PENGHARGAANAssalamualaikum dan Salam Sejahtera.
Syukur Alhamdulillah kehadrat Ilahi kerana dengan limpah
kurnia-Nya dapat juga tugasan berasaskan ilmu ini diselesaikan
dengan sempurnanya dan selengkapnya. Di kesempatan ini, saya ingin
merakamkan ucapan terima kasih dan sekalung penghargaan kepada Pn.
Norzaini bt Yusof selaku pensyarah yang mengajar subjek BMM 3114 -
Kebudayaan Melayu bagi kelas kami.
Sebagai warga pendidik, kita juga hendaklah mengetahui tentang
kebudayaan Melayu dan menghargai sepenuhnya harapan yang
disandarkan oleh pensyarah kepada kita dan berusahalah sebaik
mungkin untuk menunaikan tanggungjawab terhadap tugasan yang
diberi. Hal ini kerana, cabaran sebagai seorang pensyarah dan guru
pelatih semakin mencabar dan kompetitif menjelang Wawasan 2020.
Sesungguhnya, tidak ada jalan pintas untuk berjaya dan kejayaan
tidak akan diraih tanpa pengorbanan masa dan tenaga. Sememangnya
tugasan ini adalah satu perkara yang agak mencabar bagi kami kerana
ia memerlukan ketekunan dan kesabaran dalam melengkapkan tugasan
ini.
Sehubungan dengan itu, ingin kami rakamkan jutaan terima kasih
kepada Pn. Norzaini bt Yusof yang banyak memberi tunjuk ajar kepada
saya. Melalui tugasan ini, dapatlah kami semua aplikasikan di
sekolah terutama dalam pembikinan tugasan ini dalam memantapkan
proses pengajaran bahasa Melayu dan menerapkan ia dari segi
kebudayaan Melayu yang semakin dipinggirkan dan malah kebanyakan
pelajar sudah tidak mengenali kebudayaan Melayu.
Akhir kata, kami berharap agar para pensyarah dan guru-guru
saling berpadu tenaga untuk merealisasikan misi dan visi Falsafah
Pendidikan Negara ke arah kecemerlangan dan perkembangan potensi
pelajar.
Sekian, wassalam.
ISI KANDUNG
BILPERKARAMUKA SURAT
12345
6
78
9101112Soalan TugasanPenghargaanKEBUDAYAAN MELAYUKonsep
KebudayaanCiri-ciri Budaya - Bersifat Dinamik - Menerima dan
menolak unsure tertentu - Diwarisi - Proses KesinambunganPOLITIK -
Parti-parti Politik MelayuEKONOMISOSIALKonsep Kesenian - Seni Suara
- Seni Gerak - Seni Rupa - Permainan TradisionalBahasa serta
KesusasteraanKesimpulanBibliografiRefleksi
i
1 - 33 3 - 44 555 - 88 - 1010 - 12
12 - 1313 - 1515 - 1717 - 1818 - 1919 - 2021
KEBUDAYAAN MELAYUKonsep Kebudayaan
Apa yang difahamkan dengan budaya atau kebudayaan adalah
merupakan satu konsep yang meliputi suatu ruanglingkup yang luas
merangkumi keseluruhan cara hidup manusai itu sendiri. Kebudayaan
merupakan tamadun sesuatu masyarakat yang diwarisi daripada satu
generasi kepada satu generasi yang berikutnya. Dalam kebudayaan
itu, terkandung unsur sosial, kepaercayaan, sistem simbol, unsur
teknologi, ekonomi yang menjadi milik masyarakatnya. Budaya dapat
membezakan sesuatu masyarakat dengan masyarakat yang lain. Budaya
sesuatu masyarakat dapat menentukan keperibadian kebangsaan
sesebuah negara. Di Malaysia, budaya Melayu dipersetujui sebagai
teras kebudayaan kebangsaan, namun unsur-unsur budaya kaum lain
seperti cina dan India turut ambil kira.
Menurut Kamus Dewan (2005) mendefinisikan budaya sebagai
kemajuan fikiran, akal budi (cara berfikir), berkelakuan dan
sebagainya. Tegasnya, buadaya boleh didefinisikan sebagai satu cara
hidup yang diamalkan oleh kumpulan tertentu dan meliputi sistem
sosial, susunan organisasi ekonomi, politik, agama, kepercayaan,
adat resam, sikap dan nilai.
Perkataan budaya berasal daripada cantuman perkataan Sanskrit
dan Melayu, iaitu budhi dan daya . Perkataan budhi yang dipinjam
daripada bahasa Sanskrit bererti kecergasan fikiran dan akal.
Perkataan daya pula ialah perkataan Melayu Polynesia yang bermaksud
kekuatan kuasa, tenaga, dan pengaruh. Bila dicantumkan kedua-dua
perkataan tersebut, budaya membawa maksud tenaga fikiran, usaha
rohani, atau kuasa menggerakkan jiwa.
Kebudayaan dalam bahasa Inggeris dikenali sebagai culture, iaitu
berasal dari perkataan latin cultura. Perkataan culture
diterjemahkan dengan membawa maksud budaya, dan kebudayaan pula
ialah terjemahan daripada cultural. Namun dalam kehidupan seharian,
perkataan culture juga merujuk kepada kebudayaan. Dalam bahasa
Mandarin, budaya disebut Wen Hua dan dalam Bahasa Arab disebut
Thaqafah.
Menurut Nik Safiah Haji Abdul Karim , budaya adalah tenaga
fikiran, usaha rohani atau kuasa menggerakkan jiwa. Penggerak ini
dimiliki oleh semua individu dan melaluinya sesuatu perkara itu
dapat dilaksanakan. Ini bermaksud bahawa kemampuan seseorang
menggunakan segala tenaga sama ada berbentuk fizikal mahupun
rohani, ke arah menggerakkan jiwa bagi mencapai hasrat yang
diingini. Hasrat dan nilai yang diingini itu pula seharusnya tidak
bercanggah dengan kehendak masyarakat secara umumnya dan diterima
dan dipersetujui untuk diamalkan bersama. Nilai tersebut akan
membentuk norma dalam masyarakat. Terdapat beberapa istilah yang
dikemukakan oleh ahli antropologi dan ahli budaya adalah seperti
berikut:
- Pendapat Ibnu Khaldun:Budaya merujuk kepada kebiasaan cara
hidup yang membezakan manusia dengan haiwan. Manusia mempunyai
kemampuan intelek dan daya berfikir. Melalui intelek, manusia dapat
berhubung serta memahami antara satu sama lain. Manusia dapat
menyesuaikan cara hidup dengan alam sekeliling . Proses penyesuaian
melahirkan budaya yang berbeza-beza antara kawasan.
- Edward B. Tylor (1871 )Budaya ialah keseluruhan sistem yang
kompleks, yang terkandung unsur-unsur ilmu pengetahuan, seni,
moral, undang-undang, adat istiadat dan kemahiran-kemahiran lain
yang diperoleh oleh manusia sebagai anggota masyarakat.
- Taib Osman (1988)
Kebudayaan adalah cara hidup : Cara mengatur hidup satu-satu
kelompok manusia. Lebih penting daripada perbuatan hari-hari (
seperti cara makan, cara beribadah, cara menegur seseorang dan
ciri-ciri lain), iaitu tanggapan alam sekitar atau world-view, dan
nilai-nilai social atau etos kerana kedua-dua ciri inilah yang
mewarnakan sesuatu budaya dan menjadi pendorong bagi tindakan
manusia.
- Edward B. Tylor (1871 )Budaya ialah keseluruhan sistem yang
kompleks, yang terkandung unsur-unsur ilmu pengetahuan, seni,
moral, undang-undang, adat istiadat dan kemahiran-kemahiran lain
yang diperoleh oleh manusia sebagai anggota masyarakat.
- Kroeber dan Kluckhohn, 1952; Geertz, 1973 ( Ahli Sosiologi
)
Budaya merujuk kepada gaya atau cara hidup manusia secara
keseluruhan, termasuklah pemikiran, nilai, pengetahuan, perlakuan
dan bahan material (material objects) yang dikongsi oleh
mereka.
