Embed Size (px)
Citation preview
DORSIÈRCarnaval
RESCONTREDominique Pauvert
MUSICANux Vomica Feràmia
# 48
- M
arç
/ Abr
il de
201
9 - 5
€
EditoSébastien PUGIN Cap Redactor
DIRECTEUR DEPUBLICATIONPierre Loubère
RÉDACTEUR EN CHEFSébastien Pugin
RÉDACTEURSSilvan ChabaudCaroline Dufau
MAQUETTISTEElodie Saulnier
IMPRESSION & ROUTAGEGrapho12 Imprimeur(Villefranche-de-Rouergue)
PUBLICITÉ[email protected]
Remerciements à nos partenaires, relecteurs,contributeurs et collaborateursLise Gros, Sylvan Carrère, Miquèu Pujol,Tristan Gahùs, Cathy Lacroix, Jacme Taupiac, Emilie Bosc, La Galipòta, Sébastien Pugin, Cécila Chapduelh, Hervé Terral et Lili Pinçon.
Lo Diari et lodiari.com sont des publications de l’IEO Midi-Pyrénées, association sise 11 rue Malcousinat 31000 Toulouse
ISSN : 2427–5735
Illustration © Elodie Saulnier, 2019
Carnaval qu’ei arribat !Qu’èi eth contentèr de v’anonciar qu’aqueth
numero deu Diari ei dedicat a la hèsta universau deu carnaval.
Cada fin d’ivèrn, eth carnaval que’s celèbra de pertot en Occitania tanben.
Au mei de quauques carnavals, la lenga que s’i a sabut resistir. Pendent aqueths moments populars e tradicionaus, d’excès codificats e de disparicions deus estatuts sociaus, la lenga qu’ei demorada un element hòrt e constitutiu de la hèsta.
De Tolosa entiò Nissa, de Limós entiò Pau, que viatjaram per l’Occitania, tà véger aquera hèsta de qui ei com la lenga nosta, una e divèrsa a l’encòp.
Entrevistas, articles istorics e reportatges que’vs permeteràn de'n saber mes sus carnaval e de’vs hèr passar ua bona pausa en tot anar de cap tà la lutz… de la prima. La foncion permèra deu carnaval.
1 AN
ABONATZ -VOS A
1 AN6 NUMEROS
Vos cal decopar e tornar amb vòstre pagament a :
IEO MP - Lo Diari 11, rue Malcousinat
31000 Toulouse
LO DIARI
abonatz - vos en linha 1 lodiari.com/botiga/abonament-diari
M. Mme.
Nom - Structure :
Je m'inscris à la newsletter du magazine Lo Diari.
Prénom - Contact :
Adresse :
Code Postal :
Pays :
N° Tél : E-mail :
Ville : Date et signature :
Souhaite souscrire abonnement(s) à 24.90€ l’un, servi en zone2 soit € de port, soit un total de € réglés par chèque à l’ordre de « IEO MP »
Les informations recueillies à partir de ce formulaire font l’objet d’un traitement informatique destiné à l’IEO Midi-Pyrénées – Lo Diari. Conformément à la loi « informatique et libertés » du 6 janvier 1978 modifiée, vous disposez d’un droit d’accès et de rectification aux informations qui vous concernent.L’abonnement est valable pour six numéros à compter de la réception du paiement. Tout nouvel abonnement reçu immédiatement avant ou après le bouclage du numéro en cours pourra être reporté en conséquence. 1 - Abonnements Zone 1 uniquement (paiement par carte bancaire)2 - Zone 1 : France Métropolitaine, frais de port inclus ; Zone 2 : DOM-TOM, Union Européenne et Suisse, 4 € de frais de port par an ; Zone 3 : Reste du Monde (hors Union européenne et Suisse), 6 € de port par an.
6 NUMÈROS24.90 €
2
18PAGI
NA
DORSIÈR
Art Cie e Belle Pagaille
Somari
29 • Libres• Occitan blos
30 • Tòca Maneta
31 • TV• Libe joens
32 • Edicions
34 • Agenda
6 • Fotomatòn
7 • Literatura
8 • Clic & Scroll
9 • BarrutlatgesLimós
10 • MusicaNux VomicaFeràmia
12 • Lo Scopitòne
13 • Per la veirinaentredubèrta
14 • Literatura
15 • D'escart e de talvera
16 • TeatreArt Cie e Belle Pagaille
17 • Carnaval Biarnés
18 • Dorsièr- Caramentrant, Carnaval e Calivari ! - Dominique Pauvert - Djé Balèti - Lo Carnaval de Bordèu - Critica literària
Dobrissèm nòstre dorsièr coma se dobrís la fèsta màger del mond occitan (saique, la fèsta màger del
mond entièr ?), en invocant lo retorn de la lutz, de la saba
e la sortida de l’ors.
Quand los Capulets parlan en occitan,una adaptacion de Romeo e Julieta. Doas companhiás se son recampadas per un trabalh collectiu sus un tèxt màger de William Shakespeare. 16PA
GINA
TEATRE
Caramentrant,Carnaval e Calivari !
6 – Lo Diari
ALIC
ETR
AISN
ELET
NO
FOTO
GRA
FA S
ENS
FILT
RE
Fotomatòn
Ai observat cossí lo fach de se dessolidarizar de la tèrra entrava dins lo vocabulari de cada jorn.
E la fotografia, quin i ès arribada lavetz ? Me soi formada al reportatge fotografic. M’a permetut d’apregondir, de balhar una valor ajustada a mon trabalh. Prenguèri consciéncia qu’èran d’istòrias e de moments unencs. I a la mission de gardar un pichon quicòm e l’importància d’aver un supòrt de restitucion. Per la memòria, la reconeishença, per mercejar del partatge e del temps passat.
Que son las toas inspiracions fotograficas, artisticas ? Som subresensibla a la pintura. Polloch, Solatge… Als poètas coma Prévert o René Char tanben Lors univèrs me balhan un sentiment de libertat absoluda. Som tocada pels païsatges, i a tostemps quicòm ligat al temps. Explòri los haïkus fotografics contemplatius : son de serias de 3 fòtos coma d’haïkus japonés.
Es un desfís #nofilter, sens filtre ! (arríders) Perqué n’ai un sadol del mond que pòdon pas mai apreciar una fòto non-retocada. La poesia de la realitat, sens anar cercar « l’exoticitat », aquò me pertòca.
Que gavidès missions de collècta en Normandia, en Gasconha, en Pèiregòrd, en Arièja… De scientifica a artista fotografa, quin vives aquera postura dobla ?Pòdi pas desconnectar la realitat sociala de l’observacion scientifica. E quand sabi que som en fàcia d’un dels darrièrs locutors, i boti encara mai de còr a l’obratge ! Es la vida reala, umana. N’es pas un conte, son de mots e d’istòrias personals. Ai l’impression que la postura scientifica empacha de conéisser lo terrenh, sustot quand trabalhas sus una lenga que se pèrd. Cal prene en compte los paramètres e los ritmes de vida, e sustot pas arribar amb d’idèas preconcebudas. La postura scientifica ven aprèp, al moment de tractar las dadas.
Caroline Dufau
Alice Traisnel, qui ès donc ? Som etnolingüista e fotografa documentària. Passi de temps amb de personas qu’an de causas a transmetre e i pausi mon agach scientific e/o artistic.
As un tema de predileccion ?Diriái lo rapòrt entre l’òme e l’animal, la realitat del monde païsan. Èra una curiositat a la debuta, puèi ai descobèrt lo contact amb l’animal, l’agricultura, cossí te càmbia d’anar al ritme de las bèstias, amb paciéncia e umilitat.
Quin e’t botès a l’occitan ? Èri perduda dins lo Larzac, doas mametas charravan en una lenga que ne coneissiái pas a l’epòca. Causiguèri d’estudiar l’occitan. Dins mon trabalh, la lenga de rescontre compta fòrça dins la relacion amb lo mond. Subretot quant es la lenga mairala. En 2014, pel memòria de màster, causiguèri lo subjècte de la modernizacion de las lengas dins la transicion de la bèstia al tractor, amb totas las observacions lexicalas, morfologicas, tecnicas, los emprunts...
Contes pebrats e salats – Contes licencieux d’OccitanieAnthologie du conte populaire occitan – Tome 6Daniel LoddoCORDAE / La Talvera21 x 15 cm - 578 p.18.00€
Literatura
Lo Diari – 7
Un còp i aviá... lo seisen tòme de l’antologia del conte popular occitan ! L’associacion CORDAE / La Talvera nos regala amb aqueles Contes pebrats e salats, aprestats per Daniel Loddo. Al menut, non pas un quasèrn de recèptas, mas un polit recuèlh de contes, sus de tèmas licenciós, e saborós.
D’ordinari, aqueles contes se transmeton a l’oral, d’un contaire a un autre, en familha, entre amics. Aqueste recuèlh los classa per tèmas divèrses, cadun transcrich dins sa lenga originala, l’occitan, puèi revirat en francés, amb un pichon comentari explicatiu. Aprèp lo disc Cançons pebradas1 sus la meteissa tematica, l’associacion La Talvera reculhiguèt aquí mai de 330 contes, transmeses per 136 contaires. L’objectiu principal es de far rire, e los subjèctes per se trufar mancan pas ! Sèm avertits, un fum d’aquelas istòrias passan l’òsca.
Per exemple, las contrarietats olfactivas de Monsur de la Bragueta pendent una visita a Tolosa amb una femna leugièra respondon al comic universal dels pets al lièch del Miquelàs e sa femna. Se l’erotisme e l’escatologia son plan presents tot lo long dels racontes, lo domeni religiós i es tanben plan representat. De tot temps, los curats, las religiosas, los presics, las confessions, e lo Sacrat en general, foguèron un subjècte de trufariá pel monde.
