1035
LIX HU LAJ MORMON JUN CHIK CHʼOLOBʼANBʼIL ESIL CHIRIX LI JESUKRISTO

LIX HU LAJ MORMON - media.ldscdn.orgmedia.ldscdn.org/pdf/lds-scriptures/book-of-mormon/book-of-mormo… · tzʼiibʼanbʼil esil, ut naq taaʼajeʼq xjaltesinkil ru saʼ li aatinobʼaal

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • LIX HU LAJ

    MORMONJUN CHIK CHʼOLOBʼANBʼIL ESIL

    CHIRIX LI JESUKRISTO

  • LIX

    HU LAJ MORMONJun chik Chʼolobʼanbʼil Esil

    chirix li Jesukristo

    Puktesinbʼil xb a̓an Lix Iglees li Jesukristo rehebʼ laj Santil Paab a̓nel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan

    Tenamit Lago Salado, Utah, E.U.A.

  • Li xb e̓en xkʼuubʼlajik li hu aʼin saʼ Ingles kipuktesiik saʼ Palmyra, Nueva York, E.U.A., saʼ 1830

    Taqla laa kʼaʼuxl choqʼ re xchaabʼilobʼresinkil li hu aʼin saʼ li correo electronico aʼin: [email protected], malaj taqla jun li hu rikʼin li direccion aʼin:

    Scriptures Coordination, 50 East North Temple Street Room 2455, Salt Lake City, UT 84150- 3220 USA

    © 2018 by Intellectual Reserve, Inc.All rights reserved.

    Printed in the United States of America 9/2018English approval: 3/15

    Translation approval: 3/15Translation of the Book of Mormon

    Kekchi

  • LIX

    HU LAJ MORMONJUN ESIL TZʼIIBA̓NBʼIL XBA̓AN

    RUQʼ LAJ MORMON CHIRUHEBʼ PEREL CHʼIICHʼ

    ISINBʼIL SAʼEBʼ LIX PEREL CHʼIICHʼ LAJ NEFI

    Joʼkan ut, a a̓n xk o̓sb a̓l ru jun li tzʼiib a̓nbʼil esil re lix tenamit laj Nefi, ut rehebʼ ajwiʼ laj Lamanita—Tzʼiib a̓nbʼil rehebʼ laj Lamanita, a a̓nebʼ jun relaʼ lix junkab a̓l laj Israel; ut re ajwiʼ laj Judio ut laj Gentil—Tzʼiib a̓nbʼil joʼ chanru taqlanbʼil, ut joʼkan ajwiʼ rikʼin li musiq e̓j re profeetil aatin ut re kʼutb e̓sink—Tzʼiib a̓nbʼil ut k e̓ebʼil xtz a̓pb a̓l, ut muqbʼil choqʼ re li Qaawa,̓ re naq ink a̓ʼ taasachmanq—Taakʼutmanq xb a̓an lix maatan ut lix wankilal li Dios re taakʼutmanq xyaalalil—Ke̓ebʼil xtz a̓pb a̓l xb a̓an ruqʼ laj Moroni, ut muqbʼil choqʼ re li Qaa-wa,̓ re taakʼutmanq naq tixtaw xq e̓hil rikʼin ruq e̓bʼ laj Gentil—Kʼutbʼil xyaalalil xb a̓an xmaatan li Dios.

    Joʼkan ajwiʼ jun k o̓sbʼil ru esil isinbʼil chaq saʼ lix Hu laj Eter, a a̓n jun li tzʼiib a̓nbʼil esil re lix tenamit laj Jared, li keʼjekʼiman saʼ li kutan naq li Qaawaʼ kixjachi ru li raatinob a̓al li tenamit, naq yookebʼ chix-kabʼlankil jun li najt xteramil kabʼl re teʼxik saʼ choxa—Li wan choqʼ re xkʼutb a̓l chiru li relaʼ lix junkab a̓l laj Israel chanru xninqal li k a̓ a̓q re ru kixb a̓anu li Qaawaʼ choqʼ rehebʼ lix yuwae̓b ;̓ ut re teʼxnaw lix sumwank li Qaawa,̓ naq moko tz e̓qbʼilebʼ ta chi junajwa—Ut joʼkan ajwiʼ re teq̓ʼunb e̓siiq xcho̓ol laj Judio ut laj Gentil naq li Jesus a a̓n li Kristo, li Junelik Dios, li naxkʼutb e̓si ribʼ chiruhebʼ chixjunil li tena-mit—Anajwan ut, wi wan li majelal, a a̓n lix sachomebʼ wiʼ li winq; joʼkan ut, meetz e̓qtaana xloq a̓l li k a̓ r̓u re li Dios, re naq taaruuq tex-taweq̓ chi maak a̓ʼ eetz a̓jnil saʼ lix raqleb a̓al aatin li Kristo.