- Prof. KoetjaraningratKeseluruhan daripada kelakuan dan hasil
kelakuan manusia yang teratur oleh tatakelakuan yang harus
diperoleh dengan cara belajar.
- Thomas J. Sullivan ( 1993 )Budaya merujuk kepada tradisi, adat
dan perlakuan seseorang .
CIRI- CIRI BUDAYA
Kita semua tahu bahawa sesuatu masyarakat mempunyai budaya yang
tersendiri. Budaya bagi sesuatu masyarakat itu mempunyai ciri-ciri
tertentu yang dapat menerangkan dengan lebih jelas akan sifat-sifat
sesuatu budaya itu. Budaya yang menjadi amalan masyarakatnya
melambangkan keperibadian, identity, dan jati diri masyarakat
tersebut. Sikap, amalan dan penerimaan masyarakat terhadap
budayanya dapat menjelaskan budaya masyarakat tersebut. Antara ciri
budaya masyarakat adalah seperti berikut:
i. Bersifat dinamik
Kebudayaan bersifat dinamik bermaksud amalan dan cara hidup
masyarakat mengalami perubahan kesan peredaran masa, dan kemajuan
masyarakatnya. Masyarakat Melayu misalnya, menerima kedatangan
Islam dengan senang hati tanpa ada sikap penolakan. Lama-kelamaan,
budaya Hindu dan Buddha dalam diri masyarakat semakin dilupakan.
Dari segi pekerjaan, perubahan berlaku dengan wujudnya keperluan
semasa. Pada masa dahulu, pertanian merupakan pekerjaan masyarakat
Melayu untuk meneruskan kehidupan tetapi sekarang mereka terlibat
dengan sector perindustrian dan perdagangan.
ii) Menerima dan menolak unsur tertentu
Penentangan terhadap perubahan asalnya didorong oleh sikap
masyarakat yang ingin mempertahankan dan mengekalkan nilai-nilai
dan cara hidup lama yang sedia ada. Ada juga penolakan berlaku
disebabkan unsur yang masuk tidak sesuai dengan masyarakat
berkenaan. Contohnya orang Melayu pernah dipaksa menerima beberapa
unsur budaya Jepun semasa negara ini di bawah takluk Jepun pada
suatu masa dahulu. Penerimaan terhadap unsure-unsur baharu pula
berlaku kerana anggota masyarakat bersedia untuk memasukkan
idea-idea baharu yang membawa kebaikan kepada masyarakatnya.
Perubahan ini diterima dengan syarat tidak bercanggah dengan
kepercayaan dan nilai yang dipegang oleh masyarakat berkenaan,
terutamanya hal yang berkaitan dengan agama. Sesuatu budaya itu
dapat menerima unsur-unsur budaya yang didatangkan dari luar
apabila didapati budaya luar itu lebih tinggi atau lebih moden
kedudukannya berbanding dengan budaya tempatan. Penerimaan unsur-
unsur budaya itu disebabkan oleh beberapa faktor :
i. Unsur yang didatangkan itu belum ada dalam budaya sendiri
sedangkan ia boleh memainkan peranan yang penting atau akan membawa
kebaikan kepada budaya tempatan.
ii. Penerimaan unsur budaya itu dilakukan bagi menggantikan
unsure budaya tempatan yang dianggap sudah semakin kurang penting
peranannya.Unsur budaya luar dianggap lebih baik dari segi fungsi
dan peranannya bagi kebaikan penduduk tempatan.
iii. Unsur budaya luar itu juga mungkin diterima bagi memenuhi
keperluan kedudukan social bagi sesuatu golongan tertentu.
iii) Diwarisi
Kebudayaan juga boleh diwarisi daripada satu generasi kepada
satu generasi yang lain. Kebudayaan yang menjadi amalan nenek
moyang suatu masa dahulu diperturunkan kepada generasi baharu dan
secara tidak langsung menjadi amalan dan perlakuan masyarakatnya.
Contonya, adat perkahwinan yang diwarisi daripada nenek moyang
dahulu masih dikekalkan, seperti berandam, malam berinai,khatam
Quran dan adat bersanding. Adat tersebut masih diamalkan walaupun
ada perbezaan dari segi pelaksanaaannya disebabkan peredaran
zaman.
iv) Proses Kesinambungan
Proses kesinambungan berlaku sama ada dalam bentuk seni bina,
peralatan, dan budaya bukan kebendaan seperti kepercayaan, nilai,
dan adat resam. Contohnya, budaya seni bina yang dahulunya dalam
bentuk sederhana mengalami proses kesinambungan yang berterusan
sehingga melahirkan daya kreativiti masyarakat untuk mencipta
berbagai-bagai bentuk seni bina rumah pada masa sekarang. Adat
resam juga diteruskan walaupun terdapat sedikit perubahan .
v) PolitikDi alam Melayu terdapat beberapa buah kerajaan yang
membentuk empayar seperti kerajaan Srivijaya dan Majapahit.
Kerajaan -kerajaan di Asia Tenggara membina empayar atas motif
memperluaskan politik dan mengukuhkan kedudukan ekonomi
masing-masing. Kerajaan Srivijaya yang terletak di Sumatera
berpusat di Palembang ( Abad ke 7 - ke 14 Masihi ) muncul selepas
kejatuhan empayar Funan.Srivijaya merupakan sebuah empayar Melayu
yang awal yang sangat bergantung kepada perdagangan. Kedudukannya
di Selat Melaka dan Selat Sunda menjadikannya pengawal lalu lintas
di kawasan itu yang selama ini dipegang oleh Kerajaan Kantoli dan
Melayu.
Bagi mengukuhkan penguasaannya dalam bidang ekonomi, Srivijaya
telah menawan kerajaan-kerajaan Jambi (671- 685) di Sumatera ,
Kedah (682- 685 Masihi) hingga ke Ligor di Tanah Melayu, Bangka,
Tulang Bawang dan Minanga di Sumatera, Tarumanaga di Jawa Barat.
Penguasaan tersebut menjadikan Srivijaya amat berkuasa mengawal
laluan perdagangan China-India selama 3 abad. Srivijaya telah
berjaya menyekat kapal-kapal daripada singgah di Jawa. Dengan itu
Srivijaya telah dapat mengembalikan kuasanya ke atas bekas tanah
jajahannya. Kejayaan Srivijaya menguasai kerajaan-kerajaan lain
memudahkannya menguasai perdagangan di Asia Tenggara. Dasar
peluasan kuasa telah member keuntungan kepada Srivijaya kerana ia
telah dapat memungut hasil cukai daripada kapal-kapal yang belayar
melalui Selat Melaka dan Selat Sunda.
Untuk memantapkan keselamatan negara dan kepentingan ekonominya,
Srivijaya telah menjalin hubungan baik dengan China dan India
Selatan (Kerajaan Chola). Srivijaya menjadi tumpuan masyarakat
Nusantara ialah kemunculannya sebagai pusat agama Buddha yang
bertaraf antarabangsa dan pusat bahasa Sanskrit di Nusantara.
Kerajaan Srivijaya tidak bertahan lama apabila diserang oleh
Kerajaan Chola di Selatan India pada tahun 1025 Masihi. Jajahan
Srivijaya di Kedah, Panei, Langkasuka dan Jambi telah dikuasai oleh
Raja Chola. Dengan kenaikankerajaan Sukhotai, orang-orang Thai
memperluaskan kuasanya dengan menawan jajahan Srivijaya di utara
Semenanjung Tanah Melayu.
