576
354 Meyi a kumpala “Muntu kakuikala ne muoyo anu bua biakudia nkayabi, kadi bua meyi onso adi alupuka mukana mua Nzambi” (Lumu luimpe luakafundabu kudi Luka 4. 4. Edi ndiandamuna dia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi udi munda muabu, ne kua mu nyuma, kudi kufuma ku dibala dilondangane ne dia kudituku ku dituku dia diyi dia Nzambi. Bua kukankamika ne kulombola dibala edi, dipungila dipiadipia, tshitupa tshibidi tshia Mukanda wa Nzambi, diakakosolodibua mu bitupa bia nvesa mitshintshika bia kubala ku dituku ku dituku, bikale ne diunvuija dikese. Diunvuija ditudi nadi mu bianza edi, didi tshitupa tshia mudimu wa mikanda itanu (ya kubala kua diyi dia Nzambi mu bidimu bitanu). Tshikebelu tshia mudimu eu tshidi mu mukanda eu mu Français. Katubangi kubala mu mudimu eu, katuyi banji kulomba Nzambi bua meyi aa ikalele ne dikuatshisha mu mitshima yetu. Kuvuluka : (nv 4 - 9 = nv 4 ku 9) (nv 4, 9 = nv 4 ne 9) (Heb. 1. 1, 2 = Hebelo shapita 1 nvesa 1 ne 2)

Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

  • Upload
    others

  • View
    20

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Meyi a kumpala

“Muntu kakuikala ne muoyo anu bua biakudia nkayabi, kadi bua meyi onso adi alupuka mukana mua Nzambi” (Lumu luimpe luakafundabu kudi Luka 4. 4.

Edi ndiandamuna dia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi udi munda muabu, ne kua mu nyuma, kudi kufuma ku dibala dilondangane ne dia kudituku ku dituku dia diyi dia Nzambi.

Bua kukankamika ne kulombola dibala edi, dipungila dipiadipia, tshitupa tshibidi tshia Mukanda wa Nzambi, diakakosolodibua mu bitupa bia nvesa mitshintshika bia kubala ku dituku ku dituku, bikale ne diunvuija dikese. Diunvuija ditudi nadi mu bianza edi, didi tshitupa tshia mudimu wa mikanda itanu (ya kubala kua diyi dia Nzambi mu bidimu bitanu). Tshikebelu tshia mudimu eu tshidi mu mukanda eu mu Français.

Katubangi kubala mu mudimu eu, katuyi banji kulomba Nzambi bua meyi aa ikalele ne dikuatshisha mu mitshima yetu.

Kuvuluka :

(nv 4 - 9 = nv 4 ku 9) (nv 4, 9 = nv 4 ne 9)

(Heb. 1. 1, 2 = Hebelo shapita 1 nvesa 1 ne 2)

Matayo – Mako – Luka – Yone – Bienzedi – Lomo – 1 Kolinto – 2 Kolinto – Galatiya – Efeso – Filipoi – Kolosai – 1 Tesalonike – 2 Tesalonike - 1 Timote – 2 Timote – Tito – Filemona – Ebelu – Yakobo – 1 Petelo – 2 Petelo – 1 Yone – 2 Yone – 3 Yone – Yuda - Buakabuluibua

Matayo 1. 1-17

iakula dia baprofete diakapuwa kukadi bidimu nkama inayi. Kadi, bua Nzambi, « tshikondo ntshimane kukumbana» (Galatiya 4. 4). Udi wakula mpidieu «mu Muana wandi» bua kumanyisha D

Page 2: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshisamba tshiende (Isalele), bantu buonso ba pa buloba bujima, ne kudi muntu ne muntu yonso wa kutudi, mukeshi mulenga wa lumu luimpe (Heb. 1.1, 2). Lumu’elu luimpe, ludi lubumbakaja mu miaku ei mikese ne: dipa dia Muana eu. - Kadi, mushindu kayi wa tuetu kufika ku dimanya dimpe dia muntu wa mushindu eu? Nzambi wakalongolola, pakatupeshaye bafundi ba lumu luimpe banayi, bua tuetu kumona mua kutangila butumbi bua muan’andi mu mishindu ya bungi, bu mutubu babalakasha dibue dia mushinga mukole ku minda ya bukenke bushilangane Matayo: udi lumu luimpe lua Mukelenge. Ke bualu kayi kulondangana kua ndelanganyi ya bankambua ba Mukelenge mu mubidi, kudimu ne mushinga, bua kujadika Masiya, mu milayi ya kapeshabo Abalahama; ne kuleja patôke, bupianyi buandi bua nkuasa wa bukalenge bua tatu wende Davidi (Ngal. 3.16 ne Yone. 7.42). Kadi mu mukanda eu mule wa ndelanganyi, mena makuabu adi mafundibue ne kanyinganyinga ka bungi. Bu mudi dina dia (Ahasa, Manase, ne Amona); kaakamanya mua kukupudibua nansha. Makuabu pau, bu mudi (Lahaba, Luta ne mukaji wa Uliya), adi mafundibua bua kutuvuluija bunene ne buimpe bua ngâsa wa Nzambi, udi udimuenesha kudi bantu’aba ba bisamba bia bende, bakadi kabayi bamuakanyine. Ngasa eu, udiku lelu kabidi muomumue, dipa dia Musungidi kudi bena Isalele, kudi ba pa buloba buonso bujima, ne kûdi wewe pebe udi ubala mifundu ei lelu.

Matayo 1.18-25; 2.1-6esu wakasua kulua pa bulob’ebu, mushindu udi bantu buonso balua, mbuena kuamba ne, nkuledibua bu mudi bantu buonso baledibua. Bantu bakuabu bakasangana luse lua pa bualu, bu

Yosefe ne Maliya, bakasungudibua bua kuikala bakididi ne bakoleshi ba Muana wa Nzambi. Meshi a Nzambi akadi akumbana, diledibua dia mupianyi wa nkuasa wa bukalenge bua Davidi didi dikumbana mu Betelehema, musoko wa Bukelenge, bilondeshele mei akadianjila ba profete bandi kuakula kale. Bionso ebi bidi bilondangana ne lumu elu luimpe lua Matayo. Ludi luakula bua bukelenge bua muan'ende eu, ke bualu, mu bafundi bakuabo ba lumu luimpe bu mudi Mako, Luka, badi bakula bua kuledibua kuandi mu tshidilu tshia Nyama, kadi emu, bualu bua butumbi

Y

Page 3: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

buandi bu mukelenge, badi bakula bua nzubu (fuangikija Mat. 2 :11 ne Luk. 2:16). Bualu bua tshidilu tshia nyama, tshidi tshimue tshia ku bimanyishilu bia bupele ne kudipuekesha bia bumuntu buandi pa buloba. Ne kabidi, bua kulesha butumbi ne bunene bua Muan’ende, Nzambi mu bukole buandi, wakenzeja bua Muana wandi akukudibua kudi benyi ba mushinga mukole: Bena meshi bakalua kudi diba dipatukila. Kadi kudi bantu bakadi ne butumbi ba bena Yuda, nansha umue wabu kakadi mulongolola meshi bua kutuila Mashiya wa Isalele binu ne kumukukuila. Kabena bitabuja mene dilua diandi munkatshi muabu bu mashiya mulayibue. Tshidi tshikondo tshia midima mikole tshia tshisamba etshi. Helode, mushipianganyi udi ukokesha mu Yelushalema. Mushindu kayi udibi bitapuluke ne mei adi mafunda mu Dutelenome 17.15 ; bualu bua yeye Helode eu wakadi muena Edoma ! Kumusha anu kasumbu aka kakese kadi Luka uleja, muntu mukuabu nansha umue mu Isalele, kakadi windila Kilisto. Ne lelu kabidi, tudi mua kukonka, kudi buonso badi babikidibua ne badi bena Kilisto, buonso badi bindila dilua dia Mukelenge dia tshiakabidi anyi?

Matayo 2.7-23unyima kua luendu lule ludi ne mufuanu mu Mis. 72. 10, bena meshi bakalombodibua kudi mutoto too ne muaba wakadi muana. Bualu ebu buakadi kudibu disanka dinene! Pakasanganabo muana,

bakamukukuila, bakamusawila milambu yabu, ne bakapingana mu « munga njila ». Mu tshinfuangikishi tshiabu, katuena tumona mushindu udi muntu yonso mua kulua kumpala kua Mukelenge anyi ? Mu tshitupa etshi, meshi adi Helode wela a kushipa Muana, adi manyangakajibue. Pamue ne a satana, wakadi wenzesha bua muana ashipibue, bualu bua wakadi mumanye ne, ku dibuela dia Muana pa buloba, neatshimunyibue kudiye. Luendu lua kunyemena mu Ejipitu, ludi mushindu mulongolola kudi Nzambi wa kusungila muana ku bulongolodi bubi’ ebu; ludi kabidi luleja ngasa, bualu bua, wakasua (Mukelenge) kulonda njila umue wakendela tshisamba tshiende musangu mukuabu. Mena abidi akapeshibua Muana wa Nzambi: - Yesu (kunvuija ne Nzambi Musungidi) shap. 1. 21, didi dina dia mushinga mukole mu mutshima wa muena kuitabuja yonso. Dikuabu – Emanuele

K

Page 4: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

(kukudimuna kua muaku ne Nzambi udi netu) shap.1.23. Wakabikidibua dina dikuabu ne, muena nazaleta nv. 23, didi ne diunvuija mishindu isatu: wa tshijila wa Nzambi -bilondangana ne mukanda wa Nomba 6. 2) Wakadi kabidi lutonga lua Ishayi (tatu’ende wa Davidi) lutonga lupialupia ludi lukuama mamuma (tangila ku mei a diunvuija mu Yeshaya 11. 1). 3) Pashishe neikale muntu udibu kabayi bamanye, udibu balengulula wa mu musoko wa nazelata (Yone 1. 47).

Matayo 3. 1-17u mushindu utu munyampala (ambassadeur) udianjila kumpala kua nfumu munene, Yone mubatiji udi udianjila kumpala bua kumanyisha dilua dia Mukelenge. Kadi eu mukelenge, kena mua

kulua munkatshi mua bantu badi kabayi banyingalasha mitshima yabu bua malu mabi abu nansha. Bua bualu, diyisha dia Yone didi ne kipatshila ka muntu yonso kukudimuna mutshima. Kadi bua bafalesa ne ba sadoka1, bakadi balua ku dibatiza diandi ne mitshima ya (buakane bua bu muntu2) anyi kabayi ne dinyingalala dia dikudimuna dia mutshima dilelela, kudibubu Yone udi wakula bua tshilumbuluidi tshilualua. Tudi tumona Mukelenge ulua biende bua kubatijibua kudiye. Yone wakamona bualu bua kukema, pakatangilaye eu wakamanaye kumanyisha ne: “udi muntambe même, ntshiena nkumbana bua kusulula nshinga ya ku bisaba biandi”; yeye eu ulua bua kubatijibua kudiye. Kadi mu nv. 15, tudi tunvua dî dia kumudilu dia Mukelenge Yesu mu lumu elu luimpe lua Matayo: « lekela bienzeke mpidieu… ». Tô ne apa, muntu wakamanya anu bua kuenza malu mabi; budiye nabu mpdieu, mbua kulekela Nzambi enze mudimu mu Kilisto Yesu ne «akukumbaja buakane buonso » (Lomo 10. 3). Nansha biakadi ne yeye Yone ke wakadi ubatiza, badi bamba bua bualu buandi ne: «Nunku Yone wakamulekela anyi wakitabuja (bilondeshele mukanda wa tshiluba) (buena kuamba ne Yone wakalekela Mukelenge Yesu) bua enze ». Katuena bietu ne disanka dia kulekela Mukelenge kuenza mudimu muomumue anyi ? Pa dib’adi, Mukelenge udi ulupuka

B

1

2

Page 5: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mu mayi bualu bua yeye kakadi ne bualu nansha bumue bua kutonda. Ne tangila diulu didi diunzuluka bua bualu buandi, bua kufila bumanyishi mishindu ibidi: -Nyuma muimpe udi upueka pa mutu pandi, bu manyi a tshijila akadibo bela bua kusungula mukelenge (1Sam. 16.13). Pa dib’adi kabidi, udi wangata kudi Tatu wende dî dia lutulu, dia dinanga ne dia dimuanyisha.

Bafalesa ne basadoka : bakumudilu bakadi bitabuja dibika dia bantu ku bafue, bibidi kabakadi bitabuja nunku nansha. Buakane bua bu muntu : propre justice (mu français)

Matayo 4. 1-11ûshibue ntente ne bukole bua Nyuma Muimpe, Yesu udi pabuipi bua kubanga mudimu wende. Kadi bu mudi muena mudimu yonso wa Nzambi, budiye nabu mbua kutetshibua diambedi. Nunku Muana wa

Nzambi mu kuteyibua kuende, udi ne nvita ne muena lukuna munene satana. Yeye eu, bua kumusha muntu wa Nzambi mu nshila wa ditumikila, udi wenza mishindu ya budimu ibidi – udi uteka malu makole mu nshila (kadi bua Kilisto, bionso ebi nebikale bu nvita ya mu getsemane). Mushindu wandi muibidi, udi uteka ku luseke lua nshila bintu bidi bisankisha mutshima. Ke tshidi satana wenza apa. Kadi tumanye bimpe ne, nv. eu udiye wakula mei adi mafunda mu Mis 91. 11,12, udi udikanda bua kuakula nvesa wa 13 udi ulonda. Bualu bua nvese udi ulonda, udi wakula bua ditshimuna diandi pa Nyoka wa dikala : «neudiate pa nyama wa ntambue, ne pa nyoka wa dikala, neutue muana wa nyama wa ntambue ne wa nyoka miseba ». Nyoka eu nyeye udi muakudibue mu Gen.3. 15 ne : muana wa mukashi neamukume ku mutu kuende «muana wa mukaji, nKilisto mene». Mu mparadizu, Adama muntu wa kumudilu, muikale ne bionso, wakapona ku mateyi asatu : - lukuka lua mubidi, - lukuka lua mesu ne - kudisua kua mutshima ; kadi eu Muntu mupuangane, udi utshimuna satana, nyoka wa kale mu tshipela (mudi kamuyi bionso), kupitshila ana ku bukole bua dî dia Nzambi (1Yone 2. 16 ; Mis.17. 4). Ne, bu mua kakengaye pakateyibuaye, muomumue udi mumanye mua kukuatshisha buonso badi bateyibua (Ebel. 2. 18).

M

Matayo 4. 12-25Mei adi mafunda mu Yesh. 9. 1, 2, atudi tubala muaba eu, adi ne dishintuluka dikese mu nvesa ei 16 ya mu Matayo. Mu tshikondo tshiakadi

Page 6: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muprofete wakula, tshisamba tshiakatshidi “tshienda” mu midima. Kadi katataka apa tudi tubala ne tshidi “tshisomba”. Muaku eu udi unvuija ne, tshisamba etshi tshiakamana musangu mule kuikala ne kujalama ne bishimikidi mu muaba kûle ne munya wa Nzambi, ne tshiakamana kujimija dikima ne ditekemena. Mu tshikondo mene tshia mushindu eu, ke tshidi dikuatshisha dia Nzambi mua kumueneka kudibu. Yeye, ûdi Munya, udi umueneka, mutuadile bantu dipikudibua. Udi wenda upita mu njila. Ku dibikila diandi, bayidi bakuabu bakakuatshibua ku dinanga diandi, bakamulonda: babidi apa; bakuabo babidi papa: Simona ne Andele; Yakobo ne Yone. Bua bayidi aba, tshidi tshikondo tshia kuangatata muntu ne muntu dipangadika bua kulonda kashidi Muntu eu udi mushintulule muoyo wabu musangu umue, ne kabayi muakumupua muoyo nansha (shap.19. 27). Eyo, anu pa diba adi, badi bashiya tatu wabu, buatu ne tupamba kabidi. Kulekela kua bionso ebi, mbua kuikala ne Muyishi, wakadibu too ne katataka kabayi banji kupete; ne bua kuangata kudiye mulayi wa mudimu mupiamupia: wa balue bikondo kumpala bilembi bia bantu bua bualu buandi. Tshikondo tshilualua, Mukelenge neabavuije batangadiki ne bapostolo. - Bena Kilisto buonso kabena babikidibue bua kulekela midimu yabu ya bianza anyi kushiyangana ne meku abu bua kukuatshila Mukelenge mudimu nansha. Kadi, buonso buabu bakunvua, muntu ne muntu pa buende dibikila edi ne: « undonde ». Wewe biebe ukadi munvue dibikila edi, udi muandamune mushindu kayi? Nvesa wa 23 ne 24, idi ifila tshikoso tshia mudimu muimpe ne wa dinanga wa Mukelenge Yesu.

Matayo 5. 1-16Kulonda Yesu, diambedi kudi kunvuija kumutumikila (Yone 12. 26). Pa diba adi tudi tulesha ngikadilu imue nandi. Mukelenge udi ubanga kulongesha bayidi bende ngikadilu ei wamba ne: Badi bapele mu mutshima badi ne (disanka); kena wamba badi basue kulesha dimanya nansha; kadi badi banyingalala bua malu mabi a pa buloba, kabayi bapungila bua kuleja buimpe ne luse; badi batantamana bua Mukelenge mu malu mabi adibu babenzele ne mu makenga … Bantu babungi, kabena bakeba disanka dia mushindu eu to. Kadi kudi bena Kilisto, disanka diabu, disankishibua,

Page 7: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

nkuikala batumikidi ba Mukelenge. Nunku masanka mimpe a bukelenge adi mabatekela ne adi abakanyina. Mu nv. 13 ne 14, tudi tumona ngikadilu ibidi idi bena kilisto bakumbasha patshienabu pa buloba katataka. Kutapuluka kuabu ne malu mabi, badi ne dina dia “luepu”. Luepu ludi lukanda dibola dia tshintu. Badi kabidi bu “munya”. bua kukenkesha ngikadilu ya Nzambi pa buloba kudi bantu badi mu midima ya pa buloba; kubangila kudi ba “mu nzubu yabu”: anyi diku diabu. Mulondo3, wakadi wambuluisha bu tshipiminu matuku au, udi tshinfuanyi tshia mudimu wa bianza; bulalu (luk. 8.16), budi tshinfuanyi tshia lulengu. Malu abidi manene mikale mashilangane, Tshilema tshia bumue bua bua ku malu aa abidi nkayatshi, tshidi tshikumbana bua kujima bukenke bua muana wa Nzambi buakadiye mua kukenkesha.Matayo 5. 17-30

Katuena mua kubala nv. 17 ne idi ilonda, tuetu kupanga kupeta buowa nansha. Mukelenge kena wakula anu mei aa patupu ne: tshiakaluila bua kushipa mikeshi ya Mose, (yoyo mene yakadi too ne katataka itupisha);

kadi, tangila udi uyipesha diunvuija ditambe buimpe dia disua dia Nzambi.Tô ne apa, muena Isalele mulelela, wakadi utekemena kupeta muoyo wa tshiendelele anu “ku dikumbaja dia mikeshi, kubangila pakatshidiye muana” (tangila Mako 10. 20). Kadi katataka, mei a Yesu, kaena amushiya ne mpata mu ngelelu wende wa meshi wa mushindu eu to. Muena Isalele udi udikonka mu mei aa ne, bikala bualu budi nunku ku buakane bua Nzambi, nganyi udi mua kusungidibua? Eyo, buakane buonso bua Nzambi buakadi mu muntu eu wa kukema. Yeye mene muntu umue au, wakalua bua kumanyisha buakane buonso bua Nzambi, Nyeye wakalua kabidi bua kubushikisha pa muaba wetu (nv.17- Mis. 40. 8-10). - Ntendelelu wa buena yuda, kakamanya ndondo wa meshi a Nzambi ku bualu bua tshiji, ne bua disu dibi nansha. Bakadi bapisha anu mamuma abi mabi, bu mudi : bushipianganyi (dimuma dia tshiji), ne masandi (dimuma dia disu dibi). Kadi, mikeshi ya Mukelenge idi ibangila ku muji wa malu aa mabi, itutuisha mu kondo ketu ka mutshima ne, malu onso mabi adi alupukila anu mu mutshima wetu mubi, wowo ke udi mushimi wa malu aa (shap.15. 19).

3 Tshivuadi : boisseau

Page 8: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Bionso ebi mbualu bua, Mukelenge udi musue ne, kumpala kua tuetu kumanya buimpe bua ngasa, bidi bikengela tuanji kumanya ne kunvua mushindu kayi utudi tumukengela.

Matayo 5. 31-48atupu muoyo ne udi wakula apa mMasiya Mukelenge wa Isalele to . Dilongesha diandi diakabikidibua bu mei ne mikandu a bukelenge4, bualu bua didi dileja ngikadilu mujima udi

ukumbanyina bantu balua kubuela nu bukeleng’ebu. Kadi, ndishilangana kayi dinene ditudi tusangana pankatshi pa dilongesha edi ne mikeshi ya bantu idibu bele pa buloba, ya pa buloba idi miashibue pa dikuba makokeshi5 a bantu, ne pa mutshima wa lumpukusu6 : bu mudi bantu bakula ne « muntu ne muntu adikebele » ! Kadi dilongesha dia Yesu, kadiena dikandika anu meshi aa a lumpukusu, kadi didi dilongesha dinanga, kudipuekesha ne kudipidia ku mutu kua malu onso, bidi bikale biengi kudi bantu ba pa buloba ebu. Babungi badi belangana meji ne, dilongesha dia mushindu eu, kadiena mua kukumbajibua pa buloba apa nansha kakese. Mbuena kuamba ne, muena kilisto wasua kukumbaja mu kabujima dilongeha edi, neikale muntu wa patupu ne neakengeshibua kudi muntu yonso ! Kadi tumanye ne, diba didi muntu yonso utumikila diyi dia Mukelenge, yeye pende kena upanga mua kumukuba ne kumusungila ku malu onso makole adi amukata, bualu bua badi bakumbaja disua diandi. Ne kabidi, ngikadilu wa mushindu eu, udi ne bumanyishi bukole ne bukumbane budi bunyangakasha meshi a badi bakeba kukengesha bena kuitabuja ; bualu bukuabu, budi budi bufikishisha bantu aba ku dikudimuna dia mutshima. Tuetu babale bimpe nv. ei 38-48, netumone ne, idi itupuekesha ne itutuisha. Netumone kabidi ne, pankatshi petu ne muntu eu udi mifundu ei yakula 1Pet.2. 22, 23 ; Yakobo 5. 6 ; ne mikuabu kabidi yabungi, padi Ntanta munene. Kadi tshiakadi tshitamba kupesha dilongesha dia Yesu bukokeshi

K

4Mei ne mikandu : charte5 Makokeshi : droits6lumpukusu : egoïste

Page 9: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ne tshinemu, tshiakadi ne, yeye wakadi wenza diambedi malu akadiye ulongesha (shap.7. 29 ; Bienz. 1.1).

Matayo 6. 1-18intu bia luse, (nv.1 ku 4), Disambila (nv.5 ku 15) ne bijila (nv.16- ku 8), adi malu asatu adi bantu bakumbaja « dibanza dia kutendelela » kuabu. Kadi tuetu benze malu aa ne kipatshila ka bantu batumona,

butumbi butudi tupeta kudibu abu, budi bumane kuikla difutu kutudi (Yone 5. 44). Kutangila ! Mutshima wa muntu udi ne kudisua kuabungi, udi udikuatsha ne malu onso mimpe bua kudipetela butumbi. Dipa dionso, nansha ditambe buimpe munyi, pikaladi ne kipatshila ka bantu badimone, kadiena dishilangana ne lumpukusu, kanyinganyinga ka malu mabi kadi mua kuikala ku mesu… kadi munda muetu muikale kudisua. – Mukelenge udi utulongesha mushindu kayi wa kulomba. Mu mishindu yonso, kabiena bualu butudi tukumbanyina nansha, kadi, udi mushindu, mu kudipuekesha kuonso, wa tuetu kuteka majinga etu mu musokoko, mu nzubu yetu, kudi Tatu wetu udi mu diulu. Mei misangu mikuabu kaatu bu biakulaku la bia patupu anyi ? diambulula dia miaku imue anyi ? (tangila Muambi 5. 2). Eyo, tô ne disambila dimpe « dia Tatu wetu udi mu diulu», didi Mukelenge Yesu ulongesha bayidi bende (nv. 9 ku13), diakadi dikumbanangane ne majinga a tshikondo, diakamana kulua kudi babungi disambila dia kuambulula ku muoyo dia patupu. Muana wa Nzambi udi ne masanka akadi muena Isalele kayi mupeta nansha. Udi mua kusemena ku bukole bua Nyuma, ku nkuasa wa ngasa mu dina dia Mukelenge Yesu. Koku eku, tutu tusemenaku bua kusuna biabungi anyi ?

B

Matayo 6. 19-34

Page 10: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

isu dimpe7, ngedi didi ditangila anu tshintu tshimue.Tshintu etshi, « bubanji » ebu bua muena kuitabuja, nKilisto nkayandi. Tudi tumutangila « kakuyi tshilulu tshikudika pa mpala » mu diyi

diandi, ne butumbi ebu budi butemena muntu wetu wa munda (bala 2 Kol. 3. 18 ne 4. 6,7). Muoyo wetu kawena mua kuikala mu diulu ne pa buloba musangu umue nansha. Kujinga bubanji bua mu diulu, ne popamue kubutshila bintu pa buloba, adi malu abidi matapuluke. Bualu bukuabu, bikole bua kukuatshila bakelenge babidi mudimu (nv.24). Bualu bua, mikeshi yabu idi mitapulukangane. Mukuabu udi mua kudikoknka ne, patualekela Mamona (bubanji bua pa buloba ; tangila Luk. 16. 13), katuena tudivuija bapele ne kupangila bintu bitudi nabi bualu bua muoyo eu anyi ? Pa bualu ebu Mukelenge udi udimusha munyi : « ebu mbualu bundi nnuambila ne : Kanutambi kuelangana meshi bua muoyo wenu… » (nv.25). Bu mudi Mukelenge utuambila, tubululayi mesu etu bua kutangila. Tutangile mu bufuki bumanyishi bua bungi bua dinanga, ne bua buimpe bua Tatu udi mu diulu : bilongo, nyunyu… (fuanyikija ku Mis. 147. 9). – Tô, Nzambi kakuikala muena dibanza wa badi bajimija bionso bua bualu buandi nansha, ne wa badi bamusungule Yeye. neapeshe bonso bidibu nabi bualu kabidi. (Luka 10. 42). Kadi, bidi bikengela kubangila apu.

D

Matayo 7. 1-14vesa 1 ku 6 ne nv 12, idi iteka ku mesu kuetu Ngikadilu idi mua kulongolola malu adi mua kulua pankatshi petu ne bantu bakuabu, anyi ne bana betu. Bua kupeta bipeta bimpe ku malu aa,

bena meshi ba pa buloba buonso, bakuwuja nzubu ne difunda8 dia mikanda ya dilongesha dia nsombelu, ya tshididi, ne ya ngikadilu wa ntendelelu. Kadi bua Mukelenge, nvesa umue udi ukumbana bua kunvuija, ne kufila tshipeta tshiende tshia lungenyi lua Nzambi, luakane ne lua kashidi : « nuenzele bantu malu onso anudi basue bua banuenzele » (tangila ne mu Lom. 13.10). Tshipeta tshia mushinga mukole, Tshitudi bualu bua kukumbaja kuditukukudituku. Misangu yonso ne mu buawu buonso, tukebe bua

N

7Disu dimpe : l’œil simple8Nzubu ya difundila : bibliothèque

Page 11: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuditeka pa muaba wa bakuabu batudi n’abu bualu. – NV. wa 13 ne 14, udi utuvuluija ne, bikalaku kudi bakalenga babidi, kudi kabidi nshila ibidi, ne mishiku ya kubuelela ibidi. Nshila munene udi wa bantu ba bungi bendelamu. Yey’eu udi ne dina apa bu didimusha (didi dikuatsha buowa) : « wa kabutu » (nv. 13) ! Ku luseke lukuabo, njila mukese anu banyabanya ke badi basanganamu (bualu bua banyabanya ke badi bamukeba tangila nv. 7) eu nshila udi uya ku muoyo. « Mushiku wa mbelu mukese » badi baubuela, anu bamane kulekela majitu a malu mabi a pa buloba, ne a buakane bua bu muntu, ne nkuka ya pa buloba ebu yakamana mioyo yetu kuambula.

Matayo 7. 15-29ualu bua, badi bamanya mutshi onso ku mamuma aa, kanuena numona mu nv. 22, bantu ba mushinga anyi ? Badi bamueneka mu bianza biabu ne midimu mimpe ne mikumbana : - mei a tshi

profete, - malu a kukema, -dipata dia nyuma ya bukoya… bionso ebimu dina Yesu. Nansha nanku, Mukelenge Yesu neabambile ne « ntshiena mu numanye ». Mamuma enu kaakadi mamuma a ditumikila kudi Nzambi. – Malongesha aa onso, kaena makole bua kûnva nansha. Tshidi tshitupangila ke nkunvua, kadi kuakumbaja. Ke Bualu kayi bua kujikija dîsha diandi, Mukelenge udi unviuja ku lusumuinu lukese, dishilangana didi pankatshi pa dienza ne diunvua tshianana dia dî. Tangilayi Nzubu ibidi, idi ku mesu mifuanangane. Kadi pueka muinshi mu buloba ne tangila ! umua udi muibakibua pa lubuebue lua ditabuja dia Mukelenge Yesu (1Kol. 3. 11) : muibaki wende wakumbula muinshi mule (Luk.6.48). Mukuabu nzubu udi muashibua anu pa lusenga ludi lunyunga ne kaluyi ne nshindamenu, mundidimbi wa meshi a bantu. Too ne ku diteta, diteta didi ne mushinga – bualu bua kakuyi diteta edi, katuakadi mua kumanya mua kuyitapulula. Pashishe… ! londesha bua kumanya tshiakaluila nzubu muibidi. Muena meshi ne mupote, aa mmena a muntu ne muntu wa ku bibaki aba babidi. Udi biebe ukumbanyina dina kayi ?

B

Matayo 8. 1-17

Page 12: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

udimu wa dinanga, ne wa buakane wa Mukelenge, udi udianshila kumpala kua dilongesha diandi. Tudi tutangila bantu basatu badi bondapibua. Muena kaneke wa mu nv. 2, udi

mumanye bukole bua Yesu. Kadi udi wela mpata ku dinaga diandi : « wewe musue udi mua… ». Yesu udi musue ne udi umondapa (Osheya 11. 3 ndekelu). - Kamanda ka masalayi lukama ka mu Kapenuna udi usemena mu meshi abidi, a bukokeshi bua bukole buonso bua Mukelenge ne a kudipidia kuende. “ amba anu dî dimue…” Edi ditabuja dia pa buadi dia mushindu wa nunku didi dikemesha Mukelenge ne dimusankisha. Udi udifila bu tshilejelu kudi bantu badi ba mulonda, diodi edi kadiena petu ditulongesha anyi ? – Kundekelu, bidi bikengela bua Mukelenge enza penda mudimu mu diku dia bantu benda. Mu nzubu wa muyidi wandi Petelo udi wondapa mamuenda muenu. – Yesu kakondapa basame mu mushindu wa ba munganga ba pa buloba, badi batangila, bateta, benzela muntu dibeji bua kusumba manga, bangata difutu dia mudimu wabu ne baya nansha. Kakasanka anu bua kondapa. Kadi kabidi wakambula makenga etu, ne wakambula masama etu », kubangila ku muji wau, udi bubi, ne wakunvua bujitu buawu, ne bululu buawubuonso (Yone 11. 35). Luse lua nunku, kaluena lutamba dipikudibua mene buimpe anyi ? Basama ba mu Kilisto kabena ne dimanya edi nansha.

M

Matayo 8. 18- 34udi bafundi badi badifila bua kumulonda kuonso kudiye uya, Mukelenge udi udianjila kubadimusha ne, bua kumulonda mu nshila wende, budi buimpe nkudipidia. Nyunyu ya mulu idi Tatu

wa mu diulu udisha (shap. 6. 26), idi ne miaba mimpe kupita wa yeye mufuki wayi, pakadiye panshi pa buloba. Didipuekesha dia Mukelenge diakadi dinene! Kakasangana, pa buloba muaba, wakutekela mutu wende. Wakasangana muaba wa kuteka mutu wende anu ku mutshi mutshiamakane, mudimu wa bupikudi mumane kujika, koku eku wakikisha, mbuena kuamba ne- wakinyika mutu9- (muaku wa pa muanda mu tshiena gelika udi umue : Yone 19. 30) – Mu nvesa 21, muntu mukuabu udi udibingisha bimpe

K

9Kuinyika mutu : baisser la tête

Page 13: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kumpala kua kuitabusha kulonda Yesu ku dibikila diandi. Bualu bua kujika tatu wende, budi ne mushinga mutambe bunene. Misangu yonso, katuikadi ne bualu mua kuangata muaba wa « kumutu » kua eu wakamana Mukelenge kutela mu (shap. 6. 33). Kabena batuambile dipangadika dia bantu aba babidi dia kalonda nansha. Tshidi ne mushinga wa tuetu kumanya ntshia tuetu kuditangila, mushindu kayi tuetu utuakakudimuna ku dibila edi dia Mukelenge Yesu. – Bualu butudi tubala apa bua disabuka dia Mukelenge dijiba dia Galela mu tshipepele, budi tshinfuangikiji tshia, luendu lua muena kuitabuja pa buloba. Udi usambana ne bipupu bikole ne ntatu. Kadi udi ne bua kumanya ne, Musungidi wende, udi kabidi Mukokeshi wa malu aa onso ne udi pabuipi nende (Mis. 23. 4). Udi usamina lupepele, ne mavuala, ne masama, lufu ne wa makokeshi onso a satana, bu mudi dipikula dia bantu babidi bakadi bakuatshibue kudi nyuma mibi, mu musoko wa bena Gadala.

Matayo 9. 1-17Masama mashilangane adi Mukelenge usambakena nau, ne ushikisha, adi kabidi tshimuenenu tshia ngikadilu wa dikenga wakasanganaye bifukibua biende. Nsudi, idi yakula bualu bua bukoya bua bubi ; mubidi mashika10, udi dipampakana dia muntu wa pa buloba ; muntu mukuatsibua kudi nyuma ya makoya, udi muntu udi ku bukokeshi bua satana, kadi mpudi matshi, mufofo, ne Kamama (nv.27, 32 ; Shap.11. 5) bidi biakula bua badi ne meshi abu majibala ku dibikila dionso dia Mukelenge, ne kabena bamanye mua kumulomba. Kundekelu, muena kaneke, udibu balua nende apa kudi Yesu, udi wakula bua kupanga kua bukole bonso kua muntu, bua kusemena kudi Nzambi (tangila ne ku Yone 5. 7). Tudi tumona ne muntu’eu kena wakula bualu, udi windila…udi utekemena. Kadi mondapi munene ( nv.12) udi mumanye ne, pa mutu disama dia kaneke, mutshima wandi wakadi kabidi ne disama dikuabu dinene dia yeye kusungidibua. Udi ubangila ku adi : « mibi yebe idi mijimijibue ». Muntu yonso wa kutudi udi ne bualu anyi disama edi mu mutshima wandi. Tutu tutamba kunyingalala bua bualu bubi anyi, bua disama ? – Kudi kulonda dibikila dia Matayo ; yeye nkayende ke udi utuambila bualu ebu. Wakadi umue wa munkatshi

10Mubidi mashika : fièvre

Page 14: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mua bantu aba babi bakaluila Kilisto bua kufuila. Kundekelu, lukonko lua bayidi ba Yone, ludi lulela tshiena bualu tshia dilongesha dipia-dipia : Maluvu mapiamapia a lumu luimpe kaena akumbana bua kulamibua mu milondo mikulukulu ya ntendelelu ya buena yuda nansha.

Matayo 9. 18 - 38ikanda ya lumu luimpe yonso inayi kayena mitufudile malu onso a kukema konkonko, akenza Mukelenge Yesu nansha. (Yone 21. 25). Mu mifundu yende, Nzambi wakatulamina anu malu adi

atupesha dilongesha didiye musue kutupesha. Nunku bualu bua dibika dia muana mukaji wa Mukelenge wa nsunangonga, didi ne mei a tshi profete. Mukelenge udi umueneka bu udi mu nshila bua kuya kupesha tshisamba tshiende tshia isalele muoyo. Kadi bua tshikondo etshi (tshikondo tshitudi tshia ngasa estshi), udi ne lutulu, windila muntu yonso udi usemena kudiye ku ditabuja, bu mudi tshilejelu tshia mukaji eu wa disama dia mashi wenza mu nv.20. – Ku disama edi, tudi tumanya ne munda mua Mukelenge wetu Yesu, muakadi bukole bukumbane bua kondapa « masama ne ntatu yonso » (nv.35). Ne wakadi ne dinanga dia bungi mu mutshima wende bua kuambula tshisamba tshiende tshia Isalele bu Mulami muimpe wa Isalele (nv. 36). Kadi ! nansha wakadi usangana apa ne papa ditabuja, tshilejelu kudi bafofo aba babidi (nv. 28, 29), Mukelenge wetu wakadi usambakana kabidi ne mitshima mikole (nv. 34). – Tuetu kabidi badi bapitshila mu buloba ebu, ne badi basambakena misangu yabunyi ne dijinga diodi dimue (kadi ne mitshima mikole ; Yakobo 2. 15, 16), tulombe bietu kudi Mukelenge bua atupesha dimona mu kabujima, ne dia pabuadi dia dinowa diandi dinene (Yone 4. 35). Ne, tulombe bua avudije banowi bakuabu (nv. 38).

M

Matayo 10. 1- 23ayidi dikumi ne babidi, badi bavuijibue bapostolo (nv.2). Padiye ubabikila mu mena, dia Matayo musangishi wa mulambu, didi divuluija tshibangidilu (tang. Shap. 21. 31 ndekelu). Bamane

kulongeshibua kudi Muyishi munene wa Nzambi, katataka tshikondo tshidi B

Page 15: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshikumbana bua kutumibua (muaku mupostolo udi unvuija ne mutumibue), bu bena mudimu wa kunowa. Bulelela tudi bamanye ne, muana kena uya mu kalasa, matuku onso a muoyo wende nansha – nansha bikalabi mu mushindu mukuabu ne, muena kuitabuja yeye udi ushala matuku onso mu kalasa ka Nzambi. Kadi, matuku adi alonda, tuakadi mua kuikala bamane kukuata malu adi ne mushinga a ku malonga etu atuakayila, nangananga, bamane kumanya ne mu bumuntu buetu katuena ne bukole. Bamane kuyila nunku, Mukelenge udi mua kututuma mu mudimu wende. Mu tshitupa etshi, malu makuabu adi ne mushinga wa bungi atudi ne bualu bua kutangila: Mukelenge ke udi ubikila, ulongolola, utuma, ulombola, ukuatshisha, ukankamika ne ufuta bena mudimu bandi. Kabena badituma nkayabu, anyi batumibua kudi bantu. Kabena bindila difutu kudi muntu nansha, kadi bakangata tshianana, badi bafila kabidi tshianana. Mushindu kayi udi malu aa mamane kujimina mu buena Kilisto lelu’eu ! Mutangadiki udi utumibua, ne udi windila difutu kudi wakumutuma. Mu ngikadilu wa bisumbu, wa bunfumu ne bulongolodi bushilashilangane, bantu ba bakamana kuditeka pankatshi pa Mukelenge ne bena mudimu bandi, bua kukengesha bena mudimu aba ne kunyanga mudimu wakabapeshaye.

Matayo 10. 24-42uyidi kena ku mutu kua nfumu’ende nansha (nv.24), kena mua kuindila bua bamuenzele malu matambe buimpe kupita nfumuende nansha. Nansha muikale muena Kilisto anyi muena

yuda, mu tshikondo tshia dikenga, muyidi mulelela udi windila kudi bantu babi ba pabuloba apa, ditantamana bu dia kasambakena nadi Yesu (tang. nv. 17 ne 18). Kadi, buende yeye pa diba adi, nealabule mishimi yonso ya ngasa, ngasa eu muine udi kayi ne ndekelu, udi ukukuba mupikudibue tô ne ku lusuki (nv. 30 ; tang. 2 Kol. 12. 9). – Muena kuitabuja kena usambakena anu ne lukinu lua kudi bantu ba pa buloba nkayabu, misangu ya bungi udi usambakena kabidi ne dikengshibua kudi ba mu diku diandi (nv. 36). Kateketshi nansha ! Bualu Mukelenge wakadianshila kuamba ne, malu neikale nunku, ne wakateka busambi mu malu adi akuata muntu wende. – kuangata mutshi mutshiamakane, kudi kunvuisha, kuambula tshimanyinu

M

Page 16: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshia muntu udi mukosela tshibawu tashia lufu. Kuamba mushindu mukuabu ne, kulesha mu luendu luetu ne ndi mumane kufua ku nkuka ya pa buloba ne ya mubidi. Ku dimona dia bantu, mushidu eu, ndijimija dia muoyo. Kadi kudi Mukelenge, nkayandi udi wamba ne nkuwupeta (muoyo). Kadi kukeba bua kujimija muoyo eu, Mukelenge Yesu udi ujadika tshiena bualu tshia dijimija diau ne : « bua dinanga dianyi » (2 Kol. 5. 14, 15).

Matayo 11. 1-19ukelenge kena muanji kutuma bayidi bandi mu mudimu, udi nkayandi utungunuka nawu. Wa Yone mubatiji udi mumane kuimana mu (shap. 4. 12) pa kediye mumane kuedibua mu

lukanu kudi Helode. Lukonko luende ludiye utuma bayidi bua kukonka Yesu, ludi lutuleja diteketa ne dipanpakana dia mutshima wende : udi umona eu wakikalaye mudianjidi wende munene, kayi ujadika bukalenge buandi, ne kayi wenza bukole bua kumupikula mu nzubu wa lukanu. Eu, kena Masiya mulayibue anyi ? Mukelenge bua kumuandamuna, udi umutumina mukenshi udi umulesha ne lutulu diteketa diandi (nv. 6). Kadi kumpalua kua tshisumbu tshia bantu, Mukelenge udi ufila bumanyishi bua muprofete mutambe bakuabu ku bunene (nv 7 ku 15). Padibi bua kubuela mu Bukalenge bua mudiulu, kudienzeja kudi kulua ngikadilu umuepele udi ukumbana (nv. 12). Nzambi udi utubuluila mabanji ende onso, ku luetu luseke kabidi bidi bikengela kuikale Nzala ya bungi ya kuangata bidiye utupesha ; lukunukunu lua ditabuja ludi luakidila ne disanka milayi yonso ya Nzambi. Kutangila ! bansonga babungi balume ne bakaji, ku dipanga dia dipangadika ne bukole, ku ditshina dia nvita ya ditabuja, ne dia kudipidia, bakashala pambelu pa tshibi. Tuvuluke misangu yonso ne, bena bowa nebasanganyibue mu mulongo umue ne bena mutshima mukole, bashipianganyi, ne mua bantu buonso babi bakapanga kukudimuna mitshima yabu (Buak. 21. 8).

M

Matayo 11. 20-30

Page 17: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Wakenza malu ende a kukema a bungi mu bimenga bia Galela. Kadi mitshima ya bantu yakashala mikolesha bu mua kadia-nshila Yeshaya kuakula :

« wakitabuja bualu butuakunvu nganyi ne diboko dia Yepowa dia kabuluibua kudi nganyi » ? (Yesh. 53.1). Yesu udi ufila diandamuna ku lukonko elu lua muprofete « padib’adi » (nv. 25) ne kusakidila Tatu wende wamba ne : « wakasokoka malu aa kudi bena meshi ne bena lungenyi, ne … wakaasokoluela bana bakese ». Pashishe, padiye ushinguluka kudi bantu, udi ubabikila ne « luayi kundi » : luayi ne ditabuja didi bu dia bana bakese (kabayi belangana meshi ne mpata), kakuena mukuabu udi mua kunubuluila Tatu anu meme. Ne nuyile kundi ne, ke anu ku meyi andi ngakula, kadi ku tshilejelu tshianyi kabidi, bualu bua ndi « ne kalolo ne kanemu mu mutshima » (Efes. 4. 20, 21). – Pabuipi ne Yesu, tudi tusangana malu manene aa abidi adi matapuluke ku mesu : Dikisha pamue ne mutshi wa tshikokedi. Eu, wakadi mutshi wakadi wambuluisha bua kusangisha ngombe idi yenza mudimu. Udi tshilejelu tshia ditumikila ne tshia mudimu. Kadi, wa Mukelenge, kawena bujitu nansha : wende mutshi wa tshikokedi wakadi, disua dia Tatu’ende, ne kudikumbaja, tshiakadi disanka diandi. Bia mushindu umue ne bapikudibue, badi bashintakaja ku dipungi ne ku bujitu bua mibi, didifila dia disanka ne dia dinanga (2 Kol.8. 3-5). Mukelenge wakamana kuamba ne « bapele mu mitshima » badi ne disanka (shap.5. 5). Mushindu eu, diakalenga diabu kadiena dia kumufuana anyi ?

Yesu

Matayo 12. 1-21umane kufila dikisha dia mutshima (shap. 11 nv 28, 29), Mukelenge Yesu udi unvuija ne, mukeshi wa dikisha dia sabatu, kawena ne kabingila ka kuikalaku kabidi nansha. Bua

bualu bua sabatu ebu, bafalesa badi bakeba mua kusansanga bayidi bende mu dishipa dilondangane dia mukenshi eu (nv.2), Kunyima bakeba kusangana Mukelenge nkayende (nv.10). Kadi Mukelenge udi upetelapu mushindu wa kubunvuisha ubatelela bua musangu muibidi nv. Wa (Osheya 6. 6 nv. 7 ; tangila shap. 9. 13 ne Mik. 6. 6 ku 8) ne, ku dilua diandi mu ngâsa pa buloba, ngikadilu yonso wa buena Yuda ne ntendelelu wende

M

Page 18: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mutekela pa mikenshi, wakamana kutekibua ku luseke. Dikumbasha dia mukenshi muinayi nkayawu, diakadi ne dikuatshisha kayi pikala yonso mikuabu yakadi mishpibue ? Nansha dimue. Luse11 bialu, luakadi lukeba mamuma alu. Ne dikima bunene kayi diakadi nadi bantu aba bua kukebabo ne mufuki mene wa dituku dia nsabatu aditumikile ! Kakuena muntu wakadi mua kuikisha pakadi bubi butshiena bukokesha, nansha. Nansha muntu, wakadi ne bujitu bua mibi ; nanshaNzambi : Tatu ne Muana bakadi benza mudimu wa bupikudi ku bubi, ne bipeta biabu (Yone 5. 16,17). Mukelenge Yesu muena mudimu mupuangane kayi mua kuimanyikibua mu mudimu wende ku meshi a muena lukuna, udi utungunuka nawu mu ngikadilu wa kudipuekesha, wa ngasa, ne wa lutulu, ngikadilu eu mene, bilondeshele (Yeshaya 42. 1 ku 4) wakadi wenzeja bua kumanya Mukelenge, ne udi ne mushinga munene ku mutshima wa Nzambi (fuangikija ku 1 Pet. 3. 4).

Matayo 12. 22-37afalesa badi lukuna ne Mukelenge Yesu, bualu bua badi ne mukau ne bukokeshi ne tshinemu biende biakadiye nabi kudi bisumbu bia bantu. Badi batontolola anyi bela mpata kudi bukokeshi buende

bufume, bualu bua, kabena bamanye mua kuela mpata malu a kukema a kenzaye akadi amueneka ku mesu kuabu ne kua bantu bonso. Bu muakaman’abu kuenza kabidi mu (shap. 9. 34 ; 10. 25), badi bapesha belezebula (mukelenge wa ba demon), bukole ebu bua Nyuma muimpe buakateka Nzambi pa mutu pa muan’andi wa dinanga (nv. 18 ; fuangikija ku Mako 3. 29, 30). Bualu ebu ke budi bubikidibua ne kupenda Nyuma Muimpe, bubi bua mushindu’eu kabuakadi mua kufuidibua luse. Kutangila, mudimu wa Mukelenge Yesu, wakadi tshimanyishilu tshia ditshimuna diandi dia satana, muntu wa bukole. « Wakamusuika » mu tshipela kupitshila ku dî (shap. 4. 3-10) ne kataka udi umupawula bapika bandi (Yeshaya 49. 24, 25). Pashishe Yesu udi uleja bafalesa ne, bobo bine bakadi mu bukokeshi bua satana : mitshi mibi idi ikuama mamuma mabi, – mukana mudi muamba anu malu adi matamba ku kuvulangana mu mutshima »

B

11Luse : miséricorde

Page 19: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

(nv. 34). Bikala mitshima yetu idi miûle ntente ne Kilisto, mishiku yetu neyakule anu bualu buandi. Mu misambu 45. 1, muana wa Kola udi wamba ne : « mutshima wanyi udi upumuna… - ndi ngamba ne musambu wanyi udi bualu bua Mukelenge ». Bikala mu mutshima wetu, mudi mûle ntente anu ne malu mabi, kundekelu, malu aa neabande ku mishiku yetu. Bua bualu ebu, muntu yonso nealumbushibue anu ku meyi onso akapatuka mukanamuandi.

Matayo 12. 38- 50e shap. wa 12, tshitupa tshia kumudilu tshia lumu luimpe elu lua Matayo, tshidi tshishika. Masiya mumane kubengibua kudi bantu bakadi mua kumuitabuja kumpala, Yesu udi ubanga kuakula bua

lufu luandi, ne bua dibika diandi. Bualu ebu bua lufu luandi, buakadi tshimanyinu tshiakadi tshishale bua yeye kuenza, ne buakadi bena Yuda bamane kuikala ne mundidimbi wabu mu mifundu ya dipungila dikulukulu : mu tshileshelu tshia Yona wa ku Niniwa, wakaminyibua kudi mushipa munene, ne kumuluka ne muoyo kunyima kua matuku asatu. Anu pa diba adi, Mukelenge udi uleja bafalesa ne bafundi bunene bua dipanga dia dikumbasha bushitu buabu. Bobu bakadi balongeshibue bimpe, kutamba bena Niniwa ba tshikondo tshia kale, nansha mukelenge mukaji wa ku sheba ! Kadi mushindu kayi yeye Mukelenge Yesu watambaye Yona anyi Solomo ! Wakalua bua kushikama mu nzubu eu wa Isalele bantu bandi, wipata demona, ne umusha ditendelela dia mpingu (fuangikija ku 8. 31 ne 21; 12. 13). Kadi Isalele kakamuitabuja, bua bualu ebu nzubu wakashala mutupu… pabuipi ne kuluaye tshisombedi tshia bukokeshi bunene bua bubi, butambe bua kumudilu ; ngikadilu eu ke wa luila Isalele, mu tshikondo tshia dikokesha dia mufuilakanyi ne Kilisto.- Nvesa 46 ku 50, idi ileja ne, Yesu kena mua kutangila kabidi bena Isalele bu bana babu. Diba adi, udi ukosa kashidi malanda andi nabu à pa buloba ne mubidi eu; udi uya kunvuija bualu ebu mu lusumuinu mu shap. 13, tshidi bukalenge bua mudiulu, ne nganyi udi mua kumubuela.

N

Matayo 13. 1- 17

Page 20: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

utshima wa tshisamba, wakakola. Nkayatshi tshiakafofomija mesu atshi ne kujibakaja matshi atshi ne kubuikidija mukana muatshi nkayatshi (nv.15). Bua bualu ebu, Mukalega udi ubanga

kubambila mu mushindu musokoka, malu mu nsumuine. Malongesha ende, neikale malongoluela katataka anu bayidi bandi pa nkayabu. Nvesa 18 ne 36, 37 idi ituleja bulelela ne, Mukelenge udi misangu yonso pabuipi bua kunvuisha bayidi bandi, bidibu nabi dijinga dia kujingulula. Bua meshi etu a tshitupa tshipi ne a bu muntu (Dutel. 29. 29), mukanda wa Nzambi udi ne malu masokoka ne makole. Kadi diunvuija neditupebue mu tshikondo tshimpe, patuikala natshi dijinga (tangila Nsumuinu 28, ndekelu wa nv. 5). Katupangi musagu nansha umua, dinanukila ku bualu bua nvesa, anyi ku mei atudi katuyi tunvua. Tulomba Mukelenge bua kutunvuija mei andi. – Dibengibua dia Mesiya kudi Isalelea didi ne difutu dikuabu : Pakapangaye kusangana mamuma a kupola munkatshi mua tshisamba tshiende, Mukelenge udi uya bua kukuna anyi kumiamina mu ba pa buloba meyi a lumu luimpe. Dî edi, muaba mukuabu badi badibikila ne « dî dikuna » didi ne bukole bua kusungila mitshima (Yakobo 1. 21). Kadi bikalaku kudi anu mushindu umua wa diminu, buonso kabena baditabuja mushindu umue nansha. Mushindu kayi uwakadiakidila wewe ?

M

Matayo 13. 18-30unkatshi mua buonso badi bunvua dî, Mukelenge ku dimanya diandi dipuangane, udi utapulula bitupa bia bantu binayi. Ba kumudilu badi bafuanangana ne buloba bukolesha bua ku kala

ka nshila, buakalua nunku bualu bua bakabukolesha ku didiata dia makasa kudi bantu buonso. Mutshima wetu udi ufuanangana ne nshila eu udi bantu buonso bapita ne bapitulula, mu mushindu wa ne, dî dia Nzambi kadiena mua kubuelamu anyi ? – Bakuabu bu « buloba buakadi ne mabue », badi aba badi ne ditabusha dia ku mesu. Kondo kabu ka mumutshima kakalengibua kudi dituishibua dia bubi. Nunku tshisankasanka tshia lupitapita tshiakapetabu pakunvuabu lumu luimpe, tshiakadi anu ditabuja dia ku. – bikala ditabuja dilelela didi ne miji milelela (misokoka), didi dimueneka ku mamuma adi. Bualu bua ditabuja didi kadî ne kuenza didi difue ; dinyengela

M

Page 21: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bu maminu akamata munkatshi mua meba (Yakobo 2. 17). Kadi maminu makuabu akamata mu buloba buimpe ; akakuama mamuma mu tshikondo tshiawu. – Lusumuinu lua lupele ludi lutulongesha ne, muena lukuna kakamanya anu bua kunyenga maminu mimpe mu tshikondo tshionso tshiakasuaye kunyenga (nv. 19), kadi kabidi wakakuna maminu mabi pakadi bantu balale tulu. Kulala kua tulu kua mu nyuma, kudi kututeka ku njiwu ya mpepele yonso mibi. Ke bualu kayi misangu yonso tudi basengeledibue bua kutabala (Mako 13. 37 ; 1Pet. 5. 8 ne idi ilonda…).

Matayo 13. 31- 43u nsumuinu isambombo ya « bukalenge bua Nzambi » idi ilonda bua Mumiaminyi, Mukelenge udi uleja mushindu kayi walua kuikala tshipeta tshia maminu andi mu buloba ebu. Lusumuinu

lua lutete luamutada, luakadiunda luakalua mutshi munene, ludi lunvuija ngikadilu wa kumesu wakangata bukalenge bua mudiulu kunyima kua dibengibua dia Mukelenge pa buloba ; kadi lua luevene mu mutanda wa diampa, ludi lujadika mudimu wa mu musokoko udi ukoyesha ngikadilu muakane wa bukalenge ebu. Ke tshikondo tshia dipambuka dia Ekelezia. Kunyima kua tshikondo tshipi tshia dibanga dimpe (tshia bayidi bakese), buena Kilisto, buakapeta didiunda dinene mu buloba, ditudi buonso bamanye. Kadi ditumba diandi ne didiunda mu buloba, kabiena bienza bujadiki bua disankishibua ne diangishibua diandi kudi Nzambi, ne kabiena bimupangisha bua kuikalaye mukubibue ku mateyi a satana. Buakamana (buena Kilisto) kukokeshibua kudi bubi (tshinfuanyi tshia nyunyu – nv. 4 ne 19 – ne luevene)*. - Disambakakaja didi dijadika ngikadilu wa buena kilisto bua kumesu12, budi bunvuijibue mu mushindu mukuabu ku lusumuinu lua lupela ne mponda ludi Mukelenge unvuija apa. Tudi bamanye ne, dina dia buena Kilisto didi diangatshibue kudi buonso badi babatijibue, bikale anyi kabayi bikale bana ba Nzambi balelela. Mukelenge udi ulekela ngikadilu eu too ne tshikondo tshia dinowa (Buak. 14. 15, 16). Ku difutu dia kunshikidilu, nealeje muntu ne muntu bu muakadi meshi andi.

M

Matayo 13. 44-58

12 Buena kilisto bua Ku mesu : chrétienté proféssante

Page 22: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

sumuinu mikese, lua biuma bisokoka ne lua dibue dia mushinga mukole, idi ijadika malongesha abidi malelela : mushinga mukole wakabala Mukelenge Ekelezia wenda, ne kufua bua

kumupikulaye : wakapana bionso biakadiye nabi, wakaufila tô ne ku muoyo wende. Bualu buibidi, disanka didiye n’adi bualu buandi. Mu nv. 47, kapamba ka lumulu luimpe kadi kedibua mu dijiba dinene dia bantu. Mukelenge wakamana kuambila bayidi bandi ne, neabavuije bilembi bia bantu. Tangilayi katataka bena mudimu, mu mudimu wabu. Kadi mishipa yonso kayena mimpe nansha… anyi bena Kilisto ku dina, kabena bena kuitabuja balelela ! Mifundu ke idi mimanye mua kubatapulula : Mishipa mimpe idi imanyika bualu bua idi ne Mabamba13 ne Mialala 14 (Lew. 11. 9 ku 11) ne bena kuitabuja balelela, ku biluilu bia meshi abo, ne ku bukole bua kutantamena dia ditapibua ne dikokibua dia malu a pa buloba. Ku luseke lua bubanji buakapeta Mukelenge pa buloba mu bantu bandi (nv. 44), nv. 52 udi utuleja budi bayidi bapeta mu dî diandi. Didi kabidi bubanji kudi muntu yonso wakutudi, mutudi bamanye mua kupatula « bintu bipiabipia ne bintu bikulukulu anyi » ? – Kutangila ! Shapita eu udi ujika mushindu umue ne bupidia bua bisumbu bia bantu bu wakushala ; biobio bisumbu’ebi bidi bimona Yesu anu bu muana wa mupandi wa mabaya Yosefe, udi kayi mua kuikala ne ngasa udi ukumbana mua kubakuatshisha.

N

Matayo 14. 1-21hapita wa 11 wakutuleja Yone Mubatiji mu nzubu wa lukanu. Apa tudi tumona ne wakedibuamu kudi Helode (muana wa Helode wa mu shap. 2). Kadi, wakedibua nunku bua bualu kayi ? Bualu bua, Yone

kakatshina bua kumukandika bua kupianaye mukaji wa muan’abu. Katataka, mumanyishi wa lulamatu, udi ujimija muoyo wende bu difutu dia bulelela buakapetaye dikima dia kuleja. Lufu luandi ludi tshipeta tshia meshi a tshitupa tshia kudisankisha ne tshia tshisankasanka tshia bidia bia dibanji bia mu lupangu lua bukalenge : ludi difutu dibi dia dijinga diakadiangatshila muena lukuna (fuangikija ku Yakobo 5. 5, 6). Mbuatshinyi Helode udi mua kunyingalala katataka, kutshikondo tshionso, kakadi udiundisha dijinga dia

S

13Mabamba : écailles14Mialala : nageoires

Page 23: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kushipeye Yone anyi ? (nv. 5), bualu bua, lukuna lua bualu bulelela ne lua bantu badi babumanyisha, bidi biend’anu pamue (Galatiya. 4. 16). Ku mesu a bantu lufu lua Yone ludi lufu lubi ne lua bowa, kadi ku mesu a Nzambi, ludi dijikija dia butshimunyi bua « tshidikijilu tshiende tshia lubilu » pa buloba (Bienz. 13. 25). Mu mifundu tudi tubala tshiakadi mu mutshima wa Yesu, lumu lua lufu lua mudianjidi wende. Kaluakadi bumanyishi bua dipidibua diandi nkayandi pa mutshi mutshiamakane anyi ? Bidi bimueneka ne, kanyinganyinga kende kakole ka bualu’ebu, kadi kamupesha dijinga dia kuikala pa nkayende (nv.13). Kadi pakamolonda bisumbu bia bantu, yeye wakadi misangu yonso ne mutshima usama bua majinga a bakuabu, udi ubafua luse. Ku tshishima tshiende tshinene tshia divudija dia mampa dia ku mudilu, udi ubakuatshisha bua diakalenga diabu.

Matayo 14. 22-36ualu ebu bua buatu munkatshi mua tshipepele tshikole, budi tshinfuangikiji tshia ngikadilu udi katataka wa bapikudibue ba Mukalennge. Tshikondo tshidiye mu diulu, kayi n’abu mu

mubidi’eu, kadi muikale ubalombela ne utendekena bua bualu buabu, padibu bobu panshie basabuka dijiba dia mayi matenkakakajibue, didi tshinfuanyi tshia ntatu ya pa buloba. Budi butuku bua mu nyuma15 : muena lukuna ujula ditontolola, bantu benza, bu mudi lupepele ne mavuala bidi bitekesha bukole buonso bua bîtshi ba buatu. Kadi Mukelenge mu dib’adi kena ulua kusambakena ne bantu bandi anyi ? Dî diandi dimanyibue kudibu didi dijadikila bayidi batekete «nukoleshe mitshima yenu ; mmeme kanutshinyi  ». Ne ditabuja didi dijadika pa dî diandi (luaku !) didi dituma Petelo bua kuya kumpala kua Mukelenge wa kamunange. Kadi, anu katupa kipi ditabuja edi dia Petelo didi dipanga. Tshiakenzeka kudiye ntshinyi ? Petelo wakumusha mesu ende kudi Mukelenge bua kutangila bunene ne bukole bua mavuala. Wakela meshi ne, biakadi bitekete bua kuendaye anu pa mayi mabutame, kadi bidi bikole bua yeye kuenda pa mayi akadi ne mavuala, nansha bikalabi ku dibikila dia Yesu ! wakabanga kudina mu mayi, udi wela dî dikole kudi Mukelenge, udi ulua bua kumusungila. – Pashishe

B

15Butuku bua mu nyuma : la nuit morale

Page 24: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kua bualu ebu Yesu udi ubuela mu musoko eu wa Genesaleta ne udi wakididibuamu, momu’emu wakamanyaye bua kuenza anu malu a kukema makese bualu bua bupidia buabu (shap. 13. 58). Tshidi tshinfuanyi tshia tshikondo tshilualua tshia tshisamba tshiandi tshia kamupidia, kumumanya, kumutumbisha, ne kusungidibuatshi kudiye.Matayo 15. 1-20Lukunukunu lua buena Nzambi lua bafalesa, luakadi luimanyina anu ku mmuenenu wa ku mesu16 ne ku dikumbaja dia amue malu a buena Yuda. Ne tshimuenenu tshia buakane etshi (bakadi mua kudinga bantu, kadi katshiena tshimanye mua kudinga Nzambi). Bakadi balonda buonso anu meshi a bu muntu buabu. Bakamana kulekela ne bujitu bua kumudilu : bu ebu bua kukuatshisha baledi babu (nv. 5 ; fuanyikija ku Nsum. 28. 24). Dikonka dia Mukelenge mu (nv.3) didi diandamuna ku kakese ku kakese ku dikonka dia bafalesa (nv. 2). Bobo aba ku mikeshi yabu, bakadi bashipa mikeshii ya Nzambi. Nunku Yesu wakadi usangana disanka mu mikeshiei, udi utuisha bena lubombo aba anu ku mifundu yabu. Pashishe, bua bayidi bakadi ne kanyinganyinga bua mei aa, udi ubaleja patoke butomboke bua mutshima wa muntu, ne ujadika dibutuka diandi. Eyo, bianza bidi mua kuikala bisukula… kadi mutshima kuikalau muwule ntente ne bukoya. Ne, tudi bamanye mushindu kayi udi dibalulula dia malu aa mu mutshima wa bantu dilelela, ne mu wetu kabidi (nv. 19 ne 20) ! Nansha patuikala tuwusokoka mu tshimuenenu tshia lubombo ne tshia kunemekibua !

Kadi katataka, mu Kilisto Yesu, nuenu bakadi kule diambedi, nuakavuishibua pa buipi mu mashi a Kilisto Yesu…

Ne yeye wakalua, wakanuambila bakadi kule ne bakadi pabuipi lumulu lua ditalala ; bua bualu buandi, bubidi buetu tudi ne pa kubuelela kudi Tatu mu Nyuma Muimpe. (Efeso 2, 13, 17, 18)

Matayo 15. 21-39

16Mmuenenu wa ku mesu : forme exterieures

Page 25: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Yesu udi mu luendu mutangile ku musoko wa Tulo ne Sidona. Bimenga ebi bia bantu badi kabayi bitabuje, Mukelenge wakamana kuakula bua bualu buabi ne, dipila diabu diakadi dikese, kutamba dia musoko wa Ngalela, muakatambaye kuenza malu abungi a ku malu onso a kukema akenzaye (shap. 11. 21, 22). Kadi, kabakadi ne tshitupa nansha tshimue ku mabenesha a ku milayi ya Yesu bu « Muana wa Davidi » (nv. 22) ; bakadi benyi ku bipungu ne ku milayi ya Nzambi (Efes. 2. 12). Katupu muoyo ne ke mushindu utuakadi bietu, tuetu bantu ba bisamba bia bende, Mukelenge ku dî dia pa buadi udi ubanga kujadika bualu ebu kudi mukaji muena Kanana, mukaj’eu  udi umusengelela bua mun’andi mukaji. Ne Yey’ eu, bualu bua kumudilu buakadiye ujingulula buakadi ne, kakadi ukumbanyina bualu buimpe nansha bumue kumpala kua Mukelenge, wakadi ubipeta patupu. Nunku ngasaudi mua kumutemena ne bukenke buandi buonso. Bualu bua, bu ku luseke lua muntu kuikale dikumbanyina anyi bukokeshi nansha bukese bua kuangata dipa dia Nzambi, kabiakadi mua kuikala bu ngasa, kadi bu bukenji (difutu) (Lom. 4. 4). Bua kumanya bimpe bunene bua ngasa eu kutudi, katupo muoyo mushindu utuakadi mu dikenga dietu ne mu dipanga dia kukumbanyina malu aa onso kumpala kua Nzambi. –PashisheMukelenge udi utshinguluka kabidi kudi bantu bandi. Bilondeshele Mis. 132. 15, udi uvudijila biakudia biende, ne ukutshisha bapele ne mampa. Mu malu onso aa abidi, bua kumudilu ne buibidi, tshidi tshimuenzeja, nduse, luakatamba kukuata mutshima wende bualu bua bisumbu bia bantu (nv 32 ; shap.14. 14).Matayo 16. 1-12Musangu eu kabidi bafalesa badi balomba tshilejelu (shap. 12. 38…) ; ne musangu eu kabidi, Yesu udi ubapingaja ku tshishima tshia Yona wa ku Niniwa : tshinfuanyi tshia lufu luakadiye ne bua kukumbaja. Bena Kilisto bakufika, pabuipi ne dilua dia Mukelenge Yesu Kilisto, kabena ne tshilejelu tshia kuindilabu kumpala kua dilua dia Mukelenge Yesu nansha. Ditabuja diabu didi dijadikibua pa mulayi wende, kadiena, ku malu anyi ku bilejeju bidi bimueneka nansha. Kutangi, bilejelu biabungi bidi bituleja ne, matuku a nshikidilu wa Ekelezia pa buloba, akadi pabuipi ! Kudisua kua muntu kudi kutamba kudiunda kutamba bikondo bikuabu ; buena Kilisto bukadi buleja

Page 26: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ngikadilu ya kakudibua mu 2 Tim. 3. 1 ku 5. Kudi bilejelu bia pa toke bikuabu : Bena Yuda bakadi bapingana mu buloba buabu ; bisamba bikuabu bia mu Europe, bikadi bikeba kudisangisha mu bukalenge bukulu bua buena Lomo… Tubululayi mesu etu, tutangila mu diulu : Kupingana kua Yesu kudi pabuipi. – Mukelenge udi ushiya bena mitshima mikole aba, ne udi uya (nv. 4). Kadi, musangu eu, mbayidi bandi nkayandi badi bamunyingalaja ku dipanga diabu dia dituishibua17ne dia kulama mu meshi, bu muakamunyingalajabu mu shap. 15. 16, 17, ku dipanga diabu dia meshi. Misangu mikuabukatuena tufuanangana n’abu anyi ? Tulame disengelela edi didi Nzambi utupesha mukana mua Petelo nkayende, dia kuteka ntatu yetu yonso kudiye, bualu bua yeye udi utulubulula. (1Pet. 5. 7).Matayo 16. 13-28

ukonko ludi Mukalege wela bayidi bandi ludi lutulongesha ne, ku bualu buandi, dimanya didi dishilangane. Ne bidi mushindu umue ne lelu. Kadi wewe udi ubala milongo ei, udi mua kuamba ne Yesu udi

nganyi ? Ne udi nganyi bua bualu buebe ? Tatu udi ubuluila Petelo bumanyishi buandi buimpe : « udi Kilisto Muana wa Nzambi udi ne Muoyo ». Tangila bishimikidi bijalame, padi Mukelenge ulua kuibaka Ekeleziawende, koku’eku, muena kuitabuja yonso bu Petelo, udi muikala bu dibue didi ne muoyo. Mmushindu kayi udi bukole bua bubi mua kutamba eu (Ekelezia), udi wa Kilisto ne udiye wibaka nkayende ? Nunku, Mukelenge udi usungula muyidi wende (Petelo) bua mudimu wa pabuawu : eu wa kunzulula (ku buyishi buandi) bibi bia bukalenge bua mu diulu, kudi bena Yuda, ne kudi ba bisamba bia bende kabidi momumue (Bienz. 2. 36 ; 10. 43). – Kubangil’ apu, pakamana Yesu kuakula bua Ekelzia, udi mua kuakula katataka bua mushinga wa futeye bua kumusumba : makenga ende ne lufu luandi. Kadi ! mu butekete buandi, Petelo, wakamana kuakula « mukana mua Nzambi », pakajikulaye Yesu bu Muana wa Nzambi udi ne muoyo, tangilayi udi katataka ulua bu tshiamu tshia mudimu tshia satana. Yey’eu (satana) mu mishindu kabukabu, udi ukeb’ anu bua kumûsha Kilisto mu nshila wende wa ditumikila ; kadi ne lukasa lonso, udi mujinguludibue ne muipatshibue (satana) ne butei buandi. – Yesu udi uya mutangile kumpala

L

17Dituishibua : confiance.

Page 27: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mu nshila wa kudifila, kudi badi basue kumulonda, kena usokoka bua kuleja tshidi tshikumbanyina bua kumuloda mu nyima (fuanyikija shap. 10. 37 ku 40). Mu mushindu onso, tudi badilongolole bua kumulonda anyi ? ( Filip. 3. 8).

Matayo17. 1-13Shap. 16 wajiki ne lungenyi lua makenga ne lufu biaYesu. Shap. 17 udi unzuluka ne dimueneka diandi dia mu butumbi, butumbi’ ebu, budi diadamuna ku mulayi mupesha bayidi mu (shap. 16. 28). Pashishe kua dipetudibua diakasangana Muan’andi kudi bantu bandi ba Isalele, ne bupidia buonso buakapetaye mu shapita wakushala pashishe, Nzambi wakasanka bua kupesha bamanyishi bakuabu ba pa buloba kadiosha18 ka mushindu wikala butumbi bua bukalenge buandi. Bualu kayi bunene ! Kadi bayidi aba basatu kabena mua kubuitabuja lukasa nansha. Ditshina didi dibakuata (pashishetulu : Luk. 9. 32). Ne kundekelu Nzambi udi usangana mushinga wa bunyi bua kuakulaye dî bua Muan’andi kabondakajibu mu mulongo umua ne bakuabu balunda babidi babanyanganyi nende ba butumbi buandi. Anu pashishe kua dibika diandi, bayidi ne bajingulule diunvuija dia tshikena kumona etshi ne nebabange kutshiambila bakuabu. Ke bualu budi Petelo ulua kufunda mu mukanda wende 2 (shap. 1. 17, 18). Kadi katataka, padi Mose ne Eliya bapingana mu muaba wa dikisha diabu, Muana wa Nzambi udi wangata kabidi ngikadilu wa bupika » wakavulaye anu bua tshitupa tshipi, ne padiye umuka ku mukuna, nkayandi udi wanga nshila wa ku mutshi mutshiamakane. Matayo 17. 14-27

ikukuila dia muena Kilisto didi ne mudimu wa kumubandisha mu nyuma ku « mukuna », mu tshisumbu tshia bantu ba Mukelenge udi Mutumbishibue. Tukupeta misangu yonso bikondo bia

kubandishibua mu nyuma nunku ku mukuna anyi ! Kadi tumanye mua kupueka nandi kabidi mu bitupa bia majinga a muoyo wetu wa pa buloba, buloba ebu budi satana muikale ulokesha. Edi ke dilongesha didi bayidi

D18Kadiosha : avant-goût

Page 28: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bapitshila. Diondapibua dia muena disama dia tshiseke didi mushindu wa Mukelenge kuleja bukole buonso bua ditabuja. – Bualu bua, nv. 24 ku 27 idi ne dilongesha dinene, puopamue ne mei adi alenga ku mutshima. Petelo udi anu pabuipi bua kuya kumpala mu dipanga dia lungenyi, upua muoyo tshikena kumona tshia butumbi, ne dî dia kunvuika kudi Tatu bualu bua kujadika butumbi bua Muan’andi, udi upangadika mu dina dia Mukelenge wenda, bua kufuta dibanza dia tshitadi tshia ntepelo. Mukelenge wende Yesu ne lutulu lonso, udi umukonka, ne bidi biakana bua muana wa Mukelenge kufuta bitadi kudi tatu wende. Kutangila Petelo wakamana kumumanya bu muana wa Nzambi udi ne muoyo !Pashishe kua dimuludik’edi, Mukelenge udi umusungula bua kufuta ne mushinga udiye kayi n’au mu bianza biende. Kadi, anu pa dib’adi, Mukelenge udi mua kuleja bukole buandi : udi yeye udi ukokesha pa mutu pa bifukibua bionso, too ne kudi mishipa ya mu mayi manene (Mis. 8. 6, 8). Udi uleja kabidi dinanga diandi : udi udimakaja ne muyidi wende wa butekete, mu difuta bua bualu buandi kabidi.Matayo 18. 1-14

a pa buloba badi basanka mu bintu anyi malu manene, Bayidi kabidi kabena badimuka mubutey’ebu nansha. Badi basue kumanya udi mutambe bunene mu kalenga bua mu diulu. Mukelenge udi

ubandamuna, bualu bua kumudilu, mushindu wa kumubuela, bidi bikengela kuikala bu muana mukese. Kadi bua kujadika dilongesha edi mu meshi abu, udi ubikila muana mukese umuteka munkatshi muabu. Misangu mikuabu tudi ne bana bakese batunyunguluke. Badi batekibua pabuipi netu bu dilongesha dia lulalamatu ne kudipuekesha. Tudilame bua kubapepeja bualu bua butekete, bua dipanga diabu dia dimanya dia malu, ne bua bupuekele buabu. Ne tutambe kabidi kudilama bua kubalenduisha. Muan’a bute mu diku udi ne ngikadilu mubi, udi butei bunene bua Tshilejelu tshibi kumpala kua bana bakunyi. Yesu udi wambulula apa bualu kadiye mumane kuakula, bua bualu bua, dibue dia tshilenduishi (fuanyikija nv. 8, 9 ne shap. 5. 29, 30). – Bua kupanga kulengulula bana aba bakese, bua butekete buabu, Nzambi udi wandamuna ku dibakuba dia buadi. Banjelo badi batekibua bua kbalama. Katupu muoyo ne Mukelenge Yesu wakaluila bua kubasungila (nv. 11) ; bikalabu badi bafua kumpala kua tshikondo tshia kudiangatshila

B

Page 29: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dipangadika dia dikudimuna dia mutshima, badi babuikidibua muinshi mua bipeta bia mudimu wandi. Lusumuinu lua mukoko mujimine ludi lutuambila mushinga udi n’au umue wa ku bana ba mikoko aba ku mutshima wa mulami wa mikoko.

Matayo 18. 15-35ukelenge udi unvuija mushindu kayi, udi mua kujikija bilumbu munkatshi mua bana ba muntu (nv. 15 ku 17). Ku mushindu’eu, tudi mua kutuangajaku kabidi dilongesha diandi dia bualu bua

kufuilanganaluse (nv. 22 ; fuangikija ku Efes. 4. 32 ne Kol. 3.13). Kadi, bidi kabidi tshikondo tshia yeye kuambulula bualu bua Ekelezia, ne kutupesha nvesa anyi nangananga mulayi eu wa mushinga mukole “muaba udi babidi anyi basatu badisangishe mu dina dianyi, meme ndi munkatshi muabu » (nv. 20). Ku dikala diandi munkatshi muabu, ke kudi kujikija dijinga dionso didi nadi bualu kasumbu aka ka butekete buonso ka bena kuitabuja badi badisangishe mu dina dia Yesu. Dibenesha didi mua kupangika padi, yeye udi mushimi, muikale munkatshi mua badi bindila malu onso kudiye anyi ? Kuikala kua munkatshi muabu, udi apa mulayi, udi nangananga musuikakaja ne bukokeshi bupesha Ekelezia budiye mua (kusuika ne kusulula), anyi ne babidi anyi basatu badi badisangisha bua kulomba kua tshintu tshionso tshidibo balomba ; badi babapesha. Tudi mua kuikala ne kanyinganyinga ka bunyi, patudi tumona bena Kilisto ba bungi lelu, bapanga kumanya mushinga munene wa kudisangisha bua kulomba. – Lusumuinu lua mupika wakadi ne dibanza dinene dia binunu dikumi dia ntalenta (mushinga munene), ludi lutulongesha dibanza ditambe bunene diakatulekelela Nzambi mu Kilisto (Ezela 9. 6). Kumpala lua dibanza edi dinene, tubanza tukese tutudi mua kuikala benze tudi tshinyi ? Difuidibua dia luse kudi Nzambe dituakamana kuangata, didi dituteka bena dibanza ba kufuila bakuabu luse momumue.

M

Matayo 19. 1-26umbangilu kua shapita eu, Yesu udi wandamuna ku lukonko lua b falesa mu dibenga dia dishipa dia dibaka (tang. shap. 5. 31,32). – Pashishe udi usankisha bana bakese badibu balua n’abu kudiye ne K

Page 30: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

utandandisha bayidi bandi, bakadi babakanda. Tudi batu bakoka misuka ya bantu kudi Mukelenge kupitshila ku milombu anyi, tudi batu babakanda bua kabalu kudiye ? Misangu mikuabu ku ngikadilu wetu mubi anyi ? – Mu nv. 16 tudi tumona nsongalume usemena kudi Mukelenge ne dijinga dimpe dinene : kupeta muoyo wa tshiendelela. Kadi anu lukonko luandi luakadi luela bibi, bua muand’euMukelenge udi musue ku lunvuija muenyi wende. « Udi musue kuenza bualu buimpe ? Mbimpe! tangila mikeshi ! » Diandamuna dia nsongalume didi dileja kakadi uleja kupanga kuende kua bukole bua kukumbaja bualu buonso buimpe nansha. Mukelenge udi umuyisha ne mumutshima muende mudi lupingu. Bintu ebi bia bia pa buloba bia tshitupa tshipi, tshipumbishi tshinene kabidi kudi bantu babungi, tshidi tshibapngisha bua kulua kudi Mukelenge ne bua kumulonda ! To ! musangu nansha umue, muoyo wa tshiendelele kawena upetshibua ku dienza dia bualu buimpe nansha bumue. Ne ngikadilu mimpe ne bupanji bunene kabiena bienza bualu bua kubukumbangina… bualu bua kawena ukumbanyibua. Udi dipa dia tshianana, didi Yesu upesha badi bamulonda (Yon. 10. 28).

Matayo 19. 27-30 ; 20. 1-16ukonko luakadi lutatshisha bayidi bua kumanya nganyi udi muta&mbe bunene mu bukalenge bua mu diulu, ludi luvuija apa kupitshila ku Lusumuinu lupialupia. Tudi muakuikala pabuipi bua

kuangata bapika badi babungame aba bua kuvuija Mukelenge muntu udi kayi ne buakane mu dienza diandi. Kadi tutangila bualu pa buipi ne ntma ya bungi. Bapika ba mudinda « bakapunga dî » ne muena budimi (nv. 2, 13). Bakapima mushinga wa mudimu wabu ku mushinga kampanda. Kadi bapika bakuabu, bakapeshaMukelengebujitu bua kueza « tshikala tshiakane » (nv. 4. 7). Ke bualu kayi kabena ne bualu bua kunyingalala nansha. Nansha mu bukalenge bua mudiulu ; difutu kadiena tshintu tshitudi tukumbanyina nansha. Buonso badi bapika ba tshianana, bilondeshele Luk. 17. 10 ; muntu nansha umua kena ukumbanyina tshintu nansha tshimua. Bionso bidi bilondeshela ku ngasamunene wa Nzambi ne muntu ne muntu udi wangata tshidi tshimukumbanyina bua kuikala ne muoyo bilondeshele mudimu

L

Page 31: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wende. Ku luseke lukuabu, bena mudimu ba mu diba dikumi ne umue, kabena batamba kupanga kusankishibua ba kubuonso anyi. Bakapanga disanka ne diba dikumbane dia kukuatshila Mukelenge wabu mudimu mu tshitupa tshinene tshia diba dia munda munya. – Mu meshi a nshila wa Nzambi, bena mudimu ba kumudilu bakapunga dîne Mukelenge, badi bena Isalele mu tshikondo tshia tshipungidi ; aba ba ba mu diba dia dikumi ne umue badi bakula bua « bantu ba bisamba bia bende », bakakumbanyina ngasa wa Nzambi.

Matayo 20. 17-34a tshiena tshia bualu tshia mushinga munene ne tshidi tshimpe, tshidi Mukelenge ukeba lunvu luimpe kudi bayidi bandi : makenga ne lufu bidi bimuindila mu Yelushalema. Bualu buimpe ! anu mu tshikondo

tshia nuku mamu wa Yakobo ne Yone udi usugula bua kumulomba didi kumutshima wende. Udi mua kuikala ne kudisua pa monaye bana bandi bikale ne miaba ya butumbi mu bukalenge bua Mashiya. Aba dikumi bakaleja ku bualu ebu dibungama diabu dinene ! Ke bualu bua diloba dia mamu diakadi dibi, kadi bualu bua buonso buabo muntu ne muntu mu musokoko, wakadi ujinga muaba wa kumudilu (Luk. 22. 24). Pabi ! pashishe kua bionso biakamana Mukelenge kubambila, muana mukese wakatekaye munkatshi mubu, kabakunvua ne kaba kalama bualu nansha bumue. Kadi katubalumbuluishi nansha ! Mushindu kayi utudi ne lutatu bua kuila malongesha etu, ne malongesha mene owo amue. Ne mushindu kayi utudi bafuanangane n’abu. Kunnyi, kakui disamina, ne lutulu lunene, Mukelenge udi wambulula dilongesha diandi, ne musangu eu udi udijadika (dilongesha) ne tshilejelu tshiende nkayende ku nv. 28, tshiena bualu tshia tshiendelele tshia dikukuila dia bapikudibue buonso. – Wenda utungunuka ne nshila wende udi uya mubanda ku Yelushalema, Yesu udi wondopa bafofo babidi kutshibi tshia Yeleko. Buaku luseke luabu tudi mua kushindika dinanukila dia ditabuja diabu kadi ku lua Mukelenge, luse luandi lutamba bunene.

P

Matayo 21. 1-17Mu lumu luimpe yonso isatu ya Kumudilu (Matayo, Mako, Luka) dipita dia mu Yeleko ne dibanda dia mu yelushalema, bidi bileja mbangilu wa tshitupa

Page 32: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshia ndekelu tshia luendu lua Musungidi wetu pa buloba. Dikumbana dia dî dia muprofete Zakaya 9. 9, diakadi dileja dipia-dipia, kudi isalele ne bulelela wakadi Mashiya wende wakadi mulue kudiye bua kubasungila. Kakuadi mushindu wa kumubondakaja ne mukuabu : « Muakane, ne muikale ne Lupandu, mupuekele ne mubande pa muana wa nyama wa mpunda ». Tudi mua kufuannyikija ne Mukelenge udi ne kudisua, udi ubuela mu tshimenga tshiende tshia bukalenge ne pa kabalu ka nvita, ku mutu kua biluilu biende. Kadi yeye eu udi Mukelenge wa bupuekele, ne kalolo Tangila meshi matapuluke ne meshi a bantu. – Ngikadilu wa ngasa ne wa kudipuekesha, kabiena mua kukanda Mukelenge bua kuenza ne bukole buoso padiye umona makokeshi a Nzambi adi madiata ku makasa (nv. 12…). Bidi ne bua kuikala momumue kudi buonso badi bayidi bandi. Lutulu ludibu nalu kaluena lushipa Dikima nansha ( 1 Kol. 15. 58). Dibuela dia Yesu mu Ntempele didi dilelela malu a bungi : Bua kumudilu budi disukudibua19. Ne bualu bukuabu diondapibua dia ku ngasa dia bilemenda bidi bilua kudiye. Ditumbisha dia bana bakese. Kundekelu, dinyingalala ne ditantamana dia muena lukuna wa bualu bulelela.Matayo 21. 18-32

u nshila eu muya mutangila ku Yelushalema, Yesu udi wenza bualu bua kukema, bua pa buabu budi kabuyi bualu bua kukema bua dinanga, kadi mundidimbi wa didimusha dia tshilumbuluidi

tshialua kukuluka kudi bena Isalele. Twutangila mutshi eu wa nfigi : anu mabenji nkayau ! Tshimuenenu tshia buakane tshia ku mesu, kadi dimuma nansha dimue ! Eu ke ngikadilu wa bena Isalele, ne wa buonso badi badiamba ne tudi bena Kilisto ! –Bualu ebu bua kukema, budi kabidi mushindu wa Mukelenge wa kuvuluija bayidi bandi bukole buonso bua kutendelela kua ditabuja. Pashishe udi ubuela kabidi mu Ntempelo mudi bakokeshi ba tshisamba balua bua kumuela mpata ku bukokeshi buandi. Ku dikonka diandi, Mukelenge udi ubunvuija ne kabena mua kumanya bukokeshi ebu bikalabu kabakamanya diambedi bukokeshi bua Yone Mubatiji nansha. Bu muana muibidi wa mu lusumuinu lukuabu (Luk. 15. 29). Ba nfumu ba tshisamba etshi bakadi benza ku mesu bu

M

19Disukudibua : purfication

Page 33: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bakadibakumbaja disua dia Nzambi. Kadi, buelelela buabu bobu bakadi bashale anu ne maleta mafue (Tito 1. 16). Kutangila, bakuabu ba munkatshi muabu, bantomboji, benji ba malu mabi a mishindu mishilangane, bakakudimuna mitshima yabu ku dî dia Yone, ne kuenza disua dia Nzambi edi. Ha ! bana ba baledi bena Kilisto, misangu mikuabu, ydi mua kujandibua mu diulu kudi bantu misangu mikuabu batudi katuyi tuangata ne mushinga anyi batudi ne kudisua kumpala kuabu (tang. shap. 20. 16). Tuele meshi ku bujitu buetu. Matayo 21 33-46Lusumuinu lukuabu ludi lunvuija ngikadi mutambe bubi wa tshisamba ne balombodi batshi babi. Nzambi wakadi widila kupola mamuma ku mutshi wa nfigi, Isalele. Wakawenzela bionso bua kukuamau (tangidija ku Yesh. 5.1, 2). Kutangila, bena Yuda (ne bantu buonso mu kabujima), kabakaleja anu kupangabukole bua kukuama mamuma, kadi kabidi bakaleja ne butomboji ne meshi a lukinu kudi mupianyi wa bintu bionso. Bakapanga kumanya ne ba kapidia bapika bandi, baprofete, badi badilongolola bua kuipatabu – ne mushindu kayi – Mupianyi nkayende, bua kuikalabu banfumu ba bupianyi, - mbuena kuamba ne ba buloba (1Tesal. 2.15). – Mukelenge udi ufikisha bua bantu bakula dipishibua diabu nkayabu (nv. 40, 41). Pashishe udi uleja ne, yeye udi nkayandi dibua «dinene dia mu ditumba, disungula, ne dia mushinga » diakateka Nzambi mu Isalele. Bakadi bibaka (ba nfumu ba bena Yuda), bakadipidia bilondeshele Mis. 118. 22, 23. Nunku wakalua dibue dia mu ditumba dia « NzubuwaNyuma »: Ekelezia, ne « dibue dia tshilenduishi » kudi bena bupidia (1Pet. 2. 4 ku 8). Bilondshele mufundu eu, Kilisto udi bulelela dibue bujadikibuaditabuja. Dia mushinga kudi Nzambi, ne dia mushinga eu kudi badi bitabuja. Udi mubengibua kudi bantu, ne ulua dibua dia tshileduishi kudi be bupidia. Matayo 22. 1-22

usumuinu lua bidia bia dibanji dia muana wa Mukelenge, ludi lukumbaja lua balami ba budimi babi. Ludi luleja tshialua pashishe kua dibengibua dia Mupianyi. Bena Yuda, babikidibue ba kumudilu,

badi babenga ngasa muambibua kudi bapostolo (bapika ba mu nv. 3), nunku aba nebatangile kudi ba « bisamba bia bandi » (Bienz. 13. 46). Nzambi udi

L

Page 34: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

upesha bantu butumbi ne ngasa pa ku babikila ku dibanji. Ne wewe kabidi udi ne mukandawadibikila mu bianza biebe. Kutangila ! dipetu ne bupidia ke mandamuna misangu ya bungi idiye upeta kudi bantu (Ebelu 2. 3). Bualu bua, kabiena bimpe anu bua kuikala babikidibue, kadi bidi bimpe kabidi kuitabuja, ne kulua… kulua mu mushindu udi mulongolola kudi Nzambi, mbuena kuamba ne, ne Tshilulu esthi tshia buakane tshipeshibue kudi Mukelenge nkayende (fuang. Ku Filip. 3. 9). Mulumiana wa mu nvesa wa 11 wakela meshi ne bilamba biende nkayende ne bijikije bualu bimpe, Udi tshinfuanyi tshia aba buonso badi belangana meji bua kuikala bitabijibua mu diulu ne buakane bua bu muntu ; badi badisambakaja ku Ekelezia, kadi kabena bitabuja Mukelenge Yesu bu Musungidi wabu nansha (shap. 5. 20 ; Lom. 10. 3, 4). Ntshilumbuluidi ne difutu dibi kayi bidi bibindile ku dituku dia kunshikidilu ! Bajibaje matshi ku malongesha onso aa, bafalesa ne bena Helodeka, badi balua ne lukonko lua budimu lulongolola, bua kukuata Yesu, Kadi udi ujingulula budimu buabu bua lubombo. Ne diandamuna diandi diakadibu kabayi belela meshi, didi dikudimuna mukete kudi bakadi bautume. Matayo 22. 23-46

atontolodi bakuabu, basadoka, badi balua ne lukonko lua tshianana, Badi belangana mejiku muyuki wabu ne badi mua kuleja dipambuka anyi dipanga dia dibika dia ku bafue. Yesu, kupala kua

kufila diandamuna kupitshila ku mifundu, udi wanji kuakula mu mitshima yabu ubaleja bua kubaleja ne badi bakulakabayi bamanya mifundu nansha mu mu meshi a bu muntu ne (misangu ya bungi a dishima). Ke mushindu kabidi udi bantu babungi benza lelu, nangananga aba badi mu tusumbu tu a dipambuka ne tua dijimina. – batshimunyibua ku mifundu, bena lukuna ba bualu bulelela badi bapingana ku bujitu (nv. 34 ku 40). Badi bapeta diandamuna dia bulumbuluishi buonso… budi bubapisha. Pashishe, Yesu udi wela bakadiye n’abu lukonko ludi lubapuwisha. Mubengibua, yeye wakadi Muana wa Nzambi, ne wakadi kabidi Mukelenge wa Davidi, wakadi wangata muaba wa butumbi. Ne buonso bakadi bakeba mu malu onso ne kuikala bena lukuna bandi, bakadi bapeta kabidi muaba wakadi ubakumbanyina…bu bidiatshilu bia makasa ende (nv. 44). Bidi bishala

B

Page 35: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bikemesha pa kutanggila bantu bananukila bua kulonda nshila wabu wa kabutu, babenga kutumikila ku malongesha a pamatote nunku a mumukanda wa Nzambi (2 Tim. 3. 8).Matayo 23. 1-22

esu wa katshingulula budimu bua ba nfumu ba ntendelelu, udi udimusha katataka bayidi bandi ne bisumbu bia banku ku bualu buabu. Biakadibu bakula bua kuenza mu malu onso biakadi

bitambe buimpe, kadi kutangila biakadibu benza, biakadi bishilangane nabi (tang. shap. 21. 30). Tuetu bakamana kuangata malongesha a bungi malelela a mu mukanda wa Nzambi, ne badi bamantye mua kuavuluija kabidi bakuabu, tudi badimanye bimpe ne tudi mua kuateka mu tshiezedi anyi? (Yon. 13. 17 ; Rom. 2. 21). – Ndishilangana kayi didi pankatshi pa balombodi aba ne Kilisto udi nkayandi mulombodi muakane! (nv. 8, 10). Bobo bakadi bambila bantu bua kuenzabo mikeshi, kadi Yeye, wakadi wakakadi uyikumbaja (shap. 5. 17). Bobo bakadi bateka pa shingu ya bakuabu « bujitu bunene ne bukole bua bobo kuambula » (nv. 4) ; Yeye wakadi ubila bakadi ne majitu ne malu makole bua kubapesha dikisha (shap. 11. 28). Bobo bakadi basungula miaba minene mu bitudilu (nv. 6) ; Yeye wakasungula anu muaba wa ndekelu, ku tshidilu tshia nyama too ne ku mutshi mutshiamakane. Wakadi muena mudimu kumpala kua kuikala mulombodi (nv.11). Kakuena nansha umue wabandishibu mulu mule, bualu bua kakuena wakatamba kudipuekesha too ne mu miaba ya muishi. Kadi ku luseke luabu, ba sadoke ne bafalesa, bakadi balonda butumbi buabu, ne baye ku dishimbuka ne ku dijimina dia tshiendelelele. Pamutu pa disanka dia kutshibangidilu, « mulau » udi muaku mukole udi Mukelenge mua kuakula misangu muanda mutekete kudi bantu aba ba bupidia.

Y

Matayo 23. 23-39u mei makole, Mukelenge udi upisha tshitudi mua kubikila ne tashisamba tshia buakuidi20 mu Isalele. Bakadi bapishibue misangu ibidi, balombodi aba bafofo, kabakadi bapanga kubuela

nkayabu mu bukalenge bua mudiulu nansha, kadi nangananga ku ngikadilu munyanguke wa bukokeshi buabu, bakadi bapumbisha bakuabu bua

M20Tshisamba tshia buakuidi : le clergé

Page 36: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kumubuela (nv. 13). Batangila malu makese, kadi bapua muyo malu manene : tshilumbuluidi, luse ne lulamatu (nv. 23). Ne malu onso aa tshimuenenu tshia lubombo, tshiakadi tshidinga bakadi batekete. Yesu muwule ntent ne kanyinganyinga, udi ujingulula mpala wabu : badi bu « nkita milongolola pa mutu » (kadi bafue munda), bu « nyoka », bashipianganyi ne bana ba bashipianganyi. – Kumpala kua kumuka mu ntepelo ne kushiya tshipela nzubu eu muakadi Nzambi kayi usangana kabidi muaba, buena kuamba ne kumushiya mutupu, Yesu udi wakula mu mei a tshiprofete bualu bua tshilubuluidi tshia kuluka pa Yelushalema. Eyo, tudi mua kunvua kakese, dimona dia bu Nzambi buandi ku dipetu dia ngasa wakapeshabu : « nuakapidia kulua ! » (shap. 22. 3 ; Osheya 11. 7). Dî dia kanyinganyinga kakole ! Munkatshi mua buonso balua kudiunvua dituku dikuabu mukana mua Mukelenge, muntu kayi wateka bujitu bua dijimina diandi pa makaya a Nzambi ? Lupandu mu Kilisto Yesu, luakamupeshibua. Kadi yeye kaka luitabuja nansha.Matayo 24. 1-14

ayidi badi basua kuabanyangana kudisua kubu ne Mukelenge ku bualu bua ntempelo udi ukeba tshinvundu tshia tshikondo…kadi washimbudibua katataka. Pakasombaye n’abu ku luseke, udi

ubanga kubunvuija mu shap. 24 ne 25 kulondangana kua malu a tshi profete. Kumpala kua kuandamuna bualu bumue ku bumue bua ku nkonko yabu isatu (Utuambile dituku dialua malu aa ? : nv. 15 ku 28 ; utuambile tshimanyinu tshia pawalua tshiakabidi ? : nv. 29 ku 31 ; ne tshia ku nshikidilu kua bikondo ? : 32 ku 51), Mukelenge udi ubanga kukula mu mitshima yabu (nv. 4). Bualu buonsobulelela, budi ne bua kuikala ne tshipeta tshia ngikadilu : bu mundidimbi wa kudiundisha ditshina dia Nzambi anyi dinanga dia Mukelenge. Pikalabi kabiena nunku, tudi mua kusangana anu kudiundishibua kua tshisankasanka ne mutshima udi ukoleshibua. Apa, ku luseke lua bayidi biakadi bikengela bua badimuke. Batshiena bu « bana bakese » mu ditabuja. Badi bamanye Tatu, udi Yesu mubabuluila (shap. 11. 27). Kadi, kabena banji kuluatshishibua ne biluilu bia nvita kumpala kua badi 1Yone 2. 18 ubikila ne « bafuilanganyi ne Kilisto », buena kuamba ne batangalaji ba mayisha a bunyi a dishima, ne badi (bayidi)

B

Page 37: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bualu bua kudimushibua. Satana udi ne mishindu ya bungi ya kupambuisha nayi bantu (2 Tesal. 2. 9, 10). Badimushibua bu tuetu petu, Katupampakashibu nansha (nv. 6). Ne tutambe kutabala bua dinanga dietu kudi Nzambi ne kudi bana betu kaditeketshi nansha.Matayo 24. 15-31

alu adi mambibua mu nvesa ei, adi atangila bena Isalele ne, neakumbane anu pashishe kua diambuibua dia Ekelezia. Kadi bua kuleja bimpe adi tshipeta tshia dibdengibua diandi mu

shapita ya kushala pashishe, Mukelenge udi wambila bayidi bandi bu nansha, tshipungu tshiabu netshipitshile mu tshikondo etshi tshikole tshia ditetshibua. Mu bulelela, palua mufuilakanyi ne Kilisto, kupabuisha bantu, kunyanga ntempelo (nv. 15), ne kukengesha bena lulamatu (nv. 16), bena Kilisto bons oba tshipungu etshi kabakuikala pa buloba nansha. Ke bualu kayi madimusha onso ne makankamikibua onso adi apa, kêna atamba kuikala bua bualu buetu nansha. Kadi, Yesu nkayende udi umona mushinga wa malu aa adi adianshila kumpala kua dimueneka diandi mu butumbi (nv. 30). Udi wela meshi ne luse lunene, ku tshisumbu tshia bena lulamatu tshiapitshila mu malu aa tshikondo atshi. Ne udi wela meshi ne aba badiye ubikila ne balunda banyi, badi babanyangana nende meshi a luse aa (Yon.15.15). Kudianshila kutuambilawa (nv. 25), kudi kunza ku luandi luseke, tshilejelu tshinene tshia dinanga ne lulamatu biandi (fuangikija ku Gen. 18. 17). Ebu ke nkabingila kakumbane ka tuetu kukeba bua kunvua bimpe malu a tshi profete aa anyi ? Adi matamba kuikala mushimi wa misengelelu mimpe mu bikondo bionso kudi bamanyishi ba Mukelenge. Misengelelu bu ei : Nanukilayi (nv. 13). Tendelelayi Nzambi (nv. 20). Tabalayi (nv. 42) !

M

Matayo 24. 32-51ukelenge udi wimanyika dilongesha diandi dia tshi profete, bua kusengelela bayidi bandi ku ditabala ne ku mudimu. Tshilumbuluidi ne tshikuluke lukasa pa ba pa buloba .

Netshikuate bena bupidia ne baseki. Netshikuate kabidi balenguludi ne bapangi ba dipangadika, bana ba bena Kilisto, kadi kabayi dia tshimue bana ba Nzambi nansha. Misangu mikuabu, mu ngikadilu eiyonso udi usangana

M

Page 38: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

pebe webe pebe anyi ? «  Ke bua tshinyi wewe pebe ikala pabuipi » bu mudi Mukelenge wamba kudi muntu ne muntu (nv. 44). Mu nv. 45, mudimu muimpe udi mutekibue kumpala kua aba bajadikibua kudiye : wa kuabanya bia kudia bia dî dia Nzambi kudi buonso badi babanyunguluka (Bienz. 20. 28 ; 1Tim. 1. 12). Kudi malu abidi manene a kukumbaja : 1) lulamatu, bua kumanya bimpe dî edi ne kupanga kupambuka, budimu, bua kumanya mua kudikumbaja mu dijinga ne tshikondo tshia bakuabu. Kadi mu buena Kilisto mudi kabidi bena mudimu babi bakakokesha bikole pa mutu pa mikoko ; bakatamba kukuatshika ne lukuka lu pa buloba (fuanyitija ku 1Tesal. 5. 7…). Tshiena bulu tshinene, bualu bua kabena belangana meji ku dipingana dia Mukelenge. Bualu bua muena mudimu wa Mukelenge udi mua kuikala ne lulamatu ne budimu, anu pikalaye ulama bualu buimpe busokoka : dituku dionso windila Mukelenge. « muoyo wanyi udi windila Yepowa mutambedindila dia batentekedi badi bindila kutshia kua butuku… » bu mudi mufundi wa misambu wela dî dikole mu Mis. 130. 6.Matayo 25. 1-13Bilondeshele tshilele tshia bena kudi diba dipatukila, mu kulua kua mubangila wa mukaji butuku bua dibanji, bakadi bamuakidila ne bamutokeshila ne minda kudi bansonkaji, balunda ba mubangila mukaji (tudi mua kubabikila lelu ne mishikankunde21 mikaji ya buneme ; fuang. Mis. 45. 9 ne 14). Mukelenge udi wangata mufuanu eu munene bua kutuleja mushindu kayi udi muntu ne muntu mua kumuindila, yeye bu mubaki wa mudiulu. Bualu bua kanyinganyinga, bena Kilisto buonso mu kabujima kabu bakamana kukuatshibua kudi dipungi ku bualu bua kumuindila. Tulu tua mu nyuma tuakamana kubakuata ne tuakalala n’abu bidimu bia bungi. Biakakengela tshikondo kampanda ku bualu bua dilonda dia kuikala kua Ekelezia pa buloba, tshidi tshibikidibua ne ditabuluka22dia mu tulu, « lubila lua mundankulu » lunvuike : « Tangila mubangila wa mukaji !... » Mukelenge udi ulua ! Bu tshipeta, ditapuluka didi dimueneka : mishikankunde yakadi ne meshi, yakalama manyi makuabu mu bipanza bia minda yabu ; nunku bena kuitabuja balelela, badi pabuipi bua dilua dia

21Mishikankunde : demoiselles22Ditabuluka : muvement de réveil

Page 39: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mukelenge, butoke buabu, bua Nyuma muimpe mene, budi mua kutokesha mu midima ya pa buloba. Bakuabu bu mishikankunde eimipote,nebaleshe kuindilaMukelenge, kadi kabayi ne muoyo wende munda muabu. Diangata diabu dia dina dia buena Kilisto diakadi dia patupu. Eku ke kufuangikisha kua malu kua patupu, kadi ditabuluka kadiyi kadiyi mua kuikala dikese nansha ! - Ha ! muntu yonso adikonke kabidi katataka, mafuta adi mu muinda wanyi anyi ? Ndi mudilongolole bua dilua diandi anyi ? (Lom. 8 ndekelu wa nv. 9).

Matayo 25. 14-30Lusumuinu lua mishikankunde dikumi, yakadi yakula bua dindila dia Mukelenge Yesu. Lua Ntalanta, ludi luakula luseke lua mudimu. Muoyo wa muena Kilisto, pashishe kua dikudimuna diandi dia mutshima, udi uluata ngikadilu yonsoei ibidi : «  Kukuatshila Nzambi wa muoyo ne wa bushuwa mudimu, ne kuindila mu diulu Muan’andi » (1Tesal. 1. 9, 10). Bualu bua kuindila Mukelenge kakuena kunvuija kupanga mudimu wa kukuata too ne paluaye nansha. Kutangila, mupikudibue yonso udi ne bualu bua kukuata mudimu bua bualu buandi. Ke bua muand’eu wakapeta ntalanta udiye ne bualu bua kuvudija : bukole bua mudimu, lungenyi, meshi, manaya, nansha bintu bia pa buloba… Kadi pamutu pa bionso, wakapeta dî dia Nzambi ne dimanya diadi dionso (1Kol. 2. 12). Balunda bananga, nansha basungidibue, tudi mua kufuana misangu mikuabu ne bapika aba babi. Tudi bajajadike bimpe ne, ku tshipedi tshiakatupeshabu kudi Mukelenge, tudi badikande kukuata natshi mudimu mu tshinyangu, anyi mu lulengu, misangu mikuabu ne ya bunyi mu dishima anyi ? Eyo, ntshinganyi tshituikala ne bua kumupingashila papinganaye ? Neikaleku mua kutubueja mu disanka diandi anyi, edi dia mudimu wende mujike ne wa dinanga dikumbane, disanka diakadi mene «  kumpala kuandi » (Heb. 12. 2) ? Tumanye ne difutu didi dimue bua bapika babidi ba kumudilu. Tshidi ne Mushinga kudi Mukelenge ke bunyi bua bipeta bia mudimu utudi tukuata (bidi anu bikese), kadi lulamatu.

Matayo 25. 31-46

Page 40: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Nvesa 31 udi ukumbaja dia dilondangana dia dî dia tshiprofete diakakulaye mu nv. 30 ne 31 ya shap. 24 wakushala pashishe ; mbuena kuamba ne ku dilua dia Mukelenge mu butumbi, kudi bantu bandi ba pa buloba. Bua bantu ba « bisamba bia bandi » bikala tshikondo atshi pa buloba (nv. 32), mpungi wa difutu anyi wa dinyoka diabu neadile. Dishilangana munkatshi muabu nedilue mu mushindu wakakidilabu baminyampala ba Mukelenge (bana babu – apa bena Yuda – nv 40) pakadi aba babambila lumu luimpe lua bukalenge bua Nzambi (shap. 24. 14). – Bakuabu bakajinga kudikuatshisha ne lusumuinu elu bua kujadikabu dilongesha dia kusunngidibua kupitshila ku dienza dia bienzedi. Kadi bidi biunvuika patoke ne apa tudi pambelu pa tshikando tshia Ekelezia ne tshia dilongesha dilelela dia buena Kilisto. BuMukelenge Yesu muikale utshiena pa bulob’apa, lukasa kayi lutuakadi mua kuikala nalu bua kumuakidila, lua kumukuatshila mudimu, mu tshikoso, kukumbaja dijinga diandi dionso ! Mbimpe ! mishindu ei tudi nayi matuku onso. Mapa, kuakidila kua benyi, kukumbula, bionso bitudi tuenza mu dinnanga bua muntu yonso, bidi mbuandi yeye butudi tukumbaja (fuang. Yon. 13. 20 ; 1Kol. 12. 12). Pashintulukabi, bionso bitudi katuyi tuenza, tudi tubibenga buaMukelenge.

Matayo 26. 1-16Mukelenge wakajikija malongesha ende. Katataka malu a ndekelu adi ne bualu bua kukumbana. Mu tshikondo tshidi mu Yelushalema tshisumbu tshia bantomboji tshidi tshidilongolola nv 3 ku 5, bualu bua mushindu mukuabu budi buenzeka mu Betania. Mubengibue kudi banene ba bantu bandi, Muakalenga udi wakididibua ne lulamatu ne dinanga kudi bantu bapuekele, ne tudi mua kuamba ne ndikukuila didi dimufikila kudi bantu aba. Mupangile kupeta muaba mu ntepelo, udi muakididibue kudi mu nzubu wa simona muena nsudi. Bakamubenga bu Mukelenge, kadi manananshi a mushinga mukole adi mamuedibue pa mutu pende tshinfuanfuanyi tshia diedibua dia manyi a bukalenge. Mukaji eu udi ujingulula Mukelenge, ne ukukuila Mashiya wa Isalele. « Pakadi Mukelenge mushikame ku mesa andi, manananshi anyi akanunka mupuya muimpe » (Mus. wa Solomo. 1. 12). Mukelenge udi nkayende, udi mua kujingulula ne

Page 41: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuangisha bualu ebu. Kadi mbualu kayi ! Mu tshikondo tshidiye usangana diangisha kudi Mukelenge, muntu sansha umua kena ne dijinja dia kupesha mukaji eu disanka. Musangu mupiamupia tudi tubuela ne nv. wa 14, mu bualu bukuabu bua midima. Muena mpala ibidi Yudasa, wakumuka ku dinunkila pende mupuya wa manananshi, udi udianshila kukumbaja bualu buandi ne upeta difutu diandi : bitupa bia mpalata makumi asatu, mushinga wakadi wa mupika. Kadi muprofete Zakaya udi uwubikila kakui mu diakula dia mipinganu23, mushinga mukumbane, bualu bua, ke wakadi muana wa Nzambi mua kulua kutuidibua bu mushinga. (Zak. 11. 13).

Matayo 26. 17-30Tudi mua kuela meshi tshiakadi meshi a Mukelenge pakadiye udi pasaka eu ne bayidi bandi. Wakadi (Pasaka) mundidimbi wa eu (Pasaka) mulelela wakadiye ukumbaja nkayende. Anu katupa kipi ne Muana wa Mukoko wa tshhijila wa Nzambi neashipibe bu mulambu (1Kol. 5. 7). Kadi biakadi bimushadile bua kupeshaye diambedi bayidi bandi mundidimbi wa pa buatshi tshia dinanga diandi. Tshidimu tshionso kumuka ku butuku bunene bua mu Ekesode, Pasaka (bidia bia kupita kua Yepowa), wakadi wamba mu mundidimbi wa mudimu utshidi kumpala. Kubanga ku lelu, bidia bia Mukelenge, ne bivuluije dituku dionso dia kumudilu dia lumingu, kudi muena kuitabuja yonso mudimu mukumbajibue. Misangu yonso itudi tudia, tudi tuambila bantu bua lufu lua Mikalenga too ne paluaye (1Kol. 11. 26). – pashishe kua kubabanyina diampa, Yesu udi upesha kabidi bantu bandi lupanza, wamba ne : « angatayi nunue buonso ». Eyo, udi musue muntu yonso angate biende nende ku bidia ebi bia dinanga (kumusha anu Yudasa wakapatuka : Yone 13. 30). Badi bakumbanyine kudia anyi ? Petelo neamuvile ; bakuabu buonso nebamunyeme. Nansha malu onso adi mushindu eu, Mukelenge udi ubambila ne – ne udi wambila kabidi bapikudibue bandi : « Angatayi nunue buonso ». Pashishe udi ubunuija mushinga munene wa mashi ende apumushibua panshi “ bua kujimija mibi ya ba bungi” Wewe pebe udi ubala mifundu ei, udi munkatshi ma “babungi “ aba badi mibi yabu mimane kujimijibua ku mashi a Mukelenge Yesu

23Diakula dia mipinganu : Ironie

Page 42: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

anyi ? Bikala bualu budi nunku, kadi diandamuna diebe nedikale tshinyi ku dijinga dia Mukelenge Yesu ? (fuang. Mis. 116. 12 ku 14).

Matayo 26. 31-46Ne lulamatu lua bungi, Petelo wakamana kujikula bua kuikala pabuipi ne kufua ne Mukelenge. Netumone ne kakuya kule ne dipangadika diandi nansha. – PashisheYesu, mumane kutamba kuambila bayidi bandi bua kutabala ne kutendelelela nende, udi uya kule n’abu mu budimi, muakadiye uya kufila mundidimbi wa kudifila kuende kuonso ku disua dia Mukelenge. Disua edi misangu yonso diakikala disanka dia Muana, didi dijinja malu manene abidi : buakumudilu, dilekedibua kudi Nzambi, bualu bua kanyinganyinga kakole, bua mutshima wa wakadi wa dinanga diandi ; buibidi, bujitu bua mabi, buakadiye ne bua kuambula, ne lufu difutu diabu (bubi), - kanynganyinga kayi kakole bua muntu mupuangane eu ! Kanyinganyinga ne kunema kua mutshima biakamukuata (nv. 37). Ha ! udi witabuja bionso bidi nshila eu wa mutshi mutshiamakane ulomba, biakadi satana mu tshikondo atshi kabidi wenja ne bukole buandi buonso bua kumumusha mu nshila wa ditumikila. Kadi udi wangata ku tshianza tshia Nzambi Tatu : “ Bienzeke bu mudi wewe musu ke bu mundi meme musue nansha ! ” – mu ngasa wende, Nzambi wakatupesha mushindu wa tuetu kubandi nvita ei ya Musungidi mu getesemane, bua tuetu kunvua kunanukila kua kulomba kuandi ne kua dikenga dikole. Atulame bua kuikala bu bayidi aba basatu – badi baza nende tshisumbu tshia lulamatu –ne mitshima mipungingila ne kayiyi ne diangisha ku makenga andi ! Kadi atambe kutupesha mitshima yetu kuela meshi bualu buawu, bua kumusakidila ne kumukukuila.

Matayo 26. 47-48Muyidi mukuabu kakalala bu bayidi bakuabu, ke Yudasa. Mutangilayi kumpala kua tshisumbu tshia bantu tshiditshilua bua kukuata Yesu. Kadi mushindu kayi udi muena dikenga eu usungula bua kuleja Mukelenge wende kudi bantomboji ? Dimutua dia mishiku lukasa ne lubombombo. “Mulunda – Mukelenge udi umuambila, - mbuatshinyi wakulua?” Lukonko elu lua

Page 43: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ndekelu bua kulenga mutshima wa muena mulau eu Yudasa! Kadi “bua muana wa kabutu”, diba ndimane kupita (Yone 17. 12). Mikete ei bua kondo ka mutshima (tangila kabidi nv. 55) ke idi mushindu umuepeme wa kudisungila kua Mukelenge udi udifila nkayandi. Aba dikumi ne babidi badi batekete, anu mu tshikondo atshi bisumbu dikumi ne bibidi bia banjelo, badi tshiluilu ku makasa andi, pabuipi bua kuandamuna ku dilomba diandi kudi Tatu. Bukole buonso bua Nzambi budi kudiye, bikalaye udi musue kubukeba. Kadi diba diandi diakumana kulua. Kena mua kunyema anyi kudisungila, udi ukanda too ne diboko dia muyidi wende udi mabaja, udi ulua kuleja muakadi bunene bua dikima diandi ku dinyema ne balunda bandi ! – Kadi ku luseke lukuabu, mu nzubu wa muakuidi munene, bafundi ne bakulu bakamana kudangisha mu butuku abu bua kukumbaja dishima dinene (Mis. 94. 21). Matayo 26. 59-75Banfumu ba tshisamba badi bakuata Yesu, kadi badi bapangile bualu bumua budi mua kubabingisha bua kumupishabu n’abu. Bualu bua Muntu Mupuangane kena ubapesha tshibuelelu ku malu onso adibu bamubanda nau. Bua bulu ebu badi bapuekeshibue bua kukeba “bubandi bua dishima” (Mis. 27. 12 ; 35. 11,12).Nansha bubandi bua dishima budi bualu bukole bua kubusangana, bualu budi ne bua kuikala ne tshimuenenu tshilelela tshia ku mesu. Kundekelu badi bamutekela bubandi mishindu ibidi ne mei akakonyangajabu (fuang. nv. 61 ne Yone 2. 19). Kadi tshidi tshibakuatshisha bu mei a malelela a kupishabu Yesu ndijikula dinene diandi ne udi Muana wa Nzambi, udi pabuipi ne kulua mu bukole ne mu butumbi ! Dinyoka dia lufu, didi dikoshibua. Ne Kabidi butomboke bua bantu ne dipetu bidi bibangila apu. Tshitupa tshia kumudilu tshia ku malu akamana Mukelenge kuambila bayidi bandi misangu mipite pa ibidi, tshiakamana kukumbana (shap. 16. 21 ; 17. 22 ; 20. 18, 19).- Bua Petelo, tshikondo tshidi muidima wabungi kabidi, kadi bua bualu bumue, satana wakapanga bua kunyungisha Muyishi, udi ulua bua kutenkakasha muyidi. Misangu isatu, Petelo udi uvila eu wakamanaye kujikula bua kuikala pabupi bua kufuaye nende. Tô ne kudiakula dî dia dikamakama bua kufila diandamuna dia kudibingisha nadi.

Page 44: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Bualu bua kumpala, kayi muanji kudimanya, mushinduwendewakuakula, wakajinguluija bu muyidi wa Yesu.

Matayo 27. 1-18Dituku didi dijuka. Dituku diakadi kadî dianji kuikalaku mu kulondolola kua matuku a bikondo bia pa buloba ne a tshiendelele ! Kabundu bundu ka mu dinda kadi kasangana bakuidi banene ne bafundi, badia tshifufu bua kushipa Yesu bu muakaman’abu kusuika dî. Kadi muntu mukuabu udi ulua kubatangila ; badi bamumanye bimpe : udi muena mpala ibidi Yudasa, bua bualu buandi ke kuakafikabu kundekelu kua dijinga diabu. Udi ukeba tshinyi ? Yudasa udi ujikula nkayende buakane bua Muyishi wende, udi utuala makuta, unvuija kanyinganyinga kende. – abu bualu buebe, bu mudi bakuabu bamuambila, kabayi nende luse nansha lukese. Pashishe muena dikenga Yudasa udi uya kudiowa, ujimija muoyo wene ne musuka wende, kayi wakula bua bua makuta akapanaye Mukelenge ! Ku luseke lua bakuidi banene, bakadi kabayi mua kusumba mashi a muntu muakane, badi baleja ditshina diabu, pakuela mushinga eu mu tshibutshilu tshia ntepelo ! Badi baya ne Yesu kumpala kua pilato, nguvena. Bua Yesu, biakadi bitekete bua kupetela kumpala kua nguvena mulumbuluishi muena Lomo, ditshimuna dia lukuna lua tshisamba tshiandi. Kadi udi ushala mupuwe, udi mua kuakula anu pikalabi misangu yonso bua kujikula bukalenge buandi kudi bena Yuda tshisamba tshiandi. « Mukaji wa mukoko udi mupuwe kumpala kua bakoshi ba miosa… kakabulula mukana muende » (Yesh. 53. 7 ; fuang. nv. 12 ne 14 ne shap. 26. 63).

Matayo 27. 19-31Dipampakana dia Pilato didi dinene, kumpala kua mufundibue udibu bamuluila nende kudi banfumu ba bena Yuda. Katu muanji kupeta muntu kumpala kuende bu eu nensha. Udi upeta bumanyishi misangu ibidi : bua kumudilu kudi mukaji wende (nv19) buibidi kudi kondo kende ka mutshima (nv. 24 kundekelu) kadi kamupesha bujadiki udi ne bualu ne muntu muakane. Bualu bukuabu udi mumanye ku dishima dia bungi dia bantu aba ne bakamufila mu bianza biende ku lukuka (nv. 18). Tshiakunza

Page 45: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ntshinyi ? Bulelela, bikalaye udi umupisha kena wenza buakane nansha ; Kadi yeye mumulekele, tshisumbu tshia bantu bandi kabakusanka nansha. Pakowaye mu tshinfuanyi mayi ku bianza biende (kadi kakowesha kondo kende ka mutshima wende nansha), wakapumuina bujitu ebu pa makaya a tshisamba, tshidi tshibuita ne mesu mabukila. Pashishe kua tshisumbu tshia bantu ne kua banfumu babu badi bakumbaja malu bu mudi mitshima yabu misue, satana udiku, utungunuka mudimu wende wa lukuna. Kadi Nzambi ku luandi luseke udi utungunuka ne wende mudimu wa ngasa munene ne wa lupandu. – Katataka Yesu udi mu bianza bia Basalayi ba dikamakama. Badi bamuluatshika tshikowelu tshia tshimuenenu tshia bukalenge, bua kumuseka, kumpala kua kuya nende mu muaba wa makenga. Kadi dituku dikubu, Mukelenge neamuneke kumesu kua buonso, muluatshishibue ne butumbi bua Muakalenge wa bakalenge. Ne tshianza tshiende tshikole, tshianza etshi tshiakadi tshikuate disele, ne tshijuke mu kulumbuluisha bena lukuna bandi (fuang. nv. 29 ne Mis. 21. 3, 5, 8).

