97
JOHN 1:1 1 JOHN 1:13 JOHN Altjirraka Angkatja mpurrkakarterraka 1 Tjontintjala Angkatja era naka. Angkatja era Altjir- ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2 Tjontintjala Angkatja era Altjirralela naka. 3 Angkatja nhanharlarlanganta Altjirrala relhalka, al- halka, alkiralka ingkarraka arrpmarnaka. 4 Angkatja era etatha naka. Angkatja etatha era turta relhaka parrtja ngerra naka. 5 Parrtja nhanha erantama pmara thapatha- pala parrtjaka. Relha etnala pmara thapathapala nakala, etna parrtja erinha yarna ilurnaka. 6 Altjirrala artwa nyintanha relha ntjarrurna yairnaka. Artwa nhanha ekura rretnya naka John. 7 Erantama relha ntjarrurna pitjika, etnanha parrtja nhanha ekuriperra alpmelitjika. Kurunga etna parrtja ekuriperra wu- malanga, etna Altjirranha tnakitjinanga. 8 John-anha itja parrtja nhanha era naka. Era relha ntjarranha parrtja ekuriperra alpmelakanta. 9 Era etnanha lakinha alpme- laka. “Parrtja inthorra era, erala relha ingkarrakanha parrtjilhelama, era alhurna pitjitjina.” 10 Arai, Angkatja era alhala naka, relha alharinya nt- jarralela, etnanhala era arrpmarnakala. Relha alharinya ntjarrala pula erinha itja lhangkaraka. 11 Era relha eku- ranha ntjarrurna pitjika. Etna pula ekura antjakunyala naka. 12 Kanha relha etnala erinha tnakaka, etnanha era ilaka, “Rrangkarra Altjirraka katjiantama nama.” 13 Relha nhanha etna Altjirraka katjierraka, Altjirra erarrpa antja nakalanga etna katjia ekuranha nitjika. Itja relha antja nakalanga.

JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 1:1 1 JOHN 1:13

JOHNAltjirraka Angkatja mpurrkakarterraka

1 Tjontintjala Angkatja era naka. Angkatja era Altjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2 TjontintjalaAngkatja era Altjirralela naka.

3 Angkatja nhanharlarlanganta Altjirrala relhalka, al-halka, alkiralka ingkarraka arrpmarnaka. 4 Angkatja eraetatha naka. Angkatja etatha era turta relhaka parrtjangerra naka. 5Parrtja nhanha erantama pmara thapatha-pala parrtjaka. Relha etnala pmara thapathapala nakala,etna parrtja erinha yarna ilurnaka.

6 Altjirrala artwa nyintanha relha ntjarrurna yairnaka.Artwa nhanha ekura rretnya naka John. 7 Erantama relhantjarrurna pitjika, etnanha parrtja nhanha ekuriperraalpmelitjika. Kurunga etna parrtja ekuriperra wu-malanga, etna Altjirranha tnakitjinanga. 8 John-anha itjaparrtja nhanha era naka. Era relha ntjarranha parrtjaekuriperra alpmelakanta. 9 Era etnanha lakinha alpme-laka. “Parrtja inthorra era, erala relha ingkarrakanhaparrtjilhelama, era alhurna pitjitjina.”

10 Arai, Angkatja era alhala naka, relha alharinya nt-jarralela, etnanhala era arrpmarnakala. Relha alharinyantjarrala pula erinha itja lhangkaraka. 11 Era relha eku-ranha ntjarrurna pitjika. Etna pula ekura antjakunyalanaka. 12 Kanha relha etnala erinha tnakaka, etnanha erailaka, “Rrangkarra Altjirraka katjiantama nama.” 13Relhanhanha etna Altjirraka katjierraka, Altjirra erarrpa antjanakalanga etna katjia ekuranha nitjika. Itja relha antjanakalanga.

Page 2: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 1:14 2 JOHN 1:21

14 Angkatja erantama mpurrkakarterraka, nurnakalelanarlalpuka turta. Nurna araka era makalaria inthorranamanga, nhanga Kaartaka 'Lira nyintantala makalariainthorra namanga ngerra. Era ngwanga inthorra, arratjainthorra turta naka.

15 John-ala relha ntjarranha ekuriperra ilaka, “Nhanhakunha artwa era, ekuriperrala atha nhanga rrangkar-ranha ilakala. ‘Artwa erala nukanga ingkarna pitjima,era kunha nukanga kngarralkura nama. Era naka yingaitjantema namanga.’ ”

16 Era ngwanga inthorra namanga, era nurnaka in-gkarrakaka arltamarlta ngwanga ntelalhama. 17Altjirralanhanga relha ntjarranha turnintja ekuranha ilaka Moses-arlarlanga. Era pula nurnaka ngwanga ntelalhaka, nur-nanha angkatja nthurrpa erinha turta ilaka, Jesua Kris-tarlarlanga. 18 Arai, relha nyintala itja kuta Altjirranhaaraka paka. Kala 'Lira nyintanta ekuranhala, erala eku-ralela kuta namanga, eranta Altjirranha araka. ErantamaAltjirranha nurnaka imarnaka.

John Kaltjirrpulhelanhanha ilalhaka(Matthew 3:1-12; Mark 1:1-8; Luke 3:15-17)

19 Relha Jew-aka itornka ntjarra, etnala Jerusalem-ala nakala, etna priest ntjarranha, Temple-aka urrka-punhapunha ntjarranha turta John-urna yairnaka erinhapmarritjika, “Ngunhama unta?”

John-ala etnanha lakinha ilaka. 20 Era itja orrtjerraka.Era etnanha kala arratja inthorra ilaka, “Yinga itja Kristaera nama.”

21 Etnantama erinha pmarraka, “Ngunhantama unta?Elijah-anha?”

Era etnanha alpmelaka, “Itja.”Etna erinha wotha pmarraka, “Unta Altjirraka urrpia

nhangama nama?”

Page 3: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 1:22 3 JOHN 1:31Era etnanha alpmelaka, “Itja.”22 Etna erinha wotha pmarraka, “Ngunhantama

unta? Nurnanha ilai, nurna artwa nhanga ntjarranhailitjinanga, etnala nurnanha ungkwangurna yairnakala.Ngunhama unta?”

23 John-ala etnanha Isaiah-aka angkatjala ilaka, “Yinganama relha erala worritjala ilkama, ‘Ingkartaka tjaiyaarratja urrkapai.’ ”

24 Artwa Pharisee urrputja turta pitjikala. 25Etnantamaerinha pmarraka, “Iwunhangantama unta relha ntjar-ranha kaltjirrpulhelama? Unta itja Krista era nama,Elijah-anha paka, Altjirraka urrpia arrpunha nhangapaka.”

26 John-ala etnanha ilaka, “Atha relhanha kwatjalantakaltjirrpulhelama. Artwa nyinta kala nhanhala nama.Rrangkarra pula ekura kotnala. 27 Era kunha nukangaingkarna pitjima. Yinga turta itja yalknga nama sandalekuranha paka ilutjika.” 28 John-anha lakinha angkakaBethany-ala, era Jordan Lhiranga ekngarrampinyalarelha ntjarranha kaltjirrpulhelamalanga.

Altjirraka Lamb era29 Arlta arrpunhala John-ala Jesuanha araka urlarra

pitjimanga. Erantama relha ntjarranha ilaka, “Arai, artwanhanha kunha Altjirraka Lamb. Era relha ingkarrakakakorna iwuma. 30 Artwa nhanha ekuriperra kunha athanhanga rrangkarranha ilakala, ‘Artwa erala nukanga in-gkarna pitjima, era kunha nukanga kngarralkura nama.Era naka yinga itjantema namanga.’ 31 Atha pula erinhaitjarrka lhangkaraka. Nukathaka naka erinha Israel-arinya ntjarraka imarnitjika. Nhanga erinha imarnitjikakunha yinga pitjikala. Nhanhakakwia turta atha relhantjarranha kwatjala kaltjirrpulhelaka.”

Page 4: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 1:32 4 JOHN 1:4132 John-ala etnanha nhanha turtantama alpmelaka,

“Arai, atha Enka erinha araka ekururna pitjimanga, ntur-rurta ngerra, ekuralela kuterramanga turta. 33 Athaerinha itjarrka lhangkaraka. Altjirrala yinganha yairnakarelha ntjarranha kwatjala kaltjirrpulhelitjika. Era yin-ganha lakinha ilaka, ‘Unta aritjina Enka era artwa nyin-turna pitjimanga, ekuralela kuterramanga turta. Artwanhanhala relha ntjarranha EnkaAlkngaltarala kaltjirrpul-helitjina.’ 34 Athantama erinha araka. Yinga turtantamakaltja artwa nhanha era Altjirraka 'Lira namanga.”

Jesuala Peter tharranha urraraka35 Arlta arrpunhala John-anha Bethany-ala nakantema,

Jordan Lhiranga ekngarrampinyala. Kurtungurla tharraekuranha, ekuralela nakantema. 36 John-alantama Je-suanha anpara lhamanga araka. Erinha aramala eraangkaka, “Arai, artwa nhanha kunha Altjirraka Lamb.”37 Kurtungurla eratharra John-anha wuka era lakinhaangkamanga. Eratharrantama Jesuanga tnaartangalalhaka.

38 Ilkngaralhamala, Jesuala erinhatharra araka eku-ranga tnaartangala pitjimanga. Erantama erinhatharrapmarraka, “Iwunhakama mpala antja?”

Eratharra angkaka, “Rabbi,” (nhanhatitja“Kaltjinthanhinthanhai”), “pmara nthanhalama untaintama?”

39 Era erinhatharra ilaka, “Aritjika pitjai.” Eratharran-tama ekuralela lhaka, pmara ekuranhurna. Eratharran-tama ekuralela kuterraka, kala ngurrangurrerrakalangawarta.

40Kurtungurla eratharrala John-anhawukala, Jesuangatnaartangala lhakala turta, ekuratharranga nyinta nakaAndrew, Simon Peter-aka tjia. 41 IngutnhalantamaAndrew-anha parrpa lhaka kalya ekuranha Simon-aka

Page 5: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 1:42 5 JOHN 1:48

yonthitjika. Erinha arltaramala era erinha ilaka, “Arai,nurnataka Messiah erinha araka.” (Nhanhatitja Kristaerinha.)

42 Erantama Simon-anha Jesuurna rretjingaka. Simon-anha intarra aramala, Jesuala erinha ilaka, “Unta kunharretnya Simon. Unta John-aka 'lira nama. Atha pulanganha rretnya Cephas-ala alpmelama.” (NhanhatitjaPeter.)

Jesuala Philip, Nathanael tharranha urraraka43 Arlta arrpunhala Jesuanha antja naka Galilee-urna

lhitjika. Lhapalhamala era Philip-anha araka, erinhantangkaka turta, “Nukanga tnaartangala pitjai!” 44 Philipera pmara Bethsaida-arinya naka. Andrew, Peter tharraturta town lenharinya nakantema.

45 Philip-alantama Nathanael-aka yonthaka. Erinhaarltaramala era erinha pmarraka, “Unta ilpangkamamaartwa ekuriperra Moses-ala intalhelakala, Altjirraka ur-rpia imankinya ntjarrala turta? Era nama Jesua, Joseph-aka 'lira, pmara Nazareth-arinya.”

46 Nathanael-ala pula erinha pmarraka, “Artwa marraNazareth-anga pitjimarama?”

Philip-ala erinha ilaka, “Kala aritjikanta pitjai.”47 Jesuala Nathanael-anha aramalanga urlarra pitji-

manga, era ekuriperra angkaka, “Artwa nhanha kunhaIsrael-arinya ilporatha nama, pmathakunya turta.”

48 Nathanael-ala erinha pmarraka, “Nthakinhala untanuka kaltja naka?”

Jesuala erinha ilaka, “Atha nganha arrkurlantemaaraka unta tjurrkaka ntolyala namanga, Philip-ala nganhantangkitjikanhangantema.”

Page 6: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 1:49 6 JOHN 2:649 Nathanael-alantama erinha alpmelaka,

“Kaltjinthanhinthanhai, unta Altjirraka 'Lira nama,Israel-aka king turta.”

50 Jesuala erinha ilaka, “Unta kunha yinganha lyartatnakama atha nganha ilakalanga, atha nganha arakalatjurrkaka ntolyala namanga. Arai, anma unta aritjinaatha tjatjikarta kngarra urrkapumanga.”

51 Erantama erinha ilaka, “Atha nganha nthurrpainthorra ilama. Rrangkarra alkira erinha aritjina, Altjir-rala altjurilakala, angel etnanha turta Relhaka 'Lirangantjinhamanga, ekururna tnanpentjimanga turta.”

2Jesuala tjatjikarta arrkurlinya ekuranha urrkapuka, Cana-

ala1Arlta tharriperrantama, relhantjarra Cana-ala, pmara

Galilee-alaworlerrakampanyakanha tjinkarraka. Jesuakamia etnakalela nakantema. 2 Jesuanha, kurtungurlaekuranha ntjarra turta nakantema, tjinkarraka itornkalaetnanha ntangkakalanga warta.

3 Wine etnaka yirraka. Jesuaka mialantama Jesuanhailaka, “Arai, wine etnaka yirrakau!”

4 Jesuala pula erinha ilaka, “Arrkutjai, nhanha itjamaungkwangathaka nama. Anma yinga kala ntelalhitjinayinga Altjirraka 'Lira namanga.”

5 Jesuaka miala pula urrkapunhapunha ntjarranhailaka, “Arai, era paka rrangkarranha turnamanga,rrangkarra kala ekura kangkwanterrai.”

6 Relha Jew ntjarra kutatha ilkngilhitjatampaarangaranga etnakanhamalkura. Nhanga relhailkngilhitjinanga, iltha lenhala irna kwatjakanhakngarritja 6 itnaka. Nyintaminyintaka relhala100 litres ngerra kwatja thalamara, irna erinha

Page 7: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 2:7 7 JOHN 2:14lyulpalyulpilitjika. 7 Jesualantama urrkapunhapunhantjarranha turnaka, “Irna kwatjakanha nhanha ntjarrakwatjakarta lyulpalyulpilarrirrai.” Etnantama irnaetnanha kwatjakarta lyulpalyulpa inthorrilaka. 8Kurungaera etnanha ilaka, “Kwatja kurrka thankumala rrangkarranhanha itornka rrakangkarrurna kngai, arrkarnitjika.”

Etnantama kwatja kurrka itornka etnakanhurna kn-gaka. 9 Itornka erantama kwatja wine-errakala erinhaarrkarnaka. Urrkapunhapunha etnanta kaltja naka etnawine erinha irna kwatjakanhanga inakala. Itornka erapula nhanhaka itjala kaltja naka. Erantama artwa noainakala ekura ntangkalhaka. 10 Era erinha ilaka, “Arai,relhala kunha wine marralkuranhakimparra ntjutjikanthama. Kurunga relha ingkarrakala kala wine kngarrangerra ntjukalanga, wine kornakornalkura erinhantama.Kanha unta, unta winemarra inthorra erinha lauwukala.”

11 Jesuala tjatjikarta arrkurlinya nhanha ekuranha ur-rkapuka, Cana-ala, pmara Galilee-ala. Lakinha era nte-lalhaka, era makalaria namanga. Kurtungurla ekuranhantjarrala turtantama erinha tnakaka.

12 Ekuriperra Jesuanha Capernaum-urna lhaka. Miaekuranha, kanhanganhanga ekuranha, kurtungurla eku-ranha ntjarra turta, ekuralela lhakantema. EtnantamaCapernaum ekurala arlta urrputja kuterraka.

Jesuanha temple-ala(Matthew 21:12,13; Mark 11:15-17; Luke 19:45,46)

13 Relha Jew ntjarraka Passover-aka ilpangkintjakaarlta lyartathakantema naka. Jesuanha pula mparramaJerusalem-urna lhaka, Passover erinha anma ilkutjinala.14 Erantama araka relha ntjarra temple yard-ala bullock,sheep, nturrurta turta yirrinthamanga. Arrpunha nt-jarrala turtamoney twetakatweta ekngarrpunhilamanga.

Page 8: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 2:15 8 JOHN 2:2215 Jesualantama whip mpaaraka rope-anga. Kurungaera artwa etnanha temple yard-anga tnalhaka, sheepetnakanhakarta, bullock etnakanhakarta turta. Artwamoney ekngarrpunhilanha ntjarraka table era ankarti-wuka, money etnakanha turta iwurlenaka. 16 Erantamanturrurta yirrinthanhinthanha ntjarranha ilaka, “Ntur-rurta nhanha ntjarra kathurna kngai. Rrangkarra itjaKaarta nukanhaka ilthala relha ntjarraka yultha yir-rinthitjika.”

17 Kurtungurla ekuranha ntjarrantama ilpangkaka Al-tjirraka Angkatja Imankinya nhangaka, “Altjirrai, yingailtha ungkwanganhanga mukunherrama.”

18Relha Jewntjarralantama Jesuanha ilaka, “Tjatjikartanurnaka urrkapai, nurna kaltja nitjina ungkwangath-aka namanga yirrinthanhinthanha ntjarranhalka temple-anga unputjika.”

19 Jesuala etnanha alpmelaka, “Temple nhanha er-inha urltakai, kurunga atha erinha arlta tharraminyintalawotha ititjina.”

20 Relha Jew etna pula erinha ilaka, “Etnataka 46 yearsurrkapuka temple nhanha ititjika. Kanha unta erinhaarlta tharraminyintalala ititjina? Itjanga lhai.”

21 Jesuanha pula temple arrpunhiperrala angkaka,nhanga mpurrka ekuranhiperra. 22 Anma, Altjirrala er-inha errilknga ntjarranga kamalhelakalanga, kurtungurlaekuranha ntjarra angkatja ekuranhaka ilpangkakantama.Kurunga etna Altjirraka Angkatja Imankinya tnakaka,Jesuaka angkatja turta.

Jesuala relha ntjarraka eterrintja lhangkaraka

Page 9: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 2:23 9 JOHN 3:823 Jesuanha Jerusalem-ala namalanga Passover-aka, era

tjatjikarta kngarra urrkapuka. Nhanhakakwia relhantjar-rala erinha tnakaka. 24 Jesuala pula lhangkaraka etna er-inha tjatjikartakakwia wara tnakamanga. Lakinhanga eraetnanha ilpoiwuka. 25 Jesuanha kunha relha ingkarrakakakaltja naka, eterrintja etnakanhaka turta.

3Jesua Nicodemus tharra angkarraka

1 Relha Jew ntjarraka itornka arrpunha naka rretnyaNicodemus. Era Pharisee turta naka. 2 Era Jesuurnaingula pitjika. Era erinha ilaka, “Kaltjinthanhinthanhai,nurna kaltja Altjirrala nganha nurnakurna yairnakala,nurnanha kaltjinthitjika. Nurna turta kaltja Altjirralantarelhanha ekarltilama tjatjikarta urrkaputjika.”

3 Jesuala Nicodemus-anha ilaka, “Arai, atha nganhanthurrpa inthorra ilama. Relha paka antja namangaAltjirraka tjina nitjika, era wotha alkngerritjikarrka.”

4 Nicodemus-ala pula erinha ilaka, “Relha yarna thar-raranga alkngerrama. Relha kalalamangkakala, era yarnawotha katjia intama.”

5 Jesualantama erinha ilaka, “Arai, atha nganha nthur-rpa inthorra ilama. Relha era wotha alkngerritjikarrkaEnka Alkngaltararlarlanga, kwatjarlarlanga turta. Ku-runga era Altjirraka tjina nitjina. Kurunga Altjirranha In-gkarta ekura turta nitjina. 6 Etarlarai, relha kaarta mian-gala alkngerrakala, era relha alharinyawara nama. Kanharelha erala Enka Alkngaltararlarlanga alkngerrakala, eraenka lyartinyakartantama nama. Enka nhanha Altjirrakakangkama. 7Lakinhanga unta itja tnolkitjika atha nganhailakalanga, “Rrangkarrawotha alkngerritjika.” 8Etarlarai,wurinyala warnamalanga, unta wurinya erinha yarnaarama. Unta irnalka ngalhamanganta arama. Unta

Page 10: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 3:9 10 JOHN 3:17wurinya erinha yarnantema turnama, ‘Ekngarranga pit-jai, altorlanga paka.’ Lakinha ngerra relhala AltjirrakaEnka erinha yarna arama, Enkala relhanha lyartinyila-malanga.”

9 Nicodemus-ala pula erinha pmarraka, “Nthakinhainthorrantama Enkala relhanha lyartinyilama?”

10 Jesuala erinha ilaka, “Unta nhanhaka itjala kaltja,unta relha Israel-arinya ntjarraka kaltjinthanhinthanhakngarra namangatanya? 11 Atha nganha nthurrpainthorra ilama. Nurna kunha rrangkarranha alpme-lama nurnala kaltja namalaka. Nurna turta rrangkar-ranha alpmelama nurnala arakala. Iwunhangantamarrangkarra angkatja nurnakanha itja tnakama? 12 Atharrangkarranha wurinyiperralka alpmelaka. Rrangkarrapula yinganha itja tnakaka. Thunga atha rrangkar-ranha Enkiperrantama kaltjinthama. Rrangkarra pakayinganha tnakitjina? Itja kunha.

13 “Arai, relha nyinta itja alkirala naka paka, Rel-haka 'Lira eranta. Erantama alkiranga alhurna pitjika.14 Moses-anha worritjala namalanga era apma nhangairna tjenyaka arrarnamala, tjurnaka, Altjirrala erinhaturnakalanga. Lakinha ngerra etna Relhaka 'Lira erinhaturta irnaka arrarnamala, tjurnitjinantema. 15 Kurungarelha etnala erinha tnakamanga, etna Altjirralela ngam-pakala etatha nitjina.

16 “Altjirranha kunha relha alharinya ntjarraka kngarrainthorra kangkaka. Lakinhanga era 'Lira nyintanta eku-ranha alhurna yairnaka, etna erinha errilknga tutjika.Kurunga relha etnala 'Lira erinha tnakama, etna itjakutantaka ilutjina. Etna pula Altjirralela ngampakalaetatha nitjina. 17 Altjirrala kunha 'Lira ekuranha relhaalharinya ntjarrurna yairnaka, etnanha tangkalhelitjika,

Page 11: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 3:18 11 JOHN 3:26itja etnanha imilitjika. 18 Lakinhanga relha erala Altjir-raka 'Liranha tnakamanga, Altjirrala erinha itja imilitjina.Kanha relha era, erala erinha itja tnakamanga, Altjirralaerinha kala imilakala. Altjirrala erinha imilaka, era Altjir-raka 'Lira nyintanta erinha itja tnakakalanga.

19 “Altjirraka Parrtja era relha alharinya ntjarrurnapitjika. Relha etna pula Parrtja nhanhaka antjakunyalanaka. Relha etna antja naka korna kuta ntelalhitjika,etnarrpa korna namanga warta. 20 Arai, relha eralakorna kuta ntelalhama, era kunha Altjirraka Parrtjaka an-tjakunya. Era itja Parrtja nhanhaka kangkama, Parrtjalakathilamanga era relha kornarintja namanga. 21 Relhaera pula, erala arratja ntelalhama, era Altjirraka Parrt-jaka kangkamala, Parrtjala kathilamanga era Altjirrangaurlarra relha arratja namanga.”

John-anha wotha Jesuiperra angkaka22 Anma, Jesuanha, kurtungurla ekuranha ntjarra turta

pmara Judea-urna lhaka. Jesuanhantama pmara ekuralakuterraka, kurtungurla ekuranha ntjarralela. Etna relhantjarranha kaltjirrpulhelaka turta.

23 John-ala turta relha ntjarranha kuta kaltjirrpulhe-lakantema pmara Aenon-ala, pmara Salim-anga etinya.Erataka pmara nhanhala relha ntjarranha kuta kaltjir-rpulhelaka, kwatja kngarra pmara ekurala namanga.Relha ntjarra John-urna pitjitjata, era etnanha kaltjir-rpulhelitjika. 24 (Herod-alataka John-anha itjantema jail-aka kurnakala.)

25 John-aka kurtungurla ntjarrantama artwa Jew ny-intalela iwurraka, ilkngilhintjiperra. 26 Etnantama John-urna lhamala erinha ilaka, “Kaltjinthanhinthanhai, untaartwa nhanganha etarlaramama? Era nhanga ungk-wangalela nakala Jordan-anga urntwarrampinyala. Unta

Page 12: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 3:27 12 JOHN 3:36turta relha ntjarranha ekuriperra kaltjinthakala. Eratakarelha ntjarranha lyarta kaltjirrpulhelamantama, relhantjarra turta ekururna lhama.”

27 John-ala etnanha ilaka, “Relha etna ekururnalhama, Altjirrala etnanha ekururna yairnakalangantawara. 28 Rrangkarra kala kaltja. Atha nhanga rrangkar-ranha ilaka. Yinga itja Krista era nama. Yinga artwa eranama Altjirralala Kristanga arrkurla yairnakala.

29 “Arai, artwa erinhala ampa ekuranhala kwarra eku-ranha lhelakala, artwa eranta kunha kwarra erinha noainama. Itja tjina ekuranhalalka. Tjina ekura pula kalakangkamantala, era aramalanga tjina ekuranhala noainamanga. Lakinha ngerra yinga turta Jesuaka kangkama.30Relha ntjarralataka Jesuanha kngarralkura tnantjitjika,nukangatjina.”

