14
GEOMETRİ GEOMETRİ KONU ANLATIMLI SORU BANKASI 727 ELİPS Sabit uzunluktaki bir ipin iki ucuna birer çivi bağlayıp çivile- ri iki noktaya çakalım. Kalemi ipe geçirip gerdirerek gezdirir- sek kalemimiz bir eğri çizer. F1 F2 P F1 F2 P K İpin uzunluğu x ise |PF1| + |PF2| = |KF1| + |KF2| = x olur. Tanım: Düzlemde, sabit iki noktaya uzaklıklarının toplamı sabit bir uzunluk olan noktaların kümesine (geometrik yerine) elips denir. Sabit noktalara elipsin odakları denir. MERKEZİL ELİPS Tanım: Analitik düzlemde, odak noktaları F1(–c,0) ve F2(c,0) olan elipse merkezil elips denir. Merkezil elips x ekse- nini de B ve B’ noktalarında kessin. A(a,0), A’(–a,0), B(0.b), B’(0. –b) olsun. y x A a A ı –a b B B ı b a a F1(–c,0) F2(c,0) 0 Burada |AA ı | = 2a asal (büyük) eksen, |BB ı | = 2b yedek (küçük) eksendir. |BF1| = |BF2| ve |BF1| + |BF2| = 2a olduğundan |BF1| = |BF2| = a olur. BOF ’de pisagor teoremini uygularsak a 2 = b 2 + c 2 ELİPS DENKLEMİ Asal eksen uzunluğu 2a, yedek eksen uzunluğu 2b, odakları x ekseni üzerinde olan merkezil elipsin denkle- mi 1 b y a x 2 2 2 2 Asal eksen uzunluğu 2a, yedek eksen uzunluğu 2b ve odakları y ekseni üzerinde bulunan merkezil elipsin denklemi 1 a y b x 2 2 2 2 şeklinde yazılır. Odak noktaları F1(–3,0) ve F2(3,0), asal eksen uzun- luğu 8 olan elipsin denklemini yazınız. ÇÖZÜM F1(–3,0) ve F2(3,0) |F1F2| = 2c = 6 c = 3 2a = 8 a = 4 a 2 = b 2 + c 2 4 2 = 3 2 + b 2 7 = b 2 istenen denklem 1 b y a x 2 2 2 2 1 7 y 16 x 2 2 9x 2 + 16y 2 = 144 elipsinin odakları arasındaki uzun- luk kaçtır? ÇÖZÜM 9x 2 + 16y 2 = 144 1 9 y 16 x 2 2 a 2 = 16 b 2 = 9 a 2 = b 2 + c 2 16 = 9 + c 2 c 2 = 7 c = 7 |F1F2| = 2c = 7 2 Odakları F1(–3,0) ve F2(3,0) olan ve P(3,8) noktasın- dan geçen elipsin denklemini yazınız? Konikler 1 8 . BÖLÜM ÖRNEK ÖRNEK ÖRNEK

GEOMETRİ 18. · 2020. 4. 12. · Asimtot denklemleri x a b y x 2 3 1 y ve x 2 3 1 y İKİZKENAR HİPERBOL Tanım: Asal ve yedek eksen uzunlukları birbirine eşit olan hiperbole

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • G E O M E T R İ

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 2 7

    ELİPS

    Sabit uzunluktaki bir ipin iki ucuna birer çivi bağlayıp çivile-ri iki noktaya çakalım. Kalemi ipe geçirip gerdirerek gezdirir-sek kalemimiz bir eğri çizer.

    F1 F2

    P

    F1 F2

    P K

    İpin uzunluğu x ise |PF1| + |PF2| = |KF1| + |KF2| = x olur.

    Tanım:

    Düzlemde, sabit iki noktaya uzaklıklarının toplamı sabit bir uzunluk olan noktaların kümesine (geometrik yerine) elips denir. Sabit noktalara elipsin odakları denir.

    MERKEZİL ELİPS Tanım:

    Analitik düzlemde, odak noktaları F1(–c,0) ve F2(c,0) olan elipse merkezil elips denir. Merkezil elips x ekse-nini de B ve B’ noktalarında kessin. A(a,0), A’(–a,0), B(0.b), B’(0. –b) olsun.

    y

    x A a

    Aı –a

    b B

    Bı –b

    a a

    F1(–c,0) F2(c,0) 0

    Burada |AAı| = 2a asal (büyük) eksen, |BBı| = 2b yedek (küçük) eksendir. |BF1| = |BF2| ve |BF1| + |BF2| = 2a olduğundan |BF1| = |BF2| = a olur.

    BOF ’de pisagor teoremini uygularsak a2 = b2 + c 2

    ELİPS DENKLEMİ Asal eksen uzunluğu 2a, yedek eksen uzunluğu 2b, odakları x ekseni üzerinde olan merkezil elipsin denkle-mi

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2

    Asal eksen uzunluğu 2a, yedek eksen uzunluğu 2b ve odakları y ekseni üzerinde bulunan merkezil elipsin denklemi

    1ay

    bx

    2

    2

    2

    2

    şeklinde yazılır.

