59
1 B{Vhmg g§Xoe B{Vhmg g§Xoe B{Vhmg g§Xoe B{Vhmg g§Xoe B{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$ A§H$ A§H$ A§H$ A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014 {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014 {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014 {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014 {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014 {ejm, B{Vhmg Am ¡ a {dkmZ ‘| gm § àXm{¶H$ Kw gn¡ R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘| amOZ¡{VH$ I~a| nhbo ܶmZ ItMVr h¡& bmoJ amoO ¶h OmZZo Ho$ {b¶o AI~ma Ho$ nÞo ImobVo h¢ {H$ AmO ‘moXr gaH$ma Zo ³¶m {H$¶m? H$m¡Z-gr KmofUm¶| H$s? H$m¡Z go Z¶o H$X‘ CR>m¶o& BZ gmar ~mVm| H$m gamoH$ma amOZ¡{VH$ KQ>ZmH«$‘m§o go ¶m Am{W©H$ ‘wÔm| go Á¶mXm hmoVm h¡& naÝVw ‘mÌ AmR>-Xg ‘hrZm| nwamZr ¶o gaH$ma {ejm Ho$ joÌ ‘|, B{Vhmg g§ñH¥${V, {dkmZ Am¡a Y‘© Ho$ joÌ ‘| O‹S>-‘yb go ~Xbmd Ho$ {b¶o EH$ Ho$ ~mX EH$ H$X‘ CR>m ahr h¡ Bg Amoa Xoedm{g¶m| H$m ܶmZ H$‘ J¶m {XIVm h¡& ‘oao »¶mb go B{Vhmg nÌH$m[aVm Am¡a e¡j{UH$ nÌH$m[aVm Am¡a gm{hp˶H$ nÌH$m[aVm H$s H$‘r Am¡a OmJéH$ ^y{‘H$m Ho$ Xm{¶Ëd Ho$ à{V CXmgrZVm H$maU hmo $gH$Vr h¡ Am¡a qMVm H$s ~mV ¶h ^r h¡ {H$ IwX Am‘ AmX‘r (nmR>H$ dJ©) ^r BZ ‘wÔm| na Jå^ra Zht h¢& ¶Únr Hw$N> {JZr MwZr n{ÌH$mAm| Zo BZ ‘wÔm| H$mo CR>m¶m Oéa h¡& AnZr ~mV H$s ewédmV h‘ {ejm Ho$ joÌ go H$aVo h¢& {ejm ‘| O‹S> ‘yb go ~Xbmd H$aZo H$s hdm ~hZo bJr h¡& EH$ Hy$Q> aUZr{V Ho$ VhV ¶h {ejm ‘| Oy‹S>o nmR²>çH«$‘, ‘yë¶m| Ho$ ~mao ‘| ñd¶§ gaH$mar ñVa na A{YH¥$V ~¶mZ XoZo go ‘moXr gaH$ma ~M ahr h¡ Am¡a ¶h H$m‘ EH$ gmoMr g‘Pr aUZr{V Ho$ VhV J¡a gaH$mar ñVa na qhXÿËddmXr g§ñWm¶| H$a ahr h¢& ‘moXrOr Zo "pñH$ëS> B§{S>¶m' H$m Zmam XoH$a "H$m¡eë¶ na AmYm[aV {ejU XoZo H$mo àmW{‘H$Vm Xr h¡& na§Vw OrdZ ‘yë¶m{YpîR>V {ejm, Ed§ ^maVr¶ g§{dYmZ Ûmam ñdrH¥$V gm§ñH¥${VH$ ‘yë¶ ¶Wm ñdV§ÌVm, g‘Vm, ~§YwËd VWm bmoH$V§Ìr¶ Ed§ Y‘©{Zanoj OrdZ nÕ{V Ed§ ‘yb^yV A{YH$mam| B˶m{X Ho$ àH$me ‘| {ejm H$mo ܶmZ ‘| aIH$a 21 dt gXr H$s MwZm¡{V¶m| H$mo ñdrH$ma H$aZo Ho$ àíZ na EH$ Im‘moer h¡& Xÿgar Va’$ ^mOnm gaH$ma H$s ‘Xa B§pñQ>Q>çyeZ, Ohm± go ~m¡{ÕH$ ImÚ, àoaUm d qMVZYmam {‘bVr h¡, Zo nhb H$s h¡& ‘Oo H$s ~mV ¶h {H$ ^mJdVOr ¶h gƒmB© XoVo h¢ {H$ h‘mar e¡j{UH$ ÑpîQ> "ñdH$aUr¶' h¡ O~{H$ ¶h Iwbr ~mV h¡ {H$, dV©‘mZ gaH$ma, Xoe Am¡a ep³V Ed§ A{YH$ma Ho$ ñVå^ A~ Cgr {Xem ‘| ^maV H$mo T>mbZo H$m EO|S>m V¡¶ma H$a aho h¢ {OgH$s Ztd ~agm| nhbo JmobdbH$aOr Zo aI Xr Wr& Z¶m e¡j{UH$ qMVZ Cgr {Xem ‘| ewé hþAm h¡& ga g§K g§MmbH$ S>m°. ‘mohZ ^mJdV Zo 60 dfmoª XrK©H$mbrZ e¡j{UH$ ¶moOZm Ho$ Hw$N> nÞo Imobo h¢& nyar g§H$ënZm A^r gm‘Zo Zht aIr JB© h¡ na§Vw ¶h EH$X‘ ñnîQ> h¡ {H$ {ejm Ho$ joÌ ‘| bmoH$V§Ìr¶ ÑpîQ> Ho$ g‘W©H$ do Zht h¡ Eogm g‘P ‘| AmVm h¡& bo{H$Z ^maVr¶ g§{dYmZ Zo g~ bmoJm| Ho$ {b¶o {ejm Ho$ XadmOo Imob {X¶o h¡ ¶h ‘wÔm g§K H$s ZOam| ‘| ~mYm ~Z gH$Vm h¡ Vmo ³¶m g§{dYmZ Ho$ ‘m¡{bH$ ñdén ‘| hr ~Xb hmoJm? ¶h g‘¶ ~Vm¶oJm& na§Vw EH$ ~mV V¶ h¡ {H$ g§KZo J¡a gaH$mar ñVa na EH$ ~‹S>r ‘w{h‘ {eúmm ‘| ~Xbmd Ho$ {b¶o MbmZo Ho$ {b¶o H$‘a H$gbr h¡& ¶h e¡j{UH$ ÑpîQ> H$s àoaUm Am¡a ‘yb AVrV H$s dUm©Ym[aV OrdZ nÕ{V ‘| Nw>no h¡-¶h AmJo g‘¶ ~Vm¶oJm& OmJéH$ nmR>H$m| H$mo ZOa aIZm hmoJm& g§nmXH$s¶

Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

1B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm§àXm{¶H$ Kwgn¡R>!Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘| amOZ¡{VH$ I~a| nhbo ܶmZ ItMVr h¡& bmoJ amoO

¶h OmZZo Ho$ {b¶o AI~ma Ho$ nÞo ImobVo h¢ {H$ AmO ‘moXr gaH$ma Zo ³¶m {H$¶m?H$m¡Z-gr KmofUm¶| H$s? H$m¡Z go Z¶o H$X‘ CR>m¶o& BZ gmar ~mVm| H$m gamoH$ma amOZ¡{VH$ KQ>ZmH«$‘m§o go ¶mAm{W©H$ ‘wÔm| go Á¶mXm hmoVm h¡& naÝVw ‘mÌ AmR>-Xg ‘hrZm| nwamZr ¶o gaH$ma {ejm Ho$ joÌ ‘|, B{Vhmgg§ñH¥${V, {dkmZ Am¡a Y‘© Ho$ joÌ ‘| O‹S>-‘yb go ~Xbmd Ho$ {b¶o EH$ Ho$ ~mX EH$ H$X‘ CR>m ahr h¡ Bg AmoaXoedm{g¶m| H$m ܶmZ H$‘ J¶m {XIVm h¡& ‘oao »¶mb go B{Vhmg nÌH$m[aVm Am¡a e¡j{UH$ nÌH$m[aVm Am¡agm{hp˶H$ nÌH$m[aVm H$s H$‘r Am¡a OmJéH$ y{‘H$m Ho$ Xm{¶Ëd Ho$ à{V CXmgrZVm H$maU hmo $gH$Vr h¡ Am¡aqMVm H$s ~mV ¶h ^r h¡ {H$ IwX Am‘ AmX‘r (nmR>H$ dJ©) ^r BZ ‘wÔm| na Jå^ra Zht h¢& ¶Únr Hw$N> {JZrMwZr n{ÌH$mAm| Zo BZ ‘wÔm| H$mo CR>m¶m Oéa h¡&

AnZr ~mV H$s ewédmV h‘ {ejm Ho$ joÌ go H$aVo h¢& {ejm ‘| O‹S> ‘yb go ~Xbmd H$aZo H$s hdm ~hZobJr h¡& EH$ Hy$Q> aUZr{V Ho$ VhV ¶h {ejm ‘| Oy‹S>o nmR²>çH«$‘, ‘yë¶m| Ho$ ~mao ‘| ñd¶§ gaH$mar ñVa naA{YH¥$V ~¶mZ XoZo go ‘moXr gaH$ma ~M ahr h¡ Am¡a ¶h H$m‘ EH$ gmoMr g‘Pr aUZr{V Ho$ VhV J¡a gaH$marñVa na qhXÿËddmXr g§ñWm¶| H$a ahr h¢& ‘moXrOr Zo "pñH$ëS> B§{S>¶m' H$m Zmam XoH$a "H$m¡eë¶ na AmYm[aV{ejU XoZo H$mo àmW{‘H$Vm Xr h¡& na§Vw OrdZ ‘yë¶m{YpîR>V {ejm, Ed§ ^maVr¶ g§{dYmZ Ûmam ñdrH¥$Vgm§ñH¥${VH$ ‘yë¶ ¶Wm ñdV§ÌVm, g‘Vm, ~§YwËd VWm bmoH$V§Ìr¶ Ed§ Y‘©{Zanoj OrdZ nÕ{V Ed§ ‘yb yVA{YH$mam| B˶m{X Ho$ àH$me ‘| {ejm H$mo ܶmZ ‘| aIH$a 21 dt gXr H$s MwZm¡{V¶m| H$mo ñdrH$ma H$aZo Ho$ àíZna EH$ Im‘moer h¡& Xÿgar Va’$ ^mOnm gaH$ma H$s ‘Xa B§pñQ>Q>çyeZ, Ohm± go ~m¡{ÕH$ ImÚ, àoaUm dqMVZYmam {‘bVr h¡, Zo nhb H$s h¡& ‘Oo H$s ~mV ¶h {H$ ^mJdVOr ¶h gƒmB© XoVo h¢ {H$ h‘mar e¡j{UH$ÑpîQ> "ñdH$aUr¶' h¡ O~{H$ ¶h Iwbr ~mV h¡ {H$, dV©‘mZ gaH$ma, Xoe Am¡a ep³V Ed§ A{YH$ma Ho$ ñVå^A~ Cgr {Xem ‘| ^maV H$mo T>mbZo H$m EO|S>m V¡¶ma H$a aho h¢ {OgH$s Ztd ~agm| nhbo JmobdbH$aOr Zo aIXr Wr& Z¶m e¡j{UH$ qMVZ Cgr {Xem ‘| ewé hþAm h¡&

ga g§K g§MmbH$ S>m°. ‘mohZ ^mJdV Zo 60 dfmoª XrK©H$mbrZ e¡j{UH$ ¶moOZm Ho$ Hw$N> nÞo Imobo h¢& nyarg§H$ënZm A^r gm‘Zo Zht aIr JB© h¡ na§Vw ¶h EH$X‘ ñnîQ> h¡ {H$ {ejm Ho$ joÌ ‘| bmoH$V§Ìr¶ ÑpîQ> Ho$g‘W©H$ do Zht h¡ Eogm g‘P ‘| AmVm h¡&

bo{H$Z ^maVr¶ g§{dYmZ Zo g~ bmoJm| Ho$ {b¶o {ejm Ho$ XadmOo Imob {X¶o h¡ ¶h ‘wÔm g§K H$s ZOam| ‘|~mYm ~Z gH$Vm h¡ Vmo ³¶m g§{dYmZ Ho$ ‘m¡{bH$ ñdén ‘| hr ~Xb hmoJm? ¶h g‘¶ ~Vm¶oJm& na§Vw EH$ ~mVV¶ h¡ {H$ g§KZo J¡a gaH$mar ñVa na EH$ ~‹S>r ‘w{h‘ {eúmm ‘| ~Xbmd Ho$ {b¶o MbmZo Ho$ {b¶o H$‘a H$gbrh¡&

¶h e¡j{UH$ ÑpîQ> H$s àoaUm Am¡a ‘yb AVrV H$s dUm©Ym[aV OrdZ nÕ{V ‘| Nw>no h¡-¶h AmJo g‘¶~Vm¶oJm& OmJéH$ nmR>H$m| H$mo ZOa aIZm hmoJm&

g§nmXH$s¶�

Page 2: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

2B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

EH$ Xÿgar I~a, "B{Vhmg boIZ Ho$ ^maVr¶H$aU' H$s h¡& ^maVr¶ B{Vhmg g§emoYZ n[afX(Am¶.gr.EM.Ama) Ho$ Aܶj dm¶. gwXe©Z amd Zo {nN>bo 100 dfm] go àH$m§S> B{VhmgH$mam| Ho$ B{VhmgboIZ H$mo Cn{ZdoedmXr Am¡a ‘m³g©dmXr B{Vhmg Xe©Z ~VmH$a CZHo$ g˶mnZ na àíZ I‹S>m {H$¶m h¡ Am¡a nyamB{Vhmg boIZ Z¶o {gao go {bIo OmZo H$s Amdí¶H$Vm ~VmB© h¡& ^maV Ho$ B{Vhmg boIZna {H«${íM¶ZY‘©emñÌ H$m à^md h¡-Eogm amd H$m H$hZm h¡&

amd H$s ÑpîQ> ‘| nwamU ^r B{Vhmg h¢& {‘WH$ Zht h¡& Am¡a CZHo$ g˶mnZ Ho$ {b¶, ^m¡{VH$ AmYma ¶mnwamVËdr¶ à‘mUm| H$mo Ty>§T>Zm VWm dñVw{ZîR> ÑpîQ>H$moU AnZmZm CÝh| ñdrH$ma Zht h¡&

Vrgam ‘wÔm {dkmZ, {‘WH$ Am¡a B{Vhmg H$mo boH$a h¡& ‘wå~B© ‘| B§{S>¶Z gmBÝg H$m§J«og Ho$ 102 doA{YdoeZ ‘| "àmMrZ ^maVr¶ {dkmZ' {df¶ gmoM g‘PH$a aIm J¶m Wm& Bg q~Xÿ na H°$ßQ>Z AmZ§X ~moS>gZo emoY {Z~§Y n‹T>m& erf©H$ Wm àmMrZ ^maVr¶m| H$mo {d‘mZ-V§ÌkmZ AdJV Wm& ‘Oo H$s ~mV ¶h h¡ {H$ BgVah Ho$ Xmdo Eo{Vhm{gH$ à‘mU {X¶o {~Zm ~ma-~ma {H$¶o OmVo h¢& ³¶m "{dkmZ' ^maV ‘| ñdV§Ì kmZ emImWr? h‘mam ñnîQ> {dMma h¡ {H$ Bgdr nyd© 2 ar gXr Ho$ ~mX {dkmZ qMVZ ñdV§Ì Zht ahm& à{VH«$m§{V Ho$ ~mXg§nyU© {dkmZ qMVZ EH$ {d{eîQ> gm‘m{OH$ ì¶dñWm H$m A§J ~Z J¶m Am¡a dh ì¶dñWm Wr-dU© ì¶dñWm&dU©ì¶dñWm na Y‘© H$m {eH§$Om H$gVm J¶m Am¡a Y‘© na ~«m÷UdmX H$m EH$m{YH$ma hmo J¶m& ^maVr¶ qMVZÑpîQ> dñVwdmXr Zht ahr {H$ÝVw {df¶{ZîR> hmo JB©; 춳Vr-H|${ÐV hmo JB© & Am¡a ¶h EH$ Eo{Vhm{gH$ XþK©Q>ZmWr {OgHo$ Xþîn[aUm‘ AmJo H$s g{X¶m| ‘| ^moJZm n‹S>m& Oam {dg§J{V¶m| na EH$ ZOa S>mb| … h‘mao ‘hm‘{h‘amîQ´>n{V àUd ‘wIOu Zo ~|Jbwé ‘| Am¶mo{OV amîQ´>Hw$b {dkmZ n[afX Ho$ CX²KmQ>Z Ho$ g‘¶ EH$ ‘hËdnyU© ~mVH$hr {H$ 춳Vr, g‘mO Am¡a Xoe Zo {b¶o J¶o {ZU©¶ d¡km{ZH$ g§ñH¥$Vr Am¡a VH©$ na AmYm[aV hmoZm Mm{h¶o&Bg Adga na H|${ж {dkmZ Am¡a V§ÌkmZ ‘§Ìr S>m°. hf©dY©Z, S>m°.gr.EZ.amd, {~«Q>oZ Ho$ amOnwÌ A§S´>¶wO Am¡aH$Zm©Q>H$ Ho$ ‘w»¶‘§Ìr {deof én go CnpñWV Wo&

‘mZZr¶ amîQ´>n{V H$m ¶h CX²~moYZH$maH$ ^mfU Am¡a ^maVr¶ B{Vhmg H$m§J«og Ho$ Aܶj dm¶.amd. H$m^mfU, BZ XmoZm| ‘| H$moB© gmå¶ ZOa Zht AmVm h¡& ‘hm‘{h‘ nyao Xoe go {dkmZ ÑpîQ> H$s Anojm H$aVo ZOaAmVo h¢ Vmo CYa B{VhmgH$ma amd VH©$, {ddoH$, {dkmZ ÑîQ>r Am¡a ^m¡{VH$ à‘mUm| H$s Cnojm H$aVo ZOa AmVoh¢&

AVrV Am¡a Ho$db AVrV go hr àoaUm boZodmbr {dMmaYmam na ^{dî¶ H$m ^maV J‹T>Zo H$s Zr{V,{dkmZ{ZîR>m eyݶ, VH©${ZîR>m eyݶ, gX²gX²{ddoH$eyݶ {ZU©¶ Am¡a maVr¶ g§ñH¥${V Ho$ ‘m¡{bH$ VËdm| H$s CnojmOmo {H$ g§{dYmZ H$m Jm^m h¡, BZH$r AdhobZm H$aZm EH$ IVao H$s K§Q>r h¢!

³¶m ~hþOZ g‘mO Bg IVao Ho$ à{V gOJ h¡?

(gw§Xabmb Q>mH$^m¡ao)

Page 3: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

3B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

qgYw {b{n H$m àñVw{VH$aU{dÛ‚mZg^m {X. 17/10/2014

Ahdmb-nw.lr.gXma

71, H$moVdmb ZJaZmJnya-440022

{X.17/10/2014

gZ 1971 ‘| àmaå^ H$aHo$ qgÜmw {b{n H$m"JwT>mW©' (Decipherment) gXmaOr Zo gZ 2003‘| hr àmá H$aHo$ Cgo Mma {H$Vm~m| Ho$ ‘mܶ‘ gonmR>H$ Ho$ AmJo aI {X¶o Wm& do Mma {H$Vm~| ‘amR>r,A§J«oOr, g§¶w³V (A§J«oOr+‘amR>r+qhXr) Am¡a ñdV§ÌqhXr BZ ^mfmAm| ‘| àH$m{eV hmoMwH$s h¡& ¶h g~ Hw$N> ñd¶§ Ho$ IM}go Am¡a {df¶ H$s O{Q>bVm Ho$ H$maU{~H$Zo H$s {ZpíMVr Zm hmoZo Ho$hmbmVm| ‘| {H$¶m J¶m Wm&

g§emoYZ Ho$ Xa{‘¶mZ gXmaOrZo Bg joÌ Ho$ Aݶ g§emoYH$m| Ho$g§emoYZ H$mo Om±MH$a Cg‘| go OéarpñdH$ma H$a CgH$m lo¶ ^r gXmaOrZo AnZr {H$Vm~ ‘| CZH$m| {X¶m h¡&do g§emoYH$ h¡ … (1) H¡$.à.am.Xoe‘wI,(dH$sb {H$ÝVw g§ñH¥$V n§{S>V Ed§ nwamVÎd{dX²),¶dV‘mb, (2) ‘moVram‘Or N>. H§$Jmbo, ZmJnwa, (3)lr.H o $ . Jm oi oJmdH$a, ZmJn w a Am ¡ a (4)S> m ° .Eg.Ama.amd, g odm{Zd ¥Îm g wn[a §Q > o § S > o ÝQ >Am{H©$Am°bmOrñQ> ~§Jbmoa&

Bg AZwgÝYmZ H$mo OZVm{^‘yI Am¡a nwZ{O{d©VH$aZo Ho$ {bE ‘yb dU©‘mbm H$m à‘mUrH$aU H$aHo$Ed§ CgH$s ghm¶Vm go ga Om°Z ‘me©b H$mo hS>ßnm,‘moh§oOmoXmamo ‘| àmá ‘wÐmAm| H$m g’$b Am¡a AW©nyU©dmMZ H$aHo$ CgHo$ bKwboI H$s mfm ‘ahQ>r B©.g.ny.4500 H$s OZ^mfm Wr Ed§ dh gZ 1947 Ho$J«m‘rU ‘amR>r Ho$ g‘mZ Wr ¶h Kmo{fV {H$¶m& BgHo$Abmdm ¶h {b{n 21 do eVH$ Ho$ boIZ H$s ‘m±J

nyar H$a gH$Vr h¡ ¶h gm{~V H$aZo Ho$ {bE Cg {b{nHo$ 춧OZ H$mo ñda H$s ‘mÌm go OmoS>H$a (XodZmJar d~«m÷r g‘mZ) EH$ Vm{bH$m ^r V¡¶ma H$r h¡& Vm{H$H$moB© ^r Ho$db Cg Vm{bH$m Ho$ AdbmoH$Z go EH$nb ‘| hr qgYw {b{n H$m BñVo‘mb H$a gHo$& {‘gmbHo$ Vm¡ana A°S>.d¡embr {H$V}, LL.M. gmobmnwa, BÝhm|Zo‘wPgo ’y$bñHo$n Ho$ VrZ nÞm| na {H$¶m hþAm nÌmMmaCgH$m {df¶ ‘| J§ ra g‘rjU Wm& lr‘Vr à{V^mJUdra, Cng§nmXH$, B{Vhmg g§Xoe Zo CZHo$ AnZo~oQ>o go ñd¶§ H$mo EH$ nÌ qgYw {b{n ‘| {bIdmH$adh B{Vhmg g§Xoe Ho$ {gV§~a, A³Vw~a, Zdå~a, df©2012 Ho$ A§H$ ‘| àH$m{eV ^r {H$¶m Wm&

BVZm g~ 35 df© Ho$ àXrK© Aä¶mg go H$aZo Ho$

{MÌ ‘| … ~m¶| go- nw.lr.gXma (Am¶moOH$), S>m°. AmJbmdo (Aܶj),gw§Xabmb Q>mH$^m¡ao (narjm g{‘Vr), godH$am‘ amD$V (narjm g{‘{V)

Page 4: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

4B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

~mdOyX ^r ‘hmamîQ´> Ho$ EH$ {dÛmZ Zo "OmZH$ma H$sam¶ ‘| qgYw {b{n A~ VH$ Zht n{‹T> JB©' ¶h boIr{dYmZ gZ 2014 ‘| H$aVo h¡& Am{H©$Am°bm°{OH$bgìh} Am°’$ B§{S>¶m Ho$ (nwamVÎd {d^mJ, Ho$ÝÐ gaH$ma)A{YH$mar "Amn Hw$N> ^r g§emoYZ H$ao, h‘ V^r‘mݶVm X|Jo O~ h‘ Mmh|Jo Am¡a {OgH$mo h‘ Mmh|Jo'Bg Vah Ho$ {dYmZ H$aVo h¡& Agb ‘| BZ XmoZm|{dYmZm| ‘| kmZ Ho$ à{V CXmgrZVm Am¡a qgÜmw g§ñH¥${VHo$ ~m~V fL²>¶§Ì H$r ~y Am ahr h¡& CgH$r dOh ¶hh¡ {H$ qgYw {b{n H$s BZ ‘wÐmAm| H$mo n‹T>Zo Ho$ ~mX do(1) BamH$ H$s àmMrZ gw‘oa àXoe H$s ‘wÐm g‘mZ hmoZogo B©.g.ny. 4500 Ho$ H$mb H$s hmoVr h¡, (2) CZ‘wÐmAm| H$s ‘ahQ>r ^mfm Am¡a BamH$ H$s àmMrZV‘^mfm gw‘oar g‘mZ hmoZo go ^maVr¶ "‘ahQ>r' AWdmgw‘o[a¶m H$s gw‘oar EH$ XþOo H$s OZZr hmoVr h¡ Am¡a(3) ‘mZd Om{V H$m OÝ‘ maV ‘| T>mB© go VrZ bmIgmbm| nhbo hmoZo go (XoIo 1973 H$m ‘mZdd§e emñÌn[afX H$m {eH°$Jmo àñVmd) ^maVr¶ "‘ahQ>r hr'gw‘oar H$s d Xþ{Z¶m H$s gånyU© ^mfmAm| H$s OZZr{gÕ hmoVr h¡& BVZm g~ EH$ {b{n Ho$ dmMZ gog§ d hþAm& {’$a ^r VWmH${WV ^maVr¶ VÁkm| H$sAm±I| IybVr Zht&

Bgr dOh go gXmaOr Zo grYo {e{jV OZVmAm¡a Bg {df¶ go gå~pÝYV {dÚmWu¶m| Ho$ ݶm¶mb¶‘| OmH$a B§gm’$ ‘m§JZo H$m V¶ {H$¶m& Bg{bE h‘maoÑîQ>r ‘| Vmo maV Ho$ Hw$N> {dÛmZ Am¡a VÁk CnojUr¶hmo OmVo h¡&

gXmaOr Ho$ Bg {ZU©¶ H$mo A§‘b ‘| bmVod³V CÝhm|Zo àW‘ Xmo X¡{ZH$ g‘mMma nÌm| ‘§oé. 100,000/- Ho$ BZm‘ H$m {dkmnZ {X¶m Wm& dog‘mMma nÌ h¡… X¡{ZH$ gH$mi, 20/9/2004,ZmJnwa, d X¡{ZH$ ‘yb{Zdmgr Zm¶H$, {X. 20/9/2004, nyUo& Cg {dkmnZ ‘| nw.lr.gXma H$s qgYw

{b{n Ho$ g’$bVmnyU© g§emoYZ Ho$ Xmdo H$mo MwZm¡VrXoZodmbo ì¶p³V AWdm g§ñWm CZH$m à{VXmdm {b{IVñdén ‘| lr. gXma H$mo àñVwV H$ao d {X. 17/10/2004 H$mo S>m°. Aå~oS>H$a {dMmaYmam {d^mJ, ZmJnwa¶hm± gånÞ hmoZo dmbr g^m ‘| ^r à{VXmdm àñVwVH$a| ¶h AmdmhZ {H$¶m Wm& {H$ÝVw gXmaOr H$r BgMwZm¡Vr H$mo ñdrH$ma {H$gr Zo ^r Zht {H$¶m& CgH$m{dñV¥V dU©Z ZrMo {X¶m h¡&

Cnamo³V MwZm¡Vr nÌ d g^m H$s {Z‘§ÌU n{ÌH$mgå~pÝYV g§ñWm d ì¶p³V H$mo a{OñQ>S>© nmoñQ> Ho$Ûmam oOZo na ZmJnwa Ho$ Aݶ {dÛmZ ‘§S>br dnwamVËd VWm B{Vhmg {df¶ Ho$ ñZmVH$moÎma {dÚmWu¶m|H$mo ^r oOo JE Wo&

g^m Ho$ Ed§ narjm g{‘{V Ho$ AܶjnX na S>m°.à{Xn AmJbmdo, ({d^mJ à‘wI, S>m°. Aå~oS>H$a{dMmaYmam, ZmJnwa) {damO‘mZ Wo& narjm g{‘{V Ho$Aݶ gXñ¶ Wo … gw§XabmbOr Q>mH$^m¡ao, g§nmXH$,B{Vhmg g§Xoe Am¡a godH$am‘Or amD$V, nyd© d¥Îm{ZdoXH$, AmH$medmUr, ZmJnwa g^m Ho$ àma§ ‘| hrS>m°. AmJbmdoOr Zo narjm g{‘{V H$r Amoa go gXmaOrH$m qgYw {b{n Ho$ g§emoYZ d Cgo MwZm¡Vr XoZo Ho$ {bEàVrXmdo Om±MZo H$s ÑîQ>r go 14 H$gmo{Q>¶m| H$mo n‹T>H$agwZm¶m& VX²níMmV² Aܶj ‘hmoX¶ Zo g^mJ¥h ‘|gXmaOr Ho$ Xm±do H$mo MwZm¡Vr XoZo dmbo ¶m boIr {ZdoXZH$aZo dmbr H$moB© ^r ì¶p³V AWdm g§ñWm CnpñWVhmo Vmo Aܶj go gånH©$ H$a| ¶h KmofUm H$s& {H$ÝVwH$moB© ^r AmJo Zht Am¶m& ~mX ‘| lr. gXmaOr ZoCZH$m qgYw {b{n ~m~V Xm±dm àñVwV {H$¶m&

gXmaOr Zo AnZo ^mfU Ho$ Ama§ ‘| hr newnVrH$s à{gÕ ‘wÐm ‘moh|OmoXmamo M17 Ho$ dmMZ H$aHo$‘wVu Ho$ {ga na {b{IV dU© qgYw{b{n ‘| "a‘m‘mog'AWm©V a‘m‘moh Bg ÜdZr H$s h¡ ¶h gm{~V H$aHo${XIm¶m& AmJo ¶h eãX "a‘m‘mohZ' hmo J¶m& BZ

Page 5: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

5B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

dUm] H$s nhMmZ H$aZo Ho$ {bE à˶oH$ Xe©H H$mo,{OÝh| {H$Vm~ ‘Marathi and Indus Script’ {X¶mJ¶m Wm CgHo$ gå~pÝYV n¥îR> H$m AdbmoH$Z H$aZoH$mo H$hm J¶m& CZ‘| go (1) d°S>ob H$m 21 {b{n H$mMmQ>©, (2) gæ¶X am‘nwar H$m ZmW© go‘r{Q>H$ {b{nH$m MmQ>© Am¡a (3) ~«m÷r {b{n H$m MmQ>© XoIZo H$moH$hm J¶m& dht go Cnamo³V dU©‘mbm a, ‘m, ‘mo, gAm¡a nyU©{dam‘ (.....) Ho$ àVrH$ H$mo Om±MZo H$mo H$hm&Cgr VarHo$ go CÝhm|Zo Xe©H$ go bmoWb H$m ‘ogmonmoQ>{‘¶mXoe H$m grb (‘wÐm) H$m ÜdZr, "A~ygmao' n‹T>dm¶m&dhr Zm‘ AmO A~y gmbo‘ Ho$ ñdén ‘| àM{bV h¡&VX²níMmV CÝhmoZ§o hS>ßnm H$m H9 ¶h grb n‹T>Zo Ho${bE {b¶m CgH$m dmMZ "gmV g' = gmVeo (gmVgm¡) {H$g Vah ghr h¡ ¶h Om±MZo Ho$ {bE H$hm& BgàH$ma Cnamo³V A§J«oOr {H$Vm~ Ho$ n¥îR> 54 d 55 na{X¶o J¶o gånyU© ñda d 춧OZ H$s Xe©H$ EH$-EH$H$aHo$ Om±M n‹S>Vmb H$a gH|$Jo BgH$m CÝhm|Zo {dídmg{Xbm¶m& ~mX ‘| gXmaOr Zo I, II, BZ {MÝhm| Ho$qgYw ÜdZr ~Vm¶o& {b{n Ho$ àH$ma r- {b{Z¶a EEEEE d{b{Z¶a ~r~r~r~r~r ~Vm¶o&

gXmaOr H$s Cnamo³V nÕ{V go ~hþg§»¶ lmoVmJUg§VwîQ> ZOa Am¶o& Bg{bE O~ Aܶj ‘hmoX¶ ZoOm{haVm go g^r lmoVmAm| go nwN>m H$s, CÝh| gXmaOrH$m qgYw {b{n H$m àñVw{VH$aU ‘§Owa h¡ ³¶m? V~g^r Zo {MëbmH$a "hm±' H$hm& Aݶ Xmo narjH$m| H$m’¡$gbm dhr h¡ Eogm Aܶj ‘hmoX¶ Zo Om{ha {H$¶m&Bg{bE {H$gr H$mo ^r 1 bmI H$m BZm‘ XoZo H$mgdmb hr Zht CR>m&

A§V ‘| narjm g{‘{V Zo lr gXmaOr H$mo CZHo$hñVmja H$m à‘mU nÌ ^r {X¶m& Am^ma àXe©Z Ho$gmW g^m g‘má hmo JB©&

Bg g^m ‘| lr. gXma Or H$m ^mfU Mb ahmWm Cg d³V ñWm{ZH$ A§J«oOr X¡{ZH$ ({dX^© d

‘ܶàXoe ‘| bmoH${à¶) "{hVdmX' Ho$ Cng§nmXH$ AnZoH°$‘oam ‘°Z Ho$ gmW EH$ K§Q>o VH$ ~¡R> H$a ܶmZnyd©H$^mfU gwZ aho Wo& Bg{bE {X. 18/10/2014 H$moCÝhm|Zo Bg H$m¶©H«$‘ gå~pÝY A˶§V à^mdembr I~aà{gÕ H$s& ¶h I~a nyUo Ho$ X¡{ZH$ "‘yb{ZdmgrZm¶H$' Zo ^r à{gÕ H$s& Aݶ ñWm{ZH$ g‘mMmanÌm| Zo ^r ¶h I~a à{gÕ H$s h¡&

gmVmam Ho$ àmo’o$ga S>m°. Am.h.gmb§wIo, {edY‘©Ho$ ghàJQ>ZH$Vm©, BÝhm|Zo CZH$s hr a{MV {edY‘©JmWmH$s AmIar n¥îR> na qgYy {b{n H$m dmMZ A~ VH$Zht hþAm h¡ Eogm H$hm h¡& Cgr àH$ma go, ZmJnwa Ho$Am{H©$Am°bm°OrH$b gd} Am°’$ B§{S>¶m Ho$ A{YH$mar^r {‘{S>¶m go ¶hr ~mV ~rM ~rM ‘| H$hVo ahVo h¡&

BZ XmoZm| H$mo (S>m°.Am.h.gmby§Io Am¡a EEgAm¶,Ho$ÝÐ H$s nwamVÎd g§ñWm) MwZm¡Vr XoZo Ho$ {bE gXmaOrZo {X. 20/9/2014 H$mo é. EH$ bmI H$m BZm‘Omhra H$a CZH$s ImoO H$mo ZH$maZo dmbm| H$mo ~hgH$aZo H$m Omhra {Z‘§ÌU {X¶m Wm& {H$ÝVw ¶h XmoZm| hrBg MwZm¡Vr H$mo T>moZo ‘| Ag‘W© {ZH$bo ³¶m|{H$ CZH$m CZH$m CZH$m CZH$m CZH$m

g§emoYZ OmJ{VH$ ñVa H$m h¡&g§emoYZ OmJ{VH$ ñVa H$m h¡&g§emoYZ OmJ{VH$ ñVa H$m h¡&g§emoYZ OmJ{VH$ ñVa H$m h¡&g§emoYZ OmJ{VH$ ñVa H$m h¡& Xþ{Z¶m Ho$ aWr ‘hmaWr{b{n VÁkm| Zo Bg {b{n H$mo n‹T>Zo H$s Cå‘rX hrN>moS> Xr Wr& {Za§Va 35 gmb Ho$ g§emoYZ H$s ~am~argmb Xmo gmb Hw$N> g§X © OwQ>mH$a CZna AmYm[aVaMZm Cgo g§emoYZ g‘PH$a {díd{dÚmb¶ H$s ‘mݶVmàmá H$aZodmbm g§emoYZ ha{JO Zht H$a gH$Vm Wm&qgYw {b{n Ho$ ~m~V Vmo Cnamo³V XmoZm| Zo ¶h H$mo{eeH$^r H$s hr Zht&

qgYw {b{n Ho$ dmMZ go amÁ¶H$Vm© O‘mV H$mà{V{Z{YËd H$aZodmbo EEgAm¶ Ho$ A{YH$mar¶m| H$sg‘ñ¶m gXmaOr g‘P gH$V o h ¡ & {H$ÝV wS>m°.Am.h.gmbw§Io H$mo Bg Vah H$s H$moB© ^r g‘ñ¶mZht Wr& {’$a ^r CÝhmoZ§o "{edY‘© JmWm' Zm‘ Ho$Ym{‘©H$ J«§W ‘| "Ag˶' H$mo ñWmZ {X¶m BgH$m lr.

U

Page 6: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

6B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

gXmaOr H$mo Xþ…I h¡& {edY‘© JmWm Ho$ n¥îR> 60 naS>m°. gmbw§Io H$hVo h¡, ""‘mZdr OrdZ ‘| Omo OmoCÎm‘, CXmÎm, {ZH$mon, ݶm¶g§JV h¡ VWm BÝgm{Z¶VAm¡a ‘mZd H$s gånyU© A§V…e³Vr {dYm¶H$ ‘mJ© go{IbVo hþ¶o Omo Hw$N> ^r hmoVm h¡ dh g~ "{ed' Bgg§H$ënZm ‘| A§V y©V hmoVm h¡&'' CZHo$ Bgr CX²Jma H$mlr. gXmaOr H$mo ݶm¶ XoVo hþ¶o S>m°. gmbw§Io H$mo{dñ‘aU hþAm Eogm {XImB© XoVm h¡& CZH$s Bg EH$ hrH¥$Vr go "{edY‘©' H$s emohaV WmoS>rgr H$‘ hmoVr h¡&dh nyd©dV àmá H$aZo Ho$ {bE gXmaOr Zo CÝh| 21/10/2014 H$mo nÌÛmam gw{MV {H$¶m Wm& {H$ÝVw dhCÝh| ng§X Zht Am¶m ¶h CZHo$ ’$moZÛmam ^mfU go{gÕ hmoVm h¡& S>m°. gmbw§Io Zo Amdoe ‘| AmH$a ¶h^r H$hm H$s, {edY‘© JmWm Ho$ qgYw {b{n gå~pÝY{dYmZ H$mo dh {Oå‘oXma Zhr h¡ ~pëH$ {edY‘© g§gX{Oå‘oXma h¡ ³¶m|H$s do Cg J«§W Ho$ àH$meH$ h¡& {H$ÝVwà§W H$s àñVmdZm ‘| nmZ 14 na dh g§gX H$hVr h¡H$s, ""{edY‘©JmWm ¶{X h‘mao gm‘w{hH$ {ddoH$ go

{Z‘m©U hþB© h¡ {’$a r CgH$s {Z{‘©Vr H$m lo¶ à‘wIVmgo S>m°.Am.h.gmbw§Io H$m hr h¡&'' A§V ‘| Bg H$XaX~md ‘| AmZo Ho$ ~mX CÝhm|Zo H$hm Wm H$s, ""qgYw{b{n n‹T>r Zhr JB© ¶h ‘oar ñd¶§ H$s am¶ h¡ Am¡a Bgam¶ H$r CZH$mo ñdV§ÌVm h¡&'' ¶h gXmaOr H$mo ‘§Owah¡ {H$ÝVw AmnH$m qnS> d à{gÕr g§emoYH$ H$s h¡&g§emoYH$ H$mo à‘mU Ho$ ~J¡a "‘V' XoZo H$m A{YH$maZht h¡& Bg A{YH$ma H$m Xmdm Ho$db gm‘mݶ bmoJhr H$a gH$Vo h¡&

¶hm± Omhra H$aZm ghr hmoJm H$s, ~m‘go’$, amîQ>r¶‘yb{Zdmgr g§K, ^maV ‘w³Vr ‘moMm© Am¡a S>m°³Q>g©,B§{O{ZAg© d àmo’o$gg© g§KQ>Zm "Xrn ’$moa‘', BÝhm|ZoZmJnwa EH${ÌV hmoH$a {X. 23/10/2012 H$mo gXmaOrH$m Xrjm y{‘ Ho$ ZOXrH$, Am¶.Q>r.Am¶. ‘¡XmZ ‘|20 hOma ~m¡Õm| g‘j gËH$ma {H$¶m Wm& Cgr VahàñVwV {X. 17/10/2014 Ho$ H$m¶©H«$‘ Ho$ A§V ‘|"amoQ>ar' ³b~, ZmJnwa Zo ^r ñ‘¥{V {MÝh XoH$a qgYw{b{n Ho$ g’$b dmMZ Ho$ ~m~V gËH$ma {H$¶m h¡&

(AZwdmX (AZwdmX (AZwdmX (AZwdmX (AZwdmX … à{V^m)

Page 7: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

7B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

gwXe©Z g‘mO H$s n[aH$ënZm H$m Eo{Vhm{gH$ n[aÑí¶gwXe©Z g‘mO H$m B{Vhmg

-g§Ord IwXemh

‘ybV… ~KwbIÊS> Am¡a ~w§XobIÊS> (AmO ‘àAm¡a Cà Ho$ Hw$N> {hñgo) ‘| {Zdmg H$aZo dmbr S>mo‘maOm{V Omo §Jr ì¶dgm¶ ‘o§ OwS>r hþB© h¡, Zo AMmZH$1941 Ho$ Amg nmg AnZo AmnH$mo gwXe©Z Zm‘ Ho$nm¡am{UH$ G${f go OmoS> {b¶m& do AnZr Om{V H$snhMmZ gwXe©Z g‘mO Ho$ én ‘| ~VmZo bJo& do Eogm³¶mo H$aZo bJo? ³¶m H$maU Wo? BgH$m Odm~ ~VmZogo nhbo Aݶ §Jr ì¶dgm¶ go OwS>r dmë‘r{H$ g‘mOHo$ ~mao ‘| OmZZm Oéar h¡&

1920 go 1930 B©gdr Ho$ Amg nmg H$s ~mVh¡ O~ S>m°. Aå~oS>H$a X{bVm| Ho$ CÕmaH$ Ho$ én ‘|C^aVo Om aho Wo& do X{bVm| H$mo CËnrS>Z go ~MZo Ho${bE Jm§d go eha ‘| AmH$a ~gZo H$s gbmh Xo aho WogmW hr AnZo nwíV¡Zr ì¶dgm¶ H$mo N>mo‹S>Zo H$s AnrbH$a aho Wo& Bg g‘¶ Xoe Ho$ bmIm| X{bV AnZoK¥{UV ì¶dgm¶ H$mo N>mo‹S>H$a eha ‘| Aݶ ì¶dgm¶H$s Vbme H$a aho Wo& Bgr Xm¡amZ n§Om~ H$s MyhS>mOm{V (nImZm g’$mB© ‘| {bá Wr) Ho$ bmoJ Omo~mbmemh Am¡a bmb~oJ H$s Vbme H$a aho Wo, BZ‘|~S>r ‘mÌm ‘| B©gmB© Y‘© H$s Amoa PwH$md hmoZo bJmAm¡a Omo bmoJ B©gmB© Y‘© H$mo J«hU H$a boVo do J§XoH$m‘ H$mo H$aZm ~§X H$a XoVo& Bgr g‘¶ n§Om~ Ho$bmhm¡a Am¡a Omb§Ya B˶m{X ~S>o eham| ‘| Am¶© g‘mOAm¡a H$m§J«o{g¶m| H$m à^md Wm CÝhm|Zo Jm¡a {H$¶m {H$¶{X Eogm hr Y‘© n[adV©Z MbVm ahm Vmo nImZo gm’$H$aZo dmbm H$moB© ^r Zht ahoJm& BÝh| {hÝXÿ ~Zm¶oaIZo Ho$ {bE {hÝXþAm| Zo àMma ewé {H$¶m {H$ Vw‘{hÝXÿ hmo& ~mbm emh ~~arH$ Am{X H$mo dmë‘r{H$~Zm¶m J¶m& CÝho Jmo‘m§g Z ImZo H$mo amOr {H$¶mJ¶m& EoS>dmoHo$Q> ^JdmZ Xmg AnZr {H$Vm~ ~m~m

gmh~ r‘amd Aå~oS>H$a Am¡a §Jr Om{V¶m§ ‘| {bIVoh¡ ""~mbm emh ~~arH$ Am{X H$mo dmë‘r{H$ ~Zm¶mJ¶m& CÝh| Jmo‘m§g Z ImZo H$mo amOr {H$¶m J¶m&AnZo IM} bmb ~oJ Ho$ ~m¡Õ ñVynm| H$s Vah T>mB© B©Q>go ~Zo WmZm| H$s OJh ‘§{Xa ~Zm¶o OmZo bJo& Hw$guZm‘m|H$s OJh am‘m¶U H$m nmR> Am¡a hmo{e¶manwa Ho$ EH$~«m÷U Ûmam lr A‘rMÝÐ e‘m© Zo EH$ nwñVH$"dmë‘r{H$ àH$me' Ho$ Zm‘ go N>ndmB© {Og‘| Bg~mV na Omoa {X¶m J¶m {H$ §Jr MwhS>m dmë‘r{H$ H$md§eO Zht, AZw¶m¶r h¡& CYa Jm§Yr Or Zo ^r BgZ¶o Zm‘ H$s gamhZm H$s Am¡a AnZm Amedm©X {X¶m&''

Jm¡aVb~ h¡ {H$ gZ² 1931 ‘| Om{V Zm‘dmë‘r{H$ H$mo gaH$mar ñdrH¥${V {‘b J¶r& n§Om~h[a¶mUm Ho$ ~mha Aݶ §Jr Om{V¶m§ Bggo à^m{dVZht hþB©& qH$Vw BZ Om{V¶m| Ho$ bmoJ ^r BgmB© Am¡a‘wpñb‘ Y‘© H$s Amoa ~T> aho Wo Ed§ Va³H$s H$a ahoWo& Omo ì¶p³V B©gmB© ¶m ‘wpñb‘ Y‘© ‘| Mbm OmVmdh J§Xo noeo H$mo N>moS> XoVm& {hÝXþ dm{X¶m| Zo BÝh| ^rEH$-EH$ g§V Wmon {X¶m, Am¡a Cg g§V H$mo CZH$mHw$b Jwé ~Vm¶m J¶m& (AVrV ‘| g^r Om{V¶m| Ho$JmoÌ Zm‘ Bgr Vah ~m±Q>o JE Wo& -g§nmXH$) CZHo$~rM Ym{‘©H$ {H$Vm~o ‘wâV ‘| ~m§Q>r JB©, CÝho H$hmJ¶m H$s Vwåhmao Hw$b Ho$ Xodr XodVm ‘ahr ‘mB©, XogmB©XmB©, Ádmbm ‘mB©, H$mbH$m ‘mB© H$moB© Am¡a Zht XþJm©Ho$ hr Aݶ Zm‘ h¡, Bg Vah BZ J¡a {hÝXþ Om{V¶m|H$mo {hÝXþ Y‘© Ho$ {~Zm Xrjm Ho$ {‘bm {X¶m J¶m&Hw$N> Om{V¶m§ ñd¶§ Ym{‘©H$ {H$Vm~m| ‘| AnZo g§Vm| H$sImoO H$aZo bJo& BgHo$ VrZ H$maU Wo&1. bmb~o{J¶m| Ho$ Ûmam dmë‘r{H$ O¶§Vr ‘ZmZo Am¡a

g^m H$aZo H$s à{H«$¶m H$mo g§J{R>V hmoZm g‘PVo

Page 8: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

8B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

Wo& Bg àH$ma do ^r g§J{R>V hmoZm MmhVo Wo&2. gaH$ma Ho$ Ûmam {H$gr àH$ma Ho$ ’$m¶Xo {‘bZo

H$s bmbgm Wr&3. J§Xo Om{V Zm‘ go Nw>Q>H$mam nmZo H$s ‘O~yar Wr&

A~ àíZ ¶o CR>Vm h¡ {H$ bmb~o{J¶m| H$s VahCZH$s r OéaV| g‘mZ Wr BgHo$ ~mdOyX do dmë‘r{H$Zm‘ go ³¶mo§ Zhr OwS>o& BgHo$ ^r VrZ H$maU h¡&1. do AnZo AmnH$mo dmë‘r{H$ go AbJ ‘mZVo Wo2. dmë‘r{H$ Zm‘ go OwS>H$a do AnZo Om{V ApñVËd

H$mo g‘má Zht H$aZm MmhVo Wo&3. dmë‘r{H$ Ho$ EH$m{YH$ma Ho$ H$maU do AnZo

{hVm| H$mo boH$a Agwa{jV Wo&Bg àH$ma ~mH$s §Jr Om{V¶m§ AnZo AnZo JwéAm|

H$s Vbme H$aZo bJr& Bg H$m¶© ‘| {hÝXþdm{X¶m| ZoAnZm gh¶moJ {X¶m& YmZwH$ Om{V Zo AnZo AmnH$mo§YmZwH$ G${f go, S>mo‘ Zo XodH$ G${f go, ‘mV§J Zo‘mV§J G${f go Am¡a S>mo‘am| Zo gwXe©Z G${f go AnZoAmnH$mo OmoS>m& My§{H$ MMm© H$m {df¶ gwXe©Z g‘mOh¡ Bg{bE ‘¢ Bg na {dñVma go MMm© H$é§Jm&

gwXe©Z g‘mO H$s ewéAmV 1941 Ho$ ~mX hþB©Eogr OmZH$mar {‘bVr h¡& am‘qgJ Iao, Omo S>mo‘maOm{V Ho$ Wo, Zo gd©àW‘ gwXe©Z godm g‘mO H$sñWmnZm n§píM‘ ~§Jmb ‘| IS>Jnwa ‘| H$s& am‘qgJIao Ho$ gh¶moJr Wo r‘goZ ‘§Pmao, bmbwX¶mb H$Ýh¡¶m,am‘bmb ew³bm, nÞ bmb ì¶mg& ¶hm§ gwXe©Z godmg‘mO H$s Amoa go EH$ ñHy$b r Mbm¶m Om ahm Wm&~mX ‘| ‘ܶàXoe Ho$ {~bmgnwa (A~ N>ÎmrgJ‹T>) ‘|H$a~bm Zm‘H$ ñWmZ ‘o§ EH$ gwXe©Z Aml‘ H$sñWmnZm CÝhm|Zo Zo H$s& AmO ¶hm§ na EH$ ~S>m gwXe©Zg‘mO dZ ZJa {ZJ‘ H$s ‘XX go ~Zdm¶m J¶m h¡&Bg ~rM gwXe©Z g‘mO H$m gå‘obZ H$mZnwa, IS>Jnwa,ZmJnwa, O~bnwa Ed§ {~bmgnwa ‘| Am¶mo{OV {H$¶mJ¶m& am‘qgJ Iao ‘ybV… h‘ranwa ~m§Xm Ho$ ahZo dmboWo& do IS>Jnwa ‘| {Zdmg H$aVo Wo bo{H$Z nyao OrdZ

^a gwXe©Z G${f Ho$ Zm‘ na g‘mO H$mo OmoS>Zo Ho${bE nyao Xoe ‘| Xm¡am {H$¶m H$aVo Wo& BgHo$ nhboS>mo‘ma Om{V gwXe©Z ¶m gwnM G${f go n[a{MV ZhtWr&

Eogr OmZH$mar {‘bVr h¡ H$s am‘qgJ Iao ~§JmbZmJnwa aoëdo ‘| g’$mB© H$‘©Mmar Ho$ nX na H$m¶©aV Wo,~mX ‘| do hoëW B§ñn¡³Q>a hmoH$a godm{Zd¥Îm hþ¶o& CÝhm|Zoaob g’$mB© H$‘©Mm[a¶m| H$s g‘ñ¶mAm|o H$mo boH$a H$B©H$m¶© {H$¶o& aob g’$mB© H$‘©Mm[a¶m| Ho$ nXmoÞVr H$mlo¶ CÝhr Ho$ à¶mg H$mo OmVm h¡& nÞmbmb Ho$ nwÌamO{H$emoa ì¶mg ~VmVo h¡ {H$ 1940 go nhbo doAnZo gh¶mo{J¶m| Ho$ gmW {Xëbr ‘| Jm§YrOr go {‘boWo& Jm§Yr Zo CZHo$ gwXe©Z G${f Ho$ H$mÝgoßQ> H$moAm{edm©X {X¶m Wm Eogm A§XmOm bJm¶m OmVm h¡&bo{H$Z gd©àW‘ gwXe©Z G${f ¶m gwnM G${f Ho$ ~mao‘| CÝh| H$moZ ~VmVm ¶o H$h nmZm H$R>rZ h¡&

ñdnM ³¶m h¡? ñdnM H$m VËg‘ ûdnM h¡&{OgH$m AW© Hw$Îmo H$m ‘m§g ImZo dmbo bmoJ&

œmZ+nM=Hw$Îmo H$m ‘m§g ImZo dmbo&1

{H$Ýhr Aݶ g§X © ‘| Mm§S>mb H$mo r œnM H$hmOmVm h¡& ¶m{Z {Og {H$gr Zo ^r am‘qgJ Iao H$mogwnM ¶m gwXe©Z G${f H$m H$mÝgoßQ> {X¶m Wm dmo ~S>mhr YyV© AmX‘r ahm hmoJm& ³¶m|{H$ ñd. am‘qgJ IaoAm¡a CZHo$ gmWr Á¶mXm n‹T>o {bIo Zhr Wo& ¶{X CÝho¶o OmZH$mar hmoVr H$s gwnM H$m AW© Hw$Îmo H$m ‘m§gImZo dmbm h¡ Vmo do {H$gr ^r hmb ‘| gwXe©Z G${fH$mo Zht AnZmVo&

gwXe©Z G${f H$s CËn{Îm…-gwXe©Z G${f H$s CËn{Îm…-gwXe©Z G${f H$s CËn{Îm…-gwXe©Z G${f H$s CËn{Îm…-gwXe©Z G${f H$s CËn{Îm…- ¶hm§ ¶h ~VmZmOéar h¡ gwXe©Z G${f Ho$ namoH$ma ‘hm^maV Ho$ EH$àg§J go gwXe©Z G${f go OmoS>Vo h¡& {OgH$s H$WmH$~ra ‘§gya ‘| {‘bVr h¡ {H$ ‘hm^maV ¶wÕ Ho$ ~mX¶w{YîR>ra H$mo A˶§V níMmVmn hþAm {H$ CÝhm|Zo AnZohr [aíVoXmam| H$s h˶m H$a ¶h amOnmQ> nm¶m h¡ {OgHo$H$maU CÝh| ZaH$ ^moJZm nS>oJm& lrH¥$îU Zo CÝho Bg

Page 9: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

9B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

g§H$Q> go ‘wp³V Ho$ {bE ¶k H$aZo H$s gbmh Xr,{Og‘| g^r gmYw-g§Vm| H$mo ^moOZ H$amE OmZo H$m{ZXo}e {X¶m Am¡a H$hm {H$ O~ AmH$me ‘| K§Q>m gmV~ma ~OoJm V^r ¶k nyam hþAm ‘mZm OmEJm AݶWmZht& Bg àH$ma g^r gÝVmo| H$mo ~wbmH$a moOZ H$am¶mJ¶m, {H$ÝVw H$moB© K§Q>m Zht ~Om& VËníMmV lrH¥$îUHo$ H$hZo na gwXe©Z G${f H$mo ~S>r {‘ÞV H$aHo$~wbm¶m J¶m Ed§ ^moOZ H$am¶m J¶m& BgHo$ ~mXAmH$mer¶ K§Q>m ~OVm h¡&2 Bgr àH$ma H$m {ddaUgwI gmJa Zm‘H$ J«ÝW ‘| ^r {‘bVm h¡& Jm¡aVb~ h¡Bg H$Wm ‘| gwXe©Z H$mo ZrM Om{V H$m ~Vbm¶mJ¶m&

³¶m ‘hm^maV ‘| gwXe©Z G${f H$m {ddaU {‘bVmh¡? ¶h EH$ AmíM¶© h¡ H$s {Og H$Wm H$mo H$~ra‘§gya ¶m gwIgmJa ‘|o ‘hm^maV go OmoS>H$a ~Vm¶mJ¶m h¡ dh ‘yb ‘hm^maV ‘| h¡ hr Zhr& Bg H$maUgwXe©Z H$m ‘hm^maV go H$moB© g§~§Y gm{~V Zhr hmoVmh¢

B{Vhmg ‘| ³¶m H$hr§ gwXe©Z G${f H$m {ddaU{‘bVm h¡? ZmJnwa {díd{dÚmb¶ Ho$ nmbr ^mfm Ho$Aܶj S>m°. {d‘b {H$Vu ~VmVo h¡ {H$ ~m¡Õ H$mb ‘|gwXe©Z Zm‘ Ho$ EH$ ~m¡Õ {^jw H$m {OH«$ {‘bVm h¡&do AmJo H$hVo h¡ My{H$ gmao X{bV nyd© ‘| ~m¡Õ hr WoBg{bE Eogm hmo gH$Vm h¡ gwXe©Z G${f H$moB© Am¡aZht daZ² ~m¡Õ {^jw hr aho hmoJo&

H$m¡Z-H$m¡Z gr Om{V¶m§ gwXe©Z g‘mO go OwS>rh¡? S>mo‘ma Ho$ do bmoJ Omo gwXe©Z Ho$ g‘W©H$ h¡, ¶oXmdm H$aVo h¡ {H$ S>mo‘-Sw>‘ma, hobm, ‘{I¶m, YZH$a,~gmoa, YmZwH$, ZJmS>Mr Am{X g^r gwXe©Z H$mo ‘mZVoh¡& bo{H$Z ¶o EH$ PyR> h¡, gƒmB© ¶o h¡ {H$ Ho$dbS>mo‘ma (Sw>‘ma) ¶m Aݶ Om{V Ho$ do n[adma {OÝhm|ZoBZgo d¡dm{hH$ g§~§Y ~Zm¶o h¡ gwXe©Z H$mo ‘mZVo h¡&¶hm§ ¶o r ~VmZm Oéar h¡ H$s Eogo bmoJ Omo n‹T> {bIJ¶o Am¡a gwXe«Z H$s gƒmB© go dm{H$’$ hmo J¶o do

gwXe©Z H$mo ‘mZZm ~§X H$a {X¶o& ³¶m|{H$ gwXe©Z AmOSw>‘ma g‘mO H$s Jwbm‘r H$m àVrH$ h¡& ¶h EH$ EogmWmonm hþAm H$b§H$ h¡ {OgZo Bg Om{V H$mo {hÝXÿ Y‘©H$m Jwbm‘ ~ZmH$a X{bV Am§XmobZ go Xÿa H$a {X¶m&Bg H$b§H$ H$mo {OVZm OëXr hr {‘Q>m {X¶m Om¶CVZm AÀN>m h¡&

gwXe©Z G${f go OwS>Zo Ho$ H$maU hmZo dmbr hm{Z…gwXe©Z G${f go OwS>Zo Ho$ H$maU hmZo dmbr hm{Z…gwXe©Z G${f go OwS>Zo Ho$ H$maU hmZo dmbr hm{Z…gwXe©Z G${f go OwS>Zo Ho$ H$maU hmZo dmbr hm{Z…gwXe©Z G${f go OwS>Zo Ho$ H$maU hmZo dmbr hm{Z…

Aå~oS>H$a Ho$ X{bV Am§XmobZ go XÿarAå~oS>H$a Ho$ X{bV Am§XmobZ go XÿarAå~oS>H$a Ho$ X{bV Am§XmobZ go XÿarAå~oS>H$a Ho$ X{bV Am§XmobZ go XÿarAå~oS>H$a Ho$ X{bV Am§XmobZ go Xÿar- nyao Xoe‘| X{bV Am§XmobZ Mbm Omo ~«m÷UdmX Ho$ {damoY ‘|IS>m hþAm& {Og‘| OmQ>d, M‘ma, ‘hma, a{dXmgAm{X Om{V em{‘b hþB© Am¡a Va³H$s H$a JB©& OmoX{bV Om{V¶m§ Jwé, G${f Ho$ M³H$a ‘| ahr do {nN>S>VrJB©& gm‘§VdmXr, ~«m÷UdmXr VmH$V| ¶o MmhVr h¡ H$sdo Aå~oS>H$a go Xÿa aho Am¡a J§Xo noeo H$moZm N>mo‹S>o Vm{H$CZHo$ gwI ‘| H$moB© Ibb Z hmo&

AnZo Jm¡adembr B{Vhmg H$mo ybm {X¶m J¶m-AnZo Jm¡adembr B{Vhmg H$mo ybm {X¶m J¶m-AnZo Jm¡adembr B{Vhmg H$mo ybm {X¶m J¶m-AnZo Jm¡adembr B{Vhmg H$mo ybm {X¶m J¶m-AnZo Jm¡adembr B{Vhmg H$mo ybm {X¶m J¶m-Aå~oS>H$admX Omh§ EH$ Amoa AnZo B{Vhmg H$mo OmZZoHo$ {bE ào[aV H$aVm h¡& AmnZo CÕmaH$ Am¡a emofUH$Vm© Ho$ ~rM ’$H©$ H$aZm {gImVm h¡& dht gwXe©ZO¡go JwéAm| Ho$ gmW AmZo Ho$ H$maU ¶o B{Vhmg~«m÷UdmXr AmS>§~amo A§Y{dídmgm| ‘| Imo J¶m& AnZoJm¡adembr B{Vhmg H$mo AnZo hmWm| {‘Q>m {X¶m&

AnZr ‘yb{Zdmgr l‘U g§ñH¥${V H$mo {‘Q>m¶mAnZr ‘yb{Zdmgr l‘U g§ñH¥${V H$mo {‘Q>m¶mAnZr ‘yb{Zdmgr l‘U g§ñH¥${V H$mo {‘Q>m¶mAnZr ‘yb{Zdmgr l‘U g§ñH¥${V H$mo {‘Q>m¶mAnZr ‘yb{Zdmgr l‘U g§ñH¥${V H$mo {‘Q>m¶m

Om ahm h¡-Om ahm h¡-Om ahm h¡-Om ahm h¡-Om ahm h¡- X{bVm| H$s ‘{hbm àYmZ, J¡a~«m÷Ur,l‘U g§ñH¥${V H$mo {‘Q>m¶m J¶m& S>mo‘ma g‘mO ‘|H$^r {H$gr Adga ¶m g§ñH$ma ‘| ~«m÷U H$mo Zhr~wbm¶m OmVm Wm& ³¶m|{H$ BZH$s AnZr Ad¡{XH$g§ñH¥${V Wr& BZH$s AnZr nyOm H$s e¡br, ^OZJm¶Z nÕVr Wr, {N>Q>H$s ~wXH$s Wr {Ogo gwXe©Z Ho$Zm‘ na {hÝXþH$aU hmoZo Ho$ H$maU AmO nyar Vah {‘Q>m{X¶m J¶m&

Ho$db {hÝXÿ OO‘mZ ~ZH$a ah J¶o-Ho$db {hÝXÿ OO‘mZ ~ZH$a ah J¶o-Ho$db {hÝXÿ OO‘mZ ~ZH$a ah J¶o-Ho$db {hÝXÿ OO‘mZ ~ZH$a ah J¶o-Ho$db {hÝXÿ OO‘mZ ~ZH$a ah J¶o- AmOS>mo‘ma bmoJ Ho$db {hÝXÿ g‘mO Ho$ OO‘mZ ~Z H$aah J¶o& do AZwgy{MV Om{V ‘| AmVo h¡ Am¡a S>m°.