Matayo 27. 32-49Badi bumuka ne ne Yesu ku muaba wa tshilumbuluidi, bua kuya nende ku muaba wa dikenga. Simona muena Kulena udi muenzejibua bua kuambula mutshi mutshi mutshiamakane. Kadi Yeye (Yesu) udi utuala mu budisuile bujitu bunene : bua bubi buetu, buakapanga nansha umue kuangata pa muaba wende. Udi mupopedibue pa mutshi mutshiamakane, munkatshia mua banyengi babidi. « Dibandibua diandi difunda » pa mutu pa mutshi mutshiamakane, bulelela didi dipisha tshisamba tshiende tshidi tshipopela Mukelenge watshi ku mutshi mutshiamakane. Bualu ebu budi butupesha mu tshikoso, kabuyi buvudija kuakadi bantu kabayi mua kupanga bua kusankisha meshi abu. Kupitshila ku diakula dia Nyuma, tudi tunvua ne kakuena mushindu wa dikenga wakapanga Musungidi wetu muimpe kuangata. Dikengesha dia mubidi, kadi kumpala kua bionso mputa minene ya mu meshi. Baseki badi apu : bakeba baseka Yesu, bamuamba ne dimuteta bua kudisungila nkayende (nv.40). (Kadi bikalaye udi ushala pa mutshi mutshiamakane, ke bualu bua kusungila bakuabu nangananga anyi ?) Badi baseka Nzambi padibu bela mpata ku dinanga dia Nzambi kudi

Page 46: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kilisto udi witabuja makenga manene aa (nv.43 ; Mis. 69. 9). Kadi misangu yonsodikenga dia ku makenge ende, ndilekedibua dia mu meba asatu a midima. Pa dib’adi ? Nzambi wakasokoka mpala wende, pakavuijibua Yesu mulau, ujimija mibi yanyi ne yebe, ne «  mutshima wende muimpe muinshi mua bujitu ebu bua tshitu tshipi, kuambula dinyoka dietu dia tshiendelele ».

…Kilisto wakafua bua malu mabi etu, bu mudi mukanda wa Nzambi wamba, wakajikibua, ne wakabishibua pashishe kua matuku asatu bu mudi mukanda wa Nzambi wamba.Katataka, Kilisto wakamana kubishibua mu bafuebu mamuma akukuama diambedi a bantu bakulala tulu mu lufu (1 Kolinto 15. 3, 4, 20). Tudi tuitabuja mu eu wakabishibua mu bafue, YesuMukelenge wetu, wakashipibua bua malu mabi etu, ne waka Bishibua bua dibingishibua dietu. ( Lomo 4. 24, 25)

Matayo 27. 50-66Mudimu wa bupikudi wakujika, butshimunyi buangatshibua. Ne dî dikole dia butshimunyi ke didi Mukelenge ubuela nadi mu lufu. Padib’adi Nzambi udi mua kufila bimanyinu bia butshimunyi bikuabu. Udi upanda tshilulu tshia mu ntempelo, unzulula nunku « nshila mupia mupia ne wa muoyo » udi muntu mua kusemena ku mpala kua Nzambi ne « budikadidi buonso » (Ebelu 10. 19 ku 21). Udi unzulula kabidi nkita ne muaba wa bafue udi muenzejibue bua kupatula bamue bak u bapika bau bu tshilejelu ne bakautamba bukole. – Pashishe, Nzambi udi utabalela butumbi budi bukumbanyine Muanende. Bilondeshele mei a baprofete, Yesu udi ubuela mu lukita lua muntu mubanji wakalongolola kujikibua kuende (Yesh. 53.9). Bakaji bakuabu, badibu bakula bua didifila diabu, badi bamonyi ba bualu. Dinanga didi dikuata eu wakadi mushipibue ku luna. Kubanga ku tshibangidilu tshia lumu’elu luimpe, ne kundekelu, lukuna elu luakavulangana ku Yesu. Ku diledibua diandi, luakamueneka kudi Helode. Ludi lumulonda too ne mu lukita lulama ne lutua tshitampi kudi banfumu

Page 47: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ba bena Yuda. Kadi basalayi, tshitampi ne dibue dinene bidi bulongolodi bua tshinana, neambuluishe bua kutamba kuleja dibika dia Mukelenge Yesu. Diunvuija dia kanyinganyinga, bena lukuna ba Mukelenge badi bavuluka malu adi bayidi bandi bapua muoyo ! (nv.63).

Matayo 28 1-20Didi dinda dia butshimunyi bua dibika dia ku bafua. Ku dibika edi Nzambi udi ufila bumanyishi bunene bua bupuangane bua mulambu mushipa, bua diangisha diakasanganaye mu mudimu wa kakumbaja Yesu. Balami ba ku lukita, bapange bukole bua kukanda bualu ebu, badi babumanyishi babu ba kubukole… ne batshinyishibue (Mis. 48.5). Kadi bakuidi, bakoleshe anu mitshima yabu, badi mua kusumba kondo ka mitshima ya bantu aba bua mua kasumbabu ka Yudasa musangu mukuabu. – Bakaji ku lukita badi bapet mukeshi kudi muanjelo. Mitshima yabu miuwule ntent ne ditshinapuopamuene disanka, badi baya lukasa bua kumanyisha. Pa dib’adi badi basambakana ne Mukelenge Yesu. – PashisheMukelenge udi umueneka kudi bayidi bandi dikumi ne babidi, ku muaba wakabambilaye mu Ngalela bua kusambakana n’abu. Udi ubapesha “mukeshi wa mu nshila” mu nvesa wa19 ne wa 20, mudimu wa mushinga mukole, bu mudiwu disua dia ndekelu kudi udi ubapeshau, udi ubapeshibua. Bukokeshi buonso bua Bukalenge bua kabenga bantu bandi kumupesha, Nzambi wakumupabu mu diulu ne pa buloba ne bayidi bandi badi ne bujitu bua kubumanyisha. Kadi Yesu udi upesha kabidi bantu bandimulayi, kakapanga ne kena upanga kuikala ne bapikudibue bandi dituku nansha dimue, “ndi nenu matuku onso” too ne kunshikidilu kua bikondo. Mushindu eu ke udiye ujikija lumu luimpe bu muakabangaye ne dina dia Emanuele: Nzambi udi netu (shap.1. 23).

Divuluka :(nv 4 – 9) = nvesa 4 ku 9 (nv 4, 9) = nvesa 4 ne 9 )

Mako 1.1-1

Lumu luimpe lua Mako ludi lua Muena mudimu mupuangane. Ke bualu kayi katuena tusanganamu bualu bua kuledibua kuende nansha dilondangana

Page 48: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dia ndelanganyi yende. Bualu bua kuanyisha muena mudimu, tshimue tshidi ne mushinga ngikadilu wa ditumikila, wa lulamatu, ne wa lukunukunu… Kadi, udi mubikidibue ku miaku ya mbangilu bu Muana wa Nzambi, bua mubadi kapepeji muntu udi mudimu wa bupuekele wamba kulejibua: Mbualu bua muena mudimu wa budisuila. Muikale mu tshinfuanyikishi tshia Nzambi, Yesunkayende wakandivuija mupika (Filip. 2. 6, 7). – Pashishe kua bumanyishi bua Yone, Mukelenge Yesu udi ubanga unu pa dib’adi mudimu wende, ne shapita eu mujima wa kumudilu udi ne diambulula dia muaku eu « pa dib’adi24 » (misangu dikumi ne umue). Yesu udi utumikila ku dibatijibua. Nansha muikale wa tshijila, kayi ne bubi, mutapuluke ne bubi » (Ebel.7. 26), udi wangata muaba munkatshi mua bantu babi badi bakudimuna mutshima. Kadi bua kamanyi mua kufuangikijibua ne bakuabu, Nzambi udi wakula mu diulu diakula dia pa buadi ku bualu bua “Muana wende wa tshijila Yesu” (Bienz. 4. 27 ne 30), diakula edi didi didianshilamudimu wende. Nzambi kena wamba ne : mu wewe newunsakishe, kadi wewe udi unsankisha” – PashisheYesu udi utumibua mu tshipela bua kuteibua ne kusuika muena lukuna munene wakadi mutukuate mu bupika (tangila shap. 3. 27). Muaba onso wakatufila bubi, Dinanga ne ditumikila biakalombola Yesu bua dipikudibua dietu.

Mako 1. 14-28Yesu mumane kumueneka nunku, anu apu, mudimu wa Yone wakajika. – Bukalenge bua mudiulu budi pabuipi; Mukelengemu bu muntu buandi nkayende udi munkantshi mua bantu bandi. Udi wakula tshiambilu tshidi tshisuikakajibua mu biambidi bibidi bidi bipiabipia ne lelu: “kudimunayi mitshima yenu ne nuitabuje lumu luimpe”. Mukkalenge udi ubala mu mutshima wa muntu ne muntu diandamuna didiye ufila ku dibila edi didi ne mushinga mukole ne dia lukasa. Pashishe, kudi aba bakamunvua ne bakamuitabuja, udi wambila muntu ne dibikila dikuabu dia kumulonda munyima ne kumukuatshila mudimu : « nundodode » bu muakambilaye

24Pa dib’adi : muaku eu mu tshiluba, misangu mikuabu kawena patoke nansha, tudi tupatula nvesa idiwu usangayibua mu français : nv.10, 12, 18, 20, 21, 28, 29, 30, 31, 42, 43,

Page 49: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bayidi banayi bakadiye mumanye didilongolola dia mitshima wabu. Anu pa dib’adi, bakamulonda. Nebangane diakalengele dia kuendakana nende matuku onso a mudimu wende bua kuikala nunku bamanyishi bandi ba malu onso amon’abu ne unvuabu kudiye (1Yon. 1. 1…), ne bua kuikala bayidi bandi badi balongeshibua kudiye (Matayo 11. 29). Bualu bunene bua kuvuijabu pashishe bu bapostolo, buena kuamba ne batumibue bandi (Yone 20. 21) bua kuisha lumu luimpe kudi ba pa buloba ! – Mu Kapenuna Yesu uzu udi wondapa muntu wakadi mu nsunangonga mene, mukuatshibua ne nyuma ya bukoya, tshilejelu tshinene tshia ngikadilu wa dishimbuka diakakuluka Isalele. Anu kumbanyilu kua mudimu wa Mukelenge, Bukole bua buandi budi butshimuna bua satana – butudi tuitabuja anu bikese – ne budi buenzeja ku mubidi ne ku mutshima.

Pashishe kua nsunangonga wa mu Kapenuna, mmu nzubu wa Andele ne Simona mudi muenzeka bualu bua kukema bua. Yeszu udi pabuipi bua kuikala muakididibue mu nzubu yetu ne kutupesha bupikudi. Tuenze bietu bu bayidi aba, tumuambile malu onso adi atutatshisha (nv. 30). – Pakamana, mamuen’ende ne Yone kondapibua, ne lukasa lonso udi ukuatshilaMukelenge ne bantu bandimudimu. – Dilolo didi dilua, kadi bua muena mudimu wa nunku, dituku kadiena dijike nansha. Badi bamutuadila badi ne mabedi, kayi upungila udi ubasangaja ne ubondapa. Kadi bualu kayi busokoka bua mudmu eu muimpe ? Muabakayi wakadi Yesu usuna bukole bwunene ne bufukulula ? Nv. wa 35 udi utunvuija ne buakadi bufumina mu bobumue ne Nzambi wende. Nudi nutangila mushindu kayi wakadi muntu’eu mupuangane ubanga dituku diandi (fuangikija ku Yesh. 50. Ndekelu wa nv. 4). Kadi padibu bamuambila bua dimanyibua diandi kudi bantu ba bungi, udi ushiya bisumbu bia bantu aba biakadi anu ne disanka dia kutangila bishima, udi uya kuisha lumu luimpe mu luseke lukuabu. – PashisheYesu udi wondapa muena nsudi ne udi umuleja mushindu kayi udiye ne bua kufila bumanyishi buandi, bqumanyishi bilondeshele dî dia Nzambi (nv. 44 ; Lenv. 14). Kutangila muntu udi wenza anu mudi meshi ende masue, ne mu musoko eu, nkudishipa dia mudimu wa Nzambi.

Page 50: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mako 2 1-17Mu nzubu wa ku kapenuna, Yesu udi udimanyisha bilondeshele Mis. 103. 3, bu eu udi ubuikidila malu mabi onso ne udi ujikija mabedi onso. Ku bualu bua muena kaneke, udi ukumbaja bitupa bionso bibidi bia nvesa eu ku bumanyishi bua buonso. Eyo, yeye udi ubuikidila bubi – mudimu wa Nyuma, ne udi ufila bujadiki budi bulengibue ne bianza25 mu diondopa dia disama, udi ne bua kuikala anu Yepowa Nzambi wa Isalele. –Basangishi ba milambu anyi (ba publikano), bakadi balambuisha bitadi bua bena Lomo, bualu ebu buakadi bupatesha bubanji (bualu bua bakadi balama tshinga tshitupa tshia biuma buabu nkayabu)… ne dibalengulula kudi bana babu. Kadi Mukelenge ku dibikila diandi dia Lewi, ne eu witaba ku dibikila edi, bidi bileja ne Mukalege kena upepeja ne upidia muntu nansha. Kutangila, wakaluila bantu babi, aba badi kabayi basokoka ngikadilu wabu (1Tim. 1. 15). Ne udi ku mesa n’abu mudivuije mulunda wabu. Bualu bua, kubangila ku bubi bua Adama, muntu udi anu ne ditshina dia Nzambi, ne udi unyema kumpala kuende, bualu bua kondo kende ka mutshima kadi kabi. Kumpala kua kusungila tshifukibua tshiandi, bualu bua kumudilu bua Nzambi buakadi bua kusemena pabuipi n’atshi ne kukuata meshi atshi. Ke mushindu wakenza Mukelenge wetu Yesu Kilisto pakapuekaye tô ne ku dipeta dia muntu mu dikenga, bua kumunvuija ne Nzambi udi mumunange.

Mako 2. 18-28Bikala muaku wa muena mudimu mupuangane udi « padib’adi), wa bena yuda ba mitshima mikole udi « mbuatshinyi ? » (nv. 7, 16, 18, 24). Pakamukonkabu bua dijila dia bia kudia, Yesu udi unvuija ne budi tshimanyinu tshia kanyinganyinga, kadibu kabayi mua kuikala naku patshienaye n’abu. Dilua diandi kadiena bualu bua disanka dinene kudi tshisamba tshiende anyi ? (Luk. 2. 10). Pashishe udi ubuelela pa bualu ebu bua kufila ditapuluka didi pankatshi pa mikeshi ne bilele bia bena Yuda ku lumu luimpe lua budishikaminyi luakaluilaye kubatuadila. Udi ne

25Bujadiki budi bulengibua ne bianza : Preuve materielle.

Page 51: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kanyinganyinga pa kutangila ne muntu udi musue ku bualu ebu anu tshimuenenu tshia kutendelela tshia kumesu bualu bua tshidi tshimupesha lumu lunene ku mesu kua bantu…ku ditungunuka dia kuenza disua diandi dia bu muntu. Mu dishilangana ne ebi, nv. 22 udi utuleja ne muena Kilisto udi muntu udi udi muledibue tshia kabidi. Bikala mutshima wende udi mukudimuke, udi muwujibue ne disanka dipia-dipia, ne ngikadilu wende wa ku mesu, udi ne bua kuikala pende mukudimuke. – Ba falese badi bakanyina bayidi bualu bua badi bapola miepu mu dituku dia nsabatu. Muntu udi anu udimuna kabingila ka tshintu tshidi Nzambi umupesha. Nsabatu wakadi nngasa wakadi Nzambi mupesha bena Isalele, kadi bobo aba bakasanka nende bu tshikokedi tshia kudiundisha ngikadilu wa bupika buandi (Bienz. 15. 10).

Mako 3. 1-19Diandapibua dibidi didi dienzeka mu nsunangonga wa mu Kapenuna ne bidi kabidi dituku dia nsabatu (shap. 1. 21…). Kudi musame eu udi ne tshianza tshifulame, Mukelenge udi umuambila bua kuenza bualu budiye kayi mua kukumbana bua kukumbaja. Ku dibanga diandi dia ditumikila, muntu’eu udi uleja ditabuja diandi ne diodi edi ke didi dilenga Yesu bua kumondapa. Kadi tangilayi bukole bua mutshima bua bantu bakadi batangila bualu ebu ! Bua bobu kusanka ne muntu wakadi mondapibua, ne kutumbisha bukole bua Mukelenge, bantu aba ba lonji badi belela Mukelengemeshi ku bualu ebu bua kumushipa. Kadi Yeye udi utungunuka anu ne mudimu wende wa nngasa, ne bisumbu bia bantu kusangisha ne bengi ba mu Tulo, ne ba Sidona (ne ba mu Edoma), bakadi bamulonda bua kunvua mayisha andi ne kuondapibua. Pashishe udi uya ne bayidi ku luseke, ne ubajadika « bua kuikalaye n’abu, ne bua kubatuma… » (fuangikija ku Yone 15. 16). Kuikala ne Yesu mbualu butambe kuikala : ndiakalengele dinene, ne puopamuembualu bunene buakukumbaja bua pashishe kuikala batumibue. Mmushindu kayi utudi mua kubambaja mudimu wende, patudi katuyi banji kupeta meiende (Yelem. 23. 21, 22). –Mu lumu’elu luimpe muntu ne muntu wa ku bayidi dikumi ne babidi, udi mutedibue pa nkayandi,

Page 52: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bua kutuvuluija ne muena mudi yonso udi ne bua kuindila misangu yonso ne pa nkayende kudi Mukelenge wende bua kuangata bulombodi ne dikuatshisha.

Mako 3. 20-35Misangu yonso muikale pabuipi bua bantu basemene kudiye, Mukelenge udi ulekela bua bantu banyunguluke nzubu wakabuelaye, bua kumonaye mua kubanga kubalongesha, kayi usangana nansha diba dia kudiaye. Tuetu badi kabayi bakidila benyi mu nzubu yetu, ne badi batatshishibua, ne badi bashintulula ngikadilu yetu, tuangate mundidimbi wa didifila didi kadî dipungila edi ne didipidia dia pa buadi edi. Tuele meshi ne muenyi utudi katuyi belele meshi udi mututumina bua tuetu tuyukile nandi bualu bua lupandu lua muoyo wandi. – Bantu babungi batu ne dipampakana bilondeshele nv. 29. Badi ne ditshina bua bakadi bamane kuakula musangu mukuabu dî didi dibapisha kabayi bamanye nansha, didi kadî mua kufuidibua luse. Ke kupanga kumanya kua ngasa wa Nzambi. « Mashi a Yesu Kilisto Muanandi adi atusukula ku bubi buonso » (1yone 1. 7). Bubi buenzela Nyuma Muimpe buakadi bubi bunene bua bena Isalele ba bupidia. Bantu aba bakadi bapesha satana bukole bua Nyuma Muimpe buakadi Yesun’abu. Biakadi dipanga dinene ne kabidi bishilangane ne meshi mimpe onso (nv. 26). – Mu tshitupa tshia nkelu, Mukelenge udi utapulula menemene tshisumbu tshia aba badiye ubala bu diku diandi. Kuenza disua dia Nzami, biakadi (ne bidi ne katataka) kuteleja Mukelenge Yesu.

Mako 4. 1-12Yesu udi ushikama ku dijiba ne ulongesha bisumbu bia bantu mu mei a nsumuinu. Lua kumudilu ludi lua mumiaminyi. Udi udileja nkayende bu udi ulua mutuale ne umiamina mu buloba maminu mimpe a lumu luimpe. Nansha mumanye mitshima ne mushindu wakidilabu – anyi wapangabu kuakidila – bulelela, udi upesha muntu ne muntu mushindu wa kusambakana ne dî dia muoyo. Ukadi muluakidile pebe anyi ? – Nv. wa 12 kena ne bualu bua kutukemesha nansha. Bu nansha ne Mukelenge wakadi ne bua kutshina bua kumona bantu bakudimuna mitshima yabu, ne yeye kuikala

Page 53: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muenzejibua bua kubabuikidila bubi buabu ! Tumanye apa ne budi bualu bua tshisamba tshia bena Yuda mu ka bujima. Tshiakamana kubanda Yesu muikale ne demona, bapidia nunku bumanyishi bua Nyuma muimpe. Bubi bua mushindu wa nunku, kabena mua kubuikidila nansha, ne bu tshisamba, Isalele neakoleshibue mutshima (shap.3. 29 ; Lom. 11. 7, 8, ne 25). Kadi buonso badi basue kukonka Yesu « pa buabu », badi bapeta muaba « kudiye » (nv. 11, 34 fuanyikija ku Nsum. 28. Ndekelu wa nv. 5). Tuangate diakalengele edi ne pa nkayetu katupanyiki mu masangisha atudi tunyunguluka Mukelenge Yesu bua kunvua dî diandi.

Mako 4. 13-25Mukelenge udi unvuija bayidi bandi lusumuinu lua mumiaminyi. Lusumuinu elu ludi tshibangidilu tshia dilongesha ende onso (nv. 13). Nunku bua kunvua dilongesha edi, bidi bikengela bua Lumu Luimpe luase miji mu mutshima. – Nanshi bituika bena kuitabuja, tutshine bua kuikala bu miaba ei isatu ya kumumudilu ; bualu ke anu lumu luimpe lua lupandu ludi satana ukeba bua kunyenga pamanalu kukunyibua. Mei bunyimunyi akamana Nzambi kutuambila, ne akapanga mitshima yetu kuitabuja bualu bua dilamata dietu dia ku malu a pa buloba diakaukolesha bu buloba bua kukala ka nshila (tang. shap. 6. 52) ? Anyi kabiena bitufikila misangu ya bungi bua kuenza bilondeshele meshi etu tô pa mueneka diteta dia dipanga dia lulamatu lua mitshima ne dia ditabuja anyi ? (fuany ku nv. 17). – Bishilangane ne kupanga kua majiga26,majinga27adi kabidi mabi ! (Luk. 21. 34). Ne « dishima, ne bubanji, ne lukuka lua bintu bikuabu », malu onso aa adi mua kunyengela tshikondo tshikuabu muoyo wa mua wa Nzambi ne kupangishila Mukelenge mamuma akadiye ne bua kupola mu tshikondo tshiau (Tit. 3. 14 ndekelu). « Nudimuke ku binudi nunvua » - bu mudi Mukelenge Yesu wamba (nv. 24). Mu Luka 8. 18, tudi tubala ne : « nudimuke mu mushindu unudi nunvua ». Eyo, mushindu kayi utudi tuakidila dî dia Nzambi buonso buetu ?

26Kupanga kua majinga : Insouciannce27Majinga : soucis

Page 54: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mako 4. 26-41Lusumuinu lua mu nvesa 26 ne ku 29 ludi lufuanangana mu Matayo 13, ne lua lupela mu budimi, ludi lufila dilongesha dia pa bualu. Apa budi bualu anu bua mudimu wa Nzambi, kadi mu Matayo, muena lukuna udi ukuata biende mudimu bua bua ditanaja dia bantu bakalala tulu. Mu nv. wetu wa nv 27, Mukunyinyi munene udi umueneka bu mulale biende tulu. Kadi kutangila mu bulelela, butuku ne munya, kabayi bamumona, udi ne tshitabela ku maminu ende mimpe ne udi uakuba bua adiunde tô ne ku dinowa. Mulunda wanyi musuibue ne muena Kilisto, bidi muua kumueneka ku mesu etu ne Mukelenge udi utulengulula ne kena unvua kulomba kuetu, ne udi mulengulule mudimu wende. Kadi tujule mesu etu, bu mudi Yesu wambila bayidi bandi bua kuenza nunku ku ditabuja. Budimi bukadi bumane kukunza bua kunowa (Yone 4. 35). Bua kusabuka dishiya, bidi bifuanangana ne luendu luetu lua pa buloba, bayidi kabena nkayabu nansha. Mukelenge udi n’abu mu buatu, bakamuangata anu « bua mukadiye » (nv. 36). Bantu badi badienzela Yesu tshinfuanyi tshibi ne tshia pa bule. Mukelenge udi ukonka bayidi bandi ne « eu nganyi ? ». Yeye mene wasangisha lupepele mu bianza biende bitunya, ne wakakuta mayi mu tshivualu tshiandi (Nsum. 30. 4).

Mako 5. 1-20Mukelenge ne bayidi bandi badi babuela mu musoko wa bena Gelesa. Muntu wa kumudilu wakusambakana nende udi mukuatshibua ne nyuma ya bukoya idi imupesha lonji ne bukole buabunyi kayi mua kusuikibua mionji kudi bantu. Bulelela bunene, tudi ne tshimuenenu mu bualu ebu tshia ngikadilu wa muntu mubi, utatshishibua kudi diabulu, utenkakashibua kudi meshi ende a tubazu, muikale ulala mu majambu, muikale mua kudienzela nkayende bibi, ne jiwu kudi bakuabu bantu nandi. Aba bakatata, ne kupangila bua kumutekesha ku dimusuika ne nkanu, mundidimbi wa mikeshi ya bantu idi bisumbu bienzeja nayi buakulongolola ngikadilu wa dipambuka dia bufuki. – Tuetu tuakadi mua kuikala banyema ne bowa bunene ne bundu kumpala kua

Page 55: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muntu wa mushindu eu. Kadi Yesu yeye kena upingana pa nyima kumpala kuende nansha. Kutangila, udi musue kuambuluisha muntu’eu muena dikenga bua kumupikula ku dikenga edi ne ku bukpika buandi. – Bantu ba mu musoko, bualu budibu mua kulama ku bualu ebu bua tshishima, anu bua dibutuka dia ngulube yabu ! Ku dilomba diabu Mukelenge udi umuka ku luseke alu, kadi pashishe kuende udi ushiya mumanyishi, ne nganyi mene ? « yeye wakadi nyuma wa bukoya munda muende ». Eu ke mundidimbi wa tshikondo etshi anyi ? Mubengibue pa buloba, Mukelenge udi ulama bakasungilaye, ne udi ubapesha, mudimu wa kuakula bualu buandi. Mushindu kayi utudi tukumbaja mudimu eu ? (bala Mis. 66. 16).

Mako 5. 21-43Mukelenge wa nsunangonga, dina diandi Yayilo, udi ubikila Yesu bua kuondapa muan’ende wa bakaji. Kadi, Patshiena Muyishi mu nshila, mukaji mukuabu, wakapangabu kuondapa kudi ba minganga buonso, udi ulua mu musokoko, kukeba bukole buandi. – Mulunda wanyi munanga, minga misangu ukadi, mukebe nseke ne nseke diambuluisha ku bukoya bua mu nyuma, Yesu udi upita kabidi lelu ku mesu kuebe, enza biebe bu mukaji, lenga ku tshilulu tshiende ! (fuany ku shap. 6. 56 ndekelu). - Mukaji udi mumanye ne udi musungidibua, ne Mukelenge kabidi udi mumanye. Kadi, bidi bimpe bua buonso bamuteleje, ke bualu kayi Yesu udi umukokoka ku ditshimuna dia ditshina diandi, ku didimanyisha, ku dijikula pa toke kumpala kua buonso “ bulelela buonso”. Nunku, ku diandamuna dia ku ditabuja diandi neapeta, dî dia ngasa ditambe buimpe ne: “muan’anyi mukaji, ditabuja diebe dia kukusungila, uye biebe talala…”, pa mutu pa diondapibua patupu. Mutshikondo atshi nzubu wa Yayilo, wakamana kuwula ntente ne miadi, ne mbila ya dipanga ditekemena kabidi muana (kadi kabayi ne bulelela nansha nv. 40). Kadi ku dî dimua Mukelenge udi ukolesha tatu wa muana (nv.36) pa katangilaye kudi Nzambi, meshi a muntu’eu… ne etu: “kutshinyi, itabuja anu kuitabuja”. Pashishe ku dî dikuabu dia mushinga, didi Nyuma mutulamine ne mutufundiladi mene mu muakulu wakakula Musungidi, udi ubisha muana mukaji.

Page 56: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mako 6. 1-13Bua bantu ba Nazalete Yesu wakadi « Mupandi wa mabaya ». Munda mua bidimu makumi asatu, wabuikila butumbi buandi mu ngikadilu mupuekele wa muena mudimu wa bianza wa mu musoko. Ngikadilu wa mushindu eu kena unvuika kudi muntu wa mubidi udi muibidile bua kulumbuluisha bilendeshele mmuenenu wa ku mesu. Bikabi biakadi bualu bukole bua kuitabuja bumanyishi bua Mukelenge, kudi ba mu musoko wabu, kudi baledi bandi, ne kudi ba mu tshisamba tshiabu, mushindu kayi udibi bikole kabidi bua kuitabuja buetu bumanyishi mu kudi bantu badi batunyunguluke…bilondeshele bilema bitudi nabi ne ngikadilu wetu mubi wa kale udibu bamanye. Kadi mu muama wa nunku ke udi mamuma a muoyo mupiamupia mua kumueneka bimpe ne kuenza buyishi budi ne bukole (Filip. 2. 15). Bayidi dikumi ne babidi bamane kusungudibua mu shap. 3, badi batumibua katataka bua kuamba lumu luimpe lua dikudimuna dia mutshima. Mukelenge udi usengelela bua kabangatshi tshintu nansha tshimue bua mu nshila wa luendu luabu elu. Muoyo wabu wikale wa ku ditabuja. Mu tshikondo ne tshikuabu, ne bapete bidi bikengela bualu bua mudimu ne bualu bua majinga abu. Kutuala kua biakudia, nekubapangishe kutuishibua kua bukuatshishi bua Mukelenge kudibu, ne kabidi nekujimije ku mesu abu malanda adi abatuangaja ne Mukelenge udi kayi n’abu ku mubidi’eu. Kutangila apa, bisabata kumakasa bidi ne mushinga wabunyi. Bidi tshinfuanyi tshia tshidi Efeso 6. 15 ubikila ne « kudilongolola kua lumu luimpe lua ditalala » Bua kujadika lumu luimpe lua ngasa ludiye mutuadi walu mu buloba, muena kuitabuja udi ne bualu bua kulengeja luendu luandi (fuany. ku Lom. 10. 15).

Mako 6. 14-29Bionso bidi ditshina dinene kudi kondo ka mutshima kabi (Nsum. 28. 1). Padi Helode wakakuatshisha Yone mulukanu wunvua bakula bua Yesu, dipampakana didi dimukuata ne, bumue muprofete udi mubuke ku bafue. Bualu bua ebi nebiunvuije ne Nzambi nkayende wakamana kumanya ne kukosa tshilumbua tshia muntu wandi. Bua kabingila koku kamue aka, bantu nebakuatshibue ne bowa bukole tshikondo tshia mon’abuYesu wakashipibua

Page 57: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ku mutshi mutshiamakane, ulua mu matutu mu diulu (Buak. 6. 2 ne 15 ku17; tangila kabidi ku Buak. 11. 10,11). Diakalengele didi kudi Yone, muprofete mutambe baprofete buonso bunene, kadi ditapuluka kayi ne difutu dia wakamushipesha! Yeye eu, wakadi muputuluke28, mushilangane ne tatu wende wakadi ne lonji, Helode Munene. Muikale ne ngikadilu wa butekete, mukokekeshibua ku nkuka ya mubidi wende, « wakenza malu a bungi » pakunvuaye Yone, kumusha bualu bua kutuangaja muoyo wende mu dipetangana ne disua dia Nzambi. Kuenza kua malu a bungi, nansha bikalau mimpe munyi, kêna akumbana bua kumusankisha. Kadi tangila kudi kulua «  dituku dimpe », eyo dimpe bua satane ne bua bakaji aba babidi badiye ukuata n’abu mudimu wakushipa Yone. Bidia bia dibanji, maja a tshilenduishi, kuditshipa patupu kua lukasa lua muoyo wende wa bu muntu kabiena bikumbane bua kuenza nabi bualu bubi bunene, kufuta dilubakana dibi dia meshi.

Mako 6. 30-44Bapostolo, badi bapingana kudi Mukelengepashishe kua luendu luabu, buonso buabu, meshi abu adi muwule ntente ne biakakumbajabu, ne badi basue ku biambila Mukelenge wabu. Mukelenge udi mumanye ne badi bualu ne dikisha dikese, ne wakamana kubalongoluela muaba «  ku butshika » nandi. Tuetu batu balomba bua misangu mikuabu dijinga dikese dia kudiolola, tutangile mishindu kayi ne mu ngikadilu kayi udi bayidi balabula dikisha edi. 1° Didi dilua pashishe kua mudimu mukuatshila Mukelenge. 2° Didi anu dikisha dia tshitupa tshipi, bualu bua buloba kabuena bumanye mua kufila dikisha dinene nansha (Mika.2.10). 3° Didi diangatshibua ku butshika bua bantu ba pa buloba, ke munkatshi mua lukutukutu luabu mudibu mua kudipeta nansha. 4° badi badiangata ne Mukelenge munkatshi muabu. – Dikisha dia tshitupa tshipi, katangila bisumbu bia bantu badi benda badisangisha. Yesu neadishe mitshima yabu, pashishe mibidi yabu (Matayo 4. 4) ; kadi, kumpala udi uteka bayidi bandi mu diteta. Aba, badi bumuka mu dimuambila malu onso akakumbajabu. Bidi bimpe ! tshiakadi tshikondo tshimpe tshiakuleja bukole buabu, pamutu pa kujinga kupingaja bantu.

28Muputuluke : lâche

Page 58: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Wakabambila ne « Nuenu, nubape bia kudia » bua kubaleja ne bukokeshi buonso budi bufuma kudiye. Pa dib’adi udi ubatuangaja mu tshienzedi tshiende tshia buimpe. Musangu eu kabidi tudi tumona kabujima ka dikenka dia ngikadilu ei : lungenyi, bukole ne dinanga ya Muena mudimu mupuangane.

Mako 6. 45-56Mu disabuka dia kumpala dia dijiba (shap. 4. 35- 41), Mukelenge wakadi ne bayidi bandi, nansha muakadiye mulale tulu mu buatu. Kadi bua musangu eu ditabuja dia bayidi didi ditamba kuikala ditetshibua bualu bua Mukelengekena n’abu nansha. Wakamana kubanda ku mukuna bua kutendelela, padibu nkayabu butuku baluangana ne mavuala ne lupepele. Ku dimona badi bajimije Yesu, kadi yeye, diunvuija dinene udi ubamona mu mavuala pa mayi (nv. 48). Udi ulua kudibu kundekelu kua butuku (bala Yobo 9. 8). Mushindu kayi udibu bapange kudilongolola bua kusambakana nende! Pa dib’adi, ku dî diandi udi udimanyisha kudibu ne ubajadikila: “nukoleshe mitshima yenu mmeme, kanutshinyi” (nv. 50; Yesh. 43. 2). Ke mudi bena kuitabuja bakuabu bakapitshila ku diteta, ne bakamana kufika kundekelu kua bukole buabu, bamane kujimija dikima dionso, bakunvua dî dia Mukelenge ubavuluija kuikala kuandi pabuipi n’abu ne dinanga diandi! – Pabuelaye bua kupitshila mu tshimenga tshia Genesaleta, Yesu udi muakididibue ne lukasa lonso ne udi wenzamu malu a kukema abungi. Ndishilangana kayi ne mbangilu wa shapita eu (nv. 5, 6)! “Kumanya Yesu bu bantu aba, nansha pashishe kua bamane kumubenga diba dikuabu, kumuitabuja, ebi bidi bikumbana bua kutekibua muinshi mua diakalengele dia bubanji bua ngasa, mutekibue tshikondo tshionso ku ditabuja” (S.P).

Mako 7.1-16Ba false badi ne mukau bua malu mimpe a Mukelenge kudi bisumbu bia bantu, kadi batshina bisumbu ebi kabayi bamanye mua kuleleja mukau bwabu patoke. Badi bafunda bayidi bandi bu muakaman’abu kuenza mu shap. 2. 24. Bua bena lubombo aba, mankenda a ku mesu, akadi ne mushinga wa bungi mutambe wa kondo kabu ka mutshima. Bualu ebu budi

Page 59: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bulelela ne, ntendelelu yonso udi kayi netshijila udi usankisha bimpe muntu wa mubidi. Ba falelese bakadi bakeba dianyisha dia bantu kabayi bajinga dia Nzambi. – Kadi dijinga dia kumudilu dia bena kuitabuja didi dia kusankisha Mukelenge mu malu onso (tang. Gal. 1. 10). Ne bu mudi Yeyeutangila mu mutshima, ebi bidi bitunvuija bua tuetu kukumbaja bimpe “divua” dia munda, Buena kuamba ne tshilumbuluidi tshia meshi etu, kabingila ketu ne dienza ditu dia malu kupitshila ku bulelela bua dî diaNzambi, diode didi dibulula bukoya nansha bukese. – Yesu udi uleja ba false aba ne bilele bia bankambua babu bidi bishipa ne mikeshi ya Nzambi, nangananga pa ebu bua: kanemu ka kupesha baledi. Tudi mua kushindika bualu bua bilele bua bankambua. Kuenza kua bualu anu “bualu bua tutu ne tshilele tshia ku buenza” kudi mua kutupambuishha. Tuakadi mua kuikala misangu yonso tuebeja tshidi mifundu yamba.

Mako 7. 17-37Mukelenge udi mumanye bimpe mutshima wa muntu udi udimusha bayidi bandi ku bidi mua kulupukamu. Mutshima wa bu muntu’eu, udi kabidi kutudi, kadi Nzambi atumbishibue bualu bua kudi londapu ku ngikadilu wa mushindu wa nunku (Mis. 51. 10). – Pashishe kua ditangila didiye umuka ku dienza, tudi mua kuela meshi disankayi didi disambakaja Yesu ne mukaji muena Suliafoinike. Mei makole adiye udianshila kuakula kudiye, adi ajadika kea nu ditabuja dinene didi muntu kayi mua kutekesha, kadi kabidi kudipuekesha kulelela, bualu bua, mushilangane ne ba false bena kudisua, mukaji eu kena uleja mulongo wa butumbi anyi tshintu tshidiye ukumbanyina; udi wangata muaba wende muimpe ku mpala kua Nzambi ne witabuja tshilumbuluidi tshidi tshikumbanyine ngikadilu wende (Yesh. 57. 15). – Pashishe, nkamama kadi Yesu ujikula matshi ende, pakayaye nende ku luseke, mumutapulule ne bisumbu bia bantu. Nganyi wakadi mua kupeta bukokeshi bua kudisangisa ku disambakana dia pa buadi dia Musungidi ne wakadiye nende bualu? Dikudimuna dia mutshima dia muntu mubi, didi dikengela disambakana dia lukasa, dia muntu nkayende, ne dia dinanga ne Mukelenge (tang. kabidi shap. 8. 23). – Kubala kuetu kudi kujika ne bumanyishi budi bantu bakula bualu bua Yesu : « udi wenza malu onso

Page 60: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bimpe » (nv. 37). Muena kuitabuja yonso wakadi mua kubujadika bua buandi patangila ku malu andi akapita kuamba ne : eyo Mukelenge udi wenzamalu onso bimpe !

Mako 8. 1-21Tudi mua kupeta ku dienza dia bimpe kabingila kadi misangu mikubu kitabibua : kukeba dimanyibua bu bafalesa, anyi kutukiga mutshima paudi ukumbaja dibanza dia mu nsobelu. Ne, mu buena Kilisto, mushindu kayi udi bienzedi bikale kabiyi ne kanga kabingila ! Kadi tshiakadi katshiyi tshipanga kutakula Yesu, tshiakadi luse luakadiye nalu bua bisumbu bia bantu bidiye udisha bua musangu muibidi ku bukole buandi (nv. 2 ; shap. 6. 34). Kutuangajibua kuetu kua dituku dionso ne malu a pa buloba, nkuka yau ne bukoya buawu, bidi bikeba anu kukolesha mitshima yetu. Tudi bibidile kutangila dikenga dia bintu, dia mu lungenyi, ku mutu kua bioso dia mu nyuma kudi bantu badi batunyunguluke, kadi kupanga kuikala ne kanyinganyinga kabungi ku malu aa. Kadi Yesu, mutshima wa bu Nzambi buandi wakadi ulengibua bikole. Ngikadilu wa muntu wakadi mujibale matshi mu shapita wa 7. 34, wakamupumuisha pakatangilaye mu diulu. Mu nv. 12 wa shapita wetu eu, mbupidia mikole ya ba falese idi itamba kumupumuisha, kundekelu, mmitshima mikole ya bayidi bandi idi itamba kabidi kumunyingalaja (tangila kabidi 6. 52 ; 7. 18). Malu akukema abidi akatangilabu ne mesu abu kudiye, kaakakumbana bua kutekabu mitshima yabu kudi Mukelenge anyi ! (fuany. Yone 14. 8, 9). Mushindu kayi wakakenga Mukelenge matuku onso a muoyo wende pa buloba bua luse, kadi kabidi bua mitshima mikole, bua dipanga disakidila dia bantu… kabidi misangu mikuabu tô ne dia bantu bandi !

Mako 8. 22- 23Mu Betesaîda, tshimenga etshi tshidi Mukalege wakula nangananga bua bupidia buatshi (Matayo 11. 21), Mukelenge udi ukumbajamu bua kukema bua kutabaja mpofu. Malu abidi adi ne mushinga bua yeye kondapibua ne nku dilondangana ku tudi tulua ku munya wa Nzambi (Mis. 138. 8; Filip. 1. 6). – Pashishe kua bualu ebu Yesu udi mua kukonka bua dimanya dishilange

Page 61: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

diakadi diunvuika kudi bantu ku bualu buandi. Pashishe ne lukasa lonso udi ubela lukonko lunene. Buenu nuenu ndi nganyi ? Eyo, nansha bikalaku meshi a bungi a bantu bakubua ku bualu bua Mukelenge Yesu, ndi ne bua kuikala ne dianyi dimanya dia pa buanyi ku bualu buandi. Diodi edi ke tshibangidilu tshia nshila udiye umbikila bua kumulonda, nshila mene wa kudipidia ne wa mutshi mutshiamakane, unakasipibua nandi. Bantu bakuabu mu diteta badi bakula bua mutshi mutshiamakane udibu ne bua kuambula anyi bua « makenga a Kilisto29 » adibu ne bua kuitabuja ne ditantamena. Kadi etshi ke tshidi Mukelenge musue kuamba apa nansha. Udi ulomba kudi muena kuitabuja yonso bua kuangata bipendu ne bundu bidi ba pa buloba kabayi mua kupanga kumutekla bikalaye ne lulamatu kudiye (Gal. 6. 14). « bua dinanga dianyi », bu mudi Mukelenge Yesu utapulula, bua bua ebu ke bualu busokoka budi buenzeja bua muena kuitabuja itabuja lufu ku malu a pa buloba ne ku malu a mubidi wandi nkayandi (nv. 35 ; Lom. 8. 36).

Mako 9. 1-13Bilondeshele mulayi wa mu nv. wa 1, bayidi basatu badi babikidibua bua kudianshila kubandila « bukelenge bua Nzambi bulua ne bukole ». Bukalenge ebu budi bufuangikijibua ne Mukelenge nkayende, udibu bamanya Yesu, Mulongeshi wabu, muluata buneme ne butumbi budi bubalakana. Yeye wakadi usokoka misangu yonso butumbi ebu mu «  ngikadilu wa mupika », udi ububuluila bua tshituba ku mesu kua bantu bandi badi bakemeshibua ku bunene buabu ne bakuatshibua kudi bowa (Mis. 104. 1). Pa dib’adidî didi dilupuka mu matutu, ne didi kabidi kutudi ne : « Eu udi Muan’anyi Munangibue, numunvuile ». Bikala muntu ne butumbi ne tshinemu bivule, mei ende kabidi adi ne mushinga. Kutangila, yeye utudi babikidibua bua kumunvuila kena muntu mukuabu kadi Muana wa Nzambi wa dinanga diandi. Tutambe kudimuka bua kuteya ntema yetu bikole ku malongesha ende (Ebel. 12. 25 ; musemeja pabuipi kabidi ne Ebel. 1. 1, 2 ne 2. 1). – Nansha bionso bidi bitamba kuikala bimpe ku mukuna eu (nv. 5), bidi bikekengela bua yeye kupueka, ne Mukelenge udi unvuija bayidi bandi ne bionso biakumon’abu nebikale ne dikumbana anu mu matuku a

29Makenga a Kilisto : calvaire

Page 62: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshilualua. Nansha Yone (wakadi upingana pa Eliya), nanha yeye nkayende, kabakabitabuja. Ke bualu kayi bidi bikengela bua aye ku mutshi mutshiamakane ne akenge bikole kumpala kua kubuela mu butumbi.

Mako 9. 14-32Pakapuekaye ku mukuna, Mukelenge udi ubanga kabidi mudimu wende wa dinanga udi mupotolo Petelo, yeye wakadi mumonyi wa musankishibue, udi wakula mu mukanda wa Bienzedi bia bapostolo tshikoso tshitambe buimpe tshia malu aa. Udi wamba ne : « Yesu eu wa mu Nazalete, wakadi wendakana miaba ne miaba wenza malu mimpe, wondapa ukolesha buonso bakadi bakengeshibua kudi diabola, bualu bua Nzambi wakadi nende » (Bienz. 10. 38, 39). Mukelenge udi usangana tshisumbu tshia bantu badisangishe bayikila ne batandangana nkayabu. Bualu bua dilubakana diabu, nsongalume, kubanga kubanga ku bunsonga buandi wakadi ujimija anu lungenyi, bimuela kudi demona. Tatu wa muana wakapangila pakambilaye bayidi bandi bua kumondapa, kabakamanya bua kuipata nyuma eu wa bukoya nansha. Kumpala kua kufila dipikudibua kudi muana eu, Yesu udi wanji kubaleja kabingila ka dipangila diabu dia kuipata nyuma eu mubi : mitshima mikole ; bualu « bionso bidi bikumbana kudi muntu udi witabuja » Nunku ne binsonji ku mesu muntu’eu udi udiela kudi Mukelenge. Udi unvua ne ke ku bukole buandi bua disua diandi, buamupesha ditabuja ne udi udimanya mutekete. Diambuluisha dia Nzambi didi ne mushinga, ke anu bua kupikula menemene, kadi nansha bua kudilomba. – Mu nv. 26 bukole bua demona budi budileja kabidi bua butshimunyi bua Mukelenge bumueneshibue. Ne dinanga dionso, udi ukuata muana ku tshinza ne umujula.

Mako 9. 33-51Butekete kayi kudi bayidi! Muyishi wabu mumane kubambila bualu bua makenga ende ne lufu luandi, bualu bumue butshiena bubatatshisha mu mitshima yabu ne bukeka makokanganyi munkatshi muabu, budi bua kumanya nganyi wikala mutamba bunene. Ku lukonko luandi Mukelenge udi ubateta (nv. 33), Pashishe ne ngasa ne lutulu, udi ubalongesha tshidi

Page 63: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kudipuekesha ntshinyi. – Dilongesha edi didi dilonda kudi dikuabu. Bayidi bakela meshi bua kukanda muntu wakadi wenza malu a kukema mu dina dia Yesu. “Kena utulonda”, ne kadingila kadi kakekibua kudi Yone. Mukelenge udi ubaleja mu bualu ebu bobu bakadi badimona nkayabu kabyi bamumona yeye. Tutabale bua katuikadi bantu badi bakeba tusumbu! Bena Kilisto babunyi, nansha kabayi benda netu, badi balonda Mukelenge pa buipi menemene, mu nshila eu wa kudipidia ne wa mutshi mutshiamakane (shap. 8. 34). - Tuakumona mu Matayo tshidi tshikumbanangana ne nv. Wa 42 ku 51 (tangila Matayo 5. 29…, 18. 8…). Kadi mu kabujima, mu lumu luimpe lua Mako, tudi tumona ne malongesha Mukelenge adi angata muaba mukese ku bualu bua mudimu wandi. Katuena ne tshipiminu mundidimbi wa mei ende a pa mukuna. Mei makese, kadi kudifila kua bungi. Nunke ke ngikadilu wa muena mudimu wa lulamatu.

Mako 10. 1-22Ba falese badi bateta kutapulula Yesu ne Mose, pa lukonko lua kushipa kua dibaka. Kadi udi ubabuikila mishiku yabu mu dibapingaja kumpala kua tshibangidilu tshi mikeshi, ubavuluija dilondangana dia malu bu mushindu wakabifuka Nzambi ku tshibangidilu. Buloba buakanyanga kufisha bionso biakateka Nzambi mu bufuki buandi buimpe ne pa nkayabi dijadika dia dibaka. – Dikolesha dia mutshima ne mutshima wa kudipetela bintu, malu aa adi atuma bantu ku dipepeja ne dikudimuna dia bulongolodi bua dibaka, adi amueneka kabidi mu diangata diabu dia bana bakese ne mushinga mukese. Bayidi kabena bapanduka mu nyuma wa mushindu eu nansha. NV. 13 ku 16 idi itupehsa diunvuija dikuabu didi ne mushinga ne dilenga ku mutshima kupita mu Matayo: Mukelenge udi ubanga kuikala munyingalajibue ku tshienzedi tshia bayidi. Pashishe udi wangata bana aba bakese, ne dinanga dionso udi ubambula mu maboko, mudibu basangana bukubi buonso. Kundekelu udi ubasankisha patoke tô (fuang. Matayo 19. 13, 14). – Mu bualu budi bulonda, Mako udi kabidi nkayende bua kuakula bualu buudi ne mushinga wa bungi : dinanga dia Mukelenge kudi muntu udi mulue bua kusambakana nende. Kadi muntu’eu kena udiakidila nansha udi

Page 64: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

uya, minga misangu muye bua kashidi, ujinga bubanji buandi bua tshinana ku tshisumbu etshi ne tshia tshiendelele tshia Eu udi mu tshinange.

Mako 10. 23-34Mu dipungila dikulukulu, mabenesha akadi a pa buloba, ne bubanji buakadi tshimanyinu tshia buimpe bua Nzambi (Dut. 8. 18). Ke kudi kulua dikema dia bayidi ! Badi bumuka kudimona muntu wakadi muwujibue ne bubanji, buena kuamba ne, ku tshimuenenu mu beneshibue kudi Nzambi, munangibue, kayi ne bualu bua kubandibua mu luendu luandi, ne wakadi mudilongolole bua kuenza malu onso mimpe. Ne Mukelenge wakamulekela kuya. Bulelela, bikala mabenesha aa kêna afila tshibuelelu tshia mu bukalenge bua mu diulu, nganyi udi mua kusungidibua? Ku mulu ebu, Yesu udi ubakudimuna ne, bua muntu lupandu ludi bualu bukole ; anu Nzambi nkayende ke wakamanya mua Kulukumbaja. Mukelenge udi upisha apa, ke anu bubanji anyi biuma, kadi kabidi « badi babeyemena biuma ». Kudi kushala ne, kuya kudiye, ne kumulonda, kudi kukengela kudipidia menemne. Kadi, bikalabu bitabuja anu dinanga dia Mukelenge ne dia lumu luimpe nkayadi, nebikale mushimi munene wa disanka ; wakumudilu udi wa kuangishibua kudiye. Eyo, mesu a Mukelenge (nv. 21, 23, 27) adi abala munda ne mu mitshima yetu, bua kutangila ne kabingila ka dinanga diandi mu mitshima yetu ke kadi katuenzeja malu anyi. Ke diandamuna diakane dia dinanga dia eu wa kalekela bionso buetu tuetu (tang. Zakaya 7. 5). – Mu shapita eu tudi tusangana dinanga dia mubidi (nv. 17 ku 22), kudisua kuau (nv. 28), bowa buawu (nv. 32), muikale ne mukau (nv. 41), ne kudiangatshila kua bintu (nv. 35-40).

Mako 10. 35-52Katupangi bua kutangila ditabuja di Yakobo ne Yone. Bakadi bamanye ne muyishi wabu udi Meshiya, mupianyi wa bukalenge bua mudiulu ne nebapiane puopamue nende. Kadi kulomba kuabu kudi kuleja dipanga ne kuipata kua lupepele kua mutshima wa bu muntu. Muwule ntente ne ngasa, Mukelenge udi usngisha bayidi bandi kudiye, ufila dilongesha kudi bayidi aba (ne kutudi kabidi) bualu bua dilomba dibi dia bayidi aba babidi. Kabena

Page 65: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bamanye ne kumpala kuabu badi ne tshilejelu tshinene tshia kudipuekesha anyi, tshia eu wakadi ne bukokeshi bua bamukuatshile mudimu, kadi wakadivuija nkayende bu mupika bua kupikula bifukibua biandi ne kufuta muoyo wende nkayende bu mushinga wa bupikudi wakalomba mulumbuluishi ? Nvesa eu wa 45, wakabikidibua ne nsapi ya lumu luimpe, ne tshikoso tshialu tshionso. – Nyuma udi utuleja mu shapitre eu ngikadilu mishilangane isatu : muntu udi Mukelenge ubikila bua kumulonda ne udi uya (nv. 21) ; bayidi babikidibue pabu, bakamulonda ne ditshina (nv.32) ne basue kutemba didipidia diabu (nv. 28) ; kundekelu, mukengi eu mufofo, udi Mukelenge kayi ulomba bua kuenza bualu padiye umondapa, kadi udi, kayi ukudimuna dî, ulekela bilamba biende bidi mua kumupumbisha mu luendu luandi, « wakamulonda mu nshila » (nv. 52). Kadi tutangile dipanga dinanukila dia bisumbu bia bantu, kumpala badi bamupumbisha, pashishe nebambe ne « kolesha mutshima webe… ! »

Mako 11.1-14Nshila wa Yesu udi usemena ku ndekelu. Udi ubuela ne butumbi bunene mu Yelushalema, ne uya mu ntempelo, mudiye ubanga kuendakaja mesu ende ku nseke yonsonangananga (nv. 11) bu udi udkonka ne : Ngafiki kuanyi anyi ? Diunvuija dia pa buadi mu lumu luimpe lua Mako, didi diunvuija ne Nzambi kena ulumbuluija ngikadilu kampanda ne lukasa kumpala kua kayi muanji kuleja dipila diandi nansha (fuany. ku Genese 18. 21). Kadi meshi a Mukelenge akadi tshinyi pakamonau dinyanguka dia Nzubu eu wa disambila! – Udi umuka ku muaba eu udi munyanguke, uya ku Betania, ne kasumbu kakese ka bantu badi bamumanye ne badi bamunange. Betaniya udi unvuija ne “nzubu wa udi ne kanyinganyinga” anyi kabidi “wa nfigie”. Bu mu mifundu misangu ya bungi meshi aa abidi adi atuleja bimanyishilu. Pa diba diakadi Yesu pabuipi ne kuela mutshi wa nfigi wakadi kauyi ukuama mulau udi tshinfuanyi tshia mushindu wakapetaye Isalele, bidi bu yeye mukenyi ne mupele (Mis. 40. 17), wakadi usangana apu, ne apu nkayapu mamuma bua Nzambi “mamuma a nfigi mimpe” bilondehele tshiakuidi tshia Yelemiya 24. 2), disamba dia mutshima wandi, ne dilabula dia mamuma a mudimu wa muoyo wandi ku mutshi mutshiamakane. Nansha

Page 66: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bungi bua mabeji, tshinfuangikiji tshia ntedelelu muimpe, “Kakuena mamuma a figi ku mutshi wa nfigi” wa Isalele mu mudi muprofete umue eu ubimona (Yelelemiya 8. 13).

Mako 11. 15-33Mukelenge udi ulengeja ntempelo wakatangilaye dituku dia kushala. Lukunukunu ludi lukuata Mukelenge bualu bua Nzubu wa Nzambi (Yone 2. 17). Pakalua dilolo, wakumuka mu musoko wakadi munyanguke, kadi udi umupingana dituku didi dilonda, upitshila pa mutshi wa nfigi. Bu diandamuna ku dikonka dia Petelo, Yesu kena wakula bua bukole buandi nansha, kadi udi ukoka meshi a bayidi bandi kudi Nzambi. Bidi bu wakadi ubambila ne : yeye wakanguvuila udi kabidi pabuipi bua kuitabuja milombu yenu ne kumusha mapumbisha onso mu nshila, nansha bikalau manene bu mukuna. Kuikala ne ditabuja mu Nzambi, ke kudienzejabua kuitabuja dikumbana dia dijinga dietu, kadi nkutekemena kudi utudi bamanye, udi utupesha milayi, ne udi ne lulamatu bua kuikumbaja, ne udi mutunange. Kadi kudi diba didi Nzambi kayi mua kutuandamuna nansha: ditudi ne tshilumbu ne muntu muanetu”. Eu ke mukuna munene utudi katuyi mua kutamba udi pankatshia pa malanda etu ne Nzambi. Bidi bikenge kuwujikija (mukuna anyi bualu ne mukuenu), bua kusangana kudiye anyi kudi muanenu « nshila eu mulongolola » wa mu mutshima udi Mis. 84. 5 wakula. – Mu nv. 27, Miyuki ya ndekelu ya Mukelenge idi ibanga, mudiye utshimuna bena lukuna bandi ku musangu ne musangu.

Mako 12. 1-17Ba nfumu ba tshisamba badi benzejibue bua kudimona mu lusumuinu lunene lua balami ba budimi babi. – Tangilayi mudibu babikila (anuMako nkayamu), mutumibue wa ndekelu wa muena budimi bua nfigi : « yeye wakadi ne muan’andi mulela umue wakadiye munange… » (nv. 6). Mei aa adi atuvuluija mei a Yepowa kudi Abalahama : « wangate muan’ebe mulume, muana umuepele, udi munange » (Gen. 22. 2) ne udi ukudimuna mu mushindu munene udi ukudimuna dinanga dinene dia Tatu bua Muan’andi-munanga wakafilaye bua mulambu bua bualu buetu ! –Nunku pakadimanyabu, ba falese ne bena helode

Page 67: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bakakeba bua kutantamana (nv. 12). Ne mei a lubombo, kadi mikale bumanyishi buabu nkayabu bualu bua Mukelenge (« tudi bamanye ne bulelela…udi uyisha bantu nshila wa Nzambi bulelela », nv. 14) badi bakeba bua kumukuata ne lukonko lua budimu bunene. Eyo wende wakadi mua kumuvidija bua Masiya ; nansha wende kumupishisha kudi bena Lomo. Udi ubandamuna mu mushindu umue wakadibu kabayi belele meshi, mu ubambila mu kondo kabu ka mutshima. Lungenyi kayi lua bu Nzambi ! Misangu yonso, mmushindu kayi wakadi Musungidi, yeye wakadi ne bulelela ne dinanga, wakakengeshibua ku lukinu elu, ku lonji, eyo, « ku bupidia misangu yonso bua bantu babi kudiye nkayende » (Ebel. 12. 3 ; tang. kabidi Yehez. 13. 22).

Mako 12. 18-34Ku luabu luseke, Basadoke badi batete bua kupima lungenyi lua Yezu. Mu diyisha diabu, badi bantu badi kabayi bitabija ku dibika dia bafue nansha (nv. 18, Bienz. 23. 8). Kadi mu nv. 26 udi ubakeba anu mu bualu abu ne ubakangisha mukana muabu. Kubika kua bantu ku bafue kudi kujadikibue misangu ibidi : Ku diyi dia nzambi ne ku bukole bua Nzambi wakabisha Kilisto (nv. 24). Kutangila bidi bimueneka bumue bulelela kabuena buanji kudituta ku mishima yabu mikole (tangila Bienz. 26. 8). Kadi, bu mudi Paulo ubileja mu 1 Kol. 15 kudi tshimue tshi ku bishimikidi binene bia buena kilisto : katuena mua kulenga kupanga kukulula ditabuja dietu nbansha. - Bishilangane ne batontolodi aba, kudi bulongane ne menji kudi bafundi badi bakonka bua mukenji mutambe bunene. Mukelenge udi ubandamune ne, ndinanga, ke mukenji wa kumudilu : dinanga bua Nzambi ne dinanga bua muntu nebe, bidi bienza nsangilu wa mikenji yonso ( Lom. 13. 10 ; Ngal. 5. 14). Balunda ba kunanga, katuakadi mua kutamba kunanga kupita Isalele, tuetu bakakebibua kule (munkatshi mua ba bisamba bia bende katuyi ne milayi) ne basemejibue pabuipi mu malanda a bana ba Nzambi wa dinanga anyi ? (Efes. 2. 13).

Mako 12. 35-44Mpidiewu tshidi tshikondo tshia Yezu kuela bakadi bamutelela lukonko lua bualu budi bubatatshisha. Musindu kayi udi Kilisto mua kuikala muana ne mukelenge wa Davidi popamue ? (tangila kabisi Mis. 89. 3. 4. 36). Kabena

Page 68: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bamanye mua kunvuija ; kadi kudisua kuabu kudi kupakanda bua kukonka diandamuna… kudi Kilisto nkayende. Bualu bua nku dimupidia kuandi kudi Muana wa Davidi wangata muaba wa mu diulu udi Mis. 110 umupesha. – Bua kudimusha bantu bandi ku bualu bua banfumu babi, Mukelenge udi ufila tshimuenenu tshia bafundi, bena kudisua, lukuka lua biuma ne lubombo. Kutangila ! ngikadilu eyi, ikatu mikale kudi balombodi bakuabu ba ntendelelu kumusha ba bena Isalele (1 Tim. 6. 5). – Nv. Wa 41 ; udi utuleja Yezu mushikame pabuipi ne tshibondo tshia mulambu. Ku ditangila edi, didi diya munda, ditukadi bamone ditangi bintu bionso ne bantu buonso, udi utangila ke bungi (bualu budi bantu batangila) kadi mushidu udi muntu ne muntu ufila mu tshibondo tshia mulambu. Tangila mukaji eu muena dikenga udi usemena ne nfualanga idi kayiyi ne mushinga : tukuta tukese tuonso tuakadiye mushale natu bua kudiaye. Ne luse, Mukelenge udi ubikila bayidi bende, udi ubanga kuakula bua bualu buakumonaye. A ! mulambu eu munene- « tuonso tuadiye natu » - wakadi (mulambu eu) ujadika ke anu diananga dia mukaji eu kudi Yepowa ne nzubu wende, kadi kabidi dijadik diakatekaye mudi Nzambi wakadi mua kumukuatshisha mu bionso biakadiye nabi bualu (fuanyikija ku 1 Bakalenge 17. 13-16).

Mako 13. 1-13Bayidi badi ne bakema bua buimpe ne bunene bua kumesu biakadi nabi ntempelo. Kadi Mukelenge kena utangila “ ku tshidi muntu utangila nansha” (1Sam.16. 7; Yesh. 11. 3). Mukelenge wakabuela mu ntempelo eu kumona bubi buakadi buwulemu (shap. 11. 11). Nunku kabidi dimona diandi didi diya tô ne ku malu amueneka bidimu bikese pashishe kua dipidibua diandi, malu aa afikishisha dishimbuka dia musoko eu wa dipila. Miyuki idi itulongesha ne mu tshidimu tshia 70, Yelushalema wakadi tshisombedi tshia bowa ne wakabutudibu yonso kudi masalay a Titus. Dibutuka edi kadiakapanga kuteta bikole ditabuja dia bena kuitabuja, bakadi ne lulamatu mu meshi abu ku musoko wa tshijila. Kadi Mukelenge wakadianshila kubakankamika diambedi ne mei atudi nau apa. Mushindu kayi udi bana ba Nzambi, pakapitshilabu mu mateta manene, bakapeta dimanye dimpe mu malu aa. Mu tshikondo tshia kufilabu bumanyishi, bionso biakadibu ne bua

Page 69: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuamba, bakamana kubambila kudi Nyuma Muimpe. Ke muakadibi diba dikuabu bua Petelo, pakamukuatabu, kuya nandi kumpala kua ba nfumu ba bantu ne bakulu ba bisamba ne bakuidi banene mu shap. 4 wa Bienz. (nv. 8); ne Etienne mu shap 7. 55. Kadi mu tshietu petu tshitupa ne mu etu majinja tudi mua kumanya bukole bua Nyuma Muimpe ne kumulekela mu budikadidi bua kuenza mudimu munda muetu.

Mako 13. 14-37Ekelezia yeye kakupitshila mu tshikondo tshia dikenga dikole tshiapitshila kasumbu kakese ka bena Yuda nansha (Buak. 3. 10). Patuashala mu bulelela ebu, kadi misangu yonso tutshine bua katuladi mu tulu tua mu nyuma tudi tutukoke bibi mu muidima munene wa malu a pa buloba. Tutambe kuvuluka dipingana katataka dia Mukelenge wetu Yesu Kilisto, ne tuangate buonso buetu disengelela dia mushinga mukole didi mu shapiter eu. Lusumuinu lukese ludi lutuleja Mukelenge bu muena nzumbu, wakumuka, mumane kushila bapika bandi bujitu bua midimu yandi. Yonsowa kudibu wakapeta « mudimu wandi… » mumanye ne wa buawu. Mukelenge kakapala muntu, tô ne ku mudimu mishilashilangane ya dikumbaja. Tutoba tusatu tua dimanyika dia ditungunuka dia diakula, tudi tulua pashishe kua muaku « mudimu » katuena tunvuija bunyi bua dishila shilangana dia midimu anyi yakamana Mukelenge kulongolola bua bantu bandi anyi ? (fuang. ku Lom. 12. 6 ku 8). – Dî dikese diakapeta mulami wa ku tshibi (ndekelu wa nv. 34) didi kabidi kudi buonsokabidi… buena kuamba ne Kudi ne Kundi (nv. 37). Ne ku meionso aa, tudi mua kumona ne mu lumu luimpe lua Mako, mudimu wa Yesu udi ne mei aa « tabalayi ». Tulame dî edi bimpe mu mioyo yetu, bu mutubu balama dî dia muntu wa mushinga wakanushiya…kadi udi upingana!

Mako 14. 1-16Ku disemena dia ku lufu lua Mukelenge, meshionso adi mu mutshima adi amanyika ne adi adileja. Lukinu, dipetu dia kudi ba nfumu ba tshisamba badi badia tshitungu mu Yelushalema! Dinanga ne kanemu mu nzubu wa diku dia mu betania mudi mukaji eu ukumba ku bualu bua Mukelenge « mudimu

Page 70: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muimpe », tshipeta tshia dinanga didi ne meshi. Ne tshilejelu tshimpe tshia mudimu wa dikukuila dia ban aba Nzambi! Badi bamanyia mu Mukelenge mubengibue, muntu udi ukumbana kutumbisha ; nunku kupitshila ku Nyuma Muimpe,ne mu meshi a kudipuekesha, badi bamukukuila, dikukuila edi didi kudiye mulambu wa dipembu dimpe ne dia mushinga mutambe bunene (tumone bantu nkayabu ke badi batua mushinga – nv. 5 – bavuija bionso ku malu a makuta). Bijanu kabiena bipanga ku bualu bua batendeledi aba, nansha mene kudi bena kuitabuja badi bateka kuenzelangana bimpe30 anyi lumu luimpe kumpala kua mudimu onso wa buena Kilisto. Katuyi tupua muoyo malu aa mimpe, kadi tumanye ne kutumbisha kudi ne muaba wa ku mudilu wa ku midimu yetu. Ne tusanke bua dianyisha dia Mukelenge bua kukumbaja ne meshimapuekele (adi bivuadi ebi tshinfuanyi tshiau) mudimu muakane wa dikukuila, udi nkayau wenzeka musangu umua kudiye, udi bua tshiendelele. – NV. wa 10 ku 6 idi ituleja mushindu udi bayidi benza bua kulongolola Pasaka… ne Yuda bua kupana Mukelenge wende.

Mako 14. 17-31Tshidi tshikondo tshia ndekelu tshia bidia bia dilolo. Mu diba edi dimpe dia kulayangana, didi Yesu ujinga kuakula bua dinanga diand, bujitu pudi bukuata mutshima wandi. Ke bualu bua mutshi mutshiamakane udi wenda usemena bua bualu bua yeye kufua nansha, kadi bualu bua kanyinga nyinga kanene ka kumona ne munkatshia mua bayididikumi ne babidi mudi muntu wakamana kudisunguila dibutuka diandi. “Umuawamunkatshimuenu… nantungila” Ku luabu luseke, bayidi badi banyingalala ne bakonkangana. Kabena ne ditushibua ne nganyi wa mueneka mu nv. 29 ne 31 ku dipambuka dia didifila diabu, kumusha dia Petelo. Pakapatuka muena mpala ibidi, Mukelenge udi udi ujadika bidia bia tshivulukilu tshiandi. Wakasakidila, kutshibula mutanda wa diampa, kupa bandi; pashishe kuangata lupanza, usakidila kabidi kubapalu. Ne ubunvuija mundidimbi wa bimanyishilu ebi bipepele ne kadi bikale ne mushinga ku bualu bua bidi biambulula tshivulukidi: mubidi wandi wakafidibua; mashi ende akaya panshi, bishimikidi bijalame bia ditabuja dietu. Wewe udi ubala,

30 Kuenzelangana bimpe : bienfaisance (nv. 5)

Page 71: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuakadi mua kujinga kuikala mu nzubu eu wa kulu pabuipi ne Mukelenge webe anyi? Apu mbuatshinyi kupanga kudituangaja dituku dionso dia lumingu kudi bantu badi bamba bua lufu luandi, padibu bindila dilua diandi? PashisheMukelenge udi wimba musambu ne bayidi dikumi ne babidi, ne mu tshisubmbu tshiabu udi uya mu lupangu lua mukuna wa Oleve.

Mako 14. 32-54Budi bualu bua Yeye wakangata mubidi wa bupika, bua kuleja tô ne muaba kayi udi uya ditumikila diandi. Nediye tô ne ku lufu; … lufu mene lua ku mutshi mutshiamakane? (Filip. 2. 7, 8). Satana udi wenzeja malu onso bua kupatula Yesu mu nshila wa bupuangane. Mu diluangana edi dia dipangadika, udi udiambuluisha anu ne dinema diandi dia mutshima31 ne kanyinganyinga bia Mukelenge, biakadi bipima bujitu bua lupanza lua tshiji tshia Nzambi ku bualu bua bubi. Tshiluilu tshia Yesu, ndikokela diandi. Dina ditudi tumunvua wakula anu apa nkayapu, didi diunvuija malanda mashemakane (akadi kaayi mua kukoseka) a mu diba dia mushindu eu: “abba Tatu”, pakelaye lubila lukole mu dimanya ne malanda manene aa neakoseke mu tshikondo tshiambulaye bujitu bua mibi. Kadi nangananga dinanga dinene kudi Tatu didi dienzeja ditumikila diakane. « Bienze bu mudi wewe musue ke bu mundi meme musue nansha » Kumpala kua diluangana dia mushindu eu, mushindu kayi udi tulu tua bayidi bandi ne dipila ! Katupa kipi kumpala, Mukelenge wabu wakamana kubasengelela bua kutabala ne kutendelela (shap. 13. 33), udi ubakonka mushindu eu bikole misangu isatu. Mu tshianana ; kadi Yeye udi anu pabuipi. Tangila muena mpala ibidi udi usemena kudiye ne tshisumbu tshia bakalua kumukuata. Nunku buonso badi bamulekela banyema, tô ne nsongalume mukese eu wakadi mudijingile tshilulu tshi alina : tshinfuanyi tshia buena Kilisto bua ku mesu budi kabuyi butantamena makenga.

31Dinema diandi dia mutshima : effroi

Page 72: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mako 14. 55-72Munda nkulu mua butuku, nzubu wa muakuidi munene udi unyunga. Yesu udi wimana kumpala kua badi bamufunda. Bamubandi badi bamutekela malu a dimubanda nau, adi kaayi akumbana. Kadi yeye kena umona mushinga wa kudibingisha. Badi bamukosela bua kufua, mupendibue ne mukumibue ; badi bamutuila ne mate mu mpala. Wakukuila, Mukelenge wetu udi witabuja makenga aa onso, akadiajila kuakudibua mu mei a tshi profete (Yesh. 50. 6). Kutangila ! bualu bukuabu budi bupita mu lupangu lua bukalenge. Petelo kakitabuja Mukelenge wende wakajadikilaye ne « ntshia kukuvila nansha kakese » (nv. 31). Ne bualu bukuabu, kakamunvuila, bua kutabala ne kutendelelea mu Getesemane. Ke bualu busokoka bua dikuluka diandi. Kutangila Mukelenge wakamna kubadimusha ne : “Mubidi udi ne butekete” (nv. 38). Kadi buakadi bulelela buakadi Petelo kayi mudilongolole bua kuitabuja nansha, bua muand’eu udi ne kupitshila tshitupa tshikole. Bualu butudi katuyi tukeba bua kuila ne Mukelengemu kuitabuja ne kudipuekesha kuonsodî diandi, tudi tulua kubuyila mu lutatu lukole ne muena lukuna wa mitshima yetu. – Bua kujadika ne kena mumnye « muntu’eu », muena dikenga Petelo udi wakula ne mei mabi ne a kuditshipa. Katutambi kumukengesha nansha ; kadi tutangile mushindu kayi ne misangu bunyi munyi utudi petu bua kuvila Mukelenge, bituikala katuyi tutabala : ku bienzedi bietu, ku mei etu, nansha ku dipudidila dietu (bala 1Kol. 10. 12).

Mako 15 1-21Mudimu lufu udi ne bua, kukumbajibua pau pa lukasa (nv.1). Mukokeshibua ku disemena dia Pasaka ne mu lukasa lonso bua kujikijangana ne muena lukanu eu udi ubakuatshisha bowa, banfumu ba bantu kabena bajanguluka nansha. Bamane kusuika bianza biende biakakuatshishatshisha bakadi mu makenga ne biakadi kabiyi bianji kuenza bualu bubi, bakafila Yesu kudi Pilato. Ne kumpala kua ngouvena wa bena Lomo, Musungidi udi ushala kabidi mupuwe, dipudikila didi Mis. 38. 13 ku 15 ; 39. 9 ne Muadi 3. 28 udi ubulula kabingila kanene. Dilomba diandi mu diba dimue edi didi ne : « kûdi wewe Yepowa ke kundi ntekemena…wewe

Page 73: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

neubakudimune dî, Mukelenge Nzambi wanyi » … ne kabidi « wewe wakuenza bualu ebu ». – Ku dienzeja dia bakokeshi ne bakuidi, bantu buonso, mu ditomboka badi bela ne lubila lukole lua bufofo bua dilekela dia Balaba mushipianganyi ne bua kushipabu ku mutshi mutshiamakane Mukelenge wabu. Nunku Piloto bua kusankisha bisumbu bia bantu, wakalekela mushipianganyi, ne kukosela lufu eu wakadiye mumanye ne udi mubinge. Tangila tô ne muaba kayi dijinga dia kusankisha bantu didi mua kuya ! (Yon. 19. 12). – Masalayi mapote adi amuseka, ashima kukokela kudi Eu udi mufidibue mu bukokeshi buabu bualu bua (bualu bua wakadifila nkayende). Ne muntu udi wasa Mufuki wende tshifulu tshia meba akamenesha buloba bu bipeta bia bubi (Gen. 3. 18).

Mako 15. 22-41Muntu udi wenza bualu butambe bubi bua ku malu a bikondo bionso. Udi ukudika Muana wa Nzambi ku mutshi mutshiamakane, umukengesha ne makenga a mishindu yonso ne a kumupuekesha nau mulongo wende. Musungidi udi kulu ku mutshi wa bundu, tshidi tshimulama koku anu dinanga bualu bua Tatu ne bua bantu. « Wakabadibua munkatshi mua bantu babi » bu muakadianshila mifundu kuakula (nv. 28 ; Yesh. 53. 12), ku mutshi eu kabidi udi wangata bipendu ne dimuseka. Ba pa buloba badi bamubenga, nunku badi badiangatshila dipila ; kadi tangila diulu didi dikanga bu mudi mei ende a kanyinganyinga kakole unvuija : « Nzambi wanyi Nzambi wanyi wakundekela bua tshinyi ?» ( tang. Amos. 8. 9, 10). Diulu didi dikanga bua bualu buandi, bua diodi kukanguka bua bualu buetu. Bualu bua mbua kufikisha « bantu ba bungi mu butumbi » buakitabuja Mukelenge wa lupandu luetu makenga aa (Ebelu. 2. 10). Dibeji edi dia mu mifundu ya tshijila, padi ditabuja dietu dishimikibua ne dikukuila ; didi dienza mukanda wa bumanyishi bunene udi utujadikila tshibueledi mu diulu dia butumbi, tshibueledi tshidi tshilejelu tshifidibue ku dipandika dia tshilulu tshikudika. Dî dikole diakela Mukelenge wetu mu dipola dia muoyo, didi tshimanyishilu tshia wakadi ulekela nkayendemuoyo muikale ne bukole buonso. Ke bualu bua ndekelu bua ditumikila bua Yeye wakalua pa buloba bua kukuatshila bantu mudimu, kukenga ne kufua, ufila

Page 74: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muoyo wende muimpe mushinga wa bupikudi wa bantu ba bungi (shap. 10. 45).

Mako 15. 42-47 ; 16. 1-8Katataka pakamana kupita diba dia ku mutshi mutshiamakan, diakadi Mukelenge mulekedibue nkayende, Nzambi udi ne lukasa lonso mua kuleja ku bualu bua lukunukunu lua bakuabu bakamanya mua kutumbisha Muan’ende. Wakumudilu udi yosefe wa kuAlimataya udi ulomba kudi Pilato mubidi wa Yesu, ne uujika ne kalolo kuonso. Pashishe pa kutshia kua butuku bua dituku dia dibika dia ku bafue, tudi tumona bakaji basatu, baya lubilu ku lukita. Bakadi bamue ba munkatshia mua aba « bakamulonda ne bakamukuatshisha » kumpala kua kumutangilabu upopedibua pa mutshi mutshiamakane (shap. 15. 40, 41). – Yone 12. 46). Mu dijinga dia kukumbaja mudimu muimpe ne wa ndekelu bualu bua Yeye udibu belangana meji ne kabakumumona kabidi nansha, badi balua ne bintu bia mupuya muimpe bua kuela mubidi wende. Kadi, badi ne tshia kuila diakalenga dia kulongolola kuabu kua mudimu eu, bualu bua muanjelo udi ubamanyisha lumu lua butumbi : Yesu wakubika ku lufu. Kadi kudi mukaji mukuabu utudi katuyi tumona ku lukita : eu mu shap. 14. 3 wakela Yesu manyi ku makasa. Biakadi bua kupanga kuende kua dinanga bua bualu buandi anyi ? Wakafila tshilejelu tshitapuluke ne bakuabu. Kadi wakadi mua kujingulula tshikondo tshimpe tshia kumuelaye manananshi. Tuvuluke ne lukunukunu lua dinanga ludi lutamba kuikala ne mushinga wa bungi ku mutshima wa Mukelenge padilu lukumbajibua ne dijingulula dia disua diandi ne ditumikila dia dî diandi.

Mako 16. 9-20Dî dimue dia Petelo kumbangilu kua Bienzedi bia Bapostolo didi tshikoso tshia lumu luimpe lua Mako. Mupostolo udi uvuluka « tshikondo tshionso tshiakadi Mukelengeubuela ne upatuka munkatshi muetu (miaku ya pa muanda ibidi idi tshimanyishilu tshia mudimu eu) kubangila ku dibatizadiaYone, tô ne ku dituku dia kabandishibuayemudiulu… » (Bienz. 1. 21, 22). Tshimuenenu tshia kumudilu tshia lumu luimpe : ku

Page 75: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Yadena diulu didi diunzuluka bualu bua Yesu ; tshimuenenu tshia ndekelu : diulu diodio dimue didi diunzuluka bua kumuakidila ; munkatshi mua bimuenenu ebi muoyo wende udi wa mudimu ne wa lulamatu. Mujadikibue kudi Nzambi, katataka udi mushikame ku tshianza tshia balume tshia bukole, muaba wa dikisha ne wa butumbi udi umukumbanyina mudimu wendde mumane kujika. Budi bualu bua bayidi bandi bua kukumbajabu wabu mu dilonda dia mubelu wa mu nv. 15 ku 18… ne tshilejelu tshiakangata ku mesu abu. Kadi kabena balekedibue nkayabu mu bukole buabu nansha. Mukelenge udi umueneka mu diulu, udi ulombola mudimu wa bantu bandi. Mudimu udi diakalengele dia tshiendelele didi dinanga diandi didilamine. Mupika wa tshindelele (Dut. 15. 17 ; Luk.12. 37). Udi ukuatshishangana ne bayidi bandi ne kubalombola ne bukole buandi (nv. 20 ; Bienz. 14. 3 ; Ebel. 2. 4). Ne tuetu bena Kilisto badi babikidibue petu bua kulonda nshila yende, ne bamonyi ba lumu luimpe lumu’elu, Tudi mua kumuyeyemena petu patudi ne dijinga dia kumukuatshila mudimu ne patudi bamuindila.

Luka 1. 1-17 Lumu luimpe lua Luka ludi, bu mutudi mua kuamba, lutamba kusemeja Mukelenge wetu Yesu Kilisto pabuipi netu. Bualu bua ludi lutamba kutuleja Mukelenge Yesu mu bumuntu buandi bupuangane. Nzambi wakasungula munganga Luka, munangibue ne muena mudimu ne mukuatshishanganyi wa lulamatu tô ne ku ndekelu (Kol. 4. 14 ; 2Tim. 4. 11) bua kutupesha dibuluibua edi. Ludi lumueneka bu bualu bulondangane32 bufundila muntu mukuabu Théophile (yeye udi munange Nzambi). –Tshina bualu tshiende tshidi tshituma lumu luimpe bua kunvuija ne kalolo kuonso mushindu kayi wakangata Yesu mubidi wetu wa bu muntu ne mua kabuelaye mu buloba ebu. Bulelela, wakadi mua kubuela mu buloba ebu bu muntu mukole. Kadi wakasua kuikala mu muoyo wendeonso wa pa buloba bu tuetu, kubanga ku diledibua diandi tô ne ku lufu luandi, kadi misangu yonso ku butumbi bua Tatu. – Ku mbangilu kualu tudi tumona Zakaya, muakuidi muakane, ukumbaja mudimu mu ntepelo. Padiye wenza mudimu eu, ne bowa bunene, mu muaba eu muimpe, udi udimona ne kena nkayende kabidi nansha.

32Bualu bulondangane : exposé

Page 76: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Muanjelo udi mushikame ku luseke lua tshioshelu tshia manananshi ; mulue ne mukeshi wa Nzambi : muana neapeshibue Zakaya ne Elizabeth. Mujidibue kudi Nzambi kubanga ku kuledibua kuandi, neikale muprofete munene, mutumibue bua kulongolola Isalele bua kulua kua Mashiya (fuangikija ku nv. 17 ne Malaki 4. 5, 6).

Luka 1. 18-38Kumpala kua « mikeshi mimpe ei » mutshima wa Zakaya udi mua kushala anu ne mpata. Kutangila, kayena ne bujadiki bua mitendekenu yende kudi Nzambi anyi ? (nv. 13). Pinapu, bitu petu bituluila bua kubenga kuindila kuddi Mukelenge tshituakamana kumulomba. Bu diandamuna « mu tshikondo tshia mushindu eu… », mutumibue wa mudiulu udi ubulula dina diandi : Gabriele udi unvuija ne Nzambi udi ne bukole. Eyo, dî diandi nedikumbane nansha meshi mashilashilangane a kanyinganyinga akasambakan’aun’au kudi Zakaya. Yeye eu neashale kamama tô ne pa ledibua muana, padi mukajende Elisabeth muikale ukumbanyina ngasa wa Nzambi, neadisokoke ne kanemu bua kubenga kukoka mesu a bantu kudiye. – Pashishe muanjelo Gabriele udi mupeshibua kabidi mudimu bukuabu wa pa buawu : wa kuambila Mariya, mukaji utshidi kamama wa mu Isalele ne, neikale bu mamu wa Musungidi. Bualu buimpe butambe mu bipeta biau ! – Tudi tunvua bunene bua dipampakana ne dilubakana bidi bikuata nsokaji eu. Kadi maliya udi witabuja ne ukokela ku disua dia Nzambi : « ka meme mupika wa Nfumu eu… » (nv. 38). – Bua bualu bua Yone muanjelo wakamba ne : « neikale munene kumpala kua Mukelenge » (nv. 15) kadi bualu bua Yesu udi wamba ne : « neikale munene ne neabikidibue ne Muana wa mutambe bunene wa mu diulu » (nv. 32, 35).

Luka 1. 39-56Ne lukasa lua kuamba mukeshi wa disanka wakumumnyisha muanjelo, Maliya udi wenza luendu mutangile kudi muan’abu Elisabete. Muyuki kayi wakenzeka pankatshia pa bakaji aba babidi ! Udi (muyuki) unvuija Malaki 3. 16 : « pashishe badi batshina Yepowa basombeshangana (kuyukila muntu ne

Page 77: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muntu). Tshidi tshitamba kuikala mu muoyo wabu tshidi butumbi bua Nzambi, dikumbana dia milayi yende, masanka mapeta ku ditabuja. Tudu petu tusombeshanga ne mei a mushindu eu patudi tusambakana mu bana ba Nzambi anyi ? – Elisabete udi wela dî ne : « Disanka didi kudi udi witabuja … » ne Maliya udi ukudimuna dî ne « mutshiama wanyi wakutamba kusanka mu Nzambi musungidi wanyi… » (nv. 48). Nansha butumbi bua pa buabu budi Nzambi umupesha, Maliya udi ushala anu pa muaba wende kumpala kuende. Wakadi wela meshi kayi bualu bua dikukuila diakaluaye tshiena bualu mu buena Kilisto lelu eu ? – « Wakapingaja babanji bianza bitupu ». Nzambi udi upingaja bianza bitupu anu badi bûjibua ntente ne didimanya. Tangilayi mushindu kayi wa musambu muimpe wa Maliya udi ufuanangana ne wa Anna (1Sam. 2).

Luka 1. 57-80Elisabete udi ulela eu walua muprofete wa mutambe bunene wa mu diulu (nv. 76). Bena mutumba ne ne bana babu badi basanka nandi. Tangilayi disanka didi diuwule ntente mu shapitre eu (shap. 1. 14, 44, 47, 58 ; 2. 10). Ke tshikondo tshia Zakaya kuleja ditabuja diandi pa kujadika dina dimpe dia muana (Yone udi unvuija ne buimpe bua Yepowa). Padib’adi ludimi luandi luakajikuka wakabanga kuakula ne mei andi a kumudilu adi bua kutumbisha ne kusakidila Nzambi. Mûjibua ntente ne Nyuma muimpe, udi utumbisha bupikudi bunene bualu Yepowa kukumbaja bua buimpe bua tshisamba tshiandi. Mushindu kayi utudi mua kubandisha petu wetu musambu kudiye kulu ! Ku dilua dia Mukelenge wetu Yesu Kilisto, Nzambi wakatupikula ke kudi muena lukuna wa pa bulob’apa (bu bena Isalele), kadi ku bupika bua satana. Bamana kupikudibua nunku, diakalengele dietu kadiena dia kukuatshila Mukelenge mudimu « kakui ditshina, mu tshijila ne buakane kumpala kuende matuku etu onso » (nv. 74, 75) anyi ? – Zakaya udi ukumbaja ne « Patshiatshia33 pa mu diulu pa kulu pakulua kutudi ». Mu tshikondo tshia Yehezekele, butumbi buakamana kuya kudi diba dibanda (Orient). Bualu busokoka bunene bua dikukuila, butmbi ebu bua Nzambi

33Patshiatshia : l’Orient

Page 78: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

budi bupingana bua kutangila bantu batekete ne bakengi (nv. 79). Musangu eu ke bu ditutu nansha, kadi mu ngikadilu mupuekele wa muana mukese.

Luka 2. 1-20Mu tshipua muoyo, Mukelenge Auguste udi umue muntu udi Nzambi mulongolola bua kukumbaja nende meshi ende. Kabayi bamanya kudi buonso, Yosefe ne Maliya badi baya mu Beteleheme, kuaka ke kudi Mukelenge Yesu uledibua. Kadi, ndibuela kayi apa panshi pa buloba dia kenza Muana wa Nzambi ! Mutangilayi muladika mu tshidilu tshia nyama bualu bua mu nzubu wa tshilala benyi kamuakadi muaba ! Dilua diandi didi ditatshisha ba pa buloba. Mitshima bungi munyi idi ifuanangana ne nzubu eu wa tshilala benyi : kamuyi muaba bua Mukelenge Yesu. – Ke nkudi bantu banene, kadi nkudi bantu bapuekele balami ba mikoko mu mpata, kudibu bamanyisha mukeshi muimpe eu : « bakunulelela Musungidi » ; udi muledibue bua bualu buabu ne buetu kabidi. Bikala buloba kabuyi butumbisha bua diledibua kua Musungidi, diulu dijima didi ditumbisha bualu bunene busokoka : « Nzambi wakamueneshibua mu mubidi wa muntu…Wakamueneka kudi banjelo » (1Tim. 3. 16). Bobo aba badi bapesha Nzambi butumbi mu mitshima yabu mimpe, bamba bua ditalala pa buloba kudi bantu badi basankisha Nzambi (fuang. Nsum. 8. 31). Bualu bua bilejelu biakabambilabu, balami ba mikoko badi basangana Muana Mukese. Badi bamanyisha tshiakukabu ku diunvua ne kudimona, ne kuluabu luseke badi bapesha Nzambi butumbi (nv. 20). Tusangishe dietu disakidila ne dietu ditumbisha ku diabu.

Luka 2. 21-38Ku bualu bua Muana eu, badi benza bionso bia kafunda mukeshi wa Mukelenge. (Dina edi dia Mukelengedidi diambulula misangu inayi mu nv. 22 ku 24 bu bua kujadika bukokeshi bua Nzambi buandi kudi Muana eu, ne dikumbana dia disua dia Nzambi kubanga ku tshiledibua tshiende). Mulambu mufila mu ntempelo udi unvuija bupele bua Yosefe ne Maliya (bala Lew. 12. 8). Ne musangu eu kabidi, ke kudi bakuidi banene ba mu

Page 79: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ntempelo kudibu balambula Mupikudi wa Isalele, kadi nkudi Banunu bapuangane ne ba bupuekele : Shimeona ne Anna. Nku mena kayi a butumbi kudi diakalengele edi dibapebua ? Mbualu bua bakadi bamuindila ! – Nyuma udi ulombola Shimeona mu ntempelo, umuleja eu udi « busambi kudi Isalele » (nv. 25), lupandu lua Nzambi, munya wa bisamba bia bandi, ne butumbibua bantu. Udi utandila ne mesu ende, wambula mu maboko andi muana eumukese udi bionso ebi k ditabuja. Udi usakidila Nzambi, pashishe udi wamba ne Yesu neikale bua dibue dia Tshilenduishi bua kusokola mitshima (Yesh. 8. 14). Ke tshidiye ne lelu eu. – Ku luandi luseke Anna, mukaji wa kutendelela ne mumanyishi wa lulamatu, udi ulua udituangaja mu ditumbisha edi. Kayi umuka mu ntempelo, udi ukumbaja nv. 4 wa Mis. 84. Kundekelu, mu biabunyi bidi mu mutshima dende, udi wakula bua bualu buandi, ne mu mushindi eu, mushindu kayi udiye tshilejelu kutudi !

Luka 2. 39-52Tsitupa tshia mifundu etshi tshi ne mushinga wa pa buatshi ; tshidi nunku bualu bua ntshimuepele tshidi Nzambi muangisha bua kutuleja buana ne bunsonga bua Mukelenge wetu Yesu. Bua bana ne ba nsonga tudi apa kabidi ne tshilejelu tshitamba buimpe. Udi mupuangana mu malanda ende ne Tatu’ende wa mu diulu, udi « malu » apita kumpala kua diangisha dikuabu. Mupuangane kabidi kudi bayishi ba mu ntempelo : mutambe kuikala ne lungenyi kubatamba, kena ubalongesha nansha di ubateleja ne ubakonka, ke ngikadilu umue udi ukumbanyina mulongo wende. Mupuangane kabidi mu ngikadilu wende ne baledi bandi : wakadi mubakokele, bu mudi nv. 51 ujadika, bua kabafikidi ku difuangikija ne wakapanga kubatumikila musangu mukuabu. Yeye wakadi ne dimanya dionso ne udi Muana wa Nzambi, wakadianshila ku divunga mu ditumikila kubanga ku bunsongalume buandi mu nzubu wa baledi bandi. – Tuakula bua ntema mikole ya muana Yesu mu ntempelo ne mushinga wa mifundu ya Nzambi ku muyo wende mu buana buandi. Mu musoko eu munene, kakuena tshintu ne muaba mukuabu bua musangu wa kumpala, wakaukoka ntema yende. Mushinga kayi utudi petu tupesha bua tuetu kuikala kumpala kua Mukelenge ne ku dilongesha diandi ?

Page 80: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Luka 3. 1-14Nshila yakale, yakadi mibi, nunku biakadi bikengela bua kuilongolola ne kuilandakakaja misangu yonso yakadi tshisumbu tshia muntu munene ne bualu bua kupita. Mu tshimuenenu tshia mu meshi, ke mudimu wa Yone Mubatiji. Mutumibue bua kulongolola dilua dia Muasiya, udi udimusha bena Yuda ne kuikala kuabu kua ndelanganyia ya Abalahama, kakuna kubasokoka ku tshiji tshia Nzambi nansha. Tshidi Nzambi ubalomba, ndikudimuna dia mitshima dilondakaja ne mamuma malelela. Eyo, dikudimuna dia mutshima anyi tshiji, edi ke disungula diakashilabu Isalele ne kudi muntu yonso kabidi. – Bantu ba bisumbu bishilashilangane badi balu kudi yone bakula nende balondangane, ne yeye udi ne bualu bua kudi Nzambi bua kuambila muntu ne muntu. Mushindu eu dî dia Nzambi didi dikudimuna mu bitupa bionso. – Kundekelu badi balua, masalayi bantu bant ba nvita. Bobo aba bakadi belangana meji ne, nebabafunde mu mulongo wa biluilu bia nvita ya Mashiya, mu biluilu bia bukudi bua bua bupika kudi bena Lomo. Diandamuna dia Yone diakamanya mua kubakemesha (nv. 14). Katuedi meshi ne Mukelenge bua kukumbaja malu manene, udi netu bualu. Tshidiye windila kutudi tshidi anu bumanyishi bulelela, bua lutulu ne bua disanka mu ngiakdilu yonso itudi tusangadibua (1Kol. 7.24).

Luka 3. 15-38Yone wakamanna kusengelela ne kutangadika34 kudi bantu (nv. 18). Mumanyishi wa lulamtu, wakakula bua Kilisto ne bua bukole buandi, pashishe wakatekibua kuluseke, pakakumbajaye mudimu wende. Ntshilejelu kayi buimpe ! Kabiena ku bukole buetu bua tuetu kukudimuna muntu mutshima nansha umua. Kadi muoyo wentu ne mei etu adi bua kulongolola badi batumanya bua kuakidilabu Mukelenge Yesu. Kabiena bikumbane anu bua kubikila bantu ku dikudimuna dia mutshima, kadi kabidi bua kuleja Musungidi. Nunku Yesu udi lupuka. Mu ngasa udi wangata muaba, muaba ne bantu bandi, kubanga ku dikasa diabu dia mu nshila muimpe. Udi

34Kutangadija : évangelisé

Page 81: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ubatijibua, udi tsendelela (tshidi Luka nkayende mufunde), ne diandamuna dia Nzambi, Nyuma Muimpe udi upueka pa mutu pende. Anu pa dib’adidî didi dia Tatu diunvuika mu diulu dimuambila anu Yeye (mu Matayo 3. 17, dî edi didi bua bakadi bunguluila) : « udi, muan’anyi munanga ; wewe udi unsakisha ». Tuetu petu tudi mua kusangana disanka dietu dinene munda muende ! – Kulondolola kua ndelanganyi ya Yesu mu Luka kudi kubangila ku Adama ne kudi Nzambi, kuleja ngikadilu wende wa Muana wa Muntu ne muana wa Nzambi kabidi. Matayo. 1. 1-17 wakadi umujaka bu Muana wa Davidi ne wa Abalahama, mupianyi wa milayi yonso ya Nzambi kudi Isalele.

Luka 4. 1-15Diteibua dia Mukelenge didi dienseka mu tshipela, muaba eu wakadi Isalele muvudije dinungana diandi ne nkuka ya mubidi (Mis. 106. 14). Diteta dia kumudilu dia satana, didi mushindu wa kumudilu wa Yesu kuvuluija bulelela ebu bunene : Muntu udi ne mutshima udi ne bualu bua biakudia, biakudia ebi bidi dî dia Nzambi didi muntu wa mu mutshima ne bualu bua kudia. – Pashishe kudi muntu’eu mupuangane ne mutumikidi, satana udi umuleja makokeshi onso a pa buloba ne matumbi au. Bantu bunyi munyi bakapana mitshima yabu ku bidi ne mushinga mukese ! Buloba budi bumue bua ku bumpianyi bua Mukelenge wetu Yesu Kilisto. Kadi, nansha bikalabi bua buloba bujima anyi bua diampa dimua, Kilisto kakitabuja bua kuangata bikalabi kakui ku tshianza tshia Nzambi (Mis.2. 8). – Pashishe satana udi ukeba kabidi kumukudimuna mu nshila wa ditumikila : «  ne udi muana wa Nzambi… » (nv. 3 ne 9), bu nansha bualu buakadi bua kuleja. Biakadi kuela mpata ku biakadi Tatu ufuma ku diakula bua bualu buandi (shap. 3. 22) kuamba misangu mikuabu ne kuteta Nzambi. – Bu Yesu mutshimuna satana ku bukole bua bunzambi, mushindu eu kakadi mua kuikala tshileje kutudi nansha. Kadi ditshimuna ne biluilu bia nvita mu mulongo wa bu muntu : dikokela dionso kudi Nzambi ditumikila dionso ku dî diandi ne ditekemena didi kadî difubidila dia milayi yandi.

Luka 4. 16-30

Page 82: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Tudi tumona mudimu wa Mukelenge mu Nazaleta, mua kakolaye. Bumanyshi buetu budi ne bua kubanga mu nzubu, ne kumpala kua bant badi batunyunguluke. Tuakadi kuikala ne lukasa lua kuya kutangadika lumu luimpe kudi badi kayi banji kuitabuja, kumpalu kua kuleja ngikadilu wa ditabuja dietu kudi badi batunyunguluka. – Mu nsunangonga, Mulongeshi munene eu udi ubala mufundu udi umuamba bu mumanyishi wa mukeshi wa ngasa. Udi wamba bua budishikaminyi bua badi mu nzubu wa bupika (Yesh. 61. 1. ne 42. 7). Bikala ne badi bambila bena nzubu wa lukanu bua kubalekelela dinyoka anyi kubapatula mu nzubu wa lukanu, kadi tuelangane meshi ne bakuabu badi mua kujinga kushala mu bupika anyi; ne bakuabu kuditumbishabu bua kulekedibua anu pa bingabu ku dilumbulula diabu bu mushindu udi mikeshi yamba ; babunyi pabu kukudimuna ne : au mukeshi kawena bualu buanyi, ndi mutamba kuikala muntu mubi ; ne bakuabu kubabengabu bua kuitabuja mukeshi eu wa ngasa anyi ? Ngikadilu mupote, wa mpukapuka… ne kutangila udi utamba kuikala kudi badi babenga lupandu. Kadi bena lukanu ba satana badi bakidila ne disanka bupikudi budi bufidibua. Udi mufuanangane ne muena lukanu kayi wa ku buonso aba ? Kutangila ! ndekelu wa tshitupa tshia mifundu etshi udi utuleja mushindu wa bena Nazeleta, tshinfuanyi tshia tshisamba tshionso, wakakidilabu « mikeshi mimpe ei ».

Luka 4. 31-44Muipatshibue kudi bena Nazeleta, Yesu udi utungunuka ne mudimu wende mu Kapenuna. Udi ulongesha ne wondapa ne bukokeshi buonso buakadi kabuyi mua kukemesha bantu (nv. 32, 36) bikalabu bakitabuja bua kumumanya bu Muana wa Nzambi. Kutangila, ba demona kabena badishima nansha bu mudi Yakobo ufunda 2. 19, badi bitabuja ne nzambi udiku, ne bazakala. Ne pakadi Mukelenge pa buloba, mudimu wende munene wakadi wa kupumbisha wa Mukelenge. Yeye eu wakadi wakadi usambakana ne nyuma ya bukoya tô ne mu nsunangonga, kadi kakadi witabuja bua yoyo ifile bubanyishi buandi nansha buimpe. - Nv. 38 ne 39 idi itulondela

Page 83: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

diondapibua dia mamu’ende ne Petelo (simona). Yesu udi ulala pa musame, bualu bua mpabuipi padiye utukuatshisha mu malu makola etu. Ntshinyi tshia kumudilu tshidi mukaji eu wenza ne mubidi wende wakapeta diondapibua. Mu mushindu udi utulogesha buonso buetu : « pa dib’adi…wakamukuatshisha mudimu ». – Mukelenge muikale muenyi mu buloba ebu, kakadi muenyi ku ntatu yende ne makenga nansha. Tudi tumona ne dilolo kadiakadi dikosa mudimu wende mukole nansha, ne kubanga mu dinda, wakadi anu pabuipi bua kuubanga bualu bua wakadi upitshisha tshikondo tshikuane bua kuikala ne nkayende ne Nzambi (mu ditendelela). Kadi ditumikila edi kadiena dimakibua kudi bisumbu bia bantu biakadi bikeba bua kudimanyika.

Luka 5. 1-11Eu udi muyuki mumnya bimbe, wa diloba dinene ne dia bualu buimpe kabidi bua dikudimuna dia mutshima dia Simona. Tshidiye wenza ntshinyi padi Mukelenge ulongesha bisumbu bia bantu pabuipi nende ? Udi usukula tupamba tuandi tuakadi ne bukoya bua ku mudimu wakapanga kupatula bipeta mu butuku buakushala pa nyima. Yesu udi umulomba bua kunvuaye. Udi umulomba bua kuya nende ku dijiba, bua mu buatu amanye mua kuambila bisumbu bia bantu bakadi bunguila ku mukuna dî… ne kuambila kabidi muntu mukuabu wakadi kuluseeke luandi. PashisheMukelenge udi wakula mushindu mukuabu kudi Petelo ne kudi balunda bandi ba mudimu. Udi uuja tupamba ne minyinyi ya mu mayi udileja nunku bu mukokeshi wa bionso bidi bimueneka35 Yeye udi wambila ne mishipa ya mu mayi bilondeshele Mis. 8. 6, 8 ne udi mua kuenza bionso muaba udi muntu upangila. Mukuatshibua ne ditshina, mutuishibua bua bubi ku mpala kua Mukelenge, Simona udi upona panshi ku binu bia Yesu, wela dî dikole ne : « umuka kundi … ». Kadi bidi bualu bua kumuka kudiye buakadi Mukelenge wa dinanga dinene ukebamuntu mubi anyi ? – Luka udi nkayende bua kutuambila disambakana dia Mukelenge ne muyidi wende Petelo. Mu mukanda wa Bienzedi neatuleje muyidi eu mulue bu tshilembi

35Bionso bidi bimueneka : univers

Page 84: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshia bantu, anu musangu umua « ukuata » bantu binunu bisatu (Bienz. 2. 41).

Luka 5. 12-26Muena kaneke mukuabu udi ulua kudi Yesu udiye mumanye bukole buandi. Udi musungidibua ku diangisha dia dinanga diandi. – Nv. 16 udi utubuluila kabidi bualu busokoka bua muntu’eu mupuangane : ngikadilu wende wa kutendelela. Bupuangane bua muntu budi mu dikumbaja dia dieyemena kudi Nzaùmbi ne dieyemene edi didi dipeta bukole mu ditendelela. Ke bualu kayi Luka yeye udi utuleja anu diba dionso udi tshilejelu tshietu tshinene mu ngikadilu eu wa disanka (Shap. 3. 21 ; 5. 16 ; 6. 12 ; 9. 18, 29 ; 11. 1 ; 22. 32, 44). – Mpidieu tudi kumpala kua lukunukunu luenza lua bantu bakuabu bua kufikisha muena kaneke kumpala kua Mukelenge Yesu. Lukunukunuu ne ditabuja dia mushindu eu dimanie bietu mua kutukankamika ! Tudi petu mua kutuadila Mukelenge (ku ditendelela) badi dikudimuna diabu dia mutshima dikale ne mushinga ku mesu etu, misangu mikuabu kubabikila muaba wakalayaye bua kuikalaku ne bantu bandi. – Mu shapitre ei 4 ne 5, bubi budi buakudibua mishindu mishilashilangane : Bu bukole bua satana munda mua muntu wakadi ne nyuma mibi munda muende (shap. 4. 33, 41) ; mu mushindu wa bukoya, kudi muena kaneke ; kundekelu bu ngikadiluwa lufu kumpala kua Nzambi (muena kaneke). Yesu wakalua kujikija malu onso aa asatu : udi udi upikula, udi ulengeja ne udi ukolesha muntu bitupa bia mubidi wa muntu bua Nzambi.

Luka 5. 27-39Lewi (anyi Matayo: Matayo. 9. 9), udi ku mudimu wandi, diba didi dî dia Yesu dimubikila. Udi Ushiya bionso, ujuka ne umulonda. Pashishe udi wakidila Mukelenge mu nzubu muende puopamue ne balunda bandi bak u mudimu wa kale bua kupapesha tshikndo tshia kusambakane ne Mukelenge wende mupiamupia. (Dibikila dietu petu dikale ne kipatshi la!) Basangishi ba mulambu ne bisumbu bia bantu biakadi kudiye bakadi bapetudibua kudi bena Yuda bakuabu bualu bua bakadi basangishila bena Lomo bitadi, ne

Page 85: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bakadi badiangatshilamu dikuatshisha. Ke bualu kayi ba falese ne bafundi bakadi banyingalala pakadibu bamona Yesu ne baydi bandi basonbe ne bena lonji aba. Mushindu kayi udi bantu badilongolole bua kutapuluka ne bantu babi pamutu pa kutapuluka ne bubi! Ku diandamuna dia ku manunganyi aa, Yesu udi udibulula bua munganga munene wa mitshima. Bia mumue bu mudi munganga kayi uya kudi badi kabayi basama (anyi badi badimanye nunku), Mukelenge udi ne bua kondopa anu aba bamanya dipila diabu. Pashishe bafalese ne bafundi badi bajula bualu bua kujila kua biakudia. Yesu udi ubandamuna ne tshilejelu etshi tshia kanyinganyinga, katshiakadi tshikumbane mu tshikondo tshikadi mubaki wa mukaji utshiena munkatshi muabu. Bua bidi bishale bupika bua mikeshi ne bua mei ne mikandu kabuena bipetanangana ne budishikaminyi puopamue ne disanka didi ngasa mututuadile (nv. 36, 37).

Luka 6. 1-19 Mukelenge Yesu wakaluila bua kubuja bulongolodi bukuabu bua malu bupiabupia. Kadi Isalele wakadi usangana bulongolodi bua kale buimpe (fuang. Ku shap. 5. 39). Muntu udi anu mushindu eu, udi muse mikeshi bualu bua udi musue kuditumbisha nayi payikumbajaye ne tshitupa, padi ngasa umupuekesha bualu bua udi umubala bu mujimine. Mua bulu ebu bena Yuda bakadi bakuate bikole bualu bua dituku dia sabatu, bua bulu ebu, Mukelenge udi ufila kudi bafalesa malongsha abidi : dia kumpala diangata mu mifundu ya tshijila ne muyuki wa bena Isalele (nv. 3, 4); dikuabu ku tshilejelu tshiende nkayende tshia dinanga (nv. 9, 10). Ku mutshima wabu kudi kumueneka bualu bumuepele: Kuya mu tshifufu bua kumushipa! – PashisheMukelenge udi usungula bapostola bandi, kadi kumpala kua kubasungula nunku, udi utendelela butuku bujima. Mushinga kayi wakadi n’au disungula edi bua mudimu wakadibu ne bualu bua kulua kuenza! Mukelenge wakadi mumanye ngikadilu wa bu muntu wa bayidi bandibuonso, tshiadi muntu ne muntu ne buakulua kupeta ne tshia kulekela…wakadi mubamanye ne mubanange bu mudiye mukumanye ne mukunange (Yone 10. 14, 27). Ne pashishe, bua eu udi mumanye bionso, biakadi bikengela asungula muena mpala ibidi Yudasa! Kadi apa kabidi

Page 86: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dikokela diandi dipuangane didi ditshimuna. Yesu wakaluila bua kushikisha mifundu.

Luka 6. 20-38Mushindu kayi utudi tutuishibua kudi malongesha a Mukelenge. Tualekele bua abuele bimpe mu mioyo yetu ne nangananga tuateke mu tshienzedi! Mei andia bungi adi asanganyibua mu Matayo shap 5 ku 7 : Kadi apa adi kudi muntu ne muntu. Kabiena ne « badi ne… badi ne disanka » kadi badi bakula ne « nuenu badi ne… nudi ne disanka » Nv. 31 udi ufila tshikoso tshia misengelelu idi miambidibue kudi « nuenu badi bunvua » (nv. 27) : « Nuenzele bantu bantu momumue munudi basue bua banuenzele » (nv. 31). Bantu netu nebesangane malu mimpe kutudi patudi tutumikila ku dî edi ! (S. P.) Mishindu yonso ya ngikadilu eu idi mipimipia ku ngikadilu wetu wa lutambishi, wa kudiangatshila bintu ne wa dipanga lutulu. Mukelenge udi utuleja ne idi ngikadilu ya Nzambi nkayende ne idi itumanyisha patudi tuyikumbaja ne tudi bana ba Tatu udi mu diulu… patutshina pa bulob’apa (nv. 35 ndekelu ne 36). Katuakuikla ne bualu bua kuileja mu diulu, bualu kuka katuakuikala ne muna lukuna wa kunanga nansha, nansha malu mabi a kutantamena, nansha makennga a kusambibua. Bujitu bu ne disanka dietu mbua kufuanangana ne Mukelenge Yesu apa pa buloba, bua kuleja lutulu, dinanga, ku dipuekesha, ne ditantamana dia udi tshilejelu tshietu tshipuangane « yeye, pakamupendabu, kakabapenda, ne pakamukanyin’abu kakabakanyina… » (1Pet. 2. 21, 23).

Luka 6. 39-49Bikala nansha kantu kakese kadi kajika mu lumuenu lua Microscope (tshiamu tshia kujingulula tuishi mu mubidi wa muntu), kabena mua kumona kupitshila ku lumuenu elu tshintu munda mua tshiamu etshi nansha. Bualu bua kukema, buetu tuetu, bidi bishilangane ! Udi utamba kuikala Mutshi munene utudi n’au mu disu, bituikala ne mesu mabulula bua kutangila kasonsa kadi mu disu dia muanetu. - Mu nv. 46, Yesu udi utuela buonso lukonko ludi ne bualu bua tuetu kuela meshi : « Buatshinyi nudi numbikila Mukelenge, ne kanuyi nuenza bindi ngamba ? » Katutu ne lukasa misangu

Page 87: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ya bunyi mu kutendelela kuetu bua kutela dina dia Mukelenge Yesu anyi ? Katuena ne bukokeshi bua kumubikila nunku, bitukala katuyi ne badilongolole misangu yonso bua kuenz disua diandi (1Yone 2. 4). Bana ba bungi ba baledi bena Kilisto, bakitabuja ku ngasaYesu Kilisto bu Musungidi wabu; Kadi, bikalabu kabayi bajingulule bukokeshi buandi bu Mukelenge, tudi mua kuamba nebakamana kukudimuka bua kutangila kudiye anyi ? Buena kilisto bulelela kabuena bua kuikala ne muoyo bua bualu buetu nkayetu nansha, kadi bua kuikala n’au bua yeye wakafua bua bualu buetu, bua kumukuatshila mudimu ne kumuindila (1Tesal. 1. 9, 10 ; 2Kol. 5. 15). Kuibaka ditekemena dietu pa buloba, nkuya ku nshila wa kabutu kanene (nv. 49). Eyo, Tuye ku Yesu, tuteleje mei ende ne tuateke mu tshienzedi (nv. 47)

Luka 7. 1-17Bubanji kayi bua meshi butudi tusangana kudi kamanda ka masalayi ka mu kapenuna aka : -dinanga dinene bua muena mudimu wa tshianana, -dikuatshisha kudi Isalele; -kudipuekesha (“ntshiena bianyi muakane …”) bu mudiye wamba nkayende; fuang. Ne nv. 4) ; meshi a bukokeshi ne a bujitu buakangataye ku mudimu wa busalayi (nv. 8) ! Kadi ke ngikadilu ei ya bu muntu idi Mukelenge wangisha nansha ; nditabuja dia muenyi eu, Yesu udi uditela bu tshilejelu. Ditabuja didiku anu ku bualu budidi ditekemena : apa ku bukole buonso bua Mukelenge. Bikala kumanya kua tshintu kutamba kudiunda, ditabuja padi didi ditamba kabidi kudiunda kabidi. Kilisto, atambe kudiunda mu mitshima yetu ! – Pakadibu basemena pabuipi ne Naîna, Mukelenge ne tshisumbu tshia bantu tshiakadi tshiya nende, badi basambakana ne tshisumbu tshikuabu. Ndijika, bu mutudi tumona mu nshila (Misambu ya Solomo 12. 5 Ku ndekelu : Ndivuluija dinene ne lufu ludi difutu dia bubi). Kadi yeye eu udi ne luse lua pa bualu, bualu bua udi muana umuepele wa mukaji wa mu lufuila. Luse luakamukuata, Yesuudi ubanga kusamba mamu muena dikenga. Pashishe udi ulenga ku mushete (momumue muakalengaye muena kaneke mu shap. 5. 13, kayi ukuatshibua ne bukoya ; fuang. ne Nom. 19. 11). Tangilayi mudi mufue eu usomba ne ubanga kuakula ! – Katupangi kumanya ne Bumanyishi bua kumishiku

Page 88: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

budi tshimanyishilu tshia mushinga wa muoyo udi munda muetu (Lom. 10. 9).

Luka 7. 18-35Kubangila ku nzubu wa lukanu, kuakamanaye kukuatshibua kudi Helode, Yone Mubatiji udi utuma kudi bayidi bandi babidi kudi Yesu bua kumukonka ne nyeye anyi mmukuabu. Mu lukonko luandi ludiye wela mudi mumueneka mpata ne diteketa. Wakamana kumanyisha bukalenge, ka mpidieu nzubu wa lukanu wakamanya mua kumuakidila. Nansha mu tshitupa etshi Mukelenge Yesu udi ukumbana bua kuikala « mukuabu udi ulua ? » - Bantu ba bungi, padibu batangila ngikadilu wa Ekelezia katataka, ne ntatu idi bena kuitabuja babungi bapitshila mu matunga a bungi, ne dipetu dia ba pa buloba ku lumu luimpe, badi bafika ku diela mpata ku bukole bua Mukelenge ne ku dikokokesha diandi bu Mukelenge. Kadi, dikokesha edi kadiakumueneka kumpala kua kuambudibua kua Ekelezia nansha ne kua dikumbana kua malu akadianshilabo kuakula mu mei a tshiprofete. – Midimu ya Yesu idi ikumbana bua kuandamuna ku lukonko lua batumibue babaidi aba. – Yone wakafila bumanyishi bua Mukelenge. Katataka anu kumpala kua tshisumbu tshiotshimue, Mukelenge udi ufila bumanyishi bua Yone. Ne udi uleja ne kanyinganyinga diakakidila dia mudimu wa mudianjidi wende ne wende kabidi kudi bantu ba « tshikondo etshi » basankishibua (nv. 31). Nansha disengelela dia Yone (dibikila diandi dia dikudimuna dia mutshima), nansha mikeshi mimpe ya Musungidi yakadi mua kubapesha disanka ne ditumbisha ku mishiku yabu, kayakunvuika ne kudi bisumbu bia bantu anyi kudi bakokeshi babu.

Luka 7. 36-50Mushilangane bikole ne Lewi musangishi wa mulambu mu shap. 5. nv. 29), mufalesa Simona udi biende ubikila Mukelenge bua kudiaye nende ku mesa mu nzubu muende. Wakadi wela meshi misangu mikuabu bua kupeta butumbi ku bualu ebu kadi didi dilongesha dia kudipuekesha didi Yesu umupesha. Tangilayi mukaji udi mumanyibue wa ngikadilu mubi udi ubuela mu nzubu. Udi upongolola ku makasa a Mukelenge manananshi ne kanemu

Page 89: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuonso, umowesha ne binsonji biabungi bia kukudimuna kua mutshima. Ke mufalesa Simona, kadi mmukaji eu mubi udi usamba ukankamika mutshima wa Musungidi. Bualu udi mumanya ne udi ne dibanza dinene kumpala kua Nzambi ne udi ulua kudi Yesu mu ngikadi udi ukumbana : wa mutshima munyingalaja ne wa kudipuekesha (Mis. 51. 17). Kumpala kua kuambila mukaji eu dî dinene dia ngasa diakadiye windila, Mukelenge udi ne « bualu bua kuambila » Simona wakajingululaye bualu busokoka buakadi mu mutshima wandi. Misangu mikuabu tudi mua kunvua dina dietu pa mutu pa dia Simona. Mukelenge udi wambila umue ne umue wa kutudi ne « Ndi ne bualu bua kukuambila pebe » : udi udifuangikija ne bamue badi kabayi basangane nkoleshelu wa buena kilisto bu wewe, kadi tshidi ne mushinga ku mesu anyi ndinanga bua bualu buanyi ne bipeta bidi bimpesha. – Tumanye mua kujingulula mushindu kayi wakatubuikidilaye bua kutamba kunanga Musungidi wetu !

Luka 8. 1-15Bayidi ne bakaji bakuabu ba lulamatu bakadi balonda ne « bakuatshisha ne bintu biabu » Mukelenge Yesu. Biakamuenzelabu bobu bidi bilua pashishe kua biakenzaye bua bualu buabu (nv. 2). – Nv. 4-15 udi ne Lusumuinu lua Mumiaminyi ne diunvuija dialu. Bintu bisatu bidi bipangisha buloba bufuke : Nyunyu, mundidimbi wa satana (nv. 12), lubuebue, mundidimbi wa mutshima mukole udi kauyi ubuela bualu buonso budi bushindame, kundekelu, meba, mundidimbi wa buloba ne nkuka, mabanji ne masanka abu onso (nv. 14). Kadi, mua muimpe wa ku miaba ei, udi ne tshia kuanze kuikala mutekeshibue. Mudimu mukole ! Buloba budi busekena, bukudimuna ne bukudimununa, bua kubueyeja ne buakajibue nunku bua kubueja maminu bua kutolokau. Ke mushindu udi Nzambi wenza (misangu yabungi ku mateta) mu mitshima ya bantu badi bakidila dî. – Kadi mudi eu kawena wenjibua mu miaba isatu ya kumudilu. Bidi patupu bua kusekununa mu nshilamudi bantu misangu yonso badiata ne bidi bualu bukole bua kuenza nunku pa lubuebue. Kadi bua meba, diambedi dikosa dia bisonsa didi ne mushinga ne miji ya buloba idi mitambe kubuela mu buloba. – Kunvua kua dî, kudi ngikadilu wa buloba bitupa bionso bia buloba. Bua

Page 90: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kudilama, ne kukuama mamuma ne lutulu, budi ngikadilu wa buloba buimpe (nv. 15).

Luka 8. 16-25 Kabiena bua bua kuluila muntu mu meshi bua pamanaye kutemesha muinda, kuwutekaye muinshi mua tshivuadi tshia dima anyi muinshi mua bulalu. « Bana ba munya », kabingila ketu kakuikla pa bulob’apa, kadi ka kukekenkasha bimpe mu midima ya pa buloba ebu ngikadilu ya tshidi munya (nv. 16 ; Mat. 5. 14 ; 1Pet. 2. 9). – Ku dilua dia mamu wandi ne bana babu Mukelenge udi wakula kabidi bua bualu bua « aba badi bunvua dî dia Nzambi ne baditeka mu tshienzedi » (nv. 21 ; shap. 6. 47). Anu aba nkayabu, kebadi mua kukumbanyina malanda nandi. – Tulu tua Yesu mu buatu, tudi tutule bu muntu mupungile ku mudimu wandi wa dituku. Kadi anu tshitupa tshipi, disamina dia mavuala ne lupepele, bidi bimumanyisha bu Nzambi munene. Bakuatshibue ne bowa bunene bayidi badi bela dî dikole ne : « Eu udi nganyi… ? » Misangu ya bungi tuakunvua dikonka edi (nv. 25 ; shap. 5. 21 ; 7. 49). Agur, musangu mukuabu wakela biende lukonko elu : « … wakusangisha lupepele mu bianza biandi bitunya nganyi ? Wakukuta mayi mu tshivualu tshiandi nganyi ? » (Nsum. 30. 4). Yeye udi « wambila lupepele ne mavuala bimunvuila » ne ubulula bukole buandi kudi bayidi badi ne ditabuja dikese, udi Muana wa Nzambi mufuki. Bukole buandi ne lelu kabuena bushintuluke nansha. Kadi ditabuja dietu didi mushindu kayi ?