Di alam Melayu, sistem pemerintahan beraja merupakan campuran
sistem tempatan dengan pengaruh Hindu dan Buddha. Raja ialah ketua
kerajaan yang mengamalkan kuasa mutlak. Raja berkuasa membuat
undang-undang dan menjatuhkan hukuman. Raja dianggap oleh rakyatnya
sebagai dewa atau tuhan di muka bumi. Rakyat tidak boleh
mempersoalkan tindak tanduk raja. Raja dibantu oleh para pegawai
dalam pentadbiran negara. Perlantikan para pegawai secara berangka
seperti Pembesar 4, Pembesar 8, Pembesar 16 dan Pembesar 32
dipengaruhi oleh astrologi Hindu. Begitu juga sistem pewarisan
pemerintahan berasaskan keturunan dipengaruhi oleh agama Hindu.
Pengaruh Hindu ini semakin jelas dalam adat istiadat pertabalan
raja, penggunaan alat - alat pertabalan seperti pedang dan rantai
yang digunakan oleh tuhan-tuhan orang Hindu.
Raja memainkan peranan aktif dalam bidang ekonomi. Raja
menguasai sumber-sumber ekonomi utama seperti pungutan cukai,
tenaga buruh dan aktiviti perdagangan. Raja menggunakan golongan
Brahman (sami Hindu) untuk menonjolkan kekuatan dan keistimewaannya
menerusi cerita dongeng, legenda dan metos. Undang-undang
dipengaruhi oleh Kod Manu dan Dharmasastera.
Pentadbiran diraja tertumpu kepada pentadbiran pusat (seperti
bidang kehakiman, pengutipan cukai dan hukuman). Pentadbiran
ketenteraan diketuai oleh seorang penglima bergelar pratisava.
Pentadbiran daerah pula diketuai oleh datu yang bertanggungjawab
dalam hal ehwal tanah, kebajikan rakyat, memupuk kesetiaan rakyat
kepada pemerintah dan menjatuhkan hukuman ke atas penentang
kerajaan. Kerajaan Kedah Tua juga mengamalkan sistem pemerintahan
beraja. Raja dibantu oleh menteri dalam mentadbiran negara. Setiap
daerah diketuai oleh pembesar.
Kesedaran Kebangsaan di kalangan orang Melayu merupakan tahap
awal dalam perkembangan politik. Perjuangan orang Melayu menentang
pemerintahan kolonial berasaskan kesedaran bahawa kedudukan mereka
semakin tertindas dan berkedudukan terkebelakang dalam perkembangan
ekonomi dan politik negara. Pemerintahan colonial lebih menekankan
kepada kepentingan ekonomi pemodal-pemodal barat , tetapi
meminggirkan kepentingan penduduk tempatan. Para petani di luar
bandar tinggal terbiar dengan kegiatan ekonomi tradisi dan tidak
banyak perubahan yang dilakukan. Kemudahan-kemudahan asas tertumpu
di kawasan bandar yang mempunyai tujuan untuk meningkatkan kegiatan
ekonomi kapitalis barat.
Perkembangan pesat sektor bandar telah memisahkan para petani
Melayu yang semakin jauh daripada pembangunan.Kedudukan orang
Melayu yang semakin jauh ketinggalan dalam bidang ekonomi itu juga
membawa kepada kesedaran kebangsaan yang semakin meningkat.
Kesedaran kebangsaan itu mengandungi berbagai-bagai kepentingan
yang kemudian bersepadu sebagai satu kesatuan politik Melayu.
Pertimbangan politik Melayu itu mencakupi persoalan sosio-ekonomi,
pendidikan, agama dan budaya. Mereka menyedari bahawa kedudukan dan
identity mereka semakin tergugat.
Apabila negara mencapai kemerdekaan dari segi politik daripada
pemerintahan kolonial, orang Melayu masih membangkitkan kepentingan
mereka apabila bersaing dengan kelompok-kelompok etnik bukan
Melayu. Semangat kebangsaan Melayu terus membara walaupun negara
mencapai kemerdekaan. Mereka terus memperjuangkan bahasa kebangsaan
sebagai bahasa rasmi negara yang dilaksanakan sepenuhnya kemudian.
Mereka juga mahukan budaya kebangsaan yang mencerminkan identiti
negara dan Malaysia, terutama arus pembangunan yang lebih banyak
meniru dan menerima unsur-unsur budaya asing, terutama barat.
Selepas negara mencapai kemerdekaan, bagi melahirkan
perkembangan politik demokrasi yang berperlembagaan berbagai-bagai
perubahan berlaku bersesuaian dengan perkembangan semasa. Dalam
kedudukan ini, kedudukan politik semakin matang. Perkembangan
parti-parti politik di negara kita diperkatakan bersifat perkauman.
Semenjak negara mencapai kemerdekaan, parti-parti politik muncul
yang berperanan dalam menentukan kerajaan yang memerintah. Setiap
parti politik yang muncul bermakna ia mencerminkan kelompok etnik
tertentu. Parti politik yang memerintah negara sejak negara
mencapai kemerdekaan merupakan gabungan dari komponen-komponen
parti politik UMNO, MCA dan MIC yang masing-masing mewakili
kelompok etnik yang terbesar. Dengan itu parti-parti politik yang
bergabung itu terpaksa bekerjasama dengan tujuan melahirkan
kestabilan politik dan sosial.Kemunculan parti-parti politik
pembangkang pula tetap berteraskan kelompok-kelompok etnik yang
berbeza . Kelompok-kelompok etnik berbeza itu dapat menyalurkan
kepentingan masing-masing melalui parti politik itu. Sesuatu
kelompok etnik merasa selamat apabila mereka dapat menyalurkan rasa
tidak puas hati melalui parti politik yang dibina berlandaskaan
perkauman itu. Masing-masing berusaha meningkatkan atau meneguhkan
kepentingan masing-masing terutama pemimpim-pemimpin yang mengambil
kesempatan mengeksploit rasa perkauman secara emosional.
Pada umumnya, kesedaran perkauman yang ditimbulkan oleh
pemimpin-pemimpin parti politik di negara ini dapat memperkuatkan
ikatan atau hubungan sesuatu kaum. Walau bagaimanapun,
masing-masing menyedari bahawa parti politik yang menekankan kepada
perkauman tidak dapat muncul sebagai parti politik yang mampu
memerintah. Mereka kekal sebagai parti pembangkak yang tidak mampu
untuk menguasai kerajaan pusat. Bagi membolehkan sesuatu parti
politik itu muncul di aras yang lebih luas terpaksa bekerjasama
antara parti-parti politik yang berbagai-bagai kelompok etnik.
Parti-parti Politik MelayuParti-parti politik Melayu yang muncul
selepas negara mencapai kemerdekaan dapat berkembang dengan baik
hanya dengan menekankan kepada kepentingan orang-orang Melayu.
Pemimpinpemimpin politik Melayu terpaksa bersifat nasionalis untuk
membangunkan orang Melayu berlandaskan kehendak-kehendak yang
bersifat nasional. Pemimpin yang bersikap liberal dan kurang
mengambil berat kepentingan Melayu tidak dapat bertahan lama.
Pada peringkat awal kemerdekaan, perjuangan parti-parti politik
Melayu ialah untuk menegakkan kepentingan orang Melayu secara umum,
terutama membina identiti nasional yang berteraskan kepada Melayu.
Dalam keadaan ini perjuangan tentang bahasa kebangsaan mendapat
tempat utama . Bahasa Melayu menjadi bahasa kebangsaan dan bahasa
rasmi. Kemudian diikuti dengan perjuangan membina sistem pendidikan
kebangsaan dengan menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa
pengantar utama dari sekolah rendah hingga ke peringkat
universiti.
Apabila isu bahasa dan pendidikan selesai dilaksanakan oleh
kerajaan, isu berikutnya ialah tentang budaya kebangsaan. Isu
budaya kebangsaan telah diambil perhatian serius oleh kerajaan
dengan harapan melahirkan identiti nasional dan melahirkan
perpaduan di kalangan kelompok-kelompok etnik yang berbagai- bagai
keturunan. Dalam pelaksanaannya tidak mudah dilakukan. Keadaan
budaya berbeza daripada dasar bahasa dan pendidikan. Oleh sebab itu
budaya menjadi isu yang berpanjangan dan belum kelihatan suatu
penyelesaian yang dapat memberikan kepuasan kepada orang ramai
.