    Odak noktaları F1(–3,0) ve F2(3,0), asal eksen uzun-luğu 8 olan elipsin denklemini yazınız.

    ÇÖZÜM

    F1(–3,0) ve F2(3,0) |F1F2| = 2c = 6 c = 3 2a = 8 a = 4 a2 = b2 + c2 42 = 32 + b2 7 = b2 istenen denklem

    1by

    ax

    2

    2

    2

    21

    7y

    16x 22

    9x2 + 16y2 = 144 elipsinin odakları arasındaki uzun-luk kaçtır?

    ÇÖZÜM

    9x2 + 16y2 = 144 19y

    16x 22

    a2 = 16 b2 = 9 a2 = b2 + c2 16 = 9 + c2 c2 = 7

    c = 7

    |F1F2| = 2c = 72

    Odakları F1(–3,0) ve F2(3,0) olan ve P(3,8) noktasın-dan geçen elipsin denklemini yazınız?

    Konikler18. BÖLÜM

    ÖRNEK

    ÖRNEK

    ÖRNEK

  • KONİKLER

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 2 8

    ÇÖZÜM

    Şekli oluşturduğumuzda |F1F2| = 6 |PF2| = 8 PF1F2 dik üçgeninde |PF1| = 10

    3 3

    F1 F2 6

    P(3, 8)

    y

    x

    10

    |PF1| + |PF2| = 2a 10 + 8 = 2a a = 9 F2(3,0) c = 3 a2 = b2 + c2 92 = 32 + b2 b2 = 72 istenen denklem

    172y

    81x1

    by

    ax 22

    2

    2

    2

    2

    ELİPSİN ASAL VE YEDEK ÇEMBERLERİ y

    x A a

    –a

    b B

    Bı –b

    asal çember

    yedek çember

    0

    Tanım: Bir elipste

    i. Çapı asal eksen olan çembere elipsin asal çemberi

    ii. Çapı yedek eksen olan çembere, elipsin yedek çem-beri denir.

    Asal çemberin denklemi x2 + y2 = a2

    Yedek çemberin denklemi x2 + y2 = b2 olur.

    4x2 + 9y2 = 36 elipsinin asal ve yedek çemberlerinin denklemini yazınız.

    ÇÖZÜM

    4x2 + 9y2 = 36 14y

    9x 22

    a2 = 9 b2 = 4 bulunur.

    Asal çemberin denklemi x2 + y2 = 9

    Yedek çemberin denklemi x2 + y2 = 4

    ELİPSİN DOĞRULTMAN ÇEMBERLERİ Tanım:

    Bir elipste, merkezi elipsin odaklarından biri olan ve yarıçapı elipsin asal eksen uzunluğuna eşit olan çembe-re elipsin doğrultman çemberi denir. y

    x A

    a

    –a 0

    F c

    –c r=2a

    x A

    a

    –a 0

    F c

    –c

    y

    r=2a

    Elipsin Doğrultman Çemberleri

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2 elipsin doğrultman çemberinin denklemleri;

    1. Merkez Fı(–c,0) ise, (x + c)2 + y2 = 4a2

    2. Merkez F(c,0) ise, (x – c)2 + y2 = 4a2

    TEĞET VE NORMAL DENKLEMLERİ

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2 elipsinin üzerinde bir P(x0,y0) noktası

    alalım. y

    x 0

    P0(x0, teğet

    norm

    Teğet ve normal

    Elipsin üzerindeki P(x0,y0) noktasındaki a. Teğet Denklemi

    1b

    y.y

    a

    x.x20

    20

    b. Normal Denklemi

    )xx(xy

    .bayy 0

    0

    02

    2

    0

    x2 + 9y2 = 225 elipsinin P(12,3) noktasındaki teğet ve normal denklemlerini yazınız?

    ÖRNEK

    ÖRNEK

  • G E O M E T R İ

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 2 9

    ÇÖZÜM

    x2 + 9y2 = 225 125y

    225x 22

    ise Teğet Denklemi,

    125

    y3225

    x12125y.y

    225x.x 00

    4x + 9y = 75 Normal Denklemi,

    )xx(x.by.ayy 0

    02

    02

    0

    )12x(12253.2253y

    )12x(493y

    4y – 9x + 96 = 0

    ELİPSİN PARAMETRİK DENKLEMİ

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2 elipsinin parametrik denklemi, IR ol-

    mak üzere,

    x = a. cos

    y = b. sin

    Çünkü, cosax sin

    by olacağından

    1sincosby

    ax 22

    22

    4x2 + 9y2 = 36 elipsinin parametrik denklemini bulu-nuz.