Aital, i podèm trapar l’istòria del Curat de Sant Mafre, que brandís un salcisson en plaça de son crucific pendent lo sermon. O aquela, mai corteta, de las polas que se solatjan sus la cadièra, perturbant lo presic e las paraulas del prèire, dins Las polas dins la glèisa. E encara, dins Sant Pèire e la femna, una contaira nos porgís sa version de la creacion dels òmes e de las femnas. Lo repertòri dels contaires populars es larg. Un autre tèma que torna dins lo recuèlh es lo dels cocuts. Totjorn enganats pels factors, pels mètges o pels curats, lo malastre d’aqueles personatges fa rire lo monde, que lor aventura siá tirada de facècias o, segon qualques contaires, d’istòrias vertadièras. I trobam tanben de contes suls enfants, suls animals, sus la medecina, sus la caça, o encara sus la politica.
Mas benlèu que ne coneissètz ja, ausits al canton del fuòc, pendent una velhada, contats pel papet o pel vesin. Aquestes, foguèron collectats entre 1978 e 2018, en Albigés, Carcin e Roèrgue, per l’associacion La Talvera (que festejarà ongan sos 40 ans). Recampats e comentats per Daniel Loddo dins aquel obratge, los contes, licenciós o non, son encara vius e populars sul territòri occitan, e s’ameritan d’èsser legits, ausits, e subretot contats (en occitan) mantun còp mai !
Emilie Bosc
Daniel Loddo
Contese salatspebrats
1 - Cançons pebradas : chansons grivoises d’Occitanie, La Talvera, CORDAE/La Talvera, 2011
8 – Lo Diari
Clic & Scroll
Los tèxtes que muishan aqueths Tribunaus Carnivòras oficièvan preus quartièrs tolosans de Naut-Bernat, de Matabuòu, Sent-Çubran, e a la comuna de Grisòlas dab lo Jutjament de Mal-unit, a la Cavalcada de 1850. Trufandisas vielhas coma lo monde, las istòrias domesticas que hèn arríder dempuish que lo maridatge eterosexuau ei la nòrma de la nosta civilizacion. Los noms que son causits o inventats dab suenh, entà balhar aus personatges ua dimension comica. Lo jorn deu Carnaval, lo praube Mal-Unit, vielh « forjaire de clavelons e negociant sul fèr rolhós » de mestièr, que’s tròba acusat preu Tribunal de Sent Cocut de huéger las soas responsabilitats :
“Aqui, d’aprèp l’antica usatge,tot òme que n’a pas un an de maridatge,cal que baise la còrna e fasca seramentDe l’i restar fidèl perpetualament. (…)
Ongan le Mal-Unit s’es rendut plan copable ;Car au lòc de montar sul teatre d’aunor
Per la saludar la còrna e l’i faire un poton,A preferat – le Miserable !
Desertar la comuna e se tener amagatEn pensant que benlèu seriá pas castigat”.
La senténcia n’ei pas trista : asséde’s sus un ase de la part envèrsa, arrapà’s a la coda de la bèstia (donc pleà’s las mans de merda), har peu mélher tà non pas copà’s lo mus, e passejà’s atau a la vista de tots. Après lo gran classic deu marit cocut e cornard, qu’avem lo personatge de l’òmi mautractat per la hembla. L’inversion que vien segotir lo modèle, entà escarnir lo carcan deus genres. Que vad victima d’un maridatge mancat e d’ua hembla embroishada e mauhasenta. E se la hembla ei « maruca », lo marit qu’a per tòrt d’estar flac, de’s daishar violentar au lòc de s’arrequilhar e de tiéner bon, tà balhar l’exemple d’un mascle hòrt. Que’s defen preu mélher, lo praube cafetèr Dominica Plastron deu costat de Sent Çubran. Medish procès entaus tres òmis Tornicòl, Tuavèrs e Detestasopa, qui’s deven plegar a la lei deu Carnaval, preu barri de Matabuòu. Tot parièr entau perruquèr Bonifaça Coton, a Naut Bernat, « acusat de s’éstre laissat batre per sa femna, e d’aver compromes la dignitat de l’òme, a qui la fòrça e l’autoritat son acordadas ; l’una per natura, e l’autra per las leis. » Praubes d’eths ! E har córrer l’aso !
Lo machisma ambient qu’ei tant flagrant e exagerat, que vau mélher córrer aqueths tèxtes en tornar plaçar lo tot hens ua epòca. Adara, ne haré lhèu pas tant arríder... Totun, l’escritura fina, las situacions umoristicas, la mesa en scèna e la cançon qui acaba lo tot, que’n hèn ua lectura irresistibla. Bahida aqueths tesaurs qu’inspiraràn tà tornar crear los Tribunaus Carnivòras de uei, dab acusacions e senténcias navèras, e contunhar de segotir las nostas moralitats escahidas.
Caroline Dufau
de TolosaLo clic & scroll que se’n torna dab ua seria de tesaurs numerizats, gessida deu patrimòni proverós de las pajas enjaunidas, mercés a la bibliotèca numerica de Tolosa e au son portau Rosalís (relaiadas preu Cirdòc). Las pèças de teatre carnavalenc deus Tribunaus Carnivòras que son disponiblas en linha, a consultar o a telecargar. Aqueths tèxtes tot en rimas, fins representants d’ua elegància peberuda, que son un fòrt bon mejan de s’immergir hens l’esperit hestiu a l’anciana e hens un parlar « mondin » (tolosan) deus shucós, que v’ac prèi !
TribunalsCarnivòras
Los
L'Aragou / Les Blanquetiers / Les Aïssables© Luc Greliche - http://luc.greliche.free.fr
Lo Diari – 9
Barrutlatges
I a de luòcs que son ligats, prigon-dament, a una fèsta (al mens que siá l’invèrse ?). Entre autres, Carnaval es estacat a l’anma d’un endrech, a l’esperit d’una ciutat. Es interessant de véser que i a una relacion estrecha entre los òmes, l’espaci e lo temps, dins una celebracion qu’es a l’encòp universala e diferenta a cada canton del mond.
Limós n’es un exemple perfièch. La vila, bastida sus las ribas d’Aude que davala dempuèi las nautors del massís de Carlit fins a la plana viticòla, es reputada per sa famosa blanqueta tan coma per sas fèstas. La ciutat collecciona los recòrds : sa blanqueta es lo primièr vin efervescent del mond (1531) e son Carnaval es lo mai long : dura tres meses ! Justament, l’UNÈSCO lo reconeguèt coma patrimòni cultural immaterial, de salvagardar e de far viure. Mas pas de lagui ! La fèsta es plan viva ! Cada annada recampa las generacions dins una dança a l’encòp joiosa, misteriosa, graciosa e pivelanta. Tot se debana a l’entorn de la plaça de la Republica, cada dissabte e dimenge (generalament de genièr a abrial, entre Nadal e la Setmana Santa) e segon un ritual plan precís e adobat a l’avança pel Comitat de Carnaval. De « bandas » (un vintenat de gropes) organizan, cadun son torn, la fèsta. Cada « banda » es un collectiu que los membres ne foguèron acceptats a l’unanimitat, e correspond siá a un quartièr de Limós, siá a una corporacion, una classa d’atge, o autre... cada collectiu es generalament nomenat en occitan qu’es la lenga d’aquela fèsta : los Aissables, las Femnas, los Estabosits etc.
Los membres d’una banda, apelats « Fecas », pòrtan totes lo meteis costum. An aquela d imens ion collectiva, cal apondre la possibilitat de participar al Carnaval coma « Godilh », es a dire d’un biais individual, a costat de la banda, e sens seguir un còdi vestimentari fixe. L’idèa es de realizar un « torn de plaça », en seguissent de gropes de musicians que jògan un repertòri especial, de bar en bar. La plaça deven un univèrs, un centre del mond, ont, cada fin de setmana, vira la ronda colorada e mascarada de Caramentran. I a tres sortidas dins la jornada. Segon los moments, la musica e lo tèma càmbian, se pòt far allusion a l’actualitat, virar en derision una situacion locala o nacionala. L’esperit reborsièr e provocator es essencial, paraulas ironicas e palhardas, sovent en occitan, gisclan a cada comptador !
La sortida del ser es la mai particulara, se’n destaca un ambient quasi mistic : es a la lusor dels fanals que tot se debana, sus una ritmica mai lenta e suava. Las « Fecas » tenon una caravena en man (que revertariá los gavèls ?) que dreiçan en l’aire, en dançant amb gràcia e finesa, dins una magia de l’instant mentre que los godilhs « chinan » e atissan tot un cadun. Lo public es mes a contribucion, enebit d’èsser sonque espectator : lo moment es de viure, dins sa fòrça, sa totalitat. Es impossible de rendre, a l’escrich, l’intensitat d’aquel Carnaval, a l’encòp doç e capvirat. La ronda de las « Fecas » e dels « Godilhs » es un cicle, un temps claus e etèrne que, al còr de l’ivèrn, nos mena plan planet cap a la lutz de la prima.
Silvan Chabaud
LIMÓSal temps de Carnaval !
Per seguir lo viatge :Reportatge vidèo - Camina al carnaval de las Fecas,Piget prod, 2006.
Nux VomicaManda ! Nissa mediterranèa
15.00€
10 – Lo Diari
Musica
Lo 16 de març, Nux Vomica sortís un disque nòu : per aqueu Diari especiau Carnavàs podiá pas mielhs tombar ! Se i a ben un grope de musica actuala, en lenga d’òc, qu’es ligat a la cultura viva, populara e carnavalesca, es aqueu collectiu niçard inclassable. Tot començèt i a trenta ans d’aquò, amb una còla de pintres-musicians-agitators que se recampèron a l’entorn d’un Carnavàs independent, au barri de Sant Ròc. Puèi, pauc a cha pauc, de disque en disque e de scèna en festin e sound system, Nux Vomica installèt son estile, son biais, sa charradissa mediterranèa e son groove inchalhent, a la brasiliana.
