Notes du mont Royal

Cette œuvre est hébergée sur « Notes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

MEN G TSEU.

menus,

STUGARDUB ,

etTUBINGÆ ,

Los-111111,

renom DATUn,

Apud Comitem ne LASTEYRIE, me de Grenelle-Sainl-Germain, N.° 59;

Apud DONDEY-DUPRÉ patrem et filium, Socia-tatis Asiaticæ typograpbo-bibliopolas ,ime Sainld»Louis, N.° 46, au Marais.

Apud COTTA.

Apud SOWERBY, N.° 33 , King street.

La Typu 311105121113. m du Dragon, N9 Io.A à--Mx. w.

MENG TSEUVIL

MENCIUMINTER SINENSES PHILOSOPHOS, INGENIO, DOCTRINA ,

NOMINISQUE CLABITATE

CONFUCIO PROXIMUM,8mm: , LATINÀ INTERPIHATIONI , An INTnPISTATIONIK TAITÀRICA!

1111.411ka RECENSITA , INSTRUXIT , 8T PERPZTUO COMMINTARIO ,I SINICIS DBPROMPTO , ILLUSTRAVIT

Summum JULIEN,SOClETATlS ASIATICÆ PARISIENSIS ET LONDINENSIS SOCllIS.

ACCEDUNT EMENDATIONES ATQUE INDEX LOCUPLETISSIMUS.

v ov-mmmmSOCIETATIS ASIATICÆ ET COMITIS DE LASTEYBIE IMPENSIS.firv l

PARS POSTERIOR.

LUTETIÆ PARISIORUM.

l DCGCXXVI.

MENCH.

LIBER SECUNDUS. .-

CAPUT I.

Tractatus Li [cou pars prior.

â. I. bien. 151w ait: Quamois eelebn’s Li (1) leou° per-

spicacitatem , et opificis (2) Konng chou tsen °solertiamhabeas , si non utaris circino et norma, non potes facere resquadratas et rotundas; quamvis musiei (3) Sse khouang°solertem-auditum, si non utaris sex (4) regulis, non

Nota. Litteræ GG commentarios indicant a doctore Tchou-hi(4,066-5,504) editos sub titulo: Sse-chnu-[ehou-Iseu-i-Ihoung-lluno-pian (1,511-4,o19-4,oGG-2,059-G,226-1, 140-4,273-Io,980). Plernm-que circa res mere pl1il050phicas versantur, omnesque celebriornminterpretnm sententias, sive auctoris menti et explicationibus c011-gmant, sire ab iis discrepent, nîtido ordine digestas doctissimaqnecensura excussas exhibent.

(1) E : Li-Ieou idem ac Li-tchou (4,066) , vir apud reteres, impe-rante Hoang-li (6,491-2,421) , acutissima oculomm acie noms.

(a) E z Koung-cliou-Iseu, nomine Pan (5,924), artifex e rcgnoLou (12,787), ingenio et solertia celebris. C : Matri sua: ligneumhominem , aurige: vices explcntem , confecerat, ita ut, elaterio si:remisso , cnrrns statim relocissime , quasi proprio motu , ferrctnr.

(3) Tart. versio : Musicæ præsidis Klmuang. E z Sse-khouang,cognomine Tsar-je (2,059-11,374) apud Phing-koung (2,480-612),regni Tsin (3,920) regulum , musicæ præsidis mnnere fungebatur.

(4) C : Indicat duodecim [in sen regulas ab imperatore Hoang-ti

1.. l

2 IENCIIpotes (5) perlicere quinque (6) sonos; queutois imperato-rum Yao et Chun° agendi-normam , si non utafis huma-no regimine , non potes pacifice gnbernare ’imperinm.

5. Il. Nunc , principes babent bumanum cor et (7) bu-manam famam, et-tamen populi non percipiunt eorumbeneficia, nec 1105i possunl: esse-exemple ad posterioresgenerationes , °quia non agunt priscomm imperatornm° agendi-normam °.

5. III. Itaque dicitur : u Sola virtus (8) non sufiicit adexercendum regimen; sola lex (9) non potest ut exvseagat. n

inventas, quarnm sex snnt yang (11,809) sive perfectæ, aliæ verosex sunt’In (11,797) sive imperfectæ, i. e. inter duodecim semi-tonos quibus constat diapason ( l’oetave ), sex priores numerisimparibus, primo, tertio, quinto , etc. , se: posteriores vero nu-meris paribus, secundo , quarto, sexte, etc., respondent. G : Sexliu perl’ectæ vocantur hoang- lehoun; (13, 1 1 1 - 1 1,522), thaï-duo

(5799-5583), kan-si (1,890-4,946), jouiïpin (G,160-10,468), i-tse(1,808-7,92), ou-i (5,454-1o,822 bis). Sex (in imperfectæ vocantnrla-Iiu (1,797-1,181), kio-lchoung (1,810- 11,522), lehoung-Iiu(1 1,522-1, 181), Iiu-leheung (4,136-11,522), non-lia (I,olo-I,181),ing-tchoung (3,1 10-1 1 ,522). Hæc nomina symbolica sunt, variisqnenaturæ pet duodecim lnnæ cursus (lunaisons) operationibns res-pondent. Juxta Sinas, unumquodqne [in uni menstruo lune: cnrsuirespondct eique snum nomen impenit. Vide Mémoires sur les Chinois,

tom. Il , p. 95vsqq.(5) J : Tching (4,632), est cilicere ut quinqne notai, pro sua qua-

qne nature, consonæ sint, gratamqne harmoniam reddant.(6) G : lndicat quinqua notarum sonos koung, chang, hie, khi,

iu (a, 128-1,:99-9,9oo-2,718-8,224).(7) l. c. Etsi eorum humanitatis fama late diffundatur.(8) H : Si princeps, licet eximia. bonitate prnditns, humanum

regimen non examen.

(n) Lanl n, CAP. 1. 55. IV. 1Carminum(t o) liber ait : a Non (l 1) transgressas-est, non oblitus est, quia * egit-secundum pristina insti-tnta. u Vir qui secutus prîscorum imperatorum° leges’peccaverit, nondum" exstitit°.

5. V. Sancti viri ’cum-exhausissent (i. e. perfecteexeruissent) oculorum vim", continuaverunt (12) illud,utendo circino , norma , libella et perpendiculo ,. ad fa-ciendum res quadratas , rotundasn, planas, et rectos .alque id (13) non potuit cousumî usu°? l’Cum-exhamsissent amis vîm’ . continuaverunt illud , utendo sex Lin

sen regulis , ad perficiendos quinque sonos , nique id (14)non potuit consumi usu °. ’ Cum-exhausissent animi co-gitationes °, continuaverunt illud, utendo " humano (15)regîmine , et humanilas cooperuit , î. e. complexa-est’imperium.

â. V1. Itaque Idicitur : a Si exstruis opus altum, debes(x6) sequi colles et aÎggeres; si exslruîs opus dcpressum,

(9) H : Si princeps licet optimis Iegibus instructus, humanitatis

sensibus tarentn .(la) H : Liber Carminum, tom. T’a-je (1,7974 1,889), oda lia-Io

(3,184,460)-

(I I) H : Ym, kouo , gallice :pe’cher par excès ou par defaut.

(la) H z l. e. transmisemnt (4,08). Illud, se. illam oculi vim etperiüam , qua duce , (A) res quadratas, mandas, planas et reclusconfecerant.

(13) AQSc. ars omnia van et utensilia confieîendi , immenai usûs ,immensæ utilitatis fuit.

(14) A : Se. ars musicos concentus efficiendi.(15) Ad verbnm : [bu-l’infin-tchi-tching, administratio non aus-

ünem- crudeliter-tractnre homiuÊs. Diction. Rang-hi (2,535-5,504) : Quiescere-in inhumanitate dicitur lin (1,733).

(16) H : Prout in excelso loco au: humili fundaruenta iacis, faci-lius etiam excelsam au: humilem domum otruis. n

x»

4 v n E N c1 1 (Il!)dcbcs sequi amnes et stagna n. Exercendo regimen , rànonsequi pristinorum° imperatorum °agendi-normam , po-test-ne vocari prudentia °?

5. VIL *Idcirco solummodo ’humanum virum deceitstare-in excelsa’ i. e. regia sede; si vir inhumanus° stet-in excelsa sede , id est spargere hæcî mala (17) in molli-tudinem °.

à. VIlI. Si supra (18) non-sit recta-agendi-norma etmoderamen , infra (19) non-erit lex et disciplina. Si aula(20) non. (21) adhibcat-fidem rectæ-rationi, si minores-magistratus non adhibeant-fidem institutis , si sapientes(22) transgrediantur æquitalem , si exigui homines trans-gredianlur [egos , x(id-quo regnum°servatur , fortunæ-casas est’.

5. 1X. Itaque dicitur: T3 mœnia-interiora e! mœnîa-ex-

teflon nondum absolula esse (23) , arma et loricas non nu -merosa esse, non est regni ° calamitas ; à agros e! campos-ab-nrbe-remotos non bene excoli , ac opes et divitias noncoacervari, non est regni° ruina n. Si supra (24) non-sint

(l7) H : Hæc immanitatis mais sen damna, se. minislri et popu-lus principis crudclitatem et nequitiam imitabuntur.

(18) Il z Si superior seu princeps res juxta rectam-nurmam, nonmoderetur, non dîrigat..

(19) GG : Littera hic (infra) ministres et populum indicat.

(ac) H : Aulœ minislri. v(si) H : Si non crcdant cam esse dignam qu: in praxim rediga-

tut, si eam (GG) flocci fadant ac sequi parum curent.(n) H :Viros in dignitate constitutos et varia: administrationis

mimera obenntes intelligit.

(23) H : I. e. firma et solida. .(24) H : Id est won-lao-khoueï, via. supra not. 18.

(1V) Linn111,CAp. 1. 5ritus (25) , si infra non-sit studium, pravus populus ex-surgit, algue regni exilium ’non-abesl-nno-die, i. c. jam-

jam-instat. .5. X. Carminum (26) liber ait: Cœlum (27)° jam-jam-evertet: (28) ne-sitis "remissi (29). V01 * remissi (3o) es!velut *lenli-et-negligcnles°. Serviendo principi, ’non-sequi-æquitatem; accedendo (31) et recedendo *non-servare-ritus; loquendo , tune vituperare (32) prîinno-rum imperatorum° agendi-normam°, est velut lenlum-et-negligentem esse.

â. XI. îldeo dicitnr: Suad’ere (33) difficilia ad. princi-

V pem, dicitur revcrenlia; proponere bonum (34) , repri-

(25) H : Si non studeant rilibus. Hic locus respondet ad luteraswon-fa-rheou. Vid. supra not. 18.

(26) J: Cid-king, torn. Ia-ya, oda Pan (3,247).(27) H : Cœlum familiam Tcheou (1,187) evertcre meditatur.(28) H :Ministros alloquilnr.(.29) G : Lege i-i-jan , transposita adverbiali particula jan.(30) J : I-i-jan, locutio Tcheau tempore usitata. -- Locutionem

obsoletam recentiori explicat.(31) Tsin-thouï, magistralum adire, gerere; magistratnm reliu-

qpere, abdicare.(32) Tart. vers. Pro nihilo ducere. Omncs interpr. : Viluperare,

acriter reprehendere. J : gallicc : Calomm’er la eonduiæ des anciensrois et dine qu ’elIe ne vaut pas la peine (fait imitée. Perperam Noël :

Si dico! (princeps nos-ter) imitandæ pnseomm imperatorum viriuti et

impal- est.(33) I : Tse, non est verbis acribusireprehendere, sed simpliciler

verbis exponere. H z Eum consiliis suis slimulare, ut imitclur Yaoet Chun , quod (C) sane diliicillimum csl.

(34) J : Nilide un aperirel quid sit humanum regimen.--Prmi-tatou: , i. e. inhumanitatem , sævitiam.

G [monmere pravilatem, dicitur" (35) observantin. Dieere : Meusprinceps (36) non potest, vocatur° furari, i. e. nocere(171i).

â. XII. Mencius ait: Circinus et norma rerum quadra-tarnm et rotundarum ’ perfectio° (37), sanctus vit ho-minis ordinum° perfectio est (38).

à. XIlI. Si (39) cupias , agens principem, exhaurireprincipis ° agendi-normam , si cupias , agens ministrum ,exhaurire minislri agendi-normam : (4o) l’in-his-duobus ,

simul imitare Yao et Chun et nihil-amplius’. TE, nonsecundum normam (41) ’qua Chun° serviit Yao, servireprincipi, non revereri suum principem° est°. T5, nonsecundum normam(42) ’quaYao° rexit populum , regerepopulum , nocere suo populo° est°.

(35) H z Ver-us ’animi afl’ectus.