    ÇÖZÜM

    4x2 + 9y2 = 36 14y

    9x 22

    a2 = 9 b2 = 4 a = 3 ve b = 2 Elipsin parametrik denklemi x = 3.cos y = 2.sin

    ELİPSİN DIŞ MERKEZLİĞİ Dış Merkezlik: Bir elipste, odaklar arasındaki uzaklığın, asal eksen uzunluğuna oranına elipsin dış merkezliği denir ve e ile gösterilir.

    Elipsin dış merkezliği

    a2c2e

    ace

    Elipste c < a ve e > 0

    o < e < 1 bulunur.

    ELİPSİN PARAMETRESİ Tanım:

    Elips odağından büyük eksene dik olarak çizilen kirişin uzunluğuna elipsin parametre uzunluğu (parametresi) denir ve 2p ile gösterilir.

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2

    elipsinin parametre-si,

    ab2p2|'TT|

    2 dır.

    y

    x 0 F a –a Fı

    –b

    –a T

    Denklemi 9x2 + 16y2 = 144 olan elipsin dış merkezli-ğini ve parametresini bulunuz.

    ÇÖZÜM

    9x2 + 16y2 = 144 19y

    16x 22

    a2 = 16 b2 = 9 a = 4 b = 3 a2 = b2 + c2 16 = 9 + c2 7 = c2

    c = 7

    Elipsin dış merkezliği 47

    ace

    parametresi 29

    49.2

    ab2 2

    MERKEZİL ELİPSİN ALANI

    Denklemi 1by

    ax

    2

    2

    2

    2 olan elipsin alanı

    S = .a.b dir.

    125y

    49x 22

    elipsin alanını bulunuz.

    ÇÖZÜM

    a2 = 49 a = 7 b2 = 25 b = 5 S = .a.b = .7.5 = 35

    ÖRNEK

    ÖRNEK

    ÖRNEK

  • KONİKLER

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 0

    HİPERBOL Tanım:

    Bir düzlemde, sabit iki noktaya olan uzaklıkları farkı sabit olan noktaların geometrik yerine hiperbol denir. Sabit iki noktaya hiperbolün odakları denir.

    Hiperbolün üzerinde herhangi bir P nokta-sı alırsak

    |PF1| – |PF2| = 2a (sabit sayı)

    A F2 F1

    P

    Hiperbol

    F1 ve F2 odaklarını birleştiren doğru parçasının hiperbolü kestiği noktalara hierbolün köşeleri denir. Şekilde A’ ve A hiperbolün köşeleri [AA’] doğru parçası-na asal ekseni, |AA’| = 2a uzunluğuna da asal eksen uzunluğu adı verilir.

    HİPERBOLÜN DENKLEMİ Tanım:

    Bir xoy dik koordinat sistemine göre, odak noktaları F’(–c,0) ve F(c,0) olan hiperbole, merkezil hiperbol denir.

    A Fı(–c, 0)

    P(x, y)

    Merkezil Hiperbol

    0 a –a F(c,0) x

    y

    Merkezil hiperbolün denklemi

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2

    Burada b2 = c2 – a2 dir. (2b’ye yedek eksen uzunluğu denir.)

    Odak noktaları F1(–5,0) ve F2(5,0) ve asal eksen uzunluğu 2a = 8 olan hiperbolün denklemini yazınız.

    ÇÖZÜM

    F2(5,0) c = 5 2a = 8 a = 4 b2 = c2 – a2 b2 = 52 – 42 b2 = 9 istenen denklemi

    19y

    16x1

    by

    ax 22

    2

    2

    2

    2

    Asal eksen uzunluğu 8, yedek eksen uzunluğu 6 olan merkezil hiperbolün odakları arasındaki uzaklı-ğı bulunuz.

    ÇÖZÜM

    2a = 8 a = 4 2b = 6 b = 3 b2 = c2 – a2 32 = c2 – 42 25 = c2 c = 5 |F1F2| = 2c |F1F2| = 2.5 = 10

    HİPERBOLÜN ASAL VE YEDEK ÇEMBERLERİ Tanım:

    1by

    ax 2

    2

    2 hiperbolü veriliyor.

    i. Merkezi orjin ve yarıçapı a olan çembere, hiperbolün asal çemberi

    ii. Merkezi orijin ve yarıçapı b olan çembere, hiperbolün yedek çemberi denir. Asal çemberin denklemi x2 + y2 = a2 [A’A] asal eksendir.

    0 r=a x

    y

    A F Fı Aı

    Asal çember Yedek çemberin denklemi x2 + y2 = b2 [B’B] yedek ek-sendir.

    0 a x

    y

    B

    F Fı

    Yedek çember

    b

    Bı –b

    c

    Merkezil hiperbolde, 0 noktası simetri merkezi-dir. 0 noktası hiperbolün merkezidir.

    ÖRNEK

    ÖRNEK

  • G E O M E T R İ

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 1

    9x2 – 16y2 = 144 hiperbolünün asal ve yedek çember-lerinin denklemlerini yazınız.