    KIJALTESIMAN RU XBʼEEN WA LI AATIN CHIRUHEBʼ LI PEREL CHʼIICHʼ SAʼ INGLES

    XBA̓AN LAJ JOSE SMITH, ALALBʼEJ.

  • LI WAN CHI SAʼ

    Xtikib a̓nkil ........................................................vii

    Lix Cho̓lob a̓homebʼ li Oxibʼ chi aj Yehol Nawom ................. ix

    Lix Cho̓lob a̓homebʼ li Waqxaqibʼ chi aj Yehol Nawom ............. x

    Lix Cho̓lob a̓hom li Profeet aj Jose Smith .......................... xi

    Chʼina Cho̓lob a̓nbʼil Aatin ........................................ xvi

    Ebʼ li Jalam- uuch .................................................. xix

    1 Nefi ............................................................... 1

    2 Nefi .............................................................. 70

    Jakob .............................................................. 159

    Enos .............................................................. 184

    Jarom ............................................................. 187

    Omni ............................................................. 190

    Raatin laj Mormon................................................ 193

    Mosiah ........................................................... 196

    Alma .............................................................. 281

    Helaman .......................................................... 509

    3 Nefi ............................................................. 563

    4 Nefi ............................................................. 642

    Mormon .......................................................... 648

    Eter ............................................................... 674

    Moroni ........................................................... 716

    Li ajlank saʼ lix Hu laj Mormon ................................... 739

    Kʼutul Raqal rehebʼ li Loqʼlaj Hu .................................... 1

    Tusleb a̓al Chihabʼ................................................. 251

    Xjunajilebʼ li Kaahibʼ chi Evangelio ............................... 257

  • XTIKIBʼANKIL

    Lix Hu laj Mormon a a̓n jun siir chi loqʼlaj hu, chanchan ajwiʼ li San-til Hu. Aa̓n jun tzʼiib a̓nbʼil esil chirix lix b a̓anuhom li Dios najter saʼ li nimla cho̓chʼ America, ut wan chi saʼ lix tz a̓qalil li evangelio li junelik nakana.

    Li hu tzʼiib a̓nbʼil xb a̓an kʼiila najter profeet, rikʼin li musiq e̓j re profeetil aatin ut kʼutb e̓sink. Li raatinebʼ a a̓n, li tzʼiib a̓nbʼil chaq chi-ruhebʼ perel chʼiichʼ oor, kitzʼiib a̓ak resil ut kik o̓seʼ ru xb a̓an jun li profeet aj yehol esil, aj Mormon xk a̓b a̓ .̓ Li tzʼiib a̓nbʼil esil naxye resil wiibʼ li xninqal ru tenamit. Li jun cho̓l ke e̓l chaq Jerusalen waqibʼ cient chihabʼ ma nayoʼla li Kristo, ut keʼxjach ribʼ saʼ wiibʼ chi tenamit, a e̓bʼ laj Nefita ut laj Lamanita nekeʼyeheʼ re. Li jun cho̓l chik q a̓xal najter wi c̓hik ke c̓hal, naq li Qaawaʼ kixjachebʼ ru li aatinob a̓al saʼ li najt xteramil kabʼl re Babel. Li jun cho̓l aʼin, a e̓bʼ laj Jaredita nekeʼye-heʼ re. Chirix kʼiila mil chihab,̓ ke s̓achman chixjunileb,̓ ka a̓j chik laj Lamanita keʼkana, ut a a̓nebʼ xkomon lix xeʼtoonilebʼ li ral cho̓chʼ saʼ li cho̓chʼ America.

    Li jun chi naʼlebʼ q a̓xal nim tzʼiib a̓nbʼil resil saʼ lix Hu laj Mormon a a̓n lix kʼulunik ut xk a̓njel li Qaawaʼ Jesukristo saʼ xyanqebʼ laj Nefita, ka c̓hʼin chik chirix lix waklijik chi yoʼyo. Naxkʼut xyaalal li tzolʼlebʼ re li evangelio, naxkʼut chi tzoltzo li kʼuub a̓nbʼil naʼlebʼ re li kolb a̓- ib,̓ ut naxye rehebʼ li winq k a̓ r̓u tento teʼxb a̓anu re xkʼulb a̓l li tuqtuuki-lal saʼ li yu a̓m aʼin, ut li kolb a̓- ibʼ chi junelik saʼ li yu a̓m toj taachalq.