(36) J : Humanitati exercendæ impar est.(37) I : Xi, i. e. tsin (6,567), gallice :l’épuiœmmt, i. e. (sensu

Sinis familiari) l ’mtier achèvement. - Efleetus pro causa ponilur.C : Sont quadrationis et rotunditatis perfectus canon (792). I z Qua-drationis et rotundationis ratio ita exhauritur (tsin) , se. in perfecte-absolvitur a (sic) circino et norma, ut ne hilum quidem mutarevel addere sut demere quess. C : Ut sine circino nulli rei quadra-tionem et rotunditatem perfectam dare, sic et, remoto sancli viriexemplo, quinqua præcipua humanæ societalis officia rite exsequinulle mode potes.

(38) I : Quinque bominis oflieiorum ratio exhaurihrr (tsin) asancto viro , i.e. (C) homm ofliciomm est perfectissimum exemplar.Vid. notam superiorem.

(39) Perperam Noël : Qui euh 0ere imperatorem agere. C z Litterayo (cupere) ad litteram lsin (exhaurire) referenda est. Sic et vers.

Tartarica. V(4o) Id est, sive principem , sive magistrum agas.(41) E : Se. reverentiam.

(v) 1.133111. en. 1. -, 15, XIV. * Confucius aiebat : Via: sua! duæ: humanilaset *inhumanitas , et nihil-amplius °.5. XV. Si princeps sæviendo-in suum’populum (43),nimius-sit, tune ipse a-subditis-perimitur (44) ce regnumejus petit. Si non sit-nimius, tune ipse (45) periclitaturce magnum ejus imminuitur. Populi (46) cognominantillos 1 dicentes : Yeou, i. e. hebetes, et Li, i. e. crudeles.Licet illis sint pii (47) filii et humani (48) nepotes, postcentum generationes non possunt immutare illud.

Carminum (4g) liber ait :. (50) a Fanu’lùe In° speculum

(42) E : Se. humanitatem.(43) I. e. si mnltum, si parum avisa-in" Perperam Noël : Dlaxi-

mum Indium quad mure soIet.. nanas, etc. Littera clu’n (multum ,nimium ) cd inhumanitatem , non vero ad savomm principumpanant referenda est. C, GG : Duplex est inhumanitatis species ,se. (9-93-4,028-5,067-5,061) levis inhumanitas (pou-chin) et pro-fonds inhumanitas (chia ). Assentiunt B , C , E , H , I et vers. Tar-taries.

(44) E : Imperatores Ifi’e et Teheou (4,220-7,7So) intelligit. -

(45) E: Imperatores Li-wang et l’eau-mg intelligit. Li-wangin regione Tehi (2,652) exulavitLYenu-wang in regîonelli (3,201).

(46) I : Se. postquam obierunt, turpe illnd cognomen ipsis im-ponitur.

(47) J : Quantumvis in avum snum pii sint.(48) J : Quantocumque smore proavum suum prosequanlur,

infamiam ejus memoriæ inustam delere nequcunt.(49) G: Chi-king, tom. la-ya, oda T710ng(5,124).(50) C : Toison-hi, in suis ad Oti-king annotationibns, miam Thang

Li-wang principis causâ compositam fuisse censet. H : In Ian , nonlest exemplum quod In subministrat, sed contra , (A , H , I, J )exemplum quod Tcheou (7,750) , familia In ortus, ex infclici Clin!imperatoris Kie (4,220), familial: flic (1,780) ultimo, ducere atqu e -oh oculos habere debet, ut a tyrannide deterreatur.

8 l manunon est procul. Est-in ’familiæ-Hia’ generatione (51) n.Illud° (52) dicit°.

5.) XVI. Meng tseu ait : Tres (53) familiæ” obtinuerunt*imperi11m°, per (54) humanitatem; eorum posieri (55)amiserunt *imperium ° per” inhumanitatem. Id-quo (56)regna° dilabuntur et exsurgunt (sive florent) , conservan-tur et pereunt° , etiam sic.

â. XVlI. Si imperator sil *inl1umanus , non conservat(57) quatuor maria; si reguli sin! ’inhumani non conser-vant ’terræ-et-frugum-Spiritus (58): si supremi-tribu-nalis-præsides et*magnates sint *inbu1nani, non conser-

(51) J: Littern In (4,750) indicat Tcheou (7,750) et litteræ Ilia-heou (1,780-1,143) , imperatorem Kie (4,220). Vide notam super.

(52) C : Mcncius , hoc allato carmine, posteros principes terri-bili imperatorum Li-wang et Yenu-wang exemplo , docere atque asævitia avortera intendit. - J : Hic locus illud (i. e. principesjeouet li dictos ) intelligit.

(53) H: Familias [lia , Chang et Tcheou (1, 780-1,)99-1,187)indican

(54) H: Imperatores Iu , Thang, Wen-wang et Wou-mg in-telligit.

(55) H : lmperatores Kie, Tcheou (7,750), Li-wang et Yeou-wang ’

innuit.(56) H: Non solum imperium , sed etiam (J) exigua regulorum

regna , principis bumanitatc florent , inhumanitate corruunt.(57) H; Omnes imperii populos intelligit. Non consonait, i. e.

amittit. .(58) J : Sacrificiis qua: terne et frugum Spiritibus offeruntur,præsunt reguli. -- Hi Spiritus regnum regulo ab imperatore comamissum . in tutelam recipere , sed , regulo dignitate sua spoliato ,statim deserere dicebanmr. Unde , a amiucre terra: et frugum Spi-ritus n idem est ac regia potestate exui.

(59) Jus parcntalin sacrificia in bis tcmplis oflercndi , eorum di-

l(v1) 1.121511 11, au. 1. gvaut (59) ’ veineranda-majorum-templa; si litterati et’plebei-homines sint ’inbumani , non conservant (60)sua quatuor membra.

Nunc , si odisse mortem et interilum et delectari ’ in-humanitate: illud est velut odisse ebrietatem et (61) niti-in vinum i. e. effrene indulgere vino.

5’ XVIII. Meng tseu ait: (62) Si guis .amet homines63) et non diligant illum, penitus-consideret suam hu-

manitatem (64); si regat homines (65), et non regantur,penitus-consideret suam prudentiam; si 1 urbanc-tractetbomines , et non respondeant , i. e. par pari non referant ,penitus-consideret suam observantiam.

5. XIX. Quando , dam agit (66), est aliquidiquod nonassequitur (67), in omnibus, penitus-considerando , eau-sam quærat in se-ipso. Ubi ejus persona recta est (68)" ,* imperium se-subjicit illi.

Carmînum liber (69) ait z Si princeps assidue meditetnr

gnitati , tanguam necessaria prærogativa , conjungebatur. [deo ubiillud jus , statim dignitatem amittebant. V

(60) H : 1d est: corpus , sen vitam.(61) Gallice : Se forcer sur le vin.(62) I : Meng-tseu sua: ætatis regulos intelligit.(63) I : Se. Ministres et populi homines.(64) H : Timere debet ne quid suæ bumanitati desit , ac proinde .

illos majoribus ac anlea beneficiis aflicere.(65) H : Si ejus auctoritati ac regimini non pansant.(66) I : Littcra bing (agit), indicat tria superius dicta , se. amare ,

regere, urbane tractare.(67) J z Si non obtinet quod cupit, se. Si non redamctur, etc.

Vid. supra , S. XVIIl.(68) I : Ubi summam bumanilatem , prudentiam , urbanitatem ,

attigit , coluit...(69) Liber Carminum, tnm. laya, 0d. l’Ven-wang(3,7835,334 MS-

10 MERCI!sevconformarc-ad Cæli mandatum , ipse sibi accersit’mul.tant felicîtatem. n

5. XX. Meng tseu ait : Homines babent constantemloquendi modam (7o). Dames aiunt : c ’Imperium ,regnum (71), familia (7 2). n

’ Imperii ° radix est-in regno ; regni ’radix est-in familia;

familîæ° radix est-in Ixominis persona (73).

5. XXI. Meng tseu ait: T31 exercere regimen non estdifficile. Ne habeas, i. e. tibi accersas, crimen (74) amagnis (75) familiis. Id-qnod magna: familiæ’ amant,unum regnum amat illud. Id-quod unum regnum amat ,me: * imperium amat illud. Idcirco (7 6) , ’(torrentis instar,

. virtutis documenta inondant osque-ad quatuor maria.5. XXII. Meng tseu ait : Quando in *imperio (77) est

recta-norma, (78) exigua virtus (79) servit magma vir-

(7o) H: Loquendi modum quem ab antiquitate hue usque sibitradiderunt.

(71) E: Indicat regulorum regmnn.(7a)E: Indicatsupremi tribunalis præsidum etmagnatnm ditionem.(7 3) Cf. librum Tir-bio, S. 1V.(74) G , H: Noli , prava agrandi ratione , magnatum iram et

odium in te concitare.(75) C: Magnates allissimis muneribus ornatos intelligit. Aliter

E:lntelligit summorum tribunalium præsides (1171ing) et primariospræfectos (la fou), qui ditione rcgulis subjecta potiuntur. V id.

supra , t. I, c. l. , 1V. .(76) Id est: Si princeps se ita gerat.(77) Quando , (H) imperatore rerum summa potiente , sola (J)

virtus , sola sapientia summo in honore habentur , potestasquc(GG) armorum vi fulta ralioni et æquitati obsequitur.

(7 8) H : Verba : Magna air-tus, magna sapientia, imperatorexn in.dîcant; exigua oirtus, exigu: sapientia, regnlos.

(79) J: Ex animo ac libenter serviunt.

(vn) mon 11, en. 1. 11tuti , exigus sapientia servit magnæ sapientiæ. Quando in1 ’imperio (80) non’est recta-norma, parvi (81) serviunt

(82) magnis; debiles serviunt fortibus. Hæc duo a Cœloperdant °. Qui obsequitur Cœlo , conservatur; qui resistit

Cœlo, perit. «à. XXIII. Thsi regains King koung ait: Quando

princeps non potest (83) aliis jussa-dare, si adhuc nonvelit accipere mandata , id est (84) divelli-ab hominibus ’-’Lacrymis-elïusis° , filiam-in-uxorem-dedit ad (85) Ou.

Nunc’ cum pana regna» (86) imitentur magna rogna etembescant accipere mandata (parere)’, id est perinde-ac-si ’discipuli° embescerent accipere jussa a (pa’rere)seniori magistro °.

(80) C : Quando , imperii dominium (H) inter varies regulos sibimutuo infensos dividitur, solaque armorumipotentia, virtute etsapientia conculcatis, summo in honore habetur, ut accidit tem-pore."quo’ Confucius librum Tehhunr-lhsieau composuit.

(81) J : Invite et coacti serviunt. I(82) J z Paroi , magni, de territorio; debiles, fortes , de armorum

potentia , dicuntur.(83) C : Quicumqne regnum suum armorum si roborare , ac pro-

inde eliis imperare nequit , si præterea , superbiori anime elatus ,aliorum regulorum legi lac potestati se subjicere renuat, hostiles in-cursus, suamqne et populi ruinam ultro sibi accersit.

(84) H : se a populo suo discindit , i. e. ejus eoncordiam, ejusamorem amittit.

(85) I. e Filiam suam uxorem commisit barbare (J) regni 0aregulo, qui, denso exercitu fretus , ipsi (C) armorum potentia penedestituto , proximam ruinam minitabatur.

(86) Perperam Noël, : Suofastu andantes magnorum regnorumprincipes. Magna rogna sunt inhumann , et pana regna imitanturilla. Sic et A,C , H, J. - A ,1 :Virtutem cotera, regnumque, sub-

1

12 nenni (m1)5. XXIV. Si erubescant illud , nil1il esl(87) sicut imi-tari VVen wang. Imitando VVcn wang : magnum regnumpost quinque annos , parvnm regnum post septem annos,profeeto passant exercere regimen in * imperio °.

5. XXV. Carmen ait : Familiæ (88) Chang° nepotes etfilii : eorum numerus non est (89) centum-millia.’Supre-mus-Cœli-dominus (90) postquam mandatum-dedit, °sul)Tcheou se-subjeeerunt. 1 °Se-subjecerunt sub Tcheou ,quia Cœli mandatum (91) non est perpetuum. Familiæ Inministri (92) magni et perspicaces (93) , vinum-odorife-rum-libantes , adjuvant (94) in imperiali-palatio. »

’ Confucius ait: Cam esse! humanus , (95)non potueruntcenseri i’multitudo. °Si regni princeps amet humanita-tem, in ,”imperio , non-habet a’dversarium.

S. XXVI. Nuno° eum copiant non-habere adversarium

ditorum animis sibi devinctis , firman: nequeunl; ideo tam facile avicinis subjiciuntur.

(87) J : Si aliorum lcgem subire cos pndet, optima dedecus illudelfugiendi via est.

(88) J : Liber Carminum, tom. Ta-fa, 0d. Wen-wang.(89) I : Gallice : ne se bornepas à cent mille ; i. e. bnnc numemm

excedit.(90) J: Postquam in familiam Tcheou universi imperii dominium

transtulit.(91) C: Imperium cœlitus datum ab inhumanis principibus ad

humanus transit.(92) G : Familiæ Chang nepotum et filiorum ministros intelligiL(93) I z anlan , i. e. in sacrificio majoribus defunctis oblato ,

terram odorifero vino spargcre ut Spiritus descendant.(94) I z lmperatorem parentantem adjuvant.(95) B, C, I: Quamvis familiæ Chang nepotnm et filiornm nu-

merus centum millia excedcrel , tanto cordis affectu ad nomm im-

1.111111 11, au. 1. ’ 15in imperio et non utantur (96) bumanitate (97), id est per-inde-ac-si qui; vellet corripere rem calentem et nonuteretur 7;; madefacere °.