    ÇÖZÜM

    9x2 – 16y2 = 144 19y

    16x 22

    a2 = 16 b2 = 9 Asal çemberin denklemi x2 + y2 = 16 Yedek çemberin denklemi x2 + y2 = 9 HİPERBOLÜN DOĞRULTMAN ÇEMBERLERİ Tanım:

    Merkezi, hiperbolün odaklarından biri ve yarıçapının uzunluğu 2a olan çemberlere hiperbolün doğrultman çemberleri denir.

    0 x

    y

    A Aı F(c,0) Fı(–c,0)

    r=2a r=2a

    Doğrultman çemberler

    Doğrultman çemberlerin denklemleri:

    Merkez F’(–c,0) ise (x + c)2 y2 = 4a2

    Merkez F(c,0) ise, (x – c)2 + y2 = 4a2

    HİPERBOLÜN DIŞ MEREZLİĞİ Tanım:

    bir hiperbolde, odaklar arası uzaklığın asal eksen uzun-luğuna oranına, hiperbolün dış merkezliği denir. Buna göre, dış merkezlik

    a2c2e

    ace

    Hiperbolde c > a olduğundan e > 1 olur.

    HİPERBOLÜN PARAMETRESİ Tanım:

    Hiperbolün odağından büyük eksene çizilen dik kirişin uzunluğuna hiperbolün parametresi denir.

    0 x

    y

    F Fı

    T

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2 hiperbolün parametresi

    |TT’| = 2p = ab2 2

    4x2 – 9y2 = 36 hiperbolünün dış merkezliğini ve pa-rametresini bulunuz.

    ÇÖZÜM

    4x2 – 9y2 = 36 14y

    9x 22

    a2 = 9 b2 = 4 a = 3 b = 2 c2 = a2 + b2 c2 = 13

    c = 13

    Hiperbolün dış merkezliği 313

    ace

    parametresi 98

    94.2

    ab2 2

    HİPERBOLÜN ASİMTOTLARI Tanım:

    Bir hiperbole sonsuzda teğet olan doğrulara, bu hiperbolün asimtotları denir.

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2 hiperbolünün asimtotlarının denklemleri:

    xaby dir.

    0 x

    y

    F Fı

    c

    a

    xaby Asimtotlar xa

    by

    ÖRNEK

    ÖRNEK

  • KONİKLER

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 2

    x2 – 12y2 = 12 hiperbolünün asimtotlarını bulunuz.

    ÇÖZÜM

    x2 – 12y2 = 12 11

    y12x 22

    a2 = 12 b2 = 1

    a = 32 b = 1 Asimtot denklemleri

    xaby x

    321y

    ve x32

    1y

    İKİZKENAR HİPERBOL Tanım: Asal ve yedek eksen uzunlukları birbirine eşit olan hiperbole ikizkenar hiperbol denir.

    Tanıma göre, a = b olduğundan, ikizkenar hiperbolün denklemi: x2 – y2 = a2 olur. Asimtotlarının denklemleri de: xy dir.

    0 x

    y

    a

    a

    y = x y = –x

    Asal eksen uzunluğu 26 birimi olan ikizkenar hiperbolün denklemini yazınız.

    ÇÖZÜM

    2a = 26 a = 23

    ikizkenar hiperbolde a = b = 23 olur.

    Hiperbolün denklemi

    x2 – y2 = a2 x2 – y2 = 18

    TEĞET VE NORMAL DENKLEMLERİ

    Denklemi : 1by

    ax

    2

    2

    2

    2 olan hiperbolün

    get denklemi: 1b

    yya

    xx2

    02

    0

    Normal denklemi : 00

    20

    2

    0 xxxbyayy

    0 x

    y

    teğet P0(x0, y0)

    normal

    Teğet ve normal

    x2 – 4y2 = 64

    hiperbolüne, üzerindeki P(10, –3) noktasında çizilen teğet ve normalin denklemlerini yazınız.

    ÇÖZÜM

    x2 – 4y2 = 64 116y

    64x 22

    a2 = 64 b2 = 16 Bu durumda

    i) Teğet denklemi:

    1b

    yya

    xx2

    02

    o

    116

    y364

    x10

    10x + 12y = 64 5x + 6y = 32

    ii) Normal Denklemi:

    y–y0 = 00

    20

    2xx

    xbya

    y–(–3) = 10x1016

    364

    y + 3 = 56 (x – 10)

    5y – 6x + 75 = 0

    HİPERBOLÜN PARAMETRİK DENKLEMİ

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2 hiperbolün parametrik denklemi

    IRtanbysecax

    ile verilir.

    PARABOL Tanım: Düzlemde, sabit bir noktaya uzaklığı, bu nokta-dan geçmeyen sabit bir doğruya olan uzaklığına eşit olan noktaların kümesine parabol denir.

    Sabit noktaya odak noktası, sabit doğruya da doğrult-man denir.