Page 10: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

10B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

Aå~oS>H$a Ho$ à¶mg go X{bV hmoZo H$m bm^ O¡go-AmajU, N>mÌd¥{Îm, Zm¡H$ar, ì¶dgm¶, EoQ´>mo{gQ>r,g~grS>r H$m ’$m¶Xm Vmo O‘H$a CR>mVo h¡& bo{H$Z O~M‹T>mdm XoZo H$s ~mar AmVr h¡ Vmo do d¡îUmo Xodr ¶m{H$gr Jwé Ho$ Ûma OmVo h¡& S>m°. Aå~oS>H$a H$mo ‘mZZo‘| AmO ^r g§H$moM H$aVo h¡&

nwíV¡Zr ^§Jr ì¶dgm¶ go Nw>Q>H$mam Zht {‘bnwíV¡Zr ^§Jr ì¶dgm¶ go Nw>Q>H$mam Zht {‘bnwíV¡Zr ^§Jr ì¶dgm¶ go Nw>Q>H$mam Zht {‘bnwíV¡Zr ^§Jr ì¶dgm¶ go Nw>Q>H$mam Zht {‘bnwíV¡Zr ^§Jr ì¶dgm¶ go Nw>Q>H$mam Zht {‘b

nm¶m-nm¶m-nm¶m-nm¶m-nm¶m- maV H$s bJ^J X{bV Om{V¶m§ Omo Aå~oS>H$aAm§XmobZ go OwS>r CÝhm|Zo g§Kf© H$aHo$ nwíV¡Zr J§Xo noeogo Nw>Q>H$mam nm {b¶m& bo{H$Z Omo Om{V¶m§ {hÝXÿ Y‘©H$s Jwé ¶m G${f H$s Amoa JB© do J§Xo noeo ‘| gwYma VmoMmhVr h¡ bo{H$Z N>mo‹S>Zm Zhr MmhVr& S>mo‘ma Om{VHo$ ZoVm g’$mB© ‘| gw{dYm, n¡gm H$s ‘m§J Vmo H$aVo h¡bo{H$Z noeo H$mo N>mo‹S>Zo H$s ‘m§J Zhr H$aVo&

Jw‘amh H$aZo dmbo gm‘m{OH$ ZoVm Hw$Hw$a‘wÎmo H$sVah n¡Xm hmo J¶o- My{H$ Aå~oS>H$a AmÝXmobZ gƒoAm¡a PyR> ‘| ’$H©$ H$aZm {gImVm h¡ Bg{bE AmnAnZo ‘mJ© Xím©H$ IwX ~Z OmVo h¡& Am¡a AmnH$mo{H$gr ZoVm H$s OéaV Zhr nS>Vr& bo{H$Z gwXe©Zg‘mO ‘| Eogo ZoVmAm| H$s H$‘r Zhr h¡ Omo AmnH$mogwXe©Z Ho$ Zm‘ na Jw‘amh H$aZo ‘| H$moB© H$ga ZhraIoJo& do Mmh|Jo Amn AnZo J§Xo noeo H$mo H$aVo aho

Am¡a gwXe©Z H$m OZ JmVo aho Vm{H$ CZH$s amOZr{VH$amo{Q>¶m± {gH$Vr aho&

S>m°. Aå~oS>H$a H$s Amoa EH$ H$X‘- nhbo Bgg‘mO Ho$ bmoJ gwXe©Z Ho$ gmW Aå~oS>H$a H$m ’$moQ>mobJmVo Wo& bo{H$Z A~ do gwXe©Z Ho$ ’$moQ>mo H$mo hQ>maho h¡& X{bV ‘wìh‘oÝQ> Eogmo{g¶oeZ am¶nwa, Aå~oS>H$a{dH$mg g{‘{V O~bnwa, gm‘m{OH$ {dH$mg Ho$ÝÐZmJnwa BgHo$ Ádb§V CXmhaU h¡& Sw>‘ma g‘mO Ho$g~go ~S>o ‘mJ© Xe©H$ Wo ZmJnwa Ho$ ñd. am‘ aVZOmZmoaH$a Omo AmanrAmB© go ZmJnwa Ho$ ‘hmnm¡a ~ZoWo& do S>m°. Aå~oS>H$a go ~hþV H$ar~ go OwS>o Wo& CÝho‘hmamîQ´> gaH$ma H$s Amoa go X{bV {‘Ì H$s Cnm{Y goZdmOm Wm& do S>m°. Aå~oS>H$a Ho$ ~m¡Õ Xrjm H$m¶©H«$‘Ho$ g§¶moOH$ Wo Am¡a CÝhm|Zo CZgo ~m¡Õ Yå‘ H$s Xrjmbr Wr& S>mo‘ma g‘mO ghrV Aݶ X{bV g‘wXm¶ ^rCZHo$ ‘mJ© na MbZo H$mo VËna h¡& am‘ aVZ OmZmoaH$aBg g‘mO Ho$ gƒ ‘mJ©Xe©H$ h¡& Bg àH$ma Am¡a ^rboIH$ qMVH$ gm‘m{OH$ H$m¶©H$Vm© h¡ Omo Aå~oS>H$aAmÝXmobZ go BÝh| Omo‹S>Zo H$s H$mo{ee H$a aho h¡&

g§X^g§X^g§X^g§X^g§X^©…(1) n¥îR> H«$. 66, 118 g’$mB© H$m‘Jma g‘wXm¶,

boIH$ g§Ord IwXemh, àH$meH$ amYmH¥$îU àH$meZZB© {Xëbr&

Page 11: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

11B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

X{bV gm{h˶ H$m Zm‘H$aU … Aå~oS>H$admXr gm{h˶-S>m°. ¶ed§V ‘Zmoha-S>m°. ¶ed§V ‘Zmoha-S>m°. ¶ed§V ‘Zmoha-S>m°. ¶ed§V ‘Zmoha-S>m°. ¶ed§V ‘Zmoha

Aå~oS>H$ar OrdZ-Ehgmg H$m A{dîH$maH$aZodmbo gm{h˶H$ma Ho$ gm{h˶ H$mo hr AmJoAå~oS>H$ar gm{h˶ H$ho ¶h Z‘« {ZdoXZ h‘ H$a ahoh¡& H$b VH$ Aå~oS>H$a g‘mO Ho$ boIH$m| Ho$ gm{h˶H$mo X{bV gm{h˶ H$hm OmVm Wm& {H$ÝVw A~ X{bVgm{h˶ Zo Zm‘m§VaU {H$¶m h¡ Bg ~mV na ܶmZ XoH$aBg Zm‘m§VarV gm{h˶ H$mo "Aå~oS>H$admXr gm{h˶'"Aå~oS>H$admXr gm{h˶'"Aå~oS>H$admXr gm{h˶'"Aå~oS>H$admXr gm{h˶'"Aå~oS>H$admXr gm{h˶'Bgr Zm‘ go OmZm Om¶o Eogm bJVm h¡&

"X{bV' eãX H$hm± go Am¶m?"gm{h˶' eãX H$mo OmoS>H$a "X{bV' eãX H$m

à¶moJ 1950 ‘| hþAm hmoJm& "X{bV gm{h˶' BgOmoS>eãX H$m à¶moJ àW‘ ¶ht hþAm hmoJm& AJbo{dYmZ go ¶h ñnîQ> hmoVm h¡& amOm T>mbo Ho$ mfU Ho$AZwgma "X{bV gm{h˶' ¶h eãX ¶{X {H$gr H$mbd KQ>Zm go g§~§YrV h¡ Vmo...

""dh h¡ 1948 ‘| ApñVËd ‘| Am¶o ~m~mgmh~Ho$ bmoH${ejU àgmaH$ ‘§S>b go& Cg àH$meZ ‘§S>bH$m ‘yV©én AWm©V X{bV godH$ gm{h˶ g§K Am¡aAmJo MbH$a dh X{bV gm{h˶ g§K ‘| n[adVuVhþAm&1''

1948 Ho$ d³V X{bV godH$ gm{h˶ g§K H$m{Z‘m©U hþAm hmoJm& dh ‘wå~B© VH$ hr gr{‘V hmoJm&nyZm H$m¶©joÌ ‘| d¥{Õ hmoZo bJr, d¡go hr X{bV godH$gm{h˶ g§K H$mo ""19 OwbmB© 1953 go ‘hmamîQ´>X{bV gm{h˶ g§K2'' ¶h Zm‘ àmá hwAm hmoJm&Cnamo³V AdVaU ‘| [XE H$mbH«$‘ go WmoS>m {ZambmH$mbH«$‘ ^mD$gmh~ Q>r.nr.AS>gyb Zo {X¶m h¡ dhBg àH$ma-

1950 ‘| S>m°. ~m~mgmh~ Aå~oS>H$a Ho$ AmÝXmobZHo$ gm{h[˶H$ Zo "‘hmamîQ´> X{bV gm{h˶ g§K' Zm‘go ñdV§Ì gm{h˶ g§ñWm ñWmnZ H$s& Bg Vah H$m{dYmZ AS>gybOr Zo n¥. 6 na Bgr àñVmdZm ‘|

{H$¶m h¡& dh Bg àH$ma ""1950 ‘| ‘hmamîQ´> X{bVgm{h˶ g§K Zm‘ H$s g§ñWm ñWmnZ hmo JB©&4''

amOm T>mbo ‘hmamîQ´> X{bV gm{h˶ g§K Ho$ OÝ‘H$m df© 1953 XoVo h¡ Vmo mD$gmh~ AS>gyb 1950‘| ‘hmamîQ´> X{bV gm{h˶ g§K H$m OÝ‘ hmoZo H$mH$hVo h¡&

{H$ÝVw X{bV godH$ gm{h˶ g§K Am¡a ‘hmamîQ´>X{bV gm{h˶ g§K BZ XmoZm| g§ñWmAm| ‘| X{bVgm{h˶ eãX h¡ ¶h Vmo {~ëHw$b ñnîQ> h¡& V~ 1950go X{bV eãX H$mo gm{h˶ eãX Ho$ gmW ~m±Ym OmZobJm Eogm H$hm J¶m Vmo JbV Zht hmoJm& ¶hm± X{bVgm{h˶ eãX H$m BñVo‘mb H$~ go hmo ahm h¡ ¶hrXoIZm h¡ Am¡a 1950 go Bg eãX H$m BñVo‘mb {H$¶mOm ahm h¡ ¶hr Cnamo³V {ddoMZ go g‘P ‘| AmVm h¡&1. 1950 go "X{bV gm{h˶' eãX H$m BñVo‘mb

hmoZo bJm&2. 12-9-53 H o $ OZVm gmám{hH$ ‘ |

Am.lr.aU{ngo H$m "X{bV g{h˶mMo g‘mbmoMZ'‘amR>r AmboI àH$m{eV hþAm Wm&

3. 28 ’$adar 1955 H$s Amd¥{Îm ‘| Am.lr.aU{ngoH$m "X{bV gm{h˶mMr AZmñWm' (‘amR>r) ¶hAmboI O¶{^‘ gmám{hH$ ‘| àH$m{eV hþAmWm&

4. "‘amR>r dmL²>‘¶ d Aå~oS>H$ar gåàXm¶' AmboIOZVm Ho$ Aå~oS>H$a O¶pÝV {deofm§H$ 1955 ‘|àH$m{eV hþAm&

5. {Og nhbo X{bV gm{h˶ gå‘obZ H$mo S>m°.~m~mgmh~ Aå~oS>H$a ‘w»¶ A{V{W Ho$ én ‘|AmJ‘Z dmbo Wo dh ‘hmamîQ´> X{bV gm{h˶g§K H$m nhbm X{bV gm{h˶ gå‘obZ 16{Xgå~a 1956 H$mo {ZpíMV {H$¶m J¶m Wm&

Page 12: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

12B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

6. 1 ‘mM© 1958 ‘| à~wÕ ^maV gmám{hH$ H$mX{bV gm{h˶ gå‘obZ {deofm§H$ àH$m{eVhþAm Wm& Cg‘| "X{bV g‘mO Am{U ‘amR>rH$mX§~ar', "X{bVm§Mr dV©‘mZnÌo', "X{bVm§MoH $ mì¶dmL ² >‘¶,' "‘amR > r a §J^ y‘rdarbX{bVdJu¶m§Mm dmagm' AmXr ‘amR>r AmboIh¡&

8. ‘hmamîQ´> X{bV gm{h˶ g§K Zo VrZ gm{h˶gå‘obZ H$m Am¶moOZ {H$¶m& nhbm ‘wå~B© ‘|,2 ‘mM© 1958, Xþgam -22 Zdå~a 1959‘wå~B© ‘| hr, Am¡a {Vgam 11 ‘mM© 1961 nyZm‘| gånÞ hþAm& Aܶj, H«$‘go, ~r.gr.H$må~bo,~°[a. ~r.S>r.H$må~bo Am¡a {d.am.aU{ngo Wo& nhbogå‘obZ Ho$ CX²KmQ>H$ emhra AÊUm^mD$ gmR>oWo, Xþgao gå‘obZ Ho$ CX²KmQ>H$ Zm‘Xod ìhQ>H$aEd§ nyZm Ho$ Vrgao gå‘obZ Ho$ CX²KmQ>H$‘m.gmo.H$må~bo Wo&

9. nyZm Ho$ 11 ‘mM© 1961 gå‘obZ ‘| àñVmdnm[aV H$aHo$ ‘hmamîQ´> X{bV gm{h˶ g§K H$m{dgO©Z {H$¶m J¶m& CgHo$ EodO ‘| "‘hmamîQ´>~m¡Õ gm{h˶ n[afX' ñWmnZ H$s JB©& Bg n[afXZo 1962 go 1976 VH$ 11 gå‘obZm| H$mAm¶moOZ {H$¶m&

10. 1976 ‘| ZmJnwa ‘| nhbm X{bV gm{h˶gå‘obZ Am¶mo{OV hþAm& Cg‘| X{bV gm{h˶g§gX H$s ñWmnZm H$s JB© Wr& S>m°. ‘.Zm.dmZIS>oBg gm{h˶ gå‘obZ Ho$ Aܶj Wo& dht goAmJo X{bV gm{h˶ gg§X Zo H$ë¶mU Ho$ gm{h˶gå‘obZ VH$ Hw$b 10 A{Ib ^maVr¶ ‘amR>rgm{h˶ gå‘obZ H$m Am¶moOZ {H$¶m& {μ’$bhmbX{bV gm{h˶ g §gX {dg{O ©V H$aH o $Aå~oS>H$admXr gm{h˶ g§gX C^maZo H$s H$mo{eeOmar h¡&"Añn¥í¶Añn¥í¶Añn¥í¶Añn¥í¶Añn¥í¶' Am¡a "X{bV'"X{bV'"X{bV'"X{bV'"X{bV' … nydm©ñn¥í¶ H$mo hr

X{bV H$hm J¶m ¶h Om{ha h¡& {H$ÝVw X{bV eãX gonydm©ñn¥í¶ H$mo H$~go g§~mo{YV {H$¶m OmZo bJm ¶hgdmb h¡& {ZåZ{b{IV KQ>ZmE| Bg ÑpîQ> go ‘hÎdnyU©‘mZr Om gH$Vr h¡&1. g§VdmL²>‘¶ ‘| "A§Ë¶O' eãX H$m à¶moJ Añn¥í¶

H$mo g§~mo{YV H$aHo$ BñVo‘mb {H$¶m J¶m h¡&2. OmoVr~m ’w$bo Zo {deofH$a Añn¥í¶ H$mo A{VeyÐ

eãX go g§~mo{YV {H$¶m&3. Añn¥í¶Vm {ZdmaU Ho$ {bE {dÆ>b am‘Or qeXo

Zo "{S>àoñS> ³bmgog {‘eZ' 1906 ‘| ñWmnZ{H$¶m Wm& Cg‘| "{S>àoñS>' eãX Añn¥í¶ Ho${bE hr BñVo‘mb {H$¶m J¶m Wm ¶h {XImB© XoVmh¡&

4. 1924 ‘| Añn¥í¶ Ho$ {bE "~{hîH¥$V' eãX H$mBñVo‘mb {H$¶m J¶m Wm, ¶h ~mV ~{hîH¥$V{hVH$m[aUr g^m H$s ñWmnZm go g‘P ‘| AmVrh¡&

5. Jm§Yr Zo Añn¥í¶ H$mo g§~mo{YV H$aHo$ "h[aOZ'eãX H$m BñVo‘mb {H$¶m h¡&

6. 1935 ‘| {~«{Q>e g§gX Zo maVr¶ emgZ {df¶H$H$mZyZ ~Zm¶m& Cg‘| Añn¥í¶ H$mo g§~mo{YV H$aHo$"AZwgy{MV Om{V' Bg eãX H$m à¶moJ nhbr‘V©~m {H$¶m Wm&

7. CgHo$ nhbo Bg AZwgy{MV Om{V H$mo nXX{bV¶m ‘mJmgd{J©¶ H$hm OmVm Wm&

8. Añn¥í¶ Om{V H$mo ^maVr¶ g§{dYmZ Zo Ymam341 Ho$ VhV "AZwgy{MV Om{V' go Kmo{fV {H$¶m&

9. YZ§O¶ H$sa Ho$ AZwgma ~m~mgmh~ Zo X{bVeãX H$m BñVo‘mb 1928 ‘| {H$¶m Wm& CÝhm|Zogm¶‘Z H${‘eZ Ho$ {Z{‘Îm go ga h[aqgJ Jm¡aAm¡a S>m°. ~m~mgmh~ Aå~oS>H$a H$m ‘yb A§J«oOrg§dmX H$m AZwdmX {ZåZ{b{IV {H$¶m h¡-

""ga h[aqgJ Jm¡a ga h[aqgJ Jm¡a ga h[aqgJ Jm¡a ga h[aqgJ Jm¡a ga h[aqgJ Jm¡a … S>m°. Aå~oS>H$a, X{bVdJ© Am¡aAñn¥í¶dJ© ¶h XmoZmo§ eãX à¶moJ g‘mZmWu hmoVm h¡

Page 13: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

13B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

³¶m?

S>m°. Aå~oS>H$aS>m°. Aå~oS>H$aS>m°. Aå~oS>H$aS>m°. Aå~oS>H$aS>m°. Aå~oS>H$a … hm±!5''¶h g§dmX ‘hmamîQ´> emgZ Ûmam àH$m{eV S>m°.

~m~mgmh~ Aå~oS>H$a am¶qQ>J A±S> pñnMog Ho$ XþgaoIÊS> ‘| Bg Vah h¡---

""""""""""Sir Hari Singh Gour : Dr. Ambedkar,would you regard ‘Depressed classes’and ‘Untouchables’ as synonymousterms?Dr. Ambedkar : Yes6''

¶h 23 A³Vw~a 1928 H$s KQ>Zm h¡&10. Am¡a EH$ ñWmZ na Añn¥í¶ H$mo g§~mo{YV H$m¡Z

H$m¡Z go eãXm| H$m BñVo‘mb hmoVm Wm ¶h~m~mgmh~ Zo ~Vm¶m h¡, CÝhm|Zo H$hm...""The Reader will find that I haveused quite promiscuously in thecourse of this book a variety of no-menclature such as DepressedClasses, Scheduled Castes, Harijansand servile classes to designate theuntouchables. I am aware that this isconfusion especially for those whoare not familiar with conditions inIndia. Nothing could have pleasedme botter than to have used one uni-form nomenclature. The fault is notaltogether mine. All those nameshave been used officially and unof-ficially at one time or other for un-touchables. The term under the Gov-ernment of India act is ‘ScheduledCastes.’ But that came into use after1935, before that they were, called‘Harijans’ by Mr. Gandhi and ‘De-

pressed Classes’ by Government inthe flowing situation like that it isnot possible to fix upon one name,which may be correct designation atone stage and incorrect at another.The reader will overcome alldefficulties if he will remember thatthese terms are synonymys and rep-resent the same class.''gm¶‘Z H${‘eZ H$mo {X¶o J¶o ~¶mZ ‘| ~m~mgmh~

Zo {S>àoñS> Am¡a AZQ>Mo~b eãXà¶moJ h‘ EH$ hrAW© go BñVo‘mb H$aVo h¡, H$hm h¡, ¶h gM hmoZo Ho$~mdOyX r {S>àoñS> eãX H$m "X{bV' AZwdmX H$sa Zohr {H$¶m ¶h ^r ñnîQ> h¡& ^maVr¶ g‘mO {dkmZH$moe Ho$ AZwgma 1935 Ho$ nyd© Añn¥í¶ H$mo nXX{bVeãX bJm¶m OmVm Wm ¶h ‘mZ {b¶m Am¡a {S>àoñS>eãX bJm¶m OmVm Wm ¶h ‘mݶ {H$¶m VWm{n {S>àoñS>eãX H$m BñVo‘mb ~m~mgmh~ Zo X{bV AW© go {H$¶mhmoJm Vmo {S>àoñS> eãX 1906 ‘|o hr {d.am.qeXo Zo{H$¶m Wm& dh CÝhmo§Zo nXX{bV Bg eãX Ho$ {bE hrBñVo‘mb {H$¶m Vmo X{bV eãX H$s ~w{Z¶mX dhm± VH$h‘o| {XImB© XoVr h¡&

I¡a, 1956 ‘| ~m~mgmh~ Zo Yå‘ ñdrH$ma{H$¶m Wm& VXZ§Va H«$‘go Aå~oS>H$ar g‘mO H$sAZw y{V A{YH$ go A{YH$ Vrd« hmoZo bJr& 1948-1950 go X{bV gm{h˶ H$m eãXà¶moJ Cg d³V Ho$bmoJm| Zo {H$¶m Wm& AmJo CÝhm|Zo 61 ‘| Cg eãXà¶moJH$m {dgO©Z {H$¶m& AJbo H$mb go X{bV H$mo‘m³g©dmXr ^r H$hm J¶m& {H$ÝVw ¶h H$hZm gå‘VZht h¡& X{bV eãX H$mo ~XVa H$hZodmbo AbJ Am¡aX{bV Bg eãX go OmZo OmZodmbo gm{h˶ ‘m³g©dmXrh¡ ¶h H$hZo dmbo AbJ h¡& 1953 ‘| Am.lr.aU{ngoHo$ "X{bV gm{h˶ Ho$ g‘mbmoMZ' Bg AmboI ‘|X{bV gm{h˶ H$s àoaUm S>m°.~m~mgmh~ Aå~oS>H$a

Page 14: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

14B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

hr {H$g Vah h¡ ~Vm¶m J¶m h¡& {’$a AJbo H$mb ‘|^r X{bV gm{h˶ Bg Zm‘ go OÝ‘o gm{h˶ Ho$ nrN>oH$s àoaUm ~m~mgmh~ hr h¡ ¶h ~mV ܶmZ ‘| boZmOéar h¡& Hw$N> ‘§S>br Bg H$mb ‘| X{bV gm{h˶ H$mo‘m³g© H$s àoaUm go OmoS>Zo H$s H$mo{ee H$a aho h¡&Bg{bE 1976 ‘| amOm T>mbo Zo Aå~oS>H$ar àoaUm Ho$gm{h˶ H$m AmJ«h {H$¶m Wm& Aå~oS>H$admXr gm{h˶Bg Vah H$m eãX à¶moJ ^r CÝhm|Zo 14 do ~m¡Õgm{h˶ gå‘obZ Ho$ Aܶjr¶ ^mfU ‘| gaoAm‘{H$¶m Wm&

‘ܶ§Va H$mb ‘| Aå~oS>H$a g‘mO Ho$ gm{h˶H$mo {H$g Zm‘ go OmZm Om¶ Bg g§X © ‘| H$B© ~ma~hg hmo MwH$m h¡& CZ‘§o go Hw$N> ~ohX VrIo Wo& EH${dH$ën Q>r.nr.AS>gyb Am¡a {dO¶ gmoZdUo Zo gwPm¶mdh-(1) ~m¡Õ gm{h˶ H$m,(2) Aå~oS>H$ar àoaUm AWdm Aå~oS>H$admXr gm{h˶

¶h amOm T>mbo Zo H$hm,(3) Vmo Hw$N> Zo X{bV gm{h˶ eãX Omar aIm&

Bg ~hg ‘| X{bV gm{h˶ eãX Ho$ gmW CgZm‘ go {Z{‘©V hþ¶o Aå~oS>H$admXr gm{h˶ r {Q>ßnUrH$m ‘gbm ~Z J¶m Wm& X{bV eãX H$m BñVo‘mb ZmH$ao ¶h R>rH$ hr Wm, {H$ÝVw Cg eãX Ho$ Zm‘ gogm{h˶ {Z{‘©Vr hmo ahr Wr dh Aå~oS>H$admXr hrWr& Bg gm{h˶ H$mo ZH$maZo H$m Agb ‘| Hw$N> ^rà¶moOZ Zhr Wm {H$ÝVw ~rM-~rM ‘| dh ^r hmoVmJ¶m&

Aå~oS>H$a g‘mO Ho$ gm{h˶ H$mo ~m¡Õ gm{h˶H$ho Eogm ^r AmJ«hnyd©H$ H$hm J¶m& A~ BZ gånyU©~mVm| H$mo ‘Ôo ZOa aIVo hþ¶o h‘ g~ H$moo A~ Hw$N>{ZU©¶ boZm Mm{hE Eogm h‘| bJVm h¡& {nN>bo H$B©gmbm| go h‘Zo h‘mao AmboI ‘| Am¡a ~mobZo ‘| X{bVgm{h˶ Bg eãXà¶moJ H$m BñVo‘mb H$aZm ~§X H$a{X¶m h¡& {‘Ìm| H$mo d h‘mao gånH©$ ‘| Am¶o CZ g^r

H$mo h‘Zo "X{bV gm{h˶' eãX à¶moJ H$m BñVo‘mbZm H$ao Eogm H$hm h¡& h‘mao gm{h˶ H$mo Aå~oS>H$admXrgm{h˶ H$ho ¶h ‘¢ H$hVm ahVm hÿ°§& ¶h A{^¶mZ hr‘¢Zo AnZo {‘Ìm| Ho$ gmW {‘bH$a ewé {H$¶m h¡&

^mD$gmh~ Q>r.nr.AS>gyi, {dO¶ gmoZdUo ¶hAnZo gm{h˶ Ho$ ~ohX ‘yë¶dmZ {‘eZ H$mo H$m¶m©pÝdVH$aZdmbo H$m¶©H$Vm© h¡& Q>r.nr.AS>gyb, Aßnm aU{ngo,~r.gr.H$må~bo, KZí¶m‘ VbdQ>H$a BZ g^r ‘§S>brH$m gm{h˶ H$s KQ>Zm{g{Õ ‘| ~ohX ‘yë¶dmZ {hñgmh¡ Bgo H$moB© ^r ZH$ma Zht gH$Vm& {H$ÝVw ^mD$gmh~Q>r.nr.AS>gyb, {dO¶ gmoZdUo Am¡a ~wÕ gm{h˶ H$mAmJ«h H$aZodmbo Aݶ {‘Ìm| H$mo Vho{Xb go ~VmZmMmhVm hÿ± H$s, "Aå~oS>H$admXr gm{h˶' ¶hr Zm‘h‘ g~ {‘bH$a Bg gm{h˶ H$mo g§~mo{YV H$aHo$BñVo‘mb H$a|! ~wÕ Am¡a CZH$m Yå‘ ¶h ~mV|~m~mgmh~ ‘| h¡ hr& ~wÕ ³¶m, ’w$bo ³¶m ¶h g^rh‘mao ‘hmZ nwéf ~m~mgmh~ Aå~oS>H$a Ho$ {dMmam| goAm¡a H$m¶© go àH$me‘mZ hmo MwHo$ h¡& ’w$bo H$m àM§S>CWbnwWb H$aZodmbm AmÝXmobZ ~m~mgmh~ Ho$XoXr߶‘mZ AmÝXmobZ Ho$ aJm| go Xm¡S> ahm h¡ Am¡a ~wÕH$m Y‘m©VrV d B©ídamVrV Yå‘ ~m~mgmh~ Ho$ BhdmXrH«$m§VrH$mar {dMmam| go XhmS> ahm h¡& bmoH$emhrg‘mOdmX Ho$ VÎdkmZ go ~wÕ H$m Yå‘ hr C’$ZH$a~h ahm h¡& ~m~mgmh~ ’w$bo‘¶ h¡& ~m~mgmh~ Yå‘‘¶h¡& {OZ‘| g~ ‘m¡OyX h¡ CZ S>m°. ~m~mgmh~ Ho$ Zm‘go hr h‘mao gm{h˶ H$s nhMmZ hmo ¶h gånyU© ÑpîQ>go AW©nyU© h¡& ~m~mgmh~ Zo ~wÕ H$mo Jwé ‘mZm& ~wÕH$mo AnZo AZw y{V ‘| ñWm{nV H$aHo$ aIm& ñd¶§ H$mo~wÕ go OmoS>H$a maV ‘| COmbo H$s {damgV ~m~mgmh~Zo hr h‘mao Am±Mb ‘| S>mb Xr h¡& AݶWm Cggy¶©Hw$b go [aíVm ~VmZo H$s ep³V ^r h‘| àmá ZhthmoVr& ¶h g~ {Og ~m~mgmh~ Ho$ H$maU hþAm CZHo$hr Zm‘ go h‘mam ¶h ‘m¡{bH$ dmL²>‘¶rZ A{dîH$maOmZm Om¶ ¶h C{MV hr h¡ Eogm hr AmnH$mo ‘hgyg

Page 15: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

15B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

hmoJm&h‘ g~ {‘bH$a AnZo b{bV Am¡a d¡Mm[aH$

Xm oZm | hr àH$ma Ho$ gm{h˶ {díd H$m o A~Aå~oS>H$admXr gm{h˶ ‘| Zm‘m§VaU H$aZo H$m g§H$ënbo& Aݶ H$moB© ^r eãX Bg gm{h˶ H$mo g§~mo{YVZht H$a|Jo ¶h à{Vkm H$ao!

¶h H$aVo hþ¶o EH$ ~mV ~S>r gVH©$Vm go h‘|H$aZr hmoJr& X{bV eãX H$mo h‘Zo ’|$H$ {X¶m& h‘X{bV Zht h¡& h‘mam gm{h˶ ^r X{bV Zht& h‘Aå~oS >H$admXr h ¡ Am ¡a h‘mam gm{h˶ ^rAå~oS>H$admXr h¡& ¶h h‘ Jd© go H$h|Jo&

{H$ÝVw Aå~oS>H$a g‘mO Ho$ Á¶mXm go Á¶mXmbmoJm|o Zo Aå~oS>H$admXr gm{h˶ {Z‘m©U Ho$ Bg ‘hmoËgd‘| em‘rb hmoH$a Am¡a {dewÕ Aå~oS>H$ar AZw y{VH$m boIZ H$aZm Mm{hE& Aå~oS>H$ar AZw y{V H$sgohV Ambm XO} H$s ahoJr, BgH$s XoI^mb h‘ g~Zo H$aZm Oéar h¡& ~ha-hmb Aå~oS>H$admXr AZw y{VHo$ erb H$mo g§OmoH$a aIZo H$s ~ohX OéaV {Z‘m©U hmoMwH$s h¡&

Xoe H$m amOH$s¶, gm‘m{OH$, Am{W©H$ Ed§dmL²>‘¶rZ g§X © ~Xb ahm h¡& VoOr go ¶h g~ hmoahm h¡& C³V g^r nhbyAm| na Aå~oS>H$admXr AZw y{VH$mo «îQ> H$aZo H$m, {dH¥$V H$aZo H$m Cggo gå~pÝYVH$Ýâ¶wOZ {Z‘m©U H$aZo H$m à¶ËZ Mmam| Amoa go hmoahm h¡& Ym{‘©H$, d¡Mm[aH$, amOH$r¶, dmL²>‘¶rZgm‘m{OH$ Bg Vah {^Þ-{^Þ àH$ma Ho$ g‘ag§V H$mOha Aå~oS>H$admXr AZw y{V ‘| {‘bmdQ> H$aZo H$mà¶ËZ Nw>nr nÕ{V go hmo ahm h¡&

"Aå~oS>H$admXr gm{h˶' ¶h Zm‘ h‘mao gm{h˶Ho$ {bE {b¶m {H$ÝVw Ho$db ¶h Zm‘ boH$a ZhtMboJm Vmo Aå~oS>H$ar OrdZ AZw y{V H$s {dewÕVmg§ mbZo Ho$ {bE OmJ¥V ahH$a H$m¶© H$aZm hmoJm&à{VJm‘r AZw y{V Ho$ AmH«$‘U go Aå~oS>H$admXrAZw y{V Ho$ M[aͶ H$mo ~MmZm hmoJm& ¶h h‘mao gm{h˶

Am¡a g‘mOH«$m§Vr Ho$ {bE Mb aho AmÝXmobZ H$sÑpîQ> go ^r bm^Xm¶H$ hmoJm&

BgH o $ AmJ o h‘ma o gm{h˶ H$m Zm‘BgH o $ AmJ o h‘ma o gm{h˶ H$m Zm‘BgH o $ AmJ o h‘ma o gm{h˶ H$m Zm‘BgH o $ AmJ o h‘ma o gm{h˶ H$m Zm‘BgH o $ AmJ o h‘ma o gm{h˶ H$m Zm‘"Aå~oS>H$admXr g{h˶' hmoJm ! …"Aå~oS>H$admXr g{h˶' hmoJm ! …"Aå~oS>H$admXr g{h˶' hmoJm ! …"Aå~oS>H$admXr g{h˶' hmoJm ! …"Aå~oS>H$admXr g{h˶' hmoJm ! …

Aå~oS>H$ar AmÝXmobZ ‘| "X{bV' eãX {bIrV¶m N>mnrb én ‘| ‘wPo ~{hîH¥$V ^maV Ho$ 16 Zdå~a1928 H$s Amd¥{Îm ‘| nhbr ~ma {XImB© {X¶m&"àmg§{JH$ {dMma' Bg ñVå^ Ho$ A§H$ ‘| "X{bV'eãX H$m à¶moJ Mma ‘V©~m hþAm h¡& Bg ñVå^ H$mboIZ S>m°. ~m~mgmh~ Aå~oS>H$a H$m hr h¡& (XoIo,S>m°. ~m~mgmh~ Aå~oS>H$a H$m "~{hîH¥$V maV' Am¡a"‘yH$Zm¶H$' … ‘hmamîQ´> emgZ 1990, n¥. 193-7,194-8), 1928 ‘§o ~m~mgmh~ Zo "X{bV' eãXH$m à¶moJ {H$g gÝX © ‘| Am¡a {H$g AW© go {H$¶m Wm¶h XoIZm Oéar h¡- H«$‘ go XoIVo h¡...

1. ""Bg naånam H$s M§Jyb ‘| (g‘mO gwYmaUmH$mo {damoY H$aZodmbr {VbH$-{MnbyZH$a H$s naånam)‘| H$moB© ^r ’§$go, dh BÝgm{Z¶V go d§{MV ahoJm ¶hVOw~m© h¡& {’$a dh ~«m÷U hmo, nmagr hmo, {¼íMZhmo AJa X{bV Añn¥í¶ dJ© go hmo'' (VÌ¡d … n¥.193-7)

2. ""AnZo ñdmW© Ho$ {bE Xoe Ho$ EH$ ~‹S>og‘mO H$mo X{bVmdñWm ‘| X~moMH$a aIZodmbo ¶hr(~«m÷UJ«ñV) bmoJ h¡&'' (VÌ¡d, n¥. 194-8)

3. ""Am¡a ¶h ~«m÷U ‘Vb~ ³¶m h¡? ~hþOZg‘mO H$s AkmZVmna {Z ©a BZH$m Om{Và~bVm&{H$ÝVw Cgo g§OmoH$a aIZo Ho$ {bE A~ X{bV dJ©V¡¶ma Zht h¡, Am¡a BZH$m Vmo Cgo g§OmoH$a aIZo H$mg§H$ën h¡'' (VÌ¡d … n¥. 194-8)

4. ""...qhXÿnXnVZemhr ñWmnZ H$aZo H$sCZH$s Amem g‘yb ZîQ> hmo JB©& EH$ Amoa X{bV dJ©‘| OmJ¥Vr hmoZo bJr&'' (VÌ¡d … n¥. 194-8)

5. ""A§J«oO ‘hmYyV©& CÝhm|Zo X{bV OZVm H$m{dH$mg Zm hmo gHo$ Bg{bE MmVwd©Ê¶© Ho$ gd©loîR>

Page 16: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

16B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

~«m÷U CZna amOH$s¶ gÎmm H$s I¡amV H$a Xr&''(VÌ¡d … n¥.228-2) AÝ¶Ì àmá CëboI Bg Vah-

6. H$mbrMaU Z§XmJdbr Zo 1930 ‘| "‘ܶàm§VEd§ dèhmS> X{bV ¶wÕ ‘§S>b' ñWmnZ {H$¶m& Bg‘§S>b H$m H$m¶m©b¶ X{bV Aml‘ bH$S>J§O, ZmJnwa‘| Wm& ({dX © Ho$ X{bV AmÝXmobZ H$m B{Vhmg …EM.Eb. H$mogmao, ZmJnwa, 1984, n¥.129) Bg{H$Vm~ Ho$ AJbo A§H$ ‘| H$B© ~ma X{bV eãX H$mBñVo‘mb hþAm h¡&

nhbo Mma AdVaU ‘| go nhbo ‘| X{bV eãX~m~mgmh~ Zo Añn¥í¶ eãX H$mo g‘m§Va g‘PH$aBñVo‘mb {H$¶m h¡& Xþgao ‘| hrZ, X~m hþAm Bg AW©go "X{bVmdñWm' eãX H$m à¶moJ hþAm h¡& Vrgao Ed§Mm¡Wo AdVaU ‘| X{bV eãX Añn¥í¶ eãX H$mo$n¶m©¶ Ho$ Vm¡a na CÝhm|Zo BñVo‘mb {H$¶m Wm& {H$ÝVw~m~mgmh~ Zo 30/12/1939 ‘| "OZVm' n{ÌH$m Ho$AnZo AmboI ‘| "X{bVm| H$s AdhobZm, X{bVm| Ho$Xþ…I CZHo$ hmW go Xÿa Zht Om aho&' Bg dm³¶ ‘|"X{bV' ¶h eãX Añn¥í¶ eãX H$m n¶m©¶ Ho$ Vm¡a nahr BñVo‘mb {H$¶m h¡ Am¡a ˶mJ Ho$ Ap½Z{Xì¶ ‘|{eaH$V {H$¶o {~Zm ~‹S>ßnZ hm§grb Zht hmoVm& Bgdm³¶ ‘| hr Añn¥í¶ AW© go hr CÝhm|Zo eãX H$mBñVo‘mb {H$¶m h¡&

1901 ‘| "gÝ‘mJ©~moYH$ Añn¥í¶ g‘mO' g§ñWmñWmnZ hmo JB© Wr& ({dX © Ho$ X{bV AmÝXmobZ H$mB{Vhmg … H$mogmao, n¥.22) 1906 ‘| "A§Ë¶O g‘mOH${‘Q>r' (VÌ¡d … n¥. 23) ‘| ñWmnZ hwB© Wr& 1912‘| ZmJnwa ‘| "‘hma g^m' ñWmnZ hwB© Wr& (VÌ¡d,n¥.26), 1920 "MmoIm‘obm g‘mO' H$s ñWmnZm hþB©Wr& (VÌ¡d, n¥. 111)& "~{hîH¥$V ^maV g‘mO'1922 ‘| ñWmnZ hþAm Wm (VÌ¡d … n¥.115), "^maVr¶~{hîH¥$V g‘mO g§K' 1928 ‘| Vmo "‘ܶàm§V ddèhmS> X{bV ¶wÕ ‘§S>b' 1930 ‘| ñWmnZ hþAmWm& Bg H$mb ‘| Bg àH$ma ñWmnZ hþ¶o BZ g^r

g§ñWm H$s Vm{bH$m XoZm ¶h CÔoe Zht h¡& "X{bV'Zm‘ go nhbr g§ñWm H$~ ñWmnZ hB© Wr ¶h ܶmZ ‘|boZo Ho$ {bE ¶h Vm{bH$m h¡& X{bV eãX Ho$ ~XboAñn¥í¶, A§Ë¶O, MmoIm‘obm, ~{hîH¥$V BZ n¶m©¶reãXm| H$m BñVo‘mb 1930 Ho$ nhbo Am¡a 30 Ho$níMmV ^r {H$¶m J¶m Wm ¶h ZOa AmVm h¡& BgH$mb ‘| Añn¥í¶ Ho$ nrN>o ‘hma Bg EH$ Om{V Ho$ Zm‘go hr Zht Vmo ‘hma Om{V H$s CnOm{V¶m| Ho$ Zm‘ go^r g§ñWm ñWmnZ H$s JB© Wr& {‘gmb Ho$ Vm¡a na~mdUo ‘hma n§M H${‘Q>r (1920), ~maHo$ ‘hman§Mg^m (1920), bmS>dZ ‘hma n§MH${‘Q>r (1925)Am{X& ~m~mgmh~ H$mo BZ CnOm{V d CnOm{V AZwgmag{‘Vr¶m± ‘mݶ Zht Wr& Bg{bE CÝh| BZ g^rCnOm{V¶m| H$mo "EH$'"EH$'"EH$'"EH$'"EH$' H$aZo H$m à¶mg {H$¶m Wm&(g§X © … OZVm … 13/4/40, {edVaH$m§Mm boI)¶h ܶmZ ‘| boZm Oéar h¡&

~m~mgmh~ Zo Añn¥í¶, ~{hîH¥$V, X{bV BZeãX H$m BñVo‘mb {H$¶m, {H$ÝVw Añn¥í¶ H$mo nydm©ñn¥í¶H$hZm dm Jm§YrOr g‘mZ h[aOZ H$hZm CÝh| ‘§OyaZht Wm& ~{hîH¥$V maV Ho$ 4-1-1929 Ho$ A§H$ ‘|CÝhm|Zo nydm©ñn¥í¶ eãX Ho$ g§X © ‘| AnZr à{V{H«$¶mVrd«Vm go XO© H$s h¡&

I¡a, Vmo X{bV eãX H$m 1928 ‘| ~m~mgmh~ Zohr AnZo boIZ ‘| nhbr ‘V©~m BñVo‘mb {H$¶m Wm&(BgHo$ nhbo H$mb ‘| "X{bV' eãX H$m BñVo‘mbhþAm hmoJm Vmo nmR>H$ ‘wPo Oéa gw{MV H$a|& ‘¢ AnZm{ddoMZ XþéñV H$a by§°Jm&) Bg Zm‘ go ‘hmamîQ´> ‘|onhbr g§ñWm 1930 ‘| ñWm{nV hþB© Wr&

Am‘Vm¡a na 1948 ‘| ‘wå~B© ‘|o X{bV godH$gm{h˶ g§K ñWmnZ hþAm d 1950 ‘| CgH$m n[adV©Z‘hmamîQ´> X{bV gm{h˶ g§K ‘| {H$¶m J¶m&

X{bV eãX Bg H$mb ‘| gm{h˶ go OmoS>m OmZobJm& {H$ÝVw BZ g§ñWmAm| Ho$ H$B© gmbm| nhbo gm{h˶go g§~§{YV ‘§S>b H$m CX¶ ZmJnwa ‘| hþAm Wm& 1934

Page 17: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

17B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

Ho$ g‘¶ ‘| Añn¥í¶ B{Vhmg gm{h˶ ‘§S>b ñWmnZhþAm Vmo Cgr Ho$ ~am~ar go ZmJnwa ‘| hr "Aå~oS>H$agm{h˶ g‘mO' 1935 Ho$ d³V hþAm Wm& "gm{h˶MMm© ‘§S>b' 9 Zdå~a 1941 ‘| ñWmnZ hþAm Wm&(g§X © … {dX © Ho$ X{bV AmÝXmobZ H$m B{Vhmg …H$mogmao, n¥.H«$. H«$‘ go- 264, 325 Ed§ 391)BgH$m AW© Aå~oS>H$ar g‘mO H$s dmL²>‘¶rZ g§ñWmnyZm-‘wå~B© Ho$ nhbo {dX © ‘| ewé H$s JB© Wr ¶hhmoVm h¡&

Bggo g‘P ‘| AmVm h¡ H$s gm{h˶ go OwS>o hþ¶oX{bV eãX H$mo {dX © Zo Omo‹S>m Zht h¡& ‘amR>dmS>m ZoOmoS>m Zht& nyZm-H$moëhmnwa H$s ‘§S>br Zo OmoS>m Zhr§&‘wå~B© Ho$ AnZo {‘Ìm| Zo hr gm{h˶ H$mo àW‘ X{bVeãX go OmoS>m Wm& Cg‘| CÝhm|Zo ~hþV JbV {H$¶mEogm H$hZm ^r C{MV Zht hmoJm ³¶m|{H$ AmO {OgoAå~oS>H$ar g‘mO H$hm OmVm h¡ Cgo g§~mo{YV H$a1928 go AZoH$ ~ma S>m. ~m~mgmh~ Aå~oS>H$a Zo^r "X{bV' eãX H$m BñVo‘mb {H$¶m h¡&

"Aå~oS>H$a gm{h˶ g‘mO' Bg g§ñWm Ho$ Ûmam1935 Ho$ g‘¶ ‘| "Aå~oS>H$a gm{h˶...' g§km H$mà¶moJ àW‘ ZmJnwa ‘| hþAm ¶h g˶ h¡ {’$a ^rAå~oS>H$admXr VÎdkmZ Zwgma g§ m{dV Aå~oS>H$admXrb{bV Ed§ d¡Mm[aH$ gm{h˶ H$s Am¡a gm{h˶emñÌH$s KQ>Zm Cg H$mb ‘| {dX © H$mo Am¡a Aݶ {H$grH$mo r àñVwV H$aZm Zht Am¶m ¶hr r gM h¡& ‘ܶH$mb ‘| ¶Xm H$Xm hr {H$gr Zo Aå~oS>H$ar àoaUm H$mgm{h˶ dm Aå~oS>H$admXr gm{h˶ Bg gm{h˶ H$mog§~mo{YV H$aHo$ H$hm {’$a ^r eãX H$s AXbm~XbrVH$ hr dh ~hg gr{‘V ahr& Aå~oS>H$admXr gm{h˶H$s ~w{Z¶mX Ed§ JhZVm {H$gr Zo {gÕ Zht H$s&dV©‘mZ Hw$N> gmbm| ‘| ¶h g§ mdZm {Z‘m©U hmo JB© h¡,Eogm H$hm Om gH$Vm h¡& Aå~oS>H$ar àoaUm H$m gm{h˶AWdm Aå~oS>H$admXr ¶m Aå~oS>H$a-gm{h˶ BZ eãXm|H$m BñVo‘mb H$aZodmbm| Zo ¶h eãX bm^Xm¶H$ hmo§Jo

Eogm b{bV ¶m d¡Mm[aH$ gm{h˶ ^r {Z‘m©U {H$¶mZht& BVZm hr Zht Vmo d³V-d³V na CÝhm|Zo aMrd¡Mm[aH$ d b{bV gm{h˶ Ho$ g§X © H$m ‘V CZHo$gm{h˶ gå~pÝY {H$aXma H$mo ñnîQ> Aå~oS>H$ar VmpÎdH$A{YîR>mZ Zht ¶hr h‘| H$hVo hþ¶o {XImB© XoVo h¡&Aå~oS>H$admXr eãX à¶moJ H$aZodmbm| Zo J«og, AéUH$mobQ>H$a H$s H${dVm H$s Va’$Xmar AnZo boIZ goH$s h¡&

{dJV H$B© gmbm| go ‘¢ ñd¶§ X{bV eãX H$moAm‘ Vm¡a na Q>mb ahm hÿ±& nwamZo boIZ go eãX A~Q>mbm Zht Om gH$Vm& EH$ Eo{Vhm{gH$ à{H«$¶m H$m{hñgm ~ZH$a Cgo ahZm Oéar h¡& {H$ÝVw {nN>bo H$B©gmbm| go X{bV eãX H$m à¶moJ ‘¢ r Zht H$a ahm hÿÿ±&g§nH©$ ‘| Omo ^r Am¶oJm CZ g~ H$mo Cg eãX H$mà¶moJ Zm H$ao ¶h ñnîQ> H$aHo$ ~VmVm hÿ±& XoS> go Xmogmbm| nhbo {Xbrn Jdbr Zo H$moëhmnwa ‘| X{bVgm{h˶rH$ H$m ‘obm bJm¶m Wm& ‘wPo ^r {Z‘§ÌUàmá hþAm& Cg d³V ‘¢Zo CÝh| "Aå~oS>H$admXrgm{hp˶H$ H$m ‘obm' ¶h Zm‘ ³¶m| Oéar h¡ Am¡aX{bV eãX ZH$maZo H$s ³¶m| OéaV h¡ ¶h IwbH$ag‘Pm¶m& CÝhm|Zo ‘oao AZwamoY na ‘obo H$m Zm‘ ~Xb{X¶m& Cgr g‘¶ ¶dV‘mb {Oëhm Ho$ Ho$bPam Jm±d‘| X{bV gm{h˶ g§‘obZ g§nÞ hþAm& CgHo$ ~mX Ho$gm{h˶ g§‘obZ H$m {Z‘§ÌU ‘wPo àmá hþAm& g§¶moOH$Zo ^r AmH$a ‘wbmH$mV H$s& ‘¢Zo CÝh| "X{bV' eãXH$m BñVo‘mb ³¶m| Zm H$ao Am¡a Aå~oS>H$admXr eãXH$m hr BñVo‘mb ³¶m| H$a| ¶h g‘Pm¶m& CÝhm|Zo g§‘obZH$m Zm‘ ~Xb {X¶m& ¶h g§‘obZ ha gmb N>moQ>o ~S>on¡‘mZona ³¶m| Zm hmo g§nÞ hmoVo ahVm h¡& ZmJnwa Ho$Hw$N> {‘Ì ‘§S>br Zo "A.^m.Aå~oS>H$admXr gm{h˶g§gX' H$mo OÝ‘ {X¶m Am¡a ‘oam Xm±dm h¡ {H$ AmZo dmboXmo-Mma gmbm| ‘| X{bV eãX H$m à¶moJ nyar Vah ~§XhmoH$a ahoJm& BgH$m g‘rH$aU ¶h h¡ {H$ X{bV eãXna H«$mo{YV hmoZo Ho$ ~Om¶, Cgo ~wam H$hH$a éH$Zo Ho$