Luka 8. 26-39Bukole bua bu Nzambi, buakabululaye kakese bua kubatamija mavuala, budi katataka kumpala kua tshinyangu tshinene : etshi tshia satana. Tshiluilu tshia demon tshiakamana kukuata disua dia mukengi eu muena Gelesa. Bakamana kukeba kadi kupangila bua kumutekesha ne nkanu ne milonda, mundidimbi wa bukole buonso bua bantu, bua kutekesha nkuka. Kusomba kuende kua mu majambu, kuakamana kuleja ne muntu’eu wakadi mukuatshibue kudi nyuma mibi, wakadi mumane kufua mu ngikadilu wende. Wakadi butaka, mbuena kuamba ne mupange bukole bua kusokoka Nzambi ngikadilu

Page 91: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wende, elayi meshi ngikadilu wa Adama. Ntshimuenenu kayi, tshia dipueka dia meshi a bifukibua ! Ne kabidi ndishintuluka kayi, padi bupikudi bua Mukelenge bumueneka (bala Efes. 2. 1 ku 6). Bantu ba mu musoko badi ne bualu anu bua kumona. Badi basangana muntu’eu « musombe, muluate bilulu, muikale ne lungenyi luimpe ku makasa a Yesu. » Eyo, mupikudibue udi usangana ditalala ne dikisha anu pabuipi ne Musungidi wandi ; Nzambi udi umuluatshika ne buakane ne umupesha lungenyi bua yeye ku mumanya. – Kutangila ! dimueneka dia nzambi didi dinyigalaja bantu ba pa buloba budi bukokeshibua kudi satana. – Wakadi mukuatshibua ne ba demon munda mumane kondapibua, udi ujinga bua kuikala ne Yesu. (fuany. Filip. 1. 23). Kadi Mukelenge udi umuleja budimi bua mudimu wandi. Nzubu wende ne musoko wandi udiye ne bualu bua kumanyisha bionso biakamana Yesu kuenza bua bualu buandi (Mis. 66, 16). Luka 8. 40-56Yayilo Mukelenge wa sunangonga udi muan’ende mukaji umuepele wamba kufua, udi usengelela Yesu bua kubuelaye mu nzubu muende. Kena ne ditabuja bu dinene bu dia Mukelenge wa kamanda ka masalayi lukama nansha wa mu shap. 7 ; bualu bua eu wakadi mumanye anu dî dimue dia Mukelenge diakadi mua kondopa nansha kule. Pakadiye uya munshila, udi mulengibua ku bilulu mu musokoko kudi mukaji wakadi ne disama dia mashi wakapangilabu bua kondapa kudi ba nganga ba pa buloba. Kadi mumane kuangata diondapibua, Mukelenge udi musue kumupesha bujadiki bua ditalala : mu mushindu eu, umufikisha bua kudimanyisha. Pakadiye utungunuka ne luendu luandi mu nshila ne tatu wa kanyinganyinga eu, Yesu udi ne « mei a muena lungenyi » bua kumukankamika ku dî dimue (nv. 50 ; fuang. shap. 7. 13 ne Yesh. 50. 4). Pashishe bualu bunene budi buenzeka. Ku dî dia « Mukelenge wa muoyo » (Bienz. 3. 15), muana mukaji eu udi ubika lukasa. Kadi Yesu udi mimanye ne katataka udi bualu ne tshia kudia, ne mu dinanga diandi dinene udi musue bua kumupeshabi. Nunku tudi tumona mu bitupa bionso bibidi, dinanga dia Mukelenge didileja pashishe kua dipikula : Kudi mukaji eu, bua kumujadika mu malanda amue nende, ne kumufikisha bua kumumanyisha patoke ; kudi muana mukaji eu wa Yayilo, bua kumupesha biakudia ne kumukolesha.

Page 92: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Luka 9. 1-17 Mukelenge udi utuma bayidi bandi. Bukole ne bukokeshi bidiye ubapesha ke tshintu tshimuepele tshibu natshi bualu bua mu nshila (nv. 3). Mu dipingana diabu, buonso dikumi ne babidi badi ne disanka lukasa bua kumuambila biakenzabu mu luendu luabu (nv. 10 ; fuang. Bienz. 14. 27 mudi Paulo ne Balaba balonda « malu onso akenza Nzambi n’abu » ; tangila kabidi ku Bienz. 21. 19 ne 1Kol. 15. 10). PashisheYesu udi ubangata ku luseke ; kadi bisumbu bia bantu bidi biya kudibu ne lukasa lonso, mu mushindu wa ne kabiyi bimutonda anyi kayi ukuatshibua ne dipungi, udi utungunuka anu ne mudimu wende. Udi ubakidila, ubayisha ne ubondapa. Kadi bua bayidi bandi bakadi bajinga kupigaja bantu buonso aba, nansha bikalabi bua kubasamba ku nzala ne mashika bia mu tshipela, bu mudibu bafuanyikija nkayabu mu meshi (nv. 12), anyi bua dijinga diabu dia kupeta dikisha. Kadi Mukelenge wabu, mudiba dimue didiye ukuatshisha bisumbu bia bantu ku malu mashila shilangane, udi kabidimumane kulongolola dilongesha bua bantu bandi. Pakamana kumueneka dikepela dia lupetu luabu bua kudishabu bisumbu bionso ebi bia bantu, Yesu udi ubilongolola ku bukokeshi buandi. Tutangile, kuakadi mua kuikala anu mampa atanu ne mishipa ibidi, kadi yeye udi wangata mu ngasa wende bikese bitudi tuteka bua bualu buandi, ne udi mumanye mua kubivudija bia bungi. Bukole buandi budi bukumbajibua anu mu butekete bua bapika bandi (2Kol. 12. 9).

Luka 9. 18-36Bisumbu bia bantu kabiena bibala Yesu bu Kilistonansha, kadi bu muprofete (nv. 19). Ke bualu budi bufikishisha Mukelenge bua kuakula bua dimupidia ne bua nshila wende wa makenga andi, mu nshila emu, mudiye ubikila bayidi bandi bua kumulonda. Nshila eu udi ulomba bua kupidia, ke anu kua malu makuabu mashilashilangane, kadi kua kudipidia nkayebe ku disua dionso dia mubidi wetu. Ku malu a pa buloba ne a nkuka yabu, bena kilisto badi bafue (Galatiya 6. 14), Kadi badi ne muoyo bua Nzambi bua mudiulu. Buonso badi basue kusomba mu muoyo wa pa buloba badi ne lufu lua tshiendelele kumpala kuabu. Tshidi mu njiwu ya disungula dinene,

Page 93: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mmutshima webe ; udi ne mushinge mutambe wa buloba bujima. – Padiye unzulula bua kuakula bua makenga a nshila wende wa ku mutshi mutshiamakane, Mukelenge bua kukankamika bayidi bandi, udi ubambila kudi nshila eu uya kujika : mu butumbi nende. Ne tshiena bualu tshinene tshia muamua mulu ntshinyi ? Lufu lua Mukelenge Yesu. Ke tshidiye wakula ne Mose ne Eliya, kayi mua kubuakula puopamue ne bayidi bandi nansha (nv. 22 ; Matayo 16. 21, 22). Kadi, nansha bamanyishi aba ba mu dipungila dikulukulu bikale ne mushinga munene, badi ne tshia kukupuka kumpala kua butumbi bua « Muana Munangibue ». Mikeshi ne baprofete biakamana kushikila ; katataka Nzambi udi wakula mu Muan’andi. Tumunvuile ! (nv. 35 ; Ebel. 1. 2).

Luka 9. 37-56Pashishe kua muanda wa butumbi buandi, Yesu udi kumpala kua bualu bukole : dikuatshibua dia nsongalume mukuabu kudi satana, ne kanyinganyinga ka tatu’ende. Dipikula didiye ukumbaja, didi ditumbisha Tatu’ende udi mu diulu (nv. 43).- Ndipanga kayi dia lungenyi kudi bayidi ! Badi balonda kunyikama kua eu udi kudipuekesha kuende kua budisuile, kudi kumufila ku mutshi mutshiamakane. Udi kabidi mu diba dimue ukeba bua kumanya nganyi wa mu nkatshi muabu wikala mutambe bunene ! (nv. 46). Bobo nkayabu bakipata nyuma ya bukoya mu dina dia Mukelenge – kabayi bakumbaja ! (nv. 40) ; kadi badi bakandika mukuabu bua kipatshi pende nyuma ei mu dina dimue dia Mukelenge (nv. 49) ; fuangkija ku Nomba 11. 26ku 29). Kundekelu, padi Mukelenge wabu mu nshila bua kuya kukumbaja mudimu wa lupandu lua bantu… ne luabu kabidi, Yakobo ne Yone badi basue kupuekesha kapia ka tshilumbuluidi pa bena Samaleya badi bapidia bua kumuitabuja. Tshitu, mukau, lukinu ne meshi a kusombuela…ku bionso ebi tudi bamanye nyuma udi wenzeja mitshima ya pa buloba (nv. 55).- Yesu udi ubanga katataka luendu luandi lua ndekelu mu Yelushalema, mu mane kumanya bionso bia muluilaku, kadi ne mutshima wa ditumikila. Udi uya mpala mutangidijaku (nv. 51). Musungidi wetu, kakupambuka mu kipatshila kakajadika dinanga diandi.

Page 94: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Luka 9. 57-62 ; 10. 1-9Bidi bipepele bua kuamba luksa ne Mukelengenunkulonde kuonso kuwaya (nv. 57). Kadi Yesu kena musokoke tshidi tshikumbanyina dipangadika edi dia kumulonda (tang. nv. 23). Kutangila mapumbisha abunyi kêna mu nshila eu, kadi adi mu muoyo wetu ; ne bua kutuambuluisha bua kuamamanya, Mukelenge udi ubulula bitupa biau bisokoka. Ke dinanga dia kuikala mu miaba mimpe (nv. 58), Bualu buonso budi butukumbanyina, dinanga dia ba mu meku etu anyi tshibidilu (nv. 59, 61), biangata malu aa muaba kumpala kua ditumikila ditudi ne bualu bua kutumikila Kilisto, kêna apanga kutulombola ku tunyinganyinga ne ku kupingaja mesu etu bua kutannyila pashishe nansha, misangu mikuabu tô ne dipambuka dia ndekelu. – Mu shap. 10, Mukelenge udi uteka bena mudimu 70, badiye utuma nkayende mu dinowa mu budimi buandi. Udi ubadimusha ne ubatuma « bu bana ba mikoko munkatshi mua mibuabua idi nyama ya lonji. » (nv. 3) ; bualu bua badi ne buakuleja ngikadilu wa kudipuekesha ne wa lutulu bia eu wakadi bu Muana wa Mukoko munkatshi mua mibuabua yoyi imue. – Kudi lelu bena mudimu bakese bu tshikondo atshi. Tulombe kudi Mukelenge muene budimi (2Tesal. 3. 1). Yeye nkayende neasungule, neibibaka, ne neatuma bena mudimu bapia bapia ; kadi misangu yabungi, bua kulomba nunku, ne lukunukunu ne bulelela, bidi bikengela kuikala badilongolole bua kuitabuja kutumibua tuetu nkayetu.

Luka 10. 10-24Mukelenge udi wakula bikole kudi misoko muakalongeshaye ne kuenza malu a kukema abungi. Udi uleja bujitu bunene bua bantu bakadi mu misoko. Tshidiye mua kuabila kabidi bansonga ba bungi ntshinyi ? Badi badiunda mu nsubu ya bena kilisto, bikale ne diakalenga diabungi, bikale kabidi ne bujitu bua bungi. Aba 70, badi bapngana buonso ne disanka. Ku dipata diabu dia ba demon, kudi kulombola meshi a Mukelenge ku diba dikala satana muipatshibue mu diulu mukupa pa buloba (Buak. 12. 7…). Kadi Yesu udi ubikila bayidi bandi ku luseke bua bualu bukuabu : diulu dimane kulengejibua didi dilua tshisombedi tshiabu. Kubanga katataka,

Page 95: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mene abu adi mafundamu. Ku luandi luseke Mukelenge udi usanka ke bua bukole buakenzabu n’abu malu akukema, kadi bua meshi36 a Nzambi. Tatu wakasanka bua kudibuluila mu muana wandi. Ne, mu dishilangana dia bitutu tuambila misangu ya bungi bana : « pawadiuna neunvue bualu ne bualu », nkudi nganyi kuakaman’abu kupesha dibuluibua diakane edi ? Anu kudi bana bakese, ne kudi badi bu bana bakese ku kudipuekesha ne lutulu lua ku ditabuja diabu. Tudi bietu tukumbaja ngikadile ei anyi ?

Luka 10. 25-42Bamukonke kudi mumanyi wa mikeshi, Yesu udi upingajulula lukonko mu kondo ka Mutshima ka mumukonki wende. Yeye eu bua kuepela lukonka lua Yesu elu, udi ukepesha bujitu bua muaku « mukuenu ». Nunku ! Mukelenge udi mua kuanze kumuleja ne mukuabu eu, diambendi nyeye Yesu (nv. 36, 37), ne ku tshilejelu tshiende mupikudibue udi ulua ku dinanga mukuabu wa bantu buonso. Tudi tujingulula mu muena dikenga wakatutshibua kumunyengabu bintu bionso ne kumushiya ne tshioyoyo, muntu mubi ne mujimine kayi ne dikuatshisha ; mu muakuidi ne muena Lewi, tudi tujingulula dikuatsha dimpe die buena ntendelelu, kadi musamaleya wa luse, eu mMukelenge wetu wakadipuekesha mu makenga etu ne tupatula mu difutu dibi ne dia dijimina dia tshiendelele. Nzubu wa tshilala benyi, udi utuambila bua ekelezia mudi muntu yonso wakamana kukuatshishibua nunku, udi upetamu diondapibua dikumbane ne dia pa buadi, ne ku ndekelu, mulami wa nzubu eu wa tshilala benyi, udi Nyuma Muimpe, udi ulongolola kupitshila ku dîne kutendelela (biena bualu bibidi), bia nv. 38 ku 42 ne shap. 11. 1 ku 13. Mu tshikoso, Mukelenge kena wamba kabidi ne : « enza etshi (mikeshi) newikale ne muoyo (nv. 28), kadi « ya biebe wenze momumue » (nv. 37). – Bualu budi bulonda budi buenze mu nzubu wa mulunda. Yesu udi muakididibue, mukuatshishibue, mutelejibue ne munangibue. Kadi Mudimu udi utatshisha Mata, ne Yesu udi ne bualu bua kumuleja. Mutshima munzula ku dî, wa Maliya, tangila ke udi usankisha mutshima wa Musungidi (1Samuele 15. 22).

36 Menji : Conseils

Page 96: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Luka 11. 1-20Mpindieu bayidi badi bakemeshibua bua mushina udu n’aukutendelela mu muoyo wa Mukelenge. Tuenze petu bu bobu : tulombe Mukelenge bua kutulongasha mushindu wa kutendelela. Budi bualu bua kuuambulula kua miaku ya kamanaye kubapesha anyi, bianbilu bikuata ku muoyo wetu anyi ? Lusumuinu lua balunda babidi ludi lutulongesha mushindu wa tuetu kulomba ne ditapulula ne dishindika dia majinga etu : « mulunda wanyi mpeshe mampaasatu… » (nv.5). Misangu mikuabu muntu’eu kena ndijinga dia Nyuma didi diumvuika apa, ne diakamana kubuela mu mutshima wetu anyi (nv. 6) ? Tudilame bua kumuipata, ne, tumubale bu mulunda wetu muena luendu (nv. 6). Kadi patuikala katuyi ne tshintu tshia kumupesha, nunku tutangile kudi Mulunda wetu munene, katuyi ne ditshina dia kumutondesha. Mu dinanga diandi Nzambi udi usanka bua kuandamuna bana bandi ne kene ubadinga. Kutangila, bikala mu tshipuamuoyo anyi mu kupanga kua lugenyi, tuakamanya mua kulomulomba « dibue », udi mumanye mua kushintulula mu « tshintu tshimpe ». – Tô ne pasambakanei ne Mukelenge Yesu, muntu udi anu kamama kudi Nzambi, bu muntu wakadi ne nyuma mibi wa mu nv. 14. Musungidibue kudi Kilisto, mumane kupeta ku dikudimuna diandi dia mutshima kupa kua Nyuma Muimpe fuang. nv. 13) ke diba didiye mua kubisha dî diandi dikole bua kutumbisha ne kutendelela. Tumanye mua kuenza bietu bikole masanka aa !

Luka 11. 21-36 Anu bukole bua Mukelenge Yesu, mutshimunyi wa “ muntu muena makanda”, ke budi mua kutupikula ku bukole bua bubi budi munda muetu. Tshianana, lukuka luipata, ne balupingane kudi lukuabu. Mutshima wetu udi ufuanangana ne nzubu wa mu nv. 25. Kumukomba anyi kumulengeja kudi patupu pikala muenyi mupiamupia, Yesu, mulue kusombamu ne ukokesha. – PashisheMukelenge udi wambulula ne Disanka kadiena difuma ku malanda a ku meku (nv. 25, 28 ; fuang. chap. 8. 21) nansha ku bipungu bia ndelelanganyi. Didi dilayibue kudi badi bunvua dî dia Nzambi ne badi

Page 97: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

baditeka mu tshienzedi. – Nv. 33 udi wambulula dilongesha dia mu shap. 8. 16. Mushete bu tshipiminu udi mundidimbi wa bungenda ne mudimu ; bulalu wa tulu ne wa lulengu. Malu abidi matapulukangane ebu ku bukuabu, kadi onso abidi mikale akumbana bua kujimija bumanyishi buetu. Mu Mat. 5. 15, muinda wakadi mua kutemena « bua buonso bakadi mu nzubu ». Apa, udi mutemesha « bua buonso badi babuela – benyi bamone butoke”. – Disu dibi dia lonji (nv. 34), ngedi didi dibueja munda muetu midima ya bubi. Tudimuke misangu mikuabu ne ya bunyi ku nshila idi mesu etu angata (Yob. 31. 1) ku dibala dia bidi binyanga muoyo ne meshi etu ! (2Kol. 7. 1).

Luka 11. 37- 54Bua musangu muibidi, Yesu udi mubikidibua mu nzubu mua mufalesa (fuang. shap. 7. 36). Ne apa kabidi muenyi wende udi witabuja bua kumujana bualu bua kakowa mayi kumpala kua kusomba ku mesa. Pashishe ku muyuki mukole wa udi mujingulule muoyo, udi ubulula lonji ne lubombo lua bujitu bua tshitupa tshia tshisamba. Nansha bakadi badipesha tshimuenenu tshimpe kumesu kumpala kua bantu, bafalese ne bamanyi ba mikeshi bakadi basokoka ngikadilu wabu wa dipambuka ne wa lufu muntu wabu wa munda bu lukita ludi mutu wendelapu kayi umona mubidi udi mubole muinshi. – Nganyi wakapange kuakula bibi bua bua muntu waka mubikila ? Kadi bilondeshele bumanyishi bua bafalesa nkayabu, Yesu wakadi mulelela ne kakadi udifila kudi muntu, kakadi utangila malu ku tshimuenenu tshia ku mesu (Mat. 22. 16). Ntshilejelu kayi kutudi tuetu badi bamanye bimpe, ku mei mimpe (kadi a didinga), tudi tulongolola butumbi buetu ! Ku tshimuenenu tshia kanemu, ndisokoka dia tshimanyishilu tshia bukoya ne tshia mubidi tshiakadi Yesu upisha kudi bafalesa. – Kabayi mua kumuela mpata, bena lukuna bandi badi bamukeba bua kumusangana mua tshilema. Biakudi bikuabu bia mu Mis. 119 bidi bituvuluija milombu yende pakadiye ukenga ku ditantamena edi (nv. 98, 110, 150…).

Luka 12. 1-12

Page 98: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Lubombo luakadi mu bafalese, luakadi mua kuikala mu mushindu mukuabu nijiu kudi bayidi. Badi balonda Yesu, badi mua kusokoka kudi bantu ba pa buloba malanda nende. Ke bualu kayi Mukelenge, munkatshi mua bisumbu bia bantu, udi ukankamika bantu bandi bua kumujikula patoke kakui ditshina dia malu onso adi mua kubaluila pashishe. Tudi bamanye ne dikengeshibua dikole diakadi dindile bayidi ne bena kilisto ba diambedi. Ne dinanga dionso, Mukelenge udi ulongolola balunda bandi (nv. 4) ku matuku makole aa, ne udi ulombola meshi abu kudi Tatu udi mudiulu. Nzambi udi mumanye mua kutangila tshilumbu ne tshia nyunyu udi ne mushinga mukese, neapange kutangila bana bandi mu diteta anyi. Ne kabidi, bua bualu bua bumanyishi buakadibu ne bua kufila bua bualu buandi, kabakadi ne bua kuikala ne dipanpakana nansha : Nyuma Muimpe wakadi ne bua kubapesha mei a kuakula. – Mu tshikondo tshietu etshi, ne mu matunga etu, bena kuitabuja kabena bakengeshibue anyi bashipibue. Kadi bikalabu ne lulamatu, nebikale n’abu lukuna ne balenguludibue kudi banhtu ba pa buloba, adi anu malu makole a kutantamena. Misengelelu ne milayi idi ibalonda, idi kabidi bua bualu buetu. Tulombe kudi Mukelenge bua kutupesha dikima dinene bua tuetu kuamba Dina diandi.

Luka 12. 13-31Muntu mukuabu wa mu tshisumbu tshia bantu, udi ubikila Yesu bua bualu bua bupianyi. Mukelenge udi ubuelela apu, bua kuleja muji wa dikokangana diabu ne muan’abu ku bualu bua bupianyi: lukuka. “Bualu bua lukuka lua biuma ludi miji wa malu mabi onso” (1Tim. 6.10). Lusumuinu lua muntu mubanji wakadi ne mayeba andi masasuke, ludi lufila tshilejelu tshimpe tshia bualu ebu bua lukuka lua kubutshila. Kusangisha, kupima ne kulongolola midimu minene ya kudivuija mubanji, tudi tusokoka bionso ebi ne muaku wa kudimuka. Kutangila, mushindu eu ke kupanga kudimuka Kunene, bualu bua, nkulengulula ne kudinga tshidi butambe buimpe tshitudi natshi…mutshima wetu! Mu bupote buandi, mubanji wakela meshi a kusankisha mutshima wende ne kûpesha “bintu bia bungi” (nv. 19). Kadi, bidi bikengela tshiakudia tshia mushindu mukuabu kudi mutshima udi kauyi mua kujimina. E! “mupote” ke dina didi Nzambi upesha

Page 99: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muntu’eu (fuang. Yelem. 17. 11 ndekelu). Mbungi kayi bua majambu buakadi mifundu ei mua kuikala mifundibua ? (Mis. 52. 7). – Kadi Yesu udi ulongesha bantu bandi ne didimuka dimpe ndia kueyemena Nzambi. Kanyinganyinga ka bionso bitudi nabi bualu ku dituku ku dituku, bidi bijikikibua ku dijadika edi ne « Tatu wenu udi mumanye » ( nv. 30). Bituakeba diambedi bukalenge bua mudiulu buandi, yeye neakubaje majinga etu.

Luka 12. 32-48.Mubanji mu lusumuinu, wakadibutshila nkayende bintu (nv. 21) ne wakabijimija bionso, puopamue ne mutshima wende. Mukelenge udi ubuluila bayidi bandi mushindu wa bobu kubutshila bintu biabu muaba udi bintu kabiyi mua kubinyanga : Kufila bia luse, kukuatshisha bakuabu ne bintu biabu, bualu bua nunku ke mutshindu wa kubutshila bintu bietu mu tshibutshilu tshia mu diulu « nv. 33 ; fuany. shap. 18. 22). Nunku mutshima neulamate ku bubanji bua mu diulu, ne, neutambe kuindila dilua dia Mukelenge (bala 1Pet. 1. 4). Yesu udi upingana. Ditekemena edi, didi ne bipeta biadi mu luendu luetu lua pa buloba : Kutapuluka ne buloba butudi tuamba kushiya, ne kudilengeja « bu mudiye muakane » (1 Yon. 3. 3) ; Kûjibua ntente ne lukunukunu mu mudimu wa mitshima ya bakuabu ne kundekkelu, kusanka anyi ? Tuele meshi bua disanka dia Musungidi wetu, walua lulamatu kûjibua. Yeye neasanke bua kuakidila ne bua kukuatshila mudimu mu bidia biadisanka bia bumanyishia bua ngasa, bantu bandi bakamulonda ne bakamuindila pa buloba (nv. 37). Pa dib’adi mene « mulami wa bintu wa lulamatu ne mudimuke, neangate difutu diende ne eu wakadi kayi muenze disua dia Mukelenge wandi, -pakamanyeye disua edi, yeye neangate (nv. 47 ; Yakobo 4. 17). – Difutu diandi didi dimukumbanyine. « Wakapeshabu bia bungi… ». Muntu ne muntu, tukebe bua kubalulula bionso biakatupebua, ne tuambe dî dietu dia ndekelu.

Luka 12. 49-59 ; 13. 1-5 Tô ne ku «dibatiza » dia ku lufu luende, Yesu udi anu ne lulamatu mu mutshima wandi. Bua dinanga diende kutamba kujadikibua ne kupetadi

Page 100: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bumanyishi mu mitshima ya bantu, mutshi mutshiamakane udi ne mushinga. - Dilua diende dia pa buloba nditetshibua diende. Munda mua meku akadi misangu mikuabu misangu mikuabu buonso basuikakaja mu bubi, bakubu nebamuakidile, bakuabu nebamupidie. Bungi munyi bua nzubu idi ifuanangana ne eu udi mukudibue apa ! (nv. 52, 53). –PashisheMukelenge udi ubanga kuambila kabidi bena yuda « bena lubombo » … mu dinanga dilelela bua mitshima yabu (nv. 56). Katekemi misangu mikuabua bua bukole budi n’abumei ende nansha. Adi nunku bualu bua mutshima mukole wa Muntu. Bidi bikengela nyindu37 wa tshiamua bua kupanda lubuebe (Yelem. 23. 29).- Isalele wakamana kudibutshila tshiji tshia Nzambi udi mufuangikijibue apa bu « muntu udi nende lukuna » (nv. 58). Kutangila Nzambi wakadi munda mua Kilisto bua upa dituangaja kudi bantu bandi, kadi aba bakapidia, ne kabakamanya mua kujingulula bimanyishilu bia kumpala kua tshilumbuluidi (nv. 56). Lelu eu kabidi, Nzambi utshiena upesha bantu buonso kulengejibua, kumpala kua tshikondo tshiamanyabu bua kusambakena nenede anu bu mulumbuluishi udi kayi kushintuluka nansha (2 Kol. 5. 19). – Mu shap. 13. 1 ku 5, Yesu udi wambulula malu abidi akushala pashishe ne a mushinga munene, ne udi wabuluisha nau bantu bakadi bamuteleja bua bafikile ku dikudimuna dia Mutshima. Tumanye petu bua kupeta tshikondo tshia kudimusha badi batunyunguluke.Bu mudi bubanji bua bitupa ebi bia mifundu, ne muaba udi mukese mu diunvuija edi dia kudituku kudituku, Tudi tusengelela kudi babadi betu bua kubala kabidi diunvuija ditshintshika dia muan’etu S. Prod’hom.

Luka 13. 6-21Mufuanu wa Isalele bu mutshi wa nfigi udi kauyi ukuama, udi kabidi tshinfuanyi tshimue tshia bukua bantu buonso. Nzambi wakakeba misangu yonso bua kusangana bualu buimpe mu bifukibua biende. Kutangila ! muntu mu mubidi’eu, ku bualu bua tshimuenenu tshia butendeledi tshia ku mesu (mundidimbi wa mabeji mimpe), udi mupange bukole nansha bumue bua kukuama dimuma nansha dimue bualu bua Nzambi. Udi unyanga patupu

37Nyindu : Marteau

Page 101: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

buloba ; ne udi ukumbanyina tshilumbuluidi. –Pakadiye utngunuka ne mudimu wende wa ngasa, Yesu udi ukolelasha muana mukaji wakadi ne mubidi mukonyangale. Mukaji eu wakadi mukonyame nyima, bu mutudi petu mua kukonyama mu nyuma, patuikala meshi etu mateka ku malu a pa buloba, anyi tudi tungunuka kuambula majitu adi Mukelenge musue kuambula pa muaba wetu. Kadi « udi olola badi bakonyame » (Mis. 146. 8 ; Lewi. 26. 13). – Musangu eu kabidi, bulu bua kukema ebu mu dituku dia sabatu, budi budi bujula ngelelu ya meshi ya bungi kudi bena lukuna bandi ba lubombo. Kadi dikudimuna diandi didi dibafuisha bundu ne dibavuluija dibanza diabu dia dinanga kudi muana mukaji : muana wa Abalahama.- Nsumuinu ibidi mikese idi ilonda, idi ileja dimueneka dia ditanta diakadi buena kilisto bubikidibue bua kungata apa pa buloba. Mutshi munene wa buena kilisto ne wangate tshilumbuluidi momumue ne ngigi wa Isalele (nv. 9). Luka 13. 22-35 Musangu nansha umue katuena tumona Mukelenge usankisha tshisankasanka38.Padibu bamukonka ne basungula badi kasumbu kakese, udi ubuelela bua kuakula mu kondo ka mutshima, bua kuamba ne : ka mbimpe bua kunyingalala bua bakuabu, kadi bidi bitambe buimpe bua kuenza ne wikale nkayebe munkatshi mua kasumbu aka kakese. Bulelela mushiku wa mbelu udi mubumbakane, kadi bukalenge budi bunene bua kuakidila buonso badi balua bua kubuela katataka. Pawikala kuena muanyishe tshibi etshi tshikese (nv.24), dituku dikuabu newikale kumpala kuebe ne tshibi anu tshikanga (nv.25). Ntshinyi tshikala tshikole bu mikumu mituta, bu dibikila dia patupu ne diandamuna dikole : « umukayi kundi ntshiena munumanye ! » Misangu mikuabu, bakuabu nebele mbila ne udi mutupue muoyo tshianana, meme nakdi ne baledi bena kilisto, nakayaya misangu yonso mu bisangilu bia ekelezia, ngakabalabala mukanda wa Nzambi, ne kuimba misambu. Kadi Mukelengeneakidile mu diulu anu aba bakamuitabuja pa bulob’apa mu mitshima yabu. - Mei andi makole, Yesu udi utamba kuambila bena Isalele. Tshikondo tshiakadi Helode « mubuabua » nyama wa lonji ne wa budimu utangalaja tshisumbu tshia

38Tshisankasanka : Curiosité

Page 102: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Isalele, Mukelenge wandi mulelela, wakakeba bua kutshisangisha kaba kamue (nv.34). Kadi kabakamuitabuja yeye, nansha ngasa wende nansha, Katataka Mukelenge wa butumbi udi ulekela Nzubu, « kuende » kuakapangaye kuikala muitabujibue (nv. 35) ; Yone 1. 11), bua kuya mutangile ku mutshi mutshiamakane.

Luka 14. 1-14 Musangu eu kabidi tudi tumona Mukelenge mu nzubu kua mufalesa. Bua musangu eu kabidi, udi tshintu tshidibu batabalela bibi. Badi bamutangila (nv. 1) bua kumubanda mu bualu bua sabatu. Kadi Yesu udi wondapa muntu wakadi ne disama dia munana, ne bu mu shap. 13. 15, udi ubuikila mishiku ya bena lukuna bandi. Pashishe, tshidi tshikondo tshiende mpidieu tshia kubatangila (nv. 7). Disu diende, kudi bualu nansha bumue kabuyi busokoma, didi ditangila tshidikijilu tshia lubilu tshia ku miaba mimpe ya kunyunguluka mesa. Bidi mushindu’eu mu buloba ebu. Ba pa buloba badi bakeba ne nganyi wikala ne butumbi kutamba bakuabu, anyi wangata tshintu tshimpe. Kadi buetu tuetu bena kilisto, muaba wa ndekelu, udi muaba wetu wa disanka bualu bua udi muaba utudi tusangana Yesu ! Katuena ne bualu bua kudikonka ne kubangila muaba kayi Mukelenge wakabanga kutangila nunku. Bualu bua bafalesa kabena pabupi bua kumubandisha kulu kul. – Bikala Mukelenge udi ne dilongesha kudi babidibue, udi nadi kabidi bua muena nzubu. Kudi bakumudilu, muntu yonso udi mulongeshibue mushindu kayi wa kusungula muaba wa kusomba mu dibanji ; kudi muibidi muena nzubu, udi umulongesha bua kuakidila babikidibue. Mukelenge udi musue kutumuenesha meshi adi atuenzeja mu mutshima wetu. Adi bualu bua kupete bintu, nansha bua kupeta butumbi anyi? Anyi nku bualu bua dinanga didi disanka mu didifila bua bualu buandi.

Luka 14. 15-35Ku bantu buonso bakadi bbikidibue ku bidia bia dilolo, nkudi nganyi kutudi tusangana didibingisha dibi ditambe. Tudi tuindila bua kutangila budimi butudi basumbe anyi, anyi ngombe bua kumona bukole buayi anyi? Eu wakasela mukaji’ende, wakadi mua kutuala mukaji wende ku dibanji edi.

Page 103: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Pakabengabu bua kuitaba ku dibikila, kabakapangila anu dibanji, kadi bakenzela Mukelenge wa nzubu bibi. - Ku bidia biandi bia dilolo bia ngasa wandi, Nzambi wabikila kumpala bena Yuda, pakabengabu buonso, pashishe wakabikila buonso bakadi kabayi mua kusokoka bupele, butekete ne dikenga biabu. Mbifukibua bia mushindu’eu biuwula ntente mu diulu (fuany. nv. 21 ndekelu ne nv. 13). Kudi kushala kabidi miaba mitupu… ne webe pawikala kuena muanji kuwangata. – nv. wa 26 udi utuambila tshianana ne, bikala muntu wakadi pumbishibue bua kuluaye muyidi wa Kilisto nansha kudi baledi bandi, katataka udi upidia dipumbisha edi. Bidi bikengela bua kulua kudiye (nv. 26), ne pashishe kumulonda munyima (nv. 27). Kadi muna lukuna udi munene. Mupote ngeu wabuela mu nshila bua kumulonda kayi muanji kubala mushinga: mushinga eu udi munene, bualu bua udi mbua kupididia bionso bitudi nabi (nv. 33). Bituatuala mutshi mutshiamakan, bidi bualu bukole bua kutuala bujitu bukuabu. Kadi dikutu didi dinene kadî mua kufuangikijibua: Nkilisto nkayandi mene (Pili 3. 8).

Luka 15. 1-10 Nsumuinu isatu ya mu shapita eu idi yenza bualu bumue butambe buimpe. Mu mishindu isatu, ngikadilu wa muntu mubi, udi mutulejibue: elu lua mukoko, lua mpalata ne lua muana mujimine, buonso basatu bajimine; ne lupandu luabu lukumbaja mu dinanga musangu umue kudi Muana (mulami muimpe wa mikoko) kupitshila kudi Nyuma muimpe (mukaji wa lukunukunu) ne Kudi Tatu. – Mulami muimpe wa mikoko kena anu ukeba mukoko wende mujimine tô ne pawangulaye (nv. 4 fuang. nv. 8 ndekelu), kadi pamanaye kuwangula udi uwambula pa makaya ende bua kûlombola mu nzubu. – Bu mudi tshilejelu tshia palata, tshiamua etshi tshikale tshinfuanyikiji tshia Mukelenge wakatshifula, nunku kabidi muntu udi tshinfuanyi tshia wa kamufuka. Kadi mujimine, wakadi mua kuambuluisha ku tshinyi? Wakalua patupu (Lom. 3. 12). Pa dib’adi Nyuma Muimpe “udi utemesha muinda” ubuela ne lukunukunu lonso mu mudimu, ne wakatusangana mu muidima munene ne mu dinfuenkenya dietu. – Tangilayi ne lusumuinu lonso ludi luakula bualu bua disanka dia muena tshintu tshiende mulelela, disanka didi dikeba bua kuabanyangana. Disanka dia

Page 104: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Nzambi didi disambakane ne mbila kdi ba njelo. Bituikala tudi tunvua aba bimba diba dia bufuki (Yob. 38. 7), Pashishe pa diledibua dia Musungidi (shap. 2. 13) ? disanka didi diula mu diulu « bua muntu umue mubi udi ukudimuna mutshima ». Mushinga wa musuka umue udi ne mushinga munene kumesu kua Nzambi wa dinanga !

Luka 15. 11-32Mundidimbi wa kumudilu udi utuleja nsongalume udi ubala tatu’ende bu dipumbisha dia disanka diandi, ne udi uya kule nende bunyangakaja mu bupote bionso biakangataye kudiye. Bualu budi bulonda, budi butuleja mushindu udiye muikale mu musoko wawa mudikenga ne mu dibutuka dinene. Muntu ne muntu ukadi mumanye pende wende ngikadilu wende anyi ? Udi mua kujika mu mushindu wa mumue ! Bua bukole bua dikenga dinene, muana mujimine udi utabuluka, udi uvuluka bintu bionso bidi mu nzubu wa Tatu wandi, udi ubika, wangata nshila wa dipingana…Ne ke bualu buisatu : Lubilu lua tatu, udi uya ne maboko mabulula bua kumuakidila, ne kumutua kua mishiku, ditonda dilondibue kudi dibuikidibua dinene, bilamba bisusuke bishintudibue ku tshilulu tshitamba buimpe…- Mulunda, wewe utshidi mu dikenga dinene dia mibi, bualu ebu budi bukeleja bulongolodi buonso bua Nzambi bua bualubuebe. Kutshinyi nansha bua kuya kudiye ne lukasa lonso. Neakuakidile anu bu muan’eu muakunyi. Kutangila ! tatu kena mua kumbaja disanka diende dionso. Muan’a bute, wakadi kayi mua kupampakana bua kudia bidia bia disanka ne balunda bandi pakadi muan’abu mujimine, udi upidia bua kudia n’abu. Udi mundidimbi wa bana ba Isalele badi bashale mu lukunukunu lunene lua lua kuenza kua mikeshi, Kadi, lua buakane buonso bua bu muntu kabidi, budi buenzeja ne, muyo udi mukanyibue ku ngasa wa Nzambi !

Luka 16. 1-13 Udi utukemesha, Mulondesh’eu udi wanyisha muena mudimu wende mubi, bu mudi kabidi ndekelu wa Mukelenge utukemesha kabidi : « nudiangatshile balunda ku mamona a malu mabi39… » (nv. 9). Muaku’eu wa muleji

39Mamona a malu mabi : Richesses injustes

Page 105: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ngikadilu, udi utupesha nsapi ya bualu busokoka bua lusumuinu elu. Kakuena tshintu nansha tshimue pa bulob’apatshidi tshia muntu. Mabanji adiye welangana meshi bua kupeta adi onso a Nzambi ; adi mamona a malu mabi. Pakatekibuaye pa buloba bua kulama mamona aa mabi, muntu wakakumbaja mudimu wende bu muinvi. Wakatshingulula bua kukumbaja majinga ende nkayende mabi, bionsoa biakateka Nzambi mu bianza biende bua mudimu wende nkayende. Kadi udi ne tshikondo tshia kukudimuna bienzedi biende patshiena mabanjiaa mu bukokeshi buende, kubanga kuenza n’abu bua kukuatshisha bakuabu ne bua matuku alualua, enze mudimu ne bintu bimpe bia Nzambi muen’abi. – Mulami wa mu shap. 12. 42, wakadi muimpe ne mudimuke ; kadi eu udi muimpe, misangu yonso udi wenza ne budimu buabungi, bua ngikadilu eu, ke udi Mukelenge wende umuanyisha. Bikala bantu ba pa buloba baleja budimu ebu, tuakadi tuetu, badi « bana ba munya » mua kutamba kuelangana meshi a mabanji malelela (nv.11 ; shap. 12. 33).- Nvesa 13 udi utuvuluija ne katuena ne mitshima ibidi nansha : umue bua Kilisto ne mukubu bua Mamona ne bintu bia pa buloba. Nganyi utudi basue kunanga bua kukuatshila mudimu (1Bak. 18. 21).

Luka 16. 14-31Kudi bafalesa bena lukuka lua biuma, Yesu udi ubambila ne Nzambi udi mumanye mitshima yabu, ne udi ulumbuluisha ne mushindu wa pa buawu mushilangane wa bantu. Pa midimu yonso mimpe mikumbaja ne butumbi bua pa buloba, padi pafunda dianyisha dikole dia mu nv. 15 : « tshidi tshinyanguke ku mesu kua Nzambi ». Kabidi, ndisshilangana kayi dia malu dikala mu buloba buabua ! Mukelenge nkayende udi ufila tshilejelu tshia kutunvuija. Bulelela, mubanji eu wakadi mulami mubi. Nansha muakadiye ne mulunda wende ku tshibi, wakadia bubanji buende anu nkayende, mu kudisua, mu tshinyangu, bionso biakamupesha nzambi bua kukuata nabi mudimu pa buloba. Kadi kudi bulu bumue budi bubakua ta buonso, mubanji ne mupele : ndufu ; lelu nansha kale kampanda udi usambakana nalu. Ne muyuki eu udi uleja ne, eu udi kayi mua kushima udi ujadika ne bualu buetu bua bionso bituakenza pa buloba kena muanji kujika. Budi bukengela shapita wakashidi udi Mukelenge ubulula bua kutubadisha

Page 106: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

milongo mikese. Tshitudi tusangana muamua ntshinyi, tshidi bantu ba bungi mu dipampakana badikonka ? Muaba wa disanka ne muaba wa dikenga ! Pa dib’adi nebikale bikole bua kusambuka mu muaba mukuabu, diba dimane kupita bua kuitabuja, ne dimane kupita kabidi bua ktangadija lumu luimpe bua bantu mene kuitabuja. « Monayi katataka ndituku dia lupandu » (2 Koli 6.2).

Luka 17. 1-19Bidi bulelela bua mu buloba mudi bubi, muikale mûle ntente ne malu adi apumbisha ne adi a alenduisha. Kadi bua muena kuitabuja kuikal a mu butei bua bintu bidi bikale ne butekete kudiye, mbualu bua kanyinganyinga kakole… ne budi bukemesha kudiye. – Udi ubuikidilangana (shap. 7. 48), udi ulongesha apa mushindu kayi wa kubuikidilangana (nv. 3, 4). Misangu yonso bayidi badi bunvua ne bua kuenza tshienzedi etshi tshia ngasa, bidi bikengela ditabuja dinene ne badi badilomba kudi Mukelenge. Udi ubandamuna ne bukole bukuabu budi ne mushinga ditumikila, bualu bua mmua dimanya ne mu dikumbanja dia disua dia Nzambi, mutudi bamanye mua kutekemena kudiye. Eyo, ditabuja kadiena ditapuluka ne ditumikila nansha, anyi edi ne didipuekesha. Mupika wa patupu : ke tshitudi mua kuelangana meshi bua bualu buetu nkayetu, bualu bua Nzambi udi mua kukuata mudimu kayi n’etu, ne neudi musue bua kukuata n’etu mudimu, budi bua ngasa wandi. Kadi etshi ke tshidi Mukelenge wela meshi bua badi balunda bandi nansha (nv. 7, 8 ne shap. 12.37 ; Yone 15. 15). Bena nsudi dikumi badi basambakana ne Yesu, bela mbila bikole kudiye ne badi baya buonso bondapibua. Umuatshianana, muena Samaleya udi wela meshi bua kusakidila Musungidi wende. Mushindu’eu mu buena kilisto buonso, munkatshi mua badi basungidibua, anu banyabanya badi bamanya « bua kupingana » bua kukukuila (kumusakidila) Mukelenge. Udi pebe wa munkatshi muabu anyi ?

Luka 17. 20-37 Ne lukuna ku buakane buonso, bafalesa badi basue kumanya tshikondo tshialu bukelenge bua Nzambi…padibu bapidia bua kumanya ne kuitabuja

Page 107: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Yeye Mukelenge udi usanganyibua munkatshi muabu (nv. 21). Bukaalenge bua Nzamnbibudi misangu yabunyi buakudibuamu lumu luimpe luakafundibua kudi Luka, budi tshitupa tshidi bukokeshi bua Nzambi bumanyibua. Tshitupa etshi tshidi kumpala bua diulu – Bua muand’eu, tudi tusangana nangananga mu Matayo, tshiambilu etshi bukelenge bua mu diulu. Buakadi mua kutangalaka ne kudi Isalele ne ba buloba bujima. Kadi kutangila Mukelenge, bua kuteteye bantu bandi, wakalua munkatshi muabu mu kudipuekesha, kayi « ukoka ntema yabu » (nv ; 20) ; ne mu mushindu eu, bakamupidia. Ntshipeta kayi tshiakamueneka ? Kuikala kua bukalenge anu mu ngikadilu wabu wa bukalenge bua mudiulu. Nebujadikibue bulelela pa buloba tshikondo tshilualua, kadi kupitshila ku manyoka a tshilumbuluidi. Manyoka aa neikale a tshimpitshimpe ne makole. Nvula wa Nowa ne dibutula dia Sodomo, bidi anu mundidimbi wa bukole buawu (ne nv. 27 ku 30 adi mua kuikala ngikadilu wa kumanyisha tshietu petu tshikondo). Kadi, kudi munga muaba udi bukokeshi bua Mukelenge bunemekibue kubanga lelu : Udi mitshima ya badi bandi. Mulunda, Mutshima webe udi « tshimenga » tshia bukalenge bua Nzambi anyi?

Luka 18. 1-17Lusumuinu lua mikaji wa mulufuila ne nzuji mubi, ludi lutukankamika bua tuetu kulamba ne dinanukila (Lomo 12.12 ndekelu; Kol.4. 2). Nunku, bikala muntu mubi ufikila ku diteketa, mushindu kayi wa tamba Nzambi wa dinanga kunza bua kupikula “basungudibue bandi”. Misangu mikuabu udi ushanguluka bua kukumbaja nunku, bualu bua mamuma adiye windila kêna manji kukunza nansha, kadi katupu muoyo ne yeye nkayende ngudi wenzeja lutulu luende, bualu bua dinanga diende nedimufile bua kukumbaja nunku lukasa (ndekelu wa nv.7). Ne kulue tshikondo, etshi tshia dikenga dinene dia kunshikidilu, tshikala mufundu eu bua kuangata bukole buabu buonso bua basungula ba tshisamba tshia Isalele. – Mufalesa mûla ntete ne bumuntu buende udi ubandisha kudi Nzambi buakane buende, ne musangishi wa mulambu, udi uditapulula pa nkyende ku luseke mu dituishibua dinene dia bubi, badi muntu ne muntu ndelanganyi ya Kayina ne Abele (kadi wandekelu eu Abele, wakamanya mushindu wa kubingishibua). Ngikadilu

Page 108: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

umue udi utukumabanyina bua kusemene kumpala kua Nzambi, udi anu wa bu bantu babi. Bidi bundu bua bunyi bua muntu kuteka kuluseke bienzedi biende (nv. 11) ne meshi ende ne lugenyi luende, ne dimanya diende. Kadi bulelela buonso bua bukalenge bua mudiulu budi mua kupetshibua anu ku ditabuja patupu, didi dieyemena dia muana mukese didi ditupesha tshilejelu tshinene. Mukelenge paluaye, neasangane munda muetu, ditabuja dia mushindu’eu anyi ? (nv. 8).

Luka 18. 18-34 Kumpala kua banfumu ba tshisamba, muluatshishibue kumesu ne ngikadilu ya buneme, yakadi Yesu kayi ne bua kupanga : tangila muntu kampanda udi ulua kuntumbisha, muyidi wa kusungula wa kukeba bua kumanya. Kadi Nzambi udi utangila mu mutshima (1Sam. 16.7), ne Mukelenge udi uya bua kuteta wa muntu’eu kabidi. - Muntu’eu wakamana kukonka ne : « ne ngenze tshinyi ? ». Mu tshitup’atshi, Yesu udi anu mua kumuvuluija mikeshi. Kadi mbuatshinyi wakadi mua kuiba, kakadi mubanji anyi ? ; mbuatshinyi wakadi mua kushipa muntu anyi kufila bumanyishi bua dishima ? : wakadi ne ngikadilu wa kunemekibua ; kakadi upanga butumbi kudi baledi bandi bakamushila misangu mikuabua bupianyi buimpe anyi ? Udi ushipa wa kumudilu bualu bua nzambi wende mbubanji (Ekes. 20.3). Kanyinganyinga, ka muntu’eu, wakadi mu bu muntu buende muikale ne bintu bionso bia bidi bikengedibua bua kuikala ne disanka : Ngikadilu munene wa bubanji ne bunsonga bua kumona bua kusanka nabi, bionso ebi bidi tshilejelu tshinene kudi buonso badi balakana bintu ebi ne, bionso ebi kabiena bimanye mua kufila disanka. Kutangila, bikala mutshima ubieyemena, bidi bilua bipumbishi bua kulonda Yesu ne bua kupeta luseke mu muoyo wa tshiendelele. Yeye nkayende wakadi ukumbaja mudimu wakadi utupesha tshibueledi. Mu nv. 32 ne 33, udi utuelesha meshi ne tshiambilu tsionso pakutuambila ne, Yesu wakakenga nunku bua bualu buanyi.

Luka 18. 35-43 ; 19. 1-10

Page 109: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Dibuela dia Yesu mu Yeleko, didi mushindu umuepele mupesha bantu aba babidi bua kusambakena ne Yesu. Ku bualu mapumbisha, bakamanya mushindu wa kuatantamena bua kabapangi tshikondo etshi (fuang. shap.16. 16). Tutangile mufofo eu ; kena mua kumona Musungidi padiye upita, ne bualu bukuabu, bisumbu bia bantu bidi bimupuwisha padiye wela mbila ; kadi yeye udi utamba kuela mbila bikole, nunku upeta diandamuna ku ditabuja diende. Bua Zakaya, ku bualu bua buipi buandi, ne bungi bua bantu badi banyunguluka Mukelenge Yesu, bidi bimupumbisha bua yeye kumujadika. Nunku udi unyema lubilu kumpala bisumbu bia bantu ne ubanda ku mutshi, kayi welangana meshi ne tshia muambabo nansha. Yeye pende udi utshimuna mapumbisha onso ne ntshipeta kayi tshidiye upeta ! Tudi tuelangana meshi bunene bua dipampakana ne disanka diakadi mu mutshima wandi, pakunvuaye ubikidibua ku dina diandi, bua kutulukaye lukasa ku mutshi bua kuakidila Mukelenge mu nzubu wende. – Mulunda wanyi, Yesu udi kabidi upita katataka pabuipi nebe, mutuale lupandu (nv. 9). Kupumbishibu ne kudi butekete bua bu muntu buebe, ne ku ngikadil wa ntedelelu webe mubi, bu mudi bisumbu bia bantu ebi, bipumbisha bua kumona mushindu udi Yesu ; anyi kabidi ku ditshila dia meshi a bantu. Mukelenge udi ukubikila ku dina diebe : « bidi bikengela bua meme kubuela mu mutshima muebe lelu. Udi umulekela bua apite anyi ?

Luka 19. 11-28 Lusumuinu elu ludi lutuleja musangu umue, dibengibua dia Mukelenge Yesu bunfumu (nv. 14), ne bujitu bua bantu bandi, mu tshikondo tshiye kei koku mu mubi. Mu lua « Ntalenta » mu Matayo 25, mupika anyi muene mudimu yonso wakapeta bunyi bushilangana, bilondeshele bukokeshi bua Mukelenge, Kadi difutu dishala dia mumua. Mu elu kutangila, tshitupa tshimue tshia bubanji bunene40 tshiakapeshibua kudi mupika yonso, difutu didiye ufuta mupika yonso didi dilondeshela ku biakalupulaye ku mudimu wende. Kudi muena kuitabuja yonso, Nzambi udi ufila dipa dia lupandu, dia Dî dimua ne dia Nyuma umua. Kadi buonsokabena ne lukunukunu lumue nansha bua kuvudija mapa aa ku butumbi bua Mukelenge udi kayi koku

40Bubanji bunene : Mine (tudi bakudimuna nunku bua kutapulula miaku ibi ei ntalents mu Matayo 25 ne mine emu mu Luka.

Page 110: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

nansha. Bualu bua, bualu busokoka bua mudimu budi ndinanga ditetshibua, bua utudi tukuatshila mudimu. Bikala dinang’edi ditambe kuikala dinene, didifila padi neditambetambe kuikala dinene. Muena mudimu muisatu, bualu bua kakadi munange Mukelenge wende, ke bualu kayi kakamukuatshila mudimu. Udi tshinfuanyi tshia buonsoa badi badiamba patupu ne tudi bena kilisto, bikala Nzambi ne bua kunyenga bionso bidibu belangana meshi bua kuikala nabi lelu (nv. 26). Kadi diakabi dikuabu didi diluila bana ba Nzambi bakuabu balelela, bua kupeta kuitabuja mapa ne kubenga mudimu, banyingalaja nunku Mukelenge, pashishe, bobo nkayabu, badi banyingalala bua kupanga kua mamuma akadibu mua kusanka nandi.

Luka 19. 29-48Nshila wa Mukelenge udi usemena ku ndekelu : ku tshimenga etshi tshia Yelushalema, kubanga ku shap. wa 9. 51 kuakatangilaye mpala wende mumanye malu onso akadi ne tshia kumuluil’aku. Kutangila, anu bua tshikondo etshi tshipi, bayidi bandi, badi belangana meshine bukalenge buandi katataka budi bumueneka (fungikija nv 11). Yesu udi uleja bukokeshi buende pakakebaye nyama wa mpunda (ne kakuenaku mu muoyo wetu malu anyi bintu bia bungi bitudi mua kunvua bamba ne : « Mukelenge udi nabi bualu » anyi ? – nv 34). Mukelenge udi ne tshia kubuela ne butumbi mu tshimenga, ne mbila ya bisumbu bia bantu ne ya bayidi bandi. Kutangila ! ku disanka edi, bafalesa badi baleja lukuna luabu (nv. 39). Mu bulelela, mabue neikale ne ditumikila dinene ku bukole bua Nzambi kutamba mitshima mikolesha ya tshisamba tshia dibutuka tshia bena Yuda (S.P). Yesuudi udila muadi bua musoko wa Yelushalema pakafikaye pabuipi n’au. Udi mumanye malu onso makole aukuata kubualu bua bufofo buawu. Udi udianshila kumona nkama ya masalayi a kamanda Titus muena Lomo, pashishe kua bidimu makumi anayi bua kukokesha tshimenga etshi tshia bupidia (fuang. Yeshaya 29. 3,6). Mulu manene, dishipibua dia bantu ne dibutula dia musoko, bidi bipita ku mesu kuandi ! – Pashishe pakabuelaye mu tshimenga ne mu ntepelo, kena upanga kutangila ne kanyinganyinga kakole dienda dia

Page 111: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mushinga didiye umona mu ntempelo, ne, bukole bua buakane, udi udifila bua kubujikija (ffungikija Yehezekele 8. 6).

Luka 20. 1-18Bu bobo bikale ku dibatiza dia Yone, bafalesa kabakadi mua kukonda Mukelenge ku bukole buakadiye wenza n’abu malu aa (tang. shap. 7. 30). Nzambi, ne bukole buonso, wakamana kufunkuna Muanandi munanga ne wakamuluatshika ne bukole buonso bua mudimu wandi (shap. 3. 22). Kutangila bionso biakadi Yesu wenza ne wamba, kabiakadi bileja ne Tatu ke wakamutuma anyi ? (Yone 12. 49,50). – Mukelenge udi upesha kabidi bantu aba ba muoyo mubi tshikndo mu lusumuinu elu lua balami ba budimi babi, tshikondo bua bobo kudimanya. Pakapangaye kuleja kudi Nzambi mamuma a ditumikila, Isalele wakapetula, kukengesha, ne minga misangu kushipa ne batumibue ne baprofete bandi (2Kulondolola 36. 15). Ne pakabapesha dinanga dia Nzambi, Muan’andi mene, kabakapanga bua « kumuela pambelu pa budimi bua nvinyo » ne kumushipa. Kadi Mukelenge udi uleja bipeta bikole bia bualu bubi buabu bua ndekel : Nzambi neashipe bantu aba babi. Neapeshe bua kulama budi ebu kudi bakuabu (bangata mu bantu ba bisamba bia bende) bua kukuamabu mamuma bua bualu buandi. Kunshikidilu, bikala ntempelo wa pa buloba kakuene kushala dibue pa dibue (shap. 19. 44 ; 21. 5, 6), Kilisto, « dibue diakapidiabu kudi bibaki », nealue ku dibishibua bishimikidi biakane bia nzubu wa nyuma ne wa mudiulu udi Ekelezia (bala 1Petelo. 2. 4…).

Luka 20. 19-40. Ku lukonko lua didinga ludi « bena mudi ba musokoko » bakonka, bu misangu yonsoYesu udi wandamuna bua kulenga kondo kabu ka mutshima. Bidi bikengela kupesha muntu yonso tshidi tshimukumbanyina, diambedi kudiNzambi, ditumikila ne butumbi (Lom. 13, 7). – Bua kudi basadoka, Yesu udi ubajadikila bua dibika dia bafue anu ku dina didi Nzambi udipesha nkayandi : «Nzambi wa Abalama, ne Nzambi wa Isaka, ne Nzambi wa Yakobo » (nv. 37 ; Ekesode 3. 6). Pakadi wa tshindelele wakula nunku kudi Mose, bankambua bandi bakamana kushiya buloba mutantshi.

Page 112: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kadi wakadi udiamba anu bu Nzambi wabu. Nunku buende yeye bakadi anu ne muoyo ne bakadi ne bua kubika. Bantu ba ditabuja aba, bakalamata ku « malu akalayibua » kutamba muoyo wa pa buloba, ne bakaleja ne bakadi baindila ne dituishibua dionso. « Ke bualu kayi – badi bafunda ne – Nzambi kena ufua bundu bua kubikidibua ne Nzambi wabu » (Ebel. 11. 13 ku 16). – Bena kuitabuja, dikankamike bua kumanyisha badi batunyunguluke ne tudi ne ditekemena didi ne muoyo. – Bafalesa ne basadoka badi tshilejelu tshia mishindu ibidi ya batendeledi ba tshikondo tshionso : Ku liseke elu, lulamatu lutambe lua ku mikeshi, lulamatu lua ku bilele bia mu meku, bidi bitapuluka ne buena lelu anyi malu a tshikondo etshi adi ela mpata ku dî ne ku nshidamenu wa bulelela buadi.

Luka 20. 41-47 ; 21. 1-9 Musambakane ne babanji ne bapele, ne bena meshi ne bapote, bena lubombo ne balombodi, Yesu mu dimanya diende dipuangane udi ujingulula kipatshila ka meshi a buonso, ne, wangatshila muntu ne muntu ngikadilu udi ukumbanangana ne wende. Udi uleja bunfumu bua patupu bua bakelenge ba Isalele puopamue ne bukole buabu bua mutshima, ne udimusha buonso badi mua kulua kudingibua kudibu. Udi usanka bua kuamba bitapuluke n’abu, didifila dia umue wa ku bakaji ba mu lufuila bakadi bakadi bakengeshibue ku meshi mabi a lukuka lua bafundi. Pakelaye bionso bia ndekelu bia ku lupetu luende mu tshibutshilu, wakadi uleja ne, wakadi utamba kudifila kudi Nzambi, pamutu pa kudieyemena nkayende (1Tim. 5.5 ; fuang. 2 Kolinto 8. 1 ku 5). Mukelenge udi ubala bikese bintu bidi muntu ufila ku bidiye ulamabua bualu buandi. Wende mushindu wa kubala udi mushilangane ne wetu (nv.3) ne bidi dikankamika kudi buonso badi kabayi ne mushindu wakufila bia bungi (2Kol. 8. 12). Mushindu kayi udi bikese, bilua bubanji bunene mu diulu (fuang. 12. 33 ; 18. 22). – Bakuabu badi bakemeshibue ku bulenga bua mabue a ku ntempelo. Kadi bua Yesu, ne apa kabidi, wende mushindu wa kumona udi mushilangane. Udi mumanye malu adi munda mua ntempelo, udi uafuanyikija ne nzubu wa banyenyi (shap. 19. 46). Pashishe udi wamba difu dia ku malu adi muntu wanyisha aa (nv. 6).

Page 113: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Luka 21. 10-24 Kubanga mu shap. wa 17 ? Yesu wakamana kudimusha bayidi bandi bua makenga a tshimpitshimpi alu kukuata Isalele ne bantu ba pa buloba bualu dimubenga diabu. Kadi munkatshi mua bantu ba tshilumbuluidi, Mukelenge utu anu utapulula badi bu bandi. Mushindu umua mu shap. 12, udi udianshila kubadimusha ne ubakankamika bua bikondo bikole (fuang. nv. 14, 15 ne shap. 12. 11, 12). « Nudiangatshile mioyo yenu bualu bua dinanukila dienu » (nv. 19). Disengelela edi didi bualu buetu buonso. « Nunku bana betu, ikalayi ne dinanukila… », Ke tshidi Yakobo utulomba, « bualu bua dilua dia Mukalende dikadi pabuipi » (Yakobo 5. 7, 8). Nzambi udi ne lutulu (shap. 18. 7) ne udi musue bua bana bandi baleje pabu momumue ngikadilu eu. – Mu kabujiman, nv. wa 20 ne 21 idi ikumbana kumpala kua dbutula dia Yelushalema kudi bena Lomo mu tshidimu tshia 70. Pakaman’abu kutshinta bua musangu wa kumpala ngumbu ya musoko kakui kabingila kalelela, biluilu bia bantomboji biakajula tshisombedi tshiabu, batangile ku luseke lua ku node. Mushindu eu, bena kilisto pakavulukabo mei a Mukelenge, kabakajanguluka mu tshikondo etshi bua kumuka ne lukasa mu musoko eu, kumpala kua masalayi kaayi manji kubuela musangu muibidi bua kubutula musoko (tangila A.L. Ekelezia, Mifundu yende, p. (dibeji) 204). Nv wa 24 udi ukumbanangana ne tshikondo tshidi tshilonda ; tô ne lelu, bidimu binunu bibidi bikadi bimane kupita. Luka 21. 25-38 Kubanga mu nv. 25, Bilejelu bidi biamba bidi bua malu atsshiena alua kumpala. Nebikale bikondo bitambe bukole. Malu onso mashindame neatenkakashibue ne mitshima ya bantu kabidi neipampakane. Ditshina edi, dikadi dibange pa buloba. Bantu nebele meshi bua kupanda bisokomenu mu mbuebue bua ku disungila (Buak. 6. 15…). Kadi bua bena lulamatu ba tshikondo atshi, lupandu luabu (ludi lubikidibua ne dipikudibua diabu), nelulue mudiulu. Netshikale dilua dia Mukelengemu butumbi ; ne buetu tuetu, bena kuitabuja ba tshikondo etshi, tshitudi tuindila, ndilua dia Mukelengemu matutu. Eu, udi mulayi mulelela ! Eyo, bualu bua diulu ne buloba nebipite, kadi dî diandi kadiakupita nansha (nv. 33). - Misagu ya

Page 114: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bunyi, kabena babala kudia kupitshisha41bu bubi bunene nanasha. Kutangila udi mulamakashibue ne bukuatshiki bua maluvu, bualu kudi kuenza bua kunemesha mutshima. Kudi kudiundisha kudidila (égoïsme) ; tufikila ku dipua muoyo majinga a bakuabu badi batunyunguluka (fuang. shap.16. 19). Disanka dia kuindila Mukelenge, diumuka ku dinema dia mutshima bujitu (ndekelu wa nv. 34) ; Lukuka lua muoyo ludi luunyengela.Bua muand’eu, mikanda ya malongesha (épitres) idi isuikakaja misengelelu ne kudimuka kuikala batabale (1Tesal. 5. 6, 7 ; 1Pet. 1. 13 ; 4. 7 ; 5. 8) ; ne apa kabidi, Mukelenge udi utuambila ne « nudilame bimpe…tabalayi misangu yonso, nutendelele Nzambi » (nb. 34, 36).

Luka 22. 1-23Banfumu ba bisamba badi Basusuma bua kumbaja dinga diabu dibi, bualu bua badi bamanye ne bisumbu bia bantu badi ne disanka bua kuteleja Yesu (shap. 19. 48). Kadi satana udi ulua bua kubakuatshisha. Makamana kulongolola tshiamu tshiende tshia mudimu : Yudasa, ne katataka udi ubuela munda muende, wangata muaba wa disua dia muyidi wa diakabi. Anu pinapu, eweu udi uya bua kujikija mushinga wa kutungila n’au. – Pikalabi bua kudia kupita kua Yepowa – ne Bidia bia Mukelenge lelu eu – kakuena bualu budi bulekela mu disua dia bayidi, Yesu udi ubalomba bua kulongolola bidia bia kupita kua Yepowa, kadi udi windila bua kuikala muebejibue bua kubaleja muaba kayi wadilabu. Bena kuitabuja babungi, pamutu wa kukonka lukonko elu kudi Mukelenge, bakamana kudisunguila muaba nkayabu wa kudisangisha ! Kutangila, bionso bidi bipepele. Bidi bikengela anu bua kudilekelela balombodibue anu kudi muntu’eu udi ne mulondo wa mayi, tshinfuanyikiji tshia Nyuma muimpe upesha bantu dî. Nzubu munene mulongolola udi uleja ne kudi muaba bua buonsobena kuitabuja, muaba udi Yesu muikale nkayende. Udi wambila bandi pakalu tshikondo ne : « Nakutamba kujinga… ». Ndinanga bunene kayi ! Mukelenge udi wkula ke bua buimpe budiye ubenzela, kadi bua dijinga dia

41Kudia kupitshisha : Gourmendise

Page 115: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mutshima wandi, « bu muntu kumpala kua kushilangana ne diku diandi, udi ujinga kuenza nsangilu w a kulayangana » (J.N.D).

Luka 22. 24-38 Eu udi muyuki wandekelu wa Mukelenge ne bayidi bandi. Kadi bayide bandi badi benza tshinyi pa diba edi ? Badi bakonkangana bua nganyi wikala mutambe bunene mu bukalenge bua mudiulu ! Ne lutulu kayi ne kudipuekesha kayi kudi Mukelenge ubakanda ! bua musangu wa ndekelu udi ubavuluija (ne tuetu kabidi), bunene buakane budi bua kuatshila bakuabu mudimu. Yeye nkayende ke bualu buakapangaye tô ne katataka bua kulekela bua kuenza (fuang. nv. 27 ne shap. 12. 37). Kena upanga anu bua kubasamina musangu nansha umue, kadi kabidi udi usanka bua kumanya didifila ne lulamatu biabu, udi ubambila ne : « nuenu nudi bananukila n’anyi mu makenga anyi ». Misangu yonso kuakadi kabidi bua bayidi batekete makenga makuabu akadi ne bualu pabuipi ne kushinda ditabuja diabu. Padib’adiMukelenge udi ubaleja mushindu kayi udiye ukuata ne wakuataye mudimu kubangila apa bua bantu bandi : mitendekenu yandi neidianjile kumpala kua mateta abu ne neibakankamike papitshilabu mu diteta dikole (Yone 17. 9, 11, 15). Pakadiye n’abu pa buloka kabakakengela tshintu nansha ; yeye wakadi uba mutabale ne ubakuba bua ku malu onso. Katataka, padiye ne bualu bua kushilangana nandi, ne bamanye muntu bua kudiluangena nvita. Kadi kabiyi ne biluilu bia mubidi nansha (nv. 2 Kol. 10. 4), nansha « ku mashi nansha mubidi kadi » (Efeso. 6. 12). Padiba’adi satana udi usemena pabuipi, muena lukuna munene (1Pet. 5. 8).

Luka 22. 39-53 Dilonda dia bualu bunene bua getsemane, didi ne diunvuija didi Luka muikale nkayende bua kutuambila. Tudi tumonamu Yesuku binu mu nvesa wa 41 ; muanjelo udi ulua kudiye bua kumukolesha munv. 43. Kudi bualu bua kanyinganyinga ka nvita ne tudi bamanye muena lukuna kayi wakadiye nandi bualu. Nvita mikole, ya mu tshitupa tshikuabu, bisululu biandi biakakudimuka bu mabulu a mashi ! Kadi kanyinganyinga aka, kadi kaleja bupuangane buandi. Bualu bua bubi budi ne ditukemesha dikese ku mitsima

Page 116: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

yetu mikole, kadi bua Muntu watshijila mujalame, meshi akuambula bubi buakadi anu bua kumupesha dibazuka ne bowa bunene. – PashisheYesu udi ulua kudi bayidi bandi, badiye usangana balale tulu. Bapungila ne tulu kumukuna kumpala kua butumbi buandi (9. 32) ; apa badi bapungila kumpala kua dikenga diandi. Wakamana kubalongesha bua kulomba ne : « kutufikishi kudi matei, kadi utusungile kudi bubi » (shap. 11. 4 ; Mat. 6. 13). Tshiakenzabu ntshinyi ne disambila edi padiba diakadissatana usemena ! – Tangila Yudasa udi ulua ne bantu badi blua nandi. Budi bualu bua disanka bua kumona Mukelenge, wakadi upitshila mu nvita minene mu diba dia kushala pashishe, udi uleja katataka kumpala kua bantu lutulu, ngasa (nv. 51) ne dipudikila dipuangane.

Luka 22. 54-71Petelo muena dikenga ! Pa diba diakadi Mukelenge utendelela, yeye wakadi mulale tulu, pakalekeleleye bua kuyabu nandi « bu muana wa mukoko udibu baya nandi kutshipelu » (Yelem. 11. 19 ; Yesh. 53. 7), Petelo wakadi utapanna ne muele (nv. 50 ; Fuany. ku Yone 18. 10). Kundekelu, pakadi Mukelenge ufila bumanyishi bua bulelela kumpala kua bantu, yeye misangu isatu wakadi uvila, ushima, musomba, mu lupangu mu tshisumbu tshia bantu bakalua kukuta Mukelenge wende, ne bakadi bakula bibi bua buandi (Mis. 69. 12 ne Mis. 1.1 nendelu wende). Mu ngikadilu wa mushindu’eu, mushindu kayi wakadiye wua kufila bumanyishi bua Mukelenge wandi ? – Ditangila tshianana dia Mukelenge, didi tshibula mutshima wa myidi wende, kutamba ne tshiakadi mua kuensa disamina. Ka ! ditangila. Didi dikuata kondo ka mutshima, dibanga ne mudimu wa kutuangaja. Kanyinganyia ka Mukelenge ka dimuvila dia Petelo, kadi kasambana ne bipendu biakapetaye (nv. 63 ku 65). – Bantu aba babi badiye muimane kumpala kuabu, badi benzejibue bua kumanya nkayabu ne « Muana wa muntu » (nv. 69), udi kabidi Muana wa Nzambi (nv. 70). Bua bulu’ebu Mukelenge udi mua kubandamuna ne « nudi nudingambila mundi, ndi

Page 117: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

nunku ». Ke bua muand’eu kabidi, pashishe kua mei aa, badi batambe kuikala bipishibue !

Luka 23. 1-12Tshipangu bua kushipa Yesu tshiakamana kuenzeka. Bakokeshi bons oba tshisamba badi bajuka bua kuya nandi kua pilato udi nkayandi ne bukokeshi bua kukosela muntu bua kufuaye. Bualu kayi budibu babanda muena lukanu wabu ? Bua kutombuesha tshisamba, mbuena kuamba ne, mbua kubatshingulula ku bubi, yeye wakakuata mudimu anu wa kufikishisha miyo ya bantu kudi Nzambi. Bualu bukuabu budibu bamubanda n’abu mbua, kukandika tshisamba bua katshifutshi tshitadi, kutangila wakamana kuamba ne : « nupe Kayisa bintu bia Kayisa… » (shap. 20. 25). Kadi kudi Pilato, dishima diabu edi kadiena dipatula bualu budibena Yuda bindila. Mu dikema diandi dinene, ngouvena udi ukeba mushindu wa kudipatula mu tshilumbu tshia muntu’eu. Udi ufila Yesu kudi Helode, udi uleja pende bowa (shap. 9. 7) busngisha ne lukuna (shap. 13. 3), ne tshisankasanka (nv. 8). Kadi dijinga edi dia ndekelu kadî dikumbane, bupote bua muntu’eu munene budi bumueneka : udi usanka bua kupuekasha milongo ya muena lukanu udi kayi udibingisha, wakaman’abu kumuambila bua bualu buandi bua malu a kukema a dinanga akenzaye ! Pashishe, mulenguludibua, udi umupingaja kudi Pilato. – Patudi tutangila yeye utudi tumona nunku, nansha bia mumushabu, nansha bia mulengululabu, mitshima yetu idi isanka patudi tuela meshi a tshikondo tshiamuenekaye mu butumbi ne tshikala muntu yonso bua kumumanya ne udi Mukelenge, ku butumbi bua Nzambi Tatu (Yesh. 53. 3 ; Filip. 2. 11).

Luka 23. 13-32Pilato, mutondeshibue kutamba misangu yoso, udi usangisha bakuidi, banfumu ne tshisamba, udi ujikula kumpala kuabu misangu isatu ne, kena musangane bualu nansha bumue budi bukumbana bua yeye kufua. Kadi dinanukila diende bua kumulekela, didi ditamba kubandish’anu dinanukila dia tshisamba bua kumushipa ku nkuluse. Tshisamba tshidi ne butekete ne butomboke bualu bua, mitshima yabu idi tumikila bualu budibu kabayi

Page 118: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bamanye udi ubuenzeja (satana). Kundekelu, mbila yabu idi itshimuna, ne badi mu dishintulula dia muntu wa kulekela badi bitabuja bua balekele mushipianganyi Balaba, bajikula buaYesu afidibua ku dijinga diabu. Bualu bua, bua Pilato, muntu udi kayi ne kanyinganyinga ku mesu, kuikalaye ne muoyo kudi ne mushinga mukese ku disankisha dia tshisumbu tshia bantu. – Munkatshi mua badi baya ne wakukoselabu tshilumbu bua lufu, babungi badi bakuatshibue ne luse, ne badila. Kadi dilubakana, kadieka tshimanyinu tshia mudimu wa Nzambi mu mutshima wa muntu. Kabuyi bua mudimu au wakamana kuenzeka mu mutshima wabu, bakaji aba kabakadi mua kudila buabu bobo nkayabu ne bua musoko mushipianganyi nansha, bu muakenzaye nkayende mu (shap. 19. 41). Bantu ba bungi bakalengibua mu meshi tshianana ku ngikadilu muimpe wa Yesu, pakanyilajibuabu bua malu onso mabi akamuenzelabu kudi bantu, kabayibelangana meji ne, ku bubi buabu, muntu ne muntu udi ne bujituku lufu luandi (Yesh. 53. 6).

Luka 23. 33-49Yesu udi mulomdibue ku muaba eu mukole wa kabalubalu, kudiye upopedibua ku mutshi mutshiamakane, munkatshia mua banyenyi babidi. « Tatu ubabuikidile… » edi ke diandamuna diende ku malu onso mabi adi bantu bamuezela (fuang. shap. 6. 27). Bikalabu batonda bubi buabu butambe bunene bua bukua bantu pa buloba- budi bujimijibua ku lufu luende mene pa mutshi mu tshiamakane. –Ku mutshi mutshiamakane, buonso badi koku : Ba ngovena (nv. 35), ne banyenyi babidi (nv. 39), butomboke buonso bua mutshima wa bantu budi bumueneka apa kakui bundu : Mesu a dimukeba, dimuseka, dimutuisha, ne bipendu bia bunyi… Kadi tangila muyuki muimpe udi ubanga pankatshi pa Mukalele ku nkuluse ne munyenyi mukuabu wakadi mutuishibue ku bubi buende (nv. 41). Mubuluila kudi Nzambi, udi ujingulula mu muntu mulengulula, ne muluatshika tshifulu tshia meba udi ufua ku luseke luende, mulambu muakane, Mukelengewa butumbi (nv. 42). Ne udi upeta mulayshinga munene (nv. 43). Nunku, pa mutshi mutshiamakane, Mukelenge udi mua kulabula difutu dia kumudilu dia mudimu wandi mukole. – Pashishe kua meba asatu amidima mikole, Yesu udi upeta dikosa dia malanda mu diba didiye umuka ku dipitshila. Ne mu

Page 119: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshiendelele tshionso, nkayandi udi ulekela muoyo wende mu bianza bia Tatu wende. Lufu lua muakane, ludi tshikondo tshiandekelu tshidi Nzambi mua kufila bumanyishi kupitshila ku kamanda ka masalayi ka bena lomo (nv. 47).

Luka 23. 50-56 ; 24. 1-12Diambuluisha dia Yosefe wa mu Alimatayo, budi butuleja ne ngasa wakamana kukuata muntu’eumubanji utudi tumona misangu yabungi mu Luka (tang. shap. 18. 24 ; Mat. 27. 57), ne muntu wa mushinga wa munkatshi mua tshisamba. Muyidi eu, wakamana kulongolodibua bua mudimu udiye ukumbaja katataka : wa kujika mubidi wa Mukelenge (bilondeshele Yesh. 53. 9). Pashishe, Nyuma udi utuleja bakaji ba didifila, badibu bambulula bualu buabu ne bakalonda Yesu mu Ngalela monso (nv. 49, 55). Bakimana ku muaba wa dikenga. Kulonda, ne meshi ne lungenyi, bakalongolola, bintu bia mupuya muimpe bua kuya kuela mubidi wandi. Kunshikidilu, badi baya ku lukita mu dinda dia dituku dia kumudila dia lumingu ne kuenza disambakana dimpe. Banjelo babidi badi aku bua kubamanyisha ne biakalongololabu kabiena ne kabingila kakuikalaku : Yeye udibu bakeba kena kabidi mu lukita, wakabika. – Dimanya dia buena kilisto dia bana ba Nzambi ba bungi, didi anu ku mutshi mutshimakane, kadî ditamba kuya kumpala nansha. Badi mua kubela lukonko lua dikema ludi mu nv. 5. Muanetu ne mulunda, tutambe kusanka ne, Mukelenge kena anu Musungidi mufue ku mutshi mutshiamakane nansha. Udi ne muoyo tshiendelele (Buak. 1. 18). Ne tuetu tudi ne muoyo nandi (Yon. 14. 19)

Luka 24. 13-35Bayidi babidi badi benwde ne kanyinganyinga mu nshila wa ku Emau. Bamane kujimija ditekemena diabu dia pa buloba dia Mashiya kudi Isalele, badi bpingana ku madimi abu ne ku midimu yabu (Mako 16. 12). Kadi, kadi muenyi wa kukema udi udisambakaja n’abu mu nshila, udi ushintulula ngelelu wabu wa meshi abu. Udi ubanga ne dikema dia dipanga diabu dia lungenyi ne dia mitshima yabu mikole (nv. 25). Adi malu abidi adi atamba kuenda pamue. Misangu mikuabu, dipua dietu diamuoyo didi dilua bualu

Page 120: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

katuena tuitabuja (Ebelu 11. 3). PashisheMukelenge udi ukangula mifundu kudi balunda babidi ba mu nshila ne ubajinguluija « maluadi amutangila ».Katupu muoyo nansha, bualu busokoka bua dipungila dikulukulu, ne nangananga bua mei a tshiprofete, adi bua kukebamu Yesu.- Tangilayi mushindu udi Yesu udilekelela kudi badi bamuimanyika bua kushalayen’abu : udi ubuela bua kushalaye ne bayidi aba babidi. Tudi mua kuenza petu mushindu eu anyi ! Ku muntu ne muntu, patudi bapungila, ne padi malu etu menzeka mu mushindu utuvua katuyi batekemena, tuyila kumpala kuende, bua kuitabuja mushindu udiu. « Disamba dia mifundu » ne dilombole meshi etu kudi Mukelenge udi ne muoyo, ne, neatemesha mutshima wetu (Lom. 15.4).

Luka 24. 36-53Yesu, anu pakabikaye ku lufu, wakadi mua kubanda mu diulu. Kadi wakajinga bua kuanze kusambakane ne bayidi bandi bakatambaye kunanga (Yon. 16. 22) ; wakadi ukeba bua kubapesha bimanyishilu ne kena anu ne muoyotshianana, kadi udi ushala bu muntu tshiendelele, yeye Yesu wakamanyabu, wakalondabu ne wakakuatshilabu mudimu panu panshi. Bana ba Nzambi banangibue, eu utuatangila mu diulu ken’anu « nyuma » anyi nansha muenyi ku mitshima yetu. Udi anu Yesu wa mu bafundi buonso ba lumu luimpe udi, Muana wa muntu, udi Luka umuka mu kutuleja, Musungidi wa dinanga utuakayila bua kumumanya ne kumunanga pa buloba. – « Bidi bikengela »» biakadi bikengela », « kabiakadi bikengela ?» (nv. 7, 26, 44,46). Meshionso a Nzambi, akadi ne bua kukumbana anu ku makenga a Yesu, ne kabidi mu butumbi buandi. – Ne Yesu udi usungula mu Betaniya bua kushilanga ne bayidi bandi. Mu tshinfuangikiji, udi ubajadika mu tshitupa tshipiatshipia, tshikondo tshidiye kayi n’abu mu mubidi’eu, « pambelu pa bulongolodi buonso bua buena Yuda (nv. 50) : tshitupa etshi tshia muoyo mupiamupia ne wa bobumue (Yone. 12. 1…). – Dî dia kunshikidilu dia Mukelenge didi mulayi (nv. 49), tshienzedi tshiende tshia ndekelu ndibenesha (nv. 50). Udi uya, kadi mitshima ya bantu bandi idi ishala kubangila apu miuule ntente ne disanka ne ditumbisha. Tuetu badi

Page 121: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bakumbanyine dinanga dia mumue edi, tutumbisha, tuetu petu Nzambi wetu ne Tatu wetu, ne tuikale ne disanka mu Musungidi wetu mupuangane.

Yone 1. 1-18« Muana umuepele » mulue bua kumanyisha Tatu, etshi ke tshikoso tshia lumu’elu luimpe (nv. 18 ; tang. 1Yon. 4. 9). Kubangila ku nvesa wa kumudilu, udi dî dionso mua kuikala ditangidibue ne ntema yonso, udi utulejaye bu dî, muntu wa tshiendelele, mushilangane ne Nzambi, kadi muikale anu Nzambi. Kabidi tô ne kule kaka kudi meshi etu mua kulepa, wakadi (Mis. 90. 2). Kadi dî edi diakafuka, tshibangidilu tshia muoyo ne tshia munya, kadiakatuela dî ku diulu kuaka ; to, diakalua pa buloba (nv. 9), kudikokesha ku mikalu ya tshipapu ne ku bikondo. Bualu busokoka : dî diakalua mubidi (nv. 14 ; Tim. 3. 16) ! Kadiakalua bu mutumibue wa lukasa, bua kupingana lubilu kudi wakamutuma. Dia kikala (dilongolole tshisombedi diadi) munkatshi muetu, kutangila, kadî dilekela bua kuikala «  mu tshiadi tshia Tatu » (nv. 18). Bionso bidi Nzambi mu ngikadilu wende mene : dinanga ne munya (ngasa bua muoyo ne bulelela bua kondo ka mutshima bua muntu mubi, biakasemena pabuipi netu ne kututemena mu muntu’eu wa kukukuila. Kadi midima ya meshi a bu muntu kayakamanya bukenke ebu (nv. 5). Buloba kabuakamanyaMufuki wabu. Bantu bandi, kabakakidila Mashiya wabu (nv. 11). Kadi wewe mubadi, ukadi mumane kumuakidila anyi? Bikalabi nunku, udi muana wa Nzambi (nv. 12; Gal. 3. 26).Yone 1. 19-34Kabuakadi bujitu bua bubi buakadi bulombola batumibue ba bena Yuda kudi Yone Mubatiji, Kadi nangananga tshisankasanka ne dijinga dia kumon’abu mua kutuishibua ; misangu mikuabu kabidi, kanyinganyinga.Dibulula diabu, didi mushidu wa Yone kubambila mukeshi wandi (fuang. 1Pet. 3. 15 ndekelu). Kutangila, kena ne bualu bua kudiamba nkayende nansha (nv. 22). Yeye nkayende udi anu dîtshianana. Udi « mutumibua kudi Nzambi…bua kumasha bua munya » (nv. 6 ku 8). Mu mushindu mukuabu, bapikudibuebuonso badi balombibua bua kufila bumanyishi bua munya ne kumpala mu kuenda « bu bana ba munya » (Efes. 5. 8). Mu bobo nkayabu

Page 122: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kabena ne tshitu, kadi bu biamu bia mudimu bia Kilisto udi munya wa buloba, munya wende ulejibue pa buloba kudibu. Nzambi wakadianshila kuleja muena mudimu wende, mushindu wa yeye kumanya udiye musungule bua kuleja. « Tangilayi Muan’a Mukoko wa Nzambi », mudi Yone wela lubila, padi Yesu ulupuka. Nzambi wakadilongolaluela Mulambu muakane bua kumusha n’au bubi bua ba pa buloba. Mulambu eu wakadi muididibue mutantshi kubanga ku dipambuka dia muntu, muakula kudi baprofete ne ku mindidimbi ya dipungila dikulukulu (Yeshaya 53 ; Ekesode 12. 3). Ne mulambu kayi ! Muan’a Mukoko wa Nzambi kena mukuabu, bikalayi kayi Muana wa Nzambi (nv. 34).

Yone 1. 35-52Luendu lua Yesu (kaluena luleja tshilejelu tshia mu diulu tshianana : nv. 33) ludi lûja mutshima wa Yone ne dituishibua ne disanka (nv. 36). Bintu bidi biakula kudi bakuabu ! Bayidi bandi babidi badi bamuteleja ne balamata kudi Yesu. Bamulonda ne bashala mu tshisumbu tshia bantu bandi, diakalengele ditudi petu mua kumanya katataka bilondeshele mulayi wende (Mat. 28. 20). Andele udi utupesha tshilejelu tshikuabu : udi ulua kudi Yesu ne « ne muan’abu Simona ». Kumpala kua kuela meshi bua mudimu mukuabu kampanda, tuele meshi bua badi pabuipi netu badi kayi banji kumanya Mukelenge Yesu. Andele udi muyidi maukupula. Kadi mudimu wende dituku adi newikale ne difutu bualu bua muan’abu Simona nealu mupostolo Petelo. Filip oudi unvua dibikila dia Mukelenge, yeye pende udi wambila Natanaele bua muena Nazalete eu udi kayi muntu mukuabu anu Mashiya mulayibue. Kadi kudiye kakuena didibingisha didi ne bujitu butambe dibikila edi « lua umone ! » Bu mudi mu shapita eu, mena ne biambilu, bidi bisamuna matumbi a tshiendelele adi n’auMukelenge Yesu Kilisto lelu ne ikalaye n’au mu bikondo bilualua : Dî, Muoyo, Munya, Muan’ umuepele mu tshiadi tshia Tatu, Muan’a Mukoko wa Nzambi, Muyishi udi ulongesha,Mashiya anyi Kilisto, Muena Nazaleta mulelela, Mukelenge wa Isalele ne Muana wa muntu.

Yone 2. 1-12

Page 123: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Yesu udi mubikidibue ku dibanji. Kadi Tangilayi ne bionso bidi bienzekela pambelu pa nzubu wa dibanji, ne kakuena bualu nansha bumue budibu bakula apa bua mulume. Bionso bitudi bamanye apa bidi anu ne bakapeta disanka dia kubikila Yesu ne bayidi bandi. Mulunda musuibue, tudi petu mua kutuangaja Mukelenge mu malu etu onso anyi ? Neikale ne budikadidi bua kuikala netu mu dibanji dia muku etu ne masanka etu onso anyi. Yeye nkayende udi mumanye mua kutupesha disanka didi nvinyo muikale mundidimbi mu dî dia Nzambi. Misangu yonso mmayi a kuvuwa, adi akumuka nvinyo wa disanka. Nebikale mushindu umue bua Isalele mu tshikondo tshia kupingajulula malanda ende ne bidi mushindu umue ne buetu tuetu kabidi : Tudi tulabula msanka a nyuma anu mu mushindu utudi tukumbaja diambedi tshilumbuluidi tshietu nkayetu. – Mushindu wa muntu ngua kupesha bantu « nvinyo muimpe kumpala » (nv. 10). Udi ne lukasa bua kusanka ku bunsonga buandi ne bionso bidi muoyo mua kumupesha. Bualu bua palua tshikondo tshia dikulumpa, kakese kakese, nkuka neilue, tunyinganyinga, dishimbuka ne lufu. Nvinyo muimpe wankangatshibua diambedi. Kadi Yesu udi wenza mushindu mukuabu. Udi mutekele bantu bandi masanka a tshiendelele kaayi mua kufuanyikijibuua ne masanka a patupu a pa buloba. Katukebi makuabu nansha !

Yone 2. 13-25Yesu udi umuka ku Kapenuna, uya mutanyile ku Yelushalema. Kudia kua kupita kua Yepowa kua « bena Yuda » kudi pabuipi. Dituku edi kadiana kabidi ne ngikadilu wa « dituku didi Yepowa musungule » anyi « dituku dia tshijila » (Lew. 23. 2) ; fuang. Yone 7. 2). Bualu bua dienda dia mushinga dia mutshima didi diuwula nteta mu ntempelo. Bendi ba mushinga badi bapanamu nyama mishilashilangane idi ne mushinga bualu bua milambu. Munyingalale, Mukelenge udi uvuwa nzubu wa Tatu wende (nv. 16). – Mulunda mu kilisto, mubidi wetu udi ntempelo wa NyumaMuimpe. Bituikala tuakadilekela bakuatshibue ne bakokeshibue kudi bikadilu ne meshi a bukoya, tulekele Mukelenge bua kufila bulongame ne kutulengeja. Udi ne mukau bua dinanga dietu kudi Tatu wetu. – Bualu bua bantu badibu bakula mu nv. 23-25, bakadi bitabuja Yesu ku mishiku mbuena kuamba ne

Page 124: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ku meshi, kadi mitshima yabu kayiyi mituishibue nansha. Badi bajadika bukole buandi bua kuenza malu a kukema, kadi kabiakadi ditabuja, ne Yesu kakadifila kudibu nansha. Bualu bua ditabuja didi dilua ku diunvua…ku dî dia Nzambi (fuang. nv. 22 ne Lom. 10. 17). Dimanya dilelela didi nadi Yesu bua Mutshima wa muntu, didi bujadiki bua bunzambi buandi (nv. 25 ; bala. Yelemiya 17. 9, 10). Kadi bua muand’eu dinanga diende kadiafubidila musangu nansha umue. Bualu bua kabingi ka dinanga diende, kakadi mudiye nkayende, ke mu bantu muakadiye usuna nansha.

Yone 3. 1-21Muikale ne bowa, kasi musaka kudi dijinga dia mutshima wende, Nikodeme udi uya bua Kumona eu udi muoyone munya (shap. 1. 4, 5). Mfumu wa benaYuda eu, ne muntu munene wa bayishi ba Isalele, udi uyila kudi Muyishi mulue kdi Nzambi bulelela bupiabupia ne budi bumupuekesha : nansha ngikadilu yende, nansha dimanya diende, nansha bukole buende bua bu muntu kabuena bumupesha bukokeshi bua kubuela mu bukalenge bua Nzambi nansha. Bualu bua, mushindu umua utudi tubuela pa buloba ku diledibua, kuledibua kukuabu kudi ne mushinga mu tshitupa tshia malu a nyuma, a diku dia Nzambi – Tudi tusangana « budi » misangu ibidimu diandamuna dia Mukelenge. Umua udi utangila bualu bua bantu« bunudi n’abu mbua kuledibua tshiakabidi». Mukuabu udi mutapuluka ne mukole udi utangila wa kukuila Musungidi nkayende : « budi Muana wa muntu n’abu mbua kubandishibua… ». Ditangila dia ditabuja dia Mukelenge mubandishibua pa mutshi mutshiamakane, didi dinsungila ku dibutuka dia tshiendelele (nv. 14, 15 ; fuang. Nomb. 21. 8, 9). Pandi mmutangila, ndi nyila dinanga dia Nzambi dia bantu ba pa buloba (ne buanyi nkayanyi), ne bujadiki bunene ne wakampesha dinang’edi. Bulaba kabua kulumbuluishibua bikalabu kabuyi buanji kunangibua. Lumu luimpe lonso, ludi mu bualu ebu buimpe nv. 16, mushindu wa lupandu wa bantu babi babungi, ne ludi kaluyi mua kubondakaja misuka yetu.

Yone 3. 22-36

Page 125: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Bayi ba Yone badi baleja mukau mukese, padibu bamona muyishi wabu ujimija mushinga wende bualu bua muntu mukuabu (nv. 26 ; shap. 4. 1). Kumusha bayidi babidi (badi Andele umua wabu) bakumuka kudi Yone bua kulonda Yesu, bantu aba kabakajingulula bimbe mudimu wa Yone bu mudianjidi wende nansha. Wakadi mulunda wa Mubaki. Ne tshikadi tshinyingalaja bayidi, tshiakadi tshifikisha kudi Yone dikumbana dia disanka diende (nv. 29) ; wakadi ne disanka dia kujimina kumpala kua Mukelenge. Diandamuna diende dimpe, diekadi mua kuikala dilamika mu mutshima wa muntu ne muntu wa kutudi bu musambu : « budiye n’abu mbua kutumba, bundi n’abu mbua kupueka » (nv. 30). Dî edi didi mushindu wa Yone kutumbisha Mukelenge Yesu : udi kumutu kua buonso, ke ku bukokeshi budi bisumbu bia bantu bamanye ; kadi bualu buawudi ufuma mu diulu (nv. 31). Ne kena mulue bu muanjelo kadi bu tshintu tshia dinanga dionso dia Tatu, Mupinyi wende (Ebel. 1. 2). Dimueka edi didi diteta kudi bantu buonso bua kupatapulula mu bitupa bibidi : aba badi bitabuja Muana : badi katataka ne muoyo wa tshiendelele. Kadi bua badi kabayi biyabuja, bualu bukole, tshiji tshia Nzambi tshidi tshishala kudibu ! Udi ku luseke kayi ? (shap. 20. 31).

Yone 4. 1-18Kabuen’anu bua bantu ba mushinga bu Nikodemo, Nzambi, bakapeshaye Muanandi. « Dipa dia Nzambi » edi dimpe (nv. 10) diakafidibua patupu kudi bantu babi ba dikenga ditambe bunene. Mmuenenu kayi utdi nende apa ! Mu kudipuekesha kuandi kutamba bunene, Muana wa Nzambi udi mushikame ku luseke lua buina bua mayi, bulelela bu muntu wakamanya dipungi ne Nyota. Kutangila udi wela meshi anu ku lupandu lua bifukibua biende. Tangila mukaji udi usemena, ne tangilayi mushindu udi Yesu umuakidila bua kukuata mutshima wende. Udi umuloma bua kumuambuluisha ne upita kumpala kuende bua kumuambila bidi mumanye. Ne nzala minene ya kupeta disanka, mukaj’eu wakanua a pa buloba adi kaayi mamanye mua kumupeshadi, wakadikeba kudi baluma batanu. Misangu yonso wakapeta « anu nyota kabidi ». Kadi Mukelenge udi mumanye buende « mayi a muoyo » adiye nkayende mushimi wau (nv. 10, 13 ; fuang. ku Yelem. 2. 13,

Page 126: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

18 ne 17. 13). Kayi munvue malu aa, mukaj’eu wa ku Samalea, udi windila kudiye bua kuangata dipa edi dia pabuadi. Kadi bidi ne mushinga bua Mukelengeanji kubulula bidi kabiyi bimbe mu moya wa mukaji eu (nv. 16 ku 18). Bualu bua katuena mua kuikala ne disanka bikala munya wa Mukelenge kauyi muanji kubuela mu kondo ketu ka mutshima. Ngasamu Yesu kena utapuluka ne bulelela (shap. 1.17).

Yone 4. 19-38Dilongesha dia kumudilu dia Mukelenge kudi mukaj’eu didi bualu bua kukukuila, mudimu mutambe buimpe udi utangila bena kuitabuja buonso. Muaba kayi, diba kayi ne mushindu kayi. Ditendelela dia ngikadilu ne bilele dimane kutekibua ku luseke, diba diakamana kulua- didiku katataka-dia kutendelela mu nyuma ne mu bulelela. Kudi nganyi ne kudi banganyi dikukuila edi didi mua kuenjibua. Ke kudi kabidi wa tshiendelele Yepowa nansha, Nzambi wa Isalele kadi kudi Tatu, bilondeshela malanda mapia mapia adi a bana ba Nzambi. Kudibu ke kudi bujitu misangu yonso bua kutumbisha. Badi babikidibue ne batendeledi balelela. Nuenu bakakebibua bua kipatshila aka, nudi nubenga kupesha Mukelenge mamuma a mudimu wende anyi ? - Ku bionso bidi Mukaji eu umuka ku diteleja, udi ulekela mulondo wende, uya lubilu mu musoko bua kumanyisha muntu wakasambakenaye nende. Bua bayidi, badi baleja kupanga kuabu kua bukole bua kubuela mu meshi a Nzambi Mukelenge wabu. Makole abu ne masanka abu, Yesu wakadi uasuna mu bobumue ne Tatu’andi (nv. 34), ne munshila wakadi kumpala kuandi. Wakadianshila kumona dinowa diakadi kumpala : bungi bua buonso bakadiye ne bua kusungila (nv. 35. Mis. 126. 6).

Yone 4. 39-54MuYesu udi ushala matuku abidi munkatshia mua bena Samalea bapetudibue, bu muakadiye pende mupetudibue (fuang. shap. 8. 48). Ne bantu’aba badi bamuitabuja, ke anu ku bumanyishi bua mukaji eu, kadi ku

Page 127: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

disambakana dia muntu ne muntu diakapetabu ne « Musungidi wa ba pa buloba » (nv. 42 ; 1Yon. 4. 14). Katusanki ne dimanya dia bakuabu bua tuetu kumanya Mukelenge Yesu nansha. Bidi bikengela tuikale basambane nende nkayetu, bua Musungidi wa ba pa buloba ikale kabidi Musungidi wetu. – Yesu, pashishe udi uya mua galela. Udi usngana Mukelenge wa lupangu ne knyinganyinga, bualu bua muanende udi usama bikole, ne unanukila bua muyishi alue ne amondape. Muntu’eu kena pabuipi bua kuikala ne ditabuja bu dia kamanda ka masalayi lukama ka bena Lomo ka mu musoko umue wa Kapenuna, yeye wakadimona kayi mukumbane bua Mukelenge kubula mu nzubu muandi, kadi wakadi usanka anu ne dî dimue bua lupandu lua mupika wandi (Luka 7. 7). Yesu udi ubanga kuandamuna tatu’eu ne ditabuja didi kuitabuja kumei mapepele ne kakui kukeba bua kuikala ne dijinga dia kumona ne mesu malu kampanda (nv. 48 ; fuang. shap. 2. 23). Mbua kuteka bantu aba mu diteta, didi Mukelenge kayi upueka nende. Ne bukole bua lufu budi bukandikibue ku bukolebua muoyo buakalua mudiulu (1Yone 5, 12).

Yone 5. 1-14Mpokolo eu wa ku Beteseda (nzubu wa luse), udi tshinfunyikiji tshia tshipungidi tshikulukulu. Biakadi bikengela bukole kudi bantu aba batekete, bua kudila mu mayi a londapu, ne bua kupeta bukole ebu, biakadi bikengela… kuikala mumane kuondapibua ! Biamuomumue, mikeshi idi mua kulekela ne muoyo anu udi uyikumbaja yonso nko, ne muntu nansha umue kena mua kuikumbaja nansha. Anu pikalaye mumane kupta muoyo wa Nzambi. Tudi mua kudikonka ne mbua tshinyi, munkatshi mua bantu aba batekete babungi, mpofo, njeku, Yesu udi ulua umueneka bua kukuatshish’anu muena kaneke. Diandamuna, bualu bua, bua kufika ku difutu dia ngasa, malu manene abidi adi ne mushinga : bikengela kuikala ne dijinga ne nzala. Ke meshi adi lukonko lua Yesu lupatula : « udi musue kuondapibua anyi ?» ne diandamuna dia muena dikenga eu : « ntshiena ne muntu… ». Baamudiajidila ku mpkolo, muoyo wende onso wa pa buloba wakadi anu diakabi ne dipetudibua. Kakui mpata nansha, wakela meshi

Page 128: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

akupeta diambuluisha kudi balunda ne kudi bana babu, kadi buonso aba bakamana kupungila. Ne kabiakamupangila bidimu makumi asatu ne muandamukulu bua kujimija meshi ende a patupu a kumudilu. Katataka, kena ne muntu, nunku udi mua kuikala ne Yesu. Mulunda udi kui muanji kukudimuna mutshima, kuindidi bikondo bile nansha bua wewe kumanya ne Yesu nkeyende udi mua kukusungila. Kadi bulelela, udi musue kusungidibua anyi ?

Yone 5. 15-30 Lukuna lua bena Yuda, ludi mushindu udi Mukelenge mua kubulula amue matumbi andi : 1° Mudimu wandi wa dinanga bua kumusha bubi pa buloba (nv. 17 ; shap. 1. 29). Kumpala kua dibutuka dia bufukibua buandi, Muana ne Tatu, kabakadi mua kuikisha. 2° Dinanga ditambe bunene dia Tatu kudi Muana, udiye wabanyangana nende meshi ende onso (nv.20 ; shap.3. 35). 3° Bukole bua muoyo budi munda muende (nv. 21,26) budiy eufila n’abokatataka muoyo wa tshiendelelekudi aba buonso badi bamuitabuja (nv. 24). Ne akumbaje bukole mu diba ditshiena kumpala mu dibika dia bantu ku bafue (nv. 28, 29). 4° Tshilumbuluidi tshiakambu kumupesha mu ngikadilu wa Muana wa muntu (nv. 22, 27). 5° Kundekelu, mu nv. 19 ne 30, ditumikila diandi ! Mmushinga kayi udi ditumikila edi diangata menemene, padidi dikumbajibue kudi udi ukumbanyina ditumikila dia bifukibua bionso (nv. 23). Bikala Mukelenge wakula bua matumbi ende nkayende, mbualu bua, adi masuikakaja ne a Tatu’ende. Kubenga kutumbisha Muana, nkuenzela wakamutuma bibi (nv. 23 ; Tangila 1Yone 2. 23). – Kumpala kua bupuangane buonso bua Musungidi wetu, tudi mua kuikala petu mu diangisha (nv. 20 ndekelu) ne mu dikukuila.

Yone 5. 31-47Yesu udi wandamuna bena Yuda ku mitshima yabu mikole ne malu anayi a bumanyishi buandi : bu Yone (nv. 32-35), bua midimu yandi (nv. 36), bua Tatu ku musulu wa Yadena wakamanyisha Muan’andi munanga (nv. 37), bua ndekelu bua Mifundu (nv. 39). Mu mikanda ya Mose, mudi nangananga bua bua Mashiya (nv. 46 ; tsilejelu tang. Gen. 49. 10, 25 ; Nomb. 24. 17).

Page 129: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Pakadibu bakeba bua kukuila eu (Mose), bena Yuda kakadi bitabuja mei akafundaye nansha, bualu bua bakadi bapidia yeye wakambaye bualu buandi (nv. 46 ; Dutelenome 18, 15). Nebikale pabuipi nunku bua kuitabuja mufuilakanyi ne Kilisto (nv. 43). – « Kebululayi malu adi mafunda mu mukanda wa Nzambi », mua kamana kuamba Mukelenge Yesu. Bualu bua mu malu aa ke mutudi mua kudiunda mu dimanya dia Muntu’eu munene. – Kuitabuja butumbi budi bufuma kudi bantu ne kukeba dianyisha diabu, mmushindu wa mutshima mukole (nv. 44). Bualu Nzambi udi wamba ne tudi bantutshianana (Gal. 6. 3), ne kakuena bualu nansha bumue bua tuetu kuditumbisha n’abo (2Kol. 10. 17). Kadi, nangananga, patudi tuitabuja bualu ebu, tudi tusanka mu bimpe bidi bantu mua luela meshi bua bualu buetu ! Yesu kakadi ukeba butumbi buakadi bulua kudi bantu (nv. 41 ; fuag Paulo mu 1Tesal. 2. 6). Ne tudi mua kumuidikija, bituikala munda muetu ne dinanga dia Nzambi, ne, bikale kabidi ne dijinga dia kumusankisha yeye (fuang. nv. 42).

Yone 6. 1-21Bsumbu bia bantu biakalonda Yesu. Kadi nanganangabadi bakokibue ku bukole buandi pamutu pa ku ngasane pamutu pa bupuangane bua ngikadilu wandi. Kutangila, kakuela bualu bidi buya kumpala kakui makuabu ; ne kabidi, Mukelenge udi uleja aa onso mu bualu budi mu tshitupa etshi bua divudija dia mampa. Nsongalume, udibu bakula mu nv. 9, udi utuvuluija ne, mu tshipmu tshionso tshia muoyo wetu pa buloba, tudi mua kuenzla Mukelengebualu kampanda; ne kuenzela kabidi bakuabu. Udi umuepele, udi umueneka wela meshi ku tshiakudia tshiende nkayende. Ku ditataba dia kuteka kakese kadiye naku mu bukokeshi bua Mukelenge, udi ulua mushindu wa kulongoluela bantu binunu bitanu. Bikala Mukelenge usua kukuata netu mudimu, katuedi meshi a butekete buetu nansha nansha bua bukese bua bintu bitudi nabi nansha ; yeye neamanye nkayende mushindu wa kukuata nabi mudimu (Yelem. 1. 6,7). – Pashishe kua bualu ebu bua kukema, badi balua bua kukuata Yesu ne « kumubandisha mu

Page 130: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bukalenge ». Kadi, kena mua kuangata bukalenge ku bianza bia bantu nansha (shap. 5. 41), kena mua kubuangata kabidi nangananga kudi satana (Matayo 4. 8 ku 10). Nzambi ke wakamuvuija Mukelenge (Misambu 2. 6). – Kundekelu, kudi bualu bukua, bobo pabu bdi butambe kutemshibua ne bukole buandine ngasawandi, tudi tumumona ulua bua kusambakana ne bayidi bandi pa mayi ne mavuala, ujikija kanyinganyinga kabu.

Yone 6. 22-36Mukelenge kena udididnga nansha. Bisumbu bia bantu ebi bidi bimulonda bua kipatshila kadi kakayi ne mushinga munene; bidi biela meshi ne, neatungunuke ne kubapesha mampa. Nunku, udi ubambila bua kukuata mudimu bua diulu (nv. 27). Tudikonke petu, ne mudimu wetu udi ne kipatshila ka malu a mu diulu adi adisha mitshima yetu ne adi ashala, anyi a malu a pa bulob’apa adi mlongolola bua kujimina. – Nunku, bidi biunvuija ne, kuenza kua bienzedi bimpe bua kusungidibua anyi? Lelu mu Buena kilisto, babungi badi belangana meji mushindu’eu (fung. nv. 28). Kadi dî dia Nzambi didi ditujadikila ne: “nudi basungidibue ku ngasa, bua ditabuja…ke ku midimu mimpe…” (nv. Efes. 2. 8,9). Nzambi udi mumanye anu mudim’umuepele, udi ufikisha muntu bua kusemena kudiye, udi ku bualu bua kuitabuja Musungidi wakatupaye bu dipa (nv. 29). Bionso bidi bifuma kudiye: Mayi a muoyo (Nyuma Muimpe; shap. 4. 10) ne “ Bidia bia muoyo” (Kilisto nkayandi; nv. 35). Bidi bienzeka mushindu kayi bua mitshima yetu kayisankishibu? Mukelenge udi upanga ku milayi yende anyi? (nv. 35; shap. 4. 14). Bulelela nansha kakese! Kadi ku lutu luseke misangu yonso katuena tukumpbaja bualu ebu: “udi ungitabuja meme– mudi Mukelenge wamba – kakuikala ne nyota”. Tudi dijinga ne ditabuja bua kusungidibua, kadi kabidi matuku onso, bua kuoweshibua ne tshiuwiditshiandi tshijima.

Yone 6. 37-50Musungi udi ulaya ne : « ntshiena ngipata udi ulua kundi » (nv. 37). Tuye kudiye bituikala katuyi banji kuenza ; kena upidia muntu. – Kadi bua kulua

Page 131: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kudi Yesu bikengela mudimu wa Nyuma wanji kuenzeka mu mutshima. Muntu kena mue kuela dikasa bua kuya kudi nzambi, anu Nzambi mumukoka (nv. 44). Bakuabu nebambe ne ka tshilema tshianyi, bingikala tshiyi mukudimuna mutshima. Kutangila, udi ne bujitu bunene bua kulekela mudimu’eu wa Nzambi kuenzeka munda muebe. Pa dib’adi mene Nzambi udi ukukkoka kudiye. Kubengi mutantshi nansha. – Ngasa udi Yesu nende bua bantu babi, udi mushindu wa kuleja dinanga diende kudibu. Kadi udi ukuatshishangana ne disua dia Nzambididi bua kupesha bifukibua biandi muoyo (nv. 40). Kutangila, Yesu wakaluila bua kukumbaja disua edi, kakui kuenza bualu bukuabu nansha bumue (nv. 38 ; fuany. Ebelu 10. 9 : « Tangila, ndi ndua bua kuenza disua diebe »). Muntu udi ne mubidi ne musuka. Ke bualu kayi kena mua kuikala ne muoyo anu bua diampa (biakudia) nkayadi, tshiakudia tshia mubidi wandi. Musuka wende udi kabidi ne dijinga dia tshiakudia ne tshimue tshidi tshimukumbanyina, tshiadi dî dia Nzambi, Biakudi bia mu diulu, Kilisto nkayende (Luka 4. 4).

Yone 6. 51-71Nansha Mulayi udi Nzambi mubalaye, bana ba Isalele, pakumona mana mu tshipela, bakadikonka muntu ne muntu : « etshi ntshinyi ?» (Ekesode 16.15). Mutshima eu mukole udi umueneka kabidi kudi ndelanganyi yabu. Badi babanga kukonkangana bua tshiakudi tshipiatshipia tshidi Yesu mubambile : mubidi wandi ne mashi andi ; mbuena kuamba ne lufu luende. Kilisto ne muoyo pa bulob’apa, kene ukumbana bua kupasha bantu muoyo nansha. Bidi bikengela kudiangatshila lufu luende (mu tshinfuanyi tshia kudi mubidi wandi ne kunua mashi andi) bua kupeta muoyo wa tshiendelele. Pashishe, ku dituku ku dituku, tudi ne bualu bua kububakajibua nende mu lufu luende. Tudi bafue nende ku malu a pa buloba ne ku bubi kabidi. Muntu wa mubidi kena mu a kunvua malu aa. Udi musue tshilejelu, kadi bidi bikole buende bua kumanyaye ngikadilu wende wa dilumbuluishibua, udi lufu lua Kilisto luakula. – Pamutu pa kukonka Mukelenge, babungi, bakamana kuleja ne tudi bayidi, badi baya, banyingalashibue ku mei aa. Mukelenge kena ukeba bua kubalama mu ditekesha dia mei andi : ne nuenu kabidi, kanuena basue kuya anyi ? » Diandamuna dimpe dia Petelo didi ne : « Mukelenge, netuye kudi

Page 132: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

nganyi ? » Dietu petu didi mua kuikala mushindu eu anyi ! (nv. 68, 69 ; bala Ebel. 10. 38, 39).

Yone 7. 1-24Bana babu ne Yesu bakadi mu tshisumbu tshia bantu bakadi babayi bamuitabuja, bualu bua bakadi bakeba butumbi budi bulua kudi bantu (nv. 4, 5 ; fuang. shap. 5. 44). Bakadi belangana meji ne, bisumbu bia bantu biakadi mua kuenzela diku diabu bibi, kutangila, bu bobo bitabuja ne wakadi muana wa Nzambi, bakadi mua kutangila ntanta wakadi mua kubatapulula nende (bala Luka 8. 21 ne 2Kol. 5. 16). Pashishe, bana babu ne Yesu bakitabuja ne bakadisangana munkatshi mua bayidi (Bienz. 1. 14). –Apa kipatshila kabu kadi bu ka bantu buonso : Kuleja bipedi ne bukole bua disanka diende nkayende, bua kudimanyisa ne kutumbishibua (nv. 4.). Bishilane n’abu, Mukelenge kena muanji kulekela kukeba « butumbi budi bufuma kudi eu wakamutuma » (nv.18). Ne udi uya ku dibanji anu pa diba didi Nzambi musungula. Mushindu kayi utudi kule ne tshilejelu etshi tshipuangane ! Mikemu yetu ya bungi idi ilua misangu mikuabu ku lukasa lua kuenza, anyi ku lulengu lutudi nalu bua kukumbaja disua dia Mukelenge. nv. wa 17 udi utuvuluija kabidi ne, dikokela ku disua dia Nzambi edi, mmushindu wa muntu ne muntu wa kumanya bulelela. – Ku Yelushalema, Yesu udi usambakane ne bena Yuda bûle ntente ne lukinu bakeba bua kumushipa kubanga ku diondapibua dia muena kanekewa ku Beteseda, wakondopaye ditu dia lumingu lua bayuda (nv. 1 ; shap. 5. 16).

Yone 7. 25-36Nvesa 25 puopamue ne nv. 20 idi ileja lubombo lua bena Yuda. Ne ke mushindu udi lelu ngelelu wa meshi ya patupu ku bualu Yesu ! Muntu ne muntu udi ufila dimanya diende ; dimanya dia bakalenge didi diedibua mpata. Mu bulelela, bikala, dikala dia Mukelenge munkatshi muabu ne mei dijula dikokangana edi, mbualu bua bantu aba badi ne dilubakana mu mitshima yabu kua dî edi didibu bunvua kabayi baditabuja ne didi dî dia Nzambi mene (fuang. nv. 28). Badi bakeba mushindu wa kudibingisa ne muena Galel’eu kena mua kuikala Kilisto nansha, bualu bua badi bamanye

Page 133: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

diku, kudiye mufuma, ne bana babu badi munkatshi muabu.Yesu udi ubandamuna ne, nudi banmanye meme, ne bitambe buimpe mushindu unudi kanuyi nuela meshi, kondo kenu ka mutshima kadi kanuambila ne ndi nganyi, ne kadi kanufunda. Tudi mua kunvua bukole bua dî dikole dia Mukelenge didiye wela kudi bisumbu bia bantu (nv. 28, 37 ; fuang. Nsumuinu 8. 1 ne 9. 3). Kukue muntu wamba lelu ne Tshiakunvua dî. – « Yesu udi wambila bena mitshima mikole buonso ne : « Kunuena bamanye mua kulua kungikala » (nv.34). Kadi kudi bantu bandi, badi ne mulayi wa mushinga mutambe bunene : « nempingane bua kunuangata, bua kundi ngikala, nuenu nuikaleku kabidi » (shap. 14. 3). Mubadi musuibue, ndî kayi dia ku mei aa abidi didi diakula kudi ? Newikale muaba kayi mu tshikondo tshia tshiendelele ?

Yone 7. 37-53Shapita eu 6 ne wa 7 bidi bituvuluija menemene, ku shap 16 ne 17 ya mu Ekesode. Mu shap. 6, Yesu udi udimanyisha bu biakudi bilelela (Diampa) bidi bifuma mu diulu bidi mana mikale tshilejelu. Apa udi kumpala kuetu bu lubuebue lua mu Ekesode 17, luakapatuka mushimi wamayi a muoyo. Yeshayamu shap. wende wa 55, wakadi ubikila « muntu yonso udi musue » bua kulua ku mushimi wa ngasa. Kadi apa, Mukelenge nkayende ke udi wela « Bikala muntu ne nyota alue kundi ne anue ku mushimi » (nv. 37). Ne muena kutabuja mûjibue ntente ne Nyuma Muimpe nunku, udi ulua tshipatukidi tshia mabenesha bua bakuabu (nv. 38). - Kutangila ! ku mandamuna onso, kudi kulupuka ditontolola dikuabu. Bidi mushindu wa bantu bikale ne nyota, badi babanga kukonkangana ne mayi adi mimpe anyi adi afuma kudi kunyi ! – Ndekelu wa shap. udi utupesha bumanyishi mishindu ibidi bua Mukelenge, kudi bafalesa. Masalayi akatumabu bua kumukuata, adi ne bua kumanya ne mei andi kênamei a bantu nansha : « kakuaka muntu kale tô ne katataka wakakula bua munt’eu ». Kudi kulonda Nikodemo,udi umuakuila ne mei mapepele akamanaye kuangata, mu shap. 3, muyuki wa pa nkaya, udi kauyi mua kupua muoyo.

Yone 8. 1-20

Page 134: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Budi butei bua budimu bua pa buabu, budi bafundi ne bafalesa belangana meji a kukulula Mukelenge Yesu. Kudiye kuakalua ngasa ne bulelela puopamue (shap. 1. 17). Kutangila, bikalaye wakapisha mukaji muena masandi, ngasa wakadi mua luikala kudi kunyi bua bantu bamumanye (Luka. 4.22) ? Kadi bikaye mumuepule, ke bua kushipa bulelela bitapuluke ne mikeshi anyi ? Mu dimanya diende dinene, Yesu udi ubaleja ne mikeshi ei, idi ibakuata buonso.Bakayifuanyikija ne muele udi kaûyi tshilabi, udi utapa diambedi udi muukuate. Kadi pamutu pa kutonda mibi idi mu mutshima wabu, bamubandi badi bumuka umue ku umue, buûjibue ntente ne dibondakaja (Yob. 5. 13). « Munya wa ba pa buloba » udi kumpala kuabu (nv. 12). Kadi « bantu bakatamba kunanga midima kabakananga munya », bu tuishi tukuabu, padibu bajula dibue didkdi bu tshisokomenu tshiabu, tudi tnyema bua kukeba tshinga tshisokomenu (shap. 3. 19). Nunku, umue wakadi kayi ne bubi, wakadi kayi bubi, wakadi mua kumupisha bu mudi mukaji wamba : « ne meme kabidi ntshina nkubanda ». Udi ukumbaja ne « ya biebe, kuenji kabidi bualu bubi » (nv. 11). Bantu babungi badi badie nzeja ku bukole buabu bua kukumbanyina, luse lua Nzambi ; kadi Mukelenge udi udianshila bua kufua luse ne pashishe, wambiala muntu bua kubenga kuenza bualu bubi (fuang. shap. 5. 14 ; Mis. 130. 4 ; 1Yone 3. 9).

Yone 8. 21-36Bena Yuda bakamana kuambila Mukelenge ne bumanyishi buebe kabuena bulelela (nv.13). Mbua bualu kayi katataka badi bukonka ne wewe nganyi ? (nv. 25). Udi mua kubandamuna ne : « ndi yeye unakunuambila katshia kutshibangidilu tô ne katataka ». Mei aa, adi tshiambidi tshipuangane tshia tshidiye mu (Mis. 17. 3). Bidi bikengela bua kuanze kutangila ditapuluka didi ku bitudi tuela meshi anyi bitudi tuleja kudi bakuabu, ku ngikadilu wetu utudi mu bulelela. Bionso biakadi Yesu wamba ne wenza biakadi mu diunvuangana dipuangane ne disua dia Tatu wende. « Ntu ngeza matuku onso malu adiye Musue », mudiye mua kujikula! Tshileje tshitudi katuyi kukumbaja bua kuidikija, kadi tshitudi matuku onso mua kudienzeja bua kulonda! Kudi buonso badi bamuitabuja, Yesu udi wamba dipikudibua dinene. Kadi bena Yuda bakadi apu, badi batontolola : «  katuakadi bapika

Page 135: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ba muntu tô ne katataka » (nv. 33). Ku bupote bua kupanga lungenyi, anyi ku kudisua, badi bapua moyo bupika buabu mu Ejipitu ne mu babulona…Ne dikokeshibua diabu mu tshikondo atshi kudi bena Lomo. Eu, ke mushindu wa muntu : kena witabuja ne udi mupika wa bubi, ne wela meshi ne udi mu budikadidi bua kuenza mudi musue (2 Pet. 2. 19). – Balunda bananga, tudi tvuluka ngikadilu utuakasangidibua kudi Mukelenge, kadi tutambe kula budishikaminyi bulelela, buakamana Muana kutubueja bua kuikala bana ba Nzambi.