    Chirix naq laj Mormon kixchoy lix tzʼiib a̓hom, kixq a̓xtesi li esil re laj Moroni li ralal, li kitiqok re junjunq li tz a̓qal raatin, ut a a̓n kixmu-qebʼ li perel chʼiichʼ saʼ li Tzuul Kumorah. Saʼ 21 xb e̓ li po Septiembre, 1823, laj Moroni, chi ak k e̓ebʼil chik xloq a̓l ut waklijenaq chi yoʼyo, kix-kʼut ribʼ chiru li Profeet aj Jose Smith, ut kixk e̓ xnaʼlebʼ chirix li najter tzʼiib a̓nbʼil esil, ut naq taa a̓je q̓ xjaltesinkil ru saʼ li aatinob a̓al Ingles.

    Moqon chik keq̓ a̓xtesiman li perel chʼiichʼ re laj Jose Smith, li kijal-tesink re li aatin rikʼin lix maatan ut lix wankilal li Dios. Li tzʼiib a̓nbʼil esil ak puktesinbʼil chik saʼ naab a̓l chi aatinob a̓al, ut wan ajwiʼ chik a a̓n chixkʼutb a̓l xyaalal chi akʼil naq li Jesukristo a a̓n Ralal li yoʼyookil Dios, ut naq chixjunilebʼ li te c̓halq rikʼin ut teʼpaab a̓nq re li chaq r̓abʼ ut li k o̓job a̓nbʼil k a̓njel re lix evangelio te r̓uuq chi koleʼk.

    Chirix li tzʼiib a̓nbʼil esil aʼin li Profeet aj Jose Smith kixye: “Kebʼinye re li komon naq lix Hu laj Mormon a a̓n li hu q a̓xal cho̓lcho̓ ru wan saʼ li ruchicho̓ch,̓ ut a a̓n li taqenaqil pek li xaqab a̓nbʼil wiʼ li qapaab a̓al, ut jun li winq q a̓xal wi c̓hik taaruuq chixjilosinkil ribʼ rikʼin li Dios rikʼin xpaab a̓nkil li naʼlebʼ wan chi sa,̓ chiru k a̓ r̓uhaq chik chi hu.”

  • XTIKIBʼANKIL

    Rochb e̓en laj Jose Smith, li Qaawaʼ kixkanabʼ junlaju chik chirilb a̓l xjunesebʼ ribʼ ebʼ li perel chʼiichʼ oor, ut chi wank choqʼ aj yehol nawom chirix lix yaalalil ut lix diosilal lix Hu laj Mormon. Li aatin keʼxcho̓-lobʼ wiʼ xyaalal wan arin joʼ “Lix Cho̓lob a̓homebʼ li Oxibʼ chi aj Yehol Nawom” ut “Lix Cho̓lob a̓homebʼ li Waqxaqibʼ chi aj Yehol Nawom.”

    Naqatz a̓ama chiru chixjunilebʼ li winq yalaq b a̓r naq te r̓il xsaʼ lix Hu laj Mormon, naq teʼxtzʼil rix saʼ xcho̓ol li naʼlebʼ wan chi sa,̓ tojaʼ ut naq teʼxpatzʼ re li Dios, li Junelik Yuwaʼb e̓j, saʼ lix k a̓b a̓ʼ li Kristo, ma yaal li hu. Ebʼ li nekeʼb a̓anunk re chi joʼkan ut nekeʼpatz o̓k rikʼin paa-b a̓al teʼk e̓heq̓ chixnawba̓l naq yaal ut naq re li Dios, rikʼin lix wankil li Santil Musiq e̓j. (Chiʼilmanq saʼ Moroni 10:3–5.)

