BAKI DÖVL8T UNİVERSİTETİ

İLAHİYYAT

FAKÜLT8SİNİN

ELMİ M8CMU8Sİ

NQ 21 • İYON (HAZİRAN) 2014

Halal-haramın haqsızcasına qanşdzrılması 227 .

HALAL-HARAMIN HAQSIZCASINA QARIŞDIRlLMASI

Xalida Faiq qızı İslamzada İlahiyyat üzra falsafa doktoru

Açar söz/ar: Haram, hiyla, tariqat, abort, alfons Kmoııeebıe CJlOea: I!o wapuamy He00360ileHJ-tbıe OeRHUJl, nyKaecmeo, ceKma,

a6opm, aJibrjıoHc. Key words: Forbidden by shariat, ruse, sect, abortion, gigolo

Haram ::lm::lll~ri halal kimi taqdim etmak m~qsadila dina bazi din xadimlari tarafından uydurmalar alava edilir. İslam hüququnda bel~ hal "hiyl~yi-batil~"

adlanır (1, s.106). 8mall~rinda halal-barama ~hamiyyat vermayanlar arasında öz yolverilmaz ~m~ll~rin~ dini don geydirar~k insanlan aldatmağa çalışanlar vardır.

1

T~~ssüf ki, onların sayı camiyyatda get-geda artmaqdadır. Bel~l~rinin an tablük::llilarina misal olaraq camiyy~td~ özüna çoxlu tar~fdar toplayaraq fırq~ yaratmağa mü yassar olmuş şmcslari göstarm~k olar. Öz· yanlış ist~klarina nail

omaq üçün dind~n oyuncaq kim istifada edanlar arasında bazi tariqat şeyxlari mövcuddur. Öz salahiyyatindan sui-istifada ed~n bela dırnaqarası dindarlara qarşı

çox ehtiyatlı olmalı va torlanna düşm~mak maqsadila onların işlatdiklari

fandlardan insanları agah etmak zaruridir. Masalan: B::lzi tariqat şeyxlari hamfikir qazanmaq niyyatila hatta Allah kalaını olan Qurani-Karim ayalarini tahrif

etmakdan çakinmir va blİnun öhdasindan maharatla galirlar. Bela ki? harnin şeyxlar insaniann onlara tabe olması üçün "Ali-İmran" surasinin 73-cü ayasini özlarina sarfali ş~kilda tafsir edir va insanları ram etmak maqsadila harnin tafsiri verarbn_ bunun öz fıkirlari olduğunu demirlar. 8ksina, "Allah bela ist~yir",- .

deyarak şaxsi düşünc~larini Allah kalarnı kimi t~qdim · edirlar. Yux:anda adıçakilan ayada bayan edilir:

-Sizin dininiza tabe olanlardan başqa heç kasa inanmayın! (Ey Rasulum! Onlara) söyla: 8lbatta, doğru yol, Allahın yoludur. (Y alındilar öz adamlarına dedil::lr:) Siza

veril::ln şeyin (Tövratın va bazi digar nematlarin) banzarinin başqa birisina verilacayin::l, yaxud R::lbbiniz yanındı onların sizinla mübahis~ ed::lc~yina

228 Xalidö Faiq qızı İslamzadö

(inanmayın!) (Ey R~sulum) De: H~qiq~t~n f~zil~t Allahın ~lind~dir v~ onu ist~diyi

ş~xs~ b~xş ed~r. ..... "Ali-İmran", 3/73 (2, s. 58).

Sözüged~n Ali-imran · sur~sinin 73-cü ay~sini b~zi haqsız t~riq~t şeyxl~ri

aşagıdakı t~rzd~ t~fsir edirl~r. Onlar iddia edirl~r ki, h~ı:nin ay~d~ deyil~n Allahın

f~zil~tin~ nail olmaq üçün insan g~r~k mü~l~q t~riq~t şeyxin~ baglanmalıdır. Şeyxa

tabe olmayanlar isa guya heç vaxt f~zil~t~ m~zh~r ola bilm~zl~r. 8slind~ is~ o ay~d~

"f~zil~t sahibi" sözü il~ t~riq~t şeyxl~ri yox, Peyğ~mb~rl~r n~z~rd~ tutulur. Çünki

y~hudilar deyirdil~r ki, doğru yol yalnız onlannkıdır. Allah is~ h~ı:nin ay~ il~ bildirdi ki, dig~r xalqlara da Peyğ~m~b~r gönd~rib (3, s. 402, 403). T~riq~t mürşidl~ri

müridl~rin haqq yoldan azınaması üçün özl~rinin ~v~zedilmn ş~xl~r olduğu

düşünc~sini talqin etmak m~qs~dil~ növb~ti sahv fikri t~riq~tl~rin sanki şüan halına

g~tiribl~r. Sözüged~n şüar bel~dir: "Şeyxi olmayanın şeyxi şeytandır" (4, s. 199).