Page 18: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

18B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

~Om¶ CgH$m à¶moJ {H$g Vah ~§X {H$¶m Om¶ ¶hH$mo{ee H$aZr Mm{h¶o& CgH$m {dH$ën ^r g¡Õm§{VH$ñVa na g‘PmZm Mm{h¶o&

gm{h˶ H$^r X{bV hmoVm h¡ ³¶m? X{bVËd H$mo‘mZ{MÝh H$hH$a gamhZm H$aZo bm¶H$ h¡ ³¶m?Yå‘ñìmrH$ma H$aZo Ho$ ~mX ^r h‘ X{bV h¡ ³¶m?X{bV gm{h˶ H$å¶w{ZñQ> Ho$ Jbo go ~m§Ym hþAmgm{h˶ h¡& Bgr Vah AZoH$ H$maUm| H$m {ZX}e H$aX{bV eãX ~m~V ZmamOJr 춳V H$s JB©& Cnamo³VH$maUm| ‘| go Hw$N> H$maU {H$gr H$mo ghr Zht bJo§Jo&Hw$N> H$mo ghr bJo§Jo r& {H$ÝVw ‘wÔm H$maU ghr bJZoH$m ¶m Zm bJZo H$m Zhr§ ~pëH$ X{bV eãX ñnîQ>Vmgo ZH$maZo H$m h¡&

H$b nagm| VH$ h‘Zo "X{bV' eãX H$m à¶moJ{H$¶m& g^r Zo {H$¶m, ¶h ‘mZH$a h‘| AmO Cg eãXH$m ha ñVa go g‘W©Z Q>mbZm Mm{h¶o& h‘| AnZogm{h˶ H$mo "Aå~oS>H$admXr gm{h˶' hr H$hZmMm{h¶o& BgH$m à‘wI H$maU ¶h h¡ {H$, h‘mam gm{h˶Aå~oS>H$admXr OrdZ‘yë¶ H$m A{dîH$ma H$aZodmbmgm{h˶ h¡& ¶h ‘yë¶ {dÐmohr h¡& ^maV Ho$ d¡{XH$H$mb go AmOVH$ g^r ’°${gñQ> OrdZàUmbr ÜdñVH$aZo H$s BZ ‘yë¶m§o Zo à{Vkm br h¡& ~m~mgmh~ Ho$AZwgma ¶h ’°${gñQ Counter Revolutionary>OrdZàUmbr h¡& ¶h AmܶmË‘dmXr-nabmoH$dmXr Am¡aY‘m©ÝY ’°${gñQ> àUmbr g‘Vm, ~§YwVm Am¡a ݶm¶ H$sà{H«$¶m ZH$maZodmbr h¡& Bg ’°${gñQ> àUmbr H$moHw$MbZm hmo Vmo Secular VÎdkmZ Ho$ {gdm¶ {dH$ënZhr§ h¡& go³¶wba VÎdkmZ Ho$ {bE ^maV Ho$ ~mha^rI ‘m§JZo H$s OéaV Zhr§& AbJ AbJ àH$ma goMmdm©H$, ~wÕ Ho$ VÎdkmZ ‘| hr Secular Ho$ ‘yë¶gmH$ma hmo MwHo$ h¡& S>m°. ~m~mgmh~ Aå~oS>H$a ^rBgr maVr¶ go³¶wba naånam H$m g§nÞ A{dîH$ma h¡&Y‘m©VrV Ed§ B©ídamVrV {Zhm¶V BhdmXr OrdZAZw y{V ¶h Aå~oS>H$admXr OrdZ AZw y{V H$m ñdén

h¡& 1935 Ho$ d³V "Aå~oS>H$a gm{h˶ g‘mO' Bgg§ñWm H$s ñWmnZm ZmJnwa ‘§o hþB© Wr& Cgr S>moar H$monH$‹S>H$a 1948 Ho$ g‘¶ ‘| ‘wå~B© Ho$ {‘Ìm| ZoAå~oS>H$admXr gm{h˶ ¶h Zm‘ AnZo gm{h˶ H$moXoZm Mm{h¶o Wm& {H$ÝVw CÝhm|Zo AnZo gm{h˶ H$mo"X{bV' ¶h Zm‘ {X¶m Am¡a {dg§JVr Ed§ ~hg Ho${~O ~mo {X¶o& CÝhm|Zo hr AmJo Z¶o Hw$N> eãX gwPm¶o{H$ÝVw ¶h {ddmX IV‘ Zht hmo gH$m&

~rg-nƒrg gmb ~mX Bg g§X © ‘| Omo dmñVdܶmZ ‘| Am¶m dh AmJo {X¶m J¶m h¡& ¶h MMm©AnZo gm{h˶ H$m Zm‘ ³¶m hmo Bg g§X © ‘| Wr&{H$ÝVw h‘Zo gwPm¶m J¶m Zm‘ AW©nyU© H$aZodmbmgm{h˶ {Z{‘©V H$aHo$ {XImZo H$s OéaV ‘mÌ ¶XmH$Xm hr {H$gr H$mo ‘hgyg hþB©& {H$gr gm{h˶{dídH$s ‘m±J ‘m¡{bH$ g¥OZerb gm{h˶ {Z{‘©Vr ¶h hmoVrh¡& ‘m¡{bH$ d¡Mm[aH$ boIZ Am¡a ‘m¡{bH$ g‘rjmboIZ Vmo H$aZm hr nS>Vm h¡ {H$ÝVw ‘ybJ © b{bVboIZ^r H$aZm nS>Vm h¡& ¶h {Z{‘©Vr {H$¶o {~Zm ¶m Cg{Z{‘©Vr H$s àoaUm H$m {dñVma {H$¶o ~J¡a ‘hO gm{h˶Zm‘ H$s MMm© H$aZm, Cgna ~hþV ~hg H$aZm ¶h Vmodhr ~mV hmo JB© {H$, Omo OÝ‘ hr Zm bo gHo$ ¶mAOÝ‘o Am¡bmX Ho$ Zm‘na ~hg H$s Om¶& Bgr H$maUgo gm{h˶ H$m dmVmdaU Xþ{fV hmoJm Am¡a gm{h˶ Ho$joÌ H$mo H§$Jmb ahZm hmoJm& à˶j {Z{‘©Vr Ho$ joÌ ‘|Z¶m ³¶m K{Q>V hmo ahm h¡? Bg Zd{Z‘m©U ‘| AnZm{H$VZm ¶moJXmZ h¡? ³¶m h‘mam gm{h˶ ±da ‘| ’±$gJ¶m h¡? ³¶m h‘mao gm{h˶ ‘| g‘mZVm {Z‘m©U hmoahr h¡? à˶j Zd{Z{‘©Vr Ho$ nrN>o n‹S>Zo Ho$ ~Om¶BÝgmZ nwañH$ma Ho$ hr nrN>o ³¶m| Xm¡‹S>Vo h¡? H$moB© ^rgm{h˶rH$ AmÝXmobZ Zd{Z{‘©Vr Ho$ ^ma go X~Zo H$s~Om¶ nwañH$mam| go X~ OmVr h¡ BgH$m ³¶m AW© h¡?ñd¶§ hr gå‘obZ H$m Am¶moOZ H$a| Am¡a ñd¶§ hrAܶj ~Zo& ‘Z ‘| njnmV H$m Oha g§OmoH$a EH$Xÿgaona {H$MS> CN>mbH$a hr Hw$N> bmoJm| H$mo AmZ§X ‘hgyg

Page 19: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

19B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

hmoVm h¡& Bggo AÀN>m ¶h bmoJ gm{h˶{Z{‘©Vr ‘|em{‘b ³¶m| Zht hmoVo? gm{h˶ H$m AmÝXmobZ MbmZoH$s ¶h VarH$m Zht h¡& ¶h AmÝXmobZ ZîQ> H$aZo H$mVarH$m ‘mÌ hmo gH$Vm h¡& AnZo gm{h˶ H$m Zm‘ ³¶mhmo Bgna PJ‹S>Zo dmbm| Zo IwXH$m gm{h˶ nhbo {Z‘m©UH$aZm Mm{h¶o& {H$ÝVw ¶h hmoJm Eogm Ñí¶ {XImB© ZhtXo ahm h¡& EH$ Ka H$s {Z{‘©Vr H$aZo H$s ~Om¶ Cg KaH$m Zm‘ ³¶m hmo Bgna H$bh H$aZodmbm| H$m CËgmh~‹S>m hr {dnarV hmoVm h¡&

gm{h˶ Ho$ OJ ‘| dmL²>‘¶rZ Z¡{VH$Vm H$m ^ràíZ ܶmZ ‘| boZm n‹S>Vm h¡& Aå~oS>H$ar MoVZm H$m¡Zgrh¡? Aå~oS>H$admXr dmL²>‘¶rZ MoVZm H$m ñdén ³¶mh¡? Bg MoVZm H$s {‘Ì MoVZm H$m¡Zgr Am¡a eÌyMoVZmH$m¡Zgr? AnZo gm{h˶{díd Ho$ g^mgXm| H$m dV©ZCg MoVZm AZwgma hmo ahm h¡ ¶m Cg MoVZm H$mo N>oXH$aZodmbm dV©Z CZH$s Amoa go hmo ahm h¡? CgH$mh‘mao gm{h˶{dídna H$m¡Zgm ~wam Aga hmo ahm h¡?BZ àíZm| H$m {dMma H$‘ go H$‘ OmZH$ma Zo Vmo H$aZmhr Mm{h¶o, ¶h Ñí¶ h‘mao dmL²>‘¶rZ AmÝXmobZ ‘|{H$VZr ‘mÌm ‘| {XImB© XoVm h¡? ¶m BZ gdmbm| H$mEhgmg hr h‘| Zht h¡& Hw$N> [aíVo gå~ÝYm§o H$s Im{Va,Hw$N> ñZoh gå~ÝYm| H$s Im{Va h‘mar ‘ÊS>br Cnamo³Vgdmbm| H$m {dMma hr Q>mbVo hþ¶o {XImB© XoVr h¡?

Bg nmíd© y‘rna ‘¢ X{bV eãX H$m AnZo gm{h˶‘| BñVo‘mb Zm H$ao§ ¶h H$h ahm hÿÿ±; Am¡a Aå~oS>H$admXrgm{h˶ ¶h Zm‘ h‘Zo h‘mao gm{h˶ H$mo XoZm Mm{h¶o¶h H$h ahm hÿ°ÿ§& ‘¢ Aå~oS>H$dmX gm{h˶ Zm‘ H$mAmJ«h H$a ahm hÿ± CgHo$ nrN>o ‘oar Hw$N> y{‘H$m h¡&Aå~oS>H$admX ¶h EH$ gånyU© VÎdkmZ h¡& dh Y‘m©VrVAm¡a B©ídamVrV Secular VÎdkmZ h¡& AmܶmË‘dmXH$mo- à{VH«$m§VrdmX H$mo AWm©V ’°${gP‘ H$mo CgH$mgånyU© Am¡a Vrd« {damoY h¡& H$b H$s, AmO H$s Am¡aH$b H$s gånyU© naånam Aå~oS>H$admX ZH$maVm h¡& XoeHo$ Am¡a naXog Ho$ ’°${gP‘ H$m gånyU© Oha Aå~oS>H$admX

ZH$maVm h¡& Counter Revolution go H$moB© ^rg‘Pm¡Vm Aå~oS>H$admX H$mo ‘§Oya Zht h¡& Aå~oS>H$admX¶h H«$m§Vr H$m VÎdkmZ h¡& BhdmXr go³¶wba H«$m§Vr¶hr VÎdkmZ H$m ܶo¶dmX h¡& Aå~oS>H$admX ¶hgånyU© {dídgm¢X¶© H$m VÎdkmZ h¡& Aå~oS>H$admXdmL²>‘¶rZ MoVZm ¶h nyU©V¶m go³¶wba MoVZm h¡& dhY‘m©VrV Am¡a B©ídamVrV BhdmXr MoVZm h¡& Bg MoVZmgo {Og Ho$ ì¶p³VËd H$m {Z¶§ÌU hmoVm h¡ dhgm{hp˶H$ Aå~ oS >H$admXr gm{h˶rH$ h ¡&Aå~oS>H$admXr gm{h˶ {Z‘m©U H$aZm {Og Vah ‘amR>rgm{h˶ Ho$ {bE Oéar h¡ Cgr Vah dh ^maVr¶g‘mOH«$m§Vr Ho$ {bE ^r Oéar h¡& ¶h OmZH$mar‘yë¶dmZ h¡ Bg{bE ‘¢Zo h‘mao gm{h˶ H$m Zm‘"Aå~oS>H$admXr gm{h˶' aIZo H$m AmJ«h {H$¶m h¡&

g§X^© …g§X^© …g§X^© …g§X^© …g§X^© …1. amOm T>mbo, "Am§~oS>H$admXr gm{h˶mMr y{‘H$m'

(‘amR>r)>S>m°. ~m~mgmho~ Am§~oS>H$a àoaUoMo gm{h˶, ‘w§~B©,1977, n¥. 146

2. VÌ¡d, n¥. 1383. VÌ¡d, Q>r.nr.AS>gyi, àñVmdZm go, n¥.74. VÌ¡d, n¥.65. YZ§O¶ H$sa … S>m°. ~m~mgmh~ Am§~oS>H$a, Am.

Xþgar 1977, n¥.1236. B.R.Ambedkar : ‘Indian Statutory

Commission’, Dr. BabasahebAmbedkar Writing and Speeches,Vo.2 Bombay, 1990, P. 463

7. B.R.Ambedkar, What Congress andGandhi have done to the untouch-able, 24th June 1945 (From prefaceP.6)Dr. Ambedkar Writing and Speeches,Vol.9 Bombay 1990

(AZwdmX - à{V^m)

Page 20: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

20B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

JrVm H$m nwZnm©R> … B{Vhmg Ho$ n[aàoú¶ ‘| nwZ{d©Mma-‘wÐmamjg

¶h ~mV ܶmZ XoZo H$s h¡ {H$ ^maV ‘| g~goÁ¶mXm Am¡a ‘hÎdnyU© mî¶ JrVm Ho$ hr hþE h¢& ~mahgm¡ ~ag nhbo e§H$amMm¶© go boH$a nadVu ~‹S>o ~«m÷U{dMmaH$ am‘mZwOmMm¶©, ‘YwgyXZ gañdVr Am¡a dm‘Xodñdm‘r Ho$ ^mî¶ {d»¶mV h¢, na Á¶mXm h¡amZr ¶hna Á¶mXm h¡amZr ¶hna Á¶mXm h¡amZr ¶hna Á¶mXm h¡amZr ¶hna Á¶mXm h¡amZr ¶h

XoIH$a hmoVr h¡ {H$ bJ^J ha XodVm na EH$-EH$XoIH$a hmoVr h¡ {H$ bJ^J ha XodVm na EH$-EH$XoIH$a hmoVr h¡ {H$ bJ^J ha XodVm na EH$-EH$XoIH$a hmoVr h¡ {H$ bJ^J ha XodVm na EH$-EH$XoIH$a hmoVr h¡ {H$ bJ^J ha XodVm na EH$-EH$

JrVm ~mX ‘| {bIr JB© {OZH$s g§»¶m g¢H$‹S>m| ‘| hJrVm ~mX ‘| {bIr JB© {OZH$s g§»¶m g¢H$‹S>m| ‘| hJrVm ~mX ‘| {bIr JB© {OZH$s g§»¶m g¢H$‹S>m| ‘| hJrVm ~mX ‘| {bIr JB© {OZH$s g§»¶m g¢H$‹S>m| ‘| hJrVm ~mX ‘| {bIr JB© {OZH$s g§»¶m g¢H$‹S>m| ‘| h¡&BZ ^mî¶m| ‘| {deof én ‘| am‘mZwOmMm¶© Am¡a

‘YwgyXZ Zo JrVm H$mo nyar Vah d¡îUd gåàXm¶ Ho$^p³V‘mJ© H$m AmYma ~Zm {X¶m& XmoZm| hr ^³V Ho$nyU© AmË‘g‘n©U Am¡a Amamܶ H$m eaUmJV hmoZo H$mohr na‘nX àm{á ~VmVo h¢&

¶hm± h‘| Zht ybZm Mm{hE {H$ Bg ~rM ‘wpñb‘g§ñH¥${V go AmE gy’$s g§Vm| H$m ì¶mnH$ Aga ^maVna n‹S> ahm Wm& gy{’$¶m| Am¡a am‘mZwO, ‘YwgyXZ Ho$AmË‘-g‘n©U {gÕm§V ‘| Img H$s g‘VmE± XoIr OmgH$Vr h¢&

JrVm Oéa ~m¡Õ, O¡Z, bmoH$m¶V Am¡a ZmpñVH${dMmam| go grYo ‘wR> o‹S> H$aVr h¡ Am¡a e§H$amMm¶© ^rAnZo H$mo Cgr Vah gr{‘V aIVo h¢, bo{H$Z nadVu^mî¶H$mam| Zo Á¶mXm gm‘Zm gy’$s‘V H$m hr H$aZmMmhm h¡& d¡îUd ‘mJ© Am¡a gy’$s‘V Ho$ ~rM Kmoag‘mZVmE± h¢ Am¡a BZ g‘mZVmAm| go ~MZo H$s H$mo{eehr d¡îUd ‘V H$m nadVu {dH$mg h¡ Omo doXm§V H$mI§S>Z H$aHo$ Û¡VmÛ¡V, ewÕX¡V Am{X H$s gr{‹T>¶m± CVaVmh¡& A§V ‘| AmH$a XodnyOm ‘| R>ha OmVm h¡&

JrVm Ho$ g‘yMo H$϶ ‘| ^p³V H$s MMm© bJ^Jg‘yMo J«§W ‘| h¡& g^r OJh H$‘© H$mo ì¶m»¶m{¶V{H$¶m J¶m h¡ Am¡a kmZ-{MÝVZ g‘yMr {H$Vm~ ‘|~hþV jrU h¡& em¶X ¶h H$hZm Á¶mXm gM hmoJm {H$kmZ‘r‘m§gm H$s ämmaVr¶ naånam {Og Vah ~«m÷U{dMma OJV² Im[aO H$aVm Wm, JrVm ^r Cgo Im[aO

hr H$aVr h¡ Jmo{H$ ~«m÷Um| ‘| hr Omo VH©${ZîR> Am¡aàíZm|, g§Xohm| na ~b XoZo dmbo ~w{ÕOrdr Wo CZH$m{damoY JrVm ‘| hþAm h¡&

^maVr¶ Xe©Z H$s g~go ~‹S>r ~ww{Z¶mX VH©$ h¡Am¡a JrVm H$R>moa eãXm| ‘| g§Xoh H$s {ZÝXm H$aVr h¡&{H$gr H$s kmZ‘r‘m§gm ¶m Xe©ZemñÌr¶ n‹S>Vmb Ho${bE gdm{b¶m {ZemZ Oéar hmoVo h¢, na JrVm H$mH$hZm h¡ (4-40) AkíM AlÔYmZíM g§e¶mË‘m{dZí¶{‘& Zm¶§ bmoH$mo ApñV Z namo Z gwI§g§e¶mË‘Z…& ¶mZr AkmZr, lÕm Z H$aZo Am¡a g§e¶H$aZo dmbm ZîQ> hmo OmVm h¡& CgHo$ {bE Bg Xþ{Z¶m‘| ^r OJh Zht h¡, Z Xÿgar Xþ{Z¶m H$m gwI dhnmEJm&

Bgr Ho$ gmW ¶h ^r H$hm J¶m h¡ (4-39)…lÕmdmZ b^Vo kmZ§ VËna… g§¶VopÝж…& kmZ§ bãÜdmnam§ em§qV {MaoUm{YJpÀN>{V AWm©V² kmZ H$s àm{álÕm H$aZo dmbo g§¶‘r H$mo hmoVr h¡& dh kmZ nmH$ana‘ em§{V nm boVm h¡&

lÕm EH$ ‘yë¶naH$ AdYmaUm h¡& EogrAdYmaUm {OgH$m ‘yë¶m±H$Z {Zhm¶V ì¶p³VnaH$(gãOop³Q>d) hmoVm h¡ Am¡a {H$gr H$s ^r lÕm H$moboH$a ¶h ‘yë¶naH$ ’¡$gbm {X¶m Om gH$Vm h¡ {H$lÕm n¶m©á Zht Wr, lÕm n{dÌ ‘Z go Zht H$s JB©AWdm lÕm ‘| hr ImoQ> Wr, Bg{bE kmZ-àm{á(C³V àg§J ‘| na‘ AmË‘m H$s àm{á) Zht hþB©& lÕmlÕmlÕmlÕmlÕm

VH©$gå‘V Zht hmoVr, na JrVm ~mV hr ¶hm± go ewéVH©$gå‘V Zht hmoVr, na JrVm ~mV hr ¶hm± go ewéVH©$gå‘V Zht hmoVr, na JrVm ~mV hr ¶hm± go ewéVH©$gå‘V Zht hmoVr, na JrVm ~mV hr ¶hm± go ewéVH©$gå‘V Zht hmoVr, na JrVm ~mV hr ¶hm± go ewé

H$aVr h¡ {H$ lÕmdmZ kmZ nm OmVm h¡&H$aVr h¡ {H$ lÕmdmZ kmZ nm OmVm h¡&H$aVr h¡ {H$ lÕmdmZ kmZ nm OmVm h¡&H$aVr h¡ {H$ lÕmdmZ kmZ nm OmVm h¡&H$aVr h¡ {H$ lÕmdmZ kmZ nm OmVm h¡& dh gM‘wMkmZ nm J¶m ³¶m, BgH$s nwpîQ> H$m H$moB© VH©$g§JVCnm¶ h¡? Eogm kmZ gM‘wM kmZ hmoVm h¡ ³¶m? lÕmHo$ H$maU kmZ àmá hmoVm h¡ ¶m VH©$hrZ {dídmg,BgH$s n‹S>Vmb H¡$go hmo gH$Vr h¡?

Page 21: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

21B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

JrVm Ho$ {dMmaV§Ì H$s ewéAmV EH$ ~«m÷Un§WremñÌ g§Xoe go hmoVr h¡& ‘Zwñ‘¥{V ‘| g§H$a Om{V¶m|H$mo ~hþV Y¥Um go XoIm J¶m h¡& g§H$a Om{V H$m AW©h¡ ~«m÷Um| Ûmam ‘Zwî¶ g‘mO Ho$ {bE {ZYm©[aV Om{V oXH$mo Z ‘mZZm& j{̶ AJa d¡í¶ ñÌr go {ddmh H$aboVm h¡ Vmo dh g§H$a OmVr¶ (EH$ Vah H$m ~mñQ>S>©)hmo OmVm h¡& ‘hm^maV ‘| BgH$s ~hþV {dñV¥V MMm©h¡& eë¶ Am¡a H$U© Ho$ g§dmX Ho$ ~rM H$hm OmVm h¡{H$ Vy Eogo g‘mO H$m h¡ Ohm± j{̶ d¡í¶ go {ddmhH$a boVm h¡, d¡í¶ eyÐ ñÌr ¶m nwéf go Am¡a eyÐ({eënr) j{̶ go& Om{ha h¡ ¶h Eogo maVr¶ g‘mOna 춧½¶ h¡ Omo Om{VdmX Zht ‘mZVm& ‘Zwñ‘¥{V ‘|Am¶m h¡ (10-61) ¶ÌËdoVo n[aÜd§gmÁOm¶§Vo dU©XÿfH$m… ampîQ´>H¡$gh… éÐmîQ>§ {jà‘od {dZí¶{V AWm©V²{Og amÁ¶ ‘| dU©XÿfH$ ¶mZr dU©-ì¶dñWm Z ‘mZZodmbo (dU©g§H$a) CËnÞ hmoVo h¢, dhm± Ho$ {Zdm{g¶m|g{hV amOm erK« ZîQ> hmo OmVm h¡&

JrVm H$m g§dmX ewé hmoVo hr AOw©Z Zo H$hm h¡ {H$ñÌrfw XþîQ>mfw Om¶Vo dU©g§H$a-pñ̶m| H$s XþîQ>Vm gopñ̶m| H$s XþîQ>Vm gopñ̶m| H$s XþîQ>Vm gopñ̶m| H$s XþîQ>Vm gopñ̶m| H$s XþîQ>Vm go

{‘{lV Om{V Ho$ bmoJ n¡Xm hmoVo h¢& {‘{lV Om{V Ho$ bmoJ n¡Xm hmoVo h¢& {‘{lV Om{V Ho$ bmoJ n¡Xm hmoVo h¢& {‘{lV Om{V Ho$ bmoJ n¡Xm hmoVo h¢& {‘{lV Om{V Ho$ bmoJ n¡Xm hmoVo h¢& g§H$amo ZaH$m¶¡dHw$b¿ZmZm§ Hw$bñ¶ M nV§{V {nVamo {h Efm§ bwá{nÊS>moXH$ {H«$¶m (1.41, 42) AWm©V² dU©g§H$adU©g§H$adU©g§H$adU©g§H$adU©g§H$a

Hw$bKm{V¶m| H$mo Am¡a Hw$b H$mo ZaH$ ‘| hr bo OmVmHw$bKm{V¶m| H$mo Am¡a Hw$b H$mo ZaH$ ‘| hr bo OmVmHw$bKm{V¶m| H$mo Am¡a Hw$b H$mo ZaH$ ‘| hr bo OmVmHw$bKm{V¶m| H$mo Am¡a Hw$b H$mo ZaH$ ‘| hr bo OmVmHw$bKm{V¶m| H$mo Am¡a Hw$b H$mo ZaH$ ‘| hr bo OmVm

h¡& h¡& h¡& h¡& h¡& {nVa bmoJm| H$m ^r {nÊS>XmZ, ObXmZ Z hmoZo gonVZ hmo OmVm h¡&

H¥$îU Omo IwX ^r {nN>‹S>o dJ© Ho$ h¢, ¶mXd h¢,H¥$îU Omo IwX ^r {nN>‹S>o dJ© Ho$ h¢, ¶mXd h¢,H¥$îU Omo IwX ^r {nN>‹S>o dJ© Ho$ h¢, ¶mXd h¢,H¥$îU Omo IwX ^r {nN>‹S>o dJ© Ho$ h¢, ¶mXd h¢,H¥$îU Omo IwX ^r {nN>‹S>o dJ© Ho$ h¢, ¶mXd h¢,

AmJo dU©-ì¶dñWm H$s ñWmnZm H$aVo h¢-AmJo dU©-ì¶dñWm H$s ñWmnZm H$aVo h¢-AmJo dU©-ì¶dñWm H$s ñWmnZm H$aVo h¢-AmJo dU©-ì¶dñWm H$s ñWmnZm H$aVo h¢-AmJo dU©-ì¶dñWm H$s ñWmnZm H$aVo h¢- (4.13)MmVwd©Ê¶ª ‘¶m g¥îQ> JwUH$‘© {d^mJe…& Vñ¶H$Vm©a‘{n‘m± {d{Õ AH$Vm©a‘ A춶‘& ‘¢Zo JwU Am¡a H$‘©‘¢Zo JwU Am¡a H$‘©‘¢Zo JwU Am¡a H$‘©‘¢Zo JwU Am¡a H$‘©‘¢Zo JwU Am¡a H$‘©

XoIH$a Mma dUm] H$s aMZm H$s& ‘¢ Cg g~H$m H$Vm©XoIH$a Mma dUm] H$s aMZm H$s& ‘¢ Cg g~H$m H$Vm©XoIH$a Mma dUm] H$s aMZm H$s& ‘¢ Cg g~H$m H$Vm©XoIH$a Mma dUm] H$s aMZm H$s& ‘¢ Cg g~H$m H$Vm©XoIH$a Mma dUm] H$s aMZm H$s& ‘¢ Cg g~H$m H$Vm©

hÿ±, na Vw‘ Vwåho AH$Vm© hr OmZmo&hÿ±, na Vw‘ Vwåho AH$Vm© hr OmZmo&hÿ±, na Vw‘ Vwåho AH$Vm© hr OmZmo&hÿ±, na Vw‘ Vwåho AH$Vm© hr OmZmo&hÿ±, na Vw‘ Vwåho AH$Vm© hr OmZmo&¶h EH$ {d{MÌ ~mV H$hr JB© h¡ {H$ Mmam| dU©

JwUH«$‘ Ho$ AZwgma aMo JEo& Am{Ia {H$gr H$mo eyг¶m| ~Zm¶m J¶m? dh nhbo go hr Vmo eyÐ Zht Wm&

dh nhbo go hr ewÐ hmoVm Vmo Cg‘| H¥$îU H$s ³¶my{‘H$m hmo gH$Vr Wr? O~ ~ZmZm hr Wm Vmo g~H$moO~ ~ZmZm hr Wm Vmo g~H$moO~ ~ZmZm hr Wm Vmo g~H$moO~ ~ZmZm hr Wm Vmo g~H$moO~ ~ZmZm hr Wm Vmo g~H$mo

~«m÷U hr ³¶m| Zht ~Zm¶m? ~«m÷U hr ³¶m| Zht ~Zm¶m? ~«m÷U hr ³¶m| Zht ~Zm¶m? ~«m÷U hr ³¶m| Zht ~Zm¶m? ~«m÷U hr ³¶m| Zht ~Zm¶m? AÆ>mahd| Aܶm¶ H$míbmoH$ 41 Vmo C³V íbmoH$ Ho$ {dnarV hr ~mV H$hVmh¡-~«m÷Uj{̶{dem§ M na§Vn H$‘©{U àm{d^p³Vm{Zñd^mdàrd¡JwU¡…& ~«m÷U, j{̶, d¡í¶ H$‘© Am¡añd^md Ho$ H$maU {d^³V {H$E JE& H¥$îU {d^³VH$aZo H$m lo¶ Z boVo Vmo ³¶m A§Va n‹S>Zm Wm ³¶m|{H$JwU, H$‘©, ñd^md go do {^Þ Vmo Wo hr& JrVm ‘|{bIr JB© ~mVm| ‘| Omo A§V{d©amoYr h¢ CZH$s ¶h EH$~mZJr h¡& Bg Vah ho A§V{d©amoYm| H$mo h‘ AmJoXoI|Jo& nhbo h‘ ewé Ho$ CZ N>h Aܶm¶m| na {dMmaH$a|Jo {OZ‘| H$‘©¶moJ XoIm J¶m h¡& JrVm Ho$ Hw$N>~ohX ~hþàMm[aV íbmoH$ Xÿgao Aܶm¶ ‘| h¢& A³ga~«m÷U-H$‘©H$m§S>m| ‘|, Img Vm¡a go ‘¥Ë¶w Ho$ Adgana Bgr Aܶm¶ Ho$ Hw$N> íbmoH$m| H$m nmR> {H$¶m OmVmh¡&

~m¡Õ {dMmaH$m| Am¡a ZmpñVH$m| Zo AmË‘m Ho$ApñVÎd H$mo ñdrH$ma Zht {H$¶m Wm& ~m¡Õm| ‘|AZmË‘dmX EH$ ~w{Z¶mXr {gÕm§V ahm h¡& ~m¡Õ{dMmaH$m| Ho$ AZwgma, gm‘ݶ, A{e{jV OZ(n¥W½OZ) ‘| AZmË‘^md Zht hmoVm, dh AmË‘J«mhrhmoVm h¡& ¶hm± AZmË‘^md H$m AW© h¡ dñVwAm|, m¡{VH$nXmWm] go bJmd Z hmoZm& n¥W½OZ dñVwAm| Ho$ ‘moh ‘|’±$gm ahVm h¡& Bg AdYmaUm ‘| eara ‘| ahZo dmbr{H$gr AmË‘m Zm‘ H$s MrO H$m H$moB© {ZemZ Zht h¡&H$m’$s AmܶmpË‘H$ bJZo dmbr C³V ~mV H$m A§V{Og íbmoH$ go hmoVm h¡ dh ¶h h¡-hVmo dm àm߶{gñdJ©‘² {OËdm dm mo½¶go ‘hr‘²& Vñ‘mV² C{ÎmîR> H$m¡ÝVo¶¶wÕm¶ H¥$V {ZíM¶…& ¶mZr AOw©Z, AJa Vy ‘mamOmEJm Vmo ñdJ© OmEJm Am¡a {dO¶r hmoJm Vmo n¥ÏdrH$m moJ H$aoJm& Bg{bE Vy CR> Am¡a AmË‘{dídmg go¶wÕ H$a&

¶h ñdJ© ³¶m h¡? ñdJ© H$s ì¶m»¶m r h‘ XoI

Page 22: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

22B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

b| {OgH$s àm{á H$s MMm© JrVm ‘| h¡& ñn¥¶Vo ñd¶©VoJr¶Vo M B{V ¶mZr Ohm± AܶmË‘ hmoVm h¡, Ohm± H$moB©amoH$Q>moH$ Zht hmoVr Am¡a Ohm± JmZm-~OmZm hmoVm h¡,dht ñdJ© hmoVm h¡& d¡go ¶h gdmb r ¶hm± {H$¶m OmgH$Vm h¡ {H$ Ohm± ¶h g~ hmoVm h¡ dh Vmo G$V{damoYr h¡, doXmo³V OrdZM¶m© H$m {dbmo‘ h¡ [’$aCgH$s àm{á H$s AmH$m§jm ³¶m|? ‘r‘m§gm Ho$ AZwgma,Ohm± H$moB© H$îQ> Zht hmoVm, gwI hr gwI hmoVo h¢, dhñdJ© hmoVm h¡& ݶm¶Xe©Z ‘| H$hm J¶m h¡ {H$ Ohm±XþIm| H$s CËn{Îm H$aZo dmbo ‘Z à^m{dV Zht H$aVoAm¡a Ohm± Mmhr hþB© dñVwE± {‘b OmVr h¢, dht ñdJ©hmoVm h¡& nX²‘ nwamU Ho$ Aܶm¶ 90 ‘| ñdJ© H$m{ddaU ¶m| h¡- Ohm± {Xì¶ AmZ§X hmoVo h¢, Ohm± AZoH$gw§Xa MrO| hmoVr h¢, ~mJ-~JrMo hmoVo h¢, nwʶ hmoVoh¢, ew H$‘© hmoVo h¢ (¶mZr H$‘© dhm± ^r hmoVm h¡&)H$m‘Zm Ho$ g^r ’$bm| Ho$ d¥j hmoVo h¢ (em¶X {g’©$~mXm‘, go~, H$mOy, A§Jya hr hmoVo h¢) ¶mÌm Ho$ {bE{Xì¶ {d‘mZ hmoVo h¢-B˶m{X& nVm Zht ¶hr g~ñdJ© ‘| ³¶m| hmoVm h¡? Hw$N> eVmãXr B©gmnyd© go boH$aAmO VH$ Hw$brZ Ho$ nmg Vmo Bggo H$ht Á¶mXm Hw$N>hmoVm h¡& npíM‘r ~hþamîQ´>r¶ H$ån{Z¶m| Ho$ ‘m{bH$m|Ho$ nmg Omo Hw$N> dh ñdJ© H$s H$ënZm H$aZo dmbm| H$mo^r gyP Zht gH$Vm& {OVZr MrO| ñdJ© ‘§o CnbãYnX²‘ nwamU ‘| ~VmB© JB© h¢ Cggo Á¶mXm gwI-gmYZmVmo ~hþamîQ´>r¶ H$ån{Z¶m| Ho$ Zm¡H$am|o Ho$ nmg ^r hmoVoh¢& nX²‘ nwamU ‘| ¶h Oéa Xþham¶m J¶m h¡ {H$ "Z VÌZpñVH$m… ¶§{V'- ñdJ© ZmpñVH$ Zht nmVo, na ~Q>}ÊS>agob ¶m gmÌ© O¡go ZmpñVH$ Vmo ñdJ© ‘| d{U©V gd©ñdgo H$ht Á¶mXm Hw$N> OrVo Or àmá H$aVo, ^moJVo h¢&AmJo h‘ XoI|Jo {H$gr gm§g[aH$ gwI moJ H$mo JbrVm‘| {ZÝXZr¶ r ‘mZm J¶m h¡ {’$a r CÝht gwI moJm|Ho$ ñdJ© H$s àm{á H$m AOw©Z H$mo ñdßZ ^r {XIm¶mJ¶m h¡& ¶hm± h‘| ¶h ¶mX aIZm Mm{hE {H$ Bg VahHo$ ñdJ© H$s H$moB© n[aH$ënZm ~m¡Õm| ‘| Zht Wm& em¶X

¶h Bg{bE ^r gå^d hþAm {H$ ~m¡Õ {dMmaH$ ‘aUH$mo ‘aU Ho$ én ‘| hr XoIVo Wo O~{H$ ~«m÷U {dMmaH$¶h ñdrH$ma Zht H$aZm MmhVm Wm {H$ ‘aH$a dhg‘má hmo OmEJm& {Og gm§ñH¥${VH$ n[aÑí¶ H$mo CgZog‘mO na Amamo{nV {H$¶m Wm, CgHo$ àhar Ho$ én ‘|odh ~Zm ahZm MmhVm Wm& dh ¶h Om{ha Zht hmoZoXoZm MmhVm Wm {H$ dh ‘a J¶m Vmo bmoJ BË‘rZmZ H$sgm±g b|& dh A^r Or{dV h¡, ‘aH$a ^r ‘am Zht,CgH$m {g’©$ XohmÝVa hþAm h¡, dh EH$ Xÿgar Xoh ‘| ahahm h¡ Bg{bE ~«m÷U Ho$ {hV Ho$ {bE ¶k H$aVo ahmo,~«m÷U H$mo XmZ XoVo ahmo& Bg Vah H$s H$mì¶mË‘H$A{^ì¶p³V J¡a-~«m÷U Am¶m] H$mo à^m{dV r H$aVrWr& ~mha go AmH$a N>m JE ~«m÷Um| Ho$ g‘wX¶ go~mha Hw$brZ ¶m ^maVr¶ Am¶© gånyU©V… {e{jV hm|¶h Oéar Zht h¡& Eogr hmbV ‘| CZ na gm‘m{OH$,‘Zmod¡km{ZH$ à^md S>mbZm ~«m÷U Ho$ {bE ‘wpíH$bZht Wm& O~ dh bmoJm| Ho$ XoIVo-XoIVo {Zñg§VmZamOm H$mo g§VmZ Xo gH$Vm Wm Vmo dh earam§V[aVAmË‘m Ho$ én ‘| h‘oem ‘m¡OyX ahVm h¡, ¶h ‘ZdmgH$Zm CgHo$ {bE ‘wpíH$b Zht Wm& AnZr Bgrj‘Vm Ho$ MbVo ~«m÷U Zo g‘mO H$mo ñdJ© H$m {dídmg{Xbm {X¶m& AnZr Bgr j‘Vm Ho$ MbVo ~«m÷U Zog‘mO H$mo ñdJ© H$m {dídmg {Xbm {X¶m& ¶hm± EH$íbmoH$ h‘ Am¡a CÕ¥V H$aZm Mmh|Jo (9-7)-gd© yVm{Z H$m¡ÝVo¶ àH¥$qV ¶mpÝV ‘m{‘H$m‘²& H$ënj¶onwZñVm{Z H$bnmXmo {dg¥Omå¶h‘²& ¶mZr H$ën Ho$ A§V‘| gmao àmUr ‘wP‘| brZ hmo OmVo h¢ Am¡a AJbo H$ën‘| ‘¢ CÝh| Xþ~mam ~ZmVm hÿ±& ¶h EH$ Vah H$s Bñbm‘rAmIaV H$s AdYmaUm h¡& bo{H$Z H$ën O~ g‘máhmoJm V~ hmoJm, gmao ‘Zwî¶ na‘VÎd H$mo àmá hmoOmE±Jo, na ñdJ© H$m ³¶m hmoJm? Am¡a O~ bmoJm| H$moñdJ© OmZm hr h¡ Vmo na‘nX àm{á H$m AW© ³¶m h¡?ñdJ© go ³¶m na‘nX Á¶mXm gwI‘¶ h¡? V~ gwH$‘©Ho$ ~mX ñdJ© ³¶m|? grYo na‘nX hr ³¶m| Zht?

Page 23: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

23B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

AmJo h‘ XoI|Jo {H$ JrVm Ho$ H$WZm| ‘| nañna^mar A§V{d©amoY r h¡ Am¡a CbPmd r& {H$gr d¡km{ZH$ÑpîQ> dmbo AܶoVm Ho$ {bE JrVm ì¶dpñWV Xme©{ZH${MÝVZ àñVwV Zht H$aVr& em¶X Bgr CbPZnyU©pñW{V H$mo VH©$g§JV ~Zm gH$Zo H$s H$mo{ee hr Bg{H$Vm~ Ho$ {d{dY ^mî¶m| ‘| H$s JB© hmoJr& JrVmA˶§V gab Am¡a nm[a^m{fH$ eãXmd{b go ‘w³Vg§ñH¥$V H$s {H$Vm~ h¡& Aݶ ^mfmAm| ‘| JrVm Ho$AZwdmX Vmo g‘P ‘| AmVo h¢, na g§ñH¥$V ‘| hr Bg{H$Vm~ Ho$ ^mî¶ H$s OéaV ³¶m| n‹S>s? ~«÷gyÌ,gm§»¶, d¡eo{fH$ Am{X gyÌm| H$m ^mî¶ Vmo g‘P ‘|AmVm h¡ ³¶m|{H$ gyÌm| H$s mfm r AnojmH¥$V àmMrZh¡ Am¡a boIZ-e¡br Vmo bJ^J nho{b¶m| O¡gr h¡&~‹S>m d³Vì¶ r ~ohX gm§Ho${VH$ mfm ‘| h¡& BZ gyÌm|H$mo g‘PZo Ho$ {bE {deofk Ho$ ^mî¶m| H$s OéaVhmoVr hr h¡& doX H$s ^mfm ~ohX àmMrZ Am¡a Xþéh h¡&doX^mî¶ ^r Bgr{bE Oéar aho h¢& na JrVm Z VmogyÌm| ‘| {bIr JB© h¡ Z hr CgH$s ^mfm doX Am¡a~«m÷U J«§Wm| H$s Vah Xþéh Am¡a àmMrZ h¡& V~ JrVmHo$ ^mî¶ ³¶m| Oéar hþE?

Am{X e§H$amMm¶© Zo JrVm^mî¶ H$s ewéAmV H$aVohþE g~go nhbo JrVm Ho$ Cg ‘hÎd na Omoa {X¶m h¡{OgHo$ H$maU ¶h {H$Vm~ ¶mX H$aZo bm¶H$ hþB©&JrVm H$m Omo ‘hÎd e§H$amMm¶© Zo ~Vm¶m h¡ dhrCZHo$ Ûmam ^mî¶ {H$E OmZo H$m ^r H$maU ‘mZm OmgH$Vm h¡& CÝhm|Zo VrZ ~mV| H$hr h¢- Y‘} J«mhçm‘mgdoXmo³V‘² ~«m÷UËdñ¶ ajUmW} VWm ~«m÷UËdñ¶ {hajUoZ a{jV…& nhbr ~mV ¶h {H$ JrVm doXmo³V Y‘©YmaU H$amZo H$m gmYZ h¡, Xÿgar ~mV JrVm ~«m÷UÎdH$s ajm Ho$ {bE {bIr JB© Am¡a Vrgar ~mV ~«m÷UËdH$s ajm H$aZo go g~-Hw$N> ~M gH$Vm h¡&

e§H$amMm¶© H$m A{^¶mZ AmR>dt gXr B©gdr H$mh¡& e§H$amMm¶© Zo AnZo nyd©dVu ~«m÷U AmMm¶© Hw$‘m[ab^Å> Ho$ H$m‘ H$mo Á¶mXm ~‹S>o ~w{Õ H$m¡eb go AmJo

~‹T>m¶m Wm& Hw$‘m[ab doX Am¡a ~«m÷U-{damoYr {dMmanaånam H$mo MwZm¡Vr XoZo H$m à¶ËZ H$a aho Wo, na ¶hBVZm AmgmZ Zht Wm& nhbr B©gdr ghòmpãX Ho$nydm©Y© ‘| am‘m¶U, ‘hm^maV Am¡a nwamU Am{X Ho$dV©‘mZ én V¡¶ma hmoZo Ho$ ~mdOyX g‘yMo Cn‘hmÛrn‘| d¡Mm[aH$ ÑpîQ> go ~«m÷UËd bJ^J Aghm¶ pñW{V‘| Wm& ep³Vembr g‘«mQ> H${ZîH$ nhbr gXr H$m~‹S>m ~m¡Õ g§ajH$ Wm Am¡a ZmJmOw©Z O¡gr {damQ>à{V^m Cg g‘¶ H$s XoZ Wr&

ݶm¶gyÌ ‘yb én go B©.ny. Vrgar gXr H$s aMZmWr, na Vm{H©$H$ ~m¡Õm| H$mo CÎma XoZo Ho$ {bE Mm¡WrgXr B©gdr ‘| Bgr ݶm¶ gyÌ H$m ì¶dpñWV ^mî¶dmËñ¶m¶Z Zo {bIm& BgH$m A˶§V àIa Odm~~m¡Õ Vm{H©$H$ {XL²>ZmJ Zo {X¶m Omo nm±Mdr gXr B«gdrHo$ Wo& dmËñ¶m¶Z Ho$ g‘W©Z Am¡a ~m¡Õ {XL²>ZmJ H$moOdm~ XoZo Ho$ {bE CÚmoVH$a hr Zht Aݶ ~«m÷U{dMmaH$m| H$mo g~go Á¶mXm {Zaò {H$¶m CÚmoVH$a Ho$hr g‘H$mbrZ {damQ> ~m¡Õ Xme©{ZH$ Y‘©H$s{V© Zo&CgHo$ ~mao ‘| qH$dX§{V¶m± h¢ {H$ {Og ~«m÷U g^m ‘|do nhþ±M OmVo Wo, Cg‘| {damo{Y¶m| H$s AmdmO Jm¶~hmo OmVr Wr& {Zñg§Xoh ZmJmOw©Z Ho$ ~mX H$s g{X¶m| ‘|nhbr ghòmpãX B©gdr Ho$ A§V VH$ Xe©ZemñÌ Ho$joÌ ‘| O~aXñV Q>H$amdm| H$m H$mb ahm h¡&

ZmJmOw©Z go boH$a CÚmoVH$a Am¡a Y‘©H$s{V© Am{XVH$ H$s d¡Mm[aH$ Mhb-nhb Ho$ gmW h‘| VËH$mbrZAm{W©H$, gm‘m{OH$ pñW{V Ho$ EH$ {XbMñn nhbyH$mo ^r XoIZm hmoJm& ¶h Am{W©H$, gm‘m{OH$ pñW{VB{Vhmg H$s EH$ Eogr ‘hÎdnyU© KQ>Zm h¡ Omo ^maVr¶Eo{e¶mB© A’«$sH$s gm§ñH¥${VH$ ‘hmgmJa Ho$ ^maVr¶I§S> ‘| ~hþV ‘hÎnyU© hñVjon H$aVr h¡&

H$ar~ 180 B©.ny. ‘m¡¶© g‘«mQ> H$s h˶m H$aHo$nwî¶{‘Ì Zm‘H$ ~«m÷U Zo amÁ¶ na A{YH$ma H$a{b¶m& dh ~m¡Õ Y‘© Ho$ {damY Ho$ {bE OmZm OmVmh¡& ~mX ‘| ¶hm± H$Êd emgZ H$aVo aho& BZH$m amÁ¶

Page 24: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

24B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

B©.ny.nhbr gXr Ho$ A§{V‘ XeH$m| VH$ MbVm ahm&B©gdr nhbr ghòmpãX H$s àmapå^H$ g{X¶m| ‘| ‘ܶAm¡a CÎma-npíM‘ joÌm| H$m maVr¶ B{Vhmg O~aXñVamOZr{VH$ CWb-nwWb go ^am Wm& ^maV Ho$ Aݶ^mJ ^r amOZr{VH$ g§H«$m§{V ‘| ‘w³V Zht Wo& ew§J,gmVdmhZ, e§H$, Hw$fmU, B§S>mo ¶yZmZr OmVr¶VmAm|Ho$ H$maU Ohm± emgZV§Ì ‘| ^mar CbQ>’o$a hmo aho Wodht g‘mO gm§ñH¥${VH$ pñW{V¶m| ‘| nhbo go H$htÁ¶mXm ~‹S>r g§H«$m§{V hmo ahr Wr& ‘m¡¶© amOmAm| ZoAnZr emgH$s¶ Am¡a g¡{ZH$ gw{dYmAm| Ho$ {bE¶mVm¶mV gw{dYmAm| H$mo H$m’$s {dH${gV {H$¶m Wm&~mX ‘| nhbr B©gdr ghòmpãX Ho$ ímwé ‘| ha joÌr¶emgH$ Zo AnZr VmH$X ~‹T>mZo Ho$ {bE ^maVr¶ì¶mnmaV§Ì H$mo {dídmg ‘| boZo H$s H$mo{ee H$s&

¶hm± h‘| ¶h ~mV ¶mX aIZr Mm{hE {H$ doXnyd©,doXH$mbrZ Am¡a ~wÕH$mbrZ maV ‘| à˶oH$ OmVr¶Vmha joÌ H$s g‘yMr Am{W©H$, amOZr{VH$, gm§ñH¥${VH$Am¡a gm‘m{OH$ J{V{d{Y ‘| grYo {hñgoXmar H$aVrWr, ^bo hr d¡{XH$ g§ñH¥${V Ho$ YmaH$ ~«m÷Um| goCZH$m O~aXñV Q>H$amd hmo ahm Wm& amOgÎmm go Ow‹S>bmoJm| H$m EH$ g‘wXm¶ hmoVm Wm, Vmo Xÿgam ~‹S>mg‘wXm¶ Õ{f, {eën, l‘ go Ow‹S>m Wm, {OÝh| ~mX ‘|~«m÷Um| Ho$ X~md ‘| eyÐ ~Zm¶m J¶m& do {eënr,H$m‘Jma Am¡a {H$gmZ ‘hÎdnyU© gm‘m{OH$ y{‘H$mE°&{Z^m aho Wo& AZoH$ amÁ¶, {deofH$a JUV§Ìr¶ ì¶dñWmHo$ amÁ¶ do hr Mbm aho Wo& CZHo$ CËnmXZm| H$s ‘m±JXþ{Z¶m Ho$ Xÿgao Xoem| ‘| ^r BVZr Á¶mXm Wr {H$ doImgm g‘¥Õ g‘mO ~Zo hþE Wo& l{‘H$m| {epën¶m| ZoCËnmXZ Am¡a CgHo$ ì¶mnma H$s gw{dYm Ho$ {bE dV©‘mZghH$mar ì¶dñWm H$s Vah lo{U g§JR>Z ~Zm aIo WoOmo Imgr ~‹S>r Am¡a à^mdembr g§ñWmE± Wr& A³gado amOgÎmm VH$ H$mo H$O© XoVo Wo& ~hþV Vah H$sgm‘m{OH$ bm^H$mar J{V{d{Y¶m± ¶o lo{U g§JR>Zg§Mm{bV H$aVo Wo&

~«m÷Um| Zo {OZ joÌm| ‘o§ amOgÎmm H$mo AnZo de‘| {H$¶m, dhm± gÎmm Am¡a emgZ go Ow‹S>o bmoJm| H$mo Bgg‘wXm¶ go AbJ {H$¶m ܶmZ XoZo H$s ~mV h¡ {H$~«m÷U Y‘©gyÌm| ‘| d¡í¶ ¶m ì¶mnmar H$m XOm© Vrgamhr Zht h¡, dh ~g Wmo‹S>m-gm hr eyÐm| go D$na h¡~pëH$ AZoH$ ì¶mnmar H$m‘Jma Om{V¶m± AY©d¡í¶ Am¡aAY©eyÐ H$s pñW{V ‘| aIr JB© h¡&

h‘| ¶h Zht ybZm Mm{hE {H$ B©gdr ghòmpãXHo$ nyd© Ho$ maV ‘| AZoH$ {eënr H$m‘Jma g‘wXm¶ Ho$bmoJ ep³Vembr amOm ^r hmoVo h¢& Z§Xd§e, ‘m¡¶©d§e¶m Jwád§e CgHo$ CXmhaU h¢& ¶h AbJ ~mV h¡ {H$M§ÐJwá ‘m¡¶© ¶m g‘wÐJwá O¡go amOm ~«m÷Um| H$sgm§ñH¥${VH$, gm‘m{OH$ namYrZVm Iwer go ñdrH$maH$aVo aho Wo&

nhbr ghòmpãX B©gdr H$m nydm©Y©, ~«m÷U Am¡a~«m÷U-{damoYr ^maVr¶m| H$m gÎmm-g§Kf© ^r MbVmahm Am¡a d¡Mm[aH$ ¶wÕ ^r hmoVm ahm& ^maVr¶m| Am¡a~«m÷Um| Ho$ ~rM gÎmm-g§Kf© H$s R>rH$ Eogr hr VñdraXÿgar ghòmpãX H$s Am{Iar Xmo eVmpãX¶m| ‘| XoIZo‘| AmVr h¡& 1757 H$m ¶wÕ OrV boZo Ho$ ~mX ^rA§J«oO IwX amOm Zht hmo nmVm, ‘ra Om’$a H$mo amOm~ZmVm h¡& BgHo$ ~mX AnZo ì¶mnm[aH$ à{VîR>mZm§oo({H$bm|) Am¡a goZmAm| Ho$ ~mdOyX A§J«oO A{YH$m§eV…XrdmZr ¶m ao{OS>|gr VH$ hr àmá H$a nmVm h¡& {XëbrHo$ ~mXemh ¶m AdY Ho$ Zdm~ H$mo dh nXÀ¶wV ZhtH$a nmVm Jmo{H$ ¶o bmoJ Zm‘m‘Ì Ho$ hr emgH$ Wo&^maV AmZo Ho$ ~mX doXH$mb go boH$a nhbr ghòmpãXB©gdr Ho$ nydm©Y© VH$ ~«m÷U H$mo XrdmZr ¶m ao{OS>|grgo hr g§Vmof H$aZm n‹S>m Wm& dh à^md ‘| ^bo hr{H$VZm ~‹S>m ³¶m| Z hmo OmE A{YH$m§eV… amOm H$mnwamo{hV ¶m ‘§Ìr hr hmo gH$Vm Wm&

Eogr pñW{V ‘| ~«m÷U H$m ApñVÎd V^r ~Mmah gH$Vm Wm O~ dh AnZr H$Å>aVm H$s ajm H$anmE, AnZr OmVr¶ naånam H$s ‘{h‘m H$mo gm‘m{OH$

Page 25: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

25B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

ñdrH¥${V {Xbm nmE± Bgdr gZ² H$s nhbr ghòmpãXH$m nydm©Y© Bgr Or Vmo‹S> H$mo{ee H$m gw~yV XoVm h¡&

Mmdm©H$ ^maV ‘| EH$ àmMrZ AZrídadmXr Am¡a^m¡{VH$ dñVw g˶ H$mo hr A§{V‘ ‘mZZo dmbo {dMmaH$Wo& ~«m÷U g§ñH¥${V g~go Jhar K¥Um Mmdm©H$ go hrH$aVr Wr& gå^dV… Mmdm©H$ {g’©$ {dÛmZ hr Zht Wo,EH$ ~‹S>o gm‘m{OH$ H$m¶©H$Vm© r Wo Omo ~«m÷U H$‘©H$m§S>H$m grYm {damY OZ‘§Mm| na ^r H$aVo Wo& ~«m÷U Ho${bE do g~go ~‹S>r {MÝVm H$m {df¶ Wo& ZmJmOw©Z,{XL²>ZmJ-Y‘©H$s{V© Am{X gm‘mݶ OZ ‘| AnZr~m¡{ÕH$Vm Ho$ MbVo Á¶mXm ~‹S>m ñWmZ Zht ~ZmVohm|Jo& na Mmdm©H$ ¶m CZHo$ {eî¶ gm‘mݶ OZm| ‘| ^rn¡R> ~Zm boVo hm|Jo&

em¶X Bgr pñW{V H$m gm‘Zm H$aZo Ho$ {bEg§ñH¥$V Ho$ gm{h˶H$mam| Zo r Mmdm©H$ H$mo hr {ZemZm~Zm¶m hmoJm& ¶h H$m‘ Å>Zmam¶U Ho$ ZmQ>H$ doUrg§hma(gmVdt gXr B©gdr) Am¡a ~mU^Å> H$s aMZm hf©M[aV‘²(gmVdt gXr B©gdr) ‘| ~‹S>r {eÔV go {H$¶m J¶m&¶h bJ^J dhr g‘¶ h¡ O~ Hw$‘m[ab ^Å> AnZmA{^¶mZ ewé H$aVo h¢&

doUrg§hma ZmQ>H$ ‘| Mmdm©H$ EH$ ~hþV ~‹S>o Am¡a~ohX ~wao IbZm¶H$ Ho$ én ‘| {M{ÌV hþE h¢& CÝh| EH$H$nQ>doeYmar (~«m÷U Ho$ doe ‘|) amjg ~Vm¶m J¶mh¡-(VV… à{de{V ‘w{ZdofYmar Mmdm©H$mo Zm‘ amjg…)

amjg…amjg…amjg…amjg…amjg… (AmË‘JV‘²) Efmo Apñ‘ Mmdm©H$mo Zm‘amjg… Xþ¶m}YZñ¶{‘̧ nm§S>dmZ² d§M{¶Vw§ ^«‘m{‘(àH$me‘) V¥{fVmo Apñ‘ V¥{fVmo Apñ‘& gå^md¶Vw‘m± H$píM‘² ObÀN>m¶m àXmZoZo&

-doUrg§hma, A§H$ 6(‘w{ZdoeYmar Mmdm©H$ Zm‘ H$m amjg AmVm h¡)

amjg …amjg …amjg …amjg …amjg … (ñdJV) ¶h ‘¢ Mmdm©H$ Zm‘ H$m amjghÿ±& Xþ¶m}YZ H$m {‘Ì hÿ±& nm§S>dm| Ho$ gmW N>bH$nQ>H$駱Jm& (àH$Q> én go) ‘¢ ߶mgm hÿ±, ‘¢ ߶mgm hÿ±&