Yone 8. 37-59Mu shap. 5. 45 Mukelenge wakamana kuleja bena Yuda tshipeta tshiabu : bakadi beyemena Mose Kadi mifundu yandi yakadi ibapisha ! Badi baditumbisha apa bua kuikala kuabu kua bana ba Abalahama. Kadi bienzedi biabu bikale bia diabulu udi muena dishima ne mushipianganyi katshia ku tshibangidilu tô ne katataka. Batu bamba misangu mikuabu ne : mudi tatu ke mudi muan’andi wa baluma (fuang. Yehez. 16. 44) ne Mukelenge udi ujadika ne, ngikadilu wa bienzedi bietu ke udi utumanyisha ne, tudi bana ba nganyi (fuany. kabidi 1Yon. 3. 7 ku 10). Kudi pa buloba anu meku manene abidi, dia bana ba Nzambi ne dia bana ba diabulu. Muntu ne muntu udi ne bua kumanya ne udi wa mu diku kayi. Kakuena kubualu bua kuikala ne baledi benakilisto, kabuena butupsha bukokeshi bua kuikala bana ba Nzambi nansha, bu mudi bena Yuda aba baditambishi ne dina dia ndelanganyi ya Abalahama. Kadi, budi bujitu bua pa bule. – Bena dikenga aba badi bamba kabidi ne « udi ne demon munda » (nv. 48 ne 52 ; fuang. shap. 7. 20 ne 10. 20). Tudi tuanyisha lutulu lua Mukelenge Yesu. Kumpala kua bipendu bionso ebi, udi ushila Tatu bua kudiangatshiala butumbi buandi. Mu mushindu eu kabidi, udi tshilejelu tshietu. Bualu buetu bumua, mbua kumanya Nzambi ne kutangila ku dî diandi (nv. 55). – Yesu udi wamba mu (nv. 58) ne : « ndiku ». Kabiena anu ne « wakadiku kumpala kua Abalahama », kadi « ndi tshiendelele » (fuang. Ekesode 3. 14).Yone 9. 1-16Lumu luimpe lua Yone, ludi lumu luimpe lua disambakana dia muntu ne muntu ne Mukelenge : Nikodemo, mukaji muena Samaleya, Muntu muena

Page 136: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kaneke wa ku beteseda, …balume ne bakaji bandi ne bualu muntu ne muntu ne Mukelenge. Yonso wakutudi, ukadi mupete tshikodo tshia dimonanga pa nkaya nandi anyi ? Muntu mulela mufofo eu, udi kabidi uleja ngikadilu wetu wa ku tshiledibua. Bubi budi butupumbisha bua kubuela mu munya wa Nzambi. Dimona dia luendu luetu lua pa buloba ne dia mu nyuma, katshia ku tshiledibua, diakabuela mu midima. Nzambi udi ne bua kubulula mesu etu mu ngikadilu wentu, mu bukokeshi bua buakane buandi pa buloba… - Ke ku bualu bua bubi butambe buenene bua pabuabu, bua muntu’eu anyi bua baledi bandi, buakamunyoka Nzambi, kadi bufofo ebu budi mushindu wa Yesu kutemesha ngasa wa Nzambi. Lute luende ludiye usobakanya ne buloba, bidi tshinfuanyi tshia bumuntu buandi budiye ulejamunt. Kadi bua kumona, bidi bikengela bua muntu’eu kowa mayi : dî (mayi), dimubuluila Kilisto bu mutumibua wa Nzambi (siloama). Mufofo udi uya muitabuja, ne upingana umona. Mpidieu, budi bualu bua bumanyishi buandi. Bena mutumba badi bamumanye badi bakema : Nyeye anyi nmukuabu ? Dikudimuna dia mutshima kadiena mua kupanga kuitabujibua nansha. Dietu petu, dikadi dimane mu muoayo wetu kupatula dishintuluka didi dimueka ku mesu kua buonso anyi ?

Yone 9. 17-34Muntu mulelela mufofo udi bumanyishi bunene bua bukole bua Yesu, budi butonda bafalese. Badi bakeba diambedi bua kupeta kudiye anyi kudi baladi bandi, dî kampanda dia kuela mpata ku bualu bhuandi bua kukeema. Kadi, padibi bualu bukole bua kuela mpata, badi bakeba bua kupuekesha ne kufuisha muntu’eu bundu (shap. 8. 49). « Tudi bamanye ne muntu’eu udi muntu mubi » (nv. 24), mudibu bajikula ; kutangila, kumpala Mukelenge wakamana kubakonka ne : « nganyi wenu udi umpisha bua bualu bubi » (shap. 8. 46). – Kudi dishilangana dinene pankatshi pa muntu mufofo wakondapibua ne baledi bandi. Baledi badi balama bikese bulelela kutamba ngikadilu wbu wa butendeledi. Kumanya Yesu bua Kilito ne kuabanyangana nende dipidibua diende, ke bualu butambe bukole, budibu kabayi mua kukumbaja nansha. Badi babenga bundu buandi. – Ne bantu bungi munyi badi babafuana lelu! Muan’abu kena ubuela mu ngelelu eu wa meshi.

Page 137: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Bafalesa kabena bamanye mua kumumusha dieyemena diende kudi wakamusungila. Wakamana kumuka ku midima kuya ku munya; kabiena buende yeye bualu bua ku mishiku anyi dilongesha, kadi dikumbana, ne dimanya dijalame. Udi wamba ne “ndi mumanye bualu bumue ne Nakadi mufofo, ne katataka ndi mmona” (nv. 25). Tudi mua kuambana mushindu umuenende anyi?

Yone 9. 34-41; 10. 1-6Bidi bua diakalengele diandi budi mufofo mondopibue wipatshibua pa mbelu kudi bafalesa. Bualu bua, pambelu apa, udi usambakana ne wakabengibua kumpala kuende ne udi udi biende mupatuke mu ntempelokundekelu kua shap. Washadi pashishe. Katataka, muntu’eu udi wela dikasa dinene kumpala mu bulelela, ne kumanya kea nu bukokeshi bua Yesu, kadi kabidi, Bumuntu buandi: yeye wakajingululaye bu muprofete (nv. 17) udi “Muana wa Nzambi” (nv. 35 ku 37). Babungi badi basanka bua kuikala basungidibue, kadi bashiala mu dipanga dia Musungidi. Misangu mikuabu, mbualu bua badi basuikibue ku bilele bia ntendelelu yabu; kabayi banji kumanya dikala dia Mukelengemu muaba wakalayaye (Mat. 18. 20). Ku dikeba bua kumona bimpe, bafalesa aba, badi badilekelela bafofomija ku lukuna ne kudisua kuabu kua ntendelelu wabu. Mu shap. 8. Bakapidia dî; mu shap. wa 9. Badi bapidia mudimu wende, udibu kabayi basue. Mushindu eu, kena kabidi n’abo bualu nansha. Udi ubikila ku dina dia muntu, mikoko yandi, udi uya nayi pambelu pa lupangu, uya kumpala kuayi bua kuilombola. Kadi kayena kabidi mua kupambuka, kulonda muntu mukuabu udibu kabayi bamanye anyi? O! nansha kakese. Badi ne mushindu udi kauyi mua kufubidila wa kumanya yeye udi kumpala kuabu: dî diandi dimanya. Didi dimanyibue nunku kudi umue ne umue wa babadi betu anyi?

Yone 10. 7-21Katuene tusangana nsumuinu mu lumu luimpe elu. Yeye udi “dî”, udi wakulamu bu ne tshiakuidi tshia patoke. Kadi mindimbi ne mifuanu idiye wakula, idi anu bua kudibuluila anyi kudimanyisha kutudi! Tangilayi bungi bua mifundu mudiye wakula ne : « meme, ndi… » (6. 35, 48, 51; 8. 12 ; 10.

Page 138: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

7, 9,11, 14 ; 11. 25 ; 14. 6 ; 15. 1,5. Mu nv. 7 ne wa 9, udi wamba ne: «Memendi mushiku wa mbelu wa mikoko ». Bua kusungidibua, bidi bikengela kupitshila kuduye (fuang. Efes. 2. 18). Kadi, tudi ne bualu bua kuikala balombodibue. Badilombole nkayetu, tudi tufunangana ne mukoko, nyama udi kayi ne lungenyi udi ujimina padiye kayi ne Mulombodi (bala Yeshaya. 53. 6). Mushilangane ne bantu ba difutu, bivi ne banyenyi, Yesu udi udileja bu mulami muimpe wa mikoko. (nv. 11 ne 14). Ne udi ufila bimanyinu bibidi : tshiakumudilu, ndilekela dia muoyo wende ku disua diende bua kupikula mikoko yandi, bumanyishi bunene bua dinanga diandi buayi, ne kabidi katupangi kumanya nansha, kabingila kanene kafila ku dinanga dia Tatu kudiye (nv. 17). –tshibidi, tshidi kumnya kuende kua mikoko yende, ne mushindu udi yende kabidi mimumanye (nv. 14). Dituangaja dijalame didi dijadika bukokeshi buandi ku tshisumbu tshia mikoko ne ku muoyo wa muntu ne muntu wa kutudi.Yone 10. 22- 42Ne ditabuja dibi donso, bena Yuda badi bakonka kabidi Mukelenge : « Biwikala udi Kilisto, utuambile bulelela » (nv. 24). Kutangila, kabiena anu ne wakamana kubambila (tshilejelu tang. shap. 8. 58), kadi kabidi wakamana kubaleja (nv. 25, 32, 37, 38). Kubangila katataka, mudimu wende newikale mulaminyina anu bayidi bandi. Mikoko i mu bukokeshi huende, diambedi bualu bua Tat wakamana kumupeshayi (nv. 29), ne pashishe bualu bua, wakayipikula. Ne nv. muimpe 27 ne 28 idi ituambila tshidiye wenza bua mikoko yandi : udi uyipesha muoyo wa tshiendelele, udi uyilombola, ne udi muyilame mu tshisokomenu tshia tshiandi- ne yoyi payi idi ne ngikadilu eu : idi yunvua dî diandi ne idi imulonda. Etshi kadiena diandamuna diakane ku dinanga diende dimpe anyi ? Bua musangu eu kabidi bena Yuda badi bakeba bua kututa Mukelenge mabue (shap. 8. 59), bamubanda bua kupenda Nzambi. Badi belangana meji nunku « wewe muikale muntu udi udivuija Nzambi » Mushindu eu ke wakadi kipatshila ka Adama wa kumudilu ne ndelanganyi yende yonso : kuikala mumue ne Nzambi. Kadi Yesu walonda nshila nangananga mutapuluke : « Yeye muikale bu Nzambi… » pakamuenekaye « mu tshinfuanyikiji tshia bu

Page 139: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muntu, yey wakadipuekesha » (Filp. 2. 6 ku 8). Nv. 42 udi ujikija ne babungi bakitabuja aku (bu mu shap. 8. 30) bua kulua mikoko yandi ya disanka.

Yone 11. 1-27Mu kanyinganyinga kabu, bana bakaji babidi bak u Betania, kalomba Mukelenge dilomba didi mua kutuambuluisha bu tshilejelu : “Mukelenge eu udi munange udi usama” (nv. 3). Pakumubikilabu bu Mukelenge, badi bamanye bukokeshi buende, ne kabena biddikija bua kumuambila ne : luaku umondape. Badi bamuambila anu bualu budi bubatonde ku mutshima. Badi bamanye kabidi dinanga diende, ne badivuluka. Kadi misangu yonso, dinangedi kadiena dienzeja bua Mukelenge aye lukasa mu Yudaya, ne kabidi palua tshikondo tshia kuyamu, meshi a kumshipa a bena Yuda kêna amupumbisha. Kena udilekelela bu tuetu misangu yabungi, mukokibue kudimeshi, anyi misangu mikuabu, mupumbishibue ku ditshina dia bantu. Anu ditumikila dia Tatu wandi, nkayadi ke diakadi dilombola luendu luende. Mu tshikondo atshi, butumbi bua Nzambi ne bumueneshibue, nangananga bualu bua Lazalo, ukadi mulala mu lukita matuku anayi, padi Yesu ulua ku Betaniya. Misangu mikuabu tutu tudisangana pabuipi ne badi mu nzubu wa madilu. Ne tutu tunvua butekete buonso bua kupatula tshintu ku luse lua bu muntu (bu lua bena Yuda mu nv. 19). Kadi bionso bidi bishintuluka padi mesu atangila eu udi « dibisha ne muoyo ». Nunku tudi tukumbaja bunene bua mushinga wa bintu bia tshiendelele.

Yone 11. 28-44Mata udi umanya ne, Mua ‘abu wa bakaji udi ne bukole bua kubuela mu meshi a Mukelenge. Udi umubikila. Kadi yeye pende udi mua kuamba anu ne : « Mukelenge bu wewe muikaleku… » (nv. 32 ; fuang. 21). Udi mumanye, bu babungi mu madilu abu, anu bua kutangila pashishe. Yesu, mutshima wende mumane kukuatshibua ne nzala ya kuya ku lukita, udi ulombodibua koku. Ne tudi tumona udilaku. Kakadi mumanye tshiakadiye ne bualu bua kuenza anyi ? Bulelela, Kadi kumpala kua dibutula dia lufu ne kua bukole bualu bunene mu meshi a bantu, Muakane wa Nzambi udi ukuatshibua ne kanyinganyinga, ne ditshina ne dipampakana (tangila

Page 140: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

diunvuija). Eyo, mutshimunyi wa lufu udi eku. Kadi bua butumbi bua Nzambi butambe buelelela kumueneshibua kudi bisumbu bia bantu bakadiku, balua kuikala bamanyishi, bidi bikengela ngikakadilu wa dinyanguka wa Lazalo, amueneshibue bulelela (nv. 39), ne Mukelenge pende nangananga ku disakidila diende apeshe bukole buende kudi wakamutuma (nv. 41, 42). Pa dib’adi, anu lubila luende lukole tshianana lua bukokeshi buende, ludi lulupula mu lukita mufue mujingila kudi bilulu ku mutu tô ne ku makasa… Ndtuishibua kayi kudi buonso bakadiku ! kadi kutudi petu, tulame udi mulayi udi Mukelenge wambila Mata : « Biwitabuja, neumone … » - Misangu mikuabu ke tshiudi nangananga utekemena nansha, kadi bulelela- « butumbi bua Nzambi » (nv. 4 ne 40).

Yone 11. 45-57 Nzambi wakandamuna kudi Muan’ende, ke anu ku dibisha dia Lazalo, kadi kabidi ku dikoka dia babungi bulelela bamonyi bua muand’eu ku dikudimuna diabu dia mitshima kumuitabuja (nv. 42 ndekelu ; nv. 45). Kadi bualu bua kukema butambe bunene bua ku malu onso adi mafunda mu lumu luimpe, nei bua ndekelu kumpala kua dibika diandi nkayandi dia ku bafue, buobo buine ke budi buenzeja lufu luende, bualu bua « kubangishila dituku adi », bakabanga kumuelela tshifufu bua kumukuata, ne tshifikile fu tshipeta shia ndekelu (nv. 53). Nunku, bena Yuda badi bandamuna ku lukonko luakakonka Mukelenge (shp. 10. 32). – Bakuidi badi bashima ditshina ku mesu bua mu dilonda dia Yesu, bantu kabajinguludi meshi a bena Lomo ne abu a dimukuata. Kadi, kutangila anu ku dipidia diabu dia Mukelenge edi ke dialua kuikala pashishe kua bidimu makumi anayi, tshiena bualu tshia dibutudibua dia muaba wabu wa kutendelela (Yelushalem), ne dia tshisamba tshiabu kudi bena Lomo (nv. 48). Nzambi udi wenzeja bua mei a tshi profe a Kayafa atambe kupia meshionso a muntu’eu mubi ne mushipianganyi. Yesu neateke muoyo wende bua tshisamba (bualu bua Isalele neapingajibue mu malanda ende matuku adi alua kumpala), kadi kabidi, bua kusangisha mu muntu umue bana ba Nzambi batangalake mu buloba bujima (nv. 52). Satana ne disanka dinene ne utangalaja (fuany. shap. 10. 12), kadi Yesu ku

Page 141: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mudimu wende udi usangisha apa pa buloba bantu buonso badi benza diku dia bana ba Nzambi.Traduction en Tshiluba H&C N° 1341 Ku makas’ebe bu MaliyaKulekela diba dipitaMu kupuwa kujalame Yesu bua wewe wakule2 Ku makasa ne kanyinganyingaTupeta bua ntatu yonsoLuse luebe ne dinanga Buimpe buebe bunkupule binsonji 3 Ku makas’ebe kukutumbishaKupumuina, MusungidiMananashi a mupuya A mulondo wa Albatre 4 Dikukuila dia mutshima wanyiDidi kamonyo ka diulu dilama bua tshikondo tshineneTshia mulambu’ webe mufila…5Ndi nshala ku makas’ebe Mfumu, A ! ne panshi’apa dî dikeseDitumbishe pamue ne banjeloMun’a Nzambi mufue.

Yoene 12.1-19Mu mifund’idi mu nvesa (1 ku 3), tudi ne mifuanu mishilane ya dikukuila : dikalaku dia Mukelenge, bobumue, bumanyishi, mudimu mupuangane, ditumbisha. Kadiena didia dia disanka ku butumbi bua Lazalo nansha : Yesu udi tshiena bualu tshia kudisangisha eku : « bakamulambishila bidia bia btuku ». Dina dikumbane didi ne bua kupesha Lazalobua kuikalaye nende ku mesa, didi dia mufue wakapeta muoyo mupiamupia (bu mudibi kabidi bua bapikudibue buonso). Muntu’eu kena kena wamba nansha anyi wenza bualu, udi aku tshianana, muikalene muoyo, kuikala kuende kudi kukumbana

Page 142: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bua kumanyisha bantu buonso bualu buakamuenzela Mukelenge. Mâtawakadi ubakuatshiala mudimu, ne apa mudimu wende udi pa muaba wau ne pa diba diau (bisilangane ne mu Luka 10. 40), Maliya, kundekelu udi umuela mananashi udi wa « mushinga mutambe bukole » ne ku mutshima wa Mukelenge ne udi ûja nzubu nzumbu ne mupuya, mundidinbi wa dikukuila dienza mu tshisumbu kudi bapikudibue batuishibue. Udi kayi muitabuje udi anu ne dipetu ku dikukuila dia mushindu eu, muinshi muinshi, mbualu bua udi ukuila nzambi mukuabu : makuta (nv. 6). – nv. 10 udi uleja Lazalo mububakaja kudi Yesu bu tshintu tshia lukinu tshia bantu. - Pashishe tudi tumona dibuela dinene dia Mukelenge wa Isalele mu tshimenga tshia Yelushalema, mudianjla kudi lumu ludi lupita lua bulu bua kukema buakamanaye kuenza.

Yone 12. 20-36Bakasanga mu nkita ya mu Ejipitu, blé mukulukulu wa bidimu biabunyi, wakadi ne bukole bua kutoloka. Kutangila, nansha bikondo bia bungi biakapita, ne nansha wakadi mulamibue mu milondo mimpe ya dîma, ntete ei kayakadi mimanye mua kuvulangana. Bua miepu mikuabu kumueneka miambule maminu makuabu a mushindu umue, biakadi bikengela bua maminu aa edibue mu buloba, ne ajika. Ke mufuanu udi Yesu wangata bua kuakula bua lufu luandi. Djinga dia kumumona, diakakadi nadi bena Gelika, diatuma meshi ende ku tshipeta tsha mudimu wandi wa pa mutshi mutshiamakane : disanka dia ba bisamba bia bendebuonso ku bukokeshi bua bua buloba bujima bua Muana wa Muntu ; mamuma a bungi (nv. 24 ndekelu) ; tshilumbuluidi tshua satana (nv. 31). Kadi tshidi diba edi diambula dikenga bua bualu buende, tshidi kabidi tshipita ku mutshima wandi muakane. Udi ukudimuka utangila kudi Nzambi, udi umukudimuna mudiulu ku mulayi wa dibishibua (nv. 28). – Bua bena Yuda, diakadi diba dia butuku buamba kuila. Munya wakadi uya ujimina, mu tshibueledi tshia diba : Yesu wakadi ushilangana n’abo (nv. 35 ; Yelem. 13.16). Tshikondo netshilue, tshikala kakui diba dia kuitabuja nansha (fung. Nv.40). Kuakadi kudi Yesu “katataka” wa bualu bukole (nv. 27, 31). Buetu tuetu katataka udi tshikondo tshia tuetu kumuitabuja.

Page 143: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Yone 12. 37-50Shap. wa 12 udi ujikija tshitupa tshia ditapulula dinene dia lumu’elu luimpe. Kubangz mu shap. 13, Mukelenge udi ubanga kuambila anu bayidi bandi. Ne tudi ne mei andi a kunshikidilu kudi bantu. Kubangila apa, aba bua tshisamba, nebikale bakoleshibue mitshima, bilondeshele mei a tshiprofete a Yeshaya. Nv. 11 wa shap. 1 udi ujinguludibua : wakalua kudi bantu bandi (mu Isalele), ne bantu bandi kabakamuitabuja. Kadi nv. udi ulonda, udi biende udijadika. Bakuabu bakamuitabuja, nunku bakapeta bukokeshi buakubikidibua bu bana ba Nzambi. Nansha munkatshi mua banfumu, babungi bakitabuja mu dina diandi kadi kabayi bamanye mua kufila bumanyishi bua ditabuja diabu. Kipatshila ka bualu ebu kadi katupebua apa : « bakasua butumbi bua bantu, kutamba butumbi bua Nzambi ». Tuetu petu batu bapanga dikima dia kumanyisha ditabuja ddietu, tudikonke bikalabi kabiena bua kabingila kamue aka. – Bua musangu wa ndekelu, Yesu udi ujadika patoke ne bikole ngikadilu wa bu nzambi wa mudimu wende. Udi Mutumibue wa Nzambi, muikale puopamue tshinfuanyikiji tshiakane tshia Tatu (nv. 44, 49 ; Ebel. 1. 3). Kakuena dî diende dimue, didi dipanga kuikala tshiakuidi tshipuangane tshia meshi a bu nzambi. Tuyile tshilejelu etshi tshimpe, ne ku luetu luseke, tutambe kuila kudiye tshitudi ne bualu bua kuambe, ne mushindu kayi utudi ne bua kuakula (nv. 49).

Yone 13.1-20Bua mutshima wa Mukelenge, lufu luende luakadi diambedi “kumuka pa buloba kuya kudi Tatu” (nv.1; fuang. 16.28). Kadi wakadi ushiya bakadiye munange mu buloba buakadu bûle ntente ne dinyanguka, ne butomboke. Ne, bu mudi muene luendu udi uya mu nshila, makasa ende adi mabuikidibue ne lupuishi, muena kuitabuja kabidi, nansha mumane kulengejibua ku “mubidi mujima” ku mashi a ku mutshi mutshiamakane (nv. 10; Buak. 1. 5 ndekelu) badi kudilamakajibua diabu ne bubi, bapeta bukoya mu meshi, mu diakula, ne mu bienzedi. Kadi Mukelenge mupuangane wakamana kulongolola, bualu bua udi ne tshitabela ku ngikadilu wa buakane wa bantu bandi. Muakuidi mutambe bunene, udi wowesha makasa abu, mbuena kuamba ne udi

Page 144: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ubalengeja bua kubafikisha bua kudilumbuluisha nkayabu misangu yonso kupitshila ku munya wa (dî) didiye wenzeja ku mutshima wabu (Efes. 5. 26 ; Ebel. 10. 22). E mbimpe ! mudimu eu wa dinanga, tudi bietu ne bualu bua kuwenza kudi muntu ne muntu bua bakuabu. Mu kudipuekesha, bapueke kumakasa abu, tudi bua kuleja bana betu kupitshila mu dî dia Nzambi muaba wakakulukilabu, anyi njiwu kayi idi kumpala kuabu (GalaT. 6.1). Mulunda munanga, Mukelenge kena wamba ne : nudi ne disanka binuamanya malu a, kadi, baamanye « nudi ne disanka binuaenza » (nv. 17).

Yone 13. 21-38« Muyidi wakadi Yesu munange », didi dina didi Yone wangata mu lumu luimpe luandi. Udi mumanye dinanga dia Mukelenge bua bantu bandi (nv. 1), wakadi mudimanye nkayende bu tshintu tshia dinang’ edi. Ne misangu yonso pabuipi ne mutshima wa Yesu, muaba wa muyuki mutamba kushemakana. wakadi uteta dinang’edi. Kadi budi bulu bunene busokoka budi Mukelenge ubulul’apa. Udi usokolola Yudasa muena mpala ibidi, wadiye mudianzile nkayende kumanya kubanga kutshibangidilu (shap. 6. 64). Satana udi ubuela mumutshima wa muntu’eu wakadi pabuipi bua kumuakidila ne udi uya mu butuku bua kuangata mpidieu bualu buandi butambe bubi. Bua musangu eu kabidi Mukelenge udi wakula bua mutshi mutshiamakane wende, kuikala butumbi buende mua kutema mu bundu buawu (nv. 31), ne bua dibika diandikuikala Nzambi mua kutumbisha eu wakamutumbisha bimpe. Kadi kubanga apa, mushindu kayi wa manyabu bayidi bandi, bualu bua kakuikala n’abo kabidi mu mubidi’eu nansha. Ku tshimanyishilu tshilelela : disuangana diabu bantu bua bakuabu (nv. 35). Etshi bulelela ke tshimanyishilu tshietu anyi ? Lukonko ludi lumanye mua kuakula mu mitshima yetu ! Bishilangana ne Yone wakadi ne mutshima muteka ku dinanga dia Mukelenge bua bualu buandi, Petele yeye udi utumbisha didifila diandi nkayandi , …kayi udimuka ku didimusha dia Mukelenge !

Page 145: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Yone 14. 1-14Mu shap. 13, tuakushiya mushindu kayi udi Mukelenge ulongolola bayidi bandi bua kuikalabu nandi mu buobumue kubanga pa bulob’apa (nv. 8). Udi uya katataka bua kubalongoluela muaba mu nzubu wa Tatu wandi. Bidi bikengela bua muand’eu adianjile kumpala kuabu, bu kakese, mushindu utu muena nzubu wangata bulongolodi bua kufika kumpala kua diba, babikidibue bandi kabayi banji kulua. Mukanda wa Nzambu udi utunvuija bikese bualu budi butangila diulu. Kadi tshidi tshiez’amu disomba dia disanka, ndikala kumpala kua Mukelenge. Ne yeye pende bua diende disanka udi ukeba dikala dia bantu bandi nende. –Yesu udi nshila umuepele wa kuya ku di Tatu. Udi bulelela, udi muoyo. Kakapanga musangu nansha umua bua kumanyisha Tatu mu dî, ne mu bienzedi, kabidi, mushindu kayi udi dipanga dia bayidi bandi dimupesha kanyinganyinga ! Kadi kena petu mua kutuambila misangu mikuabu ne : misangu yonso, iwakunvua bakula bua dina dianyi, iudi ubala dî dianyi, mushindu kayi udi kui mummanye bimpe ? – Mukelenge udi ubalaya ne : « tshionso tshinualomba mu dina dianyi, nenuenzeletshi » (nv. 13). « mu dina dianyi », katshina tshiambilu tshia patupu nansha, bidi biunvuija ne dilomba dietu didi dikumbanangana ne disua diende. Disambila dietu didi difuanangana nunke ne dia Yesu, ne udi nangananga ne bua kuandamuna. Ke bualu bu’anu udi mutunanga, kadi kumpala, bualu bua butumbi bua Tatu budiku. Kudi mua kuikala kabingila kakuabu katambe buimpe anyi ?

Yone 14.15-31Yesu udi pabuipi ne kushiyanga ne bayidi bandi, kadi kakubashiya bana ba nshiye nansha. Neabatumine Muntu mukuabu wa buNzambi bua kubasamba, kubakankamika ne kubakuatshisha (nv. 16 ; tangila diunvuija). Udi Nyuma Muimpe wikala ke anu ne bena kuitabuja, kadi munda muabubua kubalongesha(nv.26). Mukelenge udi umubikila ne : « musambi mukuabu » bualu hua yeye udi ushala musambi wa mudiulu, bu muakuidi kumpala kua Tatu (1Yon. 2. 1). – Yesu udi upesha bayidi bandi kabidi milayi mikuabu isatu : Muoyo mupiamupia, mupatukile ku wende (nv. 19), muaba wa pa buawu mu dinanga dia Muana – ne Tatu – bua muntu yonso udi uleja

Page 146: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dinanga diende ku dilama dia mikenje yabu (nv. 21, 23). Pashisheditalala diandi (nv. 27). Mushindu kayi belelela udiye udifila kabiyi bua « mushindu wa ba pa buloba bafila » ! Aba badi bafila bikese bangata bia bungi, badi batshimbakaja ne babajimija lungenyi, benza nunku bu buanga budi buladika bua kushima bua tshitupa tshipi kanyinganyinga ne dilubakana dia mutshima ; kadi bidi anu mundidimbi ma ditalala. Edi didi Yesu ufila, didi dikuatshisha mutshima bimpe ne didi dia tshiendelele. – Kundekelu, Mukelenge udi unviuja bayidi bandi ne, dinanga dilelela bua bualu buandi, kadiakadi mua kukeba bua kumulame pa buloba bua bualu buabu nkayabu nansha, kadi bua kusanka bua disanka diandi (nv. 28).

Yone 15. 1-15Nansha malu onso mimpe akenza Nzambi bu tshime kudi Isalele, Isalele mene wakashial’ anu mutshi wa nfigi udi kauyi ukuama mamuma (Mis. 80. 8, 9; Yesh. 5. 2). Mu dishilanga, Yesu udi udiamba bu monji mulelela udi ukuama mamuma kupitshila kudi bayidi bandi. Kadi bu mudi kuinshi kuonso, matamba onsokêna apanga kuikala matuadibue, Mukelenge udi ufila ditapuluka pa nkatshi pa buonso badi badiamba ne tudi bamumanye : “ kadî dikuama mamuma, … didi dikuama mamuma,… dikuame mamuma abungi” (nv. 2), … ne “mamuma abungi” (nv. 5). Bua kuikala bu ditamba edi dia kundekelu, bidi bikengela malu manene abidi : kuikala munda muende, mushindi umue udi ditamba dishala dilamate ku muji udi udidisha – ne bualu bukuabu yeye munda muetu : bu mudi ditamba edi didilekelela bua dioweshibue ne madimbu adi muoyo wa mutshi. Ku luseke lukuabu, katupu muoyo ne bikala Tatu “utulengeja” minga misangu mu mushindu udi usamisha mutshima, mbualu bua udi musue bua tuetu tukuama mamuma abungi (nv. 2). – Kadi nansha bikala bipeta bikuabu bimpe bipatuka ku buobumue ebu ! Dimanya dia disua dia Nzambi, ne pashishe ditabuja dia kulomba kuetu, mbualu bua katuena basue tshintu tshikuabu nansha anu tshiye nkayende mujinge (nv. 7) ; disanka (nv.11), kundekelu dianyishibua ditambe bunene dia udi witabuja bua kutubikila ne balunde bandi(nv.14).

Page 147: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Yone 15. 16-27Bikala milombo yetu mikale ne kabingila ka mamuma bua Nzambi, neikale mitabujibue (nv.16). Kadi mamuma aa adi amueneka ku tshinyi? Nangananga mu dinanga dia bapikudibue buonsobantu ne bakuabu ne mu malu mashilashilangane. PashisheMukelenge udi ukumbaja ne : « ndi nuambila malu aa…bu bua kuleja midimu yonso idi ifuma ku dinanga. Udi musangu muisatu udiye wakula tshiambilu tshia « mukeshi mupia mupia », bu mudiye utamba kûpesha mushinga (nv. 17 ; tangila nv. 12 ne shap. 13. 34). Padi dinangangana dipanyika munkatshi mua bena diku, kabuena bualu bua kanyinganyinga kakole ne budi kbuyibukumbana anyi ? Bidi bitamba kuikala nunku ne mu diku dia bana ba Nzambi. Kadi bua lukuna lua ba pa buloba kudi bena kuitabuja (badibu batangila luendu luabu ku luabu), budi bualu bulelela, tudi ne bualu bua kulutekemena – anu bikala ba pa buloba basangane bualu buabu bua kunanga munda muetu – kadi nunku, ke bualu budi butambe kuikala tshilejelu tshibi. – Mukelenge udi wambulula ne : « Mupika kena mutambe nfumu wandi » (nv. 20). Mu shap. 13. 16 biakadi mu bualu bua mudimu. Apa bidi mu makenga. Nunku dina dia Yesu « dibikidibua kutudi » didi ku lunga luseke, kabingila ka lukuna lua ba pa buloba kutudi (nv. 21), luseke lukuabu bua Tatu andamune ku milombo yetu (nv. 16 ndekelu).

Yone 16. 1-18Bu Mukelenge kayi muambe, tuakadi mua kuikala ne lutatu lua kumanya « mushinga » wa diya diende bua bayidi bandi. Bidi mushind’eu mu malu mashilangane atudi katuyi tunvua, ne adi mu tshitupa etshi atubungamija, kutangila, adi mikale bualu bua buimpe buetu (nv. 6, 7). Nyuma Muimpe mutuma mu diulu kudi Yesu, nealue kulombola bena kuitabuja mu bulelela buonso (nv. 13). Tuamonyi ne mu shap. 14 ku 16 Mukelenge udi ujadika

Page 148: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bumanyishi bua Nyuma42 ku biyupa bionso bia dipungila dipia-dipia : Lumu Luimpe : yeye « neanuvuluije meionso anakunuambila » (shap. 14. 26) ; Bienzedi : « yeye neangambe » (shap. 15. 26 ndekelu ne 27) ; mikanda mifunda kudi bapostolo : « neanuyishe malu onso » ; kundekelu, Buakabuluibua : « neanuambile malu alualua » (nv. 13). Kadi kuikalakuaNyuma apa pa buloba, kudi kabidi ne bualu bunene kudi bantu ba pa buloba , bua kubaleja dipila diabu ku bualu buabu bua kupidia Kilisto (nv. 8 ku 11). – Ku makonka abu (nv. 17, 18), bayidi badi baleja butekete buabu, mushindu kayi udibu kabayi bamanye mua kuitabuja mei a Mulongeshi wabu (nv. 12). Lelu kabidi Nyuma udiku, udi utumbisha Yesu, utuambila bionso bia kudiye. Buetu tuetu, tumutumbishe ku ditabuja ne ku dilama dia mabuluiba aa.

Yone 16. 19-33Bayidi badi bapeta katataka kanyinganyinga ka dishilangana. Kadi Yesu udi udianshila kubasamba ku dibambila bua disanka didi dibindile pamumon’abopashishe kua dibika diandi (nv. 20. 20). Bualu kayi budi mua kuikala n’abo bena kuitabuja bua kusanka: ditekemena dia dipingana dia Mukelenge (fuang. 22); ditumikila ku mikeshi yandi (shap. 15. 10, 11- tuakamana kumanya diakalengele didi dilupuka ku ditumikila edi anyi?); lulamatu ne diandamuna dia ku milomba yetu (shap. 16. 24) ; mabuluibua a Mukelenge mu dî diandi (shap. 17. 13) ; buobumue ne Tatu ne Muana (1Yone 1. 3, 4) ; bionso ebi ke mushimi munene wa « disanka dikumbane ». – Bua tshinganyie Yesu kena musue kuambila bayidi bandi ne, nealombe kudi Tatu bua bualu buabu (nv. 26), Kutangila kulomba ekue nekuikale tshiena bualu tshiandi tshia shapita mujime udi ulonda ? Bualu bua meshi ende adi akubateka mu malanda malulame neTatu, ke nga kukeba kudibu dinanga diabu nansha. Mukelenge kena ulaya bantu bandi muoyo anyi nsombelu udi kayi ne lutatu nansha, kakuena ditalala mu tshitupa tshidi bikale, kadi nebikale nadi munda muabu. Udiujikija ne : nukoleshe mitshima yenu. Muena lukuna wetu buonso buloba, udi ne bukole, kadi

42Bumanyishi bua Nyuma Muimpe : Inspiration.

Page 149: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

meme nakumupita bukole. – Ne anu ku ditabuja mu utshimunyi buandi, mutuamutshimuna tuetu kabidi (1Yone 5. 4).

Yone 17. 1-13Mumane kuambila bayidi bandi bananaga mei ende a kulayangana, Yesu udi utangila mpidieu kudi Tatu wandi. Yeye wakadi kayi muanji kukeba bua nkayandi, udi ulomba butumbi. Bualu bua udi uya ku butumbi bua Nzambi, « Tatu wa buakane » (nv. 25), bua kunemeka pa kumutumbisha Muana wa ditumikila. –Bu mutumibue wa lulamatu, Yesu udi umanya dijika dia mudimu wende pa buloba (nv. 4). Lumue luseke lua ku biena bualu bia mudimu’eu, luakadi lua kuakula bua Tatukudi bantu bandi (nv. 6 ne 26). Katataka udi wakula buabandi kudi Tatu bua kukubafila kudiye, bualu bua yeye ukadi ubashiya. Ne mei ende adi alenga bikole, udi wambe ne : « bakulama dî diebe… (buena kuamba ne : badi ne dinanga bua bualu buanyi –shap. 14. 23) bakuitabuja ne wewe wakuntuma », kadi tudi bamanye mushindu kayi wakadi ditabuja dia bayidi bandi ditekete (nv. 6 ku 8 ; fuang. shap. 14. 9). –Kutangila Mukelenge udi utungunuka ne «bua bobo badi bebe43 » (nv. 9) –mushindu kayi wabalekelayi ? « Ndi ntumbishibua muanda muabu », ukumbaja nunku ku mutshinga udi n’auTatu bua butumbi bua Muana. Kundekelu, udi wakula bua tshikondo tshikole tshia bapikudibue bandi, badi mu buloba bubi ne badi batetshibua bua ditabuja, buloba nkayandi budiye mutambe kumanya bimbe. Eyo, mu ngikadilu eu wa muakuidi mupuangane, ke mudi Yesu wakuila bayidi bandi…ne lelu buetu tuetu.

Yone 17. 14-26Bena kuitabuja kabena anu bapange kumushibua pa buloba (nv. 15), kadi badi batumibuemu bulelela kudi Mukelenge (nv. 18) bua kukumbaja mudima wakapesaye bua kuenza (fuang. nv. 4). Kadi misangu yonso, kabena ba pa buloba bualu, mushindu udi Yesu kayi wa pa buloba.

43 Bobo badi « bebe » utudi bela mu dikudimuna udi bilondeshele diakula dia Mukelenge mu mukanda wa français, kadi mu mukanda wa tshiluba nenusanga bakule ne, bobo badi « banyi ».

Page 150: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Ngikadilu wabu udi wa benyi, babikidibue bua kukuatshila Mukelenge wabu mudimu mu buloba bua lukuna. Kadi shap. eu munene udi utuleja mushindu udi bayidi kabayi bapuibua muoyo, badi batuadibua ku nkuasa wa bukalenge bua ngasa kudi « Muakuidi munene » (fuang. Ebel. 4. 14 ku 16). Tutelejayi tshidiye ulomba kudi Tatu bua bualu buabu : « bua ubasungile kudi bubi », munkatshi mua buloba bua mushindu’eu (nv.15). – « Ubajidile kudi bulelela », kudi kutekibua kua ku luseke kua badi batumikila dî. – « bua buonso buabo bikale bamue… » : dijinga dia muoyo wende didi ditutuisha, patudi tuela meshi a ditapuluka didi munkatshia mua bena kilisto. –Kundekelu : « bua kundi ngikala, nuikaleku kabidi… » (nv. 24). Aba badi kabayi ba pa buloba, kabakushala pa buloba nansha. Tshitupa tshiabu tshia tshiendelele tshidi ne Yesu bua kumona butumbi buandi. Bu mudi Mukelenge ne: “Ndimusue…” bualu bua dikala dia bantu bandi mu diulu nandi bamanyisha bipeta bionso bia mudimu wandi, kudi kukumbaja butumbi buandi ne bua Tatu.

Yone 18. 1-11Pashishe kua “butumbi buwakumpa” (shap. 17.22), kudi kulua “lupanza ludi Tatu umpesha” (nv. 11). Mu dikokela dinene, Yesu udi wangata bionso etshi ne etshi, ku tshianza tshia Tatu wandi. Kadi bilondeshele ne ngikadilu wa lumu’elu luimpe, katuen’ apa ne « Kanyinganyinga ka nvita » (Luka 22.44). Mu meshi a Muana mutumikidi, mudi udi mumane kujikijibua (shap. 17, 4). –Yudasa muena diakabi, udi mumanye mua kulombola tshisumbu tshia masalayi adi alua kukuata Mukelenge. Bualu bua udi muaba wa disambakana dia dinanga ne dimbe, diakasambakenaye ne yeye. –Udibu babikila ne dipetu « Yesu muena Nazaleta » kena muntu mukuabu, udi Muana wa Nzambi. Mu dimanya dijalame dia bualu buakadi bulua, Yesu udi uya mutangile kumpala kua tshisumbu’etshi tshia bena lukuna bandi. Ne udi ufila tshimanyishilu tshia bukole buandi bunene, buakadibu mua kumumanya bilondeshele (Mis. 27. 2) : ku dî dimue udi uponesha bena lukuna bandibuonso panshi. Kadi tshidi meshi ende ntshinyi, mu tshikondo etshi tshikole bua bualu buandi ? Kabidi musangu’eu, ne misangu yonsobayidi bandi bananga. « Lekelayi aba baye » mudi Mukelenge

Page 151: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wambila aba bakalua bua kumukuata. Tô ne mu tshikondo tshia ndekelu, Mulami muimpe neamanye mua kulama mikoko yandi. Katataka, diba diakamana kulua bua kulekelaye muoyo wende bua bualu buayi (shap. 10. 11).

Yone 18. 12-27« Musomb’aku » ne « ota kapia » ne bakadi bakuata ne basuika Mukelenge wabu, Petelo ku tshienzedi etshi wakamana kuvila Mukelenge. Kudisunguila munkatshia mua bisumbu bia bantu ba pa buloba bakapopela Mukelenge ku mutshi mutshiamakane, ne kuabanyangana n’abomanay’abu, kudi kutufikisha mu mushindu onso ku difuisha Mukelenge bundu. Bualu bua katuena mua kutekemena kulamibua (bu diandamuna ku kulomba kuende kua mu shap. 17. 15 ku 17), bituikala katuyi tukubaja ditapuluka didiye wakula mu nvesa imueimue (shap. 17. 16). Ku dipanga diende dia lulamatu, Petelo udi unyema ku bundu ne ku dikengeshibua. Udi ulua bu « mutambe Muyishi wandi ku bunene », udi yeye usambakana kudi bantu ne lukinu lunene, puopamue ne dipetu ! (shap. 15. 20). Ku dikonka dia lubombo dia Muakuidi munene, Yesu kena ne bualu bua kuandamuna nansha. Wakamana kufila patoke bumanyishi buende. Budi bualu bua balumbuluishi aba katataka bua kufilabu bujadiki bua bubi… ne badi mua kukumbana ! –Lumu’elu luimpe ludi lutamba kuakula kupita mikuabu isatu, bua bunene ne butumbi bua Muana wa Nzambi. Nansha dimukengesha didiye ne bualu bua kuitabuja, udi ukokesha malu onso aa bu muntu « wakadifila nkayende kudi Nzambi » bu mulambu wa dipembu dimpe (Efes. 5. 2).

Yone 18. 28-40Padibu baya ne Mukelenge kumpala kua ngounena wa bena Lomo, Bena Yudabadi batamba kutabamba kudilama bua kabakuatshibu ne bukoya… kadi bikala bakudimuna kondo kabu ka mutshima ku bualu butambe bubi butu kabuyi buanji kuenzeka. ! –Mu tshilejelu, mupostolo Paulo, udi upesha Timote « dijikula dia dimpe » dia Kilisto kumpala kua Pontio Pilato (1Tim. 6. 13). Nansha biakadi bimulelela lutatu, Mukelenge udi witabuja bukalenge buende, ujadika puopamue ne bukalenge buende kabuena bua pa buloba

Page 152: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

apa nansha. Nv. eu wa 36, wakadi mua kubuluila patoke buonso ba pa buloba apa badi badienzeja ku bukole, bua kujadika bukalenge bua Nzambi apa pa buloba.Dilongolola didi didiunda dia buloba, bua Mukelenge kukokesha, didi’anu ngelelu wa patupu wa meshi. Bikalaye yeye kakavuija dilongolola edi, kabiena ku mitshima mikole bua kuela meshi a kufikila ku dilongolola edi ne kukumbaja bimpe kumutamaba yeye anyi ? – « Bulelela ntshinyi ? » mudi Pilato ukonka. Kadi kena windila diandamuna nansha. Udi ufunangana ne bantu ba bungi badi lukonko elu kaluyi ne mushinga kudibu nansha… bualu bua badi bamona bikole bua kutuangaja muoyo wabu ne diandamuna didibu mua kubapesha. Bulelela buakadi kumpala kua Pilato mu bumuntu bua Yesu (shap. 14. 6). Udi ukeba patupu bua kunyema ku bujitu buandi, mu dikeba dia kulekela muena lukanu bua kupita kua Yepowa (anyi Pasaka). Ne dî dimue, pa muaba wende bena Yuda badi balomba dilekela dia Balaba munyenyi.

Yone 19. 1-16Buakumuseka bena Yuda badi baluatshika Yesu tshilulu tshikunzubila ne tshifulu tshia meba. Ne mushindu’eu ke udi Pilato witabuja bua kumupatula kudi bisumbu bia bantu : «tangilayi muntu44 ». – Bakuidi banene bakandamuna ne mbila mikole ne lonji ne umushipe ku mutshi mutshiamakane, umushipe ku mutshi mutshiamakane. Badi bakeba bualu bua kumubanda n’abo : udi upenda Nzambi ; udi udienza bu Muana wa Nzambi. Kadi ebi kabidi bidi bitamba kulubakaja ngouvena. Ken’anu Mukelenge, kadi Nzambi udi kumpala kuende (nv. 7, 8). Bua kupeta bujadiki udi usamuna bukokeshi buandi, kadi Yesu udi ubuteka pa muaba wabu udi ubukumbanyina. Mulumbuluishi eu mubi, udi uyila katataka bua musangu wa kumudilu, ku bukokeshi kayi udi mutekibue mulumbulishi : ke ku bua Kaïsa bu muakadiye wela meshi, kadi ku bua « mu diulu » (nv. 11 ; Lomo13. 1). Mumane kunvua ne kena ne tshiakukuata natshi eu mufundibue wa pa buende, ne udi mupatuke mu meshi bua bualu buende, udi musue bua kumulekela. Kadi bena Yuda kabena basue kumunvua mu mei aa, ne badi ne

44Tangilayi muntu : mu mukanda wa tshiluba kawena wakula nunku nansha, kadi tudi bakudimune mushindu udibu bafunda mu mukanda wa français.

Page 153: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshiakuidi tshikole tshia ndekelu : « biwalekela muntu eu, kuena mulunda wa Kaisa ». Nunku ! nansha didimusha diakamanaye kuangata (nv. 11), ngouvena kena ukeba bua kusankisha Nzambi, kadi udi ukeba bua kusankisha bantu. Utshina nunku meshi mapia-mapia a bena Yuda, ne disamina dia nfumu’ende, ne dimanya dionso, udi ufila mu bianza biabu muntu udi kayi ne tshilumbu.

Yone 19. 17-30Yeye wakabuela ne butumbi mu Yelushalema kakuena matuku a bungi mapite, udi ulupuka katataka « mutuale mutshi wandi mutshiamakane ». Dishalangana dimu’edi, didi dimueneka ku mifundu idi Pilato uteka ku mutshi mutshiamakane : « Mukelenge wa bena Yuda » udi « Yesumuena Nazelete ». Udi mupopela pa mutshi mutshiamakane, munkatshi mua « bakuabu babidi » muteka mu mulonga umue ne bantu babi. Lumu’elu luimpe misangu yonso, kaluena lutuleja bipendu biandi bia kudi bantu (Mat. 27. 39), nansha meba a kulekedibua kuende kudi Nzambi. Bionso apa, bidi anu ditalala, dinanga ne ditumikila kudi Nzambi. Nv. 25, udi utela mena a bakaji bakadi ne Mukelenge. Ne Yesu udi ufila mamu’ende mu bianza bia muyidi udiye mumanye dinanga diende. –kadi Tutangile mushindu kayi udibi bipita anu bilondeshele mifundu : kuabanyangana kua bilulu (nv. 24), kunua kua vinega wakapabu Musungidi (nv. 28 ; tang. kabidi nv. 36, 37). Pa dib’adi yeye nkayende udi ukumbaja bualu buakane bua ditumikila diandi dia budisuile : udi uteka muoyo wende (shap. 10. 18). Ne bikala muntu udi ne bualu bukuabu bua kuenza bua lupandu luandi, anji kuteleja mei a kunshikidilu a Musungidi pa kufua kuende : « bionso bia kumbanyi ». (Mu tshiena gelika : muaku umuepele TETELESTEÏ , wakadibu bafunda kuinshi kua facture wa kusumba nende tshintu udi mujike dibanza (kuetu kuneku : A PAYE anyi CASH). Dibanza dietu dinene kudi Zambi didi difutshibue tshiendelele.

Yone 19. 31-42Pakaluabu bua kutshibula bibelu bia bakadi bapopela ku mutshi mutshiamakane, tupalai tudi tusangana ne bua Yesu, kabina kabidi ne

Page 154: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mushinaga nansha, ukadi mufue. Bua kudi munyenyi wakakudimuna mutshima kuitabuja Mukelenge Yesu bu Musungidi wende, ku tshikisu tshibu badi bakumbaja mei a Mukelenge : « Lelu’eu newikale n’anyi mu mparadizu » (Luka. 23. 43). Kadi dislayi dikuabu kadiene ditshina bua kunyanga mubidi wa Mukelenge ku ditua diandi dia difuma mu mubidi wa Mukelenge ku mutshi mutshiamakane (fuang. Zakaya 12.10). Ku dipetu dia ndekelu edi, diandamuna dimpe dia ngasadidi dimueneka : mashi a dijimija ne mayi a divuwa, bidi bipueka mu lubadi lua Mukelenge luakatuibua difuma. –Pashishe, kudi kulua dijikibua dia Musungidi wetu wa kukukuila. Nzambi wakalongolola bayidi babidi bua kupesha mubidi wa Muan’andi kanemu kakakudibu mu mifundu yandi (Yeshaya 53. 9). Yosefe ne Nikodemo, tô pa dib’adi, kabakanji kumanya mua kuikala ne dikima, patoke ku mpala kua bantu mu luendu luabu lua pa buloba, ngikadilu wa bumanyishibuandi. Kadi katataka udi mutabuluijibue kudi bunene bua bubi bua tshisamba tshiandi, badi bunvua ne kushala bapuwe, nekuleje dikuatshisha diabu. Banangibue bena kuitabuja, katupu muoyo ne mu buloba ebu butudi tuikala, buakashipa Mukelenge, kupudikila anyi kusanka ne bashipianganyi aba, kudi mushindu umue ne kumuvila. Kutangila ke tshikondo tshimpe tshia tuetu kudimanyisha bu bayidi bandi.

Yone 20. 1-18Muntu wa kumudilu udi uya lukasa ku lukita mu dinda dia butumbi bua dibika, udi Maliya wa ku Magadala. Mukaji’eu wakapatudibua nyuma mibi muanda mutekete kudi Mukelenge (Mak. 16. 9). Bakamudianshila, bualu bua dibue diakamana kubunguludibua. Udi umanyisha Petelo ne Yone, bobo pabu badi banyemaku, basanga bimanyishilu binene bia dibika diandi ne bapingana kuabu. Maliya yeye kena ne bualu bua kuya nansha. Meshi endeonso adi a kusanga Musungidi wende Munangibue (nv. 13), nansha kuikala kua banjelo kakuena kumutshinyisha nansha. Ku dinanga dia mushindu’ eu, Yesu kena mua kupanga kufila diandamuna. Kadi mushindu kayi udi meshi a Maliya mapatuke ! Udi Musungidi udi ne muoyo udi ulua kudiye, umubikila ku dina diandi ne umupesha lumu luimpe lua mushinga mukole. Bualu bua « lulamatu lua muntu pa nkayende, ludi mushindu

Page 155: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

umuepele wa kuikala ne dijingulula dilelela » (JND). Yesu udi upesha Maliya bujitu bua kuambila « bana babu » ne mutshi mutshiamakane, kauyi mua kutapuluka n’abu, udi nshindamenu wa malanda mapia-mapiaonso. Bualu butambe bunene, Tatu wende ukadi kabidi Tatu wetu, neNzambi wende, bu Nzambi wetu. Yesu wakatuteka tshiendelele mu maland’aa, a diakalengele, bua disanka dia muoyo wandi nkayandi, wa Tatu ne bua wetu kabidi muomumue (Mis. 22.22 ; Ebel. 2. 11,12).

Yone 20. 19-31Didi dilolo dia dinda dimpe dia dituku dia kumudilu dia lumingu. Bilondeshele mulayi, Musungidi mubishibue udi umueneka munkatshia mua bayidi bandi badisangishe (shap. 14. 19). Udi ubaleja mu bianza biandi ne mu lubadi luandi « bujadiki bulelela » ne ditalala diabu didi dikumbane ne Nzambi (Bienz. 1. 3). Udi wela mupuya wa muoyo mupia-mupia munda muabu (fuang. Gen. 2. 7 ne 1Kol. 15. 45) ne ubatuma bua kuambila badi bitabuja dilekedibua dia mibi (nv. 23). – Dia lumingu adi, Thomas, kakadiku nansha. Kadi padi bayidi bakuabu bamuambila ne : « tuamonyi Mukelenge », mutshima wende udi ushala ne mpata ne kauyi witabuja. Bana ba Nzambi bunyimunyi badi badipangisha ku kudisangisha banyunguluka Mukelenge Yesu… misangu mikuabu bualu bua munda muabu kabena bitabuja bulelela kuikala kuandi n’abo mu kudisangishaeku. Thomas apa udi tshinfuanyi tshia kasumbu kakese ka bena Yuda, balu nansha kale kumumanya pamumon’aboMukelenge ne Nzambi wabu. Nebakonke ne : « E imputa kayi idi mu bianza biebe ? » (Zekäya 13. 6). Kadi luseke disanka lua bapikudibue ba tshikondo etshi, ludi lua kuitabuja kabayi bamuone (1Pet. 1.8). Ne ke mu kipaatshila aka « kakafundibua malu aa », ke bua abadibue tshianana, kadi ikale mitabujibue. Bidi bikengela bua ditabuja dietu, dijadika pa mifundu, dikuata yeye udi upa muoyo ne udi Muana wa Nzambi (nv. 31).

Yone 21. 1-14Bayi muanda mutekete tshianana badi ku muaba wa dipetangana wakasungula Yesu mu Galela (Mat. 26. 32 ; 28. 7). Ne kabidi badi

Page 156: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bamueneka bamane kupua muoyo tshiena bualu tshia dindila diabu. Simona Petelo mene, wakamana Yesu kuvuija tshilembi tshia bantu, udi upingana ku mudimu wende wa diambedi. Bualu kayi bua kukema bikala “butuku abu bujima kabakakuata tshintu” ? Mushindu kayi udi mudimu utudi tuenza mu meshi etu nkayetu ne udi Mukelenge kayi netu, mua kukuama mamuma? Wakamana kubadimusha ne, batapuluke n’anyi, kanuena mua kuenza bualu nansha bumue (shap. 15. 5). Kadi padiye n’abo, boinso bidi bishintuluka. Luseke lua diabalume, ludi’ anu pamutu pa luseke lua diabakaji lua buatu, ne dimue (kadi dia mushinga) diambuluisha : nduseke luakabaleja Yesu. – Ne ndisambakana dia ne muyishi wakalongolola bionso bua bayidi bandi bapungile. Kakadi ne bualu ne minyinyi yabu ya mumayi nansha (nv. 9), Kadi ku luseke lukuabu, kena upepeja bipeta bia mudimu wabu (nv. 10), ne wakaubala bulelela (nv. 11).- Mulunda munanga, misangu mikuabu bua bayidi, tutu tuapua muoyo muaba munene ne ulualua wa dipetanga ne Mukelenge ! misangu mikuabu kabidi, munkatshi mua malu etu, mua dipanga dietu, nansha mua dipeta dietu, tuakadi mua kujingulula lukasa udi wakula n’etu ne kumumanya : “mMukelenge” (nv. 7).

Yone 21. 15-25Kuakadi kushala bua Mukelenge akumbaje pa buloba apa, mudimu wa dinanga bua muyidi wandi Petelo. Misangu isatu bidi bikengela bua ikale mutetshibue ku lukonko lua kanyinganyinga: Wakelangana meshi bua kuikala ne lulamatu buanyi meme lutambe lua aba, Kadi bobo kabakunvila (Mako 14. 29). Dinanga dinene diwakadi wakula, didi penyi? Tshiena mupeta tshimanyinu nansha tshimue. – Mukelenge, udi mumanye, wewe udi ubala mu mutshima muanyi, ke tshionso tshidi muyidi eu mua kuandamuna. Yesu, Neamuteke ku luseke anyi? Padib’adi, pakamana Petelo kujimija kudimanya kua bu muntu buandi, udi mukumbane bua mudimu. “Udisha mikoko yanyi (bana ba mikoko bilondeshele mu français)… mikoko”, mudi Mukelenge umuambila (mu mikanda ya mukulu wa kumudilu mudi muaku wa dikepesha wa dinanga: bana banyi bakese ba mikoko). – Lumu luimpe ludi lujik. Kadi bionso, biakenza, biakamba, anyi kuteta Muntu mupuangane wakabikumbaja, bidi ne mushinga mutambe

Page 157: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bunene, ne Nzambi kena upanga bua kubivula nansha (nv. 25). Mikanda minene ituabala tshikondo tshia tshiendelele. Bua tshikond’etshi, mupikudibue yonso alame ne lukunukunu ne bu dibikila dia muntu nkayende, mei aa a ndekelu a Musungidi : “wewe, undonde”.

Bienzedi 1.1-14Luka, mufundi wa mukand’eu ku bukole bua Nyuma Muimpe, udi ubanga mukanda wende ne dibanda dia Yesu mu diulu, nansha muakamanaye kuakula ne kufunda bualu ebu ku ndekelu kua lumu luende luimpe. Bualu bua dilua dia Nyuma Muimpe, ne mudimu onso wakadi ulonda, uya « tô ne ku nfudilu kua buloba », biakadi bikumbana bualu bua Kilisto udi mushikame mu butumbi (Nyone 16. 7). Bualu bukuabu, mbangilu eu udi ujadika ne bionso bienza bapostolo, bidi bilonda bulongolodi buakangatabu kudi Mukelenge (nv. 2, 8) ne neajadike mudimu wabu. Mukelenge ubambila ne « Nenuikale bamanyishi banyi », bualu bua meshi abu akatshidi mateka ku malu a pa buloba (nv. 6). Bakalua bangatshi ba mabuluibua mimpe, a ku bualu bua Mukelenge : Yeye wakakenga, wakadi katataka ne muoyo (nv. 3). Mubandishibua mu diulu ku mesu kuabu (nv. 9), neapingane muomumue bilondeshele mulayi mulelela mumanyishibue kudi banjelo (nv. 11). Ne bobu nebikale mua kuamba malu aa ku bukole bua Nyuma, wakadibu balua kuangata (tang. nv. 8). – Kudisangisha kua kumudilu, kunyima kua dibanda dia Mukelenge mu diulu, kudi ku bualu bua kutendelela ne bapapostolo buonso bakadiku. Bafike lelu ku matuku a kunshikidilu a kuikala kua Ekelezia pa buloba, tuenze bua, katupangi kuikalaku mu disangisha dialua kuikala dia ndekelu kumpala kua dipingana diende (bala Ebel. 10. 25).

Bienzedi 1. 15-26Petelo - eu udi Petelo wakamana kupingajibua ku dipambuka diende – udi wangata dî munkatshia mua bayidi ba kumudilu. Neavuluije bualu bua difutu dia Yudasa, lufu lubi luakapetaye pakadiowaye (Mat. 27. 5-8). Lufu lubi, ne kabidi difutu dia tshiendelele ditambe bubi kabidi ! (nv. 25). Pashishe, muimanyine pa mifunu ne pa bukokeshi buayi, Petelo udi uleja mushinga wa

Page 158: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mukuabu kuangata muaba wa Yudasa wakama kupona. Bapostolo dikumi ne bakadi ne bua kuikala bamanyishi bajadika ba bualu ebu bunene bua buena kilisto : dibika dia Mukelenge Yesu ku lufu (fuangikija ku 1 Kol. 15. 5). Yosefe ne Matias, bakadi bamue ba munkatshi mua bakadi ne diakalengele dia kuendakana ne Mukelenge Yesu munkatshi mua mudimu wende pa buloba. Misangu mikuabu bakadi munkatshi mua makumi muandamutekete ne babidi, bakatumaye (Luk. 10. 1). Pakaman’abo kulomba kudi Mukelenge, udi mumanye mitshima ya bantu bonso, bua kubaleja udiye musungule, bakela nshobo, ne shobo yakakua Matias. – Kuela nshobo leleu bua kumanya disua dia Nzambi kakuena kukumbana kabidi nansha, bualu bua Nyuma muimpe udiku, udi upesha bena kuitabuja bujinguludi buonso budibu n’abo bualu. Bidi ne mushinga munene wa kufuangikija bualu ebu ne budi mu Bienz. 13. 2 mudi Nyuma Muimpe wamba ne : « Nungushile mpidieu Bânaba ne Shaula ku tshisumbu tshienu bua mudimu unakubabikila ».

Bienzedi 2. 1-21Matuku makuabu akapita, kubanga ku dibandishibua dia Mukelenge. Mulayi wende udi kabidi mulayi wa wa Tatu, udi ukumbana (shap. 1. 4). Bu « ndimi ya kapia mipanduluke », Nyuma Muimpe, umue wa mu busatu bunsantu Nzambi umue, udi upueka pa buloba ne kuikala ne bayidi. Anu pa dib’adi bukole buende budi bumueneshibua mudibu : badi bakumbana bua kuakula mu miakulu yakadibu kabayi bamanye. Nzambi udi ulongolola nunku mu ngasa wandi mulau wa Babele ne ujadikila ne, dibenesha dia Nzambi nedilue kudi buonso pa buloba. (Genese 11. 1-9). –Bidimu bionso, difesto dia mpetekoste diakadi dibikila bantu babungi mu Yelushalema, ba munkatshi mua bena Isalele bakadi batangalake mu ba bisamba bia bende. Dikungujibua edi, nedikale tshikondo tshimpe tshia kumudilu tshia kuamba kua lumu luimpe. Kadi kudi bisumbu bia bantu ebi, badi malu adi abakemesha ! Muntu ne muntu udi ne bua kunvua mu muakulu wabu « malu mimpe a Nzambi ». Ne badi babambila badi bena « Galela »kabayi bayile

Page 159: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

malu aa mu kalasa45 (shap. 4. 13 ; Yone 7. 15). Kabiena bikengela anu kuikala muntu udi ukumbana anyi kuikala mulonge tulasa kampanda bua kuikala muena mudimu wa Mukelenge nansha. Anu lulamatu kudiye ne kukokela ku bukole bua Nyuma Muimpe, aa ke malu adi akumbanyina muena mudimu wandi. Butudi nabu, muntu ne muntu yonso wa kutudi, mbua kubikumbasha.

Bienzedi. 2. 22-41Kubangila ku mufundu wa muprofete Yoele, Petelo wakaleja bena Yuda ne bukole budi bubenzeja munkatshi muabu budi bufume kudi Nzambi. Patudi tunvua kubala kua dî dia Nzambi dia mushindu onso, katupangi kumanya ne Nzambi udi wakula kutudi. Mpidieu, Petelo udi uvuluija nshila muimpe wa Kilisto wakapitshilaye pa buloba apa, lufue luende ne dibika diende biakudibue mu mifundu ya bungi ya tshijila, ne mijadikibue kudi bapostolo. Nunku « Yesu eu » wakashipabu pa mutshi mutshiamakane, Nzambi wakamujadika ku diabalume diandi umuvuija nunku bu Mukelenge ne Kilisto. Bualu kayi bunenebu bua dipampakana kudi bantomboji aba, pakatuishibuabu mu kondo kabu ka mutshima bua dimushipa diabu ! Bakakuatshibua ne buowa, mbuena kuamba ne ditshina disambakane ne dilubakana. Mushindu kayi wa Nzambi kupeta lutulu ku bualu bubi bua mushindu eu ? Petelo udi ubapesha njila wa kumudilu wa kukudimuna kua mutshima. Dikudimuna dia mutshima edi kadiena anu kanyingnyinga ka patupu ka dienza dietu dia malu mabi nansha, kadi tshilumbuluidi tshitudi tuambula ne Nzambi ku malu etu onso mabi a kale ne dilekele ngezelu wetu wa kale mukulululu ; dikadi tshimuenenu tshia ditabuja ke bualu kayi mpostolo Petelo kena ubambila kabidi bua bitabushe nansha. Bantu binunu bisatu badi bakudimuna mitshima yabu ne babatijibua kunyima kua kua butangadiki ebu bua kumudilu.

Bienzedi 2. 42-47 ; 3. 1-11

45Kabayi bayile malu aa mu kalasa : illettrés (shap. 4. 13), (kadi muaku eu mu nv. eu kawena unvuija muntu udi kayi mumanye kufunda nansha kubala, (bualu bua bapostolo bakadi bamanye kubala ne kufunda ke bualu kayi tudi ne mifundu yabu lelu) ; kadi udi kayi muyile malu aa mu kalasa.

Page 160: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Shap. 2. Udi ujika ne ngikadilu muimpe wa Ekelezia ku tshibangidilu tshiende. Kuakadi bu lelu, kudisangisha kua kuyila dî, bua kukutshibula diampa (kukukuila), ne kua kutendelela (nv. 42). Kadi tutu tuimanyika nsombelu wa Ekelezia misangu yonso anu pa nsangilu eyi, kadi katuyi bamanye ne muoyo wende udi uya tô ne ne nzubu ya badi munda muandi (nv. 46). - Nv. wa 43 udi wamba ne « bantu buonso bakadi ne buowa ». Ditshina edi ne bupuangane bidi bisambakana ne disanka didi diakudibua kundekelu kua nv. 46. – Mu shap. 3 tudi tumona bukole bua Nyuma muimpe bumueneka, ke anu mu mei a bapostolo, kadi tô ne mu bienzedi biabu. - Mu dilomba dia bintu bia paluse kudi Petelo ne Yone, Njeku eu, ne dikenga dinene, musombe ku tshibi tshia ntempelo tshibu babikila ne tshimpe, kakadi mumanye ne neagate dipa edi dinene diakapetaye : diondapibua dia kukema ku ditabuja mu dina dimue dia Yesu. Petelo udi umuambila ne : « tshindi natshi nenkupeshe natshi » (nv. 6). Bikalabi bua kupa, tudi tuela meshi misangu yonso kupeshanagana nfualanga (nv. 6). Mpukapuka ku bubanji ebu butambe bunene bua mu diulu, buena kuamba ne dimanya dijalame dia Musungidi, ditudi ne diakalengele dia kubanyina badi batunyunguluke. – Dishintuluka kayi kudi njeku eu muena dikenga ! Tô ne apa wakadi usanganyibua anu ku tshibi, buena kuamba ne pambelu. Udi ubuela katataka ku mpala kua Nzambi bua kumutumbisha (nv. 8). Umue wa ku babadi betu, utshiena mushikame « ku tshibi anyi » ?

Bienzedi 3. 12-26Pakunvuabu bua kondapibua kua muntu wakadi mulela njeku, bisumbu bia bantu biakalua buakutangila. Buonso badi bûle ntente ne dikema ne dianyisha (nv. 10). Kadi Petelo udi utshingulula ntema yakadibu nayi kudibu bua kubatangadija ku bukole bua dina dia Yesu buakondopa muntu eu. Bualu bua kukema ebu ebu, buakadi buleja mu mushindu wa pabuawu muoyo ne bukole mu dibika dia eu wakashipabu. Petelo udi ubambila ne « nuenu nuakapidia udi wa tshijila ne muakane » ke bu muntu udi ubakesela tshilumbu, kadi bu muntu wakamanya bundu bua bualu ebu bubi (nv. 14 ; Luk. 22. 57…). Kadi udi ukumbaja ne « Ndi mumanye ne nuakenza bualu ebu mu dipanga » (nv. 17) ujadika nunku meyi a Musungidi ku mutshi

Page 161: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mutshiamakane : « Tatu, ubabuikidile, bualu kabena bamanye tshidibu benza » (Luk. 23. 34). Nunku, tshikondo tshikuabu tshidi Nzambi upesha bena Yuda bua kunvua kabidi lumu luimpe bua bakudimune mitshima yabu, tshidi diandamuna ku kulomba eku kua Mukelenge. Badi ne bumanyishi bua Nyuma Muimpe munkatshi muabu wakula mukana mua Petelo ne umueneka mu Ekelezia (shap. 2. 44-47). Bikala tshisamba etshi tshijadika dipila diabu, tshikudimuna mutshimampidieu bua kutangila kudi Nzambi, Mukelenge udi mua kupingana, kadi bikalabu kabayi benza nunku matuku adi alua kumpala kabakufuidibua luse nansha kakese bua bupidia buabu.

Bienzedi 4. 1-22(46) Mudimu onso munene ne muimpe kawena mua kupanga kukeba lukuna lua satana nansha. Badi batumanyisha badiye ukuata nabu mudimu bu biamua biandi : Anna, Kayafa, bakuidi, bakulu ne bafundi, mu tshikoso, banene buonso bakashipa Mukelenge. Ku dilekela dia bayidi, bakadi mua kuitabuja nkayabu ne tuakashipa Muyishi (Yesu) patupu kayi muenze bualu. Kadi kudisua kuakabapumbisha. Bakatamba kabidi kunanukila mu lukuna luabu ku dina dia Yesu. Kubanga apu, yeye nkayende wakalua dibue dia tshilenduishi dia bulelela : bua bakuabu «dibue dia mu ditumba, disungula, ne dia mushinga mukole », kudi bakuabu « dibue dia tshilenduishi…» (fuang. nv. 11 ne 1Pet. 2. 4-8). Nn. wa 12 udi wa nshindamenu, udi ushindika bunene ne mushinga wa dina dia Yesu bua kusungidibua. – Bayidi badi bamanyibua bu bantu bakadi benda ne Yesu (nv.13). Misangu yonso bituikala mu buobumue ne Mukelenge, ne bimueneshibua. – Kutantamana kuonso kua banfumu ba bena Yuda, kakuena mua kuimanyika didiunda anyi mudimu lumu luimpe nansha (nv. 4), anyi kukanda bapostolo bua kuakulabo. Bualu bua, bakapeta kudi Nzambi nkayende dibikila ne mudimu wabu (nv. 19). Ne dî didi munda muabu « bu kapia kadi kuosha » (nv. 20 ; Yelem. 20. 9).

Bienzedi 4. 23-37

46« Mais » muaku eu udi mu mukanda wa français, wakadi mua kukudimunyibua ne « Kadi » mu tshiluba, kawena usanganyibua mu mukanda wa tshiluba to.

Page 162: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Petelo ne Yone badi bapingana kudi bayidi nabu bakuabu, badi « babikidibue mu nv. 23 bu « bana babu », ne badi babambila meshi a banfumu ba tshisamba. Pashishe, pamutu pa kuelanganabo meshi tshidibu mua kuenza, lukasa badi banyemena ku mushimi wabu buoso : kutendelela (tangila shap. 6. 4 ; 12. 5, 12 ; 14. 23). Badi bamanya munda mua ditomboka dia bena Yuda ne ba bisamba bikuabu kudi Nzambi ne kudi « Muana wende wa tshijila », dikumbana dia mifundu (dikumbana dia tshitupa, ke bualu kayi, mu ditela Mis. 2, bapostolo badi bashiya diandamuna dia tshiji tshia Nzambi ku ditomboka dia bantu). – Muaku eu Lukunukunu, udi tshimanyinu tshia shap. Eu (nv. 13, 29, 31) ne wa mukanda mujima eu, udi ujika nangananga anu ne muaku eu (shap. 28. 31). Kaluena lunvuija kudienzeja ku bukole bua mubidi nansha, buakadi kale, buenzeja Petelo bua kuya kumpala…ne pashishe bumuka kudiye. Bayidi badi balupeta bu diandamuna ku ditendelela diabu. Tubidikije, misangu yonso itudi tunvua ne tudi bapange dikima. Kudi kulonda mu nv. 32-37, diunvuija ditambe buimpe dia Ekelezia mu bukole bua tshibangidilu tshiende tshia dinanga dia kumudilu. Katuyi mua kuela meshi ne tudi mua kupingana ku tshibangidilu etshi tshimpe tshia dinanga, kadi tudienzeje bua kukumbaja meshi aa, mu diumusha dia mutshima wa lumpukusu, ne tupete bikondo bionso mushindu wa kudifila bua bana betu.

Ne kakuena tshintu tshifukibua tshidi katshiyi tshimueneshibue ku mesu kuandi, kadi bintu bionso bidi butaka ne bibululuka ku mesu kua utudi nandi ne bualu. (Ebelu 4. 13)

Muntu kambi biandi pamuteyabu ne, ndi muteibue kudi Nzambi… Kadi muntu yonso udi uteibua kudi lukuka luandi pamukokalu ne pamulobeshalu. Pashishe lukuka, pimitalu, ludi lulela bubi : ne bubi, pakolabu, budi bulela lufu (Yakobo 1. 13-15).

Bienzedi 5. 1-16

Page 163: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Shap. 4, (mu mukanda wa français), wakabanga ne muaku « mais » (tangila diunvuija dietu kuinshi kua dibeji dia shap. 4) wakadi mua kukudimunyibua mu mukanka wa tshiluba bu « kadi », buakunvuija dishintuluka dia mei kubanga kumbangilu wa mukanda eu, wakadi uleja mudimu wa muena lukuna wa« pambelu » pa Ekelezia wa bulelela bua diyi dia Nzambi. Shap. 5 udi ubanga kabidi ne (Mais47) anyi « kadi », udi uleja mudimu wa muena lukuna « wa munda mua ekelezia» udi ujuka bua kunyangakaja Ekelezia eu. Tudi bamanye ne kubanga kukale ne lelu, satana kena mulekele bua kuenza mishindu ei ibidi. Meshi a kuidikija ne dijinga dia dia kudipesha tshimuenenu tshia buimpe bua Nzambi, biakafikisha Anania ne Sapila mu didinga. Petelo udi ubabela ne kanyinganyinga ka tshijila, ne badi kabidi banyokibua ku tshianza tshia Nzambi. Dinyoka edi kadiena bu difutu diabu dia tshiendelele nansha. Didi dimueneka anu dia dinyoka dia Nzambi kudi bana bende. Katuedianganyi bualu bua tudi bakumbanyine ngâsa, Nzambi kena lukuna ne bubi nansha ! Udi wa tshijila, ne bana bende kabidi badi ne tshia kuikala ba tshijila (1Pet. 1. 15-17). - Buowa bunene budi bukuata bakamona bualu’ebu bua lufu lua Annania ne mukajende Sapila. Ngikadilu utudi mua kutamba kuikala nandi misangu yonso kumpala kua eu udi ubala meshi etu ne masokome. - nv. 12-16 idi ituambila malu a kukema a dinanga akenzeka « ku bianza bia bapostolo » ne ituleja ne, kabien’anu bimpe kuanyisha patupu bena kuitabuja, bidi bikengala kuya kumpala nkayebe, kusambakana ne Mukelenge (nv. 13, 14). Mu buakabuluibua 21. 8 bena buowa badi bantu badi batedibue kumpalakua badi bajimina tshiendelele.

Bienzedi 5. 17-32Muakuidi munene ne buonso badi nandi, badi bûjibue ntente ne mukau pa kumona bantu bakadi kabayi balonga ne kabayi ba munkatshi mua tshisumbu tshia balombodi ; bapeta butumbi kudi bisumbu bia bantu. Bua basadoke bobu, badi kabayi bitabuja dibika dia bantu ku bafue, badi batombokela bapostolo badi bamba dibika dia Mukelenge Yesu (nv. 17 ; shap. 4. 1, 2). Bamane kupanga tshia kuenza ne bantu aba ne bapange bua

47 « Mais » mushindu umue ne mu shap. muinayi, muaku eu kawena mu tshiluba mukudimunyibue bilondshele lungenyi lua diunvuija diau bu « Kadi ». bua kulongolola, tudi bangate diunvuija edi mu dikudimuna dietu.

Page 164: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kubapuwisha bua kuakula bualu bua Yesu, badi babakuata babela mu nzubu wa lukanu. Kadi Mukelenge udi utuma Muanjelo wende bua kusungila bena mudimu bandi, badi bapingana ne lukasa bua kulongesha mu ntempelo. Banfumu badi bamanyishibua bua bualu buabu, badi babafikisha kumpala kua balumbuluishi. Badi bamba ne : « nudi basue kuvuija mashi a muntu eu pa mitu yetu ». Kutangila, kumpala kua Pilato, bantu aba bakamba ne mashi andi ikale pambidi pabu ne pa bana babu (Mat. 27. 25). Kunyima, badi babakandika bikole bua kuakula. Petelo ne Yone badi bandamuna ne : « mbimpe kutumikila Nzambi pa mutu pa kutumikila bantu (tang. shap. 4. 19). Ne badi bafila kabidi bumanyishi butambe bunene ku dibika dia butumbi dia Yesu « Mukelenge ne Musungidi », ne ku dilekedibua dia mibi kupitshila kudiye.

Bienzedi 5. 33-42Kunyima kua kusungile bena mudimu bende kupitshila kudi muangelo, Nzambi musangu eu udi ubasungila kupitshila mufalese munene dina diandi Gamaliele (kasumbu katapuluke ku ka basadoke, bobo bakadi bitabusha dibika dia bantu ku bafue, badi basadoke kabakadi bitabushanansha). Gamaliele eu, Wakadi muyishi munene ne munemekibue bikole munkatshi mua bena Yuda. Ne kalolo konso, kupitshila ku bilejelu biakadibu bamanye bimpe, udi usengelela balunda bandi bua kuikala ne lutulu. Ndekelu wa mudimu wa bantu aba, nealeje, bikala mudimu eu wakadi wa bantu anyi wa Nzambi. Kutangila kabiena bualu bukole bua kumona luseke lua bantu badi badiamba ne tudi bantu banene (nv. 36). Kadi bapostolo kabakadi nunku nansha. Pakadibu badimanya ne bobu badi bantu ba patupu, bakadi bapesha dina dia Yesu butumbi buonso, diakadibu bamba misangu yonso (nv. 3. 12 ; 4. 10). – Mukalenge wakamana kudimusha bayidi bandi misangu kale ne, nebabakuate, nebabakengeshe, nebabele mu nsunangonga ne mu nzubu wa lukanu (Luk. 21. 12). Makenga aa onso kaakashanguluka bua kubakuata (nv. 17-32), ne tô ne katataka, kaena apanga kukuata bena Kuitabuja nansha miaba mishilangane. Tudi tusakidila Mukalenge bualu bua udi utumushila makenga adi akuata matunga ne misoko mikuabu. Kadi katupangi kumanya ne kukenga bua Dina diandi mbualu bua disanka dinene. Bapostolo badi

Page 165: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

basanka bualu bua bakabadibua ne badi bakumbane bua kufuishibua bundu bualu bua Dina diandi (nv. 41 ; fuang. 1Pet. 4. 19 ; Mat. 5. 11, 12).

Bienzedi 6. 1-15Ngikadilu yonso mimpe ya Ekelezia idi mu shap. 2. 42 ne 4. 32, idi mimane kujimina yonso. Manunganyi (dijinga didi mu mutshimadidibu kabayi bamanye mua kujikula patoke), adi ajuka munkatshi mua bayidi. Tutabale bua tumone mua kuimanyika manunganyi adi afuma ku mitshima idi ne kanyinganyinga ne idi mukawu, bualu bua ku malu aa « munyanyi » udi udienzeja bua kushipa buobumue bua bana ba Nzambi (bala 1Kol. 10. 10). – Bua kulongolola bualu ebu, badi basungula bena mudimu bua kukuata mudimu kumesa. Katuvua mua kumanya ne, nansha bua kukuata mudimu wa mesa bidi bikengela kuikala « bûjibue ntente ne Nyuma Muimpe » (nv. 3). Eyo ! eu udi ngikadilu wa muena kilisto yonso, ne udi mua kuikala wetu kabidi bituikala basue ! kadi ke bu mudi bakuabu belangana meshi, bua kulomba kulua kua musangu muibidi kua Nyuma Muimpe ; eu ukadi munda mua bena kuitabuja. Kadi budi bualu bua kumushila muaba onso mu ntempelo wa mutshima wetu. – Kudi Stefano mu ngikadilu wende, Nyuma udi umueneka mu mishindu isatu : « wa bukole, wa dinanga ne wa meshi » (anyi wa lungenyi : nv. 8 ne 10 ; fuang. 2Tim. 1. 7). Bienzedi (nv. 8) ne meyi (nv. 10) bia muntu eu wa Nzambi, bidi bikanga mukana mua bena lukuna bandi buonso, badi bavuijibue patupu bua kumujudila bamubandi (fuang. Mat. 26. 59). Kadi mpala wende udi utema ne butumbi bua mu diulu (nv. 15).

Bienzedi 7. 1-19Stefano kena ukeba bua kudibingisha ku malu akadibu bamubanda n’au, padi muakuidi munene umupesha dî bua kuakula. « Pa diba adi mene » Nyuma Muimpe wakadiye mûjibue, udi umupesha tshiakadiye ne bua kuandamuna (Luk. 12. 11, 12). Udi udikuatshisha ne bualu bua Isalele bua kumanyisha meshi a Nzambi, ne lulamatu luandi, puopamue ne dipanga dia lulamatu lua tshisamba tshiandi. Muyuki eu udi mupete muaba mu mifundu ya tshijila, udi ne malu bu « mifuanu » ya malongesha adi

Page 166: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

akumbana bua kudimusha (1Kol. 10. 11). Abalahama wakababikidibua kudi Nzambi wa butumbi ne wakatumikila (Ebel. 11. 8). Wakakidila ku ditabuja milayi yakamupesha Nzambi kumpala Isaka kayi muanji kuledibua. Tunkanuina tuandi tuakadi ne bua kubuela mu’Ejipitun ne kukengeshibu’amu ku tshikokedi tshia bupika, kunyima kupatuka ne kukuatshila Yepowa mudimu mu buloba bua mulayi. Nebankuatshile mudimu (nv. 7) : dî dimpe didi dikumbana bua kulenga mitshima ya bantu aba ba dipambuka ne ba tshitshiu. – Bualu bua Yosefe mubengibua kudi bana babu, kunyima mubandishibue kudi Pâlo, udi mundidimbi muipe udi uleja lukuna lua bena Yuda kudi Kilisto ne muaba wa butumbi wakamupeshabu kudi Nzambi pakamanaye kumupikula « ku dikenga andi onso » (nv. 10).

Bienzedi 7. 20-43Mu shap. 6 bakafunda Stefano ne wakapenda Mose (shap. 6. 11). Kadi tangila ne kanemu bunene kayi udi wakula bua nkambua eu ! Buimpe bua mpala wandi buakadi Nzambi umona kubanga ku kuledibua kuandi (nv. 20), kunyima kua matuku, bukole buandi mu meyi ne bienzedi (nv. 22), dinanga diende bua bana babu diakamufila bua kulua kubatangila (nv. 23), dipanga dimunvuila diakasambakenaye nadi kudibu pakasuaye bua kubasungila (nv. 25, 35), bimuenenu biabunyi biakadi mua kufikishisha bantu aba bua kutangila mpala wabu kudi Musungidi muimpe wakabengabu. Mose muine wakamana kumanyisha bua kulua kuandi, ubasengelela bua bamunvuile (nv. 37). Ne Petelo, kumpala kua Stefano kayi muanji kuakuala meyi aa, ukavua mumane kutela nv. eu wa 15 wa shap. 18. wa Dutelenome mu diakula diende dia mu shap. 3 (nv. 22). Bumanyishi mishindu ibidi, bua dikumbana dia mifundu ! Kadi tshisamba tshiakadimuensha anu tshitomboke ne tshitendeledi tshia mpingu, kubanga ku tshibangidilu tshiabu (histoire), ne nasha bumanyishi butambe bunene bua dinanga ne bua lutulu bia Nzambi, ngikadilu wende wa ku tshibangidilu kakashintuluka nansha. Bidi mushindu umue ne mioyo yetu kabidi. Patuamutangila kubanga ku tshibangidilu mu buana buetu, tudi tusanganamu anu ditomboka ne lukuka. Anu bukole bua Nzambi nkayandi, ke buakamanya mua kutupesha ngikadilu mukuabu.

Page 167: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Bienzedi 7. 44-60Stefano udi ujikija diakula diende. Ulumbulula bu mufundibue ku tubadi, kutangila yeye ku luseke lua Nzambi ke udi wenza tshilumbuluidi tshinene tshia bantu aba ba tshitshiu (tang. Ekesode 32. 9 ; 33. 3…). Yeye wakadi mûjibue ntente kudi Nyuma, udi mua kubambila ne : « nudi nutantamena Nyuma Muimpe ». Dishilangana bunene kayi pankatshi pa ditalala dia muyidi eu mûjibue ne tshikena kumona tshia butumbi bua Yesu muimane ku tshianza tshiabalume tshia Nzambi ne tshiji tshikole tshia bena lukuna bandi. Tshishi etshi tshidi tshibatuma kakuyi nansha kudilumbuluisha kukese, ku kuenza kua bualu bubi bunene budi bufikisha Nzambi ku kulekela bena Yuda bu tshisamba, bidimu nkama ne nkama ne ku dibamuangalaja mu ba bisamba biabende. XPatudi tufuangikija mei a ndekelu a muntu’eu wa Nzambi (nv. 59, 60) ne a Mukelenge Yesu ku mutshi mutshiamakane (Luk. 23. 46 ne 34), tudi tumuona kabidi ne muyidi udi ufuanangana ne Mukelenge wandi wakadiye mutangile mesu ende pakadibu bamushipa. Kushipa eku kudi ndekelu mubi wa bualu bua tshisamba etshi tshitomboke buakamba Stefano. Udi ubujikija ne mashi andi nkayandi, ulua nunku kunyima kua baprofete bakakengeshibua, muntu wa kumudilu mufuila ditabuja wa mutshikondo tshia Ekelezia (bala 1Tesal. 2. 15, 16). Ne bulelela, bualu ebu bua tshilumbuluidi, budi bubangisha tshipungu tshia Ekelezia. Tshipungu etshi tshidi ne tshimanyinu tshia kuikala kua Nyuma Muimpe pa buloba (Stefano udi mûjibue kudiye) ne tshia Yesu mutumbishibue ku dia balume dia Nzambi bu mudi mumanyishi wa lulamatu mubiakule.

Bienzedi 8. 1-25Mukelenge wakambila bayidi bandi ne : « nenuikale bamanyishi banyi mu Yelushalema, mu Yudaya mu Samaleya tô ne ku ne kunfudilu kua buloba (shap. 1. 8). Tô ne apa, Bakakumbaja mudimu anu mu tshitupa tshia kumudilu tshia Yelushalema. Bua kubabuesha mu tshitupa tshibidi,

Page 168: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mukelenge, mu meshi manene udi ubapesha Dikenga (lufu lua stefano luakamana kufila tshibangidilu tshia dikenga edi). Didi ne tshipeta tshia kutangalaja bena kuitabusha bua batuale lumu luimpe miaba mikuabu. Ke mushintu utu tshipepele tshibi, kadi tshienza mudimu muimpe wakutuala maminu mimpe mu miaba mile. - Filipo mutangadiki (udi dina diandi ditedibue mu shap. 6. 5), udi uya mu Samaleya bua kutisha « Kilisto » : ke dilongesha nansha(doctrine), kadi Muntu (nv. 5 ; fuang. nv. 35). Bumanyishi buetu buakadi mua kuikala ne bukole bunene kayi, bituikala pamutu kufil’anu malelela (des vérités) nkayau, tuambila bantu badi batunyunguluke bua eu udi mitshima yetu (…anyi yakadi mua kuikala) miûjibue ! – Nunku bena Samaleya aba, bapetudibue ne balenguludibue kudi bena Yuda, badi babuela n’abu mu dibatiza dimue ne mu diangata dia kupa kua Nyuma Muimpe. Nansha malanda a kuledibua, nansha ku dimanya, nansha biuma – bu muakadi Simona mutempi wa mbuku welangana meshi, kabiena bibueja muntu mu diakalengele edi. Bionso bidi bifuma anu mu ngasa mulelela wa Nzambi.

Bienzedi 8. 26-40Mukelenge udi umuka ku dikuata mudimu munene ne Filipo mu Samaleya. Ne munda muende, wakadi mua kuika ne dikema kayi padiye unvua Mukelenge umuambila bua kumuka mu muaba wakadiye wamba diyi dia Nzambi, uye biebe mu nshila wa tshipela ! Muaba udi kawuyi bantu bua kubambila lumu luimpe lua Nzambi ! Kadi tudi tumona Filipo utumikila lubilu kayi ne ditontolola. Ne tangila dikalu dia muntu munene wa mu Afrique didi dipita, muntu’eu wakenza luendu lule bua kuya kutendelela mu Yelushalema. Kadi mushindu kayi wakadiye mua kusambakena ne Nzambi mu musoko eu wakapidiabu Muan’ende ? Muntu’eu udi ulua mupingane ne bubanji bunene butambe bua mukelenge wende mukashi (nv. 27) : Tshitupa tshia dî dia Nzambi. Ne Nzambi wakamulombola tô ne mu muoyo wa mukanda wa Yeshaya, shap. 53. Mushidu’eu, bionso biakamana kulongolodibua kumpala bua muena mudimu wa Mukelenge. Kudiye muene Atiopa, udi uyila bua kumanya dina dia Yesu. Udi mua kubatijibua kudiye ne kutungunuka nshila wende « ne disanka » bua kuluaye, tudi basue kuela

Page 169: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

meshi nunku, mumanyishi wa ngasa mu ditunga diabu dia kule. – Ke anu batangadiki ba lumu luimpe, badi mua kuakula kumpala kua bisumbu nansha. Tubange kuikala bena ditumikila, mu ngedu yetu. Mukelenge nealombole pa dib’adi pa tutshiena mu nshila, Mukelenge neatupeshe mu tshikondo tshimpe muntu utudi mua kuambila lumu luimpe lua Yesu.

Bienzedi 9. 1-22Shap. 8. 3, wakamana kutela songalume muakuabu dina diende Shaula, ne, wakadi muena lukuna munene wa pabuende wa bena kilisto. Bilondeshele mei ende nkayende, wakadi mupendi wa Nzambi, mukengeshi wa bantu, ne muena lonji kudibo; mu tshikoso, wa kumpala kutamba bantu babi (1Tim. 1. 13, 15). Kadi bukole bua Nzambi budi bunyenga satana tshimue tshia ku biamua biende bia mudimu bimpe, ne bubueja mu mudimu wandi. Kena musue kukengesha bena kilisto ba mu Yelushalema, Shaula mu tshiji ne mu disua dia kusankisha bantu ba tshisumbu tshiandi, udi ulungulusha dikengesha diandi edi tô ne mu musoko muakamana kutangalaka lumu luimpe lua mudimu wa bupikudi (tangila mu shap. 26. 11). Uya mutangile mu Damaseke, muangate kudi nfumu wa basangishia ba milambu mikankanda ya bukokeshi, ne mu mutshima muandi muikale lukuna lunene bua bayidi ba Kilisto, udi uya bua kusuika buonso badi badisangisha mu dina dia Mukelenge. Pakadiye mu nshila, diba munda munya, Munya mukole wakamutemena, wakafofomisha mesu andi, ne tudi tuelangana meshi ne, pa diba adi wakamanya udi umubikila ku dî difume mu diulu mu butumbi ne, wakadi Yesu eu wakadiye ukengesha mu bayidi bende. Bualu Mukelenge udi udibumbakaja ne bayidi bandi ne, badi bitupa bia mubidi wandi. Shaula udi mulombodibue mu Damaseke, pa diba adi mudimu munene udi uya wenzeka mu mutshima muandi. Mukelenge udi usungula Anania bua kuya kutangila muntu wandi mupia-mupia wa kukudimuna mutshima, bua kumutabaja mesu ne kumubatiza.

Bienzedi 9. 23-43Mumane kukudimuna mutshima, Shaula wakabanga kuambila bantu dina dia Muntu wakatambaye kukengesha tô ne matuku au (nv. 20). Bilondeshela nv.

Page 170: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

15, matuku makuabu makumbane neikale ne mushinga bua kulongolola muntu wende ku mudimu udiye umupesha. Wewe utshiene nsonga mu ditabuja, kuindidi bua kuikala ne dimaya dinene bua kuakula kudi bakuabu bualu bua Mukelenge Yesu nansha. Ne kuedi meshi kabidi ne, bidi bikengela kusungidibua bua kukuata mudimu onso kampanda nansha. Bua Paulo, biakakengela tshikondo tshia nkayandi kuikala mu Alaba (Arabie) bua kulongolodibua (Galat. 1. 17), kunyima tshikondo tshipia-tshipia tshia ku dikupula mu Taso (Bienz. 9. 30 ; 11. 25), kumpala kua kubikidibua bua kutuala lumu luimpe mu ba bisamba bia bende ; ne Banaba bu mukuatshishanganyi nende wa mudimu. Anu bidimu dikumi ne binayi kunyima kua dikudimuna diandi dia mutshima, ke kuakalua bapostolo nandi kumupesha « bianza bia buobumue » bua mudimu munkatshi mua babisamba bia bende. Ngikadilu inayi idi tshimanyinu tshia Ekelezia ya ku mudilu : ditalala, didiunda, ditshina, « disamba » (nv. 31). Nyuma Muimpe udi kabidi netu bua tuikale petu ne ngikadilu eu. – Shapita eu udi ujika ne diondapibua dia Ainea ne dibishibua dia Doka : bishima binene bibidi biakenza Petelo bua kuvuija mitshima ya bantu kudi Mukelenge ne bua kubueja bayidi mu busambi bua Nyuma Muimpe.

Bienzedi 10. 1-24Shapita eu udi ne mushinga mutambe bunene kutudi tuetu bantu ba bisamba bia bende. Tudi tumona Petelo ubunzuluila bibi bia bukalenge bua mudiulu (Mat. 16. 19). Bidi bikengela kutangila pabuipi, mudi Nzambi mulongolole ku elu luseke muena mudimu wende, ne ku luseke lukuabu Koneliyo, bua disambakana, diabu ne dietu, dikale ne bipeta bia disanka. Dibuluibua dia Nzambi didi dibasangana buonso buabu muntu ne muntu mu mudimu wa disanka : ditendelela. Kadi ku kudikanda kua Petelo bua kudia bintu biakadi mu tshinkalu tshifume mu diulu, tudi mua kumona mushindu kayi wakadi meshi a buena yuda mûle ntente ne mitshima ya bayidi, ne kabidi meshi a diditambisha a muena Isalele yonso kumpala kua bantu bakadi kabayi banji kuitabuja. Ku tshikena kumona etshi, Nzambi wakadi musue kuyisha muena mudimu wende bua kubengaye kutapulula tshidi « tshiakane » ne ba bisamba bia bende bakadi kabayi bakane. Muena Yuda yonso ne muena tshisamba

Page 171: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshia bende yonso, buonso badi bantu babi, banyanguke, « bikale buonso mu bupidia » bua kukumbanyina buonso buabu luse (Lom. 10. 12 ne 11. 30-32). Nzambi atambe kutulama bua katuikadi ne « kansungansunga kudi muntu » (anyi ditapulula nv. 34) muditangila bakuabu bu badi kabayi bakumbanyine bua kuakidila lumu luimpe. Katuena ne dibanza dia kusungula kadi dia kutumikila.

Bienzedi 10. 25-48Nzambi ud ne mishindu ya bungi bua bantu bamumanye. Dikudimuna dia mutshima dia muena Antiopa (shap. 8), dia shaula (shap. 9), ne dia Koneliyo (shap. 10) kabiena mushindu ummue nansha. Mu bantu aba basatu, tudi mua kumanya ndelanganyi ya Noa: sheme; ke kudi kulue ndelenganyi ya mu Afrique ne mu Azia, Hama: ke kudi kuluile bena Isalele ne bantu bakuabu ba kudi diba dipatukila; Yafete ku ndekelu: bisamba bionso bia ku mutu ne buonso ba kudi diba dibuelela. “Muntu yonso” udi umuitabuja, “udi upeta dijimijibua dia mibi”: katshia ku dib’adi, eu ke mukeshi kudi bantu bonso ba buloba bujima, ba muaku onso ba bisamba bionso ne ba ndimi yonso (nv. 43; Buak. 5. 9). Mu tshimfuanyikiji tshia Konliyo, “bakadi kûle” badi bunvua pabu “lumu luimpe lua ditalala lua Yesu Kilisto” (nv. 36; shap. 2. 39; Efes. 2. 17). – Dikumbudibua dia butumbi diakangata Nzubu eu kale wakadi kayi muanji kuitabuja! : muanjelo (nv. 3); Petelo ne bantu buonso bakadiye n’abo batuale lumu luimpe; kundekelu ne kumutu kua bionso Nyuma Muimpe udi ulua bua kuikala tshimanyishilu kudi bena kuitabuja aba bapia-bapia umanyisha ditabuja diabu ne ngikadilu wabu wa bana ba Nzambi. Ku tshimanyishilu etshi, mushindu kayi wa kupanga kumnya, disua dia ngasa wa Nzambi kudi bantu buonso? Petelo udi anu ne bualu bua kubujadika ku tshimanyishilu tshia dibatiza dia buena kilisto (nv. 48).

Bienzedi 11. 1-18Katulumbuluishi ku mesu anyi ku malu atudi katuyi bamanye bimpe. Muena kilisto mukuabu udi muenze bualu budi btukemeshe, udi mua kuikala muenze bualu ebu mu ditumikila dia Mukelenge katuyi bamanye nansha.

Page 172: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Bualu buakadi mushindu eu ne Petelo pakabuelaye mu nzubu wa Koneliyo ne padiaye nende. Diunvuija dionso edi, diakadi bionso biakasua kulama bantu “batengula” (nv. 2). Kutangila malu a pa buawu akenzeka mu nzubu eu, adi mupostolo ulua kuambila bana babu bena yuda ! Lupandu lua bantu ba bisamba bia bende, luakambibua tô ne mu dipungila dikulukulu (tshilej. Yesh. 49. 6 ne 65. 1). Petelo nkayende wakamana kuvuluka ku mifundu ei mu diyishisha diende dia kumudilu (shap. 2. 21, 39). Kadi bua kujikija mpata ya bantu ba mu Yelushalema, biakdi bikengela bimanyishilu bimueneke ku mesu. Badi balua nabi kudi Petelo mu muyuki wende, mujadika kudi bantu basambombo bakadi nandi. Pakamanyabu mushindu kayi wakabuluibua mupostolo bua kuya kua Koneliyo, ne nangananga, mushindu wakapueka Nyuma Muimpe kudi bantu ba bisamba bia bende, buonso badi bamanya disua dia Nzambi ne badi bamupesha butumbi. Tusanke bietu bua buimpe ebu, buakavulangana kulua tô ne kutudi ne, bituikala katuyi banji kubupeta, katushanguluki, tuye ne lukasa luonso bua kupeta « dikudimuna dia mutshima bua kuangata muoyo » (nv. 18).

Bienzedi 11. 19-30 ; 12. 1-6Ku lufu lua stefano, tshibi tshia ngasa tshinjidibua kudi bena Yuda bu tshisamba tshia Nzambi, tshiakunzuludibua kudi ba bisamba bia bende. Bena Gelika tshisumbu tshinene bakakudimuka kudi Mukelenge (nv. 20, 21). Yesu wakadianshila kumona, mamuma aa a mudimu wandi, tshikondo nangananga, tshiakajinga bena gelika menemene kulua kumutangila (Yon. 12. 20…). Mu Antiokia mudi mumueneka Ekelezia, udi udiundadiunda, mudi Paulo ne Banaba, benza mudimu wabu tshidimu tshijima. Pakatangilabu luendu lua benakuitabusha aba, badi bababikila ku dina dia Mukelenge wabu : bua musangu wa kumudilu, badi bababikila ne bena kilisto. Bidi bualu bua mushinga munene… ne bujitu bua kutuala dina dia Kilisto. Mu bunyi buonso bua bantu badi babikidibua ne bena Kilisto, banga badi bena kilisto balelela ? Dinanga dia bana ba muntu dia bena kuitabuja ba ku Antioka, didi dimueneshibua ku difila dia bintu biabu « bua bana babu ba mu Yudaya bakadi babuela mu dikenga » (nv. 27-30). Bualu bua Helode Agipa (shap. 12. 1) ke udi mukumbane bua kupiana bukelenge bua muanabu

Page 173: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ne tatu wende Antipa (Luka 13. 31, 32 ; 23. 11 ne bidi bilonda…) ne bua kaku wende Helode munene (Mat. 2). Lonji ne kusua kua kusankisha bantu (fuang. nv. 3 ne Mako 6. 26), bidi bimufikisha bua kushipa Yakobo, muan’abu ne Yone, ne kunyima, kuela Petelo mu nzubu wa lukanu.

Bienzedi 12. 7-25Nansha nkanu nansha tupalayi dikumi ne tusambombo, nansha meshi a kushipa a Helode, kaena mua kupumbisha Petelo bua kulala ne ditalala mu nzubu wa lukanu. Ne kakuena tshipumbishi kabidi tshidi mua kupangisha Mukelenge pende bua kusungilaye muena mudimu wende (Mis. 121. 4). Muanjelo udi umubisha, kunyima umupatula mu nzubu wa kukanu ne bukole buonso (nv. 7 ne 10) ne kalolo kuonso (nv. 8). Bu mudi bionso bidi bitekete, padibi ne Nzambi ke udi wenza ! wakadi mumanye « ditekemena dia bena Yuda » bua kushipa ; kadi wakunvua pende « mitendelelu ya Nzambi mikole » ya Ekelezia bualu bua Petelo (nv. 5) ne yoyi eyi ke idi itshimuna, Petelo udi upatudibua mu nzubu wa lukanu. Bualu bua kanyinganyinga bua kubuamba, padi petelo ufika kudibu bu diandamuna dia mitendekenu yabu, ditabuja didi dipanga bua kumumanya ne nyeye. Misangu bunyi munyi itudi tulomba anu ku mishiku tshianana, katuyi tuindila tshintu tshitudi balombe ! Misangu mikuabu tutu tuela mpata kabidi… didi diandamuna dietu kudi nzambi dikale ku tshibi ! – Helode mupange kunvua didimusha dionso dia Nzambi, udi uteya matshi ende ku dijinga dia lubombo dia bena Tulo ne bena bua kubasankisha, bobo, bua malu abu a tshididi bakadi kakeba kutuangasha bulunda ne mushipianganyi eu. Udi Ushipibua yeye kumpala kua buonso ne lufu lunene ne lubi. Kadi dî dia eu wakalejaye (helode) bupote buende, dia katamba kuvulangana kupita bikondo bionso (nv. 24).

Bienzedi 13. 1-12Tshitupa tshikuabu tshia mukanda wa Bienzedi, tshidi tshibangishila apa. Ekelezia wa ku Antiokia udi ulua muaba udi ubangila mudimu wakukumbajibua mu ba bisamba bia bende. Banaba ne Paulo, badi

Page 174: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

babikidibua, batekibua ku luseke, badi baya bua kukuata mudimu eu, bakuatshishibue ne milombu ya Ekelezia mujima. Badi babangisha mudimu wabu wa butangadiki mu tshisanga tshia Kupulio, musoko wa Banaba (shap. 4. 36). Pakafikabo ku Pafo, bapostolo bakabikidibua kudi mulopo munene dina diau Segio Paulo, muntu munene wa mu bukalenge bua bena Lomo mukuatshi wa mudimu mu tshisanga etshi. « Muntu eu wakadi ne lungenyi lua bungi », wakadi mumanye Nzambi wa bena Yuda ne wakadi musue kunvua dî diandi. Kadi wakadi mu pumbishibue kudi muntu mubi : Eluma mutempi wa mbuku muena yuda (ukuata mudimu mubi kumpala kua Nzambi : tangila mu Dutelenome 18. 9, 10) wakadi, ku dijinga dia malu a nyuma dia Segio Paulo, umuenzela mudimu udi uvuija kanyinganyinga kudiye. Ditantamana dia muntu eu didi dileja tshiakadiye upumbisha. Didi dipesha Paulo (mutedibue nunku kumpala) bua kupesha muntu munene eu wa bena Lomo, ne unyoka popamue muprofete eu wa mashimi, tshilejlu tshia bukole bua Mukelenge. Eluma udi mundidimbi wa tshisamba tshia Isalele tshidi, bualu bua kukutantamena kuatshi ku Nyuma wa Nzambi, a «tshiakafofomishibua » mu nyuma, bua ba bisamba bia bende bapete disanka.

Bienzedi 13. 13-31Bapostolo, pakatungunukabo ne luendu luabu, bakafika ku Pampulia. Kadi Yone (wakadi ne dina dikuabu bua Mako : shap. 12. 12), wakabalekela ne wakapingana ku Yelushalema. Ditabuja diende kadiakadi mu mulongo wa mudimu wakamanaye kudifila bua kuenza nansha, nansha wa ntatu yakasambambakenaye nayu. Kabiena bikumbana anu bua kuya anyi bua kuidikija muena mudimu wa Mukelenge mu luendu. Nansha mu mudimu wa mushindu umua, muntu ne muntu udi ne luende luseke lua bujitu kumpala kua Mukelenge ne udi ne bua kuendamu anu ku ditabuja diende nkayende. – Pakadiye wambila bena Yuda mu nsunangonga wa ku Pisidia, Paulo nansha Stefano, udu ubavuluija bualu bua bena Isalele, ne uleja mushindu kayi udi Nzambi mukumbaje mu Yesu milayi yende yakalayaye Davidi (Mis. 132. 11). Yeye Davidi eu, kakadi mundidimbi muimpe wa Musungidi wakadi ne bua kulupuka kudiye anyi ? (nv. 23). Bualu bua, bitapuluke ne Shaula

Page 175: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wakadi mukele bilodeshele mubidi, Nzambi wakadisunguila mu Davidi muntu wa pa muoyo wende, walua kukumbasha disua diende dionso – Bionso biakadi bilondangana bimpe bua kuleja ne Yesu udi Mesiya : bumanyishi bua Yone kunyima kua bua baprofete buonso ; dikumbana dia mifundu mu lufu luandi, pakapangabu kusanga bualu bubi munda muandi (nv. 28 ; Yesh. 53. 9). Ne pa mutu pa bionso ebi, dibika diandi ku lufu (nv. 30).

Bienzedi 13. 32-52Mupôstolo Paulo neafunde ne : « bikala Kilisto kayi mubike ku lufu, dîsha dietu didi… tshianana » (1Kol. 15. 14). Katukemi nansha patudi tumunvua utamba kuakula bua dibika dia Mukelenge Yesu. Kudi bena Yuda, dibika edi diakadi dijadika ne udi Mesiya mulelela mulayibue, yeye wakadi Mis. 16 ne mifundu mikuabu yakula (nv. 34, 35). Kudi bantu bakadi kabayi bena kuitabuja, diakadi dijadika bukole ne bunene bua tshilumbuluidi tshiandi tshiakadi pabuipi ne kulua (shap. 17. 31). Kutudi tuetu bena kuitabuja, kuikala kua Mupikudi wetu udi ne muoyo mu butumbi, kudi kutujadikila ne mudimu wandi wa bupikudi wakitabujibua kudi Nzambi bua dibingishibua dietu (Lom. 4. 25), ne kabidi, buetu bumpianyi budi bua mu diulu (Kol. 3. 1, 2) ne dietu ditekemena « didi dilelela ne dikole » (Ebel. 6. 18 ndekelu tô ne ku 20). – Kutangila ! « lumu luimpe » (nv. 32) ludi lusambakana kudi bena Yuda anu ditantamana ne bipendu (nv. 45). Ku bulombodi bua Mukelenge, Bapôstolo badi mua kuya mpidieu kudi bantu ba bisamba bia bende, babajadikila ne dijimijibua dia mibi didi kudi muntu yonso udi witabuja (nv. 38, 39). Bena Yuda aba, bakadilumbuluisha kabayi ne buakane bua kuangata muoyo wa tshiendelele (nv. 46). Bakadi ne mutshima mukole, kakuyi kudipuekesha ! Mukelenge Yesu, wakamana kubaleja mu tshinfuanyikijia tshia muan’a bute wa mu lusumuinu lua mu (Luk. 15. 25) ne, bualu bua mukawe wende ne kudibingisha kuende bu muntu muakane, wakadi udipangisha ku disua diende nkayende, masanka a mu nzubu wa tatu.

Bienzedi 14. 1-28

Page 176: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mu Ikonio, dî didi dipatula mamuma bu kumpala : ditabuja kudi tshisumbu tshinene, ne mpata anyi ditantamana kudi bakuabua. Kadi bua bapôstolo bobo, badi batungunuka kuakula ne dikima ; bualu busokoka bua dikima diabu budi tshinyi ? Badi « beyemena kudi Mukelenge » udi pende ukuatshishangana n’abo, ujadika dî diabu ku bimanyinu ne ku malu a kukema (fuang. nv. 3 ne Mak. 16. 20). Diondapa didibo benza mu Luseta – kunyima kua bapôstolo bamane kuipatshibua mu Ikonio – didi dipatula dikema dinene munda mua bantu aba badi kabayi banji kuitabuja. Badi balua bua kukukuila bantu aba (bapostolo) bu ba nzambi (dieux), bakakebabu kushipa dituku diakushala kunyima. Kumpala kua bapôstolo, bualu ebu buakadi butambe kuikala bubi. Buowa buakabakuata, badi balomba batendeledi ba mpingu aba bua kukoma nyima kudi mpingu, ne kutangila kudi Nzambi wa muoyo (fuang. 12. 22, 23). Kadi meshi a bisumbu bia bantu ebi, adi angata meyi a bapostolo ne mushinga mukese! Bena Yuda bakalua ku Ikonio, bakamana kuenza ne lukasa luonso bua kubitabushisha ne kushipa ne mabue, Paulo ne disua dia bantu buonso. Paulo Mulamibue kudi Mukelenge, muena mudimu eu wa lulamatu kena utshina anyi uteketa. Udi utungunuka ne mudimu wende ne lutulu luonso, upitshila mu misoko yonso yakamana lumu luimpe kuambibua. Luendu elu lua kumudilu lua kuamba kua lumu luimpe, ludi lujika. Bapôstolo badi ne disanka bua kulondela nsangilu, malu onso a butumbi akenza Nzambi n’abo.

Bienzedi 15. 1-21Bena kuitabuja ba munkatshi mua bena Yuda bakadi mu Ekelezia wa ku Yelushalema ne ba mu Yudaya, bakaleja disanka dinene, pakunvuabo ne bantu ba bisamba bia bende bakakudimuna mitshima yabu kudi Nzambi; kadi bakuabu ba munkatshi muabu bakelangana meshi ne, kumpala kua kulua muena kuitabuja, bidi bikengela kumpala kudivuija muena yuda: kutengudibua ne kuenza mikeshi. Paulo ne Bânaba, badi bamanya njiwu ya bualu ebu, njiwu yoy’imue yalua kuenzesha kabidi bua mupôstolo kunyima matuku bua kufundila bena Galatiya mukanda mujima ne mukole. Neabafundile ne: kupingana bua kuenza kabidi mikeshi, ka bualu bukuabu nansha, anu bua kuikala batapuluke ne ngasa (Galat. 5. 1-6). Bualu ebu

Page 177: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

buakadi mua kupandulula bena kuitabusha ba mu Yelushalema ne Antiokia (ba bisamba bia bende). Nzambi udi ulombola malu onso, udi wenza bualu ebu buakudibue mu Yelushalema ne bulame buobumue bua Ekelezia. Petelo, kunyima Yakobo badi bangata dî bua kujadika ne, ba bisamba bia bende ne bena Yuda badi basungidibue buonso anu mushindu umue: ku ngasa wa Mukelenge Yesu (nv. 11). Bidi bikengele bua kudikanda bua kubueja mu bupikane anyi kunyingalasha (nv. 19) bantu bapiabapia mu ditabusha, ku ebi bidi Gal. 4. 9 ubikila ne « mayisha matekete ne apatupu ». Nunku kudi mikeshi idi Nzambi ujadika, bualu bua idi midianjile kuikala kumpala kua Tshisamba tshia Isalele katshiyi tshianji kuikalaku; mikeshi ei, idi milelela, mu bikondo bionso ne kudi bifukibua bia bantu bandi bionso. Nunku mukeshi wa kudikanda bua kudia mashi, udi ubanga mu tshikondotshia nvula munene wa Noa (Gen. 9. 4) ne wa dinemeka dia dibaka, ku tshibangidilu tshia bufuki (Mat. 19. 4-8).

Bienzedi 15. 22-41Bapôstolo ne bakulu badisangishe mu Yelushalema, bakatangila ne lukunukunu luonso lukonko luakaluabu nalu kudibu. Ekelezia mujima wakitabuja mei a ndekelu akakulabo kudi Yakobo (nv. 22, 25). Ne mukanda udibu batuma mu bianza bia Yuda ne Sila, udi ulua kujadikila ne kusamba mitshima ya bena Ekelezia wa ku Antiokia bakapampakashibua bikole ku bualu ebu. Popamue, dikumbula dia bena mudimu ba Nzambi babidi, diakambuluisha bikole ku didiunda dia ekelezia (nv. 32). Nunku, dijinga dia muena lukuna bua kubueja matandu ne matapuluka, didi dishintuluka bua kupatula buobumue ne disanka munkatshi mua bana ba Nzambi. Ditabuja dia bayidi diakatamba kukoleshibua ne buobumue bua nsangilu yonso yakatamba kusuikakajibua. Musangu eu kabidi muena lukuna wakadingibua ku mudimu wende (Nsum. 11. 18). – Malu makole onso majikijibue, mudimu wa Mukelenge udi mua kutungunuka bimpe. Dinanga dia Paulo bua ekelezia yonso, diakadi nandi mu luendu luende lua kumudilu, didi dimuenzeja bua kubanga lukuabu luendu luibidi bua « kumona mushindu kayi udi » bana babu benda mu nyuma (fuang. 2 Kol. 11. 28). Kadi Musangu’eu, Banaba kena uya ne Paulo nansha. Bualu bua badi mu

Page 178: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ditapuluka ku bualu bua Mako, muana wa muan’abu wabakashi. Matuku alualua, Mako eu neapete disanka mu mutshima wa mupôstolo eu, ne neikale ne « mushinga muimpe kudiye bua mudimu » (Kol. 4. 10; 2 Tim. 4. 11).

Bienzedi 16. 1-15Paulo udi usanganyibua ku Deba ne ku Luseta kuakamana ekelezia kuledibua mu dipita diende dia luendu lua kumudilu. Tudi tumanyamu nsongalume mukuabu Timote udi dina diandi diunvuija ne, « mutumbishibue kudi Nzambi ». Wakakoleshibua mu dimanya dia mifundu ya tshijila kudi mamu wandi ne kudi kaku’andi mukaji, bakaji ba tshikadilu tshimpe (2 Tim. 1. 5 ne 3. 15). Bua Timote, ebi biakadi Dilongolodibua dimpe ne dia disanka bua mudimu, udiye ne bualu bua kukumbaja katataka ne mupôstolo « bu mudi muana udi ukuatshisha tatu’ende » (Filip. 2. 22)! Muaku eu « tuetu48 » udibu babanga kutela kubanga mu nvesa wa 10, udi uleja ne Luka mufundi wa mukanda eu ukadi n’abo. Patudi tutangila mu Carte, tudi tumona ne, mupôstolo ne bakadiye n’abo, pakajingabu bua kuya ku diabakaji mu tshimenga tshia Azia (anyi tshimenga tshia Efeso), ne kulua kuya kunyima ku dia balume mu Bitinia, bakababikila kudi Nyuma muimane kumpala kuabu, bua kuya mu Makedonia, dishiya dia mbuwa wa Agaya. Kumpala kua bibi bikanga (mapumbisha) bikanga, muena mudimu wa ditumikila udi ne bua kuindila bulombodi budi bufuma mu diulu, kena ne bualu bua kudienzesha mu disua diende nansha. – Filipoi udi tshimenga tshia kumudilu tshia mu Europe tshia kunvua Lumu luimpe. Ne, dikudimuna dia mutshima dia kumudilu didi difundibue, didi dia Ludia. Mukelenge wakunzulula mutshima wende bua ikale ne ntema…Tumulombe bua kunzulula wetu ne bua kutulama ku lutetuku luonso matuku onso idi dî diandi diambibua kutudi.

Bienzedi 16. 16-40Diondapibua dia mupika mukaji wakadi ne nyuma wa bukoya munda, didi divuija kudi bena mudimu babidi aba dikumibua ne diedibua dia mu lukanu.

48 Muaku Nous utudi tukudimuna mu tshiluba « tuetu » bua kunvuija, udi umueneka patoke mu mukand wa français. Kadi mu mukanda wa Tshiluba udi ne « tua » patudi tubala ne : « tuakakeba bua kuya » nv. 10.

Page 179: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kutangila basangana mu Makedonia, diakidila dia pabuadi, misangu mikuabu kabakadi mua kuelangana meshi bua kusambakana ne ntatu mu musoko eu nansha, bualu bua muntu wakababikila bua kumukuatshisha (nv. 9) ! Kadi Paulo udi ukumbasha bualu bualuaye kufundila bena ekelezia wa tshimenga etshi bua kuenza: « nusanke mu Mukelenge misangu yonso » (Filip. 4. 4). Mutapibue mputa mubidi mujima, udi ne bukole bua kuimba misambu ne Sila mu nzubu wa lukanu. Katshia, nzubu eu wa lukanu ne bimanu biandi, kabitu bianji kusangana mbila ya mushindu eu nansha. Ne kabidi mbumanyishi kayi ku misambu ei kudi bakadi bayunvua! Misangu yonso ikala lutatu lutuvudila, ditalala ne disanka bituikala nabi munkatshi mua malu makole aa, nebitambe kuakula kudi badi batunyunguluka. Ne nangananga, mbua bualu ebu budi Mukelenge ututumina ntatu. - Ku bumanyishi buimpe ebu, Nzambi udi ukumbaja buende, bua kusungila bena mudimu bende. Ne dipampakana dionso, mulami wa nzubu wa lukanu udi wela dî dikole ne: “nengenze tshinyi bua kupeta muoyo wa tshiendelele? ” Diandamuna dimpe ne dipepele, didi dipebua kudi mutshima onso udi unyingalala: “itabuja Mukelenge Yesu…” (nv. 30, 31). Nunku disanka didi diuwula mu nzubu eu. – Pakatshia butuku ebu budibu kabayi mua kupua moyo, bapôstolo bakalekedibua, ne badi bumuka mu tshimenga kabayi bapanga kusengelela “bana babu”.

Bienzedi 17. 1-15Pakumuka Paulo ne bakadiye nabu ku Filipo, bakaya batangile ku luseke lua Tesalonike, tshimenga tshikuabu tshia Makedonia. Bena Yuda bakuabu ne bena Gelika babunnyi, munkatshi muabu bakaji bakuabu ba muhinga, badi bakidila dî dia Nzambi diakabambilabu (1Tesal. 1. 5). Kadi bena Yuda babungi, nkayabu benzeja kudi Satana bua mukau, bakabajudila bisumbu bia bantu bua kubadingidila bilubu. Kabena bajanguluka mu bualu ebu bua kuangata bena tshitaba ne bantu badi kabayi mua kudiwula bualu bubi, bakadibu buobu balengulula, anyi kabena bapanga kuambulula kumpala kua balumbuluishi, bubandi bua kakudibua kale kumpala kua Pilat: « katuena ne Mukelenge mukuabu nansha anu Kaisa » (nv. 7; Yone 19. 15). – Matuku a Paulo mu Tesalonike akikala makese: bu mbingu isatu tshianana. – Kadi

Page 180: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Nzabi wakabitabuja nunku bua buimpe buetu. Bualu bua mupôstolo wakadisangana muenzejibue bua kukumbaja mudimu wende kupitshila ku difunda dia mikanda ibidi idi ne bubanji ne malongesha manene buetu tuetu kabidi lelu. – Mu Beloya, bena Yuda badi ne lukunukunu lunene ne buakane. Pamutu pa kuikala bafofomisha kudi mukau, badi badienzeja (fuang. nv. 5), badi badienzesha bua kujadika ditabuja diabu ku dibala dia dî dia Nzambi matuku onso, dî edi, didibu bamanya bukokeshi buadi bunene (nv. 11; fuang. Yone 5. 39). Katue bamanye mua kubueja ba nsonga betu badi batubala mu dipangadika dia kulonda tshilejelu etshi (nangananga ku dieyemena mifundu itudi tutela). Ke kepatshila – kabidi ke tshiena bualu – tshia kuyila mifundu eyi ku dituku ku dituku.

Bienzedi 17.16-34Mushale nkayende mu Atena, Paulo kena mu lulengu bua mpingu ne bilengejelu biabu biakadi mu musoko. Mutshima wende udi muneme ne, udi ne kanyinganyinga pakadiye utangila musoko wabu eu muimpe kutangila, udi mûle ntente ne ditendelela dia mpingu. Mu Aleopago (muaba wa kunguila kua bantu), udi usambakana ne bena menshi ba mu bilongedi bishilashilangane (philosophes), Bakatamba kutumba mu miaba yonso bualu bua dimanya diabu. Nzambi wakapesha muntu lungenyi bua kujingulula bukole buandi bua tshiendelele ne bunzambi, malu andi akadi kaayi mua kumueneka (Lom. 1. 20). Kutangila dipanga kumanya Nzambi dia bantu aba, didi dijadika ne « ba pa buloba ku dimanya diabu, kabakamanya Nzambi » (1Kol. 1. 21). Udi munkatshi muabu bu « Nzambi udibua kabayi bamanye ». Mubangishila ku tshibangidilu, Paulo udi ubambila bualu bua « Mukelenge wa diulu ne wa buloba » (nv. 24) wakadibuluila ke anu ku bufukibua, kadi kabidi ku bupikudi. Nzambi mukokeshi wa bionso eu, udi « wambila bantu bonso katataka ne, buonso ne mu miaba yonso bakudimune mitshima yabu » (nv. 30). Kakuena muntu nansha umue wa pa buloba apa udi mua kuamba ne diyi edi dia bukoshi bua Nzambi kadiena dimutangila yeye. – Kumanya kua Nzambi kua mu lungenyi kua patupu, kakuena muomumue ne dijinga dilelela dia anyima. Bamue ba munkatshi mua bakadi bamuteleja, badi baseka patoke ; banga badi balayidila bua kunvua kabidi dî musangu

Page 181: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kumpala. Kadi bakuabu badi bitabuja. Ebi bidi bipeta bisatu bia lumu luimpe muaba onso udilu luambimbua kabidi lelu ! 