Eyiıi zamanda bel~ t~riq~t şeyxlari özl~rinin ~n yaxşı iş gördüyünü v~ onlara

t~slim olanların da üstün ş~xsl~r olduğunu söyl~yirl~r. Bel~lik:l~ asanlıqla inanan

adamlan tarilla m~st edib öz tariarına salırlar. v~zifasind~n sui7istifad~ ed~n şeyxl~rin t~riq~ti q~bul etmiş müridl~r (şeyx~ tabe olan tariq~t üzvl~ri) üçün neca

böyük tahlüb yarada bil~~yini sübut etm~k üçün Mövl~viyy~ t~riq~tinin ana

prinsipl~rind~n birini söyl~m~k yerina düşar. H~min qaydaya gör~, mürid heç bir

v~chla mürşidin (t~riq~t şeyxinin) sözünd~n ÇJ.Xl1?-amalıdır. Bu t~riq~td~ mürşid~ etiraz etm~k Allaha va Peyğambara (s.~.s.) qarşı · galm~k dem~kdir (5, s. 1 74).

Yuxarıdakı Mövlaviyya t~riq~tinin prinsipina diqqat edin! Fani insan olan mürşid

şirk işl~yarak Allah, h~mçinin, vahya müy~ssar v~ günahlardan qorunmuş olan

Peyğ~mbarl~ (s.~.s.) özünü eyni mart~b~y~ qaldınr. Bu asi . müşriklikdir (Allaha

ş~rik qoşmaq). Mövlana müridl~rin mürşidl~r~ qul kim!. tabe olmalannı tariqat

üzvl~rin~ mütl~q ş~rt o~araq irali sürar~k demişdir: "Şeyxlar Allaha tam müti olan

İsrafil (qıalak) kimi onu diniayan müridlar axtanrlaı:. Şeyxlar padşahlar kimi

a~m~tlidirlar v~ bütün cahan ~hlinin onlara qul olmalarını istayirl~r" (6, s. 675).

Sözüged~n prinsip dig~r tariqatl~rd~ da vardır. Bni t~riq~t üzvlarinin

müşrikliyin~ dair daha bir misal: T~riqat üzvlati arasında h~tta ölmüş övliyaların

(Allahın v~lil~rinin, R~bbin dostlarının) da onlardan yardım istanildikda insanlara

köm~k etm~l~rin~ dair batil inanc mövcuddur. _ Tariq~t üzvlari an böyük

övliyaları "qütb v~ ya qavs" (yardım ed~n) adlandırırlar (7, 70). Onların fıkrinc~,

"qavs" adlandırdıqları 8bdülqadir Geylani va digar v~fat etmiş övliyalardan

ç~tin anda m~d~d dil~yib arzularının yerin~ yetm~sini ist~m~k caizdir ( edilm~si

düzgündür). Şeyxl~rin aksariyy~ti özl~rini dövrünün qütbü (insanlara doğru yolu

göst~r~n) elan etmiş va ~manasinin qütbünü q~bul etmay~nl~ri kafir adlandırmışlar.

Halal-lıaramm haqsızcasma qanşdırılması 229

Bel~ ki, Mövlanaya kafirin kim olduğu sualı verildikd~ C~lal~ddin Rumi bel~ cavab vermişdir: "Kafir şeyxin (zamanının qütbünün) imanından x~b~rsiz alandır" (7, s. 200). Bu batil inanca ~sas~n b~tta v~fat etmiş v~w~r onlardan köm~k ist~y~n insaniann imdadma yetişirl~r. Qurani-K~rimd~ is~ t~riq~t üzvl~rinin bel~ yanlış ~m~ll~rinin yolverilm~zliyini sübut ed~n ay~l~r mövcuddur. Bel~ ki, müq~dd~s kitabda buyurulur:

-Biz yalnız s~n~ ibad~t edirik V~ yalnız s~nd~n köm~k dil~yiri.k! "81-Fatib~". 115 (2, s. 1).

Yani yalnız Allaba dua edar~k Ondan köm~k dil~m~k caizdir. Mövzu ila bağlı Qurandan daha bir misal:

-Allahdan başqa özüna vali q~bul edanlar özün~ yuva qurmuş hörümc~y~ b~nz~yirl~r. Evl~rin isa an zaifi şübh~siz ki, hörümc~k yuvasıdır. Kaş bil~ydilar! "81-8nbbut", 29/41 (2, s. 400).

Mürşidl~r insanlan tariqat tilovuna salmaq m~qs~dila özlarinin Allahın v~lisi olduqlarını iddia edirlar. Qeyd etm~k lazlİD.dır ki, övliyaların k~ram~tl~ri olur. 8gar mürşidl~r h~qiq~tan d~ övliyadırlarsa, n~y~ gör~ onlar televiziya ekranlarmdan k~ramatl~rini nümayiş etdira bilmirlar?! Tariq~t üzvl~rinin