    Ebʼ li nekeʼkʼuluk re chi joʼkan li choxahil yaal kʼutbʼil xb a̓an li Loq -̓laj Musiq e̓j teʼxnaw ajwiʼ rikʼin li wankilal ajwiʼ a a̓n naq li Jesukristo a a̓n aj Kolol re li ruchicho̓ch,̓ naq laj Jose Smith a a̓n laj kʼutb e̓sinel ut profeet chiru sa e̓bʼ li rosoʼjik kutan aʼin, ut naq Lix Iglees li Jesukristo rehebʼ laj Santil Paab a̓nel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan a a̓n lix awaʼb e̓jihom li Qaawa,̓ xaqab a̓nbʼil jun sut chik saʼ li ruchicho̓ch,̓ royb e̓ninkil lix kabʼ xkʼulunik li Mesias.

    viii

  • LIX CHʼOLOBʼAHOMEBʼ LI OXIBʼ CHI AJ YEHOL NAWOM

    Chinawmanq saʼ chixjunilebʼ li tenamit, junkab a̓l, aatinob a̓al, ut teepal taawulaq wiʼ li k a̓njel aʼin: Naq laa o̓, saʼ xk a̓b a̓ʼ li rusilal li Dios, Yuwaʼb e̓j, ut li Qaawaʼ Jesukristo, qilomebʼ li perel chʼiichʼ wan wiʼ li tzʼiib a̓nbʼil esil aʼin, a a̓n jun tzʼiib a̓nbʼil esil chirix lix tenamit laj Nefi, ut chirixebʼ ajwiʼ laj Lamanita, ras riitzʼineb,̓ ut chirixebʼ ajwiʼ lix tenamit laj Jared, li ke e̓l chaq saʼ li najt xteramil kabʼl li aatinanbʼil chirix. Ut naqanaw naq jaltesinbʼil ru rikʼin lix maatan ut lix wankilal li Dios, xb a̓an naq lix yaabʼ xkux a a̓n xcho̓lob a̓nk re chiqu; joʼkan naq naqanaw chi cho̓lcho̓ naq yaal li k a̓njel. Ut naqacho̓lobʼ ajwiʼ xyaalal naq qilom li k a̓ r̓u tzʼiib a̓nbʼil chiruhebʼ li perel chʼiich ;̓ ut kʼutbʼil chiqu rikʼin lix wankil li Dios, ut moko re ta winq. Ut naqaye chi tiik ru li qaatin, naq jun lix anjel li Dios kikub e̓ chaq saʼ choxa, ut a a̓n kixk a̓m chaq ut kixk o̓jobʼ chiru li qilob a̓al, joʼkan naq kiqak e̓ reetal ut kiqilebʼ li perel chʼiich,̓ ut li tzʼiib a̓nbʼil chiru, ut naqanaw naq a a̓n xb a̓an li rusilal li Dios Yuwaʼb e̓j, ut li Qaawaʼ Jesukristo, naq kiqil ut naqacho̓-lobʼ xyaalal naq yaal li naʼlebʼ aʼin. Ut a a̓n sachol cho̓olej saʼ qilob a̓al. Aʼut lix yaabʼ xkux li Qaawaʼ kixk e̓ qataqlankil naq taqacho̓lobʼ xyaalal a a̓n; joʼkan ut, re xpaab a̓nkil lix taqlahom li Dios, naqacho̓lobʼ xyaalal li naʼlebʼ aʼin. Ut naqanaw naq wi tiiko chixpaab a̓nkil li Kristo, taqisi chirix li qaqʼ lix kik e̓lebʼ chixjunil li winq, ut tootaweq̓ chi maak a̓ a̓q qatz a̓jnil chiru lix raqleb a̓al aatin li Kristo, ut toowanq rikʼin a a̓n chi junelik saʼ choxa. Ut nimanbʼilaq taxaq ru li Yuwaʼb e̓j, ut li K a̓jolb e̓j, ut li Santil Musiq e̓j, a a̓n junaj chi Dios. Amen.