Relha erala alkiranga pitjikala31 Relha erala alkiranga pitjima, era kala relha ingkar-

rakaka Ingkarta nama. Relha erinhala Altjirrala arnangampaarakala, era arnarinya wara nama. Era marniper-ranta, yulthiperranta turta eterrama. Relha erala alki-ranga pitjima, era kala relha ingkarrakaka Ingkarta nama.32 Relha erala alkiranga pitjima, era Altjirraka kaltja. Eraturta relha ntjarranha Altjirriperra kaltjinthama. Relhantjarrala pula angkatja ekuranha itjala tnakama. 33 Relhaera pula, erala angkatja ekuranha tnakama, era relhaarrpunha ntjarranha ilama, “Altjirraka angkatja nthurrpaarratja nama.” 34Arai, relha erinhala Altjirrala yairnakala,era kala relha ntjarranha Altjirraka angkatja ilama, eraAltjirraka Enkakarta namanga.

35 Kaarta era kunha 'Lira ekuranhaka kangkama. Eraturta 'Lira erinha ingkairnaka relhaka, alhaka, alkirakalkaIngkarta nitjika. 36 Relha erala 'Liranha tnakama, era

Page 13: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 4:1 13 JOHN 4:9ngampakala etatha nitjina. Kanha relha erala 'Lira erinhaitja tnakama, era itjala ngampakala etatha nitjina. Altjir-rala erinha kala imilaka.

41 Jesuanha kaltja naka artwa Pharisee ntjarrala wukala

relha ntjarralkura ekururnantama pitjimanga, John-angatjina, era turta kula relha ntjarralkura kaltjirrpulhe-lamanga, John-angatjina. 2 Jesua erarrpataka itja relhantjarranha kaltjirrpulhelaka. Kurtungurla ekuranha nt-jarralatitja relha etnanha kaltjirrpulhelaka. 3 LakinhangaJesuanhawotha pmara Galilee-urna alpuka, pmara Judea-angatjina.

Jesua, arrkutja Samaria-arinya turta4 Judea-anga Galilee-urna alpumala, Jesuanha pmara

Samaria-anga tjananhaka. 5 Erantama town nyinturnapitjika, rretnya ekura Sychar. Sychar ekuranga etinyawara tnukulpa nyinta naka, Jacob-alala worra eku-ranha Joseph-anha nthakala. 6 Jacob-aka ngarroa turtapmara ekurala nakantema. Jesuanhantama ngarroa eku-ranga kutaka arrarnalhaka, porrka inthorra, tjaiya ilangapitjikala. Kala ngkinya naka. 7 Arrkutja Samaria-arinyanyintantama pitjika ngarroanga kwatja thankutjika.

Jesuanha ekura enkaka, “Yinganha kwatja ntjutjikanthai.” 8 Kurtungurla ekuranha ntjarrataka itja ekuralelanaka, era arrkutja ekura enkamalanga. Etnataka town-urna lhakala marna initjika.

9Arrkutja era pula erinha ilaka, “Unta kunha artwa Jew,kanha yinga arrkutja Samaria-arinyala. Nthakinhantamaunta nuka kwatjaka enkama?” (Relha Jew ntjarralatakaitja inthorra marna ilkutjata relha Samaria-arinya ntjar-ralela, yia paka etnakalela angkarritjata.)

Page 14: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 4:10 14 JOHN 4:18

10 Jesuala erinha alpmelaka, “Unta itja kaltja Altjir-ranha ungkwanga kangkintja ntelalhitjika antja. Untaturta artwa ekura itja kaltja, erala ungkwangurna angka-manga. Unta paka kaltja nakalanga, unta ekuratitjakwatjaka enkamara. Erantama nganha kwatja etathanthamara.”

11 Arrkutja era pula erinha ilaka, “Itornkai, ungkwangapula irna kwatja thankutjika itjala, ngarroa nhanha turtaiparta inthorra. Nthanhangantama unta kwatja etathaerinha initjina? 12 Arai, errilkngipata nurnakanhala,Jacob-ala, ngarroa nhanha nurnaka tnyaka. Era, worraekuranha ntjarrala, tnontha ekuranha ntjarrala turta,ngarroa nhanhanga kwatja ntjutjata. Nthakinhantama?Unta Jacob-anga kngarralkurama nama?”

13 Jesuala erinha alpmelaka, “Relha erala ngarroanhan-hanga kwatja ntjuma, era wotha angkathalerritjinan-tema. 14 Relha era pula, erala kwatja lenha ntjumangaathala erinha nthitjina, era itja wothala angkathaler-ritjina. Kwatja lenha athala erinha nthitjina, eratakaekura kwanala pentja ngerra nitjina. Kwatja nhanhaitja yirritjina. Relha erala kwatja nhanha ntjuma, erangampakala etatha nitjina.”

15 Arrkutja era erinha ilaka, “Itornkai, yinganha kwatjalenha erinha nthai. Yingantama itja wotha angkathalanitjinanga. Yinga turta itja wotha arltamarlta nhanhurnapitjitjinanga, kwatjaka.”

16 Jesuala erinha alpmelaka, “Artwanoaungkwanganhantangkai, ekurakarta turta pitjalpai.”

17 Era pula erinha ilaka, “Yinga itjama noakarta.”Jesuala erinha alpmelaka, “Unta kala arratja ilalhaka

unta noakunya namanga. 18 Unta kala noa 5 tnyinakala.Artwa lenha, ekuralelala unta lyarta nama, era itja noa

Page 15: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 4:19 15 JOHN 4:27ungkwanga nama. Unta kala arratja kuta ilalhaka untanoakunya namanga.”

19 Arrkutja era erinha ilaka, “Itornkai, yinga kalakaltjantama unta Altjirraka urrpia namanga. 20 RelhaSamaria-arinya errilkngipata nurnakanha ntjarra, etnaAltjirraka urrkurrkintja nitjata parta kngarra nhanhala.Relha Jew rrangkarra pula angkama Jerusalem-alantakula relha Altjirraka urrkurrkintja nitjika.”

21 Jesuala erinha alpmelaka, “Arrkutjai, yinga nhanhaarratja angkama. Anma relha itja Kaartaka urrkurrkintjanitjina parta nhanhala, Jerusalem-ala paka. 22 Samaria-arinya rrangkarra, rrangkarra marntilparla wara urrkur-rkintja nama. Kanha relha Jew nurna, nurna Altjirraekura kaltjala, ekurala nurna urrkurrkintja namanga.Relha Jew nurnakanga kunha Altjirraka tangkalhelanhaera pitjitjina. 23 Arai, lyartanga Enka Alkngaltarala relhantjarranha lyartinyilitjina, etnanha arratja Altjirriperrakaltjinthitjina turta. Kurunga etna Kaartaka arratja ur-rkurrkintja nitjina, Kaartanhala antja namanga ngerra.24 Altjirra erataka Enka nama. Relha ekuranha ntjar-rakathakantamanama ekura arratja urrkurrkintja nitjika,Enkala etnanha kaltjinthakala ngerra.”

25 Arrkutja era erinha ilaka, “Yinga kaltja Messiahera pitjitjina, erinhala nurna Krista ilama. Era turtanurnanha Altjirriperra arratja kaltjinthitjina.”

26 Jesuala erinha alpmelaka, “Yingala nhanha ungk-wangurna angkama, yinga kunha era.”

27 Jesuanha arrkutja ekururna angkamalangantema,kurtungurla ekuranha ntjarra pitjalpuka. Etna ara-malanga era arrkutja Samaria-arinyalela angkarramanga,etna kngarra inthorra tnolkaka. Etna pula Jesuanha itjapmarraka, “Iwunhama unta erinha pmarrama? Iwun-hanga turtama unta arrkutja nhanhalela angkarrama?”

Page 16: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 4:28 16 JOHN 4:3728 Arrkutja erantama kwatjakanha jar ekuranha im-

purlalhamala, town-urna alpuka. Erantama pmararinyantjarranha ilaka. 29 “Artwa nyintanha aritjika pitjai.Erataka nuka kaltja. Era turta yinganha noa nukanhantjarriperra alpmelaka. Artwa nhanha eramaKrista era?”30Relha etnantama town-anga Jesuurna lhaka.

31 Relha town-arinya etna tjaiyala pitjimalangan-tema, Jesuaka kurtungurla ntjarrala erinha thakalhelaka,“Kaltjinthanhinthanhai, marna ilkwai.”

32 Era pula etnanha ilaka, “Nuka kunha marna intamaekuriperrala rrangkarra kotna.”

33 Kurtungurla ntjarrantama pmarrarraka, “Arrpun-halakwia erinha marna ilkutjika nthaka?”

34 Jesuala pula etnanha ilaka, “Kaarta nuka urrkapen-tjaka relha ntjarranha tangkalhelitjika. Erantama yin-ganha yairnaka urrkapuntja nhanha mangkilitjika. Yingaekura kangkwerramalanga, nhanha kala nuka marnangerra nama. 35 Rrangkarra nhanga marna annga in-gkairnamalanga ilama, ‘Kala 4 months kaaralhamala,nurna marna erinha kotjitjinantama.’ Atha rrangkar-ranha ilama, Relha ingkarraka marna ngerra nama Altjir-raka tnukulpala. Altjirraka tnukulpa erinhantama arai.Marna ingkarraka kala urnma inthorra, rrangkarra kalakotjitjikanta.

36 “Lyarta artwala kala marna kotjima, Altjirrakatnukulpala. Nhanhatitja, era relha lenha ntjarranhaworlilama Altjirrala urrarakala ekuralela ngampakalaetatha nitjika. Altjirrala erinha kwartiwuma turta. Lak-inhanga artwa erala marna annga etnanha ingkairnakalaAltjirraka tnukulpala, artwa era turta, erala marna et-nanha kotjikala Altjirraka tnukulpala, eratharra tharran-tema arrkana nitjina. 37 Angkatja nhanha kunha ar-ratja nama, ‘Artwa nyintala marna annga ingkairnama,

Page 17: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 4:38 17 JOHN 4:45artwa arrpunhala marna kotjima.’ 38 Atha rrangkar-ranha Altjirraka tnukulpurna yairnaka, marna kotjitjika.Rrangkarra pula Altjirraka tnukulpa ekurala itja arrkurlaurrkapuka. Arrpunha ntjarra Altjirraka tnukulpa eku-rala urrkapuka, rrangkarrantama urrkapuntja etnakan-hiperra marna kotjima.”

39 Town ekurala, relha Samaria-arinya ntjarrala Je-suanha tnakaka arrkutja nhangala etnanha ilakalanga,“Erataka nuka kaltja nama. Era turta yinganha noanukanha ntjarriperra alpmelaka.” 40 Lakinhanga etna Je-suurna pitjimaliperra, etna erinha yakalhelaka etnakalelakuterritjika. Jesuanhantama arlta tharra etnakalelakuterraka.

41 Pmararinya etnarrpantama Jesuaka angkatja wuka.Etna erinha tnakaka turta. 42 Etnantama arrkutja erinhailaka, “Nurna erinha tnakakarrka angkatja ungkwangan-hakakwia. Lyarta pula nurna erinha tnakama nurnarrpaangkatja ekuranha wukalanga. Nurna turta kaltja erarelha alharinya ntjarraka tangkalhelanha namanga.”

Jesuala itornka nyintaka worra marrilaka(Matthew 8:5-13; Luke 7:1-10)

43 Arlta tharra relha Samaria-arinya ntjarralela na-maliperra, Jesuanha pmara Galilee-urna anparerraka.44 Jesuala arrpunharanga relha ntjarranha ilakala, “Relhaarrpunha ntjarralanta kunha Altjirraka urrpia tnant-jama. Kanha pmararinya ntjarrala erinha itja kutalatnantjama.” 45 Galilee-akerritjalhamala, pmararinya nt-jarra ekura kangkaka. Galilee-arinya nhanha etnatakanhanga Jerusalem-urna lhakala, Passover-aka. Passoverekuralantama etna Jesuanha arakala tjatjikarta urrka-pumanga. Lakinhanga etna ekura kangkaka.

Page 18: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 4:46 18 JOHN 5:246 JesuanhantamaCana town-urnawotha alpuka. Town

nhanhala kunha era nhanga kwatja turnakala wine-erritjika. Itornka nyinta Capernaum town-ala naka,worra mentakarta. Itornka nhanha erataka King Herod-aka urrkaputjata. 47 Artwa nhanha era wumalanga Je-suanha pmara Judea-anga pitjikala, era ekururna lhamalaingkaka, “Nukalela pitjai, worra nukanha marrilitjika.Erataka kala ilutjikerrama.”

48 Jesuala erinha ilaka, “Rrangkarra kunha yinganhatnakama, rrangkarra tjatjikartalka aramalanganta.”

49 Itornka era pula erinha alpmelaka, “Ingkartai, kalapitjantai, worra nuka ilukitjanga.”

50 Jesualantama erinha ilaka, “Kala alpai. Worraungkwanga kunha kala marrerraka.” Artwa era Jesuakaangkatja tnakaka, era turta alpuka.

51 Era tjaiyala alpumalangantema, artwa urrkapun-hapunha urrputja urlarra pitjika. Etna itornka etnakanhailaka, “Worra ungkwanga marrerrakau.” 52 Erantama et-nanha pmarraka, “Ilangara inthorrama era marrerraka?”Etna erinha alpmelaka, “Ngurruka kunha, ngkinyala.”

53 Kaarta erantama ilpangkaka, ngkinya inthorralaJesuala erinha ilakala, “Worra ungkwanga kala mar-rerrakau.” Artwa era, ramarama ekuranhala, urrkapun-hapunha ekuranhala turtantama Jesuanha tnakaka.

54 Nhanha kala tjatjikarta arrpunha era naka, Jesu-alala urrkapukala era nhanga pmara Judea-anga, pmaraGalilee-urna pitjalpumaliperra.

5Jesuala artwa mentanha Bethesda-ala marrilaka

1 Kala anmantama, Jesuanha Jerusalem-urna lhaka,relha Jew ntjarraka ilpangkintjaka arlta kngarraka.2 Jerusalem-aka reoa arrpunha naka, ekurangala etna

Page 19: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 5:3-4 19 JOHN 5:13sheep ntjarra town-urna irrpulhelitjata. Reoa nhanhaekuranga kuta, ntjanga naka relhalala mpaarakala.Hebrew angkatjala etna ntjanga erinha rretnya ‘Bethesda’alpmelitjata. Ntjanga ekuranga kaarntakaarntala lyuntjakngarritja 5 italhaka.

3-4 Lyuntja 5 nhanhala relha menta ntjarra inthorraintitjata, panga etna, inurra etna, thaarra etna turta.

5 Relha nhanha etnakanga, artwa arrpunha kala 38yearsmenta nakala. 6 Jesuala erinha intamanga araka, eraturta wuka era kuta inthorra menta intakala. Erantamaerinha pmarraka, “Unta paka marrerritjika antjama?”

7 Artwa menta era erinha alpmelaka, “Itornkai,nukataka tjina itja nama yinganha kwatjaka kurnitjika,kwatja erinha ngalhelakaliperra. Yinga nhanga kwatjakairrputjikerramalangantema, relha arrpunha irrpuma.”

8 Jesuala erinha turnaka, “Kamerrai! Ntjama ungk-wanganha inamala, kala ingka nthulapai!” 9 Jesuanhaangkamalangantema, artwa era kala marrerraka. Ntjamaekuranha inamala, era kala nthulapuka.

Arlta ekuralala Jesuala artwa erinha marrilakala, er-ataka Sabbath arlta naka. 10 Lakinhanga relha Jew ntjar-raka itornka ntjarrala, artwa marrerrakala erinha ilaka,“Lyarta kunha Sabbath arlta nama. Nhanhantama itja ar-ratja nama unta ntjama ungkwanganha kngarlaputjika.”

11 Artwa era pula etnanha alpmelaka, “Artwa eralayinganhamarrilakala, erataka yinganha turnaka, ‘Ntjamaungkwanganha inamala kala ingka nthulapai.’ ”

12 Etnantama erinha pmarraka, “Ngunhantama artwanhanha era, erala nganha turnakala, ‘Ntjama ungkwan-ganha inamala kala ingka nthulapai?’ ” 13 Artwa mar-rerrakala era pula Jesuaka itja kaltja naka. Jesua eratakanaamerralalhakala.

Page 20: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 5:14 20 JOHN 5:2214Anma, Jesuala artwa erinha temple-aka araka. Era er-

inha ilaka, “Arai, unta kala marrantama nama. Lyartangaitja wotha korna ntelalhai, menta kngarralkurala nganhatukitja.” 15 Artwa erantama relha Jew ntjarraka itornkantjarrurna lhaka, etnanha ilaka turta, “Jesuala kunhayinganhamarrilakala.” 16Relha Jew ntjarraka itornkalan-tama Jesuanha errilknga tutjika antja naka, era relhantjarranha Sabbath arltala marrilamanga.

17 Jesuala pula etnanha ilaka, “Kaarta nuka kuta ur-rkapuma, lyartalpula. Lakinhanga yinga turta urrka-pumantema.” 18 Relha Jew ntjarraka itornka ntjarra,etnantama antja inthorra naka erinha errilknga tutjika.Iwunhanga? Era Sabbath arltala urrkapukalanga. Eraturta angkakalanga Altjirranha Kaarta ekura namanga,era turta Altjirralela loala namanga.

'Lirakathaka nama relhanha etathilitjika, tangkalhelitjika,imilitjika

19 Jesualantama etnanha ilaka, “Arai, atha rrangkar-ranha nhanha nthurrpa inthorra ilama. 'Lira era yarnanyinta urrkapuma. 'Lira era Kaarta ekuranha urrka-pumanga arama. Kurunga era turta lakinhantema urrka-puma. Nhanga Kaarta erala urrkapumanga ngerra, lak-inha 'Lira era turta urrkapumantema. 20 Arai, Kaarta erakunha 'Lira ekuranhaka kangkama. Lakinhanga era 'Liraekuranha urrkapuntja ingkarraka ekuranha ntelama.Kaarta era turta 'Lira ekuranha urrkapuntja kngarralkurantelitjina. Rrangkarrantama tnolkitjina. 21Kaartala relhaerrilknga ntjarranha kamalhelama, ngampakala etathil-ama turta. Lakinha ngerra 'Lira era turta relha lenhantjarranha ngampakala etathilama, erala antja nama.

22 “Arai, Kaarta era relhanha itja wotha tjiperrawuma,nhanhatitja, tangkalhelama, imilama paka. Era nhanha

Page 21: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 5:23 21 JOHN 5:30kala 'Lirakantama impuma. 23 Era antja nama relhaingkarrakala 'Liranha tnantjitjika, etnala erinha tnant-jamanga ngerra. Kaarta era kunha 'Lira erinha alhurnayairnaka. Lakinhanga relha etnala 'Lira erinha itja tnant-jama, etnataka Kaarta erinha turta itja tnantjama.

24 “Atha rrangkarranha nhanha nthurrpa inthorra il-ama. Thunga relhala angkatja nukanha wuma. Thungaturta era Kaarta erinha tnakama, erala yinganha yair-nakala. Kaartala erinha itja imilitjina. Relha era itjawotha ilutjina. Era pula ngampakala etatha nitjina.

25 “Atha rrangkarranha nhanha nthurrpa inthorra il-ama. Lyartanga relha errilknga ntjarrala Altjirraka 'Li-raka angkatja wutjina. Relha etnala angkatja nhanhakakangkwerrama, etna kala ngampakala etatha nitjina.26 Kaarta erarrpa ngampakala etatha nama. Era turta'Lira ekuranha ngampakala etathilaka. Kaarta era turtarelhanha irrpalthala etathilama. Kaarta era turtan-tama 'Lira ekuranha ekarltilaka, era relhanha irrpalthalangampakala etathilitjinanga. 27 Kaarta era turta Relhaka'Lira erinha ingkairnaka, era relha ingkarrakanha tjiper-rawutjika, etnanha tangkalhelamala, imilamala paka.

28 “Rrangkarra itja tnolkitjika. Anma relha wolkn-gala intamala ntjarrala 'Lira erinha wutjina, era etnanhantangkamalanga. 29 Etnantama wolknga etnakanhangarratitjina. Lenha ntjarra etnala arratja ntelalhakala, etnangampakala etatha nitjina. Kanha arrpunha ntjarra et-nala korna ntelalhakala, etnanha Altjirrala imilitjinala.30 Kaartala kunha yinganha alhurna yairnaka. Yingayarna nyinta urrkapuma. Athantama relha ntjarranhatjiperrawuma, erala yinganha turnakala ngerra. Lakin-hanga atha relhanha arratja tjiperrawuma, yinga eku-ranta kangkwerramanga.”

Page 22: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 5:31 22 JOHN 5:39Altjirra Kaartala ilaka Jesuanha arratja ilalhamanga. John-

ala, Jesuaka tjatjikartala, Altjirraka Angkatja Imankinyalaturta nhanha ilakantema

31 “Athanta paka rrangkarranha ilamanga yingaAltjirraKaartaka 'lira namanga, rrangkarra angkatja nukanha itjatnakitjika. 32Kaartala turta pula rrangkarranha ilamangayinga 'Lira ekura namanga, rrangkarra angkatja nukanhatnakitjikala.

33 “Rrangkarra nhanga John-urna urrpia yairnaka.John erantama urrpia etnanha angkatja nthurrpaalpmelaka, nukiperra. 34Atha itja John-aka angkatjiperrakngarra etarlarama. Atha pula rrangkarranha John-akaangkatjiperra ilpangkalhelama, rrangkarra yinganhatnakitjinanga, Altjirrala turtantama rrangkarranhatangkalhelitjinanga. 35 Altjirrala nhanga John-anhaingkairnaka lamp ngerra mpurlanamala relha ntjarranhaparrtjilhelitjika. Rrangkarra turta kangkakarrka angkatjaekuranha wurlanitjika.

36 “Kala yinganhantantama ararrirrai. Kaartala yin-ganha yairnakala urrkapuntja ekuranha mangkilitjika,nhanhatitja relha ingkarrakanha tangkalhelitjika. Yingaekura kangkwerrama. Lakinhanga rrangkarra kaltjaneikanha Kaartala yinganha yairnakala.

37 “Kaarta era yinganha yairnaka. Angkatja er-ala nukiperra ilakala, era angkatja nthurrpa nama.Rrangkarra pula Kaarta erinha itja wuka paka, rrangkarraturta erinha itja alkngala araka paka. 38 Era yinganharrakangkarrurna yairnaka. Rrangkarra pula yinganha itjatnakaka. Lakinhanga angkatja ekuranha itja rrakangkar-ralela kuterrama.

39 “Rrangkarra Altjirraka Angkatja Imankinyaka ilpo-ratha kaltjerrama. Rrangkarra eterrama angkatja etnakula rrangkarranha ngampakala etathilitjinala. Angkatja

Page 23: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 5:40 23 JOHN 6:3

etna pula nukiperratitja angkama. 40Rrangkarra pula itjaantja nukurna pitjitjika. Rrangkarra turta itja antja namaatha rrangkarranha ngampakala etathilitjika.

41 “Yinga itja antja nama relhala yinganha tnantjitjika.42 Yinga pula rrakangkarra kaltja. Rrangkarra itjamaAltjirraka kangkama. 43 Yinga rrakangkarrurna pitjikaKaarta erarrpa yinganha yairnakalanga. Rrangkarra pulayinganha itja tjinilaka. Kanha relha arrpunha pitjimanga,ilalhamanga turta, era kulamessiah namanga, rrangkarraerinha kala tjinilamantala. 44 Rrangkarra kunha Altjir-ranha yarna tnakama, rrangkarra kuta antja namangarelhala rrangkarranha tnantjitjika. Rrangkarra turta itjaantja nama Altjirrala rrangkarranha tnantjitjika.

45 “Rrangkarra itja etarlaritjika atha rrangkarranhaKaartanga urlarra ilparnitjina. Rrangkarra kunha Moses-akarta tnakalhama. Moses era inthorrataka rrangkar-ranha Altjirranga urlarra ilparnitjina. 46 Arai, Moses erakunha nukiperra angkatja intalhelakala. Rrangkarra pakaerinha tnakakalanga, rrangkarra yinganha kala tnaka-marantema. 47 Rrangkarra pula Moses-aka angkatja itjatnakaka. Nthakinhantama rrangkarra angkatja nukanhatnakitjina?”

6Jesuala artwa 5,000, arrkutja, katjia turta ntuthilaka(Matthew 14:13-21; Mark 6:30-44; Luke 9:10-17)

1 Anma Jesuanha Galilee ntjanganga tjananhaka. Nt-janga nhanha erinha etna rretnya Tiberias turta alpmelit-jata. 2 Relha ntjarrantama ekuranga tnaartangala lhaka,etna tjatjikarta ekuranha arakalanga, era relha mentantjarranha marrilamalanga. 3 Jesuanha partakantama

Page 24: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 6:4 24 JOHN 6:15ntjika, kurtungurla ekuranha ntjarralela turta arrarnal-haka. 4 Passover, relha Jew ntjarraka ilpangkintjaka arltakngarra, era lyartathakantema naka.

5 Jesuala araka relha worla kngarra urlarra pitjimanga.Erantama Philip-anha pmarraka, “Nthanhangamanurna marna buy-emilamara worla kngarra lakinhantuthilitjika?” 6 Jesualataka Philip-anha arrkarnamalawara pmarraka. Era kala kaltja naka, era relha ntjarranhantuthilitjinala.