Carmen (98) ait : a Quisnam potest corripere remcaleutem° et non ntitnr z; madefacere? n

5. XXVII. Meng tseu ait : "inhumani (99) : an licet(100) cum illis loqui° l (101) pro-quiete-babent sua peri-cula; pro-lucro-habent (102) suas calamitates; lætanturi’iis-quibus (103) ipsi (104) pereunt°.’ 1"Inhumani : °si

(105) liceretlcnm illis loqui, tune, numquid (106) lotpereuntia rogna et collabentes familiæ° essent? i

peratorem evolarunt , ut illa centum et amplius mîllium multitudo,quasi fere nulla fuissct , ab eo statim subjecta sit.

(96) Sic E : i(115) , i. e.young (6,164). Aliter A, B: et non in (i)aqua abluit (lcho) J : Nisi prias manum frigida intingas, rem ca-lentem corripere acquis.

(97) I. e. Si bumanitatem non exerceant.E:i, i. e.young(6,164).(98) Liber Carminum , tom. la-fa, 0d. Sang-l’eau (4,254-4, 164).(99) J : Flagitiosos et crudeles sua: ætatis principes indicat.(100) J : Quamvis optima illis consilia des, nunquam tibi fidem

adhibebunt.(101) H:Voluptati, desidiæ, et insano fastui indulgendo, regnum

suum maximis objiciunt periculis; et interea dulci se quiete fruistulte arbitrantur.

(102) H: i. e. id quod ipsis et regno calamitates accersit, v. g.fœdissimas voluptates, assiduasque comessationes , etc. V id. 10m, I,cap. I, net. 100 , 101a , 101", 101’, de licou , Iian, huang, wang (H).

(103) H z Se. solutiore vita et truci crudelitate.(104) I : i. e. regia dignitate spoliantur.-Littera «tong, vitæ et

regni jactura etiam intelligi potest.(105) J: Si principes inhumani æquitatis consilia docili aure ac-

cipere , mores suos emendare, virtutemquc colerc possent.. V(106) Numquid lot regna, tot Familiæ collaberentur ? E litteras

ho et jean, apte conjungit. ’r

14 u E N c u (1x)5. XXVIlI. Erat quidam * puellus cantando dicens:u (107) Sifluvfi Thsang lang °aqua pura 312°, possum inca lavare meas pilei-vittas. Siflwz’i Thsang lang" aquaturbida sz’t°, possum in ca lavare mecs pedes. n

1 Confucius ait: Parvi filii i. e. discipulî , audite illum:si pura dt, tune lavait pilei-viltas; si turbida (108) sil,tune lavat pedes. a Ultra assumpsit illud°.

5. XXIX. °Homines profeclo (109) se-ipsos contem-nunt, et deinde homines contemnunt illos; Familiæ pro-fecto (no) se-ipsas evertunt efdeînde homines evertnntillas. Regna profecto se-ipsa aggrediuntur , et deinde ho-xnines aggrediunlur illa.

Thaï kia (Il l) ait: a Cœlîtus factæ sen immissæ cala-mitates , adhuc (1 12) possunt evitari; in a-te-ipso faclîs

(m7) C : Fluvius Han (5,’aon) ad orienteur: fluens , fit fluvins77Mng-lang. Vide Chou-kir]; , capit. Iu-koung (7,mG-xo,416).Perperam Noël : ixia Thsang-lang aqua limpidau ixia Thsàng-Iangcaqua turbith" Doctissimus interprcs aquam fluvii Thsang-lang hiclimpidam , illic turbidam eodem [empote esse innuit; quad sinicisinterpretibus displîcet. I : Hujua fluvii aqua , certis temporihus,modo pura, modo turhîda est. GG : paellas dum bæc dicit aquampumm et aquam lurbidam ante oculos non babel.

(108 ) Perperam Noël : hic pueIIus islam utramque dz’sparis clari-

lalis aquam sibi assainit. B æquo qumit illud. 1d est:Si aqua modonobiliorem corporis partem , mode ignobiliorem las-ut , banc usûs (C)difl’erenüam , puritate au! sotdiludine sua assainit , i. e. sibi accersit.

Sic princeps humanitate gloriam, crudelitate opprobrium , sibiparat. AssemiuntA, B, C , H, I , J.

(109) E : i. e. se efficiunt contemptu (lignas.(no) I. e. Familia se eflicit dignam qui: evertalur; regnum (E)

se 215d: dignum quad armis ultricibus impetatur. Vid. S. XXVII.(x l x) Chou-km; se!) Annalium imperialium liber, capiteflmï-kz’a.

(1 n) I: St. virtulem colendo , humanitalem exorccndo:

mon Il, CAP. x. - Il)calamitatibus (l x3) , non potes vivere. n Illud° dicit (1 14).

â. XXX. Meng tseu ait : Kie et Tcheou amiserunt’imperium° quia amiserunt sucs pupulos°; miserontsucs papulos° quia amîserunt eorum cor°.

Obtinendi ’imperium est ratio val ars; quando obti-nuisti ejus populum, continuo obtincs sen possides, ’im-perium °. Oblinendi ejus populum est ratio; quando ob-

l tînuisti ejus cor, continuo obtines papulumt Obtinendiejus populum est ratio’; id-quod optat, (115) da illud,collige illud , (i. e. id illi suppedita ); id-quod odit , ne in-feras illi°.

S.XXXI. Populi° se-subjîciunt humanitati ° veluti aquæ

labuntur deorsum , veluti feræ’ procurrunt-inl deserta °.

â. XXXII. Ideo , qui in (1 16) aquæ-fundum propellitpisces(1 17),lutra (1 18) est° ; qui in densas-silvas propellitaviculas (x 19) , accipiter° est; qui ad Thang et Wou wangpr0pulit populos (I 20) , Kie et Tcheou est.

("3) C: supradicta intelligit, se. contemptum, eversionem, bos-tiles incursus. Quando princeps bas calamitazes, suis vitiis, sua læ-vitin sibi accersin’t...

(1:4) I: flanc verba principem inhumanum suam sibi para-eexitium app0site dîcunt.

(l 15) E : Si copias populi mon!!! chinera , collige illud quadopiat, et da illi. I : alimenta, vestes , commodamque habitationemhabere amat (A); contra, fameux , frigos , miseriam et inhumain-tem exhorter.

(116) C sic explicat and (5,595) per in (86) et in (3,839); assen-tiunt I et vers. Tartarica.

(l 17) E: Ta, animal feli simile ; sub aguis vivit et piscibus ves-citur.

(H8) l : Lutræ places, accipiler aves, Kit et Tchmu populos

16 HENCII5. XXXIII. Nunc , inter (imperii principes , -siquisesset qui amaret humanitatem, tune reguli omnes adillum (121) propellerent". Quamvis vellet non regnare(122) , non posset id obtinere°.

ê. XXXIV. Nunc° qui cupiunt regnare, sunt velutivir qui, in septem annorum° morbo (123) , quærit triumannorum° (124)herbam-aï° (125). Si° (126) jam nant:non colligatillam, ’usque-ad-vitæ-finem non (i. e. nun-Iquam, obtinebit illum. Si jam nunc non applicent-animumad humanitatem * usque-ad-vitæ-finem dolebunt et dede-core-aflicientur, ita ut tandem decidant in mortem etinleritum.

propellcre dicuntur, quia illos , timore percitos in tutum locum serecipere cogunt.

(119) E : Tchcn avis ex accipitris specie , corpore flave columbas ,hirundines ac passeuses persequilur et devorat (À7IanD-hi).

(1 no) C: Quemadmodum pisces atque aviculæ profundos aquarum

et silvarum recessus pctunt, ut luira: et accipitris rapacitatem effu-giant , sic imperii populi , imperatorum Kit et thcou sævitiamformidantes , ad Tchhing-thang et W’au-wang, tonquam ad tutissi-mum asylum festiuanter profugerunt.

(1:11) J : Propellerent populos sucs ; i. e., ut in superiore nota ,populos ab ips is crudeliter oppresses, ad humanum illum principem ,tunquam ad liberatorem , confugere cogerent’.

(1 n) C : i. e. universi imperii dominium habere.(123) H: inveteratam tyrannidem cum septem annorum morbo

confert. ’ s(124) E: Humanitatem saluberrimæ herba: ’aï confert.’(1:15) E : ’aï, herba virtute caustica. Postquam tribus annis ex-siccata est , multis morbis medelam affure potest.

(126) Interprctt. B , C , H ,1, litteram wtï(5,59n5) ut redundantemomittunt. Quibusdam verbis adjuncta nonnumquzim redundat , a. g.Wei-nrng (5,595-8,488) gin: æuvâpeyol, i. e. passe.

(x1) 1.111111 i1, en. .1. 17îCarmen (127) ait: a Isti pn’ncipes quomodo possuntboucs-fieri? (128) ° Mutuo (129) *immerguntur. n Illud°dicit (130) °.

5. XXXV. Meng tseu hit : Qui (131) sibimet damnum-inférant: non est-possibile cum 17113 ’loqui° (132); qui

se-ipsos derelinquunt (133) : non est-possibile cu’m illisnaviter-agere° (134). In sermone , obtrectare ritus etæquilatem, dicitur ° sibimet damnum-inferre °. Dicere:Meapersona(135) non potest habitare (136) humanitatemet sequi æquitatem , vocatur ° se-îpsum derelinquere °.

S. XXXVI. Humanitas, hominis° tranquilla (137) se-des°; æquitas, hominis° recta via est °.

(1 27) Liber Carminum , tom. laya, 0d. Sang-jean (4,234-4,164).(123) A : Sese mutuo in naufragium (i. e. exitium , ruinam) tra-

hunL *(129) Editio B non babet litteram hi (1,092).(130)]. e. Id quad modo dixi (vid. pag. 16, l. 1 1) libri Carminumlocus clore exprimit. - ,(131) H : Se. viri qui cupiditatibus suis, soluto freno , indulgent.Perperam Noël :Armganles.

(13:1) G :Licet rituum et æquitatis pulchritudinem minime nove-rint, ca inepte ludibrio vertunt , sanisque consiliis fidem adhihereremuant.

(133) G : Humanitatis et æquitatis pulchritudinem utique nove-ront , sed turpi desidia enen’es , se virtutes illas actu exsequi non

pesse dictitant. I(134) l. e. En cum illis agere qui: strenuos animi conatus requi-runt. Litteræ Jean-«76 , sensu verbi canari, miti, sæpius apudMencium accul-mut", Confer l. l, cap. l , p. 85, lin. 3. I z Fa-fen( 6,48» 1,840 ) vires exerere.

(135) Mes persona.. i. e. ego non possum.(136) H :Habilare , sequi ( i. e. inccdere in) signifiant aga-e ,

exercer: , aclu exsequi.(137) Couler !.l , rap. V1, nol. 48 ,Ascqq.

2..l9

18 11men (x11)Vacuam-relinquere illum tranquillam domum et nonhabilare (138) : deserere illum rectam viam et non sequi:* proh-luctuosam-rem!

S. XXXVII. Meng tseu ait : Recta-norma (13g) est-inrebns vicinis , et quæritis mm in remotis: res (140) est-infacilîbus, et quærilis eam in difficilibus. Si ’singuli-ho-

mines diligant (141) suos parentes et revereantur suosseniores °, mon: ’imperium pacabitur.

5. XXXVIII. Meng tseu ait: Si qui; (142) positus-ininferiori ordine sen dignitate° , non obtineat a superiore,populum non poterit obtinere (143) ut regat1°. Obti-nendi a superiore est via sen ratio (144). Si non fidelîs-sil ad amicos , non obtinet a superiore °. To; fidelem-essead arnicas est via (145). Si servieudo parentibus illos nonafficiat-gaudio, non fidelis-est ad amicas’. T417 gaudio-

(138) Vid. supra , not. 136.

(139) C: Se conformarc ad naturnm suam (que: primitus houaest, id.) , dicitur [au , via sen regula - G : Parentes et seniores no-bis maxime vicini sunt , ac proinde cos amare et revereri facilli-mum. Regulæ ( tao) praxis, a principio in bis tontum versatur.

(140) A: Res, i. e. exsecutio , observatio regulæ (tao ).

(141) Priores litteræ thsin et tchang proprie significant , gallice zavoir pour son père et pour ses aines l ’amour et le respect qui leur sontdûs; posteriores (J) tlzsl’n et tchang, patrem et fratres majores indi-

cant.

(142) Si ministera principe gratiam non ineat. C : Hoeoehang ,est principis animum sibi conciliare et firmiter devincire.

(143) A : Populus nonnisi invitus paret , ideoque optime cumregerc non potest.