    Oliver CowderyDavid WhitmerMartin Harris

  • LIX CHʼOLOBʼAHOMEBʼ LI WAQXAQIBʼ CHI AJ YEHOL NAWOM

    Chinawmanq saʼ chixjunil li tenamit, junkab a̓l, aatinob a̓al, ut tee-pal, taawulaq wiʼ li k a̓njel aʼin: Naq laj Jose Smith, alalb e̓j, li kijal-tesin ru li k a̓njel aʼin, kixkʼut chiqu ebʼ li perel chʼiichʼ li aatinanbʼil chirix, li chanchan oor okenaq; ut li jar perel li jaltesinbʼil ru xb a̓an laj Smith aʼin, kiqache̓ʼ rikʼin quq ;̓ ut kiqil li tzʼiib a̓nbʼil chiru, chanchan najter xyiib a̓nkil chixjunil, ut moko nawbʼil ta ru xyiib a̓nkil. Ut aʼin naqacho̓lobʼ xyaalal chi tiik ru li qaatin, naq li Qawaʼ Smith kixkʼut chiqu, xb a̓an naq kiqil ut kiqataqsi, ut naqanaw chi cho̓lcho̓ naq li Qawaʼ Smith wan rikʼin ebʼ li perel chʼiichʼ li xoo a̓atinak wi .̓ Ut naqak e̓ li qak a̓b a̓ʼ re li ruchicho̓ch,̓ re xkʼutb a̓l xyaalal chiru li ruchicho̓chʼ li k a̓ r̓u qilom. Ut ink a̓ʼ nokotikʼtiʼik, li Dios naʼilok re.

    Christian WhitmerJacob WhitmerPeter Whitmer, alalbʼejJohn Whitmer

    Hiram PageJose Smith, yuwa̓bʼejHyrum SmithSamuel H. Smith

  • LIX CHʼOLOBʼAHOM LI PROFEET AJ JOSE SMITH

    in li raatin li Profeet aj Jose Smith chirix lix kʼutunik lix Hu laj Mormon:

    “Naq kiq o̓jyinoʼ saʼ li jun xkaʼk a̓al xb e̓ li po Septiembre [1823] . . . kin o̓k chi tijok ut chi tz a̓amank chiru li Nimajwal Dios. . . .

    “Naq chi joʼkan yookin chixpatzʼb a̓l xk a̓b a̓ʼ li Dios, xink e̓ reetal jun li saqen li kikʼutun saʼ lin warib a̓al, li kiniman toj reetal naq q a̓-xal saqen wi c̓hik li warib a̓al chiru waʼleb,̓ tojaʼ naq kʼutaamil jun li winq chixk a̓tq incha̓at, xaqxo chi kutankil, xb a̓an naq moko wan ta chi cho̓chʼ li roq.

    “Jutju saʼ jun li b a̓atal q a̓xal nim xsaqal ru. Aa̓n jun saqal ru li naq a̓xok re k a̓ r̓uhaq chik li wilom chaq saʼ li ruchicho̓ch ;̓ chi moko nink o̓xla naq k a̓ r̓uhaq saʼ li ruchicho̓chʼ taaruuq ta taakʼutunq chi q a̓xal saq ut lemtzʼunk ru joʼ aʼin. Kʼutkʼu li ruq,̓ ut joʼkan ajwiʼ lix tel, ka c̓hʼinaq chirix lix kux li ruq ;̓ joʼkan ajwiʼ kʼutkʼu li roq, joʼ ajwiʼ lix tzelek, ka c̓hʼin saʼ xb e̓en lix kux li roq. Kʼutkʼu ajwiʼ lix jolom ut lix kux. Kinru chixk e̓eb a̓l reetal naq ka a̓jwiʼ li jun b a̓atal aʼin wan chirix, xb a̓an naq teeto, joʼkan naq kinru chirilb a̓l li re xcho̓ol.

    “Moko ka a̓j ta wiʼ lix b a̓atal q a̓xal saq ru, jun xaqalil b a̓n ink a̓ʼ naru xyeeb a̓l chanru xnimal lix lemtzʼunkil ru, ut li rilob a̓al chanchan ajwiʼ raqʼ kaaq chi yaal. Numtajenaq xsaqenkil ru li warib a̓al, aʼut moko wan ta xsaqenkil ru joʼ li wan chixk a̓tq lix xaqam. Naq kiwil xb e̓en wa kinxuwak, aʼb a̓n saʼ junpaat ki e̓l inxiw.

    “Aa̓n kinixb o̓q rikʼin ink a̓b a̓,̓ ut kixye we naq a a̓n aj k a̓mol esil, taqlanbʼil chaq chiru li Dios wikʼin, ut naq aj Moroni xk a̓b a̓ ;̓ naq li Dios wan jun li k a̓njel tixk e̓ chinb a̓anu; ut naq taawanq ink a̓b a̓ʼ choqʼ chaabʼilal ut choqʼ maaʼusilal saʼ xyanqebʼ chixjunil li tenamit, jun-kab a̓l, ut aatinob a̓al, malaj ut naq usaatinanbʼilaq ut maaʼusaatinan-bʼilaq saʼ xyanqebʼ chixjunil li teepal.