7 Philip-ala erinha alpmelaka, “Nurnaka money kurrkainthorra. Nthakinhantama nurna worla kngarra lakint-jaka marna buy-emilitjina?”

8 Andrew, Simon Peter-aka tjia, kurtungurla etnakanganyinta, erantama angkaka. 9 “Worra nyinta nhanhalanama, ekura marna barley 5 intama, irrpannga kurrkatharra turta. Marna kurrka lakinhala pula worla kngarrainthorra yarna ntuthilama.”

10 Tharrka kngarra pmara lenhala naka. Jesualantamakurtungurla ekuranha ntjarranha ilaka, “Relha ntjar-ranha arrarnalhitjika turnai.” Kala artwa 5,000 ngerraworla ekurala naka. 11 Jesualantama marna etnanhainaka, Altjirranha dangkilaka turta. Kurunga era marnaetnanha errarnpalhelaka, irrpannga etnanha turta, relhaetna antja namanga ngerra.

12 Relha ingkarraka kala nhalkerrakalangantama, Jesu-ala kurtungurla ekuranha ntjarranha turnaka ungkwaltjaingkarraka kotjitjika, marna arrpunha ipmintjerrakitja.13 Marna barley 5 etnakangantama, kurtungurla etna 12basket lyulpalyulpilaka, ungkwaltjakarta.

14 Tjatjikarta nhanha aramala relha etna lakinhaangkaka, “Nhanhathoa urrpia era, erinhala Altjirralaalhurna yairnitjika nakala.” 15 Jesuanha kaltja nakaetna eterramanga erinha errkutjika, erinha ingkairnitjika

Page 25: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 6:16 25 JOHN 6:25turta king etnaka nitjika. Lakinhanga era parturnanaamerraka, nyintarinya nitjika.

Jesuanha kwatja kartninyala ingka lhaka(Matthew 14:22-27; Mark 6:45-52)

16 Kala ngurrangurrantama, Jesuaka kurtungurla nt-jarra ntjangurna lhaka. 17 Etnantama boat-aka ntjikaCapernaum town-urna tjananhitjika. Kala ingwerrakan-tama. Jesuanha pula itjantema etnakurna pitjikala.18Wurinya ekarltala turtantamawarnaka, kwatja inmarraetna turta kngarrerraka.

19 Kurtungurla etna kala 5 kilometres ngerra kwat-jala lhakalanga, etna Jesuanha araka kwatja kartninyalaingka pitjimanga. Era etnaka etinyerramalanga, etnaenkakunya inthorrerraka. 20 Era pula etnaka ilkaka,“Yingiai! Itja trerritjika!” 21 Etna antja naka erinha boat-aka ntjilhelitjika. Boat era pula kala ankerra iterakerrit-jalhaka.

22 Arlta arrpunhala, relha etnala ntjanganga urntwarrampinyala kuterrakala, etna ilpangkakantama boat nyin-tanta nakala. Etna turta ilpangkaka Jesuanha itja kurtun-gurla ekuranha ntjarralela boat-aka ntjikala, ntjangangatjananhitjika. 23 Boat urrputjantama Tiberias town-angapitjika. Katha nhanga ekuralala relha ntjarrala marnailkukala, Jesuala Altjirranha marnaka dangkilamaliperra,era etinyawara naka. 24Worla etnantama araka Jesuanha,kurtungurla ekuranhantjarra turta lhakala. Arrpunhant-jarrantama boat etnaka ntjimala Capernaum town-urnatjananhaka, Jesuaka yonthitjika.

Jesuanha ilalhaka era marna etatha era namanga25 Jesuanha aramala, etna erinha pmarraka,

“Kaltjinthanhinthanhai, ilangarama unta nhanhurnapitjika?”

Page 26: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 6:26 26 JOHN 6:3426 Jesuala etnanha pmarraka, “Iwunhangama

rrangkarra nuka yonthaka? Rrangkarra tjatjikartanhangiperra arratja etarlarakalanga? Itja inthorra.Arai, atha rrangkarranha nthurrpa inthorra ilama.Rrangkarrataka nuka yonthaka rrangkarra marnakngarra ilkukalanganta wara, nhalkerrakalanga turta.27 Rrangkarrataka arltamarlta marnaka yonthama,ngaiyalala ilkutjika. Rrangkarra pula itja marnanhanhakanta thakerritjika. Rrangkarra marnalenhakatitja yonthitjika, erala relhanha ngampakalaetathilama. Altjirra Kaartala yinganha urrarakarrangkarranha marna lenha nthitjika.”

28 Etnantama erinha pmarraka, “Nthakinhama Altjir-rala nurnanha turnama, nurna ntelalhitjika?”

29 Jesuala etnanha ilaka, “Altjirrala rrangkarranha tur-nama rrangkarra yinganha tnakitjika, urrpia erala yair-nakala.”

30 Etna pula erinha pmarraka, “Tjatjikarta iwun-hantama unta urrkaputjina, nurna kaltja nitjinangaunta nthurrpa arratja angkamanga? Nurna turtan-tama nganha tnakitjinanga. 31 Errilkngipata nurnakanhantjarra worritjala namalanga, etna marna alkirangatnyikala ilkutjata. Altjirraka Angkatja Imankinyala ilama,‘Era etnanha marna alkiranga nthaka ilkutjika.’ ”

32 Jesuala etnanha ilaka, “Arai, atha rrangkarranhanthurrpa inthorra ilama. Moses-ala itjama rrangkar-ranha marna alkirarinya inthorra erinha nthaka. KaartaAlkirarinya nukanhalanta rrangkarranha marna alki-rarinya inthorra erinha nthama. 33Marna Altjirralala rel-hanha nthama etnanha ngampakala etathilitjika, marnanhanha erataka relha era nama, erala alkiranga pitjikala.”

34 Relha etnantama Jesuaka enkaka, “Itornkai, marnanhanha erinha nurnanha kutatha nthalathanai!”

Page 27: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 6:35 27 JOHN 6:4535 Jesuala etnanha ilaka, “Yinga nama marna era, erala

relhanha ngampakala etathilama. Relha erala nuka mar-naka enkama, era itja wotha ngaiyalerritjina. Relha er-ala yinganha tnakama, era itja wotha angkathalerritjina.36 Atha rrangkarranha kala ilaka. Rrangkarra yinganhakala araka, rrangkarra pula yinganha itjantema tnakama.37Relha etna, etnanhala Kaarta nukanhala urrarama, etnakala nukurna pitjima. Relha nhanha etnanha turta athaitja inthorra unputjina.

38 “Kaarta nukanhala yinganha alkiranga yairnaka,rrakangkarrurna. Yingantama antja nama ekurantakangkwerritjika. 39 Nthakinhantama yinga ekura kangk-werrama? Atha relha erala urrarakala ingkarrakanhaarratja ntarntaramanga. Atha turta etnanha arlta in-gkarnala kamalhelitjina. 40 Kaarta nuka antja nama,relha ingkarraka 'Lira ekuranhurna pitjitjika, erinhatnakitjika turta. Relha etnala 'Lira ekuranha tnakama,etnanha Kaartala ilama, ‘Rrangkarra ngampakala etathanitjina.’ Atha turtantamaetnanha arlta ingkarnala kamal-helitjina.”

41 Relha Jew ntjarrantama ekura wanngerraka, eraangkakalanga, “Yinga nama marna era, erala alki-ranga pitjikala.” 42 Etna angkaka, “Nhanha pula Jesua,Joseph-aka worra. Nurna kaarta pa mia ekuranhakakaltja. Nthakinhantama era angkama era kula alkirangapitjikala?”

43 Jesuala etnanha ilaka, “Wannga angkarritjalai!44 Kaarta era, erala yinganha yairnakala, eranta kunharelha nukurna rretjingama. Relha erarrpa yarna nukurnapitjima. Relha erala nukurna pitjima, erinha athaarlta ingkarnala kamalhelitjina. 45 Altjirraka urrpiaimankinya arrpunhala ilaka, ‘Altjirrala relha ingkar-rakanha kaltjinthitjina.’ Lakinhanga relha erala Kaar-

Page 28: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 6:46 28 JOHN 6:56tanha wumanga, ekura kangkwerramanga turta, era kalanukurna pitjima.

46 “Relha nyintala itja Kaartanha araka paka. Artwaerala Kaartanga pitjikala, eranta Kaartanha araka. 47Arai,atha rrangkarranha nthurrpa inthorra ilama, relha eralayinganha tnakama, era kala ngampakala etatha nitjina.

48 “Yinga nama marna era, erala relhanha ngampakalaetathilama. 49 Worritjala, errilkngipata rrakangkarran-hala marna alkiranga tnyikala nhanga ilkuka. Etna pulaingkarraka iluka. 50Kanhamarna arrpunha nhanha, eralaalkiranga pitjikala, relhala erinha ilkumanga, era itjalailutjina.

51 “Yinga nama marna era, erala relhanha ngam-pakala etathilama. Yinga alkiranga pitjikala. Relha eralamarna nhanha ilkumanga, era ngampakala etatha nitjina.Marna nhanha mpurrka nuka nama. Atha mpurrkanukanha tjauwerrilya ngerra ntjama, relha alharinya in-gkarrakakakwia.”

52 Angkatja nhanha wumala, relha Jew ntjarra iwur-raka, lakinha angkamala, “Nthakinhama artwa nhanhalanurnanha mpurrka ekuranha ilkutjika nthitjina?”

53 Jesuala etnanha ilaka, “Arai, atha rrangkarranhanthurrpa inthorra ilama. Rrangkarra Relhaka 'Lirakampurrka itja ilkumanga, alhwa ekuranha turta itjantjumanga, rrangkarra itja ngampakala etatha nitjina.54 Relha erala mpurrka nukanha ilkumanga, alhwanukanha turta ntjumanga, eranta ngampakala etathanitjina. Atha turta erinha arlta ingkarnala kamalhelitjina.55 Mpurrka nuka kunha marna inthorra era nama, al-hwa nuka turta ntjuntja inthorra era nama. 56 Relhaerala mpurrka nukanha ilkumanga, alhwa nukanha turtantjumanga, era nukalela nyinterrakala nama, yinga turtaekuralela nyinterrakala nama.

Page 29: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 6:57 29 JOHN 6:6757 “Kaarta erala yinganha yairnakala, erataka nthur-

rpa etatha nama. Erantama yinganha turta etathilaka.Lakinha ngerra relha erala mpurrka nukanha ilkumanga,atha erinha etathilitjinantema. 58 Nhanhathoa marnaera nama, erala alkiranga pitjikala. Era itja nama marnalenha ngerra errilkngipata rrakangkarranhala worritjalailkukala. Marna lenha ilkumala kunha etna ilukan-tema. Relha erala marna nhanha ilkumanga, nhanhatitjampurrka nukanha, era pula ngampakalala etatha nitjina.”

59 Jesuala relha ntjarranha lakinha kaltjinthakasynagogue-ala Capernaum-ala.

60 Kurtungurla ntjarra ekuranga tnaartangala pitjikala.Etnakanga arrpunha ntjarrala angkatja nhanha wu-malanga, etna angkaka, “Angkatja nhanha kunha inporainthorra. Relha ekura yarna kangkwerrama.”

61 Jesuanha kaltja naka kurtungurla ekuranha ar-rpunha ntjarra wannga angkamanga. Erantama etnanhapmarraka, “Angkatja nukanhangama rrangkarra mukun-herrama? 62 Anma rrangkarra aritjina Relhaka 'Lira eraalkirurna alpumanga. 63 Arai, Altjirraka Enkala kunharelhanha etathilama, itja relhaka mpurrkala. Angkatjanukanha Altjirraka Enka nama. Altjirraka Enkalantaturta relhanha etathilama. 64 Rrakangkarranga arrpunhantjarrala pula yinganha itja tnakama.” Jesuanha kunhaarrkurlantema kaltja naka relha etnaka, etnala erinhaitja tnakitjinala. Era turta artwa ekura kaltja naka, eralaerinha leltjaka lanthitjinala.

65 Erantama wotha angkaka, “Lakinhanga athanhanga rrangkarranha ilaka, Kaartalanta relha nukurnarretjingama.”

66 Kurtungurla ntjarra arrpunha kala Jesuangampakalhakantama. Etna itja wotha ekurangatnaartangala lhaka. 67 Lakinhanga Jesuala kurtungurla 12

Page 30: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 6:68 30 JOHN 7:8etnanhantama pmarraka, “Rrangkarraloa? Rrangkarranukanga mpakalhitjinantema?”

68 Simon Peter-ala erinha alpmelaka, “Ingkartai, relhangunhurnama nurna lhamara? Angkatja ungkwan-ganhalanta kunha relhanha ngampakala etathilama.69Nurna kala kaltja, nurna tnakama turta unta, Altjirrakaurrpia alkngaltara era namanga.”

70 Jesuala erinha ilaka, “Atha kunha artwa 12 ur-raraka. Kanha rrakangkarranga nyinta errintjala nama.”71 Erataka Judas-iperra angkaka, Simon Iscariot-aka wor-riperra. Judas era kurtungurla 12 etnakanga nyinta naka.Era pula Jesuanha anma leltjaka lanthaka.

7Jesuaka tjia ntjarrala erinha itja tnakaka

1 Nhanhiperra Jesuanha pmara Galilee-alantama nthu-lapuka. Era itja antja naka pmara Judea-ala kuter-ritjika, relha Jew ntjarraka itornka ntjarra antja nakalaerinha errilknga tutjika. 2Kwentjaka ilpangkintjaka arltalyartathakantema naka. 3 Jesuaka tjia ntjarrala pulaerinha ilaka, “Untataka mparrama Judea-urna lheikanha,kurtungurla ungkwanganha ntjarrala nganha aritjinangaunta tjatjikarta urrkapumanga. 4 Arai, relha itja lauwul-hama era paka antja namanga relha arrpunha ntjar-rala erinha aritjika. Kala relha ntjarranga alkngatharratjatjikarta urrkapai.” 5 Jesuaka tjia ntjarralataka erinhaitja tnakaka.

6 Jesuala pula etnanha ilaka, “Nukathaka itja namalyarta tjatjikarta urrkaputjika. Rrangkarra pula nhanhakaitja kaltja. 7Arai, relha alharinya ntjarra itja rrakangkarrayirrkngerrama. Nuka pula etna yirrkngerramala, athaetnanha ilamanga etna korna kuta ntelalhamanga. 8Kalarrangkarra Kwentjaka ilpangkintjaka arltaka lharrirrai.

Page 31: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 7:9 31 JOHN 7:18Yinga itja lyarta ilpangkintjaka arltaka lhama, anmanta.”9 Lakinhanga Jesuanha Galilee-ala kuterraka.

Jesuanha Kwentjaka ilpangkintjaka arltaka lhaka10 Jesuaka tjia ntjarra kala Kwentjaka ilpangkintjaka

arltaka lhakantama. Kurunga Jesua era turtantama lhaka,itja pula alkngatharra.

11 Relha ntjarra Kwentjaka ilpangkintja arltakaJerusalem-ala worlerraka. Relha Jew ntjarraka itornkantjarralantama Jesuaka yonthaka, relha ntjarranhapmarralapumala, “Nthanhama artwa nhanga?” 12 Relhaetna turtantama ekuriperra angkarraka, rritjintja warapula. Arrpunha ntjarra angkaka, “Era artwa marranama.” Kanha arrpunha ntjarra angkaka, “Era relhantjarranha orrtjapepilama.” 13 Relha etna pula itjaekuriperra alkngatharra angkarraka, relha Jew ntjarrakaitornka ntjarranga trerramala.

14 Etna ilpangkintjaka arlta arrpunha ntjarra kalamangkilakalangantama, Jesuanha temple-urna lhaka. Eraturta relha ntjarranha kaltjinthaka. 15Relha Jew ntjarralaerinha wumalanga, etna tnolkaka. Etna lakinha pmarrar-raka, “Nthakinhala artwa nhanha kaltja inthorra? Ngun-hala pakama erinha kaltjinthaka?”

16 Jesuala etnanha ilaka, “Atha rrangkarranha itjaangkatja nukanha alpmelama. Altjirralataka yinganhayairnaka. Athantama rrangkarranha angkatja ekuranhaalpmelama. 17 Relha erala Altjirraka angkatjaka kangk-werrama, era kala kaltja nitjina yinga arratja angka-manga. Era turta kaltja nitjina atha Altjirraka angkatjakaltjinthamanga, itja angkatja nukanha. 18 Relha eralarelha ntjarranha angkatja ekuranha ilama, era antja namaetna erinha tnantjitjika. Kanha relha erala angkatjaarrpunhaka relha ntjarranha ilama, urrpiala ngerra, era

Page 32: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 7:19 32 JOHN 7:28itjala orrtjerrama. 19 Arai, Moses-ala kunha rrangkar-ranha Altjirraka turnintja etnanha ilaka. Rrangkarra pulaturnintja etnaka itja kangkwerrama. Iwunhangantamarrangkarra antja nama yinganha errilknga tutjika?”

20 Relha etna erinha alpmelaka, “Untataka rirta. Ngun-hama antja nama nganha errilknga tutjika?”

21 Jesuala etnanha alpmelaka, “Sabbath arltalayinga tjatjikarta nyintaka urrkapuka. Rrangkarraingkarrakantama nuka antjakunyerraka. 22 Moses-alanhanga rrangkarranha turnaka worra rrakangkarranhaartwilitjika, etna arlta 8 ingkwia namalanga. (Itja Mosesinthorrala rrangkarranha turnakala, errilkngipatarrakangkarranhalatitja.) Rrangkarrantama Sabbatharltala turta worra artwilama. 23 Rrangkarra etnanhaartwilama Moses-ala rrangkarranha turnakalanga.Atha artwa nyintanha Sabbath arltala marrilaka.Iwunhangantama rrangkarra yinganha ilama nhanha itjaarratja namanga? 24 Rrangkarra itja relha arrpunhanhapalkala ilparnitjika. Kala relhiperra arratjanta angkai.”

25 Relha Jerusalem-arinya urrputjantama pmarrarraka,“Artwa nhanhama etna errilknga tutjika antja nama?26 Era pula relha ntjarranha alkngatharra kaltjinthama.Etna turta erinha itja parrama. Thunga itornka nur-nakanha ntjarra kaltja era Krista era namanga. 27 Nurnapula kaltja era itja Krista era namanga, nurna pmaraekuranhaka kaltjanga warta. Kristaka pmaraka kunharelha itja kaltja.”

28 Jesuala etnanha wuka lakinha angkamanga, erarelha ntjarranha temple-ala kaltjinthamanga. Erantamaetnanha angkatja intarrala ilaka, “Rrangkarra nthurrpanuka kaltja. Pmara nukanhaka turta rrangkarra kaltjan-tema. Yinga nhanhala nama Altjirrala yinganha yair-nakalanga. Altjirra era arratja nama. Rrangkarra pula

Page 33: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 7:29 33 JOHN 7:39ekura kotnala. 29Yinga pula ekura kaltjala, era warta yin-ganha yairnakalanga, yinga turta ekuranga pitjikalanga.”

30 Relha etnantama Jesuanha kala errkutjikanta antjanaka. Etna pula erinha itja errkuka, nhanha itjantemaekurathaka namanga ilutjika. 31Relha ntjarra arrpunhalapula erinha tnakakala. Etna lakinha pmarrarraka, “Kristaera pitjimalanga, era paka tjatjikarta ntjarralkura urrka-pumarama artwa nhanhangatjina? Itja kunha.”

32 Artwa Pharisee ntjarrala relha ntjarranha wukaJesuiperra rritjintja angkarramanga. Etna, priest-akaitornka ntjarrala turtantama tjapartia etnakanha yair-naka Jesuanha errkutjika. 33 Jesualantama etnanha ilaka,“Yinga kurrka wara wotha rrakangkarralela nitjina. Ku-runga yinga ekururna alputjina, erala yinganha yair-nakala. 34Rrangkarrantama nuka yonthitjina, rrangkarrapula yinganha itja arltaritjina. Pmara ekururnala yingalhama, ekururna rrangkarra yarna lhama.”

35 Relha Jew etnantama pmarrarraka, “Nthanhurnamaartwa nhanha lhitjika angkama? Iwunhanga turtamanurna ekura yarna yonthitjina? Tjina nurnaka ntjar-rurnama era lhitjina, etnala pmara Greece-ala namanga?Etnanhama era kaltjinthitjinantama? 36 Iwunha tur-tama era nurnanha ilaka, ‘Rrangkarra nuka yonthitjina,rrangkarra pula yinganha itja arltaritjina. Pmara ekurur-nala yinga lhama, ekururna rrangkarra yarna lhama.’ ”

37 Kwentjaka ilpangkintjaka arlta ingkarninyalantama,arlta kngarra ekurala, Jesuanha kamerramala relha ntjar-raka ilkaka, “Relha erala angkathala nama, era nukurnapitjeikanha, ntjutjika. 38 Relha erala yinganha tnakama,Altjirraka Angkatja Imankinyala ekuriperra lakinha il-ama. ‘Ekuranga kwatja etatha era roa lhitjina.’ ” 39 Arai,kwatja etatha erataka Enka Alkngaltara era nama. Enkaerinhataka Altjirrala relha tnakanhakanha ntjarrurna

Page 34: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 7:40 34 JOHN 7:51yairnitjika nakala. Era pula Enka erinha itjantema yair-nakala, Jesuanha itjantema pmara makalaria ekuran-hurna alpukalanga.

40 Relha arrpunha ntjarrala nhanha wumalanga,etna lakinha angkaka, “Artwa nhanhataka nthurrpaAltjirraka urrpia era nama.” 41 Arrpunha ntjarra turtaangkaka, “Nhanha kunha nthurrpa Krista era nama.”Kanha arrpunha ntjarrala ilaka, “Kristanha itjamapmara Galilee-arinya nitjina. 42 Altjirraka AngkatjaImankinyala ilama era David-aka ramarama nitjina,pmara Bethlehem-arinya. Bethlehem kunha David-aka pmara naka.” 43 Relha etna kala iwurrakantama,Jesuiperra. 44 Arrpunha ntjarrala erinha kala errkutjikaantja naka. Etna pula erinha itja errkuka.

45 Tjapartia nhanga ntjarra alpukantama. Artwa Phar-isee ntjarrala, Priest-aka itornka ntjarrala turtantamaetnanha pmarraka, “Iwunhangala rrangkarra Jesuanhaitja errkuka, nurnakurna kngitjika turta?”

46 Tjapartia etna etnanha alpmelaka, “Era kunha relhantjarranha marra inthorra kaltjinthaka. Nurna itjaangkatja lakinha ngerra arrkurla wuka paka.”

47 Artwa Pharisee ntjarralantama etnanha ilaka, “Erarrangkarranha turtama parrpartilaka? 48 Artwa Phariseenurnakanga itja nyintala erinha tnakama. Itornka ar-rpunhantjarrala turta erinha itjantema tnakama. 49Relhanhanha ntjarralanta erinha tnakama, etna Altjirrakaturnintjaka kotna namanga. Altjirrala etnanha kala im-ilaka.”

50 Nicodemus, artwa Pharisee nhanga, erala Jesuurnaingwala lhakala, era etnanha wuka lakinha angkamanga.51 Erantama etnanha ilaka, “Arai, mpaarangaranga nur-nakanhala kunha nurnanha parrama itja relha arrpun-hanha kala imilitjikanta. Nurna erinha wutjikarrka.”

Page 35: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 7:52 35 JOHN 8:852 Artwa Pharisee arrpunha ntjarrala pula Nicodemus-

anha ilaka, “Unta turtama artwa Galilee-arinya? Al-tjirraka angkatjaka read-errai. Untantama kaltja nitjinaAltjirraka urrpia itja inthorra pmara Galilee-anga pakapitjitjina.”

53 Etna ingkarraka kala pmarurnantama alpuka.8

[Yia verse 1-anga verse 11-akurtitja etna etarlarama in-gkarna lhangakala.]

1 Jesuanha Olive Parturnantama lhaka. 2 Ingutnhalaera wotha temple-urna pitjalpuka. Relha ntjarra turtaekururna pitjika. Erantama arrarnalhamala etnanhakaltjinthaka.

3 Artwa Intarrangaltha ntjarrala, artwa Pharisee ntjar-rala turtantama arrkutja nyinta Jesuurna rretjingaka. Ar-rkutja nhanha erinhataka arrpunha ntjarrala arakala art-walela intamanga. Artwa Intarrangaltha ntjarrala, artwaPharisee ntjarrala turtantama arrkutja erinha relha ntjar-ranga urlarra ilparnaka. 4Etnantama Jesuanha pmarraka,“Kaltjinthanhinthanhai, etnataka arrkutja nhanha arakakorna mpaaramanga. 5 Moses-ala nurnanha turnakanurna arrkutja lakinha ngerra partala wamala errilkngatutjika. Nthakinha paka unta etarlarama, nhanha pakaarratjama nama?”

6 Etnataka Jesuanha arrkarnamala pmarraka. Etnaantja naka erinha ilparnitjika. Jesuanha pula etnakurnaitjala angkaka. Toparrarnalhamala, era arnaka angkat-jatitja intalhelaka, iltja kantjala.

7 Etna pula erinha kuta inthorra pmarraka. Arrat-jerramalantama, era etnanha ilaka, “Relha erala ko-rna rapa namanga, erakimparra erinha partala watjika.”8 Kurunga era wothantema toparrarnalhamala, arnaka

Page 36: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 8:9 36 JOHN 8:16angkatja intalhelaka. 9Relha ntjarrala angkatja ekuranhawumalanga, etna ingkarraka lhaka. Kngarripata ntjarrar-rka, kurunga arrpunha ntjarra turta. Kala Jesuantantamanaka, arrkutja era turta.

