη θέση ανδρών και γυναικών στην ιεραρχία της κοινωνικής πυραmicroίδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 7 από 32
προσδιορίζουν και οριοθετούν τις αντρικές και γυναικείες ταυτότητες δηλαδή τον
ανδρισmicroό και τη θηλυκότητα (Μαραγκουδάκη)
Ο ανδρισmicroός και η θηλυκότητα όmicroως αποτελούν κοινωνικές κατασκευές και
στο βαθmicroό που δοmicroούνται κοινωνικοπολιτισmicroικά και εξαρτώνται από το πλαίσιο
αναφοράς τους microπορούν και να αmicroφισβητούνται και να αναδοmicroούνται Καθώς
λοιπόν οι έmicroφυλοι ρόλοι δεν είναι δεδοmicroένοι και αυτονόητοι το σχολείο ως θεσmicroός
αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα πολιτισmicroικά microέσα στο οποίο δοmicroούνται και
αναπαράγονται οι έmicroφυλες ταυτότητες των microαθητών Το σχολείο είναι ένας τοmicroέας
όπου ο (ετερο) σεξουαλικός λόγος παράγει αναπαράγει και διαπραγmicroατεύεται τις
έmicroφυλες υποκειmicroενικότητες των microαθητών Ως αποτέλεσmicroα οι microαθητές συχνά
παγιδεύονται στον απαγορευτικό και καταπιεστικό λόγο (ldquodiscourserdquo) της διπολικής
κατηγοριοποίησης των φύλων (Daraki 2007) Ωστόσο ο τρόπος που οι microαθητές
microαθαίνουν να είναι αγόρια και οι microαθήτριες κορίτσια στο πλαίσιο του σχολείου δεν
είναι microόνο παθητικός microε την έννοια ότι δεν παύουν να είναι ενεργά υποκείmicroενα που
διαπραγmicroατεύονται microε το περιβάλλον τους και συmicroβάλλουν έmicroπρακτα στη
διαmicroόρφωση των έmicroφυλων ταυτοτήτων τους Συνεπώς η εξάλειψη των σεξιστικών
στερεοτύπων προϋποθέτει την εισαγωγή microιας εκπαιδευτικής πολιτικής που θα
αντιmicroάχεται τη διάκριση αρσενικού-θηλυκού και θα επιτρέπει στα παιδιά να
σκέφτονται και να δρουν ελεύθερα microακριά από αυτήν την αυστηρή διχοτόmicroηση
Κατά συνέπεια η αποδόmicroηση των έmicroφυλων στερεοτύπων microπορεί να οδηγήσει σε microια
microη σεξιστικά ιεραρχηmicroένη κοινωνία όπου θα κυριαρχούν άλλες αξίες (Κογκίδου
2013)
Το σενάριο στηρίζεται στο microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012) Το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 8 από 32
σενάριο επιπρόσθετα αξιοποιεί παιδαγωγικές πρακτικές που σχετίζονται microε τη θεωρία
της ανακαλυπτικής microάθησης του Bruner ο microαθητής νοείται ως ενεργό υποκείmicroενο
microάθησης και οικοδοmicroεί αναπαραστάσεις (έmicroπρακτες εικονικές συmicroβολικές)
microαθαίνοντας να επιχειρηmicroατολογεί να διατυπώνει ιδέες απόψεις και συmicroπεράσmicroατα
Επιπλέον η οικοδόmicroηση των γνώσεων λαmicroβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα
διαmicroέσου συζητήσεων που εmicroπερικλείουν τη δηmicroιουργία και την κατανόηση της
επικοινωνίας και την από κοινού (microεταξύ ατόmicroων ή οmicroάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων (κοινωνικός εποικοδοmicroισmicroόςVygotsky) (Wertsch 1985) Στο
πλαίσιο της συνεργατικής microάθησης οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να διατυπώνουν
και να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να τις επεξεργάζονται
Παράλληλα η συνεργασία επιτρέπει την εmicroφάνιση κοινωνικογνωστικών
συγκρούσεων (Doise amp Mugny 1984) οι οποίες microπορούν να οδηγήσουν σε
αναθεώρηση ιδεών και ακολούθως σε νέα γνώση Έτσι ο microαθητής οδηγείται στην
αυτοεκπλήρωση και την αυτοαmicroοιβή καθώς αυξάνονται οι διανοητικές του
ικανότητες και ο βαθmicroός προσδοκίας του για επιτυχία ενώ αναπτύσσει γνωστική
στρατηγική και ικανότητα δηmicroιουργικής σκέψης
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να έρθουν σε επαφή microε τον αρχαίο κόσmicroο microέσω ενός microεταφρασmicroένου
κειmicroένου και να γνωρίσουν πτυχές του καθηmicroερινού βίου της αρχαίας Αθήνας
όπως παρουσιάζεται από τον Ξενοφώντα αλλά και microέσω της προσωπικής
τους έρευνας σε συγκεκριmicroένους ιστότοπους
bull Να εmicroπλακούν σε microια ιστορική αναδροmicroή σε σχέση microε την εξελικτική πορεία
που ακολούθησαν στο χρόνο θεσmicroοί όπως ο γάmicroος και η οικογένεια ώστε
microέσω των αποκλίσεων και επαναπροσδιορισmicroών να κατανοήσουν ότι οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 4 από 32
Εντός σχολείου αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισmicroένη microε διαδραστικό πίνακα τέσσερις
τουλάχιστον φορητούς υπολογιστές και σύνδεση στο διαδίκτυο
ΙΙ Εικονικός χώρος διαδίκτυο
Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και microαθητή
Μέσα στο κλίmicroα της διαρκούς ροής και ανακατάταξης της γνώσης της αλλαγής στα
οικονοmicroικά microεγέθη και στους κοινωνικούς συσχετισmicroούς οι microαθητές χρειάζεται να
αναπτύσσουν αυτόνοmicroη δράση και συλλογικό κοινωνικό πνεύmicroα Πρόθεση είναι ο
κάθε microαθητής να λειτουργεί στο σχολείο σε microια σειρά από ρόλους του microαθητή
laquoδιανοούmicroενουraquo του microαθητή laquoεπιστήmicroοναraquo του γλωσσοmicroαθή του microαθητή που
microαθαίνει να microαθαίνει του microαθητή συνειδητού πολίτη της Ελλάδας και του κόσmicroου
(Μακρυγιάννης 2012) Οι σύγχρονες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις
(κονστρουκτιβιστική προσέγγιση) δίνουν microεγάλη βαρύτητα στην ενεργό συmicromicroετοχή
των microαθητών την εργασία σε οmicroάδες και την καθοδηγούmicroενη ανακάλυψη των
πληροφοριών η καθοδήγηση η συνεργασία και η αλληλεπίδραση microε πιο ικανούς
ενήλικες ή συmicromicroαθητές είναι εξαιρετικής σηmicroασίας κατά τον Vygotsky (Κακλαmicroάνης
2005) Η υλοποίηση του συγκεκριmicroένου σεναρίου προϋποθέτει οι microαθητές να
διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις χειρισmicroού ΗΥ και να έχουν κατακτήσει βασικά
εργαλεία των ΤΠΕ (εννοιολογικοί χάρτες λογισmicroικό παρουσίασης κειmicroενογράφος
πλοήγηση στο διαδίκτυο)
Ο εκπαιδευτικός microε κριτική και δηmicroιουργική σκέψη και ικανότητα οργάνωσης
αυτοτελών συνθηκών και διαδικασιών microάθησης πρέπει να αποσκοπεί στο να
κοινωνικοποιεί τον microαθητή microέσα σε δηmicroοκρατικό πλαίσιο Ο ρόλος που καλείται να
αναλάβει λοιπόν είναι αυτός του καθοδηγητή του διαmicroεσολαβητή του διευκολυντή
και συνεργάτη (Λαmicroπάκη 2014) σύmicroφωνα microε την παρακάτω αρχή laquoΕκπαίδευση δεν
είναι να γεmicroίζεις τον microαθητή microε γνώσεις από έξω προς τα microέσα Είναι να βγάζεις από
microέσα προς τα έξω τις ψηλότερες ευγενέστερες και καλύτερες ιδιότητες που
βρίσκονται έmicroφυτες στο κάθε άτοmicroοraquo (∆ρογίδης amp Παππά 2008)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 5 από 32
Αξίζει λοιπόν να διευκρινιστεί ευθύς αmicroέσως ότι η προσέγγιση δύσκολων ή
laquoαιρετικώνraquo θεmicroάτων της επικαιρότητας γίνεται microε αυτό το σκεπτικό δηλαδή τον
προβληmicroατισmicroό και την κριτική στάση των microαθητών απέναντί τους και επrsquo ουδενί δεν
θα πρέπει να λειτουργήσει προπαγανδιστικά υπέρ ή εναντίον των θεmicroάτων αυτών
Σαφώς η εmicroβάθυνση σε τέτοια ζητήmicroατα απαιτεί αυξηmicroένη ωριmicroότητα εκ microέρους των
microαθητών που ενδεχοmicroένως είναι ασύmicroβατη microε το νεαρό της ηλικίας τους ωστόσο
πρόκειται για ζητήmicroατα φλέγοντα υπαρκτά εmicroφανιζόmicroενα στην καθηmicroερινότητά
τους ώστε η απόκρυψη ή αποσιώπησή τους να microη συνιστά ενδεδειγmicroένη τακτική
Εκ των ουκ άνευ θεωρείται η θεωρητική θωράκιση του διδάσκοντος microε άρτια
γνώση των ΤΠΕ και η κατάλληλη προεργασία που θα πραγmicroατοποιήσει τόσο σε
επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών
ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν
Ως χώρος πραγmicroατοποίησης του σεναρίου ορίζεται το εργαστήριο
πληροφορικής της σχολικής microονάδας ή εναλλακτικά σχολική αίθουσα που θα
διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη τη χρήση τουλάχιστον τεσσάρων
υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται Νεκταρία Ιωάννου laquoΓάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον
χρόνοraquo Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία Αρχαία Ελλάδα ο τόπος και οι άνθρωποι ndash
Ανθολόγιο Β Γυmicroνασίου
Το σενάριο αντλεί mdash
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Όπως επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός του το σενάριο στηρίζεται σε απόσπασmicroα από
τον laquoΟἰκονομικόraquo του Ξενοφώντα (7 4-22 amp 35-43) microε τίτλο laquoΈνα αντρόγυνο στην
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 6 από 32
κλασική Αθήναraquo που στοιχειοθετεί την τέταρτη ενότητα του σχολικού βιβλίου
Αρχαία Ελλάδα ndashΟ τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Οι microαθητές χωρίζονται σε
τέσσερις οmicroάδες και microέσω της αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο επιχειρούν να
προσεγγίσουν έννοιες όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας αλλά και οι
έmicroφυλοι κοινωνικά προδιαγεγραmicromicroένοι ρόλοι που σχετίζονται microε αυτούς τόσο στην
αρχαιότητα όσο και στις microέρες microας ώστε να καταλήξουν σε οικεία συmicroπεράσmicroατα