MmhVm hÿ± Hw$N> nmZr Am¡a Aml¶ {‘b OmE±&-doUrg§hma, A§H$ 6

Bg ZmQ>H$ ‘| ^r‘ Am¡a Xþ¶m}YZ Ho$ JXm ¶wÕ Ho$g‘¶ Mmdm©H$ hr YmoImY‹S>r H$aHo$ ^r‘ H$mo ‘admXoVm h¡& V~ AOw©Z b‹S>Vo h¢& do r ‘mao OmVo h¢& BgHo$~mX ¶w{YpîR>a H$mo dh bJ^J AmË‘Xmh VH$ nhþ±MmXoVm h¡& Bg àg§J ‘| Z Vmo Hw$N> Eo{Vhm{gH$ h¡, Z‘hm^maV gå‘V h¡& {’$a ¶h H$Wm ZmQ>H$ ‘| ³¶m|AmB©? Om{ha h¡ ZmQ>H$ H$m ~«m÷U boIH$ Å>Zmam¶UZmQ>H$ ‘| Bg Vah H$s ~mV H$hH$a Am‘ OZVm ‘|Mmdm©H$ H$s N>{d Iam~ H$aZm MmhVm Wm&

½¶mahdt gXr B©gdr H$m ZmQ>H$ à~moM§ÐmoX¶ h¡&¶h ZmQ>H$ lrH¥$îU {‘l Zo {bIm Wm& Bg‘| Mmdm©H$amjg én ‘| Vmo Zht {XImE JE h¢, na CZHo$ VH$m]H$mo hmñ¶mñnX Oéa ~Zm¶m J¶m h¡& ~mahdt gXr ‘|lrhf© ‘| ‘hmH$mì¶ Z¡fYr¶ M[aV‘ ‘| X‘¶§Vr Ho$¶hm± go bm¡Q>Vo d³V EH$ r‹S> {XImB© XoVr h¡ {Og‘| goEH$ ì¶p³V XodVmAm| H$mo H$Qw>dMZ H$hZo bJVm h¡&dh Wmo‹S>r {~J‹S>r hþB© ^mfm ‘| Mmdm©H$ Ho$ VH©$ gwZmVmh¡&

~«m÷U CXmadmX Am¡a ~«m÷U H$Å>aVm Ho$ ~rM~mV g‘mZ ahr h¡& XmoZm| H$m hr à‘wI CÔoí¶ ~m¡Õ,O¡Z Am¡a ZmpñVH$m| H$m nyU© CÀN>oX H$aZm Am¡a ~«m÷Uà wgÎmm H$s ñWmnZm H$aZm ahm&

nhbr ghòmpãX B©gdr H$s EH$ Am¡a ~‹S>r y{‘H$mh¡ {OgH$m Zm¶H$ r ~«m÷U hþAm& ~m¡Õ ¶m dñVwVÎdmXrVm{H©$H$ bmoJm| Zo Vmo Xe©Z-{MÝVZ Am¡a {dkmZ g§~§YrH$m‘ {H$¶m, bo{H$Z ~«m÷U Zo AnZr gm§ñH¥${VH$ à wVmHo$ {bE gm{h˶ Ho$ joÌ ‘| ì¶mnH$ Am¡a àe§gZr¶H$m‘ {H$¶m& Cn{ZfXm| H$s Vah hr ~«m÷U gm{h˶H$mo ^r {dídñVa na bmoH${à¶Vm {‘br& ZmQ>H$m| Am¡aH$mì¶m| H$s bmoH${à¶Vm A yVnyd© H$hr OmEJr&

g§ñH¥$V gm{h˶ ‘| g~go nhbm ‘hÎdnyU© Zm‘AídKmof H$m Wm& AídKmof H${ZîH$ Ho$ Xa~ma ‘| aho

Page 26: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

26B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

~VmE OmVo h¢& ¶mZr CZH$m g‘¶ nhbr gXr B©gdrh¡& EH$‘mÌ ~‹S>o ~m¡Õ H${d h¢& BZHo$ ~mX g§ñH¥$V Ho$CZ ~«m÷U gm{h˶H$mam| H$m {gb{gbm ewé hmoVm h¡,{OZH$m B{Vhmg n§{S>VamO OJÞmW VH$ MbVm h¡ OmoAm¡a§JOo~ Ho$ Xa~mar Wo Am¡a {OZH$s Bg{bE Kmoa{ZÝXm hþB© Wr {H$ CÝhm|Zo EH$ ‘wpñb‘ ¶wdVr go emXrH$a br Wr& do ~‹S>o H$mì¶emñÌr Wo&

g§ñH¥$V gm{h˶, Omo ^mg go ewé hmoVm h¡,‘¥ÀN>H${Q>H$‘² O¡go {~abo AndmX N>mo‹S>H$a àmMrZ~«m÷UJ«§Wm|, nwamUm| Am¡a ‘hmH$mì¶m| Ho$ H$WmZH$m| H$moboH$a ~«m÷U g§ñH¥${V Am¡a H$‘©H$m§S> H$s loîR>Vm ñWm{nVH$aZo Ho$ {bE {bIm J¶m& ^mg Zo ~«m÷U ‘§Ìr Ho$à^md ‘| amOgÎmmE± ~ZZo-{~J‹S>Zo H$s H$WmE± Xt VmoH$m{bXmg Zo aKw Ho$ g‘wMo d§e go boH$a {ed-nmd©VrH$mo ‘{h‘m-‘§{S>V {H$¶m ^ma{d AOw©Z Ûmam {ed Ho${Xì¶mñÌ nmZo H$s H$Wm H$hVo h¢ Vmo ‘mK H¥$îU H$WmH$m EH$ A§e {eewnmb dY ‘| XoVo h¢& d y{V am‘ Ho$OrdZ H$m CÎmamY© {bIVo h¢ Am¡a ¶h g~ ñVar¶ h¡&¶h AbJ ~mV h¡ Bg g‘yMo gm{h˶ H$m à‘wI bú¶em¶X dmËñ¶m¶Z Ho$ H$m‘gyÌ Ho$ à^md ‘| ñÌr-^moJH$mo g~go Á¶mXm OJh XoZm ahm h¡& AJa Xo{d¶m| H$m{OH«$ ^r h¡ Vmo A yVnyd© ¶m¡Z AmZ§X Ho$ {bE O¡goHw$‘ma gå^d‘² ¶m JrV Jmo{dÝX‘²& gå^d h¡ ñÌr H$mo~«m÷U g§ñH¥${V O¡go A˶§V ZrMo Ho$ XO} na aIVrahr h¡, Cgr Vah CgHo$ Z½ZV‘ ^moJ H$s ^r g‘W©H$ahr hmo& Am{Ia Aíd‘oY ¶k O¡go AZwîR>mZm|o ‘| amZrHo$ ñVa H$s ñÌr H$mo boH$a r ~«m÷U-g‘mO ~{b Ho${bE bmE Kmo‹S>o go ‘¡WwZ Ho$ g‘¶ EH$ amZr H$s ‘¥Ë¶wVH$ B{Vhmg ‘| XO© h¡& em¶X ~«m÷U H$s ¶hrH$m‘{bßgm g§ñH¥$V ^mfm Ho$ gm{h˶ ‘| AíbrbVmH$s hX VH$ nhþ±MH$a 춳V hmoVr h¡&

^maVr¶ B{Vhmg ‘| ~«m÷U ^maV ‘| EH$ ~maAZoH$ N>moQ>o-N>moQ>o amÁ¶m| ‘| {d^m{OV g‘mO H$mo ~~©aqhgm Ûmam X~mVm h¡, na g§»¶m ‘| H$‘ hmoZo Ho$ H$maU

nyar Vah gÎmm Zht g± mb gH$Vm& maV AmE A§J«oOm|Zo ^r 1857 ‘| A yVnyd© qhgm Am¡a ~~©aVm H$mì¶dhma {H$¶m Wm& g¢H$‹S>m| N>moQ>o-N>moQ>o emgZ V§Ìm| ‘|~±Q>o ^maV na CZH$s XheV hmdr hmo JB© Wr& nag‘yMo Xoe na emgZ H$aZo bm¶H$ ep³V A§J«oOm| Ho$nmg Zht Wr& A{YH$m§e OJhm| na A§J«oO Zo CZamOmAm|, Zdm~m| H$mo hr ~ZmE aIm Omo A§J«oOm| H$sBÀN>m na Mb gH$Vo Wo& ~«m÷U à wËd H$m XÿgamH$mb R>rH$ Eogm hr Wm& Z§Xd§e Ho$ nVZ Am¡a ‘m¡¶©d§eH$s ñWmnZm Bgr Ho$ CXmhaU h¡§& ~«m÷U MmU³¶Z§Xd§e g‘má H$admVm h¡, na IwX amOm Zht ~ZVm&amOgÎmm dh ‘m¡¶m] H$mo gm¢nVm h¡& Eogr pñW{V ‘|~«m÷U Ho$ {bE ApñVÎd ~ZmE aIZm {MÝVm H$m{df¶ ahm hr hmoJm&

^maV ‘| emgZ na A{YH$ma hmo OmZo Ho$ ~mX~Vm©{Z¶m pñWV A§J«oO Om{V Zo AnZr gÎmm H$mo ‘O~yVH$aZo Ho$ {bE g§ñH¥${V H$mo ~‹S>m gmYZ ~Zm¶m Wm&CgZo Yrao-Yrao ZmQ>H$, gm{h˶, {ejV§Ì, AW©V§Ì ‘|grYo hñVjon {H$¶m Wm& R>rH$ ¶hr H$m‘ ~«m÷U Zo^maV ‘| B©gdr gZ² Ho$ Amgnmg ewé {H$¶m AZw‘mZV…Bgo MÝÐJwá ‘m¡¶© Ho$ ‘§Ìr H$s H¥${V ‘mZm OmVm h¡, na¶h V϶ Ag§{X½Y Zht h¡& H$m¡{Q>ë¶ H$m AW©emñÌH$m¡{Q>ë¶ H$m AW©emñÌH$m¡{Q>ë¶ H$m AW©emñÌH$m¡{Q>ë¶ H$m AW©emñÌH$m¡{Q>ë¶ H$m AW©emñÌ

Am¡a ‘Zwñ‘¥{V Zm‘H$ Y‘©emñÌ, XmoZm|o H$s ^y{‘H$mAm¡a ‘Zwñ‘¥{V Zm‘H$ Y‘©emñÌ, XmoZm|o H$s ^y{‘H$mAm¡a ‘Zwñ‘¥{V Zm‘H$ Y‘©emñÌ, XmoZm|o H$s ^y{‘H$mAm¡a ‘Zwñ‘¥{V Zm‘H$ Y‘©emñÌ, XmoZm|o H$s ^y{‘H$mAm¡a ‘Zwñ‘¥{V Zm‘H$ Y‘©emñÌ, XmoZm|o H$s ^y{‘H$m

EH$ hr h¡ Am¡a XmoZm| hr {H$Vm~o Cg g‘mO Am¡aEH$ hr h¡ Am¡a XmoZm| hr {H$Vm~o Cg g‘mO Am¡aEH$ hr h¡ Am¡a XmoZm| hr {H$Vm~o Cg g‘mO Am¡aEH$ hr h¡ Am¡a XmoZm| hr {H$Vm~o Cg g‘mO Am¡aEH$ hr h¡ Am¡a XmoZm| hr {H$Vm~o Cg g‘mO Am¡a

amÁ¶ì¶dñWm H$m {ddaU XoVr h¢ {Og‘| ~«m÷UamÁ¶ì¶dñWm H$m {ddaU XoVr h¢ {Og‘| ~«m÷UamÁ¶ì¶dñWm H$m {ddaU XoVr h¢ {Og‘| ~«m÷UamÁ¶ì¶dñWm H$m {ddaU XoVr h¢ {Og‘| ~«m÷UamÁ¶ì¶dñWm H$m {ddaU XoVr h¢ {Og‘| ~«m÷U

gdm}n[a aho Am¡a gmar amOZr{VH$, gm‘m{OH$ à{H«$¶mgdm}n[a aho Am¡a gmar amOZr{VH$, gm‘m{OH$ à{H«$¶mgdm}n[a aho Am¡a gmar amOZr{VH$, gm‘m{OH$ à{H«$¶mgdm}n[a aho Am¡a gmar amOZr{VH$, gm‘m{OH$ à{H«$¶mgdm}n[a aho Am¡a gmar amOZr{VH$, gm‘m{OH$ à{H«$¶m

d¡go Mbo O¡gm ~«m÷U AmXoe Xo&d¡go Mbo O¡gm ~«m÷U AmXoe Xo&d¡go Mbo O¡gm ~«m÷U AmXoe Xo&d¡go Mbo O¡gm ~«m÷U AmXoe Xo&d¡go Mbo O¡gm ~«m÷U AmXoe Xo& B©gm H$s nhbrghòmpãX EH$ H$m‘ Am¡a ~‹S>r {eÔV go H$aVr h¡-{Og amOgÎmm H$mo ~«m÷U AnZo ‘§{ÌËd Am¡a nm¡amo{h˶go H$m~y ‘| aIVm h¡, Cgo ~ohX nVZerb ^r ~ZmVmh¡& CgH$s {XZM¶m© H$mo ñÌr-^moJ Am¡a eam~ ‘|Sw>~moVm h¡& H«$s‹S>m, Am‘moX, à‘moX, {eH$ma, ZmM-JmZm, A˶m{YH$ d¡ dembr OrdZ CgH$m ghOAmMaU ~Zm {X¶m OmVm h¡& H$m‘gyÌ ‘| {Og {dbmgr

Page 27: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

27B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

OrdZ H$s Vñdra| Xr JB© h¢, do amOm H$s Am‘ OrdZM¶m©h¢& amOm r Y‘©, nabmoH$ Am¡a amÁ¶ì¶dñWm nwamo{hVAm¡a ‘§Ìr H$mo gm¢nH$a {ZpíMÝVVmnyd©H$ ñÌr a‘U ‘|bJ OmVm h¡& Xmg-Xm{g¶m± hr Zht, Ag§»¶ am{Z¶m°&amOm ‘hb ‘| bo AmE, BgH$s nyar Ny>Q> ~«m÷U Zo CgrH$mo Xr& XþV {eH$ma H$aZo ^r OmVm h¡ Vmo H$Êd H$snmbr b‹S>H$s Ho$ gmW dht gmoZm ewé H$a XoVm h¡&~«m÷U H${d¶m| Am¡a ZmQ>H$H$mam| Zo BgHo$ Iwbo {MÌU{H$E&

~«m÷U gm{h˶H$mam| Zo {ZandmX én go amOmAm|Ho$ gwI Ho$ {bE Kmoa {dbmgr gm{h˶ {bI Am¡a ñÌrH$mo Z½ZV‘ ~ZmH$a noe {H$¶m amOm Eogo gm{h˶ H$sCÎmoOZm ‘| Sy>~Vo aho& ~«m÷U H$m EH$ H$[aí‘m B{Vhmg‘| ¶h Wm {H$ dh {Zñg§VmZ amOm H$mo g§VmZ Xo XoVmWm Am¡a Xÿgam ¶h {H$ dh amOm Ho$ namH«$‘ Ho$ nyU©V…V~mh H$aVm Wm& amOm H$mo nabmoH$ Oéa {‘boJm ¶h{gÕ H$aZo Ho$ {bE amOm go ¶k H$admVm Wm& Bg‘|^r ^mar Am{W©H$ bm^ ~«m÷U H$mo hr {‘bVm Wm,amOm Bg «‘ ‘| {OÝXm ahVm Wm {H$ CgZo nabmoH$~«m÷U Ho$ O[aE n³H$m H$adm {b¶m& AmJo h‘ JrVmHo$ A§Va§J H$mo Bg n¥îR> y{‘ ‘| ^r XoI|Jo&

~«m÷U H$s d¡Mm[aH$ OéaV Am¡a dU©-ì¶dñWm …~«m÷U H$s d¡Mm[aH$ OéaV Am¡a dU©-ì¶dñWm …~«m÷U H$s d¡Mm[aH$ OéaV Am¡a dU©-ì¶dñWm …~«m÷U H$s d¡Mm[aH$ OéaV Am¡a dU©-ì¶dñWm …~«m÷U H$s d¡Mm[aH$ OéaV Am¡a dU©-ì¶dñWm …JrVm H$m EH$ ~hþV ~‹S>m H$϶ h¡ lÕm Am¡a

^p³V& JrVm Ho$ Mm¡Wo Aܶm¶ H$m íbmoH$ h¡ (38)lÕdm§ëb^Vo kmZ§ VËna… g§¶V B§{ж kmZ§bãÜdmnam§ empÝV¨ A{MaoU A{YJÀN>{V ¶mZr {Og‘|{OVopÝжVm Ho$ gmW lÕm^md hmoVm h¡ Cgo kmZ àmáhmoVm h¡ Am¡a kmZ àmá H$aHo$ VËH$mb na‘ em§{V{‘b OmVr h¡& AJbo íbmoH$ ‘| ~mV Am¡a gm’$ H$aXr JB© h¡ {Og‘| lÕm Z hmo Am¡a Omo g§Xoh H$aVm hmo,dh nwéf ~a~mX hmo OmVm h¡& EH$ Am¡a OJh BgrVah Ho$ AneãXm| Ho$ gmW H$hm J¶m h¡ (9-3){OZ‘| lÕm Zhr§ hmoVr h¡ do bmoJ OrVo-‘aVo ahVo h¢-‘¥Ë¶w g§gmadË‘©{Z& {Og ¶kH$‘© H$mo boH$a JrVm ‘|

g§Xoh CR>mE JE h¢, CÝht ¶km| H$mo ^r lÕm Ho$ gmWH$aZm Mm{hE, ¶h ^r JrVm ‘| H$hm J¶m h¡&

¶h lÕm ܶmZ XoZo dmbr MrO h¡& {XbMñn h¡{H$ ^p³V Am¡a lÕm ‘| Á¶mXm ’$mgbm Zht h¡& XmoZm|eãX bJ^J EH$ hr V϶ H$mo 춳V H$aVo h¢-XmoZmo§H$m AW© AmË‘g‘n©U hmoVm h¡-XmoZm| hr ñdm{‘^p³VH$m AW© XoVo h¢& XmoZm| hr AnZr ~w{Õ Am¡a {ddoH$ H$moem[aO H$aZo H$s àoaUm XoVo h¢&

AmË‘g‘n©U, ñdm{‘^p³V Am¡a {ddoH$eyݶVmH$mo hr ~‹S>r MrO ~VmZo dmbr lÕm H$m hr Xÿgam,Á¶mXm Iwbm AW© XoZo dmbo eãX ^p³V H$mo JrVm ‘|~‹S>o n¡‘mZo na à{VîR>m Xr JB© h¡& JrVm ‘| H$hm J¶m h¡(7-15) Z ‘m± XþîH¥${VZmo ‘y‹T>m… ànÚ§Vo ZamY‘m…&‘m‘m¶m AnöV kmZm Amgwa§ md‘m{lVm…& ¶mZr ‘yI©Am¡a ZamY‘, ‘m¶m Ho$ de ‘| n‹S>H$a Amgwar àd¥{ÎmHo$ hmo OmVo h¢, do ‘wPo Zht ‘mZVo& AJbo íbmoH$ 17‘| H$hm J¶m h¡-do bmoJ ‘wPo ~hþV ng§X h¢ Omo ‘wPgo^p³V H$aZo Ho$ H$maU kmZr hmo JE& íbmoH$ ¶h ~mV~hþV gm’$ eãXm| ‘| H$hVm h¡ {H$ kmZr dhr hmo gH$Vmh¡ Omo AmË‘g‘n©U H$a XoVm h¡, ñdV§Ì én go gmoMZo-g‘PZo Ho$ H$m‘ go Xÿa ahVm h¡&

B©gdr gZ² Ho$ nhbo H$s Am¡a ~mX H$s ^r Hw$N>g{X¶m± ~«m÷U H$s {MÝVm H$m H$maU ~Z ahr Wt³¶m|{H$ CZ‘| ñdV§ÌMoVm ~w{ÕOrdr ~‹S>r g§»¶m ‘|‘m¡OyX Wo& Bg{bE ~«m÷U ¶h Oéar ‘mZ ahm Wm {H$H$ht-H$ht {ddoH$ H$s ñdm¶ÎmVm na amoH$ bJo Am¡abmoJm| H$mo {~Zm àíZ {H$E AmË‘g‘n©U {gIm¶m OmgHo$& JrVm O~ r {bIr JB© hmo, CgH$s ¶h y{‘H$mH$m’$s H$maJa hmo, BgHo$ à¶ËZ ~‹S>o n¡‘mZo na hmo ahoWo&

JrVm Zo ~hþV Omoa XoH$a ~hþXoddmX H$mo r ñdrH$ma{H$¶m Jmo{H$ H$B© OJh dh AÛ¡V doXm§V H$mo à{VpîR>VH$aVr h¡& Aܶm¶ 7 H$mo hr íbmoH$ 29 ‘| H$hm J¶mh¡- ¶mo ¶mo ¶m± ¶m± VZw ³V… lÕ¶m{M©Vw§ BÀN>{V Vñ¶

Page 28: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

28B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

Vñ¶mMbm§ lÕm§ Vm‘od {dXYmå¶h‘² ¶mZr Omo ^³V{Og {H$gr XodVm H$s ^p³V H$mo ñdrH$ma H$aVm hÿ±&

JrVm ‘| "‘X² ³V' ¶mZr ‘oao à{V g‘{n©V H$m‘hÎd ~hþV ~‹S>m h¡& EH$ íbmoH$ ‘| ^p³V Ho$ gmWAZݶVm ^r Omo‹S> Xr J¶r h¡ ¶mZr ^³V Vmo hmoZm hrMm{hE, AZݶ ³V hmoZm Á¶mXm ~‹S>r ~mV h¡ (11-54) Aܶm¶ 13 Ho$ íbmoH$ 10 ‘| Vmo Bgr AZݶ^p³V H$s AdYmaUm H$mo AZݶ g§§~§Y ~ZmH$a EH$mJ«^p³V VH$ nhþ±Mm {X¶m J¶m h¡& gånyU© g‘n©U naOmoa XoZo dmbr C³V ~mVmo§ Ho$ Xm¶ao go Aܶm¶ 12H$m íbmoH$ 17 ^p³V H$mo ~mha {ZH$mbVm {XImB©XoVm h¡, Ohm± H$hm OmVm h¡ {H$ Eogm ^³V Omo Z IwehmomV h¡ Z Ûof H$aVm h¡, Z {MÝVm H$aVm h¡ Z Hw$N>nmZm MmhVm h¡, ew -Aew go ^r gamoH$ma ZhtaIVm, dh ‘wPo {චh¡& bo{H$Z gm‘mݶV… pñWVàkhmoZo H$m ‘hÎd ~Vm¶m hþAm bJZo dmbm ¶h íbmoH$EH$ Xÿgam AW© ^r XoVm h¡& C³V íbmoH$ ¶h AW© ^rXoVm h¡ Omo ‘oam ^³V hmo OmVm h¡, dh AnZm gånyU©ì¶p³VËd N>mo‹S> XoVm h¡, yb OmVm h¡ ¶mZr AZݶ^p³V hr ì¶p³V H$mo Eogm ~Zm XoVr h¡& C³V íbmoH$Ho$ gmW Aܶm¶ 18 H$m íbmoH$ 55 ämr XoIm OmZmMm{hE Bg íbmoH$ ‘| AW© H$m Xÿgam {dH$ën hrgm‘Zo AmVm h¡, {Og‘| H$hm J¶m h¡ {H$ ^p³V Ûmamhr ‘wPo OmZm OmVm h¡-^³Ë¶m ‘m‘{^OmZm{V& {ZpíM¶hr ~«÷gyÌm| ¶m Hw$N> Cn{ZfXm| H$s VwbZm ‘| ¶h EH$AbJ ñWmnZm h¡&

A§{V‘ Aܶm¶ Ho$ hr íbmoH$ 67 ‘| Bgr ~mVH$m Am¡a Iwbmgm hmo OmVm h¡-BX§ Vo Zm^nñH$m¶³Vm¶H$XmMZ Z Mmewlyf¶o dméM§ Z M ‘m± ¶mo Aa¶gy¶{V¶m{Z Bg VÎd kmZ ¶m JrVm ahñ¶ H$mo Z Vmo VnhrZH$mo ~VmZm Mm{hE Am¡a Z ^p³V-a{hV go H$hZmMm{hE Cgo r Zht ~VmZm Mm{hE Omo gwZZm Z MmhVmhmo Am¡a Cgo ^r Zht Omo ‘oam {ZÝXH$ hmo&

íbmoH$ 68 H$hVm h¡- ^p³V ‘{¶ nam§ H¥$Ëdm

‘m‘ Ed¡î¶{V Ag§e¶… ¶mZr {~Zm g§Xoh {H$E hþE Omo‘wP‘| AZݶ ^p³V H$aVm h¡ dh& Om{ha h¡ ¶h dhrAmË‘g‘n©U h¡ Omo ‘Zwî¶ H$mo ñdV§ÌMoVm hmoZo goamoH$Vm h¡ Am¡a Cgo AmkmH$mar ~ZmVm h¡&

JrVm ‘| Bgr lÕm Am¡a ^p³V Ho$ àg§J ‘| EH$h¡amZr H$s ~mV {bIr JB© h¡& H$϶ ¶h h¡ {H$ gƒr^p³V gmpËdH$ ^moOZ go AmVr h¡& BgHo$ gmW hr(Aܶm¶ 17, íbmoH$ 90) Vm‘gr ^moOZ H$m ~¶mZh¡- ¶mV¶m‘§ JVag§ ny{V n¶w{fV§ M ¶V² C{MN>îQ>‘{nMm‘ܶ§ moOZ§ ‘mVg{එ²& ¶mZr gyIm, g‹S>m, ~mgr,XþJ©ÝY¶w³V, OyR>m Am¡a An{dÌ ^moOZ Vm‘gr nwéfH$mo {චhmoVm h¡&

C³V ^moOZ ³¶m gM‘wM {H$gr H$mo {චhmoC³V ^moOZ ³¶m gM‘wM {H$gr H$mo {චhmoC³V ^moOZ ³¶m gM‘wM {H$gr H$mo {චhmoC³V ^moOZ ³¶m gM‘wM {H$gr H$mo {චhmoC³V ^moOZ ³¶m gM‘wM {H$gr H$mo {චhmo

gH$Vm h¡?gH$Vm h¡?gH$Vm h¡?gH$Vm h¡?gH$Vm h¡? ³¶m H$moB© ñdoÀN>m go Eogm ^moOZ H$aVm³¶m H$moB© ñdoÀN>m go Eogm ^moOZ H$aVm³¶m H$moB© ñdoÀN>m go Eogm ^moOZ H$aVm³¶m H$moB© ñdoÀN>m go Eogm ^moOZ H$aVm³¶m H$moB© ñdoÀN>m go Eogm ^moOZ H$aVm

h¡? h¡? h¡? h¡? h¡? {ZíM¶ hr ^maV ‘| Hw$b Am~mXr Ho$ AmYo bmoJEogo h¢ Omo Eogm hr ImZm ImVo h¢, g‹S>m go g‹S>m J§XmnmZr nrVo h¢, Eogm nmZr ^r nrVo h¢, {Og‘| ‘amOmZda g‹S> ahm h¡& ào‘M§X H$s H$hmZr "R>mHw$a H$mHw$Am±' Eogo hr nmZr nrZo dmbo bmoJm| H$s XX©ZmH$H$hmZr h¡& Amo‘àH$me dmë‘r{H$ H$s {H$Vm~ Eogo hrbmoJm| H$s H$hmZr h¡ Omo OyR>Z ~Q>moaH$a Or{dV ahVoh¢& X{bV AmË‘H$Wm AH$ga‘mer Eogo hr dr^ËgImZo-nrZo H$mo ‘O~ya bmoJm| H$s H$hmZr H$hVr h¡&^maV Ho$ M‘ma OmVr¶ bmoJ ‘ao OmZda H$m ‘m§gImZo H$mo ‘O~ya aho h¢& ¶h AbJ ~mV h¡ {H$ Jm§YrH$s hr Vah ào‘M§X ^r CÝh| ‘am OmZda Z ImZo H$sgbmh XoVo h¢ Jmo{H$ do ¶h Zht ~VmVo {H$ M‘©H$mag‘wXm¶ ¶h ImZo H$mo ‘O~ya ³¶m| hþAm? ³¶m| ‘wghaOm{V Ho$ bmoJ J§YmVo Myho ImZo H$mo ‘O~ya hmoVo ahoh¢?

Bgr JrVm ‘| {bIm J¶m h¡ (Aܶm¶ 4, íbmoH$134) MmVwd©Ê¶ª ‘¶mgwîQ>§ JwUH$‘© {d^mJe…& BgrMmVwd©Ê¶© ì¶dñWm H$mo ~ZmZo dmbo bmoJm| Zo ¶hì¶dñWmE± ^r H$s Wt {H$ {OÝh| eyÐ ~Zm¶m Om ahm

Page 29: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

29B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

h¡, do ³¶m nhZ|& AmnñV§~ Am¡a Jm¡V‘ go boH$a ‘wZVH$ H$s gm‘m{OH$, Ym{‘©H$ ì¶dñWmE± ¶h Wt {H$eyÐ gdUm] Ho$ CVmao H$n‹S>o nhZ|, Myhm| Ûmam MrW‹S>m{H$E dñÌ ñdrH$ma H$a|, OyR>m AZmO ¶m OyR>Z ImE±&OyR>Z ImZm Vm‘gr ^moOZ h¡ Am¡a Vm‘gr ^moOZ‘Zwî¶ H$mo na‘kmZ go d§{MV aIVm h¡&

Bg Xþ m©½¶nyU© ì¶dñWm H$m g‘W©Z JrVm O¡gr{H$Vm~ H$aVr h¡ Omo ‘Zwî¶ H$mo B©ída VH$ bo OmZo H$mamñVm ~VmVr h¡& dh ‘Zwî¶ Am{Ia h¡ H$m¡Z? e§H$amMm¶©Zo (A.18, íbmoH$ 49) ì¶m»¶m H$aVo hþE"~«m÷Uj{Ìem§ eyÐmUm§' ‘| ¶h ~mV Img Vm¡a gogm’$ H$a Xr h¡ {H$ eyÐ doXm| Ho$ AZm{YH$mar h¢-eyÐmUm‘g‘mg H$aU‘oH$ Om{VÎdo g{V doXAZm{YH$mamV& AmJo CÝhm|Zo ¶h ^r {bIm-eyÐñd^mdñ¶ V‘… ¶mZr eyÐ H$m ñd^md hr Vm‘grhmoVm h¡& dh OyR>Z, g‹S>m, ~mgr, XþJªY¶w³V ImEJmhr& JrVm ‘| ¶h A‘mZw{fH$Vm r ‘m¡OyX h¡ Omo Xþ{Z¶mH$s {H$gr ^r g§ñH¥${V ‘| Xo»mZo H$mo Zht {‘bVr&

EH$ Am¡a Xþ m©½¶nyU© g˶ JrVm ‘| {‘bVm h¡&ñÌr Ho$ {bE Z ¶h nwñVH$ h¡ Z ^p³V Am¡a lÕm&EH$ OJh ñÌr, d¡í¶ Am¡a eyÐ Ho$ {bE EH$An‘mZOZH$ ~¶mZ Oéa {‘bVm h¡& (A.9, íbmoH$32)-‘m§{h nmW© ì¶nm{l˶ ¶o A{n ñ¶w nmn ¶moZ¶…&pñ̶m| d¡í¶m… VWm eyÐ…Vo A{n ¶m§{V nam§J{V‘²& ¶mZr‘oao Aml¶ ‘| AmH$a nmn ¶mo{Z dmbo ñÌr, d¡í¶ Am¡aeyÐ ^r Va OmVo h¢& ñÌr, d¡í¶ Am¡a eyÐ H$s JUZmnmn¶mo{Z Ho$ g‘mZ H$aHo$ JrVm {H$gr r VÎd{MÝVH$H$mo M{H$V H$a gH$Vr h¡& ñÌr, d¡í¶ Am¡a eyÐ g‘wXm¶m|Ho$ {bE Bg ~ohX ~oBÁOVr ^ao JrVm dm³¶ Ho$ nrN>oOmo Hw$N> h¡, CgH$s n‹S>Vmb hmoZr Mm{hE XaAgbJrVm ^r EH$ Vah H$s am‘M[aV‘mZg h¡& JrVm ‘| ^rñÌr Am¡a eyÐ H$m An‘mZ h¡ Am¡a am‘M[aV‘mZg ‘|^r Am¡a XmoZm| {hÝXÿ nwéfm| H$s bmoH${à¶Vm ^r {‘brhþB© h¡& JrVm ‘| ñÌr, d¡í¶ Am¡a eyÐ, Ohm± nmn¶mo{Z

H$ho JE h¢, dht AJbo íbmoH$ 33 ‘| ~«m÷U nwʶerbAm¡a j{̶ ^³V H$hm J¶m h¡& JrVm ‘| Ohm± AZݶ,Aì¶{^Mm[aUr ¶m EH$mJ« p³V H$m {OH«$ {H$¶m J¶mh¡ dht (Aܶm¶ 13, íbmoH$ 9) ¶h r H$hm J¶m h¡{H$ AZmgp³V H¡$gr hmo& Bg‘| H$hm J¶m h¡ nwÌXmaJ¥hm{Xfw ¶mZr nwÌ, nËZr Am¡a Ka go bJmd Z hmo&JrVm Zo H$϶ AJa Wmo‹S>o-go ^r ñÌr Ho$ nj ‘| hmoVoVmo ¶h Z H$hm OmVm {H$ nwéf nwÌr-Ka go Ag§n¥³Vhmo& H$hm OmZm Mm{hE Wm {H$ n[aOZm| go AZmgp³Vhmo& Am{Ia JrVm ¶h ^r Vmo H$h gH$Vr Wr {H$^³V-ñÌr, nwÌ, n{V Am¡a Ka go Ag§n¥³V hmo Am¡a^³V-nwéf, nwÌ, ñÌr Am¡a Ka go {da³V& na JrVmH$m A{^àoV Z Vmo ‘ZwmÌ h¡ (eyÐ em{‘b Zht h¡)Am¡a Z hr JrVm ñÌr Ho$ nj ‘| h¡&

JrVm ‘hm^maV H$m hr EH$ {hñgm h¡ {Ogon[ad{Y©V g§emo{YV ‘hm^maV H$s hr Vah n[ad{Y©Vg§emo{YV {H$¶m J¶m& ¶h H$m‘ {ZíM¶ hr B©gdr ¶h H$m‘ {ZíM¶ hr B©gdr ¶h H$m‘ {ZíM¶ hr B©gdr ¶h H$m‘ {ZíM¶ hr B©gdr ¶h H$m‘ {ZíM¶ hr B©gdr

nhbr ghòmpãX Ho$ nydm©Y© ‘| {H$¶m J¶m hmoJmnhbr ghòmpãX Ho$ nydm©Y© ‘| {H$¶m J¶m hmoJmnhbr ghòmpãX Ho$ nydm©Y© ‘| {H$¶m J¶m hmoJmnhbr ghòmpãX Ho$ nydm©Y© ‘| {H$¶m J¶m hmoJmnhbr ghòmpãX Ho$ nydm©Y© ‘| {H$¶m J¶m hmoJm O~~«m÷U AnZr Apñ‘Vm Ho$ {bE {MpÝVV Wm& Bgr{bEñÌr Am¡a eyÐ g‘mO Ho$ {bE JrVm ^r ‘hm^maV H$rVah hr AZwXma h¡& Ohm± Hw$N> ~«m÷U Y‘©emñÌ eyÐH$mo H$‘moª Ho$ H$maU-CZHo$ H$m‘ H$s dOh go ZrM‘mZVo h¢-JrVm AnZo H$‘©¶moJ H$mo eyÐ H$s MMm© H$aVohþE nyar Vah EH$ {H$Zmao aI XoVr h¢ ¶hm± dh eyÐ Ho$H$‘© go hQ>H$a ñd^md H$s MMm© H$aVr h¡ Am¡a ¶hñWm{nV H$aVr h¡ {H$ eyÐ H$m ñd^md hr eyÐVm hmoVmh¡& ¶h H¡$gm H$‘©¶moJ h¡?

JrVm Ho$ A§{V‘ Aܶm¶-¶h àg§J íbmoH$ 49go ewé hmoVm h¡-~«m÷U-j{̶{dem§ eyÐmUm§ M na§Vn&H$‘©{U à{d^³Vm{Z ñd^md à^d¡JwU¡…& ¶mZr ~«m÷U,j{̶, d¡í¶ Am¡a eyÐm| H$mo H$‘m] ‘| ~m§Q>m ³¶m|{H$CZ‘| JwU ñd^md go {ZYm©[aV hmoVo h¢& dUm] H$m{d^mOZ AbJ-AbJ H$m‘mo§ Ho$ {bE {H$¶m J¶mAm¡a do H$m¡Z-gm H$m‘ H$a|Jo, ¶h CZHo$ ñd^md Ho$

Page 30: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

30B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

AZwgma {ZYm©[aV hþAm& e§H$amMm¶© Zo BgHo$ ^mî¶ ‘|eyÐ H$mo ‘y‹T>Vm go ^r Omo‹S>m h¡& BgHo$ gmW hr e§H$a¶h ^r Xþham XoVo h¢ {H$ eyÐ Zo {nN>bo OÝ‘ ‘| Hw$H$‘©{H$E Bg{bE Bg OÝ‘ ‘| dh eyÐ hþAm-OÝ‘m§Va-H¥$V g§ñH$ma…& {nN>bo OÝ‘ ‘| ~wao H$‘m] Ho$ H$maU‘Zwî¶ eyÐ ~Zm na eyÐ ~ZZ Ho$ ~mX eyÐ Ho$ {bEEogr H$moB© Jw§OmBe Zht N>mo‹S>r {H$ dh H$moB© ~ohVaH$m‘ H$a gHo$& BgH$m grYm AW© ¶h h¡ {H$ eyÐ gmaoBgH$m grYm AW© ¶h h¡ {H$ eyÐ gmaoBgH$m grYm AW© ¶h h¡ {H$ eyÐ gmaoBgH$m grYm AW© ¶h h¡ {H$ eyÐ gmaoBgH$m grYm AW© ¶h h¡ {H$ eyÐ gmao

hr OÝ‘m| ‘| eyÐ ~Zm ahoJm&hr OÝ‘m| ‘| eyÐ ~Zm ahoJm&hr OÝ‘m| ‘| eyÐ ~Zm ahoJm&hr OÝ‘m| ‘| eyÐ ~Zm ahoJm&hr OÝ‘m| ‘| eyÐ ~Zm ahoJm& V~ Ohm± JrVm H$hVrh¡-MmVwd©Ê¶© ‘¶m g¥îQ>‘² dhm± Bg ~¶mZ H$m ‘hÎd³¶m ah OmVm h¡? Omo ‘Zwî¶ OÝ‘-OÝ‘m§Va eyÐ hrahoJm CgHo$ d¡gm ahZo H$m H$maU AkmV òîQ>m H¡$gohmo gH$Vm h¡? íbmoH$ 44 ‘| JrVm ‘o§ gm’$ H$hm J¶mh¡-godm H$aZm Vmo eyÐ H$m H$m‘ h¡, dhr CgH$mñd^md h¡& CgHo$ ñd^md go hr CgH$m H$‘© n¡XmhmoVm h¡&

Omo {H$Vm~ H$‘©¶moJ Ho$ {bE {d»¶mV h¡ Cg‘|‘Zwî¶ g‘mO Ho$ ~hþg§»¶H$ bmoJm| Ho$ H$‘© ñd^md gon¡Xm hmoVo ~VmE JE h¢& ñd^md n[adV©Zr¶ Zht hmoVm&JrVm hr Zht Xÿgao ~«m÷U J«§W r ñd^md n[adV©Zr¶Zht ‘mZVo& AJa ñd^md n[adV©Zr¶ hmoVm h¡ VmoJrVm Bgr Aܶm¶ ‘| ~«m÷U, j{̶ Am¡a d¡í¶ Ho$H$‘m] H$mo ñd^dO, ñd^md go n¡Xm hþAm Zht ‘mZVr&H¥$îU O~ IwX H$hVo h¢-MmVwd©Ê¶© g¥Omå¶h‘² VmoBgH$m grYm AW© ¶hr hmoVm h¡ {H$ do Bgr én ‘|^maVr¶m| Am¡a J¡a-^maVr¶ ~«m÷Um| H$m {Z‘m©U H$aVoh¢& h¡amZr H$s ~mV h¡ {H$ H¥$îU ¶h H$m‘ {g’©$ ^maV‘| H$aVo h¢, {díd H$s maV ‘| H$B© JwZm ~‹S>r OZg§»¶mÁ¶m| H$s ˶m| N>mo‹S> XoVo h¢& ¶m Vmo dh gmam g‘mOH¥$îU Zo Zht ~Zm¶m {H$gr Am¡a Zo ~Zm¶m ¶m {’$a Cgg‘mO H$mo ~Zm¶m Vmo na CÝhm|Zo H¥$îU H$s ~mV Zht‘mZr&

JrVm ‘| Xohm§Va H$s AdYmaUm na ^r Omoa {X¶mJ¶m h¡& H$hm J¶m h¡ {H$ OrdmË‘m EH$ Xoh N>mo‹S>H$a

Xÿgar Xoh ‘| Mbm OmVm h¡& (A.2, íbmoH$ 13) ‘|Bg pñW{V H$mo Xohm§Va àm{á H$hm J¶m h¡& ¶h {H$gH$sBÀN>m go hmoVm h¡? OrdmË‘m Vmo BgH$m MwZmd ZhtH$a gH$Vr, na ³¶m na‘mË‘m BgH$m ’¡$gbm H$aVmh¡? dh H$aVm h¡ Vmo {H$g AmYma na? BgHo$ CÎma ‘|~«m÷U {dMmaH$ H$‘©’$b H$aVm h¡? dh H$aVm h¡ Vmo{H$g AmYma na? BgHo$ CÎma ‘| ~«m÷U {dMmaH$H$‘©’$b H$m Am{dîH$ma H$aVm h¡& ¶h Xohm§Va H$‘©’$bHo$ H$maU hmoVm h¡& Bg‘| ^r EH$ Am¡a ~mV Omo‹S>r JB©h¡- (A.14, íbmoH$.14-17) O~ H$moB© gX²JwUrO~ H$moB© gX²JwUrO~ H$moB© gX²JwUrO~ H$moB© gX²JwUrO~ H$moB© gX²JwUr

hmoVm h¡ Vmo ñdJ© nmVm h¡, aOmoJwUr XþI nmVm h¡ Am¡ahmoVm h¡ Vmo ñdJ© nmVm h¡, aOmoJwUr XþI nmVm h¡ Am¡ahmoVm h¡ Vmo ñdJ© nmVm h¡, aOmoJwUr XþI nmVm h¡ Am¡ahmoVm h¡ Vmo ñdJ© nmVm h¡, aOmoJwUr XþI nmVm h¡ Am¡ahmoVm h¡ Vmo ñdJ© nmVm h¡, aOmoJwUr XþI nmVm h¡ Am¡a

V‘moJwUr AkmZr hmoVm h¡& gdmb ¶h CR>Vm h¡ {H$V‘moJwUr AkmZr hmoVm h¡& gdmb ¶h CR>Vm h¡ {H$V‘moJwUr AkmZr hmoVm h¡& gdmb ¶h CR>Vm h¡ {H$V‘moJwUr AkmZr hmoVm h¡& gdmb ¶h CR>Vm h¡ {H$V‘moJwUr AkmZr hmoVm h¡& gdmb ¶h CR>Vm h¡ {H$

na‘AmË‘m Ho$ Ûmam OÝ‘ {XE OmZo Ho$ ~mX gV², aOna‘AmË‘m Ho$ Ûmam OÝ‘ {XE OmZo Ho$ ~mX gV², aOna‘AmË‘m Ho$ Ûmam OÝ‘ {XE OmZo Ho$ ~mX gV², aOna‘AmË‘m Ho$ Ûmam OÝ‘ {XE OmZo Ho$ ~mX gV², aOna‘AmË‘m Ho$ Ûmam OÝ‘ {XE OmZo Ho$ ~mX gV², aO

Am¡a V‘ JwU H$hm± go Am OmVo h¡? Am¡a O~ Z¶mAm¡a V‘ JwU H$hm± go Am OmVo h¡? Am¡a O~ Z¶mAm¡a V‘ JwU H$hm± go Am OmVo h¡? Am¡a O~ Z¶mAm¡a V‘ JwU H$hm± go Am OmVo h¡? Am¡a O~ Z¶mAm¡a V‘ JwU H$hm± go Am OmVo h¡? Am¡a O~ Z¶m

eara BZ JwUm| go ¶w³V hmoVm h¡ V~ H$‘© H$s ³¶meara BZ JwUm| go ¶w³V hmoVm h¡ V~ H$‘© H$s ³¶meara BZ JwUm| go ¶w³V hmoVm h¡ V~ H$‘© H$s ³¶meara BZ JwUm| go ¶w³V hmoVm h¡ V~ H$‘© H$s ³¶meara BZ JwUm| go ¶w³V hmoVm h¡ V~ H$‘© H$s ³¶m

ämy{‘H$m hmoVr h¡ O~ JwUm| go ‘Zwî¶ Ho$ H$‘© {ZYm©[aVämy{‘H$m hmoVr h¡ O~ JwUm| go ‘Zwî¶ Ho$ H$‘© {ZYm©[aVämy{‘H$m hmoVr h¡ O~ JwUm| go ‘Zwî¶ Ho$ H$‘© {ZYm©[aVämy{‘H$m hmoVr h¡ O~ JwUm| go ‘Zwî¶ Ho$ H$‘© {ZYm©[aVämy{‘H$m hmoVr h¡ O~ JwUm| go ‘Zwî¶ Ho$ H$‘© {ZYm©[aV

hmoVo h¢ Vmo H$‘©’$b H$m ³¶m AW© hmo gH$Vm h¡?hmoVo h¢ Vmo H$‘©’$b H$m ³¶m AW© hmo gH$Vm h¡?hmoVo h¢ Vmo H$‘©’$b H$m ³¶m AW© hmo gH$Vm h¡?hmoVo h¢ Vmo H$‘©’$b H$m ³¶m AW© hmo gH$Vm h¡?hmoVo h¢ Vmo H$‘©’$b H$m ³¶m AW© hmo gH$Vm h¡?Bg gmao JwU Amoa H$‘© H$s n[aH$ënZm ‘| EH$

AndmX AX² V h¡& JrVm H$s bJ^J gmar hr ~w{Z¶mXrñWmnZmAm| Ho$ gmW Bg AndmX H$m A§V{d©amoY h¡&Aܶm¶ 17, íbmoH$ 23 h¡-Amo‘² VËg{X{V {ZX}emo~«m÷UpñÌ{dY… ñ‘¥V…& ~«m÷UmñVoZ doXmíM ¶kmíM{d{hVm… nwam& AWm©V² Am¡‘, VV², gV² ¶h VrZ ~«÷H$s g§kmE± h¢& ~«m÷U, doX Am¡a ¶m Am{XH$mb ‘o §Cgrgo CËnÞ hþE&

Ohm± JrVm ‘| H$hm J¶m h¡ MmVwd©Ê¶© ‘¶m§ g¥îQ>§-Mma dU© ‘¢Zo hr ~ZmE Am¡a do ^r JwU-H$‘© Ho$AZwgma {’$a ~«m÷U g¥pîQ> Ho$ Am{X ‘| ³¶m| ~«m÷U~Z J¶m? CgHo$ ~«m÷U hmoZo Ho$ ñd^md, JwU, H$‘©Aàmg§{JH$ H¡$go hmo Jg? ~«m÷U H$mo g¥pîQ> Ho$ Am{X‘| aMVo d³V H$‘©’$b H$s ³¶m pñW{V Wr?

EH$ Am¡a gdmb ^r ¶ht n¡Xm hmoVm h¡& Aܶm¶2 Ho$ íbmoH$ 45 ‘| H$hm J¶m h¡ {H$ doX {ÌJwUmË‘H$,g§gmar boIZ h¡, Vw‘ {ÌJwUmË‘H$Vm N>m o ‹S>m&

Page 31: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

31B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

{ÌJwUmË‘H$Vm N>mo‹S>Zo H$m AW© doX N>mo‹S>Zm hþAm Am¡aEogr pñW{V ‘| doXm| H$s g¥pîQ> Ho$ Am{X ‘| ~ZmZm ³¶m|Oéar Wm?