10 Arratjerramala, Jesuala arrkutja erinha pmarraka,“Arrkutjai, nthanhama relha etna, etnala nganha ilpar-nakala? Nyintala paka nganha imilakama?”

11 Arrkutja era angkaka, “Itornkai, itjau.”Jesualantama erinha ilaka, “Atha turta nganha itja

imilama. Kala alpai. Itja wotha korna mpaarai.”Jesuanha ilalhaka era relha alharinya ingkarrakaka parrtja

namanga12 Jesualantama etnanha wotha ilaka, “Yinga nama

relha alharinya ingkarrakaka parrtja. Relha eralanukanga tnaartangala pitjima, era itja thapathapala nthu-laputjina. Era pula parrtjala nthulaputjina. Era turtangampakala etatha nitjina.”

13 Artwa Pharisee etna pula erinha ilaka, “Unta kunhanyinta angkarlanama. Arrpunhala turta itja angkatjaungkwanganha tjanamala, ekarltilama. Lakinhangaangkatja ungkwanganha itja nthurrpa nama.”

14 Jesuala pula etnanha alpmelaka, “Yinga nyintantapaka angkamanga yinga Kaartaka 'Lira namanga,rrangkarra kalantema angkatja nukanha tnakitjika.Iwunhanga? Yinga kaltjanga warta pmara ekurangalayinga pitjikala, pmara ekururna turtala yinga lhamanga.Kanha rrangkarra itjala kaltja pmara ekurangala yingapitjikala, ekururna turtala yinga lhamanga. 15Rrangkarranuka itja kaltja. Lakinhanga rrangkarra nukiperra paalaetarlarama. Atha pula itjala relhiperra paala etarlarama.16Arai, atha rrangkarranha ilamanga yinga Kaartaka 'Liranamanga, yinga nthurrpa angkama, arrpunhala angkatja

Page 37: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 8:17 37 JOHN 8:24

nukanha tjanamanga. Kaarta era angkatja nukanhaekarltilama. 17 Mpaarangaranga rrakangkarranhalakunha ilama relha tharra paka angkatja nyinta kutaangkamanga, relha arrpunhala angkatja ekuratharrakala tnakitjika. 18 Yinga angkama yinga Altjirraka 'Liranamanga. Kaarta erala yinganha yairnakala, era turtaangkamantema yinga 'Lira ekura namanga.”

19 “Nthanhantama Kaarta ungkwanga?” etna Jesuanhapmarraka.

Jesuala etnanha ilaka, “Rrangkarra itja nuka kaltja,Kaarta nukanhaka paka. Rrangkarra paka nuka kaltjanakalanga, rrangkarra Kaarta nukanhaka turta kaltja na-marantema.”

20 Jesuanha lakinha angkaka, era relha ntjarranhatemple-ala kaltjinthamalanga. Era tjauwerrilyaka box-anga kutala narlanaka. Nyintala pula erinha itja errkuka.Ekurathaka itjantema naka ilutjika.

Jesuanha relha Jew ntjarralela iwurraka21 Jesuala relha Jew ntjarranha wotha ilaka, “Yinga

lhama. Pmara yingala lhama, rrangkarra yarna lhama.Rrangkarra turtantama nuka yonthitjina. Rrangkarrapula nuka yarna yonthitjina. Rrangkarra turta kornakartakuta ilutjina.”

22 Nhanha wumala relha Jew ntjarra pmarrarraka,“Era errilkngama tulhitjina? Era nhanga angkakalangawarta, ‘Pmara ekururnala yinga lhama, rrangkarra yarnalhama.’ ”

23 Jesuala pula etnanha ilaka, “Rrangkarra kunha arnanhanharinya, kanha yinga alkirarinyala. Rrangkarrarelha alharinya nama, kanha yinga itja kutala relha al-harinya nama. 24 Arai, atha nhanga rrangkarranha ilaka,rrangkarra kornakarta kuta ilutjinala. Rrangkarra itja

Page 38: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 8:25 38 JOHN 8:33

tnakama yinga Kaartaka 'Lira namanga. Lakinhangarrangkarra kornakarta kuta ilutjina.”

25 Relha Jew etnantama Jesuanha pmarraka, “Ngun-hantama unta?”

Jesuala etnanha alpmelaka, “Atha rrangkarranha ar-rkurla nhanga alpmelaka. 26 Atha turta rrangkarranhakngarra wotha alpmelitjina, rrangkarranha ilparnamala.Arai, erala yinganha yairnakala, angkatja ekura nthurrpanama. Atha angkatja ekuranha wuka. Athantama relhaalharinya ingkarrakanha angkatja nhanha ilama.”

27 Era etnanha Kaartiperra alpmelaka. Etna pulaangkatja ekuranha itja lhangkaraka.

28 Jesualantama etnanha wotha ilaka. “Anmarrangkarra Relhaka 'Lira erinha ntolkaka kanthatutjina.Kurunga rrangkarra kaltja nitjina, yinga Kaartaka'Lira namanga, yinga ilalhakala ngerra. Yinga turtaangkama Kaartala yinganha kaltjinthakala ngerra.29 Kaarta erala yinganha yairnakala, era nukalela nama.Era yinganha itja ipmintja impuka, yinga ekura kutakangkwerramanga.”

30 Angkatja nhanha wumala ntjarrala Jesuanhatnakaka.

Jesua, Abraham tharra31 Jesuala relha Jew etnanha ilaka, etnala erinha

tnakakala, “Rrangkarra nthurrpa kurtungurlanukanha nitjina, rrangkarra paka angkatja nukanhakakangkwerramanga. 32 Rrangkarra turtantama angkatjanthurrpa nukanhaka kaltjerritjina. Kurunga arrpunharrakangkarra itja wotha tjitjarterritjina.”

33 Relha Jew ntjarrala erinha ilaka, “Nurna pulaAbraham-aka ramarama nama. Relha arrpunha

Page 39: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 8:34 39 JOHN 8:41

turta nurnaka itja kutama tjitjarterraka paka. Iwun-hangantama unta nurnanha ilama? ‘Arrpunhantamarrakangkarra itja wotha tjitjarterritjina.’ ”

34 Jesuala etnanha alpmelaka, “Atha rrangkarranhanthurrpa inthorra ilama. Thunga relha lherrintja ko-rna ekuranhaka kangkwerrama. Lherrintja korna etnakala tjitjarta ekura nama. Relha era turta lherrintjakorna etnaka urrkapunhapunha ngerra nama. 35 (Arai,urrkapunhapunha itja kurtwia nama. 'Liranta kurtwianama. Ekurathakanta nama pmarala kuterritjika.)36 Thunga pula Altjirraka 'Lirala rrangkarranha ekarltil-ama, rrangkarra itja wotha lherrintja korna rrakangkar-ranhaka kangkwerritjinanga, kurunga lherrintja kornaetna itja wotha tjitjarta rrakangkarra nama. Rrangkarrakala althakaltha nama. 37 Yinga kala kaltja rrangkarraAbraham-aka ramarama namanga. Rrangkarra pula yin-ganha errilknga tutjika antja nama, rrangkarra angkatjanukanhaka antjakunya namanga. 38 Yinga Kaartalelanaka. Athantama rrangkarranha angkatja ekuranhaalpmelama. Rrangkarra pula angkatja arrpunhakalakangkwerrama. Angkatja nhanga rrangkarrala kaartarrakangkarranhanga wukala.”

39 Etna pula Jesuanha ilaka, “Abraham-anhama kaartanurnaka.”

Jesuala etnanha ilaka, “Abraham-anha paka nthur-rpa kaarta rrakangkarra namanga, rrangkarra Abrahamngerra ntelalhamara. 40 Kanha rrangkarra antja namayinganha errilkngala tutjika. Iwunhanga? Atha rrangkar-ranha angkatja nthurrpa alpmelakalanga. Angkatja ny-inta erinha athala Altjirranga wukala. Abraham-anhaitja rrangkarra ngerra ntelalhaka. 41Arai, rrangkarratakakaarta rrakangkarranha ngerra ntelalhama.”

Page 40: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 8:42 40 JOHN 8:51Etna Jesuanha alpmelaka, “Nurna itjama katjia kotjin-

tja nama. Altjirra erarrpa Kaarta nurnaka nama.”42 Jesuala pula etnanha ilaka, “Rrangkarra nuka

itja kangkama. Lakinhanga Altjirranha itja Kaartarrakangkarra nama. Yinga kunha Kaartangapitjika. Erarrpa yinganha rrakangkarrurna yairnaka.43 Iwunhangantama rrangkarra angkatja nukanha itjawuma? Atha iliai? Marntilparla warta, rrangkarrayinganha yarna wuma. 44 Errintja era kunha kaartarrakangkarra nama. Rrangkarra turta antja nama ekurakangkwerritjika. Era urrarna kuta nentjika, orrtjalthaturta. Era itja arratja nama. Era paka orrtjerramanga,nhanha kala ekurathaka nama. Erarrpa orrtjaltha nama,relha orrtjerranhaka kaarta turta.

45 “Rrangkarra yinganha itja tnakama, atharrangkarranha angkatja nthurrpa alpmelamangatanya.46 Rrangkarra yinganha yarna inthorra ilparnama.Yinga angkatja nthurrpa angkama. Iwunhangantamarrangkarra yinganha itja tnakama? 47 Relha eralaAltjirraka tjina nama, era kalawumaAltjirranha ekururnaangkamanga. Rrangkarra Altjirraka angkatja itja wumarrangkarra itja Altjirraka tjina namanga.”

48 Relha Jew ntjarrala Jesuanha ilaka, “Nurna kunhanganha arratja inthorra alpmelaka unta Samaria-arinyanamanga, artwa errintjakarta turta.”

49 Jesuala pula etnanha ilaka, “Yinga itjama errint-jakarta. Atha Kaarta nukanhanta tnantjama. Rrangkarrapula yinganha arrampowumala. 50Yinga itja tnakalhama.Kaarta era pula nuka kaltja. Erantama antja nama relhalayinganha tnantjitjika. 51 Atha rrangkarranha nhanhanthurrpa inthorra ilama. Relha erala angkatja nukanhakakangkwerrama, era itja ilutjina.”

Page 41: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 8:52 41 JOHN 8:5952 Relha Jew etnantama erinha ilaka, “Nurna kala kalt-

jantamaunta nthurrpa errintjakarta namanga. Abraham-anha iluka, Altjirraka urrpia imankinya ntjarra turtailukantema. Kanha unta ilama relha erala angkatjaungkwanganhaka kangkwerramanga, era kula itja kutalailutjina. 53 Unta Kaarta nurnakanha Abraham-anga kn-garralkurama nama, Altjirraka urrpia imankinya ntjar-ranga turta? Etna kunha ingkarraka iluka. Ngunhantamaunta ilalhama unta kula namanga?”

54 Jesuala etnanha ilaka, “Yinga paka tnakalhamanga,angkatja nukanha palkinya wara namara. Kaarta eratakayinganha tnantjama. Rrangkarrantama angkama erakula Altjirra rrakangkarra namanga. 55 Rrangkarra pulaekura kotna. Kanha yinga ekura kaltjala. Yinga pakaangkamanga yinga ekura kotna, kurunga yingala orrt-jerramara, rrangkarrala orrtjerramanga ngerra. Yingapula ekura kaltjala. Yinga turta angkatja ekuranhakakangkwerrama. 56 Kaarta rrakangkarra Abraham-anhakaltja naka yinga alhurna pitjitjinala. Erantama arrkanainthorra naka.”

57 Jew etnantama Jesuanha ilaka, “Apai! Unta itjamakngarripata. Unta itjama Abraham-anha araka.”

58 Jesuala etnanha ilaka, “Atha rrangkarranha nthurrpainthorra ilama, Abraham-anha alkngerritjikanhangan-tema, yinga kala naka.”

59 Relha Jew ntjarralantama parta kotjika, Jesuanhaerrilknga tutjika. Jesuanha pula etnakanga lauwulhamalatemple-anga rratanhaka.

9Jesuala artwa panga alkngerrakalaka alknga marrilaka

Page 42: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 9:1 42 JOHN 9:101 Jesuanha tjaiyala lhapalhamalanga, era artwa pan-

ganha araka. Artwa era alknga panga kuta katjia in-takala. 2 Kurtungurla ekuranha ntjarralantama Jesuanhapmarraka, “Kaltjinthanhinthanhai, ngunhama korna nte-lalhaka? Thunga artwa nhanha, thunga kaarta pa miaekuranha paka, era alknga panga kuta warta katjia in-takalanga.”

3 Jesuala etnanha alpmelaka, “Itjama. Artwa nhanhaitja korna ntelalhaka, kaarta pa mia ekuranha turta itjan-tema korna ntelalhaka. Era pula alknga panga alknger-raka, atha erinha marrilitjinanga. Kurunga relha in-gkarrakala aritjina Altjirranha ekarlta inthorra namanga.4 Altjirrala kunha yinganha alhurna yairnaka. Lakin-hanga nurnakathaka nama urrkaputjika erala yinganhaturnakala ngerra. Lyarta arltantema nama. Anma, ingw-erramalanga, relha yarnawothaurrkapuma. 5Yinga relhaalharinya ntjarralela namalanga, yinga parrtja etnakanama.”

6 Ekuriperra Jesuala arnaka palhiwuka, palhala turtaarna urrknga mpaaraka. Kurunga era artwa panga ekuraalknga urrkngala parnaka. 7 Erantama erinha ilaka,“Lhai, alknga ilkngilhitjika, Siloam ntjangala.” (AngkatjaSiloam-ataka Arrarnturna kngartiwuma: ‘Yairnakala’.)Artwa era kala lhaka, alknga ilkngilhaka turta. Kurungaera katha araka, alpuka turta.

8 Relha pmararinya ntjarra, etnala erinha aritjata mar-naka enkamanga, etnantama pmarrarraka, “Artwa panganhangamanhanha, eralamarnaka enkitjata?” 9Arrpunhantjarra angkaka, “Kala eranta kuta.” Kanha arrpunhantjarra angkaka, “Itjiai! Artwa arrpunha, anngerranta erangerra.” Artwa erantama ilalhaka, “Yinga kunha era.”

10 Etnantama erinha pmarraka, “Nthakinhantamaalknga ungkwanganha marrerraka?”

Page 43: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 9:11 43 JOHN 9:1811 Era etnanha alpmelaka, “Artwa nhanga, rret-

nya ekura Jesua, erataka arna urrknga mpaaramalaalknga nukanha parnaka. Kurunga era yinganha Siloamkwatjurna yairnaka, alknga ilkngilhitjika. Yingantamalhaka. Yinga ilkngilhaka. Athantama katha arama.”

12 Etnantama erinha pmarraka, “Nthanhantama artwaera?”

Artwa panga nakala era angkaka, “Yukwa.”Artwa Pharisee ntjarrala artwa panga nakala erinha pmar-

raka: Ngunhalama nganha marrilaka?13 Kurunga etna artwa panga nakala erinha artwa Phar-

isee ntjarrurna kngaka. 14 Arlta ekuralala Jesuala arnaurrknga mpaarakala, artwa pangaka alknga marrilakalaturta, erataka Sabbath arlta naka. 15 Artwa Phariseentjarralantama artwa panga nakala erinha pmarraka,“Nthakinhama alknga ungkwanganha marrerraka?” Eraetnanha ilaka, “Era alknga nukanha arna urrkngala par-naka. Yinga alknga ilkngilhaka. Atha kala katha araman-tama.”

16 Artwa Pharisee urrputjantama angkaka, “Artwa eraitja Altjirraka urrpia nama. Erataka Sabbath arltala urrka-puka. Nhanha itja arratja nama.”

Kanha artwa Pharisee urrputja arrpunha lakinhalaangkaka, “Artwa kornala yarna tjatjikarta lakinha urrka-pumara.”

Artwa Pharisee etnantama Jesuiperra iwurraka.17 Lakinhanga etna artwa panga nakala erinhawothantema pmarraka, “Nthakinha paka untaetarlarama? Nurnanha ilai, artwa erala nganha alkngamarrilakala, ngunhama era?”

Era etnanha ilaka, “Era Altjirraka urrpia nama.”18 Relha Jew ntjarrala pula artwa erinha ilpoiwuka.

Etna erinha itja tnakaka era ilalhamanga era panga

Page 44: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 9:19 44 JOHN 9:27nakala. Etnantama kaarta mia ekuranhaka ntangkalhaka.19 Etnantama erinhatharra pmarraka, “Worra mpalakan-hama artwa nhanha? Mpala angkama era kula alkngapanga kuta katjia intakala. Nthakinhantama era araman-tama?”

20 Eratharra etnanha alpmelaka, “Ilirna kaltja eraworrailirnakanha namanga. Ilirna turta kaltja era alknga pangakuta katjia intakala. 21 Nthakinhantama era irrpalthalaarama? Ngunhala turtama erinha alknga marrilaka?Nhanhaka pula ilirna kotnala. Kala erinhanta pmarrai.Era itja katjia nama. Era kala irrpalthala ilalhama.”

22 Kaarta pa mia ekuranhataka lakinha angkaka relhaJew ntjarranga trerramala. Relha Jew ntjarrataka ar-rkurlantema angkaka relha erinha synagogue-anga un-purlenitjika, erala tnakamanga Jesuanha Krista era na-manga. 23 Lakinhanga eratharra angkaka, “Era itja katjianama. Kala erinhanta pmarrai.”

24 Etnantama artwa panga nakala ekura wothantemantangkalhaka. Etna erinha pmarraka, “Altjirrala nganhaaramanga, arratja inthorrantama ilalhai. Nurna kunhakaltja, artwa erala nganha marrilakala, erataka artwakorna nama.”

25 Artwa panga nakala era pula etnanha ilaka, “Yingaitja kaltja artwa era paka korna namanga, marra paka.Yinga nhanhakanta kaltja. Yinga panga nakala, lyartaatha kala aramantama.”

26 Etna pula erinha kuta pmarraka, “Nthakinha inthor-rama era nganha alknga marrilaka?”

27 Era etnanha ilaka, “Atha rrangkarranha kalamaalpmelaka. Rrangkarra pula angkatja nukanhaka itjakangkwerrama. Iwunhangama rrangkarra yinganha kutainthorra pmarrama? Rrangkarra turtama kurtungurlaekuranha nitjika antja?”

Page 45: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 9:28 45 JOHN 9:3828 Etna pula erinha arrampowuka. “Unta kala kurtun-

gurla ekuranha nama. Nurna pula Moses-aka kurtun-gurlala nama. 29 Nurna kaltja Altjirranha nurnakurnaangkakala Moses-arlarlanga. Kanha artwa arrpunhanhanha, nurna pmara ekuranhakalka kotnala.”

30 Artwa era pula etnanha pmarraka, “Nthakinhala?Artwa era yinganha alknga marrilaka. Kanha rrangkarrapmara ekuranhakalka kotnala. 31 Nurna kala kaltja Al-tjirranha itja relha kornaka kangkwerrama. Era relhalenhakanta kangkwerrama, erala ekura kangkwerra-manga. 32 Imankangatjina turta nurna itja kuta wen-tjika relhala, relha alknga panga alkngerrakalaka alkngawotha marrilakala. 33 Artwa nhanha paka itja Altjir-ranga pitjikalanga, nthakinhantama era tjatjikarta urrka-puma?”

34 Etnantama erinha ilaka, “Unta pula katjiangatjinakorna kuta ntelalhaka. Untantama eterrama unta kulanurnanha kaltjinthitjinala? Lhai!” Etnantama erinhasynagogue-anga unpurlenaka.

Artwa Pharisee ntjarrala, relha pangala ngerra, yarna Al-tjirraka urrkapuntja araka, nhanha Jesuala urrkapumanga

35 Jesuala wumalanga etna artwa erinha synagogue-anga unpurlenakala, era ekura yonthaka. Erinha aramala,era erinha pmarraka, “Unta Relhaka 'Lira erinha tnaka-mama?”

36 Artwa era erinha alpmelaka, “Ngunhama era?Itornkai, yinganha ilai, atha erinha tnakitjinanga.”

37 Jesuala erinha ilaka, “Unta erinha kala araka.Erathoa nhanha ungkwangurna angkama.”

38 Artwa erantama Jesuanha alpmelaka, “Ingkartai,atha nganha tnakama.” Erantama mparalela arrarnal-hamala erinha tnantjaka.

Page 46: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 9:39 46 JOHN 10:6

39 Jesuanhantama angkaka, “Yinga alha nhanhurnapitjika relha ntjarranha tjiperrawutjika. Relha pangantjarrala aritjinantama. Kanha relha alknga marrakartantjarra pangerritjinala.”

40 Artwa Pharisee urrputja, etnala ekuranga etinya it-naka, etna erinha wuka lakinha angkamanga. Etnantamaerinha pmarraka, “Nurnanhalkama unta ilama nurnakula panga namanga?”

41 Jesuala etnanha ilaka, “Rrangkarra panga nakalanga,rrangkarra itja kornakarta namara. Rrangkarra pulailalhama rrangkarra aramanga. Lakinhanga rrangkarrakornakarta kuta nama.”

10Yia sheep-iperra

1 Jesuanha angkaka, “Arai, atha rrangkarranha nthur-rpa inthorra ilama. Thunga artwa sheep ntjarraka yard-aka nyilknganyilknga irrpuma, itja reoanga. Artwa erakala nyilkngampa tunhatunha turta nama. 2 Artwaera pula, erala reoanga irrpunhama, era sheep ntjar-raka tnairnarintjala nama. 3 Artwa erala yard erinhantarntarama, era turta tnairnarintja ekura reoa altjuril-ama. Sheep ntjarrala tnairnarintja etnakanha kala wuma.Tnairnarintja erantama sheep ekuranha ntjarranha rret-nya ntangkamala, yard-anga rratalhelama.

4 Kurunga sheep ingkarraka kathala namalangantama,era etnakanga arrkurlerrama. Etna turta ekuranga tnaar-tangala lhama, etna angkatja ekuranhaka kaltjangawarta.5 Etna pula itja relha lorinyanga tnaartangala lhama.Relha lorinyanga pula etna kala tirantala lhama, etnaangkatja ekuranhaka kotnanga warta.”

6 Jesuala etnanha yia nhanha alpmelaka, etna pula yiaerinha marntilparla wara wurlanaka.

Page 47: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 10:7 47 JOHN 10:16Jesuanha ilalhaka: Yinga nama reoa era

7 Lakinhanga Jesuanha wotha etnakurna angkaka.“Arai, atha rrangkarranha nthurrpa inthorra ilama.Yinga nama sheep ntjarraka reoa era. 8 Tnairnarintjaetnala lyartalpula nakala, etna ingkarraka nyilkngampatunhatunhanta turta naka. Sheep ntjarra pula etnakaitja kangkwerraka. 9 Yinga nama reoa era. Relha eralayard-aka irrpunhamanga nukarlarlanga, era ngampakalaetatha nitjina. Erantama irrpurlanitjina, era turta rratar-lanitjina, era turta marna kuta arltaritjina.

10 Nyilkngampa kunha pitjima sheep etnanha nyilkn-gala initjika, errilknga tutjika, yirralhelitjikanta turta.Yinga pula pitjika sheep etnanha tangkalhelitjika, etnalyarta, ngampakala turta etatha nitjinanga.”

Jesuanha ilalhaka: Yinga tnairnarintja marra era nama11 “Yinga nama tnairnarintja marra era. Tnairnarintja

marra era kala sheep ekuranhakakwia iluma.12 Tnairnarintja arrpunhala sheep ntjarra money-akakwia wara ntarntarama. Era turta itja sheep-akurtwianama. Era kngulya itnura aa kngarra aramanga, eratira arrtjanama, sheep etnanha impurlalhamala. Itnuraerantama sheep etnanha utnhuma, errarnpalhelamaturta. 13Artwa erataka tira arrtjanama era sheep etnanhamoney-akakwia wara ntarntaramanga. Era itja sheepetnakiperra kngarra etarlarama paka.

14 “Yinga nama tnairnarintja marra era. Yinga sheepnukanha ntjarraka kaltja nama, etna turta nuka kaltjan-tema. 15 Yinga etnaka kaltja, Kaarta erala nuka kaltjanamanga ngerra, yinga turtala Kaarta ekura kaltja na-manga ngerra. Yinga kala sheep etnakakwia ilutjina.16 Sheep arrpunha ntjarra nuka namantema. Etna pulaitja worla nhanhala nama. Etnanha turta atha Altjirrurna

Page 48: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 10:17 48 JOHN 10:27kngitjika. Etna kala yinganha wutjina. Kurunga worlanyinta nitjina, tnairnarintja nyinta turta.

17 “Kaarta era nuka kangkama, yinga ekura kangk-werramala ilutjinanga warta. Yinga turtantama relhaerrilknga ntjarranga wotha kamerritjina. 18 Arrpunhalayinganha yarna errilknga tuma. Yingarrpa Kaartakakangkwerramala ilutjina. Nukathaka nama ilutjika,kamerritjika turta. Kaarta erarrpa yinganha lakinhaturnaka.”

19 Angkatja nhanha wumala, relha Jew etna wothaiwurraka. 20 Arrpunha ntjarra angkaka, “Erataka errin-tjakarta. Artwa rirta. Relhataka ekura itja kangkw-erritjika.” 21 Arrpunha ntjarra pula lakinhala angkaka,“Artwa errintjakarta yarna lakinha angkama. Artwaerrintjakartala turta yarna relha pangaka alknga marril-ama.”

