Werkgroep “Verkeerseducatie”
Groupe de travail “Education routière”
Arbeitsgruppe “Verkehrserziehung”
BIENVENUE - WILLKOMMEN - WELKOM
Commission Fédérale pour la Sécurité routière
Federale Commissie voor de Verkeersveiligheid18 / 09 / 2007
Staten-Generaal 2007 Staten-Generaal 2007 Charter voor een veiliger verkeerCharter voor een veiliger verkeer
Verkeersveiligheidsonderwijs:
“Verkeerskennis en verkeersgedrag moeten structureel in het onderwijs ingebed worden”
Charter Charter WG “Verkeerseducatie” WG “Verkeerseducatie”
Oprichting van de Werkgroep “Verkeerseducatie”
(= verkeers- en mobiliteitseducatie)
Hoe de verkeerseducatie in België optimaliseren?
--- Comment rendre l’éducation routière
plus efficace en Belgique?
L’importance de l’éducation routière L’importance de l’éducation routière Belang van verkeerseducatieBelang van verkeerseducatie
Verkeerseducatie binnen de werkgroepVerkeerseducatie binnen de werkgroep
Momenteel beperking tot onderwijs
Zonder het belang te onderschatten van de andere opvoedingsmilieus
Ouders Grootouders Jeugdverenigingen …
Verkeersonderwijs in België Verkeersonderwijs in België L’éducation routière en Belgique L’éducation routière en Belgique Die Verkehrserziehung in Belgien Die Verkehrserziehung in Belgien
Vlaamse Gemeenschap
Communauté française
Deutschsprachige Gemeinschaft
Vlaamse GemeenschapVlaamse Gemeenschap
Basisonderwijs (kleuter + lager)
Ontwikkelingsdoelen en eindtermen “verkeer en mobiliteit” (sinds 1997)
Knelpunt: “verstopt” in “wereldoriëntatie” (verarming: weinig tijd en plaats) –verschillen in vertaling in leerplannen
Vlaamse GemeenschapVlaamse Gemeenschap
Vakoverschrijdende eindtermen S.O.
– 1ste graad secundair onderwijs (gezondheidseducatie – veiligheid en EHBO)
– 2de graad secundair onderwijs(milieueducatie – verkeer en mobiliteit)
– 3de graad secundair onderwijs
(milieueducatie – verkeer en mobiliteit in ruimtelijk beleid)
Vlaamse GemeenschapVlaamse Gemeenschap
Vakoverschrijdende eindtermen S.O.
Verplichting voor de school om aandacht te besteden aan verkeerseducatie
Knelpunt: géén resultaatsverplichting
Franse GemeenschapFranse Gemeenschap
“Socles de compétences” per vak
Bekwaamheden die de leerlingen na 8 jaar school moeten bereikt hebben
(van 1ste leerjaar lager onderwijs tot 2de jaar secundair onderwijs)
Franse GemeenschapFranse Gemeenschap
“Compétences terminales”
Bekwaamheden die de leerlingen na het 6de jaar secundair onderwijs verworven moeten hebben
Franse GemeenschapFranse Gemeenschap
Tot 1997– Verkeerseducatie verplicht in lager onderwijs – Half lesuur per week
In 1997
Knelpunt: verplichting ingetrokken Verkeerseducatie niet meer genoemd onder de prioritaire missies van het basisonderwijs
Franse GemeenschapFranse Gemeenschap
Verkeerseducatie wordt beschouwd als vakoverschrijdende discipline
Programma verkeerseducatie is in ontwikkeling voor het officieel onderwijsnet van de Franse gemeenschap en het vrij (katholiek) onderwijs
Franse GemeenschapFranse Gemeenschap
Verkeerseducatie in het algemeen: geen verplichting in het secundair onderwijs
Knelpunt
WEL: 2de en 3de graad TSO (katholiek onderwijs): thema “les transports” binnen “sciences”
Deutschsprachige GemeinschaftDeutschsprachige Gemeinschaft
Verkeerseducatie is geïntegreerd in het vak “wereldoriëntatie” in de basisschool
Geen verplichting in het secundair onderwijs, wel mogelijkheden binnen “opvoeding tot burgerzin”
Werkgroep verkeerseducatieWerkgroep verkeerseducatie
Streefdoel: verkeers- en mobiliteitseducatie structureel inbedden in alle Gemeenschappen
Respect voor de autonomie van de Gemeenschappen
Respect voor de basis (inrichtende machten, schoolgemeenschappen,…)
Verkeerseducatie in het onderwijsVerkeerseducatie in het onderwijs Vrijblijvendheid beperken –
resultaatsverbintenissen noodzakelijk maken (S.O., H.P.O., …)
Voldoende tijd en ruimte voorzien zodat de scholen de verkeerseducatie structureel kúnnen integreren
De nodige ondersteuning voorzien
(opleiding, nascholing, pedagogisch materiaal, acties, …)
Verkeerseducatie = permanente educatieVerkeerseducatie = permanente educatie
Nodig voor alle onderwijsniveausalle onderwijsvormen
– kleuter – lager – secundair – hoger (pedagogisch) onderwijs
– “gewoon” en buitengewoon onderwijsASO / TSO / BSO / BUSO / basiseducatie
SleutelfunctiesSleutelfuncties
Leerkrachten en andere lesgevers / opvoeders spelen een essentiële rol in de verkeerseducatie
Een degelijke vorming én nascholing van deze sleutelfiguren is noodzakelijk
Educatief materiaal en ondersteunende acties zijn nodig
Educatie = niet enkel het onderwijsEducatie = niet enkel het onderwijs
Ouders = 1ste opvoedingsmilieu! – moeten hun verantwoordelijkheid opnemen
Het onderwijs kan niet alles – bv:– onvoldoende tijd om alle vormen van
verkeersdeelname te oefenen in alle verkeerssituaties
– kan niet toezien op consequent gedrag (ouders!)