^p³V ¶moJ Ho$ {Z{hVmW© …^p³V ¶moJ Ho$ {Z{hVmW© …^p³V ¶moJ Ho$ {Z{hVmW© …^p³V ¶moJ Ho$ {Z{hVmW© …^p³V ¶moJ Ho$ {Z{hVmW© …h‘ A~ JrVm H$s EH$ Am¡a ~‹S>r ñWmnZm p³V

na {dMma H$a|Jo& lÕm H$s Hw$N> MMm© h‘Zo nhbo H$sWr Am¡a ¶h XoIZo H$s H$mo{ee H$s Wr {H$ lÕm Am¡a^p³V Ho$ bú¶ g‘mZ hmoVo h¢& {’$a ^r ^p³V eãXH$m AnZm EH$ Eo{Vhm{gH$ ‘hÎd ^r h¡&

^mJdV nwamU H$m ‘hmËå¶ ^mJ XoIZo dmbm h¡&Bg àmapå^H$ A§e Ho$ ewé ‘| hr EH$ H$Wm AmB© h¡&H$Wm erf©H$ h¡-Xod{f© ZmaX H$s ^p³V go |Q>& ¶h|Q> ~«O y{‘ ‘| hmoVr h¡& ܶmZ aho ~«m÷Um| Ho$ ^maV

AmZo VH$ ~«O-joÌ ^r ^maVr¶ Hw$brZm|, {epën¶m|,H¥$fH$m| H$m hr Wm& ¶hr§ ZmaX ^p³V Zm‘ H$s ñÌr H$mo~¡R>r XoIVo h¢& CgHo$ nmg Xmo d¥Õ AMoV n‹S>o Wo& dhñÌr ZmaX H$mo AnZr H$Wm gwZmVr h¡- ""‘oam Zm‘^p³V h¡& kmZ Am¡a d¡am½¶ Zm‘H$ ¶o ‘oao nwÌ h¢& ‘¢Ð{d‹S> Xoe ‘| CËnÞ hþB©& H$Zm©Q>H$ ‘|o ~‹S>r hwB©& ‘hmamîQ>‘| ‘aom OÝ‘ hþAm& JwOamV ‘| ‘¢ ~y‹T>r hmo JB©& nmIpÊS>¶m|Zo ‘oar XþX©em H$a S>mbr& d¥§XmdZ AmH$a ‘¢ {’$a Zd¶wdVrhmo JB© na ‘oao nwÌ A^r d¡go hr h¢&''

^p³V ‘mJu naånam Ho$ {bE ^mJdV dmë‘r{H$am‘m¶U go Á¶mXm ‘hÎdnyU© h¡& Bg{bE ewé ‘| hr^p³V H$m àVrH$ CR>m¶m J¶m h¡& Bg àVrH$mË‘H$H$Wm Ho$ AZwgma ^p³V H$m OÝ‘ Ð{d‹S> joÌ ‘| hþAm&^p³V Am§XmobZ AmJo H$Zm©Q>H$, ‘hmamîQ´> Am¡a JwOamVhmoVm hþAm d¥§XmdZ Am¶m&

¶hm± h‘ EH$ Eo{Vhm{gH$ KQ>Zm H$m ^r CëboIH$aZm Mmh|Jo& B©gdr gZ² 52 Ho$ Amgnmg B©gmB©CnXoeH$ g§V Wm‘g X{jU ^maV Ho$ ‘bm~ma AmE&dhm± go boH$a MoÞB© Ho$ BbmHo$ VH$ CÝhm|Zo B©gmB¶VH$m àMma r {H$¶m Am¡a MM© r ~ZdmE± B©gm H$s ¶hnhbr eVmãXr Am¡a Bggo nyd© H$m H$mb ~«m÷U Am¡a

Am¶© naånam Am¡a {dMmam| Ho$ ~rM VrIo Q>H$amd H$mg‘¶ ^r Wm& ܶmZ aho B©gmB© Y‘© Ho$ B©gm go Ow‹S>oB{Vhmg H$m ~hþV ewéAmVr Xm¡a Wm& B©gm H$s h˶m Ho$Hw$N> hr ~agm| ~mX AmE g§V Wm‘g Ho$ gmW Omo Y‘©V§Ì ‘bm~ma Am¶m hmoJm, dh {~ëHw$b g§J{R>V Zhtahm hmoJm& CgH$m H$‘©H$m§S> r {g’©$ dhr hmo gH$Vm WmOmo g§V Wm‘g H$a gH$Vo hm|Jo& CÝhm|Zo MM© ñWm{nV{H$E Wo do AmO ^r ‘yb B©gm¶V go H$m’$s AbJ{XIVo h¢ Am¡a CÝh| gr[a¶mB© MM© H$hm OmVm h¡&

BZ gr[a¶mB© MMm] H$mo ~hþV ~mX ‘| nmon H$sAYrZVm ‘| bmZo H$s H$mo{ee hþB© Wr, na gr[a¶mB©MMm} Ho$ CnXoeH$ amOr Zht hþE& do AnZm g§~§Y~o~rbmoZ H$s B©gmB¶V go ~ZmE aIZm MmhVo Wo& ~mX‘| IwX ~o~rbmo{Z¶mB© B©gmB¶V Bñbm‘r X~md ‘| {g‘Q>H$aah JB©, V~ ^maV Ho$ ¶o gr[a¶mB© MM© bJ^J nyU©ñdm¶ÎmVm ‘| MbVo aho& Bg pñW{V ‘| n[adV©Z Ho$ {bEA§J«oOr MM© ~am~a à¶ËZerb aho na gr[a¶mB© MM© H$mEH$ é{‹T>dmXr {hñgm Am¡a Á¶mXm AbJ M[aÌ H$sB©gmB¶V A‘b ‘| bmVm ahm&

Ð{d‹S> joÌ ‘| nhbr gXr go hr B©gmB¶V H$sñWmnZm Ho$ Bg B{Vhmg H$m EH$ V϶ h‘ D$na Ho$ Cgàg§J Ho$ g§X © ‘| XoIZm Mmho§Jo {Og‘| ^p³V H$hVrh¡- ‘oam OÝ‘ Ð{d‹S> àXoe ‘| hþAm& EH$ g§X © h‘1942 ‘| ‘Ðmg (dV©‘mZ MoÞB©) ‘| N>nr {H$Vm~ "{Xho[aQ>oO Am°’$ B§{S>¶Z {H«$píM¶Z' go XoZm Mmh|Jo& BgnwñVH$ na boIH$ H$m Zm‘ Zht h¡& boIH$ H$s OJhN>nm h¡-^maV Ho$ MM© Ho$ EH$ gXñ¶ Ûmam& nwñVH$ ‘|X{jU ^maV Ho$ Bg àmapå^H$ B©gmB© A{^¶mZ H$m{OH«$ H$aVo hþE {bIm J¶m h¡, ""AZoH$ gw~yV Eogo h¢{H$ Cg g‘¶ X{jU ^maV ‘| B©gmB¶V go bmoJ H$m’$s~‹S>o joÌ ‘| n[a{MV Wo& Bgr g‘¶ Ho$ ~mX maV ‘| EH$~‹S>o ^p³V Y‘© H$m Aä¶wX¶ hþAm Wm&''

Ohm± mJdV ‘| p³V H$hVr h¡ {H$ dh Ð{d‹S> Xoe‘| n¡Xm hþB©, dhm± B©gmB¶V Ho$ B{VhmgH$ma H$m ¶h

Page 32: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

32B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

H$WZ Cgr H$s nwpîQ> H$aVm h¡ {H$ B©gmB¶V Ho$ à^mdgo ^p³V Am§XmobZ H$m Ð{d‹S> joÌ ‘| OÝ‘ hþAm&

XaAgb ~«m÷U {Og ApñVÎd Ho$ d¡Mm[aH$ g§H$Q>go OyP ahm Wm, Cggo {ZH$bZo H$m g~go AmgmZamñVm CgHo$ nmg ^p³V Am§XmobZ hr Wm& bo{H$Z^p³V-^mdZm BVZr ZB© Zht h¡& ‘ybV… ^p³V H$mAW© Vmo AbJmd h¡, na ¶h XodVm go bJmd H$sg‘mZmW©H$ ³¶m| ~Zr, ¶h àíZ AbJ h¡& B©gm nyd©H$s ghòmpãX ‘| {d{dY XodVmAm| Ho$ à{V nyOm ämmdH$mo ^p³V H$hm OmVm Wm& na ¶h eãX {Og AW©AW© ‘| B©gm Ho$ ~mX H$s eVmpãX¶m| ‘| ^maV ‘|BñVo‘mb hþAm, ImgH$a Xÿgar ghòmpãX ‘| bmoH${à¶hþAm ¶h ~‹S>o n¡‘mZo na {dîUw Am¡a CgHo$ AdVma H$s^p³V H$m Am§XmobZ Wm& Bg Am§XmobZ Zo ~«m÷U Ho$gmao CÔoí¶ nyao H$a {XE& ~«m÷U H$mo A~ d¡Mm[aH$g§Kf© H$s OéaV Zht ahr& ~‹S>o ¶km| H$s A{Zdm¶©Vm^r g‘má hmo JB©& CZgo {‘bZo dmbo bm^ Ho$ XÿgaoamñVo Iwb JE O¡go {demb ‘§{Xa, VrW©, ~‹S>o-N>moQ>ond©, OÝ‘ go boH$a ‘¥Ë¶w Am¡a CgHo$ g§ñH$ma ~«m÷UH$s ñWm¶r Am‘XZr H$m O[a¶m hmo JE& nhbr ghòmpãXg‘má hmoVo-hmoVo Xoe ‘| ^mar CbQ>’o$a hmo JE& amÁ¶emgH$ Eogr pñW{V ‘| Zht aho {H$ do ~‹S>o ¶k H$amgH$Vo& Xÿgar ghòmpãX ‘| Vmo Bñbm‘ Ho$ ’¡$b OmZona ¶o gw{dYmE± Am¡a H$‘ hmo JB©& A{YH$m§e qhXÿ amOmEH$-Xÿgao go ¶wÕm| ‘o| ’±$go aho&

Bg H$mb Ho$ d¡îUd ^p³V Am§XmobZ H$s àoaUmHo$ nrN>o AZoH$ H$maUm| ‘| go EH$ B©gmB¶V ^r ahr hmogH$Vr h¡& ^p³V Am§XmobZ H$B© ÑpîQ>¶m| go nhbo H$s~«m÷U naånam go H$m’$s AbJ Wm& EH$ Vmo Bg‘|nwamo{hV H$s ^y{‘H$m ~hþV ZJʶ hmo JB©& dhA{YH$m§eV… H$WmdmMH$ CnXoeH$ ‘| VãXrb hmo J¶m&nwamo{hV ¶m ~w{ÕOrdr Vmo ~«m÷U ì¶dñWm ‘| {g’©$~«m÷U hr hmo gH$Vm Wm, na ^³V hmoZo Ho$ {bE ¶hOéar Zht Wm& ¶hr dOh h¡ {H$ ~«m÷Um| H$m àrmmd

~hþV VoOr go ^maVr¶ Am¶m] go Á¶mXm AZm¶m] nan‹S>m& ~«m÷U V§Ì Zo ~‹S>r {gÔV go {nN>br ghòmpãX¶m|‘| AZm¶m] ({eënr, H$m‘Jma, H¥$fH$) H$mo Ym{‘©H$,gm§ñH¥${VH$ A{YH$mam| go d§{MV aIm Wm& ^p³V H$mamñVm ~«m÷Um| H$s amoH$-Q>moH$ go ~§X hmoZo dmbm ZhtWm& Bgrg{bE ^p³V Am§XmobZ Bgr dJ© ‘| ~hþVVoOr go ’¡$bm& ½¶mahdt gXr Ho$ am‘mZwOmMm¶© Am¡aCZHo$ ~mX hþE am‘mZ§X Zo Vmo à¶ËZnyd©H$ Bg Am§XmobZ‘| {eënr g‘wXm¶ hr Zht ‘wgb‘mZm| VH$ H$mo em{‘b{H$¶m ~«m÷U Ho$ {bE ¶h KQ>Zm AÀN>r Zht Wr, naCgHo$ Y‘©V§Ì H$mo Bggo {dñVma {‘b ahm Wm& ¶hH$moB© N>moQ>r ~mV Zht Wr {H$ agImZ O¡go bmoJ ^r^p³V Am§XmobZ ‘| em{‘b hmoH$a A§VV… ~«m÷U à{VîR>m~‹T>m aho Wo&

¶h XoIZm {XbMñn h¡ {H$ JrVm Zo ~hþV nhbo^p³V H$s Bg CnmXo¶Vm H$mo g‘P {b¶m Wm& Bg{bEdoX Am¡a ¶k Ho$ {VañH$ma H$s H$s‘V na ^r JrVm ‘|(A.11, íbmo.53,54) ñnîQ> H$hm J¶m-Zmh§ doX¡Z©Vngm Z XmZoZ Z MoÁ¶¶m AWm©V² Z doXm| go, Z Vn goZ XmZ go, Z ¶k go- ^³V¶m Vw AZݶ¶m e³¶Ah‘od§ {dÚm… kmVw§ ÐîQw>‘²-AZݶ p³V go ‘wPo OmZmAm¡a XoIm Om gH$m h¡&

^p³V-Xe©Z ‘| EH$ MVwa ¶wp³V ^r Wr& ^p³VH$aZo dmbm H$moB© ì¶p³V H$ho {H$ AZݶ ^p³V Ho$~mdOyX Amamܶ {XImB© Zht {X¶m Vmo EH$ {dídgZr¶CÎma CnbãY Wm-AmË‘m ñdÀN> Zht hmoJr, H$moB©AZOmZm nmn ~mYm ~Z ahm hmoJm ¶m {’$a ^p³V ‘|hr H$moB© AkmV ImoQ> hmoJr& ^³V Ho$ nmg ¶h gm{~VH$aZo H$mo H$moB© Cnm¶ Zht hmoVm {H$ ‘Z {ZîH$bwf h¡,AmË‘m n{dÌ h¡, p³Ëm nyU©V… gƒr h¡ Am¡a H$moB© rOmZm AZOmZm nmn Zht hþAm h¡ ¶mZr gå^d h¡ H$moB©MtQ>r hr n¡a go Hw$Mb JB© h¡& H$m¡Z {dídmg go H$hgH$Vm h¡ {H$ MtQ>r r Zht ‘ar hmoJr& p³V Ho$ gmWEH$ JwËWr ^r Omo‹S>r JB©& Aܶm¶ 18 Ho$ íbmoH$ 55

Page 33: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

33B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

‘| ^³V Ûmam Cnmñ¶ H$m OmZZm VÎdkmZ go hmoVm h¡&VÎdkmZ H$m p³V, AmñWm Am¡a lÕm go H$moB© g§~§YZht hmoVm, na ¶hm± dh ^r ^p³V H$s g’$bVm H$sEH$ eV© Ho$ én ‘| ‘m¡OyX h¡&

JrVm H$s ewwaAmV H$‘©¶moJ Am¡a kmZ¶moJ gohmoVr h¡, na A§V VH$ AmVo-AmVo H$hm OmVm h¡(Aܶm¶ 12, íbmoH$ 17) ¶mo Z Ñí¶{V Zo ÛopîQ> ZemoM{V Z H$m§j{V ew mew n[a˶mJr ^p³V‘mݶ… g‘o {අ& Iwer, J‘, ew -Aew , BÀN>m-A{ZÀN>mgo ‘w³VmdñWm H$s Omo eV© ämp³V Ho$ {bE Oéar~VmB© JB© h¡ dh ~m¡Õ {dMma h¡, ~«m÷U naånam H$m{MÝVZ Zht h¡& JrVm na ¶h ^r ~m¡Õ {MÝVZ H$m hrà^md h¡ {H$ H$B© OJh kmZ H$s à{VîR>m H$s JB© h¡&lo¶mV² Ð춑¶mV² ¶kmV² kmZ ¶k… (Aܶm¶ 4, íbmoH$33) m¡{VH$ gwIdmbo ¶m go kmZ ¶k ~ohVa hmoVm h¡¶h kmZ ³¶m h¡? dñVwV… ¶h kmZ Xme©{ZH$ AdYmaUmZ hmoH$a {dídmg ¶m AmñWm‘mÌ h¡&

JrVm ‘| ^p³V àg§J H$mo N>mo‹S> X| Vmo g~go ~‹S>rOJh H$‘© H$s AdYmaUm KoaVr h¡& Bgo hr H$‘©¶moJHo$ én ‘| »¶m{V {‘br h¡& ¶h ^r gM h¡ {H$ BgrAdYmaUm go Ow‹S>o JrVm Ho$ A§e gdm©{YH$ H$m춑¶^r h¢& na ³¶m CZ A§em| H$m H$mì¶JwU hr JrVmahñ¶ h¡? ¶m {’$a H$‘© ‘| hr H$moB© Xme©{ZH$ JwËWr{Z{hV h¡&

H$‘©¶moJ Ho$ ~¶mZ H$s ewéAmV hmoVr h¡ (Aܶm¶2, íbmo.47) H$‘©Ê¶odm{YH$mañVo ‘m ’$bofw H$XmMZ-Vwåhmam H$V©ì¶ H$‘© H$aZm h¡, ’$b H$s {MÝVm ZhtH$aZr Mm{hE, H$‘© A{YH$ma h¡, ’$b A{YH$ma Zhth¡& h‘Zo D$na XoIm {H$ H$B© OJh ñdJ© ¶m gwI-g‘¥{Õ ^r H$‘© H$m bú¶ JrVm ‘| ‘mZm h¡& nabmoH$^r ‘mZm h¡& Am¡a na‘nX àm{á ³¶m ’$b hr Zht h¡?~pëH$ AJbo íbmoH$ ‘| Vmo C³V íbmoH$ go ñnîQ>A§V{d©amoY h¡- ¶moJñW… Hw$éH$‘m©{Ug§J§ ˶³Vdm YZ§O¶{gÕ A{gÕ¶mo… g‘mo^yËdm g‘Ëd ¶moJ CÀ¶Vo&(íbmo.48, Aܶm¶2) ¶mZr ¶moJ ‘| pñWV hmoH$a H$‘©

H$amo, g§b½ZVm N>mo‹S>m, {gÕ hmo ¶m Z hmo EH$ O¡go hrahmo, ¶hr g‘Ëd ¶moJ h¢ g‘Ëd ¶moJ AmJo H$B© OJhd{U©V h¡& g‘Ëd ¶moJ H$m ‘Vb~ h¡ bm^-hm{Z,O¶-namO¶, gwI-XþI go {Zñg§JVm& na {gÕ Am¡aA{g{Õ go ^r AJa H$moB© Ag§n¥³V hmoVm h¡, dhHo$db ¶§Ì hmo gH$Vm h¡ H$‘© Ho$db g{H«$¶Vm‘mÌ VmoZht hmo gH$Vm& H$m¡eb, namH«$‘, bú¶mÝdofU Am¡aEH$mJ«Vm r Vmo H$‘© Ho$ A{Zdm¶© VÎd hmoVo h¢ AݶWmH$‘©-Hw$H$‘© ^r hmo gH$Vm h¡, ~oeD$ar ^r hmo gH$Vmh¡& H$‘© H$m eD$a hmoZm Oéar hmoJm& O~ H$‘© eD$aHo$ gmW {H$¶m OmEJm V^r dh AnZo H$mo H$‘© {gÕH$a gHo$Jm& XaAgb ¶h A§V{d©amoY H$mì¶mVåH$VmHo$ ‘moh go n¡Xm hþAm h¡&

‘yb H$϶ Am¡a H$B© Xÿgar AdYmaUmAm| Ho$ ~rMA§V{d©amoY JrVm ‘| H$B© OJh h¢& ‘gbZ (Aܶm¶,8, íbmo.3) yV^mdmoX² dH$amo {dgJ©… H$‘© g§{kV…¶mZr hmo‘ Am¡a ¶k ‘| Omo XmZ {X¶m OmVm h¡, dhH$‘© H$hm OmVm h¡& Ðì¶m| Ho$ XmZ H$aZo H$mo H$‘© H$hVoh¢, ¶hr AW© e§H$amMm¶© Zo ^r {H$¶m h¢ na e§H$a ZoBg XmZ Ho$ gmW ¶k {H«$¶m H$mo Omo‹S>H$a ~mV Am¡aCbPm Xr& ¶k EH$ Eogr à{H«$¶m h¡ Omo ’$b {Zanojhmo hr Zht gH$Vr& {nV¥ ¶k ’$b {Zanoj H¡$go hmogH$Vo h¢& A{YH$m§e ‘hÎdnyU© ¶k n[aUm‘ ¶m ’$bgmnoú¶ hr hmoVo$ h¢& ‘Zwî¶ ¶k H$m ’$b A{V{Wg§Vmof hmoJm& dh ’$ba{hV hmo Vmo A¶k hmoH$a hr hmogH$Vm h¡& A{YH$m§e ¶k ’$b n[aUm‘r hmoVo h¢& do{H$E hr Bgr{bE OmVo h| {H$ EH$ {ZpíMV CÔoí¶ nyamhmo& AZoH$ ~‹S>o ¶km| H$m EH$ ñnîQ> {dYmZ h¡& AJa~rM ‘| Cg‘| ì¶dYmZ Am J¶m Vmo dh gånyU© {ZaW©H$hmo OmVm h¢ H$m¶Xo go AJa n[aUm‘ H$s {MÝVm N>mo‹S>Xr OmE Vmo ¶k gå^d hr Zht hmo gH$Vm& d¥pîQ> ¶knmZr ~agmZo Ho$ {bE {H$¶m OmVm h¡& dh Bg n[aUm‘¶m ’$b H$s Cnojm Vmo Zht H$a gH$Vm& Aíd‘oY H$m’$b {Xp½dO¶ hmoZm hr hmoVm h¡& H$‘©Ê¶odm{YH$mañVo‘m’$bofw H$XmMZ H$m Aíd‘oY ‘| ³¶m AW© h¡?

Page 34: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

34B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

‘mZd Om{V H$m àW‘ Y‘© - ‘ahmQ>m ¶m ‘amR>r Y‘©-20,000 gmb nyd© go {edmOr Ho$ g‘¶ VH$&

-nw.lr.gXma-nw.lr.gXma-nw.lr.gXma-nw.lr.gXma-nw.lr.gXmaqgYw {b{n Ho$ àW‘ dmMH$

71, H$moVdmb ZJa, ZmJnya-440022‘mo. 9763795602

Hw$N> {XZ nhbo h‘Zo S>m°.Am.h.gmiw§Io {b{IV

"{edY‘© JmWm' Bg J«§W ‘| Hw$N> Ìw{Q>¶m± ~VmH$a EH$

boI {‘Ì n[adma H$mo oOm Wm& Cg‘| h‘Zo Eogm

"{gÕm§V' àñVwV {H$¶m Wm {H$ ‘mZd Om{V H$m àW‘

Y‘© {ed Y‘© go ^r nwamZm h¡& Cg g‘¶ ‘mZd Om{V

ZmJnwa-‘Zga BbmHo$ ‘| {dH${gV hmoH$a Bg BbmHo$

go ~{hJ©‘Z H$aZo Ho$ Væ¶mar ‘| Wr& ¶h à{H«$¶m

‘hmàb¶ Ho$ nyd© hr ‘mZo AmIar {h‘¶wJ g‘má hmoZo

Ho$ ~mX (A.50,000 df© nyd©) ewé hþB© Wr& Cg

g‘¶ dmVmdaU Ja‘ hmoH$a ~’©$ {nKbZo go nyao n¥Ïdrna

g‘wÐm| H$m ObñVa ~‹T>m Am¡a Cggo àb¶ O¡go pñWVr

n¡Xm hþB© Wr& Bg H$maU ZmJnya-‘Zga H$m ‘Zwî¶

àmUr ~«m÷Um| Ho$ J«§Wm| ‘| d{U©V "hmo‘mogo{n¶Z' ‘mZd

go H$m’$s nwamZm h¡& ~«m÷Ur J«§Wm| ‘|o "hmo‘mogo{n¶Z'

Zm‘ Ho$ àOmVr H$mo "‘mZd' Bg{bE H$hm H$s Cg

àmUr Ho$ Xg (10) AdVmam| ‘| go àW‘ AdVma

"‘rZ' Zm‘ H$m ObMa Wm Am¡a CZ J«§Wm| Ho$ AZwgma

àmUr OJV H$s CËnÎmr g‘wÐ Ho$ Ob go hþB© h¡& Cgr

"‘mZd' eãX go A§J«oOr H$m Man eãX ^r CËnÞ

hþAm h¡&

ZmJnya-‘Zga Ho$ àW‘ "hmo‘mogo{n¶Z' Zo ñd¶§

H$mo "‘ahQ>r' ¶m "‘èhmQ>r' Zm‘ go hr g§~mo{YV {H$¶m

hmoJm, XoT> bmI gmb nhbo O~ {H$gr Zo CgH$mo

CgH$m Zm‘ nwN>m hmoJm& BgH$m H$maU ¶h Wm {H$ O~

dh n§Om~-qgY-amOñWmZ Ho$ àXoe ‘| qgYy gä¶Vm

H$m g¥OZ H$a ahm Wm Cg d³V CgHo$ ^mfm H$m Zm‘

"‘ahQ>r' Wm& ‘ahQ>r < ‘mbhmQ>r& Cgr ^mfm H$mo

nw.lr.gXma Zo qgYy {Q>{H$¶m| na (seal) n‹T>m h¡&‘mZd Om{V Ho$ {nVm‘mVm ZmJnya-‘Zga Ho$ ‘ahQ>r

Wo& na§Vw CZgo CËnÞ hþE ~«m÷Um| Zo ñdàOmVr H$m

Zm‘ AbJ H$aHo$ Cgo "‘rZ' go {Z{‘©V (‘Ëñ¶ go)

hþAm Eogm ~VmH$a "‘mZd' aIm& AݶWm "‘mZd'

eãX H$s g§ñH¥$V, J«rH$, b°Q>rZ, {h~«y ¶m Aݶ {dXoer

^mfmAm| ‘| H$moB© AbJ gr ì¶wËnÎmr Zht h¡& Cgr

H$maU ‘yb "‘ahQ>r' ¶m "‘èhmQ>r' Zm‘ Ho$ "hmo‘mogo{n¶Z'

H$m Zm‘H$aU ~«m÷U-{h~«y H$mb ‘| ‘mZd, ‘°Z, A°S>‘,

AmX‘r Eogm hþAm h¡&

‘mZd àOm{V H$m ‘yb Zm‘, 20,000 gmb nyd©

Am¡a Cggo H«$mo‘°½Z Zm‘H$ ~w{ÕdmZ ‘mZd {dH${gV

hþAm {’$a ^r, "‘èhmQ>r' hr ahm h¡& d¡gm hmoZo go

CgH$m AmMaU Y‘© ^r "‘èhmQ>m Y‘©' ¶m "‘amR>m

Y‘©' Zm‘ go hr OmZm OmVm ahm Wm& Bg Y‘© H$m

ñdén, {ed-e§H$a Ho$ nyd© H$mb ‘|, EH$ {d{eîQ>

àH$ma Ho$ CËgd-˶m¢hma, XodH$ (Totem=Hw$b{MÝh)

Am¡a {ZgJ© nyOm Eogm hr ahm Wm& 20,000 gmb nyd©

go boH$a N>Ìn{V {edmOr ‘hmamO Ho$ g‘¶ VH$ Bg

AmMma Y‘© ‘| Ho$db {ed qbJ nyOm, ‘y{V©nyOm Am¡a

nmfmU nyOm hr OmoS> Xr JB© h¡& Bg Y‘© H$m H$moB©

qMVZ go àmá VËdkmZ Zhr§ Wm& dh Vmo hmo‘mogo{n¶Z

‘mZd H$mo {‘bm nhbr ~ma {ed-e§H$a Ho$ ܶmZ

gmYZm Ho$ ‘mܶ‘ go& CgH$m H$mb Wm qgYy gä¶Vm

H$m na‘moƒ H$mb ‘mZo B©gny. 8000 go 6000 gmb&

^m¡{VH$ {dkmZ H$s EH$ Eogr nÕVr h¡ {H$ àW‘

{gÕmÝV àñVwV {H$¶m Om¶ Am¡a {nN>o CgHo$ à‘mU

Page 35: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

35B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

ImoOH$a "{gÕmÝV' H$m {Z¶‘ (Law) ~Zm¶m Om¶&

h‘Zo ‘ahQ>r àOm{V (Homosapien) Am¡a CZH$m

‘ahQ>r ¶m ‘amR>r Y‘© hr ‘mZd àOm{V H$m "àW‘

Y‘©' h¡ ¶h {gÕmÝV Kmo{fV H$aVo hr Xygao hr {XZ

h‘mao hmW CgHo$ nj ‘| H$B© g~yV bJ JE h¡&

"{‘S>r¶m dm°M' Zm‘ H$s EH$ A{Z¶VH$m{bH$ n{ÌH$m

H$m {Xdmbr A§H$ 2014 h‘mao {‘Ì Zo oOm Wm&

Cg‘| XÎmmàgmX Xm^moiH$a Zm‘ Ho$ EH$ ~«m÷U boIH$

Zo EH$ boI àñVwV {H$¶m h¡& Cg‘| do g~yV {‘bo&

CgHo$ nhbo ^r Ooåg boZ Zm‘ Ho$ EH$ "{OOmD$

{damoYr' A‘o[aH$Z boIH$ Zo CgHo$ nwñVH$ ‘| H$hm h¡

{H$ ‘hmamîQ´> ¶h ~hþV àmMrZ amîQ´> h¡ Am¡a ‘amR>o‘amR>o‘amR>o‘amR>o‘amR>o

‘hmàb¶ Ho$ nyd© H$B© eVH$m| go gmd©^m¡‘ gÎmm Ho$‘hmàb¶ Ho$ nyd© H$B© eVH$m| go gmd©^m¡‘ gÎmm Ho$‘hmàb¶ Ho$ nyd© H$B© eVH$m| go gmd©^m¡‘ gÎmm Ho$‘hmàb¶ Ho$ nyd© H$B© eVH$m| go gmd©^m¡‘ gÎmm Ho$‘hmàb¶ Ho$ nyd© H$B© eVH$m| go gmd©^m¡‘ gÎmm Ho$

Cn^moJ H$Vm© Wo&Cn^moJ H$Vm© Wo&Cn^moJ H$Vm© Wo&Cn^moJ H$Vm© Wo&Cn^moJ H$Vm© Wo& ¶h ~mV Ooåg boZ Zo B§p½be

B{VhmgH$ma Amo‘} H$m J«§W "{hñQ>m°[aH$b ’«°$J‘oÝQ>g'

Ho$ AmYma go H$hr h¡& Amo‘} IwX BamUr B{VhmgH$ma

’o$[añVm ¶m ’o$[aVehm Ho$ hdmbo go dht ~mV H$hVm

h¡& Amo‘} BñQ> B§{S>¶m H§$nZr H$m gZ 1865 ‘| A{YH$mar

Wm& Cgr àH$ma H$m{e‘ ’o$[aVehm Am{Xbehm Ho$

VWm Am¡a§JOo~ Ho$ Xa~ma ‘| Xa~mar B{VhmgH$ma Wm&

’o$[aVehm H$m nyam Zm‘ Wm ’o$[aVehm ‘h§‘X H$mer‘‘h§‘X H$mer‘‘h§‘X H$mer‘‘h§‘X H$mer‘‘h§‘X H$mer‘

qhXÿ ehmqhXÿ ehmqhXÿ ehmqhXÿ ehmqhXÿ ehm (1560-1620)&

(1) Ooåg boZ CgHo$ J«§W "Shivaji-HinduKing in Islamic India' ‘| H$hVm h¡ {H$ "‘hmamîQ>'¶h ~hþV àmMrZ Zm‘ h¡& Bg g§~§Y ‘| h‘mam H$hZm

¶h h¡ {H$ Ooåg boZ H$s ~mV AYwar h¡& dmñVd ‘§o

"‘hmamîQ>' ¶h Zm‘ nyao maVdf© H$m Wm, B©.g.ny.8000

go 6000 Ho$ g‘¶ ‘|& AݶWm EH$ joÌr¶ BbmHo$ H$m

Zm‘ "‘hmamîQ´>' ³¶m| aIm OmEJm? gM ‘| Cg H$mb

‘| "‘hmamîQ´>' ¶h eãX ‘hmaÅ> ¶m ‘èhmQ> Wm& Am¶m]Zo

CgH$m g§ñH¥$VH$aU {H$¶m Am¡a ~Zm¶m "‘hmamîQ´>'

(XoIo ^m§S>maH$a Ama.Or. H$m H$WZ nmZ 302,

j{̶m§Mm B{Vhmg-H$m{eamd ~mnw Xoe‘wI&) ‘hmaÅ>

¶h eãX ~m¡Õ gm{h˶ ‘| nm¶m OmVm h¡& Cgr àH$ma

‘èhmQ> ¶h Zm‘ {dX © Ho$ àmMrZ Zm‘ "dèhmS>' go

‘ob ImVm h¡& g‘«mQ> ~br H$m nmoVm "‘amÇ>' Zm‘ H$m

Wm& ~m¡Õ dmL>‘¶ ‘| ‘hmaÅ> Bg Zm‘ H$m CëboI

B©.g.ny. 400 H$m h¡& na§Vw Cg d³V ¶h Zm‘ EH$

àm§V H$mo ¶m AmOHo$ ‘amR>r amÁ¶ H$mo {X¶m hþAm Wm&

Am{Ia ‘|, {edmOr ‘hmamO Ho$ g‘¶, ~«m÷U am‘Xmg

ñdm‘r Zo ‘amR>r àXoe H$mo ‘hmamîQ´> Am¡a "‘amR>m' Y‘©

H$mo ‘hmamîQ´> Y‘© H$hm Wm& qgYy gä¶Vm Ho$ g‘¶

amOH$mO, ì¶mnma d OZVm H$s ^mfm "‘ahQ>r' Wr&

Cggo ‘ahQ>r ~mobZo dmbm| H$m Zm‘ ‘èhmQ>r Am¡a

CZHo$ y mJ H$m Zm‘ "‘èhmQ>' àM{bV hþAm& Cgrgo

~Zm ‘hmaÅ>, ~m¡Õ H$mb ‘| Am¡a ‘hmaÅ> go Am¶m] Zo

~Zm¶m ‘hmamîQ´>& ‘èhmQ>r bmoJm| H$m Y‘© ~Zm "‘èhmQ>r

Y‘©' Amoa AmJo ~Zm ‘amR>r Y‘©& ‘amR>r Y‘© go ~Zm

"‘amR>m Y‘©' {edmOr H$m g‘¶ AmVo AmVo&

(2) BamUr B{VhmgH$ma ’o$[añVm CgH$m J«§W

"{hñQ>moar Am°’$ S>o³H$Z' ‘| H$hVm h¡, ""‘amR>| CZH$m

amîQ´> 5000 df© nwamZm ~VmVo h¡ VWm Xþ{Z¶m Ho$ Aݶ

àXoem| na CZH$m gmd© m¡‘Ëd H$m H$mb "‘hmàb¶'

Ho$ nhbo H$B© eVH$ ~VmVo h¡ (XoIo Ooåg boZ Ho$

Historical Fragments J«§W Ho$ ZmoQ²>g nmZ 50)&

‘hmàb¶ AmIar {h‘¶wJ Ho$ g‘már Ho$ ~mX (AmO

go 50000 gmb nyd©) hþAm Wm& CgH$m {OH«$ {h~«y

H$m ~m¶~b, {¼íMZm| H$m ~m¶~b, Hw$amU Am¡a qhXÿAm|

Ho$ nwamU BZ g^r ‘| AmVm h¡& BgH$m AW© hþAm ‘amR>o

¶m ‘amR>r bmoJ ZmJnya-‘Zga àXoe go ’¡$bH$a nyao

^maV ‘| 50,000 gmb nhbo hr nhþ§M JE Wo& V^r

CZH$m gmd© m¡‘ amÁ¶ ‘hmàb¶ Ho$ nyd© e³¶ h¡''

(3) Bgr g§X © ‘| A°S>. AZ§V XmadQ>H$a, nwUo

CZHo$ J«§W "[aßbm¶ Qy> Ooåg boZ' ‘| H$hVo h¡ {H$, ""It

Page 36: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

36B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

shows that the Marathas or theMaharashtrian people had a bright his-tory of at least about 3000 to 4500 yearsminimum and 9000 years maximum ifthe period of the Indus civilization is in-cluded therein.''

(4) àm.Ama.E.H$X‘ CZHo$ J«§W "^maVr¶

amOd§e-EH$ g˶ g§emoYZ' ‘| ‘amR>m| Ho$ amÁ¶gÎmm

H$m H$mb Bg àH$ma go ~VmVo h¡… gmVdmhZ ‘amR>m

amOmAm| H$m H$mb 500 df©, dmH$mQ>H$ ‘amR>o 300

df©, amîQ´>Hy$Q> ‘amR>o 500 df©, ‘mUrH$ ‘amR>o 200

df©, {ebmhma ‘amR>o 400 df©, Mmby³¶ ‘amR>o 700

df© (Mmbw³¶m| H$mo H¡$.H$m{eamd~mny Xoe‘wI,

g˶emoYH$ A‘amdVr, "em³¶' ^r H$hVo h¡-XoIo

j{̶m| H$m B{Vhmg) H$X§~ ‘amR>o 1000 df©, nëbd

‘amR>o 600 df}, ¶mXd ‘amR>o (Xod{Jar Ho$, {OOmD$

H$m ‘m¶H$m) 300 df}; Hw$b 4500 df©& BgH$m

AmYm 2250 df©, ¶{X Xmo amOgÎmmAm| H$m EH$ gmW

hmoZm I¶mb ‘| {b¶m Vmo& {gYy gä¶Vm Ho$ H$mb ‘|

Vmo g^r ‘mZdOm{V ‘amR>r hr Wr Am¡a ^maV Ho$ ~mao

‘| Vmo WmoS>m ^r g§Xoh Zht, Bg ~m~V, ³¶m|{H$ qgYy

{Q>{H$¶m| H$s {bImB© H$s ^mfm ‘ahQ>r Wr ¶h ~mV

{Z…g§Xoh {gÕ hmo MwH$s h¡& Bg àH$ma go B©.g.ny.

4500 df© qgYy gä¶Vm H$m H$mb Bg‘| OmoS> XoZo go

Hw$b ‘amR>m amOgÎmm H$m H$mb 2250+4500

=6750 df© hmoVm h¡&‘amR>m| Ho$ g§~§Y ‘| {nN>bo gXr‘amR>m| Ho$ g§~§Y ‘| {nN>bo gXr‘amR>m| Ho$ g§~§Y ‘| {nN>bo gXr‘amR>m| Ho$ g§~§Y ‘| {nN>bo gXr‘amR>m| Ho$ g§~§Y ‘| {nN>bo gXr

Ho$ g˶emoYH$ H$m{eamd~mnw Xoe‘wI CZHo$ "j{̶m§MmHo$ g˶emoYH$ H$m{eamd~mnw Xoe‘wI CZHo$ "j{̶m§MmHo$ g˶emoYH$ H$m{eamd~mnw Xoe‘wI CZHo$ "j{̶m§MmHo$ g˶emoYH$ H$m{eamd~mnw Xoe‘wI CZHo$ "j{̶m§MmHo$ g˶emoYH$ H$m{eamd~mnw Xoe‘wI CZHo$ "j{̶m§Mm

B{Vhmg' Bg J«§W ‘| H$hVo h¡ {H$ Jm¡V‘ ~wÕ ‘amR>mB{Vhmg' Bg J«§W ‘| H$hVo h¡ {H$ Jm¡V‘ ~wÕ ‘amR>mB{Vhmg' Bg J«§W ‘| H$hVo h¡ {H$ Jm¡V‘ ~wÕ ‘amR>mB{Vhmg' Bg J«§W ‘| H$hVo h¡ {H$ Jm¡V‘ ~wÕ ‘amR>mB{Vhmg' Bg J«§W ‘| H$hVo h¡ {H$ Jm¡V‘ ~wÕ ‘amR>m

Wo& XoIo n¥. 302&Wo& XoIo n¥. 302&Wo& XoIo n¥. 302&Wo& XoIo n¥. 302&Wo& XoIo n¥. 302&

(5) ‘amR>m eãX Ho$ ~mao ‘| ~«m÷Um| Zo OmZ~wPH$a

g§ «‘ n¡Xm H$a aIm h¡& ~«m÷U am‘Xmg ñdm‘r Zo EH$

nÌ ‘| N>Ìn{V {edmOr ‘hmamO H$mo H$hm h¡, ""¶m

y‘§S>imMo R>m¶r& Y‘© aúmr A¡gm Zmhr&& ‘hmamîQ´>

Y‘© am{hbm H$mhr& Vwåhm H$maUo&&10&&'' {edmOr

‘hmamO Ho$ H$mb ‘| ‘hmamîQ´> ‘| "qhXÿ' Zm‘ H$m H$moB©

Y‘© Zht Wm& ¶{X d¡gm hmoVm Vmo am‘Xmg ñdm‘r Cgr

eãX H$m à¶moJ H$aVo; ‘hmamîQ´> Y‘© Zht H$hVo& na§Vw

am‘Xmg ñdm‘r H$mo ‘amR>m| H$s Am¡a ämma{V¶m| H$s

Apñ‘Vm {ZH$mbH$a aIZm Wm& Bg{bE hr CÝhm|Zo

"‘amR>r Y‘©' H$m "‘hmamîQ´> Y‘©' Eogm én ~Zm¶m&

Am¡a AMaO H$s ~mV ¶h h¡ {H$ {edmOr Ho$ g‘¶ ‘|

¶m CgHo$ ~mX H$moB© ‘amR>m ~w{ÕOrdr Zo CgH$m {damoY

Zht {H$¶m& na§Vw Bg "‘hmamîQ´> Y‘©' eãX Ho$ à¶moJ

go EH$ ~mV {gÕ hmoVr h¡ {H$ {edmOr ‘hmamO Ho$

g‘¶ ‘| ‘hmamîQ´> ‘| ‘amR>m| H$m Y‘© "‘amR>m Y‘©' hr

Wm& Cg‘| AmË‘kmZ Ho$ gyÌ ^bo hr Zm hmo na§Vw

AmMaU Y‘© ¶m H$‘©H$m§S> H$s g^r añ‘m| H$m H$S>mB©

go nmbZ {H$¶m OmVm Wm& BgHo$ Abmdm ‘amR>m| H$s

XodVmE| Am¡a XodH$ (Hw$b{MÝh) ~«m÷Um| go {~bHy$b

AbJ Wo& Bg ÑîQ>r go XoIm OmE Vmo gZ 2005 ‘|

‘hmamîQ´> ‘§| nwZ{O©{dV "{edY‘©' ^r ewÕ H$‘©H$m§S>

hr h¡; ^bo hr dh WmoS>m Á¶mXm n[aîH¥$V, Á¶mXm

{dkmZdmXr Am¡a Á¶mXm bMrbm hmo&

(6) EH$ B{VhmgH$ma, ~«m÷U {d.H$m.amOdmS>o

Y‘© Ho$ g§~§Y ‘| H$hVo h¡ {H$, ""ZmJd§er¶ ‘hmamîQ´>r

‘amR>o ZmXmZ j{̶ (joÌr¶)(joÌr¶)(joÌr¶)(joÌr¶)(joÌr¶) h¡& do {H$gr r gmiy‘miy

H$s ‘y{V© ~ZmH$a CgH$s CnmgZm H$aVo h¡& ... {edmOr

^mogbo, ‘moao, {eH}$, OmYdm{X KamU| ewÕ j{̶ h¡&

nmQ>rb, Xoe‘wI ‘mZo H$‘ Añgb j{̶&'' ¶hm§ na

amOdmS>o Zo H$~yb hr {H$¶m h¡ {H$ ‘amR>o ~«m÷Ur Y‘©

H$m nmbZ Z H$aVo hþE CZH$s Xod XodVm¶| ^r AbJ

hmoVr Wr& Bgr "AbJ' Y‘© H$m Zm‘ "‘amR>m Y‘©'

Wm& am‘Xmg ñdm‘r Zo Bgr Y‘© H$mo "‘hmamîQ´> Y‘©'

H$hH$a ‘amR>m| H$s Apñ‘Vm bwQ>r h¡& h‘Zo "‘amR>m

Page 37: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

37B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

Y‘©' H$s Cna ì¶m»¶m H$aHo$ ¶h H$hm h¡ {H$ dh Y‘©

B©.g.ny. 4500 Ho$ g‘¶ ‘| ^r ‘m¡OyX Wm&

(7) B©.g.ny. 4500 Ho$ H$mb ‘| Am¡a {edmOr

Ho$ g‘¶ ‘| r Omo Wm dh "‘amQ>r Y‘©' ¶m ‘amR>r Y‘©

¶m "‘amR>m Y‘©' AmO Ho$ ~«m÷U Am¡a AmO Ho$ Á¶y"‘amR>m Y‘©' AmO Ho$ ~«m÷U Am¡a AmO Ho$ Á¶y"‘amR>m Y‘©' AmO Ho$ ~«m÷U Am¡a AmO Ho$ Á¶y"‘amR>m Y‘©' AmO Ho$ ~«m÷U Am¡a AmO Ho$ Á¶y"‘amR>m Y‘©' AmO Ho$ ~«m÷U Am¡a AmO Ho$ Á¶y

Ho$ nyd©Om| H$m ^r Y‘© Wm& Ho$ nyd©Om| H$m ^r Y‘© Wm& Ho$ nyd©Om| H$m ^r Y‘© Wm& Ho$ nyd©Om| H$m ^r Y‘© Wm& Ho$ nyd©Om| H$m ^r Y‘© Wm& AmO ~«m÷U Am¡a Á¶y

bmoJm| Zo ñdV§Ì Y‘© ñWmnZ {H$E h¡& Cg g‘¶ "‘èhmQ>r

Y‘©' ‘| nyar ‘mZd àOm{V g‘m{dîQ> Wr& ‘mZd H$m

Zm‘ hr Cg g‘¶ "‘amQ>r' Wm& CgH$m g~yV AmO r

CnbãY h¡& J«rg Xoe Ho$ ‘w»¶ y{‘ go y‘ܶ g‘wÐ

‘| pñWV {H«$Q> Zm‘ Ho$ Ûrn OmVo g‘¶ EH$ "‘amR>r'

(Marathi) Zm‘ H$m Xÿgam Ûrn bJVm h¡& dh ^r

J«rH$ Ho$ ‘mb{H$¶V H$m h¡& ‘amR>r ¶m ‘amWr eãX H$m

J«rH$ mfm ‘| H$moB© AW© Zht h¡& dh Ûrn {H«$Q> Ûrn na

Omo qgYy gä¶Vm H$m amOm "{‘Zm°g' Wm CgHo$ A{YH$ma

‘| hmoZo go CgH$m Zm‘ "‘amR>r' aIm hmoJm& Bg ~mV

H$s nwîQ>r {dX © Ho$ boIH$ H¡$. {dO¶ ‘oQ>H$a CZH$s

{H$Vm~ "gyamgya g§J«m‘' ‘| H$aVo h¡& (XoIo www.soorasoorsangram.com)

(8) ‘hmamîQ´> ‘|, {XZH$aamd OdiH$a ~«m÷UoVa

Am§XmobZ Ho$ EH$ A˶§V à^mdr boIH$ VWm d³Vm

Wo& CÝhm|Zo gZ 1925 ‘| lr. {edmOr ‘amR>m {‘eZ

H$s ñWmnZm H$s Wr& Cg‘|o Cg g‘¶ Ho$ Añn¥í¶m|$

H$mo ^r àdoe boZo H$m AmdmhZ {H$¶m Wm& BgH$m

AW© ¶h hþAm {H$ Cg g‘¶ ‘| ‘amR>m, ‘hma, ‘mV§J

Am{X Om{V¶m| H$m Y‘© ‘amR>m Y‘© hr ahm hmoJm Am¡a

¶h ^r {H$ nyam g‘mO Ym{‘©H$ Am¡a gm‘m{OH$ ÑîQ>r

go EH$ Wm& dmñVd ‘| ‘amR>r g‘mO ‘| Am¡a nyaodmñVd ‘| ‘amR>r g‘mO ‘| Am¡a nyaodmñVd ‘| ‘amR>r g‘mO ‘| Am¡a nyaodmñVd ‘| ‘amR>r g‘mO ‘| Am¡a nyaodmñVd ‘| ‘amR>r g‘mO ‘| Am¡a nyao

^maVr¶ g‘mO ‘| AbJmddmX Ho$ ~rO ~«m÷U Y‘©^maVr¶ g‘mO ‘| AbJmddmX Ho$ ~rO ~«m÷U Y‘©^maVr¶ g‘mO ‘| AbJmddmX Ho$ ~rO ~«m÷U Y‘©^maVr¶ g‘mO ‘| AbJmddmX Ho$ ~rO ~«m÷U Y‘©^maVr¶ g‘mO ‘| AbJmddmX Ho$ ~rO ~«m÷U Y‘©

Zo hr ~moE h¡&Zo hr ~moE h¡&Zo hr ~moE h¡&Zo hr ~moE h¡&Zo hr ~moE h¡&

Cnamo³V {ddoMZ go Eogm àVrV hmoJm {H$ AmO

go 20,000 gmb nyd© ‘| O~ "hmo‘mogo{n¶Z' Zm‘ Ho$

"‘amR>r àOm{V' H$mo Ym{‘©H$ mdZmE§ 춳V H$aZo H$s

C‘§J AmB© hmoJr AWm©V Bg nyar g¥îQ>r H$s Amoa H¥$VkVm

go, ‘‘Vm go, AmíM¶© go XoIZo H$s à~b BÀN>m hþB©

hmoJr V~ go N>Ìn{V {edmOr ‘hmamO Ho$ ‘amR>m

g‘mO Ho$ g‘¶ VH$ (gZ 1700 VH$) Bg "‘èhmQ>'

(^maV) Xoe ‘| Am¡a nyao n¥Ïdr na ^r "‘èhmQ>r Y‘©'

H$m nmbZ {H$gr Zm {H$gr én ‘| hmoVm ahm h¡& ¶hr

Y‘© Xþ{Z¶m^a Ho$ Y‘m] H$m O¡go… {ed Y‘©, O¡Z Y‘©,

~m¡ÕY‘©, bmoH$m¶V Y‘©, em³¶ Y‘©, ‘hmZw d Y‘©,

{h~«y Y‘©, BgmB© Y‘© Am¡a Bñbm‘ Y‘© BZ g~H$m EH$

g‘mZm§Va Y‘© H$aHo$ nbVm ahm h¡& dh nyao ‘hmamîQ´>‘hmamîQ´>‘hmamîQ´>‘hmamîQ´>‘hmamîQ´>

Am¡a ^maV ‘| ^r nbVm ’w$bVm ahm&

Bg àH$ma H$m ~oZm‘ Y‘© A^r r (21 dr gXr

‘|) h‘mao Cƒ{e{jV {‘Ì ìhr.nr.Xoe‘wI, ZmJnwa

J«m‘XodVm "e|жm' Xod H$s nyOm H$aHo$ ‘ZmVo h¢&

{Xdmbr Ho$ EH$ {XZ nyd© O~ "Odma' H$s ’$gb

{H$gmZ Ho$ Ka AmVr h¡ V~ J«m‘ ^moOZ, nyOm d

àgmX H$m Am¶moOZ hmoVm h¡& Ho$db Odma Ho$ nH$dmZ

~ZmH$a Am¡a CZH$mo {‘bmH$a g~H$mo "àgmX' Ho$ én

‘| XoVo h¡& {OZ XodVmAm| H$s nyOm hmoVr h¡ CZH$m Zm‘

{H$grH$mo ‘mby‘ Zht& ¶h H$moB© àM{bV Y‘© H$s añ‘

Zht h¡& Bg nyOm ‘| VrZ nwéf XodVm Am¡a nm§M ñÌr

XodVm hmoVr h¢& àVrH$ ñdén à˶oH$ XodVm Ho$ {bE

{~S>o Ho$ nmZ na EH$ gwnmar aIVo h¢& CZHo$ gm‘Zo

Z¡doÚ aIZo go nyOm g‘má hmoVr h¡& ¶hr h¡ Cg

àmMrZV‘ g‘mZm§Va Y‘© H$m EH$ CXmhaU, ^maV Ho$

{dX © BbmHo$ H$m& Xþ{Z¶m ^a ‘| Bg Ho$ hOma én

hm|Jo& BgH$m H$moB© VËdkmZ Zht h¡&

g^r g§K{Q>V Y‘m] Ho$ VËd ¶m AmË‘kmZ EH$hr

àH$ma H$m hmoH$a CZ‘| Ho$db H$‘©H$m§S> ‘| {Z{hV Cnmñ¶

Page 38: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

38B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

XodVmAm| ‘| ’$aH$ h¡& {edmOr Ho$ g‘¶ ‘| Cg Y‘©

H$mo "‘amR>m Y‘©' H$hVo Wo& ~«m÷U am‘Xmg ñdm‘r Zo

CgH$mo OmZ~wPH$a ~XbH$a "‘hmamîQ> Y‘©' H$hm Vm{H$

bJ^J {nN>bo 8000 go 6000 gmbm| Ho$ g‘¶ ‘|

Xþ{Z¶mna N>mE hþE Bg Y‘© H$mo {N>nm¶m Om¶ Am¡a

"‘èhmQ>r àOm{V' H$s ‘hÎmm H$‘ {XImHo$ ~«m÷U

àOm{V H$m Zm‘ ~T>m¶m Om¶&

gmam§egmam§egmam§egmam§egmam§e

{Og àOm{V H$mo boIH$ "‘ahQ>r' àOm{V H$hVo h¡, CgH$m emñÌr¶ Zm‘ "hmo‘mogo{n¶Z' h¡& Cgohr

~«m÷U Am¡a Á¶y "‘mZd' ¶m "‘Zwî¶' H$hVo h¡&

‘mZd {dH$mg Ho$ Q>ßno …‘mZd {dH$mg Ho$ Q>ßno …‘mZd {dH$mg Ho$ Q>ßno …‘mZd {dH$mg Ho$ Q>ßno …‘mZd {dH$mg Ho$ Q>ßno …- {edm{nWoH$g (10 bmI df© nyd©)- am‘m{nWoH$g (10 go 6 bmI df©

nyd©)- hmo‘moBao³Q>g (6.0 go 2.5 bmI df© nyd©)-hmo‘mogo{n¶Z=AmYw{ZH$ ‘mZd (2.5 go 1.5 bmI df©

nyd©)- H«$mo‘°½ZZ ‘°Z (20.000 gmb nyd©)& BZHo$ {Odmí‘ H$hm {‘bo?BZHo$ {Odmí‘ H$hm {‘bo?BZHo$ {Odmí‘ H$hm {‘bo?BZHo$ {Odmí‘ H$hm {‘bo?BZHo$ {Odmí‘ H$hm {‘bo?… {edm{nWoH$g-n§Om~, hmo‘moBao³Q>g-

Z‘©Xm Ho$ {H$Zmao, E‘.nr.‘|, AmYw{ZH$ ‘mZd-‘Zga (ZmJnya) BbmHo$ ‘|o, h{W¶ma {‘bo&

~m¡{ÕH$ Am¡a Ym{‘©H$ {dH$mg~m¡{ÕH$ Am¡a Ym{‘©H$ {dH$mg~m¡{ÕH$ Am¡a Ym{‘©H$ {dH$mg~m¡{ÕH$ Am¡a Ym{‘©H$ {dH$mg~m¡{ÕH$ Am¡a Ym{‘©H$ {dH$mg …- 20,000 gmb nyd© Ho$ "H«$mo‘°½ZZ' ‘mZd H$m {Odmí‘ {‘bm& dh

àW‘ ~w{Õ‘mZ ‘mZd& CgHo$ AmJo hr ‘mZd H$m Ym{‘©H$ {dH$mg g§ d Wm& Bg d³V Ho$ Y‘© H$m Zm‘

"‘ahQ>r Y‘©'; ³¶m|{H$ g~go àmMrZ ‘mZd H$s ^mfm "‘ahQ>r' Wr, ‘Zga-ZmJnya BbmHo$ ‘|& ¶h Y‘© nyao

{díd ‘| ’¡$bVm ahm ^maVr¶ ‘mZd Ho$ gmW& dh Y‘© N>Ìn{V {edmOr Ho$ g‘¶ (gZ 1700) ‘hmamîQ´> ‘|

{dÚ‘mZ Wm "‘amR>m Y‘©' Ho$ Zm‘ go& Xþ{Z¶m/^maV ‘| CgHo$ g‘mZm§Va Y‘© Wo…^maV ‘| CgHo$ g‘mZm§Va Y‘© Wo…^maV ‘| CgHo$ g‘mZm§Va Y‘© Wo…^maV ‘| CgHo$ g‘mZm§Va Y‘© Wo…^maV ‘| CgHo$ g‘mZm§Va Y‘© Wo… {edY‘© (8000 go 6000

df© nyd©), O¡Z Y‘© d ~m¡Õ Y‘© (gm§»¶ Y‘©-B.g.ny.2750), em³¶ Y‘©, ‘hmZw d Y‘©, {g³I Y‘©,

{¼íMZ Y‘©, {h~«y Y‘©, Bñbm‘ Y‘© B˶m{X&

Page 39: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

39B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

B©ídadmXr Y‘© H$s ~w{Z¶mX hr A§YlÕm na {Z ©a~«÷m§S> d gOrd H$s CËn{Îm {dkmZ go

-{XdmH$a S>m§Jo-{XdmH$a S>m§Jo-{XdmH$a S>m§Jo-{XdmH$a S>m§Jo-{XdmH$a S>m§Jo

Xþ{Z¶m ‘| g~Hw$N> B©ída H$aVm h¡ H$hZo dmbm| Ho$Y‘© H$s ~w{Z¶mX hr A§YlÕmna {Z ©a h¡& XaAgb,B©ída ‘mZZo dmbo g^r Y‘© H$~yb H$aVo h¢ {H$,"B©ída AWdm na‘oída H$mo {H$gr Zo H$^r ^r ZhtXoIm&' ¶h CZHo$ à‘wI Y‘© J«§W ‘| gm’$ Vm¡a na H$hmJ¶m h¡, Eogm hmoH$a ^r B©ídadmXr Y‘© Ho$ R>oHo$XmaB©ída Ed§ na‘mË‘m Ho$ ApñVËd H$m OZVm Ho$ g‘jN>mVrR>moH$ H$a ~¶mZ H$aVo h¡& B©ída H$m ApñVËd{gÕ H$aZo Ho$ {bE CZ R>oHo$Xmam| Ho$ nmg Hw$N> ^rnw»Vm g~yV Zht h¡& {’$a r do ImoIbo§ g~yV XoVo h¢,Omo ~w{Õ, B{Vhmg, {dkmZ d nwamVËd kmZ H$s H$gm¡Q>rna ghr gm{~V Zht hmoVo& dh R>oHo$Xma B©ída AÑí¶hmoZo H$m Pm§gm XoVo h¡& Bg g§X © ‘§o ^JdmZ ~wÕ ZoH$hm h¡ {H$, ""AÑí¶ hmoZo Ho$ ~mdOyX ^r ñd¶§ H$mApñVËd OZVm H$mo {XImZm Mm{h¶o& Amg‘mZ ‘|{~Obr ha d³V Am±Im| go {XImB© Zht XoVr h¡, {H$ÝVwCg àH$ma Ho$ hmbmV {Z‘m©U hmoZo na dh ^r {XImB©XoVr hr h¡& Cgr àH$ma hdm ^r AÑí¶ h¡, dh ^rAm±Im| go {XImB© Zht XoVr, {H$ÝVw CgH$m ^r ñne©h‘§| ‘hgyg hmoVm h¡& Bgr Vah Cg VWmH${WV B©ídaZo ñd¶§ H$m ApñVËd ³¶m| Zhr§ {XIm¶m?''