    ÖRNEK

    ÖRNEK

    ÖRNEK

  • G E O M E T R İ

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 3

    P

    F (odak noktası)

    Pı Hı

    O

    H

    doğrultman

    d

    Parabol

    Parabol

    A

    şekilde parabolün odağı F noktası, doğrultmanı da d doğrusudur. Parabolün tanımından PH = PF AO = AF PıHı = PF

    PARABOLÜN DENKLEMİ

    Odak noktası

    0,2pF ve doğrultmanı

    2px olan

    parabolün denklemi y2 = 2px

    Burada 2p ye parabolün parametresi denir.

    y2 + 14x = 0

    parabolünün odak noktasının ve doğrultman denk-lemini bulunuz.

    ÇÖZÜM

    y2 + 14x = 0 y2 = –14x 2p = –14 p = –7

    Odak noktası

    0,27F0,

    2pF

    Doğrultma denklemi 2px

    27x

    O x

    y

    2

    ,0Fp

    x2 = 2py

    2y

    p

    a) Odak noktası

    2p,0F , doğrultman denklemi

    2py olan parabolün denklemi

    x2 = 2py (p > 0)

    O x

    y

    x2 = –2py

    2

    ,0Fp

    2

    Py

    b) Odak noktası

    2p,0F doğrultmanı

    2py

    olan parabolün denklemi x2 = –2py

    Bu iki parabolün de tepe noktası orijin ve simetri ekseni de y eksenidir.

    TEĞET VE NORMAL DENKLEMLERİ y2 = 2px parabolü üzerindeki bir P(x0, y0) noktasındaki

    Teğet Denklemi: y.y0 = p(x+x0)

    Normal Denklemi : y–y0 = py0 (x–x0) dir.

    0 x

    y

    teğet

    P(x0, y0)

    normal

    Teğet ve normal

    Aslında elips hiperbol ve parabol için ayrı ayrı teğet ve normal denklemleri vermeye gerek yoktur. Türev kullanarak herhangi bir koniğin belli bir noktadaki teğetinin ve normalinin denk-lemini rahatlıkla bulabiliriz.

    y2 = 12x parabolünün P(3, –6) noktasındaki teğetinin denklemini bulunuz.

    ÇÖZÜM-1

    y2 = 12x (Türev alırsak) 2y . yı = 12

    yı = y2

    12 , P(3, –6) noktasında

    1)6(2

    12yı

    yı = mT olduğundan

    ÖRNEK

    ÖRNEK

  • KONİKLER

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 4

    Teğet Denklemi: y–(–6) = –1(x–3) y+ x + 3 = 0 Normal Denklemi: mT . mN = –1 –1.mN = –1 mN = 1 y–(–6) = 1(x–3) y – x + 9 = 0

    ÇÖZÜM-2

    Formülleri kullanırsak Teğet Denklemi: y.y0 = p(x+ x0) y.(– 6) = 6(x + 3) –6y = 6x + 18 6x + 6y + 18 = 0 x + y + 3 = 0 Normal Denklemi:

    y – y0 = py0 (x–x0)

    y – (–6) = 66

    (x – 3)

    y + 6 = 1(x – 3) y – x + 9 = 0

    KONİKLERİN GENEL DENKLEMİ x ve y değişkenlerine göre ikinci dereceden ifade edilen koniklerin genel denklemi;

    0FEyDxCyBxyAx 22 şeklindedir.

    Denklemde = B2 – 4AC ifadesine bu denklemin diskriminantı denir.

    (i) < 0 ise bu denklem elips, çember, bir nokta ya da boş küme belirtir.

    a) A = C ve B = 0 ise bu denklem, çember, nokta ya da boş küme belirtir.

    ÖRNEK

    2x2 + 2y2 + 4x – 5y + 4 = 0 bir çember denklemidir.

    b) A C ya da B 0 ise bu denklem elips, nokta ya da boş küme belirtir.

    ÖRNEK

    3x2 + 2y2 – 6 = 0 denklemi bir elips belirtir.

    ÖRNEK

    4x2 + 3y2 + 3 = 0 denklemi boş küme belirtir.

    ÖRNEK

    2x2 + 3y2 = 0 denklemi (0, 0) noktasını belirtir.

    (ii) = 0 ise bu denklem parabol belirtir.

    a) Ax2 + Bxy + Cy2 + Dx + Ey + F = 0 denklemi x ve y ye göre birinci dereceden iki çarpana ayrılamıyorsa parabol belirtir.

    b) İki çarpana ayrılabiliyorsa paralel ya da çakışık iki doğru belirtir.

    ÖRNEK

    x2 + 4xy + 4y2 – x – 2y = 0 denklemi, (x + 2y) . (x + 2y – 1) = 0

    biçiminde iki çarpana ayrılabildiğinden bu denklem x + 2y = 0 ve

    x + 2y – 1 = 0 gibi iki paralel doğru belirtir.

    (iii) > 0 ise bu denklem hiperbol belirtir.

    a) Ax2 + Bxy + Cy2 + Dx + Ey + F = 0 denklemi, birinci dereceden iki çarpana ayrılamıyorsa hiperbol belirtir.

    b) Birinci dereceden iki çarpana ayrılabiliyorsa kesişen

    iki doğru belirtir.