Bienzedi 18. 1-11Mu Kolinto, Paulo udi upeta disambekana dia disanka ne diku dia bena yuda : Akula ne Pisikila. Bamane kuvuijibua kudi Kilisto, bakalua bantu ba mushinga kudi mupostolo, pabuipi ne kufila muoyo wabu pa mutu pa mupostolo, mu bualu budibu kabayi batubuluile (Lom. 16. 4). Kolinto, wakadi musoko wakadi mûle ntente ne bilele bibi, ne bilenga biandi. Mupostolo ne balunda bandi, bakadi kabayi basue kueyemena ku bubanji ebu, badi bafila tshilejelu tshia kukuata mudimu ne bianza biabu (1Kol. 9. 15 ne 18 ; 2Kol. 11. 8, 9). – Kumpala kua batontolodi ba bena Yuda, Paulo udi ulekela bujitu buadiye nabu ku bualu bua kubayisha lumu luimpe, ne ubambila ne, udi uya mpidieu kudi ba bisamba bia bende (nv 6). Kadi Lomo 9. 2-5 udi utulesha kanyinganyinga bunene kayi kadiye naku bua bualu buabu pakadiye ubambila nunku. Nunku Mukelenge udi mua kukankamika muena mudimu wende wa mushinga mukole. Udi umuvuluija ne, bikala bantu bandi ba pa buloba (Isalele), kabena bakudimuka ku ditekemena diabu, udi mu musoko au ne « bantu ba bungi » ba dibikila dia mu diulu (nv. 10). Eyo mu musoko eu munyanguke, neasanke bua kusangisha bena kuitabuja ba bungi bu mudi mikanda ibidi yaluaye kubatumina ijadika. Bujadiki bunene ne, nansha bubanshi, nansha disanka kampanda mu musoko emu muakadidi tshintu katshiyi tshipangika, kabiena mua kujikija majinga malelela a muntu nansha.

Bienzedi 18. 12-28Diya ne Paulo, ne dimubanda bia bena Yuda kumpala kua Galio, kabiena bimupumbisha bua kutungunuka ne mudimu wende mu Kolinto nansha. Mukelenge udi umula bilondeshele mulayi wende (nv. 10). – Kunyima udi upingana mu nshila, upitshila mu Efeso, mudiye ushiya Akula ne Pisikila, upueka mu Yelushalema ku Kaisalia, ujikijala luendu luende luibidi ku Antioka (Tangila mu kalata kundekelu kua Bible wa Français). Ne kubangila mu nv. 23, luendu lule luisatu lua mupostolo ludi lubanga. Udi upitshila mu

Page 182: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Fugio ne Galatia (tang. shap. 16. 6) kuakamana kuledibua nsagilu ya bungi yakamupesha dijinga dia bungi (Galatiya 1. 2 ; 4. 11). Pakadiye aku, muena mudimu mukuabu wa Nzambi wakafuma ku Efeso. Dina diandi APaulo muena mudimu mukumbane bualu bua, wakadi ne ludimi luandi lupepele ne bukole bua kuamba dî dia Nzambi : ebi bidi bipeta bia lukunukunu luandi (nv. 25) bualu bua, badi bakula bimpe anu ne tshidi tshiuwule mu mutshima (Mat. 12. 34, 35). Ne bualu bukuabu, wakadi wamba ne uyisha bimpe ne dikima malu « malu a Yesu ». Kadi bipedi ebi bionso, ne bunene buabi kudi Apaulo, kabiena bimupumbisha bua kudilekelaye ne kudipuekesha kuonso bua Akula ne Pisikila bamunvuije bimpe malu onso akadiye kayi mumanye. Udi ne lukasa lua kunvua, bua bualu ebu, mudimu wende mu Akaya mudiye uya, neutambe kukuama mamuma mimpe ne a mushinga.

Bienzedi 19. 1-2Ne lulamatu ku mulayi wende (shap. 18. 21), Mupostolo udi ufika ku Efeso, musoko munene wa tshimenga tshia Azia. Udi ushalamu bidimu bisatu (shap. 20. 31), upingane Apaulo, pa tshine tshikondo atshi yeye eu (Apaulo) udi mu Kolinto « umiamina » muaba wakamana mupostolo kukuna (shap. 18. 27, 28 ; 1Kol. 3. 6). Katuena tumona munkatshi mua bena mudimu aba ba Nzambi mukau anyi kutandangana kua bitupa bia muaba wa mudimu. – Dibatiza dimuepele dia Yone, diakadi bena Efeso aba bamanye, diakadi dilongolola bena Yuda bakadi bakudimuna mutshima bua kuitabuja Mesiya wakadi ne bua kukokesha pa buloba. Kadi muena kilisto yeye udi ne muaba wa mu diulu, kupitshila ku Nyuma Muimpe udi mubuejibue mu malanda ne Kilisto mufue ne mubike ku lufu. Dilongesha edi dilelela didi mukanda wa Efeso nkayawu muakule ! - Kutangila dî dia Mukelenge « dia kadiundane diakaleja bukole buadi », ke anu ku malu akukema akenzabu kudi bapostolo, kadi ku bukokeshi buandi mu mitshima (nv. 20). Diakadi dienzeja bena kuitabuja aba bua kutonda malu onso akenzabu ne kulekela kumpala kua buonso majimbu abu. Bûjibue ne “dinanga dia kumudilu” (Buak. 2. 4), bena Efeso aba, kabakajinga kabidi « kushala mu buobumue ne midimu ya midima nansha » (Efes. 5. 11). – Muanetu munanga, dî dia

Page 183: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mukelenge didi dileje bukole buadi pa buloba ku mamuma adi amueneka mu luendu luetu anyi ?

Bienzedi 19. 23-41Mu Efeso muakadi tshitendelelu tshinene tshilongoluela nzambi mukaji dina diandi Atemize, tshiakadi tshibadibua munkatshi mua bitendelelu muanda mutekete bimpe bia mu bikondo bia kale. Bantu babungi bakadi baya bua kutshibandila, ne bilengejelu biatshi bia mu tshiamu tshia argent, biakadi bipangibua kudi bansenda, biakadi bivuija bubanji bua bungi kudibu. Nunku ditangadija dia lumu luimpe diakadi anu ne bua kupumbisha bungenda buabu, Bua bualu ebu, tudi tubamona badisangisha bua kulama bubanji buabu kabujiminyi, bapesha midimu yabu eyi ne lubombo lonso, tshimuenenu tshia ku mesu tshia kutendelela (fuang. Buak. 18. 11). Bidi bualu bua kanyinganyinga kabungi pa kumona bantu babungi kabidi ne lelu, pamutu pa kukebabu ne lukunukunu bulelela, badi balamibue ku tshinemu tshia malu a mubidi adi « abasankisha » (nv. 25) anyi ku meshi a bakuabu. Mbila ne bikashi bikole bidi biedibua bua nzambi mukaji eu, ifila bumanyishi ne yeye eu pa nkayende kena mukumbane bua kuleja « bukole » buende patoke nansha (fuang. 1Bak. 18. 26-29). – Ba pa buloba lelu, bamanye ne badi batabuluke ne bamanye bintu biabungi kutamba ba bikondo bikuabu bia kushala panyima, bakashintulula anu nzambi yabu, kadi mioyo yabu kayena mishintuluke nansha. Mpingu ya miaba milongolola bimpe, ya kubandila (manaya a ndundu…) anyi ya misambu…babungi lelu badi bakukuila ne balonda bidi Mukelenge wa buloba ebu ubambila, mulue mukelenge wa manaya aa bua kupambula mitsima ya bantu. Bienzedi 20. 1-16Diyoyi dia tshinvudu dia mu Efeso edi, diakenzeja bua Paulo kumuka mu musoko eu (fuang. Mat. 10. 23). Pakayaye mu Gelika mupitshile ku Makedoniya, wakapinganyina mu nshila umue au, bua kuya mu Toa. Muyuki udi ulonda (nv. 7-12) udi utujadikila ne, bena kuitabusha ba kumudilu bakadi badia bidia bia Mukelenge dituku dia kumudilu dia Lumingu bu mudibi bienzeka lelu. Bidi bitutonda bua Tulu tua Eutuko mu dîsha dia Paulo. Kadi ke nu yeye Paulo udi wakula kutudi patudi tubala

Page 184: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mikanda yende anyi ? Ntema kayi itudi tumupesha ? Njiwu mikole idi imueneka bualu bua kupanga nteme ku diyi dia Nzambi, idi ituleja kudi mua kuya ngikadilu wetu : ku Dikuluka anyi ku ngikadilu wa lufu. Kadi ngasa wa Nzambi udi ukumbaja apa bualu bua busambi bunene kukema. – Bualu ebu budi mua kuikala tshinfuanyikiji, tshia bujitu bua Ekeleziya49 lelu. Kulala kuende kua tulu, dishimbuka ne dibutudibua diende didi diamba kumueneka, bionso ebi bidi bifuma ku dipanga diende dia ntema ku mayisha a bapostolo. Misangu yonso Mukelenge wakalongolola ditabuluka50 dilondangane ne tshiakudia ne dikankamika dia bantu bandi, mu dindila dia ditshia dia butuku bua luendu lunene. – Paulo udi umuka mu nshila wa ku Toa, udi upetangana ne balunda bandi ku Aso, kudiye wangata kabidi nshila wa mayi, muye mutangile ku Yelushalema.

Bienzedi 20. 17-38Ku Mileto, Paulo udi ubukila bakulu ba Ekeleziya wa ku Efeso, bua kulua kudiye bua kubambila mei a kulayangana n’abo. Udi ubavuluija mushindu kayi wakadi mudimu wandi munkatshi muabu, ne tshilejelu tshiakangatabo ku mubidi wandi mu kudituala yandi. Udi ubadimusha njiwu, idi mua kulua kudi bantu ba pambelu (nv. 29) ne ba munkatshi muabu bua kukuata Ekeleziya. Mushindu kayi wa udibu mua kuyitantamena ei ? Udi ubasengelela bua buobu kudimuka (nv. 31), kadi nangananga udi ubafila bua kuikala mu ngasa wa Nzambi (nv. 32). Bua bualu buende nkayende, Mupostolo udi anu ne kepatshila kamue : ka kujikija tshidikijilu tshiende tshia lubilu (tshidi anu tshiende nkayende ; fuang. 2Tim. 4. 7) ne « mudimu » (mudimu eu wa Mukelenge). Muoyo wende kawena ne kipatshila kakuabu, udi pabuipi bua kuuteka bu mulambu bua Ekeleziya eu wakamanaye kudila muadi ne bisonji ku mesu bua bualu buandi (nv. 19 ne 31 ; Kol. 1. 24). Kadi Ekelezia eu wakadi ne mushinga munene kayi kumpala kua Nzambi ? Wakadi ne eu wa « mashi a Muan’ende » (nv. 28 ; 1Pet. 1. 19). Mu mushinga munene eu, mupostolo udi usangana tshiena bualu tshia didifila diende nunku udi uwuvuluija bakulu ba ku Efeso bua

49 Bukua Ekeleziya : Eglise professante.50 Ditabulua : Réveil

Page 185: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kujadika bujitu buabu. - Bua kujikija, Paulo udi wambulula dî dikuabu dia Mukelenge Yesu : « kupa kudi kutamba kuangata kusankisha muntu » (nv. 35). Tukebue buakumona bualu ebu, mu didikija dietu dia yeye wakatupa bionso !

Bienzedi 21. 1-14Dinangangana dia bana ba muntu didi dimueneka munkatshi mua luendu elu (nv 1, 6, 12…). Mu Tulo nansha mu Mileto, Paulo udi ushilangana ne bana babu mumane kutua nabu binu mutendelele n’abo Nzambi ku kala kua mayi (nv. 5 ; shap. 20. 36, 37). Apa, Nyuma udi utulesha kuikala kua bana mu nkatshi muabu, bualu bua kutamba kujinga bua bana kuikala mu disangisha ! Mu Kaisalia, Paulo udi upueka kua Filipo, wakamana kushikama aku pakamanaye kutangadija lumu luimpe mu misoko yonso kubanga ku Azoto (kusangisha kabidi ne mu Lude ne mu Yopa) ; shap. 8. 40 ; 9. 32, 36). Bana bandi bakaji bakadi ne mudimu muimbe bua Mukelenge, wakadibu kabayi bakumbaja pa mbelu pa Ekeleziya (1Kol. 14. 3 ne 34). – Tshiakadi tshilombola mupostolo mu luendu elu tshidi dinanga diandi dinene kudi bantu ba tshisamba tshiandi. Wakadi mutuadi wa mapa wa Ekeleziya yonso ya mu Makedoniya ne ya Akaya ne wakadi usanka bua kulualua nayi nkayende ku Yelushalema (Lom. 15. 25…). Bua muanda eu kena ubala didimusha ne dia Nyuma (nv. 4) ; ne dia muprofete Agabo (nv. 11 ; tangila shap. 11, 28) ; ne misengelelu ya bana babu (nv. 12) bua kupanga kuya. Katuena mua kulumbuluisha malu aa nansha. Kadi malu aa adi matupesha bua kutulongesha ne, ku diteya ntema ku meshi a bu muntu, nansha meshi aa mikale mimpe, nansha mupostolo udi mua kupambuka mu nshila wa ditumikila. Dilongesha dinene kudi muntu ne muntu wa kutudi !

Bienzedi 21. 15-32Bua kumuka ku Gelika kuya ku Lomo, mupostolo wakela meshi bua kupitshila mu Yelushalema ! (shap. 19. 21). Nansha dinyunguluka edi dikale dibi, disua dia Mukelenge nedienzeke (nv. 14). Nangananga, nshila utudi tudisunguila nkayetu, kena mupepele nansha, tudi mua kuindila bua kusambakenamu ne malu onso makole. Paulo udi mubikidibue kudi bakulu

Page 186: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bua enze tshiakadi “mayisha a buena Yuda” amba bu mudi tshilele tshia mikesha ya Mose, bua kujadikila bena kuitabusha ba bena yuda, ne udi udisangana musakibue ku didiela mpata ku dilongesha diende. Mupostolo wakadisangana pa nkatshi pa bualu bukole! Musangu eu kabidi tudi tumona mushindu kayi wakashala bena kilisto ba mu Yelushalema balamate ku ntendelelu yabu ya buena yuda. Badi bidikija kupongolola nvinyo mupiamupia mu milondo ei mikulukulu (Mat. 9. 17). Nkudi bena isalele “ba lukunuku ku mikeshi ya Mose” ke kudi Yakobo, mutedibue mu nv. 18, ubambila bua “Mukeshi wa budishikaminyi” ne wa “mudimu wa Nzambi wa bushua ne udi kauyi unyanguka” (Yakobo 1. 27; 2. 12). Mudimu eu wa Nzambi udiye ubambila apa, kawena kabidi wa “ kuvuwa”mibidi ku manyanu a pa mbelu nansha (nv.24) kadi wa “ kudilama kai ne ditoba ku malu a pa buloba ” ne wa kuya kutangila badi mu dikenga (bakaji ba mu lufuila ne bana ba nshiya). – Paulo udi apa bu muedibue munkatshi mua biamau bibidi bia menu bidi bikuyangana. Udi uya ku ntepelo ne ukokela bilele bia ntendelelu bua kuikalaye muanyishibue kudi bana babu. Udi ukumbasha bualu ebu anu patupu, bualu bua bena yuda badi bangata udi ubakeba, ne badi bakeba bua kumushipa bateka musoko mujima kulukulu ne mu diyoyo (nv. 30).Bienzedi 21. 33-40; 22.1-11Paulo wakanyenyibua mu bianza bia bantu ku bukokeshi bua kamanda ka masalayi, mbuena kuamba ne, kudi munene wa nzumbu wa bena lukanu wa bena lomo. Yeye eu, wakanshi kumumona bu ntomboji munene, udi upeta lutulu anu pakamunvuaye wakula tshiena Gelika, ne padiba adi wakamupesha dî bua kuakula kumpala kua bisumbu bia bantu. Paulo kumpala kuabu, ne mu ditalala dinene, udi uvuluija ne, matuku ende a kumudilu akadi matambe bubi, kadi mikale ne ngikadilu mushilangane ne meshi a bena Yuda. Muikale ne ngikadilu, ne masanka makuabu bu muakadi bakuabu nawu… «   muena Ebelu wa bena Ebelu; ku bualu bua mikeshi nakadi mufalesa » (Filip. 3. 5), kabidi, lumu luandi luakadi lua muntu muakane ne udi kayi mua kubandibua ! Nunku ! lukunukunu lua ntendelelu wandi bu lua bantu aba bakadi benzeja bisumbu bia bantu, luakamufikisha ku diluanganyisha Nzambi, nansha pakadiye mudimushibua kudi muyishi

Page 187: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wandi Gamaliele (nv. 3 ; shap. 5. 39). Wakapeta diandamuna dikole difumina mu diulu ne « ndi Yesu wa mu Nazaleta udi ukengesha » (nv. 8). Pakadiye ukengesha bena kilisto aba batekete, ubafikisha tô ne ku lufu, wakadi uluanganyisha Muana wa Nzambi. Kadi, pamutu pa kumunyoka, ku dikima diandi dibi, Mukelenge pakamutabajaye mesu andi, wakabulula kabidi mesu ende a munda a mutshima wende (Efes. 1. 18), uvuija muntu eu wakatekibua ku luseke kubanga munda mua mamu wandi, muena mudimu wandi wa lulamatu (Gal. 1. 15).

Bienzedi 22. 12-30 Muena kuitabuja mupia mupia wakela nkonko ibdi idi ikumbajangana : « udi nganyi Mukelenge ? » (nv. 8) ne « ngeze tshinyi Mukelenge ? » (nv. 10). Diandamuna dibidi didi dimupebue kudi Ananiya udi ukumbaja ne : « ne katataka udi ujangulukila tshinyi ? » - Kunyima kua bidimu bisatu, mu Yelushalema pakadiye mu ntempelo, Paulo udi ne diakalengele dia kumona « muakane » ne bua kupeta kudiye mukana muende, mei a bukokeshi bualu bua mudimu wende (nv. 17…). Yeye nkayende misangu mikuabu wakajinga bua kukuata mudimu munkatshi mua bena yuda, welangana meshi ne, bumanyishi buende nebuikalemu ne bujitu buabunyi bu muakadianshilabu ku mumanya bu muena lukuna munene wa bualu bulelela (nv. 19, 20). Kadi yeye wakatekibua ku luseke bua mudimu wa pa buawu, munkatshi mua ba bisamba bia bende (Galat. 1. 15, 16). - Nv. wa 18 udi ushala mulelela. Bena yuda kabena bitabuja misangu yonso bumanyishi bua mupostolo nansha. Kamanda ka masalayi kadi kabidi kamumusha munkatshi muabu bua kumuepula ku tshiji tshiabu. Pakabangabu kumukuma, Paulo udi wela diyi diende bu mu shap. wa 16. 37 wamba ne, ndi bianyi muena lomo. Mu Filip. 3 mumane kubala bintu bionso bu bintu bia kuimansha ku diala (nv. 7, 8) nealeje bupianyi bukuabu : musoko wa mu diulu (nv. 20). Muntu kena ubupiana ku tshiledibua tshia mubidi eu. Ne ke ku argent kudiye mua kubupeta (nv. 28). Badi bawubuela anu aba bakapita ku kuledibua kua tshiakabidi (Yone 3. 3; Filip. 3. 20).

Bienzedi 23.1-15

Page 188: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kamanda ka masalayi kakena kamanye mua kunvuija tshiji tshia bena yuda kudi muntu udiku kakayi kamona bualu bua kumubanada. Bua kumanya tshiakadiye muenze, udi uya ne muena lukanu wende kumpala kua tubadi tunene bua kulumbuluishaye. Dî dia meshi dia Paulo (diakadi dî difuma kudi Nyuma Muimpe anyi?) didi ditshimuna tshisumbu tshia bafalesa. Dibika dia Yesu ku bafue, diakadi tshimikidi tshia diyisha diandi ne ke diakadi tshiena bualu tshia lukuna lua bena Yuda kudiye. Kadi Paulo kena kabidi ne mushindu wa kutela dina dia Musungidi wende, wakamana kuela dikokangana panktshi pa bafalese ne basadoke: diyoyi dikole didi dijuka dibuela tô ne muaba watshilumbuluidi. Musangu eu kabidi bidi bikengela kamanda ka masalayi kamusungile. – Kadi kunyima kua malu aa onso, paula nkayende wakateketa, wakadi ne bualu bua kukoleshibua. Mukelenge nkayende udi ulua kumutangila, wimana pabuipi ne muena mudimu wende (nv. 11). Kakuyi dimulumbuluisha, udi umanya bumanyishi buende bunene budi Paulo umuka mu difila mu Yelushalema – udi umusamba ne umuvuluisha mudimu wakamupeshaye: kuamba bua lupandu, ke kudi bena yuda, kadi kudi ba bisamba bia bende. Bua bualu ebu, Neaye kabidi mu Lomo. – Tudi mua kumanya momumue misangu yonso mu luendu luetu ne “Mukelenge” udi netu pabuipi bu muakadiye ne Paulo, ne katuena ne bualu bua kunyingalasha mitshima yetu ku tshintu nansha tshimue (Filip. 4. 5, 6; 2Tim. 4. 17).Bienzedi 23. 16-35Katuena tumona Mukelenge wenza bualu bua kukema bua kusungila muena mudimu wandi bu muakenzaye mu Filipoi (shap. 16. 26); anyi mua kasungilaye Petelo mu nzubu wa lukanu (shap. 12. 7). Udi ulombola malu, udiabuluisha ne muana mulume wa muan’abu mukashi ne Paulo, ku buena Loma bua Paulo eu, ne ku dipetu dinene dia kamanda ka masalayi ka bena Loma, kudi bena Yuda, kudibu kuakamonaye bimpe bua kubenga kuenza disua diabu dia kushipa Paulo. Mukelenge wakamana kuakula kudi muena mudimu wende ne: neafile bumanyishi mu Lomo (nv. 11). Meshi onso a muena lukuna kaakadi mamanye mua kupanyisha Mukelenge bua kukumbaja disua diandi nansha. Kutangila owo aa akalombola ku dikumbajija bimpe disua edi. Meshi abu mabi ke adi afikisha Lusia ku

Page 189: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dipangadika dia kutuma Paulo ku Kaisalia mulamibue bimpe, Kaisalia eu udi dilobo diakamumushaye matuku makuabu akushala, bua kumusungila ku lukuna lua bena Yuda. Popamue ne muena lukanu wende, Lusia udi ufunda mukanda bua kumanyisha ngovena Felika. Tangila mushindu kayi udiye ulongola malu ku diakalengele dia Paulo usokoka tshilema tshiakakebaye kuenza ku dimukuma (nv. 27; shap. 22. 25). Nansha malu mikale nunku, malu mabi a ba bisamba bia bende, adi akupuka apa, kumpala kua bupidia bunene bua bena Yuda. Balume makumi anayi bashipianganyi, kabakamanya mua kukumbaja mitshipu yabu, bamane bua bualu ebu, kubikila51 dipila pa mitu yabu. Bienzedi 24. 1-21Paulo udi ku tshilumbuluidi kua Felika kumpala kua bamubandi bandi. Bob’aba badi bualu ne mu balumbuluidi udi mutambe kumanya kuakula bimpe bualu bua tshilumbu tshiabu katshiena tshilelela. Kadi dishilangana kayi pankatshi pa lubombo (nv. 3) ne dishima dinene mu (nv. 5; fuang. Luka 23. 2) dia Têtulo ne tshinemu tshia Paulo mu bumanyishi bua ditabuja diandi, bilondibua ne dilonda dionso dia bualu52 dilelela! Tshisumbu53(nv. 5 ne 14) nsangilu wa batendeledi udi ukeba kuikala ne nfumu anyi dilongesha dia pabuadi. Kutangila muena Kilisto udi ne bualu bua kuikala ne nfumuende umue Kilisto. Kadi ntendeleleu wa pa buloba neabikile ku din’edi, bana ba Nzambi buonso badi batapuluke nandi bualu bua ditumikila dia dî dia Nzambi. Mbua tshinyi tshibikidilu etshi! Tshiakuidi etshi ne bikuabu kabidi bia mumue, tshidi tshiemue tshia ku bundu bualu bua Kilisto budi bantu bandi mua kutuala ku ba pa buloba. Mushindu umue ne Paulo, Muena kuitabuja wa lulamatu, udi ne disanka bua kupetudibua kudi ba pa buloba ne dipetu dimue diakadi kudi eu muena Nazaleta (ndekelu wa nv. 5). Kadi tshiakadi tshienzeja mupostolo –ne tshidi kabidi mua kutuenzeja tuetu – tshidi kuikala misangu yonso ne “mutshima udi kaûyi ne tshilema kudi Nzambi ne kudi bantu” (nv. 16). Wakadi wela meshi dituku dia dibika dia kulufu dikalaye ne bua kuimana kumpala kua Mukelenge bua kulubula luendu luende lua pa buloba ne mudimu wende. Bulelela buonso bumanya

51 Mubalumbuluidi : Avocat52 Dilonda dionso dia bualu : exposé 53 Tshisumbu : Secte

Page 190: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ne bupeta, budi ne bua kumueneka ku malu anyi bienzedi. Nanga nanga patudi tuele meshi a tshilumbuluidi tshia Kilisto tshidi kumpala kuetu (2Kol. 5. 9, 10).

Bienzedi 24. 22-27; 25. 1-12Nansha dimueneka patoke dia dibinga dia Paulo ne dimueneka dia meshi onso mabi a bamubandi, Felika bua kusankisha aba, udi ulayidila kuangata dipangadika dituku dikuabu (nv. 22). Kadi neapange kuangata dipangadika didi ne mushinga munene: didi ditangila kusungidibua kua mutshima wende. Mubikidibue bua kuakulangana nende pa bualu bua “ditabuja mu Kilisto” Paulo udi uleja luseke lukuabu lua bulelela luakadi Felika kayi utekemena nansha (nv. 25). Dî didi ditshina - kadiyi dibuele - mutshima wende mumane kukoleshibua ku dinanga dia biuma (nv. 26). Udi wandamuna Paulo ne, netutangile bualu ebu kunyima, ulekela bua kuangata dipangadika misangu mikua bua tshiendelele mu tshikondo tshidi Nzambi umupesha bua kukudimuna mutshima. Bilondangane ne dina diandi didi diunvuija ne disanka, Felika udi usesuka ku disanka dilelela. Ah, katupanyi kumanya ne, lelu eu ke « tshikondo tshiakane » Bidimu bibidi bidi bipita ; mupostolo udi anu mu nzubu wa lukanu. Kadi lukuna lua bena Yuda kaluena lujika nansha. Pakamana Festo kupingana pa muaba wa Felika, tshifufu tshikuabu tshidi tshijuka, tshidi Mukelenge usungila mumanyisshi wende. Bu Felika (shap. 24. 27) ne bikondo bikuabu Pilato (Mako 15. 15), dijinga dinene dia Festo didi dia “kupeta diakalengele kudi bena Yuda” (nv. 9). Nunku mushindu eu Paulo udi umona bimpe kabidi kujikula buena Lomo buandi ne kulomba, bua kulumbulula kumpala kua Kaisa Mukelenge munene wa Lomo.

Bienzedi 25. 13-27 Agipa ne Benike, popamue ne Dusila mukaji wa Felika shap. 24. 24) bakadi bana ba Helode III (shap. 12. 1) ne bakdi benza tshipungu tshinayi tshia bukalenge bua mushipianganyi eu. Luendu lua dikumbula ngovena mupiamupia, ludi bua kumanya muena lukanu eu wa pa buende. Tudi tunvua

Page 191: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mushindu udi Festo ufila tshikoso tshia bualu ebu, ne mushinga mukese udi n’au bualu bua ntendelelu. Buende Yeye budi bualu bua “Yesu kampanda wakafua…” (nv. 19). Bua babungi lelu, Kilisto kena ne mushinga nansha. Kadi Paulo wakadi ushikisha ne yeye eu (Yesu) udi ne muoyo, mushindu eu ke mudiye mushilangane ne bantu ba kumudilu. – Mupostolo udi mubuejibue mu lupangu kumpala kua tshitudilu « tshia buneme bunene ». Bilondeshelele mei a Mukelenge mukana mua Ananiya, wakadi mua kuikala “lupanza lusungula” bua kutuala dina diandi kumpala kuabanfumu (shap. 9. 15). Kadi wakadi munyampala wa Mukelenge wa bunene kayi kutamba buonso bakadi ye mubikidibue bua kulumbulula kumpala kuende, “munyampala musuikibue nkanu”, bu mudiye nkayende udibikila miaba mikuabu nunku, kadi misangu yonso muikale ne lukunukunu bua kuakula bua Mukelenge wende bualu bua dî dia Nzambi kadiakadi disuikibue nansha (Efeso 6. 20; 2Tim. 2. 9).

Bienzedi 26. 1-18Paulo, mubikidibue bua kufila bumanyishi kumpala kua mukalange Agipa, udi ujula bua kuamba bulelela, tshianza tshiende tshiakadi tshisuika ne nkanu. Bu mu shap. 22 kabidi, udi ulonda mushindu wakasambakenaye ne Mukelenge, ne mu ngikadilu kayi wakamupeshaye bua kukumbaja mudimu. Mesu’ ende mamane kutabashibua, wakapeta mudimu wa kutabaja mesu a bakuabu ba mu bisamba bia bende bua bapete ku ditabuja ne tshibueledi mu munya, ku budishikaminyi, ku dilekedibua dia mibi ne ku dipiana dia bumpianyi bua mu diulu budi bua bansantu (nv. 18; fuang. ne Kol.1. 12,13). – Malu adi enzesha dikudimuna dia mutshima kaena mumue nansha. Petelo wakakudimuna mutshima wende mu buatu buende, pakadimanyaye ne udi muntu mubi. Lewi wakadi mu nzubu wa tshilabuidi tshia bitadi, ne Zakaya wakadi kulu kua mutshi pa diba dia dimubikila dia Mukelenge (Luk. 5. 8-11 ne 27; 19. 5). Muntu mutungula wa ku Antioka, wakakudimuna mutshima wende mu dikalu dia luendu, ne Mulami wa nzubu wa lukanu butuku mu nzubu wa lukanu (shap. 8. 27) …; 16. 29…). Kadi Paulo yeye wakakudimuna diba mundamunya, pakadiye uya munshila (nv. 13). Bualu budi ne mushinga, budi bua muntu yonso ambe

Page 192: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

diba ne muaba kayi wakasambakenaye ne Yesu. Ne katutshinyi nansha, padi tshikondo tshimueneka bua tuetu kuakula bua dikudimuna dia mutshima. Eku ke kuditumbisha nansha, bualu bua bidi bikengela kuakula popamue ngikadilu mubi utuakasanganyibua kudi Mukelenge. Mushindu eu, udi kutamba kutumbisha ngasa munene wakasua kutupikula.

Bienzedi 26. 19-32Mubikidibue kudi Yesu Kilisto bua mudimu wa pa buawu kudi ba bisamba bia bende, Paulo kakapidia nansha… (nv. 19). Katuikadi bena bupidia bua kukumbaja mudimu muimpe ne mutekete udi Mukelenge mutupeshe! – Bua Festo, muntu wakadi kayi ne dijinga dia malu a nyuma, mei onso a Paulo akadi biakulakula kudiye (nv. 24). Bulelela “muntu wa mubidi kena unvua malu a Nyuma wa Nzambi nansha, bualu bua adi bupote kudiye” (1Kol. 2. 14). Pa dib’adi mupostolo wakabanga kuambila mukelenge nkayende ne kanemu, kabidi ne bukokeshi buonso buakadi dî dia Nzambi dimupesha (Mis. 119. 46). Mukelenge Agipa udi usokoka kanyinganyinga kende, ku ditshingulula dia lukonko (nv. 28). Kutangila! Kutuishibua kakese ne kuvuijibua bu muena kilisto nkushal’ anu mujimine menemene. Kudi mukalenge ne kudi muena lukanu, nganyi wakadi ne luseke luimpe lua kujinga? Mujadike muaba wende wa butumbi kumpala kua Nzambi, Paulo muena lukanu wa Mukelenge Yesu kena utekemene ku tshifulu tshia butumbi tshia bantu tshidi kumpala kuende, kadi ku mutshima wandi! Katutekeshibu ku tshimuenenu tshia bantu, kadi tuele meshi bua difutu diabu dia tshiendelele. Mupostolo wakalumbulushibua misangu ya bungi kumpala kua Felika, Festo ne kua Agipa. Bidi bikengela bua alumbuluishibua kumpala kua Kaisa, udi mu tshikondo atshi, kayi mushilangane ne mushipianganyi Nelo.

Bienzedi 27. 1-17Bua kupumbisha dimuangalaja dia lumu luimpe, muena lukuna wakajudila Paulo bantu bena lukuna. Katataka udi umutekela bipupu bia pa buloba bua kumupumbisha mu nshila. – Bena kilisto babungi badi bu buatu ebu buakadi buenda ne lupepele: luendu luabu ludi bilondeshele kudi lupepele

Page 193: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

luya. Bikalalu ndua mu “midi” ludi lumusaka bitekete bitekete, malu adi aya bimpe; badi bajula longo ne dikima dionso (nv. 13). Kadi padi (lupepele) lutshinguluka bua kubapingaja tshianyima, badibabanga kuya ku “bukole”, ne “lutatu”, kabayi mua kuya kumpala nansha (nv. 7. 8) ne babanga kukeba ku nseke ne nseke muapa wa kudisokoka bua kuepuka ku lutatu elu (nv. 4). Kundekelu, padi tshipepele tshikole tshia diteta diabu tshilua, kabena mua kuimana nansha pakalekelabu bua kuita, tshiakabapambula ku luseke (nv. 15). Dibungi diodi didi mu njila mujima ne bikondo bionso. Anu patuikala bakoleshibua ku ditabuja dinene ne dikole, nunku tudi mua kulumbila tô ne ku kipatshila, munkatshi mua ntatu ne bipupu ! – Nansha wakenzela muena lukanu wende bimpe, kadi kamanda masalayie aka kakatamba kueyemene kudi muena buatu, pa mutu pa biakadi Paulo wamba (nv. 11). Misangu yabungi, Kabitu bituluila bua kueyemene mibelu ne menji bia bantu pa mutu pa kulonda bulombodi bua dî ne bua Nyuma muimpe anyi? Ne patudi tulonda biabia nunku mbua dikenga dietu dinene (nv. 10).

Bienzedi 27. 18-44Paulo udi kabidi ne ditalala munkatshi mua tshipepele, bu muakadiye nadi kumbala kua bangoavena ne bakalenge. Bukole bua tshipepele kabuena bumupumbisha bua yeye kunvua dî dia Nzambi wende ne udiye ukuatshila mudimu (nv. 23). Mu makenga, bantu babungi batu bakeba anu diakalenga diabu nkabu, kadi mupostolo eu munene udi wela menji bua lupandu lua balunda bandi ba mu luendu. Udi ubajadikila bua lupandu elu kupitshila ku dî diakamuambila Nzambi wenda, kunyima udi ubakankamika bua kudia tshia kudia, kakuyi kupanga kusakidila (1Tim. 4. 4, 5). –Kunyima kua malu aa onso atshimpitshimpi ne dijimija dia buatu, buonso buabo bakafika ku dilobo biakane (bala Mis. 107. 25-30). – Mu bualu bua luendu elu, bakaomona tshinfuanyi tshia Ekelezia pa buloba. Mubanga ne tshikondo tshimpe tshia ditalala, kakapanga kukuatshibua ne lukasa luonso ne bipupu bia ntatu mikole biakamujudila satana. Kupanga kua biakudia, tshikondo tshia midima ya mu nyuma, dieyemena ku ngikadilu yonso ya budimu, bionso ebi biakalua bualu bua, kabakateya ntema ku diakula dia bapostolo

Page 194: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

nansha. Dituku didi dienda disemena pabuipi ; ne mu dituku edi, dibutuka dia ndekelu dia buena kilisto bua ku mesu54 (buatu). Kadi Mukelenge udi mumanye badi bandi, mu Ekelezia wa mushindu eu, udi ubikidibua ku dina diende. Nunku ku buonso bakamupesha Tatu, nansha umue wabue kakujimina nansha (2Tim. 2. 19 ; Yone 17. 12).Bienzedi 28. 1-16Nzambi wakateka meshi mimpe a bumuntu mu mitshima ya bantu bampanganu ba mu tshisenga tshia Melita (bumuakenzaye kabidi kumpala ne mutshima wa kamanda ka masalayi Julio : nv. 2 ; shap. 27. 3). Badi bakidila ne bakankamika buonso bakadi bapanduka ku lufu lua mayi. Munkatshi muabu Mukelenge udi wenza bua kumanyisha muntu wenda kupitshila ku bualu bua kukema. Mupostolo katangila bunene buende bua kubenga kukeba nkunyi ya kutemesha kapia, udi musumibue kudi nyoka ne kena unvua lulengu luandi nansha. Tshiakadi tshimue tshia ku bileshelu biakadi ne bua « kushindikisha » bayidi. Tshikuabu tshiabu tshiakadi kutentekesha bakadi ne mabedi bianza bua buobu kuondapibua (Mak. 16. 17, 18). Dikuatshisha dia « bapote », didi disangana diambuluisha diadi. Buonso bakadi ne mabedi ba mu tshisanga etshi, kubangisha kudi tatu wa Pupulio, badi bondapibua ku bukole bua Nzambi. Ne tudi tuela meshi bua kuamba ne, babungi ba munkatshi muabu bakasangana diondapibua kabidi dia mutshima. Nunku, meshi a muena lukuna, akafikisha anu ku dimiamina dia maminu a lumu luimpe mu buloba bupiabupia. – Luendu lua mupostolo ludi lushikila. Kumpala kua kutuadila tshintu kampanda tshionso kudi bana babu ba mu Lomo, nyeye nkayende udi upeta didikankamika mu buobumue buandi ne bana babu. Muana mu ditabuja kabidi udi mua kuvuija disanka ne dikankamika kudi muena mudimu wa Nzambi.Bienzedi 28. 17-31Pakafikeye mu Lomo, Paulo wakabikila milopo ya bena Yuda. Wakabunvuija tshiena bualu tshia dikuatshibua diandi. Ne kena mua kukuatshila ba ku bantu ba tshisamba tshiende lukuna bua malu onso mabi akamuenzelabo, udi ubapesha, ne misangu yonso muaba wa kumudilu mu diunvua dia lumu luimpe. Mudinda, mu dilolo, kayi uteketa, udi ubambila

54 Buena kilisto bua ku mesu : Egilise professante.

Page 195: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bulelela, tô ne mu tshikondo tshidiye umuka munkatshi muabu (nv. 25, 29 ; bala Ebel. 10. 38, 39). Paulo udi ushala mu nzubu wa lukanu mu Lomo bidimu bibidi. Kadi udi mua kumona ne, malu onso adi mamukuata « adi nangananga bua kudiundisha lumu luimpe » (Filip. 1. 12). Ke anu mu dikuatshibua emu muakafundaye mikanda yende yabunyi anyi, imua yayi, Mukanda mutumina bena Efeso, bena Filipoyi ne bena Kolosayi… ? Katuakadi mua kuyipeta bu yeye kakadi mu lukanu, ne wakaya ku mubidi bua kutangila Ekeleziya ei. Mikanda ei ke idi ituambuluisha bua kutungunuka kakese ne bualu bua mupostolo eu munene. Bualu bua apa muyuki wa bualu buandi udi ukoseka, ne mukanda wa bienzedi kawena ne nkomenu nansha. Bu bua kutuleja ne mudimu wa lumu luimpe pa buloba kawena mujike nansha ! Udi utungunuka, patshiena Ekeleziya muikale pa buloba mu nsobelu wa muena kuitabusha yonso.

Lomo 1. 1- 17Mikanda mifunda55 idi mikanda yakafundila bapostolo Ekelezia anyi bena kuitabuja kampanda, ne munda muayi tudi tusangana malongesha malelela a buena kilisto. Wa bena Lomo, nansha bikalawu wakafundibua kunyima kua mikuabu mikanda, wakatekibua, kumpala kuayi bua kabingila kalelela. Bualu bua tshiena bualu tshiawu tshidi Lumu luimpe. Bua bualu ebu, Nyuma wakalongolola ne kumpala kua kuangata malongesha a buena kilista kampanda adi mu mikanda idi kumpala, bidi bikengela diambedi kulua muena kilisto. Mulunda wanyi, wewe udi ubala mifundu ei, udi mupeshibue pebe mushindu eu lelu, biwikala kutu muanji kuakidila lumu luimpe. Ulombe kudi Mukelenge bua alenge mutshima webe ne kondo kawu ku buenzeshi bua bukole bumuepele bua dî dia Nzambi, ne ku bukokeshi bua lumu luimpe ludi « bukole bua Nzambi ku lupandu kudi muntu yonso udi witabuja » (nv. 16). - Mukanda eu wakafundibua kumpala kua luendu luende lukole lua pa mayi ludi luakadibue kundekelu kua mukanda wa Bienzedi bia bapostolo. Paulo kakadi muanji kuya mu Lomo, nansha kakadi

55 Mikanda mifunda : Les épitres.

Page 196: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muanji kumona bena Lomo ne mpala wende. Kadi- tshidi ngikadilu wa mudimu onso muimpe, - udi (Paulo) mûle ntente ne dinanga bua bualu buabu ne nangananga kumpala, dinanga bua muntu udiye musue kubambila : Yesu Kilisto. Dina diende didi diuwule ntente mu nvensa ei ya kumudilu. Yeye ke ngudi tshiena bualu tshia lumu luimpe, nshindamenu wa malanda onso a Nzambi ne muntu anyi ? Ku luseke lukuabu, mushindu utudi tumona Paulo mudilongolole bua kuamba lumu luimpe kudi badiye ubikila ne ban’anyibue ne bansantu (nv. 15 7), udi utujadikila ne mukeshi mulenga wa lumu luimpe kawena wimanyina ku dilekedibua dia mibi nansha. Ludi lubumbakasha malongesha onso a mu Kilisto. Lomo 1. 18-32Kumpala kua kunvuija mushindu kayi udi Nzambi ubingisha muntu mubi, bidi bikengela muntu yonso adimanye ne udi biandi muntu mubi. Nzambi udi musue kubanga tshilumbuluidi ne bantu buonso. Tudi mua kuela meshi ne misagu mikuabu ba npangano, badi bafuidibua luse ; bualu bua kabena ne dî difunda. Kadi kutangila matuku onso, ku mesu kuabo badi ne mukanda mukuabu mubulula : wa bifukibua (Mis. 19. 1). Kadi kabakasua kumanya ne kutumbisha mufuki wabi ne bakapanga kumusakidila (ke tshidi dibanza kudi bantu buonso ba pa buloba bujima). Muntu yonso wakapeta lungenyi, bua ku lolu, amanye mua kupitshila ku bionso bidiye umona, kuangata dipangadika ne, Nzambi udiku. Kadi bantu ne lungenyi elu, bakadienzela mpingu, padib’adi pakaluabu bapika ba bukole bua bubi, bakabafila mu nkuka yonso mibi. – Budi bualu bubi be, budi budi Nzambi kayi witabusha nunku bua muntu wa mubidi abuenze. Kadi Nzambi kena ubadila dipila edi anu kudi bantu badi badifila mu kuenzenza kua malu mabi aa, kadi kabidi kudi badi « bikalangane ne dî dimue ne bobo badi baenza ». Kubala kua bikandakanda bidi biakula malu a mubidi, kusanka mu malu a tshianana ne adi kaayi makane, bionso ebi nkuditeka mu « tshilumbuluidi tshiotshimue ne benji ba malu aa » (nv. 32 ; Mis. 50. 18).Lomo 2.1-16Nansha muntu muikale mukuluke mushindu mubi kayi, neasangane anumukuabu udi mutambe kukuluka udiye mua kulumbuluisha bua kudibingisha ! Udi ne lukuka lua manaya, neapetule mukuatshiki wa maluvu,

Page 197: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ne mukuatshiki wa maluvu neaditambishe kumpala kua muenji wa malu mabi mashilashilangane. Mu bulelela, malu onso aa mabi adi amueneka kutudi mu mitshima yetu. Patudi tulumbuluisha bakuabu (nv. 1), tudi tufila bumanyishi bulelela ne tudi bamanye ne ebu mbubi ; tudi tuleja ne tudi ne kondo ka mutshima. Koko aka kadi katupisha petu tuetu misangu yonso itudi tuenza bietu malu aa muomumue. Bantu buonso badi ne kondo ka mutshima (Gen. 3. 22). Mu buimpe buandi, Nzambi udi udiambuluisha naku bua kubafikisha ku dikudimuna mutshima (nv. 4), kadi kena witabuja bua buobo kulumbuluisha naku bakuabu. Kudi anu umuepele udi ne bukokeshi bua kulumbuisha bakuabu : nYesu Kisto (nv. 16 ; Yone 5. 22 ; Bienz. 10. 42). Yeye neasokolole « malu onso masokoka a bantu » bienzedi biabu bionso, ne meshi onso adi kaayi akumbana akasokokabu ku mesu kua bantu (Mat. 10. 26). Mutondelelayi kakui kushanguluka malu enu onso masokoka a bundu adi mu mutshima wenu. Kondo kebe ka mutshima kakena bu diyi dia muena lukuna webe nansha, kadi bu mulunda udi ulua kukuambila : ambila Mukelenge Yesu bua bualu buaku ; neatangile buaku.

Lomo 2. 17-29Shapita ei idi itulesha mutu tshilumbuluidi tshienzeka ku tubadi. Ku muntu ne muntu, badi ne bilumbu badi bapita bua kulumbulula kumpala kua mulumbuluishi munene. Kunyima kua dipila dia mupote (shap. 1), ne kua muena meshi (mbangilu wa shap. 2) ; Muena yuda ke udi ubuela mu tshialu. Udi wimana ne mutu wende mujula mulu. Dina diende dia buena Yuda, mikeshi yakadiye weyemene, Nzambi mulelela udiye welangana meshi bua dimumanya diende (nv. 17…), bionso ebi bidi bimupesha diditambisha kumpala kua bakalumbulula kumpala kuende (mupote=mumpanganu ; muene meshi=muene gelika), ne wela meshi ne ne malu aa neamubingishe…Kadi diyi dia mulumbuluishi didi dimuambila tshinyi ? – Ntshia kukulumbuluisha ne ku Mena ebe a butumbi (nv. 17) ne ku dimanya diebe (nv. 18), anyi ku meyi adi apatuka mukana muebe (nv. 21), kadi ku bienzedi biebe. « Wewe udi ulongesha bakuabu…wewe udi uyisha…wewe udi wamba... », tshindi natshi bualu, ntshiudi wenza… ne tshiudi kuyi wenza (Mat. 23. 3). Kuena ne tshia kubingishibua natshi

Page 198: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

nansha, masanka ebe adi atamba kuvudisha dipila diebe. – Bubi bua bapote budi bubikidibua ne malu adi kaayi a Nzambi56(shap. 1. 18) : mbuena kuamba ne luendu ludi kaluyi ne mikandu ne didikanda, bilondeshele nkuka ya mubidi (1Yone 3. 4). Bubi bua bena yuda budi bubikidibue ne bupidia (nv. 23), mbuena kuamba ne bupidia bua mikeshi ya Nzambi mimanyibue. Ne lelu eu, mushindu kayi udi bena kilisto bikale ne bujitu ebu ; bobu, badi ne dibuluibua dionso dia dî dia Nzambi !Lomo 3. 1-18Udi mubinge nganyi ? Nzambi udi upisha anyi ? udi ulumbulula udi udibingisha ? – Mupostolo udi wela dî ne : « Nzambi ikale muena bulelelela ne muntu yonso asanganyibue muena mashimi » (nv. 4). Dî dia Nzambi kadiena diumushibua bualu bua bena Yuda bakapeshibuadi kabakaditabuja nansha (nv. 3 ; Ebel. 4. 2). Ne tshipeta tshibi, bantu aba kabayi ne ditshina nansha dikese, bakatamba kuditumbisha mu mikenshi yakapeshibuabu (shap. 2. 17), kutangila yoyi mikenshi ei yakadi ibamanyisha mushindu kayi wakadibu bapila. Anu bu mudi mushipianganyi udi udibingisha, kadi nkayandi kabidi upesha ba mpulushi bumanyishi budi bujadika patoke dipila diende. Mushindu eu Nyuma wa Nzambi bu mudi Nzuji munene ku tubadi, udi ubadishila muena Yuda mufundibue dilondangana dionso dia mifundu idiye kayi mua kupanga kumanya, mipatula anu mifundu ya kabalaye (nv. 10-18). – Ngakuilu mukuabu wa didibingisha udi mua kunvuika kudi mufundibue : ntshiena ngela mpata bua dipila dianyi nansha, kadi dipila dianyi edi, didi ditamba kulesha buakane bua Nzambi patoke ; mu bulelela, didi dimuambuluisha bua kuenzaye mudimu. Ditabusha ditambe bubi ! Bu biobi bikale mushindu eu, Nzambi wakadi mua kulekela mua kulumbuluisha ba pa buloba (nv. 6). Kadi mushindu eu kakadi mua kuikala ne buakane nansha, ne kena mua kudivila nansha (2Tim. 2.13). Kumpala kua dikosa dia tshilumbu dia ndekelu, Nzambi udi utshimuna diela dia meshi dia ndekelu didi muntu bu tshifukibua tshiandi ukeba bua ku disokoka kunyima kuau bua kudilamuna ku dipila. Lomo 3. 19-31

56 Malu adi kaayi a Nzambi : Iniquité

Page 199: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Bantu buonso kumpala kua tshilumbuluidi tshia Nzambi, mukana muabu mudi mubuikidibue. Kakuyi dishilangana, bantu buonso basatu badi ne dipila, ne bakumabanyine ku mikenshi dinyoka dia lufu (nv. 19). « Buonso bakenza bibi ne badi bapanga kupeta butumbi kudi Nzambi ». Ke bua bualu kayi dinyoka dinene ne : « neufue bulelela » diakambibua kudi Nzambi kumpala kua dikuluka dia muntu mu bubi (Gen. 2. 17), didi dijadikibua : « difutu dia bubi ndufu » (shap. 6. 23). Bua muena mutshima mukole, ikalae wa ba bisamba bia bende anyi muena Yuda, tshilumbuluidi etshi tshidi tshisha la tshilelela kudiye tshiendelele ne tshilumbuluidi tshiamueneshibua bantu buonso kumpala kuatshi dituku diadia, tshidi bulelela budi bukuatshisha buowa (Buak. 20. 11…). Kadi tangila muakuidi (avocat) udi wimana ku tshilumbuluidi etshi bua kukuatshisha banto buons oba bisamba bia bende anyi bena yuda bakamusungula ku ditabusha. Kena ukepesha malu mabi akenzabo, bu mudi bakuidi bakuabu benza kumpala kua tubadi tua bantu pa buloba. Udi ubalumbuluila ne dijikula ne : bantu aba badi bakumbanyina lufu, kadi lufu elu, luakamana kukumbajibua, bu dibanza difutshibue ; lufu, luanyi mene luakafuta mushinga wa bundu wa malu mabi abu. – Eyowa, buakane bua Nzambi budi bukumbashibue, bualu bua dinyoka diakaman’abo kushikisha, kabena mua kudifila musangu muibidi kabidi nansha. Ne bikala Nzambi udi muakane bua kupisha bubi, udi ushala kabidi muakane bua kubingisha muntu mubi « ku ditabuja dia mu Yesu » (nv. 26).Lomo 4. 1-12Padi tshibandilu tshitambe kuikala tshipi bua kupeta tshintu tshiteka kulu, muntu muimane pa tshibumba kena mua kutshiangata, momumue kabidi badi muinshi muende. Tuabadi muaba mukuabu ne : « Kakuena kansungansunga » (shap. 3. 22) ; muena Yuda nansha muena Gelika muomumue, kena upeta butumbi kudi Nzambi. Muntu nansha umue kena ufika ku butumbi ebu, kupitshila ku tshibandilu tshia buakane bua bu muntu, netshikale anu tshipi. Tshimuenenu tshidi ne, nansha Abalahama (nv. 3) ne Davidi (nv. 6) bakadi mua kuimana ne bukokeshi kakui mpata kulu kua tshibandilu etshi tshia bienzedi, kabakadiambuluisha nabi bua kubingishibuabu kumpala kua Nzambi. Bikala buobu kabakabingishibua nunku, nganyi mukuabu udi mua kukeba kubingishibua ku bienzedi ? Bua

Page 200: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kulesha bimpe ne lupandu lua ku ngasa kaluena lulondangana ne meshi a mubidi ne « kudisua » kua bena Yuda (shap. 3. 27), nv. 9, 10 idi ivuluisha ne nkambua Abalahama wakabadibua buakane kumpala kua kupeshibua tshimanyishilu tshia ditengula (Gen. 15. 6 ; 17. 24). Tshikondo tshiakamubingisha Nzambi, wakadi mufuanangane ne banpanganu. – Bua kusungidibua, bidi bikengela diambedi kudimanya ne ndi muntu mubi, mbuena kuamba ne kudimona ne ndi mukumbanyine tshilumbuluidi tshia Nzambi tshiakamana kuambibua mu shapita wakushala kunyima. Anu « muntu mubi », ne mubi nkayende ke udi Nzambi ubingisha (nv. 5 ; fuang. Mat. 9. 12). Lomo 4. 13-25Bu mudi Nzambi ne bukole bua kuenza bu mua kalayaye (nv. 21), muntu ku luende luseke udi mutambe kuteketa bua kuakaja bujitu buende. Ke bualu kayi milayi yonso yakalayabu Abalahama (ne bena kilisto buonso kabidi) kayena ne dibanza nansha dimue dia kukumbasha…bidi bikengel’anu kuitabusha patupu. Bimuenenu bionso biakadi ku mubidi wa Abalahama ne Salai biakadi bimueneka bitapuluke ne bionso biakajadikila Nzambi Abalahama. Kadi yeye eu, « kakelesha mpata mumutshima wandi nansha…mûshibue ntente ne dimanya dionso… » (nv. 20, 21). Ditabusha dikole dia mushindu eu diakamufumina kudi kunyi ? Abalahama wakadi mumanya dinene dia eu wakamupesha milayi ei ne, wakamupesha lulamatu luonso. Tshiala57 tshia muntu utudi tunemeka bikole tshidi ne mushinga munene kutudi kutamba tshia muntu utudi katuyi bamanye ne tshidi tshijadika bipungidi. Ditabuja didi ditabusha milayi bualu bua didi ditabusha Nzambi wakayenza (nv. 17 ne 3 ; fuang. 2Tim. 1. 12). Didi didiangatshila malu manene onso adi dî dia Nzambi dijadika : lufu lua Muakelenge Yezu bua kujimisha mibi, dibika diandi bua kutubingisha (nv. 25). Muanetu musuibue, ku dibala diebe, paudi mufike ku kanungu aka, udi mua kuamba popamue ne bena kitabusha buonso ne, nkadi ne ditabusha edi didi difila lupandu. Mukelenge Yesu wakadifila bua mibi yanyi (meme) ; Nzambi wakamubisha ku bafu bua dibingishibua dianyi anyi ? Lomo 5. 1-11

57 Signature : Tshiala

Page 201: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mulekedibue dibanza, ne mubingishibue, muena kuitabuja udi wela diyi dikole dia disanka diandi (nv. 1). Wakamana kupeta ditalala ne Nzambi. Udi mulengeshibue kudi mulumbuluishi munene kupitshila ku bualu mene buakadi mua kukoka tshishi tshiandi : « lufu lua Muanende » (nv. 10) ! Mu bulelela, dinanga dia Nzambi kadiena dikumbanangana ne dinanga dikuabu nansha. Edi mene « ndinanga diende yeye », didi ne kabingila kuonso munda muende. Wakananga bantu batshianana bakadi kabayi ne bualu bua kunangibua, kumpala kua kabayi banze kuenza bualu nansha bumue buimpe, pakatshidibu kabayi ne bukole (nv. 6), bantu babi (nv. 8), ne bena lukuna (nv. 10 ; 1Yone 4. 10 ne 19). Kutangila anu diodi dinanga edi, didi ditshikishibua katataka mu mitshima yetu. – Kumpala kua ba pa buloba badi baditumbisha ku malu adi kaayi ashala kashidi, muena kuitabusha kayi mua kufua bundu (nv. 5), udi mua kusanka bua ditekemena diende dia mushinga munene didi kumpala kuende : Butumbi bua Nzambi (nv. 2). Udi kabidi ukumbana kusanka mu makenga a tshikondo etshi. Bualu bua adi apatula bimuma biakane (nv. 3, 4) bidi bivuija ditekemena diandi dipiadipia ne dia bukole. « Ke anu mu bualu ebu… » (nv. 11) : tudi ne dikima dia kutumbila mu bipedi, kadi kumpala kua bionso, kutumbila mu eu udi utupeshabi : Nzambi nkayandi, wakalua Nzambi wetu mu Mukelenge wetu Yezu Kilisto.Lomo 5. 12-21Bua muena kuitabuja udi mukudimune mutshima mu bulalu bua lufu, mukanda mufundila bene Lomo wakadi mua kuimanyina mu nvesa 11. Bualu bua mibi yandi buakamana kushikishibua ; udi mukumbanyine butumbi bua Nzambi. Kadi bua eu utshiena utungunuka kuikala pa buloba, bualu bukole budi bumueneka kubanga apa : utshiene ne ngikadilu mukulukulu munda muende, « bubi », budi ne bukole anu bua kukuama mamuma mabole ne manyanguke. Udi bua bualu ebu mua kushimisha lupandu luende anyi ? Tshidi tshilonda kubanga mu shap. 5. 12 tô ne ku shap. 8, tshidi tshitulesha mushindu kayi wakalongolola Nzambi bua kushikisha bualu ebu : Wakapisha ke anu mamuma (bienzedi bibi), kadi wakapisha kabidi muji mubi wakadi ukuamisha mamuma mabole, muji eu ke udibu babikila ne « muntu mukulukulu », (shap. 6, 6), udi mufuanangane ne Adama wa kumudilu. Tuele meshi ne muena mashinyi a mikanda,

Page 202: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mumane kulongolola mukaba wa mukanda, wakapua muoyo bilema binene, bidi binyanga meshi a mufundi wa mukanda eu. Biapatulaye mikanda ya bunyi, bilema ebi nebimuenekemueneke mu mikanda bungi buayi buonso bua patulaye. Buimpe kumona ku mesu bua mukanda eu, kabuena mua kushintulula bilema bidi munda nansha. Buakupeta mukanda udi kauyi ne bilema ebi, bidi bikengele bua mufundi ashipe mukaba wa kumpla mubi enzulule difunda ne mukaba mupiamupia. - Adama wa kumudilu udi bu mukaba wa bilema eu. Bunyi bua bantu, mbunyi bua bantu babi ! Kadi Nzambi kakakeba bua kulongolola ngikadilu wa mu Adama wa kumudilu. Wakajula muntu mupiamupia Kilisto, ne wakatupa muoyo wende.Lomo 6. 1-14Bakuabu badi bamba ne mbualu bupepele ! Bu mudi ngasa utamba kuvulanga ne bu mudi malu mabi atudi tuenza atamba kulesha ngasa eu patoke, nunku tusahale mu kuenzenza kua malu mabi bua kusankisha dijinga dia mubidi wetu (nv. 1 ne 15). Kadi, tuanji kuela meshi bua muana mushimimine. Mumane kumuona dimuakidila dinene dia kamuakidila nadi tatu’ende, wakakeba kabidi bua kupingana ku luseka lule kuakadiye mu dikenga, wamba munda munda ne : ndi mumanye ne tatu neangakidile mu nzubu, misangu yonso inasanka bua kupingana anyi ? Nansha kakese ! Ngelelu wa meshi wa mushindu eu, kena wa muana wa Nzambi mulelela nansha. Kena mua kuamba nunku bualu bua diambedi udi mumanye mushinga wakafuta Musungidi wende bua ngasa eu, ne udi utshina bua kumubungamisha. Pashishe, bualu bua bubi kabuena bumukokesha kabidi. Bua bualu ebu, muntu mufue (tshitalu) kena mua kuteyibua kabidi kudi nkuka ya mubidi ne mateta nansha. Lufu luanyi ne Kilisto (nv. 6), ludi lumusha bukole buonso ne bukokeshi buonso kundi. Ne edi didi dipikudibua dimpe ! – Shap. 3. nv. 13-18 wakatulesha ne bitupa bionso bia muntu : Ludimi luandi, makasa ende, mesu ende…biakadi « bielelu bia nvita bia bubi » ku bupika bua bubi (nv. 13). Nunku ! pa diba dia dikudimuna dia mutshima wanyi, bitupa bia mubidi ebi bidi bibueshibua mu bukokeshi bua nfumu mukuabu, bidi bilua bielelu bia nvita bia buakane » mu bianza bia eu ukadi ne bukokeshi buonso kudiye.Lomo 6. 15-23

Page 203: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kakuena bualu budi muntu ukeba bu budikadidi buandi. Kutangila, budikadidi ebu “Budikadidi budi muntu udikebela nkayende budi anu bupika bua diabulu” (bu mudi mufundi mukuabu wakula J. N. D. dibeji dia 126). Misangu yonso, muntu udi ulua kumanya bulelela ebu kunyima kua dikudimuna kua mutshima wende. Kanyunyi kakuata, kadi kamanya ne masala adi masuika anu padiku kateta bua kubuka. Mukelenge Yesu wakalongesha wamba ne: “muntu yonso utu wenza bubi udi mupika wa bubi”. Kadi wakakumbasha wamba ne: “Bianupa Muana budishikaminyi, nenuikale ne budishikaminyi bulelela” (Yone 8. 34, 36). Budishikaminyi…kadi ke buakuenza disua dietu nkayetu nansha: kuenza mushindu’eu, nkudipingasha mu bupika butuakadi diambedi! “Matuku mapite akashala” tuakakumbasha disua dia muntu wa pa buloba (ne mamuma kayi atuakapeta? nv. 21; 1Pet. 4. 3); patuakakuatshila satana mushimianganyi mudimu, buonso buetu tuakadi mu tshisumbu tshia bantu bashimibue, tukumbanyine nunku difutu dibi: lufu, luakamana Kilisto kuambula tshilumbuluidi pa muaba wende (nv. 23). Tô; patuikala badishikamine, mbua tuetu kukuatshila Nzambi mudimu ne kumutumikika mu mutshima (nv. 17; 2Kol. 10. 5). Bu mudi nsongalume eu mupika, mupikudibue dituku dikuabu ku bianza bia mukelenge mushipianganyi, kudi muena luendu mukuabu wakamufua luse; pamutu pa kuya kutungunuka ne muoyo wende mu budikadidi, wakalomba bua kubenga kushilangana ne wakamufua luse; dijinga diandi dionso diakadi dia kumukuatshila mudimu matuku ende onso a muoyo wende.

Lomo 7. 1-11Mikeshi kayena anu ipishia bienzedi bibi bindi ngenza, kadi kabidi idi ilumbuluisha ngikadilu wanyi mubi, tshilejelu kupanga kuanyi kua bukole bua kunanga Nzambi ne kunanga muntu n’anyi bu mudî (mikeshi) mifunda. Nunku mikeshi idi imbuesha kakuyi luse, mu dipishibua dia mukeshi wa Nzambi… Nakapikudibua ku mikenshi mushindu umue unakapikudibua ku bubi: ku lufu (mbuena kuamba ne lufu luanyi ne Kilisto nv. 4). Padi muena lukanu ufua, tshilumbuluidi tshia pa buloba katshiena mua kumuela kabidi mu lukanu nansha. Nunku tuamba tshinyi mikeshi idi mibi anyi, bualu bua

Page 204: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Nzambi wakasua ku nkuba ku bukole buayi anyi? Mupostolo udi ukudimuna tshiakabidi ne: “nansha kakese” (nv. 7). Bikala ndi ndenga tshintu tshiteka mu nzubu wa binfuanyi, misangu mikuabu tshiena ngela meshi ne ndi muenze bibi nansha. Kadi kutangila ndi mu tshilema tshinene bikalaku kudi dimanyisha didi dikandika bua kulenga. Kadi kabidi misangu yabunyi, dimanyisha edi nedipeshe babandidi babunyi badi balua, lukuka lua kuolola bianza bua kulenga bintu ebi bidi biteka. Bualu bua ngikadila wa mubidi wa lutambishi udi umufila muntu anu bua kusambuka mikeshi bua kujadika dipanga dikokela diende. Nunku ku mikeshi, Nzambi udi unsangana mu dipanga ditumikila ne udi upatula patoke lukuka ludi munda muanyi. Bua kumonaye mua kuntuisha ku bubi budi munda muangi. Lomo 7. 12- 25Bakafuangikisha nvesa ei ne muntu mukuluke mu bitotshi udidienzesha ku bukole buende bua kudipatulamu. Dinyungakana diende dionso, didi ditamba anu kumujika. Padimoneye ne udi mufike ku ndekelu kua bukole buende ne udi pabuipi ne kufua, udi wela lubila lukole, bua muntu mukuabu alue kumusungila. Mu ditangila, bualu ebu budi tshileshelu tshia bana ba Nzambi babungi mu tshikondo tshidi tshilonda dikudimuna diabu dia mutshima. Mupostolo udi uditeka pa muaba wa muena kuitabusha wa mushindu eu (bu yeye kakadi muntu wa mushindu eu, kakadi mua kuikala ne diluangana edi, ne luseke lukuabu, kakadi mua kusangana disanka mu mukeshi wa Nzambi: nv. 22). Udi utunvuisha dishikila diandi. Muntu eu udi wela dî dikole dia majiya! pamutu pa kudiundadiunda, ndi ndisangana anu mu bubi matuku onso, ndi ndimona misangu yonso ne nakadi mushi mua bukokeshi bua bubi “bubi” (shap. 3. 9), ne bubi ebu buakadi buakankokesha58 (shap. 5. 21), bunkokesha (shap. 6. 14), mumbueshemubupika (shap. 7. 23), kundekelu “budi buikale munda muanyi” (nv. 17, 20) bu mudi mukuloba wa disama usomba mu bitupa bia mubidi wanyi. Wansungila ku mubidi eu wa lufu nganyi? Ndi ndimanya mutekete, tshiyi ne bukole… Nunku ndi mua kuya kudi mukuabu udi mua kunsungila. Ne Yesu udi unkuata ku tshianza. – Dilongesha dikole, kadi

58 Muaku regnait mu shap. 5, 21 ; ne Dominait mu shap. 6. 14 , udi ne muaku umue mu tshiluba kukokesha .

Page 205: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dikale ne dikuatshisha! Pa diba dindi tshiyi ne bukole bua kuenza bualu nansha bumue, ndi mua kuindila bionso anu kudi mukuabu. Kadi wakamueneka Mukelenge, ne kukosa lukanu luetu; Kumpala kua dinanga diebe dinene, dikenga dietu kuji ka Disanka kayi, ditabuja ku ngasa diakatulongesha ne Tuakapeta ditalala, lupandu, Nyuma biebe !

Tshitupa 3 tshia H&C n° 148 tshikudi muna mu tshiluba. Lomo 8. 1. 1-11 Kunyima kua disumpakana dia mu shap. 7, ditalala dimpe didi dilonda. Mupishibue, katataka ndi mmanya ne kakuena kakuena dipila bua bualu buanyi kabid nansha: ndi mu kilisto yesu, mu muaba wa ditalala dimpe. “meme muena majia (dikenga)”, mutekete, tshiyi bukole bua kukumbasha bualu buimpe nansha bumue, nakusangana bukole bubikidibue ne: “mukeshi wa Nyuma wa muoyo” udi umpikula ku “mukeshi wa bubi”, mbuena kuamba ne ku bupika buawu. Aa adi malu abidi malelela andi muangate ku ditabusha. –Batu bamba ne: nsenda wa mabaya, muikale ne tshiamu tshia mudimu tshimbe, kena mua kusolanga bimpe pa dibaya dia masoso masoso nansha. Nzambi ke musonyi muimpe eu ne mikeshi, ke tshiamua tshimpe (shap. 7. 12). Mikeshi ei yakalua mitekete ne mipange bukole ku « mubidi » wetu mutubula kudi bubi (nv. 3. 7). Tuakadi « mu mubidi » (nv. 9), ne budikadidi bua kuenza « bilondeshele » disua diau. Katataka, tudi mu Kilisto Yesu, tuenda « mu Nyuma » (nv. 4). Kadi katuene mua kupanga kumanya ne, nansha patuikala katuyi «mu mubidi kabidi », kadi mubidi eu utshiena munda muetu. Anu, kunyima kua kuitabusha kuetu, nyuma wa Nzambi wakalua nkayende kushikama munda muetu bu muena Nzubu. Mubidi, « muntu mukulukulu » wakadi muena nzubu wa diambedi, udimu katataka anu bu mufutshidi udibu kabayi kabidi bitabusha, mukanyila mu nzubu wa munda. Kena kabidi ne bukokeshi… Kadi bidi bikengela bua meme ntabale bua kubenga ku munzuluila tshibi musangu nansha umue. Lomo 8. 12-21Nunku katuena kabidi « bena dibanza dia malu a mubidi », wakadi utulombalomba bua kukumbasha dijinga diawu (v. 12). Bualu bua tuakamana kulua bana ba Nzambi, ne Tatu wetu kena musue bua tuikale mu

Page 206: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bupika nansha. Wakamana kutufutshila dibanza dionso dituakadi mua kufuta, bua tuetu tuikale badishikamine, tumutumikila anu yeye. Kale, mupika wa bena Lomo, wakadi mua kupikudibua (mbuena kuamba ne kumupesha budikadidi), anyi mene muangata mushindu wa pa buawu, mu mu mulongo wa bupianyi bu muana kudi tatu wende (tshidibu babikila mu français ne adoption), muikale ne bukokeshi buonso bua bupianyi. Eu udi mundidimbi mukese wa mushindu wakenzela Nzambi bantu bonso babi, banyanguke, babipe ne bamutombokele ! Nzambi kakabesha anu dilekelela ku malu abu mabi, buakane ne dipikula dijalame, kadi kabidi wakabapa bua kuluabu bantu ba mu diku diandi. Ne bakapeshibua tshieya tshia Nyuma Muimpe, kudiye, ke kudi kabidi bana ba Nzambi bamanye malanda abu ne Nzambi udi Tatu. « Papa » anyi « tatu » (Abba mu tshiena Ebelu) udi muaku wa kumudilu udi muana mukese ubanga kujikula mukana muende (nv. 15, 16 ; 1Yon. 2. 13 ndekelu). Kusangisha ku bujadiki ebu budiye mutupesha, Nyuma Muimpe udi utulongesha bua kufuisha – mbuena kuamba ne kubenga kukumbasha - malu a mubidi (nv. 13). Anu patuadilekelela balombodibue kudi Nyuma Muimpe, ke patuadimanyisha ne tudi bana ba Nzambi (nv. 14 ; fuang. Mat. 5. 44, 45) patutshiena tuindila kumueneshibua dietu bu bana kumpala kua bifukibua bionso (nv. 19).Lomo 8. 22-30Pa buloba ebu budi bunyanguke ne bubi, malu adi kâayi a buakane ne makenga, ne buowa bidi bikokeshapu. Muntu ku dinyanguka diabu (nv. 21), wakakokesha bufukibua buonso, mukokeshe ne mabulunga (Cosmos) onso lelu, mu mudimu wandi wa patupu (nv. 20), Mikemu ya bakengeshibue buonso idi ibanda ifika ku matshiu a mulumbuluishi munene (Muadi 3. 34-36). Tuetu kabidi tudi tutua mikemu « mu mubidi wetu wa bupuekele » (Filip. 3. 21). Tutshiena tunvua dipungi dia bubi budi butunyunguluka, ne kabidi, bidi bikengela misangu yonso tuetu kudilumbuluisha nkayetu (nv. 13). Butekete buetu budi bunene : katuena bamanye, ne mushindu wa kulomba, ne tshinyi tshia kulomba. Ne kabidi, udi mudimu wa Nyuma wa kutendelela pa muaba wetu ne mikemu bualu bua yeye udi mumanye tshidi disua dia Nzambi unvua (nv. 27). Ne katuena bamanye mene tshidi tshimpe buetu nansha. Kadi nv. wa 28, udi utujadikila

Page 207: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ne malu aa, onso akamana kulongolodibua kudi Nzambi ne kundekelu, adi abuela bua dikumbasha dia «meshi ende », adi Kilisto muikale nsangilu wawu. Bualu, mbua kupetela Kilisto balunda mu butumbi, buakadianshila Nzambi kumanya, kubikila, kubingisha, ne kutumbisha bantu aba bakadi mu dikenga dinene ne bashimine, badiye ulongolola katataka bua dibikidibua diabu dia mu diulu (nv. 29). Edi ndilondangana dinene dia meshi a Nzambi adi asuikakasha tshiendelele tshipite ne tshiendelele tshilualua, ne adi adianjila kufila mu tshikondo etshi, ngikadilu watshi !Lomo 8. 31-39Mushindu eu wa dikumbasha dia meshi a tshiendelele onso a Nzambi nunku, udi upuwisha bapikudibue. Nkonko yonso yakadibu ne bua kudiele yakapeta mandamuna ayi makumbane ! Nzambi udi nende, muena lukuna kayi udi mua kuteta kumuenzela bualu bubi kabidi ? Nzambi udi umubingisha ; nganyi mukuabu katataka wateta kumubanda ? Umuepele wakadi ne bukokeshi bua kuenza nunku : nKilisto, yeye wakalua muakuidi wende ! Ntshinyi tshikuabu tshiabena Nzambi eu wakatupa mu Muan’andi dipa ditambe mapa onso bunene ? Neatupeshe « bionso nandi popamue ». Bionso eyowa, popamue ne makenga bikalau akengedibua mu shila wetu wa ditabusha (nv. 28). Bidi bimueneka ne makenga aa, akadi mua kutufikisha bua kutgutapulula ku dinanga dia Kilisto, padiwu enzesha munda muetu manunganyi ne diteketa. Kutangila « malu aa onso » adi atupesha mushindu muimpe wa kubandila dinanga edi, bu bakadi kabayi ne mushindu mukuabu wa kudimanya. Nansha bikala mushindu onso wa diteta : Bipupu, Kanyinganyinga, dikengeshibua… mu bualu buonso ngâsa mushilashilangane wa Mukelenge udi umueneka mu mushindu wa buawu : dikuatshisha, disamba, disanka, kuabanyangana netu dikenga59 kupuangane. Ku mushindu onso wa dikenga, dinanga dia bu muntgu buandi nkayandi budi buandamuna. Ne pikala dikenga edi ne ntatu yonso ya pa buloba mishike, netushale tshiendelele bangatshi ba dinanga edi dia Nzambi. Lomo 9. 1-18Shap.1-8 udi utuvuluisha lusumuinu lua muana mujimine : pakavulangana bubi buende, ngasa yeye wakatamba kuvulangana. Muluatshikibua ne nkazu

59 Kuabanyagana netu dikenga: sympathie

Page 208: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wa buakane, kakavuishibua bu muena mudimu anyi mupika mu nzubu wa tatu wandi nansha, Kadi wakabanga kuabanyangana nandi malanda mashemakane a buana (Luk. 15. 11-32). Kubanga mu shap. 9-11, ne bikale mpindieu bualu muan’ a bute, buena kuamba ne, tshisamba tshia Isalele, bua mabenesha akapetaye, ne bua mukau wandi. Bu tatu wa mu lusumuinu, mupostolo udi musue kunvuisha bena Isalele tshidi bunene bua ngasa. Ngasa eu kena musuikakasha ku malanda a ku ndelanganyi. Ndelanganyi yonso ya Abalahama kabakadi bana ba mulayi nansha ; tshileshelu tshia Esau, muena tshikama60, nansha wakadi muna wa dipasa ne yakobo, kakapiana mabenesha. Ne bua bualu buandi, Nzambi wakamba mei aa makole : « nakapidia Esau (tumanye ne Nzambi udi wamba diyi edi kunyima mumane kumona mushindu wakenda Esau) ». Tudi mua kuela mpata ne dinanga diende diakamana kunzulula mishimi yadi yonso bua bualu buandi anyi ? Tuele meshi ku muadi wa Mukelenge Yesu bua dibutuka dia Yelushalema (Luk. 19. 41), kanyinganyinga kanene kadi mupostolo wela lubila mu nv. yetu 2 ne 3. Tudi tuambulula ne, ka ku bukokeshi bua ku kuledibua kudi kujadika kudi muntu kayi yonso, lupandu lua ngasa (lua patupu) kudi muntu. Nuenu bana ba bena kilisto, bualu ebu budi buambimbua patoke bua bualu buenu kabidi ! Lomo 9. 19-33Mu mutshima wabu mutambe kukole wa dikamakama, bantu bakadipesha bua kulumbuluisha Nzambi, bilondeshele tshipimu tshiabu : bakuabo badi bamba, bualu bua yeye neafikile kukumbasha anu disua diende diakamanaye kupangadika, mbujitu kayi buatutekelaye patuenza bibi ? (nv. 19). Badi bakumbasha ne, muntu yonso udi mua kuenza bu mudiye musue, bikalaye udi mudianjila kusugudibua bua lupandu61, mu mishindu yonso ku ndekelu, yeye neasungidibue, kadi, bikalaye kayi musungudibue bua kusungidibua nunku, kudiensesha kuende kuonso kudi patupu, kakuena mua kushintulula difutu diandi dia ndekelu nansha. Ne ku ngelelu wa meshi eu mubi, makuabu meshi mabi a mushindu eu, adi alupukilaku ; bu ebu : Nzambi kena ne kansungasunga pa kudianjila kusunguila bakuabu difutu dia

60 Tshikama : Profane61 Mudiashila kusungudibua bua lupandu : Prédestiné

Page 209: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dijimina anyi ? – Mumanye ne eu ne wawa nebaye mu kabutu ka ngena, mbua tshiyi wakabafuka ! - Mushindu kayi udi Nzambi wetu muimpe mua kubueja bifukibua biende mu dikenga ? ... Shapita eu udi utulongesha ne, Nzambi kakalongolola tshivuadi nansha tshimue katshiyi tshia buneme nansha (tshilongoluela tshishi tshiandi–nv. 21). Kutangila, yeye wakalesha biobio ebi lutulu, ne utshina nabu kabidi lutulu, ne lutulu mene lua “musangu mule” (nv. 22). Kadi, bobo nkayabu bantu aba babi, ke badi badilongoluela nkayabu bua mutshima wabu mukole, kakui kudikanda ku dibutuka dia tshiendelele. – Bualu bumue budi bulelela ne, tudi mua kuandamuna bantu badi balubakana mu meji nunku ne : Nzambi wakanubikila, nuenu badi ne dî diandi mu bianza bienu. Wakasua kunuenza penu bu bivuadi bia luse. Anu dipidia dienu nkayenu ke didi mua kukanda dikumbasha dia meshi a dinanga diandi (bala 1Tim. 2. 4).Lomo 10. 1-13Dinanga diakadi nadi mupostolo kudi bana babu ba Isalele diakadi didilesha mu mushindu muimpe : Ku dilomba dia Nzambi (nv. 1). Edi didi dibanza dietu dia kumudilu bua bana betu badi kabayi banze kukudimuna mitshima yabu bua kuitabusha Mukelenge Yesu bu Musungidi wabu. Paulo ku shila wakadiye diambedi, wakamanya ne, muntu udi muakuikala ne lukunukunu bua Nzambi, kadi muikale mu nshila mubi. Mushindu kayi udi matanda manene ne malelela afika ku dishimbuka bualu bua « kaena ne dimanya dilelela » ! Ne etshi tshidi tshileshelu tshimpe ne tshilelela tshia kudiensesha kua patupu kudi bantu babunyi benza bua kubuela mu diulu, kutangila bidi bikengela kuitabusha anu dî « didi puabuipi n’ebe » (nv. 8). Bu muntu wakakuluka mu tshina tshile, wakadiensesha musangu mule bua kupatukamu ku bukole buandi nkayandi, pamutu pa kuakidila monshi wakamukupila bantu basungidi mu bianza biandi ! – nv. 9 ne 10 idi ituvuluisha ne ditabusha mu mutshima ne dishikula ku mishiku bidi malu abidi adi adi enda pamue malamatangane kaayi mua kutapuludibua. Bulelela bua dikudimuna budi kabuyi ne dijikula, budi mua kuedibua mpata. – Mu shap. 3. 22 kakuakadi kansungansunga kumpala kua bubi. Buonso bakadi mu dipila muomumue. Apa kakenaku ku bualu bua lupandu (nv. 12).

Page 210: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Buonso badi mua kulupeta. Mukelenge udi ne bubanshi bua kuandamuna ku majinga a buonso badi bamubikila.Lomo 10. 14-21Ditabusha didi difuma ku diunvua, ne ku diunvua dia dî dia Nzambi (nv. 17). Bidi bia mushinga wa bungi bua dî dia bukole edi kuambibua mu buloba bushima. Mukanda wa Nzambi udi wamba mukana mua muprofe Yeshayi ne : « mona makasa a udi ulua ne lumu luimpe … bu midiu malengele » (Yesh. 52. 7). Wakadi wakula bua Kilisto nkayandi. Katataka, bapikudibue badi balua biabu batangalashi ba lumu elu luimpe. Eyo, bu yonso wa kudibu wakasua kuikala mu muaba wakamutuma Mukelenge, bu mutumibua wa lukunukunu, dî diandi diakadi mua kunvuika tô ne kunfudilu kua buloba (nv.18). Nv. wa 15 udi utulesha kabidi mushindu mene udi bena kuitabusha mua kuamba dî edi : ke anu ku mei abu patupu, kadi kabidi ku dipuangana dia bienzedi biabu mu luendu luabu, bamane kubuesha makasa mu bisabata « bia kudilongolola kua kuvuisha lumu luimpe lua ditalala » (Efes. 6. 15). – Kutangila ! kudi kulua lukonko lua kanyinganyinga : « Wakuitabusha …nganyi » ? (nv. wa 16 ; Yesh. 53. 1) idi itulesha ne, mitshima yabunyi neyishale mikoleshibue. Ke muakadi tshisamba etshi tshia isalele, nansha mishindu ya bungi yonso ya kabadimusha nayi Nzambi mu dipungila dionso dikulukulu : Mose (nv. 19). Davidi (nv. 18), Yesh. (nv. 15, 16, 20, 21), mbuena kuamba ne Misambu ne baprofete. Kadi tudimuke bua katuikadi petu bena bupidia ne bena mpata (nv. 21). Lomo 11. 1-15Nansha Dikolesha diende dia mutshima, Isalele kena mulekedibue kashidi kudi Nzambi nansha. Mupostolo nkayende udi mumanyishi wa bualu buakadi ngasa mua kukumbasha bua disanka dia bena Yuda batomboke (nv. 1). Kale mu matuku a Eliya, yeye eu wakadidinga mu meshi ende ne tshisamba tshionso tshiakalekela Yepowa. Mu diteketa diandi, Eliya wakafikila tô ne « bua Nzambi ele tshisamba etshi mulawu » (nv. 2, 3). Kadi ngasa buimpe kayi mu « diandamuna dia Nzambi » (nv. 4) ! Mu tshikondo tshionso Mukelenge udi mudilamine kasumbu kakese ka bena lulamatu kudiye badi kabayi bakukuila mpingu ya pa buloba ebu. Tudi petu ba

Page 211: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

munkatshi muabu mu tshikondo etshi anyi (nv. 5) ? Nv. wa 9 udi utupesha tshileshelu tshia tshidi mua kuikala tshibikidibue bu mpingu eyi : kualakana kua mesa adi kumpalakuabu kudi kulua muba kudi bena mitshima mikole, ne Misambu 69. 22, ukumbasha, « kusomba kuabo mu ditalala (kudiunda) » kudi kulua bukondo kudibu. – Kunyima kua mabikila abungi, Isalele wakavuishibua mufofo kundekelu, bua disanka dia ba bisamba bia bende. Kadi dijinga dinene diakadi kudi mupostolo diakadi nunku : ne kupitshila ku mukawu wa bena Isalele kudi bantu ba bisamba bia bende bapiabapia bakangata lupandu (mukawu mene wakatambaye kukenga : Bienz. 13. 45 ; 17. 5 ; 22. 21, 22), ubafikishe ku dikeba dia ngasa wakalengululabo tô ne katataka (nv. 14 ; shap. 10. 19). - Masanka etu a buena kilisto, atambe kutabulusha dijinga kudi buonso badi batunyunguluke ! Lomo 11. 16-36Bua kunvuisha bualu bua Bena Isalele ne ba bisambabia bende, mupostolo udi wangata mufuanu wa mutshi wa mutshi muimpe wa Oleve udi tshinfuanyikishi tshia bena yuda, ne mutshi wa Oleve wa mu tshisuku, tshinfuanyikishi tshia ba bisamba bia bende. Matamba andi makuabu akatudibua « bua bupidia » (nv. 20) ne pamuaba au wakâtulabo, bakalamika matamba a ku mutshi wa oleve wa mu tshisuku wa Ba bisamba bia bende. Kutangila muntu yonso udi mumanye ne mulammi wa budimi utu wenza mushindu mukuabu. Utu ulamika matamba adiye utekemena bua kupola mamuma, ku mutshi wa mu tshisuku. Kubueshibua eku anyi kulamikibua eku, mupostolo udi ukubikila ne : « dilamika didi kadiyi mu tshilele (contre nature) » (nv. 24) dia ba bisamba bia bende ku tshikuku tshia mutshi wa Isalele, kudi kutamba kulesha bunene bua ngasa wakatubuesha tuetu badi kabayi bena Yuda, mu mabenesha akapeshabuo nkambua Abalahama. Kuditambisha kumpala kua bena yuda bua mabenesha aa, kudi kulua tshipeta tshitambe bubi tshiaku (nv. 20). - Tshikondo netshilue kunyima kua diambuibua dia Ekeleziya, tshikala buena kilisto bua kumesu mua kulumbulushibua ; kunyima kasumbu kakese ka lulamatu ka bena Isalele nekasungidibue kudi musungidi waku munene (nv. 26). Nunku, ba bisamba bia bende kabakadi ne bukokeshi nansha bumue mu ndelanganyi ; Isalele ku luende luseke, wakashimisha buende, buonso buabu bakalua mu

Page 212: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ngikadilu munyanguke muomumu, kabayi ne mushindu mukuabu, anu wa kukengela luse lua mulu. Ne kupala kua « ndondo wa bubanshi ne wa lungenyi, ne wa dimanya dia Nzambi, muposto udi wimana ne dikukuila » (nv.33).Lomo 12.1-8Tô ne apa, tuakumona tshidi Nzambi muenze bua bualu buetu. Shap. wa 12 ne ku 15, idi itulongesha tshidi Nzambi pende windila kutudi. Mukelenge wakama kuangata bukokeshi buonso pa mioyo yetu. Tumupesha bintu biende bionso : mibidi yetu, bu mulambu udi ne muoyo (mushilangane ne milambu mifue ne mibole ya ntendelelu wa buena yuda), bua yeye akuata nayi mudimu. Kadi, kumpala kua tuetu kukuata mudimu, bidi bikengela meshi etu mapiamapia ajingulule tshidi disua dia Mukelenge (bala Kol. 1. 9,10). Nansha tshimuenenu tshikale mushindu kayi, disua dia Mukelenge edi didi’anu dimpe, didi dimusankisha, ne diakane tshishiki (tutambe kuela meshi ku miaku ei) …ku bualu bumue ne ndisua diende (nv. 2 ; Yon. 4. 34). Bidi bikengela kabidi tuetu kutabalelela meshi etu ne kualumbuluisha, bua ashale meshi a kudipuekesha kâyi a disua dia bumuntu nansha, meshi makane, kâyi meshi manyanguka nansha. Nv. 6 tô ne ku wa 8, idi itela bipedi bikuabu bia ngasa : mudimu wa buambi62, mudimu wa mukuatshishi mu Ekeleziya, kuyisha, kusengelela, kuabanya kua bintu, udi ukokesha…bakuabu badi mua kuamba ne midimu yonso ei kayena mintangile meme, idi bualu bua bantu bakâdi bakole mu ditabusha. Badi badibingisha mbimpe ! kadi batangile dipa dia ndekelu, didi mua kukumbashibua kudi muena kuitabusha yonso mukole nansha muana : « udi ulesha luse aluleshe ne disanka » (2Kol. 9.7).Lomo 12. 9-21Mu nv. 1-8, biakadi bualu bua mudimu wetu kumpala kua Nzambi ; nv. 9-16 idi itela dibanza ditudi nadi kudi bana betu, kadi nv. 17-21 budi bujitu butudi n’abo kudi bantu buonso. Disengelela dionso didi muaba eu didi ne bua kuedibua meshi ne kusangana dikumùbashibue dionso mu nsombelu wetu wa matuku a muoyo wetu. Bualu bua bukokeshi bua dî dia Nzambi, budi mu miaba mishilangane : mu meku etu, ne ku mudimu wetu, munkatshi

62 Mudimu wa buambi : Prophétie

Page 213: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mua lubingu ne dituku dia lumingu, mu dituku dia disanka ne mu dituku dia dikenga (nv.15) … Mu malu onso atudi tupitshila, katupangi kuenza bu bena kilisto nansha. – Nv. 11 udi utukankamika bua kukuata mudimu. Kadi midimu mishilashilangane idi miteka kumpala kuetu : kukuatshisha bansanto, kusankidila benyi (nv. 13)… bionso ebi bidi ne bua kubumbakashibua mu miaku mikese ne « kukuatshila Mukelenge » mudimu (kabiyi bua butumbi buetu nansha). – kusanka mu malu adi mapuekele, ne kudifuanyikisha ne badi bapuekele (nv. 16), kuitabusha ne lutulu malu onso mabi adibu batuenzela (nv. 17-20), bidi ngikadilu mishilangane ne bumuntu buetu. Kadi mu mushindu au, ke ngikadilu wa kilisto udi munda muetu umueneka, bu muakamuenekaye munda muandi (1Pet. 2. 22, 23). Kuenza malu bimpe, kudi mushindu umuepele udi mutupesha bua kukanda kuandamuna ku malu bubi, ne udi kabidi mushindu wa kuapita bukole.Lomo 13. 1-14Kukokela kudi bakelenge, nkukela Nzambi udi mubateke. Anu pikalabi ne bidibu batuambila bua kuenza bitapulukangane ne disua dia Mukelenge (fuang. Bienz. 4. 19 ; 5. 29). Bena kilisto badi bangata dikubibua ne midimu idi ikuatshisha buonso mienza ku mbulamatadi, badi ne tshia kuikala ne tshienzedi tshimpe tshia muena ditunga, kufuta misangu yonsoTshitadi (nv. 7), kunemeka mei ne mikandu bia ditunga : ba mpulushi, mikalu… - «Kanuikadi ne dibanza ne muntu » (nv. 8) edi didi disengelele dinene ditudi katuyi mua kupua muoyo mu tshikondo tshietu etshi mudi mabanza malue tshibidilu anyi bu tshilele ! Mabanza adi mua kuikala butei misangu ya bunyi. 1° Tshiakumpala kutekemena kupeta nsobelu udi kayi wetu nansha. 2° mabanza adi mua kutueyemeshisha kudi bantu, pamutu pa kueyemena Nzambi (Yelem. 17. 7). 3° Adi kabidi mua kukeba nyuma ma kupanga lutulu ne wa disua dia bu muntu. Ndi mua kukeba mua kusumba tshintu tshidi Mukelenge kayi muanze kumpesha lupet lukumbane anyi ? Dibanza dinene ditudi mua kuikala nadi : dinanga didi nsangilu wa malongegesha onso adi mu shapita eu : dinanga bua Mukelenge (1Pet. 2. 13), ne bana betu, bua bantu buonsokabidi. – Kabingila kanene kadi mua kutamba kutabulusha mitshima yetu kadi ne « butuku budi butshia » (Yeshay. 21. 12). Nansha midima ya pa buloba minenge mushindu kayi,

Page 214: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muena kuitabusha udi mulombibue bua kuluata « biluilu bia nvita bia munya » (nv. 12 ; Efes. 6. 13…). Mukelenge udi ulua ! Lomo 14. 1-18Mukanda mua Bienzedi watuleshi mushindu kayi udi muena kuitabusha udi mulupuke mu buena yuda wakadi lutatu bua kulekela bilele bia ntendelelu wabu. Bapungi badiku kabidi lelu batshiena bakeba kukukumbasha bilele bia kumesua : kudikanda bua kubenga kudia nyama mikuabu, kuneka matuku a mafeto…Tudilame bua kubalumbuluisha ! Ntshiena ne bukoshi bua kuela mpata ne muena kilisto kena mua kuenza mushindu eu « bualu bua Mukelenge » (nv. 6) udiye Muikale ne bujitu bua kutumikila bua muena mudimu wandi. Misangu yabunyi, ngikadilu wa kukeba bua kulumbuluisha bakuabu udi mushinduwakulesha patoke ne tshiena mujingulule muoyo wanyi nkayanyi. Bualu bua bingikala ndi luseke elu mukuatshibua ne bundu buanyi meme nkayanyi, ne kuluseke lukuabu muluatshishibue ne meshi ne ngasa wa Nzambi udi utuala, kudisua kuanyi kuonso kudi kumuka mu lungenyi luanyi. Kutangilandi mua kuditeka bu mulumbuluishi pandi ngidila bua tshitupa tshipi meme kupita kumpala kua tshilumbuluidi tshinenen tshia Nz anyi (nv. 10 ; nansha bingikala mumana kubingishibua) anyi ? Tshiena anu ne bualu bua kubenga kulumbuluisha ngikadilu wa muanetu, kadi kabidi ndi ne bua kudimuka bua kubenga kumulenduisha ku bienzedi bianyi. Ndi musengeledibua bua kudikanda ku tshidi mua kushipa (tshishilangane ne tshidi tshidiundisha) muena kuitabusha mukuabu. Bua bulu ebu nv. wa 15 udi umpesha mei a katshimu : muan’enu eu «nyeye wakafulabu kudi Kilisto ».

Lomo 14. 19-23 ; 15. 1-13Nvesa ei idi itugunuka ne tshiena bualu tshia ngikadilu wetu ne bena kuitabusha bakuabu. Kumusha didmisha dia kubenga kubalenduisha, tudi tusangana mikenshi ya kulonda : - 1° kulonda « malu adi avuisha ditalala ne…ne atudi mua kudiundishangana n’au » (nv. 19). Kutangila kushanangana kudi kupatula bipeta bishailanha ne ditalala ne kudiundishangana. 2° Kuambuilangana nangananga mu milombo, mateketa

Page 215: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

a badi batekete (kabiena buinvuisha ne kuikala bateketu bua mibi nansha), ne kuvuluka ne tudi petu ne dijinga bana betu balume nansha bakashi batuambuile petu matekete etu. – 3° Kubenga kukeba tshidi tshitusankisha, kadi kukeba anu tshidi tshikuatshissha anu muanetu. Mushindu eu netulonde nshila ya udi tshileshelu tshietu tshipuangane (nv. 2, 3). 4° Kukebua bua kuikala ne meshi amuebua buobumue mu dikukuila kadikadi dinyanguke (nv. 5, 6) ne « kuakidila » bantu buonso mu ngasa umue wakatuakidila petu kakui kansungasunga (nv. 7). – Tujikule bimanyshilu bidi bipeshibue « Nzambi Tatu wa Mukalelnge wetu Yesu Kilisto » (nv. 6). Udi « Nzambi wa lutulu ne wa busambi » (nv. 5) ne udi utupesha ebi kupitshila ku dî diende (nv. 4). Udi kabidi « Nzambi wa ditekemena »ne udi musue kutûshamu (nv. 13). Kundekelu nv. 33 udi umubikila bu Nzambi wa ditalalaudi musue kuikala n’etu. Lomo 15. 14-33Mupostolo udi mutuishibue bua malu mimpe bua bidi bitangila bena kuitabusha ba mu Lomo (nv. 14). Kudianjila kujadika malu mimpe kudi bana betu, nkutekemena kudi Kilisto udi munda muabu. Bidi kabidi mushindu wa kubatabulusha bua kushalamamu. – Ne kudipuekesha kunene, Paulo kena wamba bua dibakumbula diabu bu ne disengeelela diandi diakadi ne mushinga, kadi wakadi mumanue dikumbana diabu bua kusengelelangana muntu ne mukuabu (nv. 14). Ke bua wakadi musue bua buobu bikale ne butumbi bua dikala diandi munkatshi muabu, kadi bua yeye nkayende ikale n’abu bua dibamona diandi (nv. 24 ndekelu). Kundekelu mupostolo muneneudi ufundila bana babu ba mu Lomo ne udi dishinga ne milombo yabu (nv. 30). – Muenseshibue kudi lukunukunu bua lumu luimpe, Paulo wakakeba misangu ya bunyi bua kuya ku Lomo (nv. 22). Kadi Nzambi mu meshi ende, kakamuitabushila nansha. Tshimenga etshi tshinene tshia tshikondo atshi tshia kale, katshiakadi mua kulua tshitudilu tshia mudimu wandi. Kabiakadi bikengela bua Ekeleziya wa mu lomo aditumbishe bua kuikala muledibue kudi mupostolo nansha bua kuditekaye kumutu kua Ekeleziya mikuabua…bu muakabengaye kupanga bua kuenza nunku kunyima. « Ekelezia (mujima) udi tshimenga tshia mu diulu ne tshia

Page 216: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshiendelele tshia butumbi ne tshia meshi a Nzambi » (Dilonga dia dî difunda kudi J. N. D. pa Bienzedi, tshibejibeji anyi page 126).

Lomo 16. 1-16Shap. wa 12 wakatulongesha tshiakadi mua kuikala didifila ne mudimu wa buena kilisto. Shap. wa 16 udi utulesha mudimu eu mu Tshienzedi mu nkatshi mua bena kuitabusha ba mushinga ba mu Lomo badi mupostolo wela muoyo. Bu muakamba Mufundi mukuabu, apa tudi ne « tshitupa tshia mukanda wa tshiendelele… kakuena mudimu nansha umue utudi tuenzela Mukelenge udi upanga kufundibua mu mukanda wende ; ke anu dina dia mudimu kampanda, kadi kabidi mushindu udiu muenza…» (wakafunda nunku udi C. H. M mu mukanda wende wa Nomba Tshibejibeji tshia 135). Mushindu eu ke udi mu nv. 12 bana betu aba Tufaina ne Tufuso ne Pêsi kabayi batedibue mu kabushima to, kadi mbatele muntu ne muntu pa buende bualu bua bikala babidi ba kumudilu bakakuata mudimu mu Mukelenge, musatu « wakatamba kûkuata kabidi » ne midimu yabu kayena mibuelakane nansha. Bionso bidi bitabushibue ne bifundibue kudi eu udi kayi mau kudishima nansha. – Paulo ku luende luseke, kena upua muoyo bionso biakamuenzelabo nansha (ndekelu wa nv. 2 ne 4). Tudi tusanga apa « bakuatshishanganyi nende ba mudi » Pisikila ne Akula (Bienz. 18). Nsangilu wakadi udisangisha anu mu nzubu muabu tshianana (ndishilangana kayi didi pankatshi pa nzubu wa basilike muashibue wa mu Lomo !). Mioyo idiye ubela mu Kilisto idi itamba kusuikakasha buobumue bua bana ba muntu. Katuena mua kulengulula bua kufikisha mioyo yakatupeshabu bua kuela bana betu nansha.

Lomo 16. 17-27Malu a akasankisha muoyo wa Paulo akapetaye mu bena kuitabusha ba mu Lomo, kaakamupanyisha bua kumona njiwu yakadi nayi bena kuitabusha aba (nv. 19). Kumpala kua kushikisha mukanda eu, udi ubadimusha bua balongeshi babi, bakadi ne tshimanyinu ne bakadi basua kudisankisha nkayabu, bakuatshila majinga ne nkuka yabu ya mubidi mudimu (difu diabu

Page 217: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mene : nv. 18 ; Filip. 3. 19). Tshipeta tshimpe kudibu katshiakadi tshia kuelangana mpata « ne bantu ba mushindu eu » anyi kulonga bua kumanya bilema biabu, kadi, kutapuluka n’abo, ne bikale ne mitshima mitoke ku malu mabi (nv. 17-19 ; Nsum. 19. 27). Dimueneka dia malu mabi aa kadiena dipanga kutupesha meshi nansha. Ke buatshinyi, bua kutukankamika, Nyuma udi utujadikila ne tshitupa tshipi Nzambi wa ditalala neadiatshishe satana mushi mua makasa enu (nv. 20). Baledi babunyi ba Pauloa bakadi basanganyibua munkatshi mua bena kilisto ba kumudilu (nv.11, 21), kakui mpata nansha mamuma a kulomba kuandi (shap. 9. 3 ; 10. 1). Bionso ebi bitambe kunyungisha kulomba kuetu bua bana betu badi kabayi banshi kukudimuna mutshima ! – Tshidi Nzambi utamba kuindila ku ditabusha dietu, nditumikila (nv. 19 ne 26 ndekelu), ne tshidi ditabusha dietu petu mua kuindila kudiye « kupitshila kudi Mukelenge Yezu Kilisto » tshidi Mbukole (nv. 25), lungenyi (nv. 27) ne ngasa (nv. 20, 24). Popamue ne mupostolo tumupeshe butumbi mukumusakidila, nangananga mu dimusankisha.

1 Kolinto 1. 1-16Ekeleziya munene wakamana kumueneka mu Kolinto ku mudimu wa mupostololo Paulo (Bienz. 18. 10). Yeye eu muikale ku luseke elu Mpasata wa lulamatu ne ku lukuabau kabidi mutangadiki, udi utungunuka ne dinanga dionso bua kumutabalela (fuangikija ku 2Kol. 11. 28). Udi mufundibue mu Efeso Muakanda eu wakamudilu udi mufundila « buonsobadi mu muaba onsobadi batela dinadia Mukelenge wetu Yezu Kilisto » (nv. 2). Bituikala bamana kuikala bva munkatshi muabu, nunku mukanda eu udi kabidi mutufundila ne tuetu kabidi muomumue. – Paulo wakapeta lumu lubi lua mu Kolinto. Malu abuungi mabuelakane akamuenekamu. Kadi kumpala kua kuakula malu aa, udi uvuluisha bena kuitabusha abu bubanshi buabu bua mu nyuma, ulesha ne bubanshi ebu bakabuanganta kupitshila ku ngasa wa Nzambi (nv. 4, 5). Bua tuetu kupima bunene bua bujitu buetu kumpala kua malu a Nzambi ne kuangata ne mushinga nsombelu wetu wa buena Kilisto, bidi bikengela bua kuanshi kubalulula masanka abungi atuakapeta. Ne tumanye bua bulu buawu

Page 218: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kusakidila Mukale bu mudi muposto wenza apa. Bualu bua kumudilu budi mupostolo utandisha bena Ekeleziya eu budi bua Matapuluka, matapuluka aa adi kabidi atuluila petu misangu mikuabu ! Bena kuitabusha bakadi balondamu (Paulo, Kefa ne Kilisto bu muyishi munene mutambe bakuabu : Yone 3. 2). Pamutu pa kuikala basuikakasha mu buobumua bua « Yezu Kilisto, Mukelenge wetu », muana wa Nzambi (nv. 9). Buobumue ebu buikala kipatshila ketu (1Yone 1. 3).

1 Kolinto 1. 17-31 Buetu « tuetu badi bapeta lupandu » dî dia mutshi mutshiamakane didi bukole bua Nzambi. Kadi bua badi kabayi ne muoyo wa Nzambi, didi ‘anu bu bupote kudibu. Bionso bidi biunvuisha mutshi mutshiamakane : lufu lua muntu muakane lulombibue kudi buakane bua Nzambi, dibuikidibua dia patupu dia bantu babi, ditekibua dia muntu mukulukulu ku luseke, malu onso malelela adi mu meshi a bumuntu. Kuenza kua malu a bishima ne malu a kukema, kupuangana kunene kulondangana ne ngikadilu mukole wakuenza malu mimpe… mu tshikondo tshimpe, ke mushindu wa ntendelelu udi kayi utonda muntu nansha umue ! Nunku bene meshi buonso ne bafundi, batontolodi, mu tshikoso misuka mikole yonso ya tshikondo etshi…ne ya bikondo bionso, nv. wa nv 18 udi ubabumbakasha mu tshiambilu tshimue tshidi tshitshinyisha ne : « bantu batshidi bajimina ». – Budi bualu ne munkatshi mua bapikudibue ba Mukelenge mudi bena meshi, badi ne bukole, ne badi ne butumbi…bakese (nv. 26). Bualu bua budi bualu bukole bua buobu aba kudivuisha « bu bana bakese » (Mat. 18. 3. ; 11. 25). Bua kuditumbisha Nzambi udi usungula bintu bitekete ne malu mapuekele ne adibu bapetula, ne mushindu eu ke udi biau bena kilisto kudi bantu ba pa buloba. Kadi mushinga wabu nkayabu udi ne bualu kayi buobu badi mu Kilisto Yesu ne yeye udi kudibu : bukole … lungenyi… ne buakane, ne bujidibui ne bupikudibu (nv. 24, 30).

1 Kolinto 2. 1-16Tudi bamanye ne pa buloba, tshipedi tshia kuakula, dimanya kampanda, ne « ne mei abunyi a lungenyi » adi mua kukumbana bua kujadika ditshimuna

Page 219: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dia bulu kana buonso. Kadi bua kumanyishamei a ditabusha pa buloba, Nzambi kena udiambuluisha ne bukole bua meshi a bantu ne bua butangadiki buabu (nv. 4, 5). Paulo, nansha dimanya diende, kakadimuensha mu Kolinto ku lungenyi luende ne ku dimanya diende anyi ku diakula diandi nansha. Mushindu’eu wakadi mua kuela dilongesha diende mpata, bualu bua mutshi mutshiamakane wa kilisto wadiye wamba, wakadi unvuisha ndekelu wa bionso biakadi muntu mua kuditumbisha nabi. Kadi muena kuitabusha, kayi mu akushimissha tshintu nansha tshimue, wakapeta « tshinanan kudi Nzambi » bintu bidi kabiyi bimueneka – ne mushindu wa kubijingulula, ne wa kubiangata : Nyuma muimpe ke mushindu umuepele udi Nzambi wenza nandi mudimu bua kutuambila meshi ende (nv. 12). Musambu udi ne mushinga kayi bikalaku kakui tshintu tshia kûnvuisha, anyi bande (mukaba wa mei), disque bidi ne diambuluisha kayi bikalaku kakui tshisanshi bua kubiunvua ? Ne kabidi ntshipeta kayi ku dimba dimpe kadi bateleshibue kudi bantu badi ba mpudi matshi ? Mushindu umue diakula dia Nyuma « muntu wa mubidi » kena mua kudiunvua nansha. Kadi « muntu udi wa nyuma udi unvua malu adi a nyuma kupitshia ku bukole bua nyuma » (nv. 13-15).1 Kolinto 3. 1-15Bakuatshibue ne matapuluka, bena Kolinto kabakalesha didiunda diabu nansha. Bafuanangane ne balongi, bakadi batandanga bua kuikala aba kudi mulongeshi udi ne dimanya diabungi, bakuabu kudi udi ne kalasa kimpe. Paulo udi ubambila ne kujinga mulongeshi pamutu pa kujinga dilongesha, nkuikala bu bana bakese. Nkuikla kabidi bantu ba mubidi (nv. 3). Misangu yabungi tutu tuabondakasha dîsha dilelela ne udi udîsha : bituikala tulonda muyishi mukuabu wa Nzambi ne meshi matapuluke ne kena ne bualu bua yeye kutuambila, tudi tupeta tshitudi tumuka mu kunvua bulelela. - Kunyima mupostolo udi ulesha bujitu budi n’abo udi wibaka. Mu mudimu wa Nzambi, mundidimbi wa budimi anyi wa Nzubu, muena mudimu yonso udi ne mudimu wa kukumbasha. Udi mua kutuala bintu bia kuibaka nabi (mbuena kuamba ne mishindu mishilashilangana ya bulelela mu dî dia Nzambi) : kudiundisha misuka ya bana ba Nzambi ku dibambila bua buakane bua Nzambi (ngolo), bua bupikudi (argent), ne matumbi mashilashilangana a

Page 220: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kilisto (mabue a mushinga mukole). Kadi mu tshimuenenu tshia bunene bua mudimu, udi kabidi mua kuibaka ne mitshi, bisosa anyi bidi bisasa…mudimu wabutukadibua ku kapia. Eyo kadi « muntu ne muntu amanye mushindu » (ke bualu bua bunene bua mudimu) udiye wibaka pa bishimikidi bidi kabiyi binyanguka : Yesu Kilisto.1 Kolinto 3. 16-23 ; 4. 1-5Ku lusete lua bena mudimu badi mua kuenza mudimu mubi (nv. 15), kudi kabi bena mudimu babi badi banyanga ntempelo wa Nzambi. Ntempelo eu udi wa tshijila bu mudi yeye udi mushikame mu muikale wa tshijila. Ne mupostolo udi ubavulisha ne tuetu kabidi tudi ba tshijila (nv. 17). Muntu kadienganyi meshi ne bua bualu buandi nkayandi ne bua mudimu udi ukuata (nv. 18). Lungenyi lua malu a pa buloba ludi bupote kudi Nzambi, lungenyi lua Nzambi ludi bialu bupote kudi ba pa buloba (nv. 19). Buimpe bua lumue ne lukuabu budi bumuenenka anu ku kipatshila. Muntu wa pa buloba udi ne luse kudi muena kilisto udi ulumbila kipatshila ka patupu ne kadi kakayi ne diambuluisha ne masanka a tshikondo etshi. Bualu budi tshinyi, tudi bietu mua kuikala bakuatshibue ku bupote bua mushindu eu anyi ! Masanka atudi mua kukeba aa adi tshinyi ku luseke lua tshitudi natshi ? Paulo udi ujikula ne bintu bionso nbitu, ne bidi kutudi bualu bua tudi ba Kilisto kudi bintu bionso bikalangane biende. Muinshi muandi tudi mua kupeta bionso bidi bikengela bua mudimu wandi. Kadi tshidi ne mushinga ntshia « tusanganyibue ne bantu ba kueyemenyibua » (shap. 4. 2). Bualu muntu yonso udi mulami wa bikese anyi wa biabnyi, ne yonso ku dina edi neapete butumbi ke kudi muan’abo kadi kudi udi ubala mu mutshima wa muntu ne muntu (nv. 5 ; tang. 2Tim. 2. 15). 1 Kolinto 4. 6-21Muji wa matandu mu Kolinta wakadi tshinyi, bikalau kauyi lutambishi ? (Nsum. 13. 10). Mutu yonso wakadi utumbisha tshipedi tshiandi ne dimanya diandi (shap. 1. 5), bapua muoyo bualu bumue ne buonso bakapeta bipedi ebi patupu ku ngasa. Bua tuetu kulama kudipuekesha, misangu yonso tuvuluke lukonko elu lua mu nvesa wa 7 ne : « udi ne tshintu kayi, tshiudi kui mupete kudi mukuabu ? » - Bualu bukua, kukuatshibua ne lupepelu lua diditambsha anyi lua kudibala ne mushinga, nkukeba tshintu tshikuabu

Page 221: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

pamutu pa « Yesu Kilisto mupopedibue pa nkulusu » (shp. 2. 2). Mushindu eu nkubanga « dikokesha » mu tshikondo etshi, kutangila badi bafunda ne : « bituakenga nandi (mu matuku atudi nau aa), netukokeshe popamue nandi » (2 Tim. 2, 12). Paulo ku luende luseke kakakeba bua kushintulula dilondangana edi nansha. Wakadi mudisunguila bua kuangata muaba katataka ne « bintu bia kuimansha ku diala bia pa buloba, mubengibue kudi buonso » … luseke ludi bena kilisto bakese bitabusha bua kuangata ne disanka. Kadi mumanye ne, bidi biya ku disanka diabu, udi ubasengelela banangibue bandi ba mu Kolinto bua bamulonde mu nshila eu. Wakadi tatu wabu mu Nyuma (nv. 15) ne wakadi musue bua bamufuane, bu mudi bana bafuana tatu wabu. Kadi bikala disopuesha diandi kadî dipete muaba kudibu, wakadi mudilongolole payayi kudibu, bua kuya ne « mulangala » buena kuamba ne kubabela bikole ne dinyoka, mudimu wa tatu wakadiye ukumbasha bua diakalengele dia bana bandi bananga (nv. 14). 1 Kolinto 5. 1-13Mupostolo udi ubanga katataka tshiena bualu tshia bualu bukole. Kumusha matapuluka manene, mu Kolinto muakadi ngikadiluwa bubi mutambe bunene, buakadi nansha buenshibue kudi muntu umue buakadi bunyanga Ekeleziya mushima (fuang. Yosh. 7. 13…). Kadi bunene bua bua bubi, « luevene elu » buakadi mua kubabuesha mu muadi ne dibuondakasha, kabuakapumbisha kabidi « kudisua kuabu ». Bidi bu muntu udi mukuatshibue kudi disama dia nsudi, udi ushima kumanya disama diandi ne usokoka mputa yadisama diandi mu bilamba biakane. Mu dina dia Mukelenge, muposstolo udi ulomba malu a patoke ne abulelela (nv. 8). Kena utshina bua kubulula bualu ebu bubi. Bangabanga ne kukuat mudimu ne kujikula kua ditabusha, bidi bikengela bua kondo ketu ka mutshima kikale kalongolodibue. Ne bunsantu budi bulomba ne muena kuitabusba kamanyi anu mua kudikanda anu ku bubi, kadi kabidi amanye mua kuditapulula ne bantu badi bashikame mu bubi kadi bikale ne didinga ku mesu, babikidibua ne bana ba Nzambi (nv. 11). Nkipatshila kayi kanene kadi kenzesha ne pa nkayetu anyi Ekeleziya mujima tudi ne bua kudilama ku buobumue ne kulengulula kua malu onso mabi. Ke ka kuangata bukokeshi pa mutu pa

Page 222: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bana betu nansha, kadi mushinga mutambe bunene wa mulambu wakajimisha mibi yetu (nv. 7).

1 Kolinto 6. 1-20Bualubukuabu bubuelakane buakadi mu Kolinto. Bena kuitabuja bakuabu bakadi baya kufundangana ku tubadi tua pa bulobaebu. Bumanyishi bua kanyinganyinga kakole! Mupostolo udi upisha buonso babidi: wakadi kayi muitabusha bualu bubi buakamuenzelabo, ne wakenzala muan’abo bibi. Kunyima udi wakula bua malu aa mushindu udiu enzeka mu nkatshi mua bantu badi kabayi bitabusha, ne udi uvuluisha ne kanuena mua kusungidibua ne kushala mu ditungunuka dia kuenza malu adi kâyi a Nzambi. – Udi ujikija ne: mushindu eu ke unuakadi bikondo bishale. Kadi Nzambi wakamana kunuvua, kunulengesha, ne kunubingisha! Mbualu bua kunukoyesha kabidi anyi? –Bubi bumana kumushibua ne butekibua ku luseke, kakuena tshintu tshidi tshinkadika…kadi bionso bidi mua kunkokesha bingikala ntshiena ndimuka kudibi (nv. 12). “Bualu bubi kabuena mu bintu, kadi budi mu dinanga dia bintu bidi mu mutshima wetu” mei a mufundi mukuabu adi amba nunku (J. N. D. mu mifundu mitshintshikila pa Luka tshibejibeji tshia 69). Nv. 13-20 udi buala bua tshijila. Nvesa ei ikale mifunda mu mutshima wa nsonga yonso muena kuitabusha, udi mutamba kuinakala mutetshibua kudi nkuka ya mubidi. Mubidi wende kawena bualu buende kabidi nansha. Nzambiwakamana kûsumba bua wikala kudi kilisto, bu tshitupa tshia mubidi wandi (nv. 15) ne kudi Nyuma Muimpe ntempelo udi tshijila bu mudiye yeye (Nyuma muimpe) muikale munda muandi mutumibue kudi Nzambi (nv. 19).

1 Kolinto 7. 1-31

Kunyima mumane mu shap. 6. 13-20 kudimusha bena kuitabusha bua kuepuka ku bukoya buonso, mupostolo ku kuandamuna kua nkonko yonso yamuelabo, yeye udi wakula mu shap. 7 bua nshila udiye ne bualu bua kubuela ne diannyisha dia Mukelenge : nshila eu wa dibaka.

Page 223: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Nsonangalume muena kilisto wakamana kudimuka bua kuludika nshila wandi bilondeshele dî dia Nzambi (Mis. 119. 9), neatungunuke bua kuidila anu kudi Mukelenge mu dipangadika edi dinene. – Malongesha adi alonda, mafidibue kudi Mukelenge, kupitshila ku dibuluibua anyi ku mei a mupostolo bu mamuma a dimanya diandi bua kukuatshisha badi bikale mu lutatu lua dibaka : pa buabi kudi muanetu wa balume anyi wa bakashi udi muikale ne mukashi anyi mulume udi kayi muena kuitabusha. Tufunde ne, dikankamika didi mu didi mu nv. 16 didi kudi muntu wakamana kubuele mu dibaka, diba dia kukudimuna kuandi kua mutshima ke kudi eu wapanga kutumikila ku 2 Kol. 6. 14. –Nvesa wa 23 (6. 20), udi wambulula ne « nuakasumbibua ku mushinga mukanda ». Moshinga wetu wakavuishila Mokalenge makenga bua kutupikula ku bukokeshi bua satana ne bua pa buloba, udi kabingila kanene bua tuetu katupinganyiku. Buakumukuatshila mudimu, Mukelenge udi musue balume anyi bakashi badishikamine. Kadi yeye ke udi musungule ngikadilu kayi wa kumukuatshila mudimu : ditunga , meku, muaba wa mudimu. Kumpala kua kuangata dipangadika bua kushintulula, tuikale batuishibue didi disua diandi diakane.

1 Kolinto 7.32-40 ; 8. 1-13

Kupanga kuikala nekuditatshishabua bintu bia pa buloba, kuikala ne mutshima mufila ku malu a Mukalenga bua kukeba misangu yonso bua kumusankisha, kumukuatshila mudimu kakuintatu63 , eyo tangilatangila kipatshila anyi kasombelu ka muena mudimu wa Nzambi udi mujike kumpala kua udi mubake. Kadi bu Paulo dibi bikengala kuikala muangata bualu ebu bu ngasa. – Mu shap. 8 Paulo udi utangila bualu bua nyama ya ku tshishipelu (boucherie), yakadi mifidibua pa bioshelu bia mpingu, kumpala kua kupanyibua mu bisalu. Biakadi kudi bantu ba bundi bualu bua kuondo ka mutshima (fuang. ku Lom. 14). Mu matunga etu, bualu bua mushindu eu kabuenaku kabidi nansha, kadi misengelelelu ei idi mua kutukumbanyina kutudi buonso pa diba ditudi tukeba bua kulenduisha mukuabu : muan’etu udi Kilisto mufuila ku mutshi mutshiamakane. Malu aa bena kuitabusha ba mu Kolinto bakadi bâmanye ! Mupostolo udi utamba kubambuluila misangu

63 Ntatu : mu mukanda wa français mudi muaku « ditraction » kadi tudi balonda dikudimuna dia mu mukanda wa tshiluba

Page 224: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ya bungi ne : « kanuena bamanye ne… » (tang. chap. 6. 2, 3, 9, 15, 19…). Kutangila ! dimanya edi diakabambuluisha ku tshinyi ? Anu ku dikeba dia lumu lua patupu. Nansha tuetu muomumua tudi mua kubuela mu njiwu ya mushindu umua, tuetu badi bikale ne dimanya diabungi dia lungenyi, pamutu pa kuikala nadi dia ku muoyo. Bua kufikila ku dimanya « bu mudibi bikengele kumanya », bidi bikengele kunanga Nzambi (nv. « ). Ne kumunanga, nkutumikila anyi kuteka mu tshienzedi tshidi tshitukadi bapete diakalengele dia kumanya (Yone 14. 21, 23).

1 Kolinto 9. 1-27

Bakuatshibua ne lutambishi bualu bua bipedi ne dimanya biakadibu nabi, bantu bakabua bakadipesha miaba ya kumudilu anyi ya mushinga munda mua Ekeleziya wa mu Kolinto. Ne bumuakadi muntu ne muntu udibandisha bua kupepesha bakuabu, bakafikila bua kuelangana mpata bualu bua bukokeshi bua bupostolo bua Paulo, mbuena kuamba ne bua Nzambi mene. Bua bualu ebu, Paulo bukokeshi bua kudibingisha ku buala bua mudimumu wende ne ku luendu luende. Mudimu wa butangadiki, wakadi bujitu buandi, buakangataye mukana mua Mukelenge, ne kakapanga kutumikila ku tshikena kumona tsia mu diulu (Bienz. 26. 17-19). Kudi bena Yuda, wakadi ubalesha Nzambi wa Isalele, bujitu buabu mu dipidia dia Musungidi, Muana wa Davidi, ne dilekedibua dia mibi (Bienz. 13. 38…). Kudi ba bisamba bia bende, batendeledi ba mpingu, wakadi ubambila Nzambi umuepele, udi ne lutulu kudi bifukibua biandi, wela mukenshi bua bakudimune mitshima yabu (shap. 17. 22…). Paulo wakadi umona kumpala kuandi mushinga wa difutu wakadiye mua kupeta kundekelu kua mudimu wandi : bantu buonso basungidibue ku mudimu wandi (1Tesal. 2. 19 ; Filip. 4. 1). Muya mutangila ku kipatshila difutu diandi mene, wakadi widikisha kulumbila kua lubilu bu muena manaya a lubilu (athlète) mu tshipalu, uludikisha mubidi wende, wela meshi anu ku butshimunyi. Kadi mutshimunyi wa manaya wakadi anu ne tshifulu tshia butumbi tshia tshitupa tsshipi bu dibutu, butumbi budi bunyanguka makelela (nv. 25). Dilumbila dietu dia buena kilisto, didi ne difutu, tshifulu tshia butumbi tshidi katshiyi tshifubidila. Tulumbila bua kuangata tshifulu etshi (nv. 24).