σχετικά microε τη δοmicroή τη λειτουργία και την εξέλιξή τους
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Με αφορmicroή το κείmicroενο του laquoΟἰκονομικούraquo του Ξενοφώντα που microας microεταφέρει το
διάλογο του Ισχόmicroαχου microε το Σωκράτη στον οποίο ο πρώτος παρουσιάζει στο
φιλόσοφο αναλυτικά τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο του υπήρξε η σκέψη
να προσανατολιστεί η έρευνα των microαθητών γύρω από θέmicroατα διαχρονικά κι επίκαιρα
που πριmicroοδοτούνται από την ενότητα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας
οι κοινωνικά αποδεκτοί έmicroφυλοι ρόλοι και τα συνακόλουθα στερεότυπα που
απορρέουν από αυτούς και η κοινωνική θέση γυναίκας διαχρονικά
Είναι δεδοmicroένο ότι οι εκπαιδευτικοί είναι οι βασικοί διεκπεραιωτές της
εκπαιδευτικής διαδικασίας και microπορούν στο πλαίσιο της σχετικής αυτονοmicroίας τους να
υποστηρίξουν την υλοποίηση εκπαιδευτικών καινοτοmicroιών και microεταρρυθmicroίσεων ή να
τις ακυρώσουν στην πράξη ndash διαπίστωση από την οποία δεν εξαιρούνται οι
προσπάθειες προώθησης της ισότητας των φύλων (Μαυρογιώργος 2011) Βαθιά
ριζωmicroένες και κυρίαρχες παραδοσιακές στερεοτυπικές κοινωνικές αντιλήψεις για τον
καταmicroερισmicroό των ρόλων και τη δυναmicroική των διαφυλικών σχέσεων στον ιδιωτικό
χώρο της οικογένειας στα επαγγέλmicroατα που θεωρούνται αρmicroόζοντα για το κάθε φύλο
και στη θέση ανδρών και γυναικών στην ιεραρχία της κοινωνικής πυραmicroίδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 7 από 32
προσδιορίζουν και οριοθετούν τις αντρικές και γυναικείες ταυτότητες δηλαδή τον
ανδρισmicroό και τη θηλυκότητα (Μαραγκουδάκη)
Ο ανδρισmicroός και η θηλυκότητα όmicroως αποτελούν κοινωνικές κατασκευές και
στο βαθmicroό που δοmicroούνται κοινωνικοπολιτισmicroικά και εξαρτώνται από το πλαίσιο
αναφοράς τους microπορούν και να αmicroφισβητούνται και να αναδοmicroούνται Καθώς
λοιπόν οι έmicroφυλοι ρόλοι δεν είναι δεδοmicroένοι και αυτονόητοι το σχολείο ως θεσmicroός
αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα πολιτισmicroικά microέσα στο οποίο δοmicroούνται και
αναπαράγονται οι έmicroφυλες ταυτότητες των microαθητών Το σχολείο είναι ένας τοmicroέας
όπου ο (ετερο) σεξουαλικός λόγος παράγει αναπαράγει και διαπραγmicroατεύεται τις
έmicroφυλες υποκειmicroενικότητες των microαθητών Ως αποτέλεσmicroα οι microαθητές συχνά
παγιδεύονται στον απαγορευτικό και καταπιεστικό λόγο (ldquodiscourserdquo) της διπολικής
κατηγοριοποίησης των φύλων (Daraki 2007) Ωστόσο ο τρόπος που οι microαθητές
microαθαίνουν να είναι αγόρια και οι microαθήτριες κορίτσια στο πλαίσιο του σχολείου δεν
είναι microόνο παθητικός microε την έννοια ότι δεν παύουν να είναι ενεργά υποκείmicroενα που
διαπραγmicroατεύονται microε το περιβάλλον τους και συmicroβάλλουν έmicroπρακτα στη
διαmicroόρφωση των έmicroφυλων ταυτοτήτων τους Συνεπώς η εξάλειψη των σεξιστικών
στερεοτύπων προϋποθέτει την εισαγωγή microιας εκπαιδευτικής πολιτικής που θα
αντιmicroάχεται τη διάκριση αρσενικού-θηλυκού και θα επιτρέπει στα παιδιά να
σκέφτονται και να δρουν ελεύθερα microακριά από αυτήν την αυστηρή διχοτόmicroηση
Κατά συνέπεια η αποδόmicroηση των έmicroφυλων στερεοτύπων microπορεί να οδηγήσει σε microια
microη σεξιστικά ιεραρχηmicroένη κοινωνία όπου θα κυριαρχούν άλλες αξίες (Κογκίδου
2013)
Το σενάριο στηρίζεται στο microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012) Το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 8 από 32
σενάριο επιπρόσθετα αξιοποιεί παιδαγωγικές πρακτικές που σχετίζονται microε τη θεωρία
της ανακαλυπτικής microάθησης του Bruner ο microαθητής νοείται ως ενεργό υποκείmicroενο
microάθησης και οικοδοmicroεί αναπαραστάσεις (έmicroπρακτες εικονικές συmicroβολικές)
microαθαίνοντας να επιχειρηmicroατολογεί να διατυπώνει ιδέες απόψεις και συmicroπεράσmicroατα
Επιπλέον η οικοδόmicroηση των γνώσεων λαmicroβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα
διαmicroέσου συζητήσεων που εmicroπερικλείουν τη δηmicroιουργία και την κατανόηση της
επικοινωνίας και την από κοινού (microεταξύ ατόmicroων ή οmicroάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων (κοινωνικός εποικοδοmicroισmicroόςVygotsky) (Wertsch 1985) Στο
πλαίσιο της συνεργατικής microάθησης οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να διατυπώνουν
και να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να τις επεξεργάζονται
Παράλληλα η συνεργασία επιτρέπει την εmicroφάνιση κοινωνικογνωστικών
συγκρούσεων (Doise amp Mugny 1984) οι οποίες microπορούν να οδηγήσουν σε
αναθεώρηση ιδεών και ακολούθως σε νέα γνώση Έτσι ο microαθητής οδηγείται στην
αυτοεκπλήρωση και την αυτοαmicroοιβή καθώς αυξάνονται οι διανοητικές του
ικανότητες και ο βαθmicroός προσδοκίας του για επιτυχία ενώ αναπτύσσει γνωστική
στρατηγική και ικανότητα δηmicroιουργικής σκέψης
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να έρθουν σε επαφή microε τον αρχαίο κόσmicroο microέσω ενός microεταφρασmicroένου
κειmicroένου και να γνωρίσουν πτυχές του καθηmicroερινού βίου της αρχαίας Αθήνας
όπως παρουσιάζεται από τον Ξενοφώντα αλλά και microέσω της προσωπικής
τους έρευνας σε συγκεκριmicroένους ιστότοπους
bull Να εmicroπλακούν σε microια ιστορική αναδροmicroή σε σχέση microε την εξελικτική πορεία
που ακολούθησαν στο χρόνο θεσmicroοί όπως ο γάmicroος και η οικογένεια ώστε
microέσω των αποκλίσεων και επαναπροσδιορισmicroών να κατανοήσουν ότι οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 5 από 32
Αξίζει λοιπόν να διευκρινιστεί ευθύς αmicroέσως ότι η προσέγγιση δύσκολων ή
laquoαιρετικώνraquo θεmicroάτων της επικαιρότητας γίνεται microε αυτό το σκεπτικό δηλαδή τον
προβληmicroατισmicroό και την κριτική στάση των microαθητών απέναντί τους και επrsquo ουδενί δεν
θα πρέπει να λειτουργήσει προπαγανδιστικά υπέρ ή εναντίον των θεmicroάτων αυτών
Σαφώς η εmicroβάθυνση σε τέτοια ζητήmicroατα απαιτεί αυξηmicroένη ωριmicroότητα εκ microέρους των
microαθητών που ενδεχοmicroένως είναι ασύmicroβατη microε το νεαρό της ηλικίας τους ωστόσο
πρόκειται για ζητήmicroατα φλέγοντα υπαρκτά εmicroφανιζόmicroενα στην καθηmicroερινότητά
τους ώστε η απόκρυψη ή αποσιώπησή τους να microη συνιστά ενδεδειγmicroένη τακτική
Εκ των ουκ άνευ θεωρείται η θεωρητική θωράκιση του διδάσκοντος microε άρτια
γνώση των ΤΠΕ και η κατάλληλη προεργασία που θα πραγmicroατοποιήσει τόσο σε
επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών
ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν
Ως χώρος πραγmicroατοποίησης του σεναρίου ορίζεται το εργαστήριο
πληροφορικής της σχολικής microονάδας ή εναλλακτικά σχολική αίθουσα που θα
διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη τη χρήση τουλάχιστον τεσσάρων
υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται Νεκταρία Ιωάννου laquoΓάmicroος οικογένεια έmicroφυλοι ρόλοι microετασχηmicroατισmicroοί στον
χρόνοraquo Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία Αρχαία Ελλάδα ο τόπος και οι άνθρωποι ndash
Ανθολόγιο Β Γυmicroνασίου
Το σενάριο αντλεί mdash
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Όπως επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός του το σενάριο στηρίζεται σε απόσπασmicroα από
τον laquoΟἰκονομικόraquo του Ξενοφώντα (7 4-22 amp 35-43) microε τίτλο laquoΈνα αντρόγυνο στην
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 6 από 32
κλασική Αθήναraquo που στοιχειοθετεί την τέταρτη ενότητα του σχολικού βιβλίου
Αρχαία Ελλάδα ndashΟ τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Οι microαθητές χωρίζονται σε
τέσσερις οmicroάδες και microέσω της αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο επιχειρούν να
προσεγγίσουν έννοιες όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας αλλά και οι
έmicroφυλοι κοινωνικά προδιαγεγραmicromicroένοι ρόλοι που σχετίζονται microε αυτούς τόσο στην
αρχαιότητα όσο και στις microέρες microας ώστε να καταλήξουν σε οικεία συmicroπεράσmicroατα
σχετικά microε τη δοmicroή τη λειτουργία και την εξέλιξή τους
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Με αφορmicroή το κείmicroενο του laquoΟἰκονομικούraquo του Ξενοφώντα που microας microεταφέρει το
διάλογο του Ισχόmicroαχου microε το Σωκράτη στον οποίο ο πρώτος παρουσιάζει στο
φιλόσοφο αναλυτικά τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο του υπήρξε η σκέψη
να προσανατολιστεί η έρευνα των microαθητών γύρω από θέmicroατα διαχρονικά κι επίκαιρα
που πριmicroοδοτούνται από την ενότητα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας
οι κοινωνικά αποδεκτοί έmicroφυλοι ρόλοι και τα συνακόλουθα στερεότυπα που
απορρέουν από αυτούς και η κοινωνική θέση γυναίκας διαχρονικά
Είναι δεδοmicroένο ότι οι εκπαιδευτικοί είναι οι βασικοί διεκπεραιωτές της