Relha Jew ntjarra antja naka Jesuanha partala watjika22 Kala lhurrpantama naka. Lhurrpala relha Jew ntjarra

kutatha Jerusalem-ala worlerritjata temple-aka ingkairn-intjaka arltaka ilpangkitjika. 23Arlta arrpunhala Jesuanhatemple lyuntja nyintala nthulapuka, lyuntja erinhala etnaSolomon-aka Lyuntja ilitjata. 24Relha Jew ntjarralantamaerinha pmarraka. “Nurnataka ungkwangiperra yarnaeterrama. Nurnanha kala arratja alpmelai, unta pakaKrista era namama?”

25 Jesuala etnanha ilaka, “Atha rrangkarranha kalamaalpmelaka. Rrangkarra pula yinganha itjala tnakaka.Tjatjikarta athala urrkapuma, yinga urrkapuma Kaartalayinganha turnakalanga. Lakinhanga rrangkarra kaltjaneikanha yinga Krista era namanga. 26 Rrangkarra pulayinganha itjala tnakama, rrangkarra itja sheep nukanhanamanga. 27 Sheep nukanha ntjarrala yinganha wuma.Yinga etnaka kaltja. Etna turta nukanga tnaartangala

Page 49: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 10:28 49 JOHN 10:38pitjima. 28 Atha etnanha etathilitjina. Etnantama ngam-pakala etatha nitjina. Etna itja imerritjina. Arrpunhalaturta etnanha itja kuta nukanga rakitjina. 29 Kaartanukanhala yinganha sheep nukanha ntjarranha nthaka.Era errintjangalka ekarltalkura nama. Arrpunhalan-tama etnanha yarna kuta Kaarta nukanhanga rakitjina.30Kaarta ilaaka nyinta kuta nama.”

31 Relha Jew ntjarralantama wothantema partakotjika, erinha errilknga tutjika. 32 Jesuala pulaetnanha ilaka, “Kaartala yinganha turnakalangawarta, atha rrakangkarra tjatjikarta marra ntjarrantelaka. Tjatjikarta nhanha ntjarrakakwiama rrangkarrayinganha partala watjika antja nama?”

33 Etna erinha alpmelaka, “Nurnanganha itja tjatjikartamarra ntjarrakakwia partala watjina. Nurna nganha par-tala watjina unta Altjirranha arrampowukalanga. Untakunha relha wara. Kanha unta lyarta ilalhaka unta kulaAltjirra namanga.”

34 Jesuala etnanha alpmelaka, “Altjirraka AngkatjaImankinyala ilama, ‘Atha Altjirrala rrangkarranha il-ama, rrangkarra altjirra nama.’ 35 Lakinha Altjirranhaerrilkngipata rrakangkarranhurna angkaka. Era etnanhaalpmelaka etna altjirra namanga. Altjirranha turta itjaorrtjerrama. 36 Atha rrangkarranha ilaka yinga Altjir-raka 'Lira namanga. Kaarta erarrpa angkaka yinga 'Liraekura nitjika. Erarrpa turta yinganha relha alharinyaingkarrakurna yairnaka. Iwunhangantama rrangkarrayinganha ilparnama atha kula Altjirranha arrampowu-manga? 37 Yinga paka Kaarta nukanhaka itja kangkwer-ramanga, rrangkarra yinganha itja tnakitjika. 38 Yingapula Kaarta nukanhaka kangkwerramanga, rrangkarrayinganha tnakeikanha. Arai, yinga kaltja rrangkarra yin-ganha itja tnakamanga. Rrangkarra pula Kaarta erinha

Page 50: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 10:39 50 JOHN 11:7

tnakai, era yinganha ekarltilakalanga tjatjikarta ntjarraurrkaputjika. Kurunga rrangkarra kaltja nitjina Kaartaera nukalela kuta namanga, yinga turta Kaartalela kutanamanga.”

39 Etnantama wotha antja naka erinha errkutjika. Erapula etnakanga urerranhaka.

40 Kurunga Jesuanha wotha Jordan Lhiranga tjanan-haka. Erantama katha nhanga ekururna lhaka, ekuralalaJohn-ala relha ntjarranha kaltjirrpulhelakala. Pmara eku-ralantama era kuterraka. 41Relha ntjarrantama ekururnapitjika. Etna angkaka, “John-ala itja tjatjikarta urrka-puka. Yia nhanga John-ala nurnanha Jesuiperra ilakala,yia nhanha pula nthurrpala naka.” 42 Relha pmararinyantjarra arrpunhalantama Jesuanha tnakaka.

11Lazarus, Jesuaka tjina iluka

1 Artwa Lazarus-anha menterraka. Era Bethany town-arinya naka. Kwaiya ekuraMary, Martha-anha turta townlenhala naka. 2 Mary nhanhalataka Jesuaka ingka ntiraunpa marrakartala parnakala, wotha kapurta korla eku-ranhala rirrtjilakala turta. 3Mary, Martha tharralantamaJesuurna angkatja yairnaka, “Ingkartai, tjina ungkwanganhanga menterrakau.”

4Yia nhanhawumala Jesuanha angkaka, “Lazarus-anhamenterraka, itja pula kutanta ilutjika. Era menterrakarelha ntjarrala Altjirranha tnantjitjinanga, 'Lira ekuranhaturta.”

5 Jesuanha Martha-aka, tjia ekuranha Mary-aka,Lazarus-aka turta kngarra kangkaka. 6 Era pulawumalanga Lazarus-anha menta intamanga, era arltatharra wotharrka kuterraka. 7 Ekuriperrantantama era

Page 51: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 11:8 51 JOHN 11:19

kurtungurla ntjarranha ilaka, “Mpa, nurna kala pmaraJudea-urna wotha alpurrirriai.”

8 Kurtungurla etna pula erinha alpmelaka,“Kaltjinthanhinthanhai, ngurruka wara relha Jewntjarrala ungkwanga yonthaka, nganha partala wamalaerrilknga tutjika. Kanha unta alputjikala angkama?”

9 Jesuanha angkaka, “Arltala parrtja nama, 12 hours.Relha paka arltala nthulapumanga, era marra arama. Eraitja irnangalka tnyinhitjina. 10 Relha pula ingula nthu-lapumanga, era yarna arama. Erantama kala irnangalkatnyinhitjina.” 11Kurunga Jesuala etnanha ilaka, “Lazarus,tjina nurnaka kunha ankwerraka. Yingantama nhanhalhama erinha kamalhelitjika.”

12 Kurtungurla ntjarralantama erinha ilaka, “Ingkar-tai, era paka ankwentamanga, era kala marrerritjina.”13 Kurtungurla etnataka etarlaraka Jesuala etnanha ila-manga Lazarus-anha kula ankwentamanga. Kanha Jesu-ala etnanha ilaka Lazarus-anha errilkngala intamanga.

14 Lakinhanga Jesuala etnanha alkngatharrantamailaka, “Lazarus-anha kunha iluka. 15Yinga pula kangkamayinga itja tanhala nakala era ilumanga. Inguntharrangkarra yinganha tnakitjina. Mpa, nurna kala eku-rurna lhiaintama.”

16 Thomas, rretnya arrpunha ekuranha ‘Tjoa’, er-antama kurtungurla arrpunha ntjarranha ilaka, “Awa,nurna kala ekuralela lhiai, ilutjinala warta.”

JesualaMartha-anha ilaka, Atha relha errilknganha kamal-helama, etathilama turta

17 Jesuanha kala Bethany-aka etinyerrakantama.Pmararinya ntjarralantama erinha ilaka Lazarus-anhakala arlta 4 wolkngala intamanga. 18 Bethany eraJerusalem-anga etinya wara naka. 19 Lakinhanga relha

Page 52: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 11:20 52 JOHN 11:31Jew ntjarra inthorra Martha Mary tharrurna pitjikala,erinhatharra alkngolkngilitjika.

20 Arrpunha ntjarralantama Martha-anha ilaka Je-suanha town-anga etinya namanga. Martha-anhantamaekururna lhaka. 21 Mary-anha pula ilthalala kuterraka.Martha-ala Jesuanha ilaka, “Ingkartai, untataka parrpapitjeikanha. Unta paka nhanhala nakalanga, tjia nukaitja ilumara. 22 Yinga pula kaltja unta lyarta Altjirrurnaingkamanga Lazarus-aka, era nganha kala wutjina.”

23 Jesuala erinha ilaka, “Tjia ungkwangawotha etather-ramala kamerritjina.”

24 Martha-ala erinha alpmelaka, “Yinga kala kaltja eraarlta ingkarnala kamerritjinala.”

25 Jesuala pula erinha ilaka, “Atharrpa relha errilkn-ganha kamalhelama, etathilama turta. Relha ingkarrakakala ilutjina. Relha erala yinganha tnakama, era pulaanmangampakala etatha nitjina. 26Relha tnakanhakanhaathala etathilakala, era itja ngampakala errilknga in-titjina. Unta angkatja nhanha tnakamama?”

27 Martha-ala erinha ilaka, “Awa, Ingkartai. Athanganha tnakama. Unta Krista era nama, Altjirraka 'Lira.Altjirrala errilkngipata nurnakanha lhelakala era 'Liraekuranha relha alharinya ingkarrakurna yairnitjinala.”

28 Lakinha angkamala, Martha-anha iltha ekuran-hurna alpuka. Erantama Mary-anha tjukunya warailaka, “Kaltjinthanhinthanha era kunha kala pitjika. Eraungkwanga ntangkalhaka.” 29 Nhanha wumala, Mary-anha parrpa kamerraka, Jesuurna lhaka turta. 30 Jesuaera itjantema town-aka irrpukala. Era pula kathanhangalantema naka, ekuralala era Martha-alela angkar-rakala. 31 Relha Jew ntjarra Mary-aka ilthala naka erinhaalkngolkngilitjika. Etna aramalanga era parrpa kamer-ramala kathurna lhamanga, etna ekuranga tnaartangala

Page 53: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 11:32 53 JOHN 11:42lhaka. Etna eterraka era kula wolkngurna lhamanga,itnitjika.

32 Mary-ntama Jesuurna pitjika. Ekuranga urlarramparalela arrarnalhamala, era erinha ilaka, “Ingkartai,unta paka nhanhala nakalanga, tjia nuka itja ilumara.”

33 Jesuala erinha itnimanga araka. Relha Jew etnaturta itnimanga. Erantama rwampia inthorrerraka,mpangkaka turta. 34 Erantama etnanha pmarraka,“Nthanhakama rrangkarra erinha arrarnaka?”

Etna erinha ilaka, “Ingkartai, pitjai aritjika.”35 Jesuanhantama itnika.36 Nhanha aramala relha Jew ntjarra ilarraka, “Arai, era

kunha Lazarus-aka nthurrpa kngarra kangkaka.”37 Urrputja arrpunha pula lakinhala ilarraka. “Era

kunha artwa panga nhangaka alknga marrilakala. Erapaka artwa nhanha erinha turta marrileikanha.”

Jesuala Lazarus-anha etathilamala errilknga ntjarrangakamalhelaka

38 Ltarrpa kuta wulhamala, Jesuanha wolkngurnalhaka. Wolknga erataka intia naka, parta kngarritjalamarntilakala. 39 Jesuala etnanha ilaka, “Parta erinhaankartiwai!” Martha, errilknga ekura kwaiya, era pulaerinha ilaka, “Ingkartai, era kala nwarrintjama. Erakunha kala arlta 4 errilknga intakala.”

40 Jesuala pula erinha ilaka, “Atha nganha nhanga ilaka.Unta yinganha tnakamanga, unta aritjina Altjirranhamakalaria inthorra namanga.”

41 Etna parta kngarritja erinha ankartiwukantama.Alkirurna inaramala, Jesuanha angkaka, “Kaartai, untayinganha wuka. Lakinhanga atha nganha dangkilama.42 Yinga kala kaltja unta yinganha kutatha wuma. Yingapula ungkwangurna alkngatharra angkaka, relha nhanhantjarra kaltja nitjinanga unta yinganha yairnakala.”

Page 54: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 11:43 54 JOHN 11:5243 Kurunga Jesuanha intarra ilkaka, “Lazarus-ai,

rratai!” 44 Lazarus erantama rrataka, wolkngakanhamantarrakarta. Etna nhanga mantarra nhanhala iltja paingka ekuranha ilinyiwukala. Etna anngerra ekuranhaturta mantarra arrpunhala korltakala.

Lakinhanga Jesuala etnanha ilaka, “Mantarra etnanhaekuranga ilwai, era nthulaputjinanga.”

Sanhedrin council etna angkarraka Jesuanha errilkngatutjika

45 Arai, relha Jew ntjarra nhanga Mary-alela naka er-inha alkngolkngilitjika. Relha nhanha etna araka JesualaLazarus-anha etathilamanga. Etnakanga ntjarra arrpun-halantama Jesuanha tnakaka. 46Kanha urrputja arrpunhaartwa Pharisee ntjarrurnala lhaka, yiakarta. 47 Kurungapriest-aka itornka ntjarrala, artwa Pharisee ntjarrala tur-tantama Sanhedrin council etnanhaworlilaka. Sanhedrincouncil etnantama lakinha angkarraka, “Artwa nhanhalatjatjikarta ntjarra urrkapuma. Nurnataka erinha par-ritjika. 48 Nurna paka erinha itja parramanga, relhaingkarrakala erinha tnakitjina. Nurnantama nthakin-herritjina? Rome-arinya ntjarra pitjitjina. Etna pmaranurnakanha rakitjina, nurnanha turta ingkarraka yirral-helitjina.”

49 Caiaphas erataka High Priest naka, year lenhala.Erantama etnanha ilaka, “Rrangkarrataka marntilparlantjarra. 50 Arai, nhanha marralkura nama artwa ny-inta relha ntjarrakakwia ilutjika, nhanhangatjina, Rome-arinya ntjarrala relha ingkarrakanha errilknga tutjika.”51 Era lakinha angkaka era High Priest namanga. Al-tjirraka Enkalataka erinha ilakala Jesuanha relha Jewingkarrakaka ilutjinala. 52 Itja pula etnakanta. Altjirraka

Page 55: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 11:53 55 JOHN 12:3

tjina pmararrpaninhala namala ntjarraka turta, era et-nanha ingkarraka worlilitjinanga. 53 Sanhedrin counciletnantama antja naka Jesuanha errilknga tutjika.

54 Lakinhanga Jesuanha relha Jew ntjarraka itornkangalauwulhaka. Era Ephraim town-urnantama lhaka. Townnhanha erataka worritjanga kuta naka. Town ekuralan-tama Jesuanha kuterraka kurtungurla ekuranha ntjar-ralela.

55 Relha Jew ntjarraka Passover tjinkarra lyartathakan-tema naka. Relha ntjarra pula pmararrpaninhangamparrama Jerusalem-ala worlerraka, mpaarangaranga-malkura ilkngilhitjika, tjinkarrakatjila. 56 Etnantama Je-suaka yonthaka. Temple-ala itnarlapumala, etna pmar-rarraka, “Nthakinha etarlaramai? Era paka tjinkarrakapitjitjinama?” 57 Priest-aka itornka ntjarrala, artwaPharisee ntjarrala turtataka relha ntjarranha turnakala,“Rrangkarra Jesuanha aramanga, nurnanha ilau, nurnaerinha errkutjinanga.”

12Mary-ala Jesuaka ingka parnaka ntira unpa marrakartala

1 Arlta 6-iperra etna Passover tjinkarra erinha ilkutjikanaka. Jesuanhantama Bethany-urna pitjika. Town nhan-hala Lazarus-anha naka, artwa nhanga Jesualala errilkngantjarranga kamalhelakala. 2Mary Martha tharralantamaJesuaka, tjina ekuranha ntjarraka turta, tjinkarra urrka-puka. Etnantama arrarnalhaka marna ilkutjika. Lazarus-anha turta arrarnalhakantema. Kurunga Martha-ala et-naka marna errarnpalhelaka.

3 Mary-alantama jar ntira unpa marrakarta inarlal-haka. Ntira tjiparra inthorra erinha pulai. Erantamanhanha Jesuaka ingkaka thalaka. Kurunga era Jesuaka

Page 56: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 12:4 56 JOHN 12:12ingka wotha rirrtjilaka, kapurta korla ekuranhala. Ilthaekuralantama etna unpa marra erinhanta ntjarnaka.

4 Judas Iscariot Jesuaka kurtungurla naka. Era Jesuanhaanma leltjaka lanthitjika nakala. Erantama angkaka,5 “Iwunhangama era ntira unpa marrakarta nhanha itjayirrinthaka? Ntira erinha kunha money kngarra inthor-raka yirrinthamara. Era turtantama money erinha relhailkngara ntjarranha nthamara.” 6 Judas era itja relhailkngara ntjarraka konyerraka. Era wara lakinha angkakaera nyilkngampa namanga. Relha ntjarrala Jesuanha,kurtungurla ekuranha ntjarranha turta money nthitjata.Money nhanhantama etna Judas-anha nthitjata etnakantarntaritjika. Era pula money arrpunha nyilkngala init-jata.

7 Jesuala pula etnanha ilaka, “Erinha impai! Eratakayinganha mparrama ntirala parnakala. Anma etna yin-ganha wolkngaka kurnitjina. 8 Arai, relha ilkngara nt-jarra kunha rrakangkarralela kutatha nitjina rrangkarrapaka etnanha pelitjika antja namanga. Yinga pula itjalarrakangkarralela kuta nitjina.”

Etna angkarraka Lazarus-anha turta errilknga tutjika9 Relha Jew ntjarrala wumalanga Jesuanha Bethany-ala

namanga, etna pitjika erinha aritjika, Lazarus-anha turta.Lazarus erinhataka Jesuala nhanga errilknga ntjarrangakamalhelakala. 10 Priest itornka ntjarralantama Lazarus-anha turta errilknga tutjika antja naka, itja Jesuanhanta.11 Relha Jew arrpunha ntjarralataka Jesuanha tnakaka,etna Lazarus-anha etatha arakalanga.

Jesuanha king ngerra Jerusalem-urna irrpuka(Matthew 21:1-11; Mark 11:1-11; Luke 19:28-40)

12 Relha ntjarra Jerusalem-urna pitjikala Passovertjinkarra ilkutjika. Relha etnantama wuka Jesuanha turta

Page 57: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 12:13 57 JOHN 12:21tjinkarraka pitjimanga. 13 Etnantama rrangkia walyakamala, walyakarta ekururna urlarrakurlarra lhaka. Etnakuta ilkaka,Nurna Altjirranha tnantjama.Altjirrai, urrpia ungkwanganha lyekarrilai,erala lyarta nurnakurna pitjima.Altjirrai, Israel-arinya ntjarraka king lyekarrilai.”

14 Jesuala donkey kurrka aramala, donkey ekura ntjika.Nhanga Altjirraka Angkatja Imankinyala ilama,15 “Relha Jerusalem-arinya ntjarrai,rrangkarra itja trerritjika.Arai, king rrakangkarra, rrakangkarrurnapitjima donkey kurrkala nanhamala.”

16 Kurtungurla ntjarrala Jesuanha aramalanga donkey-ala nanhamanga, etna Altjirraka Angkatja Imankinyanhanhaka itja ilpangkaka. Anmanta, Jesuanha kalaalkirurna alpukalangantama, etna angkatja ekura il-pangkaka. Etna turta lhangkaraka angkatja era ilakalaJesuanha lakinha Jerusalem-urna irrputjinala.

17 Arai, relha ntjarrala Jesuanha nhanga araka eraLazarus-anha errilknga ntjarranga kamalhelamanga. Et-nantama nhanhiperra kuta angkarlanaka, Jerusalem-ala.18 Relha arrpunha ntjarrala turtantama tjatjikarta nhan-hiperra wuka. Etna turtantama Jesuurna lhaka. 19 ArtwaPharisee ntjarrantama ilarraka, “Nurna kunha erinhayarna parraka. Lyarta relha ingkarrakantama ekurangatnaartangala lhama.”

Relha Greece-arinya urrputjala Jesuanha aritjika antjanaka

20 Relha Greece-arinya urrputja turta Jerusalem-alanaka. Etna nhanga pitjikala Altjirraka urrkurrkin-tja nitjika, Passover-aka arltala. 21 Etna Philip-urnapitjika, artwa Bethsaida-arinya nhangurna. Bethsaida

Page 58: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 12:22 58 JOHN 12:29town kunha pmara Galilee-ala naka. Etnantama Philip-anha ilaka, “Itornkai, nurnataka Jesuanha aritjika antja.”22Philip-anhantama Andrew-urnakimparra lhaka, erinhanhanha alpmelaka turta. Kurunga eratharra tharran-tema Jesuurna lhaka. Eratharra erinha alpmelaka, artwaGreece-arinya urrputjala erinha aritjika antja namanga.

23 Jesualantama etnanha ilaka, “Lyarta Kaarta nukan-hakathaka nama, relha ingkarrakanha ntelitjika Relhaka'Lira era makalaria namanga. 24 Atha rrangkarranhanhanha nthurrpa inthorra ilama. Relhala kunha wheatannga arnaka kurnama. Kurunga annga era ilumangerra, irna turtantama annga ekuranga mangkama. Ku-runga irna era anngakarterramantama. Annga era pakaitja ilumangarrka, era yarna annga ntjarrakarterrama.25 Arai, relha erala thakerrama alhala kuta etatha nitjika,era ngampakala ilutjina. Kanha relha erala itja thak-errama alha nhanhala kuta etatha nitjika, era ngam-pakalala etatha nitjina. 26 Relha erala antja nama nukakangkwerritjika, era kala nukanga tnaartangala pitjitjika.Kurunga era nukalela kuta nitjina. Arai, relha erala nukakangkwerrama, Kaarta nukanhala erinha tnantjitjina.

27 “Yingataka lyarta ltarrpa wulhama. Yinga pulayarna Kaarturna angkama, ‘Kaartai, yinga itja antja namanyingalauwutjika’. Nhanhakakwia kunha yinga alhurnapitjika. 28 Kaartai, untantama relha ingkarrakaka ntelal-hai unta makalaria namanga.”

Altjirranhantama alkiranga angkaka, “Yinga kala nte-lalhaka yingamakalaria namanga. Yinga turtawotha nte-lalhitjina yinga makalaria namanga.” 29 Relha etna wukaarrpunha angkamanga ngerra. Arrpunha ntjarrantamaangkaka, “Kwatja angkamanga wai.” Kanha arrpunhantjarrala etnanha ilaka, “Angel-ataka ekururna angkaka.”

Page 59: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 12:30-31 59 JOHN 12:3930-31 Jesuala pula etnanha ilaka, “Altjirranha itja nukak-

wia angkaka, rrakangkarrakwia pula. Lyarta Altjirralarelha alharinya ingkarrakanha kala tjiperrawuma. Lyartaera relha alharinya ingkarrakaka itornka erinha pmak-winama. 32 Anma etna yinganha ntolkaka kanthatu-manga, atha relha ingkarrakanha ntangkitjina yinganhatnakitjika.” 33 Erataka lakinha angkaka etna kaltja nitji-nanga era ntolkala ilutjinala.

34 Relha etna pula erinha ilaka, “Altjirraka AngkatjaImankinyala ilama Kristanha kuta etatha nitjinala.Nthakinhantama unta ilama Relhaka 'Lirakathakanamanga ntolkala ilutjika? Ngunhama Relhaka 'Liranhanha era nama?”

35 Jesuala etnanha ilaka, “Kurrka warantantama par-rtja era rrakangkarralela nitjina. Parrtjantema na-malanga nthulapai, ingwerrakitjangathatha. Relha eralaingula nthulapuma, era paalapaala wara nthulapuma.36 Rrangkarra pula erinha tnakitjika, erala rrakangkarraparrtja namanga. Kurunga rrangkarra parrtja ekurakatjia nitjina.”

Lakinha angkamala Jesuanha lhaka, relha ntjarrangalauwulhaka turta.

Relha ntjarrala Jesuanha itja kuta tnakaka37 Jesuala kunha tjatjikarta ntjarra inthorra relha nt-

jarranga alkngatharra urrkapukala, etna pula erinha itjakuta tnakaka. 38 Altjirraka urrpia Isaiah-aka angkatjan-tama nthurrperraka.“Ingkartai, ngunhalama angkatja nurnakanhatnakaka?Ngunhala turtama araka Ingkartanha ekarltainthorra namanga?”

39 Relha etna Jesuanha yarna tnakaka. Isaiah-alanhanga ilaka,

Page 60: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 12:40 60 JOHN 12:4940 “Altjirrala alknga etnakanha pangilaka,etna alknga etnakanhala arakitja.Era eterrintja etnakanha parrpartilakaturta, etna arratja eterrakitja.Kurunga etna toperrakitja,Altjirrala turtantama etnanhatangkalhelakitja.”

41 Isaiah-ala araka Jesuanha makalaria namanga. Lak-inhanga era nhanha Jesuiperra ilakala.

42 Relha Jew-aka itornka arrpunha ntjarrala Jesuanhatnakaka. Etna pula itja ilalhaka etna erinha tnakamanga,artwa Pharisee ntjarrala etnanha synagogue-anga un-purlenakitja. 43 Itornka nhanha etnataka kngarralkuraantja naka relha ntjarrala etnanha tnantjitjika, nhan-hangatjina, Altjirrala etnanha tnantjitjika.