Page 225: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

1 Kolinto 10. 1-13

Kupitshila kutshileshelu tshia bena Isalele, Paulo udi utunvuisha dipila dia bujitu bua buena kilisto bua ku mesu. Ku mesu, badi ne luseke ku mabenesha matamba buimpe a Nyuma : Kilisto, mudimu wende, Nyuma wende, dî diende… (nv. 3, 4). Kadi Nzambie kena mua kusanka ne babungi ba munkatshi muabu nansha bualu bua kabena ne ditabusha nansha (nv. 5 ; Ebel. 10. 38). Ku bualu bua luendu lua bena Isalele mu tshipela, Nyuma udi uyupesha tshileshelu tshia kanyinganyinga, tshidi mitshima yetu mikala pabuipi bua kukumbasha, nansha mikale ne dina dia buena kilisto : nkuka, kutendelela kua mpingu, manunganyi … Udi utudimusha ku bidi bikumbanyina mamuma aa a mubidi – nansha bikala ngasa udi wenzesha ku buimpe bua muena kuitabusha. Kadi bubi ebu budi buikale ne bukole munda muetu, mutei udi ukeba kubumuensha patoke ku majinga andi, bua kumona mua kutuponesha. Ne mushindu eu, nangananga, diba ditudi tudimona bantu badi bimane kulu kupitshila ku bukole buetu nkayetu (nv. 12). Kadi «  Nzambi udi ne lulamatu » ; ndikankamika kayi patudi tuela menji ku lulamatu elu ! Mumanye butekete buetu, kana ulekela bua satana atuteya ne diteta ditudi katuyi bamanye mua kutantamena (tang. Yob. 1. 12 ; 2 ; 6). Wakadianjila kulongolola bua diteta, tshipeta tshia butshimunyi (nv. 13). Tueyemena pa milayi ei misangu yonso idi muena lukuna ulua kumpala kuetu. Bulelela, Nzambi udi ne lulamatu !

1 Kolinto 10. 14-33 ; 11. 1

Buobumue ne Nzambi, luseke lua disanka lua muena kuitabusha, kabuena buitabusha kupetangana kuonso ne kutendelela kua mpingu mu mishindu yaku yonso nansha mimpe. Ne nangananga, « ku mesa a Mukelenge » kudi buobumue ebu buleshibua. Badi badia diampa ne banua lupanza, badi bikalangane buonsobapikudibue ba Mukelenge, ne bidi bikengela mu bunginyi buabu, bikale buonso bapikudibue ba Mukelenge. Nunku tudi tubamona ku ditabusha bafuanyikishibua mumutanda eu umue wa diampa tshinfuanyi tshidi tshilesha ne mubidi umue. Badi balesha buabumue ebu bua Ekeleziya budi bukua ntendelelelu buela meshi bua kukumbasha… kadi bukale buobu bumane kuikalaku ! - Bingikala ntshiyi ngelangana meshi bua

Page 226: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

malu anyi nkayanyi, ne misangu yonso ngela meshi anu bua malu a muan’etu ! mbuena kuamba ne malu a Mukelenge Yesu ; (fuang. Filip. 2. 21) ! Kutangila kuelangana meshi ku malu a muan’etu kakuena kuelangana meshi anu bua buimpe anyi diakalengele diandi, kadi kudi kuelangana meshi kabidi bua kondo kadidi ka mutshima. Nkukebua bua kumuenzela malu kampanda ne kudikanda bua kumuenzela makuabu. Mushindu eu nengikale ndikonka misangu yonso ne : mu bualu budiku katataka, ndi ne bidikadidi bua meme kusakidila anyi ? Bualu bundi ngenza katataka, nansha kudia kuanyi, nansha kunua kuanyi (bitapuluke ne nv. 7), bidiku bua butumbi bua Nzambi anyi ?

1 Kolinto 11. 2-16

Bitupa bikese bia mu Mukanda wa Nzambi biakapatula tshiena bualu tshia mpata yabunyi, kumusha malongesha a shapitre eu (nv. 16). Mbua tshinyi mupostolo, anyi kuamaba kuimpe Nyuma Muimpe udi utangila ne tumalu tudi tumueneka tutambe kuikala tukese bua bualu ebu bua mukashi kuikalayi ne nsuki mile anyi bua kuika ne tshibuikilu ku mutu kuandi ? Bidi bikengela tuvuluke diambedi ne buena kilisto kabuena buikala mu malu menza adi amueneka, kadi budi mu kabujima ka ditapulula didi ditukuatshisha mu muoyo wetu wa matuku onso (Luk. 16. 10). Ku luseke lukuabau, Nzambi udi ne bukokeshi ne kena mua kutubingisha mu malu onso adiye utulomba mu dî diandi. Kutumikila kakui kutontolola, ke kutumikila kulelela. Nunku malongesha aa adi bu diteta kampanda kudi mukashi yonso ne nsongakashi yonso muena kuitabusha. Bidi bu Mukelenge udi umulomba ne : newenze bualu ebu bua bualu buanyi anyi ? Newikale ne dijinga ku muoyo wa kulesha mu bienzedi lulamatu anyi dikokela diebe, anyi neutume kumpala mushinga wa nvuadilu anyi wa bulengele anyi ? – Kundekelu, katupu muoyo ne bualu ebu bunene : banjelo badi kabayibamueneka, badi batangila mushindu kayi udi bena kilisto bakudimuna ku meshi a Nzambi (nv. 10). Tudi tufila tshimuenenu kayi ku meshi aa ?

1 Kolinto 11. 17-34

Mu Kolinto muakadi matapuluka. Matapuluka aaakadi amueneka ne mu kudisangisha. Babanshi bakadi bafuishabapele bundu anyi babapetula, ne

Page 227: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

biakadi bikeba mukau. Bualu bukuabu butambe kuikala bukole, Bidia bia Mukelenge kabiakadi bitapuludibue ne bidia biabu bia buobumu (Agape), kudia eku kuakadi kudibua ne dinyanguka diabungi kudi bantu babungi. Ke tshikondo tshidi mupostolo mua kuvuluisha nangananga dibuluila diakangataye kudi Mukelenge. Bidia bia Mukelenge bidi tshivulukilu tshimpe bua tshai Kilisto wakadifila bua bualu buetu. Tshivulukilu bulelela tshidi tshiakula mu mutshima wa yonso udi udisangishaku, kadi tshidi tshiamba kabidi mu buloba bujima bualu ebu : yeye udi Mukelengewakakumbanyina lufu. Ne tô ne tshikondo tshiapinganaye, tudi babikidibue bua kuamba bualu bua lufu lua Mukelenge mu diakula dinene ne dia bupuekele dituakamana kulongeshibua. – Kundekelu, tshivulukilu tshidi tshiakula mu kondo ka mutshima kamutshima ka muena kuitabusha. Bualu bua lufu lua Kilisto, ludi lunvusha dipishibua dia bubi. Kudia kua bidia bia Mukelenge kakauyi kuditeta diambedi, kudi kuteka ( bantu pa buloba) mu bipeta bia dipila edi dia lufu lua Kilisto. Mushindu eu kemuakadi butekete bua bena Kolinto babungi bumueneka (ne misangu mikuabua munkatshi muetu kabidi), masama, lufu mene luakamana kukuata bakuabu (nv. 30). Kadi buowa kabututeki ku luseke nansha (nv. 28). Budi ne tshia kupetangana bu diandamuna dia mushinga munenen kudi eu udi muamba ne : « Enzayi nunku bua kuvuluka meme64(nv. 24, 25).

1 Kolinto 12. 1-13

Padiye wakula bua mishindu ya kudisangisha ya Ekeleziya wa kaba kamue, mupostolo udi upesha kudisangisha bua bidia bia Mukelenge muaba wa kumpala (chap. 11. 20-34). Kunyima udi wakula bua mapa ne midimu idi ne bualu bua kudiundisha. Katupu muoyo ne disangisha bua dikukuila didi ne mushinga kumpala kua masangisha makuabu. Paulo udi uvuluisha bakulu batendeledi ba mpingu aba ne, matuku makuabua bakadi bakokibua kudi nyuma ya satana (nv. 2). Ndishilangana kayi ! Katataka, Nyuma wa Nzambi ke udi ubalombola, wenzesha munda muabu « bu mudiye musue » kupitshila ku mapa adiye upesha muntu ne muntu (nv. 11). Mupostolo udi utela ku dimue ku dimue ujadika ne adi mapeshibue bua

64 En mémoire de moi : bua kunvuisha bujitu ne mushinga udi Mukalenga wambila muaku eu « de moi » tudi bakudimune mu tshiluba ne « kuvuluka meme ».

Page 228: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kukuatshishangana. Ne bua kunvuisha ku elu luseke buobumue bua ekeleziya ne ku lukuabu leseke, dishilangana dia midimu, udi wangata tshileshelu tshia mubidi wa muntu : muikale ne bitupa bia bungi, bidi tshimua tshiabi katshiyi mua kukuata mudimu kakuitshikuabu, bidi bienza mubidi umua mulombodibue kudi meshi amua, aa adi mutu wambila tshitupa ne tshitupa tshionso. Ke mudi mubidi wa Kilisto ; Bikalau udi ne bitupa bia bungi (bu mudi bena kuitabusha ba bungi), badi balombodibue kudi Nyuma umue bua kukumbasha disua dimue edi dia Mualenge udi « nfumu » (buena kuamaba ne Mutu : Efes. 4. 15, 16). Katuena nebualu bua kusungula ne mudimu wetu (nv. 11), ne muaba wa tuetu kuwenza (nv. 18).

1 Kolinto 12. 14-31

Katuyi tuya kule nansha, ntshiena bualu kayi tshia dikema tshidi mubidi « utudi nau » wenza ! Davidi udi wamba mu Mis. 139. nv. 14 ne : « ndi nkusakidila bualu bua difukibua dinyi didi dilengesha ne… didi dikemesha ». Eyo, patudi tutangila ndishilangana kayi, kadi ndipetangana kayi munkatshi mua bitupa bionso ebi bishilangane ne bia bungi ne kuikala kuonso kua tshitupa nansha tshikese kudi ne mushinga ne mudimu waku kabidi. Tshileshelu disu ne munu mukese, kabiena mua kupingananga pa mudimu wabu nansha. Kadi munu udi wambuluisha buakusha lupuishi ludi lubuela mu disu. Bikala tshitupa tshimue katshiyi tshienza mudimu bimbe, anyi tshikale ne butekete, mubidi mujima newikale ne disama. – Bionso ebi bidi ne bileshelu mu Ekeleziya, mubidi wa Kilisto, udi kayi muikale bulongolodi bua muntu, kadi Nsangilu65 udi ne muoyo. « Bitupa bidi bimueneka ne bupuekele… bidi ne mushinga » (nv. 22) ne muntu ne muntu udi ne bualu bua kudilama bua kupepesha mudimu udiye ukuata (nv. 15, 16), nansha wa bakuabu (nv. 21). Muena kuitabusha mukashi mununu anyi tshilemenda, ku disanbila anyi ku mubelu pa diba diau, anyi misangu mikuabu ku dikuatshisha dia mu bintu, neakankamike lukunukunu lua mutangadiki anyi lua mpasata. Nunku, tshintu tshionso tshiakangata muntu, enza natshi mudimu bua kukuatshishabakuabu bu balami bimpe ba ngasa muvulangane wa Nzambi ( 1 Petel. 4. 10).

65 Nsangilu : organe

Page 229: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

1 Kolinto 13. 1-13

Kunyima kua dishilanga dia bitupa bia mubidi wa Kilisto : dikasa, tshianza, ditshi, disu…mu shap. wa 12, bidi bu mu sha. wa 13 tudi tusangana mutshima wa mubidi eu. Mudimu wende udi bua kuenzesha ne kusalula bitupa bionso. Tudi mua kumona ne luse [anyi dinanga (amour], kaluena tshipedi mu shap. wa 12, kadi mbukole bukumbane budi buenzesha bipedi bionso. Eu udi « njila » udi munzuluila bantu buonsone udi ukebibua kudi buonso (shap. 12. 31). Anu bu mudi nshila udi muenza bua kuendelamu, luse ludi lumueneka anu mu malu adilu luenza. Bua bualu ebu shapitre eu muimpe kena utupesha diunvuija. Udi utupesha dilondanga – ke kulondangana kudi kuimana nansha kadi kudi kukumbane bua kutupuekesha bikole – ku bionso bidi luse Luenza ne nangananga bidilu kuluyi luenza. Nshila wakadi wa Kilisto pa buloba ; ne tumone ne Dina diandi didi mua kupingana pa muaku wa muaku wa luse mu shapitre eu, kakui kushintulula diunvuija (tangila 1Yone 4. 8). Mu dietu dimanya dia bintu bidi kabiyi bianze kumueneka, bionso bidi bia tshitupa, kabiyi bishilangane ne bibi. Kadi anu tshitupa tshipi netumone « mpala pa mpala ». Pa diba adi, Musungidi wetu wakatamba kutumanya, neatubueshe mu dimanya dinene diandi nkayandi (nv. 12 ; Mis. 139. 1…). Nunku luse ludi kaluyi lunyanguka, ne lukumbane tshindelele mu muoyo wetu ne wende.

1 Kolinto 14. 1-19

Babungi badi badilakana bua bua butekete budiku katataka ku dipa kuikla dia mapa mu ekeleziya. Ka buobu aba, badi bananukila kukebabu mudi nv. wa 1 kumudilu ubalomba anyi ? Misangu mikuabu Mukelenge wakamana kuteka tshipedi etshi munda muebe, bua kutshienza udi widila bua kubala mu mutshima webe dijinga edi dinene. Mulomb’edi popamue ne didipuekesha didi mua kukukanda bua kuditambisha bualu bua dipa edi ; kadiene dikupebue bua bualu buebe nansha, kadi bua bualu bu’ekeleziya (nv. 12). Bena Kolinto nangananga bakadi bakeba butumbi ku bipedi biakadibu nabi, nunku tshibuelakashi tshinene tshiakamuenek’aku. Mupostolo udi ubasemesha ku dijinga diakane, ubalesha ne tshipedi tshia diakula dia mu miaku tshiakadibu batambba kuditumbisha natshi, tshiakadi

Page 230: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

menemene tshipedi tshiakadi ne mushinga mukese (nv. 5). Tshipedi tshia kuambila bantu dî dia Nzambi kutangila tshiakadi – ne tshidi tshishala – pa buatshi tshipedi tshia kujinga. Katshiena bu muakaditshi bikondo biakale ne mabuluibua a malu adi alua kumpala, kadi tshidi ne mudimu wa kudiundisha, kusengelela ne wa kukankamika…- Nv. wa 15 udi utuvuluisha ne, bikalabi bua kulomba nansha bua kuimba, kubienza ne meshi kudi ne mushinga. Tuetu badi ne ditanasha misangu yonso patudi kumpala kua Mukelenge, tuele meshi ku bitutu tuakula kudi Nzambi ; tudienzesha bua kuela meshi ndondo wabi. Kadi meshi etu ikale malombodibue kudi Nyuma Muimpe.

1 Kolinto 14. 20-40

Tshipedi tshia kuakula miaku mu ndimi, katshiakapeshibua bua kudiundisha natshi ekeleziya, nansha bua kutangaddika nantshi, kadi buakutuisha natshi bena mitshima mikole bena Yuda (tshisamba etshi) tshiakadi Nzambi upesha ba bisamba bia bende ngasa (nv. 21. 22). Tshimuenenu etshi katshiena kabidi ne mushinga lelu nanssha ! Kutangila « kudiundisha » ke muaku munene wa mu shapita eu, dibue dinene, kudi bualu buonso budi buenzeka mua kuikala bukokeshibue : bualu buonso bundi musue bua kuamba anyi bua kuenza budi bua diakalengele dia muan’etu anyi ? (Efes. 4. 29). Kutangila bingikala nkeba diakalengele diabu, nensangane kabidi disanka dianyi nkayanyi. Kadi bingikala nkeb’anu diakalengele ne butumbi bianyi, kundekelu nekuikale dijimisha bua bakuabu ne buanyi (shap. 3. 15). - Malu makuabau abidi adi ne mushinga munene mu nsombelu wa bena ekeleziya : bilengele ne malondangane (nv. 40). Malu aa adi akeba mikeshi idi ivuisha lungenyi luimpe mu didisangisha (nv. 26-33) anyi ku bulongame bua Nzambi (nv. 34, 35). Mupostolo kakadi musue bua bena Kolinto bikale mu dipanga (shap. 12. 1). Nunku bikala muntu yonso ulengulula bua kudidiundisha mu mayisha aa adi atangila bualu bua Ekeleziya, e ! ashale biandi mushibale (nv. 38). Nzambi udi Nzambi wa ditalala (nv. 33) ne udi musue bua Ekeleziya udi ulesha ngikadilu yandi, ikale muaba udiye mua kulua ne badi kabayi banze kukudimuna mitshima bamone kuikala kuandi munkatshi mu Ekeleziya (nv. 24, 25).

Page 231: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

1 Kolinto 15. 1-19

Bualu bukuabu bunene buakadi bushale bua kushikisha: bantu bakuabu mu Kolinto bakadi bela mpata bua dibika dia bantu ku bafue. Paulo udi ubalesha ne kuela mpata ku dilongesha edi dinene, kudi kushimbula nzubu yonso wa ditabusha dia buena kilisto. Bikalaku kakui dibika dai bantu ku bafue, Kilisto nkayende kakabika ku bafue nansha ; ne mudimu wandi kawakanyishibua kudi Nzambi ; lufu ludi lushala ne bukole kaluene lutshimunyibue nansha ne tuetu tutshiene mu mibi yetu. Bua bualu ebu lumu luimpe ludi patupu ne ditabusha dietu didi dipanga bishimikidi. Ngikadilu yonso wa muena kilisto wa kudipidia ne ditapuluka ne malu mabi udi ulua patupu, ne udi mua kutamaba kudila bualu bua udi ushimisha muoyo udiye nau lelu ne wa tshiendelele kabidi. – Nzambi Tatu wa mudiulu atambe kutumbishibua bualu bua kabiena nunku : “ bulelela Mukelenge wakabika ku bafue” (Luka 24. 34). Kadi kumpala kua bualu ebu bunene tudi tunvua mbua tshinyi Nzambi wakalongolola bua kubujadika. Kubujadika kumpala mu mifundu (nv. 3, 4). Kunyima kudi Bamonyi badi kabayi mua kuedibua mpata bualu bua ngikadilu wabu : Kefa, Yakobo, Paulo nkayende (muikale udiamba ne kena ukumbana) ne bualu bua bungi buabau kabidi : bantu batue ku binunu bitanu bakadibu ne bua kukonka . Kakui mpata, mubadi yonso, kayi muanze kutangila ku mesu ende Mukelenge wende, udi ne bujadiki nkayende ne Musungidi wende udi ne muoyo bulelela (fuang. Yobo 19. 25).

1 Kolinto 15. 20-34

Kilisto mubike ku bafue, wakadianjidila bena kuitabusha “ bakalala” tulu ku bafue. Bobo pabu nebabike papinganaye. Kadi ba bafua bakuabu, “ nebabishe” anu matuku makuabu kunyima bua kupitabu kumpala kua nkuasa wa tshilumbuluidi (Buak. 20. 12). Padib’adi bionso nebitekibue mu bukokeshi bua Kilisto tshiendelele. Kunyima kua bionso menshi adi ashimina mu ndondo wa tshiendelele tshia disanka dinene mudi Nzambi ûsha bintu bionso ntente (nv28). – Mupostolo mumane kukanga tuboko etu tua butumbi (nv. 20-28), kunyima udi ulesha mushindu wa kuitabusha muoyo ulualua udi ujadika ngikadilu wa bantu buonso…kubanga ne bedi bu

Page 232: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bende (nv. 30-32). Bantu bene dikenga bunyi munyi badi ntendelelu yabu mikuate mei aa ne: “ Tudie ne Tunue, bualu bua makelela tudi tufua”! (nv. 32). Badi badituisha munda muabu ne kakuena bualu bukuabau kunyima kua lukita, bua kumon’abo mua kudibingisha mu kudisankisha ne dikamaka mu muoyo wabu eu wa tshitupa etshi tshipi, “bu nyama idi kayiyi ne meshi, baledibue bu nyama mene” (2 Pet. 2.12). Kadi bua muena kilisto, ditabusha diende diakadi mua kumutabulusha misangu yonso (nv. 34), dimukanda bua kudisanga ne bisumbu bia bantu babi, dimukanda bua kudi anyi kunua ne bakuatshiki ba maluvu ba pa buloba ebu (nv. 33; Mat. 24. 49). Anu tshisumbu tshia bantu ba Mukelenge tshitulengelele tô ne ku dilua diende dia tshiakabidi !

 1 Kolinto 15. 35-50

Mubidi mupiamupia wangata muena kuitabusha mu butumbi udi mufuanangane ne tshinyi ? (nv 35). Mukanda wa Nzambi kawena usankisha tshisankasanka tshietu tshia mubidi nansha. Mona mushindu udiwu wandamuna ku bupote buetu buonso bua kuela kua meshi ne :“wewe mupange meshi ». Meme mukulesha letete lua diminu kampada diudi kui mumanye, kuena mumanye mua kungambila mutshi kayi walupulalu. Bia muomumua ne dishi kampanda didi mu tshizubu bua kudiubulula, katuena mua kumanya mubidi wa tshibayibayi tshiapatuka ku butoke. - Kadi bua kupitshila ku mudimu wa kutoloka, ne wa kudiubulula, bidi bikengela lutete lufua, ne dishi dilale tulu (fuang. Yone 12. 24). Nunku kabidi, bapikudibue buonso “bakalala tulu mu lufu” nebamueneke baluate mubidi mupiamupia wa dibika. Diakalenga kayi didi dilongoluela mubidi eu wa lupuishi ne udi ubola, tshibuikilu tshia patupu tshia Anyima ! Udi ubika “ mu mubidi udi kauyi ubola” : lufu kaluena kadi ne bukole kudiwu ; “ mu butumbi” ne “ mu bukole”: kauyi kabidi ne bilema anyi butekete; “ mubidi wa nyuma” muvula tshiendelele malu a mubidi ne nkuka yau, mulua tshiamua tshipuangane tshia mudimu tshia Nyuma muimpe. Kundekelu newikale mufuanangane ne wa Kilisto mubike ku lufu. Katuena bamana kupeta

Page 233: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bumanyishi bukumbane bua ngikadilu wetu ulualua anyi… ne tubingila bua tuetu kutumbisha Nzambi katataka patutshiena mu mubidi eu anyi ? (shap. 6. 14. 20).

1 Kolinto 15. 51-58 ; 16. 1-9

Diakula edi bu bulumbuludi bua dilongesha edi dia dibika dia bantu ku bafue kadiakuikala dijima kakui dibuluibua dia ndekelu : Ka mbena kuitabusha buonso bajika kubuela mu tulu mu lufu nansha. Badi biabu bikale ne muoyo kabakushala ku dilua dia Mukelenge dia tshiakabidi. “ Anu mu kuvinga kua disu” dishintuluka diamushinga mukole nedienzeke, diapesha muntu yonso ngikadilu mukumbane wa kuikala kumpala kua Nzambi. Bu mudi mu lusumuinu lua bidia bia dibanshi bia muana wa Mukelenge (Mat. 22), babikisibue bakadi ne bua kushintulula bivualu biabu bisusuke ku bidi bia butumbi, muomumue kabidi buafue mu Kilisto ne badi muoyo nebaluate mubidi udi kauyi ubolo ne udi kauyi ufua. Pa dib’adi butshimunyi bua Mukelenge ku lufu buakamanaye kulesha bumanyishi ku dibika nkayandi dia ku lufu, nebuikale ne dikumbana dinene mu bantu bandi. Nunku ! Bu mudi bulelela buonso bua dî dia Nzambi “ bualu busokoka” ebu, budi ne buakuikala ne mudimu mu nsombelu wa mupikudibue yonso. Ditekemena dietu didi “ dishindama” (Hebel. 6. 19) ; tuikale bietu bashindame, “ batantamane66, tukumbasha misangu yonsomudimu wa Mukelenge”. Mudimu wetu kawakuikala patupu nansha, bikalau udi muenza “ mu Mukelenge” (nv. 58 udi wandamuna ku nv. 32). Nansha bikala mamuma bu bipeta kâyi amueneka pa buloba, ku dibika dia ku bafue tudi ne a bungi. – Shap. wa 16 udi ufila tshileshelu tshia mudimu wa bena Kilisto: kusangisha kua bintu mu dituku dia kumudilu dia lumingu. Kudi ne mushinga munene mu mutshima wa mupostolo ne bua Mukelenge.

1 Kolinto 16. 10-24

Nvesa ei idi : ne mei a ndekelu a mupostolo, ngumu mikuabu mipiamipia idiye ubapesha, kundekelu mioyo idiye wela banangibue bende ba mu Kolinto. Munkatshi muabu udi usanka bua kufila bumanyishi buakadiye n’abo bua kudifila kua bana babu bakuabu ne badi bakumbana bua

66 Inébralable : Batantamane

Page 234: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kunemekibua : Stefana, Fôtunato, Akaiko, ne udi ubatela mu tshileshelu (fuang. 1Tim. 3. 13). – Kudi bena Kuitabusha ba mu Kolinto bakadi batangila anu malu a buena kilisto a pambelu ne adi amueka kumesu, Paulo wakatamba kuabanyisha tubingila tudi mua kubenzesha mu bualu buonso : « nuenza malu bua butumbi bua Nzambi » (shap. 10. 31). 1Tim. 3. 13). – « Malu onso enzeke bua kunudiundisha » (shap. 14. 26). – « Malu onso enzeke nekalolo ne bulongame” (shap. 14. 40). – Kundekelu apa : “malu onso enzeke mu dinanga” (nv. 14). Mpa muaku eu wa dinanga udi mupostolo Paulo ushikisha mukanda eu mukole (fuany . 2 Kol. 7. 8). Kayi ubala matapuluka akadi mu Kolinto udi wajikula ne : « dinanga dianyi dikale nenu buonsomu Kilisto Yezu ». Misangu yonso, ku dî edi diandekelu, bikalaku kuakadi badi kabayi biabu banange Mukelenge, bakadi nkayabu badilamune mioyo yandi ne wakadi mua kuya kudi mu ngikadilu mukuabu mukole. « Maranatha » ! Mukelenge udi ulua. Tudi mua kumuindila ne disanka anyi ?

2 Kolinto 1. 1-11

Mukanda wende wakumudilu, Paulo kakaufundila bena Kolinto bu musaminyanganyi anyi bu mulumbuluishi udi kayi ne luse nansha. Yeye nkayende wakanyingalala bikole ku lumu luakapetaye bualu bua nsangilu eu. Bu muakamuluilalu mu tshikondo tshiakadiye muikale mu dikenga ditambe bukole mu musoko eu wa Efeso, muakadi baluishi babungi (nv. 8 ; 1Kol. 16. 9). Kutangila ntatu ya mushindu eu, idi muakuikala ne tshiena bualu tshia tshivulukidi, bualu buaidi ne bipeta bibidi binene ne bimpe. Tshiakumudilu idi (ntatu) kumusha kudi muena kuitabusha yonso, kudieyemene kuonso kuandi (nv. 9). Tshibidi idi itamba kumubuesha mu ndondo wa luse lua Mukelenge. Bungi buantatu buakabuluila mupostolo munene bunene busambi (nv. 5). Busambi buonso budi anu kudi muntu pa nkayende, budi buambuluisha muntu udi mupitshilemu bua kubuela pende mu ntatu ya bakuabu ne kubalesha luse. Kupitshila ku diteta mu busambi bua Mukelenge, kudi kuvuisha muntu mukumbane bua kukuatshisha badi pabu bakuluka mu ntatu, ne kulombola mpala yabu mitangila kudi « Nzambi Tatu wa

Page 235: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mukelenge wetu Yezu Kilisto, Tatu wa luse ne Nzambi wa busambi buonso » (nv. 3).

2 Kolinto 1. 12-24

Kabiakadi mu tshibidilu tshia Paulo bua kuamba eyo pa muaba wa nansha (nv. 17). Bena Kolinto bakadi ne bua kumueyemena : Kakadi ne ngelelu mubi wa meshi nansha, wakadi ulesha bulela ebu mmu malu onso andi akadiye wenza ne mu mapangadika akadiye wangata mu nsombelu wandi pakadiye ubambilu lumu luimpe ludi kaluyi lunyanguke (tangil. Shap. 2. 17 ne shap. 4. 2 ndekelu). Malu aa adi ne mushinga bunene munyi ! Bikala muana wa Nzambi upanga bulelela mu nsombelu, udi ubuesha badi bamutangila mu mpata ya Dî didiye mumanyishi wa Butekete. Paulo, ku luende luseke wakadi ulesha buakane butambe kupuangana, bikalabi mu nsobelu wende ne bantu ba pa buloba anyi kudi bena kilisto bakuabu (nv. 12). Kakadi nunku mutumibue wa eu udi « Amen mumanyishi wa lulamatu ne wa bushuwa », Muena bionso, walua kukumbana milayi yonso ya Nzambi kukumbana anyi ? (nv. 20 ; Buak. 3. 14). – Nvesa 21 ne 22 idi ituvuluisha mmuenenu isatu ya kupa kua Nyuma Muimpe : kudiye Nzambi wakatuela manyi pa mutu, mbuena kuamba ne wakatuteka ku luseke bua kuikala buandi ne kutuvuisha bakumbane bua kubuele mu meshi andi. Wakatuka tshimanyishilu, mbuena kuamba ne basungudibue bua tuikale bantu bandi, kundekelu bu tshieya wakatutesha bua kuangata bintu bietu bionso bia mu diulu, ne utupesha musangu mumue bumanyishi bua dituishane mushindu wa kubilabula « mu mitshima yetu », patutshiena apa pa buloba.

2 Kolinto 2. 1-17

Mupostolo wakashanguluka bua kuya mu Kolinto, bua kupesha mukanda wakumaudilu tshikondo tshikumbane bua kukuata mudimu. Butumbi kudi Nzambi, mudimu wa munda mau mutshima wakadi ukebibua wakamueneka, nansha mu Nsangilu, nansha kudi muntu wakumushabu munkatshia muabu. Kadi katataka, bena Kolinto bakadi kumpala kua bualu bukuabu bua njiwu :

Page 236: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bua kupua muoyo ngasa kudi muntu wakumana knyingalala bua bubi buandi buakenzaye. Dilengulula kayi dibi dia kusamina bakamana kubuela mu mutshima mukole kauyi ne dinanga. Satana udi anu mudilongolole bua kutubuesha mu bulu bubi anyi mu bukuabu. Mishindu yende idi yabungi bua kukumabsha meshi ende adi kâyi ma kushintulula : Kushipa bumanyishi buakamanyisha Kilisto, ne kulama bantu mu bukokeshi buandi. Udi udiambuluisha nansha ne mineku ku bualu buandi- mitambe bungi – bua bantu kabamanyi meshi andi mabi. Tuikale badimuke ku budimu buonso nansha bukese budi satana mua kulua n’abo kutudi ne ku bukukoshi buandi. – Mupostolo mu kanyinganyinga bua bena Kolinto, wakumuka mu muaba wa mudimu muimpe bua kuya kusambakana ne Tito, wakadi umutuadila ngumu yabu. Kadi Paulo udi musambibue pa kuela meshi ne miba yonso yakadiye uya, wakadi utangalasha « dipembu dimpe dia kilisto ». Mupuya muimpe eu udi unvuika bua buonso badi batumanye anyi ? Ne nangananga udi unvuika bua Nzambi anyi ?

2 Kolinto 3. 1-18

Bantu bakadi balumbulusha dîsha dia mupostolo Paulo bilondeshele luendu lua bena mu Kolinto. Buobu aba bakadi mukanda wandi udi ne muoyo wa bumanyishi, anyi nangananga wa Kilisto, yeye udi dina diandi diakamana kufundibua mu mitshima yabu. Bena kilisto buanso badimikanda ya Kilisto idi Nzambi mutumine badi kabayi babala mukanda wa Nzambi bua bikale kumesu kuabu ne lumuluimpe mu bienzedi. Kadi bualu bua kanyinganyinga budi ne, mikanda yuonsoa ei idi ikuata manyanu, mikubu idi ne maleta adi kâyi mua kubadibua bimpe, pamutu pa kumanyibua ne kubadibua kudi buonso (nv. 2). Tutabale bikole bua kakuikadi pa mpala yetu ne tshilulu nansha tshimue tshidi tshiibuikila dikenka dietu dia buena kilisto : ditutu dia majinga, dia lukuka lua kudiangatshila bintu, anyi lua malu a pa buloba…Kadi kakuikadi tshilulu nansha tshimue tshikudika mu mitshima yetu (nv. 15 : bu tshileshelu kuondo kabi ka mutshima) bua kuakidila bukenke butudi ne buakuangata kudi yeye udi dinanga ne munya. Buikila mutshi munene muishi mua ntenta anyi mua lumuenu ; udi ufua. Kadi uteke bimpe mu butoke bua munya ne mu nvula, neumone mushindu

Page 237: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

udiwu udiunda mu bikondo bionso bua kukuamau mamuma audi windila. Bidi muomumue ne mitshima yetu. Bikalayi milamibue pabuipi ne Kilisto, kudi kuenzeka nkayaku mudimu wa kudiunda (kadi utudi katuyi tumona), didiundadiunda, ku difuana ngikadilu wa kupungana wa urtudi tutangila mu dibala dia mifundu (nv. 18).

2 Kolinto 4. 1-15

Anu bikala muntu mu butoke, ludimuenu ludi mua kukenkesha ditumba dikuabau didi mu midima. Bualu bua Paulo wakadi utangila butumbi bua Mukelenge (shap. 3. 18), ke bua tshinyi wakadi ukenkeshela ne lulamatu luonso bantu bakadi bamunyunguluke, bukenke buonso buakadiye wangata. Eyo, ntshintu kayi mene tshia bukenke tshiakadiye umuenesha kudi bakuabu ? « Butumbi bua Nzambi pa mpala pa Yezu Kilisto » (nv. 6). Kumanya kua Kilisto mu butumbi, kuakadi bubanshi kayi kumpala kua Paulo ! Yeye wakadi anu tshivuadi tshiakadi tshilame bubanshi ebu. Tshivuadi tshitekete tshia dima, katshiyi ne mushinga nkayatshi. Bualu bua, pakaditshiamu tshia mudimu tshia Nzambi, mua kudimuenesha ku ngikadilu ya bu muntu, tshiakadi mua kukoka ntema ya bantu kuditshi, pa mutu pa kuilombola ku bubanshi buakaditshi ne bua kumanyisha. Basumbishi ba Bilenga, badi bajingulula ne, kulengela kua mushete wa bilenga kudi kuya ku dibengesha kutangila tshilenga tshia mabue a mushinga mukole tshidi tshikanyila munda muau. Batu batamba kupanyina bilenga biabu pa tshilulu tshipuekele, ne tshifike. Nunku, Paulo bu tshivuadi, wakadi mu ntantu, wakadi ulubakana mu meshi, wakadi mukengeshibue, ne mukumibue mikumu… bionso ebi anu bua Bubanshi : muoyo wa Yezu wakadi munda muandi, utambe kumueneshibua (nv. 10). Ntatu kudi muena kuitabusha yonso, idi yambuluisha bua kumusha budiye dibalakana dia buimpe bua mubidi wandi, tshikuabu tshidi munda muende, tshidiye muikale anu bu tshitekelu tshia muinda, tshitambe kutema.

2 Kolinto 4. 16-18 ; 5. 1-10

Tudi ne mishindu ya bungi ya kudienzesha bua kukuba ne kudiundisha « muntu wetu wa pambelu » (nv. 16). Ha ! bu bikale ne tuakadi mua kuenzala kabidi « muntu wetu wa munda » mushindu eu ! Tshiakadi

Page 238: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshifukulula muoyo wa mupostolo, tshiakadi bujitu bua butumbi bua tshiendelele, buakadi kabuyi mua kudikishibua ne makenga akadiye upitshila. Muikale wenda « ku ditabusha, ke mbua bintu bidi bimueneka ku mesu » (vn. 7), mesu a mutshima wende matangile ku bintu bidi kabiyi bimueneka, kadi bikale biatshiendelele, wakadi ne ka-diosha anyi ubilabuila ku tshieya tshia Nyuma (nv. 5). Ke bualu kayi kakadi upungila nansha (shap. 4. 1-16). Ditshina ne lukunukunu kayi biakadi muakuikala kutudi ku meshi a tshilumbuluidi tshia Kilisto ! Katuakupitaku bua kulumbulushibua, lupandu luetu lumane kujadikibua. Kadi, bu mukaba wa bindidimbi, nsombelu wetu yonso wa pa buloba neamueneke ubulula malu etu onso atuekenza « nansha mimpe, nansha mabi » ne, netuangate dikutu, anyi netudijimije. Pa dib’adi kabidi Mukelenge nealeshemu mushindu kayi ngasa wende, wakamanya mua kuangata dibalakana tô ne malu mabi etu. Musongi wa mpingu, wakamana kulongolola mundidimbi wakadi munyanguke, bua kupesha mudimu wende mupiamupia mushinga, udi uteka ku luseke lua luakumudilu, photo muimpe wa mudimu wandi wa ndekelu. Patuikala katuyi tunvua bikese bujitu bua bubi, katuena tumona bunene bua ngasaudi utubuikidila ne udi utulama. Tshilumbuluidi tshia Kilisto netshitambe kutupesha bunene buonso.

2 Kolinto 5. 11-21

Paulo wakadi ujinga ne lukunukunu butumbi bua mu diulu (nv. 2), kadi mu dindila wakadi ukeba kabidi anune luolu lukunukunu lumue elu bua kumusankisha (nv. 9). Kayi ne bualu bua kusokoka ne kudi Nzambi, ne nkudi bantu (nv. 11), kakadi ne muoyo bua bualu buandi nkayandi, ku mubidi ne ku anyima, wakadi mupika wa Kilisto mufue ne wakabika bua bualu buandi nv. 15). Kutangila Mukelenge wakamubikila – bu mushindu udi mupikudibue yonso – ku mudimu mutambe bunene : ue wa kuikala bua munyampala wa Nzambi mutambe bunene bua kufila : wakulengeshisha bakuabu kudiye. Bua tuetu kukumbasha mudimu eu ne kutuisha bantu, tubingila tubidi tuakadi tuenzesha mupostolo munene : bunene bua tshilumbuluidi : wakadi mumanye mushindu kayi udi Nzambi ne bua kutshinyibua (nv. 11) ; ne dinanga dia Kilisto bua misuka, dinanaga didi,

Page 239: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bikaladi kadî kudi mutangadiki nansha mutambe bunene, udi anu bu tshiamu thia mitaku tshidibu bakumakasha (nv. 14 ; 1Kol. 13. 1). Tshiena bualu tshia kulengeshisha kabidi tshidi tshinyi ? Kilisto muntu umuepele udi kayi bubi wakabadibua pa mutshi mutshiamakane bua kuushimisha, kushimisha ne bubi mene. Nunku mu ngasa Nzambi wakashimisha bubi buakatutapulula nandi (nv. 21). « Malu makukulu akuya » Nzambi kene ualongolola nansha. Kaena akumbana bua bualu buandi nansha. Udi usanka bua kuenza « Malu onso mapiamapia ». « Bikala muntu mua Kilisto, yeye udi tshifukibua tshipiatshiapia » (nv. 17).

2 Kolinto 6. 1-18 ; 7. 1

« Ditantamana dia bungi » didi dilombibue kudi muena mudimu wa Nzambi yonso (mbuene kuamba ne muena kuitabusha yonso : nv. 4 ; shap. 12. 12). Mutambe miyuki yonso buimpe, mushindu wakadi Paulo utantamena makenga ne ntatu, wakadi ulesha bujitu bua lumu luimpe luandi. Wakadi ukenga bua tshintu tshiakadi tshikumbanyina dikenga. –Muntu kayi wa pa buende bu muena kilisto ! Udi ne nseke ibidi. Kumpala kua ba pa buloba, wakadi wakula ne bundu, bu mupambuishi wa bantu, bu muntu udibu kabayi bamanye…munyingalashibue, mutekete, kayi ne tshintu. Kadi udi mushindu kayi kumpala kua Nzambi ? : muene mei malelela, mumanyibue bimpe, muikale ne muoyo, muikale ne disanka misangu yonso, kundekelu, muikala ne bionso ! (nv. 8-10). Ke ngikadilu wende wa bulelela. – Misengelelu idi ilonda idi mua kuikala milulame ne mikole. Kadi idi ifumina ku mutshima munene wa mupostolo (nv. 11). Muaku wa ditapuluka udi ututekesha, kutangila tshidi tshiamba bu nsantu, tshidi tshiamaba kupuluka bua Nzambi (Lew. 20. 26). Kushikisha bualu bumue, nangananga nkubanga kukumbasha bukuabu (shap. 7. 1). Kutapuluka ne bantu ba pa buloba … ne nv. 14 ne 15 kayena yakula anu mu dijinga dia bualu bua dibaka dia ne bantu ba pa buloba. Kutapuluka ne bukua ntendelelu (nv. 16-18) ; kudi kufila dishintuluka dinene lunene : dimanyia dia kuikala kua Mukelenge Yezu « munkatshi » mua bantu bandi ne malanda mashemakane ne Nzambi Tatu. Kundekelu, ditapuluka ne bubi mu mishindu yabu yonso (shap. 7. 1).

Page 240: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

2 Kolinto 7. 2-12

Dinangadia Kilisto, diakadi dienzesha Paulo bua bena mu Kolinto (shap. 5. 14). Dinanga edi diakadi dilelela ne dinene pakabafundilaye mukanada wende mukole wa kumudilu. Kadi mpidieu, mutshima wende udi munene. Udi mua kukula ne kudilekelela kuonso. Bana betu badi batusamina ne batudimusha ne mei makole, mbobo badi batamba kutunanga. Mukelenge udi wambila Ekeleziya mukuabu ne : “ meme ndi mbela ne ndi nkengesha bungi bua bandi munange” (Buak. 3.19). –Nsangilu wa kabakamue wakamana kulumbuluisha bubi buakadi munkatshi muandi ; ne wakalesha nunku buakane ne bulongamebiandi (nv. 11 : bikalaye wakalengulula bubi bunene munkatshi muandi, biakadi anu ku dipanga kumanya ne ku ditanasha. Nansha bualu budi nunku, bena Kolinto kabakadi mua kupanga mua kudipuekesha ne kunyingalala bua ngikadilu wabu wakafikisha bubi bua mushindu eu bumueneke munkatshi muabu ne bakanyingalala ne kanyinganyinga ka Nzambi. Lewitike 10 udi utulesha ne kanyinganyinga ka patupu, bundu, kanyinganyinga kakole… kabiena dikudimuna dia mutshima. Kukudimuna kua mutshima kudi ne bualu bua tuetu kuteka pa malu mabi etu, tshilumbuluidi tshimue tshia Nzambi, kutonda ne kulekele bualu bubi, nanshi bikalabi bua malu mabi atuakenza kumpala nansha kunyima kua dikudimuna dietu dia mutshima (Nsumuinu 28. 13). Dikudimuna dia mutshima edi, didi tshipeta tshia kumudilu tshia ditabusha. Ne pashishe, didi dikuama “mamuma adi alesha dikudimuna dia mutshima”bu muakadi Yone Mubatiji wambila bantu bakadi balua ku dibatiza diandi (Luk. 3. 8).

2 Kolinto 7. 13-16 ; 8. 1-8

Ditumikila dia bena ku Kolinto, diakavudisha disanka ne dinanga kudi Tito, ne nunku misangu ibidi dikasankisha ne kukankamasha Paulo nkayende (shap. 7. 13, 15). Kadi bakadi batshiena kule bua buikala ne lukunukunu bua bansanto ba mu Makedonia (shaP 8). Bansato ba mu

Page 241: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Makedonia aba, kabakafila anu tshitupa kampanda tshia bintu biabu biakadibu nabi anyi tshitupa tshia tshikondo tshiabu, kadi bakadifila nkayabu kabidi. Kabakindila ku ndekelu kua muoyo wabu bua kutekela Mukelenge anu tshikondo tshia butetekete bu mudi bakuabu ; bakanji kudifila “kumpala”… Kabakabanga ku mudimu wa kukuatshisha bansanto; nansha, bakanji kudifila kudi Mukelenge.Kudifila eku kua kumudilu bu dipa, kuakalupula makuabu mapa onso. Mapa aa kabidi akadi kudi bapostolo, bualu bua aba bakadi biabu bena mudimu ba Mukelenge. Buakadi bualu bukole kudi bena Makedoniya aba anyi ? Kutangila ! “ bunene bua disanka diabu” buakdi mua kulonda “diteta dinene dia dikenga” ne “ bupele buabu kunene” kukudimuka mu “ bubanshi bua kufila kuabu kua bintu” (nv. 2). Tshitudi tuetu tumuona ne tubikila bu bushitu, buobo bakadi batshibikila ne ngasa (nv. 4). Nzambi atamba kutupesha didifila dia disanka edi kudi Mukelenge wetu, yeye utudi ne diakalengele dia kumukuatshila mudimu, patudi tukuatshila bantu bandi !

2 Kolinto 8. 9-24

Ku luseke lua dinanga dia “Mukelenge wetu Yezu Kilisto” dinanga dia bena Makedonia diakadi tshinyi? Kabakasungula nkayabu bupele butambe bunene anyi (nv. 2). Kadi yeye “Mupianyi wa bintu bionso” (Ebel. 1. 2) wakasua bua kudivuishamupele ku matumbi ende a mu diulu, kuledibua mu tshidilu tshia nyama, kuikala “Mupele” pa buloba apa, bu muntu wakadi kayi ne muaba wakutekla mutu wende (nv. 9; Mis. 40. 17; 41. 1; Luk. 9. 58). Bionso eb mbua bualu kayi? Bua kutuvuisha babanshi ba matumbi amue aa ne kutuenza bapianyi popamue nende. Bualu kayi busokoka bua ngasa! – Bena Kolinto kabajanji kufila ditumikiladiabu dijima ku disanka diabu dia dijinga dia kukuatshisha Nsangilu ya kaba kamue. Mupostolo udi ubafundila bua kubalesha ne dijinga dia kukuatshisha diakadi bualu buimpe, kadi kuenza kuakadi bualu butambe buimpe kabidi. Nangananga, meshi etu mimpe adi adi ashala anu meshi: patuela meshi misangu mikuabu bua kupesha muntu Mukanda wa Nzambi (Bible), kukumbula nanha muanetu kampanda udi usama, bua kukumbasha nansha mudimu mukese kampanda udi umueneka… Nzambi udi ulongolola kumpala kuetu midimu mimpe

Page 242: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

(Efes. 2. 20). Kadi tudi ne dijinga kudiye dia kusua ne dia kuenza (nv.11, 12). Anu yeye nkayende ke udi ukumbasha malu aa onso abidi munda muetu bilondeshele disua diandi dimpe (Fil. 2. 13), kadi ntanta udi pankatshi pa mudimu wa mu muoyo ne wa kuolola kua tshianza, udi ufuma ku ditanasha dietu. Dijinga dia Paulo diakadi dia kudilama ke anu ku diba, kadi kabidi ku tshimuenenu tshionso tshia bubi kumpala kua bantu.

2 Kolinto 9. 1-15

Bua kupanga kupeta kanyinganyinga ka patupu dituku dia kunowa, « tumiamine ntete » (tukune) ne budisuile mu tshikondo etshia tshia dimiamina (nv. 6 ; Luk. 6. 38 ; Dutel. 15. 10). Tshidi Nzambi uteka ku meshi etu bua kuenza, tutshienze, ne tutshienze ne disanka. Bualu bua tshitudi tudilamina tuetu nkayetu katshiakutuvuisha babanshi nansha, ne tshitudi tufila katshia kutuvuisha bapele nansha kakese (Nsum. 28. 27). Ngasa wa Nzambi « misangu yonso, neatukumbanyine mu malu onso…ke mu bionso bitudi bitusankisha, kadi mu bionso bidi bitukumbanyina » (nv.8). Nvesa wa 11 ku 14 idi ituvuluisha nekupa kuabunyi kudi kakui kukeba makasa anyi dipingashila, kupa kua mushindu eu kudi kuenzesha masakidila kudi badi bakuatshishibuakudi Nzambi ne milombo bua bualu bua badi bafila. Ku lukonko lutuakadi mua kumona bu luapatupu ku bualu bua kukuatshisha bantu ne bintu bitudi nabi, mupostolo udi mumanye mua kuambula mitshima yetu tô ne ku malu adi matambe kuikala ne butumbi : kudipuekesha kua Mukelenge (shap. 8. 9) dipa ditambe dia mushinga mukole dia Nzambi (nv. 15). Tutambe kudienzesha bua kupitshisha bienzedi bietu bikese bidi bibaka muoyo wetu wa matuku onso mu mayisha malelela a disanka dinene dia ditabusha dietu. Tshiakudia tshikese, dikumbulangana dia mu meku, diambuluisha dipeta anyi difila ne dinanga dia buana buetu, bionso ebi bidi bitupesha tshikondo tshimpe tshia tuetu kusakidila kudi Nzambi ne kutamba kuele meshi a dipa ditambe buimpe ne bunene : edi didi Nzambi wa dinanga muenzela ba pa buloba mu dibatuma dia Muan’andi (nv. 15 ; Yon. 3. 16).  

2Kolinto 10. 1-18

Paulo kakapandika musangu umue bua kuya kudi bena Kolinto ne « mulangala » bua kunya bubi (shap. 10. 2 ; 1Kol. 4. 21). Wakajinga

Page 243: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kumpala bua kubafundila ne kuindila tshipeta tshia ku muakanda wende. Kadi bakuabu bakabuelela mu lutulu luandi ne mu kupanga kuandi kua kuikala mu nkatshi muabu buakupetula mudimu wandi. Kalolo, lutulu ne buimpe bia buena kilisto biakadi Paula ulesha (nv. 7), biakadi tshien’aboalu tshia kumupetulabu. Bualu bua muntu yonso wa mubidi udi wanyisha anu tshintu tshidi tshikale ne butumbi ; udi utangila « ku bintu bidi ku mesu ». Kutangila bintu bia biluilu bia disalayi dia Yezu Kilisto, kabiena bia mubidi (nv. 4). Efeso shap. 6 nv. wa 10… udi ubitela. Tuvuluke mushindu kayi Gideona, Shimishona, Yotana, Davidi, Ezekias… tubatele nansha buobu tshianana, wakangatabu butshimunyi bua nvita. Katudingibu ku ngikadilu ya bu muntu, bu mudi dimanya dia diakula ne bulengele bua mubidi. Tulonde tshidi dî dia Nzambi diamba, katutangidi butumbi bua udi wamba dî, nansha bituikala tuakapeta dikuatshisha impe kudiye. Bantu badi baditangila mu buobu nkayabu, ne baditambisha, mu bualu ebu badi balua bantu bai bapange meshi (nv. 12). Tuetu bena kuitabusha, tudi anu ne tshileshelu tshipuangane bua luendu luetune mudimu wetu : Yezu ! Kumutangila anu yeye, kudi kutulama mu kudipuekesha !

2 Kolinto 11. 1-15

Bapostolo ba mashimi badi basue kupingana pa muaba wa Paulo mu mitshima ya bena Kolinto. Yeye eu udi udimona mufikishibue bua kuakula buende nkayende, ne udi ubikila bualu ebu bu « bupote buandi ». Kadi ke bua kulomba ku kipatshila dimunanga kudi bena kuitabusha (tangila ku shap. 12. 15). Wakadi ne mukau bua bualu bua Kilisto ne udi ulomba ne bukole buonso dinanga diabu bua Mubaki umuepele wa Ekeleziya. – Bena Kolinto bakadi mu njiwu ya kuteya ntema yabu « lumu luimpe lukuabu ». Bakadi bashadile kuikala bena kuitabusha badi mu Nyuma, kutamba bena ku Efeso « bakateta bakadi badiamba ne tudi bapostolo, kadi kabayi bapostolo » bakabasangana ne badi bena dishima (Buak.2.2). Bena kilisto ba bungi badi ne njiwu imue bu bena Kolinto, mu ndondo bualu bua badibasangana buena kilisto bulelela bubalomba biabungi bia kukumbasha. Kadi lumu luimpe ludi lutumbisha muntu ne lupesha mubidi tshitupa tshinene mu ntendelelu, neluitabushibue. – Kunyima ku bena mudimu aba ba dishima, mupostolo udi

Page 244: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wela patoke Mukelenge wabu Satana. Bikondo bikuabu wakadi muanjela (mukeloba) wa butumbi (Yehez. 28. 12…), yeye eu udi mumanye mua kuvuala kabidi tshimuenenu etshi bua kumona mua kuteta bantu ne budimu buandi bu mua kapambuisshaye Eva (nv. 3, 14). Udi mutambe kuikala mubi padiye ulua kutdi bu Nyoka wa budimu, kupita padiye bu Nyama wa Ntambue udi ukungula udi 1 Pet. 5. 8 wakula. Netutshingushe budimu buandi, anu patuashala balamate ku Dî dia Mukelenge.

2 Kolinto 11. 16-33

Diluanganyisha dia mudimu wa Paulo, didi kudi Nyuma Muimpe mushindu wa yeye kutupesha dimanya dimpe dia makenga ne ntatu yandi. Eyo, wakadi muena mudimu wa Kilisto, ne udi mua kufila bimanyishilu bilondangane: mulongo mule wa makenga matantamena bua lumu luimpe. Nvesa ei 23-28, 31, 32 idi ituambila tshiena bualu tshia tshiakadiye ubikila mu shap. 4. 17 diende « dikenga dikese dia tshitupa tshipi » ! Kadi bukale kayi bua kudi Nzambi buakadi bumukankamaika bua kutantamena « malu aa a pa buawu » ? « bushitu bua butumbi bua tshiendelele » buakadi misangu yonso kumpala kua meshi andi : Kilisto mutumbishe, difutu diende dia tshiendelele. Tulame bualu busokoka ebu : patuatamba kuikala batangila kudi Mukelenge, netushale ne bikondo bikese bua kuele meshi ku makenga etu makese – ne adi tshinyi ku luseke lua makenga makole a mupostolo ? Eyo, biatamba dinaga diandi kuikala ne bushitu mu tshipiminu tshia mutshima wetu, malu a tshikondo etshi neikalene ne mushinga mukese ne kâkututonda nansha. Pa dib’adi, ku dtuku ku dituku, kudibualu« buabenga kutunemena bushitu buabu » misangu yonso: “dinanga dia bushitu bua ntatu ya bena ekeleziyabuonso” (nv. 28). Didi ditamba kudilesha kumpala ku ditendelela bua bualu buabu. Mukelenge atambe kutupesha dinanga bualu bua Ekeleziya wende munanga ne dia tshitupa ne tshitupa tshia bitupabia mubidi wandi!

2 Kolinto 12. 1-10

Muntu udi mi Kilisto udi eu ukadi mumane kushipa mubidi ne milowa yau, mubid kautshiena kabidi umulombola nansha (Lom. 8. 1, 2). Udi “tshifukibua tshipiatshipia” (shap. 5.17). Muaba wende kumpa kua Nzambi

Page 245: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

udi eu udi nau Kilisto nkayende, ne udi nau udi mumane kuwangata kuditabusha mu diulu. Paulo yeye wakadipeta muambudibuemubulelela mu nyuma tshikondo tshiye kayi mua kupua muoyo. Ne tshiakamonaye ntshinyi mu mparadizu? Kilisto mubishibue ne mutumbishibue. Tshiakumvuaye ntshinyi? Muakulu wa mudiulu udibu kabayi bamanye mua kukudimuna mu miakulu ya bantu (nv. 4). Diakalengele kayi dia pa buadi ! Kadi bualu ebu bumuepele buakadi mua kufikisha matuku makuabu kunyima njiwu milelela kudi mupostolo. Bua kumulama bua yeye kaditambishi, bakamutekela «dieba mu mubidi wandi » : misangu mikuabu tshilema tshia mubidi tshinene, tshiakadi tshituma bua apetudibue mu buyishi buandi (shap. 10. 1, 10 ; Galat. 4. 14). Wakalomba ne Mukelenge ngumushile bualu ebu, mudimu wanyi newikale ne lutatu bua bualu buatshi… - « Ngasa wanyi udi ukukumbena » ke diandamuna dia Mukelengekudiye. Bishilangane ne tshimuenenu tshia ku mesu, dieba edi, diakadi difumina kudi ngasa eu. Dieba edi, bu mulunda wandi wa mu nshila wakadi umutonda, kadiakadi dikuata mudimu ne Paulo bua kuimanyika lutambishi lua mubidi, ne dikale bu mukuatshishianganyi nende mu mudimuwendeanyi ? Eyo, kudi bena kuitabusha, bilema bia mubidi ne ntatu bidi bitambe buimpe. Bidi bienzesha kutekesha muntu, bua butumbi buaNzambi bumueneke (nv. 9, 10 ; shap. 4. 7…).

2 Kolinto 12. 11-21

Kanyinganyinga kayi kudi mupostolo Paulo, bua kumona bulongolodi buonso buakadibu bela bua bualu buandi, tubingila tuimpe ne bifufu biakadibu bamuelela ! (nv. 14, 16 ; shap. 7. 2, 3 ; fuang. Bienz. 20. 33). Kutangila, kayi mua kubandibua mungikadilu wende, popabue ne bakuatshishanganyi nende ba mudimu, kakalekela bua kuenda « mu makasa amue » : aa a Kilisto ! (nv. 18). Bikalayi udi wandamuna ku malu a bungi akamushiminyin’abo, ke bualu bua kudingisha, kadi mbualu bua wakadi umonamu didiunda dia banangibue bandi ba mu Kolinto (nv. 19 ; 1 Kol. 14. 26 ndekelu). Bua bualu ebu, kubenga kua kuitabusha mudimu wa mupostolo, kuakadi bu kupidia kabidi bukokeshi bua dî dia Nzambi diakadiye wamba. Mushindu kayi udi badi badiamba ne bena kilisto lelu badi bapidia tshitupa

Page 246: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

etshi tshia mei adi mafuma kudi Nzambi ne nangananga mikanda ya kafunda Paulo. Nv. 20 ne 21 idi itulesha bubi bua dilengulula ne dipetu dia mushindu eu. – Nunku mu shapita eu, « tudi tupeta ngikadilu wa butumbi bunene udi muena kilisto mua kuikala mutumbishibue… ne ngikadilu wa dikenga dikole udiye mua kukuluka… Dishilangana kayi pankatshi pa dibandishibua dia mu diulu edi disatu ne dipuekeshibua dibi dia mubidi ! Ne muena kilisto udi ukumbanyina bionso bibidi ! Ndilonsha kayi ne didimusha kayi kudi munsanto yonso… » mei a (J. N. D mu tshiena bualu tshia “Muntu mu Kilisto” dibeji anyi page 2).

2 Kolinto 13. 1-13

Mukanda wa kumudilu kudi bena Kolinto wakadi ne tshiena bualu tshia Ekeleziya. Mukanda muibidi watuambidi bualu bua mudimu anyi mudimu wa buena kilisto. Tuasanganyimu, meshi, misengelelu, dipungi, ntatu ya mu meshi ne ya mubidi bia muena mudi wa Mukelenge. Paulo wakadi anu tshiamu tshia mudimu tshia butekete, kadi kakadi ukeba pa buloba apa tshitupa tshitambe buimpe, anu tshia Mukelenge wandi. Kutangila, Kilisto wakadi pa buloba apa mu kudipuekesha, wakapopedibua pa mutshi mutshiamakane mu butekete ; kadi udi ne muoyo katataka, mubishibue ku bukole bua Nzambi (nv. 4). – Bua kushikisha mukanda wandi Paulo udi ulomba dilomba dia ndekelu kudi Nzambi bua bana babu bananga ba mu Kolinto. Dilomba edi didi ne bualu anu bumua : dilengeshibua diabu (ndekelu wa nv. 9). Kadi popamue, udi ubalomba ne : « nulengeshibue » (nv. 11). Bualu bua kulomba dikuatshisha dia Mukelenge, kakuena kupesha bua kukumbasha ne lukunukunu didiunda mu luendu luetu lua buena kilisto. – udi ubambila ne « nuikale ne disanka… - ubambila kabidi ne – nusambibue ; nuikale ne meshi amue, nuikale ne ditalala… » (nv. 11). Muntu ne muntu wa kutudi, bana ban’anyibue ba Nzambi, amanye mua kuangata bua bualu buandi nkayandi, misengeleluei ne kulabula mulayi udi mulatshisheku. Eyo, ngasa wa Mukelenge Yeu Kilisto, ne dinanga dia Nzambi, ne buobumue bua Nyuma Muimpe, bikale netu buonso buetu (nv. 13) !

Galatiya 1. 1-10

Page 247: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Udi mukanda Mukole udi Paulo ufundila bena Ekeleziya ya mu Galatiya. Biakadi bikengela bua atangile ke bualu bua bubi bua mu nsombelu (mal moral) bu muakenzaye mu mukanda wende wakafundilaye bena Kolinto, kadi bua dilongesha dibi dia bubi bua ndekelu. Bena galatiya aba, bashimibue kudi bayishi ba mashimi, bakadi benda balekela ngasa, gâsa eu, udi mushindu umuepele wakupeta lupandu bua kupingana mu ntendelelu wa bienzedi bua kusungidibua. Paulo udi ujikula ne bukole buonso ngikadilu udi kayi ushintuluka wa Bulelela (Dî dia Nzambi). Budi anu Bumue, bukumbane tshishiki, ne budibupuangane, bualu bua Bulelela, nKilisto (Yone 14. 6). Tudi tunvua misangu mikuabu bantu bakolesha anyi bamba ne dijadka – bua kubingisha mitshima yabu mikole anyi bupidia buabu ne : tshisamba ne tshisamba tshiakapeta diabu dibuluibua, wabu ntendelelu udi ukumbanangana bimpe ne bilele biabu, ne wabu nshidimukilu67. Kakuena bualu budi bubi nansha ! Bua lumu luimpe kudi anu lumu luimpe lumu’epele ; ludi luamba ne « Mukelenge wetu Yeu Kilisto wakadifila bua mibi yetu ». Tshipepeta tshidi tshinyi ? « Mupostolo udi utungunuka ne bua yeye atusungile munkatshi mua tshikondo etshi tshibi… » (nv. 4). – Nvesa wa 10 udi utuvuluisha bulelela bukuabu bua mushinga bua kumanya ne dijinga dia kusankisha bantu didi ditupangishi ngikadilu wa kuikala bapika ba Kilisto. Kudidiye kumpala, ne kudiye nkayende, nkutudi ne dijinga dia kumusankisha anyi ? (1 Tesal. 2. 4).

Galatiya 1. 11-24

Ndiakelengele kayi kutudi dia tuetu kutamba kulama ku dî Nzambi ! Bikala lumu luimpe luakamba Paulo luakdi bu luamuntu, nunku, eyowa bena Galatiya bakadi mua kuitabusha dikumbasha anyi dimusha. Kadi bualu kabuakadi nunku. Ne bua kujadika bimpe ne mudimu wende wakaye ukuata ne wakadi ufuma ku bukole bua Nzambi, mupastolo udi ulonda mushindu wa pa buawu wakamupesha Mukelenge mudimu eu. Nzambi ke wakamuteka ku luseke (nv. 15), Nzambi ke wakalula Muana wandi munda muandi ne wakamanya mua kumulongolola mu kalasa kandi, kakui mulongeshi wa bantu, mu tshipele tshia ku Alaba. Bualu bukuabu, Kilisto

67 Civilisation Nshidimukilu wa bantu

Page 248: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wakamubikidila mu diulu (nv. 9). – Bualu bua Paulo kumpala kua nshila wende wa ku Damadeka, budi butulongesha ne, muntu udi mua kuikala ne bulelela bukumbane, kadi kuikala muena lukuna wa Nzambi (Yone 16. 2). Pa dib’adi mushinga kayi wakikala nau Ekeleziya eu wa zambi ku mesu kuandi, Ekeleziya eu wakakengeshayediambedi. Tuidikishi didifula edi bua Mukelenge ne bua bantu bandi, lukunukunu elu lua kuamba bualu bua ditabusha (nv. 23) ! Kadi tumone ne : kumpala kua kutulomba bua kuakula kudi bakuabu bua Muan’andi, Nzambi udi usanka bua « kumubulula » munda muetu (nv. 16). Udi musue kutupesha mu mitshima yetu dimanya dinene dia Kilisto, bua kupatukile bumanyishi buetu (2 Kol. 4. 6).

Galatiya 2. 1-10

Dilonda dia Paulo bua malu akamukuata mu bupostolo buandi adi akumbasha ku bitudi bamanye mu mukanda wa Bienzedi bia bapostolo. Pakasungula Mukelenge Petelo bua kuamba lumu luimpe mu nkatshi mua bena Yuda, wakasngula Paulo bua kuluamba munkatshi mua ba bisamba bia bende (nv. 8). Disambakana diandi ne bapostolo bakuabu, kadiakadi mua kupumbishi dibikidibua diandi diakangataye kudi Mukelenge. Kutangila wakangata ku muoyo wandi bua kukumbasha dilomba diabu bua kuvuluka bapele, bualu bualua kukumbasha dikuatshibua diandi mu Yelushama (Bienz. 24. 17). Malanda aa a bapostolo munkatshi muabu adi atulongesha tshinyi ? Ne tudi ne kumanya mudimu wa bakuabu, ne kutabala bua kaupitshi wetu, kadi tuwukumbashe « kakui kuteketa ne kakui kutangila anyi kubala ku mpala kua muntu » (nv. 6). Mukanda wa bienzedi bia bapostolo udi utujadikila mushindu kayi wakadi bena kilisto ba diambedi bikale ne lutatu bua kupatuka mu mikenshi : ditengudibua ne dikumbasha dia mikenshi. Tshipangu tshiakabuela mu Yelushalema bua kulongolola malu aa (Bienz. 15). Kadi satana kena ulekela tshiluilu tshiende tshia nvita tshiakamanaye kukuata natshi mudidimu ne didiunda. Kudi bena Galatiya pabu, nansha kabakadi bena Yuda, bakakuluka mu butei ebu, ne Paulo udi ukeba bua kubalesha njiwu minene idi mua kupatuka ku bualu ebu kudibu.

Galatiya 2. 11-21

Page 249: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Dipingana dia ku dienza dia mikenshi diakadi dibi kutshinyi ? Mbuatshinyi bualu ebu Paulo udi ubuteka ku muoyo bua kuambaye ne wakafikila bua kubengangana ne Kefa ku mei mpala pa mpala bua ngikadilu wende wa lubombo ? (nv. 11-14). Bualu bua, kufikila ku dikankamika bena kuitabusha bua kuishi mikeshi ya bena yuda ne kuenza bienzedi bia mikeshi, nkufikila kuamba ne mudimu wakenza Yezu kawena mukumbane bua kusungila. Ke mushindu udi bena kuitabusha ba bungi lelu kabidi belangana meji. Badi bamanye mushinga wa mudimu wa bupikudi wa mulambu wa Kilisto. Kadi badi bateka bishikidi bia ditabusha diabu pa kuenza kua bienzedi biabu mikeshi bua kusungidibuane dilongolola dia kutendelela kuabu. Badi « benza budibu bua kuenza », ne batekemena kudi Nzambi bua bidi bishala bidibu kabayi bakumbane bua kuenza. Tudi mua kubakudimuna ne nv. 16 ne « Muntu kena ubingishibua ku dienza dia mikeshi… anu ku ditabusha dia mu Kilisto Yezu ». Mushindu eu udi mupepele, ka muomu anyi? Eyowa, kadi mufila kudi muntu mutambe bunene! Yeye muine ke Muana wa Nzambi « wakannaga ne wakadifila nkayandi bua bualu buanyi » (nv.20). Mu mudimu elu, luanyi luseke ludi tshinyi? Ludi mufue mua kupete anyi, mbuena kuamba ne lua patupu. Mupoedibue ne Kilisto ku mutshi mutshiamakane, ndi mupikudibue ku mikeshi, ne « ka meme udi ne muoyo, kadi Kilisto ke udi ne muoyo munda muanyi… » Wewe mulunda udi ubala, munangibue kudi Mukelenge Yezu, mei aa a butshimunyi, udi biebe mua kuangata bua bualu buebe mu bulelela anyi ?

Muana wa Nzambi … wakannanga ne … wakadifila nkayende bua bualu buanyi. (Galatiya. 2. 20)

Kilisto wakatunanga ne wakadifila nkayende bua bualu buetu (Efeso 5. 2)

Kilisto wakanaga Ekeleziya ne wakadifila nkayende bua bualu buandi (Efeso 5. 25)

Galatiya 3. 1-14

Bitupa binene bia mukanda eu bidi mua kukosolodibua mu mushindu eu : shap. 1 ne 2 : Bumanyishi bua mupostolo nkayende ; shap. 3 ne 4 :

Page 250: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dilongesha dia lupandu ludi anu ku ditabusha ; shap. 5 ne 6 : Nsombelu anyi kuteka kua mu tshienzedi kua mupikudibue udi mu ngasa. Mutshima wa Paulo udi munyungishibue : lukunukunu luandi bua bualu bua bulelela ludi luvulangane misangu ibidi ku bunene bua lua dia mbedi mu dinanga diandi dionso dia bana bandi bakese ba mu Gaalatiya. Meshi kayi a dipambuka akabakuata, bua kufikilabu mu tshitupa etshi bua kupua muoyo ngasa wakabasungila. Kutangila ! bena kilisto ba bungi badi mushindu eu ! Kilisto mushipibue, wakatekibua kumpala kuabu (nv. 1). Bakamuitabusha ne kupeta ku bukole bua Nyuma Muimpe dijadika dia lupandu luabu. Kadi kabakamueyemena bua yeye kulombola muoyo wabo wa buena kilisto nansha. Bamane kubanga ne Nyuma, bakadi batungunuka ne mubidi (nv. 3). Kutangila, nudi nuela meshi ne Nzambi mumane kutubingisha, Nzambi udi mua kututekemena bua « tuetu kusumba mudimu wandi » anyi ? Nansha kakese, ne ke bua tshinyi, ditabusha diodi dimue didi ditusungila, anu ditabusha adi ke ditudi nadi bualu bua tuetu kuikala ne muoyo (nv. 11). Buakane bua mikeshi ya Nzambi, ku luayi luseke, buakadi anu ne bualu bua kutshipa, ne kutuele mulau, bualu bua tuakadi batekete bua kuikumbasha yonso nkô nkô nkô. Biakadi bikengela bua Kilisto angate muaba wetu wa dipila edi. Bua atupikule ku bupika buadi, wakafuta dibanza dionso. Wakambula dipila dia mikeshi pakangataya pa mutshi mutshimakane muaba wanyi ungakadi nkumbanyina. Bua bualu ebu atambe kutumbishibua !

Galatiya 3. 15-29

Mupostolo udi unvuisha bua tshinyi mikeshi kayena ishintulula tshintu ku milayi ya Nzambi. Milayi ei yakafidibua kumpala kua mikeshi kayiyi mianze kuikalaku, ne Nzambi kena ushintuluka nansha kakese. Ne nangananga bualu bua yakapeshibua kudi kankanuina ka Abalahama, mbuena kuamba ne kudi Kilisto (nv. 16). Kakuena tshintu nansha tshimue tshia shintulula anyi kushipa tshidi Nzambi mujadikile Munangibue wende – ne kudi badi bandi. « Kadi mbua tshinyi mikeshi yakapeshibua ? » (nv. 19). Mikeshi tudi mua kuifuanyikisha ne ludimuenu. Ludi lundesha bukoya bua mubidi, kadi kaluena ne bukole bua kubumusha, bu mudi ludimuenu kaluyi mua ku nvuwa (kungowesha mayi). Eu ka mudimu wa mikeshi nansha.

Page 251: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mikeshi idi ne mudimu anu wa kuntuisha ku bubi ; idi bu ndeshi wa muana bua kunfikisha kudi Kilisto (nv. 24). Kunyima mudimu wandi udi ushika, bu mudi kabidi wa mulongeshi wakamana kulongoloa mulongi wandi bua kubanda mu kalasa kakuabu. Kalasa kakole bu mudi aka ka mikeshi ! Mikeshi idi indesha ne indi muntu mubi kadi kayena invuisha muntu muakane anyi imbingisha nansha, pandi mufue, kayena ne bukole bua kumpesha muoyo, meme mutekete, kayena impesha bukole nansha bumue. Kadi bionso ebi bindi mupangile, ndi mbipeta kudi Kilisto. – Dibatiza didi dilesha patoke dia itekibua dia ku luseke bua Kilisto, ku lufu luandi. Nuenu bakamana kubatishibua, nudi menemene « bana ba Nzambi ku ditabusha dia mu Kilisto Yesu anyi ? » Nuakamana menemene « kuluata Kilisto anyi ? » (nv. 26, 27). Kuvuala kua tshilulu tshitudi katuyi bakumbanyine mua kutshivuala, nddinga ne dipanga dia kueyemena.

Galatiya 4. 1-18

Nunku Nambi wakafila tshintu tshikuabu tshimpe pa kumusha mikeshi : Milayi kayiyi ne mikeshi. Yakadi ufumina anu ku dinanga ne ku disanka diandi dia kusankisha bikala ba bisamba bia bende nansha kabidi bena yuda. Kupetula dipa dia nunku, biakadi kupetula dinanga diandi. Kuela meshi a kusumba dipa kampanda diudi mupete, nkuenzela udi mufile dipa adi bibi. Mushindu kayi udi Nzambi unyingalala padiye umona bena kilisto babungi bapua muoyo kulombodibua kua Nyuma muimpe, kadi basue kupingasha bualu ebu ku bilele bia tshianana bia kuteka pa mutu pandi bua kulombola. Ebi bidi bilesha tshinyi ? Bidi bilesha ne bana aba kabena bamanye bimpe Tatu wabu udi mudiulu. Tudi tunvua ne muntu udi kayi muanze kukudimuna mutshima udi usankila ku « malu matekete ne a patupu » bualu bua kena ne tshintu tshitambe buimpe nansha. Kadi mu nv. wa 9 udi wamba ne, - « nuakumana kumanya Nzambi » ne bamane kunangibua kudi Nzambi (1 Koli 8. 3), katupungidi bua kuenza mudimu ne katuitabushi bualu buonso budiye kayi muitabushe nansha. Tutambe kueyemena dinanga diandi. – Mu nv. 12, mupostolo udi umanyika dilongesha diandi, bua kuakula mu muoyo wa banangibue ba mu Galatiya. Udi mumanye mua kubavuluisha bua malu abu onso mimpe, didifila diabu

Page 252: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bua bualu buandi. Kadi, dinanga dia bana betu didi diya dikepela ku dipanga kuikala pamue mu mubidi eu, dinanga dia nunku dididinanga ditekete. Dituishibua didi ditekeshibua anu ku diya dia mupostolo, didi dituishibua ditekete. Dinanga dietu dia buena kilisto didi mushindu kayi ? Ne diditabusha dietu didi mushindu kayi ?

Galatiya 4. 19-31

Mupotaolo udi mûle ntente ne Kanyinganyinga kakole popamue ne dilubakana dia mutshima. Mudimu wandi wa lutulu udi muvuishibue patupu anyi ? (nv. 11). Udi udimona muenzeshibue mu mutshima wandi bua kubangulula kudi bena Galatiya mayisha a musabu wa lumu luimpe. Tuangate petu tshikondo tshia kuangata popamue n’abu. Bualu bua, Paulobikalaye udila bua kupanga kua kuikalaye munkatshi mua bana bandi mu nyuma ne kubalongesha mu ku mei a mukana muandi (nv. 20), tudi tunvua tshiena bualu tshia kubenga kuandi : Nzambi wakadi musue kutupesha mukanda eu. – Misangu mikuabu nenuambe ne, tuetu lelu katuena bikale kumpala kua njiwu ya mushindu ya kuikala muinshi mua mikeshi. Eku nkupanga kudimanya ! Misangu yonso itudi tudisankisha mu nsombelu wetu ne meshi a ne Nzambi atupesha tshintu kampanda, mushindu wa nunku kawena upanga kuikala kudieyemena68 kua bu muntu. Misangu yonso itudi tuangata dipangadika katuyi tutangila kudi Mukalenga, misangu yonso itudi tudifuangisha kudi bakuabu bua kulumbila tshintu anyi butumbi anyi disanka, tudi tulesha meshi aa a buakane bua bu muntu, buakane ebu budi lukuna lunene ne ngasa (fuany. nv. 29). Bua kunvuisha lukuna elu, Paulo udi wangata bu mindidimbi, bana babidi ba Abalahama. Isaka bu muana wa mulayi bua kupiana mulayi. Yishemaele wakaledibua bilondeshele mubidi, kudi Hagâmupika, kena ne tshitupa nansha tshimue ku bubanshi ne mabenesha a tatu wandi. Tukadi bantu ba Yelushalema wa ku diulu anyi ? Popamue ne Abalahamaa, Isaka ne Yakoba, tudi bietu « bapianyi popamue ba mulayi » : musoko wa mu diulu (nv. 26 ; Ebel. 11. 9, 10, 16) anyi ?

Galatiya 5. 1-15

68 Kudieyemena : legalisme

Page 253: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Misangu yonso muntu utu ubala budishikaminyi bu butambe buimpe bua ku bintu bionso bia pa buloba. Kadi muaba kayi udi ne bua kubusangana menemene ? Pauloa bu mupika wa nkuka yandi, udi uledibua ne ufua ne nkanu mimujingila mu nshingu. Anu Yezu Nkayandi ke udi mua kumupikula (nv. 1 Yone 8. 36). Lukonko lukuabu lua ku diela nduelu : mupikudibue wa Mukelenge nenze tshinyi ne budishikaminyi buende. Neadipingashe kabidi ne disua dionso muinshi mua tshikokedi tshia mikeshi anyi (nv. 1). Ngikadilu mukuabu wa bupote, ne bikala muena tshibau tshia lufu, mulekedibue, utshiena wakula dijinga anu dia kupingana mu muonji wa tshiowedi ! Neangate budishikaminyi ebu « bu tshintu tshia kusankisha natshi mubidi wandi anyi » (nv. 13) ? Eku nkuenza nshila mushilangane ne wakenza bena Tesalonike, kulekela mudimu wa Nzambi ne kupingana ku bukokeshi bua mpingu ya pa buloba shap. 4. 8, 9 ; Luk. 11. 26 ; 1Tesal. 1. 9). Nansha kakese, budishikaminyi ebu bua kasumbibua ku mushinga mukole kudi Musungidi wende ku mutshi mutshiamakane, muena kilisto neambuluishe nalu muan’abo. Ne kundekelu mushindu eu ke udiye mumanye mua kukumbasha mikeshi, bualu bua mikeshi idi misambakasha mu dî dimue (nv. 14) anyi mene mu muaku umue : dinanga. « Yeye udi unanga bakuabu wakuma kukumbasha mukeshi » (Lom. 13. 8, 9). Udi kabidi ukumbasha mukeshi wa ndekelu ne wa mushinga mukole wa Mukelenge Yezu wa tuetukusuangana bu muakatusuaye (Yone 13. 34 ; 15. 12, 17).

Galatiya 5. 16-26 ( divuluka :nv 4 - 9 = nv 4 ku 9)

Mukelenge udi unvuisha mushindu kayi wakumanya ne mudimu eu udi wa mubidi anyi udi wa Nyuma (Bala Matayo 7 nv. 16-20 ; Yone 3 nv. 6). « Mutshi muimpe kawena mua kukuama mamuma mabi ». Mamuma a mu nv. 19-21 adi apatukila anu ku mutshi mubi : mubidi. Kutangila, mubidi eu utshiena kudi muntu yonso wa kutudi, ne bukole buobu bumue. Kadi bituikal ba « Kilisto » (nv. 24), munda muetu mudi muikale bukole bukuabu budi buenzesha : Nyuma Muimpe. Budi butupesha muoyo (nv. 25) ne budi butupesha bua tuetu kuenda mu bukole buandi (nv. 16, 25) ; budi butapuluke ne malu a mubidi (nv. 17) ; budi butulombola (nv. 18) ; budi bukolesha mamuma abu anyi buakuakunshisha, kakuena mushindu wa kubondakasha

Page 254: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mamuma abu ne mamuma makuabu, budi bu mutundu muimpe udi nv. wa 22 ubala « ntete » tshitema yau : dinanga, disanka, ditalala… Bualuu bukuabu bubi budi ne mutshi mukuabu udi mua kupanga kukuama mamuma, bikala bukole buawu buonso anyi madimbu ajimina mu matamba a patu adi kaayi mua kukuama. Bikala bualu budi nunku, mulami wa budimi udi mua kuenza tshinyi ne mutshi eu udi kauyi ukuama ? Udi ukosa matamba au bua madimbu anyi mayiamanye mua kuendakana kabidi bimpe munda mua matamba adi malamakashibu’eku69. Elu ke lungenyi lua nv. 24. «  Badi mu Kilisto Yezu » bakamana kushipa mubidi pakakudimun’abo mutshima. Ku ditabusha, bakamana kuteka bimanyishila bia lufu ku mubidi (mutshi wa mu tshisuku wakakoshibua matamba au ne kulamakashibua (tangila diunvuisha kuinshi kua dibeshi) ku mutshi mukuabu. Pa dib’adi badi mua kulumbuluisha tshimuenenu tshionso : Milowa ne nkuka ya mubidi. « Bituikala ne muoyo bua Nyuma, tuende bietu bua Nyuma » (nv. 25).

Galatiya 6. 1-18

Shapita eu udi utulongesha mushindu utudi ne kuenza bua muan’etu udi mukuluka anyi mutulukila kudi bualu bubi. – Katuyi mua kupanga kutangi diambedi bujitu buetu nkayetu (nv 1), kutangila kabidi badi bakokeshibue ne mashitu manene (nv. 2), kudi ba mu « diku dia ditabusha » ne kuenzela bantu buonsobimpe (nv. 10). Mu tshikondo etshi tudi tukuna, ne dijinga dia kupola « mu tshikondo tshia kupola ». Kadi bualu bulelela budi ne dipola nedifuanangane anu ne biakakunyibua. Anu muntu mupale anyi udi kayi ne lungenyi neakebe bua kupola mpondaku meba akakunaye. Mubidi udi upatula misangu yonsoanu bintu bibole, kadi mamuma a Nyuma adi aya ku muoyo wa tshiendelele (nv. 8 ; shap. 5. 22 ; fuang. ku Osheya 8. 7 ; 10. 13). Anu katataka ke utudi mua kusungula ; tshikondo tshikuabu, kanyinganyinga ketu nekikala ka patupu. – Muena kilisto wakama kubadibua mufue ku mikeshi (shap. 2. 19) ne mufue ku malu a mubidi (shap. 5. 24). Apa udi mubadibue mufue ku malu a pa buloba ne bulobba bufue kudiye kabidi (nv. 14). Pa dib’adi malu a buloba kaatshina ne bukokeshi kundi nansha kakese ne meme nthiena n’abo kudiu kabidi. Pankatshi panyi nau

69 Matamba malamakasha : branches greffées.

Page 255: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

padi lupongo lunene, elu ke « mutshi mutshiamakane wa Mukelenge wetu Yezu Killisto », bupikudi buanyi ne butumbi buanyi. Ku luseke elu « tshifukibua tshipia tshipia » ku luseke lukuabu « kakui tshintu tshikuabu » tshia Nzambi kuanyisha (nv. 15). Tudi mua kufuanangana nandi mumeshi ne nsombelu.

Efeso 1. 1-14

Mukanda mufundila bena Efeso, udi utangila muena kilisto musombe anyi muikale mu miaba ya mu diulu. Diulu kadien’anu muaba wasomba70 muana wa Nzambi ; ukadi mumane kupeta muaba wende mu Kilisto Yeu.Nfumu wa dikupikalaye udi wenza mudimu pa mbelu pa diku diende kena mua kuela meshi a kumona ditanda anyi nzubu wende wa mudimu71ku bifuanyikisha ne diku diende nansha. Kupanga kuikala kuende kakuena kunvuija ne kena ne « kuende », kudi mutshima wende mutekemene, kudi masanka ende onso, ne bintu biende bionso. Mushindu eu ke udi diulu dikale bua udi mupikudibue : udi bu muaba wende kudi kuikale bubanshi buende ne muoyo wende (Luk. 12. 34), bualu bua Musungidi wende udi usanganyibuaku. Malu aa abidi manene adi atujadikila bukokeshi buetu bua kubuela mu masanka manene ne mimpe adi andi. Bionso bidi bia Munangibue, bidi kabidi bikumbanyina bakamana kuivuishibua bakane munda muandi (nv. 6). Ke bua bualu kaymupostolo udi unvuisha kabujima ka meshi a Nzambi mu Kilisto (mushi wa mabenesha onso) mu nkatshi mua tshifundidi etshi tshile (nv. 3-14), tshidi katshyi tshitukakane, bualu bua bionso bidi bisuikakashangane mu meshi a Nambi. Bidi bia mushindu mumue kabidi, bidiye wenza bua bualu buetu kabienabitapuluka ne bidiye wenza bua Kilistone bidi biya bionso anu ku « dianyisha dia butumbi buandi » (nv. 12) ne « ku dianyisha dia butumbi bua ngasa wandi » (nv. 6).

Efeso 1. 15-23

Mu disambila diende kudi « Nzambi Tatu wa Mukelenge Yezu Kilisto » (nv. 17), mupostolo udi ulomba bua bansanto bamanye tshia kumpala ngikadilu (nv. 18) ne kunyima bukole budi bubabueshamu (nv. 19, 20). « Tshiuwidi

70 Wasomba (muana wa Nzambi) : Séjour futur 71 Nzubu wa mudimu : bureau

Page 256: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshionso tshia mabenesha etu – bu muakafunda muntu mukuabu- tshidi tshifuma ku bualu bua ne tudi babenesha popamue ne Kilisto. Babukashibue mu dinyanguka anyi mu dijimina ne Adama wa kumudilu, katataka tudi babukashibue mu butumbi ne muntu muibidi. Mu ngikadilu eu, yeye eu kena ne tshintu tshidiye upanga kutubueshamu nansha ; tshidi tshileshelu tshia dinanga dipuangane : butumbi (Yone 17. 22), disanka (Yone 15. 11), ditalala (Yone 14. 27), dinanga dia Tatu (Yone 17. 26). Kena wangata bupianyi buandi kayi ne bapianyi nandi nansha… Paulo kena ulomba bua bansanto bangate bintu ebi, - bualu bua bakadi nabi – kadi dilomba diandi mbua basanke nabi ». (J.N. Darby). Ne tumone bimpe ne, nmesu a mutshima adi ne bua kubululuka bua kutangila matumbi onso aa malelela. Dinanga didi nvungula milelela ya lungenyi (Luk. 24.31). Pa kutubuluila dinanga dietu, Nyuma udi ututangidisha kudi Kilisto, muntu mubishibue ku bafue, muluate butubi ne buneme bilondeshele Mis. 8. Mubidi wandi, Ekeleziya, udi umukumbasha bu muntu. Yeye udi « mutu » wandi mutumbishibue mu diulu. Ekeleziya udi tshiuwidi tshia yeye udi uusha bintu bionso ntente.

Efeso 2. 1-10

Mu mei matshintshika, nv. 1 ku 3, idi yunvuisha ngikadilu wetu mubi utuakadi nandi musangu mukuabu. Bena lukuna, tuakenda bilondeshele malu a pa buloba, nebilondeshele Mukelengewabune bilondeshele nkuka yetu ya dipila. Kadi Nzambi wakakumbasha bualu (nv. 4). “ Dinanga diende dinene” diakajuka pa mutu pa bunene bua dikenga edi. Wakapesha bafue aba muoyo. Wakakababisha ku bafue. Kutamba kabidi, wakabashikika mu diulu diandi, mu muaba udi Kilisto mene mushikame (nv. 6 ; shap. 1. 20). Kuikla bafue mu mibi yetu anyi kuikala basombe mu miaba ya mu diulu, kakuena ngikdilu mukuabu wa pa nkatshi apa nansha. Budi muntu yonson’abo mbua kumanya ne ngikadilu kayi undi nende. – Nv. 8-10 idi ijadika dipanga dia mushinga dia midimu yetu bualu bua kuangata lupandu ne mushinga munene anu wa mudimu wa Nzambi : « tudi mudimu wandi wa bianza ». Kadi kusomba kuetu kua mu miaba ya mu diulu kudi mua kutulamuna ku midimu ya pa buloba anyi ? Nanha kakese ! Basungidibue ku ngasa, tuakafukibua tshiakabidi (Tangila ku shap. 4. 24), bu biamua bikumbasha

Page 257: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bua mudimu mukuabu : bua midimu mimpe yakadianjila Nzambi wa buimpe (nv. 7) kulongolola bua tuetu tuendelemu (Mis. 100. 3 ; 119. 73). Ke bualu bua udi dijinga ne mudimu wetu, kadi udi musue kudifila kuetu. Nunku katupangi dinda dionso bua kumulomba : Mukelenge, undeshe tshiudi wewe nkayebe mulongolole bua bualu buanyi. Ne umpeshe bukole bua kubukumbasha ne dikuatshisha diebe (Ebelu. 13. 21).

Efeso 2. 11-22

Bilondeshangane ne tshisamba tshia Isalele, bu ngikadilu wa bantu bisamba bia bende, wakadi mubi. Bakadi benyi ku bipungidi bia milayi yakapesha Nzambi Abalahama (Lom. 9. 4). E tuakadi munkatshi mua benyi aba. Eyo, tutambe kuvuluka bua ngikadilu wetu mubi utuakadi (nv. 11), patuakadi katuyi ne Kilisto, bua bualu ebu katuyi ne ditekemena ne katuyi ne Nzambi pa buloba. Nunku bintu bionso bitudi nabi katataka munda muandi nebikale ne mushinga muunene ku mesu kuetu. Tudi ne Nzambi, kutamba tshipungidi : Ditalala ditupa tshianana (Lom. 5. 1), dijadikibua ku dikala dia Mukelenge Yesu mu diulu. « Bualu bua yeye ke udi ditalala dietu » (nv. 14). Yeye ke wakavuisha ditalala edi (ndekelu wa nv. 15) ne wakafuta dibanza dionso anyi mushinga onso. Ku ndekelu yeye ke wakamanyisha ditalala edi (nv. 17). Kakasua kushiya muntu mukuabu dibanza dia kushala kulesha bayidi bandi mu dilolo dia dibika diandi udi ubajingila ne : «ditalala dikale kunudi » ( Yone 20. 21 ; Yesh. 52. 7). Udi ukumbasha ne : « Meme kabidi ndi nnutuma… ». Tuetu bakamana kunvua ne kuitabusha lumu elu luimpe, tudi ne bushitu bua kulumanyisha kudi bakuabu. – Ndekelu wa shapitre udi utulesha Ekeleziya wa Nzambi bu Nzubuudi udiunda (tangila ku Bienz. 2. 47), muashibue pa Kilisto udi dibue dinene dia mu ditumba, bua kuikalaye nzubu wa Nzambi mu Nyuma.

Efeso 3. 1-12

Shapitre eu mujima udi muela mu tuboko, bua kunvuisha bualu busokoka « katataka busokolodibue » budi buikale tshiena bualu tshiende (nv. 3, 9), tshia Kilisto ne Ekeleziya. Kulonda kua bualu bua muntu kudi mua kuabanyibua mu bitupa bidi mua kubikidibua ne « bikondo 72 » (1. 21 ; 2. 7 ;

72 Bikondo : siècle

Page 258: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

3. 9) – anyi misangu mikuabu bipungu73- mudi Nzambi udibulula mu dina kampanda ne kudi bantu kampanda. Mu tshietu tshipungu tshia ngasa anyi tshia Ekeleziya, tshidi ne tshimanyishilu tshia kuikala kua Nyuma muimpe pa buloba, Nzambi udi udibuluila bu Tatu ne udi ubikila tshisamba tshia bantu ba mu diulu. – Bikala lungenyi lua Nzambi ludi mua kumueneka mu bufukibua (Mis. 104. 24 ; Nsum. 3. 19), mushindu kayi udilu (lungenyi) lutamba kumueneka mu bulongolodi budi kabuyi bushintuluka bua Nzambi, bua kulesha butumbi ne kukumbasha disanka dia tshiendelele dia Muana wandi wa dinanga. Meshi aa « mavule » akadimuenesha mu bukokeshi bua Nzambi mu ne mu mushindu mupiamupia « kupitshila ku Ekeleziya ». Banjelo badi banyisha ; ba bisamba bia bende badi bapeta « lumu luimpe » (nv. 8, diunvuisha). Nunku nkudi Paulo, ku dibikila dia pa buadi, kua kapeshibua dibuluibua edi, didi bua bunene buadi, dimuvuisha mupuekele ku mesu kuandi (nv. 8). Udi mubikidibue bua kumanyisha kudi buonso bubansha bua ngasa (shap. 1. 7 ; 2. 7) ne bua butumbi bua Nzambi (shap. 1. 18 ; 3. 16. Basankishibue bu mutudi, tutamba kubala disankishibua edi pa mutu pa bionso.

Efeso 3. 13-21

Mu dilomba dikuabau edi, mupostolo paulo udi ulomba kudi « Tatu wa Mukelenge wetu Yezu Kilisto » (nv. 14 ; fuang. shap. 1. 16, 17). Kudi « Nzabi udi ne bukole bua kuenza malu matambe atudi katuyi bamanye bua kumulomba ne bua kuelengana meshi », itabushe kudi muntu ne muntu udi umulomba nunku ! Kadi, kumpala kua bunene bua kulesha patoke butumbi bonso ebu, kakuena mua kuimanyika mesu ne ntema yetu nansha. Ke bualu kayi, kakui kushanguluka mupostolo udi ukumbasha ne : « bua kumanya mudi dinanga dia Mukelenge… ». Tuteke tshileshelu ne ndi muambudibue tô ne mu nzubu wa Mukelenge ; nengikalemu ne ditshina dia bungi. Kadi, bingikala ndi nsanganamu mulunda wanyi mulelela, ne nmanya yeye ke Mukelenge, pa diba adi ndi mua kuikala ne disanka ne ditalala dia mutshima. Bidi kabidi mushindu eu bua butumbi : ebu bua Mukelenge ke butudi tunanga. –Popamue ne mupotolo Paulo, tulombe bua Nyuma wende bua

73 Bipungu : Dispensations ou économies

Page 259: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

« muntu wetu wa munda kukoleshibua ». Bikala Kilisto munda muetu (nv. 17), ke bualu bukuabu, anu bua « tshiuwidi tshionso tshia Nzambi » tshitûshibua ntente (nv. 19 ; Kolosai 2. 9, 10) ne tshiuwidi etshi, bukole, dinanga, ditabusha, lungenyi. Balunda bananga, Tatu wakatupesha muaba mu nzubu wandi (shap. 1 ne 2). Tukadi petu bapesha Yesu muaba mu mitshima yetu anyi ?

Efeso 4. 1-12

« tshiakatshina bua kunuambila malu onsoadi Nzambi musue . Nuditangile bienu bimpe...” dî dia Paulo kudi bakulu ba ku Efeso (Bienz. 20. 27, 28), adi akumbananga ne bitupa bibidi bia mukanda wa bena Efeso. Kubanga ku shap. 1 ku shap. 3, mupostolo udi umuka ku dilesha malu mimlpe adi Nzambi musue (conseil). « Nunku ndi nnusengelela ne… » udiye utungunuka nende diakula diende, udi ulesha mu shap. 4 ku 6 luendu kayi ludi lumbanangana ne dibikila edi ditambe bunene (1 Tesal. 2. 12). Ludi ne bua kumueneka kumpala mu ngikadilu udi utapuluka ne meshi a kudibandisha : kudipuekesha ne lutulu ne mu kuikalangana ne luse ne mu tshisuikidi tshia ditalala. Bilondeshele ditekemena dia dibikila, Nyuma umua udi utuangasha bitupa bia mubidi umua (kadi bantu bakavudisha ekeeziya ya bungi, ne ekeleziya yonso muikale ne bantu bende). Ku bukokeshi bua Mukelenge umua, ditabusha dimua dia buena kilisto didi dilongeshibua, ne ditabusha dimua didi ku dina dimua ne ku bushitu bua muena kuitabusha (kadi bantu nebakuambile bua ditabusha dia ntendelelu wabu !). Kundekelu Nzambi umua ne Tatu, kudi bionso ne buonso bafumina, udi ne bukokeshi bua buNzambi buandi kutudi. Mukelenge, bu muntu mutumbishibue udi mua kupa bantu bandi mapa mashilashilangane a ngasa wandi. Kudiye ke kutudi bakokela anyi ?

Efeso 4. 13-24

Bansonga babungi badi benzeja lukasa bua kubuele mu masanka a bantu bakole. Kutangila misangu mikuabubadi mua, kulepesha matuku abu a pa buloba mu kuikla ne ngikadilu udi kayi udiunda ; wa buana bukese mu nyuma. Nv. 13-16 idi yunvuisha didiunda dimpe dia mubidi eu wa Kilisto utudi bikala bitupa biau. Didiunda edi didi difumina ku dikola dia muena

Page 260: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuitabusha yonso. Nmu Yesu mudi “muntu mukole” upeta “diuwushibua” (nv. 13; 1 Yon. 2. 13). Ku luseke lukuabu, muana mukese, kupanga kuikala mukoleshibua mu dîsha dilelela, udi ushala muena tshitabataba wa mayisha onso a mashimi. Ngikadilu udi mutamba kuikala mubi ne wa njiwu ya bungi! Bualu bua tudi tumona bunene kayi bua midima ya mu nyuma idi buloba bukulukamu ku dipanga diabu dia kumanya Dia Nzambi (nv. 17-19). Tuetu bakamana kuishibua bulelela budi muYesu, tulesha mu luendu luetu mushindu kayi « utuakayila Kilisto » (nv. 20). Dilongesha dietu, anyi nsombelu ne luendu bietu, bidi Muntu. Kilisto udi umanyibua ku dîla. Tumuyila bua kumumanya bikole ! Ne tumumanyisha mu luendu luetu ! Bu mutubu bavula tshilamba bua kuluata tshikuabu, muomumua kabidi tuakamana kuvula muntu mukulukulu ne kuluata muntu mupiamupia (nv. 22-24). Tshivualu anyi tshilamba tshidi muntu muvuala, katshitu tshipanga bua kumueneka kudi bantu nansha. Tshietu tshidi tshinyi ku mesu kua buonso ? Bilanba binyanguka bia muntu mukulukulu anyi tshimuenenu tshia difuanangana ne Mukelenge Yesu ? (Bienz. 4. 13).

Efeso 4. 25-32 ; 5.1, 2

Bidi kanyinganyinga kakole bua kudi bantu badi bashikame mu miaba ya mu diulu, Nzambi ikale muenzeshibue bua kufila mikandu ei : kanushimi…kanuibi…kanukuatshiki maluvu (shap. 5. 18)…Kadi udi mumanye malu onso adi mutshima wetu wa mubidi mumanye mua kukumbasha, ne satana kabidi udi muwumanye, kakupanga kuyenzesha misangu yonso itudi tumupesha tshikondo (nv. 27). Tutangile ne disengelela dionso, didi dilondibua ne kabingila katamba bunene ne ka pa buaku. Busatu bunsantu budi bumueneshibua apa : 1° Nyuma Muimpe udi munda muetu ; tudilame bua kumunyingalasha (nv. 30). 2° Tudi bana banangibue ba Nzambi, ne Tatu wetu udi Nzambi wa dinanga, udi musue mu tuedi muikale ngikadilu wandi ne tumufuane (shap. 5. 1). Badi bafunda kabidi ne : « Nulekelelangane malu mabi enu, bu mua kanulekelela Nzambi malu mabi enu mu Kilisto » (nv. 32). Bidi biya kule kutamba mei atudi tusangana mu disambila didi dilongesha bayidi bena yuda : « utujimishile mabanza a malu mabi etu, bualu bua tuetu tudi tulekelela mutudi muntu yonso udi netu

Page 261: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dibanza » (Luk. 11. 4). 3° Yesu nkayende udi tshileshelu tshietu (shap. 5. 2 ; Yon. 13. 14). Wakatulongesha dinanga pakatunangaye tô ne kulufu (1 Yone 3. 16). Nunku katupu muoyo nansha, nkudi Nzambi diambedi kuakadifilaye bu mulambu wa dipembu dimpe ne muitabushibua…

Efeso 5. 3-21

Tudimuke ku mei a patupu atudi mua kuakula (nv. 3-5) any kunvua (nv. 6)! Misangu mikuabu tuakadi midima, kadi katataka tudi munya mu Mukelenge; pa nkatshi pa ngikadilu ei ibidi padi: dikudimuna dia mutshima. Gikadilu ei ibidi idi ikumbanyina kabidi mishindu ya kuenda ibidi kabidi: luendu lua tshikondo tshikuabu (shap. 2. 2 ne 4. 17-19) ne eu lua katataka, ludi ne bualu bua kuikala tshimuenennu kutudi. Bafukibua bua Midimu mimpe, tuendelemu biakanangane ne dibikila diakatubikilabo nadi (shap. 4. 1). Bana ba Nzambi udi dinanga, tuende mu dinanga (shap. 5. 1). Bamane kulua « munya mu Mukelenge », tuende bu bana ba munya (nv. 8 ; fuany. Yon. 11. 10). Mu matuku mabi bu etu aa, tutangila bimpe muaba wa kudiata dikasa dietu ; tuende bietu bu bena meshi (nv. 15). Ngikadilu yonsoei idi bu kuenzesha anyi ? Nansha kakese ; ne wa 19 ne 20 idi ilesha mushindu kayi udi muana kuitabusha ukudimuna dsanka diandi ne disakidila diandi. – Tuangate nv. 16 bu tshileshelu tshia luendu luetu ! Muntu ne muntu wa kutudi udi mumanye kanyinganyinga ka kuikala misangu ya bungi mupange bua kukumbasha mudimu anyi bua kufila bumanyishi ! Kadi tumanye mua kudisumbila tshikondo bua bitshiena kumpala kuetu. Ne katupangi, mushindu umuepele ne muimpe udi mushale mu luendu luetu lua tshitupa lua panshi pa buloba bua kuikala bua Mukelenge Yesu Kilisto, Yeye nkayende udi ukumbena.

Efeso 5. 22-33

Tô ne mu shap. 6. 9, mupostolo udi ubuesha buena kilisto mu nsombelu wa diku. Dikokela dia mukashi kudi muluma wandi, bualu bua pa buabu bua mu nv. 21, budi bumonyibua mu matunga etu bua bualu bukadi bumana kushika. Kadi bikala ditshina dia Kilistodikale mu diku, muluma kakuenzesha bualu nansha bumua bua tshianana, ne mukashi ku luandi luseke neamanye ne bionso bidi bimulombibua bua kuenza bidi bikumbanangana ne disua dia

Page 262: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Mukelenge. Kadi anu dinanga, ke diamanya mua kumanyisha mulume ngikadilu wende. Ne bua bualu ebu kabidi tshileshelu tshintu tshimpe udi mutekibua kumpala kuetu : Kilisto mu dinanga diandi dia bu Nzambi kudi Ekeleziya. Mu shap. 1. nv. 23 ne shap 4 tuamuonyi Ekeleziya bu mubidi wandi, yeye bu Mutu. Mu shap. 2, Ekeleziya udi bu nzubu, udiye yeye bu dibue dinene dia mu ditumba. Kundekelu apa, udi bu Mukashi wandi. Kudina edi, wakapeta, udi upeta, ne neapete ku dinanga diandi bimanyishilu bitambe buimpe. Makelela (Mu matuku a kunyima), Kilisto wakadifila nkayandi bua bualu bua Ekeleziya, lelu, udi umukuba ne bukubi buandi buonso, udi umuvua, udi umudisha, udi umunanga ne umulongolola ne kololo kuonso bua disambakana nandi dia butumbi dilualua (nv. 26, 29 ; tang. shap. 4. 11…). Makelela ulualua, neaditeleye kumpala kuende mukumbanangane nende, bua disanka diandi, kayi ne ditoba, kayi ne mufudi, anyi tshintu tshikuabu tshia nunku, kadi muikale ne butumbi, watshijila, ne kayi mua kubandibua, bualu bua neikale muluatshishibue ne bupuangane buandi nkayandi (nv. 27).

Efeso 6. 1-12

Katuedi meshi ne mukanda eu udi wakula malu matambe kutumbuka a bulelela a Nzambi ne misangu mikuabua ne adimuntu kayi mumanye mua kulenga ne bianza biandi, udi mufundibue anu bua bena kuitabusha bakadi badiunda, bantu bakole ba mu shap. 4. 13 nansha. Apa mupostolo udi wambila musangu umue bana. Bualu budiye ne bua kubambila mbutambe kupepela : « tumikilayi baledi benu » ; nuitabushe didimusha diabu kunudi bu dia Mukelenge. Diludika, edi misangu mikuabudidi mua kuikala dikole, didi dikumbanangane ne malondesha akangata ba tatu benu ku bualu buenu (nv. 4). – Bua bualu bua bapika ne banfumu babu, budi bubambidibua budi mua kuenshibua kudi buonso badi ne banfumu (nv. 5-8) anyi ne bena mudimu kuinshi kuabu (nv. 9). Mudimu wetu neutupeshe matuku onso mushindu wa kutumikila nvesa ei, mbuena kuamba ne kutumikila ku (mutshima) disua dia Nzambi. Tudi ku mesu andi misangu yonso butuku ne munya (nv. 6). Kadi tudi ne dijinga ne bukole. Netubupete muaba kayi ? Anu muMukelenge (nv. 10). Yeye nkayende neatupeshe bukole ne

Page 263: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bakumbane bua kutantamena muena lukuna munene wa mu miaba ya mu diulu, bukole bua nyuma mibi ya satana idi netu lukuna. Bualu bua Kilisto nkayandi udi mushikame « mu miaba ya mulu, pa mutu pa makokeshi onso ne makalenge ne manfumu onso… » mumane kutshimuna kudibu ku mutshi mutshiamakane (shap. 1. 20-22 ; Kolos. 2. 15).

Efeso 6. 13-24

Bua kuimana tshishiki kumpala kua bena lukuna banene « ba mu nyuma », biluilu bionso bia bantu bidi bitekete. Nkuluangana kua ne mikete anyi ne mafuma kumpala kua chars (mashinyia a nvita) anyi missile (bingoma bia dikupa) (tangila mu Yobo 40. 20…). Kadi Nzambi udi ututekela kumpala kuetu biluilu biandi bia nvita (fuang. Lom. 13. 12). Mena abi adi tshinyi ? Bulele bu mukaba : tshileshelu tshia bukole budi bufila dikokela dia dî dia Nzambi. Buakane bu tshibuikilu : luendu luetu kumpala kua bantu kaluyi mua kubandibua anyi kuteketa. Lumu luimpe lua ditalala bu bisabata ku makasa : luendu ludi lumueneka mu dikeba dia ditalala bua kukeba ne kufikisha bakuabu bua kuitabusha bulelela. Ditabusha bu ngabu wa nvita : dituishibua dijalame bua tshidi Nzambi muikale. Lupandu bu tshifulu : dituishibua diodimua kadi mu bidi Nzambi muenza. Nunku baluata ne bukubibua, muele wa Nyuma ne kutendelelela nebituabuluisha bua kuluanaga ne kutshimuna biakane. - Biluilu ebi bidi bikole bua kubiluta patuikala munkatshi mua nvita. Tubivuala ne tuikala nabi « bikondo bionso » (nv. 18), nunku netuikale bajadikibua ku dikubibua mu « dituku dibi » (nv. 13). Ku bualu bua kutendelelela, katupu muoyo eku kudi ne tshiene bualu tshia Mudimu wa Nzambi. Mupostolo wakadi ulomba bualu ebu. Wakadi mujadikibua bua kusangana kudi ben Efeso kabingila kanene ku bualu bua lumu luimpe ne bua Ekelesia. Mukelenge amanya kabidi mua kumuona malu aa kutudi !

Filipoi 1. 1-18

Bakabikila mukanda eu bu mukanda Dikola diabuena kilisto. Dikola edi didi dibumbumbashibua mu miaku isatu : Kilisto udi unkumbena. Udi muoyo wanyi (shap. 1), tshileshelu tshianyi (shap. 2), Kapatshila kanyi (shap. 3), Bukole buanyi ne disanka dianyi (shap. 4). Paulo kena wakula apa

Page 264: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bu mupostolo, anyi bu muyishi ; udi anu bu « mupika wa Yesu Kilisto ». Mushindu kayi udiye mua kulesha dina dinene kumpala kua dina diakangata Muyishi wandi ? (shap. 2. 7). Munda mua nzubu wa lukanu mu Lomo, udi ufundilamu banangibue bandi ba mu Filipoi, munkatshi muabu mutudi bamanye Ludiya ne mulami wa Nzubu wa lukanu (Bienz. 16). Dinanga diandi dinene kudibu didi didilesha mu kutendelela (nv. 8). Tangila dilondangana dia kulomba : dinanga(luse), dimanya dilelela, dijingulula dia mu nyuma, luendu lupuangane ne lululame, mamuma74 adi ashala tshiendelele (nv. 9-11). – Kunyima udi ubajadikila bua lukanu luandi. Tshikumina tshivua muena lukuna satana wamba bua kututa lumu luimpe, tshiakakudimuka ku didiunda dialu. Ditantamena dikole diakenzaye bua kutekesha mitshima ya bamanyishia ba Mukelenge, didi ne tshipeta tshia kubatumbisha. Ngikadilu wa mupostolo udi tshinyi, pakunvuaye ne lumu luimpe ludi luambibua nansha bikale mu mushindu ibidi (mu mukawu ne mu bulelela…) ? Kena mupange kuikala ne lutulu, kena ujana. Anyi mushindu mukuabu muikale ne dijinga anu dia kuenza n’abo mudimu, kadi udi anu ne disanka pa disanka dilelela diakumona dikumbana dia mudimu wa Nzambi nansha kuikale butekete bua bena mudimu.

Filipoi 1. 19-30

Muoyo wa muntu udi muenza nunku bua kawena mua kuitabusha mua kushala munnda mutupu nansha. Udi unvua Nzala bu mudi buloba, bu mudi magazin manene, akeba bua kuikala mûshibue ne bintu bia mishindu mishilashilangane. Kadi tudi bamanye bimpe ne, bintu bia kudia biteka biakadi bitukoka mu lukuka kumpala kua katuyi banze kudia, kadi kunyima kua kudia kuetu mu meba a mipanganyi, kabiena kabidi mua kuenza nunku nansha. Edi ndifuanyikisha diabualu didi difuanangana, kadi didi dituambuluisha bua tuetu kulama bualu ebu ne : Kakuena tshintu tshikuabu tshidi mua kutshingulula anyi kukoka ntema ya mutshima udi mûshibue ne Yesu nansha. Biakadi nunku bua mupostolo munene : Kilisto wakadi tshintu tshiende tshimuepele, kabingila kende ka kuikala ne muoyo. Nganyi udi mua kuambulula nv. 21 bua bualu buandi pende ? Misangu

74 Mamuma : muaku eu mu français kawena ku bungi nansha (Fruit nv. 11).

Page 265: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

yonnso didiunda dia buena Kilisto didi mu dikumbaja dimpe dia dine didiunda edi. Kilisto wakadi ukumabanyina Paulo, bua kufua nansha bua kuikala ne muoyo. Pakadiye kumpala kua malu aa abidi bua kusungula, bu muakafunda mukuabu ne : « wakadi mumanye anu bua kusungula bimpe. Mu difua diandi wakadi upete Kilisto, mu dikala ne muoyo wakadi ukuatshila Kilisto mudimu ». bua bualu dinanga dia bansanto, mbuakadiye bua kuanshi kuikla mu mubidi eu. – Bua kuamba kua lumu luimpe, bu mudi nvita yonso, kudi kuikalangane ne ntatu yabungi (Tesal. 2. 2 ndekelu). Kadi makenga aa adi ndipa dia ngasadia kudi Mukelenge mu mulongo umue ne lupandu, diakalengele dimue didiye upesha bansantu (nv. 29). Pa mutu pa tuetu kudila muadi bena kuitabusha badi batatshishibua, kabiena bimpe bua ku kutabamba kubajinga anyi ? Tudi mua kutendelela bua bualu buabu. Netuangate n’abo luetu luseke mu nvita bua bualu bua bulelela

Filipoi 2. 1-11

Bua kutapila mitshima yonso nshila, “ kupeta mu bualu bua Nzambi” muan’enu, ne kutuyisha tshishi tshionso oanyi meshi mabi adi munda muandi, bualu busokoka budianu : kudipidia. Anu ku ditangila ne kudikukuila dia eu udi tshileshelu tshietu tshitambe bunene, ke kutudi mua kumanya mua kudipidia bimbe. Bilondeshele mei andi nkayandi, “wa dibandisha (nkayandi), nebamupuekeshe” kudi Nzambi (bala 14. 11 ne 18. 14). Masolo abidi adi mabumbakasha mu tshiakuidi tshipi etshi: dia Adama wa kumudilu ne wakapanga ditumikila tô ne ku lufu, mulondibua kudi ndelanganyi yende yonsoya lutambishi ne butomboke. Ne dia Kilisto Yesu udi, ku dinanga diandi wakadilamuina butumbi buandi bua buNzambi pakadipuekeshaye bua muntu, kunyima wakadipuekesha tô ne muinshi mûle, tô neku lufu lufu lua ku mutshi mutshimakane pakantaye tshinfuanyikishi tshia muntu, mu ngikadilu wa bupika, wakangata lufu lubi lua bundu lua muntu mubi, nunku ke bitupa bia nshila eu wa kudibidia. Eyo, Nzambi, mu uakane buonso, wakadi ne bua kumubandisha ku mutu kua mulu onso, bua kumutumbisha didi ku mutu kua mena onso. Anu mu dina edi dia Yesu, disambakasha ne butumbi ne buimpe, ke diakangataye bua kutumikila,

Page 266: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kukuatshila mudimu, ne kufua, ke mua manyibueye bu Mukelenge ne kuangata butumbi mu buloba bushima. Mulunda, bua bualu buebe, dina edi didi ne mushinga kayi?

Filipoi 2. 12-30

Tshileshelu tshia ditumikila nv. 8), Mukelenge udi mu bukokeshi bua kulomba ditu ditumikila mu malu onso “kakui ditontolola ne kuelangana kua mpata” (nv. 14). Kupanga kuikala kua mupostolo Paulo munkatshi mau bena filipoi, kakuakadi mua kubapumbisha ku bukokeshi ebu nansha (nv. 12). Kutangila yeye kayi muikale munkatshi muabu, buobu nkayabu bakadi ne bua kuikala ne tshitabela bua kabapangi nshila kipatshila kabu ka buena kilisto. Mabulunga a bukenke anyi mitoto (nv. 15), bidi bintu bia mu diulu bidi bitokesha butuku, biambuluisha bantu bua kudilombola ne bijadika meba. Mushindu eu ke udi bena kilisto mu midimaya pa buloba ebu. Muaku udi mukudimuna ku kuenza kua mudimu, udi ne diunvuisha dia mudimu udi tshidime ukuata, udi ukengele lutulu lulondangane, bu mudi ditudila dia bisosa (tshileshela tshia meshi mabi ne luendeu lukonyangale, dishima…). Ke ku bukole buetu kutudi tukumbasha mudimu eu nansha (nv. 13). Nansha disua, dijinga, didi dienza munda muetu kudi Mukelenge. Kadi, mbumanyishi kayi buimpe budi bulupukaku (nv. 14-16). Tutangile mu shap. eu bileshelu bia kudifila, kubangishila ku etshi tshidi tshidi kumutu kua bionso tshia Kilisto, kulonda tshia Paulo mutuangashibue ne bena filipo (nv. 16, 17), tshia Timote (nv. 20) ne kundekelu Epafodito (nv. 25, 26, 30). Mu dishilangana, mushindu kayi udi nv. 21 welasha meshi a kanyinganyinga? Tudi basue kuikala tshinfuanyikishi tshia nganyi?

Filipoi 3. 1-11

Ku luseke lua bantu ba Nzambi, bu mudi Timote ne Epafodito, bakadi bena filopoi ne bua kuakidila ne kunemeka (shap.29; 1Kol. 16. 15-18), kuakadi kabidi bena mudimu babi bakadibu ne bua kudilama kudibu, bakadi bayisha ntendelelu wa bienzedi bua kusungidibua, ntedelelu udi upesha mubidi mushinga ne muikale udisankisha mu mena a butumbi bua bumuntu. Kadi, kutangila, bikalaku kuakadi munntu wakadi ne mena a butumbi bua bu muntu a kuditumbisha nau, wakadi mua kuikala Paulo, muena Yuda wa

Page 267: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

lukunukunu, bionso bidi bikale bifuanangana ne ntenelelu wa buena yuda ne mikeshi…Udi ubumbakasha masanka aa onso akadiye nau bu mutubu babumbasha mu mukanda munene wa dibala dia lupetu, ukoka kashonyi ne kunyima ufunda ne “bia kuimasha ku diala”. Mushindu wa mumue bu mutu diba dibanda bua kushima bukenke bua mitoto, dina dimue edi dia Kilisto mutumbishibue, didi dijimisha mu mutshima wandi kubangila apu, matumbi onso a patupu a pa buloba; adi “mabadibue” ke anu bu adi kâyi ne mushinga, kadi adi ashimbuka. Ne kabuena bualu bukole kutudi bua tuetu kulekela bintu ebi bia patupu nansha! Mukelenge atambe kutukuatshishe bua tuetu kudlamuna ne disanka dionso, bu muakenza Batimayo, wakavula tshikowelu tshiandi, ku bionso bituakadi tudipesha kanemune ne buakane. Anu mushinga wa mushindu eu ke utudi mua “kumumanya…Lui”, mu dimulonda mu nshila wandi wa kudipidia, wa makenga ne wa lufu, kadi kabidi wa dibika ku lufu (Mat. 16. 21, 24).

Filipoi 3. 12-21

Mu tshikoso bantu buonso badi, pa buloba bakumbasha bualu bua mushinga ngaba badi bikale ne kabingila kamue kadi ne mushinga. Bikalabi bua kupeta buloba bushima, bua kupeta difutu mu bualu buimpe buakenzaye, anyi bua kuikala mutshimunyi wa tshilobo, bidi bikengele kuikale bantu badi badilongolole bua bua kufila mibidi yabu ku kabingila aka kanene. Mushindu eu ke wakadi Paulo, katshia ku tshikondo tshiakamupetabu kudi Kilisto (fuang. Yelem. 20. 7). Wakamanya mushindu kayi bu munayi wa manayi a kunyema kua lubilu mua kubuela mu kuidikisha kua kunyema kua buena kilisto, ne bu munayi mudilongolole mukumbane, mudikoleshe kayi mua kutangila kunyima nansha kuluseke, wela meshi anu ku difutu didi kunshikidilu wa dilumbila diende (bala 2 Tim. 4. 7). Udi udifila bimpe nunku, bua kutuambuluisha bu mulongeshi wa manayi, ne utubikila bua tuetu kumulonda mu dishindama diodi dimua (nv. 17). Tupue muoyo bu mupostolo Paulo, bionsobidi kunyima kuetu: - didiunda dientu dia mu malu a pa buloba ditudi mua kulua kuangatshila difutu dia patupu; - dipangila dietu, bualu bua tuakapetaku diteketa dia mubidi wetu. Kadi tuye kumpala ku kipatshila, ne bukole buonso, bualu bua dilumbila “dionso dia pa

Page 268: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

buloba” kadiene bu luendu lua patupu nansha. Ludi lulelela ne difutu diau didi ne mushinga. – Mushindu kayi udi Kuteka meshi ku bintu bia pa buloba ne bipeta bibi kudi eu ukadi ne musoko wende mu diulu (nv. 20)! Bena musoko umua batu bapetanga kuambende, batu bambilangana tshinyi? Bua ditunga diabu! Nunku tudi mua kuikala ne meshi amue (nv. 15) bituikala bu bena kilisto tuamabilangana bua disanka dia musoko wetu udi mu diulu.