Dempuèi 2005 e Nissa-Pernambuco esperaviam la seguida d’aquela aventura ; entre temps lo cantaire Louis Pastorelli (que rescontreriam dins lo darrier numerò dau Diari) sortiguèt un polit album dessota l’escais-nom de Gigi de Nissa, en 2010. Quant de temps passat dempuèi lo delirant e sarcastic EP Libera Jacquou ! que se trufava ambé delectacion de la deriva politica niçarda de Jacques Médecin, en 1995 ! Retrobam aquela vena impertinenta e franca dins lei tretze títols de Manda !. L’album tira lo retrach actuau e sensa concession de la capitala de la Còsta d’Azur... I a l’amor de la vila e lo raca-còr que monta davant l’embetumada, la toristalha e lo regne dau vuege, mai i a jamai de renonciament, au contrari : Nux Vomica es mai que mai dins l’estrambòrd e manda lo rampèu, sus de bassas sautejantas, de beats eficaces e dins un niçard que sona naut e fòrt. Quand passan au francés, es per transmetre un messatge clar e descriure la realitat crudèla de nòstre monde vodat au Dieu de l’argent,
sus una melodia inspirada de la tradicion « repentista » dau Brasiu que ne faguèron son pròpre folclòr, dempuèi sempre. Lo tròç « Moins d’argent » es d’una precision rara : tèxte, ritmica e ritornèla fan pas qu’un, impausan son bati-bati que vos seguirà, puèi, coma una cançon qu’auriatz totjorn coneissuda... Lo morsèu « Mai N’la » desplèga eu una trànsia verbala que, sostenguda per una guitarra e una ritmica ipnoticas, dona enveja de dintrar dins lo juec e de pausar un coblet sieu. Coma de costuma, lei pichòts « samples » participan d’un ambient generau vivent e calorós : lo disque es un viatge, una immersion vertadièra dins lo « pantais niçard » que de Gag, Pelhon, Maurís fins a Sauvaigo e tant d’autres, a totjorn marcat l’imaginari occitan. Amb « Oie Marie » retrobam l’influéncia dei vesins italians qu’an sa part dins la cultura d’una vila entre dos país. Montanha dins la mar, Niça se noirís tanben dau monde dei valadas que tiran vèrs Mercantor, Nux Vomica a sachut faire la sintèsi de toteis aquelei sòrgas diferentas que, coma l’aiga dau flume Palhon, pòu faire petar lei restancas. D’aqueu biais, capitèron d’integrar lo siblet de la musica tradicionala de la Comtea dins son raggamufin descabestrat.
Nux Vomica pausèt sa marca naturalament, dins lo temps, amb’una musica de la vida vidanta. Nos revenon donc (mai en fach fuguèron sempre aquí, pròchis) en granda fòrma, amb una vòia e una jòia comunicativa que n’avèm tant de besonh ; Carnavàs es de retorn ! Manda la pompa !
Silvan Chabaud
LO DISQUE NÒU : MANDA !
Entresenhas : nuxvomicanissa.com
FeràmiaLo Drac pòt èsser tanben un concèrtStudio du Frigo, 2018
Lo Diari – 11
Musica
« Quimèra musicau a mitat maserada », atau que’s titola l’escriut manifèste qui’us presenta. Lo grop inclassable Feràmia que’s sortishó un dusau òpus, en deceme de 2018, en çò deu labèl de musica occitana Pantaís Recòrds. Que son en cèrca d’ua ibriditat liura e sauvatja, asseduda sus ua grana rigor musicau. Dialògues de coires e vutz, linhas de bassa e bateria jazz-ròck... Que credetz conéisher. Desenganatz-ve e daishatz-ve suspréner preu herum e parlar franc.
Conhits de referéncias e influéncias musicaus e poeticas, shens nada qui sii reïvindicada, Feràmia que’s vòu portaira d’ua musica « Frankenstein » o enqüèra « pilharda de tomba » qui torna botar movement au calhat. Atau que’s descriven lo prètzhèit : « (…) D’introdusí’s de nueit hens aqueths musèus, de’n copar las veirinas, de’n panar tot çò que contienen, d’ac emportar sus ua isla, e de tornar bastir, d’ibridar, d’insuflar vita e sauvatgèr, tà crear Feràmias, creaturas fantasticas navèras. » Lo drac que pòt ésser tanben un concèrt qu’ei un EP enregistrat en viu, hèit de sheis tròç. Aquera dusau produccion que mia lo projècte dab còr, vam, e pòrta enqüèra mei luenh lo prètzhèit d’imaginar un lengatge musicau. Mei de vutz, mei de raconte, mei de nhaca, mei de jòcs preus univèrs espigats per l’imaginari occitan o la vita vitanta.
Los joens musicians, deu parçan tolosan, que son Loís Pezet au cant, Corto Falempin-Creusot a la bateria, Aurelio Espinoza a la bassa, Ludovic Schmidt a la trompeta, Hugo Collin aus saxofòns tenòr e soprano. Tà urbir lo disc, ua Auba que pausa las sonoritats de vutz, au debit juste e clar, la trompeta en sordina, la bateria solida e los coires pleitejants. Feràmia que s’empara sus la musicalitat a còps raspuda e suau de la lenga occitana. Que’n tròba lo groove deu pòp ròck, deu dub, de l’electrò, ajustats aus solòs virtuòsas deu jazz. Totun, n’èm pas a ua ennau perpausicion pòp on la seccion coire e vieneré balhar lo pet hestiu a la lenga nosta. B’ei mei fin, mei sensible, mei audaciós.
Las linhas melodicas que pontuan o ritman la paraula, per contar L’istòria vertadièra de la Tarasca. « E perqué ? ». Perqué e carré contar tot açò ? Tà díser la vertat vertadèra de l’indicible, de l’invisible, de l’imaginat, qui seré lhèu mei crededer enqüèra que çò qui podem véder. Lo tròç En marcha ! que descriu lo President Macron, mesurat e rasonable, hens un raconte qui hè parlar l’aruspici e bronzina en l’ompra. « L’òme novèl va totjorn mai lèu » en l’absurditat deu tot movement, a l’injoncion permanenta a estar actiu. Ne soi segur es lo Drac : pas besonh de convocar a un scientific de l’aerospaciau american tà ns’explicar. La lei de Murphy de l’emmerdament maximau qu’ei l’òbra deu Drac. En Occitània, qu’avem identificat lo noste responsable dempuish pausa ! Que s’i hesó a crear las taxas d’abitacions e har viéner las tomatas d’Espanha. Feràmia que’n hè la lista, palhada de poesia melodica e conversacions d’ausèths.
E lavetz, « vos fa rire lo Drac ? »
Caroline Dufau
Entresenhas : feramia.com
feràmia MUSICA IBRIDA D’UN IMAGINARI SAUVATGE
Rondeaux et autres danses gasconnes à Samatan
Junquèr, 1977
12 – Lo Diari
Lo Scopitòne
Que podetz arretrobar las cronicas de Silvan Carrère sus Ràdio País : radiopais.fr
Léa Saint-Pé qu’ei ua legenda de la musica gascona ; ua rock-star vertadèra dab ua destinada excepcionau.
Mes au dia de uei, qui coneish lo sué caminament de hemna liura deu sègle vintau ? Pas gran monde fin finau e a l’òra d’un feminisme a tot pip pap, Léa Saint-Pé que poderé servir d’exemple d’emancipacion de cap tà las hemnas deu sègle navèth.
Vaduda en 1900 ena comuna de Polastron en Gèrs au còr d’ua familha de paisans, Léa qu’auré descubèrt l’acordeon diatonic a l’atge de 28 ans. Que serà tad era ua revelacion e un virolet ena soa existéncia.
Pendent annadas e annadas, Léa que partatjarà las danças gasconas dab monde deu parçan dab lo famós Rondèu de Samatan, en tot estar tròp sovent la musiciana la mes mau pagada.... e tiò, la paritat au nivèu deus picalhons n’èra pas respectada tanpauc a l’epòca. Com qué, arren non cambia.
Divorciada tota joena, que contunharà tostemps lo tribalh de la tèrra, a maugrat un succès deus bèths enas annadas 70, mercat notadament per ua virada a New-York (!) e ua participacion au miélher disc gascon au monde : Rondeaux et autres danses gasconnes à Samatan, sortit en 1977 en çò de Junquèr.
Aqueste disc qu’ei segond jo LO cap d’òbra vertadèr de la musica gascona on podem arretrobar tanben legendas de la musica tradicionau com Ernest Lurde o Perlinpinpin Fòlc, e que seré ua fauta de gost totau de la vòsta part de non pas aver aquò ena vòsta discotèca (qu’ei disponible en cd, mes que comença d’estar complicat de’u trobar en vinile... que’vs cau hurgar enas brocantas !).
Los de Samatan n’an pas desbrembat Léa : lo sué acordeon mitic qu’ei en expauscion a la maison comuna de Samatan dempuish 2012. Un acordeon gardat com ua relíquia de divinitat. Mes que tròbi que s’ameritaré mes. Totun.
Quauque còp, n’avem pas besonh d’anar luenh tà trobar las nostas idòlas, los nostes exemples. Léa Saint-Pé qu’ei segond jo lo simbèu de çò qu’auré a estar lo feminisme a la saussa gascona, dab la volentat e lo coratge enas mans.
Silvan Carrère
léa
sain
t -p é
LÉASAINT-PÉRÒCK-STAR GASCONA DEU SÈGLE VINTAU
Lo Diari – 13
Per la veirina entredubèrta
léa
sain
t -p é
Saunejadas faceciosasDos numèros enrè, Lo Diari aviá entrevistat Jan-Marc
Simeonin que disiá, amb sa granda modestia amusada, qu’inventava pas granda causa. Bastava pas que d’èstre prestit del barròc espanhòl – gostes pas originals, çò disiá, per un ispanofil. Ai aquí entre las mans un libre que pensi qu’a degut aver tanben, o senon li me caldrà ofrir. I retròbi lo trait expressiu del gravaire. Sovent, los organs son desmesurats per tal de los rendre sovent disgracioses. Coma en çò de Jan-Marc Simeonin, i se pòt trobar d’òmes del còs mitat insècte. S’agiriá d’un paure admirator sens cap d’imaginacion que parodiariá l’artista lemosin ? Cèrtas non, que la primièra edicion d’aquelas 122 gravaduras data de 1565. Son los « Songes drolatiques de Pantagruel où sont contenues plusieurs figures de l’invention de maistre François Rabelais ».