B©ída H$s H$mën{ZH$ aMZm …B©ída H$s H$mën{ZH$ aMZm …B©ída H$s H$mën{ZH$ aMZm …B©ída H$s H$mën{ZH$ aMZm …B©ída H$s H$mën{ZH$ aMZm …B©ída eãX Ho$ Xod, XodVm, na‘oída Am¡a na‘mË‘m

n¶m©¶r eãX h¡& Cgr àH$ma Xod Am¡a XodVm eãXm| Ho$A{V[a³V eof g^r eãX AmYw{ZH$ h¡& BgH$s JdmhrAmMm¶© doXm§V VrW© Ûmam {b{IV "OJ H$m kmZH$moe'H$hm OmZodmbm "G$½doX' ¶h g§ñH¥$V-qhXr J«§W XoVmh¡& (àW‘ g§ñH$aU, ‘ZmoO npãbHo$eZ, ZB© {Xëbr)Bg J«§W H$s " y{‘H$m' ‘| ñnîQ> {bIm J¶m h¡ H$s,""d¡{XH$ gm{h˶ na {dMma H$aZo dmbo {dÛmZm| H$moo

¶h ~mV AOr~ bJ gH$Vr h¡ H$s, d¡{XH$ g§{hVm(doX) ‘| hr Zht ~pëH$ gånyU© d¡{XH$ gm{h˶ ‘|B©ída eãX é{‹T> én go na‘oída eãX Ho$ AW© go H$ht^r BñVo‘mb Zht {H$¶m J¶m&''

""d¡{XH$ gm{h˶ ‘| Xmo-Mma eãX Hw$N> Bg àH$mah¢ H$s, {Og‘| na‘oída Ho$ ì¶mnH$ én H$mo àJQ> {H$¶mJ¶m h¡& d¡{XH$ XodVmAm| ‘| Ap½Z, B§Ð, dm¶w, g{dVm,(gy¶©), {dîUw, déU, éÐ Am{X Zm‘ B©ída eãX Ho$AW© go Am MwHo$ h¡&''

G$½doXm{X J«§W ‘| B©ída, na‘oída AWdm na‘mË‘m¶h eãX BñVo‘mb Zht {H$¶o J¶o& BZ Ho$ ~Xbo nwéfnwéfnwéfnwéfnwéfeãX H$m BñVo‘mb {XImB© XoVm h¡& ^JdX²JrVm ‘|H¥$îU H$mo "nwéfmoÎm‘'"nwéfmoÎm‘'"nwéfmoÎm‘'"nwéfmoÎm‘'"nwéfmoÎm‘' H$hm J¶m h¡& G$½doX, ¶Owd}X,gm‘doX Am¡a AWd©doX BZ Mmam| g§{hVmAm| Ho$ 20gy³V ‘| "nwéf'"nwéf'"nwéf'"nwéf'"nwéf' eãX H$m à¶moJ {H$¶m J¶m h¡& G$½doXHo$ nwéf gy³V ‘| na‘nwéfna‘nwéfna‘nwéfna‘nwéfna‘nwéf AWdm {damQ> nwéf{damQ> nwéf{damQ> nwéf{damQ> nwéf{damQ> nwéf BgVah go {deof én go à¶moJ {H$¶m J¶m h¡&

Agb ‘| Xod Am¡a XodVm BZ eãXm| H$m à¶moJAp½Z, B§Ð, dm¶y, g{dVm, {dîUw, déU Am¡a éÐ Ho${bE doXm§V ‘| {H$¶m J¶m h¡& Xod Am¡a XodVm eãXn{e©¶m Xoe Ho$ amOm Ho$ {bE BñVo‘mb {H$¶o OmVo Wo&n{e©¶m Xoe Ho$ amOm H$mo ^r doXm| ‘| Xod AWdm XodVmeãX go gå~mo{YV {H$¶m J¶m h¡& Bg{bE G$½doX ‘| G$½doX ‘| G$½doX ‘| G$½doX ‘| G$½doX ‘|

na‘ nwéf AWdm {damQ> nwéf ¶h eãX {ZpíMV énna‘ nwéf AWdm {damQ> nwéf ¶h eãX {ZpíMV énna‘ nwéf AWdm {damQ> nwéf ¶h eãX {ZpíMV énna‘ nwéf AWdm {damQ> nwéf ¶h eãX {ZpíMV énna‘ nwéf AWdm {damQ> nwéf ¶h eãX {ZpíMV én

go ‘mZd amOmAm| Ho$ {bE hr à¶moJ ‘§o bm¶o J¶o h¡go ‘mZd amOmAm| Ho$ {bE hr à¶moJ ‘§o bm¶o J¶o h¡go ‘mZd amOmAm| Ho$ {bE hr à¶moJ ‘§o bm¶o J¶o h¡go ‘mZd amOmAm| Ho$ {bE hr à¶moJ ‘§o bm¶o J¶o h¡go ‘mZd amOmAm| Ho$ {bE hr à¶moJ ‘§o bm¶o J¶o h¡

¶h {ZgÝXoh H$h gH$Vo h¡¶h {ZgÝXoh H$h gH$Vo h¡¶h {ZgÝXoh H$h gH$Vo h¡¶h {ZgÝXoh H$h gH$Vo h¡¶h {ZgÝXoh H$h gH$Vo h¡& BZ amOmAm| H$mo hrloîR>Ëd XoH$a CÝh| {díd {Z‘m©Vm H$s ~am~ar ‘|H$mën{ZH$ H$Wm aMH$a {~R>m¶m J¶m& AJa Eogm ZhthmoVm Vmo doX H$s aMZm H$aZodmbo G$fr, BZ amOmAm|Ho$ {bE Xod-XodVm BZ eãXm| H$m BñVo‘mb Zm H$aVo

Page 40: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

40B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

hþ¶o B©ída, na‘mË‘m BZ eãXm| H$m hr à¶moJ H$aVo&{H$ÝVw doXm{X d¡{XH$ J«§W {bIo OmZo VH$ B©ída, na‘mË‘meãXm| H$m à¶moJ hþAm hr Zhr§ hmoJm&

AݶWm "B©ída' Bg g§H$ënZm H$m {Z‘m©Vm ‘mZdhr h¡& doX Ho$ aMZmH$ma G$fr ^r ‘mZd hr Wo&Bg{bE d¡{XH$ G${f¶m| Zo nwéf H$mo na‘oída H$m XOm©{X¶m& Xod Am¡a CZHo$ Xodmb¶ ^r ‘mZdm| H$s hr{Z{‘©Vr h¡& ¶h ñnîQ> én go {gÕ hmoVm h¡& gƒmB© Vmo¶h h¡ {H$ Xod Zo ‘mZd Am¡a Aݶ àm{U¶m| H$mo OÝ‘{X¶m ¶h {H$gr ^r g~yV go {gÕ Zht {H$¶m OmgH$Vm& ³¶m|{H$ gOrd H$r {Z{‘©Vr hr n¥Ïdr, Ob,gOrd H$r {Z{‘©Vr hr n¥Ïdr, Ob,gOrd H$r {Z{‘©Vr hr n¥Ïdr, Ob,gOrd H$r {Z{‘©Vr hr n¥Ïdr, Ob,gOrd H$r {Z{‘©Vr hr n¥Ïdr, Ob,

VoO Am¡a dm¶y BZ Hw$XaVr KQ>H$m| go hþB© h¡&VoO Am¡a dm¶y BZ Hw$XaVr KQ>H$m| go hþB© h¡&VoO Am¡a dm¶y BZ Hw$XaVr KQ>H$m| go hþB© h¡&VoO Am¡a dm¶y BZ Hw$XaVr KQ>H$m| go hþB© h¡&VoO Am¡a dm¶y BZ Hw$XaVr KQ>H$m| go hþB© h¡& Bg‘|H$moB© Xmo am¶ Zht h¡&

dmë‘r{H$ am‘m¶U Ho$ AZwgma Xj amOm H$sH$ݶm AmXrVr Am¡a ~«÷m Bg àW‘ ‘mZd H$m nm¡ÌH$í¶n go OÝ‘o hþ¶o Am¡bmX H$mo "XodVm' Zm‘ {X¶mJ¶m Wm& XodVm ¶mZr B©ída Zht h¡& B§Ð Am¡a {dîUw rAmXrVr H$s hr g§V{V Wo ¶h dmë‘r{H$ am‘m¶U ‘|H$hm J¶m h¡& n{e©¶m Xoe H$m àmMrZ B{Vhmg ^mJ 1AZwgma n{e©¶m Xoe Ho$ gwanya, Bbmd¥Îm, Z§XZdZ,AndV©, B§ÐbmoH$ Ed§ ñdJ©bmoH$ ¶o g~ B§Ð Ho$ amÁ¶Ho$ hr Zm‘ Wo& B§Ð H$m ñdJ©bmoH$ Am¡a B§ÐbmoH$ Zm‘H$amÁ¶ D$na Amg‘mZ ‘| H$^r ^r Zht Wm& AWm©VA~ ^r Zht h¡& B§Ð H$m ñdJ©bmoH$ n¥Ïdrna hr Wm&(XoIo-n{e©¶m H$m B{Vhmg ^mJ-1, n¥.219)& ~mX‘| B§Ð Zo Jm§Yma (A’$Jm{UñVmZ) Xoe H$m àXoe OrV{b¶m& AmJo B§Ð Zo AnZm amÁ¶{dñVma n§MZ{X¶m| Ho$àXoe VH$ ~‹T>m¶m& Bgr H$mb ‘| Oå‘w Am¡a {h‘mMbàXoe {‘bH$a ~Zo hþ¶o àXoe na {dîUw amOm H$s gÎmmWr& (XoIo- amHo$eZmW, {H$VZo Iao h‘mao AmXe©?n¥.272) B§Ð Zo {dîUwbmoH$ na AmH«$‘U {H$¶m& CZ‘|¶wÕ hþAm& A§V VH$ H$moB© ^r hmaZo H$mo V¡¶ma Zht WmVmo BZ XmoZm| Zo Amng ‘| g‘Pm¡Vm H$a {b¶m& ¶hXmoZm| hr EH$gmW {‘bH$a gwamnmZ H$aVo Wo {Og H$m

{OH«$ G$½doX G$Mm 1-155-1 ‘| ‘m¡OyX h¡& H$B© ~ma¶wÕ Ho$ g‘¶ BZ XmoZm| Zo EH$Xÿgao H$mo AZr{V go ^r‘XX H$s h¡&

n{e©¶m Xoe Ho$ ZaH$ bmoH$ Ho$ g‘rn gy¶© amOmH$m mB© déU H$m d¡Hw§$R> Zm‘H$ amÁ¶ Wm& (n{e©¶mMmB{Vhmg mJ 1, n¥.101), gy¶© H$m mZOm ¶‘ amOmZo ¶‘bmoH$ amÁ¶ d¡Hw§$R> bmoH$ Ho$ ZOXrH$ ñWm{nV{H$¶m Wm& (n{e©¶mMm B{Vhmg ^mJ-1, n¥.103)n{e©¶mMm B{Vhmg ^mJ-1 Bg ‘amR>r J«§W go ¶hrñnîQ> hmoVm h¡ H$s B§Ð amOm H$s [a¶mgV ñdJ©bmoH$,déU amOm H$s [a¶mgV d¡Hw§$R> bmoH$ Am¡a ¶‘ amOmH$r [a¶mgV ¶‘bmoH$, ¶o gmar [a¶mgV| n{e©¶m XoeH$s y{‘ na Wr& ¶o g^r amOm¶| ‘mZd hr Wo& {H$ÝVwOZVm H$mo ‘yI© ~ZmZo Ho$ à¶moOZ go C³V d{U©V y{‘H$s [a¶mgV| D$na Amg‘mZ ‘§| ~hwV Xÿa VH$ hmoZo H$mdU©Z BamU go ^maV ‘| Am¶o G${f¶m| Zo {H$¶m& ¶hr{dMma OZVm Ho$ {X‘mJ ‘| Vmbm bJmH$a ~¡R> J¶o h¢&

B§Ð ‘Zwî¶ hmoZo H$m g~yV …B§Ð ‘Zwî¶ hmoZo H$m g~yV …B§Ð ‘Zwî¶ hmoZo H$m g~yV …B§Ð ‘Zwî¶ hmoZo H$m g~yV …B§Ð ‘Zwî¶ hmoZo H$m g~yV …B§Ð B©ída ¶m na‘oída Zm hmoH$a dh ‘mZd‘mZd‘mZd‘mZd‘mZd amOm

Wm& BgH$m g~yV dm.am‘m¶U Am¡a G$½doX ‘| hr h¡&G$½doX G$Mm 1-7-10 ‘|o H$hm J¶m h¡ {H$, ""gånyU©‘Zwî¶ ‘| loîR> B§Ð H$m AmìhmZ ho G${f¶m| Am¡a ¶O‘mZm|!h‘ Vwåhmao {bE H$a aho h¡-''

""B§Ð dmo {dídVñn[a hdm‘ho OZoä¶&Añ‘mH$‘ñVw Ho$db…&&'' G$½doX 1-7-10C³V íbmoH$ ‘| B§Ð H$mo gd© ‘Zwî¶ ‘| loîR> H$hm

J¶m h¡& {H$ÝVw B§Ð H$mo Xod H$m XOm© XoZo Ho$ {bEG$½doX G$Mm 1-7-3 ‘| H$h J¶m h¡ {H$, ""{OgZoAnZo {H$aUm| go gånyU© {díd H$mo àH$me‘mZ {H$¶m,n~©V Am{X g‘ñV OJ H$mo Xe©Z XoZo Ho$ {bE ào[aV{H$¶m Cg gy¶© H$mo B§Ð Zo hr Amg‘mZ ‘§o ñWm{nV{H$¶m&'' G$Mm

""B§Ðmo XrKm©¶ Mjg Am gy¶© amoh¶X² {X{d&{d ‘mo{^a{Б¡a¶V²&&'' G$½doX 1-7-3

Page 41: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

41B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

***** EH$ ‘Zwî¶ amOm B§Ð, gy¶©g‘mZ àM§S>,‘hmVoOñdr Am¡a àmUr CËnÞ H$aZo dmbo Hw$XaV Ho$EH$ KQ>H$ H$mo Amg‘mZ ‘|o ñWm{nV H$a gH$Vm h¡,¶h ‘hO H$ënZm{dbmg hr h¡& B§Ð H$m amdUnwÌ‘oKZmX, ~hþOZ amOm ~br Am¡a dmZaamO dmbr H$mo¶wÕ ‘| nam{OV H$aZo H$m {OH«$ d¡{XH$ Y‘©J«§W ‘| h¡&

nwéf B§Ðnwéf B§Ðnwéf B§Ðnwéf B§Ðnwéf B§Ð VWmJV ~wÕ H$m Xe©Z boVm Wm Am¡a ñd¶§H$s g‘ñ¶mE| boH$a ~ma ~ma CZH$s Va’$ Om¶m H$aVmWm BgH$m {OH«$ ~m¡Õ Yå‘ H$m {demb J«§W gwÎm{nQ>H$‘| ‘m¡OyX h¡&

d¡{XH$ Y‘© J«§W Ho$db H$mën{ZH$ {H$ñgm| H$snmoQ>br h¡& ¶h {H$ñg| ~ma ~ma ‘yb{Zdmgr ~hþOZm|¶h {H$ñg| ~ma ~ma ‘yb{Zdmgr ~hþOZm|¶h {H$ñg| ~ma ~ma ‘yb{Zdmgr ~hþOZm|¶h {H$ñg| ~ma ~ma ‘yb{Zdmgr ~hþOZm|¶h {H$ñg| ~ma ~ma ‘yb{Zdmgr ~hþOZm|

H$mo gwZmH$a CÝh§o AkmZr ~ZmH$a aIm J¶m& ¶hH$mo gwZmH$a CÝh§o AkmZr ~ZmH$a aIm J¶m& ¶hH$mo gwZmH$a CÝh§o AkmZr ~ZmH$a aIm J¶m& ¶hH$mo gwZmH$a CÝh§o AkmZr ~ZmH$a aIm J¶m& ¶hH$mo gwZmH$a CÝh§o AkmZr ~ZmH$a aIm J¶m& ¶h

{H$ñgo ~wÕr H$s, VH©$ H$s, {dkmZ H$s, B{Vhmg H$s{H$ñgo ~wÕr H$s, VH©$ H$s, {dkmZ H$s, B{Vhmg H$s{H$ñgo ~wÕr H$s, VH©$ H$s, {dkmZ H$s, B{Vhmg H$s{H$ñgo ~wÕr H$s, VH©$ H$s, {dkmZ H$s, B{Vhmg H$s{H$ñgo ~wÕr H$s, VH©$ H$s, {dkmZ H$s, B{Vhmg H$s

Am¡a ^yJmob H$s H$gm¡Q>r na {~ëHy$b ^r {Q>H$ ZhtAm¡a ^yJmob H$s H$gm¡Q>r na {~ëHy$b ^r {Q>H$ ZhtAm¡a ^yJmob H$s H$gm¡Q>r na {~ëHy$b ^r {Q>H$ ZhtAm¡a ^yJmob H$s H$gm¡Q>r na {~ëHy$b ^r {Q>H$ ZhtAm¡a ^yJmob H$s H$gm¡Q>r na {~ëHy$b ^r {Q>H$ Zht

gH$Vo,gH$Vo,gH$Vo,gH$Vo,gH$Vo, Eogm ³¶m|?

~«÷m Ho$ gmW g^r XodVmJU ‘mZd hr Wo…~«÷m Ho$ gmW g^r XodVmJU ‘mZd hr Wo…~«÷m Ho$ gmW g^r XodVmJU ‘mZd hr Wo…~«÷m Ho$ gmW g^r XodVmJU ‘mZd hr Wo…~«÷m Ho$ gmW g^r XodVmJU ‘mZd hr Wo…h‘ nhbo ~Vm MwHo$ h¡ {H$, B§Ð, {dîUw, déU

Am{X ‘Zwî¶ hr hmoH$a CZHo$ d§e Ho$ Zm‘ CZH$s ‘mVmHo$ Zm‘ go XodVm aIm J¶m Wm& Bggo {díd H$mkmZH$moe H$ho OmZodmbo doXm| ‘| ^r ‘Zwî¶ H$mo hrB©ída H$m XOm© {X¶m J¶m Am¡a ‘yb{Zdmgr¶m§o H$moB©ída Ho$ Zm‘ na A§YlÕm H$s ImB© ‘| Sw>~mo¶m J¶m¶h g‘P ‘§o AmVm h¡&

d¡{XH$ qhXÿ Y‘© H$m AmÚ nwéf nwéf nwéf nwéf nwéf ~«÷m g¥pîQ> H$m{Z‘m©Vm Zm hmoH$a dh EH$ ‘mZd Om{V H$m nwéf hrWm, BgHo$ Hw$N> CXmhaU AmJo h¡-

g^r XodVmAm| H$mo ¶wdm {XIm¶m OmVm h¡& {H$ÝVw~«÷m H$mo d¥Õ, nHo$ hþ¶o ~mbm| H$m ³¶m| {XIm¶m OmVmh¡? BgH$m H$maU ~«÷m H$mo g¥pîQ> H$m AmÚnwéf H$hmJ¶m h¡ Bg{bE dh Á¶mXm d¶ñH$ hmoJm hr& ¶hrdOh h¡ ~«÷m H$mo d¥Õ {XIm¶m OmVm h¡& XoIm Om¶oVmo àH¥${V Ho$ {Z¶‘ AZwgma H$moB© ^r A‘a Zht hmogH$Vm& am‘ H$mo ga¶w ZXr ‘| IwXHw$er H$aZr n‹S>r

Am¡a H¥$îU H$mo nmaYr Ho$ {dfmar ~mU go ‘¥Ë¶y Ho$ñdmYrZ hmoZm n‹S>m& g^r XodVm ¶{X ‘mZd H$s hrg§VmZ Wo Vmo A‘a Vmo H$moB© hmo hr Zht gH$Vm, {’$aCÝh| Xod, XodVm, B©ída, na‘oída ¶m na‘mË‘m Am{XHw$N> ^r H$hmo& ‘Zwî¶ H$mo 100 gmbm| H$r Am¶w àmáH$aZo Ho$ {bE G$½doX ‘| àmWZmEo§ ‘m¡OyX h¢& ‘Zwî¶ Ho$Hw$b 100 gmb Ho$ Am¶w H$s H$ënZm H$a, ~«÷Mm¶©l‘,J¥hñWml‘, dmZàñWml‘ Ed§ g§Ý¶mgml‘ BZ MmaAml‘ H$s ì¶dñWm Am¶© G${f¶m| Zo H$a Ho$ aIr Wr&Bggo VWmJV ~wÕ H$m A{Z˶ Am¡a n[adV©ZerbVmH$m {gÕmÝV ~oOmo‹S>> Wm&

~«÷m Zm‘ Ho$ G${f Ho$ ApñVËd H$m {OH«$ G$½doX1-10-1 ‘| ‘m¡OyX h¡& AWm©V ~«÷m ‘mZd hr Wm&B©ída H$mën{ZH$ ‘m‘bm h¡& doXm| ‘| B©ída, na‘oídaAWdm na‘mË‘m Am{X Zm‘ h¡ hr Zht& BgH$m ³¶mAW© h¡?

VWmJV ~wÕ H$mo gå¶H$ kmZ àmá hmoZo Ho$ níMmVYå‘ Xþ{Z¶m H$mo ~Vm¶o§ ¶m Zm ~Vm¶o§ ¶h Xþ{dYm H$spñW{V VWmJV ~wÕ Ho$ ‘Z ‘| {Z‘m©U hmo J¶r Wr& V~qMVmJ«ñV ~«÷ VWmJV ~wÕ Ho$ nmg AmH$a I‹S>o hmoJ¶o& AnZm CÎmar¶ dñÌ H§$Yo na R>rH$ go g±dmaZo Ho$~mX Z‘«Vm go hmW Omo‹S>H$a CÝhm|Zo VWmJV go H$hm,""Amn A~ {gÕmW© Jm¡V‘ Zm hmoH$a ^JdmZ ~wÕ h¡,VWmJV h¡, Amn g§gma H$mo A§YH$ma go ‘w³V H$aZoH$m H$m¶© H¡$go ZH$ma gH$Vo h¢? gÝ‘mJ© go {d‘wI‘mZdOm{V H$m ajU H$aZo H$m H$m¶© go Amn H¡$go{dÝ‘wI hmo gH$Vo h¡? AmnH$m gX²Yå‘ gwZZo H$mo Zm{‘bZo na g§gma ‘| {dMaU H$aZo dmbo AewÕ ‘Z Ho$‘Zwî¶m| H$m AY…nmV hmo ahm h¡&''

~«÷ gh§nVr Zo AmJo H$hm, ""^JdmZ OmZVo hrh¡ {H$, àmMrZ H$mb go ‘JYdm{g¶m| ‘| AZoH$ Ì¥{Q>¶m§ogo ^am hþAm EH$ AewÕ Y‘© àM{bV h¡& AnZoA{dZmer Yå‘ H$m Ûma CZHo$ {bE ^JdmZ Imob|JoZht ³¶m? n~©V {eIana I‹S>m ahZo dmbm ‘Zwî¶

Page 42: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

42B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

{Og Vah AnZo BX© {JX© ZrMo I‹S>o bmoJmo| H$mo XoIVmh¡, Cgr Vah àkm Ho$ {eIana M‹T>H$a Cg gdm}ƒñWmZna I‹S>o ahH$a XoIZodmbo ho Xþ…I‘w³V ^JdmZ!Xþ…I Ho$ gmJa ‘| Sy~o hw¶o BZ bmoJm| H$s Amoa XoIo&OÝ‘H$aU go ‘w³V ho {dO¶r dra! C{R>¶o OJ H$sAmoa XoI|& CZH$s Amoa nrR> Zm H$ao& ^JdmZ, XodAm¡a ‘mZd BZna H$éUm ~w{Õ go CÝh| AnZo gX²Yå‘H$s {ejm XoZo H$m {ZíM¶ H$ao§&''

~«÷ gh§nVr H$mo ^JdmZ ~wÕ Zo H$hm, ""‘hmZ‘mZdloîR> ~«÷m! ‘¢Zo ‘oao Yå‘ H$m gmd©O{ZH$ CnXoeZht {H$¶m, BgH$m H$maU ‘wPo ¶h H$aZm H$îQ>àXhmoJm Eogm bJVm h¡&'' OJ ‘| ~hþV Xþ…I h¡ ¶hOmZH$a ^JdmZ ~wÕ H$mo Ehgmg hþAm {H$, hmWOmo‹S>H$a gݶmgr H$hbmH$a emÝV ~¡R>Zm Am¡a OJ ‘|Omo hmo ahm h¡ dh d¡gm hr hmoZo XoZm Rr>H$ Zht h¡&g§Ý¶mg {Zén¶moJr h¡ ¶h Ehgmg CÝh| hmo J¶m& OJgo Xÿa ^mJZo H$m à¶mg H$aZm ì¶W© h¡& g§Ý¶mgr H$mo^r OJ go ‘wp³V Zht {‘bVr& OJ go Xÿa ^mJZo Ho$~Om¶ OJ H$mo ~XbH$a CgH$s gwYmaUm H$aZm hr~ohX Oéar h¡ ¶hr CÝh| Á¶mXm C{MV bJm&

VWmJV ~wÕ H$mo ¶h Ehgmg hþAm H$s, CÝhm|Zog§gma H$m ˶mJ Ho$db Bg{bE {H$¶m H$s, OJ ‘§oBVZm g§Kf© h¡ Am¡a Cggo OJ ‘| X¡Ý¶ d Xþ…I {Z‘m©Uhmo J¶m h¡, {OgH$m H$moB© ^r hb Zht h¡& ¶{X Yå‘àMma go Xþ{Z¶m go Xþ…I Ed§ X¡Ý¶ Xÿa hmo gH$Vm h¡ Vmo‘hO {ZpîH«$¶Vm H$s ‘y{V© ~ZH$a ~¡R>Zo Ho$ ~Om¶g§gma ‘| {’$a go OmH$a CZH$s godm H$aZm ¶hr h‘mamH$V©ì¶ h¡, ¶h CZH$s g‘P ‘| Am¶m&

Bg{bE VWmJV ~wÕ Zo ~«÷ gh§n{V H$s {dZVrpñdH¥$V H$a AnZo {gÕmÝV H$s {ejm g§gma H$mo XoZoH$m {ZíM¶ H$a {b¶m&

***** VWmJV H$mo Yå‘ H$m CnXoe OZVm H$mo XoZoHo$ {bE àd¥Îm {H$¶m, ¶h {dMma ‘Z ‘| AmVo hr ~«÷gh§n{V H$m ~ohX hf© hþAm& CÝhm|Zo VWmJV H$mo d§XZ

{H$¶m& CZH$s àX{jU H$s Am¡a CZH$s Amoa EH$~maXoIH$a ~«÷ gh§nVr Zo dhm± go àñWmZ {H$¶m&

~wÕ Yå‘ H$s ñVwVr Xþ{Z¶m Ho$ g‘j àñVwV~wÕ Yå‘ H$s ñVwVr Xþ{Z¶m Ho$ g‘j àñVwV~wÕ Yå‘ H$s ñVwVr Xþ{Z¶m Ho$ g‘j àñVwV~wÕ Yå‘ H$s ñVwVr Xþ{Z¶m Ho$ g‘j àñVwV~wÕ Yå‘ H$s ñVwVr Xþ{Z¶m Ho$ g‘j àñVwVH$aZo dmbm ~«÷m…H$aZo dmbm ~«÷m…H$aZo dmbm ~«÷m…H$aZo dmbm ~«÷m…H$aZo dmbm ~«÷m…

bm¡Q>Vo d³V ~«÷m Zo Xþ{Z¶m Ho$ gm‘Zo Kmo{fV{H$¶m {H$, ""¶h ew dmVm© gwZH$a AmZ§X ‘ZmAmo!g§gma Ho$ g^r Xþ…I d nmn H$r O‹S>| VWmJV ~wÕ ZoTy>§T> br h¡! Bg Xþ…I go ~mha {ZH$bZo H$m ‘mJ© ^rCÝh| àmá hmo J¶m h¡&''

""Xþ…Ir Am¡a H$îQ>‘¶ Ordm| H$mo ^JdmZ ~wÕñdmñ϶ X|Jo& ¶wÕ nr{‹S>Vm| H$mo do empÝV X|Jo& {OZH$möX¶ {dXrU© hmo MwH$m h¡, {OZH$m {Xbmgm T>h MwH$mh¡, CÝh| T>m§T>g XoJo& Omo Owë‘ Vbo am¢Xo J¶o h¡, CZ‘|do Amem Am¡a {dídmg {Z‘m©U H$aZodmbo h¡&''

""OJ Ho$ Xþ…I go J«{gV bmoJm|! OrdZ OrZo Ho${bE b‹S>Zo dmbm|! ݶm¶ Ho$ {bE {Vb{‘bmZo dmbmo§!Bg ew dmVm© go Iw{e¶m± ‘ZmAmo&''

""O»‘r bmoJm|! Vwåhmao O»‘m| H$m CnMma hmo hrJ¶m Eogm g‘Pmo! ߶mgo bmoJm|! AnZr V¥îUm emÝVH$a bmo& A§Yoao ‘| Q>Q>mobZo dmbmo§! A~ àH$me àmáH$a bmo& {ZpîH«$¶ bmoJm|! A~ h{f©V hmo OmAmo&''

""VWmJV ~wÕ Ho$ {gÕmÝV ‘| Eogr àMÊS> àoaUmh¡ H$s, Omo n[a˶³V h¡, AZmW h¡, CÝh| AnZmZo H$sVrd« »dm{he h¡& Omo AY…n{VV h¡, CÝh| AnZmCÕma H$aZo H$s CXmËV àoaUm àmá hmoVr h¡ Am¡a OmonXX{bV h¡ CÝh| àJ{V nWna boH$a OmZodmbr g‘VmH$s àH$me {H$aUo§ àmá hmoVr h¡&''

""VWmJV ~wÕ H$m Yå‘ gXmMma H$s {ejm XoZodmbm Yå‘ h¡ Am¡a Bg n¥Ïdrna gXmMma H$m amÁ¶àñWm{nV H$aZm ¶hr CZH$m CÔoí¶ h¡&''

""CZH$m Yå‘ AWm©V g˶, gånyU© g˶, g˶Ho$ Abmdm Xÿgam Hw$N> ^r Zht Ho$db g˶ hr h¡&''

""Yݶ h¡ VWmJV ~wÕ, {OZH$m ‘mJ© ~w{ÕdmXrAm¡a Y‘mªÝYVm go ‘w³Vr H$m h¡! Yݶ h¡ VWmJV ~wÕ

Page 43: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

43B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

Omo ‘ܶ‘ ‘mJ© H$m CnXoe H$aVo h¡& Yݶ h¡ VWmJV~wÕ H$s Omo gV²Yå‘, H$s hr {ejm XoVo h¡, ‘¡Ìr,H$éUm Ed§ «mV¥ md H$s {ejm XoVo h¡&''

***** ~«÷ gh§n{V g‘mZ ‘hmZ ‘Zwî¶ VWmJV ~wÕH$mo d§XZ H$aVo h¡& CÝh| àX{jUm H$aHo$ CZHo$ gV²Yå‘H$s Vmar’$ Am¡a dmVm© g§gma H$mo ~VmVo h¡& BggoVWmJV ~wÕ H$mo dmë‘r{H$ Zo H$hm h¡ H$s, ""AmnkmZ ‘| loîR> Ed§ gd©ì¶mnH$ hmo& Amn g‘ñV XodVmAm|go ^r loîR> ~wÕ hmo&'' ¶h g~ CÝhm|Zo ¶y§ hr ZhtH$hm& (dm.am.íbmoH$ 6-117-6) VWmJV ~wÕ Ho$AmJo Xod-XodVm H$s ¶mo½¶Vm g‘P ‘| AmVr h¡&

B©ída H$s H$mën{ZH$ {Z{‘©Vr H$mo B{Vhmg H$sB©ída H$s H$mën{ZH$ {Z{‘©Vr H$mo B{Vhmg H$sB©ída H$s H$mën{ZH$ {Z{‘©Vr H$mo B{Vhmg H$sB©ída H$s H$mën{ZH$ {Z{‘©Vr H$mo B{Vhmg H$sB©ída H$s H$mën{ZH$ {Z{‘©Vr H$mo B{Vhmg H$sJdmhr …Jdmhr …Jdmhr …Jdmhr …Jdmhr …

G$½doX g{hV gånyU© d¡{XH$ g§{hVm ‘|o Xod-XodVmH$mo B©ída, na‘oída, ^JdmZ AWdm na‘mË‘m ZhtH$hm J¶m& BZ g~ H$m Á¶mXm go Á¶mXm nwéfnwéfnwéfnwéfnwéf AWdm

Xod-XodVm Xod-XodVm Xod-XodVm Xod-XodVm Xod-XodVm Zm‘ go hr Jm¡ad {H$¶m h¡& Bggo doXH$Vm©G${f¶m| Ho$ {bE ^r nwéf go loîR> XO} H$m Bg Xþ{Z¶m‘| Aݶ H$moB© ^r Zht h¡& ¶hr doXm| go gw{MV {H$¶mJ¶m Eogm H$h gH$Vo h¡& g~go CÎm‘ nwéf hr h¡ ¶hܶmZ ‘| aIH$a am‘m¶U Am¡a ^JdX²JrVm Ho$ H${d¶m|Zo am‘ Ed§ H¥$îU H$mo nwéfmoÎm‘nwéfmoÎm‘nwéfmoÎm‘nwéfmoÎm‘nwéfmoÎm‘ eãX Omo‹S>m h¡ ¶hghOVm go g‘P ‘| AmVm h¡& nwéfmoÎm‘ eãX ¶{XnwéfmoÎm‘ eãX ¶{XnwéfmoÎm‘ eãX ¶{XnwéfmoÎm‘ eãX ¶{XnwéfmoÎm‘ eãX ¶{X

Á¶mXm ‘hÎdnyU© Zht hmoVm Vmo doXm| ‘| XodVmAm| Ho$Á¶mXm ‘hÎdnyU© Zht hmoVm Vmo doXm| ‘| XodVmAm| Ho$Á¶mXm ‘hÎdnyU© Zht hmoVm Vmo doXm| ‘| XodVmAm| Ho$Á¶mXm ‘hÎdnyU© Zht hmoVm Vmo doXm| ‘| XodVmAm| Ho$Á¶mXm ‘hÎdnyU© Zht hmoVm Vmo doXm| ‘| XodVmAm| Ho$

{bE B©ídamoÎm‘, na‘oídamoÎm‘ Am¡a XodmoÎm‘ BZ eãXm|{bE B©ídamoÎm‘, na‘oídamoÎm‘ Am¡a XodmoÎm‘ BZ eãXm|{bE B©ídamoÎm‘, na‘oídamoÎm‘ Am¡a XodmoÎm‘ BZ eãXm|{bE B©ídamoÎm‘, na‘oídamoÎm‘ Am¡a XodmoÎm‘ BZ eãXm|{bE B©ídamoÎm‘, na‘oídamoÎm‘ Am¡a XodmoÎm‘ BZ eãXm|

H$m BñVo‘mb hmoVm&H$m BñVo‘mb hmoVm&H$m BñVo‘mb hmoVm&H$m BñVo‘mb hmoVm&H$m BñVo‘mb hmoVm&‘hmamîQ´> Ho$ {díd{dÚmb¶m| ‘| àmMrZ ^maVr¶

g§ñH¥${V H$m B{Vhmg nmR>çH«$‘ Ho$ ‘mݶVm àmá J«§W‘| ^r "B©ída H$s {Z{‘©Vr' ¶h ‘mZd H$s H$ënZm gohr H$s JB© h¡ Eogm H$hm h¡& ‘oao d³Vì¶ Ho$ g‘W©Z ‘|S>m°. dg§V XrZmZmW amd, B{Vhmg Ho$ yVnd© àmܶmnH$Am¡a B{Vhmg {d^mJ Ho$ ^yVnd© à‘wI, {edmOr{dÚmnrR> H$moëhmnwa Ho$ J«§W H$m g§X © Xo ahm h°ÿ§&

Ama§ ‘| {d{dY H$mën{ZH$ XodVm …Ama§ ‘| {d{dY H$mën{ZH$ XodVm …Ama§ ‘| {d{dY H$mën{ZH$ XodVm …Ama§ ‘| {d{dY H$mën{ZH$ XodVm …Ama§ ‘| {d{dY H$mën{ZH$ XodVm …""Mmamo§ Amoa ’¡$br hþ¶r Hw$XaV H$s {d{dY KQ>Zm¶|

Am¶© Ho$ ‘Z na A§{H$V hmo ahr Wr& g¥pîQ> Ho$ (àM§S>Am±Yr H$m H$ha, àM§S> dfm© H$r ~m¡N>ma hmoZm, ~mXbAm¡a {~Obr H$s S>amdZr H$S>H$S>mhQ> Am¡a M‘H$Zm,Amobmd¥pîQ>, ~m‹T> Am{X) BZ KQ>ZmAm| H$m CZHo$ ‘ZnaJham Aga hþAm& g¥pîQ> ‘| Omo Omo {dñ‘¶H$maH$,àe§gm¶mo½¶ KQ>Zm {XImB© Xr Am¶© G${fAm| Ho$ ‘ZCg Amoa {I§MVo Mbo J¶o& BZ g^r KQ>ZmAm| Ho$M‘ËH$mam| H$r O‹S>m| ‘| MoVZmep³V hmoZr Mm{h¶o ¶hCÝhm|Zo mn {b¶m& Cg MoVZm ep³V¶m| H$mo hr CÝhm|ZohmW-n¡a, {ga Am{X go ¶w³V XodVm H$m én Xo {X¶m&Mmam| Amoa g~ Va’$ Xÿa XamμO VH$ ’¡$bo hþ¶o y{‘ goà^m{dV hmoH$a CÝhm|Zo "n¥Ïdr XodVm' H$s H$ënZmH$s& {ga na ’¡$bo hþ¶o Am¡a M‘{H$bo Amg‘mZ Ho$AmYmana CÝhmoZ§o "Úm¡' XodVm H$s H$ënZm H$s& BgrVah ñne© go ‘hgyg hmoZo dmbo dm¶w Ho$ AmYmana"dm¶wXodVm', Vá y{‘ go erVbVm àmá H$aHo$ Cgogñ¶em‘bm H$aZodmbo ~m[ae Ho$ AmYma na "nO©Ý¶XodVm' H$s H$ënZm H$s& Bgr Vah g¥pîQ> H$s KQ>ZmAm|na AmYm[aV AZoH$ XodVmAm| H$s H$ënZm G${f¶m| ZoH$s&''

""CZHo$ Cn¶moJ ‘| AmZo dmbr ep³V¶m| Ho$ AmYmana {OZ XodVmAm| H$s {Z{‘©Vr hwB© Ed§ CZH$s amh ‘§oéH$mdQ> ~ZZodmbo, Agw{dYm CËnÞ H$aZodmbr KQ>ZmHo$ AmYmana amjg, Vm¶w, Ðþh… A§e Am{X A{ZîQ>MoVZm H$s ^r CÝhm|Zo H$ënZm H$s Wr& Xod {චAm¡aamjg CÝh| A{චWo& H$B© àmW©ZmAm| ‘| go "BgA{ZîQ> ep³V H$m Zme H$amo&' ¶h {dZVr XodVm goAm¶© G${f¶m| Zo H$s Wr&''

""G$½doX ‘| Am¶© G${f¶m| Zo g¥pîQ> H$m ñdén{ÌbmoH$mË‘H$ h¡ H$s H$ënZm H$s& ¶h VrZm| bmoH$AWm©V n¥Ïdr, AÝV[aj, AmH$me hr h¡& BZ VrZm|

Page 44: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

44B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

bmoH$m| ‘| AbJ AbJ XodVm H$m dmg hmoZo H$s H$ënZmH$s JB©& n¥Ïdr, Ap½Z, gmo‘, ~¥hñnVr, Z{X¶m± Am{XBg n¥Ïdr Ho$ XodVm; B§Ð, dm¶y, éÐ, dfm© Am¡a ObAm{X AÝV[aj Ho$ XodVmAm| H$s H$ënZm H$s JB© Am¡aÚm¡g, déU, {‘Ì gy¶© (g{dVm), {dîUw, {ddñdmZ,Am{X˶ (Cfm) H$mo ñdJ© Ho$ XodVm g‘Pm J¶m&''

""G$½doX ‘| àW‘ Hw$b 33 Xod ~Vm¶o J¶o h¡&{H$ÝVw AmJo BgH$m AW© Ag§»¶ Xodm| ‘§o {H$¶m J¶m&gd© Xodm| H$m (‘mZdm| H$m) OÝ‘ hþAm Am¡a do A‘a h¡Eogm H$hm J¶m& ¶h A‘aËZ CÝh| OÝ‘ go àmá hþAmAWdm Ap½Z Am¡a gy¶© Ho$ VoO go àmá hþAm h¡ ¶mgmo‘ag àmeZ go àmá hþAm h¡& g^r Xodm| H$mo ‘mZdrH$ënZm go hr {Z‘m©U {H$¶m Bg{bE CZHo$ AmH$ma‘mZdgÑí¶ h¡& ‘Zwî¶ H$m ^moOZ dhr Xodm| Ho$ ^r^moOZ h¡& CÝ‘mXH$maH$ (Zem bmZodmbm) gmo‘ag¶h CZH$m {චno¶ h¡& Am‘Vm¡a na BZ XodVmAm§o H$mo‘mZd Ho$ {bE CnH$maH$ hr g‘Pm OmVm Wm& VoO,dr¶©, Am¡a kmZ ¶h CZHo$ ‘w»¶ JwU ‘mZo J¶o& ¶hXodVm XþîQ>m| H$m Zme H$aVo h¡ Am¡a OJV H$m à~ÝYZAÀN>r Vah go H$aVo h¡& do G$V ¶m g˶ ‘mJ© goMbVo h¡ Am¡a ‘mZd H$mo MbmZo Ho$ {bE {dde H$aXoVo h¡& ¶h XodVm gÁOZ H$m g§ajU Am¡a XþO©Zm| H$mg§hma H$aVo h¡ Bg Vah G$½doXH$mbrZ Am¶m] H$s H$ënZmWr&''

***** H$ënZm go {Z{‘©V Xod A‘a H¡$go hmo gH$VoH$ënZm go {Z{‘©V Xod A‘a H¡$go hmo gH$VoH$ënZm go {Z{‘©V Xod A‘a H¡$go hmo gH$VoH$ënZm go {Z{‘©V Xod A‘a H¡$go hmo gH$VoH$ënZm go {Z{‘©V Xod A‘a H¡$go hmo gH$Vo

h¡? O~{H$ VWmJV ~wÕ Am¡a d¡km{ZH$, g~ A{Z˶h¡? O~{H$ VWmJV ~wÕ Am¡a d¡km{ZH$, g~ A{Z˶h¡? O~{H$ VWmJV ~wÕ Am¡a d¡km{ZH$, g~ A{Z˶h¡? O~{H$ VWmJV ~wÕ Am¡a d¡km{ZH$, g~ A{Z˶h¡? O~{H$ VWmJV ~wÕ Am¡a d¡km{ZH$, g~ A{Z˶

Ed§ n[adV©Zerb hmoZo H$m H$hVo h¡& B§Ð Zo g{VEd§ n[adV©Zerb hmoZo H$m H$hVo h¡& B§Ð Zo g{VEd§ n[adV©Zerb hmoZo H$m H$hVo h¡& B§Ð Zo g{VEd§ n[adV©Zerb hmoZo H$m H$hVo h¡& B§Ð Zo g{VEd§ n[adV©Zerb hmoZo H$m H$hVo h¡& B§Ð Zo g{V

A{hë¶m go ~bmËH$ma, {dîUw Zo g{V d¥§Xm H$mA{hë¶m go ~bmËH$ma, {dîUw Zo g{V d¥§Xm H$mA{hë¶m go ~bmËH$ma, {dîUw Zo g{V d¥§Xm H$mA{hë¶m go ~bmËH$ma, {dîUw Zo g{V d¥§Xm H$mA{hë¶m go ~bmËH$ma, {dîUw Zo g{V d¥§Xm H$m

Mm[aͶ^§J, M§Ð H$m JwénËZr go g§^moJ, ~«÷m H$mMm[aͶ^§J, M§Ð H$m JwénËZr go g§^moJ, ~«÷m H$mMm[aͶ^§J, M§Ð H$m JwénËZr go g§^moJ, ~«÷m H$mMm[aͶ^§J, M§Ð H$m JwénËZr go g§^moJ, ~«÷m H$mMm[aͶ^§J, M§Ð H$m JwénËZr go g§^moJ, ~«÷m H$m

ñdH$ݶm go ì¶{^Mma Bg Vah AZoH$ AZr{V‘mZñdH$ݶm go ì¶{^Mma Bg Vah AZoH$ AZr{V‘mZñdH$ݶm go ì¶{^Mma Bg Vah AZoH$ AZr{V‘mZñdH$ݶm go ì¶{^Mma Bg Vah AZoH$ AZr{V‘mZñdH$ݶm go ì¶{^Mma Bg Vah AZoH$ AZr{V‘mZ

VËdm| go gÁOZm| H$m g§ajU Am¡a XþO©Zm| H$m g§hmaVËdm| go gÁOZm| H$m g§ajU Am¡a XþO©Zm| H$m g§hmaVËdm| go gÁOZm| H$m g§ajU Am¡a XþO©Zm| H$m g§hmaVËdm| go gÁOZm| H$m g§ajU Am¡a XþO©Zm| H$m g§hmaVËdm| go gÁOZm| H$m g§ajU Am¡a XþO©Zm| H$m g§hma

H$aZo H$mo d¡{XH$ G${f¶m| H$s ‘mݶVm Wr, Vmo dhH$aZo H$mo d¡{XH$ G${f¶m| H$s ‘mݶVm Wr, Vmo dhH$aZo H$mo d¡{XH$ G${f¶m| H$s ‘mݶVm Wr, Vmo dhH$aZo H$mo d¡{XH$ G${f¶m| H$s ‘mݶVm Wr, Vmo dhH$aZo H$mo d¡{XH$ G${f¶m| H$s ‘mݶVm Wr, Vmo dh

G${f H¡$go hm|Jo BgH$m A§XmOm AmgmZr go bJmG${f H¡$go hm|Jo BgH$m A§XmOm AmgmZr go bJmG${f H¡$go hm|Jo BgH$m A§XmOm AmgmZr go bJmG${f H¡$go hm|Jo BgH$m A§XmOm AmgmZr go bJmG${f H¡$go hm|Jo BgH$m A§XmOm AmgmZr go bJm

gH$Vo h¡&gH$Vo h¡&gH$Vo h¡&gH$Vo h¡&gH$Vo h¡&

"AmJo Am¶m] Zo EH$ hr gd©loîR> Xod ‘mZZm ewé{H$¶m& àW‘ déU H$mo Xodm| H$m amOm ~Zm¶m& CgHo$~mX B§Ð H$mo Xodm| H$m amOm ~Zm¶m& CgHo$ ~mXXodVm{ÛV¶, g‘whmË‘H$ XodVm ¶h H$ënZm Am¶m]ZoH$s&'

G$½doX H$s XodVmAm| H$mo G${f¶m| H$s àmW©Zm…G$½doX H$s XodVmAm| H$mo G${f¶m| H$s àmW©Zm…G$½doX H$s XodVmAm| H$mo G${f¶m| H$s àmW©Zm…G$½doX H$s XodVmAm| H$mo G${f¶m| H$s àmW©Zm…G$½doX H$s XodVmAm| H$mo G${f¶m| H$s àmW©Zm…doXm| ‘| XodVmAm| H$mo g§~mo{YV H$a Omo àmW©ZmE|

‘m¡OyX h¡ CZ‘| go Hw$N> MwqZXm XoIm OmE Vmo ¶h g‘P‘| Am¶oJm {H$, "h‘| {dnwb newYZ àmá hmo', "CÎm‘{ZdmgñWmZ àmá hmo', "gm¡ gmb H$s Am¶w àmá hmo',BZ ~‹S>r go ~‹S>r g^mAm| ‘| Cƒ ñda go "ho! XodVmAm|!Vwåhmar àmW©Zm H$aZo H$m ^m½¶ àmá hmo', "h‘Zo ¶oZ¶m, A{YH$ gm‘϶© g§nÞ ñÌmoV, ho! Xodm| AmnH$mog§~moYH$a aMm h¡&', "nhbo ^r h‘ Vwåhmao {Za§Va¶emoJmZ H$aVo aho h¡&', "{’$a h‘mar ¶h àmW©Zm gwZH$aAmn ¶hm± Am¶o', "h‘mao eÌwAm| H$m g§hma H$a|',"h‘mam A{^îQ> h‘|o X|', "¶h C{MV Zht ³¶m?' BgVah H$s àmW©ZmE| BZ g^r Am¶m] Zo ñd¶§ Ho$ bm^ H$sÑpîQ> go H$s h¡& BZ àmW©ZmAm| ‘| g^r dUm] Ho$ H$ë¶mUH$ht ^r ZOa Zht AmVo&

doXm| H$s aMZm OZVm H$s A§YlÕm ÑT> H$aZodoXm| H$s aMZm OZVm H$s A§YlÕm ÑT> H$aZodoXm| H$s aMZm OZVm H$s A§YlÕm ÑT> H$aZodoXm| H$s aMZm OZVm H$s A§YlÕm ÑT> H$aZodoXm| H$s aMZm OZVm H$s A§YlÕm ÑT> H$aZoHo$ {bE …Ho$ {bE …Ho$ {bE …Ho$ {bE …Ho$ {bE …

B©amUr Am¶© maV ‘| AmZo go nhbo qgYw g§ñH¥${VAm¡a g§nyU© ^maV Ho$ ‘yb{Zdmgr ZmJd§er¶ Wo& ¶hZmJd§e gånyU© ^maV ‘| ’¡$bm hþAm Wm& ¶h bmoH${ZgJ©dmXr g§ñH¥${V Ho$ Wo& do {H$gr ^r Xodr-XodVmHo$ nyOH$ Zht Wo& do Ho$db gy¶©, Ap½Z, dm¶y, dfm©,n¥Ïdr, Ob, d¥j Am¡a àmUr CËn{Îm Ho$ àVrH$ qbJqnS>Ho$ à{V Ñ‹T> lÕm aIVo Wo& do ‘ÚnmZ Zht H$aVo Wo&(dm.am.1-45-38)& qgYw g§ñH¥${V Ho$ CËIZZ ‘|àmá hþ¶o dh qbJqnS> Wo dh {edqbJ Zht h¡& {edqbJeãX H$m à¶moJ AmÚ e§H$amMm¶© Zo B{VhmgH$ma Am¡anwamVËdr¶ emñÌk d OZVm Ho$ ‘Z ‘| «‘ {Z‘m©UH$aZo Ho$ {bE hr {H$¶m& amdU H$s b§H$m ‘| Ho$db

Page 45: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

45B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

~m¡Õ Yå‘ H$m M¡Ë¶àmgmX Wm& dhm± d¡{XH$ qhXÿ Y‘©H$m EH$ r ‘§{Xa hmoZo H$m {OH«$ dmë‘r{H$ am‘m¶Êm ‘|Zht h¡& gånyU© G$½doX ‘| {ed H$m (e§H$a H$m) {OH«$Zht h¡&

doXm| ‘| XodVm Om{V Ho$ ‘Zwî¶ H$mo EH$ ~ma ^rB©ída AWdm na‘oída Zht H$hm J¶m& doXm| ‘| {OZ{OZ XodVmAm| H$m {OH«$ {H$¶m J¶m h¡ dh g^r ‘mZdhr Wo& doX Bg ~«m÷Ur Y‘©J«§W ‘| B©ída H$m, na‘oídadoX Bg ~«m÷Ur Y‘©J«§W ‘| B©ída H$m, na‘oídadoX Bg ~«m÷Ur Y‘©J«§W ‘| B©ída H$m, na‘oídadoX Bg ~«m÷Ur Y‘©J«§W ‘| B©ída H$m, na‘oídadoX Bg ~«m÷Ur Y‘©J«§W ‘| B©ída H$m, na‘oída

H$m Am¡a na‘mË‘m H$m Zm‘mo{ZemZ r Zht h¡H$m Am¡a na‘mË‘m H$m Zm‘mo{ZemZ r Zht h¡H$m Am¡a na‘mË‘m H$m Zm‘mo{ZemZ r Zht h¡H$m Am¡a na‘mË‘m H$m Zm‘mo{ZemZ r Zht h¡H$m Am¡a na‘mË‘m H$m Zm‘mo{ZemZ r Zht h¡& Bg{bEAm¶© G${f¶m| Zo g^r XodVmAm| H$s {Z{‘©Vr H$ënZm gohr H$s h¡& doXm| ‘| ‘ZJ‹T>§V XodVm, ‘ZJ‹T>§V {dídCËn{Îm{XImB© JB© h¡& {H$ÝVw VËH$mbrZ ‘yb{Zdmgr ämmaVr¶OZVm H$mo AkmZ aIm J¶m Wm& CÝh| n‹T>Zo {bIZoH$m A{YH$ma Zht Wm& Bg{bE ‘yb{Zdmgr ^maVr¶m|‘| H$mën{ZH$ Am¡a M‘ËH$m[aH$ H$WmAm| Ho$ ‘mܶ‘ goCZ‘| A§YlÕm ÑT> H$aZm AmgmZ hmo J¶m Am¡a Bg{bEB§Ð d CZHo$ gå~ÝYr H$mo Jm¶-~¡b H$m {dnwb à‘mU‘| ‘m§g ImZm, {dnwb à‘mU ‘| gyamnmZ H$aZm, {H$gr^r ñÌrna ~bmËH$ma H$aZm, BZ g~ Ho$ {bE CÝh|Iwbm ‘¡XmZ {‘b J¶m Am¡a ‘yb{Zdmgr H$m nVZ hmoJ¶m&

*~«÷m§S> d gOrd H$s CËn{Îm {dkmZ go …*~«÷m§S> d gOrd H$s CËn{Îm {dkmZ go …*~«÷m§S> d gOrd H$s CËn{Îm {dkmZ go …*~«÷m§S> d gOrd H$s CËn{Îm {dkmZ go …*~«÷m§S> d gOrd H$s CËn{Îm {dkmZ go …{dkmZ go g¥pîQ> CËn{Îm …{dkmZ go g¥pîQ> CËn{Îm …{dkmZ go g¥pîQ> CËn{Îm …{dkmZ go g¥pîQ> CËn{Îm …{dkmZ go g¥pîQ> CËn{Îm … B©ída Zo g¥pîQ> CËnÞ

H$s h¡ ¶h ha B©ídadmXr Y‘© H$hVm h¡& {H$ÝVw {H$g{H$g{H$g{H$g{H$g

Y‘© Ho$ B©ída Zo g¥pîQ> CËnÞ H$s h¡?Y‘© Ho$ B©ída Zo g¥pîQ> CËnÞ H$s h¡?Y‘© Ho$ B©ída Zo g¥pîQ> CËnÞ H$s h¡?Y‘© Ho$ B©ída Zo g¥pîQ> CËnÞ H$s h¡?Y‘© Ho$ B©ída Zo g¥pîQ> CËnÞ H$s h¡? (~«÷mZo,¶oew{nVm Zo ¶m AëbmhZo?) ¶h VrZm| B©ída EH$ hr¶h VrZm| B©ída EH$ hr¶h VrZm| B©ída EH$ hr¶h VrZm| B©ída EH$ hr¶h VrZm| B©ída EH$ hr

h¡ ³¶m? ¶h ¶{X EH$ hr hmo§Jo Vmo nhbo Y‘© H$mh¡ ³¶m? ¶h ¶{X EH$ hr hmo§Jo Vmo nhbo Y‘© H$mh¡ ³¶m? ¶h ¶{X EH$ hr hmo§Jo Vmo nhbo Y‘© H$mh¡ ³¶m? ¶h ¶{X EH$ hr hmo§Jo Vmo nhbo Y‘© H$mh¡ ³¶m? ¶h ¶{X EH$ hr hmo§Jo Vmo nhbo Y‘© H$m

B©ída ApñVËd ‘| Wm {’$a ^r Xÿgao Y‘© H$s {Z{‘©VrB©ída ApñVËd ‘| Wm {’$a ^r Xÿgao Y‘© H$s {Z{‘©VrB©ída ApñVËd ‘| Wm {’$a ^r Xÿgao Y‘© H$s {Z{‘©VrB©ída ApñVËd ‘| Wm {’$a ^r Xÿgao Y‘© H$s {Z{‘©VrB©ída ApñVËd ‘| Wm {’$a ^r Xÿgao Y‘© H$s {Z{‘©Vr

³¶m|? EH$ B©ída ApñVËd ‘| Wm Vmo CgHo$ ~mX Ho$³¶m|? EH$ B©ída ApñVËd ‘| Wm Vmo CgHo$ ~mX Ho$³¶m|? EH$ B©ída ApñVËd ‘| Wm Vmo CgHo$ ~mX Ho$³¶m|? EH$ B©ída ApñVËd ‘| Wm Vmo CgHo$ ~mX Ho$³¶m|? EH$ B©ída ApñVËd ‘| Wm Vmo CgHo$ ~mX Ho$

Y‘© Ho$ B©ída H$m ³¶m H$m‘ Wm? à˶oH$ B©ída ¶{XY‘© Ho$ B©ída H$m ³¶m H$m‘ Wm? à˶oH$ B©ída ¶{XY‘© Ho$ B©ída H$m ³¶m H$m‘ Wm? à˶oH$ B©ída ¶{XY‘© Ho$ B©ída H$m ³¶m H$m‘ Wm? à˶oH$ B©ída ¶{XY‘© Ho$ B©ída H$m ³¶m H$m‘ Wm? à˶oH$ B©ída ¶{X

AbJ AbJ Wo Vmo CÝhm|Zo AbJ AbJ {Z‘m©U H$sAbJ AbJ Wo Vmo CÝhm|Zo AbJ AbJ {Z‘m©U H$sAbJ AbJ Wo Vmo CÝhm|Zo AbJ AbJ {Z‘m©U H$sAbJ AbJ Wo Vmo CÝhm|Zo AbJ AbJ {Z‘m©U H$sAbJ AbJ Wo Vmo CÝhm|Zo AbJ AbJ {Z‘m©U H$s

hþB© n¥Ïdr H$hm± h¡?hþB© n¥Ïdr H$hm± h¡?hþB© n¥Ïdr H$hm± h¡?hþB© n¥Ïdr H$hm± h¡?hþB© n¥Ïdr H$hm± h¡? ¶{X h¡ ^r Vmo ~mX ‘| {Og Y‘©¶{X h¡ ^r Vmo ~mX ‘| {Og Y‘©¶{X h¡ ^r Vmo ~mX ‘| {Og Y‘©¶{X h¡ ^r Vmo ~mX ‘| {Og Y‘©¶{X h¡ ^r Vmo ~mX ‘| {Og Y‘©

Ho$ B©ída Zo n¥Ïdr {Z‘m©U H$s CZHo$ bmoJ AnZrHo$ B©ída Zo n¥Ïdr {Z‘m©U H$s CZHo$ bmoJ AnZrHo$ B©ída Zo n¥Ïdr {Z‘m©U H$s CZHo$ bmoJ AnZrHo$ B©ída Zo n¥Ïdr {Z‘m©U H$s CZHo$ bmoJ AnZrHo$ B©ída Zo n¥Ïdr {Z‘m©U H$s CZHo$ bmoJ AnZr

n¥Ïdrna ahZo Ho$ {bE ³¶m| Zhr§ J¶o?n¥Ïdrna ahZo Ho$ {bE ³¶m| Zhr§ J¶o?n¥Ïdrna ahZo Ho$ {bE ³¶m| Zhr§ J¶o?n¥Ïdrna ahZo Ho$ {bE ³¶m| Zhr§ J¶o?n¥Ïdrna ahZo Ho$ {bE ³¶m| Zhr§ J¶o? g^r Y‘© Ho$g^r Y‘© Ho$g^r Y‘© Ho$g^r Y‘© Ho$g^r Y‘© Ho$

bmoJ EH$ hr n¥Ïdr na ³¶m| ahVo h¡? ¶h g¥pîQ>bmoJ EH$ hr n¥Ïdr na ³¶m| ahVo h¡? ¶h g¥pîQ>bmoJ EH$ hr n¥Ïdr na ³¶m| ahVo h¡? ¶h g¥pîQ>bmoJ EH$ hr n¥Ïdr na ³¶m| ahVo h¡? ¶h g¥pîQ>bmoJ EH$ hr n¥Ïdr na ³¶m| ahVo h¡? ¶h g¥pîQ>

AWdm ~«÷m§S> {H$g B©ída Zo {H$Z {H$Z {MOm| goAWdm ~«÷m§S> {H$g B©ída Zo {H$Z {H$Z {MOm| goAWdm ~«÷m§S> {H$g B©ída Zo {H$Z {H$Z {MOm| goAWdm ~«÷m§S> {H$g B©ída Zo {H$Z {H$Z {MOm| goAWdm ~«÷m§S> {H$g B©ída Zo {H$Z {H$Z {MOm| go

~Zm¶m?~Zm¶m?~Zm¶m?~Zm¶m?~Zm¶m?C³V àíZm| H$s ‘m{bH$m Am¡a b§~r hmo gH$Vr h¡&

{H$ÝVw Cnamo³V {H$gr ^r àíZ H$m CÎma {H$gr ^rB©ídadmXr Y‘© Ho$ nmg h¡ Eogm ‘wPo {~ëHw$b ZhtbJVm& ³¶m|{H$ do g¥pîQ> CËn{Îm eyݶ go hmo JB© EogmH$hVo h¡& d¡{XH$ Y‘© H$hVm h¡ H$s, ~«÷m§S> ‘| gd©ÌnmZr Wm& Cg nmZr ‘| EH$ A§S>m Wm& Cg‘| ~«÷m Am¡aAݶ Xod hOmam| gmbm| go ~§X Wo& ~mX ‘| A§S>m’$moS>H$a do ~mha Am J¶o& {’$a g¥pîQ> H$m {Z‘m©Vmg¥pîQ> H$m {Z‘m©Vmg¥pîQ> H$m {Z‘m©Vmg¥pîQ> H$m {Z‘m©Vmg¥pîQ> H$m {Z‘m©Vm

~«÷m H¡$go?~«÷m H¡$go?~«÷m H¡$go?~«÷m H¡$go?~«÷m H¡$go? ³¶m§o{H$ ~«÷m Ho$ nhbo ~«÷m§S>, nmZr Am¡aA§S>m Wm& {’$a dh ~«÷m§S>, nmZr Am¡a A§S>m {H$gZoAm¡a {H$ggo {Z‘m©U {H$¶m? ~«÷m Vmo n¥Ïdr H$m nhbm‘mZd& dh ³¶m CËnÞ H$aoJm? g¥pîQ> CËnÞ H$aZmg¥pîQ> CËnÞ H$aZmg¥pîQ> CËnÞ H$aZmg¥pîQ> CËnÞ H$aZmg¥pîQ> CËnÞ H$aZm