Filipoi 4. 1-9

Mupostolo udi utamba kuambulula mei aa ne « nusanke mu Mukelenge ». Kutangila yeye nkayende kena upanga malu a muadi (tangila shap. 3. 18). Kutandangana kudi munkattshi mua bana babidi ba bakashi: Evodiya ne Suntuke, ne kudi kunyungisha Ekelesia. Paulo udi usengelele – anyi nangananga udi ubalomba – muntu ne muntu. Bamanye mua kuila – ne tuetu kabidi – dilongesha edi dinene dia shap. 2. 2 (fuany. Nsumuinu 13. 10) ! Lutulu luetu ludi lumanyike kudi bana betu ba balume ne ba bakasha anyi ? Mushindu kayi udi matandu etu mua kushika patuikala tuela meshi ne kulua kua Mukelenge kukadi pabuipi. Mushindu kayi kabidi mitshima yetu, kupitshila ku mitendelelu, neisuludibue ku majinga ne bionso bidi biyilubakasha. Bua kuitabusha musangu umue mitendelelu anyi ? Nangananga to, kadi bua Nzambi atamba kutshikishamu ditalala diandi dimpe (nv. 7). Kadi mushindu kayi wa kuepuka meshi mabi ? Mu dikeba dia meshi mimpe. Tudiambuluishe ne nv. 8 bu munyingu udi ne masoso abungi. Tshidi mutshima wanyi katataka tshidi malu adi malelela anyi ?...makane anyi ?...matoke anyi ?... a dinanga anyi ?... adi adiundissha anyi ?... Meshi a mushindu eu matata ne mimpe adi mua kumueneshibua anu bienzebi bidi bifuanangane nau (nv. 9). Difutu nedikale tshinyi bua bienzedi ebi ? Ke anu ditalala dia Nzambi, kadi Nzambi wa ditalala mu buntu buandi neashikame « munda muetu » (Yon. 14. 23).

Filipoi 4. 10-23

Paulo kena upanga kuvuluka bua luendu luende lua kumudilu lua mu Filipoi, bua lukanu ne misambu yakadiye wimba ne Sil (Binz. 16. 24, 25). Muena lukanu kabidi katataka, kakuena bualau budi mua kumusha disanka diandi bualu bua, kakuena tshidi mua kumutapulula ne Kilisto. Bidi muomumua ne

Page 269: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bukole buandi. Udi wamba ne – ndi mumanye mua kuenza malu onso nansha bingikala musuikibue nkanu ku makasa anyi – Mukelenge ke udi unkolesha » (fuany. 2 Kol. 6. 10). Bu yeye, tudi tumanya mau kuikala misangu yonso ne disanka nansha bituikala mu malu a mushindu kayi : didiunda, ntatu, mu mubidi bukole nansha mu masama, mu bikondo bimpe nansha bibi… bituikala « disanka ne Mukelenge » - Nansha bikala bena filipoi kabakadi babanshi, bakadi bapele, kadi bakamana kutuma dikuatshisha dikuabu ku binza bia Epafodito bua kukuatshisha mupostolo (bala 2 Kol. 8. 1-5). Mupostolo udi ubajadikila bilondeshele dimanya diende ne : « Nzambi wanyi neamanye mua kunukumbashila bintu bionso binudi nabi bualu » - kadi ke ku nkuka yenu yonso nansha. Udi ubikila bujitu bua Nzambi wende, bu udi utekela bantu bandi mukanda wa kuangata nau makuta ku banque (chèque) mutoke bua lupetu ludi kaluyi ne ndekelu : kakui tshidi mua kukesha « bubanshi buandi bua mu butumbi » (nv. 19 ; Efes. 3. 16). Nzambi atambe kutupesha bua kulabula dimanya dia bualu busokoka buakamanya mupostolo : tshiuwidi tshia dikumbana dionso dia Mukelenge Yesu Kilisto ! Tô ne pakumbana ku nkelu dijinga dia mu misambu : « nemmone mpala webe…nengikale ne disanka dinene ne panatangila tshinfuanyi tshiebe » (Mis. 17. 15).

Kolosai 1. 1-11

Mukanda eu udi mufundila Ekelesia udi mupostolo kayi muanze kutangila nansha (Kol. 2. 1). Kolosai misangu mikuabu wakapeta lumu luimpe kudi Epafodito, muena mudimu wa Nzambi udi mupostolo ufila bumanyishi buandi bukumbane apa (nv. 7, 8) ne mu (shap. 4. 12, 13). Bilondeshele ngikadilu wandi, mupostolo udi wanshi kulesha kumpala malu onso mimpe akadi kudi bena kuitabusha badiye ufundila. Tulonde bietu tshileshelu etshi tshiandi. Ditabusha, ditekemena ne dinanga akadi mamuma asatu ne makumbane matuadibue mu lumu luimpe mu Kolosai (nv. 4, 5). Kadi tshidi tshidisha ditabusha, tshikankamika ditekemena, ne tshidiundisha dinanga, tshidi dimanya dia Nzambi (nv. 10). Bua bualu ebu mupostolo udi ulomba mu kutendelela kuende, bua bena Kolosai bûshibuemu. Biakadi bikengela luendu luabu- ne luetu kabidi – lutumikile malu manene abidi. Kumpala kua

Page 270: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

badi batutangila badi batunyunguka : luendu elu lumueneke lufuanangane ne utudi tulonda. Ne nangananga kumpala kua Mukelenge, bituilala bamunange : tumusankishe mu malu onso. Butumbi budi buenzesha dikoleshibua dikole kutudi (nv. 11). Kadi mbuatshinyi bukole buonso bua Mukelengebudi ne mushinga ? Ke bua diluangana didi dimueneka nansha anyi apa bua kuamaba kua lumu luimpe. Anu bua kutupesha lutulu tshianana ne dinanukila – ne disanka. Butshimunyi butudi bualu kukumbasha dituku dionso !

Kolosai 1. 12-23

Buena kilisto bulelela kabuena ntelelu, kadi nsangilu wa bulelela buonso butudi tudisangishaku. Ndimanya dilelela dia muntu kampanda. Bueana kilisto, Kilisto mumanya ne mutekibua mu tshienzedi mu luendu ne mu nsombelu wetu. Tuakatuangashibua ne muntu mutambe bunenen : Muana wa diananga dia Tatu. Wakatupesha tshitupa mu munya, muaba mu bukalenge, bupikudi, ne dishimisshibua dia mibi, ditalala, diakatukumbashilaye kupitshila ku mashi andi (nv. 20)… Kadi tshidi tshienza bunene bua mudimu eu, mbunene bua muntu wakaûkumbansha. Ne mupostolo udi utela bu mupuya udi umukila munda muandimatumbi a Munangue eu : Tshidiye, tshiakaluaye, ne tshikenzaye bua bulu buetu. Udi ujadika mishindu ya bunene yandi ibidi : - pa bintu bionso bitudi tumona biakafukibua ne pa Ekelesia, mena andi abidi a buan’abute wa bifukibua bionso, (mbuena kuamba ne mupianyi wa bintu bionso) ne wa Muana bute wa mu nkatshi mua bafue. Kudiye muoyo wakalupuka muaba wakadi mutupu mu bufukibua. Wakapatuka (muoyo) mu lukita mu bupikudi. Udi Mufuki wa bintu bionso bidi pa buloba ne bidi mu diulu (nv. 16). Udi Mulengeshashanganyi wa bintu bionso bidi pa buloba ne wa bidi mu diulu (nv. 20). Kundekelu udi Mukokeshi udi ne bua kuangata muaba wa kumudilu mu malu onso. Mu diulu, pa buloba ne mitshima yetu (nv. 18).

Kolosai 1. 24-29 ; 2. 1-5

Muena mudimu wa lumu luimpe (nv. 23 ndekelu), Paulo wakadi kabidi muena mudimu wa Ekelesia (nv. 25). Ku mushinga wa ntatu minene ne ya bungi, wakadi muitabushe bua kukuata mudimu ne kuluangana bua bualu

Page 271: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

buandi (nv. 28, 29). Mudimu mukole, makenga, ne nvita, ke tshidi tshiunvuisha kudiye muaku eu mudimu (Nomb. 4. 3 diunviuja). Wakadi wamba bualu busokoka, busokoka kudi bena meshi, ne kudi bena lungenyi, kadi busokolola kudi bana bakese bene kuitabusha (nv. 26 ; shap. 2. 2 ndekelu ; fuanyikisha Efes. 3). – Tumone mu tshitupa etshi, difuanangana pa nkatshi pa mukanda mufundila bena Kolosai ne bene Efeso. Kadi mu eu, muena kilisto udi mushikame mu miaba ya mu diulu mu Kilisto (Efes. 2. 6). Kadi mu wa Kolosai, udi mumuonyibue pa buloba, kilisto munda muende : ditekemene dia butumbi (nv. 27). Meshi kayi ! Eu udi « udi muikle tshiuwidi tshionso tshia buNzambi tshikale munda muandi », udi musombe mu mitshima ya bantu bandi. Tudi tunvua ne kumpala kua kuakula bua « mei a lubumbo » ne bua ne nkindi ya meshi a bantu, mupostolo udi ubanga kuakula bua malu a bulelela bua buena kilisto bu bua kufila ditapuluka. Eyo bulelela, tudi ne « bubanshi buonsobua dimanya dia dijingululua », ne « bibutshibue bionso bia meshi onso ne bia lungenyi » (nv. 2, 3). Pambelu pandi tshitudi mua kukeba kabidi ntshinyi ?

Nukoleshe mitshima yenu, meme nakupita ba pa buloba bukole

(Yone 16. 33)

Edi ndipita diakupita malu a pa buloba bukole, nditabusha dietu. (1 Yone 5. 4).

Udi upita bukole – nemupe bua kushikamaye n’anyi mu mu nkuasa wa butumbi, bu munakatamba bukole ne munakashikama ne Tatu wanyi mu nkuasa wandi wa butumbi. (Buakabuluibua 3. 21).

Kolosai 2. 6-19

Kuatangila bualau bua butumbi bua Mukelenge Yesu, kudi mushindu wa kuikala bashibue ne bedibue mishi munda muandi (nv. 7). Mushi wa mutshi udi umupesha tshiakudia ne kushindama (Nsum. 12. 3). Bikala muena kilisto kena mushindame mu ditabusha (shap. 1. 23), udi pabuipi ne

Page 272: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuikala pambushibue “ku mpepele yonso ya mayisha mabi” (Efeso 4. 14; fuany. Mat. 13. 21). Bulelela mpepele ya mayisha mabi mu Kolosai: nkindi (nv. 8), mikeshi ya bantu, kutendelela kua banjelo (nv. 18) ne mayisha a bantu (nv. 22)…bionso bidi nv. wa 8 ubikila ne lobombo lua patupu. Ne meshi etu makese, tudi tudifukila mayisha ne ngelelu wa meshi ya patupu idi ipambuka ku dî dia Nzambi. Muena lukuna wa mitshima yetu, kupitshila ku bena mudimu bandi badiye ukuata n’abu mudimu, udi musue kutupambuisha (nv. 4), kutuvuisha bia kudia biandi (nv. 8), kutupawula, kutshingisha bua mushinga wa nvita (nv. 18). Kutangila nvita minene yakamana kuluanganyibua ne kutshimunyibua kudi mukuabu. Mutshi mutshiamakane kuakamanaya satana tshitupa ne udi mutshimune, wakalesha ditshimunyibua diende dionso ne dia ku mesu kua buonso (nv. 15); wakapawudibua ku biluilu biandi bionso ne ku bintu biandi (bala Luk. 11. 21, 22). Katuitabushi bua kudilekelela bua kunyengibua, anyi nangananga kunyenga kudi Mukelenge, tshintu nansha tshimue tshiakamana kuikalatshiandi.

Kolosai 2. 20-23 ; 3. 1-7

Bualu buonso butudi mua kuenza anyi katuyi mua kuenza, budi buluila ku tshitudi. Kutangila ngikadilu yetu yonso ibidi yakuma kuakudibua ne kujadikibua (nv. 12 ne 13). 1° Tudi Bafue ne Kilisto (nv. 20), bafue ku malu onso a pa buloba ; katuena bua kuanga bua luendu luetu lua pa buloba, mikeshi ya nsombelu wa bantu ba pa buloba nansha, ne ngelelu wabu wa meshi mubi, wanyi wa kutendelela kuabu, ne tshipiminu tshiabu tshibi tshia buimpe anyi bubi. 2°Tudi “babike popamue ne Kilisto” (shap. 3. 1). Bantu ba mu diulu, Tuele meshi ku malu a mu diulu, tudienzeshe mu bulombodi bua mu diulu mu malu onso adi atukuata mu bitupa bionso. – Eyo, nudi bafue, bu mudi nv. 3 ujadika ne muoyo mupiamupia unudi naû katataka “ udi musokoka mu Kilisto Yesu mu Nzambi”. “Bua bualu ebu ba pab buloba kabena batumanye nansha” – mbuena kuamba ne kabena mua kutunvua – bualu bua kabakamumanya” (1 Yone 3. 1). Kadi pamueneka Kilisto, pa dib’adi buonso nebamanye bualu busokoka buetu. – Nansha bikala muoyo wetu mu diulu, “bitupa” bietu bia mubidi bia ngikadilu mubi ne udi ne njiwu, bidi pa buloba, mbuena kuamba ne Nkuka yetu. Tutekele lufu,

Page 273: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshimuenenu tshionso tshia muntu mukulukulu. Bua bualu buatshi, “tshishi tshia Nzambi tshidi tshilua kudi bana ba bupidia”. Bua bualu buatshi kabidi, tshishi etshi tshiakakuluka pa yeye wakangata muaba wetu bu mulambu.

Kolosai 3. 8-17

Kuvula kuetu kua muntu mukulukulu, kudi kumueneka ku kuvula kua bilamaba bilamba bisusuke bidi bitedibue mu nv. 8 ne 9: tshishi, lukuna, lukinu, bipendu… Tuikale ne bundu bua kupatuka kabidi kumpala kua bantu mu bilamaba bia mushindu eu, kadi tuvuale bilamba bia munya bia muntu mupia mupia udi Kilisto muikale tshileshelu tshipuangane (nv. 10). Bilengeshelu biende bidi bitedibue: luse…kudipuekeshe, kalolo, lutulu, kubuikidilangana…pa mutu pa malu aa onso tuluate dinanga didi ngikadilu wandi mene. Ngikadilu eu wa dinangangana, ke watumanyisha bua bayidi ba Yesu (Yone 13. 35). – Ngikakadilu wetu wa munda kena ne mushinga mukese nansha. Munda muetu mudi ne bua kuikala: Kilistoudi malu onso (ndekelu wa nv. 11), ditalala diandi (nv. 15), dî diandi (nv. 16). Ke nkuikala ne mukanda wa Nzambi mu nzubu, anyi ku musamu kuatupesha disanka nansha dikese. Bia kudia bionso bidi kukankamika bikole, kabiena mua kudiundisha, bikalabi bitangidibua mu dilonga nansha. Bidi bikengela ne dî dikale munda muetu ne bubanshai buadi buonso (Lom. 10. 8). Mushindu mukuabu utudi katuyi tuele meshi bua kuikala balongeshibue ne basengeledibue, mmisambu mimba ne biombelu bia mu mitshima yetu (Mis. 119. 54). KatuMupadi yoyi anyi tuetu. Kundekelu, bua bualu buonso butudi tuamba anyi tuenza, nkonko ibidi idi ishala bu dibue dia tshilenduishi. Ndi mua kuenza anyi kuamba bualu buonsomu dina dia Mukelenge Yesu anyi? Ndi mua kusakidila bua bualu buabi kudi Nzambi Tatu anyi?

Kolosai 3. 18-25 ; 4. 1-6

Shap. 3. 10, 11, udi mukupule ditapulula munkatshi mua bifukibua bia Nzambi, bua kulama anu dishilannagana dinene didi pa nkatshi pa muntu mukulukulu ne muntu mupia mupia fuang. Galat. 3. 27, 28). Kadi apa, muena kilisto udi muikale ne ngikadilu ei yonso ibidi, udi mumueneshibue mu malanda ende ne bakuabu ne kabi ne Mukelenge. Bishilangane ne tshitupa tshikuabu tshidi tshishale tshia mu kanda kutudi batuangashibua ne

Page 274: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kilisto (muoyo wetu), udi mubikidibue apa bu Mukelenge, bua kutamba kulesha bukuokeshi ne bukelenge buende. Bana, bakashi, balume, banfumu ne bena mudimu muntu ne muntu mu tshitupa tshiandi ne pa muaba wandi, udi ukuatshila « Mukelenge ne Kilisto ». Kumpala « kua bantu ba pa mbelu », ngikadilu wetu neikale wa mushindu kayi? Kumbala tuende bu bantu badi ne meshi, ludi lulesha bulelela. Kulonda mei mimpe adi ne ngasa, matue bu luepu, adi makumbanyine muntu yonso ne tshikondo tshionso. Kundekelu, kutendelela (nv. 3). Paulo udi ubalomba bua bualu buandi. Kadi tumone bimpe ne, ke tshibi tshia nzubu wa lukanu tshiakadiye musue bua tshiunzuluke nansha, kadi tshia lumu luimpe. – NV. ei idi ifuanangana ne mu shap. 5. 22 ku 6. 9 ya muakanda wa bena Efeso « mu mifundu yonso ei ibidi - bu muakafunda muntu mukuabu – bidi bimpe kutangila mushindu kayi udi dîsha dia buena kilisto dibuela tô ne tu malu tukese tua mu nsombelu wetu wa pa buloba ne dipumuna manananshi a bupuangane buandi pa malu malu onso ne maland a onso ».

Kolosai 4. 7-18

Paulo, mu lukanu mu Lomo, wakadiambuluisha ne mutumibue muena lulamatu Tukiko, bua kutuala mikanda yonso ibidi kudi bena Efeso ne kudi bena Kolosai (Efes. 6. 21, 22). Bakuabu bana babu ne bbena mudimu ba zambi bakadi bamukuuatshisha ku midimu yandi ne babanyanagana nandi malu andi a kutendelela : Epafodito udi, kunyima kua mumane kuakula bualu Mukelenge kudibu mu Kolosai (shap. 1. 7), udi mua kuakula bualu buabu kudi Mukelenge (nv. 12) ; Onesimo, Alistâko, Mako, Luka…ne Dema kkabidi kumpala wakadi n’abo mu mudimu, udi mutedibue anu apa…- Tudi mua kubondakasha pa tudi tunvua dina dia Âkiko ditedibue mu dibala dia mukanda, bua kudikonka ne mudimu kayi wakangataye kudi Mukelenge ne wakakuataye, wakadiye ne bua kudimuka ! Tshidi ne mushinga ntshia yeye ikale mûmanye. Ne bikala Nyuma wa Nzambi kena ûjadika, mbua muena kuitabusha yonso ateke dina diandi pa muaba wa dina dia Âkiko. Ngikadi mutambe bubi wa ekelesia wa mu Laodikiya, udibu bakuala mu Buakabuluibua 3. 17, udi ulesha ne kakatumikila mei adi mafunda mu mukanda eu nansha (nv. 16). Udi ushala mupele, mumane kudibutshila

Page 275: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bubanshi ne lupetu bia mushindu mukuabau bishilangane ne ebu budi mu shap. 1. 27 ne shap. 2. 2, 3. Udi ushala butaka, kayi mu manye mua kudivuadika bilondeshele shap. 3. 10, 12, 14…Mukelenge atambe kutupesha bua kuangata ne mushinga madimusha andi ku dî diandi! Ikale munda muetu ne bubanshi buonso (nv. 3. 16)!

1Tesalonike 1. 1-10

Shap. 17 wa Bienzedi udi utuambila bua dikumbula dia matuku makese dia Paulo ne Sila (anyi Siliwano ; nv. 1) mu Tesalonike. Bakambamu lumu luimpe ne baka luteka mu tshienzedi (nv. 5). Ne bena Tesalonike pabu bakitabushabu lumu luimpe elu, bakaluteka kabidi mu tshinzedi (nv. 6). Bienzedi biabu biakadi bumanyishi bua ditabusha diabu (fuany. Yakob. 2. 18) ; mudimu wabu wakadi ujadika dinanga diabu ; dinanukila diabu diakadi diamba bunene kayi buaditekemena diakadi ne bualau bua kubakankamika (nv. 3). Bua bualu ebu bantu buonso bakamanye ne mu Tesalonike muakadi bena kilisto (nv. 7). Muntu yonso mu tshitupa tshianyi, anyi ku mudimu wanyi, udi mua kummanya ne ndi muena Kilisto anyi ? Dikudimuna dia mutshima, didi tshilejelu tshia pa toke tshia kuledibua kua tshiakabidi, dishintulula pa toke dia njila bua kuangata eu udi ukumbanangana ne muoyo wa bu Nzambi udi mutshima wanyi mupete. Mu dikoma nyima, katuena kabidi ku mpala kuetu bintu bia mushindu umue nansha (Galat. 4. 8, 9). Bena Tesalonike bakakudimuka bakoma mpingu ya dishima nyima bua kueyemena ne kukuatshila Nzambi wa muoyo ne bushuwa mudimu. Mpingu ya mitshi anyi ya mabue ya pa buloba ebu, yakashila ei idi milengesha bimpe ya buena « kilisto » bua pa buloba. Kadi bualu bulelela budi ne muntu kena mua kukuatshila bakelenge babidi mudimu nansha (Luk. 16. 13). Eyo tudi tukuatshila : Nzambi mudimu anyi nkuka yetu ? Ne tudi tuindila tshinyi ? Muana wa Nzambi anyi tshishi tshilualua.

1 Tesalonike 2. 1-12

Bipendu ne kukengeshibua biakapeta Paulo ne Sila mu Filipoi (Bienz. 16), pa mutu pa kubatekesha, biakabûsha ntente ne « lunukunu luonso ». Buenzeshi buonso bua luonshi bua muena Lukuna, buakatamba kulesha ne

Page 276: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mudimu wabu kawakadi patupu (nv. 1). Kutangila kabakenza mushindu nansha umue wa bantu bua kutangalasha dîsha : kupambuisha, budimu, lubombo, kuenza bua kusankisha bantu (2 Kol. 2. 17). Misangu mikuabua lumu luipe ludi luambibua mu dituku didi dinene ne dia mu meshi etu, anyi ku luseke lua mudimu wa dikuatshisha. Mudimu wa mupostolo kawakadi muenzeshibue ku tshimue tshia malu asatu a tshieyemenu tshia mudimu wa bantu : 1° Kukeba kua butumbi bundi, 2° kusankisha mubidi wandi, 3° kukeba kua bintu anyi bubanshi. Kadi makenga onso a mupostolo adi ajadika dilengulula dijima (Bienz. 20. 35). Majinga abidi akadi amuenzesha: dijinga dia kusankisha misangu yonso Nzambi (nv. 4), ne dinanga dia aba bakamana kulua « bana bandi ». Bu mamu, wakabadisha ne kubananga (nv. 7). BuTatu, wakadi ubasengelela, ubasamba, ubbambuluisha bua bamanye mushindu wa kuenda (nv. 11, 12). Kadi udi musue diambedi batambe kumanya malanda abu ne Nzambi. Ngikadilu kayi wabu – ne wetu ! Nzambi kena utubikila ku tshintu tshikuabu anu ku bukelenge bua butumbi buandi.

1 Tesalonike 2. 13-20

Bena kilisto ba mu Tesalonike bakitabusha dî dia mupostolo bu didi bushua dî dia Nzambi (nv. 13; Mat. 10. 40). Dibuluibua dia bitupa bionso bia mifundu ya tshijila kayena itamaba kuitabushibua kudi ba “théologiens” ba buena kilisto lelu. Badi bamba bua mifundu ya Paulo bu mifundu ya bantu, bulelela wakadi muntu wa Nzambi, kadi wakadi ne butekete. Mu kabujima, aa adi meshi a bu muntu buabu, bua kubenga kukokela ne kulengulula bidi bikale bululame buonso … Kadi Nzambi atambe kutumbishibu, muaku onso wa mu mukanda wandi udi muikale ne bukokeshi bua Nzambi. ! – Mukau wa bena Yuda, wakimanyika mudimu wa mupostolo munkatshi mua bena Tesalonike (nv. 15, 16 ; Bienz. 17. 5). Ne kakadi mushikishe bua kubalongesha nansha. Kutangila, mulongeshi yonso udi ne bunndu bikala mulongi wende yonso kena mupete diplôme diakadiye ubalongolola bualu buadi. Paulo, wakula mu mitshima yabu, udi ubavuluisha mu nv. 19 ne, wakadi ne dibanza bualu bua lulamatu luabu. Bilodeshele bualu ebu, neapete bu difutu, tshifulu ku bianza bia Mukelenge. Anyi neikale “mufuishibue bundu” bua bualu buabu “ku dilua diandi” (nv. 19 ; 1 Yon. 2. 28). Balunda

Page 277: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

banyi banangibue, tuikale ne meshi aa munda muetu matuku onso bu mupostolo Paulo : Katataka netuimane kumpala kua Mukelenge bua kulesha midimu yetu itukenza ne bua kuangata difutu kumpala kua Mukelenge wetu ku bituakenza (Mat. 25. 19; Lom. 14, 12).

1 Tesalonike 3. 1-10

Misangu ibidi, satana wakapumbisha Paulo bua kupingana mu Tesalonike (shap. 2. 18). Nzambi wakitabusha nunku bua kutamba kulesha dinanga dinene dia mupostolo Paulo anyi lulamatu lua bena Tesalonike. Pakangataye tshiluilu tshia mushindu mukuabu “mutetshi” (nv. 5), wakenzesha mateta manene kudibu (bena Tesalonike). Kutangila Paulo wakamana kubadimusha ne makenga aa kabena mua kubepuka, kadi kabidi badi batekibuaku (nv. 3; Yone 15. 20; 16. 33). Kakadi utangila makenga bualu bua kabingila aka anyi ? Nansha kakese! Kadi bualu buakadiye unyingalasha mutshima wandi kabuakadi bua makenga a bena Tesalolike, biakadi bua dikankamana dia ditabusha diabu ( nv. 2 ndekelu, 5. 6, 7, 10). Dilongesha kutudi tuetu badi batangila ku malu adi amueneka ku mesu: ntatu ya bintu, masama ne malu makuabu…, kadi tupua muoyo bua ngikadilu wa munda wa muena kilisto! Kayi utshina (nv. 1 ne 5), mupostolo wakatuma Timote bua kubakolesha ne kubakankamika. Ne yeye pende nkayende wakasambibua, ne mûshibue ntente ne disanka munkatshi muua diende dikenga ku lumu luakapetaye bua bualu buabu. Bualu bua pamutu pa kutekesha ditabusha dia bana aba bakese mu ditabusha bena Tesalonike, makenga akadikolesha. Mushindu umue udi munya ne nvula mikole (climat) ibaka nangananga makoba mapape. Musangu eu kabidi Satana wakenza mudimu wakamushima (Nsumuin. 11. 18).

1Tesalonike 3. 11-13 ; 4. 1-8

Ke makenga etu adi ne bua kuenza bua tuetu kuindila Mukelenge nansha, kadi dinanga ! Dilua diende ne « bansantu buonso » kudi meshi manene adi ne bualu bua kulombola ngezelu wa malu wa bansantu, tudi nuntu (bansantu) kumpala kua Nzambi kupitshila ku mudimu mupuangane wa Kilisto (Ebelu 10. 10). Popamue tudi basengeledibua bua kukolesha mitshima yetu mu luendu luetu lua tshijila (shap. 3. 13) ; ludi dijinga dinene

Page 278: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dia disua dia Nzambi bua eu yonso wa bantu bandi (shap. 4. 3). Nansha nsonga mu ditabusha, neamanye mua kudilama mu tshijila (nv. 4). Biatangila mubidi wende bu tshiama tshia kudisankisha udi wenzela diambedi mubidi wende bubi : udi mu kushipa ne mubidi wandi, misangu yabungi meshi andi (meshi aa adi apanga kunvua bujitu bua bubi ne adi apambuka bu lushinyi lua diba didi dinyanguka). Udi kabidi mua kutamba kuenzela bakuabu bibi (nv. 6 ; Ebel. 13. 4). Meku makoseke akapabuisha mioyo, ne kukoyesha meshi ne mibidi dikeba dia patupu ne dia disanka dia tshitupa tshipi ! Bukoya mu mishindu yabu yonso, budi bubi kumpala kua Nzambi (Mis. 51. 4). Mibidi wetu, kawena kabidi mu bukokeshi buetu kabidi nansha ; wakamana kulua nftempelo wa Nyuma wakatusha Nzambi (nv. 8 ; 1 Kol. 6. 18-20). Nyuma Muimpe, udi ukeba muaba wa tshijila. Kulama mubidi wetu kawuyi mua kubandibua (shap. 5. 23) nkunemeka kua Yeye udi musombemu.

1 Tesalonike 4. 9-18

« Buakuatshila Nzambi wa muoyo ne wa bushua mudimu » kukumbasha bienzedi binene kabiena ne mushinga nansha (shap. 1. 9). Bena kilisto badi balombibue diambedi bua kukeba ditalala, kukuata mudimu ne bianza biabu matuku onso (nv. 11). Mu tshitupa tshipi, mudimu wandi wa pa buloba udi ushika ! Ku dî dia Mukelenge, muntu muena kilisto yonso neateke tshiamua tshiende tshia mudimu panshi bua kusambakena ne Mukelenge mu matutu ne kuikalanandi tshiendelele. Kuambuibua kua bena kuitabusha, kudi bualau bua kumudilu bua dilua dia Mukelenge (bualu buibidi budi kulua kuende n’abo mu butumbi : shap. 3. 13). Udi ulua kubangata anyi kubakeba nkayende, kayi mua kushila mukuabu nansha umue bukubi ne disanka edi. Disanka didi dia muena kuitabusha yonso, busambi bua tshikondo etshi padi umua wa bantu bandi « ulala tulu mu lufu ». Lufu lumane kuikala lutshimunyibue, (kadi kaluyi lushimishibue), badi bafua mu Kilisti badi bamonyibue anu bu badi « balale tulu » (nv. 13, 14, 15 ; fuany. Yone 11. 11-13). Nebabishibue bu Lazalo, kadi bua tshiendelele ku dî dikole dia Mukelenge wa muoyo. Kunyima, mu dilondanaga dipuangane, bu muakamanaye kumuka pa buloba, netumuke kabidi bua kusambekenandi

Page 279: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

buonso buetu nandi mu matutu (Fil. 3. 20). Bena tshikondo tshietu etshi nebatangilu bualau ebu bunene budi ditekemena kudi ba bikondo ne bikondo anyi ? Bionso ebi bidi bituambuluisha bua tuetu kuela meshi. Misangu mikuabu bidi anu katataka. Muntu yonso wa kutudi udi pabuipi anyi ?

1 Thesalonike 5. 1-11

Bikala dilua dia Muakalenge kudi bapikudibue didi dibuela mu disanka dia tshiendelele, kudi bena mitshima mikole didi tshibangishilu tshia kuangata kua dibutuka diabu (Luk. 17. 26-30). Dindila dia disanka kudi bakuabu, kadi kudi bakuabu, didi dibakuata bu muibi ! Kadi kutangila mu luendu luabu buonso aba babidi, dishilangana didi dikole bua kumuekadi. Bakuabu « bana ba munya », bakamana kusokoka minda yabu muinshi mua mueshete anyi muinsi mua bulalu (Mak. 4. 21). Badi balala ne tulu tua mu nyuma, tudi ngikadilu udi ufuanagana ne lufu. Tudi tulua ku tshinyi ? Misangu yabungi tudi tulua ku dipanga dia meshi75. Kukuatshika kua maluvu, kudi tshileshelu tshia kudia kupitshisha kua bintu bia pa buloba pa majinga etu (Luk. 12. 45, 46). Patudi bamana kuikala bapungila ku dijinga dia malu a mu diulu, ne bamana kuikala batabale bua majinga a pa buloba, tudi mua kujinga dilua dia Mukelenge kabidi anyi ? Tuetu badi bana ba dituku, « katuladi tulu nansha bu mudi bakuabu balala » (nv. 6), « bu bakuabu badi kabayi ne ditekemena » (shap. 4. 13), ne ditshina bua dituku dia Mukelenge wetu kaditukuatshi bietu bu muibi. Tukumbasha mei a mushinga a Mukelenge wetu Yesu adiye wamba mu Mako 13. 33-37. Katuakadi mua kudikonka misangu yonso lukonko elu ne: ndi bianyi musue bua Mukelengealue kunsangana ngenza tshindi muikangane ngenza, ngamba ne ngela meshi tshindi muikalangane ngambene ngela meshi anyi?

1 Tesalonike 5. 12-28

Ndekelu wa mukanda wa bena tesalonike, udi udi utulongesha nsombelu wetu munkatshi mua bana ne bana. Ne bantu buonso, ne kudi Nzambi, kundekelu ne mu Ekelesia. Nsombelu wetu yonso mujima udi muasangisha mu misengelelu mipi ei. Bikalabi bua kusanka, mmisangu yonso ; bua kutendelela, nkutendelelatendelela ; bua kusakidila, mmu malu onso !

75 Kupangila kua meshi : Sobriété.

Page 280: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Ditabusha didi dituenzesha bua kusakidila Mukelenge mu malu onso nansha adi mabi kutudi. Kutendelelatendelela, kudi kusha mu buobumue nende, tshikala kutudi bua ngabu wetu ku malu mabi a mishindu yonso (nv. 22). Yeye wakapikula muntu wetu mushima, nyuma, musûke, ne mubidi, udi ukeba kabidi tshishila tshia muntu wetu mushima (shap. 4. 3). Bukoya buanyuma, ne bua mu mutshima, nansha bikalabi kabiyi bimueneka ku mesu, budi ne bua kutshingibua muomumue bu mudi bua ku mubidi. Tulombe Mukelenge udi ne lulamatu, bua kutulama kautuyi mua kubandibua, bafuananagana nende, bua tshikondo tshia kusambakana nende. Kakuena bualu bunene bukuabu budi mua kutulama mu tshijila bua meshi a dilua dia Mukelenge (bala 1 Yone 3. 3) ! Tuasanyi mulayi mutambe bunene eu kundekelu kua shapitre yonso itanu ya mukanda eu. Katûpu muoyo nansha kakese. Tô ne apa, ngasa wa Mukelenge wetu Yesu Kilisto ikale kudi muntu yonso wa kutudi!

2 Tesalonike 1. 1-12

Makenga akangata bena Tesalonike, akadiundisha ditabusha diabu, akatamba kudiundisha dinanga diabu ne diakalesha ditekemena diabu. Tshiakadibubapangile ntshinyi ne mbua tshinyi mupostolo udi umona bimpe bua kubatumina mukand muibidi? Musangu eu, ditekemena kadiena ditedibue, nansha disanka dia Nyuma Muimpe (fuany. 1 Tesal. 1. 3, 6 ndekelu wende). Paulo udi uteka kumpala kuabu mu mukanda eu bulelela budi mua kutamba kutabulusha meshi aa mu mitshima yabu. Kutamba ku muena lukuna ne makenga abu buobu nkayabu, biakadi anu bia tshikondo tshipi. « Nzambi wa busombuedi, yeye udi usombuela bulelela » (Yelem. 51.56) Ne busombuedi ebu bua bakane ne babi, nebuikale mu dituku dia Mukelenge. Budi busuikakasha ku dimueneka diandi dia mu butumbi. Dinyoka diodi : « dibutudibua dia tshiendelele » dimue, ne dikuate bena bupidia bakashala nkayabu mu dipanga dimanya dia Nzambi, ne bena kilisto ba ku dina, badi kabayi batumikila lumu luimpe (nv. 8), kadi bua bansanto « buonso bakitabusha » nebabuele mu mulogo wa bantu ba Mukelenge, babumbasha mu butumbi bunene (nv. 10 ; Mat. 13, 43). Kadi disua dipe dia Nzambi ne kulomba kua mupostolo Paulo kudi ne, kubangila

Page 281: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mu tshikondo etshi, dina dia Mukelenge wetu Yesu Kilisto ditambe kutumbishibua kudi buonso badi babikidibua ku dina diandi.

2 Tesalonike 2. 1-17

Lukonko lukuabu lukole luakadi lutatshisha bena Tesalonike. Dituku dia Mukelenge kadiakadi dimane kulua anyi ? Makenga akangatabu ne balongeshi ba mashimi ba dî dia Nzambi, bakadi ne bua kubitabushisha ku bualu ebu. Muposto udi ukudimuna ku bualu ebu ne nansha ! Kumpala kua bualu, malu manene asatu ne adianjile kumueneka : 1° Disambakana dietu ne Mukelenge mu matutu 2° Dipambuka dia ekelesia mubi ne dia bena Yuda mene, 3° dimueneka dia mufulakanyi ne Kilisto udi mubikidibue ne « muntu wa bupidia…muana wa dibutuka » (nv. 3), « muntu wa bupidia76 » (nv. 8). Mena aa adi alesha ditapuluka dia ngikadilu ya Mukelenge : buakane, lupandu, ditumikila kudi Nzambi (bu muana wa muntu). Mu tshikondo etshi tshikole, dienzeshadia dipambuka, ditumibue kudi Nzambi kudibu, nedifile midima ku nyuma ya bantu : kabakitabusha ku bulelela, nebitabushe ku dishima. Mupostolo udi ukumbasha ne : bualu busokoka bua bupidia butshidi buenza mudimu wabu (fuany. 1 Yon. 2. 18). Kadi « utshiena ukanda bua dimueneka diabu », Nyuma muimpe, udi wimanyika ditomboka dia bualu bubi mu buloba. Pikalaye wakumuka pa buloba ne ekelesia, pa diba adi bupidia kabuakuikala ne kudikanda. Kadi ditapuluka kayi didi pankatshi pa bukole ebu bua satana (nv. 1-12) ne mudimu wa Nzambi Tatu wetu (nv. 13-17). Wakatunanga, kutusungula bua lupandu, kutubikila ku butumbi bua Mukelenge wetu Yesu Kilisto. Katupangi katataka bua kumusakidila (nv. 13 ; shap. 1. 3).

2 Tesalonike 3. 1-18

Paulo udi ulomba milombo ya bansanto ikkale bua bualu buandi kabidi (nv. 1. 1Thes. 5. 25). Yeye nkayende kakadi ulekela kulomba bua bualu buabu (shap. 1. 11). Wakadi utekemena kudi Mukelenge wa lulamatu udi mumanye mua kubakolesha ne kubasungila kudi muena lukuna. Wakadi utekemena kabidi ku ditumikila, ne ditumikila edi diakadi dikumbanja diabu tshianana

76 Muntu wa bupidia nv. 3, 8 : mu français mudi mena abidi (l’home de péché, l’inique) kadi mu mukanda wa tshiluba muaku udi umua utudi mua kukumbasha diunvuisha ku muntu muibidi ne « inique : muntu udi wenda kayi ne mikenshi ».

Page 282: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dia mudimu wabu wa bianza kudituku ku dituku. Kutangila bena Tesalonike bakuabu, bualu bua bakela meshi ne kulua kua Mukelenge kudi pabuipi, bakalekela kukuata mudimu ne bianza biabu ; belangana meji mbua tshinyi kudima kabidi budimi, anyi kutangi bua kuenza malu a muoyo wetu ? Ne tshipeta tshia kanyinganyinga, bakadi bena bienzenza (badibuesha mu malu a bakuabu) (nv. 11 ; 1 Tim. 5. 13). Paulo udi upidia ne bukole buonso ngikadilu wa mushindu eu. Mu dilongesha diende, kakuena bualu nansha bumue buakadi mua kufila tshibuejakaji tshia mushindu eu nansha (nv. 6, 7, 11 ; fuany. 1 Tesal. 4.11). Kutangila kabidi, kakamana kufila nkayende tshileshelu tshia kukuta kua mudimu ne bianza biandi, bua kikadi mu bushitu bua muntu nansha umua. Ne tshileshelu tshinene tshidi, « lutulu lua Kilisto », windila bua kuditekela kumpala kuende ekelesia waakatambbaye kunanga (nv. 5). – Ne mikanda ya bena Tesalonike, tudi tufika kundekelu kua mikanda ya kafundila Paulo ekelesia muanda mutekete mishilashilangane. Dishilashilangana divule dia nsombelu wa dilongesha dia buena kilisto didi diakudibuamu, kubanga ku dianga dia lupandu mu mukanda wa bena Lomo, tô ne ku butumbi budi buamba kumueneka. . Malongesha aa onso adi ne mushinga munene bua bualu buetu kabidi. Muakalenge atupeshe bukole bua kualama bua tuetu kujalama bimpe ! (2. 15)

1 Timote 1. 1-11

Tuakanya Timote mu shap. 16 wa Bienzedi. Malanda a mupostolo ne « muan’andi wa bushua ma ditabusha » akadi malelela. Kutangila apa udi umufundila mu ngikadilu wa bupostolo, bua kuleshabukokeshi buakadiye umupesha bua kukumbasha malu onso akadiye ne bua kumuambila mu mukanda eu. Nsongalume eu muyidi, wakapeta mudimu mukole : kuambila muntuyonso mushindu kayi udiye ne bua kuenza mu nzubu wa Nzambi (shap. 3. 15). Mudimu wakamupebua wakadi ne kabingila dinanga. Mushindu umua udi tubadi katuyi bua bantu badi benze malu mimpe, mikeshi kabidi kayena bua bantu badi babingishibua (nv. 9). Bualu budi bubakumbanyina mpidieu ndinanga didi difuma kudi Nzambi. Didi ditshikishibua mu mitshima yetu (Lom. 5. 5). Kadi ke bua dikale munda

Page 283: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muetu bu mayi adi kâyi apueka, kadi adi « atusabusha » ne adi apatuka bua disanka dia bakuabu, kakui « njila » (canal) mujika. Dinanga didi difuma ku mutshima mutoke : wakamana kumusha mpingu yonso ; didi difuma kabidi kumuoyo mukese muimpe : udi kauyi mumanye mua kubandibua (Bienz. 24. 16), ne mu ditabusha didi kadî ne lubombo : kadî ne mishindu yonso ya lubombo munda muadi (2 Tim. 1. 5). Bikala ngikadilu yonso ei kayiyi mikumbashibua, buena kuitabusha buetu buonso budi anu bu biakulakula bia patupu (nv. 6). Ditapuluka didi dinene pankatshi pa mikeshi idi ipisha, ne ngâsa udi ubingisha nu utuala muntu mu butumbi ne mu disanka dia Nzambi !

1Timote 1. 12-20

Bikala kudi muntu wakadi mua kufuangikisha bupika bua mikeshi ne lumu luimpe lua ngasa, wakadi mufalesa shaula wa ku Tâso, wakamana kulua Paulo. Lulatu luandi ku mikeshi kaluakamupangisha bua kuikala wa kumudilu kudi bantu babi. Kakakengesha Yesu, pakakengeshaye ne tshikisu tshionso bantu bandi anyi? Kakui kudikepesha udi udiamba nkayende ne udi mutambe ku bubi bantu buonso babi badi batedibue mu nv. 9 ne 10. Kadi mbua bantu babi, ke bua bantu bakane buakaluila Mukelenge Yesu Kilisto bua kubasungila (Mat. 9. 13). Ne bualu bua wakumudilu munkatshi muabu wakasungidibua, kakuena muntu udi mua kudibala biandi mutamba kuikala muntu mubi, kupanga kuikala mutekibue mu diakalengele dia ngasa nansha. Mupostolo udi mua kuamba misangu yonso ibidi ne « nakafuidibua luse » (nv. 13, 16). Udi upima bunene bua luse ne bunene bua dikenga dienge, pa diba adi, dikukuila didi dibanda mu mutshima wandi (nv. 17). Patuikala tulabula ngasa bikese, misangu mikuabu bualu bua dituishibua dia bunene bua bubi kadiakadi dikumbane menemene. “Yeye udibu babuikidibue bikese – anyi udi wela meshi nunku ne (badi babuikidila bikese), udi unanga bikese” (Luk. 7. 47). Kadi wewe muan’etu utshiena upetula, lutulu lua Mukelenge luakakumbana bua bualu buebe kabidi, tô ne katataka. Kumuindidishi kabidi musangu mule. Misangu mikuabu makelela kakuakuikala tshikondoa nansha.

1 Timote 2. 1-15

Page 284: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kumpala kua “malu ”onso aa adiye ne bualau bua kuambila Tmote (shap. 3. 14 ; 4. 6, 11…), mupostolo udi ubikila kutendelela mu mishindu yaku ya bungi. Eku ke kudi mudimu onso wa buena kilisto ne bua kubangila. Disua dia lupandu lua Nzambi, mudimu wa Kilisto ne kulomba kuetu, kudibuabantu buonso. Mudimu wetu ngua kulomba bua buonsokakui kansungansunga bualu bua disua dia Nzambi wetu mbua bantu buonso basungidibue. Bikala bantu buonsokabena basungidibue, tshilumbu katshiena tshikuata Nzambi, nansha Kilisto, kadi tshidi tshikuata muntu bualau bua mutshima wandi mukole. Ne Ndisanka dietu bua kulombela bisumbu bionso bia bantu badi bakai banze kumanya mua kusungidibua.

- Bidi bitangila kabidi bua “badi batekibue ku mutu kua buonso bu bakokeshi” bua tumanye mua kuikala ne muoyo mupola pola, ne mutalala talala mu buimpe. Tulomba kudi Nzambi bua kutujadikilau kupitshila kudibu, ke bua kûpitshisha disanka dia nkuka yetu nansha, kadi bua tuikale ne bushikaminyi bua kutangila bualu bua lupandu lua buonso batshiena bajimine malu mabi a pa buloba (Ezela 6. 10). – Bana betu, popamue ne ba nsonga, badi balombibua bua kutendelela mu miaba yonso, ne mu ekelesia. Kadi kudi bana betu ba bakashi, budibu n’abo mbua kupuwa. Kadi ku ngikadilu wabu ne ku bilulu biabau bia bupuekele, badi mua kufila bumanyishi budi ne bukole butambe bua ku mei abu. Bipeta bia dikuluka dia mukashi didi dishalaku (Gen. 3. 16), kadi ditabusha, dinanga, tshijila ne ngikadilu mulengele, bidi nansha bua buloba, bujadiki bua kupikudibua ne bua disanka.

1 Timote 3. 1-16

Kujinga kua mudimu wa mukulu mutangidi, ntshimanyishilu tshia lulamatu ku bualu bua ekelesia. Bua kukumbasha mudimu wa mukulu mutangidi (ancien) anyi wa mukulu mulami (mulami wa bintu), kabuena buala kulonga anyi kuedibua diteta, kadi bua ngikadilu ya bu muntu. Idi mu bitupa binene bibidi: 1° bumangishi buimpe mu ekelesia ne kudi bantu ba pambelu; 2° dimanya diakamanaye kupeta (expérience)mu malu a buena kilisto. Mu nzubu yonsonso mudi mikenji ya bulongolodi, diludika (discipline) didi bantu buonso ne bua kulonda ne kukuokela. Bidi mushindu umua ne nzumbu

Page 285: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wa Nzambi udi ne muoyo: ekelesia (1 Kol. 14. 40). Kuatue ne budikadidi bua kuenzamu mutudi basue nansha, udi dikunshi, muaba dina dia Kilisto, bulelela bifundapu (tshinfuanyi tshia bumanyishi buetu), bua kubumanyisha pa buloba bujima. Bualu busokoka bua buimpe bua Nzambi budi bunene bualu bua yeye udi malanda etu ne Nzambi masombele udi munene. Dilua dia Yesu bu munt pa buloba, luendu luandi luonso lua pa buloba mu bupuangane bua buaka mu bukole bua Nyuma Muimpe, budi mu bubandidi bua banjelo, dina diende didi dimbibua pa buloba, kunyima kuambudibua kuandi mu diulu mu butumbi, bionso ebi bidi bitupa binenebidi kabiyi mua kutapuluka ne bualu busokoka ebu bunene bupesha ekelesia. Yeye eu udi ne bushitu kumpala kua Mukelenge bua « kushindamisha » nr kulama Bulelela buonso (nv. 15 ndekelu).

1 Timote 4.1-16

Bualu busokoka bua malu a Nzambi buakapetudibua kudi bantu ba bungi ! Bakuabu bakumusha malu akadi abatatshisha. Bakuabo biabu, bakasakidila bilele bia patupu anyi ntendelelu wa bifukibua anyi wa banjelo. Kadi « muena mudimu »yeye, udi udidisha ne « dîsha dilenga » (nv. 6; tangila 1. 10 ndekelu; 6. 3). Nunku neakumbane bua kuishia bakubu (nv. 11 ne 13). Malu mimpa a Nzambi, budi bukole budi muntu yonsoudienzeshamu mu buegelika « gymnazô », ke kudi muaku eu wa mu français « gymnastique » uluila. Tudi tudienzemu. Kunyungisha mubidi, manaya, adi ne mushinga bua makanda a mubidi wetu – mu malu makese mu difuanyikisha dia didiunda dia mutshima udi ukeba kukumbasha matuku onso malu mimpe a Nzambi. Tumone bimpe ne bidi bikengele kudienzesha nkayetu, kakuena muntu udi mua kusomba buimpe bua mukuabu nansha. Ku mukenshi eu, nsongalume Timote neikale « mulongeshi » (entraîneur) wa bakuabu (Tito. 2. 7) : tshileshelu mu mei, mei aa mamanyishibue mu tshikadilu, bidi bifuma ku dinanga, ku luseke luadi, ditokeshila kudi ditabusha, edi kundekelu, dilamibue mu butoke (nv.12). Mushindu kayi utudi tudienzesha mu malu mimpe a Nzambi ? Anu patudi tukeba malu a Nzambi ne kufila kua mibidi yetu mijima. Butekete bua bumanyishi buetu, budi bufumina anu mu mushindu utudi tulonda njila ya bungi. Tuikala bapidi ba bualu bumue, ebu

Page 286: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bua Kilisto (2 Kol. 8. 5). Nunku kudiunda kuetu nekumueneke kumpala kua buonso (nv. 15).

1 Timote 5. 1-16

Bua nsombelu ne bena kilisto bakuabu, malanda et u a mu diku adi ne bua kutuambuluisha bu tshileshlu : « bu tatu…bu bana ba muntu balume…bu ba mamu…bana ba muntu bakashi » (nv. 1, 2). Katupangi kumanya ne tudi tuenza diku dimue, diku dia Nzambi. – Muntu yonso udi mubikidibue bua kulesha buimpe bua Nzambi, kumpala kudi ba mu nzubu wende (nv.4). Ba falesa bakadi bayisha mushindu mukuabu. Bikale balesha. Bikale balesha buimpe bunene bua ku mesu, kadi bashipa mikenshi ya Nzambi, mu dikudimuna bana ku bujitu buabu kudi baledi babu (Mak. 7. 12, 13). – Nvesa umue wa 10, udi ufila tshikoso tshia muoyo mujima wa mudimu waMukelenge. Muena kilisto yonso katambi kujinga mukuabu nansha. – Nvesa ei 14 (3-16), idi itangila bualu bua bakashi ba mu lufuila, idi ituvuluisha ne Nzambi udi ubavuluka mu mushindu wa pa buawu (Mis. 68. 5). Lumu luimpe lua Luka ludi lutela banai (bakashi ba mu lufuila) : Anna udi mudimu wa kutendelela butuku ne munya, udi tshileshelu mu nv. 5 (shap. 2. 36-38). Mukashi wa mu lufuila wa ku Naina, wakapeshabu muan’ende kudi Mukelenge mumane kumubisha ku bafue (shap. 7. 12…). Eu wakadi ulomba bua Mukelenge amukosele tshilumbu tshiende mu lusumuinu lua mu shap. 18. Ku ndekelu, mukashi eu wa mu lufuila mupele, wakafila mu tshibutshilu, kumpala kua Mukelenge nkayende ne bua disanka diandi – ku bubanshi bua ntempelo, tukuta tuonso tuakadiye natu bua kudiaye (shap. 21). Ditabusha dinene munda muende, tangila tshidi tshisankisha Nzambi ku mutu kua bionso (Ebel. 11. 6).

1 Timote 5. 17-25 ; 6. 1-10

Paulo udi utungunuka bua kulesha Timote, « mushindu kai udibu ne bua kuenza mu nzubu wa Nzambi » (shap. 3. 15). Bualu bunene budi butangila : Nzambi nkayende – udi nzubu wandi, - Kilisto Yesu, kundekelu bangelo basungudibue, babikidibue bua kutangila lungenyi lua Nzambi mu ekelesia (nv. 21 ; Efes. 3. 10) ! Kutangila, lungenyi elu « luvule » ludi ne bua kumueneka mu mishindu mishilashilangane ya nsombelu wa ekelesia : mu

Page 287: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bushitu bua tshisumbu tshia mikoko kudi bakulu, ngikadilu wa muene mudimu wa Nzambi bua kushikisha malu makole, dilongesha dipesha bapika…(shap. 6. 1, 2). Tshibueshakashi tshidi tshibuele anu patudi katui tukokela ku meimimpe, aa adi kâi a Paulo anyi a Timote, kadi mikale a Mukelenge wetu Yesu Kilisto (nv. 3 ; 1 Tesal. 4. 2 ne 8) ! – Malu mimpe a Nzambi, masambasha ne disanka, adi nkayau difutu, difutu dinene kumpala kua buonso (tang. shap. 4. 8). Nsombelu wetu udi ulondesha ne bufukibua, ne dikumbasha dia majinga etu mapiamapia. Nansha bionso ebi, mutshima wa lukuka wa muntu udi ushala anu kaui ne ukuta (fuany. nv. 9 ne 10 ne Mis. 49. 16-20). Tusakidile Mukelenge bua kutupesha bidi ne mushinga (nv. 8). Netuikale misangu yonso bukute ne bidiye utupesha, bikalaye yeye nkayende Mutupeshi (udi Tshintu tshinene tshia buimpe), utamba kukutshisha muoyo wetu.

1 Timote 6. 11-21

« Kadi wewe… » Muntu wa Nzambi – ne muaana wa Nzambi yonso - udi ne bua kutantamena misangu yonso mu luendu luende lua pa buloba, mpepele yonso. Udi unyema, bidi buloba bunange ne bukeba : biuma, ne bidi biuma bifila (nv. 10). Udi ulonda tshidi tshisankishaMikalenge : malu makane, buimpe bua Nzambi, ditabusha, dinanga, ditabusditantamana, ne Kalolo (nv. 11). Udi windila dimueneka diandi, ditudu edi dikala bionso mua kumueneshibua (nv. 14). – Mupotolo kena mupange kutapulula « badi babanshi » (nv. 17) ne « badi basue kulua babanshi » (nv. 9). Kadi udi ukupa ku bintu bia « tshikondo tshia mpidiu » bukenke bua tshikondo tshia tshiendelele. Tshintu tshia lulamatu luetu ke mapa nansha, kadi Yeye udi upa mapa (ndekelu wa nv. 17) ; lupetu ludi lutamba bulengele, buimpebua Nzambi : bubanshi buimpe, bienzedi bimpe (nv. 18) ; bibutshilu bimpe, bishimikidi bimpe bua tshikondo tshilualua (nv. 19). Eyo, tumanye mua kutapulula ne kuangata « tshidi menemene muoyo » - Nyema…, londa…, luangana nvita…kuata…, tuakupeta mu dibala dietu (nv. 11, 12). Nv. wa 20 udi ujikula diakula dia bukokeshi bunene dia pa buadi : « wewe Timote ulama tshiakakupebua » (tangila kabidi nv. 14 ne 2 Tim. 1. 14). Edi ke

Page 288: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

disengelela dia ndekelu, ditudi tubikila nsonga yonso udi ubala, apingashe dina diandi pa muaba wa dina dia Timote.

2 Timote 1. 1-18

Mushilangane ne wa kumudilu, mukanda eu muibidi udi ubululuka mu tshikondo tshia dishimbuka mudi mupostolo mu nzubu wa lukanu, ushikisha dilumbila diandi, udi utangila dinyanguka lubilu dia bumanyishi buakakuatshilaye mudimu. Kadi Nzami wakadiambuluisha ne dinyanguka edi, diakabanga kumueneka mu tshikondo tshia bapostolo bua tuetu kupeta mukanda eu udi utulesha njila wa tuetu kuendela, nemayisha a kukankamika ditabusha mu « tshikondo etshi tshibi » tshidi tshietu lelu (shap. 3. 1). Mupostolo udi ufundila « muan’andi munanga » ne : wikale ne dikima, muntu kakupetudi. Tshitudi natshi tshidi pambelu pa muena lukuna, balamibue ku bukole bua Nzambi : Tatu, Muana, ne Nyuma Muimpe. Yeye eu udi ushala bu nyuma wa bukole, wa dinanga, wa meshi ne udi mushikame munda muetu (nv. 14 ; Yon. 14. 17 ndekelu). « Musungidi wetu Yesu Kilisto » kena mushintuluke nansha. Wakamana kutshimuna lufu musangu umue tshiendelele (nv. 10). Bukole buonso bua pambelu bua muntu buakashimbuka, buakufikisha ditabusha ku ditangila anu kudi Mukelenge (nv. 12 ; Mis. 62. 1). Ke diba didi malu enda bimpe nansha, kadi didiu enda bibi, didi lulamatu lua muntu yonso lutetshibue (Fil. 2. 22). Mu makenga andi, ba bungi bakalekela mupostolo paulo (nv. 15), kadi muan’abu umue wa lulamatu, Onesifolo, wakamukeba tô ne mu nzubu wa lukanu. Udi udi wa ku luseke lua badi bafuidibue luse, ne baluabu kusha luse (nv. 18 ; Mat. 5. 7 ne 25. 36 ndekelu).

2 Timote 2. 1-13

Mupotolo udi wambila Muyidi wandi Timote ne : udikoleshe mu ngasa. Yeye nkayende wakamanya buimpe bua bualu ebu mukana mua Mukelenge : « ngasa wanyi udi ukukumbena, bualu bua bukole buanyi budi bukumbashibua mu butekete… » (2. Kol. 12. 9). Bileshelu bisatu : tshia disolayi, munai wa manaya (athlète), ne tshidime, badi bafila muntu ne muntutshileshelu tshia kudipidia, kutumikila ne tshia lutulu. Ngikadilu wa disolayi dimpe : kadiena didijingila ne malu a muoyo wa malu a pa buloba a

Page 289: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

patupu ; didi diludikibua penzadi mudimu bua kusankisha mfumu’andi ; udi mumanye bimpe ne mudimu wa busalayi udi bulelela ntatu ne njiu bidi kabiyi mua kuepukibua, mikumu ya kukumibua ne bionso ebi bidi bikua kumpala kua ditedibua, difutu ne luendu lua madiunda lua dituku dia butumbi. Dî edi didi dilelela, ne mifundu idi îjadika : ntatu yonso itudi nai lelu neishintuluke ditu diadia. Lelu tudi ne makenge, ne lufu ne Kilisto ; makelelela muoyo nandi, kukuokesha ne butumbi bua tshiendelele nandi kabidi. Mulunda wanyi munanga muena kuitabusha, Yesu Kilisto wakamana kutuangata mu tshisumbu tshiandi ! Kutangila ! mu tshisumbu tshia masolayi mudi mua kuikala badi baûlekela badi bapidia dibendela diabu ne mulombodi wabu (nv. 12 ndekelu ; Yuda 4 ndekelu). Kudi mishindu ya bungi nansha ya mu mutshima ya kupana Mfumu wetu. Dijinga dinene dia kuangata dianyisha diandi, mu musokoko lelu, patoke makelela, ditambe kutuenzesha bua tuetu kuikala masolayi mimpe, makumabane bua kuluangana nvita mimpe ! (shap. 4. 7, 8 ; 1 Tim. 6. 12).

2 Timote 2. 14-26

Padi malu onso enda bimpe ne mudimu wandi udiunda, muena mudimu kena ne bualu bua kufuishibua bundukumpala kua bantu nansha (tangila shap. 1. 8, 12, 16 ndekelu). Kadi padi bumanyishi buikale bunyanguka, udi ngikadilu utudi tupanga kupandukamu bikole. Kadi dipetudibua dia pa buloba didi tshinyi bituikala banyishibue kudi Nzambi (nv. 15). Ne shapita eu udi ututapila nshila wa tuetu kuikala bajadiki ba dianyishibua edi kudiye. « Muaba udi bupidia ne dinyanguka biûle, muena kilisto wa lulamatu udi utapuluka nau ». Bitangilangane ne bantu, udi umusha malu mabi abo ; ne nkuka, udi uyinyema ; ne malu mimpe a Nzambi udi ualonda ; ne bena kuitabusha bakuabo udi ubakeba, udisangisha kudibu, ne ukukuila popamue n’abo » (H. R.). Mu tshienzedi, nv. 19-22, yakambuluisha bana ban Nzambi babungi bua kumuka munkatshi mua bulongolodi bua ntendelelu ya patupu ya buena kilisto ne kusangisha kudi Mukelenge bua kumutumbisha. – Tuakamana kunvua muaku eu « Nyema » ne mukuabu « londa » mu mukkanda awa kumudilu (shap. 6. 11). Mukelenge atambe kujadika mu mitshima ya buonso ba nsoga bena kuitabusha nv. 22. Katupu muoyo ne,

Page 290: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tudi ne ku bualu bua bulelela, ne ku malu onso adi kâi anyanguka, tudi ne kukoleshibua, kadi misangu ya bungi kudi bantu, tuikale ne kulekelelangana ne lutulu (nv. 24, 25 ; Efes. 4. 2).

2 Timote 3. 1-17

Ngikadilu mubi udi mu nv. 2-5, udi ufuanangana ne udi mu Lomo 1. 28-32, Kadi dishilanga didi, bualu bua apa kena wakula bua badi kabai banze kuitabusha, kadi bua badi badiamba ne tudi bena Kilisto. Tshidi tshitamba kukolesha bubi, ntshimuenenu tshia buimpe bua Nzambi, lubombo bidi bu tshilengeshelu tshia dishima tshia ngikadilu wabu. Mupostolo udi mua kukosa muaku eu ne : « Kadi wewe… » (nv. 10, 14 ; 4, 5). Ku luseke lumue, bantu aba babi, badi bayila misangu yonso, kadi « kabena bamanye mua kufika ku dimanya dia bualu bulelela… » (nv. 7), ku lukuabu luseke nsongalume eu muena mudimu wa Nzambi, muyishibue ku buana buende « Mukanda wa Nzambi » kudi mamu wandi ne kaku wandi ba tshikadilu tshimpe (1. 5). Disanka didi kudi aba, kubanga ku buana buaba, bakikla babadi bashindame ba dî dia Nzambi! Kudibu ne kutudi, ke kudi dî disengelela edi diambidibua ne: “wikale (ushale) mu malu a wakayila” (nv. 14). Nv. wa 16 udi ujadika ne mei onso a mukanda wa Nzambi adi mupuya wandi, adi afufa kudiye, ne bukokeshi buawu kabidi bua kuyisha, kubela, wa kudimusha ne wa kulongesha mu buakane. Dî dia Nzambi didi didisha ne didiundisha muntuwa Nzambi. Timote wakadi umue, nansha wakadi utshidi nsongalume (nv. 17; 1 Tim. 6. 11). Dina edi dia muntu wa Nzambi didi dinene kutamba dia disolayi, muena mudimu ne mupika wa Mukelenge (shap. 2. 3, 15, 24). Nzambi udi utulesha apa mushindu wa kulua nunku. Atupeshe kabidi dijinga dia kuikala !

2 Timote 4. 1-22

Nansha bikala buonso badibumusha matshi abu ku malumalelela (nv. 4), muena mudimu wa Mukelenge kena mua kupanga kuyisha, kunanukila ne kuamba, kubakanda, kubabela, ne ku basengelela…, mu tshikoso kukumbasha mudimu webe bimpe (nv. 2, 5). Paulo wakamana kufila tshileshelu. Tshidishilu tshiende tshia lubilu tshiakashika bimpe. Bena manayi badi bamanye ne ditshimuna mu dinaya kadiena dianji kuikalaku,

Page 291: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kakuyi kufika ku muaba wa Ndekelu. Kulekela kunaya anyi, kupangila mu nshila (kupungila) ne kupitshibua mu ntanta mukese udi mushale; nkushimisha dilumbila dionso… ne mushinga wadi. Ne tshitupa etshi tshia ndelu tshidi anau tshikole. Mupostolo wa mushinga mukole udi utupesha tshimuenenu tshinene ne tshikole tshia ndekelu wa dilumbila diende ne tshia nvita yende : lukanu, mashika, butaka (1 Kol. 4. 11 ; 2 Kol. 11. 27) ; apa udi ulomba tshinkutu tshiende tshia mashika : (nv. 14, 15), dilumbulula (kudividila) diandi kumpala kua Kaisa (Nelo), balunda bandi buoso kakuena muntu wakimana nandi (nv. 16). Buonso buabo bakatangalaka. Dema mene, wakamulekela mumane kusua malu a pa buloba. Katuena mua kuikala munkatshia mua badi basua malu a pa buloba a tshikondo etshi (nv. 10), ne kuipala po pamue munkatshi mua badi basua dimueneka dia Mukelenge (nv. 8). Ne mukanda udi ujika ne dikuatshisha dinene dia mu tshikondo tshia dishimbuka : ngasa. Wakadi muoyo wa mupostolo (shap. 1. 2), udi kabidi kulangana kuende n’abo (nv. 22). Ngasa eu kabidi ikale kudi muntu ne muntu wa kutudi!

Tito 1. 1-16

Tudi tusanga mu mukanda wa Tito biena bualu bituakushiya mu mukanda wa kumudilu wa Timote : bulongolodi buakane mu ekelesia, dîshi dilenga, mamuma adi mu nsombelu wa bena kuitabusha. Paulo wakadi upesha Tito mudimu wa kusunguisha ne kuteka bakulu mu ekelelesia (Bienz. 14. 23). Tudi pambelu pa bulongolodi bua ntendelelu ya bungi idi ne muntu umua ukumbasha midimu yonso ne mufunkunyibua bua kuyikumbasha. Kanemu, kayi mua kubandibua, muakididi wa bengi, lutulu, ei ke ngikadilu idi ikumbanyina mukulu mutangidi. – Kena muena lubombo, ngikadilu wa bena ku Kuleta wakamana kuambibua kudi muprofete umue wa munkatshi muabu ne bijadikibue kudi mupostolo Paulo. Ngikadilu ya muntu udi kai muanji kukudimuna mutshima, kayena ijimina ku dikudimuna dia mutshima. Mukuabu udi ushala mu dishima, mukuab mu lulengu, mukuabu mu kudisua. Muana wa Nzambi yonso udi ne bua kutangila butekete buende ne kukeba kubutabalele mu bukuatshishi bua Mukelenge, bua kudilekelela mu tshimuenenu etshi kabidi tshia diambedi. Nunku kubandibua kua bupidia!

Page 292: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Eku kua bana kudi baledi babu (ndelu wa nv. 6), udi mua kumueka nansha kale ku dilongesha dia Nzambi (nv10). Ne Nzambi kena mumanye bienzedi bia eu udi kai ukokela ku bukokeshi bua dî diandi (ndekelu wa nv. 16).

Tito 2. 1-15

Ku luseke lua badi bakulu mu ekelesia (shap. 1. 5-9), Muena kilisto yonso: nsonga mulume nansha mukashi, udi ne tshia kuikala ne bumanyishi buimpe (nv. 2-10). Tshidi tshilombibua kudi bapika, tshidi tshilombibua kudi bapikudibue buonsoba Mukalenge. Bakese badi kabayi ne banfumu kumutu kuabu ne mu mishindu yonso tuakadi mua kuamba bietu bu mupostolo Paulo ne mupika wa Nzambi (shap. 1. 1). Tuikale “balengeshi” badi bapesha mushinga dîsha dia Mfumu wetu (nv. 10; fuany. 1 Bakal. 10. 4. 5). – Nvesa wa 11 ne 12 idi itulesha ngasa wa Nzambi udi udilesha mu ishindu ibidi 1° Udi utuadila bantu buonso lupandu, luakadibu nkayabu kabayi mua kupeta nansha. 2° Udi uyisha muana wa Nzambi, umulongesha bua mu ngikadilu wende nkayende bua kupidia malu adi kâi a Nzambi; mu nsombelu wetu ne bakuabu tuikale ne meshi mapuekele; makane a Nzambi mu malanda etu ne Nzambi. Nsombelu yonso wa buena kilisto udi musombe mu miaku ei isatu. Ne tshidi tshîkankamika nditekemena, didi diûsha mutshima ne diakalengele dia tshikondo etshi (nv. 13; shap. 1. 2; 3. 7). – “Nzambi wetu Musungidi,…Nzambi wetu munene ne Musungidi Yesu Kilisto” (nv. 10, 13; tangila kabidi shap. 1. 3, 4; 3. 4, 6): dina edi didi mu dina dia Yesu (Nzambi Musungidi) didi divuluisha ne tudi ne bua kumupesha bionso. Misangu yonso katupu muoyo ne, kakatusungila bua bualu buetu nkayetu, kadi “bua bualu buandi nkayandi” (nv. 14).

Tito 3. 1- 15

Kudituala kuetu kudi bamfumu ba pa buloba ne kudi bantu buonso, kudi mishindu yonso ne bua kushilangana ne tshituakadi “tuetu kabidi” kumpala kua katuyi banji kukudimuna mutshima. Ne kuvuluka kua ngikadilu mubi utuakadi nende diambedi, kudi kukumbana bua kutupesha “lutulu kudi bantu buonso” (nv. 2; Fil. 4. 5). Katuyi mua kuditeka kumutu kuabu, kadi tudi mua kubabikila bua ku tshilesheleu tshietu nkayetu bua kuangata ngasa wakatulela tshiakabidi. – Misangu isambombo, mukanda eu udi wakula

Page 293: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bualu bua midimu mimpe (shap. 1. 16; 2. 7, 14; 3. 8, 14). Kudiele dia meshi ne kayena ne mushingu bua lupandu (nv. 5), tudi pabuipi ne kukepesha mushinga wai, kudilekelela bua kupambudibua kudi bena kilisto bakuabu badi kabayi bayishibue bimpe ku malu makuabu a dîsha dilelela. Tudi ne buakuikala « bakumudilu mu midimu mimpe ». Mu tuipatshila tubidi : ka kumpala bua kuikala ne muishinga muimpe kumpala kua bantu, kulonda bua katupangi nkayetu kuikala katuyi ne mamuma (nv. 14). Mamuma aa, Mukelenge nkayende udi usanka bua kuapatula mu nsombelu wa bantu bandi. Ne yeye nkayende kabidi ke udi wangisha buimpe buawu. Udi muimpe anu udi muenza bua bualu buandi. Ku dipana dia mulangi wende wa manananshi bua kukuatshisha bapele, Malia wakadi mua kuikala muenze mudimu muimpe kumpala kua bantu ba pa buloba, kadi pakuapumuna ku makasa a Mukelenge, wakamanya mua kuenza mudimu muimpe bua bualu buandi (Mat. 26. 10).

Filemona 1-12

Mu mikanda ya mu kalasa, malongesha onso manene adi malondibue ne diteta diadiunvua dimpe dia dilongesha. Mukanda wa Filemona kabidi udi utuelesha meshi mushindu eu. Kawena ne dibuluibua nansha dimue dia pa buadi nansha. Kadi udi ulesha diteka dia mu tshienzedi kudi Paulo ne bena mudimu nandi ba misengelelu itudi tusangana mu mukanda eu. Wakafundila bena Kolosai ne : « Nunku bu munudi bu bantu basungula kudi Nzambi, ba tshijila ne bananga, luatai mutshima wa luse, ne dikuatshisha, ne wa kudipuekesha… » (Kolos. 3. 12… ; fuany. kabidi nv. 5 ne Efes. 1. 15). Mu Kolosai menemene, ke mukadi Filemona musombe, muntu muimpe ne mulunda wa mupostolo, wakadi mubanshi, bualau bua wakadi ne bapika. Umue wabu Onesimo, kunyima kua mumane kunyema kumpala kuende, wakasambakena ne mupostolo Paulo, wakadi mu nzubu wa lukanu mu Lomo ne wakakudimuna mutshima. Mpidieu, mupostolo udi umupigasha kudi mfumuende, mutuale mukanda wa dilongesha edi dinene. Kuenza mushindu eu, kuakadi kushipa tshiakadi tshiamba mukeshi : mupika wakanyema nunka kabakadi mua kumupingasha kudi mfumuende (bala Dutel. 23. 15, 16). Mikeshi, yakadi ibala mutshima mukole wa muntu (fuany. Mako 10. 5).

Page 294: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kadi ngasa kudi mupostolo udi ubala ngasa umue eu udi ukuata mudimu mu mutshima wa filemona. Paulo udi mumanye bimpe dinanga dia Filemona bua bansantu buonso (nv. 5) ne bileshelu biakadi dinanga edi dilesha (nv. 7).

Filemona 13-25

Onesimo udi unvuisha ne « mukumbane ». Kumpala wkadi mupika wa tshianana, katataka udi mukumbanyina dina diende (nv. 11). Kutamba abi, wakalua muan’abu wa lulamatu ne munangibue (nv. 16 ; Kol. 4. 9). Kakuena dina dikuabu didi ne mushinga anu dia muan’etu ne didi dikumbanyina mfumu udi muena kilisto, ne dikumbanyina kabidi mupika udi muena kilisto (nv. 7 ndekelu, 20). Kuluseke lua Paulo kena uteka dina dikuabu kumpala anu dia muntu mununu ne dia muena lukanu (nv. 9). Bu yeye wakelenga meshi a bualu buandi nkayende, kakadi mua kupanga kukeba bua Onesimo ashale nandi amukuatshila mudimu nansha ! Kadi udi musua bua tshikondo tshikaleku : tshia yeye eu kufilaye bumanyishi mu nzubu wakenzaye bualu bubi ; bua Filemona, atangile mamuma a kudimuna kua mutshima wandi, « amujadikile luse » (2 Kol. 2. 8). Mu mushindu mukuabu, bualu bua Onesimo budi bufuananga ne buetu. Bapika batomboke, tuakapetshibua mu njila wetu wa ditomboka, ne kupingashibua kudi Mfumu wetu. Ke bua tuetu kabidi kupingashibua mu ngikadilu wa bupika kabidi, kadi bu aba badiye ubikila ne bana babu bananga (fuany. nv. 16 ne Yone 15. 15). Ne Paulo apa udi tshimfuanyikishi tshia Mukelenge wetu Yesu Kilisto, udi ufuta dibanza dietu (nv. 17-19). Mukanda eu utamba kulongesha bua kubuesha mu muoyo wetu wa matuku onso, buena kilisto budi mu tshienzedi : kudipidia kuetu nkayetu, buimpe, kudipuekesha, ngasa,… mu tshikoso, tshimuenenu tshivula tshia dinanga.

Ebelu 1. 1-14

Mufundi wa muakanda eu wa bene Ebelu udi misangu mikuabu mupostolo Paulo. Kadi mu mukanda onso kena uditela bu mufundi wau nansha ; bua kushila Mukelenge Yesu muaba, Yeye udi « mupostolo… munene wa ditabusha dietu » (shap. 3. 1). Mumane kuakula mishindu ya bungi ne kudi bantu ba bungi, kundekelu Nzambi udi wakula kudi Isalele ne kudi bantu mukana mua Muanandi (Yelem. 7. 25 ; Mako 12. 6…). Yeye udi « Dî »,

Page 295: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dibuluibua dinene ne dia tshiendelele dia Nzambi. Ne bua kutupesha lungenyi lunene bua bualu buandi, udi utulongesha ne muana udi nganyi : mupianyi wa bintu bionso, mufuki wa buloba, dikenke dikole dia butumbi bua Tatu ne tshinfuanyikishi mene tshia udi wimanyika bintu bionso ku dî diandi (Yon. 1. 1 ne 18). Nunku yeye umue wakafuka diulu ne buloba, nyeye kabidi udi wenza mudima wa kuvua mibi yetu. Kadi bua kufuka, biakadi bikengela amba dî tshianana, bua kukumbasha mudi wawa kuvua mibi yetu, biakadi bikengele afuta mushinga munene : muoyo wende mene. Kutela kua mifundu ya mu Misambu ya kabikilabo ne misambo ya Masia : 2. 45. 102. 110… idi ijadika dibandishibua ne bunene bua Muana wa Nzambi. Banjelo badi anu bifukibua, Yesu udi Mufuki ; badi bakuatshi ba mudimu, Yeye udi Mukelenge. Yesu nkayende, mu mushindu udi kauyi umueneka, udi ukumabasha mudimua wa kuvua mibi yetu, yanyi ne yebe kabidi. Ne tshidiye katataka, tshidi tshitamba kubandisha mushinga wa tshiakenzaye.

Ebelu 2. 1-9

« Nzambi wakatuambila dî kudi Muana wandi… », bua bualu ebu shap 2 udi utungunuka ne, tudi ne bua kutamba kudimuka ku malu atuankunvua… » Pa mukuna wa Tshijila dî diakamana kupatuka diambila bayidi basatu bua kunvuila, ke Mose nansha Eliya, kadi Muana wa dinanga diandi. « Bobo pakajulabo mesu abu bua kutangila, kabakamona muntu mukuabu anu Yesu nkayende… » (Mat. 17. 5, 8). Tuetu petu ku ditabusha « tudi tumona Yesu… (nv. 9). Shap. 1 wakatuleshaye mu mena andi bu Nzambi, mufuki, ne bu Muana bute. Udi umueneka apa bu muntu mutumbishibuenemutshimune bukole bua lufu. Mu shap. 1 Banjelo buonso badi bamukuila ; mu shap. 2 ; Yesu wakavuishibua kakese muinshi mua banjelo bualu bua makenga a lufu luakalabulaye bululu bualu (ndekelu wa nv. 9). Kadi Misambu 8 idibu batele muaba eu, idi itujadikila kabushima ka bulongolodi bua Nzambi ku bualu bua « Muntu Kilisto Yesu ». Tshifulu tshia butumbi ne buneme tshidi pa mpala wandi ; bukokeshi bua bintu bionso budi kudiye ne budi bumukumbanyine ; anu tshitupa tshipi bintu bionso nebikokeshibue ku bukole buandi. Kadi muaba ukadi « mukelenge walupandu luetu » muangate, udi wamba buimpe bunene bua lupandu elu.

Page 296: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Netupanduke munyi bitualupetula ? (shap. 10. 29). Tutangila bimpe ne bua kulayidila bua makelela ne wawa, bidi bikengela kuikala ne dipetu anyi kulengulula. Kadi tutamba kudienzesha bua « kuangata lupandu lutambe bunene elu »

Ebelu 2. 10-18

Bua bualu buakadi buakane kudi Nzambi…avuisha kapite ka lupandu luetu ku makenga. Mukanda wa Yeshayi udi wamba ne « kadi Yepowa wakasua kumukuma yeye wakamusamisha » (Yesh. 53. 10). Ne bua kipatshila kai ? -Muprofete udi utunguka ne « pafilaye muoyo wandi bu mulambu » neavuije bantu bangi mu buakane anyi mua butumbi. Bana aba badi Nzambi mupesha Kilisto bua kuikala babanyanganyi nende ba mu butumbi, badi aba bapikudibue bandi. « Kena ufua bundu bua kubabikila ne Bana betu » (nv. 11). Kadi bua kuangata tshilumbu tshiabu, biakadi bikengela bua alua mu mubidi ne mashi, mufuanangane n’abo, muelue bulelela muntu (nv. 14). Ne shap. wetu utudi nende, udi utupesha tubingila tuabungi tua mushinga munene tua bualu busokoka : Yesu wakangata mubidi wetu bua kutumbisha Nzambi, ku kubanga kua kutshibangidilu tshia buntu buetu ; ne kupesha Nzambi mushindu wa kukumbasha bulongolodi ne meshi andi ku bualau bua muntu. – Wakangata mubidi bua kumonaye bua kufua ne nunku kutshimuna kudi mukelenga wa lufu mu nzubu wandi. – Ku ndekelu, Yesu wakangata mubidi wetu bua kumona mua kubuela makenga etu ne kualabula ne mutshima wa muntu. Nunkuteibua kuende ku makenga kudi kumupesha bua kutukuatshisha bimpe mu mateta etu bu muakuidi wa lulamatu ne wa luse. Busambi kai kudi buonso badi bakengeshibua.

Ebelu 3. 1-15

Mukanda wa Ebelu wakabidibua bu « mukanda wa diulu diunzuluke ». Ne tudi tubandila ngayi mu diulu, Yesu, udi kabidi mupostolo- buena kuamba ne mutuadi wa mei a Nzambi kudi bantu- ne muakuidi munene : mutuadi wa mei a bantu kudi Nzambi. Ufundila bena kuitabusha ba bena ebelu, mufundi udi ulesha, mutanba kueyemena pa mianda yabu, mushindu kai udi Yesu mu bu muntu buandi usangisha ne upitshisha matumbi akadi bena yuda batamba kunemeka : Bua Mose mu shap. 3, bua Yoshua (shap. 4), bua Alona (shap.

Page 297: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

5)…Kadi katuena mua kuyila bua kumanya Mukelenge, katuyi tupanga kumona ku dishilanga dikeba kunyanguka dia mutshima wa muntu. Nzambi udi ûbikila ne « mutshima mubi wa bupidia munda muau (nv. 12), ne utuvuluisha ne udi muji wa dikenga dionso. Nv wa 10 udi wamba ne : « badi bapambukapambuka mu mitshima yabu » (fuang. Mako. 7. 21). Ke bualu kai, muntu yonso udi unvua dî dia Mukelenge (ne udi mua kuamba ne ntshitu muanji ku diunvua nganyi ?), udi mulombibue misangu minene isatu bua kubenga kukolesha mutshima wende (nv. 7, 15 ; shap. 4. 7). Tutu tuishikija misangu ya bungi disengelela edi ku lumu luimpe lua ku mutshi mutshiamakane. Kadi tuetu badi bena kilisto, matuku onso katuena ne bikondo bia kunvua dî dia Mukelenge anyi mu mifundu yandi anyi ? Tudilame ku mishidu yonso ya dikolesha dia mutshima !

Ebelu 3. 16-19 ; 4. 1-7

Dikisha dia Nzambi mu dituku dia muanda mutekete kunyima kua kufuka bintu bionso, diakanyangu kububi bua muntu. Ne, katshia ku tshikondo atshi « tô ne katataka », mudimu wa Tatu ne wa Muana ku bualu bua bupikudi kawena mujike nansha (Yone 5. 17). Kadi tudi tunvua ne : 1° Nzambi udi bualu anu ne dikisha diende. 2° Ne diodi edi didi diluakumpala ne kadiena dienzeka ne dibuela dia bantu mu Kanana mu tshikondo tshia Yoshua nansha. Isalele neasanka pa buloba mu dikisha, tshikondo tshia dikokesha dia bidimu lukama, ne ekelesia neadilabule mu butumbi bua mu diulu. 3° Ne bikala Nzambi musue kuabanyangana dikisha ne bifukibua biende, buoso kabena babuelamu. Bu bikondo bikuabu mu tshipela, mitshima mikole77(shap. 3. 19) ne bupidia (nv. 4. 6 ndekelu), biakabapangisha bua kubuela mu mulayi. Yone 3. 36 udi utujadikila ne muntu udi upidia udi mufuanangane ne muntu udi kayi muitabusha (diunvuisha). Bualu bua kuenza mudimu wa Nzambi, nkuitabusha Yeye (Muana) wakatumaye (Yone. 6. 29). Kutangila, bikadi bua bena Isalele, bu mudibi kabidi kudi babungi lelu : « dî diakunvuabu kadiakabakuatshisha bualu bua kadiakusangishibua ku ditabusha… » (nv. 2 ; bala Lomo 10. 17). – Nunku

77 Incredulité : mutshima mukole ( mu mukanda wa français kudi miaku ibi : icredulité (shap. 3. 19) ne désobéissance (shap. 4. 6). Kadi mukanda wa tshiluba miaku yonso ei mu nv. ei idi mikudimuna anu ku bupidia. Bua kuyitapulula bua lunvu lumpe, tudi bakudimune wa kumudilu bu mutshima mukole ; muibidi bu bupidia.

Page 298: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

nditumikila kudi Mukelenge didi ditubuesha mu mudimu wa ngasa wende ne ditulongolola bua kuabanyangana dituku diadia dikisha dia dinanga diende (Sefanya 3. 17).

Ebelu 4. 8-16

Tô ne ku dibuela dietu dia mu dikisha dia Nzambi, tshiena anu tshikondo kudi bana Ba Nzambi b onso tshia dipungi bitangilangane ne luendu luabu lua pa buloba ne ku mudimu ne diluangana. Kadi katuena balekela katuyi ne diambuluisha nansha. Ku mambuluisha asatu adi shapite eu utulesha, dia kumpala ndî dia Nzambi. Lelu tudi tunvua dî diandi…Dî edi didi ditangila ngikadilu wetu wa munda, didi ne muoyo, didi dituadila muoyo eu ; didi ne bukole, didi dinza mudimu munda muetu (Efes. 6. 17 udi utulesha bu tshiluilu tshia kuluangana natshi). Kundekelu ditubula : tuditangile ku didi nkayadi. –Kadi ku luseke lua bubi budi dî dia Nzambi dilesha ne dipisha, munda muetu mudi muikalangane butekete, ne bulema. Ku bualu buabi, Nzambi wakalongolola bukuatshishi bukuabu. Wakatupesha Muakuidi mutambe bunene udi utunvuila ne kunvua ku onso ne udi mûle ntete ne luse. Pakadiye Muntu apa pa buloba, Kilisto wakangata mishindu y onso ya dikenga dia bantu bua « amone mu tshikondo tshimpe » mua kukuatshisha kabidi bapikudibue badi batekekete, ne mishindu yende ya dinanga diandi.Bualu buibidi wakatunzuluila nshila ku nkuasa wa ngasa. Tudi babikidibue bua kudemenaku kupitshila ku kutendelela, ne budikadidi ne dijadika ne tudi tusanganaku Musungidi wetu wa dinanga. Ebu ke bualu bumue butudi tukebala dikuatshisha anyi ? (Mis. 60. 11).

Ebelu 5. 1-14

Dishilangana kayi pa nkatshi pa Muana wa Nzambi wa Tshijila ne muakuidi wakangatshibua munkatshi mua bantu, muikale ne butekete bualu bua bubi buende nkayende ! dishilangana dikuabu didi dipatuka mu nv. 8. Mu bualu budi bututangila, tudi ne bua kuyila ditumikila bualu bua tudi bana ba bupidia ku bufuki. Muana wa Nzambi wakadîla bua kabingila kashilangane. Muikale Mufuki munene, kena mukokeshibue kudi muntu nansha umue nansha. Kutumikila kuandi kuakadi kudiye bualu menemene bupiabupia. Kadi, mushindu eu ke udiye tshileshelu tshimpe katataka kudi « badi

Page 299: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bamutumikila » (nv. 9). Nfumu kai mu musoko udi ne bukokeshi bunene kudi bantu bende ? Anu eu wakadianjila nkayende kuenza mu ngikadilu mutambe bukole, midimu idiye ulua kuambila badi muishi muandi bua kuyenza. Tuyile ditumikila mu kalasa ka Mukelenge Yesu. Kadi tudi mushindu kayi wa balongi ? Katuena kabidi tukumbanyina disamina anyi dia mu nv. 11; bena mapapa anyi? Dï dia Nzambi kadiena apa muele wa nvita bu mu shap. 4 dijingulula malu adi mu mutshima wa muntu nansha, kadi tshia kudia tshikole tshidi tshikankamika muanan wa Nzambi bua kujigulula bualu buimbe ne bubi. Etshi ke didiunda diampe dia buena kilisto: kulua misangu ya bungi bajinguludi ba disua dia Mukelenge…ne tshisi katshiyi disua diandi.

Ebelu 6. 1-20

Eyo, tuye bietu ku mulongo wa muntu mukole. Katusanki bu bena kuitabusha abu bakapatukila mu ntendelelu wa buena yuda, bua kumanya anumayisha anu akumudilu. Yesu udi musue kuikala kutudi ne mushinga mutambe, ke anu bu Musungidi wa midimu mifue: Mukelenge, tshileshelu, ne Mulunda wetu munene… - Muena lukuna satana utu utamba kuangatanvesa 4-6, bua kuzakasha bana ba Nzambi. Nvesa ei kayena yakula bualu bua bana ba Nzambinansha, kadi bua badi bena kilisto anu ba kudina. Mu ngikadilu wa mushindu eu, katuena mua kusangana muoyo wa bu Nzambi, udi mutekibue anu mu mutshima wa muena kuitabusha mulelela. Kadi, muntu udi mua kuikala kai ne muoyo eu, buena kuamba ne kai muanze kukudimuna mutshima wende, kadi kuikala munkatshi mua masanka a buena kilisto, Biakadi mushindu eu kudi bena yuda bakuabu ba tshikondo atshi, bidi kabidi bulelela lelu kudi bana bakuabu, ba baledi babo bikale bena kuitabusha. Kadi bua bena kuitabusha balelela, kabena mua kujimisha kabidi muoyo wa tshiendelele nansha. Kadi badi anu mu njiu ya kuteketa. Ku luseke lua midimu ya dinanga idi Nzambi kai mua kupua muoyo, ditabusha ne ditekemena, kabiena mua kulenguludibua nansha (nv. 10, 11, 12). Bu onso buabi, bidi ne milayi ya Nzambi bu tshia kudia tshiabi. Muena kuitabusha udi mumanye dilobo dia ndekelu wa luendu, nansha bikaladi kadî dimueneka; wakamana kuela longo luende mu mai. Nansha bikala mbuwa

Page 300: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wa buloba eu mutshinkakashibua, ditabusha didi “Lukanu” ludi lusuikakasha bikole bapikudibue bunso ne muaba wa mudiulu ne mikole mudi muikale tshintu tshia ditekemena diende.

Ebelu 7. 1-17

Mufundi wa mukanda, wakadi ne malu a bungi a kufunda ku bualu bua Melekisedeke (shap. 5. 10, 11). Bualu bua muntu eu munene budi bumueneka mu matuku a muoyo wa Abalahama (Gen. 14) wenza mudimu wa mutuangashi, usakidila Nzambi mu dina dia nkambua. Kadi bualu budi butangila bu muntu buende, kudiye mufume, budi bushala bualu budi busokoka. Ne tudi tunvua ne bua bualu kai. Tshidi ne mushinga kudi Nyuma wa Nzambi, ke muntu eu, kadi mudimu wende. Mukelenge ne muakuidi, Melekisedeke udi « mundidimbi » wa Mukelenge Yesu, paluaye kukokesha mu buakane ne muakuidi mu nkuasa wandi. Mu malu wonso, buakuidi bua Melekisedeke, budi butamaba buakuidi bua Alona. 1°Muena n’abo, udi mutambe Abalahama bunene, bualu bua, nkambua eu, wakapesha Melekisedeke tshia dikumi, ne wakasankishibua kudiye. 2° Buakuidi bua muntu eu, bualu bua buakadianjila kuikala kumpala kua bualu bua bena Isalele, nunku kabuena bukuatshibua anu bua bualu buabu, kadi bua bena kuitabusha buwonso. 3° Kabuena buya kudi muntu mukuabu bualu bua, udi n’abo bukokeshi, udi ne muoyo tshiendelele (Lom. 8. 34). Bantu babungi mu buena kilisto badi basue kunyemena kudi batuangashi, ba pretre anyi « bansantu ». Mukanda eu udi ubalongesha ne Nzambi mubapesha anu Muakuidi munene umue, ne mutuangashi, mupuangane ne udi mukumbane mu malu onso tshiendelele (shap. 10. 21. 22).

Ebelu 7. 18-28

Bu yeye kakavuishibua pa mutu pa mûlu wonso, kakadi mua kuikala Muakuidi mutambe bunene nansha. Bua kutulesha kumpala kua Nzambi, diambedi biakadi bikengela bua anji kudifila nkayende bua bualu buetu, bualu bua, tuakadi bualu diambedi ne Mupikudi. Kadi, yeye musungidi wa mioyo yetu, ke udi kabidi katataka musungidi wa mibidi yetu, mbuena

Page 301: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuamba ne udi utukuba tô ne patuabuela mu butumbi buandi. Bu mudiye ne muoyo, tudi ne dituishibua di onso kakuena bualu butupanga kuangata ku milayi yende. Muakuidi munene wa mushindu eu wakadi utukumbena mu bulelela. Bumuntu buende bu onso bupuangane budi bumanyishibua, ne kubula kuende kumpala kua Nzambi, bi onso ebi bidi bitufikisha bua kuamba ne dî dikole ne: « mona wewe Nzambi! utangile mpala wa muntu webe udi muedibue manyi » (Mis. 84. 9). – Anu tshitupa tshipi, katuikala kabidi bualu ne kutuakuila kuandi kulpala kua Nzambi nansha. Ne kushike pikala bapikudibue buwonso, bashikishe luendu luabu pa buloba. Buatshinyi kabidi badi mua kuambilula ne: « udi muakuidi tshiendelele »? (shap. 5. 6; 6. 20; 7. 17, 21). Bualu bua, muakuidi ke udi kabidi ulombola ditumbisha. Mudimu wa tshiendelele, wikala Musungidi wetu munanga, kayi nkayende bua kûkumbasha nansha. Kadi neaukumbasha ne bu onso bikalale musungile ne lupandu lujima, ne bikala nandi tshiendelele mu butumbi buandi (shap. 2. 12).

Ebelu 8. 1-13

Bikondo bikuabu tshipungi tshia ku mukuna wa Sinai, tshiakashipibua ku bubi bua bena Isalele. Tshipundi tshipia tshipia tshidi tshiakudibua emu Yelemiya 31. 31… netshisuikibue ne tshisamba etshi. Bumanyishi bumane kujakibua ne muntu kena ne bukole bua kukumbasha bualu kumpala kua Nzambi, tshipungidi etshi tshipia tshipia, katshiakumutekela kabidi bujitu bua kukumbashaye bualu kampanda nansha (Lom. 11. 27). Netshitekibue anu pa tshimikidi etshi tshimua tshia mashi a Kilisto, tshidi tshibikidibue ne « mashi a dipungila dipia dipia » (Mat. 26. 28). Netshika ne bimanyishilu binai : 1° mikeshi ya Mukelenge neifundibue mu mitshima (meshi) yabu, mbuena kuamba ne neikale ku dinanga. 2° Isalele neasangane kabidi malanda andi bu tshisamba tshia Mukelenge mbuena kuamba ne Nzambi nealue kabidi Nzambi wabu. (nv. 10. Zak. 8. 8). 3° Dimanya dia Mukelenge nedikale kudi bu onso (nv. 11; Yesh. 54. 13)). 4° Nzambi kakuvulukakabidi bua mibi yabu nansha nansha matomboka abu (nv. 12). – Ku bidi bitangila luseke lua bena kilisto, bobo kabena muishi mua tshipungidi nansha (tatu ne bana bandi, badi bualu ne tshipungidi anyi?). Kadi, bakadi balabula, ne

Page 302: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kutamaba mene masanka adi malayibue bena Isalele. Dî dia Nzambi didi ditekibue munda muabu (fuany. 2 Kol. 3. 3). Badi katataka, bana ba Nzambi. Badi bamaye Mukelenge kupitshila ku Nyuma Muimpe udi muikale munda muabu. Badi ne bujadiki bu onso ne mibi yabu yakajimishibua tshiendelele. – Muan’ etu udi ubala mifundu ei, ukadi biebe muangate masanka aa anyi ?

Ebelu 9. 1- 15

Mukanda wa Ekesode Shap. wa 35 tô ne ku wa 40, udi utulondela mushindu kai wakibaka Ntempeko. Wa Lewitike, udi utupesha dilongesha ku bualu bua milambu (shap. 1- 7) kunyima ulenga bakuidi (8-10). Kadi, mikeshi y onso ya tshitendelelu tshia pa bulobayakalesha kupanga kuayi kua bukole. Tshitendelelu tshiakadi ne bitupa binene bibidi bitapulula kudi tshilulu tshikudika. Muakuidi, muikale ne bubi buandi kabidi, wakadi muenzeshibue bua milanbu bualu bua bubi buandi nkayandi (nv. 7 ; shap. 5. 3). Kundekelu, milambu ya mbushi nansha ya bana ba ngombe kayakamamnya mua « kulengesha bantu tshishiki ku kuondo ka mutshima ». Nunku Nzambi udi utuambila bua tshitendelelu tshia mu diulu « tshitambe bunene ne tshitambe buimpe … tshidi katshiyi tshia bifukibua ebi » (nv. 11 ; 8. 2.). Kadi tshiakadi mua kukuatshisha ku tshinyi bikalaku kakuakadi muakuidi wakadi bua kukumbasha mudimu ? Ne muakuidi mutambe buimpe (shap. 5-8) wakadi mua kutukuatshisha ku tshinyi bikalaku kakuakadi mulambu mutambe buimpe ? (shap. 9 ne 10). Bua dikubibua dietu dijima, Yesu udi popamue bu eu ne mukuabu (Muakuidi ne mulambu). Bu Mulambui, udi utupesha ditalaladia mu mutshima ne utulama mu buobumue ne Nzambi. Mu dipungila dikulukulu, bi onso biakadi bia tshitupa tshipi ne bilomba dikumbasha dia bualu. Kadi tshikondo etshi bi onso bidi bia tshiendelele : bupikudi (nv. 12 ndekelu ; 5. 9) nansha bikalabi bua bupianyi (nv. 15 ndekelu). Kakuena tshidi mua kutshinyenga anyi tshidi mua kutupangisha.

Page 303: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Ebelu 9. 16-28

« Kakuyi dipuna dia mashi kakuena dikedibua dia mibi » (nv. 22 ; bala kabidi Lew. 17. 11). Ke tshiakadi milambu y onso ya mu dipungila dikulukulu ei yamba, tshiakamana Abele kunvua ku ditabusha (shap. 11. 4), tshidi tshijadikibue bikole apa. Bualu bua « difutu dia bubi ndufu », ne mashi mapumuna panshi adi tshimanyishilu tshinene ne mushinga wakafutshibua (Dutel. 12. 23. 24). Mashi a Kilisto « akapumuka bua kushimisha mibi ya babungi » Mat. 26. 28). Babungi aba mbanganyi? Bu onso badi bitabusha! Mashi matamba buimpe a Yesu, kumpala kua Nzambi adi abumusha ku tshishi tshikole tshia Nzambi. “Bualu budi busunguila muntu y onso bua kufua musangu umue…”. Buobo aba, kabakufua lufu luibidi nansha. Kutangila bi onso kabiena bishika ne elu nansha, ne lufu ludi lukese kumpala kua difutu didi dilulonda. Tshidiku ntshinyi kunyima kua lufu? Muaku umua mukole udiku bua kubulula bualu ebu bua kutamba kutshina: … “kunyima kua bualu ebu tshilumbuluidi tshidiku” (2 Tim. 4. 1; Buak. 20. 12). Muntu udi kanyi malanda ne Nzambi kuditabusha udi mukumabanyine malu makole aa abidi: lufune tshilumbuluidi. Kadi udi mupikudibue udi ne luende luseke lua buende bujadiki bua : dibuikidibua dia mibi yende ne dilua dia Mukelelnge bua dipikudibua dia ndekelu (nv. 28). Nzambi atambe kuenza bua batubadi betu bu onso bikale ba ku “badi bindila dilua dia Mukelenge”!

Ebelu 10. 1-18

Mushindu wa kuambulula misangu ne misangu bualu bua milambu ya dipungila dikulukulu, wakadi ulesha ne milambu ei kayakadi ne bukole nansha. Mbuena kuamba ne, mu yoyi muakadi bualu bua tshivulukidi tshia bubi (nv. 3). Buakane bua Nzambi kabuakadi bukumbane ne kabi kakasanka mu yoyi nansha. Pa diba adi muntu wakamueneka bua kuangata mu tshianza tshindi tshilumbu tshietu tshiwonso. Anu Yesu nkayende ke wakamnya mua kumusankisha Tatu, anu yeye ke wakamanya mua kuikala mulambu umuepele wakamusankisha, mulambu wa tshijila wakafidibua musangu umue tshiendelele. Kutangi bakuidi bu onso ba pa buloba, bakadi bimane kulu bualu bua mudimu wabu kawakadi mua kushika nansha, Kilisto

Page 304: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wakashikama, bujadiki ne mudimu wende wakuenzaye udi mushike. Ne yeye udi mushikame tshindelele, udi mutuvuisha bakane tshiendelele. Eyo bakane , ke ngikadilu udi Nzambi utumona, mibi yetu mimane kuvuwibua . Ne ke mu matuku a tshilualua, budi bualu budi bumane kukumbana bua kashidi. Katupu muoyo ne mutumu wakamana kukumbashibua bua bualu buetu, udi mulondibue ne mukuabu udi katataka wenzeka munda muetu. Mukelenge udimusue kuteka dinanga diende ne mikeshi yende mu mutshima wa muntu nenmuntu wa kutudi (fuang. nv. 16 ; shap. 8. 10). Mumane kuambila Tatu wandi pakaluaye mu pa buloba ne : « mona ndi ne disanka bua kuenza tshidi disua diebe Nzambi wanyi, bulela mukeshi webe udi mu mutshima wanyi », mushindu kai udiye kai mua kujinga bua bantu bandi bu onso bamufuane munyi ? (nv. 7, 9 ; Mis. 40. 6-8).

Ebelu 10. 19-31

Mudimu wa ngasa udi mushike. Yeye wakûkumbasha udi mubandishibue mûlu mua diulu (shap. 7. 26). Ne tudi balombibue bua kubuelama mu makasa andi mu nshila mupia mupia, udi munzukudibua kudi mutendeledi yinso. Mashi a Yesu, tshilulu tshipandike, buenzeshi bua muakuidi munene bua diakalengele dietu udi utupesha ku ditabusha dietu bujadiki bunene. Tusemene bietu pabuipi nandi, bana betu, ne « mitshima milele ne budikadidi ». Kakuikadi tshintu tshidi mua kutukanda bua kubuela mu muaba wa tshijila…nansha bua kulekela kudisangisha kua bansantu (nv. 25). Ke bua kuikala nkayetu mu muoyo wa kupanga kudia ne bakuabu, anyi wa bupadi, utudi bakudimune mitshima yetu. Tukankamikangane muntu ne muntu ku dinanga ne ku didifila. - Tshitupa etshi tshidi tshijika ne mei a mushinga mukole. Kuenza bualu bubi ne dimanya diwonso, biakadi bua bena Yuda bakadi badiamba bu bena kilisto kupinga kua mu mikeshi, ne nunku kupetula Muana wa tshijila wa Nzambi, kuvuisha patupu mushinga wa mashi andi a mushinga mukole, ne kupetula ngasa wandi. Bidi mua kuikala kabidi kudi bana badi ne baledi babu bena kuitabusha, badi baledi bua ne badisunguila nkayabu njila ya dipambuka ya pa buloba. Nsonga munanga, wewe udi ne masanka a bungi, njila wa mu diulu kakuikala anu

Page 305: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

munzulula bua bualu buebe misangu y onso nansha. Semena pabuipi nandi katataka (Yone 6. 37).

Ebelu 10. 32-39 ; 11. 1-7

Bena kilisto ba bena ebelu bakitabusha, ne bitabusha ne disanka, dipaula dia bintu biabu bia pa buloba (Mat. 5. 12). Bualu busokoka buabu buakadi tshinyi ? ditabusha diakadi disanka ne bintu bitambe buimpe ne kule ne baluishi buwonso. Kadi ditabusha kadiena ne mudimu anu mu matuku mabi anyi diba dia kukudimuna kua mutshima. Didi dikale ngikadilu wa nsombelu mujima wa muntu muakane. Didi divuija bintu bitshilualua bu bidiku katataka, ne bimona bidi kabiyi bianze kumueneka ne mesu. Muntu y onso udi kai n’adi, kena mua kunanukila nansha. Udi walukila kunyima, ne Nzambi kena usanka bua bualu buandi (nv. 38 ; 4. 2 ; 1 Kol. 10. 5). Shap. 11. 6, udi wambulula ne, kakuyi ditabusha, bidi bualu bukole bua kusankisha Nzambi. Kadi katataka, Nzambi udi musue kutupesha bamue ba mu bantu bakasanganaye disanka diandi (Mis. 16. 3). Mu shap. 11., mudi bileshelu mishindu mishilashilangane bia ngikadilu wa ditabusha dia bamanyishi ba mu dipungila dikulukulu. Mu Abele, tudi tumona ditabusha edi didiangatshila bupikudi kupitshila ku mulambu muanyishibue kudi Nzambi. Mu Enoka, didi dienda (ditabusha) ditangile ku kipatshila kandi ka mu diulu. Mu Noa didi dipisha bantu ba pa buloba ne diamba bua buakane bua bunzambi. Mushindu eu, ditabusha didi ngikadilu wa muoyo onso wa muena kilisto. Ne bamane kufika kunshikidilu wa luendu luetu lua ditabusha edi, ka tshikondo kabidi tshia tuetu kupangila didikankamika kabidi nansha. Bualu bua pa lepa musangu muipi, yeye udi ulua nealue (nv. 37). Dilesha edi didi dikumbana Yesu « nyeye mene udi ulua » ; tuetu tudi « badi bamuindila » (9. 28).

Ebelu 11. 8-16

Musangu eu kabidi Abalahama ne bantu bandi basi basungudibue kudi Nzambi bua kutulongesha tshidi ditabusha. « Abalahama, pakabikidibuaye, wakatumikila… ». Kutumikila muntu kakuyi kumanya meshi ende kudi kulesha ditekemena dinene didi nadi muntu au kudiye. Padi Nzambi ke udi wamba, ditabusha didi dimanye buakuya (nv. 8) ne didi dimanye mua

Page 306: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kushikama (nv. 9). Biakaluila nkabua Abalahama bua kushikama mu Palana, pakadiye ne bua kuya mu Canana (Bienz 7. 4) et biakamufikila bua kuya ne mu Ejipitu pakadiye ne bualu bua kushala mu ditunga wa mulayi (Gen. 12. 10). Kadi Nzambi apa, udi usanka bua kubuikila makasa onso mabi, bia mumue mudiye upuwa bua tuseku tua Sala, upita kabidi dekelu mubi wa muoyo wa Isaka, Tshibangidilu tshibi tshia luendu lua Yakobo ; udi ulama mu muoyo wa bantu bende anu etshi tshiakamutumbisha. –Mu bulelela, kabiena bikumbana bua kuikala ne matunga abidi musangu umue nansha. Mulayi wa musoko wa mu diulu wakenza kudi Abalapama ne kudi bantu bandi bu benyi ne bena luendu pa buloba ebu. Kabakatshina bua kubumanyisha (nv. 13 ; Gen. 23. 4) ; Kadi kabidi bakatamba kubumanyisha (buenyi buabu) pakasombabu matuku a muoyo wabu onso mu tuzubu tua ntenta (2 Kol. 4. 18 ; 5. 1). Kabakafua bundu bua Nzambi wabu, bua bualu ebu yeye kabidi kena ufua bundu buabu. Udi udibikila mu dina dia Nzambi wa Abalapama, wa Yakobo. Muntu y onso wa kutudi udi ne bukole bua kumubikila ne « Nzambi wanyi » anyi ?

Ebelu 11. 17-31

Mulambu wa Isaka udi ulesha ne Abalapama udi ne ditabusha ku dibika dia bantu ku bafue (fuang. Lom. 4. 17) ne udi munage Nzambi kutamba muan’andi umuepele. Muanda mule wa Yakobo udi muakula ku dikombo diandi misangu yonso diakadi dikuatshisha dia mulami wa mikoko, tsheyemenu tshia, muena luendu, tshia tshilemenda, kundekelu tshia mutendeledi (nv. 21). Bua Isaka, tudi mua kuela meshi ne dijingulula diakamueneka kunyima kua matuku, bua Yosefe ne kuakakadi mua kuikala malu a bungi a kuvuluisha bua bualu buandi, pamutu pa mu mukeshi eu tshianana wa kuambula mifuba yandi. Kadi muntu ne muntu wa ku bankambua aba, udi wamba wandi mushindu wa dindila dia malu a lualua. Mose udi upidia kubikidibua…usungula bua… ubala…bualu bua wakadi utangila ku dipingishila dia difutu (tangila shap. 10. 35). Udi umuka…kayi utshina… utantamana…, bualu bua udi utangila yeye udi kai umueneka. – Anu ditabusha nkayadi ke didi dibue dia mushingadidi difikisha bua kumanyisha mushinga muelelela ne tshikondo tshidi tshikumbanyina tshintu

Page 307: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshionso. Kadi didi kabidi bukole buamunda budi budi butshimunyisha malu makoleonso – tshishi tshia Mukelenge, mbuwa mukunze, ngumbu yaYeleko – nansha nkuka mibi : masanka a malu mabi, anyi bubanshi bua mu Ejipitu. Eyo ditabusha didi ne bukole ne lukunukunu. Ne bikala tshileshelu tshia ditabusha tshia Mose tshidi tshitambe bukole kutudi, tukoleshibue ku tshia Lapaba. Mu malu atudi tupitshila, Nzambi udi windila kutudi mamuma adi amueneka a ditabusha dietu.

Ebelu 11. 32-40 ; 12. 1-3

Kubangisha mu nv. 32, tudi mu buloba bua Kanana. Ne tudi tusanganamu balumbuluishi? Bakelenge, bamprofete, ne ditutu dinene dia bamanyishi didi ditunyunguluke, didi didianjile ne didi dituindile bua kubuela mu bupiangi buetu bua mulayi (nv. 39, 40). Mu bikondo bionso bia muidima mukole, tshimunyi tshia ditabusha tshia kasambuka ku tshianzane tshianza ; katshiyi tshima nansha. Nzambi nkayende udi mumanye mena a bantu buonso bakateka mioyo yabu bua bualu buandi, ne udi uavuluisha dituku dionso. « Muntu yonso udi ne tshiende tshitupa nkayende tshia kuenza mu nshila wa lulamatu » bu mudi mufundi mukuabu wamba (T. A. P.). Musumba wa masalayi a ditabusha udi bamanyishi ba nshila (shap. 11) ne mfumu udi ubalakana (shap. 12); tuetu tshisumbu thia bulami panyima pandi. Lelu ke dituku dietu dia kungata dipangadika dia kubuelu mu “tshidikishilu tshia lubilu tshietu”. Bua kunyema biakane, bidi bikengela tshinyi? Katuikadi ne bushitu anyi ne mapumbisha. Tubange ku dilekela bushitu buonso ne mabuki a patupu. Tumushe kabidi malu bubi buonnso, kuonshi aka kadi katuponesha anu « bualu butekete ». Kadi ka kushika nansha. Bidi bikengela tshintu bu aimant (tshiamua tshidi tshikoka tshikuabu tshiamu) udi utukoka kumpala. Tutangila mesu etu kudi yesu, yeye udi mulombodi ne tshileshelu tshia nshila wa ditabusha, Mfumue ne mushikishi wadi. Yeye pende kabidi wakadi ne tshintu kumpala kuandi, tshiakadi ne bukole bupite bua mutshi mutshiamakane nansha bundu, nansha mene makenga andi onso. “Tshiuwidi tshiamasanka” ke tshiakadi mua kushikisha luendu lua muoyo wa muntu wa ditabusha pa buloba, bilondeshele Mis. 16 (nv. 11).

Ebelu 12. 4-17

Page 308: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Muana yoso udi mu bukokehi bua diku diende ne mu dikengesha dia baledi bende buonso. Dikengesha edi nedimunyingalashe misangu mikuabu ne kupuekesha binsonshi ku mesu kuandi. Kadi pakolaye, neikale ne bualu bua kusakidila baledi bandi bua makengesha aa kudiyeakadi misangu mikuabu avuisha kanyinganyinga mu mutshima wandi. Bituikala bana balume anyi bana bakashi ba Nzambi bidi bualu bukole bua tuetu kupanga kukumbanyina dinyoka diandi (nv. 8), bualu bua Nzambi wa tshijila udi musue bana bende bikale bangatshi ba tshijila tshiandi mbuena kuamba ne bafuanangane nende (nv. 10). Nunku makengesha aa edi adi mua kutufila ku malu manene abidi matapulukangane: Bualu bua kumpala kupetula dinyoka edi, katuyi tudibala ne mushinga. Kutangila tudi ne bua kuikala benzeshibue “kudiu”, mbuena kuamba ne kudilumbuluisha kumpala kua Mukelenge bua kukeba mbua tshinyi udi ututumina mateta aa (Yobo 5. 17). Bualu bukuabu bua Njiu budi kupanga kua dikima (nv. 5; Efeso 3. 13). Nunku tuvuluke dina diakapeshibua muena kuitabusha wakitabasha makengesha aa: “yeye udi Mukelenge munange” (nv. 6). Tukebe ditalalal ne bantu buonso, kadi kabipangi kuikala mu tshijila tshionso (nv. 14). Katupu muoyo ne tuetu nkayetu tudi bintu dia Ngasa, ne tumushe mu mioyo yetu miji yonso ya bululu (kunvuija ne ditoloka dia lulengu). Misokoka diambedi, neimanye mua kumueneka mu bikondo bikuabu, bikalayu kayiyi milumbuluishibue musangu umue mu mitshima yetu (Dutel 29. 18). – Esau wakapanga kutedibuane bena diku diandi mu shap. wakushala kunyima, udi mutedibua apa bua bundu buandi bua tshiendelele. Umue wa kutudi kamufunyi nansha!

Ebelu 12. 18-29

Ne apa kabidi dishilangana didi pankatshi pa tshiakadi mikeshi ifila ne tshidi bena kilisto bapete lelu mu Kilisto. Pa Mukuna mukole wa Sinai (mikeshi), Nzambi neapingashe ngasa mu Siona mu dikokesha dia Mesiya (Mis. 2. 6). Kadi muana wa Nzambi udi ufuma ku bulongolodi butambe bunene bua masanka. Udi mubikidibue bua kufunda mu mutshima wandi bibandilu bioso bia mukuna eu wa ngasa, bua kubuela ku ditabusha mu “musoko wa Nzambi wa muoyo”, Yelushalema wa ku diulu ne kusanka ne bantu bandi. Udi usanganamu mbombo ne mbombo ya banjelo, kulonda tshisumbu tshia bana

Page 309: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bute, mbuena kuamba ne Ekelesia. Ku mutu, Nzambi nkayende, “mulumbuluishi wa buonso”, kadi udi ubakidila bu bapikudibue ba Muan’andi. Padiye upueka ku makasa, ku bishimikidi bia Nzambi bia matumbi ende, udi usangana “misuke ya bantu bakane” bakamana kulala tulu mu lufu ba mu shap. 11, ne Yesu muikale bu mutuangashi wa dipungila dipia dipia, dijadika ku mashi andi nkayandi. – musambu mukuabu udi wamba: “Ne muaba wanyi udiku”. Bikala bintu bionso bidi bipita bidi mua kupita katataka, ndi mpeta musoko udi kauyi mua kunyungishibua, wa tshiendelele; dina dianyi didi difunda mu diulu (Luka 10. 20). Ne ngasa umue udi umpesha bua kubulama, udi umpesha bukole bua kukuatshila Nzambi wa tshijila mudimu. Kadi ke mu mushindu udimeme, kadi udiumusankisha yeye. Kanemu kuonso, ditshina dia kubenga kumusankisha ne bindame mu nshila wa disua diandi!

Ebelu 13. 1-16

Dinanga dia bana betu, didi mua kumuenzeka mu mishindu mishilangane: Kuakidila kua bengi kudi kupingasha disanka kudi udi wenza mudimu eu (nv. 2), luse lua badi mu ntatu, ludi ludifuangikisha ne buonso badi bakenga (nv. 3; shap. 10. 34), Kuenzelangana bimpe ne kukuatshishangana, ke anu bidi bisankisha badi bangata, kadi Nzambi nkayende udi usanka ne milambu ya nunku (nv. 16). – Kadi lukuka lua biuma kabidi ludi mishindu ya bungi. Tudi mua kunanga biuma bitukadi nabi, ne bitudi tujinga bua kuppeta. Kadi tumanye mua kusanka anu bitudi nabi katataka. Kadi bua dijinga dia makelela, tutamba kueyemena ne “dituishibua dionso » ku lulamatu lua Mukelenge (nv. 6; Mat. 6. 31-34). Yeye udi dikuatshisha dietu kena kushintuluka nansha. Shap. wa 1. nv. 12 udi wamba ne “wewe udi muomumue”. Nv wa 8 wa shap 13 udi ukumbasha ne mei amushinga mukole ne: “Yesu Kilisto udi muomumue Makelela ne lelu ne tshiendelele”. Bikalaye wa mushindu eu udi utukumbanyina mu mitshima yetu, “mayisha a bungi ne bende kâkuikala ne butei kutudi (nv. 9). Ne netuikale pabuipi bua kupatuka pambelu pa tshitudilu tshia ntedelelu ya bulongolodi kampanda (fuany. Ekesode 33. 7) bua kuya batangile kudi Yesu nkkayende, mu muaba udiye nkayende mulaye bua kuikala munkatshi muabu. Yeye

Page 310: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

wakafila mulambu munene wa mushinga. Nunku disanka dietu ndia kupingasha kudi Nzambi, ke anu mu dituku dia kumudilu dia lumingu nansha, kadi kufilafila, mulambu wa kutumbisha nau, mamuma aa a mishiku yetu, adi madiunda ne makunze diabedi mu mutshima wetu.

Ebelu 13. 17-25

Tuakapeta balombodi ba lulamatu. Tubavuluke, tudikishe ditabusha diabu…tuballe mifundu yabu (nv. 7). Kadi Nzambi udi utupesha kabidi lelu balombodi (nv. 17, 24). Dibanza dietu bua bualu buabu didi tshinyi ? Kubatumikila, kubalombela Nzambi, kuenza bua misangu yonso bakumbashe mudimu wabu ne disanka – bualu bua badi balala tshitabela bua mioyo yetu. – Ne bualu bukuabu kuitabusha dî dia disengelela didibu batuambuila kudibu (nv. 22). Kadi misangu yonso, muena mudimu yonso katupeshi tshipuamuoyo ku mulami munene wa mikoko. Yeye nkayende wakateka muoyo wende bua mikoko yandi ne katataka udi uya nai pa mpelu pa “tshitudilu” tshia ntendelelu wa bantu (Ekesode 33. 7). Lelu, bena kilisto buonso badi benza tshisumbu tshimue tshia mikoku, tshikale ku mutu kuabu ne Mulami umue wa mikoko (Yone 10. 4, 16). – Bualu bumue ku bumue bua malu a bena yuda mu mukanda eu, buakumushibua ne bupingashibue ne malu malelela a buatumbi a buena kilisto. Ne ebi ke ndekelu wa mudimu udi Nzambi ukumbasha munda muetu (nv. 21) : udi utupikulu ku bupika buonso, udi utuvula ku mishindu yonso mibi, bua kutulamatshisha kudi Muan’ende udi mubike ku bafue ne mutumbishibue. Patushiena tuindila dimueneka diandi dilualua, mukanda eu wikale mumane kutuyisha bua kutangila mesu etu kudiye (shap. 12. 2).

Yakobo 1. 1-12

Yakobo udi ufundila bana babu, bena kilisto bakapatukila mu ntendelelu wa buena yudu, wakadibu kabayi banze kuledibua nansha bilele bionso nansha. Udi ubalomba bua kutangila mateta bu disanka dimpe : miaku ei ibidiku ditangila pabuipi anyi ku diunvuisha, idi kayiyi bua kupetanga nansha. Kutangila kudi bena kilistoa bakua ba mu bena Yuda bakayikumbasha (Ebel. 10. 34). Ne bualu ebu budi busambakana ne diakula dia mupostolo Paulo : “Tumbile bietu mu ntatu, bamanye ne ntatu idi yenzesha ditantamana »

Page 311: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

(Lom. 5. 3 ; fuany. Col. 1. 11). Bualu bukuabu budi bumueneka butapuluke kabidi : padi ditantamana diunvuija dindila dia tshintu tshitudi katuyi banze kupeta, Yakobo udi ukumbasha ne « Kanuyi nupanga tshintu ». Tshidi mua kuikala bu tshilema kutudi ke kupanga kua bintu bia pa buloba nansha, kadi anu lungenyi. Nuku tulombe kudi Mukelenge bua atupeshelu, bu muakalomba nsogalume eu Solomo (1 Bakal. 3. 9). – Nansha bikalaye mupele, muena kilisto kena upanga tshintu bualu bua udi muikalangane ne Yesu. E kabidi mubanshi pende udi mua kuikala usanka ne kudipuekesha kuonso mu buobumue bua eu wakadivuisha mupele ne kudipuekesha nkayende tô ne ku lufu lua kumutshi mutshiamakane. Netuye bua kualakana badi bapita bu bilongo ne bisonsa anyi ? Tuikale kumpala kuetu ne ditekemena dia tshifulu etshi tshia muoyo. Netshipebue buonso bakatantamena ntatu ne lutulu luonso, mbuena kuamba ne badi banange Mukelenge (ndekelu wa nv. 12).

Yakobo 1. 13-27

Mu nv. 2 ne 12 muaku diteta udi unvuisha, ntatu idi iluila pa mbelu kudimuntu mukuabu. Nzambi udi utupeshayi bua buimpe buetu ne ku ndekelu bua disanka dietu. Mu nv. 13 kuikala bateibue, kudi ne diunvuisha dishilangane : kudi kusua kuakula bua bubi. Tudi bateibue munda munda muetu kudi nkuka yetu. Bua bualu bua nunku, mushindu kayi udi Nzambi mua kuikala mufidi wayi. Bualu bua midima nansha bumue kabuena mua kufuma kudi « Tatu wa munya nansha » (fuag. 1 Yone 1. 5). Yeye wakatutumina Muan’andi mulela, udi utupesha kabidi nandi « bintu bionso biakane tshishiki patupu » (Lom. 8. 32). Muji onso wa bubi udi munda muetu : meshi mabi, adi bana bakashi mua kubikilanga mei mabi ne bienzedi bibi. Tudi mua kufuanangana ne muntu wakamana kumona bukoya buende mu ludimuenu, ne kunyima kayi uya bua kuowa mayi. Dî dia Nzambi ke didi bu ludimuenu. Didi dilesha muntu mushindu kayi udiye ; ne dimulesha tshidi kuenza kua bimpe (shap. 4. 17), Kadiena mua kuenza buimpe ebu pa muaba wende nansha. – « Mudimu umue wa kutendelela » kulelela mumanyibue kudi Nzambi udi kutshinyi ? Ke mu bilele bia kutendelela nansha, bidi bantu babikila bua « kutendelela ». Kudi kufuma ku

Page 312: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ngikadilu minene ibidi yakashi Mukelenge Yesu bantu bandi : pa buloba, nkudifila kua dinanga. Kabayi ba pa buloba, mbua tuetu kudilama katuyi ne ditoba dia malu mabi a pa buloba, bakane (nv. 27 ; Yone 17. 11, 14, 16).