M’èri faita un punt d’onor a parlar dins aquesta rubrica pas que de libres en occitan, mas aquel es un libre grafic e coma lo roman grafic es a la mòda… Fa un moment tanben qu’aviái enveja de presentar aquel libre que m’agrada, sens pr’aquò passar a l’acte, essent ni especialista de Rabelais nimai de son periòde literari, nimai de grand causa. Pr’aquò l’editor de 1565 dins los tres primièrs fulhets que nos liura nos ditz : « Me semblèt pas bon de far un long prefaci per la recomandacion d’aquel present obratge, aquò es pels que vòlon far volar lor renommada al mièg de l’univèrs ». Es doncas en totala descomplexacion que vos pòdi parlar d’un libre que simplament m’agrada.
Lo títol del libre parla d’esper el. Son de gravaduras que son inspiradas per l’òbra de Rabelais. De personatges grotescs, disgracioses mas tanben plens de simbòls que fan rire o intrigan. Tanplan coma intriga lo fait de liurar al public après la mòrt del mèstre Rabelais aqueles dessenhs sens cap de comentari nimai de clau per los legir.
Agrada mas intriga aquel tipe qu’a una giba talament gròssa dins son esquina que sembla un sac d’esquina, que se i ven pausar un aucèl cambalong. Qué s’escapa de son bèc ? de moscas ? de letras ? de causas que pudisson benlèu, que l’òme se tapa lo nas en mostrant aquelas causas del det. Mas benlèu que mòstra lo personatge de la pagina d’en fàcia, perque plan de figuras son aital cara a cara. Pòrta esperons gigantescs mas pas de demarcacion per las bòtas, coma se fasián partida de sa camba. Sa cara, son nas, sas aurelhas son plan mai gròsses que lo demai de son còs, coma los caps gròsses catalans.
Es aquí la riquesa d’aquela òbra illustrada : lo qu’a pas la clau pòt presar lo primièr nivèl de lectura, la referéncia a una cultura populara, tanplan coma l’òbra escrita de Rabelais, mas tanben coma l’òbra picturala contemporanèa de Bosch o Brueghel. Lo que n’a las claus pòt presar l’aspècte reivindicatiu e se congostar de sa cultura personala.
E coma la coneissença aima generalament pas lo voide, doas edicions dels « songes drolatiques » que seguèron la de 1525 i volguèron liurar lors interpretacions. Saludam aquel trabalh que nos porgís tornarmai una edicion dins sa sobrietat e doncas son mistèri curiós, e que se despartís del « qu’a-plan-volgut-dire-l’autor ? ». Las allusions, ja a l’epòca de mèstre Alcofribas, èran multiplas e desrotantas, o ditz Richard Breton, l’editor de 1525. I mostrar mai d’allegorias « calfreter des allegories qui ne furent oncques songees » (Rabelais, sic) es doncas vanitós. Çò-ditz Edmond Thomas, l’editor de l’ostal Plein Chant, « lo public se pòt divertir simpletament de l’aspècte d’aquelas figuras monstruosas ». E quin editor, Plein Chant ! Portar l’amor del detalh o de la tipografia fins a tornar utilizar un « s » long coma al segle XVI, al mièg de totas aquelas curiositats, es de golardisa Rabelaisiana. Son prètzfait ? « obtenir les suffrages des bibliophiles les plus délicats ». E quand vesèm qu’aquel obratge fa partida d’una colleccion que s’apèla « bibliothèque facétieuse libertine et merveilleuse », aquò balha - coma dire - l’enveja d’i conhar mai lo nas.
Cecila Chapduelh
Referéncias• Les songes drolatiques de Pantagruel où sont contenues plusieurs figures de l’invention de maistre François Rabelais avec une introduction et des remarques par M. E. T., Bassac Plein Chant, imprimeur-éditeur, 1993, 15.00€• Encara a prepaus : http://www.pleinchant.fr/apostilles/2016maijuillet/songesdrolatiques/une.html• Lo manuscrit de 1525 conservat a la BNF : https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84524043
De J.-J. Rousseau à Mistral.Joseph Delteil
Editions du capitole, 1928212 p.
40.00 €
14 – Lo Diari
Literatura
« Nasquèri un jorn de vent, dins un mont de bruga al solelh. Aquò arribèt dins qualque bòsc d’aliguièrs e de garrics verds, suls confinhs del Rosselhon e del Lengadòc, cap a la tresena ora del vèspre, qu’es l’ora de las vèspras. Ma maire èra anada culhir d’arboças o d’aglans, o sabi pas qué ? O benlèu obeïssiá dins l’abís de sa carn a aquel azard divin, aquel Dieu azardós que pòrta en totes luòcs l’òme en cropa. Cresi al destin coma a la ròsa. » Tot Delteil pòt tenir dins aquelas qualques linhas : òme d’òc, crestian dels temps primitius, panteïsta grèc, etc.
Aquò se passava a Villar-en-Val (Auda) lo 20 d’abrial de 1894. Son paire èra boscassièr, sa maire trabalhava a l’ostal. Èran venguts del caire de Montsegur (Arièja) e parlavan patés. « Lo patés es la lenga de papà, de mamà, ma lenga mairala, l’aimi. Deuriái dire “occitan”, sabi, es lo tèrme corrècte e lo mai estrategic, mas “occitan”, es sabentàs, fa intelligentsia... Ma maire parlava patés e fins a cinc ans parlèri pas que lo patés... Lo francés es una lenga estrangièra per ieu. »
D’aquí, res d’estonant que son primièr tèxte publicat o foguèsse en 1914 dins l’Almanac Patouès de l’Ariéjo ; o tornarà produsir dins son De Rousseau à Mistral, 1928, dins lo qual avança tanben un « Programa per una organisacion del Miègjorn ». Dins lo meteis temps, Delteil prepausa, pel centenari de la naissença de Mistral, « d’assages per una revirada de Mirèia » (dins La Nouvelle Revue Française, al mes de mai de 1930) – mal recebuts per una màger partida del Felibritge : fa, al primièr vèrs, de la chato (femna jove) una « cata » ! Dins lo Programa, Delteil afirma que « i a un Miègjorn dis Aups i Pirenéu »
e saluda Mistral per « aver creada una lenga e per delà una lenga, una... patria » : « Per el e en el, dètz milions d’òmes prenguèron consciéncia de lor etnicitat, de lor unitat. E aquò demest la raça la mai divisibla e la mai anarquista del monde... ». Aquela afirmacion identitària, qu’empacha pas Delteil de se considerar tanben coma un ciutadan del monde de las raices multiplas mai o mens imatjadas (berbèr, peul, nordic...), serà regularament tornar presa : aital encara dins « Les Temps cathares » (Cahiers du Sud, 1962) o dins La Deltheillerie (1963), la melhora entrada, segur, per conéisser l’òme e l’òbra : « Respècti los nècis, los ases, las verges, los fòls, las pastoras, l’innocent del vilatge, los enfants de la Maria... Soi crestian, vejatz mas alas, soi pagan, vejatz mon cuol ».
De 1919 a 1976, Delteil aurà publicat trenta sièis libres (ne’n groparà sièis jol títol « Œuvres complètes » en 1961) e mantuns poèmas escampilhats. Le Cœur grec (1919) es ja coronat per l’Acadèmia Francesa ; lo seisen Jeanne d’Arc pel prèmi Renaudot (1925) – serà exclús alara del movement subrerealista. Aurà frequentat fòrça celebritats (Chagall, Delaunay, H. Miller, Soulages, Trenet…) e viurà, amb son esposa americana Caroline Dudley, un temps manager de Josefina Baker, recaptat tre 1937 a la Teulariá de Massana a las pòrtas de Montpelhièr o, l’estiu, a la Gabauda (Montanha negra audenca), tornant inventar un monde tot a l’encòp novèl e ancian, la « Paleolitia »… Lo monde d’aprèp las centralas nuclearas, coma disiá a la fin.
PS : Dos libres foguèron revirats en occitan : Francés d’Assisi (1978) e Colerà (1993).
Hervé Terral
L’Innocent occitanista
Joseph Delteil(1894-1978)
Lo Diari – 15
D'escart e de talvera
Eth tant novèu e tant viu movement deths « Gilets jaunes » que s’ameritarià poètes coma agèrem en Occitania aths siècles passats, e sustot en siècle XIXau. Que vos inviti a tornar draubir La nouvelle histoire de la littérature occitane on Robert Lafont e Christian Anatole evòcan tant sabentament tots eths que’s pòden aperar « poètes-obrièrs », Gensemin eth perruquièr d’Agen eth mes coneishut pr’aicitau, mes plan d’autes, coma G-A Peyrottes, terralhaire de Clermont-l’Hérault, qu’arriba a junher obrierisme e expression occitana, eth gran felibre Victor Gelu filh de bolangèr que farà mantuns mestièrs, e darà era paraula a tots eths mestièrs deths barris populars de Marselha mes sustot fè enténer era colèra deth monde praube :
« fòra ! Lo sang que nos rèsta a lo bolh !fòra ! Sangsucs, qu’avetz la gòrja plena ! »,e, entre autes, coma èm a Tolosa, Louis Vestrepain. Arrestam-nos ua estona sus aqueste, qu’ètz plan de monde a conéisher era rua Vestrepain deth costat de Fontaine-Lestang, e benlèu vos
Anatole e Lafont, viatgèc de part en part d’Occitania, peth compte d’òbras de caritat, qu’aurà en fin de vida cuelhut 1.500.000 francs, integralament balhats aths praubes, que fic 1200 amassadas, pertot esperat, aplaudit, saludat en deliri, vedèta populara ! (que reviri eth perpaus d’Anatole e Lafont). Gensemin qu’èra abitat d’ua fè incredibla ena nosta lenga : « Lo puple fidèl a sa mair serà gascon, totjorn ! E franchimand, jamai ! ». Tiò, que’s disià gascon, tot lengadocian qu’au pensariàm uei, mes aquò n’au tracassava pas, qu’avià eth soci d’un parlar polit, expressiu, sense tròp de francismes, e se podem pensar qu’ei passat de mòda, quina frescor totun ena paraula d’aqueth poète vertadièrament popular !