(x44) H : Se. fidelem esse amicis.--(145) H: Se. parentes (veramillis pietatem exhibendo) lætitia afficcre.

LIER! Il, CAP. I. [:9afficiendi parentes est via. Si, *respiciendo-in se-ipsum(146) , non (147) verus (148) sit, non " afiicit-gaudio-parentes °. Verum-efficiendi se-ipsum est via. Si non sit-perspicax (149) in bono sive virtute , non verum-efficit*se-ipsum°.

S. XXXIX. ’Ideo ’veritas (150) Cœli° via est°; cogi-

tare (151) ’veritatem, hominis° via esl° (152). I5. XL. Qui *summe-verus(153)°non commoveat(154);

nondum° exstitit°. Non verus, nondum fuit qui possetcommovere °.

S. XLI. Meng tseu ait z Cura Pe i fugiens Tcheou ha-

(146) Fan-ehin , Gallice :faire un retour sur soi-même.(147) Hic littera lehlu’ng significat , gallice : vrai, sincère dans sa

conduite , exempt de feinte ou de déguisenwnl, v. g. C: Filius debetesse vere.pium in parentes, arnicas 0ere fidelem amicis , minister0ere rectum erga principem. -Infra , littera lehhing, in codemplane sensu , substantive accipitur.

(148) Si ver-nm (vid. not. 147 ) se non esse agnoscat , illamque

oerilalem assequi toto animo non studeatu .(149) J : Ming-hou-chen , est perspicue nosse qua in re virtus

oonsistat.(150) C , H : Illa verilas est recta ratio quam Cœlum nobis nas-

cenlibus indidit. GG : dicitur verilas quia est falsi expers ; primituscnim homo acre humanus , vert justus nascitur.

(151) Sse , non est verilaltm inaniter cogitare , sed illi sedulostudere , operam dore. Vid. supra nol. 147.

(151) I. e. ratio , norma. J ; Homo assequëndæ perfectioni liujusverlkzlis ( vid. supr. n01. 147 ) sen recta: rationis cœlitus infusœ ,assiduo incumbere dehet.

(153) Vid. supra net. 147.(154) GG. I. e. bominum animos sibi non conciliet. Id. intelligit

«à principis animum sibi devincire (hoe-chtmg), amicis fidclcm esse( sin-yeou ) , lætitia afficerc parentes (joual-1h51); ).

2"

go unscu (un)bitaret borealis maris’ ripas , audiens Wen wang exor-tum-essc (155), surgens (156) ait: Quidni illiobsequntu-rus vado ° (1 57)? Ego audivi occidentis regulorum-ducempe’rcallere r5 (158) alcre *senes n.

Cam Thaï koung fugiens Tcheou hahitaret orientalismaris° ripas , audiens Wen wang exortum-esse , surgensait : a Quidni illi obsequuturus vade °i’ Ego audiviî occi-

dentis regulorum-ducem.percallere ri: alere *senes n.e XLII. IIi duo *senes ’imperii’ magni senes (159)eranl°. ° Cam se-Subjccerunt illis , id fuit quasi iimperii°pa.tres(160)se-subjecissent illis". Cam ’imperii °patres

(161) se-subjccissent illis , eorum filii quonam ivissent?à. XLIII. [nier ’regulos, si quis csset qui exerceret

principis VVen wang” regimen, intra septem annos°,profecto exerceret regimen in (imperio °.

à. XLIV. Meng tseu ait: Khieou (162)" cum ageret

(153) J : Imperator Tcheou ( 7,750) omnibus occidentalium rosio-num regulis præfecerat W’en-wang. Id. Exorlum esse, i. e. ad bancdiguitatem evectum esse.

(156) C , J : Gallice :se levant avec émotion. I(157) A , B z Littcram hou, loco non suo positam, post littoram

Iaïlege.

(158) C , J : i. e. bumanum regimen exerere.(159) H , J :pe-i et Thaï-koung dicuntur magot senes , quia non

tantum 0b ætatem , ut vulgo soues , sed etiam ob eximiam virtu-tem summo honore colebantur.

(1Go) J z Cum ceteros senes virtutis et sapiontiæ splendore longesuperarent, Pe-i et Thaï-koung tanquam patres imperii habebantur,ac proinde imperii populi , tunqunm eorum filiî.

(161) C , J : Pater filiorum est du): et exemplar. PrincipÎbus Pe-iet ThaÏ-koung regulo n’en-wons! obsequi propcrantibus , quemnamalîum dominum ndiisscnt populi, cuinam adhæsissent?

(162) E : Jan (.632 ) Irhieou , Confucii discipulus.

(m) 1.113111 11, en. 1. 22apnd (163) *Ki rei-domesticæ-admi11istrum, non potcratmutare (164) ab ejus indole, et exigebat milii tributum

duplo-majus quam aliis diebus. r’ Confucius ait : Khieou non est meus discipulus- (165)

Parvi pneri , i. e. discipuli, " tympani-sonitu° impelere(166) illum decet °.

S. XLV. Ex hoc vides illud: Si principe non agentehumanum regimenl, °ministri ditent illum, omnes reji-ciuntur a * Confucio° 1; *quanto-magis qui causâ (167)illius , armorum vi (168) pognant. Si contendas-de terra’pugnando, occisi homines implent agros; si contendas-de urbe 1"pugnando, occisi homincs implent urbem. Idest quad vocatur (169) impellerc * terram ad comeden-dam hominum carnem. Illud crimen non capitur (170)(î. e. non compensatur) a morte.

S. XLVI. Ideo qui callent à pugnare obnoxii-suntsuperiori i. e. gravissimæ pœnæ; ce fœdere-consociare

(163) E a Apud primarium regni Lou reguli ministrun) nomine Ki-sun-fei’ (n,o77-8,418) , postumo nomine Khang-lseu (2,854,059).

(164) C , H : Heri sui Xi cupiditatem coercere, vitiaque ejus con-siliis suis corrigere non poterat , sed contra ut ipsi morem gereret"

(165) Quasi diceret : niieou discipulum inficior et abdico.(166) H: l. e. alta voce ejus crimen palam Tacite et redarguite

illum.(167) H : Principis causa.(168) Sic H, J. Perperam Noël : Qui suam principem ad arma

exslimulal. i l(169) Sic H. GG : i. e.terræ cansâ homines occidere , ac eflicereut eorum cadaveribus inficiatur.(170) Quasi (H) dice1;et: Post inflictam mortis pœnam, multa

criminis pars plectenda adhuc superest. J :lngens crimen est, pumavero exigua ; hominis unius (C) mors illud totum redimere (10,533)

a; nanan (xv)*regulos’, sequitur (x7 1) illam; à , exstirpatis ’herbis-sterilibus , imponere-munus (172). terræ °, sequîtur illum.5. XLVII. Meng tseu ait : E117: quæ sont in homine,

nihil (173) bonum est præ *pupilla. 1"Pupille; non potestoccultare ejus vilia. Si ’mentis-medium si! rectum , tune*pupilla pure-nilel°. Si ’mcntis-mcdium dt non rectum ,tune ’pupilla tenebrescit ’.

5. XLVIII. Siaudias ejus verba° , si insPicias ejus ’pu-pillam: homo , quomodo (x74) occultabit’?

5. XLIX. 1 Meng tseu ait: ” Vin-comîs non despicit ho-

mines; ivir-temperans (175) non vi-rapit (176) i. e. nonspoliat homines.

ac (GG) compemare non potest. Perperam Noël : Quod sans saluane cum ipso vitæ amillenda: periculo "ce! perpelrare.

(171) J : Puma eorum qui rcgulos ad mutuum bellum couchantproxime sequitur (aient après). Noël perperam intelligit postcrius:se-lem (sequitur iliam) , mm generis pœnam significare. GG z Inutroque casa liltcræ :se-101d indican: pœnam en minorera quam viripugnare docti subeunt. Sic et H , I.

(:72) H : Terram populo distribuera, ac efficere ut aunai et con-nrcndi manu: obeat (Jin... tu, to,427), i. e. laborem ouatinent.C : jubere populum terram arare et consente.

(173) Perperam Noël :Ad nua! A .’ ’ w nullus Pu; ’ "modus. GG banc interpretatiouem refellit. H , I : Quinque scmuumnullus, nulla variarum corporis partium pretiosior (E) est quotapupilla.

(174) H : Se. mentis au: rectitudinem ont pravitatem.(175) C z Kian , i. e. qui, tribulum exigendo, modum tend.(176) GG z 17m, est aliorum terrilorium vi auferre, î. e. occu-

pare , invadere. Cum C , de tributîs immodîcis id intelligere malim.

(177) Sic H , J. Aliter GG : Ou, est aliis damnum , injuriam in-ferre , o. g. abaque logitima causa alterius rcguli rognum ornai.aggrdi.--lnterprelu H et J sequi præstat.

un: u, ou. I. 25Despiciens (177) et spolians homines° princeps (178) ,solum timel. (r 79) ne non obsequantur°: quomodo potestvocari comis et temperans? Comitas e! lemperanlia num-quid possnnt in ’vocis-sono ac ridenti cris-habita cou--sistere°? ’

5. L. Chun in khouen(18o) ait :1.) virnm et mulierem in-vz’cem non dare et accipere proPriis manz’bus , ritus-ne est?

Meng tseu ait : Ritus est°.Ch. ait : Si fratris-uxor aquîs-submergatur , tune an

hoir succurret illi cum ( 181) manu° ?M ait: Si fratris-uxori aquîs-submersæ non succurrat ,

est *lupus° (182). T5 virum et mulierem non dore et acci-pere propriis manions , ritus (183) est ’; fratris-uxore

(178) J : Sue Matis regulos indigîtat.

(179) I : Timent ne populus despcctum et rapinas æquo animamutinera: repugneut ; ideo , ut suis commodin cumulant , fie-tam comitaüs et lampa-anti: speciem vultu et verbis mentiun-tut.

(180) H : Quidam sophiste e regno Thsi.- Mendum captiosa er-gumentaüone irretire volt. GG (ex Li-ki, sen Bituum libm) : vît derebus interioribus, i. e. domesticis, mulier de reluis exterioribus (v. g.magistratu, hello , etc.) , non loquitur. Nisi enequiæ faciendæ autsacrificium majoribus olferendum occurrat, sibi mutuo vau datenon debent. Si vit mulieri vas det, mulier mndinea cistella acci-pere illud (lebel; si absit amndinea cistella , vit vas humi collocat,et muliei, demisso corpore , illud accipit. Vid. noue-hi, sub voce

Tian (1,829). I(181) Hic præpositîo cum, instrumemnm «knout, ut non untelvidimus. Gallice mon: la main.

(182) J :1 e. vit est immanîs duriliæ.

(183) H: i. e. censuel: urbanîtatis lez, vel regula.

34 usuel! (un)aquis-submersa, succurrere illi cum manu. , trutina°(184)est.

5. LI. Ch. ait : Nunc iimperium aquis-submergîtur’(1 85). ’1’)” magistrum ° non succurrere(185°) : Quomodo °i’

III. ait: *Imperium aquis-submersum : aporie! succur-rere illi cum recla-norma (ope rectæ-normæ); *fratris-uxor aquis submersa :licet succurrere illi cum manu. Antu vis (186) ut manu succurram 1 ’imperîo °?

LII. Koung son tchheou ail: : T3 *sapientem° non edo-cere filios (187) : ’quomodo° (188) P

Meng tseu ait: Quia vi mon] 1 89) potest agere °. Qui docet

dçbet secuudum rectam-normam douro. Si secundum-

(184) GG : I. e. exceptio qua , juxta rectissimam rationis et sequi-tatis Indium, mortis incurrendæ periculum levis momenti rituipræponderat.

(185) G :Imperium civilibus bellis dilaceratur, populique meregulorum tyrannide oppressi gemunu-Chun-ia-khouen imperiumnaufraganti campant. Cf. Horat ad. I , 14 , 0 nuais refirent"

(185’) Vult Mencium regulos non tantum adire val non accusi-tum (oid.t. I , c. V, S. I) , sed etiam humanitate et æquitate deserta ,mentem suam ad lucri et bellicæ laudis studium transferre.

(186) G: Efficere vis ut, rectam-normam infringam, meque adregulos accommodare studcam. Sic id quo uno naufraganti imperiosuccurrere possum , primum amitterem. Nonne id est velle impe-rium me ex anarchiæ fluctibus manu eriperc î’

(187) J: ItIcng-Iseu solummodo de filiis a patte degeneribus etprame indolis loquitur. Filius enim (GG) virtule præditus patternredarguere non audet.

(188) H , I : Quare filium ipsemet emdire non vult ?(x89) A, H : Non quad , recta ratione et paterno amure ductus,

filium ipsemet emdire non gestiat, sed (GG) filii improbitatis etinsipientiæ ai (du) cogitur illum altcri docendum tradere.