haqiqata uyğun olmayan iddialarından biri da Quranda bayan edilan "zikr sahiblari"nin yalnız tariqat üzvlari olması bayanlarıdır. aslinda isa an böyük zikr sahibiari alimlardir. Qurani-Karimd~ Allah-Taalanın ilk nazil etdiyi ay~ "oxu" .amridir "81-8l~q", 96/1 (2, s. 597). Aliml~r gec~-gündüz Quranda R~bbin birinci ~mri olan oxumaqla, elm öyr~nm~kl~ m~şğuldurlar. Elm öyr~nm~k 1 nömrali ibadatdir. T~riq~t üzvlari el~ z~nn edirl~r ki, zikr ancaq Allahın adını d~falarla t~krar etm~kd~n ibar~tdir. 8slind~ is~ ~lb~td~ ki, bu bela deyildir. ·Allah rizası üçün ~ks~r vaxtım elm öyr~nib başqalarına da öyr~d~r~k onları cahal~td~n v~ sahvdan qoruniaq da zik.rdir. Allah nam.in~ elm öyr~narkan daima Tanrım düşünürs~n. H~tta gecal~ri d~ başqalan şirin yuxuyla yatanda aliml~r çox vaxt yatmayıb Allah rizası üçün elm öyr~nir v~ öyr~dirl~r. İndi özünüz fıkirl~şin! Allah hansı adama daha çox savab yazar; Başqalarına xeyri d~ym~y~r~k sad~c~ Rabbin ismini t~krarlayana, yoxsa Allah rizası üçün gec~-gündüz yuxusuZ qalaraq Allahın f~rz hökmü (yerin~ yetirilm~si mütl~q olan amr) olan elm.i öyranib v~ başqalarına da öyr~d~r~k onları günah işl~m~m~l~rin~ v~sil~

olanlara?! Qurani-M~cidd~ Al1ah-T~ala buyurur: -Allah bil.m~y~nl~rin q~lbl~rini bel~ möhürlay~r. "8r-Rum", 30/59 (2, s. 59). H~min ay~ni izah edan ilahiyyatçı alim Yaşar Nuri Öztürk deyi.r: "Elmd~n

nasibi olmayanların daşıdığı qalbin heç bir ilhamına etibar edilmaz. Çünki o qalb

230 Xalida Faiq qızı İslamzada

möhürlü bir q~lbdir" (8, s. 261). T~riq~t şeyxl~ri göz~l başa düşürl~r ki, elmli ş~xsl~ri h~r şey~ inandırmaq asan deyil. Yüks~k intellekt sahibl~ri olduqlanna gör~, elm sahibl~rini h~qiq~td~n uzaq m~fhumlara inandırmaq imkansızdır_. Buna gör~ d~ şeyxl~r aliml~ri gözd~n salınağa çalışır, t~riq~t üzvl~rinin elml~ m~şğul

olmamalanna s~y göst~rirl~r. Bu m~qs~dl~ mürşidl~r düny~vi elml~ri "zahiri bilikl~r", t~riq~t bilgil~rini is~ "batini elm" adlandıraraq ~sı elmin "batini elm" olduğunu iddia edirl~r. H~mçinin onlar qiyasa, m~ntiqi d~lill~r~ söybn~n elml~rin heç bir d~y~rinin olmadığı fikrind~dirl~r. O cüml~d~n zahiri elml~r~ m~zh~r

aliml~rin minl~rl~ elmi olsa da onlan öz n~fsini bilm~y~c~k d~r~c~d~ zalım, cahil v~ sarsaq hesab edirl~r. Öz n~fsini tamyaniann is~ yalnız batini elm sahibl~rinin, y~ni t~riq~t üzvl~rinin olduğunu gürnan edirl~r (9, s. 62, 63). Düny~vi elm sahibl~rini gözd~n salmaq m~qs~dil~ Mövlana zahiri elml~rl~ m~şğul olduğu dövrünü "xamlıq"

kimi xarakteriz~ etmişdir (9, s. 63). Mövlanaya gör~, "batini elm" sahibin~ dost, "zahiri elm" is~ lazımsız yükdür. Bununla ~laq~dar o, zahiri elm~ yiy~l~n~nl~rin özl~rin~ Tövrat yükl~nnıiş eşş~kd~n f~rqsiz olduqlannı demişdir (9, s. 64). Bundan ~lav~ bni t~riq~t üzvl~ri ail~ qurmaq iqtidannda ·olduqlan halda prinsipial olaraq

evl~nmirl~r. Onlar eviiliyİn insam dünya h~yatına meyl etdirdiyi v~ zühd h~yatından uzaqlaşdırdığı düşünc~si il~ bekar h~yatı keçirirl~r (10, s. 221). B~zi t~riq~r üzvl~ri

Allaha ·daha sevimli b~nd~ olmaq ümidi!~ zahidaı:ı~ h~yat t~rzind~ ifrata varırlar. M~s~l~n: Amir ibn Abdullah (ö/t 675), Said ibn ~1-Müs~yy~b (ö/t 712) V~ amr ibn Abdi Qays (ö/t 820) m~hz bu s~b~bd~n evl~nm~mişl~r. İbrahim ibn 8dh~m (ö/t 779)

sufi h~yatı yaşamaq üçün h~yat yoldaşım V~ övladlannı t~rk etmişdir. R~bah ibn amr ~1-Qaysi arvadım dul, övladlarım is~ yetim kimi buraxıb köp~kl~rin sığındıqlan zibilxanalarda uzl~t~ (insanlardan uzaq yaşamağa) ç~~lm~y~nl~rin siddiql~r

m~rt~b~sin~ yüks~l~ bilm~y~c~kl~ri bar~d~ çox absurd görüşünü t~bliğ edirdi. ebu

Süleyman ~d-Darani (ö/t 830) evl~nm~yi dünya h~yatına h~rislik kimi qiym~tı~ıidir~r~k öz müridl~rin~ ail~ qurmağı qadağan etmişdir (10, s. 219, 220). ag~r yuxanda qeyd edil~n zahidl~rin sözl~rini h~qiq~t q~bul ets~k o zaman bel~ çıxır ki, h~tta peyğ~mb~r Hnr~t Muh~mm~d (s.~.s.). d~ ~~lıv yolda olmuşdur. Çünki