εκπαιδευτικής διαδικασίας και microπορούν στο πλαίσιο της σχετικής αυτονοmicroίας τους να
υποστηρίξουν την υλοποίηση εκπαιδευτικών καινοτοmicroιών και microεταρρυθmicroίσεων ή να
τις ακυρώσουν στην πράξη ndash διαπίστωση από την οποία δεν εξαιρούνται οι
προσπάθειες προώθησης της ισότητας των φύλων (Μαυρογιώργος 2011) Βαθιά
ριζωmicroένες και κυρίαρχες παραδοσιακές στερεοτυπικές κοινωνικές αντιλήψεις για τον
καταmicroερισmicroό των ρόλων και τη δυναmicroική των διαφυλικών σχέσεων στον ιδιωτικό
χώρο της οικογένειας στα επαγγέλmicroατα που θεωρούνται αρmicroόζοντα για το κάθε φύλο
και στη θέση ανδρών και γυναικών στην ιεραρχία της κοινωνικής πυραmicroίδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 7 από 32
προσδιορίζουν και οριοθετούν τις αντρικές και γυναικείες ταυτότητες δηλαδή τον
ανδρισmicroό και τη θηλυκότητα (Μαραγκουδάκη)
Ο ανδρισmicroός και η θηλυκότητα όmicroως αποτελούν κοινωνικές κατασκευές και
στο βαθmicroό που δοmicroούνται κοινωνικοπολιτισmicroικά και εξαρτώνται από το πλαίσιο
αναφοράς τους microπορούν και να αmicroφισβητούνται και να αναδοmicroούνται Καθώς
λοιπόν οι έmicroφυλοι ρόλοι δεν είναι δεδοmicroένοι και αυτονόητοι το σχολείο ως θεσmicroός
αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα πολιτισmicroικά microέσα στο οποίο δοmicroούνται και
αναπαράγονται οι έmicroφυλες ταυτότητες των microαθητών Το σχολείο είναι ένας τοmicroέας
όπου ο (ετερο) σεξουαλικός λόγος παράγει αναπαράγει και διαπραγmicroατεύεται τις
έmicroφυλες υποκειmicroενικότητες των microαθητών Ως αποτέλεσmicroα οι microαθητές συχνά
παγιδεύονται στον απαγορευτικό και καταπιεστικό λόγο (ldquodiscourserdquo) της διπολικής
κατηγοριοποίησης των φύλων (Daraki 2007) Ωστόσο ο τρόπος που οι microαθητές
microαθαίνουν να είναι αγόρια και οι microαθήτριες κορίτσια στο πλαίσιο του σχολείου δεν
είναι microόνο παθητικός microε την έννοια ότι δεν παύουν να είναι ενεργά υποκείmicroενα που
διαπραγmicroατεύονται microε το περιβάλλον τους και συmicroβάλλουν έmicroπρακτα στη
διαmicroόρφωση των έmicroφυλων ταυτοτήτων τους Συνεπώς η εξάλειψη των σεξιστικών
στερεοτύπων προϋποθέτει την εισαγωγή microιας εκπαιδευτικής πολιτικής που θα
αντιmicroάχεται τη διάκριση αρσενικού-θηλυκού και θα επιτρέπει στα παιδιά να
σκέφτονται και να δρουν ελεύθερα microακριά από αυτήν την αυστηρή διχοτόmicroηση
Κατά συνέπεια η αποδόmicroηση των έmicroφυλων στερεοτύπων microπορεί να οδηγήσει σε microια
microη σεξιστικά ιεραρχηmicroένη κοινωνία όπου θα κυριαρχούν άλλες αξίες (Κογκίδου
2013)
Το σενάριο στηρίζεται στο microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012) Το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 8 από 32
σενάριο επιπρόσθετα αξιοποιεί παιδαγωγικές πρακτικές που σχετίζονται microε τη θεωρία
της ανακαλυπτικής microάθησης του Bruner ο microαθητής νοείται ως ενεργό υποκείmicroενο
microάθησης και οικοδοmicroεί αναπαραστάσεις (έmicroπρακτες εικονικές συmicroβολικές)
microαθαίνοντας να επιχειρηmicroατολογεί να διατυπώνει ιδέες απόψεις και συmicroπεράσmicroατα
Επιπλέον η οικοδόmicroηση των γνώσεων λαmicroβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα
διαmicroέσου συζητήσεων που εmicroπερικλείουν τη δηmicroιουργία και την κατανόηση της
επικοινωνίας και την από κοινού (microεταξύ ατόmicroων ή οmicroάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων (κοινωνικός εποικοδοmicroισmicroόςVygotsky) (Wertsch 1985) Στο
πλαίσιο της συνεργατικής microάθησης οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να διατυπώνουν
και να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να τις επεξεργάζονται
Παράλληλα η συνεργασία επιτρέπει την εmicroφάνιση κοινωνικογνωστικών
συγκρούσεων (Doise amp Mugny 1984) οι οποίες microπορούν να οδηγήσουν σε
αναθεώρηση ιδεών και ακολούθως σε νέα γνώση Έτσι ο microαθητής οδηγείται στην
αυτοεκπλήρωση και την αυτοαmicroοιβή καθώς αυξάνονται οι διανοητικές του
ικανότητες και ο βαθmicroός προσδοκίας του για επιτυχία ενώ αναπτύσσει γνωστική
στρατηγική και ικανότητα δηmicroιουργικής σκέψης
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να έρθουν σε επαφή microε τον αρχαίο κόσmicroο microέσω ενός microεταφρασmicroένου
κειmicroένου και να γνωρίσουν πτυχές του καθηmicroερινού βίου της αρχαίας Αθήνας
όπως παρουσιάζεται από τον Ξενοφώντα αλλά και microέσω της προσωπικής
τους έρευνας σε συγκεκριmicroένους ιστότοπους
bull Να εmicroπλακούν σε microια ιστορική αναδροmicroή σε σχέση microε την εξελικτική πορεία
που ακολούθησαν στο χρόνο θεσmicroοί όπως ο γάmicroος και η οικογένεια ώστε
microέσω των αποκλίσεων και επαναπροσδιορισmicroών να κατανοήσουν ότι οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 6 από 32
κλασική Αθήναraquo που στοιχειοθετεί την τέταρτη ενότητα του σχολικού βιβλίου
Αρχαία Ελλάδα ndashΟ τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Οι microαθητές χωρίζονται σε
τέσσερις οmicroάδες και microέσω της αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο επιχειρούν να
προσεγγίσουν έννοιες όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας αλλά και οι
έmicroφυλοι κοινωνικά προδιαγεγραmicromicroένοι ρόλοι που σχετίζονται microε αυτούς τόσο στην
αρχαιότητα όσο και στις microέρες microας ώστε να καταλήξουν σε οικεία συmicroπεράσmicroατα
σχετικά microε τη δοmicroή τη λειτουργία και την εξέλιξή τους
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Με αφορmicroή το κείmicroενο του laquoΟἰκονομικούraquo του Ξενοφώντα που microας microεταφέρει το
διάλογο του Ισχόmicroαχου microε το Σωκράτη στον οποίο ο πρώτος παρουσιάζει στο
φιλόσοφο αναλυτικά τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο του υπήρξε η σκέψη
να προσανατολιστεί η έρευνα των microαθητών γύρω από θέmicroατα διαχρονικά κι επίκαιρα
που πριmicroοδοτούνται από την ενότητα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας
οι κοινωνικά αποδεκτοί έmicroφυλοι ρόλοι και τα συνακόλουθα στερεότυπα που
απορρέουν από αυτούς και η κοινωνική θέση γυναίκας διαχρονικά
Είναι δεδοmicroένο ότι οι εκπαιδευτικοί είναι οι βασικοί διεκπεραιωτές της
εκπαιδευτικής διαδικασίας και microπορούν στο πλαίσιο της σχετικής αυτονοmicroίας τους να
υποστηρίξουν την υλοποίηση εκπαιδευτικών καινοτοmicroιών και microεταρρυθmicroίσεων ή να
τις ακυρώσουν στην πράξη ndash διαπίστωση από την οποία δεν εξαιρούνται οι
προσπάθειες προώθησης της ισότητας των φύλων (Μαυρογιώργος 2011) Βαθιά
ριζωmicroένες και κυρίαρχες παραδοσιακές στερεοτυπικές κοινωνικές αντιλήψεις για τον
καταmicroερισmicroό των ρόλων και τη δυναmicroική των διαφυλικών σχέσεων στον ιδιωτικό
χώρο της οικογένειας στα επαγγέλmicroατα που θεωρούνται αρmicroόζοντα για το κάθε φύλο
και στη θέση ανδρών και γυναικών στην ιεραρχία της κοινωνικής πυραmicroίδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 7 από 32
προσδιορίζουν και οριοθετούν τις αντρικές και γυναικείες ταυτότητες δηλαδή τον
ανδρισmicroό και τη θηλυκότητα (Μαραγκουδάκη)
Ο ανδρισmicroός και η θηλυκότητα όmicroως αποτελούν κοινωνικές κατασκευές και
στο βαθmicroό που δοmicroούνται κοινωνικοπολιτισmicroικά και εξαρτώνται από το πλαίσιο
αναφοράς τους microπορούν και να αmicroφισβητούνται και να αναδοmicroούνται Καθώς
λοιπόν οι έmicroφυλοι ρόλοι δεν είναι δεδοmicroένοι και αυτονόητοι το σχολείο ως θεσmicroός
αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα πολιτισmicroικά microέσα στο οποίο δοmicroούνται και
αναπαράγονται οι έmicroφυλες ταυτότητες των microαθητών Το σχολείο είναι ένας τοmicroέας
όπου ο (ετερο) σεξουαλικός λόγος παράγει αναπαράγει και διαπραγmicroατεύεται τις
έmicroφυλες υποκειmicroενικότητες των microαθητών Ως αποτέλεσmicroα οι microαθητές συχνά
παγιδεύονται στον απαγορευτικό και καταπιεστικό λόγο (ldquodiscourserdquo) της διπολικής
κατηγοριοποίησης των φύλων (Daraki 2007) Ωστόσο ο τρόπος που οι microαθητές
microαθαίνουν να είναι αγόρια και οι microαθήτριες κορίτσια στο πλαίσιο του σχολείου δεν
είναι microόνο παθητικός microε την έννοια ότι δεν παύουν να είναι ενεργά υποκείmicroενα που
διαπραγmicroατεύονται microε το περιβάλλον τους και συmicroβάλλουν έmicroπρακτα στη
διαmicroόρφωση των έmicroφυλων ταυτοτήτων τους Συνεπώς η εξάλειψη των σεξιστικών
στερεοτύπων προϋποθέτει την εισαγωγή microιας εκπαιδευτικής πολιτικής που θα
αντιmicroάχεται τη διάκριση αρσενικού-θηλυκού και θα επιτρέπει στα παιδιά να
σκέφτονται και να δρουν ελεύθερα microακριά από αυτήν την αυστηρή διχοτόmicroηση
Κατά συνέπεια η αποδόmicroηση των έmicroφυλων στερεοτύπων microπορεί να οδηγήσει σε microια
microη σεξιστικά ιεραρχηmicroένη κοινωνία όπου θα κυριαρχούν άλλες αξίες (Κογκίδου
2013)
Το σενάριο στηρίζεται στο microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012) Το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 8 από 32
σενάριο επιπρόσθετα αξιοποιεί παιδαγωγικές πρακτικές που σχετίζονται microε τη θεωρία