111111111, car. 1. 25rectam-uormam non (190) agat, *deiude *irascitnr. Sideinde ’irascatur, tune contra (1 91)lædit°. a (192) ’Magis-

ter docet me secundum rectam-normam, at° ’magîsternondum exiit e recta-normal °. » ’Si-res-ita-sit , pater etfilins se mutuo lædunt °. Si pater et filins se mutuo lædant ,tune malum est° (193).

5. LIlI. * Veteres mutabant (1 94) filios ut docerent illos.Patrem et filium° inter, i. e. inter patrem et filium°,

non decet corriperc (195) ad bonum. Si corripiant adbonum, tune recedunt, i. e. abalienantur. Si recedant ,tune ex infaustis (196) nihil majus°.

5. LIV. Meng tseu ait z In serviendo (197). quidnamdicitur magnum (198)? Servirc parentibus dicitur ma-

(190) H : Si filins.., deinde pater (J) non solum iram vultu prodit,sed etiam illum virgis aspere cædit.

(191) E: Ejus animum , ejus amorem lædit , imminuit.(192) H z Filius ait: Id quad pater agit (se. ira, verbera), rectæ

virtutis via: consentaneum non est. - Pau-lchhau-iu , Gallice: (saconduite) ne par! pas de...

(193) B , I 2 Eximia amatis et pietatis officia , que ipsi: Cœlumindidit , perverse transgrediuntur. Aliter E :se odio prosequuntur.

(194) Perperam Nocl: Idea prixcisapierues suam filium cum al-laita filin permutabant, ut eum..- C , l 1 i, non est manta panna"-!are, sed tantummodo filium suam alii erudiendum tradere.

(195) C : Tsa-chen, est correptione et monitis efficere ut quiaad virtutis studîum sese transferat. -- A: Nec pater filium repre-bendere debet, nec filins patrcm..

(196) J : Pou-timing, malum , calamitas. Aliter l: Nullum estmagis infaustum præsagium.

(197) J z Parentibus, senioribus vel natu majoribns et principiservitur. .

(I93) Magna, i. c. maxima , præstantissima sen-nus. Hic, et fer:

26 111111011 (un)gnum. In custodiendo (199), qnidnam dicitur magnum(200) P Custodire se-ipsum (2001 dicitur magnum. Quinon amittentes (202) *se-ipsos° potuerint servire suis pa-rentibus : ego audivi illos fuisset’. Qui amittentcs ’se-ipsos° potuerint servira suis parentibus : ego nondumillos audivi’.

5. LV. Quîdnam non dicitur (ao3)servitus? 1"P3 servire. parentibus, cujusvis servitutis° radix est°. Quidnam non

dicitur (204) custodia? T3 custodire se-ipsum, cujusvzîscustodiæ" radix est".

5. LV1. Cam Tseng tseu (205) aleret (206) Tseng si,semper habebat (207) vinum et carnem. ’Ablaturns (208) ,

semper percontabatur cuinam daret (209). Si interroganton quid esset residui (210) , semper aiebat : Est.

semper apud Mencium , servir-e non est servum esse, sed (ahi de pa-rentibus eut senioribus agîtur ), veneratio’nis (J) et obsequii officiafungi.

(199) J : Mngistratus, Familia, regnum, imperium custodiuntnr.H: Aliquid sine monda , defectu , ont culpa conservare (obire,gubernare) dicitur cheau. -- Littcra cheou , ut hic accipitur, latinspatet quam verbum custodire.

(:100) Magnum, i. e. maximum; se. maximi momenti res.(201) H: I. e. corpore contempto et quasi conculcato , naturam

suam perfecte exhanrire.(:102) GG: amittere se ipsum, i. e. cquitatem transgredi.(203) E : Quisnam alicni servituti obnoxius non est? Vid. n. 198.(204) E : Quimam aliquid cnstodiendum non habet? Vide supra,

not. 199. -- (205) H: Se. Tseng-sen (1,086).(aoG) Il : Se. patrem suam.(207) H : Hæc apponere non obliviscebatur.(208) H : Ablaturus fer-cula , mensam remotnrus;(209) E : Cuinam filiorum aut nepotum reliquias daret.(210) H , J: Se. in culina.

(xv111) 1.111111 11, cs1. 1. 27Tseng si defuncto, cum Tseng youan aleret Tseng

tseu, semper habebat vinum et carnem. ’Ablaturns ,non percoutabatur cuinam daret. Si interrogant onquid esset residui, aiebat : Non-est°. Volebat (211) utrursus apponeret°. Id est quad vocatur alere os et cor-pus°’. Si qui: sicut Tseng tseu agat, tune potest dicialere voluntatem° (21 2). I3 servire parentibus sicut Tsengtseu °, decet °.

à. LVII. î Meng tseu ait : (213) homines non valent°reprehenderet; administrationem non valent (2 14) vitu-perare°. Solum magni viri ’possunt cohibere principumcordis° vitia. Si princeps sit humanus, nihil non huma-num est; si princeps sit justus , nihil non justum est. Siprinceps sit reclus , nihil non rectum est. Semel recte-composito principe°, regnum stabilitur°.

S. LVIII. Meng tseu ait : Sunt v1’ri*præter-exspecta-

(un) Reliquias patri sua iterum apponere cogitabat.(au) C: Dici potest parentes vere coluisse.(:13) E : Abjectæ mentis homines, quando mnnera obeunt, non

possunt servire principi , non valent illum peccantem redarguere;leges et statuts qu: perperam constituit et promulgat, vituperare ,emendare nesciunt. Aliter C et forte malins : Nunc principes virismale utuntur (i. e. imperitos eligunt ), quia hominum indolem etingenium penetrare et discernere non valent ; multimode adminis-trando delinquunt, quia remm momenta, recto corde , pondu-arenescinnt. Porro (B) quilibet minister ita se gerit erga principem : Siviris male utatur (i. e. si ineptes et muneri impares eligat), nonvalet redarguere cum; si exercendo regimen peccet , non valet vitu-perare cum. Ad verbum : quand hommes, non valet... quaad ad-ministrationem, non valet..-J explicat pou-Isa , non satagit, paronscurat...

(:14) G post liueram L10 uddendam censet litteram in (8,703).

28 I 11men m (x11)tionem° (215) laudati ; sunt viri , dam quærunt(216) inte-grilatem°, calumniis-impetiti (217).

5. LIX. Meng tseu ait:Homincs° (218) faciles-sunt-iusuis verbis°, quia non-habuerunt correptionem" (219).

5. LX. Meng tseu ait : Hominum’ ægritudo est-in r;amare esse hominum i. e. aliorum magistros.

5. LXIÇ La tching tseu (220) , ’sequutus Tseu ’ao (221) ,

transivit-in rcgnum Thsi.Cam La tching tseu invisisset Meng tseu, Meng tseu

ait: Tu etiam ne venisti ut inviseres me° (222)?L. ait : ’Magister, ’quid profch hæc verba°?

M ait : T11 ex qua venisti , quot dies’?L. ait z * Nudius-terlius.M. ait : Si ’nudîus-terliusJ tune à me protulisse hæc

verba’, nonne etiam æquum est ° (223)?

(215) G : Ubi quis nihil lande dignum agens , laudes obtinet.(:16) GG : Ubi quis calumniis impetitur, dum assiduo labore

et indefesso studio, integram seu perfectam virtutem asseqni sa-

tagit. p(217) G : Hinc patet nec laudi nec detractationi (idem esse sem-per adhibendam.(:118) H : Mencius loquitur de vulgari turba hominum qui malta

temere effutiunt.(219) J : Quia viras non inveuiunt qui inconsulta eorum verba

aspere corripiant.(:120) E: Mencü discipulus e reguo Lou oriundus.(a: 1) E: Tseu ’aa idem ac Wang-houan. Vid. supra, t. I, c. 1V,-

S. XVlll. ,(:122) H : Mencius discipulum occulte perstringit, quem alia decausa huc venisse nequaqunm ignorabat.(:13) J: Nonne babeo justam te coripiendi causam 5’

LIBRI Il, CAP. l. 29L. ait: ’Hospitium meum nondum statutum-erat.’

M ait : Tu , an audivisti illud° : se. disa’pulum * hospi-tio statuto , *deinde quærere invisere i’seniorem° (224)?

L. ait : Ego Khe ’peccavi.

â. LXII. Meng tseu alloquens L0 tching tseu ait : Tu°*secutus Tseu ’ao venisti, solummodo ad comedendumet bibendum °. Ego non putavi te olim studuisse veterum’

reclæ-normæ° (225) ad comedendum et bibendum° (226)!

5. LXIII. Meng tseu ait: ’Non-pietas (227) est triplex.Nonohabere posteras est magna.

Chun non monuit (228) et matrimonium iniit, (229)

(224) I. e. Magistrum. Mcncius (J) se ipsum indirecte innuit.(2:15) Sic A, B , C , H ,J et vers. Tart. Perperam Noël: Non enim

pala le volaisse cum illo pn’scorum sapientum scientiam diseur.

(2:16) C , J z Mencius discipulum non solum vituperat 0b seramsalutationem , sed quia præfectum Wang-houan, virum contemptudignum , .mitatus fuerat. Vid. l. l , p. 150, nul. 1 17.

(227) Pou-111.00, Gallice, défaut, manque de piéte’filùzle. J : Trias

su11t:quæ vocantur pietatis deiectus : parentes peccantes pravoobseqnio tolerare , consiliis non cmendare, primuxn ; panperesatque ætate provectos , rejecto magistratu, non alere , secundum ;sine posteris , neglecto matrimonio , relinquere , tertium. Sedhoc ultimum duobus aliis longe gravius est. Etenim priora duoparentes tanturn spectant , tertium autem penitns abrumpit seriemnepotum qui, perpetuo , defunctis majoribus sacrificia offerant.

(228) H : Matrimonii contrahendi licentiam a patre Kau-seou et ia matre W ou-teng non petivit. E , H : Duas imperatoris Yaofilias, se. ’a-hnang (1,934-6,491) et Nia-ing(1,843-8,877 ) uxoresacccpit. C z Mencii tempore, litterati magistratum nondum adeptifabulas spargere amabant, v. g. Confucium apnd virum impetiginisulcera cnrantem diversatum fuisse ; Y 11m coquinariam artem exer-cuisse ; Chun , parentibus non præmonitis matrimonium influe et

50 11menpropter r3 non-habere posteros°. ’ Sapientes * existima-runt id esse perinde-ac-si monuisset°.

5. LXIV. Meng tseu ait : Humanitatis° fructus (230) ,servire parentibus est °. Æquitatis° fructus, obedire fra-

tri-majori est °. ,à. LXV. Prudentiæ° fruclus , cognoscere hæc ’duo etnon abjicere (231) est °. Urbanilatis’ tractus, (232) mo-derari et ornare hæc ’ duo 1 est °.

l LXVI. Musicæ° fructus (233), lætari bis ’duobus

similis. Mencius hoc commentum refert, prout audilu acceperat,atque ministri Chun agendi rationem, juxta æquitatem, rationemet mentem suam , examinat et interpretatur.

(229) C : Verebatur ne, parentes præmonendo , banc licentiamobtineret, ac proinde cos sine posteris relinqneret. H :Pater ejushebes fuisse dicitur, mater fraudulenta.

(:130) Perperam Noël: ocra pistas... ocra œquilas... ocra pruden-tia... etc. CG : Gallice : les uns traduisent chi par plein , opposé àvide; les autres par vrai apposé à faux ; les armu- enfin p. fruit, ré-pondant à lieurs. Ici ce dernier sans est seul admissible. C : Mengtseu loquitur quasi ab arbore comparationem aluceret : humanitaset æquitas , radices ; 75 senire parentibus, obsequi fratribns nainmajoribus, truncus ; broigne tractare populum , amure res (i. e. ani-malia), bonorare viras honore dignos , revereri sapientes, rami etflores sont-Idem dicemlum de prudentia , urbanitate et musicoquœ infra sequuntur.

(:31) J : i. e. pictatcm et obsen’antiam patri ac fratri natu majori

debitam constanter tenere et colore. .(232) Litteras Isis et aven male interprctatur Noël : appnsile caho-

neslare. H, J: Pietatem banc et observantiam ad certam narmamet regulam componere , ne in iis obeundis justos fines egrediaris ,dicitur (sic; au": autem, est (GG) illas commode et venuste ohire;Gallice : remplir ces devoirs acee aisance et avec grâce.

(233) Perperam Noël :Vem lœtilia. Littcra quam interpretatur

1.15111 11, CAP. 1. 31est °. Si læteris illis, tune (234) naseuntur". Ubiinata-sunt ,tune (235) non potes cohibere". Quanda non potes cahi-bere. tune (236) te (237) *inscio , pedes° saltant illa ,manus° plaudunt illa (238).

5. LXVII. Meng tseu ait : *Imperio summopere gau-’dente et cupîente se-subjicere ipsi, aspicere *imperiumsummopere lætum° se-subjicere ipsi, velut ’herbas",solummodo Chun fuit sic (239). Si quis (240) non obti-neat a (241) parentibus , non ” potest ’esse hominem. Sinon * obsequatur parentibus , non potest *dici filins.

lælitia, in priori casa (A) pronuncianda est ya (musica), in poste-riori la (lætari). Assentit utraque versio Tartarica : Gaumoun, mu-sica.. sepdeheletsi, si læteris. C , H , I, præcipuus musiez eEectus est

harmonia et concordia. ’(234) J: Si ultra et libenter parentibus et fratribus majoribus obe-(lias , tune pictas et fratris minoris observantia ulaertim pullulant.