H$moB© ~ƒm| H$m Iob h¡ ³¶m?H$moB© ~ƒm| H$m Iob h¡ ³¶m?H$moB© ~ƒm| H$m Iob h¡ ³¶m?H$moB© ~ƒm| H$m Iob h¡ ³¶m?H$moB© ~ƒm| H$m Iob h¡ ³¶m? g^r B©ídadmXr Y‘© Zog¥pîQ> H$s CËn{Îm H$ënZm go ~VmB© h¡&

Cnamo³V H$ënZm go H$s JB© g¥pîQ> CËn{ÎmH$mo VWmJV ~wÕ Am¡a {dkmZ H$s ‘mݶVm Zht h¡&VWmJV ~wÕ Am¡a {dkmZ Zo g¥pîQ> CËn{Îm COm©(Energy = AZ§V D$Om©) Am¡a CgHo$ gmW MoVZm(Conciousness = MoVZm) go hmoZo H$m g~yVm| Ho$AmYmana H$hVo h¡& Vmo XoIVo h¡ g¥pîQ> CËn{Îm ~m~VVWmJV ~wÕ Ho$ Am¡a {dkmZ Ho$ {dMma&

~«÷m§S> CËn{Îm Ho$ 3 na‘mpÊdH$ H$U…~«÷m§S> CËn{Îm Ho$ 3 na‘mpÊdH$ H$U…~«÷m§S> CËn{Îm Ho$ 3 na‘mpÊdH$ H$U…~«÷m§S> CËn{Îm Ho$ 3 na‘mpÊdH$ H$U…~«÷m§S> CËn{Îm Ho$ 3 na‘mpÊdH$ H$U…g§nyU© ~«÷m§S> 3 na‘mpÊdH$ H$U go ~Zm hþAm

h¡& (1) Bbo³Q´>m°Z (2) àmoQ>m°Z Am¡a (3) ݶyQ´>m°Z ¶odh 3 H$U h¡& na‘mUw {d{dY àH$ma Ho$ hmoVo h¡&(1){h{b¶‘ na‘mUw, (2) {b{W¶‘ na‘mUw, (3)Am°³grOZ na‘mUw, (4) nmoQ>°{e¶‘ na‘mUw Am¡a(5)¶wao{Z¶‘ na‘mUw B˶mXr h¡&

à˶oH$ na‘mUw Ho$ Zm{^H$ ‘| {OVZr g§»¶m àmoQ>m°ZH$s hmoVr h¡ dhr BZ VÎdm| H$s na‘mUw g§»¶m H$hrOmVr h¡&

Page 46: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

46B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

nXmW© {H$go H$hVo h¡?nXmW© {H$go H$hVo h¡?nXmW© {H$go H$hVo h¡?nXmW© {H$go H$hVo h¡?nXmW© {H$go H$hVo h¡? nXmW© dh h¡ {Og‘|Ðd‘mZ hmoVm h¡& Bbo³Q´>m°Z, àmoQ>m°Z, ݶyQ´>m°Z, ݶy{Q>ZmoAmXr H$U Am¡a {Z{‘©V Zm{^H$, na‘mUw, AUw Am¡aAUw H$s ghm¶Vm go ~Zo hþ¶o g^r gyú‘ Am¡a ñWybdñVw, nXmW© h¡&

O‹S> {H$go H$hVo h¡?O‹S> {H$go H$hVo h¡?O‹S> {H$go H$hVo h¡?O‹S> {H$go H$hVo h¡?O‹S> {H$go H$hVo h¡? CZ g^r dñVw {OZ‘| D$Om©{dÚ‘mZ h¡, CZ dñVwAm| H$mo OS> H$hVo h¡& Bg{bEg^r nXmW©, VrZmo§ ^m¡{VH$ {’$ëS> Am¡a àH$me H$UOS> h¡& dñVw {OVZo C±MmB© na hmoJr, CgH$s D$Om©CVZr hr Á¶mXm hmoVr h¡& Cg‘| n¥Ïdr na n‹S>Zo H$sàH¥${V CVZr hr Á¶mXm hmoVr h¡& ¶hm± EH$ ~mV ܶmZ‘| aIZm Mm{h¶o H$s, [OZ dñVw ‘| qnS> AWdm H$UH$s D$Om© {OVZr A{YH$ hmoJr CgH$s ApñWaVmCVZr hr Á¶mXm hmoJr-

’¡$bVm hþAm ~«÷m§S>’¡$bVm hþAm ~«÷m§S>’¡$bVm hþAm ~«÷m§S>’¡$bVm hþAm ~«÷m§S>’¡$bVm hþAm ~«÷m§S> … {dkmZ Ho$ AZwgma h‘mam~«÷m§S> A~ ^r ’¡$b ahm h¡, H¡$go ’¡$b ahm h¡? O¡go{H$gr Jwã~mao ‘| hdm ^amo Vmo dh ’y$bVm h¡& CgHo$D$nar gVh H$m à˶oH$ q~Xÿ EH$ Xÿgao go Xÿa hmoOm¶oJm& AWm©V² ¶hm± AmH$meJ§Jm go gå~ÝY h¡& O¡go^dZ Ho$ {Z‘m©U Ho$ {bE B©Q>m| H$s OéaV hmoVr h¡ CgrVah ~«m÷m§S> H$s dñVw AmH$meJ§Jm, EH$ Xÿgao go Xÿa-Xÿa hmo ahr h¡&

~«÷m§S> H¡$go {dH${gV hþAm?~«÷m§S> H¡$go {dH${gV hþAm?~«÷m§S> H¡$go {dH${gV hþAm?~«÷m§S> H¡$go {dH${gV hþAm?~«÷m§S> H¡$go {dH${gV hþAm? ewé ‘| h‘mam ~«÷m§S>~m°b Ho$ AmH$ma H$m Wm& Bg{bE Bgo (Primordialfire ball) H$hm J¶m& ~«÷m§S> Ho$ gmao nXmW© ~ohXg§K{ZV én ‘| Wo& BVZo A{YH$ g§K{ZV Wo H$s, EH$‘m{Mg H$s {Vëbr na nXmW© H$m dOZ bmIm| Q>ZWm& CgHo$ ^rVa H$m Vmn‘mZ A‘¶m©X g|{Q>J«oS> Wm&AmO go bJ^J 1500 H$amo‹S> gmbm| nhbo Cg ñdU©H$ÝXþH$ (Primordial fire ball) ‘| ‘hm{dñ’$moQ>hþAm& gmao nXmW© VoO aâVma go ‘hm{dñ’$moQ> Ho$ ñWmZgo ~mha ’¡$b aho h¡& Bg ‘hm{dñ’$moQ> H$mo Big BangHo$ Abmdm Xÿgam Zm‘ Zht h¡&

(*****Bgr àH$ma H$m N>moQ>m ‘hm{dñ’$moQ> pñdËPab¢S>

Xoe ‘| {nN>bo gmb emñÌkm| Zo {H$¶m Am¡a Cg naAZwg§YmZ Mb ahm h¡& 27 {H$bmo‘rQ>a gwa§J ‘| CVZohr AmH$ma H$s ‘{eZar emñÌkm| Zo dhm± V¡¶ma H$s,Cgo 35 hOma H$amo‹S> H$m IM© hþAm h¡& ¶{X Cgà¶moJ H$m g’$bVmnyU© g§emoYZ hþAm Vmo B©ídaZo g¥pîQ>{Z‘m©U H$s Bg ~mV H$mo {ZgÝXoh hr X’$Zm¶m Om¶oJm&)

Ama§ ‘| ‘hm{dñ’$moQ> Ho$ ~mX ~«÷m§S> H$m Vmn‘mZAa~m| {S>J«r Wm& BVZo ~¥hV² Vmn‘mZ go g‘ñV nXmW©ßbmÁ‘m ñdén ‘| Wm& AWm©V… àmoQ>m°Z, ݶyQ´>m°Z Am¡aBbo³Q´>m°Z Ho$ ñdén ‘| Wm& Hw$N> ¶wJ níMmV² Hw$N>à‘mU ‘| Vmn‘mZ H$‘ hþAm V~ ݶyQ´>m°Z Am¡a àmoQ>m°ZAmng ‘| OyS>H$a Zm{^H$ H$m {Z‘m©U hþAm& Vmn‘mZAm¡a KQ>Zona Zm{^H$ Ho$ ZOXrH$ Bbo³Q´>m°Z AmH$ana‘mUw {Z‘m©U hmo J¶o Am¡a {’$a AUw {Z‘m©U hmo J¶o(gw¶©)& AmO go hOmam| H$amoS> gmbm| nhbo gy¶© H$mOÝ‘ hþAm& nm±M gm¡ H$amo‹S>> gmb nhbo h‘mar n¥ÏdrH$m OÝ‘ hþAm& Cg d³V n¥Ïdr ~ohX CîU Wr& YraoYrao dh R>ÊS>r hmoVr JB©& dm¶y‘§S>b ~Z J¶o Am¡a Hw$N>H$amoS> gmbm| nhbo g‘§Xa ‘| Cn¶w³V n¶m©daU ~ZZona {dÚwV Mw§~{H$¶ ~b Ho$ ‘mܶ‘ go àW‘ OrdZAUw (S>r.EZ.E.) {Z‘m©U hmo J¶o& nhbo dZñnVr H$sCËn{Îm hmo JB©& ~mX ‘| àH¥${V ({dÚwV Mw§~H$s¶ ~b)Ho$ Ûmam àmUr H$mo{eH$m V¡¶ma hmo JB©& bå~o Aago~mX ‘Zwî¶ H$m àmH$Q>çZ Bg YaVr na hmoZo bJm&VWmJV ~wÕ D$Om© Am¡a CgHo$ gmW MoVZm (OmUrd)~wÕ D$Om© Am¡a CgHo$ gmW MoVZm (OmUrd)~wÕ D$Om© Am¡a CgHo$ gmW MoVZm (OmUrd)~wÕ D$Om© Am¡a CgHo$ gmW MoVZm (OmUrd)~wÕ D$Om© Am¡a CgHo$ gmW MoVZm (OmUrd)

H$mo hr ~«÷m§S> CËn{Îm H$m H$maU ‘mZVo h¡&H$mo hr ~«÷m§S> CËn{Îm H$m H$maU ‘mZVo h¡&H$mo hr ~«÷m§S> CËn{Îm H$m H$maU ‘mZVo h¡&H$mo hr ~«÷m§S> CËn{Îm H$m H$maU ‘mZVo h¡&H$mo hr ~«÷m§S> CËn{Îm H$m H$maU ‘mZVo h¡&Mma hm¶S´>moOZ na‘mUw Amng ‘| g§¶moJ H$a EH$

{h{b¶‘ na‘mUw ~ZmVo h¡& hm¶S´>moOZ gy¶© H$m hr Zht~pëH$ Vmam| H$m ^r à‘wI BªYZ h¡& EH$ d³V EogmAm¶oJm H$s ¶h BªYZ g‘má hmo Om¶oJm& BªYZ Ho$A^md go gy¶© H$m M‘H$Zm ~§X hmo Om¶oJm {H$ÝVwCgHo$ nhbo n¥Ïdr H$m OrdZ g‘má hmoJm& gy¶© n¥Ïdrgo bJ^J 13 H$amo‹S>> ‘¡b (20 H$amo‹S>, 80 bmI{H$.‘r.) Xÿa h¡& gy¶© H$m Ðd‘mZ n¥Ïdr Ho$ Ðd‘mZ go

Page 47: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

47B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

3 bmI JwZm h¡& gy¶© go àH$me Am¡a CîUVm n¥Ïdràmá H$a ahr h¡& Bg{bE Bg n¥Ïdrna OrdZ H$m{dH$mg hþAm Am¡a n¥Ïdr na g^r BªYZ H$m {Z‘m©U rhþAm&

ãb¡H$ hmob …ãb¡H$ hmob …ãb¡H$ hmob …ãb¡H$ hmob …ãb¡H$ hmob … ¶h EH$ Eogm AmH$mer¶ qnS> h¡Omo CgHo$ H$ar~ go OmVo hþ¶o àH$me H$mo ^r nH$‹S>gH$Vm h¡& Bg{bE Cggo Hw$N> ^r àH$me ~mha Zht{ZH$b nmVm& ñd¶§ H$m ^r Zht Am¡a ~mha H$m ^rZht&

~«÷m§S> {Z‘m©U Ho$ 3 ~b …~«÷m§S> {Z‘m©U Ho$ 3 ~b …~«÷m§S> {Z‘m©U Ho$ 3 ~b …~«÷m§S> {Z‘m©U Ho$ 3 ~b …~«÷m§S> {Z‘m©U Ho$ 3 ~b …(1) Zm{^H$s¶ ~b (Nuclear Force) (2)

JwéËdr¶ ~b (Gravitational Force), (3){dÚwV M§ § w~H$s¶ ~b (Electro MagneticForce)& Omo H$m¶© H$aVo h¡ Cgo ~b H$hVo h¡& àH¥${V‘| 3 na‘mpÊdH$ H$U h¡-ݶyQ>m°Z, àmoQ>m°Z Am¡a Bbo³Q>m°Z,CZ‘| ^r {d{^Þ ~b H$m¶© H$aHo$ Zm{^H$ go ~«÷m§S>H$m {Z‘m©U H$aVo h¡& h‘mam ‘mZdr eara ^r Bgr ~bHo$ H$maU {dÚ‘mZ h¡&

~«÷m§S> Ombrg‘mZ …~«÷m§S> Ombrg‘mZ …~«÷m§S> Ombrg‘mZ …~«÷m§S> Ombrg‘mZ …~«÷m§S> Ombrg‘mZ … {dkmZ Ho$ AZwgma ~«÷m§S>Ho$ g‘ñV nXmW© EH$ Xÿgao go Ombr g‘mZ Amng ‘|~wZo hþ¶o h¡& {H$gr ^r H$U AWdm nXmW© H$m ñdV§ÌApñVËd Zht h¡& CZHo$ A§V…{H«$¶m Ho$ {~Zm à˶oH$H$U H$s Xÿgao H$U go nb nb ‘| A§V…{H«$¶m hmoVr hrahVr h¡& A§V…{H«$¶m H$aZm ¶h H$U H$m ñd^md h¡&~J¡a A§V…{H«$¶m go H$U H$m ApñVËd Zht h¡& H$moB©^r R>mog AmH$ma Zht& A§V…{H«$¶m 3 àH$ma H$s hmoVrh¡& (1)e³Vrembr A§V…{H«$¶m, (2) JwéËdr¶A§V…{H«$¶m, (3){dÚwV Mw§~H$s¶ A§V…{H«$¶m&

VrZmo§ bmoH$ H$m ³¶m AW© h¡? VrZmo§ bmoH$ H$m ³¶m AW© h¡? VrZmo§ bmoH$ H$m ³¶m AW© h¡? VrZmo§ bmoH$ H$m ³¶m AW© h¡? VrZmo§ bmoH$ H$m ³¶m AW© h¡? d¡{XH$ ~«m÷UY‘©J«§W ‘| VrZm| bmoH$ AWm©V ñdJ©bmoH$, ‘¥Ë¶wbmoH$Am¡a nmVmb bmoH$ ~Vm¶m J¶m h¡& {H$ÝVw {dkmZ Ho$^mfm ‘| H$hm Om¶ Vmo (1) Amdoe H$m bmoH$,(2)A§V[aj qnS> H$m bmoH$ (3) ^m¡{VH$ joÌ H$mbmoH$ h¡&

Amdoe H$m bmoH$ …Amdoe H$m bmoH$ …Amdoe H$m bmoH$ …Amdoe H$m bmoH$ …Amdoe H$m bmoH$ … ¶h bmoH$ {dÚwV Amdoe H$mh¡& Amdoe ‘| {dÚwV Mw§~H$s¶ ~b {H«$¶merb hmoVmh¡& na‘mUw, AUw Am¡a Aݶ N>moQ>o N>moQ>o nXmW© BgbmoH$ ‘| h¡& Ord Bgr bmoH$ ‘| CËnÞ hmoVo h¡& AmdoegånyU© ~«÷m§S> ‘| h¡& Bg{bE ¶h Amdoe bmoH$ ^rhaEH$ ñWmZ ‘| {dÚ‘mZ h¡&

A§V[aj qnS> H$m bmoH$ …A§V[aj qnS> H$m bmoH$ …A§V[aj qnS> H$m bmoH$ …A§V[aj qnS> H$m bmoH$ …A§V[aj qnS> H$m bmoH$ … J«h, CnJ«h, Vmao,AmH$meJ§Jm Am{X AmH$mer¶ qnS> Bg bmoH$ ‘| h¡&¶hm± JwéËdr¶ ~b H$m gm‘«mÁ¶ h¡&

^m¡{VH$ joÌ H$m bmoH$ … ^m¡{VH$ joÌ H$m bmoH$ … ^m¡{VH$ joÌ H$m bmoH$ … ^m¡{VH$ joÌ H$m bmoH$ … ^m¡{VH$ joÌ H$m bmoH$ … ¶h bmoH$ {ZamH$ma h¡&¶hm± H$moB© ^r nXmW© Zht hmoVm& Bg bmoH$ ‘| Va§Jo hrVa§Jo h¡& ¶h Va§J {Za§Va JVrerb hmoVo h¡& JwéËdr¶Va§J Am¡a A{V ‘hÎdnyU© {dÚwV Mw§~H$s¶ Va§Jm| H$m¶h bmoH$ h¡& ha ñWmZ na VrZm| bmoH$ {dÚ‘mZ h¡,{OgH$s AZw y{V nXmW© Ho$ ñdén na {Z ©a hmoVr h¡&

D$Om© Am¡a H$m¶© …D$Om© Am¡a H$m¶© …D$Om© Am¡a H$m¶© …D$Om© Am¡a H$m¶© …D$Om© Am¡a H$m¶© … H$m¶© H$aZodmbr j‘Vm H$moD$Om© H$hVo h¡& D$Om© {^Þ {^Þ àH$ma H$s h¡& {dÚwVD$Om©, Mw§~H$s¶ D$Om©, JwéËdr¶ D$Om©, Zm{^H$s¶ D$Om©,amgm¶{ZH$ D$Om©, pñWVrO D$Om©, JVrO D$Om©, VmnD$Om©, ¶m§{ÌH$ D$Om©, na‘mpÊdH$ D$Om©, AmU{dH$D$Om© Am{X D$Om© Ho$ àH$ma h¡&

D$Om© H$m énmÝVaU hmoVm h¡ …D$Om© H$m énmÝVaU hmoVm h¡ …D$Om© H$m énmÝVaU hmoVm h¡ …D$Om© H$m énmÝVaU hmoVm h¡ …D$Om© H$m énmÝVaU hmoVm h¡ … à˶oH$ D$Om© EH$Xÿgao ‘| n[adV©Zerb h¡& O¡go-{dÚwV D$Om© H$mo ~ë~,àH$me ‘| n[ad{V©V H$aVm h¡& hrQ>a Vmn ‘| n[ad{V©VH$aVm h¡& n§Im ¶m§{ÌH$ D$Om© ‘| n[ad{V©V H$aVm h¡,~‹S>o go ~‹S>o ~m±Y ‘| nmUr g§J«{hV {H$¶m OmVm h¡ Cg‘|pñW{VO D$Om© hmoVr h¡&

‘hÎdnyU© pñWVrO D$Om© …‘hÎdnyU© pñWVrO D$Om© …‘hÎdnyU© pñWVrO D$Om© …‘hÎdnyU© pñWVrO D$Om© …‘hÎdnyU© pñWVrO D$Om© … ¶h {d{MÌ àH$maH$s D$Om© h¡& ‘hËdnyU© Bg{bE H$s, M¡V{gH$ OJV‘| pñW{VO D$Om© h¡&- Cgo AmñÌd H$hm OmVm h¡& BZXmoZm| ‘| {d{MÌ àH$ma H$s g‘mZVm h¡&

D$Om© A{dZmer h¡-D$Om© A{dZmer h¡-D$Om© A{dZmer h¡-D$Om© A{dZmer h¡-D$Om© A{dZmer h¡- D$Om© H$m {dZme Zht hmoVm&EH$ D$Om© Xÿgao àH$ma H$s D$Om© ‘| n[ad{V©V hmogH$Vr h¡ AnZm ApñVËd Imo¶o ~J¡a& Bg{bE d¡km{ZH$

Page 48: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

48B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

H$s ÑpîQ> go D$Om© A{dZída h¡& VWmJV ~wÕ Zo BgrD$Om© H$mo AZ§V ¶h C{MV Zm‘ {X¶m h¡& AZ§V AWm©VAgr{‘V ¶m {OgH$m H$moB© A§V Zhr& Bgr H$mo EZOuH$hm OmVm h¡&

eara aMZm Am¡a {H«$¶m {dkmZ …eara aMZm Am¡a {H«$¶m {dkmZ …eara aMZm Am¡a {H«$¶m {dkmZ …eara aMZm Am¡a {H«$¶m {dkmZ …eara aMZm Am¡a {H«$¶m {dkmZ … eara H$s{O{dV aMZm H$mo{eH$m h¡& à˶oH$ A§J H$mo{eH$mAm|H$m g§M¶Z h¡& ¶Ú{n eara H$s H$B© H$mo{eH$m EH$Xÿgao go {^Þ h¡& {H$ÝVw CZ‘| ~w{Z¶mXr g‘mZVm h¡&O¡go g^r H$mo{eH$mAm| ‘| Am°p³gOZ g§¶moJ H$aVm h¡&H$m~m}hm¶S´>oQ>, dgm AWdm àmoQ>rZ Ho$ gmW {OZ‘|H$mo{eH$m H$m¶© H$aZo Ho$ {bE D$Om© àmá H$aVo h¡&

àmoQ>moßbmÁ‘ …àmoQ>moßbmÁ‘ …àmoQ>moßbmÁ‘ …àmoQ>moßbmÁ‘ …àmoQ>moßbmÁ‘ … dh g^r nXmW© Omo H$mo{eH$m{Z‘m©U H$aVo h¡, CÝh| ghr ‘m¶Zo ‘| àmoQ>moßbmÁ‘H$hVo h¡& àmoQ>moßbmÁ‘ H$m {Z‘m©U nm±M ~w{Z¶mXr nXmW©Ho$ Ûmam {H$¶m OmVm h¡& (1) Ob, (2) Bbo³Q>mobmBQ,>(3) àmoQ>rZ, (4) dgm¶© nXmW©, (5) H$m~m}hm¶S´>oQ>,BZ‘| Bbo³Q´>mobmBQ> à‘wI h¡&

h‘mam eara Ia~m| H$mo{eH$mAm| go ~Zm hþAm h¡&à˶oH$ H$mo{eH$m Vab nXmW© Ho$ ~°J g‘mZ hmoVr h¡&O¡go XþY H$m n¡Ho$Q>, Bg n¡Ho$Q> Ho$ 2 ^mJ hmoVo h¡, XÿYAm¡a ßbmpñQ>H$ H$s ~¡J& Bgr Vah H$mo{eH$mAm| Ho$ r2 ^mJ hmoVo h¡, (1) àmoQ>moßbmÁ‘, (2)H$mo{eH$m{Pëbr&

MoVZm H$m {H«$¶mË‘H$ AmYma eara …MoVZm H$m {H«$¶mË‘H$ AmYma eara …MoVZm H$m {H«$¶mË‘H$ AmYma eara …MoVZm H$m {H«$¶mË‘H$ AmYma eara …MoVZm H$m {H«$¶mË‘H$ AmYma eara …{MÎm (mind) H$s Xmo AdñWmE| hmoVr h¡&

(1){ZÐm AdñWm, (2)OmJ«V AdñWm& MoVZm hmoJrV^r ‘Z Ho$ à‘wI VrZ H$m¶© g§nÞ hmoVo h¡& (1)AdJ‘(Perception), (2) doXZm AWdm ^d (Feel-ing), (3) à{V{H«$¶m (Action)&

MoVZm Xmo àH$ma H$s hmoVr h¡& (1)~mhç MoVZm,(2)A§V…MoVZm & ~mhç MoVZm H$m AmYma kmZ|{жh¡& à˶oH$ kmZ|{ж ^m¡{VH$ D$Om© H$mo Vm§{ÌH$ AmdoJ‘| VãXrb H$aZo H$m H$m‘ H$aVm h¡& ¶moJr H$m ܶmZA§V…MoVZm H$s AdñWm h¡& H$^r H$^r h‘ emoH$‘½Z

hmoVo h¡& Bg{bE h‘mar ~mhç MoVZm bwá hmo OmVr h¡&Cg d³V Ho$db A§V…MoVZm {dÚ‘mZ hmoVr h¡& BgMoVZm H$m AmYma g§{MV ñ‘¥{V h¡& kmZ|{жm| H$mBg‘| gh^mJ Zht hmoVm&

doXZm (doXZm (doXZm (doXZm (doXZm (Feeling)…)…)…)…)… gwI XþI Ho$ {bE ‘Zmo{dkmZ‘| ^md eãX ì¶dhma ‘| ‘m¡OyX h¡& {H$ÝVw VWmJV~wÕ Zo à¶moJ ‘| bm¶o doXZm eãX H$mo ì¶dhma ‘|bmZm Á¶mXm C{MV ‘mZm J¶m, ¶h ^md go A{YH$gmW©H$ eãX h¡& doXZm VrZ h¡, gwI, XþI Am¡a AgwI-AXþI, doXZm H$s AZw y{V àm{U¶m| H$s nhMmZ h¡&doXZm Ho$ ~J¡a H$moB© r àmUr Zht hmo gH$Vm& A‘r~mg‘mZ EH$H$moer¶ Ord ‘| ^r doXZm hmoVr h¡&

nwZO©Ý‘ AmË‘m H$m Zht, {MÎm H$m hmoVm h¡…nwZO©Ý‘ AmË‘m H$m Zht, {MÎm H$m hmoVm h¡…nwZO©Ý‘ AmË‘m H$m Zht, {MÎm H$m hmoVm h¡…nwZO©Ý‘ AmË‘m H$m Zht, {MÎm H$m hmoVm h¡…nwZO©Ý‘ AmË‘m H$m Zht, {MÎm H$m hmoVm h¡…M¡V{gH$ H$U (Psychic partical) hr {MÎm h¡&¶h Xmo àH$ma Ho$ hmoVm h¡& (1)Ðd‘mZa{hV M¡V{gH$H$U Am¡a (2)Ðd‘mZ¶w³V M¡V{gH$ H$U& amJ, Ûofa{hVHo$db ‘moh¶w³V M¡V{gH$ H$U hmo gH$Vm h¡& na§Vw EogoAmdoe go ¶w³V H$U Ðd‘mZ Ho$ Abmdm hmo ZhtgH$Vo, Cgr àH$ma amJ Am¡a Ûof go ¶w³V M¡V{gH$H$U {~Zm ‘moh Ho$ Zht hmo gH$Vo&

Xmo àH$ma Ho$ {MÎm Ho$ H$m¶© {^Þ {^Þ h¡ …

M¡V{gH$ ’$moQ>m°Z (M¡V{gH$ ’$moQ>m°Z (M¡V{gH$ ’$moQ>m°Z (M¡V{gH$ ’$moQ>m°Z (M¡V{gH$ ’$moQ>m°Z (Psychic Photon) …) …) …) …) … Bgr{MÎm H$m O‹S> nXmW© Ho$ gmW g§¶moJ hmoVm h¡& Bg{bEBg dU© H$m {MÎm nwZO©Ý‘ boZo dmbm {MÎm h¡& EH$àmUr AnZr MoVZm H$mo ‘¥Ë¶y Ho$ g‘¶ À¶wVr-{MÎm ‘|VãXrb H$aVm h¡& Bg À¶wVr{MÎm Ho$ Va§J do Zht hmoVoh¡ Omo nyd© àmUr Ho$ Wo& Bgr Vah ‘¥Ë¶w Ho$ g‘¶à˶oH$ Ord dh M¡V{gH$ ’$moQ>m°Z ~XbVm h¡& Bg{bE{MÎm ^r {Z˶ Zhr§& {MÎm OrdZYmaUm J^m©e¶ ‘|hmoZo VH$ hr qOXm hmoVm h¡ Am¡a OrdZ YmaUm hmo JB©Vmo dh {MÎm ‘¥V hmo OmVm h¡& ‘Zwî¶ Ho$ ‘¥Ë¶y Ho$ d³VXÿgam Z¶m {MÎm ~ZVm h¡ Am¡a do H$U Ho$ én ‘| earaHo$ ~mha {ZH$b OmVo h¡& {H$ÝVw {dkmZ Vmo nb nb~XbVm hr ahVm h¡& eara Ho$ ~mha {ZH$b OmZo na

Page 49: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

49B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

dh {MÎm Va§J én YmaU H$aVm h¡&{MÎm EH$ A^m¡{VH$ H$U h¡& Omo M¡V{gH$ D$Om©

go ~Zm hþAm h¡& M¡V{gH$ D$Om©, EH$ {d{eîQ> àH$ma H$sD$Om© h¡& {Og‘| doXZm H$s AZw y{V H$aZo H$s j‘VmhmoVr h¡& ¶hr M¡V{gH$ D$Om© {dkmZ YmVw h¡&

À¶wVr{MÎm ³¶m h¡? …À¶wVr{MÎm ³¶m h¡? …À¶wVr{MÎm ³¶m h¡? …À¶wVr{MÎm ³¶m h¡? …À¶wVr{MÎm ³¶m h¡? … àmUr Ho$ ‘¥Ë¶y g‘¶ ‘|eara ˶mJVo d³V Omo {MÎm {Z‘m©U hmoVm h¡ CgoÀ¶wVr{MÎm H$hVo h¡& ¶h ^m¡{VH$ ’$moQ>m°Z Ho$ g‘énhmoVm h¡& eara ˶mJVo d³V Am¡a Xygam eara YmaUH$aVo d³V À¶wVr{MÎm Va§J H$m én YmaU H$aVm h¡&CgH$m doJ àH$me Ho$ doJ {OVZm (1 goH§$X ‘| 3bmI {H$bmo‘rQ>a) hmoVm h¡& CgH$m H$maU ewH«$mUyAm¡a A§S>mUw Ho$ {‘bZ Ho$ d³V Cgo {‘bZm Mm{h¶o&Bg{bE Bg {MÎm H$mo J§Yd© (ZmMVm hþAm) {MÎmH$hVo h¡& ¶h M¡V{gH$ Va§J {MÎm h¡&

À¶wVr{MÎm AWm©V J§Yd© {MÎm Ho$ A§S>mUw Am¡aewH«$mUy Ho$ gmW O~ {‘bZ hmoVm h¡, V~ Cgo g§Yr{MÎmH$hVo h¡ Am¡a Bg {‘bZ Ho$ {H«$¶m H$mo {ZfoMZ (Fer-tilization) H$hVo h¡& {ZfoMZ hr nwZO©Ý‘ h¡&{ZfoMZ hr nwZO©Ý‘ h¡&{ZfoMZ hr nwZO©Ý‘ h¡&{ZfoMZ hr nwZO©Ý‘ h¡&{ZfoMZ hr nwZO©Ý‘ h¡& BgrH$mo d H$hVo h¡& ¶h ¶mX aIZm Mm{h¶o H$s, VWmJV~wÕ Ho$ kmZ AZwgma (~wÕ {gÕmÝVZwgma) {MÎm

({d{eîQ> hmbmV), ewH«$mUw Am¡a A§S>mUy ({S>å~) H$mg§¶moJ (Union), {‘bZ, EH$mË‘H$Vm, g§JbZ (Fu-sion) H$mo hr {ZfoMZ H$hVo h¡, Zm H$s Ho$db ewH«$mUwAm¡a A§S>mUy H$m g§¶moJ&

{MÎm H$m OÝ‘ hr nwZO©Ý‘ h¡ Am¡a ~mbH$ H$mOÝ‘ hr {g’©$ OÝ‘ h¡, dh ~mbH$ H$m nwZO©Ý‘ Zhth¡&

Bg Vah VWmJV ~wÕ Ho$ {gÕm§V AZwgmad¡km{ZH$m| Zo CZHo$ hr ‘mJ©Xe©H$ VÎdm| go g§emoYZ{H$¶o Am¡a dh {~bHw$b gM {gÕ hþ¶o& "~«÷m§S> H$sAm¡a Ord CËn{Îm' ¶h {H$gr ^r B©ídadmXr Y‘© Ho$B©ída Zo Zht H$s ~pëH$ dh Bbo³Q´>m°Z, àmoQ>m°Z Am¡aݶyQ´>m°Z BZ VrZ H$Um| go hþB© Am¡a ¶o VrZm| H$U D$Om©Ho$ hr KQ>H$ h¡& ³¶m|{H$ D$Om© ‘ybV… A{dZmer h¡&g¥pîQ> H$m àb¶ hmoZona ApñVËd ‘| ahr eof D$Om© go{’$a g¥pîQ> {Z‘m©U hmoJr hr& Bg{bE AmË‘m Am¡aB©ída, OZVm H$mo A§YlÕm ‘| Sw~moH$a AnZm bm^H$aZo Ho$ {bE hr H$ënZm go {Z‘m©U H$s h¡, BVZmܶmZ ‘| aIm Vmo ^r ‘Zwî¶ OrdZ gwIr hmoZo ‘| ‘XXhmoJr&

AZwdmXAZwdmXAZwdmXAZwdmXAZwdmX - à{V^m

Page 50: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

50B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

B{Vhmg H$m {dH¥${VH$aU Omar h¡-àm. {dbmg IamV,-àm. {dbmg IamV,-àm. {dbmg IamV,-àm. {dbmg IamV,-àm. {dbmg IamV,

S>m¶ao³Q>a,S>m°. ~m~mgmh~ Aå~oS>H$a [agM© g|Q>a,

ZB© {Xëbrg‘mOdmXr ~«m÷U AmpñVZ Ho$ gm±n h¡ ¶h ~mV

A~ Z¶o {gao go gm‘Zo AmB© h¡& g‘mOdmXr ~«m÷Um|Zoo g~go ~‹S>m AJa H$moB© nmVH$ {H$¶m h¡ Vmo dh h¡N>Ìn{V Ho$ B{Vhmg H$mo {dH¥$V H$aZo H$m; Cgo H$b§{H$VH$aZo H$m& CZ‘| go EH$ àm.Zaha Hw$é§XH$a h¡& ZahaHw$é§XH$a Zo ’w$bo-emhÿ-Aå~oS>H$a na {Og Vah {dH¥$VboIZ {H$¶m h¡ Cgr Vah N>Ìn{V {edmOr ‘hmamO dN>Ìn{V g§ mOr ‘hmamO na ^r {H$¶m h¡& gmR> Ho$XeH$ ‘| dm.gr.~|Ðo Zm‘ Ho$ H$m¶ñW g§emoYH$ Zog§ mOr ‘hmamO na Añgb XñVmdoO na AmYm[aVemoY J«§W H$s aMZm H$s& Bg{bE g‘ñV ~«m÷U ‘§S>brHo$ noQ ‘| >eyb C‘‹S>Zo bJm& Bg J§«W go g§ mOr‘hmamO na Omo-Omo K{Q>¶m XO} Ho$ Amamon bJm¶o Wodo gmao Ho$ gmao Im[aO hmo J¶o& CëQ>o VÎdkmZr g§ mOr‘hmamO, ‘hmnamH«$‘r, erbdmZ, H$V¥©ËddmZ, g§ñH¥$V{dÛmZ, Ywa§Xa, XÿaÑpîQ>¶w³V, ~hþOZ à{VnmbH$,~w{Õ‘mZr Am¡a amOZr{V H$s JhamB© go g‘P aIZodmbmBZ gmao JwUm| go g§ mOr ‘hmamO Eo{Vhm{gH$ XñVmdoOm|Ho$ gmW OZVm g‘j AmZo go ~«m÷Udm{X¶m| H$m IyZIm¡b ahm h¡& Bg{bE dg§V H$mZoQ>H$a Zo à{V{H«$¶mXoVo hþ¶o g§ mOr amOm H$mo ~XZm‘ H$aZo Ho$ {bE"am¶JS>mbm Ooìhm OmJ ¶oVmo' (‘amR>r) Zm‘ H$m ZmQ>H$H$s aMZm H$s Am¡a ~«m÷Udm{X¶m| Zo dh ZmQ>H$ a§J‘§Mna àX{e©V H$a, nmR>çnwñVH$ ‘| ‘w{ÐV H$aHo$ g§ mOramOm H$mo ~XZm‘ H$aZo H$m H$m‘ Omar aIm& Cg d³VZaha Hw$é§XH$a Bg g‘mOdmXr ~«m÷Um| Zo PyR>o Cnݶmg{bIdmH$a CÝh| ~‹T>mdm XoZo hoVw àñVmdZm {bI Xr&H$Wm-Cnݶmg Ûmam ~XZm‘r gÌ ewé hmo J¶m&

~|Ð H$s {H$Vm~ AmZo Ho$ ~mX Hw$é§XH$aZo "~|жm§Mm g§ mOr' Bg erf©H$ H$m 39 nÞm| H$m ‘amR>r ‘|

XrK© boI {bIH$a AnZo noQ> H$m {dH$ma àX{e©V{H$¶m& Hw$é§XH$a H$m dh boI "‘mJmodm' Zm‘ Ho$ {H$Vm~‘| àH$m{eV {H$¶m h¡& 1967 ‘| CgH$m àW‘ g§ñH$aUEd§ 2007 H$mo Xÿgam g§ñH$aU àH$m{eV hþAm&gå~ÝYrV {H$Vm~ Xoe‘wI Am¡a H§$nZr Zo àH$m{eVH$s h¡& Cg {H$Vm~ ‘| ~ohX ~XZm‘rH$maH$ gm‘J«rN>nH$a Am¶r h¡&

Zaha Hw$é§XH$a Zo g§ mOr amOm H$mo mobm-^mbm,{XbXma, ì¶{WV, AmË‘KmVH$s go g§~mo{YV {H$¶mEd§ {nVm Ho$ {damoYr g§ mOr Bg Vah dU©Z H$aHo$N>Ìn{V {edmOr ‘hmamO H$m ^r An‘mZ {H$¶m h¡&M[aÌdmZ, {ZîH$b§H$ {nVm-nwÌ AWm©V {edmOr‘hmamO d g§ mOr ‘hmamO Eo{Vhm{gH$ XñVmdoO Ho$AmYmana {gÕ hmoZo go Hw$é§XH$a H$mo bha Am JB©Am¡a CÝhm|Zo N>Ìn{V {edmOr ‘hmamO d g§^mOr‘hmamO H$m M[aÌ hZZ H$a {X¶m! N>Ìn{V {edmOr‘hmamO d g§ mOr ‘hmamO ¶o XmoZm| hr Am¡a§JOo~ H$sH$ݶm go ào‘ H$aVo Wo Bg Vah H$s {H$dX§{V¶m± Hw$é§XH$aZo àñVwV H$s h¡& CZH$s hr ^mfm ‘| ""Am¡a§JOo~ H$s""Am¡a§JOo~ H$s""Am¡a§JOo~ H$s""Am¡a§JOo~ H$s""Am¡a§JOo~ H$s

EH$ H$ݶm {edmOr H$s ào{‘H$m Wr, Eogm àdmX h¡&EH$ H$ݶm {edmOr H$s ào{‘H$m Wr, Eogm àdmX h¡&EH$ H$ݶm {edmOr H$s ào{‘H$m Wr, Eogm àdmX h¡&EH$ H$ݶm {edmOr H$s ào{‘H$m Wr, Eogm àdmX h¡&EH$ H$ݶm {edmOr H$s ào{‘H$m Wr, Eogm àdmX h¡&

Xÿgar Zo g§^mOr go ào‘ {H$¶m Eogm ^r H$hm OmVmXÿgar Zo g§^mOr go ào‘ {H$¶m Eogm ^r H$hm OmVmXÿgar Zo g§^mOr go ào‘ {H$¶m Eogm ^r H$hm OmVmXÿgar Zo g§^mOr go ào‘ {H$¶m Eogm ^r H$hm OmVmXÿgar Zo g§^mOr go ào‘ {H$¶m Eogm ^r H$hm OmVm

h¡& g§^mOr Zo Am¡a§JOo~ H$mo H$ݶm H$m hmW ‘m±Jmh¡& g§^mOr Zo Am¡a§JOo~ H$mo H$ݶm H$m hmW ‘m±Jmh¡& g§^mOr Zo Am¡a§JOo~ H$mo H$ݶm H$m hmW ‘m±Jmh¡& g§^mOr Zo Am¡a§JOo~ H$mo H$ݶm H$m hmW ‘m±Jmh¡& g§^mOr Zo Am¡a§JOo~ H$mo H$ݶm H$m hmW ‘m±Jm

Wm, Eogm ~IaH$ma H$hVo h¡& {’$a EH$~ma Am¡a§JOo~Wm, Eogm ~IaH$ma H$hVo h¡& {’$a EH$~ma Am¡a§JOo~Wm, Eogm ~IaH$ma H$hVo h¡& {’$a EH$~ma Am¡a§JOo~Wm, Eogm ~IaH$ma H$hVo h¡& {’$a EH$~ma Am¡a§JOo~Wm, Eogm ~IaH$ma H$hVo h¡& {’$a EH$~ma Am¡a§JOo~

H$s H$ݶmAm| H$mo Om±MZm Mm{h¶o&''H$s H$ݶmAm| H$mo Om±MZm Mm{h¶o&''H$s H$ݶmAm| H$mo Om±MZm Mm{h¶o&''H$s H$ݶmAm| H$mo Om±MZm Mm{h¶o&''H$s H$ݶmAm| H$mo Om±MZm Mm{h¶o&''(‘mJmodm-n¥îR>93)& Bg Vah 54-55 gmbm| nhbo Zaha Hw$é§XH$aZo ~hþOZm| Ho$ Zm¶H$ Am¡a àoaUm ~Zo ‘hmnwéfm| na{H$M‹S>> CN>mbZo H$m H$m‘ {H$¶m h¡& dh KQ>Zm AWdmboIZ Cg H$mb VH$ hr ahm Zht Vmo gXm{ed noR> ‘|

Page 51: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

51B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

Xoe‘wI Ed§ H§$nZr H$s Amoa go dh {H$Vm~ {’$a goN>nH$a Cg ~XZm‘r go n¡go H$‘m¶o Om aho h¢& CZ J«§Wm|H$m g§X © boH$a ~«m÷U ‘§S>br noQ> ^aZo H$m H$m‘ H$aahr h¡& Bg{bE D$na {Z{X©îQ> J«§W Ooåg boZ H$s~XZm‘rH$maH$ {H$Vm~ go ^r ~ohX ~war h¡& CgH$m{ZfoY H$aZm Mm{h¶o ¶hr h‘mar y{‘H$m h¡&

Am¡a§JOo~ H$mo nm±M H$ݶmE| Wr& VrZ H$ݶmAm|H$m {ddmh hmo J¶m Wm& Xmo H$ݶmE| Hw$dm±ar Wr& EH$H$ݶm H$m g§ mOr ‘hmamO Ho$ gmW gå~ÝY Xem©¶o Omahm h¡ dh H$ݶm BVZr ~‹S>r Wr H$s dh ‘mVm g‘mZhmo& {O¶VwÞr¶m H$s C‘« 46 gmb Wr& Hw$é§XH$a ZoìhoJ nÕ{V go "H$hm J¶m h¡H$hm J¶m h¡H$hm J¶m h¡H$hm J¶m h¡H$hm J¶m h¡' Eogm {bIH$a AnZo‘Z H$m nmn àX{e©V {H$¶m h¡& Zaha Hw$é§XH$afS²>¶§ÌH$mar ~«m÷U Wo& CZHo$ g§emoYZ Vbo {dMmam|H$mo Vmo‹S>‘amo‹S> ¶m PyR> H$mo gM gm{~V H$aZo H$m àMmaH$aZo H$m Y§Xm {H$¶m J¶m Wm& N>Ìn{V {edmOr ‘hmamOAm¡a g§ mOr ‘hmamO H$m M[aͶ hZZ {H$¶m BgH$mHw$é§XH$a H$mo Oam ^r nN>Vmdm Zht hþAm& VËH$mbrZ‘amR>m| H$m ZoV¥Ëd H$aZo ‘| AJ«oga hþ¶o ¶ed§VamdMìhmU ¶m eaX ndma Zo ^r Hw$é§XH$a H$mo Odm~ ZhtnyN>m&

gƒm g§ämmOr amOm OZVm g‘j àñVwV hmoZo goHw$é§XH$a Ho$ n¡am| Vbo O‘rZ {IgH$ JB©& ‘Z go AmJCJbZo bJo& BVZm hr Zht g§ mOr amOm M[aÌdmZ WoBg ~mV H$m Hw$é§XH$a H$mo ^¶§H$a Jwñgm ^r Am¶m&g§ mOr amOm Ho$ 160 gmbm| ~mX ~«m÷U ‘§S>br ZoPyR>r ~Ia {bI S>mbr& g‘H$mbrZ XñVmdoO Zm hmoZogo CÝh| Eo{Vhm{gH$ gmYZ Zht ‘mZm Om gH$Vm&{H$ÝVw Hw$é§XH$a H$s {OX h¡ H$s ~Ia H$mo gmYZ ‘mZmOmZm Mm{h¶o& (O¡go AmO Ama.Eg.Eg. H$hVr h¡{H$, nwamUm| H$mo B{Vhmg ‘mZZm Mm{hE-g§nmXH$)BgH$m AW© ~Ia ‘| Omo ~XZm‘r h¡ Cgo hr B{Vhmg‘mZo {H$ÝVw Agb XñVmdoO Omo ~|Ð Zo b§XZ ‘| OmH$aàmá {H$¶o Wo CÝh| Zm ‘mZo ¶h Hw$é§XH$a H$s {OX h¡!

Bggo Hw$é§XH$a H$s H$m~r{b¶V ZOa AmVr h¡& Hw$é§XH$aAm¡a goVy‘mYd nJS>r, amOdmS>o, gaXogmB© Bg ‘§S>brZo g§ mOr ‘hmamO Ho$ {Ibm’$ AîQ>‘§S>b Wm ¶hXoIH$a CZ ~«m÷U B{VhmgH$mam| Zo ~«m÷U ‘§{Ì‘§S>b{déÕ g§ mOr ‘hmamO ¶h gƒm B{Vhmg Zm ‘mZVohþ¶o g§ mOr ‘hmamO {déÕ gmo¶am~mB© ¶h {‘϶mB{Vhmg Vamem h¡& Hw$é§XH$a H$s Vmo n¥îR> 87 na ¶hm°§VH$ ‘Ob JB© H$s, gmo¶am~mB© Zo g§ mOr amOm go V§JAmH$a hr IwXHw$er H$a br ¶h {bIm h¡& A~ Xo{I¶o,¶h Hw$é§XH$a ‘hme¶ Zm§XoS> ‘| n¡Xm hþ¶o Wo& {H$ÝVw O¡goCgHo$ ~mnOmXm Zo am¶JS> na ³¶m Mb ahm Wm ¶hAm±Im| go XoIH$a JbV Vah go àñVwV {H$¶m Wm,{‘϶m B{Vhmg {bIVo hþ¶o AWdm M[aÌhZZ H$aVohþ¶o Hw$é§XH$a H$mo Oam ^r bÁOm Zht AmB©& {edmOr‘hmamO {dXoer ‘wJb Ho$ {damoY ‘| qOXJr^a b‹S>Voaho Eogm EH$ Va’$ H$hZm Am¡a Xÿgar Va’$ g§ mOr‘hmamO ‘wJbm| Ho$ hñVH$ Wo ¶h dU©Z H$aZm Bgo ³¶mH$hm Om¶? g§ mOr amOm H$m Ûof H$aZo H$m H$maU³¶m h¡? CgH$m H$maU ~«m÷Um| Zo fS²>¶§Ìnyd©H$ g§ mOr‘hmamO H$s h˶m H$m à¶mg {H$¶m Wm Cg AmYma naHw$é§XH$a d Aݶ ^Q>‘§S>br N>Ìn{V g§ mOr ‘hmamOH$s N>~r Iam~ H$aZo H$m H$m‘ H$a ahr h¡&

g§^mOr ‘hmamO VÎdkmZr Wo, {dÛmZ Wo,ñdm{^‘mZr Wo& {nVm-nwÌ Zo qOXJr^a {H$gr Ho$ AmJo{ga Zht PwH$m¶m ¶h dU©Z {Og Vah ~|Ð Zo {H$¶mCgH$ {damoY ‘| AmJ CJbZo H$m H$m‘ Hw$é§XH$a Zo{H$¶m& {edmOr ‘hmamO {H$g Vah ~«m÷U AZwHy$bWo ¶h ^r {XImZo H$m à¶mg {H$¶m J¶m& ~|Ð ZoN>Ìn{V {edmOr ‘hmamO H$m dh amÁ¶mXoe g~yV Ho$Vm¡a na gmXa {H$¶m {Og‘| {edmOr ‘hmamO Zo H$hm-""~«m÷U H$hH$a ‘wbm{hOm Zht {H$¶m Om¶oJm'' Bg{dYmZna Vmo Hw$é§XH$a ~ohX H«$moY 춳V H$aVo h¡&~«m÷U ‘§{Ì‘§S>b g§ mOr ‘hmamO d {edmOr ‘hmamOH$mo {H$g Vah {damoY H$aVo Wo ¶h ~|Ðo Zo Añgb

Page 52: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

52B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

XñVmdoO Ho$ AmYma na àñVwV H$aZo go Hw$é§XH$a ZoAm¡a ^r Á¶mXm Eo‹S>r MmoQ>r H$m Omoa bJm¶m& Hw$é§XH$aZo ~Ia H$m AmYma XoH$a g§^mOr ‘hmamO H$moMm[aͶhrZ {H$g Vah h¡ Am¡a ~|Ðo Omo g§ mOr OZVmg‘j àñVwV H$a aho h¡ dh {H$VZm PyR>m h¡ ¶hgm{~V H$aZo Ho$ {bE H$moB© ^r H$ga Zht N>moS>r&O¡go-""H$hm OmVm h¡ H$s, dh (g§^mOr) ‘w»¶‘§Ìr"H$hm OmVm h¡ H$s, dh (g§^mOr) ‘w»¶‘§Ìr"H$hm OmVm h¡ H$s, dh (g§^mOr) ‘w»¶‘§Ìr"H$hm OmVm h¡ H$s, dh (g§^mOr) ‘w»¶‘§Ìr"H$hm OmVm h¡ H$s, dh (g§^mOr) ‘w»¶‘§Ìr

H$s H$ݶm go ì¶{^MmamW© Mm¡H$snhmam bm§KH$a OmVoH$s H$ݶm go ì¶{^MmamW© Mm¡H$snhmam bm§KH$a OmVoH$s H$ݶm go ì¶{^MmamW© Mm¡H$snhmam bm§KH$a OmVoH$s H$ݶm go ì¶{^MmamW© Mm¡H$snhmam bm§KH$a OmVoH$s H$ݶm go ì¶{^MmamW© Mm¡H$snhmam bm§KH$a OmVo

Wo&(n¥îR> 102)'' Wo&(n¥îR> 102)'' Wo&(n¥îR> 102)'' Wo&(n¥îR> 102)'' Wo&(n¥îR> 102)'' ‘ZwMr Ho$ Zm‘Vbo Hw$é§XH$a AmJo~H$Vo h¡-""bmoJm| H$s npËZ¶m| na ~XZOa aIZo dmbo"bmoJm| H$s npËZ¶m| na ~XZOa aIZo dmbo"bmoJm| H$s npËZ¶m| na ~XZOa aIZo dmbo"bmoJm| H$s npËZ¶m| na ~XZOa aIZo dmbo"bmoJm| H$s npËZ¶m| na ~XZOa aIZo dmbo

g§^mOr Ho$ A§‘bXma CZgo ~ohX ZmamO Wo& eÌy gog§^mOr Ho$ A§‘bXma CZgo ~ohX ZmamO Wo& eÌy gog§^mOr Ho$ A§‘bXma CZgo ~ohX ZmamO Wo& eÌy gog§^mOr Ho$ A§‘bXma CZgo ~ohX ZmamO Wo& eÌy gog§^mOr Ho$ A§‘bXma CZgo ~ohX ZmamO Wo& eÌy go

gm‘Zm H$aZo H$s OéaV Ho$ g‘¶ Xÿgam| H$s npËZ¶m|gm‘Zm H$aZo H$s OéaV Ho$ g‘¶ Xÿgam| H$s npËZ¶m|gm‘Zm H$aZo H$s OéaV Ho$ g‘¶ Xÿgam| H$s npËZ¶m|gm‘Zm H$aZo H$s OéaV Ho$ g‘¶ Xÿgam| H$s npËZ¶m|gm‘Zm H$aZo H$s OéaV Ho$ g‘¶ Xÿgam| H$s npËZ¶m|

go J¡adV©Z H$aZo H$s Cgo Omo AmXV Wr dh OmZo H$mogo J¡adV©Z H$aZo H$s Cgo Omo AmXV Wr dh OmZo H$mogo J¡adV©Z H$aZo H$s Cgo Omo AmXV Wr dh OmZo H$mogo J¡adV©Z H$aZo H$s Cgo Omo AmXV Wr dh OmZo H$mogo J¡adV©Z H$aZo H$s Cgo Omo AmXV Wr dh OmZo H$mo

V¡¶ma Zht Wr&V¡¶ma Zht Wr&V¡¶ma Zht Wr&V¡¶ma Zht Wr&V¡¶ma Zht Wr& Bg{bE dh AnZo ñdmV§Í¶ d àmUBg{bE dh AnZo ñdmV§Í¶ d àmUBg{bE dh AnZo ñdmV§Í¶ d àmUBg{bE dh AnZo ñdmV§Í¶ d àmUBg{bE dh AnZo ñdmV§Í¶ d àmU

H$mo Imo ~¡R>m&H$mo Imo ~¡R>m&H$mo Imo ~¡R>m&H$mo Imo ~¡R>m&H$mo Imo ~¡R>m& Bg {OH«$ H$m AW© g§ mOr ì¶{^Mmar,~X’¡$br Wm Eogm Zht h¡& dh Ho$db {dbmgr d a§Jobhmo gH$Vm h¡& g‘H$mbrZm| Zo r g§ mOr na Bgr VahH$s N>tQ>mH$er H$s h¡& ‘wJb {dbmgr hmoH$a ^r Cg~m~V H$moB© ^r J§ raVm go {OH«$ Zht H$aVo& g§ mOrH$m {OH«$ hmoVm h¡, BgH$m H$maU g§ mOr {nVmg‘mZgËnwéf Zht Wm, AnZo XmXmg‘mZ {dbmgr Wm ¶h^r hmo gH$Vm h¡& {H$ÝVw Bg ~m~V CÎm‘ ‘mJ© g§ mOrH$s ¶wÕH$bm, Hw$eb amOZr{VkVm, H$hH$a Mwn ~¡R>Zmh¡& Cgo g§V H$hZm CnbãY g~yVm| Ho$ AmYma naR>rH$ Zht&'' (‘mJmodm, n¥îR> 103)& Bg Vah H$mboIZ Hw$é§XH$a H$aVo h¡& g§ mOr amOm na AñgbXñVmdoO ~|Ðo Zo Xog naXog go ImoOH$a ~«m÷Um| Ho$ZmH$ ‘| X‘ H$a {X¶m& ¶h XoIH$a Hw$é§XH$a Ho$ {X‘mJna noedmB© hmdr hmo JB© Am¡a O~mZ na bJm‘ Z ahr!g§ mOr amOm, N>Ìn{V {edmOr ‘hmamO Am¡a g§ mOramOm Ho$ XmXmOr AWm©V ehmOr amOm H$mo r ~X’¡$brKmo{fV H$aZo H$m H$m‘ H$é§XH$a Zm‘ Ho$ g‘mOdmXr~«m÷U Zo {H$¶m h¡& BgH$m IwboAm‘ {ZfoY H$aZmMm{h¶o Am¡a gaH$ma Zo Cg ‘Zmo{dH¥$V boIZ H$s

{H$Vm~ na Vwa§V ~§Xr Om{ha H$aZr Mm{h¶o&g§ mOr ‘hmamO g§ñH¥$V n§{S>V Wo& CÝhm|Zo g§ñH¥$V

gm{h˶ H$s aMZm H$s Eogm ~|Ð Zo O~ CZHo$ J«§W ‘|àñVwV {H$¶m V~ Hw$é§XH$a ~ohX H«$mo{YV hþ¶o& Hw$é§XH$aH$mo em¶X ¶h bJm hmoJm H$s, ~«m÷Um| H$m ~mn~«÷mZo eyÐ H$mo g§ñH¥$V J«hU H$aZo na ~§Xr bmXr Wr{H$ÝVw CZ‘| go ^r H$V©~Jma bmoJm| Zo ~«m÷Um| Ho$ gmaofS²>¶§Ì Iwbo H$a {X¶o& g§ mOr amOm g§ñH¥$V n§{S>V dkmZr Wo ¶h {gÕ hmo J¶m Vmo ~hþOZ g‘mO g§ mOr‘hmamO H$mo ~XZm‘ H$aZodmbo ~«m÷Um| H$mo H¡$go N>mo‹S>|Jo?Bg ^¶ go Hw$é§XH$a Ho$ ~XZ ‘| gånyU© gXm{ednoR>r~«m÷Um| H$m ~b Am J¶m Am¡a do {Vb{‘bmZo bJo&Hw$é§XH$a ³¶m H$hVo h¡ XoIo- ""~wÕ^yfU‘ Bg Zm‘""~wÕ^yfU‘ Bg Zm‘""~wÕ^yfU‘ Bg Zm‘""~wÕ^yfU‘ Bg Zm‘""~wÕ^yfU‘ Bg Zm‘

H$m ÌwQ>r¶w³V g§ñH¥$V àH$aU CnbãY hmo J¶m Am¡aH$m ÌwQ>r¶w³V g§ñH¥$V àH$aU CnbãY hmo J¶m Am¡aH$m ÌwQ>r¶w³V g§ñH¥$V àH$aU CnbãY hmo J¶m Am¡aH$m ÌwQ>r¶w³V g§ñH¥$V àH$aU CnbãY hmo J¶m Am¡aH$m ÌwQ>r¶w³V g§ñH¥$V àH$aU CnbãY hmo J¶m Am¡a

~|Ð Zo g§ mOr H$mo g§ñH¥$V, B{Vhmg, nwamU, Y‘©emñÌ~|Ð Zo g§ mOr H$mo g§ñH¥$V, B{Vhmg, nwamU, Y‘©emñÌ~|Ð Zo g§ mOr H$mo g§ñH¥$V, B{Vhmg, nwamU, Y‘©emñÌ~|Ð Zo g§ mOr H$mo g§ñH¥$V, B{Vhmg, nwamU, Y‘©emñÌ~|Ð Zo g§ mOr H$mo g§ñH¥$V, B{Vhmg, nwamU, Y‘©emñÌ

H$m kmVm ‘mZ {b¶m& Zddo, Xgd| gmbmo| go amOZr{VH$m kmVm ‘mZ {b¶m& Zddo, Xgd| gmbmo| go amOZr{VH$m kmVm ‘mZ {b¶m& Zddo, Xgd| gmbmo| go amOZr{VH$m kmVm ‘mZ {b¶m& Zddo, Xgd| gmbmo| go amOZr{VH$m kmVm ‘mZ {b¶m& Zddo, Xgd| gmbmo| go amOZr{V

H$s ì¶ñVVm ‘| Bg amOnwÌ H$mo H$mì¶emñÌ H$mH$s ì¶ñVVm ‘| Bg amOnwÌ H$mo H$mì¶emñÌ H$mH$s ì¶ñVVm ‘| Bg amOnwÌ H$mo H$mì¶emñÌ H$mH$s ì¶ñVVm ‘| Bg amOnwÌ H$mo H$mì¶emñÌ H$mH$s ì¶ñVVm ‘| Bg amOnwÌ H$mo H$mì¶emñÌ H$m

Aܶ¶Z H$aZo Ho$ {bE d³V H$hm± go {‘bm hmoJm,Aܶ¶Z H$aZo Ho$ {bE d³V H$hm± go {‘bm hmoJm,Aܶ¶Z H$aZo Ho$ {bE d³V H$hm± go {‘bm hmoJm,Aܶ¶Z H$aZo Ho$ {bE d³V H$hm± go {‘bm hmoJm,Aܶ¶Z H$aZo Ho$ {bE d³V H$hm± go {‘bm hmoJm,

BgHo$ ~mao ‘| gmoMZo H$s ~|Ð H$mo OéaV ‘hgyg ZhtBgHo$ ~mao ‘| gmoMZo H$s ~|Ð H$mo OéaV ‘hgyg ZhtBgHo$ ~mao ‘| gmoMZo H$s ~|Ð H$mo OéaV ‘hgyg ZhtBgHo$ ~mao ‘| gmoMZo H$s ~|Ð H$mo OéaV ‘hgyg ZhtBgHo$ ~mao ‘| gmoMZo H$s ~|Ð H$mo OéaV ‘hgyg Zht

hþB©, amOmam‘ Vmo N>mo{S>¶o, Vmam~mB© Ho$ ‘Z ‘| g§^mOrhþB©, amOmam‘ Vmo N>mo{S>¶o, Vmam~mB© Ho$ ‘Z ‘| g§^mOrhþB©, amOmam‘ Vmo N>mo{S>¶o, Vmam~mB© Ho$ ‘Z ‘| g§^mOrhþB©, amOmam‘ Vmo N>mo{S>¶o, Vmam~mB© Ho$ ‘Z ‘| g§^mOrhþB©, amOmam‘ Vmo N>mo{S>¶o, Vmam~mB© Ho$ ‘Z ‘| g§^mOr

d emhÿ go ào‘ Wm ¶h ~|Ðo H$m Xm±dm h¡& g§^mOrd emhÿ go ào‘ Wm ¶h ~|Ðo H$m Xm±dm h¡& g§^mOrd emhÿ go ào‘ Wm ¶h ~|Ðo H$m Xm±dm h¡& g§^mOrd emhÿ go ào‘ Wm ¶h ~|Ðo H$m Xm±dm h¡& g§^mOrd emhÿ go ào‘ Wm ¶h ~|Ðo H$m Xm±dm h¡& g§^mOr

X¶mbw, ¶ogy~mB©, amOmam‘, Vmam~mB©, emhÿ ¶o gmarX¶mbw, ¶ogy~mB©, amOmam‘, Vmam~mB©, emhÿ ¶o gmarX¶mbw, ¶ogy~mB©, amOmam‘, Vmam~mB©, emhÿ ¶o gmarX¶mbw, ¶ogy~mB©, amOmam‘, Vmam~mB©, emhÿ ¶o gmarX¶mbw, ¶ogy~mB©, amOmam‘, Vmam~mB©, emhÿ ¶o gmar

‘§S>br X¶mbw, {’$a ‘³H$ma H$m¡Z? Vmo {edmOr Ho$‘§S>br X¶mbw, {’$a ‘³H$ma H$m¡Z? Vmo {edmOr Ho$‘§S>br X¶mbw, {’$a ‘³H$ma H$m¡Z? Vmo {edmOr Ho$‘§S>br X¶mbw, {’$a ‘³H$ma H$m¡Z? Vmo {edmOr Ho$‘§S>br X¶mbw, {’$a ‘³H$ma H$m¡Z? Vmo {edmOr Ho$

‘§Ìr d Vmam~mB© Ho$ à~ÝYH$& ¶h y{‘H$m B{VhmgH$ma‘§Ìr d Vmam~mB© Ho$ à~ÝYH$& ¶h y{‘H$m B{VhmgH$ma‘§Ìr d Vmam~mB© Ho$ à~ÝYH$& ¶h y{‘H$m B{VhmgH$ma‘§Ìr d Vmam~mB© Ho$ à~ÝYH$& ¶h y{‘H$m B{VhmgH$ma‘§Ìr d Vmam~mB© Ho$ à~ÝYH$& ¶h y{‘H$m B{VhmgH$ma

H$mo emo^m Zht XoVr&H$mo emo^m Zht XoVr&H$mo emo^m Zht XoVr&H$mo emo^m Zht XoVr&H$mo emo m Zht XoVr&''(‘mJmodm, n¥îR> 103) Hw$é§XH$aH$m Xm±dm h¡ H$s, g§ mOr Xþ{Z¶m Ho$ g~go ~wao e»g h¡¶h ‘mZH$a B{VhmgH$mam| Zo {bImU H$aZm Mm{h¶o!~|Ðo g‘mZ ~hþOZ ì¶p³V Zo OmJ{VH$ ñVana ‘ybXñVmdoO ImoOH$a ¶{X gmXa r {H$¶m V~ r g§ mOrEogm H¡$go hmo gH$Vm h¡? ~«m÷Um| Zo {bIo hþ¶o B{Vhmgnag§Xoh H$aZm g~go ~‹S>m nmVH$ h¡ ¶h Hw$é§XH$a H$m{ZdoXZ h¡& Hw$é§XH$a H$‘ n‹T>o {bIo J¥hñW& CZH$se¡j{UH$ ¶mo½¶Vm BVZr T>h MwH$s Wr Am¡a B{Vhmggå~ÝYr CÝh| Oam ^r kmZ Zht Wm ¶h CZHo$ gånyU©

Page 53: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

53B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

boIZ go ñnîQ> hmoVm h¡& Hw$é§XH$a H$m H«$moY ‘hOg§ mOr amOm na hr Zht ~pëH$ gånyU© N>Ìn{V KamZona h¡& Bg{bE do H«$moY go H$hVo h¡ H$s, ¶{X g§ mOrAÀN>m h¡ {’$a ‘³H$ma H$m¡Z? noedo? AWm©V Hw$é§XH$ag~yVm| Ho$ AmYma na B{Vhmg boIZ Zht H$aVo VmoOm{V Ho$ AmYma na H$aVo h¡& noedo Am¡a CZH$s~X’¡$br H¥$˶ H$s dH$mbV H$aZm Am¡a D$na go eoIr~KmaZm H$s h‘ àH$m§S> n§pÊS>V h¡!

