Xtiidx tohb guay ndip - SIL International · —Wen —rähb guay ndip. Zek kuaa bzihn dur ro= xin...

Preview:

Citation preview

Xtiidx tohb guay ndip

Xcuent tohb guay ndip

El cuento de un mulo

Zapoteco de San Pedro Quiatoni

Cuarta edición

Publicado por Gieeln Diidx Zah Tlacolula, Oaxaca

2015

Mi

Resumen: Este cuento habla acerca de un mulo a quien su dueño maltrataba mucho. Por lo que pidió ayuda a su amigo el ratón, el ratón pidió consejo a su hermano, y juntos planearon cómo ayudar al mulo. Autor: Nicasio Martínez Miguel Producción: Nicasio Martínez Miguel y Valeria D. de Martínez Algunas de las ilustraciones son propiedad del Instituto

Lingüístico de Verano, A.C., y son usadas con el permiso correspondiente.

Primera edición 4/2000 .25C Segunda edición 6/2000 .5C Tercera edición 3/2001 .5C Cuarta edición 4/2015 .25C

El cuento de un mulo

Zapoteco de San Pedro Quiatoni 4/2015 Tlacolula, Oaxaca .25C

Nde nak tohb guay ndip, lul te rsakzi balluaana laa na. Rsila rieh guaya rika= na yah. Loll tas yoka chika= na yah, bak zä na stob nehz zaka= na yoo. Tonin sa gihll chie loh na gawa tohb orin, stoo bak zä na stob nehz. Zi=k tas ka guaya deb te dzeh. Tsana ka yoo dech gol, bal ni nad gol sa nses, rgihn behn gol, ka ka gieedx dxi=t lloon gol.

Nak guaya niaka nle na rsakzi behna, ndzeb ro= ka rkayuh na, nu ka bechin decha, gab sa dzeh ni nad gol guun dxiin.

1

Tsana nad gol guun dxiin giääl, zek sa ruy gol diidx riop gol llamig gol. Llamig gol naka tohb bzihn. Tohb dzeh rähb gol loh bzihn:

—Ya nad ra gun gan gun dxiin loh behn re, rsakzi ra na behn nah, ndzeb ro= ka ba rdiee dxiin nah. Nah run gal juers laa nah xiäl nad te gun gan, ngiehdx ro= duu ni rkaa nah y yaha dxi=ch zohba nad te na lieedx. Luuy, ¿nal gan lliod gun gan laa nah riäl ba za?

—Wen —rähb bzihn—, naa guynii za diidx xpech dion lli na na.

2

Zek weh bzihn loh xpech bzihn, rähb bzihn loh na:

—Nee bgien diidx riopn guay ndip. Rähb guay ndip lo ne ndzeb ro= ka kadiee dxiin guay ndip. Laa gol xlioh gol le lla laa gol ba zä gol, xiäl duua lul te ngiehdxa y yaha dxi=ch zohba. Luuy, ¿lli xliool, lliod gieen?

—Nah giäp luuy —rähb xpech bzihn—, guhdx loh gol bal ni chieni gol tuhñ nehz ni zä gol, zek si sgieen yudar gol. Ga=l ro=k sa rchähl ni rdiaawn. Naa bal ni ba zä gol, zek kalo tso tuhñ dxiähl ni diaawn. Bal ni na gol wen, zek luuy tiuul xtuu gol, nah ran, chul ro= ndox lääyal.

3

—Wen —rähb bzihn. Zek weh bzihn loh guay riop bech ka bzihn, rähb bzihn:

—Bal ni chienil tuhñ nehz ni chiee ta zal, zek si sgieen yudar luuy. Bal nak tuhñ gieen san yudar luuy y sa=l tuhñ re, tuhñ ya llete ni diaawn, zäit tuhñ behz.

4

—Wen —rähb guay ndip. Zek kuaa bzihn dur ro= xin ka ptiuu bzihn duua, duu ngiehdx ro= ka na. Ya ba zäädzuh xnii ni=k, ba mer giid behn giidka= na guay ndip, tsana rähb bzihn:

—Ndzeb ro= ka ba ptsah ro, ya nad gun gan.

—Zuul gan —rähb xpech bzihn—, dur bree juers, ya ba mer guul gan.

5

Bree za bzihn juers stob. Ya ba rkobee ni= behn ni zäädka= guay ndip, tsana bree za guay ndip juers dobiuh duua, ro=k ta bruu ya= ma, xiob la kaa bzihn dech guay ndip briääl, zä ro= ka gol byu= gol loh xkahya.

6

7

Tsana pchiin balluaan guay ndip ni= yah lad ni rkaa guay ndip duu, ya ruite ka duu ra.

Kuaa behn bdiil behn xguay behn, rniptiidx behn ria loh behn, nad te xguay behn ndxiähl.

8

Zek nehza nak naa, bal ni gal loh behn lonehz ro=k, dech behn ruuy behn nihz, lli=k behn rika= behn nis, dech behn rkaa yah, ruite chu ni=k ruuy xdoo behn.

9

Recommended