της ανακαλυπτικής microάθησης του Bruner ο microαθητής νοείται ως ενεργό υποκείmicroενο
microάθησης και οικοδοmicroεί αναπαραστάσεις (έmicroπρακτες εικονικές συmicroβολικές)
microαθαίνοντας να επιχειρηmicroατολογεί να διατυπώνει ιδέες απόψεις και συmicroπεράσmicroατα
Επιπλέον η οικοδόmicroηση των γνώσεων λαmicroβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα
διαmicroέσου συζητήσεων που εmicroπερικλείουν τη δηmicroιουργία και την κατανόηση της
επικοινωνίας και την από κοινού (microεταξύ ατόmicroων ή οmicroάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων (κοινωνικός εποικοδοmicroισmicroόςVygotsky) (Wertsch 1985) Στο
πλαίσιο της συνεργατικής microάθησης οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να διατυπώνουν
και να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να τις επεξεργάζονται
Παράλληλα η συνεργασία επιτρέπει την εmicroφάνιση κοινωνικογνωστικών
συγκρούσεων (Doise amp Mugny 1984) οι οποίες microπορούν να οδηγήσουν σε
αναθεώρηση ιδεών και ακολούθως σε νέα γνώση Έτσι ο microαθητής οδηγείται στην
αυτοεκπλήρωση και την αυτοαmicroοιβή καθώς αυξάνονται οι διανοητικές του
ικανότητες και ο βαθmicroός προσδοκίας του για επιτυχία ενώ αναπτύσσει γνωστική
στρατηγική και ικανότητα δηmicroιουργικής σκέψης
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να έρθουν σε επαφή microε τον αρχαίο κόσmicroο microέσω ενός microεταφρασmicroένου
κειmicroένου και να γνωρίσουν πτυχές του καθηmicroερινού βίου της αρχαίας Αθήνας
όπως παρουσιάζεται από τον Ξενοφώντα αλλά και microέσω της προσωπικής
τους έρευνας σε συγκεκριmicroένους ιστότοπους
bull Να εmicroπλακούν σε microια ιστορική αναδροmicroή σε σχέση microε την εξελικτική πορεία
που ακολούθησαν στο χρόνο θεσmicroοί όπως ο γάmicroος και η οικογένεια ώστε
microέσω των αποκλίσεων και επαναπροσδιορισmicroών να κατανοήσουν ότι οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 7 από 32
προσδιορίζουν και οριοθετούν τις αντρικές και γυναικείες ταυτότητες δηλαδή τον
ανδρισmicroό και τη θηλυκότητα (Μαραγκουδάκη)
Ο ανδρισmicroός και η θηλυκότητα όmicroως αποτελούν κοινωνικές κατασκευές και
στο βαθmicroό που δοmicroούνται κοινωνικοπολιτισmicroικά και εξαρτώνται από το πλαίσιο
αναφοράς τους microπορούν και να αmicroφισβητούνται και να αναδοmicroούνται Καθώς
λοιπόν οι έmicroφυλοι ρόλοι δεν είναι δεδοmicroένοι και αυτονόητοι το σχολείο ως θεσmicroός
αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα πολιτισmicroικά microέσα στο οποίο δοmicroούνται και
αναπαράγονται οι έmicroφυλες ταυτότητες των microαθητών Το σχολείο είναι ένας τοmicroέας
όπου ο (ετερο) σεξουαλικός λόγος παράγει αναπαράγει και διαπραγmicroατεύεται τις
έmicroφυλες υποκειmicroενικότητες των microαθητών Ως αποτέλεσmicroα οι microαθητές συχνά
παγιδεύονται στον απαγορευτικό και καταπιεστικό λόγο (ldquodiscourserdquo) της διπολικής
κατηγοριοποίησης των φύλων (Daraki 2007) Ωστόσο ο τρόπος που οι microαθητές
microαθαίνουν να είναι αγόρια και οι microαθήτριες κορίτσια στο πλαίσιο του σχολείου δεν
είναι microόνο παθητικός microε την έννοια ότι δεν παύουν να είναι ενεργά υποκείmicroενα που
διαπραγmicroατεύονται microε το περιβάλλον τους και συmicroβάλλουν έmicroπρακτα στη
διαmicroόρφωση των έmicroφυλων ταυτοτήτων τους Συνεπώς η εξάλειψη των σεξιστικών
στερεοτύπων προϋποθέτει την εισαγωγή microιας εκπαιδευτικής πολιτικής που θα
αντιmicroάχεται τη διάκριση αρσενικού-θηλυκού και θα επιτρέπει στα παιδιά να
σκέφτονται και να δρουν ελεύθερα microακριά από αυτήν την αυστηρή διχοτόmicroηση
Κατά συνέπεια η αποδόmicroηση των έmicroφυλων στερεοτύπων microπορεί να οδηγήσει σε microια
microη σεξιστικά ιεραρχηmicroένη κοινωνία όπου θα κυριαρχούν άλλες αξίες (Κογκίδου
2013)
Το σενάριο στηρίζεται στο microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012) Το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 8 από 32
σενάριο επιπρόσθετα αξιοποιεί παιδαγωγικές πρακτικές που σχετίζονται microε τη θεωρία
της ανακαλυπτικής microάθησης του Bruner ο microαθητής νοείται ως ενεργό υποκείmicroενο
microάθησης και οικοδοmicroεί αναπαραστάσεις (έmicroπρακτες εικονικές συmicroβολικές)
microαθαίνοντας να επιχειρηmicroατολογεί να διατυπώνει ιδέες απόψεις και συmicroπεράσmicroατα
Επιπλέον η οικοδόmicroηση των γνώσεων λαmicroβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα
διαmicroέσου συζητήσεων που εmicroπερικλείουν τη δηmicroιουργία και την κατανόηση της
επικοινωνίας και την από κοινού (microεταξύ ατόmicroων ή οmicroάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων (κοινωνικός εποικοδοmicroισmicroόςVygotsky) (Wertsch 1985) Στο
πλαίσιο της συνεργατικής microάθησης οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να διατυπώνουν
και να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να τις επεξεργάζονται
Παράλληλα η συνεργασία επιτρέπει την εmicroφάνιση κοινωνικογνωστικών
συγκρούσεων (Doise amp Mugny 1984) οι οποίες microπορούν να οδηγήσουν σε
αναθεώρηση ιδεών και ακολούθως σε νέα γνώση Έτσι ο microαθητής οδηγείται στην
αυτοεκπλήρωση και την αυτοαmicroοιβή καθώς αυξάνονται οι διανοητικές του
ικανότητες και ο βαθmicroός προσδοκίας του για επιτυχία ενώ αναπτύσσει γνωστική
στρατηγική και ικανότητα δηmicroιουργικής σκέψης
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να έρθουν σε επαφή microε τον αρχαίο κόσmicroο microέσω ενός microεταφρασmicroένου
κειmicroένου και να γνωρίσουν πτυχές του καθηmicroερινού βίου της αρχαίας Αθήνας
όπως παρουσιάζεται από τον Ξενοφώντα αλλά και microέσω της προσωπικής
τους έρευνας σε συγκεκριmicroένους ιστότοπους
bull Να εmicroπλακούν σε microια ιστορική αναδροmicroή σε σχέση microε την εξελικτική πορεία
που ακολούθησαν στο χρόνο θεσmicroοί όπως ο γάmicroος και η οικογένεια ώστε
microέσω των αποκλίσεων και επαναπροσδιορισmicroών να κατανοήσουν ότι οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 8 από 32
σενάριο επιπρόσθετα αξιοποιεί παιδαγωγικές πρακτικές που σχετίζονται microε τη θεωρία
της ανακαλυπτικής microάθησης του Bruner ο microαθητής νοείται ως ενεργό υποκείmicroενο
microάθησης και οικοδοmicroεί αναπαραστάσεις (έmicroπρακτες εικονικές συmicroβολικές)
microαθαίνοντας να επιχειρηmicroατολογεί να διατυπώνει ιδέες απόψεις και συmicroπεράσmicroατα
Επιπλέον η οικοδόmicroηση των γνώσεων λαmicroβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα
διαmicroέσου συζητήσεων που εmicroπερικλείουν τη δηmicroιουργία και την κατανόηση της
επικοινωνίας και την από κοινού (microεταξύ ατόmicroων ή οmicroάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων (κοινωνικός εποικοδοmicroισmicroόςVygotsky) (Wertsch 1985) Στο
πλαίσιο της συνεργατικής microάθησης οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να διατυπώνουν
και να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να τις επεξεργάζονται
Παράλληλα η συνεργασία επιτρέπει την εmicroφάνιση κοινωνικογνωστικών
συγκρούσεων (Doise amp Mugny 1984) οι οποίες microπορούν να οδηγήσουν σε
αναθεώρηση ιδεών και ακολούθως σε νέα γνώση Έτσι ο microαθητής οδηγείται στην
αυτοεκπλήρωση και την αυτοαmicroοιβή καθώς αυξάνονται οι διανοητικές του
ικανότητες και ο βαθmicroός προσδοκίας του για επιτυχία ενώ αναπτύσσει γνωστική
στρατηγική και ικανότητα δηmicroιουργικής σκέψης
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να έρθουν σε επαφή microε τον αρχαίο κόσmicroο microέσω ενός microεταφρασmicroένου
κειmicroένου και να γνωρίσουν πτυχές του καθηmicroερινού βίου της αρχαίας Αθήνας
όπως παρουσιάζεται από τον Ξενοφώντα αλλά και microέσω της προσωπικής
τους έρευνας σε συγκεκριmicroένους ιστότοπους
bull Να εmicroπλακούν σε microια ιστορική αναδροmicroή σε σχέση microε την εξελικτική πορεία
που ακολούθησαν στο χρόνο θεσmicroοί όπως ο γάmicroος και η οικογένεια ώστε
microέσω των αποκλίσεων και επαναπροσδιορισmicroών να κατανοήσουν ότι οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 9 από 32
θεσmicroοί αυτοί είναι συνυφασmicroένοι microε την εκάστοτε κοινωνία και ιστορική
περίοδο και τις αξίες που τις διακρίνουν
bull Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ρόλοι και η εικόνα των φύλων καθορίζονται
επίσης από το ιστορικό κοινωνικό πολιτισmicroικό πλαίσιο κάθε εποχής
bull Να διερευνήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και τις λογοτεχνικές
εικόνες των ταυτοτήτων του φύλου και να συνειδητοποιήσουν ότι η
λογοτεχνία microπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή να ανατρέπει
κοινωνικά στερεότυπα
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να λειτουργήσουν αφαιρετικά και επιλεκτικά ασκούmicroενοι σε τεχνικές
πύκνωσης προκειmicroένου να παρουσιάσουν συνοπτικά τα πορίσmicroατα της
έρευνάς τους
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή κριτικού προσωπικού γραπτού λόγου για την
υποστήριξη των θέσεών τους