(235) Ad verbum : quomodo potes cas sistere, cohibere ? ln utro-que casa , cum Tartar. interpretibus, interrogationem sustuli.

(236) Perperam Noël : adea ampla et intequ est isla lætitia , ut...repen’atur. Bis erravit interpres ; non enim de lælilia , sed demusico hic agitur ; aide sup. not. 233. Deinde (J) litteræ lehi, non adlætiliam, sen potins musieam, sed ad pietatem et fratris natu mi-noris observantiam referendæ surit.

(:137) H: Illa pictas, illa observantia in alacri pedum incessu,in vivida manuum agitatione , i. e. ( id.) in toto corporis atquevultus habitu, mirum in modum elucent.

(238) H : l. e. nescis quare et quomodo fit ut in pedum matu, inmanuum agitation: emicent.

(239) I. e. Chun , licet omnes imperii populos, pre gaudio etamore sibi jam jam parituros vident , tantæ dignitatis et potentiæsplendorem , velut levem stipulam , flocci faciebat.

(240) C : 6711m intra se dicebat, cogitabat..

(241) Vide supra, not. 145.

52 unncu5. LXVIII.4Pastquam Chun exhausisset ser’v-iendi pa-rentibus °rectam-normam", Kou seau (242) attigit (243)r) lætari. Cam Kan seau attigisset à lætari , ° ’imperii ho-

mines (244) conversi sont. Cam Kan seau attigisset àlætari ’ , qui in ’imperio° erant patres et filii (245) stabi- t

liti-sunt. Illud° dicitur magna pictas.

(242) E : Vir oculis cassus diditur kau. Impcratoris Chun pater,licet oculus haberet, virtutem distingua-e et eligere nesciebat, vitiisindulgebat. Ideo vocatus est Kou-seau. Littcra seau idem significat.

(243) Perperam Noël z Eum landau ethûamrit, ejus amorem sibieonciliarit. Bis errat interpres. Ti , non signi ficat tandem, sed per-venire-ad (GG), cumulum attingere. Sic G, I , J et vers. Tart;Deinde (l) la , est Iœtilia quem ex ardenti virtutis studio, non veroex sua in filium amure , persentit.

(244) J z Hou dicitur de corde. Parentes amorem in filios, filiipietatem in parentes, mutatis moribus , amplexi sont.

(’45) J z Thing, i. e. patres liberorum amori, filii pietati inparentes firmiter adhæserunt.

(un) 1.111111 11, en. 11. 33manum wwumuammnm un

C A P U T l I.

Trauma Li [eau pars posterior.

5. I. M2110 une ait : Chun nabis-est in (1) regianaTchou foung, migravit in Fou hia , obiit in Ming thiao;* orientalissimæ-regionis ° homo est°.

Wen wang natals-est in regione Khi tcheou , obiit inPi ing; ’oceidentalissimæ-regionis ° homo est’.

S. Il. Regionum° mutua (2) distantia”. mille’ et-am-

plias li; generationumt mutua (3) posterioritast, mille’et-amplius anni. Potiti (4) animi-voto,.(5) egerunt in’medii-regno . veluti congruunt (5’) 3’ gemellæ-regii-

sigilli-tahellæ (51.).

(1) Sic optime B et l. Littcra i proprie signifieat (I) urhem in fini-bus positam ; insuper, regionem (H) desertam in extremo imperii.Sinensis confinio sitam.

(2)11 , I, J : Harnm regionum , ab oriente ad occidentem,

distanüa. I(3) E: Ah imperatore Chun ad Wen-won; mille et dueenti annieiluxerunt.- Littcram heou (pas!) , substantive bic usurpatam , voxposterioritas non male reddet, si banc a propria significatione de.torqneas ad significandum temporis elapsi intervallum.

(4) H: Chun imperator, Wemwang regulorum occidentis dur,evasit.

(5) H : Suam rectam virtutis normam acta exsecuti sunt.1 (5’) H: Uterque sua virtute, administrationc , et legibus pet-vfeete similes fnerunt.

2.. 3

54 IIINCII (xxn)Prisci sancli , posterions sancü z eorum regula (6) unaest °.

5.111. Tseu tchhan (7) cum præesset Tching regni°administrationî , in en que ipse vehebalur cum: (8)trajecit hominem in Tsin ct Weï.

Mcng tseu ait: BencfiCIls crut, et non scicbat exercerarcgîmen.

g. 1V. Singulîé-annis, ’undccimo mense (9), si pedi-

tum pontes conficiantur; ’duodecimo mense (10) , sicurruum pontes (11) conficianlur, populus (12) non la-borabit-in transeundo-vadum a

5. V. 1 Si ’sapiens (13) coæquet (14) suum regimen ,

(5b) Ad verbum : fidei testimonium (Khanp-hi).--Olim diplomarogium sculpcbalur in gemma tabula onychina sibi invicem cob-:-ronle, et scrics lilternrum , qui: in junctura ulriusquc tabule enla-bat, in sculpta cral, ut unum dimidium cujuslibet liner: in una ,et altemm cjmdcm dîmidîum foret in alleu scriptum. A6 faciau-

dam fidem , ubi Opus crut, connectebantur hac duæ tabula, utpalu-et ulrum liners: disscclæ sibi invicem cohærerent. NM.

(6) B, H, Khnuti’, id est tao (Il,ll7).(7) G: Primarius regni Trlu’ng præfectus.

(8) Perperam Noël ’. Curru 00cm: inter atrium C7151; (les. Tsin) et

Gudronspîcalus... I: lllum ad ulteriorem fluviorum Tsin et WCÏripam curm traiecil.

(9) Sic vers. Tart. Aliler A : Olim , sub pristinis imperatorihus...conficiebantur... populus non laborabat-in..

(le) J : Undecimo mense , i. e. hodie, nono mense ; duodecimomense, i. e.bodie, dccimomensc. AliterNoël :mmnnooembrï,dccembfi.

(x x) J : Tchhz’ng , i. e. absolvebanlur. Aliter C : pontes, uhicum.

que oportebat, exslruebantur; collabentes reficiehanlur, diruti de

nove erigcbnntur. .(la) H : De peditibus et currihus pariter loqhimr.(x3) H: Vlr qui nguo adminish-ando prælicitur, princeps, etc.(:4) Phing, coæqunre. C : administrationèm ad nqnihtiaetra-

lionis lrulînam componere , facienda facere , abstinendis alanine" ,

bien: u, en. n. 55incedende remevere (15) homines potest °. Quomodeposset ’singulos-homines ’ (16) trajicere-fluvium °. Idee

qui cxercet regimen , si flsingulos hemines° afficere-gaudie (l7) vellet° , dies etiam non sufficeret’. .

â. VI. Meng tseu allequens rcgni Thsi regulum Sieuanwang, ait: Sz’princeps ° spectel ( habeat) ministres tanquam

(18) manus et pedes, tune ministri speclant principem tan-quam (19) viscera et cor. Siprinceps’ Spectet ministres tan-quam (20) canes et equOs , tune ministri spectant princi-pem tanquam (21) regni hominem. Si princeps "spectetministres tanguam (22) terrain et herbas, tune ministrispectant principem tanquam (23) prædenem et hestcm.

res magni au! parvi animato , prout ingentis vel levis mementisont , etc.

(15) H , J z Eum transmutes in via homines a sue compacta re-monte (lacet , nedum id ipsi vitio vertatur. Sic et vers. Tare.

(l6) Perperun Noël : animique sic open: fer-n. Littcra lai, illequidem sensu nonnumquam pellet pluie ure (C) significat: aliquemfluvio traiicere , Gall. faim passer l’eau à quelqu’un.

(i7) H : illis exigu: ejusmodi bomficia conforte.(l8) C : Si ipsis (H) abaque ulla auspiciene confidat, et munera

committat; si omet cos ac sollicite limes: ne quid mali au! damnipationtur.

(19) C , I: Eum fortissimo anime tuentur, tenez-rime diligent.(se) C , I, H : Si ministres aunais stipendîis , velu! equos pa-

bulo , alere tantum curet, præclara eorum officia juste aflcctuac debita observanlia remuncrandi fastidiosus...

(a!) I. e. unum e vulgo. H : tantummodo principis stipendiia ves-cuntur, et negotia garent , sed cum neglectui promus habent.

(sa) A , C, l : si ces præ contemptu et odio quasi pedibus con-culcet, si suppliciis, morte afficiat...

(a3) I : Ad cum accedere perpetno timon! , ne ejus envida vcncnonecentur; ce ab hostibus profligate auldignitate son spoliato, druseexultant...

3..

36 .11 E N c 1 15. VIL Box ait: (24) Ritus: u Causa pristini principis

habct (25) lugubrem-vestem. n (Quemodo (26), ut tunepossit agere luclum , sa; veslem lugubrcm gcrere°?

Il]. ail : v. g. monita agit, sermones audit (sequitur) ,’beneficia (27) descendent in pepulum. Si, (28) occur-rente causa’ abeat, tune princeps mittit hemines (29)qui deducendo illum (30) faciant-egredi-e finibus, præ-terea cum antecedit (31) in loco quem ipse petit. Siogresses , post trcs aunes non redeat , -’ deinde recipit (32)

ejus agros et domum. Id ° dicitur tres (33) habuisse , i. e.

(24) Tan. versio : Rituum liber ait..(25) Il , J: Quando minister discedit e regno in que mimer:

fungebatur, tribus mensibus vestem lugubrem gerit.(26) H i Dicas mihi veli. , quomodo , pristinis diebus, ergs

ministrum se gorere debuerit princeps , ut ab eo digressas lugubriaincluent.

(:7) Sic J; H et 1171ang-hi. Aliter E, I, pinguia, larga (kan)beneficia (tu). - Verlia agit , audit, ad principem , vox about, administrum referenda sunt.

(28) C: Aliam intelligit causarn quam culparum emendatienem(Han-bing) , vol censiliorum observationem (jan-ring) ; v. g. (C, I, GG)

Cum Confucius in. regne Lou versaretur, non abiit quod doctrinamsuam in praxim non redigi vident, sed quia princeps, voluptatisamans , octoginta paellas a regne Thsi acceperat. Mita I : la-kou(1,797) exsequiæ , vel parentes ætate confectos sustentandi (lehm;-yang, 7,8:5-12,351) causa.

(29) J : Ut cum adverses prœdonum incursus tuoatur.(3o) Sic ad verbum ; i. e. qui eum deducant douce finibus exeat.(31) C , H , J : Eum apud novum principem commendatitiis lit.

loris prccedit , illius sapientiam et ingenium prædicat, ut amplemuneri præficiatur...

(32) C , H z Ut redites forte rediture conservez.(33) H, J z intelligit 75 dcducere illum (tao), præceclere (du),

.:xspectarc (wang, 4,045).

(nm) LIER! n, CAP. n. 43jexhibeisse rites ’. Si ’ita agui, tune causa illins lagubria-induit’.

S. VIH. 1Nunc° vcro agens ministrum sireprehendat)tune non agit; si loquatur, tune non audit; *beneficianon descendant (non diffunduntur) in populum; Si oc-currente causa° abeat (34) , tune princeps verberat (35) etretinet illum); prælerea (36) ad-summas-angustias-adducitillum in loco quem ipse petit. Ipso que abiit ° die, statim re-cipit (37) ejus agros et domquId° dicitur prædonem ethostemesse.Causaprædenis ethestis,*qu omode à lugubria-induerc° existeret , Le. quemode(38) ’indueret-lugubria"?

à. 1X. Meng tseu ait : Si ’innecentes° eccidat Littc-

rates, tune * primarii-præfecti pessunt (39) ut disce-dant. Si ” innecentem" perimat populum , tune Littcrati

passant ut emigrenl. .S. X. Meng tseu ait : Si princeps humanus sit, nemo

"il. iinhumanus: si princeps justes sil, neme en? in-

justus. I(3;) Vers. Tan.- Si abire relit. C , J , hic locus a saperiore dilîerog

se. Si princeps ejus consilia sequi renuat, justa ipsi abeandi causamppetit. Sic et. Noël. Nonnulli tamen interpretes , inter quos A, Bet l, utrurnqae locum pariter explicari volant.

(35) Sic B, l. Aliter H, J : Po, i. e. carcere includere , tchi, i. e.impedire, detineres. E: Khouen-Iri (1,523-4,401). B; H ,1 : Efficit ut. nec stic

A pendia nec manas in alie regno ebünere possit. Aliter I: En!!!persequitur asque in... Sic etiam Noël.

(3,7) CzEjas stipendialet agrorum fructum fisce addicit, ut omnemilli reditus spem præclndat. C z prier ministcr de que supra , liceta rege digressas, 5dignitatem stipendiaque muneri sue coniunctz’

utique conservat. ,(38) Sic E: Ho-yeou-sang (1,351) fa.(39) Vers. Tan. : Ees emigrare (lucet.