Penghijrahan orang Melayu ke bandar semakin meningkat. Tetapi
penglibatan orang Melayu dalam perkembangan ekonomi luar tani masih
terbatas pada paras yang rendah. Kebanyakan mereka kurang kemahiran
dan kelayakan menyebabkan mereka tertumpu pada peringkat bawah.
Berikutan dengan itu kerajaan mengambil langkah-langkah yang perlu
bagi memperbaiki kedudukan orang Melayu dalam sektor bukan tani.
Oleh itu, usaha menarik pelabur-pelabur asing dianggap penting
dalam meningkatkan penglibatan mereka dalam sektor industri dan
perdagangan. Usaha meningkatkan paras ekonomi para petani
diteruskan.
Dalam perkembangan sosio-ekonomi yang pesat orang Melayu tidak
ketinggalan menekankan kepada nilai-nilai kebangsaan dan agama
Islam. Pembangunan social tidak boleh diketepikan dalam pembangunan
ekonomi yang pesat. Parti Islam yang mendapat sambuatan baik di
kalangan orang Melayu menunjukkan bahawa kepentingan agama tidak
dapat diketepikan. Dalam keadaan ini, aspek kerohanian amat penting
dan tidak boleh dipisahkan daripada perkembangan keseluruhan.
Kepentingan Islam merupakan sebahagian daripada keperluan yang
lebih luas dan tidak boleh dianggap ringan dan dipandang rendah.
Malah dalam perjuangan kebangsaan orang Melayu, nilai-nilai Islam
merupakan kepentingan utama. Nilai-nilai Islam merupakan sebahagian
daripada keperluan dan kepentingan hidup orang-orang Melayu.
Ekonomi.Kerajaan-kerajaan awal di Alam Melayu terdiri daripada
kerajaan agrarian (kerajaan ini terletak di kawasan pedalaman dan
sungai-sungai utama yang ekonominya berasaskan pertanian) dan
kerajaan maritime (kerajaan yang terletak di persisiran pantai yang
member tumpuan kepada perdagangan dan kegiatan berkaitan dengan
laut). Perdagangan dijalankan secara bertukar barang. Kerajaan
maritime pula memperolehi barangan dari kerajaan agrarian dan
kemudiannya menjalankan perdagangan enterpot. Barangan yang
diperdagangkan ialah hasil hutan, rempah ratus, cendana, damar dan
ubat-ubatan.
Perdagangan dijalankan secara bertukar barang dengan pedagang
India, China, Arab dan Eropah. Kerajaan Kedah Tua menjalankan
ekonominya melalui pelabuhannya di Lembah Bujang. Pelabuhan ini
mengumpulkan barang dagangan tempatan seperti seperti hasil hutan,
pertanian dan perlombongan. Kerajaan ini membuat hubungan
perdagangan dengan China (barang seramik), Timur Tengah seperti
Arab, Parsi (barangan gelas kaca dan manik) dan India.
Kerajaan-kerajaan lain yang menjalankan aktiviti perdagangan ialah
Srivijaya, Majapahit, dan Melaka apabila kerajaan-kerajaan tersebut
menguasai jalan laluan timur-barat iaitu Selat Melaka dan Selat
Sunda.
Di Alam Melayu, pelabuhan-pelabuhannya dilengkapi dengan
kemudahan-kemudahan asas seperti penginapan, bekalan air, membuat
dan membaiki kapal, gudang dan kawasan berniaga. Perdagangan dengan
China menggunakan jalan laut kerana jalan darat tidak selamat.
Sememangnya perdagangan di alam Melayu ini banyak bergantung dengan
jalan perhubungan laut. Bukti-bukti menunjukkan bahawa orang-orang
di rantau ini mahir dalam pelayaran dan membuat kapal. Dari sistem
kewangan, Kerajaan Srivijaya, Majapahit dan Melaka umpamanya telah
mengenakan cukai ke atas pedagang yang melalui Selat Melaka dan
Selat Sunda dan cukai perniagaan. Pada peringkat awal perdagangan,
sistem barter digunakan tetapi kemudian kulit siput geweng
dijadikan matawang. Nilainya bergantung kepada saiz dan jenis
siputnya. Selepas itu bahan-bahan logam seperti bijih timah, emas
dan perak dalam bentuk ketulan digunakan. Mata wang emas
diperkenalkan oleh pedagang-pedagang China, India dan Arab di
Melaka pada abad ke-16. Wang Syiling digunakan selepas kedatangan
orang-orang asing.
Kemunculan kerajaan Melayu amat bergantung kepada
pedagang-pedagang asing yang singgah di pelabuhan kawasan ini.
Pusat pemerintahan kerajaan Melayu terletak di istana raja yang
memerintah. Penempatan istana pula berasaskan kawasan strategik,
dari segi penguasaan ekonomi. Hubungan penduduk kawasan ini,
terutama mereka yang tinggal di pelabuhan dengan pedagang-pedagang
asing telah terjalin sejak awal abad pertama. Hubungan dengan
pedagang-pedagang asing member peluang kepada golongan memerintah,
iaitu golongan bangsawan dan pembesar-pembesar mengambil bahagian
dalam kegiatan perdagangan. Kekuatan kerajaan melayu, seperti zaman
Melaka dan Acheh amat kuat bergantung kepada kekayaan yang
diperolehi dari kegiatan perdagangan. Mereka menjadi orang tengah
antara rakyat jelata dengan pedagang-pedagang asing. Barang-barang
dari luar di bawa masuk dan ditukarkan dengan barang-barang
keluaran tempatan.
Orang Melayu pada umumnya terus mengalami perubahan ekonomi
sejak mereka terdedah kepada kemasukan pedagang-pedagang asing.
Tetapi perubahan yang dilalui mereka tidaklah begitu pesat
memandangkan perubahan itu terbatas di pusat-pusat pelabuhan. Walau
bagaimanapun apabila telah wujud hubungan dengan luar bermakna
kedudukan ekonomi orang Melayu semakin bertambah baik. Namun
demikian, mereka terus kekal mewarisi kegiatan ekonomi pertanian.
Teknik penanaman padi misalnya, melalui pengalaman dapat mereka
perbaiki dari masa ke semasa.
Apabila pemerintahan kononial British membawa perubahan ekonomi
pada paras yang lebih luas maka kedudukan ekonomi orang Melayu
turut mengalami perubahan. Campurtangan kolonial dalam pemerintahan
negeri-negeri Melayu pada asasnya bagi mengisi keperluan ekonomi.
Kegiatan ekonomi mereka berlandaskan kepada kegiatan kapitalis,
yang berusaha mengeluarkan sebanyak mungkin bahan-bahan keperluan
bagi mengisi perkembangan industri yang pesat di Eropah pada waktu
itu.
Perkembangan pesat bandar-bandar moden membawa kesan yang besar
kepada kedudukan orang-orang Melayu. Sektor tani tidak dapat
berkembang pesat berbanding dengan sektor ekonomi bandar. Sektor
tani mempunyai batas-batas perkembangannya walaupun usaha
pembangunan pesat dilakukan. Desakan ekonomi dalam sektor tani
menyebabkan generasi muda tidak mempunyai peluang untuk mendapatkan
pekerjaan. Berikutan pula dengan kemajuan pendidikan yang pesat
mendorong orang-orang muda berusaha mengubah nasib mereka berpindah
mencari pekerjaan di bandar.
Walau bagaimanapun, semasa DEB dilaksanakan bilangan orang
Melayu yang berpindah mencari pekerjaan di bandar semakin
bertambah. Bandar dilihatsebagai pusat perkembangan ekonomi yang
penting. Orang Melayu telah membuka mata dan membina harapan untuk
turut sama bersaing dengan kelompok-kelompok etnik lain dalam usaha
mencari kemajuan dan kemodenan dalam bidang ekonomi. Orang Melayu
juga semakin menyedari kepentingan mereka menghadapi cabaran
mengikuti arus perkembangan dan pembangunan ekonomi bandaran.