bull Να καλλιεργήσουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε
τα προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να πειραmicroατιστούν microε διαφορετικά κειmicroενικά είδη (άρθρο θεατρικός
διάλογος παρουσίαση) και να εξοικειωθούν microε το κατάλληλο ύφος και τις
γλωσσικές ποικιλίες που γραmicromicroατολογικά ενδείκνυνται για την εκάστοτε
περίπτωση
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 10 από 32
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να ασκηθούν στη χρήση και τη σύγκριση πρωτογενών πηγών την κριτική
αποτίmicroησή τους και την εξαγωγή προσωπικών συmicroπερασmicroάτων
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να γίνουν εντέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
αποσυνδέσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Το συγκεκριmicroένο σενάριο βασίζεται σε διδακτικές πρακτικές που έχουν ως στόχο οι
microαθητές
bull Να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες δουλεύοντας microε συνεργατικές
microεθόδους σε κοινότητες microάθησης όπου η γνώmicroη κάθε microέλους της οmicroάδας
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 11 από 32
είναι σεβαστή και το τελικό αποτέλεσmicroα προκύπτει από τη σύνθεση των
αντιθέσεων microέσω διαλογικής διαδικασίας
bull Να ενισχύσουν την αυτενέργεια και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ microέρους
τους προκειmicroένου να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που
τους έχουν ανατεθεί
bull Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά τη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να βοηθήσουν τους microαθητές να αναπτύξουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής
αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την τέταρτη ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Β΄
Γυmicroνασίου Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) η οποία
περιλαmicroβάνει ένα microεταφρασmicroένο απόσπασmicroα από το έργο laquoΟἰκονομικόςraquo του
Ξενοφώντα Σε αυτό ο Αθηναίος Ισχόmicroαχος συνοmicroιλώντας microε τον Σωκράτη
παρουσιάζει microε αναλυτικές λεπτοmicroέρειες τα καθέκαστα πριν από και microετά το γάmicroο
του παρέχοντας πολύτιmicroες πληροφορίες για την όλη διαδικασία στους
microεταγενέστερους αναγνώστες Η θεmicroατική της ενότητας προσφέρει συνεπώς microια
πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν οι microαθητές microε ζητήmicroατα διαχρονικά και
επίκαιρα όπως ο θεσmicroός του γάmicroου και της οικογένειας ο κοινωνικά
προδιαγεγραmicromicroένος ρόλος των δύο φύλων και η θέση της γυναίκας Ευκταίος στόχος
είναι η κατανόηση microέσω της διαχρονικής προσέγγισης των ποικίλων
microετασχηmicroατισmicroών που έχουν λάβει χώρα και η συνειδητοποίηση ότι όλα τα
παραπάνω δεν παραmicroένουν αυστηρά αναλλοίωτα στο χρόνο αλλά αντιθέτως είναι
άρρηκτα συνδεδεmicroένα microε την εκάστοτε κοινωνία και εποχή ως άmicroεσες αντανακλάσεις
της Κάτω από αυτό το πρίσmicroα οι microαθητές οδηγούνται σε έναν επιπλέον αναβαθmicroό
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 12 από 32
να προβληmicroατιστούν (όχι απαραίτητα να καταλήξουν σε σαφή θέση) σε σχέση microε τις
ανατρεπτικές ατραπούς και συχνά laquoαιρετικέςraquo προεκτάσεις που λαmicroβάνουν τα ίδια
αυτά εξεταζόmicroενα ζητούmicroενα στη σύγχρονη εποχή (λχ παρένθετη microητρότητα γάmicroος
και υιοθεσία για οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια) Στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και
γραπτού λόγου που θα βασίζεται σε κριτική σκέψη και νηφάλια επιχειρηmicroατολογία
και όχι η πόλωση ο αφορισmicroός ή ακόmicroα και η γελοιοποίηση των θεmicroατικών που
προκύπτουν από το αmicroφιλεγόmicroενο αυτό πεδίο
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στην 4η ενότητα του σχολικού βιβλίου laquoΑρχαία
Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίουraquo και microε αυτό
επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από το
Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού (σσ 25-30)
που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους εξοικείωση των microαθητών microε
κείmicroενα της αρχαίας ελληνικής από microετάφραση καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για
τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microέσω της σύντοmicroης προβολής ποικίλων θεmicroάτων του
αρχαίου ελληνικού βίου από την καθηmicroερινή ζωή γνωριmicroία κατανόηση και ερmicroηνεία
της δράσης και της στάσης των αρχαίων Ελλήνων στα κοινά τον τρόπο που βίωναν
τα καθηmicroερινά τους προβλήmicroατα σε συγκεκριmicroένο τόπο και χρόνο σύγκριση microε τις
προσλαmicroβάνουσες των microαθητών από την εξέλιξή τους στη σύγχρονη εποχή και
εντοπισmicroός οmicroοιοτήτων και διαφορών
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν τον καταλύτη
πολλών αλλαγών στην εκπαίδευση Για αυτό και είναι επιθυmicroητό η αξιοποίηση τους
να καθοδηγείται από τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της microάθησης κι όχι από τις
εξελίξεις της τεχνολογίας καθεαυτής (Λυτούδη 2012) Λαmicroβάνοντας υπόψη ότι η
γνώση οικοδοmicroείται microε τη βοήθεια εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η κάθε
κοινότητα οι ΗΥ και γενικότερα η τεχνολογία δεν πρέπει να αντιmicroετωπίζονται ως
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 13 από 32
microέσα τα οποία χρησιmicroοποιούνται για την απλή microετάδοση της πληροφορίας αλλά ως
αντιληπτικά εργαλεία που οι εmicroπλεκόmicroενοι στη διαδικασία της microάθησης θα
χρησιmicroοποιούν για να υποβοηθήσουν τον τρόπο σκέψης τους και τη συνοικοδόmicroηση
της γνώσης (Βρασίδας κά 2005) Παράλληλα η χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία
πρέπει να συνάδει microε κάποιες βασικές διδακτικές αρχές οι σηmicroαντικότερες από τις
οποίες είναι η αρχή της εποπτικότητας η αρχή της παιδοκεντρικότητας η αρχή της
αυτενέργειας η αρχή της βιωmicroατικότητας η αρχή της εγγύτητας προς τη ζωή (Κουτσός
2000) Με τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν και τα πολλαπλά πλεονεκτήmicroατα από τη
χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση που εστιάζουν στην παροχή ευκαιριών σε όλους
τους microαθητές και τους εκπαιδευτικούς - συνερευνητές ώστε να αναπτύξουν
περισσότερες και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ
παράλληλα δηmicroιουργείται ένα ανοικτό ελκυστικό και διευκολυντικό εκπαιδευτικό
περιβάλλον που στοχεύει στη διερευνητική microάθηση προσαρmicroοσmicroένη στην
πραγmicroατική ζωή (Καπραβέλου amp Λέmicroα 2008)
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελλάδα ndash Ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο) Β΄ Γυmicroνασίου
Ενότητα 4η Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα
Βιβλίο Εκπαιδευτικού
Τετράδιο Εργασιών
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυmicroνασίου
Ροΐδης Εmicromicroανουήλ laquoΗ εορτή του πατρός microουraquo
Μπακ Περλ laquoΗ microάναraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου
Λασκαράτος Ανδρέας laquoΤα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 14 από 32
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo
Κείmicroενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo
Οικιακή Οικονοmicroία Β΄ Γυmicroνασίου
Γάmicroος και οικογένεια
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Θεοτόκης Κωνσταντίνος laquoΗ τιmicroή και το χρήmicroαraquo (απόσπασmicroα)
Παπαδιαmicroάντης Αλέξανδρος laquoΗ φόνισσαraquo (αποσπάσmicroατα)
Ταχτσής Κώστας laquoΤα ρέσταraquo (απόσπασmicroα) [Αναρτηmicroένα αποσπάσmicroατα από τη
συντάκτρια του σεναρίου στο ldquoScribdrdquo]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Φωτογραφίες Εικόνες
Google Art Project [∆ιαδικτυακή πινακοθήκη]
Ιστοσελίδες
Νεότεροι Χρόνοι (19ος
και 20ος
αιώνας) [πηγή Ιστοχώρος του 1ου
ΕΠΑΛ
Αmicroπελοκήπων Θεσσαλονίκης στο Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο]
Προίκες και προικοσύmicroφωνα [πηγή Ιστοχώρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού
Συλλόγου Βασιλικών Λέσβου laquoΆγιος Ραφαήλraquo]
Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη ∆ιαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]
Μητριαρχία
Προίκα
Φεmicroινισmicroός
Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις [πηγή Ιστοχώρος laquoΕναλλακτική ∆ράσηraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 15 από 32
Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο [πηγή
Εφηmicroερίδα laquoΗ Αυγήraquo 18062014]
Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo
13042014]
Η φεmicroινιστική γλωσσολογία [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΗ Καθηmicroερινήraquo 10082010]
Το πένθος της επόmicroενης microέρας [πηγή ΕφηmicroερίδαlaquoΗ Καθηmicroερινήraquo 19122007]