R~sulullah (s.~.s.) ail~ qurmuşdur. Halbuki Peyğ~mb~rimiz (s.~.s.) ail~ qurmasına baxmayaraq, zahidliİ<:d~ ondan heç kim üstün ola bilm~yib. Ail~ İslamda müq~ddd~s mü~ssis~ olub c~miyy~t üçün halal buyurulmuşdur. Quranda Allah-T~ala buyurur:

-Aranızda olan subay kişil~ri v~ ~rsiz qadınlan, ~m~lisaleh köl~ v~ cariy~l~rinizi

evl~ndirin!.. ..... "8n-Nur", 24/32 (2, s. 353). -... B~y~ndiyiniz qadınlarla evl~nin!. ... "8n-Nisa'.', 4/3 (2, s. 76).

Halal-lıaramm haqsızcasma qarışdırılması 231

Qurandakı sözüged~n ay~l~rd~n göründüyü kimi, evl~nm~k Allahın ~mrid.ir. Bel~ olduğu t~qdird~ ail~ qurmağa ciddi ~ng~ll;}ri olmamasına baxmayaraq, b~zi t~riq~t üzvl~ri Allahın halal buyurduğunu n~fisbrin~ haram etmiş olurlar. Acınacaqlısı is~ budur ki, onlar bel~ ~m~ıı~rı~ daha çox savab qazanaraq Allaba daha yaxın olduqlarını hesab ed.irl~r. Din p~rd~si arxasında gizl~n~r~k ail~ qurmamağı t~bliğ ed~n t~riq~t şeyxl~rin~ bütün müs~lmanlar uyarlarsa, onda onların n~sli davam etm~y~c~yin~ gör~, kökl~ri k~sil~c~k v~ İslam dini m~hv edil~c~~- Müs~lman t~riq~tl~ri içind~ insanları düz yoldan azdıran bel~ şeyxl~r olduğu müd~tc~ islamı

yıxmaq üçün başqa düşm~nl~r~ ehtiyac qalmır. Evhmm~yi s~hv hesab ed~nl~rin bu qeyri-s~mim.i fikrinin tam t~rsi olaraq Allah-T~ala rabibiiyi t~qd.ir etm~diyini, bunu b~zi insanların uydurduğunu aşağıdaki ay~ il~ b~yan etmişdir:

.... Rahibliyi onlar uydurdular. Biz bunu onlara f~rz qılmamışdıq .... " (81-H~did, 57/27 (ll, s: 542).

T~riq~t· üzvl~rinin öm~k şeyx hesab etdikl~ri v~ iftixarla onun aforizml~rind~n sitat g~tirdikl~ri Mövlana eşq haqqında da doğru olmayan fikir söyl~yirdi. Mövlana eşqin yalnız Allaba duyulması g~r~kdiyini, insanın insana meylinin is~ eşq duyğusıı olmadığını z~nn edirdi. Habel~ o, fani varlıqları sevib onlara meyl ed~nl~rin Allah eşqind~n m~hrum olduqlarını düşünürdü (9, s. 51, 52). C~lal~ddin Rumi ~sı İs larnda yeri olmayan bu fikirl~ri u~ kifay~tl~nm~y~r~k bel~ kobud s~hvind~ daha da h~ddi aşıb kişil~rin qadınlara saymazyana münasib~t b~sl~m~l~rini m~sl~b~t görürdü. Bel~ ki, Mövlana kişil~r~ deyirdi: "Qadınlarla m~sl~h~tl~şin, lakin onların dediyinin ~ksini edin! Şübh~ yoxdur ki, o ş~hv~t sahibl~rinin dediyini ed~n t~l~f olar" (12, s. 721). Mövlananın bu düşünc~sinin h~qiq~td~n uzaq olduğunu sübut ed~n bir misal_: Peyğ~mb~rimiz H~zr~t Mub~mm~d (s.~.s.) Hüdeybiyy~ (1628-ci il) anlaşması

zamarn M~din~d~n M~kk~y~ onunla birlikd~ g~lmiş s~bab~l~r~ b~min il M~kk~ni ziyar~t ed~ bilm~d~n geri dön~c~kl~rini söyl~di. Lakin s~bab~l~r R~sulullahın (s.~.s.) sözl~rin~ uymaq ist~m~y~mk ona etiraz etdil~r. s~bab~l~rin bel~ harak~tind~n

X~t~mül~nbiya (s.~.s.) k~d~rl~~di. Bu zaman Peyğ~mb~rimizin (s.~.s.) zövc~si

Ümmü S~l~m~ (r.a.) b~yat yoldaşma m~sl~b~t verdi ki, s~hab~l~rin etiraziarına ~h~miyy~t verm~y~r~k qurbanını k~ssin v~ iliramdan çıxsın. R~sulullah (s.~.s.)

xanımının bu d~y~rli m~sl~h~tin~ ~m~l etdi. S~hab~l~r H~zr~t Mub~mm~din (s.~.s.) sözüged~n ~m~ll~rini görc~k inadkarlıqlarından ~ı ç~k~r~k Allah n~bisinin (s.~.s.) söyl~dikl~rin~ tabe oldular (13, s. 315). R~sulullahın (s.~.s.) zövc~sinin m~sl~h~tin~ uyğun h~rakat etmasi haqqındakı hadisa d~ isbat edir ki, h~tta f~tan~t~ (çox z~ki olmaq xüsusiyy~tin~) malik olmasına r~ğm~n, peyğ~mb~rl~r bel~ qadınların müdrik

232 Xalida Faiq qızı İslamzada

m~sl~h~tl~rin~ ~m~l etmişl~r. Dem~li, qadınlann düzgün m~sl~h~tl~rin~ riay~t etm~k

yanlış deyildir . .