Kegiatan ekonomi dalam sektor bandar tidak lagi dilihat sebagai
hanya terbuka kepada kumpulan etnik bukan Melayu. Orang Melayu
semakin pesat meningkat di bandar. Tetapi mereka masih terlibat
dalam kegiatan perdagangan secara kecil-kecilan. Walau bagaimanapun
, ini menunjukkan mereka mempunyai harapan untuk bersaing dan
memperbaiki kedudukan dan masa depan mereka.
SOSIALKonsep KesenianSeni merangkumi semua aktiviti dan hasil
karya manusia yang indah dan berseni (kreatif) bagi semua kaum dan
bangsa di dunia. Pada masa ini, seni merupakan luahan kreativiti
manusia yang paling dikenali. Walaupun begitu, seni sukar
ditakrifkan kerana setiap seniman mempunyai aturan dan sekatan
tersendiri bagi setiap hasil kerja mereka. Seni boleh dikatakan
sebagai pemilihan saluran untuk menyampaikan sama ada kepercayaan,
idea, rasa, atau perasaan.
Menurut Kamus Dewan (2005), seni didefinisikan sebagai karya
(sajak, lukisan, muzik, dll) yang dicipta dengan bakat (kecekapan),
atau hasil daripada sesuatu ciptaan. Manakala kesenian bermaksud
perihal seni, yang berkaitan dengan seni, keindahan
(kehalusan).
Kesenian menjadi tunjang kepada masyarakat Melayu sejak
turun-temurun lagi. Dengan adanya kesenian seperti identiti
masyarakat Melayu lebih terserlah dan dikenali ramai. Kementerian
Kebudayaan dan Kesenian telah mengambil pelbagai inisiatif bagi
memantapkan dan memperkembangkan lagi kebudayaan masyarakat Melayu.
Kesenian bangsa Melayu telah diakui dunia sebagai unik dan
menarik.
Kesenian atau seni dibahagikan kepada 4 bahagian iaitu : 1. Seni
Suara 2. Seni Gerak 3. Seni Rupa 4. Permainan Tradisional
1. Seni SuaraSeni suara kesenian Melayu dibahagikan kepada dua
bahagian iaitu:a. Seni Vokal.Seni vokal lahir daripada pita suara
yang memberi kepuasan kepada pendengar. Setiap seni vokal itu
berbeza mengikut masyarakat. Dalam masyarakat Melayu terdapat seni
vocal tanpa muzik dan seni vokal yang bergabung dengan muzik.
Seni vokal tanpa muzik yang selalu dinyanyikan dalam masyarakat
Melayu ialah:
i. Endoi atau dendang Siti Fatimah dan ulit anak.Endoi dan
dendang Siti Fatimah terkenal di negeri Perak, Selangor dan Negeri
Sembilan manakala ulit anak di negeri Terengganu. Dilagukan dalam
upacara berbentuk keislaman seperti menyambut kelahiran anak atau
upacara bercukur kepala.
iii. Marhaban, nasyid dan qasidah.Marhaban ialah nyanyian
keagamaan yang memuji Nabi Muhamad dan dinyanyikan dalam Bahasa
Arab. Nasyid ialah nyanyian berbentuk dakwah Islam iaitu terdapat
senikata Arab dan Melayu. Qasidah biasanya dinyanyikan dalam bahasa
Arab yang mengandungi puisi memuji Nabi Muhamad dan para
sahabat.
ii. Nazam atau naban.Berasal daripada Terengganu, Pahang dan
Melaka. Dikarang dalam Bahasa Melayu yang mengisahkan riawayat Nabi
Muhamad, para Nabi Allah dan para sahabat Rasul. Persembahan yang
tidak disertai alat muzik ini memerlukan kemerduan suara.
Lagu yang digabungkan dengan muzik ialah:i. DikirDikir dikenali
dengan pelbagai nama seperti dikir berarak, dikir Rebana, dikir
Pahang, dan dikir maulud. Dikir-dikir ini dilagukan dengan iringan
pukulan rebana dan kompang.
ii. HadrahSejenis nyanyian yang berasal daripada dikir.
Dinyanyikan dengan iringan sejenis alat bercorak rebana yang hampir
sama dengan kompang.
iii. BeduanNyanyian rakyat negeri Perlis dan diiringi dengan
bunyi-bunyian gendang. Beduan mempunyai persamaan dengan bentuk
zikir dan burdah yang diiringi dengan pukulan rebana.
iv. Dikir Barat.Nyanyian terkenal di negeri Kelantan yang
diiringi dengan pukulan rebana.
v. GhazalSejenis puisi Arab yang berbentuk percintaan. Ghazal
dinyanyikan dengan iringan alat seperti syeringgi, sitar, harmonium
dan tabla.
b) Seni MuzikMenurut Kamus Dewan, Muzik didefiniskan sebagai
gabungan bunyi yang menghasilkan bentuk dan irama yang indah dan
menyenangkan, bunyi muzik adalah satu daya tarikan kepada manusia.
Ahli-ahli falsafah berpendapat bahawa setiap manusia mempunyai
minat terhadap muzik. Muzik sebenarnya tidak dapat dilihat dan
dinikmati dengan pancaindera penglihatan, tetapi dirasai dengan
hati atau perasaan.
i. Muzik Tradisi Warisan Istana.Dalam masyarakat terdapat dua
kelompok masyarakat iaitu Tradisi tinggi dan Tradisi rendah.
Kumpulan masyarakat tradisi tinggi terdiri daripada golongan
bangsawan yang merupakan golongan kelas pemerintah yang menjadikan
istana sebagai pusat kebudayaan. Raja-raja menubuhkan
kumpulan-kumpulan muzik di istana dan latihan dianjurkan untuk
meningkatkan mutu persembahannya. Muzik nobat dimainkan dalam
pertabalan, kematian raja dan upacara mengadap para pembesar di
hadapan balairung. Selain nobat, muzik yang berkembang melalui
tradisi istana di Malaysia ialah gamelan. Gamelan berasal dari
kerajaan Riau-Lingga dan Johor. Alat-alat muzik yang digunakan
dalam gamelan termasuklah saron, bonang, kerompong, gendang dan
gong.
ii. Tradisi Muzik Rakyat.Terdapat pula tradisi rendah dikalangan
rakyat biasa yang terdiri daripada kaum petani dan nelayan.
Perkembangan seni muzik diperingkat masyarakat tradisi rendah lahir
daripada minat anggota masyarakat itu sendiri. Sebahagian mereka
mewarisi keahlian bermain alat-alat muzik itu daripada keluarganya.
Alat-alat muzik diperbuat daripada bahan-bahan disekeliling mereka
seperti buluh, kayu, kulit binatang dan lain-lain. Muzik rebana
merupakan sejenis alat muzik yang berkembang dalam masyarakat
Melayu tradisional.
2. Seni GerakSeni gerak ialah segala gerakan tubuh badan yang
mempunyai unsur-unsur keindahan. Sei ini dapat dilihat pada gerakan
tangan, kaki, badan, mata dan anggota badan yang lain. Seni gerak
orang melayu dibahagikan kepada dua jenis iaitu seni tari dan seni
drama.
i. Seni Tari.Seorang ahli sejarah tarian dan muzik Jerman
bernama C. Sachs telah memberikan definisi seni tari sebagai
gerakan yang berirama. Seni tari adalah pengucapan jiwa manusia
melalui gerak-geri berirama yang indah. Dalam kebudayaan melayu
terdapat berbagai-bagai jenis tarian,di antaranya ialah:
a) Tarian Asli.Tarian ini dicipta berdasarkan lagu-lagu melayu
asli dengan mengikuti irama lagu-lagu asli yang tertentu. Seni tari
jenis ini ialah tarian yang dicipta daripada lagu Makan Sirih,
Gunung Banang, Sapu Tangan, Bentan, Asli Abadi dan sebagainya.
b) Tarian Ayam Didik.Tarian ini dicipta oleh ahli tarian di
negeri Perlis. Tarian ini berasal daripada gerakan berlaga ayam
iaitu sejenis sukan yang diminati oleh orang Melayu pada zaman
dahulu. Tarian ini diiringi dengan nyanyian lagu ayam didik.
c) Tarian Balai.