Γλώσσα και φύλο [πηγή Ηλεκτρονικός Κόmicroβος για την υποστήριξη των
διδασκόντων την ελληνική γλώσσα]
Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη [πηγή
∆ιαδικτυακό ιστοριοδιφικό περιοδικό Θέmicroατα Ελληνικής Ιστορίας]
Η θέση της γυναίκας [πηγή Ελληνική Ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος
Ελληνισmicroού]
Η γυναίκα στο Βυζάντιο [πηγή Ιστοχώρος laquoΜακεδονική Κληρονοmicroιάraquo - Ίδρυmicroα
Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα]
Και microε προεδρική υπογραφή νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα [πηγή
ldquoIngrrdquo 2942014]
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα [πηγή Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]
Ήθη και Έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων [πηγή Ιστοχώρος laquoΜουσουλmicroάνοι και
κλίmicroακαraquo]
∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo [πηγή
Ιστοχώρος ldquoNeolaiagrrdquo]
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά [πηγή Εφηmicroερίδα laquoΤο Βήmicroαraquo 15072014]
Σουφραζέτες [πηγή laquoΥγεία onlineraquo - ιστοχώρος της τηλεοπτικής εκποmicroπής laquoΤα
πάντα για την υγείαraquo]
Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο [πηγή Ιστολόγιο laquoΦιλολογικόraquo]
Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία
30 χρόνια [πηγή Ιστολόγιο laquoΨυχολογία φιλοσοφία Επιστήmicroες Παιδείαraquo]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 16 από 32
Text2mindmap [Ελεύθερο λογισmicroικό κατασκευής εννοιολογικών χαρτών]
Time Rime [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας χρονογραmicromicroών]
Wordle [Ελεύθερο λογισmicroικό δηmicroιουργίας συννεφόλεξων]
[01052015]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Ακολουθήθηκε επακριβώς η προτεινόmicroενη διάθεση ωρών ανά δραστηριότητα που
προτείνει η δηmicroιουργός του σεναρίου
1η και 2
η διδακτική ώρα Οι microαθητές παίρνουν τυχαία θέση microπροστά στον
υπολογιστή Ύστερα από την ανάγνωση του εισαγωγικού σηmicroειώmicroατος και του
κειmicroένου του Ξενοφώντα που παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο γίνεται γλωσσική
εξοmicroάλυνση και επιδιώκεται η κατανόηση του κειmicroένου microέσω ερωτήσεων του
διδάσκοντος Πιο συγκεκριmicroένα οι microαθητές καλούνται να επεξεργαστούν το αρχαίο
κείmicroενο βασιζόmicroενοι στα ερmicroηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου και να
καταλήξουν στα συmicroπεράσmicroατά τους για τον θεσmicroό του γάmicroου και τον ρόλο της
γυναίκας στην αρχαία Αθήνα microε βάση τη συγκεκριmicroένη πηγή Ο καθηγητής ελέγχει
microέσω ερωτήσεων τον βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους
microαθητές Κατόπιν οι microαθητές καλούνται να επιλέξουν ανάmicroεσα στις τέσσερις
προσφερόmicroενες οmicroάδες microε βάση τις προσωπικές τους προτιmicroήσεις Ο χωρισmicroός τους
σε οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων microπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου στη δήλωση
προτίmicroησής τους αρκεί οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή
τους microε άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που
διαθέτουν ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να
κατευθύνει τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που
θα κληθεί να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού
παρουσίασης γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας
συντονιστής) Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται
ανάλογα microε τη δραστηριότητα προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 17 από 32
τους εκ περιτροπής σε διαφορετικού τύπου δεξιότητες Έτσι προκύπτουν τελικά
τέσσερις οmicroάδες
o laquoΑρχαιογνώστεςraquo
o laquoΛογοτέχνεςraquo
o laquoΙστορικοίraquo
o laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν τα Φύλλα Εργασίας
που έχει αποθηκεύσει ο εκπαιδευτικός στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή τους
ή στο ιστολόγιο της τάξης Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν
να χωριστούν περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οκτώ
υπολογιστών να έχουν καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις
δραστηριότητες γεγονός που θα περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής
τους και της συνακόλουθης αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυπληθέστερων
οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο τα Φύλλα Εργασίας είναι καλό να δοθούν από τον
διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε έντυπη microορφή
3η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στην πρώτη δραστηριότητα η
οποία είναι διαφορετική για κάθε οmicroάδα Συγκεκριmicroένα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo καλούνται microε βάση το αρχαίο κείmicroενο από microετάφραση
που προσπέλασαν να συmicroπληρώσουν έναν πίνακα στον οποίο σε ξεχωριστές
στήλες θα καταγράψουν τα δικαιώmicroατα και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας
συζύγου κατά την κλασική εποχή
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού διαβάσουν το κείmicroενο του Ανδρέα
Λασκαράτου Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και συνεπικουρούmicroενοι
από έρευνα σε άλλες ιστοσελίδες (Προίκα και Προίκες και προικοσύmicroφωνα)
να αποτυπώσουν τα συmicroπεράσmicroατα της microελέτης τους σε έναν εννοιολογικό
χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 18 από 32
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως στόχο της πρώτης τους δραστηριότητας να
εντοπίσουν αποκλίσεις οmicroοιότητες και διαφορές στο θεσmicroό του γάmicroου σε
οmicroάδες διαφορετικής κουλτούρας (Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων
Μουσουλmicroάνων Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία
στην Κένυα και Το πένθος της επόmicroενης microέρας) και να καταγράψουν τα
πορίσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να συντάξουν ένα άρθρο για τη σχολική
εφηmicroερίδα στο οποίο θα δηλώνουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά microε την
εξέλιξη του θεσmicroού του γάmicroου και της οικογένειας και τις προεκτάσεις και
ερmicroηνείες που microπορεί να λάβουν οι δύο αυτοί όροι στη σύγχρονη εποχή αφού
microελετήσουν microια σειρά υπερδεσmicroών (Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και
της οικογένειας είναι ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια Γάmicroος και οικογένεια
Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες
microητέρες και Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο
Λουξεmicroβούργο)
4η διδακτική ώρα Οι microαθητές προχωρούν στη δεύτερη δραστηριότητα όπως
αυτή αναφέρεται στο Φύλλο Εργασίας της οmicroάδας τους Αναλυτικότερα
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo microελετούν αρχαία κείmicroενα από microετάφραση στα οποία
παρουσιάζονται κάποια άλλα παραδείγmicroατα γυναικών στην Αθήνα των
κλασικών χρόνων και καλούνται στη συνέχεια να συmicroπληρώσουν τον πίνακα
της προηγούmicroενης δραστηριότητας microε τα νέα δεδοmicroένα που αποκόmicroισαν από
την έρευνά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αφού microελετήσουν τα κείmicroενα Εmicromicroανουήλ Ροΐδης
Η εορτή του πατρός microου και Περλ Μπακ Η microάνα να δηmicroιουργήσουν ένα
συννεφόλεξο στο οποίο θα δηλώνουν τη διαφορετικότητα που επιφυλάσσεται
για κάθε φύλο στο γονεϊκό του ρόλο Στη συνέχεια θα πρέπει να καταθέσουν
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 19 από 32
την προσωπική τους άποψη για τη διαφοροποίηση των γονεϊκών ρόλων microε
βάση το φύλο σε ένα πολυτροπικό κείmicroενο
bull Οι laquoΙστορικοίraquo έχουν ως αποστολή να καταδείξουν σε microία χρονογραmicromicroή τις
αλλαγές και διαφοροποιήσεις ώστε να καταδεικνύονται οι κυριότεροι
σταθmicroοί στην ιστορική microετεξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία
(Μητριαρχία Η γυναίκα στο Βυζάντιο Η θέση της γυναίκας κατά τον
Μεσαίωνα και Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας)
bull Οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo καλούνται να δηmicroιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα εκφράζουν την προσωπική τους άποψη για τους έmicroφυλους
ρόλους έχοντας προηγουmicroένως πάρει ιδέες από τη microελέτη των ακόλουθων
κειmicroένων Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να
ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
5η διδακτική ώρα Οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα στην
οποία
bull Οι laquoΑρχαιογνώστεςraquo ζητείται να microελετήσουν τις ακόλουθες ιστοσελίδες Η
θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα Η θέση της γυναίκας στην αρχαία
Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη και Η θέση της γυναίκας και να
δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα
διαφαίνονται τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Οι laquoΛογοτέχνεςraquo θα πρέπει αρχικά να microελετήσουν τα ακόλουθα
αποσπάσmicroατα λογοτεχνικών κειmicroένων Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα
Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα και Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή
και το χρήmicroα Έπειτα τους ζητείται να προβληmicroατιστούν για τους λόγους για
τους οποίους οι γυναίκες-ηρωίδες των εν λόγω κειmicroένων δε βρήκαν την
ευτυχία στο γάmicroο και την τεκνοποίηση Τέλος καλούνται να δηmicroιουργήσουν
ένα διαλογικό κείmicroενο που θα προορίζεται για δραmicroατοποίηση στο οποίο θα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 20 από 32
συνοmicroιλούν δύο από αυτές τις ηρωίδες (Φραγκογιαννού και Ρήνη) και θα
ανταλλάσσουν τις απόψεις και τους στοχασmicroούς τους
bull Οι laquoΙστορικοίraquo θα πρέπει να microελετήσουν τα κείmicroενα Φεmicroινισmicroός και
Σουφραζέτες και να δηmicroιουργήσουν στη συνέχεια ένα πολυτροπικό κείmicroενο
στο οποίο θα αποτυπώνουν τα συmicroπεράσmicroατά τους
bull Τέλος οι laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo θα πρέπει να δηλώσουν σε έναν εννοιολογικό
χάρτη τα σηmicroαντικότερα στοιχεία από τη microελέτη των ακόλουθων πηγών Η
φεmicroινιστική γλωσσολογία και Γλώσσα και φύλο
6η διδακτική ώρα Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης
προβλέπεται microία επιπλέον ώρα για τη διευκόλυνση των microαθητών προκειmicroένου να
ολοκληρώσουν microε επιτυχία τις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας τους Φυσικά
αν είναι αναγκαίο οι οmicroάδες microπορούν να συνεχίσουν τις εργασίες εκτός ωρολογίου
προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα
προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει για την πιστή τήρησή του
7η διδακτική ώρα Πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε δίνεται
η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής συmicroπερασmicroάτων
για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει στην ολοmicroέλεια τις
εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού για τις δυσκολίες που
αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη διαδικασία σύνθεσης και
δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 21 από 32
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1ο laquoΑρχαιογνώστεςraquo
1) Λαmicroβάνοντας ως αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα την ιστορία του Ισχόmicroαχου που
microας παραθέτει ο Ξενοφώντας στον laquoΟἰκονομικόraquo του να καταγράψετε τα καθήκοντα
και τις υποχρεώσεις microιας Αθηναίας συζύγου την κλασική εποχή
Καθήκοντα Υποχρεώσεις
2) Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουmicroε την ιστορία και κάποιων άλλων
γυναικών στην Αθήνα των κλασικών χρόνων (βλ σελ 16-22) Προσπαθήστε τώρα να
εmicroπλουτίσετε τον παραπάνω πίνακα αξιοποιώντας τις πληροφορίες που αντλήσατε
από τα αρχαία κείmicroενα που microελετήσατε
3) Περιηγηθείτε στις ακόλουθες ιστοσελίδες
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα
o Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα και στην Αρχαία Σπάρτη (θα
επεξεργαστείτε microόνο το τmicroήmicroα που αφορά στην αρχαία Αθήνα)
o Η θέση της γυναίκας
Αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από τους παραπάνω υπερδεσmicroούς αλλά και από ελεύθερη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 22 από 32
αναζήτηση στο διαδίκτυο Το θέmicroα σας αυτή τη φορά είναι η γυναίκα και η θέση της
στην κοινωνία γενικά όχι microόνο η έγγαmicroη (σύζυγος και microητέρα)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 23 από 32
Φύλλο Εργασίας 2ο laquoΛογοτέχνεςraquo
1 Όπως προκύπτει από το κείmicroενο του Ξενοφώντα από τα αρχαία χρόνια microέχρι
και πολύ πρόσφατα προϋπόθεση για την πραγmicroατοποίηση κάθε γάmicroου ήταν η
προικοδότηση της νύφης Μελετήστε το ακόλουθο κείmicroενο Ανδρέας
Λασκαράτος Τα microυστήρια της Κεφαλονιάς ndash Η προίκα και προσπαθήστε να
καταλήξετε σε συmicroπεράσmicroατα για το θεσmicroό αυτό Στην έρευνά σας θα σας
φανούν χρήσιmicroοι και οι ακόλουθοι
υπερδεσmicroοί
o Προίκα
o Προίκες και προικοσύmicroφωνα
∆ηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2 Μελετήστε τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Εmicromicroανουήλ Ροΐδης Η εορτή του πατρός microου
o Περλ Μπακ Η microάνα
α) Σε αυτά η microητέρα και ο πατέρας εmicroφανίζονται και λειτουργούν microε διαφορετικό
τρόπο ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
β) Μπορείτε να αναγνωρίσετε τα κοινωνικά στερεότυπα που διαmicroορφώνονται και
συντηρούνται για το ρόλο του κάθε γονέα microέσα στην οικογένεια ανάλογα microε το
φύλο του Σας βρίσκει σύmicroφωνους αυτή η διαφοροποίηση
3 Αποτυπώστε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό
κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης βίντεο ζωγραφική κολάζ) Μπορείτε να
αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
(απεικόνιση των έmicroφυλων ρόλων στις εικαστικές τέχνες)
3) Εξετάστε τα αποσπάσmicroατα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά κείmicroενα
o Κώστας Ταχτσής Τα ρέστα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Αλέξανδρος Παπαδιαmicroάντης Η φόνισσα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
o Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιmicroή και το χρήmicroα (εδώ ολόκληρο το κείmicroενο)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 24 από 32
Στα αποσπάσmicroατα αυτά καταρρίπτεται η κοινωνική αντίληψη σύmicroφωνα microε την
οποία η ευτυχία της γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από το γάmicroο και την
τεκνοποίηση
Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι microια γυναίκα δεν γνώριζε πάντα την ευτυχία στο
γάmicroο της
4 ∆ηmicroιουργήστε έναν διάλογο τον οποίο στη συνέχεια θα δραmicroατοποιήσετε Σε
αυτόν θα συνοmicroιλούν οι δύο ηρωίδες των λογοτεχνικών κειmicroένων που
διαβάσατε (Φραγκογιαννού και Ρήνη) αναπτύσσοντας τους προβληmicroατισmicroούς
σας για το θέmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 25 από 32
Φύλλο Εργασίας 3ο laquoΙστορικοίraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα δίνει ενδιαφέρουσες λεπτοmicroέρειες για τον γάmicroο
στην κλασική εποχή Ως κοινωνικός θεσmicroός όmicroως ο γάmicroος αντικατοπτρίζει τις
αξίες του πολιτιστικού συνόλου που τον θεσπίζει και διαφοροποιείται από
εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία Αφού microελετήσετε τα ακόλουθα
κείmicroενα
o Ήθη και έθιmicroα των Ελλήνων Μουσουλmicroάνων ndash Μέρος Β΄ (την
ενότητα 5 laquoΠροξενιόraquo)
o Και microε προεδρική απόφαση νοmicroιmicroοποιήθηκε η πολυγαmicroία στην Κένυα
και
o Το πένθος της επόmicroενης microέρας
δηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Μητριαρχία (την εισαγωγική παράγραφο και την ενότητα laquoΜητριαρχικές
Κοινωνίεςraquo)
o Η γυναίκα στο Βυζάντιο
o Η θέση της γυναίκας κατά την ιστορική περίοδο (την ενότητα laquoΗ θέση της
γυναίκας στην Τουρκοκρατίαraquo) και
o Νεότεροι Χρόνοι 19ος-20ος αιώνας
και αποτυπώστε στη συνέχεια τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε microια
χρονογραmicromicroή
3) Μελετήστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Φεmicroινισmicroός (την εισαγωγική παράγραφο) και
o Σουφραζέτες
και δηmicroιουργήστε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό παρουσίασης
βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε εικονογραφικό υλικό από
ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 26 από 32
Φύλλο Εργασίας 4ο laquo∆ηmicroοσιογράφοιraquo
1 Το κείmicroενο του Ξενοφώντα διασώζει πολύτιmicroες πληροφορίες για το γάmicroο του
Ισχόmicroαχου και της συζύγου του που microπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός
για τα δεδοmicroένα της (κλασικής) εποχής Στις microέρες microας όmicroως τα πράγmicroατα
όσον αφορά στο θεσmicroό του γάmicroου και της οικογένειας έχουν αλλάξει
σηmicroαντικά ή τείνουν προς ρηξικέλευθες microεταβολές Αφού microελετήσετε τα
ακόλουθα κείmicroενα
o Οι αλλαγές στους θεσmicroούς του γάmicroου και της οικογένειας είναι
ραγδαίες τα τελευταία 30 χρόνια
o Γάmicroος και οικογένεια
o Η χαρά του να microη θέλεις παιδιά
o Ελληνική laquoβιοmicroηχανίαraquo microε παρένθετες microητέρες και
o Νόmicroιmicroη η υιοθεσία από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια στο Λουξεmicroβούργο
αποδώστε τους προβληmicroατισmicroούς σας σε ένα άρθρο που προορίζεται να
δηmicroοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας
2) Μελετήσετε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Έχεις κορίτσι Μην το καταστρέψεις και
o ∆ιαφηmicroιστικό σε κάνει να ξανασκεφτείς τη φράση laquoσαν κοριτσάκιraquo
και στη συνέχεια αποτυπώστε τις απόψεις σας σε σχέση microε τα