Ail~ içind~ d~ ~fsus ki, bir çox haramlar işl~nilir. Bunlardan ~n

böyükl~rind~n biri günümüzda aktual problemlardan biri olan abortdur (ana

b~tnindan uşaq saldırmaq). Abortun lehin~ ola.n qadınlar uşaq sald.ırmağa dövlat t~r~find~n qadağa qoyulmasına qarşı çıxaraq "b~d~nimizdan alinizi çakin!",­yazılmış plakatlarla küça nümayişlarinda etiraziarını bildirirlgr. Hgmin qadınların fıkrinca, gggr övlad onundursa, belg dırnaqarası valideynlar hatta öz

balalanın da öldürtınaya ixtiyarlan var. H~mçinin abort vasitasila özlarina çörak pulu qazanan bazi ginekoloqlar günahsız körpalari öldürmak kimi amaUarina baraat qazandırmaq üçün növbati f~rziyy~larini irali sürürlar: Onlann qanaatin~ göra, qanuni yolla abort yasaq edilarsa, zirzamilarda bu işla maşğul olaraq qeyri­qanuni faaliyyat göstaran tibbi markazlar açılacaq. Harnin markazlarda lazımi

sanitariya-gigiyena qaydalanna riayat edilmadiyi taqdirda abort etdiran qadınlar hayatını itira bilarlar. Amma bela ginekoloqlar ilk növbada abort etdiran qadınlann salıhatini deyil, öz itira bilacaklari galirlari.ni düşün ür lar. Abort qadağan edilarsa, bu hal ginekoloqlann maddi vaziyyatina manfi tasir

göstaracak. 8gar abort tarafdan ginekoloqlar, haqiqat;m, öz maddi galirlarina göra deyil, uşaq saldırtan qadınlann sahhati üçün narahat olurlarsa, o zaman na

üçün onlar abortun na qadar tahlükali olduğundan uşaq saldırtmaq İstayan bütün qadınları xabardar etmirlar?! Naya göra bela dırnaqarası hakimlar abortun uşaqlıq yolunun xarçangi kimi dahşatli xastaliyin yaranma risqini dafalarla yüksaltdiyini abarta ggJan qadınlardan gizladirlar?! Bela ki, abort naticasinda

bad<mda hormonlar normadan artıq ifraz olunınağa başlayır ki, bu da xarçang xastaliyinin meydana galma tahlükasini artırır. Na üçün ginekoloqlar birinci dafa abortdan sonra qadının yenidan hamila qala bilinama tahlübsinin 21%, ikinci

dafadan ·sonra 32%, üçüncü dafadan sonra isa 41%-za qadar yüksaldiyini

bildirmirlar?! (www.9 months.ru). Na üçün hakimlar a:bort zamanı hatta steril carabiyya alatlarindan istifadasina baxmayaraq~ qadmın batnina infeksiya düşma risqinin olduğunu va bununla alaqadar iltihablaşma arnala galdikda çox vaxt sonsuzluqla naticglandiyi barada har abarta gal:m qadını malumatlandırmırlar?!

(14, s. 365). Abort etdirarbn özlarina baraat qazandırmaq istayan ham uşaq saldırtan qadınlar, ham da ginekoloqlar bazan bu tarz sözlar deyirlar: "Rüşeym b<Jl<l çox kiçi.kd.ir, bir aylıqdır. Onu öldürm<Jk q<Jbab<Jt deyü"; Ya da ki, "Döl üç aylıqdır. H<ll<l cinsi b<Jlli olan uşağa dönüşm<Jyib". Lakin uşaq öldürmayi özlarina

ar bilmayanlar heç düşünmak İstamirlar ki, bir aylıq rüşeymin (ana batnindaki

Halal-lıaramm haqsızcasma qanşdmlması 233

uşağın) d~ artıq ür;;lyi döyünür (21-ci gününd~ rüşeymin ür~yi döyünm;;ly~ başlayır). Üç aylığında is~ döld~ (ana b~tnind~ki uşaqda) sinirl~r yaranır. Üç

aylıq dölü abort edan ginekoloqlar .çox gözal bilirl~r ki, ~g~r döld;;) sinirl~r

meydana g~lmişs~, hakim onu öldürarkan harnin canlılar d~hş~tli ağnlan hiss edar;;lk mahv olurlar.