Yakobo 2. 1-13

Tshibandilu tshibi tshia bintu bidi ba pabuloba basanka nabi, bu mudi bubanshi, tshidi (tshibandilu etshi, mulongo wa kuikala muntu munene…), tshitukoka mu nkuka yatshi mushindu utudi katuyi nansha tuela meshi. Samuele wakamanya mua kuyila bualu ebu : « Muntu udi utangila anu ku tshimuenenu tshia kumpala, kadi Yepowa udi utangila mu mutshima wa muntu » (1 Sam. 16. 7 ndekelu). Ne nudi bamanye tô ne muaba kayi, « kansungansunga » kakafikisha ba pa buloba anyi ? Tô ne ku dipetula ne ku dipidia dia Muana wa Nzambi, bualu bua wakalua pa buloba bu muntu mupele (2 Cor. 8. 9). Lelu kabidi dina dimpe dia Kilisto didi dibikidibue kudi bena kilisto, didi dishale tshintu tshia tshipendu ne dia tuseku. Nunku, bonso badi babikidibua ku dina edi, bapele badi ba pa buloba bikale bapetula, badi babikidibuae kudi Mukelenge nkayende bu bapianyi ba bukelenge (nv. 5; Mat. 5. 3). Kudibu ke kudibu bapeshe “mukeshi wa butumbi78, buena kuamba wa mukelenge (nv. 8 tangila diunvuisha dietu kuinshi kua dibeshi). Kutangila, kupanga kukumbasha mukeshi eu wa dinanga, kudi kushipa kua mikeshi yonso nkonkonko, anu mushindu udibu bakosa lukanu ku dikosa nansha dia dinungu dimue. Bua tuakadi mu dipila, batuishibue ku bubi. Kadi Nzambi kakasangana butumbi butambe bunene mu kulumbuluisha, kadimu lusewakatamba kulusangana mu luse. Luse elu, kubanga pa diba adi, luakatuteka mu « mukeshi » mukuabu mushilangane : eu wa budikadidi. Budikadidi bua ngikadilu mupiamupia udi usangana disanka diandi mu ditumikila dia Nzambi (1 Pet. 2. 16).

Yakobo 2. 14-26

Bakuabu bakela meshi ne, kudi kutandangana pankatshi pa dilongesha dia Yakobo ne dia Paulo (tshileshelu mu Lom. 4). Mu bulelela, muntu ne muntu wa kudibu udi wakula luseke lukuabu lua bulelela bua dilongesha dia dî dia Nzambi. Paulo udi ulongesha ne, anu ditabusha ke didi dikumbane bua

78 Mukeshi wa butumbi : français idi yakula Loi royale.

Page 313: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kuvuisha muntu muakane ku mpala kua Nzambi. Yakobo ku luende luske udi ulongesha ne, bua kulesha ditabusha dietu ku mpala kua bantu, bienzeddi bidi ne mushinga (nv. 24 ; 1 Jean 3. 10). Bienzedi bidi bu mamuma a mutshi adi amuenesha mutshi (Luc 6. 43, 44). Ditabusha didi dishikame munda mua mutshima, didi mua kumueneshibua kudi bantu anu ku bienzedi. Ndi mua kumona nzembue mitema, kadi didila dia moteur didi dijadikila dikala dia nzembue munda mua nshinga idi itemesha ampoules. Ditabusha didi bukole budi buenseha mudimu (nv. 22), bukkole bua munda budi buenzesha mutshima onso. Paulo ne Yakobo badi bafila tshileshelu tshimue tshia Abalahama mu dilongesha diabu, kudi kudiakasha tshileshelu etshi tshia Lahaba. Bilondeshele ngelelu wa meshi wa bu muntu, wakumabala Abalahama udi mushipi, muibidi Lahaba udi mukashi wa tshikadilu tshibi, wakapana tshisamba tshiandi. Kadi bienzedi biabu buonso bidi anu mushindu wabu wa kulesha ditabusha diabu ; diakabafikisha bua kuenzela Nzambi midimu mitambe bunene. – Mulunda musuibue, ukadi mumane kujikula musangu mukuabu ne udi ne ditabusha, kadi ukadi biebe mudileshe ku bienzedi biebe anyi ?

Yakobo 3. 1-18

Mushindu umue, bikala ditabusha didiku, didi didilesha nangananga ku bienzedi, muomumue kabi bukoya bua mu mutshima nebumueneke nansha kale ku mei atudi tulupula. Mashinie onso a lupepele adi mikale na soupape, muaba udi lupepele lua munda lupatuka lumane kuikala lutshintamasha munda. Bituikala tupatula « lupepele » elu munda muetu katuyi banze kulumbuluisha, nelunvuike lubi ku mei mabi atuikala nau. Mukelenge udi wenza nunku bua tuetu kutangila bukoya ku mishiku yetu (Yesh. 6. 5) ne utulesha mushi udi munda : …anu malu adi matamba kuvulangana mu mutshima (Mat. 12. 34 ; 15. 19 ; Nsum. 10. 20). Kadi udi utubikila ku didilubuluisha dietu nkayetu bua, kutapulula « tshidi tshiakane ne tshidi tshibi », bua tumanye mua kuikala bu mukana muandi (Yelem. 15. 19). Kudi lungenyi ne lungenyi. Lua mu diulu, bua dipa dionso, lufuma mu diulu kudi Tatu wa munya (shap. 1. 17). Mamuma alu, neamanye mua

Page 314: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kutumanyishalu : ludi luimpe, kaluena lukumbasha disua dialu, ludi lukumbasha anu malu adi mimpe. – Tuakadi mua kuikala tubalulula nvesa ei misangu yonso itudi pabuipi bua kuenza bibi ku ludimi luetu : mukau wa luonji, difuilangana dia mu mutshima (nv. 14), kusongulangana (shap. 4. 11), kudisua (shap. 4. 16), ditontololangana (shap. 5. 9), kuditshipa (kudi diulu nansha kudi buloba anyi mitshipu mikuabu (shap. 5. 12 ; Efeso 4. 29 ; 5. 4). Kadi, tutu tuenza nunku misangu bungi munyi ku dituku !

Yakobo 4. 1-12

Kutandangana kudi bana ba Nzambi, kudi kulesha bunelelela ne, buonso babidi, kabena banze kushipa mibidi yabu nansha. Mukelenge udi utulongesha ne bualu ebu bui tshimanu ku kutendelela kuetu (bala Mako 11. 25). Kudi mua kuikala malu abidi adi atupangisha diandamuna ku dilomba dietu mu kutendelela. Buakumudilu budi ne katuena tulomba nansha « bualu bua wa lomba neapete » (Mat. 7. 8). Bualu buibidi ne tudi tulomba bibi(apa kabiena bualu bua dikonyangala dia kutendelela kuetu nansha (misangu yonso « katuena bamanye mua kulomba nansha » : Lom. 8. 26), Kadi apa budi buali bua kabingila ketu. Tutu tulomba bua butumbi bua Mukelenge anyi buakusankisha nkuka yetu ya mubidi ? Malu aa abidi kaena mua kupetangana nansha. – Kunanga malu a pa buloba, nkuenzela Nzambi wetu bibi ne kunyanga disua diende. Bualu bua buloba buakamana kumubunda nvita pakashipabu Muana wandi ku mutshi mutshiamakane, ne kuikala dikasa kumpala dikasa kunyima kabiena bikumbana nansha (Mat. 12. 30). – lukuka ne dialakana, bidi bintu bidi buloba butukokaka nabi. Kadi Nzambi udi utupesha biabungi kupita bintu bidi buloba mua kutupesha : ngasa munene (nv. 6 ; Mat. 13. 12). Badi mua kulabula buimpe ebu anu bakamana kuyila buimpe ne kuipuekesha bia Musungidi Kadi bua kujadika (Mat. 11. 29). Kadi bua kujadika bukole bua ngasa, bidi bikengela kuikala bunvue ikenga dietu (nv. 8, 9 ; fuany. Yoele 2. 12, 13).

Yakobo 4. 13-17 ; 5. 1-6

Aba buonso badi belanga meshi ku malu akuenza, kabayi bakokela ku disua dia Nzambi (nv. 13-15 ; Yesh. 56. 12 ndekelu) ne aba badi basangisha bintu bia pa buloba (shap. 5. 1-6) misangu mikuabu badi bantu bamue (Luk. 12.

Page 315: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

18, 19). Buobo buonso badi benyi ku muoyo wa ditabusha. Kulongolola bintu bua muoyo wetu bua matuku adi alua kumpala, nkuditekela disua dietu pa disua dia Nzambi. Udi mushindu mene wa kulesha ne katuena ne ditabusha ; tudi tulesha ne katuena tuitabusha ku dilua dia Mukelenge wetu Yesu Kilisto nansha. Kadi bua bidi bitangila bubanshi bua pa buloba, bidi bualu bukole bua pa buabu bua kubibutshila « mu matuku aa a kushikidilu ». Bishi bidi bidia bubanshi bua pa buloba : kujika kuabi, diba, dipanga dia mushinga… bidi bitulesha ne budi bubanshi bua tshitupa budi bubola, bikalabi bua ngolo nansha argent idi ikuata dimoma (tangila Mis. 52. 7). Ke bua tshinyi Mukelenge udi wamba ne : « Nubutshile bintu bienu mu diulu mudi kamuyi bivi bua ku biba nansha dimoma bua kubikuata » (Luk. 12. 33). Bungi bua biuma bia mubidi, budi bukolesha mitshima yetu : bitangilangane ne Nzambi, bualu bua tudi tujimisha majinga mimpe, aa adi a mutshima (Buak. 3. 17). Ne bitangilangane ne muanabu, bualu bua bidi lutatu bua kuangata muaba wa badi bapangile bidibu nabi bualu (Nsumuinu 18. 23).

Yakobo 5. 7-20

Kudi tshikondo tshia didima. Bikondo bidi bipita bia dishintuluka dia luya ne mashika, nvula ne munya, bikolesha bikunyibua bipiabipia. Bidi bikengele matuku aa onso bua tshidime ikale ne lutulu ! Bu yeye, tuikale petu ne lutulu, bualu bua « dilua dia Mukelenge dikadi pabuipi ». Tuikale kabidi ne mishimi eyi : mu tshikondo tshia disanka tuimbe misambu ; mu ntatu (bu mu bikondo bionso), tutendelele ne lukunukunu lua ditabusha. Tudi mua kuikakala bamanye ne misangu yonso ne kulomba kua mushindu eu « kudi mua kukumbasha malu a bungi » (Yone 9. 31 ndekelu wende) anyi ? Nv. wa 14-16, idi yambuluisha mu buena kilisto bua kubingisha bilele bia mishindu yonso, idi ilama mushinga wai anu padi malu onso adi mafunda aa makumbaje. Misangu yonso, muena kilisto wa lulamatu kudi Nzambi nealombe mpukapuka bua diondapibua diandi ; neatambe kulomba ne badi bamunyunguluke bua ditabusha dia ditalala dia disua dia Nzambi. – Ndekelu wa mukanda udi utua tshiala pa dikuatshishangana dia bana ba

Page 316: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muntu mua dinanga : ditondelangana dia mibi, kulombelangana Nzambi, dikuatshisha bua kupingasha bakapanga. Dilongesha dia dî dia Nzambi didi ne muaba mukese mu mukanda eu. Kadi kuenza kua buena kilisto buetu kudi ne muaba wa bungi. Nzambi atambe kutupesha ke bua tuikale bunvui patupu, kadi bua tuikalebenji ba bienzedi (shap. 1. 25).

1 Petelo 1. 1-22

Muekelengewakambilamuyidi wandi Petelo kumpala mene kayi muanze kuvila misangu isatu ne « wewe pawakudimuka (kupingana kudi bana babo), ukoleshe mitshima yabo » (Luk. 22. 32). Ke mudimu udi mupostolo ukumbasha mu mukanda eu. Udi utamba kuvuluisha bikole lupandu lua muoyo (nv. 9) ne bumpianyi bua mu diulu budi busokoka ku bintu bionso bidi mua kubinyanga (nv. 4). Nzambi udi mubilam ebua bapianyi bandi ne ulama kabidi aba bua bupianyi ebu. Kadi kubanga mu tshikondo etshi, badi balabula ka diosha ka bumpianyi ebu : « disanka didi kadiyi mua kuambibua ne dia butumbi ». Didi dipatukila mu ditekemena didi nemuoyo didibu nadi mu muntu udi kabidi ne muoyo : Yesu mubike ku lufu (nv. 3) ; kabidi mu ditabusha (nv. 5, 7) ; ne mu dinanga kabidi bua Yeye udi bapikudibue kabayi banze kutangila, kadi udi mitshima yabo mitangila bimpe (nv. 8). Ne misangu yonso ituatamba kunanga Mukelenge, netutambe kuvua ne katuena bamunage bikole nansha. – Ku bualu bua mushinga udiye upesha ditabusha, Nzambi udi uditeta kupitshila ku makenga. Kadi badi batupesha bujadiki : udi ubienza nunku anu « bikalebi ne mushinga79 » nv 6. Ebi mulunda wanyi munanga, ke malu mimpe a disanka adi bualu buetu, akamana baprofete kukeba bikole ne bakebakeba (nv. 10, 11) ne adi banjelo basue kutangila (nv. 12 ndekelu). Tuetu, badi bikale bakalongoluelabo malu aa, ne adi banjelo batukuatshila mudimu, netupange kuatangila anyi ?

1 Petelo 1. 13-25

Dilongesha dilelela, bu mudi mupostolo udifila apa, didi ne bukokeshi ne mudimu kutudi. Didi mukaya eu wa mu tshimonu, udi ukankamika lunvu ne ukanda meshi etu (nv. 13 ; Efes. 6. 14). Ne, tudi ne bualu bua kutumikila anu ku dilongesha dilelela edi (nv. 22). Tuetu bakadi benda misangu

79 Bikalabi ne mushinga (si cela est nécessaire v. 6), tshiambilu etshi katshiena tshisanganyibua mu mukanda wa tshiluba nansha.

Page 317: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mikuabu munkatshi mua « bana ba bupidia » (Kol. 3. 6, 7) tuakalu « bana ba ditumikila » (nv. 14), ditumikila ke anu dia Kudi kadi dia Yesu Kilisto (nv. 2), diunvuisha ne, difuanangane ne diende ditumikila, disonsola kudi dinanga bua Tatu (Yone 8. 29 ; 14. 31). Kutangila bionso apa bidi bishilangane ne dipungila dikulukulu. Ke ngolo nansha argent, anyi tshinga tshintu tshidi mua kutupikula (Exode 30. 11-16 ; Nom. 31. 50), kadi mashi a mushinga mukole a Kilisto. Kabiena bu muakadibi bua muena isalele kuledibua kuandi kua ku mubidi, ubuela mu masanka a tshisamba tshia bantu ba Nzambi – muntu nansha umue kedi meshi ne udi mua kulua muana wa Nzambi bualu bua udi muledibue kudi baledi bena kilisto nansha ! Tudi baledibue tshiakabidi ku dî dia Nzambi didi kadiyi dibola, didi ne muoyo, ne didi dishala tshiendelele. Tshijila tshitudi natshi mu luendu luetu luonso ludi lukumbanangana ne ngikadilu eu mupiamupia, tudi tubikila Nzambi wa tshijila Tatu (nv. 15-17). Tshidi kabidi tshipeta tshia mushinga udiye witabusha nau mulambu umuepele wa Muan’a Mukoko muakane.

1 Petelo 2. 1-12

Muana mupiamupia udi uledibua, udi ne bualu bua kudishibua. Ke bualu kai dî dia Nzambi dimane kulela muntu tshiakabidi (shap. 1. 23), didi difila bbionso bidi bikengela bua muoyo eu. Tshidi tshiakudi tshijima tshia mutshima, « mabele adi ne meshi » adi mikale kilisto mene. Bituikale balabule ne Kilisto udi muimpe, katuena mua kupihtshisha tshiakudia etshi tshia Nzambi nansha « nv. 3 ; Mis. 34. 8). – Kunyima kua dî didi ne muoyo (ne ditekemena didi ne muoyo mu shap. 1. Nv. 3), tudi tusangana apa mabue adi ne muoyo. Adi mibakibue buonso buawu pa Yeye udi dibue dia mu ditumba, dikale ne mushinga kudi Nzambi ne kutudi tuetu badi bitabusha (nv. 7), bua tuelue Nzubu wa nyuma (tang. Efes. 2. 20-22). Ne wewe kabidi udi dibue dimue dia mabue aa, muakambila Mukelenge Simona wa bayona (fuang. Mat. 16, 18). Masanka a mushindu eu, adi enzesha dibanza dia bushitu bunene ! Bituikala tshisamba tshia tshijila tshia buakuidi, mbua kufila milambu ya nyuma mianyishibue kudi Nzambi. Bituika tshisamba tshiandi tshia tshijila tshiakasumbaye, mbua kuamba buimpe buandi (Yesh. 43. 21). – Bamana kubikidibua ku midima ne babueshibue mu munya

Page 318: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muimpe, tudi mua kufila mua kuteka meshi etu bu tshisokomenu tshia nkuka ya mubidi anyi ? Disu dimue didi dikumbane bua kuapandulula. Ne idi itandangana nvita ne mutshima (nv. 11).

1 Petelo 2. 13-25

Muena kilisto udi mulombibue bua kunemeka bulongolodi budi buteka, ke ku « ditshina basolayi », kadi bua kabingila kanene kadi kakuata mudimu mu mutshima wende : dinanga dia Mukelenge (nv. 13 ; Yone 15. 10). Tudi bavuishibue bapika anu ba Nzambi (nv. 16 ndekelu), ne yeye ke udi utuambila ngikadilu wa kuenza kudi muntu yonso. Ba nfumu, badi kule bua kuikala buonso « bimpe ne ditalala », kudi bakuabu babu badi babi. Bumanyishi buetu nebutambe kuikale ne bukole ne mushinga kudi banfumu babi, kutamba badi bimpe. Malu adi kâi makane ne bipendu ne dikengesha dia mishindu yonso, bidi bua muana wa Nzambi mushindu wa kutumbisha Nzambi. Mu njila wa mushindu eu, muntu mukuabu wakatudianjilamu ; eu wakadi muena kanyinganyinga. Kilisto mu mudimu wa bupikudi, bulelela kena ne kakuikala mumulondi nansha mumuidikishi, « Yeye – ne yeye nkayende – wakambula mibi yetu mu mubidi wandi pa mutshi mutshiamakane » (nv. 24). Kadi mu luendu luandi lua buakane ne (mu makenga) udi ushala tshileshelu tshietu tshinene ne tshipuangane (1 Yone 2. 6). Dimutantamena dia bantu ne ditomboka dia mitshima yabu, diakadi dijadika bumanyishi bua ditantamana, lutulu, meshi ne kudipuekesha biandi, ne kudifila kuandi kudi Nzambi… : njila wa disanka utudi ne bualu bua kuendela. Mushindu eu ; netukumbasha dijinga dia Mukelenge kudi Petelo : « wewe, undonde » (Yone 21. 22 ndekelu).

1 Petelo 3. 1-12

« Muomumue kabidi nuenu bakashi… (nv. 1), nuenu balume … (nv. 7), neunu bansonga… » (shap. 5.5). Bu mu shap. 2. 13, bidi anu ne kabingila kamue ka: dinanga dia Mukelenge, didi diambila muntu yonso luendu ludiye ne bua kuikala nalu mu meku etu ne mu Ekelesia kabidi.Mukashi muena kilisto udi ulesha muaba kai udi dinanga diende ku mushindu wa kudilengesha. Udi utamba kutangila buimpe buende busokoka bua mu mutshima, budi Mukelenge nkayende umona anyi? Ne udi ukeba etshi

Page 319: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshidi ne mushinga munene kumpala kua Nzambi: mutshima wa kalolo ne ditalala » (nv. 4). « Kudilengesha » eku, didi tshitupa tshia bintu bidi kabiyi bibola, mushindu umue ne dî dia Nzambi (shap. 1. 23) ne Bumpianyi budi mu diulu (shap. 1. 4). Bua Nzambi, kubanga ku Sala, mushindu wa kuvuala kawena mushintuluke nansha. – Dina dietu dia bapianyi ba ngasa wa muoyo (nv. 7), ne ba sanka (nv. 9 ndekelu) bidi bienza, ne tshilesghelu tshiakatupesha Yeye udimuimpe, (nv. 13 ; shap. 2. 21, 22), tshiena bualu tshinene tshia kubenga kupingasha bubi ku bubi. – Diakula dile dia mei a mu Mis. 34 didi dituvuluisha tshidi bukelenge bua Nzambi. Bikala bubi budi mu mukana muetu (nv. 10), anyi mu shila yetu (nv. 11), bipeta bibi ne bia dikenga bitabushibue kudi Mukelenge, nebimueneke kubanga pa buloba apa (nv. 12). Kadi, luendu lua mu malu mimpe ne mu ditalala, ludi mushindu muimpe wa kuikala basankishibue. Pamutu pa dijinga edi dimpe dia muntu yonso, netuikale mua kuabanyanga buobumue ne Mukelenge.

1 Petelo 3. 13-22

Kilisto, yeye muakane, wakakenga pa mutshi mutshiamaka bua bualu buetutuetu bantu babi (nv. 18). Kutudi bua bualu buandi, tudi balombibua bua kukenga kakese (Fil. 1. 29). Mu kuenza kua bimpe, tudi tukenga nandi, bu mukakengaye (nv. 14). Kundekelu mu makenga etu onso, Mukelnge udi ukenga netu (nv. 12). Nv. 14 udi ujadika ne binuakenga bua bulu bua buakane, nudi ne disanka (bala Mat. 5. 10). Tulombe kudi Nzambi bua atulama ku ditshina dia bu muntu, atupeshe ditshina diandi nkayandi disangisha ne lutulu, bua kumona mua kumanyisha bikondo bionso bua ditekemena didi munda muetu… - Misangu yonso, padi luendu luetu kaluyi luakane kumpala kua bantu, diakula diabu bua Mukelenge, didi anu mua kufila kudiye dipetu ditudi tukumbanyina. Nyuma wa Kilisto atambe kutuenzesha bu muakakuatshishaye kale Noa pakadiye usonga buatu, bua tuetu kuamaba lumu luimpe kudi badi bajimine mu bubi ba tshikondo tshietu ! (nv. 19, 20). Nvula munene wa tshikondo tshia Noa, udi mundidimbi tshilumbuluidi tshidi pabuipi ne kukuluka pa buloba. Udi wakula bua lufu difutu dia bubi. Mu mundidimbi, bena kuitabusha bakadi bamana kutshipita mu dibatiza ne badi basokoka mu buatu budi tshinfuanyi

Page 320: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshia Kilisto. Yeye wakangata lufu pa muaba wabu, nebabike bua muoyo mupiamupia (nv. 21, 22).

1 Petelo 4. 1-11

Mushindu kai bubi buakasuaye kutangila bualu buabu, buakapungisha Mukelenge Yesu ! Udi muikishe katataka ku bubi ebu, mumane kubushimissha ku lufu luandi. Mushindu kabi muena kilisto udi ne bua kuikala mushikishe nalu nkuka yonso ya bantu. Mulunda wanyi munanga, mu luendu luetu kumpala kua dikudimuna dietu dia mutshima, katuena bashimishe tshikondo tshimpe mu luendu lubi lua patupu, batangile ku lufu anyi ? Tupitshishe tshikondo tshia muoyo wetu tshidi tshishale « mu disua dia Nzambi ». Ne bulelela, ngikadilu wetu mupiamupia neikale mushilangane ne bantu ba pa buloba badi batunyunguluke. Ne bobo aba ne bakeme mushindu utudi tudikanda ku masanka andi a patupu. Nebatutshingishe, nebatubombeshe, misangu mikuabu nebatupende. Bua bualu kai ? Bualu bua bapabuluba badi bapishibue, ku ditapuluka dietu nabu, patshienabu bindila dipishibua kudi mulumbuluishi munene (nv. 5). Ke bualu kai, dimueneka pabuipi dia tshilumbuluidi etshi didi dituambila mushindu kai wakuenda : ne meshi mapuekele (sobrement), batabale, ne ditendelela, ne dinanga didi kadiyi ne lubombo (shap. 1. 22 ndekelu). Dinanga dia mushindu eu didi dimueneka mu mishindu ya bungi : mu dipingasha dia muan’etu wakadi mushimine mu bubi (nv. 8 ndekelu), mu diakidila dia bengi ne disanka, mu diteka mu tshienzedi bipedi bia ngasa mushilashilangane wa Nzambi bua dikuatshishangana. Mushindu eu ke udi Mukelenge Yesu mu diulu utungunuka ne ditumbisha Tatu (bualu budi ne meshi manene) mu nsombelu wa bapikudibue bandi (nv. 11 ; Yone 17. 4, 11 ; 15. 8).

1 Petelo 4. 12-19

Mu diulu, netuelengane meshi bua makenga a Mukelenge Yesu katuyi tupungila ; neikale tshiena bualu tshidi katshiyi mua kujika tshia misambu yetu. Kadi tshikondo tshia kuabanyanganau, netshikale tshimane kupita. Kukenga ne Kilisto, budi bualu bua muoyo wetu utudi nau pa buloba ebu. Kuabanyangana tshitupa tshia makenga ende, kupetudibua, katantamana,

Page 321: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bipendu (nv. 14), ditantamena dia patoke diakantaye yeye nkayende, nkumumanya yeye nkayende mu meshi onso akadi andi. Dijinga dionso ne dinene dia Paulo diakadi dia « kumumanyaYeye… ne buobumue bua makenga andi… » (Fil. 3. 10). Kadi kudi mushindu mukuabu wa dikenga wakadi Mukelenge kayi mua kukenga : aa atudi tudikebela patudi benze bibi. Katuena tupanduka mu « difutu dia ngikadilu yetu mibi ». Muena kilisto muuena didinga, neapole tshiakakunaye, kumpala kua tubadi tua bantu ba pabuloba ne eu wakadibueja mu bualau bua muntu neagate difutu dimue ne muntu au. Tshidi ne kanyinganyinga kakole, ke dikenga ditudi tudiangatshila, kadi, dipendesha dia dina dia Mukelenge ditudi tukeba. Kadikukenga bu muena kilisto, mbuena kuamba ne bu Kilisto, nkutumbisha Nzambi mu dina diandi dimpe (nv. 16 ; Bienz. 4. 17, 21).

1 Petelo 5. 1-14

Muekelenge wakamana kuambila Petelo ne : « disha mikoko (bana ba mikoko) yanyi… ; lama mikoko yanyi (Yone 21. 15-17). Kabiena bua kuditumbisha bua kuditeka ku kumutu kua bena kilisto bakuabu (bu muakamana buena kilisto kumupesha muaba wa kumudilu), muposto udi udibikila anu bu mukulu ne bakuabo bakulu ne udi wabila bakulu aba bua kabakokeshi pa mutu pa tshisumbu tshia mikoko tshia mulami muimpe, kadi bua bikale tshileshelu kudibu (nv. 3). Mikoko kayena yabu nansha, badi bu balami bayi kumpala kua Mulami munene. Ke bualu kai bidi bimpe bua bansongalume bakole bakulu, ne bua buonso badiluatshishe ne mutshima wa kudipuekesha, tshidi mua kukudimunyibua ne : “luatayi bilulu bia mudimu” (nv. 5; fuanyikisha 3. 8). “Nzambi wa ngasa” udi upesha badi badipuekesha ngasa. Mupostolo udi ukumbasha ne : “ nuteke ntatu yenu yonso kudiye, bualu bua yeye udi unulubulula (nv. 7). Kudifila ne lulamatu elu, kabiena bifila ditabala nansha. Satana muena lukuna wetu udi utukeba bua kutubula, udi ututentekela mu dipambuka nansha dikese, ne dimutantamena nkukenga kabidi (nv. 8, 9). Nunku bua muena kilisto mu tshiende tshipimu, kadi muikale Tshileshelu tshia buNzambi tshiandi, mifundu idi kabidi ifila bumanyishi bua makenga adi bua “tshitupa tshipi” adi tshitupa tshiandi … ne butumbi budi buamba kumueneka (nv. 10, shap. 1. 11 ndekelu).

Page 322: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

2 Petelo 1. 1-11

Petelo udi ubanga mukanda wende muibidi eu ne divuluisha dia bena kuitabusha bua tshiakapetabu muomumue : ditabusha dia mushinga mukole (nv. 1) ; « bionso » bitangila muoyo eu ne buimpe bua Nzambi (nv. 3) ; kundekelu « milayi ya mushinga mukole ne mitambe bunene » (nv. 4). Ditabusha dididianta bintu bidi Nzambi utupesha kadiena mua kupanga bukole nansha. Bidi bikengela dikuatshishibue ne bukolebudibubikidibue apane buimpe buandi80, bua kufika ku dimanya (muaku udi tshimanyishilu tshia mukanda eu). Ne kabidi bua tuetu kulama tshiuwidi tshionso tshia bukole, didikandadidi ne mushinga, kulonda didikankamika didi dimanye mua kutungunuka mu didikolesha dia mubidi. Mu « ngikadilu wa mushindu eu » malanda etu 1° ne Mukelenge neamueneke : buimpe bua Nzambi ; 2) ne bana betu : dinangangana dia bana, 3° ne bantu buonso : dinanga (luse). Malu aa muandamutekete adi akumbasha ditabusha adi enza tshintu tshimue, bu mudi manungu a lukanu. Dijimina diau, didi dipatula bipeta bibi mu nsombelu wa muena kilisto : diatuka, kabai ne mamuma, mu nyuma bafofo, kabai bamona kule ; ditabusha diandi kadiyi mua kujadikibua mu ditekemena dia milayi itshilualua ya musoko udi mu diulu, kipatshila ka luendu luetu lua buena kilisto pa bulopa (fuany. Ebel. 11. 13…). Bibuelele bia Ekelesia bua kilisto bikadi bimane kunzuluka, Mukelenge wa butumbi (mis. 24. 7 ne 9). Yeye nkayende atupeshe mu dimulonda tshibueledi didi ne bubanshi mu bukelenge buende bua tshiendelele !

2 Petelo 1. 12-21

Malongesha malelela adi makula mu mukanda wa kumudilu, akadi avuluisha mabuluibau a shap. wa 16 wa Matayi : Makenga a Kilisto, ne dibakibua dia Ekelesia nzubu wa nyuma, muibakibue pa lubuebue. Mukanda eu muibidi udi weyemena pa shap. 17 wa lumu luimpe luolumue lua Matayi wakula bua matumbi adi alonda. Tshikondo tshia dikudimuka diandi ku mukuna, Petelo, Yakobo ne Yone bakatangila Yesu mu « butumbi butambe buimpe ». Kadi bakapeta mukeshi wa kubenga kuambila bantu kumpala kua dibika diandi dia kubafue. Katataka, tshikondo tshidi tshikumbane bua kumanyisha

80 Buimpe buandi (vertu mu français) : tudi bangate dikudimuna didi mu mukanda wa tshiluba kadi udi umvuisha mu dikudimuna dimpe ne bukole bua munda budi buenzesha ditabusha.

Page 323: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dibuluibua edi. Petelo wakadi mukuatshibue ne tulu tukole (Luk. 9. 32) udi ubisha bansatu ku divuluisha dia bualu ebu (nv. 13 ; shap.3. 1). Yeye wakamana kuakula kai mumanye tshidiye wakula bua kuasa nteta isatu, udi pabuipi bua « kuteka wandi nteta wa pa buloba panshi », mu ditekemena dia kusanka musangu eu tshiendelele kumpala kua Kilisto mu mubidi wa butumbi (nv. 14). Muekelenge wakamana kumulesha diba ne lufu kai lua mutumbishaye Nzambi (nv.14 ; Yone 21. 18, 19). Katataka bana betu balume ne bana betu bakashi, netuikale petu « bamonyi ba butumbi bunene buandi ». – Mu mifundu, muinda wa tshiprofete udi ulombola bukenke buende ku butumbi bulualua. Kadi muana wa Nzambi yonso udi ne bukenke budi bukenka kabidi. Tshintu tshia ditekemena diandi tshidi munda muandi : Kilisto udi mutoto wa mudinda ukadi mumane kujuka mu mutshima wandi (nv. 19 ; Kol. 1. 27 ndekelu).

2Petelo 2. 1-11

Bisumbu bidi bifundila dibutuka bidi bidiundadiunda katataka. Bakadianjila kuakala bua dimueneka diabi bua katuikadi nansha bakemeshibue anyi bateshibue lelu (nv. 1). Badi benduluka mushinga ne bantu (nv. 3 ; Buak. 18. 13 ndekelu). – Mu shap. wa kumudilu bualu bua dimueneka dia butumbi budi buamba kulua buakajadiki ku malu manene asatu a bumanyishi : tshiekena kumona tshiakadiajila kumueneka pa mukuna ; mei a tshiprofete ; kundekelu mutoto wa mudinda anyi wa nkesha udi mujuka mu mitshima yetu. Muomumue kabidi tshilumbuluidi tshidi tshilua kukuluka kudi bantu ba pabuloba, tshidi tshijadikibue ku bileshelu bisatu : difutu dia banjelo babi (Yuda 6), nvula wa Noa (Mat. 24. 36…) ne dibutuka dia sodomo ne Gomola (Yuda 7). Kadi munkatshi mua tshipungu tshibi, Mukelenge udi utapulula ne usungila udi umutshina (nv. 9). Nansha wakadi ne ngikadilu wa malu a pa buloba, Lota wakadi muntu muakane. Tuboko tua mu nv. 8 tudi tulesha ne ? Nzambi udi ufunda muadi onso wa bantu bandi. Kutangila, Lota wakadi mua kudisungila ku makenga aa onso, bu wakamanya bu Abalama mua kuanyisha musoko wa mulayi. Ngikadilu mubi ne wa mpala ibidi kumpala kua bantu udi mushimi wa dikenga kudi muana wa Nzambi yonso. Lota udi tshinfuanyi tshia muena kuitabusha musungidibue bu musambuke

Page 324: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kapia (1 Kol. 3. 15). Kakuikala ne tshibueledi tshidi ne bubanshi mu bukelenge nansha (shap. 1. 11). Mukelenge atulame bua kumufuana (Lota) !

2 Petelo 2. 12-22

Bua kushimbula dilongesha dilelela bu muakamana shap. 1 kujadika, Satana udi wenza mudimu eu ne mishindu ibidi: Udi unyangakasha – ke tshidiye wenza mu shap. 2 – anyi udi udiela (dilongesha) mpata patoke tô bu mutuamona mu shap. 3. Biamua bia mudimu biandi bia kupambuisha nabi bantu bidi bileshibue apa mu butoke buabi bulelela. Ne tshimuenenu kai bubi ne tshidi tshitshingisha bu etshi tshia balombodi babi, kudibu kudi bubi bua munsombelu (mal moral) budi buenda popamue ne bubi bua dilongesha (mal doctrinal) (nv. 12-17; Mat. 7. 15). Bantu’aba badi balaya bakuabu budishikaminyi, buobo nakayabu badi bapika ba nkuka ne majinga a malu mabole (nv. 19). Bualu bua, mei makole kudi muena kuitabusha, “tudi bapika ba muntu utudi batushibue”. Muntu yonso wa kutudi udi mudishikamine, mupikudibue kudi Mukelenge anyi? (Yone 8. 34-36; Yeshaya 49. 24, 25). Anyi utshiena musuikibue ku lukanu ludi kaluyi mua kuitabushibua? Bulaba ebu mu mei a patoke, budi bukuata bantu mu bupika.

2 Petelo. 3. 1-10

Petelo kena upungila bua kuambuluila bana ba Nzambi malongesha malelela akamanaye kuakuala (nv. 1; shap. 1. 12, 13; Fil. 3. 1; Yuda 17). Katupungidi petu bua kuabala misangu yonso ne kuela meshi. Bua musangu muisatu tshileshelu tshia nvula wa Noa tshipinga ku tshianza tshia muposto. Mu dishilangana ne badi bapua muoyo didimusha dia Mukelenge (Efes.4. 18), Banangibue ba Mukelenge kabena kupuamuoyo meshi ende. « Nshikidilu wa buloba » udi babungi bakula misangu mikuabu ne ditshina, misangu mikuabu ne bitekete, nealue a mu tshikondo tshilongolola kudiye. Diulu ne buloba « bia tshikondo etshi » nebibutudibue. Anu lutulu lua Nzambi, ludi lusue kusungila bantu babi, ke ludi luimanyike tô ne katataka tshilumbuluidi etshi. Kena musue bua nansha umue wabu ajimine (Yehez. 33. 11). Ne lutulu elu ludi luenzeka mene ku buimpe tô ne bua baseki badi baluela mpata ne balutatshisha. Bapabuloba buonso badi babueshibue mu « dibala dia kumuka ku bunene kuya ku bukese » didi kadiyi mua

Page 325: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kulongolodibua. Diba nedilue, nedikale dia ndekelu, dikala milayi yonso mindila bikondo bile, neyikudimuke mu bulelela. Malu onso neajike mu dibingisha dia ditekemene dia bana ba Nzambi, bua bundu bua baseki ne bua bantu babi, nuku nebikale tshikondo katshiakuikalaku kabidi bua kulua ku « dikudimuna dia mutshima ». (ndekelu wa nv. 9). Lelu ke tshikondo tshia kuenza bualu ebu.

2 Petelo 3. 11-18

Misengelelu ya ndekelu eyi, kayena mijadika bu yakushala kunyima pa « milayi mimpe ne mitambe bunene » (shap. 1. 4), Kadi pa ebi bionso bidi kabiyi bishala bidi bimuenka mu tshikondo etshi. Tuenze mu menshi kulondolola kua bintu bidi pa buloba bitudi basue kuikala nabi, ne tufunde muinshi muabi ne : « bintu ebi bionso nebijimine… ». Nunku netulamibue bua kuteka mioyo yetu kudibi. Mushindu kai kudianjila kua kumanya malu aa kumpala, kuakadi mua kutupesha bua kulongolola luendu lua tshijila kutudi (muaku mukua munene wa bumanyishi bua Petelo 1. 15, 17, 18 ; 2. 12 ; 3. 1, 2, 16) ne malu a Nzambi. Kakuena bualu budi mua kutupesha ditapuluka ne malu a pa buloba ne bubi kabidi bikala ke meshi a ditekemena diadindila dia dilua dia Mukelenge Yesu Kilisto dikadi pa buipi. Kakuena tshintu tshidi tshienzesha ditangadisha dia lumu luimpe, bualu bua dilua diende nedikale tshimanyishilu tshia ndekelu wa lutulu luandi ku lupandu (nv. 15). Tuditangi bua Kilisto kutusanga mu ngikadilu udi ukumbanangana ne dilua diandi (nv. 14 ; Filip. 1. 1. 10), bamane kudiunda mu ngasa ne mu dimanya diandi (nv. 18). - Mupostolo wakakumbasha mudimu wandi ; udi pabuipi ne « kuteka ntenta wandi (mubidi wandi) ». Ne udi utubikila bua kupetangana mu matuku a tshiendelele adi ditabusha dietu dimona ne didianjila kubuelama, mu ditumbisha dia Mukelenge wetu ne Musungidi Yesu Kilisto patutshiena pa buloba apa.

1 Yone 1. 1-10

Mukelenge wakamana kuambila balongi bandi dikumi ne babidi ne : « nuenu kabidi nudinungamba bualu bua nuakadi nanyi ku tshibangidilu ne katataka » (Yone 15. 27). Ke tshidi mupostolo wenza apa. Tshiena bualu tshiandi tshidi muoyo wa tshiendelele diambedi « wakunvuibua »,

Page 326: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

« kumonyibua », ne « kulengibua » mu Muana, udi kataka muambibue kudi bakangata ku ditabusha bukole bua kubikidibua ne bana ba Nzambi (Yone 1. 12). Bidi bikengela kutapulula malanda a kuikala muana (eu udi ngikadilu) ne kusanka mu ngikadilu eu kudi kubikidibua apa ne buobumue. Luseke lua kumpala ludi tshitupa tshia bana buonso kumpala kua Tatu wabu. Luibidi luseke anu lua aba badi benda mumunya (nv. 7). Nv. 6 - 2. 2 idi yunvuisha ne mushidu kayi udi buobumue ebu mua kuikala bulamibue, anyi bupingashibue pikalabu buakakoseka. Ku luseke lua Nzambi, bubanshi buenene budi kabuyi mua kushika budi buandamuna ku mibi yonso : mashi a Yesu kilisto, Muana wandi. Kakuena bubi budi budi butamba bunene budi mashi aa a tshijila kâyi mua kumusha. (ndekelu wa nv. 7) udi wamba ne adi (mashi) atulengesha ku mibi81yonso ne ku matomboka onso82 (nv. 9 ndekelu). Ku luetu luseke, bualu anu bumue budi bulombibue : ditonda dia matomboka onso adi mitshima yetu mimanya ne tudi tupeta kubuikidibua kuonso (nv. 9 ; Mis. 32. 5). Dibanza dianyi dinene diakamana kufutshibua ku Mukuabu ne Nzambi kakuikala muakane kudi wakangata muaba wanyi, bikalaye utshiena umbaluila.

1 Yone 2. 1-11

Ku bualu bua bubi, nvese ei idi isangisha malongesha malelela a mushinga wa bungi : 1° Netuikale matuku onso a muoyo wetu panshi ne bubi munda muetu (ngikadilu) (shap. 1. 8) ; ke mubidi anyi ngikadilu mukulukulu. 2° Tô ne diba dia dikudimuna dietu dia mutshima, ngikadilu eu wakalupula anu mamuma atudi mua kuindila ne : tuakuenza bibi (bienzedi bibi) (shap. 1. 10). 3° Mashi a Kilisto adi atulengesha ku bubi buonso butudi benze (shap. 1. 7). 4° Kubukole bua muoyo mupiamupia wakatupeshabu, katuena mu kuenza kabidi bibi nansha (shap. 2. 1). 5° Bituenza bibi – bu mutudi tubimuona bituluila misangu ya bungi mu nsombelu wetu – Mukelenge wetu udi ulua kabidi bua kutukuatshisha. Musangu eu ke bu Musungidi nansha udi mashi andi mapumuna panshi, kadi bu Muakuidi wetu kumpala kua Tatu, bua kupingasha buobumue. – Ditumikila (nv. 3-6) ne dinanga dia bana betu

81 Mu muakulu anyi mu Bible wa français kudi dishilangana pankatshi pa péché (ku bungi péchés) tout péché ( 1 Jean 1. 7) mukudimuna ne Mibi yonso ne Iniquité (ku bungi iniquités) toute iniquité (1 Jean 1. 9) utudi tukudimuna bu Matomboka82 Tangila diunvuisha dia n° 79.

Page 327: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

(nv. 7-11), bidi bimanyinu binene bibidi ne muoyo eu udi munda muetu. Bualu buibidi ebu budi bulupuka ku bua kumudilu (Yone 13. 34). Nunku bituikala bange Mukelenge, katuakusanga mikeshi yende mikole nansha (shap. 5. 3). Kadi mu nv. 6 Nzambi udi utupesha kabidi tshipiminu tshikuabu tshinene. Kuenda bu muakendaye, nkupite ditumikila dia mikeshi tshianana. Tudi tusangana mu lumu luimpe lua Yone bualu budi bulelela mu Kilisto ne mu mukanda wende budi bulelela munda muetu (nv. 8). Udi muoyo umue ne udi ne bua kumueneka mushindu umue (shap.4. 17 ndelu).

1Yone 2. 12-19

Paulo udi utangila bena kilisto benza Ekelesia wa Nzambi. Bua Petelo badi benza tshisamba tshiende tshia bantu ba mu diulu ne tshisumbu tshiandi tshia mikoko. Bua Yone, badi benza diku diandi, batuangashibue ku muoyo umue wakangatabu kudi Tatu. Mu malu onso, mu diku, bana ba muntu balume anyi bakashi badi ne milongo ne didiunda dishilangane – nasha bikalabi ne malanda ne luseke lua bupianyi tô ne kudi muana wa ndekelu luikale lumue ne bua muana wa bidimu makumi abidi. Bidi kabidi muomumue mu diku dia bana ba Nzambi. Badi babulamu ku diledibua dia kabidi (Yone 3. 3) udi mulodibue ku dikola dia mu nyuma. Bana bakese bakadi bamanye anu bua kujingulula Tatu wabo (fuang. Galat. 4. 6; Lom. 8. 15-17) badi bapita mu mulongo wa bansonga ne wa nvita. Nvita idi muoyo muikale mu njiu: newikale kudi Tatu anyi ku malu a pa buloba? Lukuka lua mubidi, lukuka lua mesu ne kudisua kua muoyo, aa adi malu asatu adi makole adi “mubi” satana udiambulisha nau bua kubuesha malu a pa buloba mu mutshima onso udi upeta muaba. – Kundelu nsonga udi upita ulua, anyi wakadi mua kulua tatu, mumane kupitshila ku dimanya diende nkayende dia Kilisto. Kudi bansonga ke kudi mupostolo ufunda malu abungi. Kudipanga diabu dia dimanya dia bungi badi kumpala kua “mpepele yonso ya mayisha”. Tutshine bua kushala matuku etu onso a muoyo wetu bu bana bakese (Efes. 4. 14).

1 Yone 2. 20-29

Page 328: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

“ Eu udi mulayi wakatulayaye ne, Muoyo wa tshiendelele » (nv. 25). Yone udi uvuluka mei aa Mulamib muimpe : « mikoko yayi idi yunvua dî dianyi … ne meme ndi ngipesha muoyo wa tshiendelele » (Yone 10. 27, 28). Mulayi mukuabu wa Mukelenge wakadi dipa dia Nyuma muimpe (Yone 16. 13). “Diedibua dia manyi dia kudi Nyuma Muimpe” didiku katataka ke anu kudi badi babikidibue ne “batatu” kadi kabidi ne kudi “bana bakese” mu Kilisto bua kubalombola mu bualu bulelela buonso. Mukelengewakamba ne : “Meme ndi njila bulelela ne muoyo – kakuena muntu udi ulua kudi Tatubikalaye kayi mupitshile kundi » (Yone 14. 6). Mupotolo udi ujadika apa ne udi kayi witabuja Muana kena ne Tatu kabidi. Yesu udi wambila bafalesa ne: « bu nuenu banmanye meme, nuakadi kumanya kabidi Tatu wanyi kabidi. (nv. 23; Yone 8. 19). Tatu kena mua kumanyika pambelu pa Yesu nansha (Matayo 11. 27). Ke bualu kai muena lukuna udi udienzesha ne bukole buonso bua kutantamena bumuntu bua Muana wa tshila wa Nzambi nangananga bua kuelesha mpata bu wa tshiendelele buende ne buNzambi buende kabidi. Tumanye mua kujingulula dî dia muena mashimi (nv. 22). Tshiakadi ku tshibangidilu, tshidi muomumue tô ne « diba dia ndekelu » (nv. 24, 18). Kumpala kua bionso « bipiabipia », dishindama dietu didi dimueneka ku dilama dia dilongesha dia ku tshibangidilu (Gal. 1. 8, 9).

1Yone 3. 1-12

Mudiku dijalame, tshidi tshienza dipetangana dimpe dia bena mu diku tshidi dinanga. Bana badi badi badianta ne badimona mu tshienzedi kudi baledi babu, kulonda badi babaipangajiladi ne banangangana buobu nkayabu. Tshileshelu tshikese tshia dinanga edi diakatupa Tatu bua tuetu tubikidibue ne bana bende! Dinanga edi katuena babikidibue bua kudiunvua mu meshi, kadi bua tuetu tudimone (tangilayi …nv. 1), ne patuaditangila tumanye mua kuandamunaku. – Mu nv. 9, bena kuitabusha bakuabu badi mua kuamba ne kabena ne muoyo wa Nzambi bualu bua badi bafikila bua kuenza bibi (tangila shap. 5. 18). Tumanye bimpe ne, meme mulelela wa muena kuitabusha udi, muntu mpiamupia ne eu kena mua kuenza bubi nansha. – Kutapulula kua bukua bantu mu bana ba Nzambi ne mu bana ba diabulu kudi kujadikibue mu nv. 7-12 (fuany. Yone 8. 44). Le mu miaba ya ntendelelu ya

Page 329: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bungi kabena bamanye ditapuluka edi nansha. Bikalaku bena kilisto badi ne tshienzedi nansha tshikese tshimpe, bidi bikumbana. Kadi bikalaku bakuabu bamba ne badi basungidibue ne bakua ne badi bajimine, ba mushindu eu badi babamba ne badi ne lutambishi ne buakane bupitepite. Ne ! kupanga kunvua kua bantu ba pa buloba kudi mua kulela tô ne lukuna, kudi kutupesha mushindu wa tuetu kulonda anyi kufuana kakese Yesu pa buloba apa (nv. 1 ndekelu ; Yone 16. 1-3). Katataka netufuangane nandi mu butumbi, bualu bua netumumone bu mudiye (nv. 2).

1Yone 3. 13-24

Lukuna lua bantu ba pa buloba kudi bana ba Tatu (Nzambi), kaluakadi mu kutkemesha nansha (nv. 13 ; fuang. Yone 15. 18…). Tshiakadi mua kutukemesha anu dinanga dia malu a pa buloba. Kadi ku bualu bua dinanga, bapabuloba badi ne mua kuela meshi anu mu mushindu mubi ; tubingila tuabu katuena tuimpe nansha, tudi tua patupu katuyi ne difutu kunshikidilu. Didi dimuepele dilelela anu dinanga dia Nzambi, didi difumina munda Muende Nkayende, ke munda mua udi munangibue nansha. Dinanga dia mushindu eu, ke ditudi ne dijinga dia kuikala banagibue, bualu bua munda muetue kamuakadi ngikadilu nansha umue wa dinanga (Tito 3. 3). Ne Mutshi mutshiamakane, udi muaba utudi tuyila bua kumanya bunene bua dinanga edi dia Nzambi (nv. 16). Nv. 19-22 idi yakula mushinga wa kondo ka mutshima kimpe, mutshima mutoke udi kaûy utupisha nansha. Bituikala tudi tuenza anu malu adi asankisha Mukelenge, udi witabusha kakuyi kusungulusha kulomba kuetu kuonso. Baledi badi bajadika luendu lua muan’abu, nebamupeshe ne disua dionso, tshionso tshialuaye kubalomba (nv. 22 ; fuang. 8. 29 ; 11, 42). Kuikala munda muandi nditumikila, Yeye muda muetu mbuobumue budi bulupuka ku ditumikila (nv. 24 ; shap. 2. 4-6 ; 4. 16; Yone 14. 20 ; 15. 5,7). Tshivuadi tshibulula tshiela mu mbuwa munene, musangu umue tshidi tshisukudibue ne tshiûshibue ; bikale mushindu eu kabidi ne mioyo yetu ne dinanga dia Kilisto !

Page 330: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

1 Yone 4. 1-10

Bulelela buonso butu bupeta anu anu “babuenshi babi”. Ne mushindu umue ne muena ditunga yonso bua kutshina malu onso mabi, udi ne bua kumanaya makuta onso a ditunga diandi, tuetu kabidi tudi ne bua kujingulula kudi kufuma mayisha onso adi alua kutudi. Diyishisha dionso didi ne tshia kuteshibua (nv. 1; 1Tesal. 5. 21) ne dî didi ditupesha mushindu wa tuetu kupanga kumanya “dilongesha dibi” ku dimpe. Didi dimpe dituala tshimanyishilu tshionso tshia Yesu Kilisto mulue mu mubidi (nv. 3). – Kadi ku ngikadilu, mukanda eu udi utulongesha ne Nzambi udi munya (shap. 1. 5) ne udi dinanga (nv. 8 ne16). Mushi umuepele wa dinanga udi usanganyibua anu munda muandi, tshidi tshimanyishilu tshia kuledibua kua tshiabidi (nv. 7). Kadi, kudi eu udi kayi nedinanga, kena muanji kumanya Nzambi nansha, bua kumanya tshidi dinanga, bidi bikengela kupeta ngikadilu wa dinanga (1 Tesal. 4. 9). Kutangila dinanga edi diakenza nadi mudi kutudi (nv. 10, 19), diaktupesha ngikadilu wandi. Muntu wakadi mufue: Nzambi wakatuma Muana wandi bua tuetu tupete muoyo kudiye (nv. 9) ; muntu wakadi mupile : Nzambi wakatuma Muana wandi bua kuikala tshibuiki ku mibi yetu (nv. 10 ; shap. 2. 2) ; muntu wakadi mujimine : Tatu wakatuma Muana wandi bua kuikal bu Musungidi wa ba pabuloba (nv. 14 ; Yone 3. 17).

1 Yone 4. 11-21

Malu matambe bunene abidi: Kilisto uteka muoyo wende bua bualu buetu (chap. 3. 16) ne Nzambi wakatuma Muanandi (shap. 4. 10), akabuluila bantu dinanga dia Nzambi. Ne mpidieu apa kabidi badi babapesha dinanga edi bua kumanya musangu muisat: bapikudibue ba Mukelenge badi banangangane muntu ne mukuabu. Mushindu eu ke mudi – anyi muakadi Nzambi – mua kuikala mumueneshibue (nv. 12) ku tshikondo tshiakumuka Yesu pa buloba (Yone 1. 18). Kabiena biumbana bua kuamba ne tudi banange Ngambi kadi kubenga kunanga bana bandi. Bikala muntu udi ne mushinga munene kutudi, ne bintu bionso bidi kudiye ne biandi bidi ne mushiga kabidi kumpala kuetu. Tshileshelu muntu udi munange muena dibaka nende, udi munange kabidi diku diandi. Ne Nzambi kena usanka ne dinanga dia ku mishiku nansha

Page 331: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

(shap. 3. 18). Misangu ya bungi mu mukanda eu mudi mulua muaku eu « bituamba ne … » (shap. 1. 6, 8, 10), « yeye udi wamba ne … » (shap. 2. 4, 6, 9), « biamba muntu ne … » (nv. 20). Tuetu bietu tudi mua kujadika bu mupostolo ne « tuetu, tudi bamunanga… » (nv. 19). Nunku tuleshe dinanga edi ! – Tuakusangana mu nvesa ei : 1° dinanga bua bualu buetu (nv. 9) ; ndupandu lumana kukumbasha ; 2° dinanga munda muetu (nv. 12, 15, 16), ditshiksha kudi Nyuma Muimpe mu mitshima yetu ; 3° kundekelu, dinanga kutudi nv. 17), ditupesha dijadika mene bua kumueneka katataka kumpala ku Nzambi. Mushindu eu ke mudimu muimpe wa dinanga dia Nzambi edi bua bualu buetu !

1 Yone 5. 1-21

Mukanda eu wa Yone, ne Lumu luende luimpe kabidi bidi bijadika ne tudi bapete muoyo wa tshiendelele anu ku ditabusha mu Kilisto Yesu, Muana wa Nzambi (fuany. nv. 13 ne Yone 20. 31). Kubenga kuitabusha kunyima kua bumanyishi buonso ebu, nkuvuisha Nzambi muena dishima (nv. 10). Kadi muana wa Nzambi udi weyemena pa majadika aa. Mupustolo kena ulekela kuambulula ne : « tuetu tudi bamanye ne… » (nv. 2, 13, 15, 18, 19, 20). Ne ditabusha dietu kadiana anu dikuata lupandu, kadi didi ditshimuna ku malu a pa buloba ku bualu bua, padiye utangila kule kuaka didi dilamata ku bintu bidi kabiyi bijimina bidi bishal tshiendelele (nv. 4). Ndisanka kai dia kumanya ne Nzambi udi utunvuila ne udi u utuenzela bu mu disua diandi tshitudi tumulomba (nv. 14) ! « Muntu mukuabu wakamba ne – muena kuitabusha nkayende kakujinga bua tshintu kampanda tshimupeshibue tshidi katshiyi mu disua dia Nzambi nansha ». Kadi mushindu kai wakumanya disua edi ? Ku meshi adi Muana wa Nzambi mutupesha (nv. 20 ; Luk. 24. 45). « Ne tudi munda mua udiwabushua », bishilangane ne ba pa buloba buonso « badi balala munda mua mubi83 ». Yeye eu, kena mu budimu buende ne tshintu nansha tshimue tshiakulenduisha muntu mupia mupia udi munda muetu. Ku luende luseke

83 Le monde gît dans le méchant : mukanda wa tshiluba udi mukudimuna ne : bapabuloba badi balala mu bubi ; kadi tuetu tudi tulonda bua kufila lunvu luimpe tudi tukudimuna ne : bapabuloba badi balala munda mua mubi satana bualu bua yeye udi mukelenge wa bubi.

Page 332: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

(satana) udi utupesha mpingu yabungi, mikumbane bua kuteta mitshima yetu ya bu muntu. Tuetu bana ba Nzambi, tulame dinanga dietu anu bua bualu bua Muekelenge (nv. 21 ; 1 Kol. 10. 14).

2 Yone 1-13

Kunyima kua mumane kulesha mu mukanda wende wa kumudilu ngadilu yonso wa bualu bulelela, mupostolo mu mikanda mikuabu ibidi udi utulesha dilongesha edi dilelela « mu kuenda ». Ne kena usungula apa tatu mu ditabusha (1 Yone 2. 13) kadi mukashi muena kilisto ne bana bana bandi, badi bakuabu babu, bakadi disanka diende dinene bualu wakabasangana benda mu bushua. Nsonga, nuenu bena kilisto, numanye ne kakuena bualu budi butamba kusankisha badi banunange, anu bua kunusangana ne kunumona nuenda mu dilongesha dia dî dia Nzambi (nv. 4 ; 3 Yone 4). Luendu lua bana ludi tshileshelu ne diku dia bena kuitabusha didi dilombodibue kudi dî dia bushua. Mu tshikondo tshidi malu onso manyanguke, diku didi tshitupa tshie ndekelu tshidi muana mua kudiunda mutapuluke ne bukoya buonso bua pa buloba. Kadi bidi bilua ne, bulelela budi bupumbishibue kudi bena lukuna ba pa mbelu (nv. 10 ; Bienz. 20. 30). Dinanga dilelela, didi ditupepesha dibanza dia tuetu kubenga kuakidila bantu ba mushindu eu. Netuitabushe muenyi udi ulua kutuambila dishima ku bualu bua muntu udi ne mushinga munene kutudi anyi ? Ne nganyi mukuabu udi ne mushinga munene kutudi bikala ke Mukelenge wetu Yesu Kilisto ? Muena kilisto mukashi, muana mukese mu ditabusha badi ne bukole, ke bua kuyukila ne bant aba, kadi…bua kubinshidila tshibi bua kababuedi. Dilongesha dilelela didi bubanshi buetu bunene. Katudipangi nansha ! (Nsum. 23. 23).

3 Yone 1-15

Mukanda muibidi wakadi ubenga bua kuakidila badi kabayi batuala « dilongesha dia Kilisto ». Mukanda eu muisatu udi usengelela bena kuitabusha bua kuakidila ne kukuatshisha badi babalongesha (fuang. Yone 13. 20). Kutabalela bena mudimu ba mukelenge, nkukuatshisha Lumu luimpe (nv. 8). – Badi batulesha bantu ba bungi mu mukanda eu muipi. Gayo muine wakatuminaye mukanda, wakadi munanga wandi wakadi

Page 333: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mutshima wende udiunda, wakadi wenda mu bushua, wakadi ne lulamatu, dinanga diende diakadi dimanyike kudi bantu buonso. Demetelio, udibo batela kule kuaka, wakadi biende ne bumanyishi buimpe (1 Tim. 3. 7). Kadi kutangila Diotelefe, wakadi musue bua kuikala kumutu kua bakuabu (1 Pet. 5. 3), wakula mei mabi bua mupostolo, kayi wakididila bana babu, ne wipata bakuabu mu ekelesia. Yone udi ufunda bua bana babu bakuabu batangadiki « bakalupuka bua dina » (nv. 7 ; tangila Bienz. 5. 41). Dina ditambe mena onso buimpe didi dia Yesu ; diakadi dibakumbanyina bu lumu lua kutuadilabo bakuabu ne bu mukanda kudibu wa bumanyishi mu luendu luabu lua mudimu (Bienzedi 8. 35). – Mupostolo udi wamba ne : « kuidikishi bualu bubi, kadi bualu buimpe » (nv. 11 ; 1 Tesal. 5. 15). Bileshelu bia buimpe bu bia bubi, tudi tubisangana mu mukanda eu. Tudi tuidikisha bileshelu kayi ? Diambedi tulonde Mukelenge Yesu, munda muende muakadi anu bualu buimpe (Mako 7. 37).

Yuda 1-13

Mpungi udi mua kudila anu bua disanka dia badi bamunvua ne bamanye tshidiye wamba. Kadi, udi mua kudila bua kutabulusha baluanganyi ba nvita. Yuda wakasua bua kukuatshishangana ne bana babu pa malu a dikankamika dikole dia bana babu. Kadi, kumpala kua didiunda diundadia bubi diakadi dibangishe kumueneka ne kubuela « munkatshi mua bena lulamatu », mudiwmu wende, diyi dikole dia muadi, didi dipatuka bua kubalomba bua kuluangana mishindu yonso bua ditabusha. Mushindu kai udibi ne mushinga wa kuvuluisha ne kabidi misangu yonso ABC84 wa bulelela bua dî dia Nzambi, padi Nyuma muimpe muikale utulabuisha masankamu matamba bunene (Ebel. 5. 12) ! Bu mudi mukandz wa Nzambi wakula apa ne « nansha nuenu bamanye malu onso », tudi mua kudikonka ne tukadi bamane kulesha didiunda ne dikola dietu mu bualu bua Nzambi anyi, katshia tuakudimuna mitshima tudi yuenda tupingana tshia nyima ? – Bu mukanda muibidi wa Petelo, eu wa Yuda udi udiambuluisha ne bileshelu binene bia mu dipungila dikulukulu bua kulesha dipambuka dia buena kilisto mu matuku aa a kushikidilau. Malu manene abidi adi bumanyishi kudibo : Kuandamuna

84 ABC : bulelela

Page 334: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kua ngasa, mu malu a masandi, ne kupenda ku bukelenge bua mushindu onso (2 Pet. 2. 10, 11). Ngikadilu eu udi ujadikibua kabidi mu meku, mu bilongelu, nansha mu nsombelu wetu wa matuku onso ne wa muaba wa mudimu. Kadi mushindi kai udi muana udi kayi mukokele kudi baledi bende, nealu kuitabusha bukokeshi bua Mukelenge ?

Yuda 14-25

Tukika kumpala kua mukanda wa ndekelu wa mu Mukanda wa Nzambi bua kunvua tshivua Nzambi mu bulula ku bualu bua nvula munene wa Noa. Mei a tshiprofete a Panoka adi amona Mukelenge ulua ne bansantu bua kulumbuluisha bantu babi. Bantu babi buonso nebangate difutu bilondeshele bienzedi biabu bionso ne mei onso akakulabu a patoke, katuyi tupua muoyo a minunganyi. Bualu bua bantu aba badi bena « ditontolola, badilakana bua difutu diabu… » (1 Kol. 10. 10). Tshileshelu tshinene ne malu adi kâyi a Nzambi ne disankisha dia nkuka ya mubidi kayena ipesha muntu disanka nansha ! Tutabale bua tuetu petu katuikadi bantu badi kabayi basakididi, katuyi tumanya ne katuyi ne disanku kudi Mukelenge bua bidieye mutuenzele. « Kadi nuenu bananga… ! ». Munkatshi mua didiunda diunda dia malu mabi aa kudi kuikala njila wa kulonda : kudibaka pa dibaka dietu dia tshijila, kutendelela, kuindila kua Mukelenge, kukuatshishangana. Nyuma Muimpe, Nzambi Tatu ne Mukelenge wetu Yesu Kilisto, badi batedibue kaba kamue bu bua kutujadikila ne ku luseke lua Nzambi kakuena bualu budi mua kutupangila kabidi nansha (nv. 20, 21). Bituikala tudi tukuluka (nv. 24), tudi ne bualu bua kuditangila anu tuetu nkayetu. Nansha bikale « balamibuemu Yesu Kilisto », (nv. 1 ; Yone 6. 39), tudi ne bualu petu bua kudilama mu disanka dia dinanga dia Nzambi (nv. 21). Eyo, tudilabule patutshiena pa buloba apa « disanka edi ditambe bunene » ne tupingashe kudi Nzambi wetu Musangidi butumbi ne dikukuila.

Buakabuluibua 1. 1-11

Mukanda wa buakabuluibua udi mukanda mukole. Kutangila kudi malu akubenga kûlengulula bua kûbala ! 1° Udi « Bdibuluibua dia Yesu Kilisto », Musungidi wetu munene. 2° Yeye ke udi ufila dibuluibua edi kudi bapika bende, munkatshi muabu Yone mutangadiki, udi musokome mu

Page 335: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

tshisanga tshia Patemo, muikale ne disanka bua kudibala. 3° Udi utuambila ke malu a patupu nansha anyi adi kule, kadi adi amba kukumbana « katataka85 ». Kudekelu, katupu muoyo ne kubala kuimpe kua tshitupa tshia Mukanda wa Nzambi kudi kukumbana bua kutupesha disanka dia mitshima yetu (nv. 3) bualu didi dî dia Nzambi. Katuena balombibua bua kukeba kudiunvua dionso nansha, kadi bua kudilama (Luka 11 ? 28). – padiku bualu bua matumbi a Yesu, pa diba adi dikukuila didi dilupuka lukasa : « kudi Yeye udi utunanga ne wakavua … » (nv5). Tutangile tshikondo tshia miaku ya pa muanda (verbes) : Udi utunanga ; dinanga didiku ne lelu ne kadiena dishintuluka. Kadi wakatuvua : udi mudimu mumane kukumbaja ne mujike biakane. Ne kabidi tutangile dilondanaga dia miaku ya pa muanda ei : Bualubua udiutunanga ke bualu kayi Kilisto wakavua ku mibi yetu. Biakadi bikengela nunku bua tuetu kuikala kubanga lelu « tshisamba tshiende tshia bakuidi ba Nzambi Tatu wende » (shap. 5. 10 ; 20. 6 ndekelu). Tshiakatuvuijaye tshidi tshitamaba tshiakenzaye bua bulu buetu.

Buakabuluibua 1. 12-20

Muana wa muntu udi umueneka apa ne ngikadilu ya tshilumbuluidi tshia tshijila ne tshidi katshiyi mua kufufidila, nyeye me muntu mupuekele Yesu wa mu lumu luimpe, Mukelenge wetu wa luse ne buimpe anyi ? Misangu mikuabu Yone wakadi ulala mu tshiadi tshiende disanka dionso (Yone 13. 25). Apa udi ukuluka ku makasa ende bu mufue. Nditapuluka kayi ! – Kabiena bikengele kupua muoyo menemene luseke lua butumbi bua Kilisto. Tatu wakapesha Muana bulumbuluidi buonso (Yone 5. 22) ; Nealu kulumbuluisha kunyima bantu buonso bakapidia kuitabusha (shap. 19 ne 20). Kadi kubanga ne lelu, patshiena Ekelesia pa buloba, udi umanya ngikadilu wa nsangilu anyi ekelesia yonso yende (minda 7 ya ngolo idi ne bua kutema mu tshikondo tshidiye kayi pa bulobaba). Eyo, Mukelenge udi mua kubuikidila bionso. Wakafua ne wakabika bua kutupesha dibuikidibua dia mibi ne muoyo (nv. 18). Kadi kena mua kupitshisha bualu nansha bumue bubi. Mesu ende adi bu ndimi ya kapia (shap. 2. 18 ; 19. 12) ;

85 Katataka anyi Bientôt mu français, muaku eu udi ne mushinga kawena mu nkudimuinu wa mukanda wa Nzambi wa Tshiluba nansha, kadi tudi bawele bilondeshele mushinga wau ne bu mudiu mu mukanda wa français.

Page 336: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

kakuena bualu budiye kayi mumanye nansha. Nvesa 19 udi utupesha kabujima ka bitupa binene bia nfundilu wa mukanda eu. 1° Malu a wakutangila : dimueneka dinene anyi dilua dia Mukelenge wa butumbi (shap. 1. 12…). 2° Malu adiku katataka : dikala dia Ekelesia ne bujitu buende pa buloba (shap. 2 ne 3). 3° Malu asi amba kumueneka kunyima kuau : adi malu mu meyi aa a tshiprofete, alua kukumbana kunyima kua diambuibua dia Ekelesia (shap. 4-22).

Buakabuluibua 2. 1-11

Mikanda ei mitumina ekelesia 7 ya mu Asia idi itamba kulesha mu dilondangana, bualu bua bujitu bua buena kilisto pa buloba. Mukelenge udi udibuluila kudi ekelesia umue ku umue, ubala malu adiye musangane…ne adiye kayi usanganamu, umusengelela bua kukudimuka, ne ulaya difutu kudi udi utshimuna. – Mu Efeso, malua akadi amueneka aya bimpe bitambe (nv. 2. 3). Kadi Muekelenge muena kutangila anu mu mutshima (Yel. 2. 2). Kutangila, bualu baua kanyinganyinga kanene, kena usangamu kabidi dinanga diende nansha ; wakalekelea kuangata muaba wandi makumudilu udi umukumbanyina. Kutangila, bikala musulu mukoseke pabuipi ne mushimi udiu upatukila, buonso badi pa musulu eu pabuipi ne muaba udiu udielelela mu mukuabu, kabakumona dikoseke edi musangu umue nansha. Tshikondo tshionso tshiena anu muyi akadi mashale apueka, bibungubungu bidi anu biule ne disanka ; netusangane kabidi anu muenji anyi dipita dia mayi bu patshibidilu…Ah muan’etu munanga, tudikonke bietu ! Bualu budi tshinyi kutudi, ke bua lukunukunu luetu nansha, kadi bua dinanga dietu ku bualu bua Kilisto ? Bua kupumbisha dishimbuka edi, Mukelenge wa lulamatu udi wenzesha luodapu lua pa bualu ne lukole : mateta anyi makenga. Udi ufila bukokeshi ebu kudi satana. Kunyima kua Efeso (munangibue) kudi kulua Semuna udi unvuisha « bululu ». Tshiakalu tshikondo tshia ba martyrs anyi bantu bakadi bafua bua bualu bua Mukelenge ku butomboke buonso bua bakelenge ba bena Lomo (mu tshitupa tshibidi ne tshisatu tshia bidimu lukama), munkatshi mua malu makole ne

Page 337: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

mua nyama ya luonshi, bena kilisto ba mu « Semuna » bakapeta mushindu wakulesha dinanga diabu bua Mukelenge ku lulamatu tô ne ku lufu.

Buakabuluibua 2. 12-29

Mu tshikondo tshionso tshia semuna, makenga dikumi adi alondangana kâyi atangila ditabusha dia buena kilisto. Kutangi bu mudi muntu mukuabu mufunda, « Mashi a buonso bakafuila ditaba akalua maminu a Ekelesia ». Nunku Satana udi ukudimuna mushindu mukuabu mu Pegamo, (nv. 13). Tshiakapangila makenga bua kukumbasha, buimpe bua bakokeshi budi bukumbasha. Tshidimu tshia 312, kuitabusha kua buena kilisto bu tshitupa tshia ntendelelu wa mbula matadi, bualu budi babungi batabuje bu didiunda dinene dia bulelela bua dî dia Nzambi, kuakabuesha malu apa buloba ne mayisha a ba bisamba bia bende (nv. 14, 15). – Kadi mu Tuatila, ekelesia udi ushala tô ne kundekelu, bubi bidi budiunda, idi midima ya mu moyen-Age, idi mifuangikishibue bulombodi bubi bua mukelengeAkaba, wakadi ufidibua kudi mukashende Jezabele bua kuenzeye malu mabi (1 bakalenge 21. 25). Ekelesia wakapanga buenyi buende pa buloba. Wakasua bua kukosha. Ne tudi bamanye mudimu wa tshididi udiye musue kukumbasha. Nunku, dikokesha diakakeba ekelesia eu wa ku Tuatila ne lukisu luonso, didi dilayibue kudi aba bakakeshaye, kukengesha, kuosha pabioshelu…kadi badi batshimunyi balelela. Nebakokeshe ne Yeye udi ulua bu mutoto wa mu dinda.

Buakabuluibua 3. 1-13

Bidimu biabungi biakapita. Munkatshi mua Tuatila, Nzambi udi wenzesha dishintuluka, mudimu munene ne wa bukole muenzesha kudi Nyuma wende. Kunyima dipambuka didi dienza kabidi mudimu wadi. Lufu lua mu nyuma ludi lukokesha kabi ekelesia wa ku Sadi.

Udi mua kumbila ekelesia eu ne nunku uvuluke… ukudimuna mutshima webe (nv. 3 ; fuany. Shap. 2. 5, 16 ; 3. 19). Udi apa mupitshi nganyi ? Yeye udi bilulu biende kabiyi binyanguke. Tudi bamanye mushindu eu w butshimunyi bua tuetu kushala bakane anyi ? Batshimunyi ba mu Sâdi nebaluatshikibue ne bilulu bitoke. Ne bishilanga ne meshi a « dina

Page 338: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

diakuikala ne muoyo » dia ekelesia wende, diende dina kadia kuikala dikupudibue mu mukonda wa muoyo nansha. –Ekelesia wa ku Filadefia (= dinanga dia bana ba muntu), udi bu muana mukashi « wa tshitabela tshia tshikondo tshia kunshikidilu. Tshi bu tshimanyishilu kudiye tshidi anu ne Udi ne bukole bukese ! Kadi Mukelenge udi munzulule tshibi tshia lumu luimpe bua bualu buende. – Lulamatu ku dî diende ! Yeye neikale ne lulamatu ku mulayi wende : « ndualua lubilu ». – Lulamatu lua ku dina diandi ! neabapeshe kabidi dina diandi dipiadipia. - Bualu kayi bua bundu buabu bua kudi bua pa buloba ? Neadamune ku dianyisha dia patoke : « nebamanye ne meme ndi mukusue ». – Tuetu tudi bapianyi ne bamanyishi ba bumanyishi bua Filadefia. Mukelenge atupesha bua kulesha ngikadilu yandi, ne bua katujimiji tshifulu tshifulu tshietu ! Bualu bua yeye neikale ne disanka dia kufila difutu edi ditambe dia kuangata kua mutshimunyi (vainqueur).

Buakabuluibua 3. 14-22

Ngikadilu wa ndekelu udi bumanyishi bua buena kilisto. Bimanyishilu biende tudi babimanye lelu : kudisankisha, tshiuyuya (kayi ku luya kai ku mashika), kuikala kai ukengela tshint ne kuikala mumanye bionso (Dutel. 8. 17 ; Osheya 12. 9). « ntshiena nkengele tshintu » : ke mushindu udi bena kuitabusha bakuabu adi balengulula disambila bakula. Bena mu Laodikiya badi bapangile bintu bisatu bia mushinga – Ngolo : Buakane bupuangane bua Nzambi – Bualu bitoke : Bumanyishi bua mu nsombelu budi bufumina ku buakane bua kumudilu – Buanga bua kulaba ku mesu : dijingulula didi difila kudi Nyuma Muimpe. Kadi tshikondo katshiena tshianji kujika bua udi ne matshi unvua ! Mukelenge udi utungunuka ne kufila – mubelu : Muntu yonso angate lukasa kudiye bionso bidiye mupangile (fuany. ku Matayo 25. 3) – ufila kabidi dikankamika : Anu aba badiye munange ke badi Kilisto ukengesha ne unyoka – ne disengelela bua kuikala ne lukunukunu lua kutonda – mulayi kaûyi ne kasumbidi, eu udi mu nv. 20. Aba buonso bakidila katataka Yesu mu mioyo yabu, yeye ku luandi luseke neabakidile mu diulu diandi, pa nkuasa wandi wa butumbi (nv. 21). Mulunda wanyi munanga, etshi ntshikondo tshia nshikidilu wa bualu bua ekelesia pa buloba.

Page 339: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Nasha bila dishimbuka dikale dinene, tudi mua kulesha dikalangana dia Yesu munkatshi muandi. Didi ditemesha mitshima ne disanka dinene bu mudi bayidi aba babidi balesha mu dilolo dikuabu didi kadiyi mua kupua muoyo, pakabuela Yesu bua kuikala nabu (Luka 24. 29).

Buakabuluibua 4. 1-11

Apa, tshitupa tshisatu tshia mukanda wetu wa Buakabuluibua tshidi tshibanga tshiakana kuambibua mu shap. 1. 19. Tumanye bulelela ne diunvuija dionso dia tshikena kumona, didi dia kuangata mu mifuanu. Budi bualu bulelela ne katuakutangila mu diulu nkuasa wa kulenga ne bianza nansha ; udi anu tshileshelu tshia bulongolodi tshia bukokeshi. Kadi misangu yonso, diunvuija dia mifuanu eyi, kayena milekela mu budikadidi bua menshi etu nansha, idi miunvuija anu kudi Mukanda wa Nzambi mu nvesa ya mifundu mikuabu. (Tudi tulomba kudi babadi bua kudiambuluisha ne kakanda kakese ka muan’etu H.R, kadi ne mutu wa tshiene bualu ne « Langage Symbolique de l’Apokalypse : Diunvuija dia mifuanu ya mu Buakabuluibua »). – Bua kutangila « malu adi amba kumueneka katataka » (kunyima kua ekelesia mumane kuambuibua), mupostolo udi mubikidibue bua kubanda mu diulu. Anu mu tshimuenenu tshia mu diulu ke mudi muene kuitabusha mubikidibue bua kutangila malu onso adi apita pa buloba bua kuamuona mu dilondangana diau dikumbane, Kilisto muikale munkatshi muau. Bilondeshele mulayi mupesha bena mu Filadefiya, bapikudibue ba Mukelenge, nebalamibue mu tshikondo tshia dikenga dikole. Mu tshikondo tshidi dikenga edi dibanga kudi ba pa buloma (shap. 6), tudi tubamona basangishibue mu butumbi mu diulu. Badi bamueneshibue kudi bakulu 24 badi batua binu biabu panshi ne diela dia bifulu biabu panshi kumpala kua nkuasa wa butumbi. Badi batumbisha Nzambi mufuki, kadi mu shap. 5., badi bakukuila Nzambi Musungidi.

Buakabuluibua 5. 1-14

Lukunkonko lukuabu ludi lukolele buloba bujima : « Nganyi udi ukumbana bua kubulula mukanda ne kulamuna bimanyinu » ? Mbuena kumba mushindu mukuabu ne, wakumbasha tshilumbuluishi nganyi ? Anu umue ke udi ukumbana ; Eu udi kai ne bubi (fuang. ku Yone 8. 7), mumane ku

Page 340: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

buakane anyi bupuangane buandi kutshimuna mene, Satana ne buloba, Kilisto ke « Nyama eu wa Ntambue wa tshisamba tshia Yuda », mumane kuakudibua mu Genese 49. 9. Kadi anu kunyima, ke kudiye umonyibua bu muana wa Mukoko wakashipibua. Buakutshimuna Satana, bua kûsha dilu ne mbombo ne mbombo ya bantu basankishibue ne basakididi, mutshi mutshiamakane wa Yesu, wakadi ne mushinga munene. Ne mulambu wende udi tshivulukidi tshinene mutshima wa bansatu buonso. Mu diulu emu, kumpala kua bintu bionso bidi biakula bua bukole ne bunemebia Mukelenge Yesu, tshivulukilu misangu yoso tshia kudipuekesha tshia musuibue wetu Musungidi, netshikale tshitapuluke. Kudipuekesha kuende kuonso, kudikanda kuonso, bunanukidi bua lulamatu buandi, ne bupuangane buonso bua bumuntu buandi buakaleshaye pa buloba kabiakulekela kumueneka mu diulu, bitulesha misangu yonso bua tshiendelele, bunene bua dinanga diende. – Pa diba adi mu musambu mupia mupia muimba kudi bansantu buonso batumbishibue, nekunvuike kudi buonso diandamuna munkatshi mua bifukibue bionso. « Muana wa Mukokoudi mukumbane bua kuangata – Bubanshi, butumbi, bukole, bunfumu, - buneme, lungenyi ne bukole (Hymne et Cantiques n° 12).

Buakabuluibua 6.1-17

Bituikala tudi tukema bua bukole bua tshilumbuluidi tshia Nzambi, mbualu bua katuena bamanye mu ditabusha mua kubanda mu diulu nansha. Patudi tunvua ditumbisha dia buakane buimpe bua Nzambi (Shap. 4. 8), Patudi tumona mu Muana a Mukoko dinanga dinene dia bu Nzambi, ne luseke lukuabu dilengula dia dinanga edi kudi bantu batomboke, tudi mua kunvua bimpe mushindu kayi udi tshilumbuluidi etshi tshiakane, tshikumbanyina, ne tshikale ne mushinga. Ne tujingulula bua ne kakuena bualu nansha bumue budi buikale bua mpukapuka. Nzambi udi muikala mutanngidi wa malu onso adi apita pa buloba. Ke anu njila yandi ya tshilumbuluidi idi midianjila kuambimbua kumpala mu mukanda eu wa mifuanu (shap. 5. 1), kadi umue ne umue wadi udi ukumbana pa diba diandi diakamanaye kuamba, diba didibu balamuna tshimanyishilu kudi Muana wa Mukoko. Dilamuna dia bimanyishilu binayi bia kumpala didi dipatula baluanganyi ba pa tubalu

Page 341: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

(chavaliers) banayi. Badi mundidimbi wa ditshimuna dia bipapu bia buloba, nvita ya bisamba, biyole, ne bipupu bia lufu bialondangana pa buloba (fung. Nv. 8 ne Ezekiele 14. 21). Padi tshimanyishilu tshitanu tshilamunyibua, tshisumbu tshia bantu bakafua bua ditabusha tshidi tshilupuka, tshilomba kudi Nzambi wa bukokeshi buonso bua kubasombuela ku mashi. Ne tshimanyishilu tshisambombo, tshidi bu diandamuna ku mbila yabu. Tshidi tshilesha dishintulula dia malu : bakokeshi buonso bakatekibua badi bashibudibue. – Mushidu kayi udi miaku ei bualu bukole : « tshishi tshia Muana a Mukoko (nv. 16 ; Mis. 2. 12).

Buakabuluibua 7. 1-17

Shapita eu udi bu tuboko pankatshi pa shap. tshimanyishilu 6 ne tshia 7. Kumpala kua kutungunuka kumpala ne njila yandi ya tshilumbuluidi, Nzambi udi utapulula ne uteka tshimanyishilu pa bantu badi bandi. Tshisumbu tshia kumudilu (nv. 4-8) tshidi tshia bena Yuda ba mubisamba bionso .Badi benza tshisumbu etsshi tshia bena lulamatu tshidi Misambu itubuluila menshi abu.Tshisumbu tshibidi tshidi tshia musumba wa bantu ba bisamba bia bende balua kuitabusha ku lumu luimpe lua bukelenge bua Nzambi (nv. 9). Padi Nzambi udianjila kutuleshabu, udi musue kutuambila ne : Manyoka aa kaena bualu buabu nansha ; ne bapite munkatshi mua makenga aa mu dikubibua dianyi. Bia mushindu umue ne butuku bua Pasaka (kupita kua Yepowa), bena Isalele bakadi batapuludibue kudi bena Ejipitu ne balamibue muinshi mua mashi a Muana a Mukoko ku dinyoka dia Muanjelo mubutudi wa Yepowa (Ekesode 12. 13). Mu mashi aa kabid ke mudi bena kuitabusha balue munkatshi mua « dikenga dikole » bavue bilulu biabu ne batokeshe misabi yabu (nv. 14). Lupandu lua ka luakuila lujadikibue ku mushindu mukuabu mushilangane ne wetu : Mashi a Kilisto. Kunyima, Muana a Mukoko wikala mubasukule, neabadishe, neabalame, ne neaye nabu ku mishimi ya mayi a Muoyo bua kubanuisha (Yesh. 49. 10). Nzambi nkayende neakupule bisonji biabu. Mulayi kayi muimpe ! Idi idiajila kulua bua kubasamba ku kanyinganyinga kanene !

Buakabuluibua 8. 1-13

Page 342: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Tshimanyishilu tshia 7 tshidi tshiunzuluka ne dibuikidila dikese. Padi banjelo badilongolola bua bua kukumbasha tshilumbuluidi, muanjelo mukuabu (Kilisto nkayende), udi ukumbasha mudimu wa buakuidi (nv. 3). Bu muakakengaye nkayende, Mukelenge udi mumanye mua kusamba buonso bena kuitabusha badi bakengeshibua muomumue (Ebel. 2. 18 ; 4. 15). Mu tshikondo etshi tshia buakabuluibua, nealu kukuatshisha bena lulamatu ba mu dikenga dikole (aba ba mu shap. 7). Ku luabu luseke, bansatu bakadi bamane kuambuibua mu butumbi mu diulu, bamana kupitshila mu ntatu, mu dipungi ne mu malu makole pa buloba, nebatangile ne ntema ya bungi malu onso makole a bena kuitabusha bapitshila mu tshikondo etshi tshikole. Mushindu eu, nebikale bakuidi popamue ne Kilisto, bafila mpanza miçule ntente ne mananasha adi mitendelelu ya bansantu (shap. 5. 8). Badianjila kudi mudimu buakuidi, muanjelo ne muanjelo yonso udi wela mpandalala wende bikole. Wakumudilu udi ufila tshibangidilu tshia tshilumbuluidi tshia tshimpitshimpi tshiala kukuata makelenge ne makokeshi onso a kudi diba dibuela (mundidimbi wa mitshi), ne bubanshi buonso bua pa buloba ne kudiunda kuabu. 2è udi ukumbanangana ne bukokesha kampanda bunene bua bukelenge bua tshintshiompatshiompa bua pa buloba. 3è ne 4è bidi bilele dishimbuka dia dipambuka dia bakokeshi ba kumpala, babuesha bantu buonso mu midima ya pa buloba.

.

Buakabuluibua 9. 1-21

Bafundi bakuabu bakapesha shapita eyi diunvuisha dia bualu bukole, badienzesha bua kutuangasha meyi a tshiprofete aa ne malu adi apita mu tshikondo tshietu. Tudi tuambulula ne malu onso a mu tshitupa etshi tshisatu tshia tshikena kumona tshia Yone adi a tshikondo tshilualua. Adi enzeka mu matuku adi atapulula dilua dia Mukelenge Yezu Kilisto bua kuangata Ekelesia, tô ne tshibangidilu tshia bukokeshi buandi bua bidimu tshinunu. – Mpandalala 5è, anyi dikenga dia kumudilu, udi upatula mu lupongo lua lufu bisumbu bia mpasu minene, biamu bia mudimu binene bia mudimu wa satana, idii itekela bena Yuda babi makenga makole mapite ne dikenga dia lufu. Mpandalala 6è, tubalu tunene tudi tulupuka tudi tulupula kapia muishi

Page 343: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

ne lupepele mukana muatu, mu dipita diatu tumiamina lufu. Badi babandepu, badi bavuale mukaba (nv. 9. 17), mundidimbi wa mutshima mukolesha (1Tim. 4. 2). Mu tshikondo tshiotsho tshimue, misonso ne mikila bu bia tuminyiminyi (nv. 10) anyi bia Nyoka (nv. 19) bidi mundidimbi wa malongesha a mashimi ne adi lulengu, bingoma bibi bikala satana mua kukuata nabi mudimu kutamba bikondo bionso (fwuang. Yesh. 9. 15). – Kuela kua mpandalala, bua kumanyisha tshilumbuluidi etshi, kudi kuyipesha ngikadilu wa kudimusha bantu. Kadi bualu bua mitshima yabu idi mitambe bukole, malu aa matambe ne a diambedi bukole, kâkupesha dikudimuka nansha kakese (nv. 20, 21).

Buakabuluibua 10. 1-11 ; 11. 1-3

Shap wa 10 ne 11 tô ne ku nv. 13, bidi munkatshi mua mpandalala 6è ne wa 7è, bu muvua kabidi shap. 7 muikale mpankatshi pa tshimanyishilu tshi 6 ne tshia 7. Musangu eu kabidi Kilisto udi umueneka mu « muanjelo mukuabu », apa kabidi buikale ne bilejelu bia ngasa, ditutu didiye mudibuikile ne dikunji diakapia didiye muikale musombe, bidi bituvuluisha bukubi bua Nzambi kudi bena Isalele mu tshipela (Eksode 13. 21, 22) ; Muanza nkongolo (fuang. ku shap. 4. 3), udi wakula bua tshipungidi tshia Nzambi ne buloba (Gen. 9. 1 »). Milayi yende idi nunku mivuluisha. Kadi Kilisto udi muikale kabidi ne ngikadilu ya bukokeshi : mpala wende udi bu diba, udi ukeba bukokeshi buende bua bua kuangata buloba bujima. Udi mu tshianza tshiandi mukanda mukese mubulula unvuija tshikondo tshikese tshia mei a tshiprofete akadi mamane kubuluibua mu dipungila dikulukulu. Bidi bitangila « tshitupa tshibidi tshia lumingu » lua dikenga dinene (Dan. 9. 27), tshikondo tshikala Nzambi mua kumanya kabidi Ntempelo, tshioshelu ne « badi batendelela apu ». Diunvuisha dinene, bidimu ebi bisatu ne tshitupa, bibala mu ngono (42) buakuakula bua dikokesha (shap. 11. 2), kadi kabidi mu matuku (1260) bua kupima bumanyishi bua kasumbu kakese ka lulamatu. Nzambi udi mubale matuku aa ne udi mumanye tshidiye unvuija bua dikima ne tshidi tshiamba bua makenga (misambu 56. 8).

Buakabuluibua 11. 4-19

Page 344: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Bamanyishi babidi badi mundidimbi wa buamanyishi bukumbane ne buonso bua kasumbu kapuangane ka bena yuda mu tshikondo tshia dikenga dikole dia ndekelu. Badi balua mu ngikadilu wa Eliya ne Mose badi buonso buabu mu btshikondo tshikole tshia midima mu nsombelu wa bena Isalele, bakalama bumanyishi bua Nzambi. Ku kulomba kua Eliya, diulu diakashala dikanga bidimu bisatu ne tshitupa (nv. 6) ; Yakobo 5. 17 ; fuany. nv. 5 ne 2 Bak. 1. 10, 12). Muibidi Mose ne bukokeshi bua kukudimuna mayi mu Mashi (muoyo ku lufu : Ekesode 7. 19) ne bua kunyoka buloba ne bipupu ne makenga a mishindu yinso. Bantu aba bena lulamatu nebashipibue mu Yelushalema ku « Nyama wa bena Lomo » wa mu shap. 13., basambibua ku mesji a ne mu muaba eu kumpala kuabu « Mukelenge wabu wakashipibua kabidi muomumue ku mutshi mutshiamakane » (Luk. 13. 33, 34). Ne dipibua diabu bua ditaba, nedilondibue ne dibishibue dinene kumpala kua bantu buonso bua kufusha bena lukuna babu bundu. Kundekelu, dikenga dia ndekelu didi dilua. Nadi malu manene adi amueneka : dikokesha dia Mukelenge (nv. 15 ndekelu) ne tshishi (nv. 18 ; Misambu 110. 5). Mu shap. 6. 17, bantu bakadi ne dipampakana bakamanya ne tshishi tshia Muana wa mukoko tshiakamana kulua. Kadi tshiakanji kuikala tshilamibue bua tô ne mu tshikondo tshia kilisto kuanka bukelenge buandi pa buloba. Pa diba adi diulu didi diela mbila ne misambu ya butshimunyi ; bansantu badi batua binu panshi ne bakukuila yeye wakashipibua pa mutshi mutshiamakane (nv. 8 ndekelu), udi ukokesha katataka mu bikondo ne bikondo bionso tshiendelele (Luk. 1. 33).

Buakabuluibua 12. 1-17

Tshitupa tshipia tshipia etshi tshidi tshibanga ne nv. 19 wa shap. 11. Mushete wa tshipungidi udi umueneka bu tshimanyishilu tshia ngasa, kumpala kua tshilumbuluidi tshialu kudi bena Isalele. Tshisamba etshi (tshiakudibue mu mundidimbi wa mukashi udi ne difu ne udi muvuale diba), tshikale tshiakadi mua kulela Masiya, tshidi tshijula ditantamena dikole dia muena lukuna Satana, Nyoaka munene. Lukuna elu pankatshi pa ndelanganyi ya mukashi ne « nyoka wa kale » (nv. 9) luakambibua katshia ku bubi bua kumudilu, ludi lutungunuke munda mua Mukanda wa Nzambi onso (Tangila Gen. 3.

Page 345: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

15 ; 1. 22 ; 2 Bak. 11. 1 ; Matayo. 2. 16…). Satana wakasangisha bukole buende patupu bua kupumbisha, ku kuledibua ne kukubandishibua kua Mukelenge Yesu, bulongolodi anyi meshi a Nzambi kaakumbanyi. Kilisto ne bansantu bandi ba mu diulu – muana mubandishibue kudi Nzambi – badi mpidieu musungila kudi muena lukuna. Bualu bukuabu Satana neikale muedibue panshi pa buloba (bala Luk. 10. 18 ne Lom. 16. 20), mudi dibutula diandi kadiyi ne bukole, nedipatuke bua kuya kudi benalulamatu ba Isalele. Tshikala tshimanyishilu ku aba : nebalame mikeshi ya Nzambi (nv. 17 ndekelu). Tshiakadi kudi Kilisto ne tshidi kutudi tuetu, bualu busokoka ne butshimunyi bua muena lukuna ntshinyi ? Ndî dia Nzambi diakadi munda muandi (Mis. 17. 4 ; Mat. 4. 4 ; 1Yone 2. 14 ndekelu).

Buakabuluibua 12. 18 ; 13. 1-18

Muedibue pa buloba ne mumanye udi « anu ne tshikondo tshipi », udi ukuata mudimu ne « Nyama » ibidi, muaku udi unvuija kupanga kua kuikala malanda ne Nzambi. Nyama wa kumpala ‘nv. 1) udi mundidimbi wa Bukelenge bua bena Lomo. Neasangishe ngikadilu yonso isatu ya bukelenge buonso buakamana kupita, lubilu lua nyama wa nkashama (bukelenge bua bena Gelika), bukole bua nyama wa ours 86(peleshe), luonji lua nyama wa Ntambue (Babulona; Tangila Daniele 7. 4-6). Mu tshipela Yesu wabenga bukelenge bua pa buloba. Satana udi ubupesha bu mukelenge wa bena Lomo ne wangata ditumbisha dia pa buloba bujima (nv. 4; Luk. 4, 5-8). – Kadi bua Nyama muibidi, udi tshinfuanyi tshibi tshia Muana wa mukoko, kadi diakula diende diende didi dimupisha. Udi Mutandanganyi ne Kilisto, wenza mudi wa kutendelela, wenza malu a kukema, wakuila nyama wa kumudilu. Misumba ya bantu ya pambuishaye neyashibue tshimanyishilu mu dina dia “nyama wa bena Lomo”. Badi babikidibue “buonso badi bikale pa buloba” (nv. 8, 14; chap. 3. 10; 6. 10; 8. 13; 11. 10) bualu bua badi basanganamu kipatshila kabu ne dijinga diabu. Mushindu kai udi bantu ba mushindu eu babungi lelu! Nv. 6. udi wakula mu dishilangana

86 Ours : nyama eu kena kuetu kuneku nansha udi usanganyibua kuetu kuneku nansha, mu mukanda wa shiluba mu (1Samuele 17. 34), nyama wa ours udi mukudimunyibue bu nkashama, katuena basue kuangata dikudimuana edi, bualu bua kadiena dilelela nansha. Kadi tudi basue kunvuisha ne udi nyama wa mu mpata udi ne bukole bua bungi kayi upungila lukasa.

Page 346: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

bua “badi bashikame mu diulu” (Filipoyi 3. 19, 20). Bena kilisto, tuleshe “patoke” kakuyi dilubakana muaba wetu (Ebel. 11. 14).

Buakabuluibua 14. 1-13

Kunyima tuboko tuatuleshi busatu bua bubi- kuamba ne Nyoka wa kale anyi Dagona (shap. 12), nyama wa kumudilu ne wa ndekelu ne muibidi (shap. 13) – bikena kumona muanda mutekete bia mu shap. 14 bidi bituangajangana ne mpandalala wa muanda mutekete udi kayi maunze kukumbana (shap. 11. 15). Kadi kumpala kua kutangila bualu bua bubi, Nzambi udi umanya kasumbu kakese aka kapiakapia ka lulamatu, ne ukateka ku luseke. Kasumbu aka, kakatantamena ku bukoya buonso. Mu ditapuluka ne tshisumbu tshinene tshidi tshikale ne tshimanyishilu tshia Nyama pa mpala yabu (shap. 13. 16), dina dia Muana wa mukoko didi difunda pa yabu mpala (nv. 1). Tudi bambule kakuyi bundu dina dia Musungidi wetu anyi ? Buonso badi batunyinguluke badi mua kumona ne tudi ba muntu kayi anyi ? Bena kuitabusha aba badi aba badi balonda Muana wa Mukoko kuonso kudiye uya” (nv. 4; fuany. Yone 1. 36. 37). Bamane kumulonda mu bundu, mu bipendu ne mu makenga, nebikale nbapianyi nandi ba bukelenge buandi. Bakuabu, bua lulamatu luabu kudi Mukelenge, nebashipibue (fuang. shap. 12. 11). Nv. wa 13 udi ubansamba. Kabena mua kujimisha luseke luabu ne kukokesha, badi babikidibua ne badi ne disanka. Ne binzedi biabu bidi bibalonda (tangila bimpe ne, kabiena biya kumpala kuabu nansha, ka bienzedi bia muntu bidi bimuepesha bua kubuela mu diulu nansha). Muanetu munanga, masanka etu kabidi adi matumbuke bikole. Tudi basue kusanganyibua ne ditabusha dikese ku dia bamanyisha ba matuku â a kunshikidilu anyi?

Buakabuluibua 14. 14-20; 15. 1-8

Mukelenge wakamana kuambila bamubandi bandi kale ne: “katataka nenumone Muana wa muntu musombe ku tshianza tshia bukole , ne ulua mu diulu pa matutu” (shap. 1. 7 ; Matayo 26. 64 ne 24. 30). Tangilayi Yeye Muana wa muntu, musombe pa ditutu ditike. Kale wakaluatshikibua ne tshifulu tshia meba, udiluata tshifulu tshia ngolo ; pa mutu pa mulangala udi mutshianza tshiandi kele ka kushipula. Yeye wakalumbuluishabu kudi bantu,

Page 347: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

udi mulue mulumbuluishi wa bantu. Mu dina edi kemudi ufila bukokeshi bua kunowakunene kua buloba, ne kusangisha, bionso bibidi ebi biakamana kuambibua kale (tshilejelu kudi Yoële 3. 13 ; Matayo 13. 30, 39). – Tshitupa tshia ndekelu tshia tshilumbuluidi (mpanza) tshidi ne tshia kubanga ne shap. 15. Kadi musangu eu kabidi, bansantu bapitshila munkatshi mua tshilumbuluidi etshia badi bakubibue (nv. 2-4). Kunyima, banjelo muanda mutekete badi balongolola bua kukumbansha makenga badi balupuka mu ntempelo ne bangata mpanza muanda mutekete miûle ntente ne tshishi tshia Nzambi (fuang. Yelemiya 25. 15). Mulunda wanyi munanga, buloba ebu buangata kunyokibua, ngebu buakatamba Nzambi kunanga tô ne kufila dia Muana wandi umuepele. Bangelo babutudi kabena banji kuangata bukokeshi bua kubutula. Bukokeshi tuetu butudi nabu patudi tuindila mbua mushindu mukuabu : mbua kuaba ngâsa wa Nzambi (2 Kolinto 5. 20).

Buakabuluibua 16. 1-21

Mpanza muanda mutekete idi miela pa buloba idi ivuluisha makenga a kakuata bena mu Ejipitu : mbalanga, mayi akudimuka mashi, midima, biula, makubakuba, mabue a nvula ne kapia (tangila Ekesode 9. 11, 21). Kadi mishindu ya bumanyishi isatu idi mipesha Nzambi muakane kudi tshisumbu tshia batshimunyi (shap. 15. 3, 4) kudi muanjelo wa mayi (nv. 5), ne kudi tshioshelu nkayatshi (nv. 7). Mkenga anayi a kumudilu adi akuata mu dilondangana bitupa bimue ne biakakuta mpandalala inayi ya kumudilu (shap 8. 7-12). Luitanu ludi lukuata Nkuasa wa bukelenge wa mukelenge wa bena Lomo. Luisambombo, ludi lulongolola “nvita ya dituku dinene”. Kundekelu, ne lupanza lua ndekelu diyi dikole didi dilupuka ku nkuasa wa butumbi: “bia buakuenjibua”. Mushindu kayi udidi dishilangane ne diyi dikatumanyisha ndekelu wa tshishi tshia Nzambi ku bualu bua bubi, pakamana kunua Muana wa Nzambi pa mutshi mutshiamakane, lupanza luakadi lutukumbanyine: “Biakumbanyi” (Yone 19. 30). – Malu aa manene adi pabuipi, mutudi katuyi mua kulangana meshi. « Tudi mua kupanga kutangila buloba bu tshintu tshikadi tshimane kuikala tshilumbuluishibue, bikale ne bamanye bukole bua tshilumbuluidi budibu (buloba) kabuyi mua kupanduka… Ebi nebitulame bua kuikala ne mu ditanashi ku bubi budi mu

Page 348: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

buloba, nansha ku tshilumbuluidi tshia Nzambi tshidi tshimuindile » (W. Kelly).

Buakabuluibua 17. 1-18

Lupanza lua ndekelu luakadi lukumbasha tshilumbuluidi kudi Babulona (shap. 16. 19), tshiena bualu tshia Babulona tshidi tshisulakasha mu shap. wa 17 ne 18. Bidi bualu bau Ekelesia wa dipambuka (Apostate), buena kilisto bua kumishiku anyi bua ku mesu, kuikala bana ba Nzambi balelela buonso nebikale batupuludibue nabu ku dilua dia Mukelenge wetu Yesu Kilisto. Kayi ne lulamatu kudi Kilisto, wakashisha ku dipunga bipngidi ne buloba ne kabidi ne mpingu. Kutangila, bu muakamba muntu mukuabu ne : « dinyangupa didid dimueka ku mesu dimpe ke mudi bualu budi butamba bubi ». « Mukashi wa masandi » eu, udi « mushikame pa nyama », wangata bukole buende ku bukokeshi bua tshididi (nv. 3). Kutangila Mukelenge wakadi wamba ne « bukelenge buanyi kabuena bua pa buloba ebu nansha », mukashi eu wakakeba yeye bukokeshi bua pa buloba (Yone 18. 36). Kundekelu ne nangananga, wakakengesha ne kushipa bansatu babungi (nv. 6). Ku bualu ebu bunene, Mupostolo udi dikema dikole didi dikuata mupostolo. Mushindu eu ke walua ekelisia anyi ? Eyo, bualu buende mu bikondo bionso biandi pa buloba, buakajika ngikadilu eu, mu dindila dia ngikadilu wandi mubi wa ndekelu udi muakudibue apa. Kadi nv. 16 ne 17 idi ituambila mushindu kayi wa butuka « mamu eu wa dinyanguka dionso ». Neangate difutu diakapeshaye « bamanyishi ba Yesu », tshiambilu etshi mutudi tujingilula buipbe buonso bua mutshima wa Nzambi (nv. 6 ; tangila kabidi shap. 2. 13).

Buakabuluibua 18. 1-13

Tudi mua kufuanyikija bunyi buonso bua bikena kumone ne mindidimbi idi ilesha anu malu amue anyi binfuanyi bimue kupitshila ku bulongolodi ne butoke bushilangane. Dshimbuka dia Babulona didi dimonyibua apa bu dimane kukumbasha kudi « Mukelenge Nzambi » (nv. 8. 20). Kadi kumpala dî dia bukokeshi diakadila mu nv. 4 « umukayi munkatshi muandi, tshsamba tshianyi » (fuany. Meyi a tshiprofete a Yelemiya bua bualu bua Babulona: shap. 51. 7, 8, 37, 45…). Dibikila edi dikadi diunvuika ne matuku

Page 349: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

aa: “umukayi munkatshi muabu, ne nuikale batapuluke nabu, bu mudi muamba Mukelenge…” (2 Kol. 6. 17). Muana wa Nzambi yonso udi mulombibue bua kutapuluka ne batendeledi ba pa buloba ne ku malu mabondakane, adi matulesha muaba eu mu ngikadilu wabu wa ndekelu (fuang. Nomb. 16. 26). Bakuabu nebatubande bua kupanga kua dinaga kudibu, bua kuikala ne buakane bupitepite, ne bikale ne nyuma wa lutambishi. Kadi tshidi ne mushinga ntshia kutumikila Mukelenge. – Nv. wa 12 ne 13 idi itela bungi bua “malu onso adi asanganyibua mu buloba”, adi malonga bua kusankisha nkuka ya bantu (1 Yone 2. 16, 17). Idi ibanga kumutu ne tshidi tshitamba kujingibua: ngolo, ne ijikija ne tshidi ne mushinga mukese ku mesu kua Ekelesia eu mubi …kadi tshidi ne mushinga wa bungi kudi Nzambi: Misuke ya bantu.

Buakabuluibua 18. 14-24

Miadi wa ba ngenda (nv. 11, 15…), idi ituvuluisha diabakana dia Demetelio ne dia basongi ba mpingu ba mu Efeso batshina bua kujimija “tshipetelu tshiabu tshia biuma” ne “disanka dionso” dia kadi tshintendelelu tshia mpingu tshibapesha (Bienz. 19). Mu ndondo, ndishilangana kayi didi pankatshi pa “Atemise87” munene wa bena Efesone “Babulona munene”, pankatshi pa mpingu ya ba bisamba bia bende ne dinyanguka dia buena Kilisto? Udi anu mua kutamba kudiunda ntendelu udi upesha muntu butumbi ne mamuma adi asankisha mutshima wandi (nv. 14), adi amubomba bua kuladika konko kende ka mutshima (Biombelu bidimu ne mudimu munene: nv. 22; Dan. 3. 7), udi utekesha bu ngenda mushinga, ne wambuluisha ditabusha dia bisankasanka bionso. Bidi bikengela kumona ku dijika dia tshidimu, mushindu kayi udibu banyanga difesto dia kuledibua kua Mukelenge Yesu Kilisto. – “munkatshi muandi (Babulona), bakasangana mashi…a bansantu (nv. 24). Kale mu musoko wa Kana, ku tshibangidilu tshia Mukanda wa Nzambi, muakadi bintu bimpe bia mishindu ya bungi, pakadi mashi a Abele ela lubila (fuang. Gen. 4. 10 ne 17…). Lelu, ntendelelu wa pa buloba udi ne disanka, padi bena kuitabusha balelela bikale bakenga ne mu kanyinganyinga (Yone 16. 20). Makelela, tshiambi! Webe neuvuike

87 Mu mukanda wa Français dina dia « Diane » didi dikudimuna mu tshiluba ne « Atemise »

Page 350: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

apa pa buloba, kadi disanka dia diulu nediandamune (nv. 20). Nzambi atupeshe bua tuetu kumona ku ditabusha malu onso bu mudiye uamona!

Buakabuluibua 19. 1-16

Didinga dia dia Babulona, ne diditambisha diandi dia kuikala Ekelesia, diakamana kubondakashibua. Katataka Mukelenge udi ulesha Ekelesia wandi mulelela kudi babikidibue mu dibanji dia mu diulu. Diulu didi diela mbila ya ditumbisha bualu bua didi dibandilamu bunene bua bubanshi bua ngasa ne bua butumbi bua Nzambi. Ku disanka dia Mubaki, dia mukashi musela nediandamune! Wakamana kudilongolola, ne buimpe buandi budi mu bienzedi bimpe bia bansantu biakadianjila Nzambi kubalongoluela bua buobo bendelemu pakadibu pa buloba. Kadi “babikidibue” nebikala pabu bûjibue ne disanka. Bualu bua udi ne mukashi udi Mubaki, kadi mulunda wa mubaki udi ne disanka bualu bua dî dia Mubaki” (Yone 3. 29). Katupu muoyo nansha bua kuindila dituku “diakatubangidilabu bua mulume umue” bua tuetu kufidibua kudiye bu “Mukashi utshidi Kamama” (2 Kolinto 11. 2). Tumulamine bunene buonso bua dinanga dietu. – Kadi, bikaleye udi Munangibue kudi Ekelesia, bua bantu ba pabuloba udi ulua musombuedi munene. Mu dina diakangataye diambedi kale bua kulesha ngasa ne bulele, edi dia “dî dia Nzambi”, udi uya mutangile kumpala bua kukumbasha “malu makole” (Misambu 45; tangila 59. 18; 63. 1-6). – Mulunda wanyi, diba kayi ne mushindu kayi udi musue kusambakana ne Yesu? Matuku aa bu Musungidi anyi katataka (udi wamba ne ndi ndua katataka) bu mulumbuluishi?

Buakabuluibua 19. 17-21; 20. 1-6

Bishilangane ne “dibanji dia bidia bia Muana wa Mukoko », tangila tshidibu babikila mu mipinganu ne « didia dinene dia dilolo dia Nzambi » (nv. 17 ndekelu; Mis. 2. 4, 5; Sefa. 1. 7). Diluangana dia ndekelu dia biluilu bia Muana wa Nzambi ne mukelenge wa bena Lomo, nedishike ku dibutula dia tshiendelele mukelenge wa bena Lomo eu. Kakuyi tshinga tshilumbuluidi, Nyama eu ne Mufuilakanyi ne Kilisto, nebedibue ne muoyo mu ngena (fuany. Nomb. 16. 33 ; Mis. 55. 15). Kunyima Nzambi udi utangila bualu bua mukelenge wabu Satana. Shap. 12 wakatulesha muedibue panshi mu

Page 351: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

diulu. Apa, mundidimbi wa Lukanu ne luvungula bidi bipumbisha mushipianganyi eu bua kupanga kupabuisha bantu. Kundekelu, nv. 10, udi umulesha kunyima kua bidima tshinunu bia bukokeshi buakane bua Muana wa Nzambi, udi (satana) ulua kusambakena ne bena diende babidi mu dijiba dia kapia (Mat. 25. 41). Tudi tunvua bimpe kakuena mukanda wa mu Mukanda wa Nzambi udi Satana wela mpata, bu eu wa Buakabuluibua nansha. Bua kupubisha bua kaubadibu, udi ujadikila bena kuitabusha bua bukole buawu. – Satana musuikibue, kakuena tshintu kabidi tshidi tshitantamena bukelenge bua butumbi bua Mukelenge. Tuamuonyi ne Bukelenge ebu, bishilangane ne mushindu udi bantu babungi belangana meshi, kabuakulua ku dilondangana dia dilongolola malu a pabuloba nansha, kadi ku tshilumbuluidi. Bana ba Nzambi banangibue, Kilisto udi musue kuabanyangana netu bukokeshi buandi (Dan. 7. 18). Katudi bulunda ne bantu ba pa buloba batualua kulumbuluisha nasha makelela (1Kolint. 6. 2).

Buakabuluibua 20. 7-15

Bidimu tshinunu bia masanka, kabiakushintulula mutshima wa muntu nansha. Satana musuludibue, neajulu ditomboka dinene dia bisamba, dialua Nzambi kuandamuna ku tshilumbuluidi tshia matuku mipie ne tshia tshimpitshimpi. Katataka diba dia mushinga dia munkatshi mua beba makuabu diedi ngonga: Ebel. 9. 27 udi ukumbana – kadi kabidi Yone 5. 24-. Bafue buonso badi bimane kumpala kua Mulumbuluishi Munene. Kuakadi dishilangana munkatshi muabu pakadibu ne muoyo pa buloba. Bakuabu bakadi banene batumbishibue kudi bantu nabu (Luk. 16. 19), bakuabu bakadi bakese anyi ne muinshi mua mulongo (Luk. 23. 39). Batangilaku buonso basanyishe kakuyi dishilangana, “bualu bua buonso bakenza bibi…” (Lom. 3. 23). Bua kubajadikila, Mikanda idi ibuludibua, mudi muntu ne muntu usanga ne bukole buonso bienzedi biandi bifund ku tshimue ku tshimue (Mis. 28. 4). Ne nganyi udi mua kuitaba dibala diau nansha dia dibeji dimue dia bienzedi biende ! Mukanda wa muoyo kabidi udi mubuludibue. Kadi anu bua kutangila ne mena abu kaenamu nansha. Tshilumbuluidi tshinene tshidi ne belayi mu midima ya pa mbelu (Mat. 22. 12, 13). Badi basangamu satana, kumpala kua balunda bandi ba dikenga bua

Page 352: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

dikenga dia tshiendelele kadiyi ne ditekemena ne kadiyi ne ndekelu… - Muena kuitabusha yeye, kakuikala mulumbulushibue bilondeshele bienzedi biende nansha, kadi bilondeshele bienzedi biakane bia Mukelenge Yesu.

Buakabuluibua 21. 1-8

Dibeji didi dikudimuke. Bualu bua bufukibua bua kumudilu buakushika. Tshiendelele tshia butumbi tshikubanga, tshikala Nzambi « munyunguluka kudi bifukibua bibeneshibue bivuijibue bikumbane bua kumumanya ne kumunvua…mu dlabula dia buimpe buabu nkayabu pikala bikondo kabiyiku kabidi » (bu mudi muanetu JND mufunde mu introduction à laBible p. 1). Pa diba adi mbuwa (mundidimbi wa dibondakasha ne ditapuluka dia bisamba) kakuikalaku. Bapikudibue buonso nebikale bamane kufika ku dilobo, mbuena kuamba ne mu diulu. Kadi Nzambi ke utubuluila musanga nansha umu tshituapetamu ; anu bua kutusambe udi utuambila tshituikala katuyi mua kusanganamu : mu buloba ebu bupiabupia, lufu ne luikale lubutudibue (1 Kol. 15. 26, 54) ; butuku anyi midima kayakuikalamu, nansha milau (nv. 25 ; shap. 22. 3, 5) ; kamuyi muadi nasha disumakasha dia menu, ne ntatu, bipeta bionso bia bubi nebishike, bualu bua nsubu wa Nzambi neikale tshiendelele ne bantu (nv. 4). Kadi buonso bikale bashale pa mbelu ? Luseke luabu neluikale ne lufu lua tshiakabidi, midima, muadi ne kusumakasha kua menu mu ditapuluka dinene ne Nzambi muakane. Muamua nemuikale bena mitshima mikole, ne kabidi bena buwa : aba bakapanga kuangata dipangadika dilelela bualu bua Mukelenge. Ne kabidi ne bena mashimi ne bena lubombo. Mulunda, itabuja kabidi bua tuetu kukukonka bua musangu wa ndekelu, newikale muaba kayi mu tshikondo tshia tshiendelele ?

Buakabuluibua 21. 9-27

Kunyima kua bamane kubulula tshilulu pa ngikadilu wa tshiendelele (nv. 1-8), Nyuma udi upingana kunyima mu tshikondo tshia dikokesha dia Kilisto. Udi utulesha Musoko udi kaûyi Lomo anyi Babulona kadi Yelushalema Mupiamupia « Mukashi, mukashi musela wa Muana wa Mukoko ». Diunvuija dionso edi didi dia mifuanu. Meshi etu a tshikondo etshi kaena mua kubuela mu ndondo bua kunvua anyi nyuma yetu kulenga bintu bia bufuki ebu bupia bupia nansha (1 Kol. 13. 12). Mushindu kayi wa kunvuisha

Page 353: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

muntu mulela mpofo tshidi tshikale makala anyi couleurs ? Bua bualu ebu Nzambi udi wangata tshidi tshitambe kuikala tshimbe ne tshia mpukapuka pa buloba : ngolo, mabue a mushinga mukole, bua kutupesha ka disha ku bidi diulu ditulamine. Mabulunga a bukenke ne lumbu lua jaspe (nv. 11, 18) bidi bituambila bua tshimuenenu tshia matumbi a Kilisto mu ne kudi Ekelesia (shap. 4. 3). Wowo eu udi mukenkesha kudi bukenke bunene mu muinda : butumbi bua Nzambi « busangisha » mu Muana wa Mukoko (nv. 23). Ku luende luseke, musoko eu mupia mupia udi ukenkesha buawu bukenke bua buimpe bua buloba bua bidimu tshinunu (nv. 24). Ke tshidi Yone 17. 22 wamba : « Butumbi buwakumpa, meme nakubapabu kabidi… meme munda muabu ne wewe munda muanyi ; bua ba pa buloba bamanye… ». – Ne mushindu kayi udi tshintu tshibi mua kubuela mu musoko udi Kilisto mushikame ? (nv. 27 ; Bala 2 Kol. 7. 1).

Buakabuluibua 22. 1-9

Nv. 1-5 udi ukumbasha tshikena kumona tshia Musoko mupia mupia mu tshikondo tshia bidimu lukama. Ne tudi tumona mushindu udi dibeshi dia kumudilu ne dibeshi dia ndekelu dia Mukanda wa Nzambi bifuananga. Mifundu idi ibanga ne ishika ne mparadizu, musulu, ne mutshi wa muoyo… kadi, bu muakafunda mukubu muan’et, ndekelu udi mutambe mbagilu buimpe, l’Omega munene mutambe Alpha, mparadizu ulualu ke wakale udi mupetshibue nansha, eu udi « mparadizu wa Nzambi » (nv. 2. 7) muikale ne Muana wa mukoko wa tshiendelele wakafu bua bualu buetu. Babuelamu anu bantu babi basungidibue patupu ku ngasa, bantu bu mudi banyenganganyi bakudimune mutshima (Luk. 23. 43). Ne mudimu wa badi bashikamemu newikale tshinyi ? Nebakuatshile Mukelenge wabu mudimu (nv. 3 ; shap. 7. 15) ; nebakokeshe nandi (nv. 5 ndekelu ; Daniele 7. 27). Kadi tshikala ne mushinga kudibu mutambe ne wa bukelenge : “nebamone mpala wandi…” (nv.4 ; Mis. 17. 15). – Misangu yonso, mupika “kena mumanye tshi Mfumu wandi wenza nansha” (Yone 15. 15). Yesu yeye kena usokoka bapika bandi, bamane kulua balunda bandi, “malu adi amba kumueneka katataka” (nv. 6). Kabiena bualu bupia bupia patudi tubuela anu bikese mu malu adi matutangile anyi adi bua bualu buetu anyi ? (1 Kol. 2. 9).

Page 354: Chaque jour les Ecritures en Tshiluba · Web viewdia Mukelenge wetu Yesu Kilisto kudi satana muteyanganyi, didi divuluija bena kuitabusha ne, didiunda dia muoyo wa buana bua Nzambi

354

Kabiena ne nangananga kanyinganyinga kakole, patudi katuyi tuangata ne mushinga munene bionso biakamana Tatu wetu kulongoluela bua butumbi ne disanka dia Muana wandi anyi ? (Yone 14. 28, ndekelu).

Buakabuluibua 22. 10-21

Bua Daniele ne bena Yuda, mei a tshiprofete akatekibuatshimanyishilu mbuena kuamba ne akalamibua tô ne dikumbana diau dilualua (Daniele 12. 9). Bua bena kilisto kaena masokokibue nansha (nv. 10). Mukanda onso wa Nzambi mufunda udi mumupesha bua yeye kûnvua ne kuitabusha. Mukelenge atambe kutukuatshisha bua kûbala misangu yonso ne lukunukunu (Yone 5. 39) ! Mu dilua diende atusangane munkatshia mua aba badi balama dî diandi ne badi kabayi balekela dina diandi (shap. 3. 8) ! Dina edi dinene dia Yesu, dina diabumuntu buandi, didi dituvuluisha misangi mipita pa umue kudiye nkayandi : « Meme Yesu », ndi « Mutoto wa nkesha anyi wa mudinda », yeye udi ulua (nv. 16). Katuena tuindi bualu, kadi tudi tuidila Muntu kampanda utudi bamanye ne utudi banage. – « Lua ! ». Ku dijinga edi ditabulusha kudi Nyuma, mulayi wende udi wandamuna « ndualua katataka » (nv. 7, 12, 20) ; kulonda kabidi dinanga dia mukashi : « Amen, lua Mukelenge Yesu ». – Tuakakudimuna mitshima yetu bua kumukuatshila mudimu : kubikila buoso badi ne nyota, buonso badi basue (nv. 17)…ne bua kumuindila. Kadi Mukelenge udi mumanye ne, bua etshi ne tshiatshia, tudi bualu ne ngasa yonso (nv. 21). Ke bua tshinyi Nyuma wa Nzambi udi ushikisha Mukanda eu wa tshilumbuluidi ne dî dia Nzambi dionso dijima pa mulayi eu wa ngasa. Udi Mushimi mupuangane ne mukumbane watulama« tô ne ku dilua diandi » (1 Kol. 11. 26 ndekelu).