Que i a uei ua susmauta inedita, formidabla, ua colèra populara que no’n acaba de fè’s enténer, on son eths poètas que poderiàn acompanhar aqueths eveniments ? Aiqui que podem mesurar tot çò que s’ei perdut, e que’s disià dejà enas Eglògas de Pey de Garros.
Miquèu Pujòl
ètz arrestats devant era estatua d’aqueth cordoer-poète en Jardin... deth Grand Rond, autant díser deth... Rond Point ! De que balhar idèas aths que manifèstan uei ! Que publiquèc Las espigos de la lengo moundino en 1860, satiras on denóncia « Les furets del numerari ou les banquerouties fraudulouses ». Tostemps d’actualitat ! Cresasque vos amusaràn mes aqueri vèrses de Les detz coplets de raretats, ua fatrasia :
« A la coeta d’una moscaan atelat un monardper anar tirar la poscaqu’òm vei al fons de la mar ;pel trauc d’una canavera d’astronomes allemandssus un bròc de galinèraan vist pondre d’elefants...»
Un esprit satiric que no manca pas d’umor e de fantasia.
Eth mèstre pr’aquò qu’està eth Gensemin (Jasmin) que boludèc horrèras de monde, paradoxalament plan acuelhut a Paris per grans coma Lamartine, Sainte-Beuve, Nodier qu’au avia « descubèrt » ena sièva botiga de perruquièr. Jasmin recitaire coma no’n i a, que, ça nos disen
De Gensemine deths autes..., nostes poètes populars...
16 – Lo Diari
Teatre
Doas companhiás se son recampadas per un trabalh collectiu sus un tèxt màger de William Shakespeare. L’idèa èra de propausar una adaptacion a l’encòp accessibla a totes e fidèla al cap d’òbra del teatre elisabetan en utilizant doas lengas : lo francés e l’occitan. Shakespeare aviá costuma d’emplegar las lengas « regionalas » britanicas per d’unes personatges dins sas representacions ; l’occitan ven donc, naturalament, jogar aquel ròtle de dobertura e de diversitat d’accents, de ritmes, de paraulas (pensam d’alhors, aquí, a la revirada occitana recenta dels sonets de Shakespeare per Joan-Claudi Forêt, en cò de l’Aucèu Libre). En mai d’aquò, Romeo e Julieta es una peça que s’inscriu dins un contèxt mediterranèu : un domeni que conven perfièchament al trabalh pacient e coerent, dempuèi d’annadas, d’Art Cie, una còla que bastís, a la fòrça dels mòts, un teatre simple e pasmens d’una riquesa inagotabla.
Aquí, tot se debana per carrièra, dins la vida vidanta. Los actors trabalhan en amont, sul luec e amb los estatjants, s’installan dins d’ostals e se servisson dels balcons e de las fenèstras, dels escalièrs, per se fargar de scènas provisòrias. Es una deambulacion fabulosa, una barrutlatge entre comèdia, tragèdia, balèti... I a pas de public, al sens estrict del tèrme, mas puslèu una interaccion, un escambi permanent : los actors jògan los segonds ròtles e fan avançar l’intriga en prenent, de còps, la plaça d’un narrator, mas Romeo e Julieta son causits demest los espectators e totas e totes son convidats a dançar au balèti dels Capulets o a cantar per l’entèrrament de Julieta... Es un teatre sul viu, una immersion totala. Aquel trabalh permet de far clantir la lenga d’òc dins la ciutat e de la metre en accion, de l’ancorar dins la realitat tot en jogant sul poder sens confinha de l’imaginari teatral. Verona es subran aquí, davant nòstre nas, tan pròcha, tan familiara coma lo vèrb poetic e dinamic del dramaturg anglés : la passion amorosa e los juecs de poder qu’opausan las familhas dels amants s’entremesclan dins una passejada plena de suspresas que i sèm totes implicats.
Cinc actors e doas companhiás de Montpelhièr s’acaran a aquela escomesa, de residéncias en repeticions publicas, l’espectacle s’amadurèt e se trobèt un ritme e una color seuna, particulara e sensibla.
Per la bèla sason 2019, manquetz pas d’anar caminar, acompanhats pels actors, sus las pesadas dels personatges shakespearians, entre jòia e sospirs d’amor, entre rire franc e luciditat crudèla. De segur, ne sortiretz diferents, coma cambiats, d’aquesta deambulacion teatrala que vos balharà la tifa-tafa e riscarà ben de vos transformar, lo temps d’un conte, en un Romeo o una Julieta novèls. De la lenga d’òc a Shakespeare, de la carrièra vòstra a las scènas del teatre elisabetan, i a pas qu’un pas : « Presque » vos porgís la man per sautar la rega.
Silvan Chabaud
QUAND LOS CAPULETS PARLAN EN OCCITAN,UNA ADAPTACION DE ROMEO E JULIETA :
Entresenhas : www.art-cie.net e www.bellepagaille.com
l’espectacle PresqueDE ART CIE E BELLE PAGAILLE
Lo Diari – 17
Carnaval Biarnés
A Pau, lo Carnaval que’s hesteja sus quate jorns – lo 28 de heurèr, los 1, 2 e 3 de març tà 2019. La liturgia aquesta qu’a lo son Panteon : Sent Pançard, rei de la timpona qui sòrt tot an tà semiar lo rambalh de pertot ; la soa hembla, Carronha, maucohada e ascetica, segondada preu Quarèsma passejant a tot dòi la miaça deu dejuèr ; los Gigants, la Cort de Justícia, los Palhassas, los Fesilhèrs...
Los quate dias de hèsta qu’atacan per la Caça a l’Ors, lo dijaus ser. Aqueth rituau inventat en la dreta linha de la mitologia orsalhèra pirenenca, que coregrafia dab umor la relacion enter l’uman e l’ors, lo sauvatgèr e lo maserat, l’inversion masculin e feminin. Imaginatz-ve, un permèr grop de Rosetas - òmis apelhats en cagòlas lugrejantas - qu’aten dab impaciéncia aus Ors. Las bèstias peludas qu’arriban, en tropa, au pè deu gigant articulat Joan de l’Ors, dab tambors, crits, piras desmesuradas e hami sexuau. Las Rosetas que’us guinhan, que’us apastan, los Ors que s’arronçan... quan de l’auta part de la plaça, quauques detzenats de Caçadors – hemblas mascadas en caçaires avinats – e’s getan suus Ors, entaus capturar e emascular. Lavetz los Orsalhèrs que’us encadenan e que’us tiran la masca entaus har vàder òmis tornar.
Lo divés, Carronha e la soa ban-dalada de freaks, d’estranhs, de mostres de hèira, que’s passejan en devath deu gran capitèth au miei deus carnavalèrs mei anar mei possedats per l’esperit dionisiac. Dissabte, Pançard que s’anóncia a las pòrtas de la vila. A la Sèga, la barricada deus fusilhèrs-gendarmas que hè poishiu au Pançard e a la soa armada de palhassas mahustres.
Lo Rei pamparut que’s ganha tos-temps lo dret d’entrar en vila. Que poja suu carriòt reiau, la Carronha au son ras, e lo gran seguici que s’encamina tiò la remesa de las claus a la comuna. Musicaires e dançaires, banquièrs e bohèmis, capulats e borièrs... tots que segueishen lo Rei. Mes lo tracanard que’s sarra, enti’au tribunau, enti’au procès. Los jutges e avocats que l’atenen e que l’arcastan de tots los maus deu monde. Copable, lo Pançard qu’ei encaujat, miat au lenhèr. Totun que s’escapa e qu’ei la monaca giganta, simbèu deus domaus de l’annada, de qui cremam. Lo dimenge vrèspe, lo bal qu’acaba de plorar la fin deu Carnaval, en tot regaudí’s deus jorns e nueits de hèsta qui vienen de passar.
Per carrèra, la companhia de teatre baionesa Jour de fête que contri-bueish a las mesas en espaci e en jòc de tots aqueths rituaus teatraus, qui auhereishen espectacles esmavents a contunh. Lo Carnaval biarnés que’s vòu un eveniment culturau màger au prètzhèit politic, artistic e creatiu ambiciós. Tot an, los organizators que causeishen un mot, qui a per tòca d’inspirar los carnavalèrs. Augan, qu’ei « Tornar ». Tà evocar lo cicle, las sasons qui tornan, las temporadas grassas e magras qui s’encadenan, lo ben qui sec au mau, l’alternança imperturbabla de las causas, tau com l’arròda de fortuna deu Taròt de Marselha. Que s’i tornam, tau Carnaval. Que tornam muishar a la mòrt qu’èm en vita. Que tornam díser aus potents qu’èm aquiu. Que tornam cridar quan e’ns vorrén esmudir.
Caroline Dufau
lo tornar deu PancardVielh d’un trentenat d’annadas, lo Carnaval Biarnés de Pau que torna inventar ua liturgia pagana tà celebrar la timpona annau. Lo cap de setmana abans lo dimars gras seguit deu quaresma qui’ns deveré daishar sharres e blanquishòts, lo Sent Pançard e los hestaires que segotishen la capitala biarnesa. L’associacion Carnaval Pantalonada, hèita de valents engatjats e arsecós, que’n pòrta l’organizacion. Planvienuts hens la hartèra ben.hasenta, tà har tremolar lo poder en plaça e las nostas vitas tròp rasonablas.
Lo XIII, aquò òc !IEO Lengadòc Edicions
208 p.13.00 €
Lo Diari – 29
L'occitan blos
Libres
Volètz parlar de quicôm de passat e sabètz pas se val mai emplegar lo preterit (per exemple : Foguèt una annada rica) o lo passat compausat (per exemple : Es estada una annada rica). La question tota simpla a se pausar es aquesta : es que sèm encara dins lo periòde ont se situa l'accion en question ? Se sèm pas pus dins aquel periòde, cal dire, per exemple : Dos-mila-dètz-e-sèt foguèt una annada rica, per la rason qu'aquela annada es acabada despuèi longtemps. Per contra, se sèm encara dins l'annada en question, se parli lo 3 de desembre de l'annada 2018, dirai : Dos-mila-dètz-e-uèch es estada una annada rica.