Bir d;;lf~ ginekoloqun uşaqla bağlı kinayati gülüş döğuran hadisasi ila

rastlaşdım. Bir gün fızioterapeft hakim bacımla restoranda oturmuşdum. Bacım yan masa arxasına oturan qadınla salamlaşdı va mana hanlin qadının onuilla eyni xastaxanada işiayan ginekoloq olduğunu söyl;;ldi. Qonşu masa arxasında körpa uşaqlı bir ana oturmuşdu. Ginekoloq harnin anaya: "Allah balanızı

saxlasın!",- xeyirduasını verdi. Bu sözlar manda ilcrab hissini oyatdı. Çünki ana batnind~ körpalari parça-parça doğrayaraq öldüran "uşaq qatili"nin dilind~n "Allah balanızı saxlasın!" sözlarİ neca da qeyri-samimi s~sl;;lnir.

Unutmaq la~ deyil ki, cam veran Allahdır. Allahdan başqasının cam alınası haramdır (hadd cazası tör~tmiş cinayatkarlar xaric. Onların C;;lZası

salahiyyatli orqanlar tarafindan verilmalidir). Uşaqlan saxlayacaq maddi durumun

olmadığından va s. sabablarla övladlan talaf etmak ilahi qanun1a qadağandır. Bu barad;;l Qurani-K;;lrim.d;;l b;;lyan edilir:

-Y oxsulluqdan qorxub övladlanmzı öldürmayin! ~iz onlann da sizin da ruzinizi veririk. Onlan öldürm;;lk, h;;lqiq;;ltan, böyük günahdır! "81-İsra", 17/ 31 (2, 284).

Yalnız hamila qadın ölüm tahlübsi ila üz-üza qalarsa, bela istisna hallarda uşağın ana batnind;;ln salınmasım müctahidlar (ictihad etm~k va f~tva vermak salhiyyatin~ sahib din alimlari) caiz görmüşlar (15, s. 97). Mas~lan: 8g;;lr qadının bir böyrayi yoxdursa, ciddi ürak xastasidirsa va s. ölümcül tahlübli hallarda abort caizdir.

Artıq sivilizasiyanın yüks~k saviyyasina çatmış dövrda yaşamağımıza

baxmayaraq, indi da adalatsizliyin ifrat d~rac~d~ olduğunun şahidiyik. Bela haqsızlıql_ardan biri olan günahsız körp;;llarin qatlina son qoyulmalıdır!

Lakin bu o dem;;lk deyil ki, qadınlar durmadan çoxlu sayda uşaq doğmalıdırlar. Fransanın Demoqrafik Araşdırmalar İnstitutunun hesablamalanna ~sasan Yer kür~sind~ kontrol altında tutulmazsa, ~halinin sayı 2050-ci ilda 9 milyard 701

milyona q~d;;lr artacaq. Bu isa bizim planetin falakati demakdir. Bel~ ki, ~halinin sayı h~r il 90 milyon naf~ra qad~r yüks~lınakd;;)dir. eg~r bela davam edars~, İÇID;;lli su ı 7 il, neft ehtiyatlan isa 30 il~ tükan~ bil;;lr. İld;;ln-ila ekologiya daha da kirlanir. BMT­

nin baş katibi Pan Qi Munun proqnozuna gör~, artıq 2030-cu ild~ planetimizda

234 Xalida Faiq qızı lslamzada

~halinin yansını İçınali su il~ t~min etm~k mümkün ol.mayacaq. Amma "ahali sayını kontrol altında nıtmaq" demak o deyil ki, hatta ana b~tninda körp~lari öldürm~k caizdir. Planetimizd~ ~hali sayısının indikindan d~ üstün miqyasa qalx.maması

maqs~dila 1-2 övlad sahibiari yenada hamil~ qalmamaq üçün qorunma üsullanndan istifada etmalidirl~r. H~mçinin har ail~ya 1-2 naf~rd~n ziyada övlad planlamasına dövl~t tar~fmdan qadağa qoyulmalıdır. Bir neça ild~n sonra bu radikal addım Çind~ olduğu kimi, digar ölk~larda da qaçınılmaz duruma galac~k.

Habela aila ila bağlı haramlardan biri da alfonsluqdur (maddi yöndan qadınların hesabına yaşayan kişil~rin hayat tarzi). Çözülmasi g~r~k:m bu düyüna, xacalat hissi doğuran h~min masalaya toxunmamaq, bunu görmam~zlikd~n galm-ak mümkün deyil. Mübaliğasiz, camiyyatin balası olan alfonsluq getdikca vüsat almaqdadır. İslam dinina asasan, ailani, qadını maddi yöndan t~min etmak kişinin borcudur. Qurani-Karimda bu haqda buyurulur:

-...... Analann yemayi va geyimi öz qüvvasi dairasinda (uşağın) atasının üzarina düşür. ... "81-Baqara", 2/233 (2, s. 36).

Bundan alava boşanm.a zamanı bazi kişilar evianarkan zövcasina verdiyi mehiri (evlanarkan kişinin hayat yoldaşma vermasİ garakan va qadının dinan haqqı olan qızılı va ya malı) va hadiyyalarini qadının alindan zorla alırlar. İslam dininda bela amal haramdır. Bela ki, Qurani-Karimda bayan edilir:

-...... (Ey kişilar!) Onlara (qadınlannıza) verdiyinizdan (kabin haqqından, mehirdaı;ı) bir şey talab etmaniz siza halal olmaz .... Bunlar Allabın hadiaridir (hökmlaridir). Onlardan kanara çıx.mayın. Allahın hadiarindan kanara çıxanlar albatta, zalımlardır. "81-Baqar~", 2/229 (2, s. 35).