    (iv) B = 0 ise, koniklerin standart denklemi yazılabilir.

    x2 + mxy + 9y2 – 2x – y = 0 denklemi bir parabol belirtmesi için m nin negatif değeri kaçtır?

    A) –8 B) –6 C) –4 D) –3 E) –2

    ÇÖZÜM

    B2 – 4AC = 0 olmalı

    m2 – 4 . 1 . 9 = 0

    m2 = 36

    6m m nin negatif değeri –6 olur. Cevap B’dir.

    ÖRNEK

  • G E O M E T R İ

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 5

    1. Asal eksen uzunluğu 14 cm, yedek eksen

    uzunluğu 64 cm olan elipsin odak noktaları arasındaki uzaklık kaç cm dir?

    A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11 2. 4x2 + 25y2 = 100 elipsinin F1 ve F2 odaklarından asal eksene

    çizilen dikmeler elipsi A, B, C ve D noktalarında kestiğine göre, ABCD dikdörtgeninin alanı kaç birim karedir?

    A) 214 B) 5

    2116 C) 213

    D) 5

    2112 E) 22

    3. 136

    )5y(100

    )2x( 22

    denkleminin belirttiği elipsin odaklarının koor-dinatları aşağıdakilerden hangisidir?

    A) F1(–2,5) F2(5,5) B) F1(8,4) F2 (8,6) C) F2(6,2) F2(6,6) D) F1(6,5) F2(–10,5) E) F1(4,4) F2(6,6)

    4.

    B O

    d

    x

    y

    d doğrusu ile şekildeki merkezil elips arasında

    kalan alan kaç birim karedir? ( = 3)

    A) 12 B) 16 C) 18 D) 24 E) 30

    5. x, y IR olmak üzere, y2 = 9x2 denklemi ne belirtir?

    A) Kesişen iki doğru B) Elips C) Hiperbol D) Bir nokta E) Parabol

    6. Kutupsal formu x = cosθ

    4 y = 2tan olan konik

    denklemi aşağıdakilerden hangisidir?

    A) 116y

    4x 22

    B) 14y

    16x 22

    C) 14y

    16x 22

    D) 4yx 22

    E) 14y

    4x 22

    7. x = –2 doğrusuna teğet olan ve P(2,0) nokta-

    sından geçen çemberlerin merkezlerinin geo-metrik yeri aşağıdakilerden hangisidir?

    A) x2 = 8y B) x2 = 4y C) y2 = 8x D) y2 = 4x E) y2 = 2x 8. M(x,y), x = 2 tan, y = 3cot ile tanımlanıyor. Buna göre, M noktalarının geometrik yeri aşa-

    ğıdakilerden hangisidir?

    A) Elips B) Hiperbol C) Parabol D) Doğru E) Çember

    Ç Ö Z Ü M LÜ TE S T

    d:3x – 4y + 24 = 0

  • KONİKLER

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 6

    9. Odakları x ekseni üzerinde olan ve A(4,1) ile B(8,3) noktalarından geçen hiperbolün denk-lemi aşağıdakilerden hangisidir?

    A) x2 – 6y = 10 B) 2x2 – 5y2 = 7 C) 2x2 – 3y2 = 29 D) x2 – 4y2 = 12 E) x2 – 3y2 = 37 10. {(x,y) x = t – 3, y = (t + 1)2, t IR} kümesinin belirttiği noktaların geometrik yeri

    aşağıdakilerden hangisidir?

    A) Elips B) Hiperbol C) Parabol D) Doğru E) Çember 11. 16x2 – 9y2 = 144 hiperbolünün odakları arasındaki uzaklık kaç

    birimdir?

    A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14 12. Odak noktalarından birisi F1(0,4) olan ikizkenar

    hiperbolün denklemi aşağıdakilerden hangisi-dir?

    A) x2 – y2 = 12 B) x2 – y2 = 4 C) x2 – y2 = 8 D) y2 – x2 = 4 E) y2 – x2 = 8

    13. 34y

    6x 22

    hiperbolünün asal çemberi aşağıdakilerden hangisidir?

    A) x2 + y2 = 6 B) x2 + y2 = 12 C) x2 + y2 = 18 D) x2 + y2 = 24 E) x2 + y2 = 36 14. Odak noktası F(4,0) simetri ekseni x ekseni ve

    tepe noktası orjin olan parabolün doğrultman denklemi aşağıdakilerden hangisidir?

    A) x = 2 B) x = –2 C) x = –4 D) y = –2 E) y = –4 15. Simetri ekseni y ekseni, tepe noktası orjin olan

    ve A(–6,–4) noktasından geçen parabolün denklemi aşağıdakilerden hangisidir?