Jesuanha ilalhaka era pitjikala relha ntjarranha tangkalhe-litjika

44 Jesuala etnanha angkatja intarrala ilaka, “Relha er-ala yinganha tnakama, era erinha turta tnakama, eralayinganha yairnakala. 45 Relha erala yinganha arama palhangkarama, era erinha turta arama pa lhangkarama,erala yinganha yairnakala. 46 Yingataka alhurna pitjikarelha ingkarrakaka parrtja nitjika. Lakinhanga relha eralayinganha tnakama, era itja wotha thapathapala ngerranama.

47 “Relha erala angkatja nukanha wumanga, ekura pulaitja kangkwerramanga, atha erinha itja tjiperrawutjina.Yingataka pitjika relha alharinya ntjarranha tangkalhe-litjika, itja etnanha imilitjika. 48 Thunga relha nukaantjakunya nama, angkatja nukanha turta itja tnakama.Erinhataka angkatja nukanhala imilitjina, Altjirrala anmarelha ingkarrakanha tjiperrawumanga. 49 Arai, angkatjaathala rrangkarranha ilama, etna itja angkatja nukanha

Page 61: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 12:50 61 JOHN 13:8

nama. Kaarta erala yinganha rrakangkarrurna yair-nakala, era yinganha turnaka angkatja nhanha etnanharrangkarranha ilitjika. 50Yinga turta kaltja angkatja eku-ranhala relhanha ngampakala etathilama. Lakinhangaatha rrangkarranha angkatja ekuranhanta ilama.”

13Jesuala kurtungurla ekuranha ntjarraka ingka ilkngika

1 Relha ntjarra Passover tjinkarra erinha kala ilkutjikanaka. Jesuanha turta kaltja naka nhanha kala ekurathakanamangantama, alha nhanhangaKaarturna alputjika. Eranhanga tjina ekuranha ntjarraka kangkaka. Erantamaetnaka kuta kangkaka era ilutjinalpula.

2 Etnantama ngurrula marna ilkurlanaka. Errint-jalataka Judas-anha, Simon Iscariot-aka worra nhanga,kala turnakala Jesuanha leltjaka lanthitjika.

3 Jesuanha kaltja naka Kaartala erinha ekarlta inthor-rilakala. Era turta kaltja naka era Altjirranga pitjikala,Altjirrurna turta alputjinala. 4 Erantama kamerramalamantarra tjenya ekuranha iluka. Towel-ntama inamala,era towel-ala yirnalhaka. 5 Kurunga kwatja taarnakathalamala, era kurtungurla ekuranha ntjarraka ingkailkngika, towel-ala wotha rirrtjilaka turta.

6 Era Simon Peter-aka ingkantama ilkngitjikerra-malanga, Peter-ala erinha pmarraka, “Ingkartai, untamaingka nukanha ilkngitjina?”

7 Jesuala erinha alpmelaka, “Iwunhangama atha ingkaungkwanganha ilkngima? Arai, unta nhanha lyarta itjalhangkarama. Anma pula unta nhanha lhangkaritjinan-tama.”

8 Peter-ala erinha ilaka, “Unta itja inthorra ingkanukanha ilkngitjika.”

Page 62: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 13:9 62 JOHN 13:18Jesuala pula erinha alpmelaka, “Atha paka nganha itja

ilkngimanga, unta itja inthorra tjina nukanha nitjina.”9 Peter-alantama erinha ilaka, “Lakinhanga paka In-

gkartai, itja ingka nukanhanta ilkngai. Iltja pa anngerranukanha turta.”

10 Jesuala pula erinha ilaka, “Relha erala walhakala, erakala mpurrka ekuranha ilkngika. Kala ingka ekuranhantawotha ulpurterrama. Atha kunha rrangkarranha kalailkngika. Rrangkarrantama ulpurtakunya turta nama,artwa nyintanta itja.” 11 Jesuanha kala kaltjakwia nakaartwa ekura, erala erinha leltjaka lanthitjinala. Lakin-hanga era ilaka, “Artwa nyintanta itja.”

12 Era kala ingka etnakanha ilkngikalangantama, Je-suanha wotha mantarra tjenya ekuranhaka ekarralhaka,katha ekuranhaka turta arrarnalhaka. Erantama et-nanha pmarraka, “Nthakinhama yinga ntelalhaka ingkarrakangkarranha ilkngimala? 13 Rrangkarra angkamayinga ‘Kaltjinthanhinthanha’ namanga, ‘Ingkarta’ turta.Rrangkarra kala arratja kuta angkama, yinga nhanhanamanga warta. 14 Arai, atha, Kaltjinthanhinthanhaera pa Ingkarta rrakangkarranhala ingka rrakangkar-ranha ilkngika. Lakinha rrangkarra turta nyintaminy-intala arrpunhaka ingka ilkngitjikantema. 15 Yingalarrakangkarra ntelalhakala ngerra, lakinha rrangkarraturta ntelalhitjika. 16Atha rrangkarranha nhanha nthur-rpa inthorra ilama. Urrkapunhapunha era itja itornkaekuranhanga kngarralkura nama. Urrpia era turtaitja kngarralkura nama relha ekurangatjina, erala er-inha yairnakala. 17 Rrangkarra angkatja nukanha kalawuka. Rrangkarrantama angkatja nukanhaka kangkwer-ramanga, rrangkarra arrkana inthorra nitjina.

18 “Yinga pula itja rrakangkarra ingkarrakiperraangkama. Yinga kala kaltja, artwa nhanga athala

Page 63: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 13:19 63 JOHN 13:27urrarakala ntjarranga, nyintala yinganha leltjakalanthitjina. Era yinganha leltjaka lanthamalanga,Altjirraka Angkatja Imankinya nhanha nthurrperritjina,‘Artwa erala nukalela marna ilkuma, era kunha yinganhalolowuka.’ 19 Athataka rrangkarranha nhanha mparramaalpmelaka. Kurunga nhanha nthurrperramalanga,rrangkarra kaltja nitjina Altjirraka Angkatja Imankinyanukiperra angkamanga. 20 Atha rrangkarranha nhanhanthurrpa inthorra ilama. Relha era, erala urrpianukanhaka kangkintja ntelalhama, era nuka kangkintjantelalhama. Relha erala nuka kangkintja ntelalhama,erataka ekura kangkintja ntelalhama, erala yinganhayairnakala.”

Jesuala kurtungurla ekuranha ntjarranha ilaka etnakanganyintala erinha leltjaka lanthitjinala

21 Lakinha angkamaliperra, Jesuanha rwampia inthorrawulhaka. Erantama etnanha ilaka, “Atha rrangkarranhanhanha nthurrpa inthorra ilama. Rrakangkarranga ny-intalataka yinganha leltjaka lanthitjina.” 22 Kurtungurlaetna pula yarna eterramala ararraka. Etnantama pmar-rarraka, “Ngunhiperrama era angkama?” 23 Kurtungurlaarrpunha, ekurala Jesuanha kangkaka, era Jesuanga kutanaka. 24 Simon Peter-anhantama kurtungurla ekura kw-erraka, era Jesuanha pmarritjika, “Ngunhiperrama untaangkama?” 25Kurtungurla erantama Jesuanha pmarraka,“Ingkartai, ngunhiperrama unta angkama?” 26 Jesualaerinha ilaka, “Artwa ekuriperrakwia, erinhala athamarnaungkwaltja nhanha nthitjina, ungkwaltja erinha karak-watjaka thankumala.” Kurunga Jesualamarna ungkwaltjaerinha thankumala Judas-anha nthaka, Simon Iscariot-aka worra nhanganha. 27 Judas-ala warta marna erinhainaka, kanha Satan-anhala ekururna irrpuka.

Page 64: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 13:28 64 JOHN 13:35Jesualantama Judas-anha ilaka, “Unta antja naka yin-

ganha leltjaka lanthitjika. Kala yinganha parrpa et-naka lanthai.” 28 Kurtungurla ntjarrala pula Jesuakaangkatja itja lhangkaraka. 29 Judas-ala nhanga moneyetnakanha tnyinitjata. Arrpunha ntjarralantama etar-laraka Jesuala kula erinha ilamanga Passover tjinkarrakayultha initjika. Arrpunha ntjarrala pula etarlaraka erakula Judas-anha yairnakalanga relha ilkngara ntjarranhapelitjika. 30 Marna ungkwaltja erinha inamala ngerra,Judas-anha kathurna lhaka. Kala ingwa naka.

Jesuala kurtungurla ekuranha ntjarranha turnintjalyartinya ilaka

31 Judas-anha kala lhakalangantama, Jesuala etnanhailaka, “Lyarta Altjirrala kathilaka Relhaka 'Lira eramakalaria namanga. Relhaka 'Lirarlarlanga Altjirranhaturta ntelalhaka erarrpa makalaria namanga. 32 Relhaka'Lirala relha ntjarranha ntelaka Altjirranhamakalaria na-manga. Altjirrala turtantama relha ntjarranha ntelitjinaRelhaka 'Lira era makalaria namanga. Itja anma, kalalyartantema.

33 “Katjia kurrka nukanha ntjarrai. Yinga kunhakurrka warantantama rrakangkarralela nitjina.Kurunga rrangkarra nuka yonthitjina, rrangkarrapula yinganha itja arltaritjina. Atha nhanga relha Jewntjarranha ilakala ngerra, atha nhanha rrangkarranhaturtantama ilama, ‘Pmara ekururna yingala lhitjina,ekururna rrangkarra yarna lhama.’ 34 Atha pularrangkarranha turnintja lyartinyantama ilama.Rrangkarra urlarrakurlarra kangkintja ntelalhitjika.Yingala rrakangkarra kangkakala ngerra, lakinharrangkarra turta urlarrakurlarra kangkintja ntelalhitjika.35 Rrangkarra urlarrakurlarra kangkintja ntelalhamanga,

Page 65: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 13:36 65 JOHN 14:4

relha ingkarrakala lhangkaritjina rrangkarra kurtungurlanukanha namanga.”

Jesuala Peter-anha ilaka era erinha tharraminyintarangayiparrarnitjinala

(Matthew 26:31-35; Mark 14:27-31; Luke 22:31-34)36 Simon Peter-alantama Jesuanha pmarraka, “Ingkar-

tai, nthanhurnama unta lhitjina?”Jesuala erinha ilaka, “Pmara ekururna yingala lhitjina,

unta lyarta yarna nukanga tnaartangala pitjima. Anmapula unta nukanga tnaartangala pitjitjina.”

37 Simon Peter-ala pula erinha wotha pmarraka,“Ingkartai, iwunhangala yinga lyarta ungkwangangayarna tnaartangala lhama? Yinga kala ungkwangakwiailumara.”

38 Jesualantama Peter-anha pmarraka, “Nthurrpamaunta nukakwia ilumara? Peter-ai, atha nganha nthurrpainthorra ilama. Lukaluka orrea era angkitjikanhangan-tema, unta yinganha kala tharraminyintaranga yiparrar-nitjinatitja.”

14Jesuala kurtungurla ekuranha ntjarranha alkngolkngilaka

1 “Rrangkarra itja rwampia wulhitjika. Altjirranhatnakai. Yinganha turta tnakai. 2 Yinga itja orrtjerrama.Arai, Kaarta nukanhaka pmara kngarritja inthorra nama.Yingantama lhitjina rrakangkarra pmara mpaaritjika.3 Ekuriperra yinga pitjalputjina rrangkarranha inarlal-hitjika, rrangkarra nukalela nitjinanga Kaarta nukanhakapmarala. 4 Tjaiya erala Kaartaka pmarurna intanhama,ekura rrangkarra kala kaltja.”

Page 66: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 14:5 66 JOHN 14:135 Thomas-ala pula erinha ilaka, “Ingkartai, nurna pula

pmara ekura kotnala. Nthakinhantama nurna tjaiyaekura yonthitjina?”

6 Jesuala erinha ilaka, “Yingarrpa tjaiya era nama.Athanta relhanha Altjirriperra arratja kaltjinthama.Atharrpa relhanha etathilama. Arai, nukakunya relhayarna kuta Kaarturna lhama. 7Rrangkarra paka yinganhaarratja lhangkarakalanga, rrangkarra Kaarta nukanhaturta arratja lhangkaramarantema. Lyarta rrangkarraekura kala kaltjantama, rrangkarra erinha kala arakalaturta.”

8 Philip-ala pula erinha ilaka, “Ingkartai, kala Kaartaerinhanta nurnaka imarnai.”

9 Jesuala erinha ilaka, “Philip-ai, yinga kunharrakangkarralela kuta inthorra nakala. Kanha untayinganha itjantemala lhangkarama? Arai, relha eralayinganha arakala, erataka Kaarta erinha arakantema.Nthakinhantama unta yinganha pmarrama, ‘Kaartaerinha nurnaka imarnai?’ 10 Iwunhangama untaangkatja nukanha itja tnakama? Yinga Kaartalelakuta nama. Kaarta era turta nukalela kuta nama.Angkatja nukanha, angkatja ekuranha nama. Kaarta eranukarlarlanga angkama, era nukarlarlanga urrkapumaturta. 11 Rrangkarrataka yinganha tnakitjika, yingaangkamalanga yinga Kaartalela kuta namanga, Kaarta eraturta nukalela kuta namanga. Itjanga paka rrangkarrayinganha tnakai, tjatjikarta nukanhakakwia. 12 Atharrangkarranha nhanha nthurrpa inthorra ilama. Relhaerala yinganha tnakama, era tjatjikarta urrkaputjina,athala tjatjikarta urrkapukala ngerra. Era turta tjatjikartakngarralkura urrkaputjina, yinga Kaarturna alpumangawarta. 13 Rrangkarra tjina nukanha nama. RrangkarraKaarturna ingkamanga, atha rrangkarranha kala

Page 67: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 14:14 67 JOHN 14:21

nthitjina. Lakinha atha relha ingkarrakanha ntelitjinaKaarta era makalaria namanga. 14 Rrangkarra pakanukurna ingkamanga, atha rrangkarranha kala wutjina,rrangkarra tjina nukanha namanga warta.”

Relha erala Jesuaka kangkama, era Jesuaka kangkwerrama.Jesuala etnanha lhelaka, Enka Alkngaltara erinha etnakurnayairnitjika

15 “Rrangkarra paka nuka kangkamanga, rrangkarranuka kangkwerritjina. 16 Yingantama Kaarturnaingkitjina era Enka erinha rrakangkarrurna yairnitjika,rrakangkarra tangitjala nitjika. Era turtantamarrakangkarralela nitjina alha nhanhaka talwalpula.17 Enka nhanha era itja kuta orrtjerrama. Relha alharinyaetna pula Enka ekura antjakunyala. Etna erinha itjaarama. Etna turta ekura kotna nama. Rrangkarra pulaekura kaltjala, era rrakangkarranga mpopala namanga,rrakangkarralela kuta namanga turta.

18 “Yinga lhitjina. Atha pula rrangkarranha itja lhompangerra impurlalhitjina. Yinga wotha rrakangkarrurnapitjalputjina. 19 Inguntha wara relha alharinya ntjarralayinganha itja wotha aritjina. Rrangkarra pula yinganhawotha aritjina. Yinga etatha namanga, rrangkarra tur-tantama etatha nitjinantema. 20 Kurunga arlta lenhaekurala rrangkarra kaltja nitjina yinga Kaartalela kutanamanga, rrangkarra nukalela kuta namanga, yingaturta rrakangkarralela kuta namanga. 21 Relha eralaangkatja nukanhaka kangkwerramanga, era kunha nukakangkama. Relha erala nuka kangkama, ekura Kaartanuka kangkitjinantema. Yinga turta ekura kangkitjinan-tema. Yinga turta ekura ntelalhitjina.”

Page 68: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 14:22 68 JOHN 14:3122 Judas arrpunhala, itja Iscariot-ala, Jesuanha pmar-

raka, “Ingkartai, nthakinhala unta nurnakanta ntelal-hitjina, kanha relha alharinya ntjarraka itjala?”

23 Jesuala erinha ilaka, “Relha erala nuka kangkama, eraangkatja nukanhaka kangkwerritjina. Kaarta nukanhaturtantama ekura kangkitjina. Kurunga Kaarta ilaakaekururna pitjitjina, ekuralela kuterritjina turta. 24 Kanharelha erala nuka itja kangkama, era turta angkatja nukan-haka itja kangkwerrama. Angkatja rrangkarrala wuma,etna itja angkatja nukanha nama. Etnataka Kaartakaangkatja nama, Kaarta erala yinganha yairnakala.

25 “Atha rrangkarranha nhanha ingkarraka alpmelakayinga rrakangkarralela namalangantema. 26 KaartalaEnka Alkngaltara erinhantama rrakangkarrurnayairnitjina, rrakangkarra tangitjala nitjika. Erantamarrangkarranha kaltjinthitjina, rrangkarranhailpangkalhelamala angkatja ingkarrakaka, athalarrangkarranha kala ilakala.

27 “Arai, atharrpa rrangkarranha kala Altjirralela ril-herilaka. Nhanha kutantaka nama. Relhala nhanhayarna urltakama. Lakinhanga rrangkarra itja rwampiawulhitjika, rrangkarra turta itja trerritjika.

28 “Atha nhanga rrangkarranha ilaka. ‘Yinga lhitjina,yinga turta wotha pitjalputjina.’ Rrangkarra paka nukanthurrpa kangkamanga, rrangkarra arrkana namarayinga Kaarturna lhitjinanga. Kaarta era kunha nukangakngarralkura nama.

29 “Atha rrangkarranha nhanha mparrama alpmelaka,rrangkarra yinganha tnakitjinanga, nhanha ingkarrakanthurrperramanga. 30 Yinga itja rrakangkarralela kn-garra wotha angkitjina. Arai, relha alharinya ntjarrakaitornka, errintja era purrama, era kunha pitjima. Erapula nuka yarna tjitjarterrama. 31 Yinga pula Kaarta

Page 69: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 15:1 69 JOHN 15:8nukanhaka kangkwerrama, relha alharinya ntjarra kaltjanitjinanga yinga Kaartaka kangkamanga. Mpa, nurnakala nhanhanga lhiaintama.”

15Irna grapes era, etintja ekuranha turta

1 “Yinga nama irna grapes inthorra era. KanhaKaarta nukanha grapes-aka ntarntarintja erala. 2 Etintjanukanha arrpunha ntjarra marnakunya namanga, Kaar-tala etnanha kala inturnama. Kanha etintja arrpunhantjarra marnakarta namanga, era etnanha kurrka waralakama, etintja etna marna kngarralkura lhalhelitjinanga.3LakinhangerraKaartala rrangkarranhakala kurrkawarakaka, angkatja nukanharlarlanga.

4 “Rrangkarra nukalela kuta nitjika, yingalarrakangkarralela kuta namanga ngerra. Etintjaetna yarna marnakarterrama, etnanha irnangainturnakalanga. Lakinha ngerra rrangkarra turtayarna marnakarterrama, rrangkarra paka itja nukalelakuta namanga. 5 Yinga nama irna grapes era, kanharrangkarra etintja etnala. Relha erala nukalela kutanama, yinga turta ekuralela kuta nama, era marnakngarra lhalhelama. Arai, nukakunya rrangkarra yarnamarna lhalhelama. 6 Thunga relha itja nukalela kutanama. Kaartala erinha inturnamala iwutjina, etintjamarnakunya ngerra. Era ntjirrkerritjina. Kurunga etnaetintja ntjirrka nhanha erinha, etintja ntjirrka arrpunhantjarranha turta, kotjimala uraka iwuma.

7 “Rrangkarra nukalela kuta nitjika. Rrangkarraturta angkatja nukanhaka kuta ilpangkitjika. Kurungarrangkarra nukurna ingkamanga, atha rrangkarranhakala wutjina. 8 Marna kngarra lhalhelamala rrangkarraarrpunha ntjarranha ntelitjina rrangkarra kurtungurla

Page 70: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 15:9 70 JOHN 15:17nukanha namanga. Rrangkarra turta etnanha ntelitjinaKaarta era makalaria namanga. 9 Yinga kunharrakangkarra kangkaka, Kaarta erala nuka kangkakalangerra. Itja nukanga ntjumerritjika. 10 Kaarta eranuka kuta kangkama yinga turnintja ekuranhakakangkwerramanga. Lakinha ngerra yinga rrakangkarraturta kuta kangkitjina, rrangkarra turnintja nukanhakakangkwerramanga.

11 “Atha rrangkarranha nhanha ingkarraka alpme-laka, rrangkarra arrkana inthorra nitjinanga, yingalaarrkana inthorra namanga ngerra. 12 Atha rrangkar-ranha turnama, rrangkarra urlarrakurlarra kangkintjantelalhitjika, yingala rrakangkarra kangkintja ntelal-hakala ngerra. 13 Relha paka relha arrpunhakakwiailumanga, relha era kala ntelalhama, era relha arrpunhaekura kngarra inthorra kangkamanga. 14 Rrangkarraturnintja nukanhaka kangkwerramanga, rrangkarra kalatjina nukanha nama. 15 Atha itja wotha rrangkarranhailama rrangkarra urrkapunhapunha nukanha namanga.Itornkala kunha itja urrkapunhapunha ekuranha yia in-gkarraka alpmelama. Atha pula rrangkarranha tjinatit-jala anparnama. Atha kunha rrangkarranha yia ingkar-raka alpmelaka, athala Kaartanga wukala.

16 “Itja rrangkarrakimparra nuka antja naka. Yingatitjarrakangkarra antja naka. Athantama rrangkarranha ur-raraka, marna kngarra lhalhelitjika, marna nhanga et-nala itja yirritjina. Kurunga rrangkarra Kaarta ekururnaingkamanga rretnya nukanhala, era rrangkarranha kalawutjina. 17 Atha rrangkarranha turnama, rrangkarraurlarrakurlarra kangkintja ntelalhitjika.”

Relha alharinya ntjarra rrakangkarra yirrkngerritjina, et-nala nuka yirrkngerramala ngerra

Page 71: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 15:18 71 JOHN 15:2718 “Thunga relha alharinya ntjarra rrakangkarra yir-

rkngerrama. Ilpangkai etna nukakimparra yirrknger-rakala. 19 Rrangkarra paka tjina etnaka namanga, etnakala rrakangkarra kangkamara. Rrangkarra pula itjatjina etnaka nama, atha rrangkarranha urrarakalangatjina nuka nitjika. Lakinhanga etna rrakangkarra yir-rkngerrama. 20 Rrangkarra ilpangkamama? Atha nhangarrangkarranha ilaka, ‘Urrkapunhapunha era itja itornkaekuranhanga kngarralkura nama.’ Etna paka yinganhatutjika lurnamanga, etna kala rrangkarranha tutjika lur-nitjinantema. Etna paka nuka kangkwerramanga, etnarrakangkarra kangkwerritjinantema.

21 “Rrangkarra tjina nukanha namanga, etnarrakangkarra ntelalhitjina, etnala nuka ntelalhakalangerra. Etna rrakangkarra lakinha ntelalhitjina, etnaekura kotna namanga warta, erala yinganha yairnakala.22 Yinga paka itja pitjikalanga, etnakurna angkakalangaturta, etna itja ilkarrtja namara. Lyarta pula etna ilkarrtjanama.

23 “Relha erala nuka yirrkngerrama, erataka Kaartanukanhaka turta yirrkngerrama. 24 Arai, atha tjatjikartakngarralkura urrkapuka relha arrpunhangatjina. Relhaetna turta nhanha araka. Lakinhanga etna ilkarrtja nama.Etna turta nhanha arakalangatanya, etna nuka, Kaartanukanhaka turta yirrknga kuta nama. 25 Lakinha Altjir-raka Angkatja Imankinya nhanha nthurrperrakantama,

‘Etna nuka palkala wara yirrkngerraka.’26 “Atha Enka erinha rrakangkarrurna yairnitjina. Era

rrakangkarra tangitjala nitjina. Enka nhanha itja or-rtjerrama. Era Kaartanga pitjima. Era rrangkarranhanukiperra arratja inthorra ilitjina. 27 Rrangkarra tur-tantama relha ntjarranha nukiperra ilitjika, rrangkarranukalela kuta nakalanga.

Page 72: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 16:1 72 JOHN 16:11

161 “Athataka rrangkarranha nhanha alpmelaka,

rrangkarra nukanga mpakalhakitja. 2 Arai, etnarrangkarranha synagogue-anga unputjina. Ingunthawara arrpunha ntjarrala turta etarlaritjina etna kulaAltjirraka kangkwerramanga, etna rrangkarranhaerrilknga tumanga. 3 Etnataka rrangkarranha errilkngatutjina turta, etna Kaartaka, nuka turta kotna nakalanga.4 Atha rrangkarranha nhanha mparrama ilama. Anmalakinherramalanga, rrangkarra ilpangkitjinanga atharrangkarranha ilakala. Atha rrangkarranha nhanhaitjarrka alpmelaka, yinga rrakangkarralela namangawarta.”

Enka Alkngaltaraka urrkapuntjiperra5 “Yinga pula kala ekururnantama alputjina, erala

yinganha alhurna yairnakala. Rrangkarra pula yinganhaitjala pmarrama, ‘Nthanhurnama unta lhitjina?’ 6 Yingapula alputjika angkakalanga, rrangkarra ltarrpala wul-hama. 7Atha pula rrangkarranha nhanha arratja inthorrailama. Nhanhataka rrakangkarra marra nama yingaalpumanga. Arai, yinga paka itja alpumanga, Enka eraitja pitjitjina rrakangkarra tangitjala nitjika. Yinga pulaalpumanga, atha erinha rrakangkarrurna yairnitjina.