Interactie met ouders: stimulatie vanuit het onderwijs is nodig
Verkeerseducatie inhoudelijkVerkeerseducatie inhoudelijk
Gedragsgerichte kennis
Trainen van vaardigheden
Werken aan een verkeersveilige en sociale houding
Nadruk op praktijkgerichtheid
Verkeerseducatie: welke inhouden?Verkeerseducatie: welke inhouden?
Voorstel programma per onderwijsniveau
KleuteronderwijsKleuteronderwijs Voetganger
Stappen aan de hand Leren stappen op straat (onder begeleiding) Initiatie oversteken (onder begeleiding)
Fietser Initiatie fietsen (algemeen rollend materiaal)
Passagier Gordel en autozitje
Spelen Veilig spelen in de eigen omgeving
Afspraken Basisregels nakomen (bv preborden)
Eenvoudig besef veilig / gevaarlijk Niet evident!
Lager onderwijsLager onderwijs
1ste graad – Voetganger
Zelfstandig leren stappen Oversteekvaardigheden (eenvoudig, veilig milieu)
– Fietser Fietsvaardigheid (veilig milieu)
– Passagier auto Gordel + autozitje / in en uit langs stoepkant
– Openbaar vervoer Algemene kennismaking
– Verkeerstaal en –afspraken Initiatie verkeersborden
– Veilig / gevaarlijk (bv spelen )
Lager onderwijsLager onderwijs 2de graad
– Voetganger Zelfstandig stappen verfijnen Oversteekvaardigheden (moeilijker situaties)
– Fietser Fietsvaardigheid vergroten (veilig milieu) Fietsgedragsregels (verkeersregels)
– Passagier auto Gordel (autozitje) / in en uit langs stoepkant
– Openbaar vervoer Kennismaking in eigen omgeving
– Verkeerstaal en –afspraken Initiatie verkeersborden
– Preventief gedrag Zichtbaarheid / fietshelm / veilig spelen / …
Lager onderwijsLager onderwijs 3de graad
– Voetganger Zelfstandige verplaatsing langs vertrouwde route
– Fietser Fietsgedragsregels en – vaardigheden uitbreiden Zelfstandige verplaatsing langs vertrouwde route
– Passagier auto en openbaar vervoer Gedragsregels Eenvoudige route met het O.V. kunnen uitstippelen
– Verkeerstaal en –afspraken nakomen Verkeerstekens, communicatie (bv via oogcontact)
– Preventief gedrag en hulp inroepen bij ongeval Gevaarlijke situaties in de eigen omgeving kunnen lokaliseren en
gepast reageren - bv voorrang / dode hoek / … Zichtbaarheid / fietshelm / veilig spelen / …
– Mobiliteit Gevolgen van toenemend autogebruik / voor- en nadelen van
vervoerswijzen kunnen afwegen
Secundair onderwijsSecundair onderwijs
1ste graad– Gedragsgerichte kennis van het
verkeersreglement voor voetgangers, fietsers, passagiers kunnen toepassen
– Vaardigheden als voetganger, fietser, autopassagier en gebruiker O.V. verfijnen
– Gevaarlijke situaties in de eigen omgeving kunnen lokaliseren en gepast reageren / preventief verkeersgedrag in het algemeen
– Interactie met andere WG’s: sociaal gedrag – Hulp kunnen bieden bij ongeval
Secundair onderwijsSecundair onderwijs
2de graad– Gedragsgerichte kennis van het
verkeersreglement voor voetgangers, fietsers, passagiers en deze kunnen toepassen
– Vaardigheden als fietser, autopassagier en gebruiker O.V. verfijnen
– Anticiperend kunnen reageren op gevaarlijke situaties
– Verkeersveilige houding aannemen (+uitrusting)– Interactie met andere WG’s: sociaal gedrag – Hulp kunnen bieden bij ongeval – Mobiliteitsproblematiek
Secundair onderwijsSecundair onderwijs
3de graad– Gedragsgerichte kennis van het verkeersreglement voor
fietser, gemotoriseerde bestuurder & passagier kunnen toepassen
– Vaardigheden als gemotoriseerde bestuurder & passagier en gebruiker O.V.