Tarian ini berasal dari daerah-daerah di negeri Terangganu.
Tarian ini ditarikan oleh gadis-gadis kampong dalam bentuk simbolik
seperti melakukan pekerjaan sawah. Penari-penari akan mengelilingi
balai, iaitu sejenis paying panjang berwarna-warni yang diletakkan
di bawah gelanggang.
d)Tarian Canggung
Tarian Canggung berasal dri Perlis dan menjadi terkenal di
negeri Kedah, Perlis, dan Pulau Pinang. Kata Canggung berasal dari
bahasa Thai bermaksud menari. Tarian ini dicipta oleh seorang ahli
tarian dari Kangar selepas perang dunia kedua.
e) Tarian Siti Wau Bulan
Tarian berasal dari negeri Kelantan,ditarikan pada musim menuai
sempena dengan temasya dan permainan wau.
f) Tarian Kuda Kepang
Tarian warisan budaya Jawa yang terpengaruh dengan islam. Ciri
kejawaan jelas pada pakaian penari-penari dan unsur islam jelas
semasa cerita itu ditarikan iatu mengisahkan peperangan Rasullah
dan para sahabat.
g) Tarian Mak Inang
Tarian Inang terkenal di zaman kesultanan Melayu Melaka. Tarian
ini ditarikan pada hari-hari kerja kahwin tetapi sekarang ditarikan
di majlis-majlis sosial.
h) Tarian Zapin.Tarian ini berasal daripada Parsi. Ianya
diiringi dengan alat-alat muzik seperti dabus dan marwas. Pakaian
yang digunakan ialah baju melayu.
3. Seni Rupa
Seni rupa dalam masyarakat melayu merupakan ciptaan yang
mengandungi unsur-unsur seni yang dihasilkan oleh orang melayu
melalui ukiran, anyaman, tenunan, seni bina dan sebagainya.
i. Seni ukir
Seni ukir dalam masyarakat melayu mempunyai hubungan rapat
dengan hasil-hasil kerja tangan yang dicipta melalui kepandaian
mengukir. Ciri-ciri ukiran itu dihasilkan melalui ukiran timbul,
ukiran terbenam, ukiran tebuk dan ukiran timbus.
ii. Seni Kraftangan
Seni kraftangan digubah dengan memasukkan unsur-unsur seni untuk
member bentuk yang indah dan menarik hati. Penciptaan kraftangan
itu memerlukan kecekapan dalam penggunaan bahan-bahan asas yang
teratur sejak dari proses awal hinggalah sesuatu hasil kraftangan
itu tercipta. Proses penciptaan kraftangan tersebut memerlukan daya
estetika demi untuk memberikan rekabentuk yang indah dan
menarik.
iii. Seni Anyaman
Menganyam merupakan proses menjalin jaluran daun, lidi, rotan,
akar, buluh dan beberapa jenis tumbuhan yang lain. Jenis-jenis reka
bentuk kraftangan dihasilkan melalui anyaman ialah topi, tudung
saji, bakul dan menganyam tikar untuk mengalas tempat duduk.
iv. Seni Batik
Batik merupakan seni tekstil yang dihasilkan melalui proses
menerapkan lilin dan mencelup kain. Pada permulaannya kain putih
yang hendak diproses menjadi kain batik itu direbus dan
dikeringkan. Kemudian kain itu diterapkan dengan blok tembaga yang
dicelupkan ke dalam lilin cair yang dipanaskan. Selepas diterapkan
kain itu akan diwarnakan dengan cara celupan yang
berperingkat-peringkat. Selanjutnya kain direbus dan dibasuh
sehingga bersih lalu dijemur hingga kering.
v. Seni Tenunan
Seni tenunan terbahagi kepada tiga jenis iaitu tenunan biasa,
tenunan ikat celup dan songket. Tenunan songket merupakan tenunan
yang paling lengkap dan cantik. Tenunan ini merupakan satu
perkembangan daripada proses tenunan biasa. Sementara tenunan ikat
pula dipercayai berkembang di istana-istana raja. Penciptaannya
lebih rumit terutama dalam proses menyongket solek atau menyolek.
Jenis kain tenunan ini dikenali juga dengan panggilan kain benang
emas.
vi. Seni bina
Reka bentuk seni bina melayu lahir daripada bentuk rumah-rumah
yang menjadi tempat tinggal orang melayu. Walaupun terdapat
pelbagai jenis rumah orang melayu namun struktur binaannya tidak
banyak berbeza. Reka bentuk rumah-rumah melayu juga memperlihatkan
wujudnya unsur-unsur seni bina dari daerah-daerah lain di alam
melayu atau di luar alam melayu. Contohnya rumah-rumah orang melayu
di negeri Sembilan adalah bercorak seni bina rumah minangkabau.
4. Permainan Tradisional
Permainan ini juga dikenali sebagai permainan masa lapang atau
sukan rakyat. Permainan ini bukan sahaja berfungsi sebagai alat
hiburan tetapi juga berperanan dalam aktiviti sosial untuk
menyerikan majlis-majlis keramaian, perkahwinan dan sebagainya.
Permainan masa lapang ini dibahagi kepada permainan orang dewasa
dan permainan untuk kanak-kanak.
Permainan untuk orang dewasa termasuklah permainan wau, sepak
raga, gasing, menyabung ayam, laga buah keras, congkak, berlaga
kerbau dan sebagainya. Permainan untuk kanak-kanak pula termasuklah
main telaga buruk, guli-guli, main galah, main kapal terbang, cina
buta, ketup atau sembunyi dan sebagainya.
i. Permainan Gasing.
Gasing ialah permainan rakyat yant terkenal dikalangan orang
Melayu. Di negeri-negeri Pantai Barat gasing diperbuat daripada
kayu. Sementara di negeri-negeri Pantai Timur khususnya di negeri
Kelantan gasing diperbuat daripada timah. Permainan gasing terdiri
daripada tiga jenis iaitu permainan untuk bersuka ria, pertandingan
gasing dan permainan untuk pertunjukkan.
ii. Permainan Congkak
Permainan congkak ialah sejenis permainan Melayu tradisional
yang digemari oleh kaum wanita dan kanak-kanak. Permainan ini
dipercayai mula berkembang di istana iaitu dikalangan wanita-wanita
istana dan para pembesar. Mereka memainkan permainan ini untuk
menghiburkan hati pada waktu lapang . Permainan congkak menggunakan
dua bahan, iaitu papan congkak dan buah congkak. Sementera
biji-biji congkak ialah guli-guli kaca, buah getah, biji saga,
batu-batu kecil den sebagainya. Setiap papan congkak hanya boleh
dimainkan oleh dua orang sahaja.
iii. Permainan Layang-layang atau Wau.
Permainan laying-layang atau wau mempunyai hubungan dengan
kepercayaan semangat padi. Permainan wau diadakan sebagai hiburan
untuk pelbagai peringkat umur. Permainan wau juga diadakan untuk
pertandingan. Pertandingan untuk melihat kecantikannya, diukur dari
segi keindahan pada bentuknya, corak ciptaan, warna, dan keaslian
ciptaannya.
BAHASA SERTA KESUSASTERAAN
Isu bahasa dan budaya kebangsaan ini telah dibangkitkan oleh
orang-orang Melayu sejak negara mencapai kemerdekaan.Desakan dan
tekanan tentang isu ini dikemukan kepada kerajaan dan mengambil
masa untuk dilaksanakan. Tentang bahasa Melayu sebagai bahasa
kebangsaan telah diterima dengan baik . Bahasa kebangsaan ini
semakin kukuh apabila dasar pendidikan negara berasaskan kepada
bahasa Malaysia sebagai bahasa pengantar sehingga ke peringkat
tinggi. Bahasa Melayu telah membuktikan sebagai bahasa kebangsaan
yang mampu menjadi bahasa ilmu. Bahasa Melayu pernah menjadi lingua
franca di Alam Melayu masa lalu. Kemampuannya tidak dapat
dipertikaikan lagi.