8 “Enka era pitjimalanga, era relha alharinya ntjar-ranha ilitjina, etna korna ntelalhamanga. Era turtaetnanha ilitjina, yinga arratja namanga. Era turta et-nanha ilitjina, atha relha alharinya ntjarraka itornka kalapmakwinakala. 9 Enka era etnanha ilitjina etna kornantelalhamanga, etna yinganha itja tnakamanga. 10 Enkaera etnanha ilitjina yinga arratja namanga, yinga Kaar-turna alpumanga warta, rrangkarra turta yinganha yarnawotha aramanga. 11 Enka era etnanha ilitjina atha relha

Page 73: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 16:12 73 JOHN 16:19alharinya ntjarraka itornka kala pmakwinakala, Altjirralaerinha kala imilakalanga.

12 “Angkatja arrpunha nuka intamantema rrangkar-ranha ilitjika. Atha pula rrangkarranha angkatja et-nanha lyarta itja ilama, rrangkarra etnanha yarna wartaarratja lhangkaramanga. 13 Enka era itja orrtjerrama.Era pitjimalanga, era rrangkarranha angkatja nukanhailitjina. Angkatja nhanha etna nthurrpa nama. Arai,Enka era itja rrangkarranha angkatja ekuranha ilitjina.Angkatja lenhanta pula erala nukanga wukala. Eraturta rrangkarranha ilitjina nhanga anmala nitjinala.14 Enka nhanha era turta rrangkarranha ntelitjina yingamakalaria namanga, rrangkarranha angkatja nukanhailamala. 15 Nhanga Kaartaka angkatja ingkarraka kunhaangkatja nukanha turta nama. Lakinhanga atha nhangarrangkarranha ilaka, ‘Enka era rrangkarranha angkatjanukanha ilitjina.’ ”

Jesuala kurtungurla ekuranha ntjarranha ilaka etna kurrkawara ltarrpa nitjina, kurunga etna wotha arrkana nitjina

16 “Arlta urrputjiperra rrangkarra yinganha itja wothaaritjina. Kurunga arlta urrputjiperra rrangkarra yin-ganha wotha aritjina.”

17 Nhanha wumala kurtungurla etna lakinha pmarrar-raka, “Iwunhama era nurnanha nhanha ilama? ‘Arltaurrputjiperra rrangkarra yinganha itja wotha aritjina.Kurunga arlta urrputjiperra rrangkarra yinganha wothaaritjina.’ Nhanha turta, ‘Yinga nhanga Kaarturna alputji-nanga warta.’ 18 Etnantama kuta pmarrarraka, ‘Iwun-hama arlta urrputja nhanha etna?’ Nurna nhanha itjalhangkarama.”

19 Jesuanha kaltja naka etna erinha pmarritjikaantja namanga. Lakinhanga era etnanha ilaka,

Page 74: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 16:20 74 JOHN 16:27“Rrangkarra kunha pmarrarrama angkatja nhangayingala angkakaliperra, ‘Arlta urrputjiperra rrangkarrayinganha itja wotha aritjina. Kurunga arlta urrputjiperrarrangkarra yinganha wotha aritjina.’ 20 Atharrangkarranha nhanha nthurrpa inthorra ilama.Rrangkarra itnitjina, nthorrkngerritjina turta, kanharelha alharinya ntjarra kangkitjinala. Rrangkarranthurrpa ltarrpa nitjina. Altjirrala pula rrangkarranhawotha arrkanilitjina.

21 “Arai, katjia intitjikerramalanga, arrkutja era ilka-artantjima. Anma, katjia ekuranha kala intamangan-tama, era ilkaarta ekuranhaka kngwerrama. Era arrkanaturta nama, ekura katjia intamanga warta. 22 Lakinhangerra rrangkarra lyarta ltarrpa nama. Anma pulaatha rrangkarranha wotha aritjina. Kurunga rrangkarraarrkana nitjina, arrpunhala turta itja inthorra arrkanarrakangkarranha urltakitjina. 23 Arlta lenha ekuralarrangkarra yinganha itja wotha pmarritjina. Atharrangkarranha nthurrpa inthorra ilama. Rrangkarrapaka Kaarturna ingkamanga, era kala rrangkarranhawutjina, rrangkarra rretnya nukanhala ingkamanga.24 Lyartalpula rrangkarra itja Kaarturna ingkaka rretnyanukanhala. Kala ekururna ingkai, kurunga era rrangkar-ranha kala wutjina. Rrangkarra turtantama arrkanainthorra nitjina.

25 “Yinga kunha rrakangkarrurna Kaartiperra angkaka,rrangkarranha yia ngerra ilamala. Anma pula atharrangkarranha itja wotha Kaartiperra yiala ngerraalpmelitjina, alkngatharra pula. 26 Arlta lenha ekuralarrangkarra Kaarturna ingkitjina, rretnya nukanhala.Nukathaka turta itja nitjina ekururna ingkitjika,rrakangkarrakwia. 27 Kaarta erarrpa warta rrakangkarrakangkamanga. Arai, era rrakangkarra kangkama,

Page 75: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 16:28 75 JOHN 17:1rrangkarra nuka kangkakalanga. Era turta rrakangkarrakangkama, rrangkarra yinganha tnakakalanga, atharrangkarranha ilamalanga yinga ekuranga pitjikala.28 Yinga nhanga Kaartangatjina alha nhanhurna pitjika.Lyarta atha alha nhanha kala impurlalhitjinantama,yinga turta Kaarturna alputjina.”

29 Kurtungurla etnantama erinha ilaka, “Unta kalaalkngatharrantama angkama. Unta itja wotha nurnanhayiala ngerra ilama. 30 Arai, nurna nganha nhanga pmar-ritjika antja naka. Unta pula nurnanha nhanha ingkar-raka kala alpmelaka, nurna nganha pmarritjikerraman-gantema. Nurnakantama angkatja arrpunha itja intamanganha pmarritjika. Lakinhanga nurna nganha tnakama,unta angkamalanga unta Altjirranga pitjikala.”

31 Jesuala etnanha ilaka, “Nthurrpama rrangkarra yin-ganha tnakama? 32 Arai, inguntha wara rrangkarraingkarraka nukanga tira arrtjanitjina, nyintaminyintapmara ekuranhurna. Rrangkarrantama yinganha ny-intarinya impurlalhitjina. Yinga pula itja nyintarinyanitjina, Kaarta era warta nukalela namanga. 33 Atharrangkarranha nhanha alpmelaka, rrangkarra nukangaarrkngala arrkana kuta nitjinanga. Relha alharinya ntjar-rala rrangkarranha rrukunthakunthilitjina. Rrangkarrapula tnoatnoa nitjika, atha relha alharinya etnanha kalapmakwinakalanga.”

17Jesuanha Kaarta ekuranhurna ingkaka

1 Kurtungurla ntjarrurna angkamaliperra, Jesualaalkirurnathakantama inaraka. Erantama Altjirrurna in-gkaka. “Kaartai, lyarta nukathaka kala nama nyin-galauwutjika. Untantama relha ingkarrakanha ntelai'Lira ungkwanganha makalaria namanga. Kurunga 'Lira

Page 76: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 17:2 76 JOHN 17:11ungkwanganhala turta relha ingkarrakanha ntelitjinaunta makalaria namanga. 2 Unta kunha 'Lira ungkwan-ganha ekarltilaka relha ingkarrakaka tjitjarta nitjika. Eraturtantama relha untala urrarakala ntjarranha ngam-pakala etatha tnyinitjinanga. 3 Relha etna kunha ngam-pakala etatha nitjina, etnala ungkwanga, Altjirra nthur-rpa nyinta ekura kaltja namanga. Etnala Jesua Kristakaturta kaltja namanga, erinhala unta alhurna yairnakala.4Yinga kala urrkapuka untala yinganha turnakala ngerra.Lakinha atha relha ingkarrakanha ntelaka untamakalarianamanga. 5 Kaartai, untantama relha ntjarranha ntelaiyinga turta makalaria kuta nentjikala. Ilaaka kunhamakalaria naka, alha nhanha nitjikanhangantema.

6 “Relha alharinya ntjarranga unta relha arrpunhantjarranha urraraka kurtungurla nuka nitjika. Relhanhanha etna ungkwanga inthorra naka. Unta pula et-nanha yinganhantamanthaka, ntarntaritjika. Athantamanganha etnaka imarnaka. Etna turtantama angkatjaungkwanganhaka kuta kangkwerrama. 7 Etna kalaangkatja nukanhaka kaltja. Etna turta kaltja angkatjanukanha, angkatja ungkwanganha namanga. 8 Atha et-nanha angkatja ungkwanganha kaltjinthaka. Etna turtaangkatja ungkwanganha tnakaka. Etna turtantama kalakaltja yinga ungkwanganga pitjikala, unta turta yin-ganha alhurna yairnakala. 9 Yingantama etnakakwiaungkwangurna ingkama. Itja relha alharinya ntjarrakak-wia. Kurtungurla etnakakwia pula, untala yinganhanthakala ntarntaritjika. Etna kunha ungkwanga kutanama. 10 Relha nuka ntjarra ungkwanga nama. Relhaungkwanga ntjarra turta nuka nama. Relha nhanhaetna kunha relha arrpunha ntjarranha ntelaka, yingamakalaria namanga.

11 “Kaarta Alkngaltarai, yinga kala ungkwangurnan-

Page 77: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 17:12 77 JOHN 17:19tama alputjina. Yinga itja wotha alhala nitjina. Etnapula alhala kuterramala. Untarrpantama etnanhantarntarai. Unta yinganha ntelaka unta ekarltainthorra namanga. Unta etnanha ntarntaramanga,etna kala nyinta nitjina, ilaakala nyinta namanga ngerra.12 Yinga etnakalela namalangantema, atha etnanhantarntaraka, unta warta yinganha ekarltilakalanga. Athaetnanha ntarntarakalanga, itja nyinta pairlperraka.Artwa nhanganta pairlperraka, ekurathaka nakalaimerritjika. Lakinha Altjirraka Angkatja Imankinyanhanga nthurrperraka.

13 “Kaartai, yinga nhanha kala ungkwangurna alputji-nantama. Yinga pula nhanha kurtungurla nukanhurnaangkama yinga alhala namangantema. Yinga etnakurnaangkama etna arrkana inthorra nitjinanga, yingala ar-rkana inthorra namangangerra. 14Atha etnanha angkatjaungkwanganha ilaka. Relha alharinya ntjarra pula et-naka yirrknga nama, etna itja etnakalela worla namanga.Yinga turta itja relha alharinya ntjarralela worla nama.

15 “Kaartai, yinga ungkwangurna ingkama kurtungurlanukanhaka. Unta etnanha errintjanga ntarntaritjika,itja etnanha alha nhanhanga inarlalhitjika. 16 Yingangerra, etna itja relha alharinya ntjarraka worla nama.17 Angkatja ungkwanga kunha nthurrpa nama. Untan-tama etnanha alkngaltarilai, etnanha angkatja nthurrpaungkwanganha kaltjinthamala. 18Untala yinganha relhaalharinya ntjarrurna yairnakala ngerra, lakinha atha et-nanha turta relha alharinya ntjarrurna yairnamantema.19 Yinga ungkwanga kuta eterramala, ungkwangantakangkwerrama. Untantama etnanha kaltjinthai ungk-wanga kuta eterritjika, ungkwanganta turta kangkwer-ritjika.

Page 78: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 17:20 78 JOHN 17:26

20 “Kaartai, yinga itja kurtungurla nhanha ntjarrakak-wianta ingkama. Yinga pula kurtungurla lenha ntjar-rakakwia turta ingkama, etnala yinganha anma tnakitji-nala angkatja etnakanha wumala. 21 Yingantama antjaetna ingkarraka nyinta nitjika, unta nukalela kuta na-manga ngerra, yinga turta ungkwangalela kuta namangangerra. Yinga turta antja etna ilaakalela kuta nitjika.Kurunga relha alharinya ntjarrala lhangkaritjina untayinganha alhurna yairnakala.

22 “Unta yinganha ilaka yinga makalaria namanga.Atha turta etnanha ilaka etna makalaria namanga,etna nyinta nitjinanga, ilaakala nyinta namanga ngerra.23 Kaartai, yinga etnakalela kuta nama, unta turtanukalela kuta nama. Lakinha etna ingkarraka nyintanitjina. Kurunga relha alharinya ntjarra kaltja nitjinaunta yinganha alhurna yairnakala. Etna turta kaltjanitjina unta etnaka kangkamanga, untala nuka kangka-manga ngerra.

24 “Kaartai, unta yinganha kurtungurla nukanha nt-jarranha nthaka, ntarntaritjika. Yinga antja nama etnaingkarraka nukalela nitjika, pmara yingala nitjinala, etnaaritjinanga yinga makalaria namanga. Kaartai, untakunha nuka kangkaka alha nhanha nitjikanhangantema.Imanka nhangantema untarrpa yinganha ilaka yingamakalaria namanga. 25Kaarta tjiparra inthorrai, relha al-harinya ntjarra kunha ungkwanga itja kaltja naka. Yingapula ungkwanga kaltja naka, kurtungurla nhanha ntjarraturta kaltja unta yinganha alhurna yairnakala. 26 Athaetnanha kala ungkwangiperra kaltjinthaka, atha turta et-nanha wotha kaltjinthitjinantema. Kurunga etna kangk-intja ntelalhitjina, untala nuka kangkintja ntelalhakalangerra. Yinga turtantama etnakalela kuta nitjina.”

Page 79: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 18:1 79 JOHN 18:818

Etna Jesuanha errkuka(Matthew 26:47-56; Mark 14:43-50; Luke 22:47-53)

1 Lakinha Altjirrurna ingkamaliperra, Jesuanha kur-tungurla ekuranha ntjarrakarta lhaka. Kidron Urtupangatjananhamala, etna tnukulpurna irrpunhaka. 2 Judas,erala erinha leltjaka lanthitjika nakala, era turta tnukulpanhanhaka kaltja nakantema. Jesuanhataka tnukulpanhanhurna lhitjata, kurtungurla ekuranha ntjarrakarta.

3 Judas-anhantama tnukulpa nhanha ekururnapitjika, Rome-arinya tjapartia ntjarrakarta, errkuntjantjarrakarta turta. Errkuntja nhanha etnataka Priestitornka ntjarraka urrkapunhapunha naka, artwaPharisee ntjarraka urrkapunhapunha turta. Etna Jesuakapitjika irna alknganthakanhakarta, errauwiakarta turta.4 Jesuanha kala kaltja naka etna erinha errkutjinala,anma errilknga tutjinalalka. Erantama etnakurnaetinyerramala, etnanha pmarraka, “Ngunhakamarrangkarra yonthama?”

5 Etna erinha alpmelaka, “Jesua Nazareth-arinyakakwia.”

Jesuala etnanha ilaka, “Yinga kunha era.” Judas, eralaJesuanha leltjaka lanthakala, era etnakalela nakantema.6 Jesuala etnanha ilamalanga, era Jesua namanga, etnaingkarraka paarterraka, arnaka tnyilalhaka turta.

7 Jesualantama etnanha wotha pmarraka, “Ngun-hakama rrangkarra yonthama?”

Etna erinha alpmelaka, “Jesua Nazareth-arinyakakwia.”

8 Jesuala etnanha ilaka, “Atha nhanga rrangkarranhakala ilaka, yinga kunha era. Rrangkarra nuka warta

Page 80: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 18:9 80 JOHN 18:16yonthamanga, arrpunha nhanha ntjarranha kala im-purlenai.” 9 Lakinha angkatja erala angkaka nthurrper-raka. “Relha untala yinganha nthakala ntarntaritjika,etnakanga atha itja nyinta pairlpilaka.”

10 Simon Peter-aka knife tjenya intaka. Knife tjenyaerinha urlpuntjimala, era High Priest-aka urrkapun-hapunha tuka, ilpa akwa ekuranha inturnamala. Urrka-punhapunha ekura rretnya naka Malchus. 11 Jesuala pulaPeter-anha turnaka, “Knife tjenya ungkwanganha wothakurnai. Nukathaka kala nama nyingalauwutjika, ilutjikaturta Kaartala yinganha turnakala ngerra.”

Etna Jesuanha Annas-urna rretjingaka(Matthew 26:57,58; Mark 14:53,54; Luke 22:54)

12 Kurunga Rome-arinya tjapartia ntjarraka itornkala,tjapartia ekuranha ntjarrala, relha Jew-aka urrkapun-hapunha nhanga ntjarrala turta, Jesuanha errkuka, rope-ala yirnaka turta.

13 Etnantama Jesuanha Annas-urnakimparra rretjin-gaka. Annas erataka Caiaphas-aka ntoiya naka. Eraturta year nhanha ekurala High Priest naka. 14 Caiaphasnhanha erataka relha Jew ntjarranha ilakala, “Nhanhamarralkura nama artwa nyinta relha ntjarrakakwiailutjika.”

Peter-anha ilalhaka, Yinga Jesuaka kotna nama(Matthew 26:69,70; Mark 14:66-68; Luke 22:55-57)

15 Simon Peter, kurtungurla nyinta arrpunha turta,Jesuanga ingkarna pitjika. High Priest era kurtungurlaarrpunha nhanha ekura kaltja naka. Kurtungurla nhanhaerantama Jesualela High Priest-aka ilthurna irrpunhaka.16 Peter-anha pula reoanga kuta, itnarlanaka, yard-angakathala. Kurtungurla arrpunha nhanga, ekurala High

Page 81: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 18:17 81 JOHN 18:23Priest kaltja nakala, erantama wotha rrataka Peter-anha kwanurna kngitjitjika. Erantama marla ekururnaangkaka, erala reoa erinha ntarntaramanga. Kurunga eraPeter-anha yard kwanurna kngitjika. 17 Marla erantamaPeter-anha ilaka, “Unta turta kunha artwa nhanhakakurtungurla nama.”

Peter-ala pula erinha alpmelaka, “Yinga itjama.”18 Yard kwanala ura mpurlanaka, karntanga warta.

Urrkapunhapunha etna, errkuntja etna turtantama, uraekuranga arrtjilanaka. Peter era turtantama pitjimalaarrtjika, wumpiilalhamala.

High Priest-ala Jesuanha pmarraka(Matthew 26:59-66; Mark 14:55-56; Luke 22:66-71)

19 High Priest erantama Jesuanha pmarraka kurtun-gurla ekuranha ntjarriperra. Era turta erinha pmar-raka, “Iwunhama unta relha ntjarranha kaltjinthaka?”20 Jesuala erinha ilaka, “Atha kunha relha ntjarranhaalkngatharra kaltjinthaka. Atha kutatha synagogue-ala,temple-ala turta relha ntjarranha kaltjinthaka, kathanhanga relha Jew ntjarrala worlerrama. Atha itja kutarelha ntjarranha nyilknganyilkngala paka kaltjinthaka.21 Iwunhangantama unta yinganha pmarrama, ‘Iwun-hama unta relha ntjarranha kaltjinthaka?’ Relha etnan-hatitja pmarrai, etnala yinganha wukala, atha etnanhakaltjinthamanga. Etna kala angkatja nukanhaka kaltja.”

22 Errkuntja nyinta Jesuanga kuta itnaka. Jesuan-hantama lakinha angkamalanga, era erinha ilkaiya tuka.“Unta itja High Priest-urna lakinha angkitjika,” era Je-suanha ilaka.

23 Jesuala pula erinha ilaka, “Yinga paka paalaangkakalanga, yinganha ilai. Yinga paka arratjaangkakalanga, iwunhangala unta yinganha tuka?”

Page 82: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 18:24 82 JOHN 18:3124 Annas-alantama Jesuanha High Priest Caiaphas-urnayairnaka. Etna itja rope nhanga ekuranga iluka.

Peter-anha wotha ilalhaka, Yinga Jesuaka kotna nama(Matthew 26:71-75; Mark 14:69-72; Luke 22:58-62)

25 Simon Peter-anha kuta arrtjilanaka, wumpiilal-hamala. Arrpunha ntjarrala turtantama erinha ilaka,“Unta kunha kurtungurla ekuranha namantema.”

Yiparrarnalhamala, Peter-ala etnanha ilaka, “Yingaitjama.”

26 Kurunga High Priest-aka urrkapunhapunha nyin-tantama angkaka, artwa nhangaka tjina, ilpa ekuran-hala Peter-ala inturnakala. “Atha pula nganha ekuralelaarakala, tnukulpala.”

27 Peter-anhantama wothantema yiparrarnalhaka.Kala lukaluka orreantama angkarlpunhaka.

Pilate-ala Jesuanha tjiperrawuka(Matthew 27:1,2,11-14; Mark 15:1-5; Luke 23:1-5)

28 Kala arlterrakalangantama, etna Jesuanha Caiaphas-aka ilthanga rretjingaka, Rome-arinya tjitjartaka ilthakngarrurna. Etnarrpa pula itja iltha kngarra ekururnairrpuka, etna Passover tjinkarra erinha yarna ilkukitja.29 Lakinhanga Pilate-anha etnakurna rrataka, etnanhapmarraka turta, “Iwunhangama rrangkarra artwa nhan-hanha ilparnama?”

30 Etna erinha alpmelaka, “Era kunha artwa korna. Erapaka artwa marra nakalanga, nurna erinha itja ungkwan-gurna kngitjimara.”

31 Pilate-ala etnanha ilaka, “Kala rrangkarrarrpa er-inha tjiperrawurrirrai, mpaarangaranga rrakangkarran-hamalkura.”

Relha Jew ntjarrala pula erinha alpmelaka,“Nurnakathaka itja nama relhanha imilamala errilknga

Page 83: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 18:32 83 JOHN 18:38tutjika.” 32 Jesuala arrkurla nhangantema kurtungurlaekuranha ntjarranha ilakala era ntolkala ilutjinala.Lakinha Jesuaka angkatja nthurrperraka.

33 Pilate-anha wotha iltha kngarra ekuranhurna ir-rpunhaka. Jesuaka ntangkalhamala, era erinha pmarraka,“Nthurrpama unta relha Jew ntjarraka king?”

34 Jesuala pula erinhatitja pmarraka, “Untarrpama lak-inha eterraka? Arrpunhalama nganha lakinha nukiperraalpmelaka?”

35 Pilate-ala erinha alpmelaka, “Yinga itjama relhaJew. Relha ungkwanganha ntjarrala, priest itornka ntjar-rala turta, nganha nuka lanthakala. Iwunhangama etnanganha ilparnama?”

36 Jesuala erinha ilaka, “Yinga itja alha nhanhalaking nama. Yinga paka alha nhanhala king nakalanga,tjapartia nukanha ntjarra nukakwia turramara. RelhaJewntjarrala turtantama yinganha yarna ungkwanga lan-thamara. Yinga pula pmara arrpunhala king nama.”

37 “Nthurrpama unta king nama?” Pilate-ala erinhapmarraka.

Jesuala erinha alpmelaka, “Unta angkama yinga kingnamanga. Yingataka alha nhanhala katjia intaka, atharelha ingkarrakanha Altjirraka angkatja nthurrpa erinhailitjika. Relha erala antja nama Altjirraka angkatja nthur-rpa erinha wutjika, era nuka kangkwerrama.”

38 Pilate-alantama Jesuanha pmarraka, “IwunhantamaAltjirraka angkatja nthurrpa era?”

Pilate-ala Jesuanha imilaka(Matthew 27:15-31; Mark 15:6-20; Luke 23:13-25)

Pilate-anhantama wotha iltha kngarra ekuranhangarrataka. Erantama relha Jew ntjarranha ilaka. “Atha

Page 84: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 18:39 84 JOHN 19:7artwa nhanha erinha pmarraka. Era pula itja ilkar-rtja nama. 39 Arai, Passover-aka arltala atha kutathaartwa jail-arinya nyintanha rrakangkarra althakalthil-ama. Nthakinhantama? Rrangkarra antja nama atharelha Jew ntjarraka king rrakangkarra althakalthilitjika?”

40 Etna pula ingkarraka ilkaka, “Itja erinha, Barabbas-anhatitja.” Barabbas erataka artwa nyilkngampa naka,tunhatunha turta.

191 Pilate-alantama tjapartia ekuranha ntjarra turnaka

etna Jesuanha whip-ala tutjika. 2 Tjapartia ntjar-ralantama irna kaarntakaarnta turta mpaaraka, ilak-wanga. Etna turta nhanha Jesuaka kapurtaka arrar-naka. Etna mantarra thathaka tjenya turta ekura ekar-raka. 3 Kurunga ekururna etinyerramala, etna ilkar-lanaka, “Wortai, relha Jew ntjarraka king.” Etna erinhailkaiya turtantama turlanaka.

4 Pilate-anhantama wotha iltha kngarra ekuranhangarratamala Jew ntjarrurna angkaka. “Arai, atha erinhawotha rrakangkarra imarnitjina, rrangkarra kaltja nitji-nanga era nukanga urlarra itja ilkarrtja namanga.”

5 Jesuanhantama kathurna rrataka, kaarntakaarntailakwakarta, mantarra thathaka tjenya nhangakartaturta. Pilate-alantama etnanha ilaka, “Artwa erinhaarai.”

6 Priest itornka ntjarrala, urrkapunhapunha etnakan-hala turta erinha aramalanga, etna ilkaka, “Erinhantolkaka kanthatwai! Erinha ntolkaka kanthatwai!”