Quand lo periòde ont se situa l'accion es indicat explicitament, cal pas aver lo mendre dobte : Dins la jornada de uèi soi anat trabalhar. Aquesta setmana ai pres l'avion. Aqueste mes soi estat malaut. Ongan i a agut de desòrdres socials. Dins lo sègle vint-e-un l'escalfament climatic a contunhat dramaticament.
De segur qu'aquò se ditz en francés : Je suis allé fravailler. J'ai pris l'avion. J'ai été malade. Il y a eu des troubles sociaux. Le réchauffement climatique s'est poursuivi dramatiquement. E, per consequent, sembla "pus occitan" de far correspondre un preterit occitan a un participi passat francés. Es una analisi faussa de gents que sàbon mal l'occitan e que cércan un pauc puerilament la distància maximala al respècte del francés.
La vertat es que nosautres avèm un destriament exprimit ambe dos tempses diferents quand lo francés o confond tot e ditz, per exemple : Hier je suis allé travailler e tanben Aujourd'hui je suis allé travailler; Il y a cinq ans j'ai pris l'avion e tanben Cette semaine j'ai pris l'avion. En occitan, aquò se ditz : Ièr, anèri trabalhar mas Uèi soi anat trabalhar; Fa cinc ans prenguèri l'avion mas Aquesta setmana ai pres l'avion.
Far correspondre sistematicament a un passat compausat francés un preterit occitan, çò que - pecaire ! - arriba plan tròp sovent dins la lenga del occitanistas novelaris, es emplegar un occitan
"agramatical" es a dire una lenga que respècta pas las nòrmas gramaticalas elementàrias de la lenga nòstra.
Que caldriá pensar de qualqu'un que diguèsse en francés : "Demain je sera arrivé " ? Ne caldriá pensar que s'exprimís dins un francés "agramatical". Dins un francés normal se ditz : "Demain je serai arrivé." Los qu'en occitan díson, a la fin de 2018, "2018 foguèt una annada rica" s'exprimísson dins un occitan agramatical. Dins un occitan blos e natural, a la fin de 2018, es a dire quand sèm encara dins l'annada en question, cal dire : "Dos mila dètz-e-uèch es estada una annada rica."
Jacme Taupiac
EncaraLa Piboleta, diluns 3 de desembre de 2018
L’Institut d’Estudis Occitans d’Aude que torna sortir un libe sus eth rugbi de XIII. Que siatz deu nivèu « tretzista especialista » o « tretzista començaire totau ». Aqueth libe d’Alan Roch qu’ei tà vos.
Qu’ei un brave recuelh de qui presenta : cronicas de partidas, elements etnologics, racontes de viatges (sus eths dus emisfèris), article sus l’istòria deu rugbi de XIII e un pialòt d’illustracions.
Que herà gòi a l’ahuecat de tretze, mès que poderà tanben interessar plan de monde, que’us aidarà a compréner eth rugbi de tretze e la sua cultura, que sia locau (lengado-provenço-ronselhonesa) o mondiau (deu Pacific entiò l’Euròpa, deu Canada entiò eth Liban, etc).
En matèria de lenga, l’obratge qu’ei plen de gormandèrs a consumir sense moderacion com eth poèma Tampon Caramèl o eths XIII provèrbis pel XIII.
Brac, que s’i tròba de tot, un petit tresòr, un tròç de patrimòni immateriau rugbistic e occitan a l’encòp. Un petit precís deu rugbi de XIII en occitan, capable de’ns hèr apressar a un espòrt e entrar en ua cultura navèra; un beròi objècte promocionau tau rugbi de XIII de qui’s dèisha anar a la propaganda totun : Lo XIII es lo melhor dels rugbis.
Sébastien Pugin
Lo XIII, aquò òc !
Entresenhas :potonorsland.com
1 - Donkey Kong Country Tropical Freeze © Nintendo / 2 - Celeste / 3 - Bayonetta 2 © PlatinumGames Inc
30 – Lo Diari
Tòca-Maneta
© Freepik.com
Es un art lo vidèojòc ? Galegi : aquela question, que serviguèt un temps a legitimar lo vidèojòc, es uèi daissada un pauc de costat pels especialistas. La mena de question obèrta que lança de debats etèrnes, benlèu esclarzits dins l’avenidor.
Per contra aquela question etèrna ne mena un autra, mai concrèta, que d’unes trantalhan pas a se pausar : se lo vidèojòc es un art, qué fa d’el un art especific ? Vòli dire la literatura, la pintura, lo cinèma, per aquí son passats e lo scenari, l’estetica, la realizacion d’un vidèojòc son fin finala inspirats de tot aquò, e aquò sol fariá del mèdia un aglomerat de tot mai qu’un « concèpte artistic » novèl e a despart.
E ben i a de jogaires que se pausan aquela question, e qu’i respondon : de jogaires que seguisson çò que se chafra « l’escòla del gameplay », e que van doncas considerar que l’especificitat del vidèojòc, çò que seriá a mand de far categorizar lo mèdia coma art per sa capacitat a provocar d’emocions es... lo jòc. O lo gameplay, per tornar prene l’anglicisme consacrat.
Lo gameplay, que d’unes reviran per « jogabilitat », tèrme que malastrosament capta pas completament l’esséncia del daquòs, es lo biais de jogar, las règlas impausadas o presentadas pel jòc e a l’encòp lo biais qu’aurà lo jogaire de las utilizar, de se’n servir, de las desvirar de còps que i a. Es l’encontre entre çò que lo creator concebèt e çò que l’utilizator concep per dessús. En un mot es l’accion, una accion prepausada pel jòc e efectuada pel jogaire, una accion reala e pas imaginada.
E aquò es, òc-ben, una especificitat del vidèojòc, quitament se notam qualques ensages d’interactivitat dins d’autras arts.
Oblidam doncas los grafismes, la narracion, fagam abstraccion de l’atge d’un jòc, çò que compta es de saber se se jòga plan, se lo level design (la concepcion concrèta del jòc e sa progression) es engenhós, se la dificultat es plan dosada, es aquò « L’Escòla del Gameplay ».
Aital, Nintendo s’es longtemps fargat sa reputacion de cap de la dicha escòla, amb de jòcs coma Donkey Kong Country, mas uei vesèm de mai en mai aparéisser de jòcs que fugisson l’espectacular, amb una bèla intemporalitat visuala, una narracion en rèireplan, mas un temps de presa en man consequent, un challenge exigent e çaquelà satisfasent.
Aital Celeste es un jòc amb un scenari minimal (una filha partís a l’assaut d’una montanha, simbòl de sa ment tafurada), de grafismes en pixèls e una dificultat dessenada que, pauc a pauc provocarà en çò del jogaire d’emocions, benlèu las meteissas que son eroïna... Dins Celeste es lo jòc pur que se carga d’escriure l’istòria e sa dificultat, luènh d’èsser punitiva pel plaser, a un sens e un interès.
O encara los japoneses de Platinum- Games, amb lor saga Bayonetta, d’un scenari absurd mas d’una jogabilitat regaudissenta, nerviosa e bruta.
Bon, segur, la dificultat d’un jòc es una bona part de l’escòla del gameplay, totes los jogaires se’n podràn pas dire, e caldriá seriosament pensar a la tornar chafrar « Escòla de la Maneta d’Argent »...
Tristan Gahús
Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adissiatz !
L’escòla del gameplay d’argent
Lo Diari – 31
TV
Libe joens
Tè Vé Òc organiza de seradas d’anima-cions per se faire mai conéisser dei telespectators.
Un nombre important d’abonats de la cadena presan nòstras emissions, mas avèm creat una activitat que permetrà a d’autrei de nos descubrir.
Dos membres de la còla se desplaçan amb lo materiau de projeccion e la sonorizacion. Es un pauc coma dau temps dau cinèma en aire liure. Cada associacion, cada municipalitat o cada grop causís dins la tièira longa deis emissions arquivadas, monta son programa e nos reçaup.
Aqueleis emissions son de veire sus lo site www.teveoc.com e ofrisson de tèmas fòrça diferents, totei près dins la cultura o l’economia occitana. Basta de causir !
La projeccion dura una ora e mièja, mai de discutidas se fan après cada film : son l’escasença de faire parlar lo public e d’escambiar amb el. A la fin, un pichòt moment conviviau es sovent prepausat. Es una bona escasença per se mièlhs conéisser, per favorizar la practica de la lenga d’òc e l’intercompreneson.
L’animacion es facha a gratis e sols lei frais de desplaçament son pagats a Tè Vé Òc.
Contacte e entresenhas06 11 35 49 13
TÈ VÉ ÒC E SAS SERADAS D’ANIMACION
Lisa GròsPresidenta
de Tè Vé Òc
Atau comença aquel obratge imaginat pels mai pichons per la còla dau Cap’òc, ont seguissem una drolleta au long de la jornada, sa tota primièra jornada d’escòla en cò dels « grands ».
Sos afars son prestes, sas clucas, son gredon, son libre (aquel del paparós que li agrada tan), tot çò que n’a de besonh per deman. Mas au moment de s’anar jaire, tot aquò la tafura… pensa a deman, a l’escòla… a cossí se passarà… e los autres enfants cossí seràn… benlèu que voldràn far bestiesas… e la cantina ?... Pas evident de trapar la sòm… urosament son cat es aquí colcat sul lièch que la rassegura amb son agach tot doç.
L’endeman, se demanda plan perqué s’es levada tan longtemps abans lo revelh… E perqué a pas talent aqueste matin… ?
I a de libres d’istòrias a racontar. E aquel es un pretèxte a se racontar. Pauc de mots mas pro plan causits per se poder entraïnar a la lectura tot doç, mas sustot per poder daissar la plaça a l’enfant de parlar d’el e de sos sentits.
En autant de planchas de dessenh, coloradas e plenas de detalhs, acompanham la pichoneta al fial de sas pensadas e de sa jornada : a la plaja, dins sa cambra, la cosina, la classa amb sos alfabets e sas chifras, o la cort de recreacion plena de vida e de jòcs…
Las doblas paginas illustradas per las aqüarèlas plenas d’umor e de vida de Soufie Régani son de formidables
supòrts per acompanhar l’enfant a formular çò que vei tanplan coma çò que ressentís.