Kedudukan bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua terus mempunyai
kedudukan yang baik dari segi sosio-ekonomi.Sebagai bahasa
internasional, bahasa Inggeris dianggap sebagai bahasa moden yang
menyatakan kemajuan dicapai oleh para penggunanya. Sektor swasta
mengutamakan bahasa Inggeris disamping bahasa Melayu sebagai bahasa
rasmi. Dalam perkembangan yang demikian, kita sekali sekala meragui
penerimaan yang menyeluruh bagi seluruh penduduk dan meletakkan
bahasa Melayu pada kedudukan yang sewajarnya. Kekuatan sesuatu
bahasa itu bergantung kepada pengguna dan pendokongnya.
Di kalangan masyarakat Melayu tradisional, kesusasteraan rakyat
(kesusasteraan lisan) tersebar dengan meluas. Kesusasteraan lisan
terawal ialah cerita asal usul (nama tempat, tumbuh-tumbuhan dan
binatang), cerita binatang (berwatakkan binatang seperti Sang
Kancil), cerita-cerita jenaka (Pak Pandir, Pak Kadok, Lebai Malang,
si Luncai dan Pak Belalang), cerita penglipurlara (Hikayat Malim
Deman, Hikayat Anggun Cik Tunggal), dan cerita-cerita moral (Bawang
Putih bawang Merah, Batu Belah Batu Bertangkup, Si Tanggang).
Selain dalam bentuk prosa , masyarakat Melayu juga mempunyai
kesusasteraan lisan yang berbentuk puisi seperti pantun, teka-teki,
gurindam dan seloka. Kesusasteraan Melayu mempunyai tujuan untuk
berhibur disamping diselitkan unsur-unsur sindiran, nasihat dan
cetusan rasa sedih atau gembira. Kesusasteraan di alam Melayu ini
juga tidak dapat lari daripada pengaruh asing terutama Hindu. Dua
buah epik Hindu iaitu Mahabhrata dan Ramayana telah disadur dari
bahasa Sanskrit dan dijadikan hikayat Melayu. Hikayat-hikayat
Melayu itu diberi nama Hikayat Seri Rama, Hikayat Pendawa Jaya dan
Hikayat Sang Boma. Pengaruh kedua-dua epik Hindu itu juga terdapat
dalam kesusasteraan Jawa kuno seperti Nagarakertagama,
Kanjarakarma, Sutasoma dan Arjunawiwaha. Beberapa buah cerita
jenaka Melayu juga dipengaruhi oleh kitab-kitab Hindu iaitu Jetaka,
Pancatantra dan Sukasapati.
KESIMPULAN Kebudayaan Melayu mempunyai sistem nilainya yang
tersendiri berdasarkan pandangan dan penghayatannya. Nilai-nilai
dalam masyarakat Melayu itu tumbuh dalam masyarakatnya dan diwarisi
dari generasi ke genarasi yang berikutnya melalui proses
sosialisasi. Kebudayaan berkaitan dengan keseluruhan sistem
kehidupan yang dipraktikkan oleh sesuatu masyarakat. Dalam
kebudayaan itu terdapat unsur politik, ekonomi, sosial, bahasa
serta kesusasteraan. Pendek kata kebudayaan sesuatu masyarakat
dapat menentukan keperibadian kebangsaan sesebuah negara.
SUMBER RUJUKAN
BUKU
Hashim Awang. 1984. Kesusasteraan Melayu dalam kritikan dan
sejarah. Petaling Jaya : Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Ismail Hussein (Peny.). 1974. Sastera dan masyarakat. Kuala
Lumpur: Pustaka Zakry Abadi.
A. Aziz Deraman. 1994. Masyarakat dan Kebudayaan Melayu. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Gazali Dunia. 1992. Kesusasteraan Melayu Lama. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka.
Mohd Yusof Md. Nor. 1996. Puisi Melayu Tradisional. Selangor:
Penerbitan Fajar Bakti.
Wan Abdul Kadir, (1993). Tradisi dan Moden Budaya Melayu.
Petaling Jaya. Masfami Interprise.
Yasin bin Saini, (1900). Adat resam dan kebudayaan Melayu.
Penang: Saudara Sinaran
INTERNET
http://bkree66.blogspot.com/.../bahasa-melayu-pgsr.html
http://bobezani.tripod.com/budaya.htm
http://galaksiilmu89.blogspot.com/.../ulangkaji-bmm3114...
http://eprints.usm.my/8249/1/Islam_Dan_Kebudayaan_Melayu.pdf
http://www.slideshare.net/5015/kebudayaan-melayu-politik-dan-bidang-sosial-fullNAMA
: Mohamad Zaki bin Che AbdullahNO. MATRIK : 123261
REFLEKSI
, syukur ke hadrat Ilahi dengan limpah kurniaan-Nya dan izinNya
dapat saya menyiapkan tugasan yang diberi dalam tempoh masa yang
ditetapkan walaupun menghadapi kekangan masa. Sepanjang menyiapkan
tugasan ini, banyak pengajaran dan pengalaman berharga ditimba yang
tidak mungkin saya lupakan. Semasa tugasan ini diberikan, saya
berasa buntu dan tidak memahami bagaimana untuk menyiapkan. Walau
bagaimanapun setelah berbincang dengan rakan seperjuangan dan
pensyarah pembimbing baharulah saya memahami akan kehendak soalan
tersebut. Dengan itu jutaan terima kasih saya ucapkan kepada
pensyarah Pn. Norzaini bt Yusof kerana keilmuan dan tenaga beliau
dalam memberi bimbingan, dorongan dan tunjuk ajar yang berkesan
dalam menyiapkan tugasan ini. Juga ribuan terima kasih kepada
rakan-rakan yang turut memberi kerjasama serta sokongan dalam
menyelesaikan tugasan yang diberi.
Penjelasan serta binbingan yang telah diberikan oleh beliau
telah membuatkan saya me dapat semula kekuatan dan semangat yang
kental untuk memulakan tugasan ini. Saya telah berusaha mencari
bahan-bahan daripada pelbagai sumber rujukan seperti buku
Kebudayaan Melayu, majalah daan melayari internet. Galakan dan
pertolongan ahlim keluarga juga telah membuatkab saya lebih komited
dalam menyiapkan tugasan ini.
Untuk mendapat kefahaman yang jelas juga saya dan ahli kumpulan
telah mengadakan perbincangan dan merujuk kepada sumber-sumber yang
berkaitan dengan tugasan yang diberi bagi memantapkan lagi ilmu
pengetahuan mengenai Kebudadyaan Melayu. Semoga segala ilmu yang
diperolehi mendapat keberkatan daripada Allah SWT.
Pelbagai kesukaran dan halangan telah saya hadapi semasa
meyelesaikan gugsan ini kerana kekangan masa, beban tugas sedia ada
di sekolah, kesukaran untuk mendapatkan pelbagai bahan rujukan
serta kekurangan pada diri sendiri.
Alhamdulillah segalanya dapat berjalan dengan lancar tanpa
sebarang gangguan dan rintangan. Biarpun pengalaman mengatasi
segala-galanya, namun saya masih merasakan kekurangan ilmu dalam
mendidik dan membentuk anak bangsa ke arah yang lebih baik.
Sesungguhnya tugasan ini telah banyak member manfaat kepada saya
dalam ilmu pendidikan khususnya dalam Kebudayaan Melayu.
Sesungguhnya tugasan ini telah banyak membantu saya dalam memahami
tentang Kebudayaan Melayu dan perkembangannya. Sebagai seorang
pendidik Bahasa Melayu, saya berasa begitu terpanggil untuk
mendalami ilmu tentang Kebudayaan Melayu ini.