    “Kixye naq wan jun li hu li kʼuulanbʼil saʼ cho̓ch,̓ tzʼiib a̓nbʼil chi-ruhebʼ perel chʼiichʼ oor, li nayehok resilebʼ li ani keʼwan najter saʼ li nimla cho̓chʼ aʼin, ut b a̓r kole e̓lq wiʼ chaq. Kixye ajwiʼ naq lix tz a̓qalil li Evangelio li junelik nakana wan chi sa,̓ joʼ chanru q a̓xtesinbʼil xb a̓an li Kolonel rehebʼ li keʼwan chaq arin najter;

    “Joʼkan ajwi,̓ naq wankebʼ wiibʼ li pek saʼ k o̓nk o̓okil chʼiichʼ plaat—ut ebʼ li pek aʼin, b a̓kʼbʼil rikʼin jun li xramba̓l ru cho̓olej, a a̓n ajwiʼ li Urim ut Tumim nayeeman re—kʼuulanbʼil rochb e̓enebʼ li perel chʼiich ;̓ ut naq li xkʼulb a̓l ut roksinkil li pek aʼin, a a̓n li okenaqebʼ wiʼ «laj ilol naʼleb »̓ najter malaj saʼ junxil kutan; ut naq li Dios kixkawresi re taaʼuxmanq xjaltesinkil ru li hu. . . .

  • LIX CHʼOLOBʼAHOM LI PROFEET AJ JOSE SMITH

    “Joʼkan wi c̓hik, kixye we, naq joq̓ e̓ tinkʼulebʼ li perel chʼiichʼ a a̓n li ki a̓atinak wiʼ—xba̓an naq toj majiʼ nawulak xq e̓hil naq teʼkʼuleq̓—ten-to naq maajun chi aj- u tinkʼut; chi moko li xramba̓l ru cho̓olej rikʼin li Urim ut Tumim; ka a̓jwiʼ rehebʼ li taqlanbʼilin wiʼ chixkʼutb a̓l chiru-heb ;̓ wi ut tinb a̓anu, tinsacheq̓. Naq yoo chi aatinak wikʼin chirixebʼ li perel chʼiich,̓ kiteeliik li kʼutb e̓sinbʼil matkʼ chiru lin k a̓ʼuxl joʼkan naq kinru chirilb a̓l li na a̓jej kʼuulanbʼilebʼ wiʼ li perel chʼiich,̓ ut a a̓n chi k a̓ʼjoʼ xsaqenkil ut xcho̓lcho̓okil ru, joʼkan naq kinnaw wi c̓hik ru li na a̓jej a a̓n naq kinwulak aran.

    “Chirix naq kiyeeman li aatin aʼin, kiwil naq li saqen saʼ li warib a̓al ki o̓k chixchʼutub a̓nkil ribʼ chixk a̓tq lix xaqam li yoo chaq chi aati-nank we, ut joʼkan kixb a̓anu toj reetal naq kikana wi c̓hik saʼ q o̓jyin li warib a̓al, ka a̓jwiʼ chixk a̓tq a a̓n ink a̓,̓ tojaʼ naq saʼ junpaat kiwil chanchan naq kiteeli jun li numlebʼ li nawulak toj saʼ choxa, ut a a̓n kitaqeʼ toj reetal naq kisach chiwu chi tz a̓qal, ut kikana li warib a̓al joʼ chanru naq kiwan chaq naq toj majiʼ naxkʼut ribʼ li choxahil saqen aʼin.

    “Kinkana chi yokyookin chixkʼoxlankil xjalanil li kiwil chaq, ut kʼaʼjoʼ naq sachso inchʼool rikʼin li kʼa r̓u yeebʼil we xbʼaan li jalanil aj kʼamol esil aʼin; tojaʼ ut, naq toj yookin chixkʼoxlankil, saʼ junpaat kink e̓ reetal naq yoo wi c̓hik chi saqenoʼk lin waribʼaal, ut chanchan naq saʼ jun kʼutaamil, li choxahil aj kʼamol esil aʼan wan wi c̓hik chix-kʼatq lin chʼaat.