58 unau (un)â. XI. Mcng lseu ait : (4o) carentem urbanitate ’ urba-nitatem, carcnlcm æqnilale ° æquitatem ’ vit-magnasnon agit.

5. XII. 1Meng tseu ait : Vin’ recti (41)° alunt nonrectos; habiles" alunt(42) *inhabiles. Ideo homines gau-dent halicre sapientem pattern cl fratrem-majerem ’.

Si riri recti° doseront non rectos; si habiles° deseranti’inliahiles , tune sapientis et ’insipientis° mutua distanlia

” inter-ces non potest esse ex (43) pellice.S. XIII. Mcng tseu ait : Homines habent(44) quæ non

agunt". et deinde passent ut ’ naviter-agant (45).â. XIV. Meng tseu ait: Si narres heminum’ tvitia ,

** quomodo effigies (46) pesteras calamitates (47)?

(4o) B : Vcncratio est urbanitas (L4); si excusa peccet , urbanirlalcm lædit (fr-i li-trhz’Ji); si rem alicui date sape censetur æqui-tas; si donum nimium (i. c. merito majus) sil, tunc æquitatem lædit(fcf-li-trluïi). Allier B (ibid): speciesam , fucatam , falsam urbani-tatem... æquilalcm...

((1) Il : Litlcræ lclmung (roui), et lhsai’ (habiles) patrcm etfratrcm maiercm; litteræ peu-tchoung (non recti) et pou-M511? (in-habiles), filios et fratrcs minores indicant.

(42) A: alunt , i. e. dorent. (I : proprie, præceptis, consiliisalunthimliuunt, ut cœlum plui-iis et rere , ut terra fœcundo humoreplantas , etc. aluni.

(43) E z Tunc sapiens et insipicns ne laite quidem pollice dîneront.

(44) J : Sunt res quas latere, saut quas non facere decet. É : quial) inhumanitate prudens abstinet, hamanitatem colere potest ; qui

ab iniquitate , æquitatem. I(4S) Sic , A , i. e. strenuos auimi conatus exerere-ad magnumsliquid faciendum. Cf. m1. sinie. p. sa, un; 3. . 1l (46) A, B , littcram rang tollunt. H supplet litteram mon (586) ,eflugere , evitare. Construendum est z tang-jou-ho-(mianHæou-hoan fCf. supra (c. I , nul. 1 57.) Ira-lmueiïhou-Iaï, pro (A , B) ho-koueïlaï-

(xxv) un" 11, ou. 11. 39S. XV. Meng tseu ait : ’ Confucius (48) non agebat’* nimia.

â. XVI. Mcng tseu ait: " Vit-magnas (49), quoadverba:non certo-præfinit (50) vcritatem; quoad actiencs : noncerlo-præfiuit effeclum. Selummodo æquitas est *id-in-

quo-permanet. . ,5. XVII. Meng tseu ait: esse "magnum-virure est nonamittere (51) suam *infantis° animurn °°.

à. XVIII. 1Meng tseu ait : T3 alere (52) ’viventes , non

potest * censeri magna i. e. maxima res; solummodo 23 co-mitari (53) defunctos ”potcst censeri magna res.

hou? Littcra fariniers-ha hic significant , gall. commas! faire, que!remède y ou? P Sic J : nui-ho (1,814). GG ad Mencianum : Camjasassent, etc. t. Il , c. llI, 5:8, addit : lang-jou-ho-mian-sse (586-4,677)? quomodo poterat ( Chun) modem efl’agere? - Littcra:lang-jou-œhi-(47)-ho (J, ad z. 11, c. 111, s. 6) et long-ho (E, ad z. il,

t. Il , 61) idem signifiant. I , .(47) H : llli quorum vitia patefccit nperte au: occulte vindictam

exigent , orisque tomeritatem odio et damais ulciscentur.(48) Nulla in re, ne in virtute quldem , excessu peccabat. Confer

Mn. l , cap. V1, net. 153.

(49) H : Vir illibalæ æquitatis. n(50) Sic GG : pi, i. e. sùIn-kiouc-ting. (5,80-4,868 611: - 2,1 19).

A: nonnumquam verum dicit, sed (H) ad veritatem minium nonintendit; dam agit, nonnumquam efl’ectum assequitur,.sed cil’cctum

asseqai non studet. Selummodo spectat in que sila sit æquitas , i. e.(B) quid loquendum’, quid agendum sit. .

(51) Perperam NOËL. Vir magnus innocenter): sua: infantills arionsanimai» numquam nuit. C :Vir magnas ob id solum talis est, quodincorruptom inlanliœ sua: canderem, animumque fuci et (taudisexpertem a teneris unguiculis servat. 1

(52) l : Parentes amare ,’ revereri, alere, illis obsequi, officiumlilii quelidianum est, ac proinde peractu facillimum.

(53) Sic ad icrbum. l, J : litteræ soung-sse (comilari defunctos),

4o "son5. XIX. 1VIeng tseu ait : ’Sapiens (54) profonde-l’esdiendo stade! pervenire-ad eam juxta regulam; quiaeupit in” se-ipse obtinere illam °. Ubi in *se-ipse ebtinuit

illam (55), tune habitat (permanet)in ea firmiter. Ubihabitat-in ca limiter, tune (56) mutuatur (deduèit)illam profonde. Ubi mutuatur illam profonde, tune ac-

omnia cemplectuntiir que ad ferétrum, sindenem et sepulturam per-tinent.

(54) Tse, i. e. thsie(9,:16:) val Isis (298). Sic C , H ,xJ. C : v. g; quiin loco depresso fossam excavat , ad eam implendam seaturientem exeditiori loco aqnam dedacit et quasi mutuatur (me). Si profundus sitniqua: fous , aqna jugi rive delluit; secus, cite arescit. - PerperamNoël : Tune potest vas-la iIIa scientiæ seaturigine pmfunde uli. Juxtaomnes interpr. de innata mfione, non de scienlin, agitur. In aliumerrorem incidit Noël , dam interpretatur chili-150001"), ad pmfundamvirtutis cognitibnem pertlhgere : littera enim chia (profunde-fodere),ad assiduum viri sapientis laberem, non vero ad rem quam quærit,refertur. Male deinde littoram li (ratio) quem omnes interpretes sup-plent, mode virtutis cognitionem, mode essentialem illius (cognitio-m’s) mlionem rertit : nemo mon vide! illam immine» rational:(Cf. e. Il, n. 1 Se et 147) aliquid esse ab bis t’aide diversum. A : Mencius

decet quomodo homo ratieuem seu innatam rectitudinem (li) asse-qui (le) , perficere , queat. Primum , juxta (B) certes "galas, certumprogredieudi ordinem (i400), ad illam (B, C , H , I, J) paulalimet sine alla intermissione tendit (drin-lsao); v. g. B : ample studet ,subtilitcr interrogat , attente cognat , nitide distinguit , strenue

agit, etc. .(55) A, C z Tune ejus cor et illa Ratio (li) in hnum mire coales-eunt; nec sexcentæ rerum humanarurn vices meulera ejus labefaœtare, nec remit: externaram vis sut illicia e sanctissimo celsissima:hujus Ratienis penctrali ahstrahere valent.

(56) C : Tune Ratiencm proxime (id est, non procul a se, ibid.)rit-promit, ubcrrimosque ejus laticcs cunctis lacis , singulis m0;bnentis lulurire potest , cum nm in se possideat.

t

usai u, ou. Il. 41cipit illam a-dextris et a-sinistris, et (57) effendit ejusfontem. Idee ’sapiens eupit in ’se-ipso ebtinere illam°.

S. XX. Meng tseu ait : Sapins (58) ample studet etelare-exPlicando enarrat°, quia * cupit ce redire (59) Il!enarret (60) summam °.

5. XXI. Meng tseu ait : (61) Per virtutem subiicereboulines ° : nondum fait qui potuerit subjicere hemines a.Si per virtutem (62) alat homines’, 3 deinde potest

(57) l. e. in un: incidit. Noël minus tette : tâtonnera potest.CG : Ubi hac ratio in imo corde pessidetur, variis modis juxtavarias hominum conditienes sese prodit; principi rectum humani-tatis principium suppeditat; ministre , veneratienis; filio, pietatis;patri , amoris paterni ; hemini seeietatem , necessitudinem cumalio incanti, inconcussam fidem.

(58) Â z Dam antiquarunï et recentierùm rerum areau: rimatar,dam littèraturæ au! politierurn artiam libres perlegit, vanam cru-ditionem jactare , vel frivolis diseeptationibus tempes terere minimecogitai"

(59) Perperam Noël : Uticontrasv. Litterafali (Â) indicat scopam

ad quem tendit. .(60) Quasi dicat : Totem scientiæ succum , totem medullam.(61) A, C : Mencius viri vere imperateris et regdlorum ducis

discrimen ostendit; ille public: utilitati , hie privatæ tantum cen-sülh; prier unice studet ut omnes pariter secum virtutis cumulamattingaut; posterior vere se solum virant.I (GG, humanitate , inquis-tate) ornare satagit, ut cæteris regulis, insane super-bus, superemi-neat; C : Littcra jiri (hommes) indicat regains, non vero populos, utquidam (inter bos Noèî) male interpretantur. GG : Hic i on-jin, idem est ac i-Ii-fo-jin, armorum ri domare hemines. Videtomj, cap. HI, 35., (62) C: Si virtutem ipse exhauriat, hominesque sue exemple,-

suis beneficiis , stimulet, feveat, alat, ita ut, anime commoli et pe-’litas conversi , cum eo pariter virtutem amplecti gesüant.

x

4: lumen (un)subjicere timperiom. ando * imperium non cordesubjectum-esl’, r3 i’regnare nondum ’ exstitit °.

5. XXII. Mcng tseu aitzî In verbis, nîbil-est vere (62’)

*infaustum. ’lnfausti’ veritas : à occultare *sapientes

conforme-est illi. pS. XXIII. Siu tseu (63)ait : ’Confucius repetitis-vicibus

i laudabat (64) aquam , dicens : a ’O-aqua l ’o-aqua! n

Quid sumebat ab (65) aqaa°?Meng tseu ait: ’ E-fonte-scaturiens-aqua vehemen-

ter-fluens non desinit die nec nocte. Implet fessas etdeinde procedens pervenit ad quatuor maria. Aqua (66)

(62’) In hoc loco explicando valde discrepant interpretes. Tchou-hi

(G) gravem testai mondain subesse putat, e duobusque sensibus ase allatis, uter rectior ac potier sit se nescire fatetur. Seeutus samB, I, Il, J : Quæcumque verba calamitatcm aecersere, odia etinimicitias concitare pessunt , dici solen! infausta; vere tamen in-fausta non saut; lequenti enim tantam nocent. Nunc si quartas qua:-nam sic appellari debeant; sa ipsa saut qua sapientum famam de-terunt, calumniis maculant, eosque a publiois muneribus arcentsut deturbant: talia enim verba imperio, regno, familiis, ruinambrevi invebunt.

(63) E : Siu-tseu idem ac Siun-pi (10,792).

(64) Sic maque versio Tartariea. Assentiunt B, G, J, et GG.Perperam Noël : eam compellabat.

" (65) H, J : idem ac samebat square (dada durai), i. e. eam inmedium Minbar, ab ea sermonis aman: accipiebat. Etcnim (H, J)aqua res est valde tenois, valde exigui momenti; rectamque agendinormam (tao)minime spectare, nec illi acquirende: conclure? vi-detur.

(66) Sic C, H, J. Perperam Noël : Simili mlione air, qui experenni verïtall’sfonle vitæ sua: cursum ordinal, porcstpaulatim assidue

progressa ad ultima»: tandem virtutis perfectionem pet-lingers.

un: u, on. n. 45quæ habet foutant * sic (67) 031°. ldeo°(68),snmpsit °.à. XXIV. Si (69) non habeat fouteur, in septimà and

octavo intenseo , pluviis collectis, licet ’ canales-agfofiuuomnes impleantur, homo eorum siccationem° potest ’stando (7o) exspeclare°. Idcîrco, quando nomen et famasuperant (7 x) veritaLem , * sapiens erubescit (72) illud.

v XXV. Meng tseu oit : *Id-quo homines° I*dîsçre-pant a ’brutîs’ est (73) tantillum. *vulgus abjicit undeserît (74) illud , *sapientes conservant illud.

(67) C : Sic vehementi impetu ad quatuor maria fertur.

(68) J : ldeo Confucius aquam adduxit (fluât) ne laudavil. Per-peram Noël :’Id 1’;in instructioer ex permm’ vîsæ aquæ cursu excen-

pebat Confucius. Vide supra ,Lnol. 65. I(69) Vide supra , cap. I, nos. r26.