Pilate-ala etnanha ilaka, “Kala rrangkarrarrpa erinhantolkaka kanthatwai. Nukanga urlarra era itja ilkarrtjanama.”

7 Relha Jew ntjarrala pula erinha ilaka, “Era ilalhakaera kula Altjirraka 'Lira namanga. Lakinha angkamala era

Page 85: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 19:8 85 JOHN 19:15Altjirranha arrampowuka. Mpaarangaranga nurnakan-hamalkura erinha kala errilknganta tutjika.”

8 Nhanha wumala Pilate-anha kngarralkura trerraka.9 Wotha iltha kngarra ekuranhurna irrpunhamala, eraJesuanha pmarraka, “Pmara nthanharinyama unta?” Je-suala pula erinha itja alpmelaka.

10 Pilate-alantama erinha wotha pmarraka, “Iwun-hangala unta yinganha itja alpmelama? Unta itjala kaltja?Nukathaka nama nganha althakalthilitjika paka, nganhantolkaka kanthatutjika paka.”

11 Jesuala pula erinha ilaka, “Nhanha ungkwangathakanama, Altjirrala nganha ingkairnakalanga nhanhala tjit-jarta nitjika. Relha erala yinganhaungkwanga lanthakala,era Altjirranga urlarra ilkarrtjalkura nama ungkwangan-gatjina.”

12 Nhanha wumala, Pilate-anha antja inthorra naka Je-suanha kala althakalthilitjika. Relha Jew ntjarra pula kutailkarlanaka, “Unta paka artwa nhanhanha althakalthil-amanga, unta itja Caesar-aka tjina nama. Artwa eralailalhama era kula king namanga, era kala Caesar-aka leltjanama.”

13 Nhanha wumala Pilate-ala Jesuanha wotha ilthakngarra ekuranhanga rratalhelaka. Kurunga era tjiper-rawunhawunhaka chair-aka arrarnalhaka. Chair eku-ranga kaarntakaarntalataka etna arna ingkarraka partalakorltakala. Hebrew angkatjala etna katha nhanha erinharretnya “Gabbatha” alpmelaka. 14 Nhanha kunha arltaera naka, ekuralala relha Jew ntjarra Passover tjinkarrakaurrkaputjata. Kala ngkinyantama naka. Pilate-alantamarelha Jew ntjarranha ilaka, “King rrakangkarranha arai.”

15 Etna pula ilkaka, “Erinha kngai! Erinha kngai! Erinhakala ntolkaka kanthatwai!”

Page 86: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 19:16 86 JOHN 19:23“Yai,” Pilate-anha angkaka, “Rrangkarra antja nama

atha king rrakangkarranha ntolkaka kanthatutjika?”Priest itornka ntjarrala erinha ilaka, “Caesar nyintanta

king nurnaka nama.” 16 Kurunga Pilate-ala Jesuanhaetnaka lanthaka, tjapartia ntjarrala erinha ntolkaka kan-thatutjika.

Etna Jesuanha ntolkaka kanthatuka(Matthew 27:32-44; Mark 15:21-32; Luke 23:26-43)

Tjapartia etnantama Jesuanha inarlalhaka. 17 Jesuaerarrpantama ntolka ekuranha “Kaalkngaka Pmara” eku-rurna kngaka. Hebrew angkatjala etna pmara nhanhaerinha rretnya “Golgotha” alpmelama. 18 Nhanhakatjapartia ntjarrala erinha ntolkaka kanthatuka. Etnaartwa tharra arrpunha turta ntolkaka kanthatukantema,Jesuanga etapaka. Kanha Jesuanha mpopalala.

19-20 Pilate-alataka artwa arrpunhanha arrkurlantemailakala era angkatja nhanha irnaka intalhelitjika, JESUANAZARETH-ARINYA, RELHA JEW NTJARRAKA KING ERA.Angkatja erinha artwa era Hebrew angkatjala, Latinangkatjala, Greek angkatjala turta intalhelaka. Pilate-alantama tjapartia ntjarranha turnaka etna irna angkatjanhanhakarta Jesuaka ntolka kartninyaka arrarnitjika.Golgotha erataka Jerusalem-anga kathala naka, etinyawara pula. Relha Jew ntjarrantama angkatja nhanhakaread-erraka. 21 Lakinhanga priest itornka ntjarra Pilate-urna lhamala erinha ilaka, “Iwunhangala unta intalhe-laka: Relha Jew ntjarraka king era? Unta intalheleikanha:‘Era ilalhaka era kula relha Jew ntjarraka king namanga.’ ”

22 Pilate-ala pula etnanha ilaka, “Angkatja athala intal-helakala, nhanha atha itja wotha ekngarrpunhilama.”

23 Tjapartia 4-ala Jesuanha ntolkaka kanthatuka.Erinha kanthatumaliperra, etna mantarra ekuranhatjepakamala errarnpalhelakantama, nyintaminyintaka

Page 87: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 19:24 87 JOHN 19:30

ungkwaltja nyinta. Mantarra coat ekuranha pula marrainthorrala naka. 24 Lakinhanga etna angkarraka, “Nurnaitja coat erinha tjepakitjika, era marra inthorranga.Nurna ekura kala gamble-anterriai.” Tjapartiaetnantama coat ekura gamble-erraka. Altjirraka AngkatjaImankinyantama nthurrperraka. “Etna mantarranukanha errarnpalhelaka, mantarra coat nukanhakaturta etna gamble-erraka.”

25 Jesuaka ntolkanga etinya wara, mia ekura it-narlanaka, mia ekuranhaka tjia, Mary arrpunha Clopas-aka noa, Mary Magdalene turta. 26 Jesuala mia ekuranhaaraka. Era kurtungurla arrpunha nhanganha turta araka,ekurala era kngarra kangkaka. Erantama mia ekuranhailaka, “Arrkutjai, artwa nhanhantama kala worra ungk-wanga niai.” 27 Kurtungurla erinhantama era ilaka, “Art-wai, arrkutja nhanhantama kala mia ungkwanga niai.”Kurtungurla erantama arrkutja erinha iltha ekuranhurnakngetnaka, erinha mia ekuranha ngerra ntarntarakaturta.

Jesuanha iluka(Matthew 27:45-56; Mark 15:33-41; Luke 23:44-49)

28 Jesuanha kaltja naka, urrkapuntja nhanga Kaartaekuranhalala erinha turnakala, era urrkapuntja nhanhakala mangkilakalantama. Erantama angkaka, “Yingaangkathala nama.” Lakinha Altjirraka AngkatjaImankinya nhanha nthurrperraka. 29 Wine kornakornalenhala intaka, tjampitala. Etnantama irna alkumpawine ekura thankuka. Kurunga alkumpa erinha irnatjenyaka arrarnamala, etna erinha ntjutjika nthaka.30 Wine erinha ntjumala, Jesuanha angkaka, “Atha kalaurrkapuntja nukanha mangkilakantama.” Kurungakapurta kwaninyerramala, era iluka.

Page 88: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 19:31 88 JOHN 19:38Tjapartiala Jesuaka ulta tjartala thanthaka

31 Nhanha kala arlta era naka, ekurala relha Jew ntjar-rakathaka naka, Passover tjinkarraka urrkaputjika. RelhaJew etnantama ilarraka, “Inguntha Sabbath arlta nitjina.Nhanha turta itja arratja nama artwa etnaka mpurrkaSabbath arltala ntolkala kuta ilparanitjika.” Lakinhangarelha Jew ntjarrala Pilate-anha ilaka, “Artwa nhanga nt-jarraka tjorra urltakai. Mpurrka etnakanha turta ntolka-nga tnanpulhelai.” Pilate-anha etnaka kangkwerraka.32 Kurunga tjapartia etnantama artwa arrpunha nhangatharraka tjorra urltakaka. 33 Kurunga Jesuwurnantamapitjimala, etna araka era kala ilukala. Lakinhanga etnatjorra ekuranha itjala urltakaka.

34 Tjapartia nyintala pula tjarta ekuranhala Jesuakaulta thanthaka. Kala alhwa kwatja turtantama thalal-haka. 35 Artwa nyintala nhanha araka. Artwa eran-tama yia nhanha arrpunha ntjarranha ilaka. Yia nhanhanthurrpa nama. Artwa nhanha kaltja yia era nthur-rpa namanga. Era turta nhanha rrangkarranha ilama,rrangkarra turta Jesuanha tnakitjinanga. 36 AltjirrakaAngkatja Imankinyala ilama, “Etna itja ngkwarna ny-inta ekuranha urltakitjina.” Angkatja nhanha nthur-rperraka. 37 Altjirraka Angkatja Imankinya arrpunhalailama, “Relha ntjarrala erinha ararlanitjina, erinhalathanthakala.” Angkatja nhanha turta nthurrperraka.

Etna Jesuanha wolkngaka arrarnaka(Matthew 27:57-61; Mark 15:42-47; Luke 23:50-56)

38 Joseph, pmara Arimathea-arinya, era Jesuaka kur-tungurla nakantema. Era pula itja arrkurla ilalhakalaera kurtungurla ekuranha namanga, relha Jew ntjar-ranga trerramala. Erantama Pilate-aka enkaka, Jesuaka

Page 89: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 19:39 89 JOHN 20:5mpurrkaka. Pilate-ala erinha kala impurlarrarnaka, Je-suakampurrka initjika. Erantama Jesuakampurrka inaka.39 Nicodemus, erala arrkurla nhanga Jesuurna ingulapitjikala, era turta Joseph-alela pitjika. Era ntira unpamarra kngarrakarta pitjika. 40 Joseph eratharrantamaJesuaka mpurrka ntira unpa marrakartala parnaka, man-tarra tjulkurala turta ilinyiwuka. Nhanha relha Jewntjarraka mpaarangaranga naka. 41Katha nhanga Jesualailukala, ekuranga etinya wara tnukulpa naka. Tnukulpaekurala turta wolknga intia lyartinya naka. Wolknganhanhala relha errilknga arrpunha itja paka intakala.42 Wolknga nhanha era etinya namanga, kala ingkwaSabbath arlta turta namanga, etna Jesuanha wolknganhanhaka arrarnaka.

20Jesuanha errilknga ntjarranga kamerraka(Matthew 28:1-10; Mark 16:1-8; Luke 24:1-12)

1 Sunday ingutnhala inthorra, nhanga arlterritjikan-hangantema, Mary Magdalene-anha Jesuaka wolkngurnalhaka. Era aritjalhaka parta erinha wolknganga ankarti-wukala. 2 Erantama Simon Peter-urna arrtjanaka, kur-tungurla arrpunha nhangurna turta, ekurala Jesuanhakangkakala. Erantama erinhatharra ilaka, “Arai, etnakunha Ingkartaka mpurrka wolknganga kngaka. Nurnaturta itja kaltja, pmara ekura etnala erinha arrarnakala.”

3 Peter tharrantama wolkngurna arrtjanaka.4 Kurtungurla arrpunha nhanga pula parrpalkuralaarrtjanaka. Erantama Peter-anga arrkurlerraka.Erakimparra turtantama wolkngaka erritjalhaka.5 Twakalhamala, era wolknga kwana tjilaraka. Eramantarra tjulkura etnanha intamanga araka. Era pula itjawolkngurna irrpunhaka.

Page 90: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 20:6 90 JOHN 20:156 Kurunga Peter-anha turtantama wolkngaka errit-

jalhaka. Era kala wolkngurna irrpunhakala, mantarratjulkura etnanha turta intamanga araka. 7 Mantarraarrpunha kapurtakanha, era araka tweta intamanga, ar-rpunhala erinha ilinyatukala. 8 Kurtungurla arrpunhanhanga turtantama wolknga ekururna irrpunhaka. Eraaraka wolknga era urlta namanga. 9 Arai, kurtun-gurla ntjarrala itjantema lhangkaraka Altjirraka AngkatjaImankinyala ilakala Jesuakathaka namanga errilknga nt-jarranga etatha kamerritjika. 10 Kurtungurla eratharran-tama kurtungurla arrpunha ntjarrurna alpurraka.

Jesuanha Mary Magdalene-aka ntelalhaka(Mark 16:9-11)

11Mary-anha pulawolknganga kathala itnarlanaka, eraturta itnirlanaka. Itnirlanamalantema, era twakalhamalawolknga kwana tjilaraka. 12 Erantama angel tharra araka,mantarra tjulkurakarta. Nyinta katha ekurala narlanaka,Jesuaka kapurtala intakala. Kanha arrpunha narlanakaJesuaka ingkala intakala. 13Eratharrantama erinha pmar-raka, “Arrkutjai, iwunhanga unta itnima?”

Era erinhatharra alpmelaka, “Etna kunha Ingkartanukanhaka mpurrka kngaka. Yinga turta itja pmaraekura kaltja, pmara nhanga etnala mpurrka erinha arrar-nakala.”

14 Lakinha angkamala, era ilkngaralhaka. ErantamaJesuanha itnamanga araka. Era pula itja kaltja naka artwaera Jesua namanga. 15 Jesualantama erinha pmarraka,“Arrkutjai, iwunhangama unta itnima? Ngunhakamaunta yonthama?”

Mary era etarlaraka Jesuanha kula tnukulpaka ntarn-tarintja era namanga. Erantama erinha ilaka, “Itornkai,unta paka mpurrka ekuranha katha arrpunhaka arrar-nakalanga, yinganha ilai, atha erinha inarlalhitjinanga.”

Page 91: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 20:16 91 JOHN 20:23

16 Jesuanhantama ekururna angkaka, “Mary-ai.”Mary-anhantama ekuranga urlarra itnamala

Hebrew angkatjala angkaka, “Rabboni,” nhanhatitja“Kaltjinthanhinthanhai.”

17 Jesualantama erinha ilaka, “Unta yinganha itja an-putjika. Yingataka itjantema Kaarturna alpukala. Untapula tjia nukanha ntjarrurna alpai, etnanha ilai turta,Yinga Kaarta nukanhurna alputjina, Kaarta rrakangkar-ranhurna turta. Altjirra nukanhurna, Altjirra rrakangkar-ranhurna turta.” 18 Kurunga Mary Magdalene-anha kur-tungurla ntjarrurna alpuka, etnanha ilaka turta, “AthaIngkartanha arakau.” Kurunga era etnanha Jesuakaangkatja turta alpmelaka.

Jesuanha kurtungurla ekuranha ntjarraka ntelalhaka(Matthew 28:16-20; Mark 16:14-18; Luke 24:36-49)

19 Sunday ngurralantama, nhanga relha Jew ntjar-ranga trerramala, kurtungurla etna iltha nyintala naka,reoa ingkarraka marntilakala. Jesuanhantama etnakangampopala itnatjalhaka. Era etnanha ilaka, “Altjirranharrakangkarra rilhera ntelalhama.” 20 Lakinha angka-maliperra, era etnanha iltja ekuranha, ulta ekuranhaturta ntelaka. Ingkarta erinha aramala, kurtungurla etnakangkaka inthorra.

21 Jesuala etnanha wothantema ilaka, “Altjirranharrakangkarra rilhera ntelalhama. Kaarta erala yin-ganha relha alharinya ntjarrurna yairnakala ngerra, atharrangkarranha turta etnakurna yairnama.” 22 Kurungaera etnanha poiyilamala ilaka, “Enka Alkngaltara era kalarrakangkarralela namantama. 23 Rrangkarra relhaka ko-rna iwumanga, Altjirrala turta korna etnakanha iwuma.Rrangkarra paka relhaka korna itja iwumanga, Altjirralaturta korna etnakanha itja iwuma.”

Page 92: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 20:24 92 JOHN 20:31Jesua Thomas tharra

24 Thomas, 12 etnakanga nyinta, rretnya arrpunhaekuranha Didymus, era itja kurtungurla arrpunha nt-jarralela naka, nhanga Jesuanha etnaka ntelalhamanga.25 Anmantama etna erinha ilaka, “Nurna Ingkartanhaarakau.”

Era pula etnanha ilaka, “Atha nail imparlknga et-nanha aramanganta, atha turta imparlknga etnanha ilt-jala mpaaramanganta, atha turta iltja nukanha ulta eku-ranhaka kurnamanganta, atha tnakitjina era errilkngantjarranga kamerrakala.”

26 Kala Sunday ngurrangurra arrpunhalantama, kur-tungurla etna wotha katha nyinta ekurala naka. Thomasera turtantama etnakalela nakantema. Etna kwanalanarlanaka, reoa ingkarraka marntilakala. Jesuanhan-tama wotha etnakanga mpopala itnatjalhaka. Era et-nanha ilaka, “Altjirranha rrakangkarra rilhera ntelal-hama.” 27 Erantama Thomas-anha ilaka, “Iltjakantjaungkwanganhala iltja nukanhampaarai. Iltjakantja ungk-wanganhala turta ulta nukanha mpaarai. Untantamayinganha kuta ilpoiwutjala nai. Yinganha kala tnakantai.”

28 Thomas-alantama erinha alpmelaka, “Unta Ingkartanuka nama, Altjirra nuka turta.”

29 Jesualantama erinha ilaka, “Unta kunha yinganhatnakaka, unta yinganha arakalanga. Arai, relha etnalayinganha tnakama, etna yinganha itja arakalangatanya,etna arrkana inthorra nama.”

John-ala pepa nhanha intalhelaka arrpunha ntjarrala turtaJesuanha tnakitjinanga

30 Jesuala tjatjikarta ntjarra arrpunha turta urrkapuka,kurtungurla ekuranha ntjarranga alkngatharra. Athapula etnanha itja pepa nhanhaka intalhelakala. 31Nhanhantjarra pula atha intalhelakala, rrangkarra tnakitjinanga

Page 93: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 21:1 93 JOHN 21:8Jesuanha Krista era namanga, Altjirraka 'Lira. Rrangkarraturta ngampakala etatha nitjinanga erinha tnakamala.

21Jesuanha kurtungurla ekuranha ntjarraka ntelalhaka,

Tiberias Ntjangala1 Anma Jesuanha wotha kurtungurla ekuranha ntjar-

raka ntelalhaka, Tiberias Ntjangala. Nhanga lakinha.2 Simon Peter, Thomas (erinhala etna Didymus ilitjata),Nathanael, Cana town-arinya. (Cana town erataka pmaraGalilee-ala naka.) Zebedee-aka 'lira tharra, kurtungurlatharra arrpunha turta porta narlanaka. 3 Simon Peter-alantama etnanha ilaka, “Yinga lhama irrpannga er-rkutjika.”

Arrpunha ntjarrala erinha ilaka, “Nurna turta ungk-wangalela lhitjinantema.” Etnantama boat-aka ntjimalairrpannga errkutjika lhaka. Etnantama ingwa ntjaparaurrkapuka. Etna pula itja irrpannga nyinta paka errkuka.

4 Lirnnga kala rratakalangantama, Jesuanha ankerralaitnaka. Kurtungurla etna pula erinha itja lhangkaraka.5 Jesuanhantama etnaka ilkaka, “Tjina ntjarrai,rrangkarra paka irrpannga errkukama?”

Etna erinha alpmelaka, “Itjau.”6 Jesualantama etnanha ilaka, “Boat-anga

akwampinyaka net rrakangkarra kwatjaka iwurrirrai.Rrangkarra kala irrpannga errkutjinantama.”

Kangkwerramala etna net erinha kwatjaka iwuka.Yarnantama etna net erinha wotha boat-urna tjarrinaka,irrpannga ntjarra inthorranga.

7 Kurtungurla arrpunha nhangantama, ekurala Je-suanhakangkaka, era Peter-anha ilaka, “Ingkartanhayai.”Nhanhawumala, Peter-anhamantarra tjenya ekuranhakawotha ekarralhaka, kwatjaka turta irrpuka. 8Kurtungurla

Page 94: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 21:9 94 JOHN 21:16arrpunha ntjarra pula boat-alala kuta pitjika, net irrpan-ngantjarrakarta tjarrinamala. Etna itja ankerranga ilanganaka, kala etinya wara.

9 Boat ekuranga tnanpumaliperra, kurtungurla etnaura mpumanga araka. Etna turta araka kara irrpanngaparrkala intamanga, marna turta. 10 Jesualantama et-nanha ilaka, “Irrpannga urrputja rrangkarrala lyarta er-rkukala kngitjai.” 11 Simon Peter-anhantama wotha boat-aka ntjika. Net erinha errkumala, era erinha ankerrurnatjarrinaka. Net era kala lyulpalyulpa inthorra naka, 153irrpannga kngarritjakarta. Net era pula itja tjepakalhaka.

12 Jesuala etnanha ntangkakantama, “Pitjarrirraiilkutjika.” Kurtungurla etna porerraka erinhapmarritjika, ‘Ngunhama unta?’ Etna kala kaltjakwia naka,nhanha Ingkartanha namanga. 13 Jesualantama etnanhamarna nthaka, kara irrpannga turta. 14 Nhanha kalatharraminyintarangantama naka Jesuanhala kurtungurlaekuranha ntjarraka ntelalhakala, era errilknga ntjarrangakamerramaliperra.

Jesua Peter tharra15 Etna kala ilkukalangantama, Jesuala Simon Peter-

anha pmarraka, “Simon, John-aka 'lirai, unta nuka kngar-ralkura kangkama, kurtungurla arrpunha nhanha ntjar-rangatjina?”

Era erinha alpmelaka, “Awa, Ingkartai, unta kala kaltjayinga ungkwanga kangkamanga.”

Jesuala erinha ilaka, “Lamb nukanha ntjarra ntuthilai.”16 Jesualantama Peter-anha wotha pmarraka, “Simon,

John-aka 'lirai, unta nuka kangkamama?”Era erinha alpmelaka, “Awa, Ingkartai, unta kala kaltja

yinga ungkwanga kangkamanga.”Jesuala erinha ilaka, “Sheep nukanha ntjarra tnairnai.”

Page 95: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 21:17 95 JOHN 21:2217 Kala tharraminyintarangantama Jesuala Peter-anha

pmarraka, “Simon, John-aka 'lirai, unta nuka kangka-mama?”

Jesuaka angkatjala Peter-anha tjalka tuka, Jesuala er-inha tharraminyintarangantama pmarrakalanga, ‘Untanuka kangkamama?’ Erantama Jesuanha alpmelaka, “In-gkartai, untataka kaltja inthorra nama. Unta turta nhan-haka kaltja nama, yinga ungkwanga kangkamanga.”

Jesuala erinha ilaka, “Sheep nukanha ntjarra ntuthilai.18 Peter-ai, atha nganha nhanha turta nthurrpa inthorrailama. Unta nhanga artwa nthitjarrka namalanga, un-tarrpa mantarraka ekarralhitjata. Unta turta nthula-putjata unta antja namanga ngerra. Aiwerramala pulaunta etintja ungkwanganha kartninyilitjina, arrpunhalaturtantamamantarra ungkwanganha ekarritjina. Era tur-tantama nganha katha arrpunhurna rretjingitjina, eku-rurnala unta itja lhitjika antja nama.”

19 Jesuala Peter-anha nhanha ilaka, era kaltja nitji-nanga arrpunha ntjarrala erinha anma errilknga tutji-nala. Peter era turtantama Altjirranha tnantjitjinala erailumalanga. Kurunga Jesuala Peter-anha ilaka, “Nukangatnaartangala pitjai.”

20 Ilkngaralhamala, Peter-ala araka kurtungurlanhanga, ekurala Jesuanha kangkaka, ekuratharrangatnaartangala pitjimanga. (Kurtungurla nhanha eratakanhanga Jesuanga kuta nakala, etna nhanga marnailkumanga, era turtala nhanga Jesuanha pmarrakala,“Ingkartai, ngunhalama nganha leltjaka lanthitjina?”)21 Erinha aramala, Peter-ala Jesuanha pmarraka,“Ingkartai, eraloa?” 22 Jesuala Peter-anha alpmelaka,“Yinga paka antja namanga era etatha nitjika yingapitjalputjinalpula, nhanha itja ungkwangathakalka nama.Ungkwangathaka nama nukanga tnaartangala pitjitjika.”

Page 96: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

JOHN 21:23 96 JOHN 21:2523 Angkatja nhanhanga arrkngalantama tnakanhakanhantjarrala etarlaraka kurtungurla era kula itja ilutjinala.Jesuanha pula itja angkaka era kula itja ilutjinala. Erawara Peter-anha ilaka, “Yinga paka antja namangaera etatha nitjika yinga pitjalputjinalpula, nhanha itjaungkwangathakalka nama.”

24 Kurtungurla nhanha era kunha angkatja nhanhaingkarraka intalhelakala. Nurna turta kaltja angkatjaekuranha nthurrpa namanga.

25 Jesuanha kngarra wotha urrkapuka, angkaka turta.Arrpunhala paka yia nhanha ingkarraka intalhelamanga,pepa etna ntjarra inthorra namara.

Page 97: JOHN · 2021. 8. 15. · JOHN1:1 1 JOHN1:13 JOHN AltjirrakaAngkatjampurrkakarterraka 1TjontintjalaAngkatjaeranaka. AngkatjaeraAltjir-ralela naka. Angkatja era Altjirra naka. 2Tjontintjala

97Altjirraka angkatja - Arrarnturna kngartiwukalaThe New Testament in the Western Arrarnta language of

Australiacopyright © 1997 Bible Society of AustraliaLanguage: Western Arrarnta (Arrarnta, Western)This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2019-05-14PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 10 Sep 2021 from source files dated 9 Sep2021e7dac67a-727e-547f-9edb-55e6c28bb3b9