στερεότυπα που βλέπετε να αναπαράγονται στην εποχή microας για τους
έmicroφυλους ρόλους σε ένα πολυτροπικό ψηφιακό κείmicroενο (λογισmicroικό
παρουσίασης βίντεο ζωγραφικήκολάζ) Μπορείτε να αντλήσετε
εικονογραφικό υλικό από ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο
3) Η κατώτερη κοινωνική θέση της γυναίκας δεν θα microπορούσε να microην
αποτυπώνεται και στο κυρίαρχο microέσο επικοινωνίας την ανθρώπινη γλώσσα
∆ιαβάστε τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η φεmicroινιστική γλωσσολογία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 27 από 32
o Γλώσσα και φύλο
και δηλώστε τα αποτελέσmicroατα της microελέτης σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 28 από 32
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Ο διαθέσιmicroος χρόνος το επίπεδο γνώσεων και η φιλοmicroάθεια των microαθητών είναι
παράγοντες που microπορούν να υπαγορεύσουν ποικίλες παραλλαγές του συγκεκριmicroένου
σεναρίου Με δεδοmicroένο ότι ορισmicroένες από τις δραστηριότητες του σεναρίου
προϋποθέτουν αυξηmicroένες γνωστικές και νοητικές ικανότητες από την πλευρά των
microαθητών ο διδάσκων έχει την ευχέρεια στις συγκεκριmicroένες περιπτώσεις να
εναρmicroονίσει το υλικό microε τις ανάγκες της τάξης του Αυτό microπορεί να γίνει είτε
παρακάmicroπτοντας τα στοιχεία που θεωρεί ότι θα δυσχεράνουν την πορεία
διεκπεραίωσης του σεναρίου είτε επενεργώντας δηmicroιουργικά σε αυτά και
προβαίνοντας σε microερικό microετασχηmicroατισmicroό τους λχ microε τη χρήση ανά δραστηριότητα
επιπρόσθετων διευκρινιστικών ερωτήσεων που συγκεκριmicroενοποιούν και κατευθύνουν
την έρευνα των microαθητών
Πολλές επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες αναγκαστικά
θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να microετατραπούν σε
πολύωρο Σχέδιο Εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών άλλων
ειδικοτήτων Ένα τέτοιο παράδειγmicroα είναι και η περίπτωση της ιστορίας του
φεmicroινιστικού κινήmicroατος στον δυτικό κόσmicroο όπου θα microπορούσαν να εmicroπλακούν οι
καθηγητές ξένων γλωσσών και καλλιτεχνικών προκειmicroένου να βοηθήσουν τους
microαθητές να προσεγγίσουν σφαιρικά το θέmicroα
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Οι microαθητές αν και έmicroπειροι εφόσον το συγκεκριmicroένο σενάριο ήταν το τρίτο κατά
σειρά που εφάρmicroοσαν τη σχολική χρονιά 2014-2015 δεν απέφυγαν λάθη και
αβλεψίες Έτσι η οmicroάδα των laquoΛογοτεχνώνraquo παρανόησε τα απαιτητικά λογοτεχνικά
κείmicroενα του Παπαδιαmicroάντη και του Θεοτόκη microε αποτέλεσmicroα ο διάλογος
Φραγκογιαννούς - Ρήνης να microην ανταποκρίνεται στη φύση και δράση των δύο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 29 από 32
ηρωίδων Επιπλέον η οmicroάδα των laquoΙστορικώνraquo διαχειρίστηκε microη ικανοποιητικά το
διαθέσιmicroο χρόνο και δεν κατέληξε σε συγκριτική παρουσίαση των θεσmicroών του γάmicroου
και της οικογένειας microεταξύ των προτεινόmicroενων διαφορετικών πολιτισmicroών αλλά
προέβη σε αναλυτική παρουσίαση του γάmicroου των Μουσουλmicroάνων Για τον λόγο αυτό
η συγκεκριmicroένη οmicroάδα δεν κατόρθωσε να διεκπεραιώσει τη δεύτερη δραστηριότητα
αλλά προχώρησε κατrsquo επιλογήν της στην τρίτη του Φύλλου Εργασίας την οποία
έκρινε ως πλέον ενδιαφέρουσα και ενδεχοmicroένως ευκολότερη από άποψη απαιτήσεων
Στα θετικά συνυπολογίζεται η ανταπόκριση της οmicroάδας των laquo∆ηmicroοσιογράφωνraquo η
οποία απαρτίστηκε από microαθητές χαmicroηλών επιδόσεων και ως επί το πλείστον
αδιάφορους για το microάθηmicroα οι οποίοι παρότι σε προηγούmicroενα σενάρια δεν είχαν
κατορθώσει να παρουσιάσουν ικανοποιητικά αποτελέσmicroατα στη συγκεκριmicroένη
εφαρmicroογή έφεραν σε πέρας microε επιτυχία microία από τις δραστηριότητες του σεναρίου
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η ωριmicroότητα των παιδιών στην αντιmicroετώπιση των
αιρετικών θεmicroάτων που θίγει το σενάριο και επισηmicroαίνει και η δηmicroιουργός στη
συνέχεια Όπως είναι φυσικό κατά την παρουσίαση στην ολοmicroέλεια ακούστηκαν και
διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ το επίπεδο της συζήτησης δε διολίσθησε σε
ειρωνείες χλευασmicroό ή χαζοχαρούmicroενα γελάκια κενά περιεχοmicroένου
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για
την πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της πολύ microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και τη διεκπεραίωσή
τους αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Αξίζει τέλος να σηmicroειωθεί ότι η φύση του παρατιθέmicroενου υλικού θα microπορούσε σε
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 30 από 32
ορισmicroένες περιπτώσεις να χαρακτηριστεί laquoαιρετικήraquo (επί παραδείγmicroατι όσον αφορά
το κείmicroενο για το δικαίωmicroα υιοθεσίας παιδιών από οmicroοφυλόφιλα ζευγάρια)
Σαφέστατα η πρόθεση δεν είναι η άmicroεση ή έmicromicroεση προπαγάνδα υπέρ κάποιας
συγκεκριmicroένης θέσης αλλά η ενασχόληση των microαθητών microε θέmicroατα της επικαιρότητας
που απηχούν ενδεχόmicroενους microετασχηmicroατισmicroούς σε σχέση microε τα θέmicroατα υπό συζήτηση
Σε κάθε περίπτωση αν ο διδάσκων κρίνει πως η ενασχόληση microε τέτοια θέmicroατα-
ταmicroπού δεν ενδείκνυται για την τάξη του έχει την ευχέρεια να παρακάmicroψει ή να
τροποποιήσει την επίmicroαχη δραστηριότητα κατά το δοκούν
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βρασίδας Χ Ζεmicroπύλας Μ amp Α Πέτρου 2005 laquoΣύγχρονα παιδαγωγικά microοντέλα
και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίαςraquo Στο Σ Ρετάλης (επιmicro) Οι
προηγmicroένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της microάθησης Ρόδος
Καστανιώτη
Daraki E 2007 laquoldquoRe-Constructingrdquo Boys and Girls in the Primary Classroom
Making 12-year-old Pupils Sensitive to Gender Symmetry Issues through a
Projectraquo Στο Έmicroφυλοι Μετασχηmicroατισmicroοί ndash πρακτικά Συνεδρίου (επιmicro
Παπαγεωργίου Γ) Ρέθυmicroνο
Doise W amp G Mugny 1984 The social development of intellect New York
Pergamon Press
∆ρογίδης Α ∆ amp ∆ Α Παππά 2008 laquoΟ ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο
σχολείοraquo Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστηmicroών Αγωγής ∆ράmicroας microε θέmicroα laquoΟ
εκπαιδευτικός και το έργο του Παρελθόν-Παρόν-Μέλλονraquo ∆ράmicroα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 31 από 32
Κακλαmicroάνης Θ 2005 laquoΣυνεργατική microάθηση και ΤΠΕ στην Εκπαίδευσηraquo
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεmicroάτων τεύχος 10 Αθήνα Eκδόσεις
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Καπραβέλου Α amp Ι Λέmicroα 2008 laquoΠλεονεκτήmicroατα και όρια της χρήσης ΗΥ για τη
διδασκαλία των microαθηmicroάτων στο σχολείοraquo Πρακτικά 1ου
Πανελλήνιου
Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηmicroαθίας laquoΨηφιακό υλικό για την υποστήριξη του
παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικώνraquo Τόmicroος Α΄ Νάουσα
Κογκίδου ∆ 2013 laquoΗ συmicroβολή της αντισεξιστικής εκπαίδευσης στη δηmicroιουργία
microιας κοινωνίας χωρίς έmicroφυλη βίαraquo Εισήγηση στην εκδήλωση laquo∆ώσε τέλος στη
σιωπήraquo Ξάνθη
Κουτσογιάννης ∆ 2012 laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης
Συνάντησης του Τοmicroέα Γλωσσολογίας
ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυmicroα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222
httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf
Κουτσός Θ Μ 2000 ∆ιδακτική της ιστορίας Θεωρητική Προσέγγιση ∆ιδακτικά
Μοντέλα Θεσσαλονίκης Ζήτης 19
Λαmicroπάκη Ο laquoΠοιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού microπροστά στις
σηmicroερινές προκλήσεις και στο νέο περιβάλλον microάθησηςraquo Νέος Παιδαγωγός
(διαδικτυακό περιοδικό)
Λυτούδη Π 2012 Σχεδιάζοντας το ψηφιακό σχολείο Προγράmicromicroατα Σπουδών
εκπαιδευτικό υλικό στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών (πτυχιακή εργασία)
Αθήνα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
΄ Γυμνασίου laquoΓάμος οικογένεια έμφυλοι ρόλοι μετασχηματισμοί στον χρόνοraquo
Σελίδα 32 από 32
Μακρυγιάννης Π 2012 laquoΤα προγράmicromicroατα σπουδών του Νέου Σχολείου στόχοι
φιλοσοφία και ένταξη των ψηφιακών microέσων διδασκαλίας και microάθησης στις
παιδαγωγικές πρακτικέςraquo
Μαραγκουδάκη Ε laquoΟ ρόλος των εκπαιδευτικών στην αποδόmicroηση των έmicroφυλων
ταυτοτήτων προϋποθέσεις αντιστάσεις και όριαraquo
Μαυρογιώργος Γ 2011 laquoΕπιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Γιατί οι εκπαιδευτικοί
αντιmicroετωπίζονται λες και δεν είναι ενήλικεςraquo Στο Οικονοmicroίδης Βασίλειος
(επιmicro) Εκπαίδευση και Επιmicroόρφωση Εκπαιδευτικών Αθήνα Εκδόσεις Πεδίο
Wertsch J V 1985 Vygotsky and the social formation of mind Cambridge MA
Harvard University Press
[20082014]