– Verkeersveilige houding aannemen (+uitrusting)– Anticiperend kunnen reageren op gevaarlijke situaties – Interactie met andere WG’s: sociaal gedrag – Hulp kunnen bieden bij ongeval – Mobiliteitsproblematiek maatschappelijk en individueel
benaderen en toepassen op eigen gedrag
33dede graad secundair onderwijs graad secundair onderwijs
Speerpunten
– Houding tegenover zachte (kwetsbaardere) weggebruikers
– Risicoperceptie en - gedrag (jonge bestuurders en hun passagiers)
– Duurzame verplaatsingen
33dede graad secundair onderwijs graad secundair onderwijs
VLAAMSE GEMEENSCHAP
Eindterm 12
“De leerlingen verwerven de kennis die moet volstaan als voorbereiding op het theoretisch rijexamen categorie B”
33dede graad secundair onderwijs graad secundair onderwijs
FRANSE EN DUITSTALIGE GEMEENSCHAP
Geen vergelijkbaar objectief
Enkel : programma van het katholiek secundair onderwijs, 2de en 3de graad van het technisch onderwijs (thema in wetenschappen: de transportmiddelen)
LerarenopleidingLerarenopleiding en nascholingen nascholing
Module “Verkeers- en mobiliteitseducatie” in de opleiding
Invoegen van voldoende “verkeer” in de stage
Nascholing van leerkrachten: verkeerseducatie als prioritair thema
EvaluatieEvaluatie
Kennis Vaardigheden
– Waarde van projecten zoals stap- en fietsbrevetten, fietsexamen, “brevet du cycliste”: te veralgemenen in het basisonderwijs?
Houding / attitudes: moeilijk !
Ondersteuning van de praktijkOndersteuning van de praktijk
Nood aan educatief materiaal
– Kleuteronderwijs– Lager onderwijs – Secundair onderwijs – Lerarenopleiding
Nood aan andere ondersteuning (welke?)
KleuteronderwijsKleuteronderwijs
Zeer visueel materiaal Actieve oefeningen voor voetgangers en
fietsers (beschermde omgeving) Pakket over meerijden in de auto Spelen die verkeersvaardigheden
bevorderen In alle materialen aanwezig: afspraken
nakomen en besef veilig / gevaarlijk
Lager onderwijsLager onderwijs Per graad: pakketten met inhoud en vorm
aangepast aan vervoerswijze en leeftijd Kennis, vaardigheden, houding Telkens aandacht voor:
– preventief gedrag + beveiligingsmiddelen– verkeerstaal en afspraken nakomen
Mogelijke thema’s:– Voetganger – Fietser– Passagier auto– Passagier openbaar vervoer – Mobiliteitsproblematiek – Hulp bij ongevallen
Secundair onderwijsSecundair onderwijs Per graad: pakketten met inhoud en vorm
aangepast aan vervoerswijze en leeftijd Kennis, vaardigheden, houding Telkens aandacht voor
– anticiperend gedrag + beveiligingsmiddelen– sociaal verkeersgedrag
Mogelijke thema’s: – Voetganger – (Brom)fietser en passagier– Bestuurder en passagier auto– Passagier openbaar vervoer – Mobiliteitsproblematiek – Hulp bij ongevallen
Leraren(opleidingLeraren(opleiding))
Pakket voor de opleiding van toekomstige leerkrachtenBv: “Verkeersles geven, hoe doe je dat?”– Dvd / video + cd-rom – Voor docenten lerarenopleiding
Infosessies voor hogescholen
Materiaal / nascholingspakketten / website / … om leerkrachten te motiveren en te ondersteunen om verkeersles te geven
Werkgroep VerkeerseducatieWerkgroep Verkeerseducatie
Formuleren van aanbevelingen om de verkeerseducatie structureel te integreren:
– in alle Gemeenschappen– als een permanente educatie– op alle onderwijsniveaus– in alle onderwijsvormen
Bepalen van de nodige ondersteuning voor het onderwijs in de praktijk
Werkgroep “Verkeerseducatie”Groupe de travail “Education routière”Arbeitsgruppe “Verkehrserziehung”
Merci pour votre collaborationDank für Ihre Mitarbeit
Bedankt voor uw medewerking
Commission Fédérale pour la Sécurité routière Federale Commissie voor de Verkeersveiligheid
18 / 09 / 2007