Akhir kata bicara, saya mengucapkan ribuan terima kasih yang
tidak terhingga kepada pensyarah yang banyak member tunjuk ajar dan
bimbingan kepada saya iaitu Pn. Norzaini bt Yusof, rakan-rakan
seperjuangan serta ahli keluarga kerana telah member sokongan dan
dorongan bagi menyiapkan tugasan ini.
Sekian, terima kasih.
Refleksi Tugasan KKBI Pentaksiran Bahasa Melayu Sekolah Rendah
(BMM3103)
Syukur ke hadarat Ilahi, kerana dengan izinnya, kerja kursus ini
dapat disiapkan dalam masa yang telah ditetapkan.Di awal untuk
memulakan tugasan KKBI ini, saya tidak dapat gambaran yang jelas
mengenai konsep pengujian, pengukuran dan penilaian. Saya dan ahli-
ahli kumpulan sering berhubungan melalui telefon untuk memberikan
buah fikiran dan idea cara bagaimana untuk menyiapkan tugasan KKBI
ini.Tugasan Pentaksiran Bahasa Melayu Sekolah Rendah ini, lebih
memfokuskan kepada konsep dan perinsip pengujian, pengukuran dan
penilaian serta teori-teori kognitif, afektif dan psikomotor. Di
samping itu, kursus ini mengandungi jadual spesifikasi ujian,
pembinaan ujian, jenis dan kaedah penilaian bahasa serta penilaian
kemahiran bahasa dan tatabahasa.Berbekalkan nota-nota yang kami
cari dari internet, buku-buku yang dipinjam dari pusat sumber dan
perbincangan telefon, Alhamdulillah akhirnya saya dapat menyiapkan
tugasan itu.Setelah menyiapkan tugasan, barulah saya memahami
bahawa dalam konsep pentaksiran, guru hendaklah mengenal pasti
penujian, pengukuran dan penilaian yang merupakan konsep yang
penting dalam bidang pendidikan yang digunakan untuk menentukan
ciri-ciri dan kualiti setiap perkara. Ketiga-tiga perkara ini
adalah elemen-elemen penting dalam proses membuat sesuatu keputusan
dan mengukur tahap serta pencapaian murid di dalam sesuatu
kelas.Pengujian merujuk kepada satu proses yang bersistematik untuk
menguji perubahan tingkah laku murid-murid. Ujian adalah alat
pengukuran yang mengandungi set tugasan untuk menguji tahap
penguasaan murid-murid. Selepas proses pengujian, guru akan
mengukur tahap dan prestasi murid-murid. Akhir sekali, guru boleh
membuat penilaian dengan mengenalpasti sama ada objektif telah
tercapai atau tidak.
Domain Taksonomi Bloom, yang mempunyai aras rendah dan aras
tinggi serta peringkat-peringkatnya membolehkan seseorang guru
menyediakan soalan ujian mengikut kesukaran yang berbeza serta
kemampuan dan kebolehan murid. Aras Takosnomi Bloom merupakan
sebagai garis panduan seseorang guru dalam membina soalan bagi
menguji tahap penguasaan murid. Saya juga mempelajari cara-cara
untuk membina Jadual Spesfikasi Ujian (JSU ). Sekarang saya
memahami bahawa bermula dari awal tugasan pertama iaitu pengujian,
pengukuran dan penilaian, seterusnya aras Taksonomi Bloom dan
pembinaan JSU, ketiga-tiga perkara ini saling berkait antara satu
sama lain.Dengan mengikuti kursus PGSR ini, ianya mengingatkan saya
kembali mengenai cara-cara pembinaan JSU dan pembinaan item ujian
yang telah lama didedahkan semasa zaman saya mengikuti kursus
perguruan. Dengan kuliah yang diberikan oleh tuan pensyarah, Encik
Amir Hamzah bin Yaakub, menyegarkan kembali serta bertambahlah lagi
pengetahuan mengenai Pentaksiran Bahasa Melayu Sekolah Rendah.Saya
berharap dengan sempurnanya tugasan KKBI ini, ia dapat membantu
saya dalam melaksanakan proses pengujian, pengukuran dan penilaian
yang lebih mantap dan berkesan. Kesimpulannya, semoga dengan ini,
dapat meningkatkan kualiti, kesahan dan kebolehpercayaan dalam
membina item ujian serta menjadikan pembelajaran murid-murid lebih
berkesan dan bermakna demi melahirkan insan yang berilmu.Sekian
terima kasih.Disediakan oleh,Nora bt Sulaiman,Unit : PGSR Ambilan
November 09 / Bahasa Melayu.Nombor Matrik : 123250
REFLEKSI
1. ROFLI BIN IBRAHIM @ HASHIM
Bersyukur ke hadrat Ilahi kerana dengan limpah kurnia dan
izinNya dapat kami menyiapkan tugasan ini dengan sempurna mengikut
jadual dan masa yang telah ditetapkan . Semasa tugasan ini
diberikan, saya merasa buntu dan tidak memahami bagaimana untuk
menyiapkannya. Walau bagaimanapun, setelah berbincang dengan rakan
sekumpulan dan pensyarah pembimbing En.Amir Hamzah Yaakub, barulah
kami mendapat gambaran dan memahami bagaimana tugasan ini perlu
disiapkan.Penjelasan serta bimbingan yang telah diberikan oleh
pensyarah pembimbing membuatkan saya dan rakan mendapat semula
kekuatan dan semangat yang kental untuk memulakan tugasan ini.
Hasil perbincangan dan pembahagian tugas bersama ahli kumpulan,saya
telah berusaha mencari bahan daripada pelbagai sumber rujukan
seperti Buku Rujukan Pentaksiran Bahasa Melayu, Majalah, dan
melayari Jalur Lebar. Galakan dan pertolongan daripada isteri serta
anak-anak membuatkan saya lebih komited dalam menyiapkan tugasan
ini. Pelbagai kesukaran dan halangan telah saya hadapi dalam
menyelesaikan tugasan ini kerana ahli kumpulan berada pada jarak
yang jauh antara satu sama lain. Berbekalkan semangat yang kental
dan jati diri yang bersungguh-sungguh kami telah dapat bersemuka
dan berbincang serta mengumpul pelbagai bahan dengan jayanya.
Walaupun kami pelajar PGSR yang sudah dikategorikan veteran, kami
telah cuba sedaya upaya untuk mendisiplinkan diri agar segala
tugasan dapat dibuat dan disiapkan mengikut masa yang ditetapkan.
Alhamdulillah segalanya dapat berjalan dengan lancar tanpa sebarang
gangguan. Biarpun pengalaman mengatasi segala-galanya, namun saya
masih merasakan kekurangan ilmu dalam mendidik dan membentuk anak
bangsa ke arah yang lebih Cemerlang, Gemilang Dan Terbilang.
Kerjasama ahli kumpulan merupakan nadi utama terhadap kejayaan kami
menyiapkan tugasan ini. Sesungguhnya tugasan ini telah banyak
memberi manfaat kepada saya dalam Ilmu Pendidikan khususnya
pengetahuan dalam Pentaksiran Bahasa Melayu Sekolah Rendah.
Insya-Allah segala ilmu yang saya perolehi dalam menyiapkan tugasan
ini dapat membantu saya melakukan proses pengajaran dan
pembelajaran dengan lebih berkesan lagi,khususnya dalam proses
penyediaan item-item ujian. Kini telah timbul keseronokan untuk
meneruskan pengajian bagi memperolehi segulung ijazah sebagai
galakan dan cabaran kepada anak-anak dalam menuntut ilmu. Faktor
usia bukanlah penghalang untuk mencapai sesuatu impian.Akhir kalam,
saya mengucapkan ribuan terima kasih yang tidak terhingga kepada
pensyarah pembimbing, isteri, rakan-rakan, keluarga serta anak-anak
kerana telah memberi dorongan , sokongan serta meniupkan semangat
saya dalam menjayakan tugasan ini. Amin, ya rabbal alamin.