-8gar bir arvadın yerina başqa arvad al.maq istasaniz, onlardan birina (birinciya) çoxlu mal vermiş olsanız da ondan heç bir şeyi geri almayın! Magar bu malı böhtan atmaq va aşkar bir günah iş görmakla geri alacaqsınız?! ."8n­Nisa", 4/iO (2, s. 80).

İnsanları aldadaraq hararnı halal kimi göstaranlar içinda şikastlik va s. ciddi angallari olmadıqları halda tüfeyl hayat tarzi. keçir~rak dilananlan misal çakmak olar. Bu zaman onlar insanları kövr~ltmak üçün qucaqlarına körpa uşaqlarını

götürür va Allaha and ver~rak onlardan pul dilanirlar. Fiziki qüsurları

olmayaraq t~nballiyi özüna hayat tarzi seç~nlar~ sad~q~ vermak düzgün deyil. Onlara pul vermakl~ c~miyyatd~ tüfeyl hayat t~rzi keçird~nl~rin sayını artırmış oluruq. R~hm ed~rak onlara s~d~qa ver~nl~r bilm~lidirl~r ki, işlam~k iqtidannda olduqları halda dil~nçilikl~ m~şğul olanlara s~d~q~ verm~ya İslamda savab yazılmır.

Halal-lıaramm haqsızcasma qarışdırılması 235

Hiyl~ı~rı~. m~krli oyunları il~ bl~k g~l~r~k hararnı halal kimi göst~r~nl~r bar~d~ s~l~fi-salihin (keçmiş ~m~lisalebJ~r) bel~ deyirdil~r: "Şeytan deyir ki, ön~l~ri m~n insanlarla qarşılaşır v~ onlara öyr~dirdim. İndi is~ ~ksin~. onlarla qarşılaşmca m~n onlardan öyr~nir~m" (16, s. 56). B~hs edil~n dövrün g~}:}C:}yini

peyğ~mb~r H~zr~t Muh:}mm~d (s.~.s.) önc~d:m X:}b~r vermişdir. Rasulullah buyurub: "El~ bir dövr gglacak ki, insanlar aldığı şeyin halaldanmı, haramdanını olduğuna heç fikir vermaygcgkl:}r" (1 7, s. 202). Mövzu il~ :}laqgdar dig~r lıadisd~ Peyğ:}mbarimiz (s.a.s.) buyurub: "Y~lıudil~rin etdikl~rini etıngyin! Onlar Allahın

haram qıldığı şeyl~ri an bayağı biylgJgrl~ balal qılmağa cür~t etınişlgr" (18, s. 173).

Hararnı balal kimi t~qdim ed~nlgr~ inanaraq yanılanlar vardır. Mövcud problemin ~sas S:}babini m~n belg izah edgrdim. Man insanları ~kasına gör:} 2 qrupa ayınram:

1) Analitik t~fakkür~ sahib olanlar; 2) Tgqlidedici t~fakkürg malik olanlar. "Tgqlidedici t~fgkk:ür~ malik olanlar" dedikda hadisalari, mglumatları hartarafli

analiz etinayarak kor-koran~ başqalarını taqlid ed~nl~ri n~z~rda tuturam.

B~şariyy~tin ~sas balası, c~miyyati f~lak~t~ sürüklay~n dominant amil mahz

taqlidedici tafakk:ürdür. Bunun b~ş~riyyat üçün neca tahlükali olduğunu Allah-T~ala Qurani-K~rimd~ bildir~rak buyurur:

-......... Ağıllarını işl~tınayanlari Allah pislik içind~ buraxar. "Yunus", 10/100 (1 1, 221). İslam dövl~tl~rinin intibahı, rifahı, nurlu g~l~c~yi üçün H~zr~t Muh~m.m~d (s.~.s .) ümm~tind~ taqlidedici tafakkürdan uzaq, yalnız analitik t:}fakk:ürlü, mütaf~kkir şaxslarin yetişm~sini Allahdan niyaz ediram! Amin!

236 Xalida Faiq qızz İslamzada

İSTİFADa OLUNMUŞ anaBİYYAT

1. Yeni Rehber Ansiklopedisi. İstanbul: İhlas Holding A. Ş.1993, c. IX, 381 s.

2. V.M.M:}m.m~d:}liyev. Qurani-K:}rim maali. 2007. Ali-imran surasi, ay:} 73

3. Fahruddin Er-Razi. Tefsir-i Kebir, (t:}rcüm:} ed:}nl:}r: S. Yıldırım, L. Cebeci,

S. Kılıç, S. Doğru). Ankara: Akçağ Yayınları, 1989, c. VI, 560 s.

4. Doç.Dr. H.Kamil Yılmaz. Aziz Mahmud Hüdayi ve Celvetiwe tarikatı. Ankara: Erkarn yayınlan, 1990,327 s,

5. Şamil İslam Ansi.klopedisi. İstanbul: Şamil yayın evi, 1991, c. IV, 408 s.

6. Mevlana (sad:}l:}Ştir:}n: Prof. Dr. Amil Çelebioğlu). Mesnevi-i şerif. İstanbul:

Milli egitim yayınları, 2000, c. m, 897s.