‘amR>m|, ~hþOZmo§ ¶hr do Hw$é§XH$a ‘hme¶ h¡‘amR>m|, ~hþOZmo§ ¶hr do Hw$é§XH$a ‘hme¶ h¡‘amR>m|, ~hþOZmo§ ¶hr do Hw$é§XH$a ‘hme¶ h¡‘amR>m|, ~hþOZmo§ ¶hr do Hw$é§XH$a ‘hme¶ h¡‘amR>m|, ~hþOZmo§ ¶hr do Hw$é§XH$a ‘hme¶ h¡

{OÝhm|Zo Zm‘m§VaU Ho$ Zm‘na ‘amR>m| Ho$ {X‘mJ ‘|{OÝhm|Zo Zm‘m§VaU Ho$ Zm‘na ‘amR>m| Ho$ {X‘mJ ‘|{OÝhm|Zo Zm‘m§VaU Ho$ Zm‘na ‘amR>m| Ho$ {X‘mJ ‘|{OÝhm|Zo Zm‘m§VaU Ho$ Zm‘na ‘amR>m| Ho$ {X‘mJ ‘|{OÝhm|Zo Zm‘m§VaU Ho$ Zm‘na ‘amR>m| Ho$ {X‘mJ ‘|

AZwgy{MV Om{V Ho$ {damoY ‘| Oha Ho$ ~rO ~mo {X¶oAZwgy{MV Om{V Ho$ {damoY ‘| Oha Ho$ ~rO ~mo {X¶oAZwgy{MV Om{V Ho$ {damoY ‘| Oha Ho$ ~rO ~mo {X¶oAZwgy{MV Om{V Ho$ {damoY ‘| Oha Ho$ ~rO ~mo {X¶oAZwgy{MV Om{V Ho$ {damoY ‘| Oha Ho$ ~rO ~mo {X¶o

Am¡a ‘amR>dmS>m ‘| Om{V¶ X§Jb S>H$m¶m Wr&Am¡a ‘amR>dmS>m ‘| Om{V¶ X§Jb S>H$m¶m Wr&Am¡a ‘amR>dmS>m ‘| Om{V¶ X§Jb S>H$m¶m Wr&Am¡a ‘amR>dmS>m ‘| Om{V¶ X§Jb S>H$m¶m Wr&Am¡a ‘amR>dmS>m ‘| Om{V¶ X§Jb S>H$m¶m Wr& BVZmhrZht Vmo {OZ Amo~rgr-‘amR>m Om{V d AZwgy{MVOm{V ‘| gm‘m{OH$ Y«¥drH$aU hmo ahm Wm, {OgH$sdOh go ~«m÷Uemhr ZîQ> hmo ahr Wr ¶h XoIH$a nyZmHo$ g‘mOdmXr ~«m÷Um| Zo ¶moOZm ~ZmH$a N>b go‘hmamîQ´> ‘| à{VH«$m§{V Ho$ ~hmZo Om{V¶ X§Jb S>H$mZoHo$ {bE Zm‘m§VaU H$mo hm{W¶ma Ho$ Vm¡a na BñVo‘mb{H$¶m& A~ Hw$é§XH$a ¶h BÝgmZ gånyU© àH$aU ‘|AJ«ñWmZ ‘| Wo Vmo {’$a dh {H$g ñVa Ho$ Am¡a {H$gbm¶H$ ì¶p³V Wo ¶h Oam Am±I| ImobH$a XoIZm

hmoJm Am¡a ܶmZ ‘| aIZm hmoJm {H$ Omo VWmH${WV~«m÷Ur B{Vhmg na {Z ©a ahoJm CgH$m H$m ~o‹S>m μJμH©$hr hmoJm& Hw$é§XH$a Ho$ gm{h˶na ~§Xr bmZo H$s ‘m±JOmoa nH$‹S> ahr h¡& H$m§J«og d amîQ´>dmXr H$m§J«og ‘|bmMma ~ZH$a H$m‘ H$aZodmbo ‘amR>o {dYmZg^m MwZmdHo$ d³V Hw$é§XH$a H$s ~mOy ‘| I‹S>o Wo& ~«m÷Um| H$moIwe H$aHo$ gÎmm àmá hmoJr Bgr Amem na do gÎmm H$sbma Q>nH$m aho Wo& n¥ÏdramO MìhmU Am¡a AemoH$MìhmU Zo Vmo gaH$mar {VOmoar go nm±M H$amo‹S> én¶oZm§XoS> ‘| Zaha Hw$é§XH$a Ho$ Zm‘ go ñ‘maH$ ~ZmZo hoVy{X¶o& Bgo H$hVo h¡ ‘amR>m| na bmXm J¶m nyZm n¡³Q>!{OZ ~«m÷Um| Zo N>Ìn{V d N>Ìn{V Ho$ KamZo H$mo~XZm‘ {H$¶m Cg ~«m÷U H$mo ‘¥Ë¶yníMmV ¶h gå‘mZhm§{gb hmoVm h¡ Vmo ‘hmamîQ´> ‘| H$m§J«og, amîQ´>dmXrH$m§J«og H$m gaH$ma, goZm-^mnO H$m gaH$ma Am¶o donoedmB©Vwë¶ hr hmoJm! Bg àH$ma Ho$ noedmB© H$mo Am¡aB{Vhmg, dmL²>‘¶, nmR>çnwñVH$ ‘§S>b H$s Kwgn¡R>r{nñgydmB© H$mo ~mha H$aZo Ho$ {bE nhbo IwX H$m‘ñVH$ ’w$bo-Aå~oS>H$ar {dMmaYmam go ewÕ H$aZmMm{h¶o&

(AZwdmX-à{V^m)

Page 54: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

54B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

‘mbr g‘mO H$s CËn{Îm, CÞ{V Am¡a nVZ H$m B{Vhmg-AaqdX ‘mbr-AaqdX ‘mbr-AaqdX ‘mbr-AaqdX ‘mbr-AaqdX ‘mbr

‘mo. 09422831166‘mbr g‘mO H$s CËn{Îm Am¡a {dH$mg H$m B{Vhmg

OmZZo Ho$ nhbo h‘| EH$ ~mV R>rH$ go g‘P boZmMm{h¶o H$s g‘mO H$m ‘Vb~ OmV go Zht h¡& B{VhmgH$s OmZH$mar Z aIZo Ho$ H$maU AmO Ho$ n‹T>o {bIobmoJ ^r g‘mO Am¡a Om{V H$mo g‘mZ én ‘|, ¶m EH$hr {g³Ho$ Ho$ Xmo nhby g‘PVo h¢& bo{H$Z g‘mO Am¡aOm{V ¶h XmoZm| AbJ AbJ g§H$ënZm VWm AdñWm¶|h¢; CZH$s {Z{‘©Vr Ho$ ñÌmoV {~ëHw$b AbJ h¡& g‘mOH$s {Z{‘©Vr ¶h EH$ Z¡g{J©H$ Am¡a gm§ñH¥${VH$ CËH«$m§VAdñWm h¡& O~ H$s Om{V ¶h Y‘© Ûmam O~aZ {Z{‘©V{H$¶m J¶m gm‘m{OH$ {d^mOZ h¡& ¶mZo gm‘m{OH$T>m±Mm H$mo ~Zm¶o aIZo Ho$ {b¶ Om{V ¶h EH$ V¡¶ma{H$¶m J¶m gm±Mm h¡& Bg{b¶o ¶h XmoZm| AdñWm¶|Eo{Vhm{gH$ H«$‘go OmZ boZm Oéar h¡&

‘mbr g‘mO H$s CËn{Îm H$hm± go hþ¶r ¶h OmZZoHo$ nhbo h‘o Bg w{‘na ‘mZd g‘mO H$s aMZm VWmCgH$m AmH$ma H¡$go gmH$ma hþAm, ¶mZo CgHo$ CËH«$m§VrH$m B{Vhmg ‘mbw‘ H$aZm hmoJm& {díd CËn{Îm Ho$ ~mao‘| OmZZodmbo g§emoYH$m| Zo H$hm h¡, ¶h AnZr YaVr-‘m± H$amo‹S>m| gmb nhbo gy¶© go AbJ hmoH$a O~ W§S>rhþ¶r V~ ¶hm Aݶ àm{U¶m| Ho$ O¡go ‘Zwî¶ àmUr ^r{Z‘m©U hþ¶o& bmIm| gmb do OmZdam| O¡go hr ^Q>H$Voaho; bo{H$Z àH¥${V Ho$ Ûmam Cgo EH$ AX² yV ep³V(~w{Õ Ûmam {dMma Am¡a qMVZ H$aZo H$s ep³V VWm~mobZo H$s dmUr) {‘bZo Ho$ H$maU dmo Xÿga| OmZdam|go AbJ hmo J¶o& qhò n«m[U¶m| go AnZr ajm H$aZoHo$ {bE do g‘wh ‘| ahZo bJo& gmW-gmW do CZH$m{eH$ma ^r H$aZo bJo& Bg AdñWm ‘| CgZo hOmam|gmb {~Vm¶o& ~mX ‘| AnZo H$~rbo ~ZmH$a ahZo bJo&AnZr Amdí¶H$VmAm| Ho$ {b¶o ^Q>H$Zo ‘| CZH$rg¢H$‹S>mo nr{‹T>¶m ~rV J¶t& AmJo CZH$s g§»¶m ~T>Zo

Ho$ H$maU H$B© Q>mo{b¶m± {Z‘m©U hþ¶r; V~ CÝhm|Zo AnZrnhMmZ aIZo Ho$ {b¶o H$B© àVrH$ {MÝhm| H$s {Z{‘©VrH$s& Cgo AmO bmoJ Q>moQ>o‘ H$hVo h¡&

AmX‘r AnZr Q>mo{b¶m| Ho$ gmW O~ g‘yh ‘|ahVm Wm V~ CgH$m AnZm H$moB© Zm‘ Zht Wm& dhAnZr nhMmZ Cg Q>moQ>o‘ go H$amVm Wm {Og Q>mobr ‘|dmo ahVm Wm& Cg àVrH$ {MÝh H$mo dmo nhMmZ Ho${b¶o AnZo eara na Jm|X XoVm Wm& AnZr AnZrQ>mo{b¶m| H$s MmhV VWm ng§X Ho$ AZwgma no‹S>, new,n{j¶m| Ho$ Zm‘ go Q>moQ>o‘ ~ZmH$a do AnZr Q>mobr H$snhMmZ aIZo bJo& AmJo dhr {MÝh CZHo$ Hw$b à{VH$~Z J¶o, JmoÌ ~Z J¶o& Cg àVrH$ Ho$ gmW CZH$sAmñWm, ^mdZmE± VWm lÕm Ow‹S>Vr Mbr J¶r& ^maVH$m gm§ñH¥${VH$ B{Vhmg Eogo Hw$b àVrH$m| go am Am¡ag‘¥Õ hþAm h¡& AnZo Xoe ‘| ZmJ (gmn), d¥f^(~¡b) ‘mV§J (hÎmr) ‘Ëñ¶, H$Nw>Am, OQ>m¶y, dmZa,‘¥fH$ (Mwhm), ggm Eogo H$B© àVrH$m| H$s Q>mo{b¶m±ahVr Wr& ¶o gmar Q>mo{b¶m± OrZo Ho$ {b¶ ^Q>H$Vo-^Q>H$Vo, hOmam| gmb àH¥${V Ho$ gmW g§Kf© H$aVoH$aVo O~ CÝho IoVr H$m emoY bJm V~ dh AÀN>rIoVr ¶mo½¶ gnmQ> y{‘ XoIH$a ñWm¶r hmo J¶m&

OrZo Ho$ {b¶ àH¥${V Ho$ gmW g§Kf© H$aVo H$aVoHw$N> Q>mo{b¶m AnZo dM©ñd Ho$ {b¶o EH$ Xÿgao Ho$ gmWb‹T>Vr ahr& Hw$N> ì¶p³VJV bm^ Ho$ {b¶o AnZo hrQ>mobr Ho$ bmoJ Amng ‘| bT>H$a ZîQ> hmoVo J¶o& {H$grZo Xÿgao AÀN>o Q>mobr Ho$ gmW XmoñVr, g‘Pm¡Vm {H$¶m,Bg{b¶o CZHo$ Hw$b à{VH$ Jm¶~ hmo J¶o& Hw$N> Q>mobrHo$ bmoJ new O¡go Ho$db ImZo Am¡a gmoZo Ho$ {b¶oqOXm aho do B{Vhmg ‘| Jm¶~ hmo J¶o; Am¡a ImgH$aHo$ Omo gj‘, ~w{Õ‘mZ VWm g~go VmH$Vda Ïmo

Page 55: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

55B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

ApñVËd ‘| aho& CÝhm|Zo B{Vhmg {Z‘m©U {H$¶m& CZH$snhMmZ, CZHo$ Hw$b à{VH$ {MÝh H$m¶‘ aho& AmJoMbH$a CÝhm|Zo Z¶m B{Vhmg ~Zm¶m do AOam‘a hmoJ¶o dhr ^maVr¶ ‘yb ZmJ bmoJ H$hbmZo bJo AmJoCZHo$ ZmJ Q>moQ>o‘ Ho$ H$maU CÝh| ZmJd§er H$hH$aXþ{Z¶m go nhMmZ {‘br&

A§Jo«Om| Zo AnZo Xoe H$s nhMmZ qgYw gä¶Vm,qgYw g§ñH¥${V Ho$ Zm‘ go Xþ{Z¶m ‘| H$s h¡, bo{H$ZqgÜwm ¶o Zm‘ àXoedmMH$ h¡ Ohm go gä¶Vm CÝho{XImB© Xr& Cg qgYw gä¶Vm Ho$ {Z‘m©Vo maV Ho$ ‘ybZmJ bmoJ Wo& AnZo nyao ^maV Xoe ‘| ZmJ g§ñH¥${V;{Ogo AmO qgÜwm gä¶Vm H$hVo h¡§, AmO ^r Jw’$mAm|‘|, {eënmo ‘| Or{dV h¡& ZmJ g§ñH¥$Vr ‘| eofZmJ H$mB{Vhmg {‘bVm h¡& eofZmJ EH$ ‘hmZ, AmXe© amOmWm; Omo ~mX ‘| ‘hmZ Vnñdr VWm {dMmaH$ ~ZH$a"{ed' hmo J¶m& "{ed' H$m ‘Vb~ hmoVm h¡, B©ídañdén g˶ H$s ImoO H$aZodmbm& ¶hr eof, {ed,AZ§V ZmJ h¡, {OgZo àH¥${V Ho$ Aܶ¶Z Ho$ gmW‘Zwî¶ H$s ~wÕr VWm eara ‘| K{Q>V {H«$¶m, à{V{H«$¶m,Am¡a Am§Va{H«$¶m H$m Aä¶mg H$aHo$ Cgo CËH¥$îR> OrdZOrZo H$s H$bm {dH$grV H$s Wr& Cgr ¶moJ Xe©Z Ûmam‘mZd, g‘mO VWm gmao g§gma H$m H$ë¶mU gmYZoH$m VËdkmZ {dH$grV hþAm Wm& g§nyU© ^maV ‘| Cgo"g˶‘ {ed‘² gw§Xa‘' Ho$ Zm‘ go nhMmZ Wr& CgoZmJXe©Z ¶m {ed g§ñH¥${V Ho$ Zm‘ go ^r OmZm OmVmWm& Mma hOma gmb nhbo g§nyU© maV ‘| AZoH$ ZmJamOm amO H$aVo Wo& amOnmQ> MbmZo Ho$ {b¶o nyU© maVH$mo nm§M I§S>mo ‘| {d^m{OV H$a EH$hr eofZmJ Ho${dMmam| go amOnmQ> MbVm Wm& Bg{b¶o nm±M ’$ZdmbmZmJ (ZmJn§M‘r H$mo nm±M ’$Zdmbm ZmJ Q>moQ>o‘ H$snyOm CZH$m AmXa H$aZo Ho$ {b¶o hmoVr Wr& CZH$mHw$b à{VH$ ~Z J¶m Wm& (AmO ^r H$B© ‘§{Xam| ‘|‘y{V©¶m| na nm±M ’$Z dmbm ZmJ h‘ XoIVo h¢, bo{H$ZdmñVd ‘|o YaVr na dmo H$hr na ^r Zht {‘bVm)&

eofZmJ ({ed H$mo) hr ZmJm{YnVr ‘mZH$a CgHo${ga na n¥Ïdr H$m ^ma h¡ Eogr H$hmdV à{gÕ Wr&‘mbr g‘mO dhr "{ed' Ho$ ({ed‘mbr) d§eO h¡&B©amUr Am¶m] Ho$ AmV§H$s h‘bo ‘| VWm N>b H$nQ> goYmoHo$ ‘| ¶hm§ Ho$ H$B© amOmAm| H$mo ‘mam J¶m& am‘m¶UH$s H$Wm ‘| VWm hZw‘mZ H$s AmaVr ‘| Oå~mo‘mbrH$mo ‘maZo H$s ~mV H$hr h¡& dmo ‘mbr g‘mO H$m amOmWm& V~ (Am¶m] Ho$ AmZo Ho$ nhbo) maV Xoe Ho$ CnaHo$ nyao àXoe H$mo Oå~moÛrn Zm‘ go hr OmZm OmVm Wm&

ZmJd§er bmoJ O~ ñWm¶r em§Vr go ahZo bJo V~CZH$s {dMma H$aZo H$s Am¡a qMVZ H$aZo H$s ep³V ‘|^r VoOr Am¶r& Amng ‘o §dmVm©bmn H$aHo$ àH¥${V ‘|K{Q>V KQ>ZmAm| na MMm© hmoVr ahr& AmH$me, ~mXb,{~Obr, ~m[ae Am{X na VH©$ {dVH©$ H$aZo bJo,AZw‘mZ Am¡a A§XmO H$aZo bJo& Z¶o-Z¶o ImoO H$aVoaho Am¡a Cgr ‘| go Hw$N> ~w{Õ‘mZ bmoJm| Zo (~mare Ho$nmZr Ho$ Abmdm) O‘rZ Am¡a CgHo$ A§Xa (Hw$Am|Ho$)nmZr go IoVr H$aZo H$m V§Ì Ty>§T> {ZH$mbm& CÝhm|ZoD$na Ho$ nmZr go H$moaS>dmhÿ IoVr Ho$ gmW-gmW O‘rZHo$ D$na H$m nmZr H$m Cn¶moJ H$a gmb^a gãOr Ho$‘mido Am¡a ’$b, ’w$bm| Ho$ ~mJ bJmZm ewé {H$¶m&CÝht bmoJm| H$mo AmJo MbH$a "‘mbr' g‘mO Ho$ Zm‘go g§~moYZ hmoZo bJm& ‘mbr g‘mO H$m AmJo H$mB{Vhmg OmZZo Ho$ nhbo, ‘mbr eãX H$m gm§ñH¥${H$VWm eãXmW© ³¶m h¡ ¶h g‘PZm Oéar h¡& "‘mbr'eãX H$m ‘yb AW© h¡, n[al‘ H$a IoVr H$aZm& O‘rZH$mo ‘wbm¶‘ Am¡a D$nOmC ~ZmH$a IoVr H$aZm& O‘rZH$mo ‘wbm¶H$ Am¡a CnOmD$ ~ZmH$a CÞ{V H$aZm&‘mbr eãX H$m gm§ñH¥${VH$ AW© h¡, gmoM {dMma H$aAä¶mg H$aZm, qMVZ H$aZm, gä¶ ~ZZm, gm§ñH¥${VH${dH$mg H$aZm Am¡a CÞVr H$aZm& AmJo H$ëQ>rdoQ>a gohr H$bMa (Culture of mind) eãX {ZH$b H$a(derived) Am¶m h¢&

‘Zwî¶ Am¡a CZHo$ Ûmam {Z{‘©V g‘mO Ho$ CËH«$m§Vr

Page 56: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

56B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

H$m B{Vhmg H$mo R>rH$ go g‘PZo go h‘o VrZ Vah Ho$bmoJ (JwU H$‘© Am¡a ñd^md go) {XImB© XoVo h¡&

(1)à{VJm‘r ñd^md dmbo(2)na§namdmXr ñd^md dmbo&(3)àJ{Verb ñd^md dmbo‘ybén go ‘mbr g‘mO ¶h {Vgao àH$ma ‘| OrZo

dmbm àJ{Verb "{dMma Am¡a gmoM' aIZodmbm g‘mOWm& gVV Z¶m-Z¶m H$aVo ahZo Am¡a AnZo ñd^mdVWm H$R>moa n[al‘ H$aZo H$s àd¥Îmr Ho$ H$maU ‘mbrg‘mO Zo H¥${f CËnmXZ Am¡a ì¶dgm¶ ‘| AnZo OéaVgo OmXm ~T>moÎmar H$s Wr& CgH$m n[aUm‘ ¶h hþAm{H$, Hw$N> bmoJm| H$mo A{O©V ’w$agV {‘br& VoO ~wÕrHo$ bmoJm| Zo CgH$m bm^ boH$a AnZr ep³V Z¶r-Z¶r ImoO Am¡a g§emoYZm| ‘| bJm Xr Am¡a Cg H$mn[aUm‘ ¶h hþAm {H$, nmfmU ¶wJ ‘| OrZodmbo maVr¶g‘mO Zo bm¡h ¶wJ ‘| nXmn©U {H$¶m & ¶h H$mb AmOgo Mma-nm±M hOma gmb nhbo H$m Wm& bm¡h ¶wJ ‘|nhþ±MVo hr ‘mbr g‘mO Ho$ bmoJmoo§ Zo AnZr ZmJg§ñH¥${V Ho$ B{Vhmg H$mo Am¡a AmJo ~‹T>m¶m& g~gonhbo CÝhm|Zo hb ~ZmH$a OJh-OJh hb OmoVH$aIoVr {dH${gV H$s& Xÿgam ‘hËdnyU© H$m‘ ~m[ae Ho$nmZr H$mo ~m§Y ~ZmH$a amoH$H$a AnZo IoVm| VH$ boOmZo H$m H$m‘ {H$¶m& AmO h‘ {MÌm| ‘| JdmZ {edH$s OQ>m go Omo J§Jm {ZH$bVo hþE XoIVo h¡ dmo dmñV{dH$J§Jm ¶m H$moB© M‘ËH$ma Zht h¡& dmo eofZmJ amOm({ed) Ho$ {X‘mJ go {ZH$bm Zha g§H$ënZm H$màVrH$ ‘mÌ h¡& ZXr na ~m§Y ~m§YH$a nmZr Ohm§Mm{h¶o dhm± bo OmZo H$s VaH$s~ ZmJ bmoJm| Zo ma{V¶B{Vhmg ‘| nhbr ~ma gmH$ma H$s Wr& Cg ‘hmà¶mgH$mo nyam H$aZo dmbo "^{JaW ‘mbr' Wo Bg{b¶o Cgn[aH$ënZm H$mo "^JraW à¶ËZ' Ho$ Zm‘ go OmZmOmVm Wm& B©amUr Am¶m] Zo AmV§H$s h‘bo H$amH$aCZHo$ ~m§Y Vmo‹S>Zo H$m B{Vhmg G$½doX ‘| {‘bVm h¡&hb MbmZm IoVr H$aZm Am¡a ~m§Y ~ZmH$a nmZr

BH$Æ>m H$aZo H$m n[aUm‘ ¶h hþAm H$s ZmJ bmoJm| H$moCZH$s OéaV go Á¶mXm CËnmXZ hmoZo bJm& g~H$moIoVr H$aZo H$s Amdí¶H$Vm Zht Wr& CÝhm|Zo AnZol‘ H$mo Xÿgao ‘hmZ H$m¶m] ‘| Pmo§H$ {X¶m& CÝhm|Zo{eënH$bm {dH${gV H$a Jw’$m±¶o Am¡a {H$bo VWm CËH¥$îR>~m§YH$m‘ H$a Ho$ ~‹S>o-~‹S>o dZ ~Zm¶o& CËH¥$îR> Z‘yZo~ZmH$a (ñWmn˶ H$bm) ZJa aMZm H$m H$m¶© {H$¶m&A§J«oOm| Zo nwamVËd {d^mJ Ûmam CËIZZ H$a Ho$ ZmJm|H$s ZJa aMZm ‘mohZOmoXmS>mo Am¡a hS>ßnm H$mOb{ZH$mgr nÕ{V XoIH$a ~hþV AmíM¶© 춳V {H$¶mWm& ¶h dhr ZmJ gä¶Vm Wr {Og na Am¶© ~«m÷Um|Zo CZH$s nhMmZ {‘Q>mZo Ho$ {b¶o qgYw gä¶Vm (àXoeH$m Zm‘ XoH$a) H$hH$a B{Vhmg na naXm S>mb {X¶m&

àJ{VdmXr {dMma aIZodmbo ‘mbr g‘mO go hrAmJo MbH$a Aݶ g‘mOm| H$m {Z‘m©U hmoVm J¶m&ZmJ bmoJm| Zo ~‹S>o-~‹S>o ZJa ~gmH$a AnZo JUamÁ¶m|H$m {Z‘m©U {H$¶m& AmJo CÝhm|Zo AnZr ZmJar {b{nV¡¶ma H$s Am¡a ‘moO‘mn H$aZo Ho$ {b¶o g§»¶m emñÌH$mo ^r {dH${gV {H$¶m& Hw$N> amÁ¶ ‘| YmVwemñÌ H$mA{dîH$ma H$aHo$ AnZo {g³Ho$ ^r ~Zm¶o& do AnZo{g³Ho$ H$mo "ZJ' (ZmJd§e go)H$hm H$aVo Wo& O§~moÛrn(^maV) ‘| ahZo dmbo ¶o ZmJbmoJ namH«$‘r Vmo Wo hr,gmW hr do g˶ H$s ImoO H$aZo dmbo Wo Am¡admñVddmXr OrdZ OrZo dmbo Wo& AnZo amÁ¶ Ho$g^r bmoJm| na ào‘ Am¡a g‘mZVm H$m ì¶dhma H$aZodmbo Wo& Bgr H$maU CZ‘| gm‘w{hH$ l‘^mdZm {dH${gVhþ¶r Am¡a Bgr H$maU CÝhm|Zo OëX hr ~hþV àJ{V H$sWr& ZmJ bmoJm| Zo AnZr g§ñH¥${V (OrdZ‘mZ) Am¡agä¶Vm (OrdZe¡br) Cƒ XO} H$s {Z‘m©U H$s Wr&bo{H$Z CÝhm|Zo AmO Ho$ O¡gm H$moB© ^r Y‘© {Z‘m©UZht {H$¶m Wm& na§Vw AnZo g‘mO VWm amÁ¶ H$m{Z¶‘Z Am¡a {Z¶§ÌU VWm ‘Zwî¶ H$m gm‘m{OH$aUH$aZo Ho$ {b¶o em³V n§W H$s {Z{‘©Vr H$s Wt ZmJbmoJ àH¥$Vr nyOH$ Wo& do àH¥$Vr H$m Am^ma VWm

Page 57: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

57B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

AmXa (new, njr, no‹S>) 춳V H$aZo Ho$ {bE CËgd‘ZmVo Wo Am¡a CgH$m g§dY©Z H$aVo Wo& bo{H$Z {H$gr^r H$mën{ZH$ Xodr XodVm H$mo ‘mZH$a nyOmnmR> VWmAmamYZm Zht H$aVo Wo& AmpñVH$ Am¡a ZmpñVH$ ¶h³¶m ~bm h¡ CÝho nVm Zht Wm& dmo dmñV{dH$Vm Am¡adV©‘mZ ‘| OrVo Wo Am¡a {dídmg go Á¶mXm {dMmaH$aZm ng§X H$aVo Wo&

àmH¥${VH$ gw§XaVm go n[anyU© AnZo Bg Oå~moÛrn(^maV) ‘o§ ~mah ‘{hZo ~hVr Z{X¶m± Wr, anya CnOmD$O‘rZ VWm àM§S> ‘mÌm ‘o O§Jb Wo& Cgna AnZr~wÕr VWm H$m¡eë¶ H$mo nyam ݶmoN>mda H$aHo$ ZmJbmoJm| Zo AnZr gw§Xa g§ñH¥${V {dH${gV {H$ Wr& ¶hg~ Iwehmbr XoIH$a YyV© bmoJm| H$s {Z¶V Vmo Iam~hmoZr hr Wr; Am¡a dhr hþAm& O~ ^maVr¶ ‘yb Ho$bmoJ em§Vr go ah aho Wo, ‘ܶ E{e¶m Ho$ Im‹S>r XoeHo$ (B©amU, BamH$, B{Oá) Q>Ho$ Am¡a AmH«$‘H$ bmoJm|Zo Kwgn¡R> ewé H$s& O~ Am‘Zo-gm‘Zo b‹S>H$a doZmJm| go OrV Zht gHo$, V~ N>bH$nQ> go ZmJ amOmAm|H$mo ‘maH$a Am¶m] Zo ^maVr¶ O‘rZ na H$ãOm {H$¶m,Am¡a ZmJ bmoJm|o Ho$ {ed g§ñH¥${V H$mo Vhg-Zhg H$a{X¶m& ZmJm| Ho$ àVrH$m| H$mo An‘m{ZV H$a CgHo$B{Vhmg H$s nhMmZ {‘Q>mZo Ho$ {b¶o Am¶m] Zo d¡{XH$Y‘© H$s ñWmnZm H$s& amOgÎmm H$mo h‘oem Ho$ {b¶oAnZo nmg aIZo Ho$ {b¶o Am¶m] Zo l‘{d^mOZ H$amH$a^maVr¶ bmoJm| H$mo kmZ gÎmm YZ Ho$ A{YH$ma goh‘oem Ho$ {b¶o Xÿa aIm& G$½do{XH$ g§{dYmZ ~ZmH$a^maVr¶ ‘yb Ho$ ZmJ bmoJm| H$mo eyÐ H$m XOm© XoH$agodm Ho$ {b¶o ‘O~ya {H$¶m& {OÝhm|Zo Bg ì¶dñWm H$m{damoY {H$¶m CZH$mo H¡$Xr ~ZmH$a ~[hîH¥$V H$a {X¶m&^{dî¶ ‘| ¶o gmao eyÐ EH$ hmoH$a H$^r r h‘mar gÎmmZm N>rZ b| Bg S>a go AmJo ‘Zwñ‘¥Vr O¡go H$R>moaH$mZyZ ~ZmH$a nyao ma{V¶ bmoJm| H$mo N>moQ>¡-N>moQ>o Om{VHo$ Qw>H$S>o ‘| ~m§Q>H$a AbJ H$aHo$ Cgo C±M-ZrM ~ZmH$aaIm J¶m& Om{V-Om{V ‘| AbJ H$aVo ahZo H$m H$m‘

H$B© gmb VH$ MbVm ahm& Cgr H$m n[aUm‘ AmOnyam maV Xoe 6000 à‘wI Om{V¶m| ‘| Am¡a 76000CnOm{V¶m| ‘| {~Iam h¡& eyÐm| Zo h‘mao Am¶© bmoJm| H$sgodm ha g‘¶ H$aVo ahZr Mm{h¶o Bg{b¶o AnZrd¡XrH$ AW©ì¶dñWm H$mo hr Y‘© go Omo‹S>H$a Cgo B©ída{Z{‘©V Kmo{fV {H$¶m Am¡a gZmVZ ~ZmH$a aIm& V~go ^maV Xoe Ho$ ‘yb ZmJbmoJ ¶hm± g~ Hw$N> hmoZo Ho$~mdOyX Xþ…I Am¡a ¶mVZmE ^moJ aho h¡&

g‘mO empñ̶m| Zo H$hm h¡, {H$gr r g‘mO H$m{dH$mg Cg g‘mO Ho$ ~w{Õ‘mZ VWm H$V¥©ËddmZì¶p³V¶m| Ho$ gmhg Am¡a MmhV go hmoVm h¡& ^maVr¶B{Vhmg Ho$ ‘mbr g‘mO ‘| dmo MmhV Am¡a {hå‘VWr& ZmJ g§ñH¥${V ‘| {ed‘mbr, ^{JaW ‘mbr,Oå~mo‘mbr AmXr Eogo ‘hmZ bmoJm| Zo OÝ‘ {b¶m,{OÝhm|Zo AnZr ~wÕr Am¡a H$V¥©Ëd go maV H$s gä¶VmH$mo Z¶m Am¶m‘ {X¶m Wm; {OZ H$m B{Vhmg hr Am¶©~«m÷Um| Zo ZîQ> H$a {X¶m& Am¶m] Ho$ AmH«$‘U Ho$ ~mX^r ‘m¡¶m} Zo (eyÐm| Zo) AnZr gÎmm H$m¶‘ H$s Wr& do‘mbr Wo& em³¶ ‘m{b¶m| Zo d¡{XH$ ì¶dñWm H$mobbH$mam Wm& ‘hm‘wZr em³¶ qgh {gÕmW© Jm¡V‘ Zog˶ H$s ImoO H$aHo$ AnZo kmZ go Xþ{Z¶m ‘| hbMb‘Mm Xr& ‘hmË‘m OmoVramd ’w$bo Zo Am¶© ~«m÷Um| goAI§S> g§Kf© N>oS>H$a CZH$s ì¶dñWm H$mo {hbm {X¶mWm& ‘mVm gm{dÌr~mB© ’w$bo, g§V gmdVm ‘mbr, H$m‘JmaZoVo Zmam¶U ‘oKmOr bmoI§S>o Eogo H$B© ‘hmZ ¶wJ§Yam|Zo‘mbr g‘mO ‘| OÝ‘ {b¶m, {OÝhm|Zo AnZo ^maVy{‘na g‘Vm VWm ‘mZdVm H$s ñWmnZm Ho$ {b¶o

H$m¶© {H$¶m& AnZr H¥${f, l‘U VWm {edg§ñH¥${VH$m nwZ… {Z‘m©U H$aZo H$s H$moere H$s, bo{H$Z{df‘VmdmXr ~«m÷U bmoJm| H$mo Bg Xoe ‘| g‘Vm Am¡a‘mZdVm go Z’$aV hmoZo Ho$ H$maU h‘mao ‘hmnwéfm|o H$mo~{hîH¥$V H$ama XoH$a AnZo hr bmoJm| go Xÿa H$a {X¶m&

‘mbr g‘mO ^maV Ho$ ha H$moZo ‘| ahVm h¡&{edg§ñH¥${V, ~wÕ g§ñH¥${V H$m à^md CZHo$ IyZ ‘|

Page 58: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

58B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

hr hmoZo go dmo em§Vr{චg‘mO h¡& gmW hr l‘U,H¥${f-g§ñH¥${V go CZH$m ZmVm hmoZo go ‘mbr g‘mO‘ohZVr, àm‘m{UH$ Am¡a AnZo go Á¶mXm Xÿgam| H$s^bmB© Ho$ ~mao ‘| gmoMZo dmbm g‘mO h¡& ‘mbr g‘mOHo$ bmoJ àJ{Verb gmoM {dMma aIZodmbo h¢ bo{H$ZCnÐdr ‘Vb~ Xÿgam| H$mo VH$br’$ nhþ§MmZo dmbo Zhth¡& {’$a gdmb AmVm h¡ AmO ‘mbr g‘mO gm‘m{OH$OrdZ {dH$mg Ho$ H«$‘ ‘| BVZm {nN>S>m hþAm ³¶m| h¡?amOH$s¶ joÌ ‘| dmo AmJo ³¶mo Zht Am gH$m? nyao^maV ‘| {~Iam 20 H$amoS> g§»¶m ‘| Am¡a H$ar~Zà‘wI ‘mbr Zm‘ Ho$ 105 Om{V¶m| ‘| ~§Q>m ¶o ‘mbrg‘mO AmO amOZr{V ‘§o ~{hîH¥$V ³¶m| hmo J¶m?{H$gZo {H$¶m? ‘mbr g‘mO H$m gm‘m{OH$/amOH$r¶nVZ H$m H$maU h‘| OmZZm Oéar hmo J¶m h¡&

nyao ^maV Xoe ‘| Amn {ZarjU H$a|Jo V~ AmnXoI|Jo ‘mbr g‘mO g§»¶m ‘| Á¶mXm hmoZo Ho$ ~mdOyXamOH$r¶ joÌ ‘| Cno{jV Am¡a g~go Xÿa aIm J¶m h¡&g^r ~S>r amîQ´>r¶ VWm jo{̶ nm{Q>©¶m|Zo Cgo ~{hîH¥$Vhr Zht Añn¥í¶ O¡gm Xÿa {H$¶m h¡& Am{Ia BgH$mH$¶m H$maU hmo gH$Vm h¡? BgH$m à‘wI H$maU h¡,Xoe H$s ~hþVm§e gmar nm{Q>©¶m± {df‘VmdmXr VWmì¶p³VdmXr gmoM aIZodmbr h¡& {Og‘| ‘mbr g‘mO‘mZdVmdmXr Am¡a gd©g‘mdoeH$ gmoM H$mo ‘mZZodmbmh¡& Xygam H$maU em³¶qgh ‘hm‘mZd ~wÕ Am¡a H«$m§Vrdra‘hmË‘m OmoVramd ’w$bo O¡go B{Vhmg nwéf ‘mbr g‘mOHo$ d§eO h¡& Bgr{b¶o {df‘VmdmXr, d§e dM©ñddmXr~«m÷U bmoJm| H$mo ¶h S>a gVmVm h¡ H$s, ‘mbr g‘mOAJa amOH$s¶ joÌ ‘|o AmJo AmVm h¡ Vmo dmo AnZo‘hmnwéfm| Ho$ {dMmaYmam H$mo ^r boH$a Am¶oJm Am¡aAJa do gÎmm ‘| ah|Jo Vmo d§edM©ñd H$mo ZH$maH$aAmJo {df‘VmdmX H$mo ^r IË‘ H$a X|Jo& Bg{b¶oH$moB© ^r nmQ>u ‘mbr g‘mO H$mo ñdrH$ma Zo H$mo V¡¶maZht hmoVr& Ho$db dhr {JZr-MwZo ({XImdo Ho$ {bE)‘mbr ZoVmAm|o H$mo do AnZo gmW ‘| aIVo h¡ Omo CZHo$

{hgm~go Am¡a ì¶p³VJV bm^ Ho$ {b¶o amOZr{V H$aZoHo$ {b¶ V¡¶ma ahVo h¡& Amn XoI|Jo ^maV Ho$ g^r~S>r amîQ´>r¶ nmQ>u¶m| Ho$ ‘m{bH$ ¶o Am¶©d§er ~«m÷UbmoJ h¡; Omo Om{V, dU©, d§edM©ñd H$m¶‘ aIZo Ho${b¶o hr H$m¶©aV h¡&

Xþ{Z¶m ‘| OÝ‘o ‘hmnwéf {H$gr Om{V/dJ© ‘| ~§YoZht ahVo& do g^r ‘mZd H$s ^bmB© Ho$ {b¶o OrVoAm¡a ‘aVo h¡& CZHo$ gm‘Zo g^r g‘mO, amîQ´> VWm{díd Ho$ H$ë¶mU H$m bj hmoVm h¡& bo{H$Z h‘maobo{H$Z h‘maobo{H$Z h‘maobo{H$Z h‘maobo{H$Z h‘mao

Xoe ‘| ~«m÷U EH$ Eogr H$m¡‘ h¡, Omo AnZo dJ© Ho$Xoe ‘| ~«m÷U EH$ Eogr H$m¡‘ h¡, Omo AnZo dJ© Ho$Xoe ‘| ~«m÷U EH$ Eogr H$m¡‘ h¡, Omo AnZo dJ© Ho$Xoe ‘| ~«m÷U EH$ Eogr H$m¡‘ h¡, Omo AnZo dJ© Ho$Xoe ‘| ~«m÷U EH$ Eogr H$m¡‘ h¡, Omo AnZo dJ© Ho$

gm‘mݶ ZoVm H$mo g~H$m VWm Xoe H$m ZoVm H$hbmVmgm‘mݶ ZoVm H$mo g~H$m VWm Xoe H$m ZoVm H$hbmVmgm‘mݶ ZoVm H$mo g~H$m VWm Xoe H$m ZoVm H$hbmVmgm‘mݶ ZoVm H$mo g~H$m VWm Xoe H$m ZoVm H$hbmVmgm‘mݶ ZoVm H$mo g~H$m VWm Xoe H$m ZoVm H$hbmVm

h¡, ‘aZo Ho$ ~mX Cgo amîQ´>nwéf H$m XOm© XoH$a PwR>mh¡, ‘aZo Ho$ ~mX Cgo amîQ´>nwéf H$m XOm© XoH$a PwR>mh¡, ‘aZo Ho$ ~mX Cgo amîQ´>nwéf H$m XOm© XoH$a PwR>mh¡, ‘aZo Ho$ ~mX Cgo amîQ´>nwéf H$m XOm© XoH$a PwR>mh¡, ‘aZo Ho$ ~mX Cgo amîQ´>nwéf H$m XOm© XoH$a PwR>m

B{Vhmg {bIH$a àMm[aV H$aVm h¡, B{Vhmg {bIH$a àMm[aV H$aVm h¡, B{Vhmg {bIH$a àMm[aV H$aVm h¡, B{Vhmg {bIH$a àMm[aV H$aVm h¡, B{Vhmg {bIH$a àMm[aV H$aVm h¡, bo{H$Z h‘mao{H$gr ^r g‘mO ‘| OÝ‘o ‘hm‘mZd H$mo dmo CgH$sOm{V ‘| ~§{YV H$aHo$ aIVm h¡, BVZmhr Zhr, Cg‘hm‘mZd Ho$ Zm‘ go hr EH$ Am¡a AbJ Om{V ~ZmHo$ noe H$aVm h¡, VmH$s Xÿgao g‘mO Ho$ bmoJ CÝh|pñdH$ma Z H$ao& B{Vhmg ‘| ‘mbr g‘mO Ho$ gmW ¶hA{YH$Va {XIm¶r XoVm h¡, ³¶m|o{H$ do g‘Vm Am¡a‘mZdVmdmXr {dMmaYmam Ho$ ‘hmnwéf Wo& {ed‘mbrOå~mo‘mbr, ^m{JaW ‘mbr, gmdVm ‘mbr, em³¶,‘m¡¶© ¶h Zm‘ ¶hr Xem©Vo h¡&

AmO ^maV Xoe ‘| ~«m÷Um| Ûmam ‘hmË‘m ’w$bo,‘hm‘mZd ~wÕ BZHo$ {dMma H$mo amoH$Zo Ho$ {b¶o hr‘mbr g‘mO H$mo amOH$s¶ ~br M‹T>m¶m Om ahm h¡&³¶m|{H$ ‘mbr g‘mO Ho$db g‘mO Ho$ hr Zht {dMmam|Ho$ ^r d§eO h¡& ‘mbr g‘mO H$s AdñWm AmO~aJX Ho$ noS> H$mo J‘bo ‘| bJm¶o O¡gr ~Zm¶r h¡&CZH$s amO{H$¶ ‘hËdmH$m§jm H$mo IË‘ {H$¶m Om ahmh¡& àmMrZ B{Vhmg ‘| nwamoJm‘r Am¡a àJ{Verb OrdZOrZodmbo ‘mbr g‘mO H$mo ~«m÷U bmoJ {’$a go Xod,X¡ddmXr ~ZH$a, na§namdmXr ~ZmH$a H$‘©H$m§S>m| ‘|’§$gmH$a aIZm MmhVo h¡; Vm{H$ do AnZr ‘hmnwéfm|Ho$ {dMmam| go ào[aV hmoH$a H«$m§Vr Zht H$a gH|$Jo&

Page 59: Itihas sandesh-32 - BAMCEF 3 issu 2...B{Vhmg g Xoe 1 df© 3, A H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{ejm, B{Vhmg Am¡a {dkmZ ‘| gm àXm{ H$ Kwgn¡R>! Am‘ nmR>H$m| H$m, AI~mam| ‘|

59B{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§XoeB{Vhmg g§Xoe df© df© df© df© df© 3, , , , , A§H$A§H$A§H$A§H$A§H$ 2- {gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014{gVå~a, A³Vw~a, Zdå~a 2014

CZH$r BÀN>mep³V H$mo ‘ma {X¶m Om ahm h¡, Vm{H$ do¶WmpñW{V ahH$a AnZo ämm½¶ H$mo H$mogVo hþ¶o, JdmZ^amogo OrVo aho§& AV… A~ ‘mbr g‘mO H$mo AnZohH$ Am¡a A{YH$ma Ho$ ~mao ‘| gmoM{dMma H$aZo H$md³V Am MwH$m h¡&

h‘mao ‘hmnwéfmo§ Zo h‘o§ gMoV H$aHo$ H$hm h¡ H$s,‘m§JZo go Ho$db ^rI$ hr {‘bVr h¡& Xÿgam| Ho$ X¶mnaqOXm aIZodmbo ~«m÷UdmXr, {df‘ì¶dñWm H$mo H$m¶‘aIZodmbo bmoJ AmnHo$ A{YH$ma H$^r Zht Xo gH$Vo&AnZo A{YH$ma Ho$ {b¶o Am¡a AmË‘gå‘mZ Ho$ {b¶og§Kf© hr H$aZm nS>Vm h¡& AV… A~ d³V Am J¶m h¡,g‘ñV ‘mbr g‘mO Ho$ ZoVmAm| Zo AnZr N>moQ>r grMmhV Ho$ {b¶o, {H$gr {df‘VmdmXr nmQ>u MbmZodmbo ‘m{bH$ Ho$ Jm‹S>r H$m ~¡b ~ZH$a, qOXJr^a CgoT>moVo ahZo Ho$ ~Om¶ AnZo ‘hmnwéfm| H$m, AnZo g‘mOH$m B{Vhmg ¶mX H$ao§, AnZr A§Xa H$s BÀN>mep³VH$mo OJm¶o, Am¡a ~S>r ‘hËdmH$m§jm ‘Z ‘| nmbo§,Ho$db AnZo Am¡a AnZo g‘mO Ho$ ~mao ‘| hr Zhr, nyaoXoe Ho$ g‘Xþ…Ir, g‘ emo{fV VWm g‘ {dMmar bmoJm|H$mo gmW ‘| boH$a CZ‘| OmJ¥Vr bm¶o& AnZr gm‘m{OH$VWm amOZr{VH$ amîQ´>ì¶mnr Am¡a amîQ´>r¶ brS>a{en{Z‘m©U H$a§| Ho$db ‘mbr g‘mO H$m hr Zht, gmaog‘mO H$m JmB©S> Am¡a Jm°S> ’$mXa ~Zo& AnZo ‘hmnwéfm|Ho$ amhna MbH$a, maV Ho$ g§{dYmZ Ho$ AZwgma {’$a

go OZmoÝ‘wI JUamÁ¶ H$s ñWmnZm H$aZo ‘| OwQ>Om¶& h‘| ¶mX aIZm hmoJm ~w{Õ‘Îmm {H$gr Om{V{deof H$m EH$m{YH$ma Zht hmoVm, Am¡a Zm hrbmoH$emhr ‘| ¶o Xoe {H$gr Om{V/dJ© {deof ¶m~w{Õ‘Îmm H$m Jd© H$aZodmbo bmoJm| Ûmam Mbm¶mOmVm h¡& bmoH$emhr ‘| Xoe VWm CgH$m emgZ/àemgZ g~H$s ^m{JXmar go Mbm¶m OmVm h¡, Am¡a¶hr h‘mao ‘hmnwéfm| H$m g§Xoe Wm&

gm‘m{OH$ B{VhmgH$mam| Zo H$hm h¡, H$moB© ^rg‘mO AnZr Apñ‘Vm Ho$ AmYma na hr IS>m hmoVmh¡ Am¡a CZH$s Apñ‘Vm H$m AmYma hmoVm h¡ AnZonyd©Om| H$m B{Vhmg, g§ñH¥${V VWm Cgna lÕm,{dídmg Am¡a ñdm{^‘mZ, H$moB© ^r g‘mO AnZrAm§V[aH$ ep³V Ho$ ~bna hr AnZm {dH$mg H$agH$Vm h¡ Am¡a dh Am§V[aH$ e³Ëmr g‘mO Ho$ g§JR>Z‘| hr {Z{hV hmoVr h¡& Am¡a eÌw Ho$db ep³V H$m| hrK~amVm h¡; Zm H$s ‘mÌ AÀN>o {dMmam| H$mo& AV…AnZo ‘hmnwéfm| Zo aMm¶o B{Vhmg go g~H$ boH$aA~ ‘mbr g‘mO Zo AnZo g^r d§{MV Xoedm{g¶m|Ho$ {b¶o VWm Xoe Ho$ ^bmB© Ho$ {bE {’$a go‘mZdVmdmXr {‘eZ MbmH$a Cg {‘eZ H$s ZtdH$m nËWa ~ZZm Mm{h¶o, V^r do ‘hmË‘m ’w$bo Am¡a‘hm‘mZd ~wÕ Ho$ gƒoAZw¶m¶r Am¡a gƒo d§eOH$hbm gH|$Jo&