Coma pels autres obratges d’aquela colleccion, l’album es acompanhat d’un CD onte trobaretz lo tèxte legit dins las variantas lengadociana, gascona, lemosina e dins sa revirada francesa.
Lili Pinçon
Tèxte escrit per la còla del Cap’òc Adaptacion lengadociana
de Thierry DoussineIllustracions de Soufie Régani.
Edicions Canopé Aquitània, coll. Cap’òc.
Me triga deman !
32 – Lo Diari
Edicions
Los Òmes Pichons (+ CD)Volètz descobrir lo monde escondut e fantastic dels fadets, farfadets e folets ?Alara, dintratz dins lo conte de Terèsa Pambrun, polidament illustrat d’aqüarèlas, Los Òmis Petits (gascon) o Los Òmes Pichons (lengadocian).Coneisseretz tot de la vida vidanta e vertadièra d’aqueles omenons lillipucians, son monde, sos trabalhs e sas costumas… Un mond embelinaire, de segur.Pasmens, gardan un grand secret, plan amagat. Per lo descobrir, cal saber arribar a la fin del libre…Un conte illustrat publicat en doas versions :- Los Òmis Petits (en occitan gascon) amb lo tèxte legit per Joan Loís Lavit (CD audiò).- Los Òmes Pichons : adaptacion lengadociana per Sèrgi Carles, amb la lectura integrala del conte per Sèrgi Carles (CD audiò). www.letrasdoc.org
24×32 cm - 32 paginasEditor : Letras d’òc - Camins19.00 €
Letras deu molin d’Arbús de Laurent FrontèreArrevirat deu francés per Danièl Lafarga, Danièl Lagüèita e Joan Pèir PoquetInspiradas peu molin d’Arbús, au ras de Sauvatèrra, l’endret deu temps de mainat de l’autor, aquestas onze novèlas que descriven l’anar de vitas divèrsas qui s’estiran haut o baish peus ueit sègles passats, mes qui son totas enrasigadas au medish parçan bearnés.Qu’i contrapassan, au demiei d’autes, un argüèitacamins dab ua agaça, dus hrairs teulèrs vertuós lèu destraviats per la frèbe de l’aur, un monstre aquatic minjagarias, miejonas suberestacadas dab un pair hontanèr, un vailet martirizat peu mèste, un emposoaire qui ei adèpte de las ostias mortifèras, un aerostièr letrut e un Iroqués esbarrit.www.pernoste.com
Editor : Per noste14 x 22 cm – 176 paginas 9.50 €
Canta, cantanhaAvètz la cantanha, aquela tissa de cantar ? Aimatz de cantar a mai d’un ? Benlèu que sètz dins una corala ont volriatz cantar occitan tanben ? Alara aqueste recuèlh es fach per vos : 40 cants occitans, armonizats per còr mixte... aquí avètz de qué faire ! https://talvera.org/
Editor : Cordae/ La Talvera24 x 32 cm - 112 paginas, format Tèxtes en occitan, tradusits en francés23.00 €
La mòrt vai mai regde que lo vent de Joan Ganhaire« [...] Quo es los unlaments que ’vián tirat l’atencion dau vesin lo mai a portada, un gardian d’entrepaus, que aviá pas comprés d’en prumier que los òrres crits venián dau brasier que esclairava la nuech d’octòbre. E quante s’era a la perfin aprueimat, los unlaments s’eran tuats e era demorat un moment espaventat davant la siloeta negresida e recoquilhonada ente quauquas flamas trobavan enquera de qué se nurrir. [...] »
Editor : IEO Perigòrd Novelum13,5 x 18 cm - 192 paginas15.00 €
Lo pichòt Nicolau de Sempé et GoscinnyPel plaser mai bèl dels pichons e dels grands, lo celèbre escolan de Sempé e Goscinny ven de se metre a l’occitan. Aquí avètz sièis racontes extraches de La rentrée du Petit Nicolas en occitan lengadocian.De descobrir, en familha o a l’escòla : es de primièra !Bilingüe. Veire las autras versions : en occitan auvernhat, en occitan vivaroalpenc, en occitan provençal.
IMAV Editions15.00 €
Lo Diari – 33
Edicions
Matieu Sampeyre fa l’actor de Reinat ToscanoMatieu Sampeyre es de retorn, per d’autri aventuras.« Son de retorn » seria mai just... Matieu e lo personatge que juèga au teatre, Matieu e lo sieu doble Steu, Steu que si pilha per un poeta (virtual) e si vorria ben desbarrassar dau sieu creator...Au fieu dei pàginas, veèm si mesclar aqueli complicacions e lo travalh dau policier de banlega que nos presenta una fotografia dau sieu quotidian e de la vida dau sieu quartier, m’ai sieu pichini tribulacions de cada jorn. Tot aquò dins l’esperit umoristic que li siam ben acostumats despí Una Setmana Ordinària.http://toscanoreinat.chez-alice.fr
Occitan nissard en grafia classica.Editor : Auba Novèla.15.00 €
Calendau de Frédéric Mistral, C. MauronPer conquistar sa bèla, Calendal a de complir una seria de proesas... Trobam dins lo poèma que se debana coma un conte simbolic l’exaltacion de la Nacion e de Provença. Un tèxte grand que merita d’èstre descobèrt (tornar) : “Calendau es un grand poèma de resisténcia”, çò escriu Danielle Julien (Legir Mistrau, uèi - conferéncia). Bilingüe occitan-francés (revirada de l’autor).
bilingüe occitan e francésEdicion A l’asard Bautezar ! 20 x 14,5 cm - 624 paginas32.00€
Antologia « Còr d’Occitània », Escrivans del sègle vintEs un complement a l’obratge « Albigés país occitan » editat per Cristian Laux en 1980. S’es causit de presentar los escrivans màgers del departament de Tarn dempuèi 1882, annada de la venguda de Frederic Mistral a Albi. Es la frucha d’una còla de l’Institut d’Estudis Occitans de Tarn bailejada per Ramon Ginouillac ; Maria-Clara Verdus n’a assegurat l’edicion per l’IEO.L’antologia, que compta 350 paginas, presenta un centenat d’autors que foguèron publicats dins de libres o de revistas. De tèxtes, poesia o pròsa, son causits per un seissantenat d’entre eles. Per l’Albigés se pòt citar lo Colonèl Teissièr, Loïsà Paulin, Andrieu-Jacme Boussac, Emili Rieux, Cristian Mathieu, Marià Émile, Cristian Laux, Jòrdi Blanc, Sèrgi Labatut, Gèli Combes… Un centenat de fotòs e documents illustran l’obratge.
Editor : IEO de Tarn Per la crompar, vos podètz adreiçar a l’IEO de Tarn o venir a la librariá del COR05 63 79 06 6705 63 79 06 [email protected]
Lo Teatre de Miguel De CervantesEntremeses – revirat per Sèrgi GAIRALL’illustre Cervantes ne vegèt pas cap de representacion, que moriguèt en 1616, un an après lor parucion, en 1615. Un “entremés” es un intermèdi teatral de caractèr comic, d’un sol acte, que se representava entre los actes de las òbras dramaticas del “Siglo de Oro” (Sègle d’Aur) espanhòl. Se, per definicion, es lo rebat de la societat d’aquela epòca, es tanben e subretot lo rebat de la natura umana de totjorn.Dins l’avant-prepaus, Sèrgi Gairal escriu que dins sa revirada occitana, a ensajat de « combinar tres principis essencials : demorar fidèl al tèxt original, téner compte de contunh qu’es una òbra de teatre, oblidar pas que deu èsser immediatament accessibla al public occitan actual, al sens larg. »
Editor : Grelh Roergàs, n°58Cobèrta : Stéphane CasagrandaPer comandar : Lo Grelh Roergàs17, Bd de la République 12000 Rodez18.00€ (fraisses de pòrt comprés)
34 – Lo Diari
AGENDA 01/03 13h - 02h
Carnaval Gascon 17h : passa-carrièra18h : cantèra - parvis Mairie19h30 : Repas-cantèra (de reservar 06 34 95 71 22)20h45 : balèti gascon - Concèrt fòlk metal (entrée libre) - Salle Henri Pac Casino, Bagnères-de-Luchon (31)
Del 02/03 fins al 07/04Carnaval de Limós 07/04 : nuit de la Blanquette et crémation Pont-Vieux, Limoux (11)www.limoux.fr
02/03Bal Cance / Courtial, Vabre-Tizac (12) Sirventés 06 73 69 06 50
02/03 15h - 17h« Cafè platussant » emb Monica Sarrasin Librariá occitana, Limoges (87) 05 55 32 06 44
02/03Polifonic System : Ange B, Henri Maquet, Clément Gauthier, Manu ThéronA gratis - Place Récaborde, Pau (64)Carnaval Pantalonada [email protected]
03/03EBTè! Elèctro Bal Trad de JF Tisnèr Carnaval bearnés - Pau (64)
04/03 - 18hTalhièr LengassutFogal de Montlaur (11)[email protected]
08/03 a 20h30EBTè! Elèctro Bal Trad de JF TisnèrIEO Aude e Abribus, Montlaur (11)
08/03 a 18hVernissage - concert de l’exposition «Lengas de guèrra»Galerie Municipale, Mairie, Carbonne (31)Cercle occitan de Carbonne 05 61 87 08 27
09/03 - 21hBernard Comby & Maurice MoncozetSala de las fèstas, Tarnac (19)Association Lou [email protected]