    “Aʼan kixtikib,̓ ut jun sut chik kixseraqʼi li naʼlebʼ ajwiʼ aʼan li kix-bʼaanu chaq saʼ li xbʼeen xkʼulunik, chi maajun aatin kixjal; ut chirix xbʼaanunkil, kixye resil we li ninqi raqbʼa- aatin li te c̓halq saʼ xbʼeen li ruchichʼoch,̓ rikʼin ninqi sachok xbʼaan weʼej, yokʼlebʼ chʼiich,̓ ut yajel; ut naq te c̓halq li rahil raqbʼa- aatin aʼin saʼ xbʼeen li ruchichʼochʼ chiru li jun tasal tenamit aʼin. Chirix xseraqʼinkil li kʼaʼaq re ru aʼin, kitaqeʼ wi c̓hik joʼ chanru kixbʼaanu chaq junxil.

    “Chirix aʼan, kʼaʼjoʼ naq nekeʼtubʼubʼnak li naʼlebʼ saʼ inkʼaʼuxl, joʼ-kan naq xikenaq chaq li wara saʼ xsaʼ li wu, ut kinumta xsachsookil inchʼool naq yokyookin aran, rikʼin li kʼaʼru kiwil joʼ ajwiʼ kiwabʼi chaq. Aʼut kʼaʼjoʼ wi c̓hik naq kisach inchʼool naq kiwil wi c̓hik laj kʼamol esil aʼan chixkʼatq lin chʼaat, ut kiwabʼi chixnumsinkil, malaj chixyeebʼal wi c̓hik chi akʼil we li naʼlebʼ ajwiʼ li kixye chaq jun-xil, ut kixye ajwiʼ we naq tinwil wib,̓ kixye naq laj Satanas tixyal xqʼe chiwaalenkil (saʼ xkʼabʼaʼ li nebʼaʼil wan wiʼ lix junkabʼal inyu-waʼ) naq tinkʼulebʼ li perel chʼiichʼ re naq tinbʼihomoq̓. Kixye we naq minbʼaanu aʼin, ut kixye we naq maajun chik aj- e naru taa-wanq chiwu saʼ xkʼulbʼalebʼ li perel chʼiich,̓ kaʼajwiʼ re xnimankil xloqʼal li Dios, ut maajun chik ajom kʼeebʼilaq wiʼ inchʼool, kaʼajwiʼ re

    xii

  • LIX CHʼOLOBʼAHOM LI PROFEET AJ JOSE SMITH

    xwaklesinkil lix awaʼbʼejihom Aʼan; wi ut inkʼaʼ joʼkan, moko tinruuq ta chixkʼulbʼaleb .̓

    “Chirix li rox ula a̓nink aʼin, kitaqeʼ wi c̓hik saʼ choxa joʼ junxil chaq, ut kinkana wi c̓hik chixtzʼilb a̓l rix saʼ incho̓ol lix sachb a̓- cho̓olejil li k a̓ r̓u tojaʼ xinkʼul chaq; ut tojaʼ junpaataq chik xtaqik rox sut li cho-xahil aj k a̓mol esil wikʼin, kitzentzereb a̓k li tzoʼ xul, ut kintaw naq saqewk re li kutan, joʼkan naq chiru chixjunil tanaʼ li q o̓jyin yooko chaq chi aatinak.

    “Ka c̓hʼin chik chirix a a̓n kinwakli chaq saʼ lin ch a̓at, ut joʼ k a̓yna-qin, kin o̓k chixb a̓anunkil li k a̓njel na a̓jeʼ saʼ li kutan a a̓n; aʼut naq kin-yal inq e̓ chi k a̓njelak joʼ saʼ jalanebʼ chik li kutan, kintaw naq osoʼjenaq inmetz e̓w, joʼkan naq chi jun waakaj moko kiru ta chiwu. Lin yuwa,̓ li yoo chaq chi k a̓njelak wochb e̓en, kixk e̓ reetal naq moko sa ta wankin, ut kixye we naq tinxik saʼ kabʼl. Xkohin ut xik raj we saʼ kabʼl, aʼb a̓n naq tinq a̓x raj lix korralil li cho̓chʼ li wanko wi,̓ kilaj inmetz e̓w chi tz a̓qal, ut kint a̓neʼ chi cho̓chʼ chi maak a̓ʼ inkawilal, ut chiru junpaat maak a̓ʼ tz a̓qal kiweek a̓.