7. Annemarie Schimmel. İslamın mistik boyutları, (ta~cüm~ ed~n: Ergun

Kocabıyık). İstanbul: Kabalcı yayınevi, 1999, 495 s.

8. ·Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk. Kurandakl İslam. İstanbul: Yeni boyut, 2011,

508 s.

9. Emine Yeni terzi. Mevlana Celaleddin Rumi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı,

1995,216 s.

lO.Alican Tatlı. Zühd açısından dünya ve nimetleri. İstanbul: Erkarn yayınlan, 2005, 472 s.

1 1. Ahmed Davudoğlu. Kuran-ı Kerim ve izahlı meali. İstanbul: Çile yayınlan:

12. Mevlana. Mesnevi-i şerif, (sad:}l~ştir:}n: Prof. Dr. Amil Çelebioğlu).

İstanbul: Milli egitim yayınları, 2000, c. I, 945 s.

13. eli Himmat Barki, Osman Kaskioğlu. Hazrat Maharfımad va hayatı. Ankara:

Diyanat İşiari Başkanlığı N~şri, 1996,436 s.

14. fı.. L. Kaplan. Mamalıq. Bakı: Azarbaycan dövlat t<ıdris-pedaqoji <ıdabiyyatı

naşriyyatı; 1960, 606 s.

15. Ayatutlah Seyid Müham.m~dhüseyn Fazlullah. Qadınlara maxsus hallar, (tar­

cüma edan: Xayyam Qurbanzada). Bakı: Xazar.Universiteti Naşriyyatı, 2008, 109 s.

16.İbnul-Cevzi. Şeytanın hileleri, (tarcüma ed~n: M. Ali Kayabağlar). İstanbul: Kahraman yayınları, 2002, 586 s.

17. Buhari. Sahilii-Buhari, (tarcüma edan: Konyalı Mehmed Vehbi). İstanbul: Sabah neşriyatı, 1966, c II, Bab-valide, 292 s.

18. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansi.klopedisi. İstanbul: 1998, c. XVIII, 555s.

Halal-lıaramm haqsızcasına qanşdırılması 237

XÜLASa

M~qal~d~ b~zi din xadiml~rinin ş~ri~t~ gör~ caiz olmayan ~m~llari, tariq~t

şeyxl~rinin riyakarlığı v~ yÔlverilm~z h~r~k~tl~ri ~traflı şakild~ izah edilir. H~mçinin aktual mövzulardan olan abort v~ onun n~tic~l~ri. o cüml~d~n qoca· v~ ya şik~st olmadan dil~nçilikl~ m~şğuliyy~t barad~ m~lumat verilir. Bundan ~lava kşilarin alfonsluq v~ boşanma zamanı b~zi yolverilm~z ~mallari haqqında mövzuya toxunu­lur. Eyni zamanda analitik v~ t~qlidedici t~f~kkür barnda mü~llifi.n ş~rhi qeyd edilir.

Habel~ mövzu il~ ~laq~dar Qurani-K~rim ay~l~ri, peyğ~mb~r H~zr~t

Muh~mm~din (s.~.s.) h~disl~ri v~ ilahiyyatçı aliml~rin tafsirl~ri t~qdim edilir.

PE3IOME

B cTaTı.e rro.ııpo6Ro H3nararoTcx no mapHazy J:Ie.ıı:o3BoıreHHI:ııe rrocTyiiKH TaKHe KaK .ım:ıı;eMepHe peı:mrR03HbiX C.JI)')KHTeıreit, B qacmocrn Rerr03BOJIRTeırı.m,ıe H rpexoBHI>Ie .ıı:ej{fl}fJ[ rıraB peJIHrHosm;ı:X ceıcr. TaK )Ke 3aT.parRBaeTcR TaKaR aKzyam.RaR rrpo6neMa KaK a6opT H ero nocne.ıı:cT.Brur. O.ı:uıoBpeMeBHo H3'bRCfljleTCR 3aiDITHe rrorrpomaiiımqecTBOM ae 6y.zzyım KaneKoH H crapı.IM. KpoMe yrroMKHyToro 3aT.parRBaeTCR TeMa am.cpOHCTBO H HeKOTOpi>Ie Re.zı:onyCTIIM1lie IIOCTyiii<H IIpH pa3Bo.ıı:e.

IIoxcmı:eTCR paccy)l()l;eRIDI aBTopa o6 aRamrr}lqeCKOM H no.ıı:pa)KaTeırı.cKOM

Mı.ımıreRHH. \

B TOM ~cne npe.ıı:ocTaBneHI>ı aRThi Kopaaa, xa.zı:RCI>I IIpopoKa MyxaMMe.ıı:a (c), a TaK )Ke TOJIKOBamı:e yqeBI>IX IIO TeOJIOrHR CBR.3aliHbıe C AaRROH TeMOH.

SUMMARY

In the article including hypocrisy of the sect sheikhs and is told about inadmissible sins of religious figures. Also it is spoken about, one of the actual subjects, abortion, relating to its consequences aınd while·being not old, invalid, engaged in beggary. Besides it, it is informed about men engaged in gigolo and t~eir some inadmissible actions during the process of divorce.

As well it is explained about analytical and imitating mentality of author. Also it is refered to ayahs of Quran, Prophet's dikta, commentaries of

theologians.