    A) x2 = –9y B) x2 = –12y C) y = x2 – 40 D) y2 = x + 22

    E) 3x8y2

    16. y = x + k doğrusu ile y = x2 – 5x – k parabolü

    teğet olduklarına göre, k kaçtır?

    A) –5 B) 29

    C) –4 D) 27

    E) –3

  • G E O M E T R İ

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 7

    1. 2a = 14 a = 7 cm 2b = 64 b = 62 cm

    a2 = b2 + c2 72 = 22 c)62( c = 5 cm Bu durumda elipsin odakları F1(–5,0) ve F2(5,0) noktalarıdır. Odaklar arası uzaklık F1 F2 = 10 cm

    Cevap D’dir. 2. 4x2 + 25y2 = 100

    14y

    25x 22

    a2 = 25 a = 5 b2 = 4 b = 2 a2 = b2 + c2 25 = 4 + c2

    c = 21

    O F1 F2

    2

    D C

    B A

    –5 5

    –2

    x

    y

    Şekildeki dikdörtgende AB = F1F2= 212 cm BC ise elipsin parametresi olduğundan

    BC = 58

    52.2

    ab2 22

    A(ABCD) = AB.BC

    = 5

    211658212

    Cevap B’dir.

    3. Elipsin merkezi M(–2,5) noktasıdır. a2 = 100 a = 10 b2 = 36 = b = 6 a2 = b2 + c2 100 = 36 + c2 c = 8 Bu durumda F1(–2 + 8,5) = F1(6,5) F2(–2 –8,5) = F2(–10,5)

    Cevap D’dir.

    4. d doğrusunun ek-senleri kestiği nokta-lar, x = 0 için

    3.0 – 4y + 24 = 0 y = 6 y = 0 için 3x – 4.0 + 24 = 0 x = –8

    A(–8,0) B O

    B(0,6) d

    A(–8,0) ve B(0,6) dır.

    Taralı Alan = )AOB(A4 AlanıElipsin

    1226.8

    46.8.

    Cevap A’dır.

    5. y2 = 9x2 y2 – 9x2 = 0 (y – 3x) (y + 3x) = 0 y = 3x veya y = –3x

    Cevap A’dır.

    6.

    2

    2

    cos16x (1) y2 = 4tan2 =

    2

    2

    cossin4 (2)

    2. eşitliği –4 ile çarparsak

    2

    222

    cossin1616y4x

    2

    2

    cos)sin1(16

    2

    2

    coscos.16 x2 – 4y2 = 16 1

    4y

    16x 22

    Cevap C’dir.

    7. Çemberin merkezi O

    (x, y) olsun. Bu durumda PO = OT

    |2x|y)2x( 22 her iki tarafın kare-

    sini alırsak

    O(x.y)

    x = –2 P(2,0)

    T

    x2 – 4x + 4 + y2 = x2 + 4x + 4 y2 = 8x

    Cevap C’dir. 8. x = 2tan y = 3cot x.y = 2tan . 3cot = 6 tan.cot = 6 xy = 6 bir hiperbol denklemidir.

    Cevap B’dir. 9. A(4,1) ve B(8,3) noktaları

    1by

    ax

    2

    2

    2

    2 denklemini sağlar.

    A(4,1) için 1b1

    a6

    22

    B(8,3) için 1b9

    a64

    22

    Ortak çözüm yaparsak a2 = 10

    b2 = 35 bulunur.

    Hiperbol denklemi 1

    35y

    10x 22

    15y3

    10x 22

    x2 – 6y2 = 10 Cevap A’dır.

    Ç Ö Z Ü M LE R

    1

    3

  • KONİKLER

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 8

    10. x = t – 3 y = (t + 1)2 t = x + 3 y = (t + 1)2 = (x + 3 + 1)2 = (x + 4)2 y = (x + 4)2 bir parabol denklemidir.

    Cevap C’dir.

    11. 16x2 – 9y2 = 144 116y

    9x 22

    a2 = 9 ve b2 = 16 olur. c2 = a2 + b2 c2 = 16 + 9 c = 5 Bu durumda hiperbolün odakları F1(–5,0) ve F2(5,0) olur. F1F2 = 10 birim

    Cevap C’dir. 12. Odak noktası y ekseni üzerinde olduğundan para-

    bolün denklemi y2 – x2 = a2 şeklindedir. F1(0,4) olduğundan c = 4 tür. Hiperbol ikizkenar olduğundan a = b dir. c2 = a2 + b2 42 = a2 + a2 8 = a2 İstenen denklem y2 – x2 = 8

    Cevap E’dir.

    13. 34

    y6x 22

    112y

    18x 22

    a2 = 18, b2 = 12 dir. Asal çemberin denklemi x2 + y2 = a2 x2 + y2 = 18 aranan denklemdir.

    Cevap C’dir.

    14.

    F(4,0)

    x = –4 y

    x

    Odak noktası

    ,02pF olan parabolün doğrultmanı

    2px doğrusudur.

    8p42p

    İstenen doğru x = –4 Cevap C’dir.