(7o) Perperam Noël : In illis star: qui: potest 50cc nankin, damemon rama plum’a W. Loustic li-eul (sando) hic , ut, în pluribusMencii locîs , locutio tso-eul (sedenéo), facilitait-m indicat qua quisaliquidvfaçere-potest. H; J a Mencius bis «arbis solummodo innuitcanulesillos foute consules, pluviîs intçnninisj, facile vel cito sic-cari. Similcm loura, cap. 11:, S. 4x , En: convertit Noël : Sedan:

hmm a dm: lugeât) posai... ’ -» * r l r ç (71) J : Nains, i. e. CM-ha’ng (a,169-9,658) ver: actions; se.

quandoiea qua: homo reipsa agit plus æquo , vel immerîlo calabrais-un. V. g. Si vît (E) sans egregîæ humanîutis fauta ometur. Vide

supra,t. Il, no!.2xS,h16. : u s(7 a) Quemadmodum aqua fonte canna , bsefi arescît, sic et vîr

qui agendi rationis .principium e virtute , tauqnam es iugi fontenon ducit, mox , vitiis undique irrepentibus viduités- et deficît.

(73) Perperam Noël z En quid tenuissimum et suÈkTusimum (sub-ü’isslmus quippe mlionîs usas). Juxta C, G , GG, et J , Iitleræ ki-lu’,

non (rationis) subülitatem et tenuitaœm , sed làiuîmam diffamo-

44 une" (xxvu)5. XXVI. 1 Chun perspicaX-erat in singulis rebus . in»vestigahat seuvpempiciebat in quinqua hominis officiis; ex(75) humanitate et æquitate agebat , non agebat humani-tatem et æquitatem ’.

à. XXVÏI. Meng tseu ait: Iu (76) aversabatur exquisi-lum vinum et amabat buna (77) verba.

â. XXVIII.- Thanglenens (78) medium, Collocabatsapientes absque loco (79) sive ordine.

5. XXIX. Wen wang spectabal populum velot (80)vulneratum; prospîciebat rectam-normam (81) quasinondum illam vidisset.

tian (chue-i, a,ao4-6,nG) exprimant; quasi diceret, inter homineset animantia tenuissimum discrimen intercedit.

(74) J : Se. rationem, i. e. cœlilusinfusunzroclitudinem.

(75) C : Chun ex innato sibi humanitatis et æquitalis principioagebat, non veto (A, H, J) "cogitabat, neque vel minimum nite-

batur illas vînmes actu exsequi. I . .(76) G:Cum I-ti vinum concinnasset, tu dulci ejus sapote aube.

tus, exclamavit : Postal-i principes vini vitio régna sua profectoperdent. Illico removit bd atque dulci vine abstinuiu

(77) H : Sive ab aulæ ministris , sive a muids hominibus profil-"s

rentur. l . . -,(78) H: me nimio virtutis excusa, nec defeclu peccahat.(79) G : Fang, quasi (licet-en louï(u,257) species, ordo, courlistic. V. g. C7: Nobiles et ignobiles , propinquos et extraneos , nulllconditionis ration: habita , ad diguitates prom0vcbat. AliterE:Nonfartontalsâtur e quOnam loco (fanny) venirent.

(80) H: licet populum summa felicitate rem-caret, de ce sempersollicitus erat , quasi damois etrœrumnis conflictaretur.

(81j H : Quamvia reciæ normæ fastigium atügisset... H, J, ml,à. .e-jou (9852). quasi.

un] vu, on. n. 45S. XXX. Wou wang non despiciebat (8.2) vicina , non

obliviscehatur remota.5. XXXI. Tcheou koung cogitans in se colligere (83)

triumfamz’lùzrum imperatores°. agebat (84) quatuor res;

Si inter illas (85) esset qua: non congruent, ’erecto-capile , cogitabat illud. nique * ex-nocte (86) continuabatdiem. Quando feliciter° assecutus-crat illud , sedens ° ex-sPectabat (87) dilucululn.

â. XXXII. Meng tseu ait : iImperatorumt’ vestigiîs

exstinctis ° , carmina evanuerunt. Cm carmina evanuis-sent, ’deinde liber Tchhun thsieou, sen Ver et Autum-nus prodiit, i. e. compositus-fuit.

(82) Perperam Noël : Ut sibi pmpe adiantes, quales saut do-mesu’ci... non despiceret; et a se procul motos, qwles and IeguIi...non oblùt’scmtur. H , I, J et C : Mencius homines, res (v. g. vestes ,

gladium..) , tempora et locos intelligit.(83) I. e. Gallice z Le: imiter tous les quatre. Man, i. e. plura in

unum connectere, conjungere. u(84) H: quatuor res supradictas que la, M, "Vas-won; et

Wou-mg agebant. Vid. supra , a7 , :8, 29 , 3o.(85) J , C :Si camus aliqus , licet pristino tempori apte congruens ,

præsenti nunconveniret, optatum fineln assequendi (i. e. eam tem-pori suo accomodandi) rationem sedulo quærebat.

(86) Perperam Noël : Diane cum noue conjungebaf. C, B , H , I,meditationes suas ab ipsa noue ( i,o46-I,7go) in diem producebat.Assentit utraque versio Tartarica :Doboun’la’ blasai de ùz’boumbî.

(87) J : Tanto ardore rem illam quam citissime exsequi cupiebatl(88) G :-Litteræ ding sensns nondum nitidc explicstus est. Qui-

dam (A, H , J) ainnt regni Tsin annales appellstos fuisse au’ngæu

quadligam, quia libri historici res , tact: eLeventus, quadrigæ

instar, continent ac transvehunt. r(89) C : fluo-ovo, horrendæ belluq nomen; veteres hoc vocabu-

bulum ad crudcles homines transtnlerunt. Anmlium liber sic dictas

46 nuer: ’ (xxvui)1 Regni Tsin ° liber Ching (88) , regni Thsou° liber (89)Thao wo; regm’Lou° liber Tchhun thsieou (go), nnum(91) 51ml”.

5. XXXIII. Ejus (92) res : Tune Thsi regm’Houan 101015

et Tsin regni Wen koung° (93). Ejus stylus, tune histo-riens. ’Confucius aiebat z Hæc (94) æquitas : tunc egoKhieou vinum sumpsi illam ’.

S. XXXIV. Meng tseu ait : (95) ’Sapientis° beneficia

(96) , pas! quinque generationes° evanescunt. Exiguo-

improborum flagitia refert atque acri censura persequitur, ut infelixeorum exitus posteris exemple sit.

(go) H : Regni Lou annales referunt annum, anni tempestatem,et mensem quibus res et eventus contigerunt. [deo librum huneConfucius Ver et Autumnum vocan’t, duas præcipuas snni tempes-

tstes, pro quatuor , brevitatis causa , usurpans.(91) H , J : Licet nomine diferant illi libri, re amen nnum et

idem sont; quippe qui variorum regulorum res et facta perbihesnt.

(92) H , J : Ejus, i. e. Tchhumthsieou.

(93) J : Box-nm regulorum res sans memorat. Istos tantnm no-minat utpote celebriores.

(94) Perperam Noël :Istius Iün’ sermon asque aldine»: ego Menu

ah’unde nourri. Littcru’ non significst sensum, sed. (J) jutas landes ,

jus-la vituperia quibus Confucius tune temporis homines persecutusest.’C : llla Isuâis et vituperii , mercedis et peson: maltas, in me-

morialibus regni Lou libris fere obscun atque ignota jacebat. Exquibus Confucius, vsrios cadines digerendo et simul compingendo ,pro tenui ingenio ’suo ,. ut ipse ait , illam croit et clan in luceeollocavit.l--J : 1m, est modeste loquenài modus.

(95) H , J: Kim-tseu, i. e. vie sapiens publico munere ornatns.Sion-fin , i. e. vir sapiens , sed mon" nous.

(96) H, l, J : Intelligit campos virtutis eorum fructns qui ad

posteros transmittuntnr. ’

(nu) un! u, ou. u. 47rom hominmn’ beneficia, post quinque generationes°evanescunt.

Ego non obtinui sen non potui esse ’Confncii° (97)discipulus°; ego privatisa me bonum-effeci (98) in homi-

nihus °. .â. XXXV. Meng tseu ait: Quando (99) i*convenit ac-cipere et *convenit non accipere , si accipias, lædistemperantiam. Quando *convenit (lare et * convenitnon date , si des , lædis beneficentiam. Quando ’ convenit

mori et i’convenit non mon, si moriaris, lædis fortitu-

dinem. V5. XXXVI. Cam Pheng meng (100) discens jacu-lari ab I, exhausisset’ r; I’doctrinam sen scientiam ,cogitavit in *imperio solummodo I ” superare 1ipsum.

’ Hinc occidit I. AMeng tseu ait : Iste ’I-etiam habuit culpam °. Koungming i aiebat: u * Videtur caruisse culpa n; ’id-est (101)

(97) C , H : i. e. ipsemet ejus præcepta accipere.(98) C, H. Coin s Confucio ad hoc usque tempos quinque gene-

rationnm intervallum non expletum sit , ego Confucii documenta aphilosophi Tseu-sse discipulisbaurire , atque illis in exemplum aceep-tis , meam virtutem perficere potui.

(99) C, J z Si primum res accipienda videtur, ac inox attentetecum repntans , eam non esse omnino accipiendam vides , si acci-pias.. Eodem modo supplendæ ac explicande sont du: phrases sqq.[am-Lia" IOm-i-sse, etc.

(100) J: Pheng-meng, apud I, regni Yeou-khioung ( 4,028-7,347)regulum , rei familiaris administrum agebat.

(ion) J : Koung-ming-i intendebat dicere..(les) Gallice :En compamison da. A, B, C, H, J : VPrincipis I

culpa minor, levier erat quam administri sui Pheng-meng crimen ,

[,8 l lnncu . (xxx)tenuior en! præ °° (102); quomodo poterat came culpa ?-â. XXXVII. Repi Tching bomines cum misissent

Tseu cho ion tseu ut aggrederetnr magnum Weï, Wcïmisit In koung tchi (103) sse ut persequeretur illum.Tseu clic jou tseu ait : i Hodie " Ego-male-habeo (104) ,non * possum tenere arcum : ego perii °°. Interrogans suam

. comitem i. e. auxigam ait: Qui persequitur me. qui;en”? Ejus auriga ait : In koung tchi sse °. L A

Ail: : Ego ’salvus-sum °.

Ejus auriga ait: Iu koung tchi sse, rayai Weï° doc-tissimus jaculari est °°. ’Magister, dixisti : Ego salvus-sum ; quomodo id ais °P

Ait: Iu koung tchi sse didicit iaculari ab Inn koungtchi to. Iun koung tchi to didicit jaculari a me °. Innkoung tchi to.rectus homo est’. Ille que": ipse accepitainicum , profecto rectus est

Cam lu koung tchi sse accessisset, ait: ’Magister,T *quare non tenes arcum°?

Ait : * Hodie ’ego-male-babeo , non ’possum tenere

arcum. . AAit: Ego exiguus homo didici jaculari ab [un koungtchi to. Inn koung tchi to didicît jaculari a ’magistroi. e. a te. Ego non sustineo uti ’magistri° doctrina senarte, ad contra nocendum ’magistro. Quamvis ila-sit,

(chaœkhing-iu, 2,204-io,9oI-3,829.) Tantum enim imprudentiapeccsvit.

(:03) Sic utrsque versio Tartarica. Aliter I (cui [avent E et J)liners tchi qu: hic et infra (in nomine Ian-koung-tchi-ta) occurrit,auxiliaris particule est.

(104) Ad verbum : Mihi morbus, ægritndo exorta est. E : T30.i, e. fa (6,482). -- Coter: plana sunt nec nous egent.

Lulu n, en. u. 49*lrbdiernèdiei ’negotium, principis negotium est°; egonon andeo negligerc illud. Tum’ depromens sagitlas , im-

pegit-in rotam, ablataque eorum cusPide, emisit que:tuor sagittas , et deinde reversis-est.

XXXVIII. Meng tseu ait : (101p) Si Si tseu se-coope-rial: non putois, i. e. sordibus, tune homines omnes,obturatis naribus ° , prætergredientur illam.

Quamvis sit facie-turpis homo, si se-purificet et ab-stineat, si se-abluat et lavet , tune potest .ut sacrificetI*supremo«-ooteli-d0mino.

à. XXXIX. Mcng tseu ait : (:05) In iimperio’, lo-quendo-vel-disserendo-de natura°, tune de efi’ectn (106)et nibil-amplius°. ’Eifectus in 7.5 sequi facit, i. a babel;radicem.

r

(m4.) J : Si-tseu mulier insigni olim pulchritudine celebran.(105) C : Nihil pulcln-ins et præsuntius quem naturam suam cl are

cognoscere. Cum vero de nature disserere difficile ait, utpote que:sensus nomes incorpores elfugiat , qui de en scite loqui volt,varias eût-cuis quibus sese exterins prodit, perpendere prias dcbet.Quid sit "aigris, quid naturæ rffeclus, sic explicat GG : Humanitas,æquil as , urbanilas , prudentia , sunt natura. Commiseratio est. huma-nitetis effectue; pudor (quo alieniswitiis mscimus) etodium