09/03Corsa a pè « Era hlama occitana » e caminada toponimica14h : caminada ara descobèrta dera istòria, dera toponimia e deras tradicions en partir de Sauvatèrra15h : Corsa a pè de 7km o 15km peth tornMontréjeau et Sauveterre-de-Comminges (31)Eth Ostau Comengés06 22 61 23 62 (A Bellile)
09/03 - 21hNadauSala de las fèstas, Serres-sur-Arget (09) 06 87 45 86 48
15/03 - 21hConcèrt MadalenaEspace culturel des Corbières, Ferrals-les-Corbières (11)Entresenhas : 04 68 27 03 35
15/03 Cocanha (concèrt acostic)Mediatèca - Portet-sur-Garonne (31)05 61 72 43 00
15/03 09h - 16hCarnaval GasconPlace de la Mairie, L’Isle-Jourdain (32)
16/03 - 21hNadauSalle polyvalente, L’Isle-Jourdain (32)05 62 07 39 36
16/03 - 19hSerada Occitana au profieit deu Collègi Calandreta dab los concèrts deus Pagalhós e d’Alidé SansAtelier du Neez, Jurançon (64)
16/03 Rémi Geffroy amb les Booze BrothersGuéret (23)
16/03 - 14h15Gerard Ligozat parlarà de sa revirada en occitan vivarés-alpin del Petit Nicolas de GoscinnyCinemà Le Trianon, Sceaux (92)IEO Paris / Club Oc : 06 75 80 56 17
16/03 - 17h30Monique Burg Salle des Fêtes, Soues (65)Sirventés 06 73 69 06 50
16/03 10 - 13hPòrtas dubertas de Calandreta lemosinaCalandreta lemosina, Limoges (87)
17/03 Rémi Geffroy amb les Booze BrothersB11, Mérignac (33)
17/03 - 12hConcert amb lo grop EstaFestival Hestiv’Òc de NèuPlace Sarrière, Gourette (64) www.esta-bearn.fr
20/03 - 20h30Cafè-occitan amb Philippe MarmyCafé Les Augustes, Clermont-Ferrand (63)IEO 63 : 06 74 33 50 17
21/03Laurent Cavalié - L’Estaque (13)Sirventés 06 73 69 06 50
22/03 - 21hCocanhaSerada de sostien Association A.S.H, CRI’ART, Auch (32) - 05 62 60 28 17
22/03 - 18hFilm Micheu ChapduèlhUna pensada sauvatja
Ostal de las memòrias, Carcassona (11) A gratis, sus inscripcion :[email protected]
22/03Djé Balèti, Chadrac (43) Sirventés 06 73 69 06 50
23/03Omenatge a l’Ives RoquetaSète (34) - [email protected]
23/03Rémi Geffroy amb les Booze BrothersMetronum, Toulouse (31)
23/03 Hesta Gascona a la Sala BèlagravaÉcole Calandreta de la Dauna, Pessac (33)05 56 04 13 83
23/03 - 21hNadauSalle polyvalente, Linxe (40)06 73 76 58 12
23/03 CocanhaBal en Vila !, Pau (64)
23/03Festen’Oc 2019 : estagi, bal, concè[email protected]
23/03 - 17h30Florant Mercadier Chapelle du Centre Pierre CardinalLe Puy (43) - Sirventés 06 73 69 06 50
Del 23/03 al 31/03Setmana occitana de Gard23/03 : Jornada teatre amator Vézénobres (30)26/03 - 18h : Serada jòcs en occitanSaint-Privat-des-Vieux (30)28/03 - 18h30 : Signatura del libre La bèstia del Coar de Didier Leclerc (en musica amb la complicitat de Denis Galvier) e inauguracion de la mòstra de fòtos de Didier Leclerc - Caire d’oc, Nîmes (30)29/03 - 18h : Fantastics contes d'òc, de Fabien Bages acompanhats per lo violon d’Hervé RobertSaint-Césaire-de-Gauzignan (30)30/03 : Jornada cevenòla, animations et balèti, Saint-Privat-des-Vieux (30)31/03 - 15h : Lotò bilingüe - Milhaud (30) IEO 30, MARPOC : www.ieo30.org04 66 76 19 09
25/03 - 20hCafè occitan Pub O’Brien Tavern, Limoges (87)Arri! – [email protected] occitana – 05 55 32 06 44
28/03Goulamas’KFestival Complot sur le Campus INU Champollion, Albi (81)
29/03 CocanhaTeatre Jean Vilar, Montpellier (34)04 67 40 41 39
MARÇ
Lo Diari – 35
29/03 - 12hConférence cougourdonesque Palais Lascaris, Nice (06)[email protected]
29/03Alidé Sans Sévérac-d’Aveyron (12) Sirventés 06 73 69 06 50
30/03 - 20h30 Lo lop es mòrt : Farcejada istorica sus la mòrt de Simon de Montfòrt. Espectacle en occitan sostitolat en francés. Sala de l'Athanor, Albi (81)Centre Cultural Occitan de l'Albigés05 63 46 21 43 [email protected]
30/03 - 21hLo Còr de la PlanaEspace Exposition, Marmande (47)ATP Marmande [email protected]
30/03 - 10hParladissas Conferença«14-18: Guèrra e lenga» amb Camille Bilhac de l’IEO 09 - Repais partejatSalle Laveran, Carbonne (31)Cercle occitan de Carbonne05 61 87 08 27
30/03Laurent CavaliéCafé Flo, Florentin (81)Sirventés 06 73 69 06 50
30/03 - 21hNadauSala de las fèstas, Séméac (65)06 07 91 37 76
31/03Aqueles - Moissac (82)Sophie Cambou : 06 33 72 88 18
31/03 - 16hLo lop es mòrt : Farcejada istorica sus la mòrt de Simon de Montfòrt. Espectacle en occitan jostitolat en francés. Sala de l'Athanor, Albi (81)Centre Cultural Occitan de l'Albigés05 63 46 21 [email protected]
ABRIL
05/04Marie Coumes - Conte « Ceux des étangs »Salle de la Lauzière, Saint-Privat (07)07 67 03 48 00
06/04 - 21hLo Còr de la Plana - Théâtre des 3 ConquesConques-sur-Orbiel (11) - 04 68 10 41 28
06/04 10 - 15hJornada Pòrtas Dubèrtas a l’escòla ! École Calandreta de la Dauna, Pessac (33)05 56 04 13 83
13/04 - 21hArraya - ConcertSalle Saint-Louis, Saint-Palais (64)OGEC de Béhasque - www.arraya-salies.com
14/04 13h30 - 17hCaminada urbanaQuinzena occitana d’Olt e Garona de 2019Place de la cathédrale, Agen (47)
14/04 15h - 18hCabaret occitanRue du Traité de Dunes, Dunes (82) Cercle occitan de Dunes : Isabelle 05 63 39 61 64 ou Gilles 06 81 70 57 33
17/04 - 20h30Concèrt Jan dau MelhauCafé Les Augustes, Clermont-Ferrand (63)IEO 63 : 06 74 33 50 17
19/04 - 21hNadau Salle des sports, Came (64)06 46 27 29 42
21/04 10h - 19h45e Fèsta de la cocanhaSaint-Félix-Lauragais (31)Mai de 30 animacions tota la jornada per tota la familha - www.lacocagne.sitew.com
23/04 Les sulfateurs occitans Fèsta de la Sant Jòrdi, Cessenon (34)
23/04 - 17hLa Talvera : Conférence sur le DracCessenon-sur-Orb (34)Associacion Cordae : 05 63 56 19 17
26/04La Mal Coiffée - Saint Nazaire (44)Festival Sous les pavés la plageSirventés 06 73 69 06 50
27/04Laurent Cavalié La Claranda, Serres (11)Sirventés 06 73 69 06 50
Del 27/04 - 14h30 al 28/04 - 18h3e Rencontrada, Petit festival des voix, des oreilles et des pieds : estagi, concèrt, balèti - Saint-Auvent (87)La Sendarela limosina 05 55 00 01 30
29/04 - 20hCafè occitan Pub O’Brien Tavern, Limoges (87)Arri! – [email protected] Libraria occitana – 05 55 32 06 44
30/04 - 20h30Chin Na Na Poun,Hommage à Victor Gélu : Patrick Vaillant, Daniel Malavergne, Manu Théron - Archives & Bibliothèque départementales des Bouches-du-Rhône, Marseille (13) - A gratis De reservar : 04 13 31 82 00
06/04Florant Mercadier « L’Occitanie pour les nuls » - Beauregard-de-Terrasson (24)Sirventés 06 73 69 06 50
06/04 21h - 01hBal trad - Rémi Geffroy TrioFestival BASTID’OCLe Bourg, Rampieux (24) - 06 83 95 08 95
06/04 15h - 17h« Cafè platussant » amb Monica Sarrasin Librariá occitana, Limoges (87)05 55 32 06 44
05 e 06/04 09h30 - 01h00Festival Passa-Pòrts - Montréjeau (31)10h/12h e 13h30/16h30 : estagis12h : Repas partejat 18h : bal avec La Sonsoni (Catalogne)19h30 : cantada20h : repas des producteurs21h : concert Alidé Sans22h30 : bal avec le duo Cance-Courtial00h30 : bal avec Eth Chòt e companhiaOstau comengès - 06 34 95 71 22 [email protected]
10/04 - 15h« Tifa-Tafa ! » conteMalika Verlaguet & Frédéric MascaroMediateca, Isle (87) - 05 55 43 20 59
11/04 a 21hAlidé Sans - Baraqueville (12) Sirventés 06 73 69 06 50
Del 11/04 al 13/04Lo Primtemps de l’ArribèraSent Per de Leren (64)11/04 09h-16h30 : Dia deus mainatges : obradèrs artistics, espectacles, bal20h30-23h : Obertura dab cants polifonics participatius – espectacle de circ – cinema suu tèma deus mites a l’entorn deus huecs de Patrick Lavaud12/04 09h-16h30 : Dusau dia deus mainatges19h : Inauguracion (tots que musiquejan) e cantèra, repaish, concèrts e bal dab Alidé Sans13/04 Lo dia sancèr : estagis, desfifs dança, repaish, espectacles deus chancairòts, cantèra21h : Espactacle Chancaires ( V. Laborde- S. Guillaumin- R. Baudoin)
12/04 - 21hGoulamas’K - Festival Zica Bazac Sébazac-le-Concourès (12)[email protected]
12/04 - 20h30Florant Mercadier « L’Occitanie pour les nuls » - Pradines (46)Sirventés 06 73 69 06 50
13/04Florant Mercadier « L’Occitanie pour les nuls » - Castanet (82)Sirventés 06 73 69 06 50