    15. y

    x

    –4

    –6

    Orjinden geçen ve odağı y ekseni üzerindeki pa-

    rabolün genel denklemi x2 = 2py A(–6,–4) denklemi sağladığından (–6)2 = 2.p.(– 4)

    29P

    istenen denklem x2 = –9y Cevap A’dır.

    16. y = x2 – 5x – k

    y = x +k

    Parabol ve doğru teğet olduklarına göre, ortak

    çözüm tek elemanlı olmalıdır. y = x2 – 5x – k –1/y = x + k x2 – 6x – 2k = 0 denkleminde = 0 olmalıdır. –62 – 4.1 .(–2k) = 0 36 + 8k = 0

    29k

    Cevap B’dir.

  • G E O M E T R İ

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 3 9

    1. y

    x A Aı

    B

    0

    Şekildeki 0 merkezli elipste |AA’| = 10 birim |BB’|= 8 birim Verilenlere göre, bu elipsin denklemi aşağıda-

    kilerden hangisidir?

    A) 25x2 + 4y2 = 100 B) 4x2 + 25y2 = 100 C) 16x2 + 25y2 = 100 D) 25x2 + 16y2 = 100 E) 16x2 + 25y2 = 400 2. 4x2 + 9y2 = 144 denklemi ile verilen elipsin odakları arasındaki

    uzaklık kaç birimdir?

    A) 10 B) 103 C) 54

    D) 26 E) 152 3. Analitik düzlemde, denklemi, x2 + 5y2 = 21 olan elipsin üzerindeki P(4,–1) noktasındaki

    teğetinin eğimi kaçtır?

    A) 58 B) 1 C)

    54 D)

    53 E)

    32

    4. Analitik düzlemde; x = 5.sint y = 3.cost parametrik denklemiyle verilen elipsin odakları

    arasındaki uzaklık kaç birimdir?

    A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12

    5. y

    x F 0

    T

    Şekildeki 0 merkezli elipste, F odaklardan biridir. |TT’| ox Elipsin asal eksen uzunluğu 12, yedek eksen

    uzunluğu 6 olduğuna göre, |TT’| kaç birimdir?

    A) 38 B) 3 C)

    310 D) 6 E)

    320

    6. S = {(x,y) : [[4x2 + 9y2]] = 25, (x,y) IR2} kümesi, düzlemde ne belirtir?

    A) Daire halkası B) Hiperbolik halka C) Eliptik halka D) Parabolik halka E) Elips 7. 4x2 + 9y2 = 36 elipsinin asal çemberinin denklemi aşağıdaki-

    lerden hangisidir?

    A) x2 + y2 = 36 B) x2 + y2 = 24 C) x2 + y2 = 12 D) x2 + y2 = 9 E) x2 + y2 = 4

    8. Alanı 12 birim kare ve dış merkezliği 47e

    olan bir merkezli elipsin asal eksen uzunluğu kaçtır?

    A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12

    K O N U T E K R A R T E S T İ

  • KONİKLER

    GE OM ET R İ K ON U AN L AT IM L I SOR U B AN KA SI 7 4 0

    9. 4x2 – y2 = 36 hiperbolünün odakları arasındaki uzaklık kaç

    birimdir?

    A) 56 B) 12 C) 36

    D) 10 E) 64

    10. Yedek ekseninin uzunluğu 12 birim olan,

    merkezil hiperbolün denklemi aşağıdakilerden hangisidir?

    A) x2 – y2 = 144 B) x2 – y2 = 108 C) x2 – y2 = 72 D) x2 – y2 = 36 E) x2 – y2 =24

    11. x2 – 2y2 = 18 hiperbolüne, üzerindeki P(6,3) noktasından

    çizilen teğetin denklemi aşağıdakilerden han-gisidir?

    A) 3y = 2x + 12 B) y + x = 9 C) 2x = y + 3 D) 2y = x E) y = x – 3

    12. x – 2y + 4 = 0 doğrusu y2 = 4x parabolüne teğet olduğuna göre değme nokta-

    sının koordinatlarının toplamı kaçtır?

    A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12

    13. Köşesi orijinde ve odağı F(4,0) olan parabolün denklemi aşağıdakilerden hangisidir?

    A) y2 = 2x B) y2 = 4x C) y2 = 8x D) y2 = 12x E) y2 = 16x 14. y2 = 8x parabolünün aşağıdaki noktalardan hangisin-

    den geçen teğetinin eğimi 2 dir?

    A)

    1,81 B)

    2,21 C)

    8,89

    D) (2,4) E)

    6,29

    15. x2 = –12y parobolünün doğrultman denklemi aşağıdaki-

    lerden hangisidir?

    A) y = 6 B) y = –3 C) y = 3 D) x = –6 E) x = 3

    16. y2 = 6x parabolünün, x + 2y – 14 = 0 doğrusuna paralel teğetinin değme noktasının

    ordinatı kaçtır?

    A) –6 B) –4 C) –2 D) 4 E) 6