    “Li xb e̓en najultikoʼ we chirix a a̓n, a a̓n naq jun lix yaabʼ kuxej yoo chi aatinak wikʼin, ut chixpatzʼb a̓l ink a̓b a̓ .̓ Kinʼilok taqeq̓, ut kink e̓ reetal laj k a̓mol esil ajwiʼ a a̓n, xaqxo chi taqenaq saʼ xb e̓en injolom, ut sutsu chi saqen joʼ junxil. Tojaʼ naq kixseraqʼi wi c̓hik we chixjunil li k a̓ r̓u kixseraqʼi chaq we saʼ li q o̓jyin xnume,̓ ut kinixtaqla chi xik rikʼin lin yuwaʼ ut chixyeeb a̓l re li kʼutb e̓sinbʼil matkʼ ut li taqlahom li kinkʼul chaq.

    “Laaʼin kin a̓bʼin chiru; kinsutqʼi rikʼin lin yuwaʼ saʼ li cho̓ch,̓ ut kinnumsi resil chixjunil re a a̓n. Aa̓n kixye we naq a a̓n re li Dios, ut kixye we naq tinxik ut tinb a̓anu li taqlanbʼilin wiʼ xb a̓an laj k a̓mol esil. Laaʼin kin e̓l chaq saʼ li cho̓ch,̓ ut xkohin saʼ li na a̓jej b a̓r yeebʼil we xb a̓an laj k a̓mol esil naq kʼuulanbʼilebʼ li perel chʼiich ;̓ ut rikʼin naq cho̓lcho̓ ru li kʼutb e̓sinbʼil matkʼ kiwil chaq chirix, kinnaw ru li na a̓jej tz a̓qal naq kinwulak aran.

    “Moko najt ta rikʼin li k a̓leb a̓al Manchester, saʼ li Condado Ontario, Nueva York, wan jun li tzuul najt b a̓yaq xteram, ut naxq a̓x xteramebʼ li joʼ kʼihal wankebʼ saʼ li na a̓jej a a̓n. Chiru li tzuul a a̓n saʼ xjayal li rokeb a̓al saq e̓, moko najt ta rikʼin lix b e̓en, rub e̓l jun li pek nim b a̓-yaq xsiram, wankebʼ li perel chʼiich,̓ k o̓jk o̓okebʼ saʼ jun li kaxon pek. Li pek a a̓n tʼikt o̓ xpimal saʼ xyi ut t o̓rt o̓ xyi saʼ xb e̓en, ut jay lix k a̓tq, joʼkan naq lix yi nakʼutun saʼ xb e̓en li cho̓ch,̓ aʼut lix k a̓tq muqmu rub e̓l cho̓chʼ chixsutam.

    “Chirix risinkil li cho̓ch,̓ xintaw jun li che ,̓ li kinchʼik rub e̓l lix k a̓tq li pek, ut rikʼin xmetz e̓wankil wibʼ b a̓yaq, kinwaklesi. Kinʼilok chi sa,̓ ut aran chi yaal kiwilebʼ li perel chʼiich,̓ li Urim ut Tumim, ut

    xiii

  • LIX CHʼOLOBʼAHOM LI PROFEET AJ JOSE SMITH

    li xramba̓l ru cho̓olej, joʼ kixye chaq laj k a̓mol esil. Li kaxon li k o̓j-k o̓okebʼ wiʼ kiyiib a̓man rikʼin xk o̓job a̓nkil li jar pek saʼ jun paay chi chun. Saʼ rit li kaxon xeʼtusub a̓ak wiibʼ pek chi jalpaqinbʼil rikʼin li kaxon, ut saʼ xb e̓enebʼ li pek a a̓n k o̓jk o̓okebʼ li perel chʼiichʼ ut li k a̓ a̓q chik ru wan rikʼineb .̓

    “Kinyal inqʼe chirisinkil, aʼbʼanan kiyeheʼ we naq xbʼaan laj kʼamol esil naq inkʼaʼ tinwisi, ut kiyeheʼ wi c̓hik we naq toj majiʼ nawulak xqʼehil re risinkil, chi moko taawulaq toj teʼnumeq̓ kaahibʼ chihabʼ chirix li kutan aʼan; aʼut kixye we naq tinchalq saʼ li naʼajej aʼan tzʼa-qal saʼ jun chihabʼ chik chirix aʼan, ut aran toxinixtaw, ut joʼkan yoo-qin chixbʼaanunkil toj reetal naq tixtaw xqʼehil xkʼulbʼalebʼ li perel chʼiich .̓

    “Joʼkan ut, joʼ chanru naq taqlanbʼilin, xkohin saʼ rosoʼjik li junjunq chihab,̓ ut rajlal sut kintaw aran laj kʼamol esil aʼan, ut rikʼin aʼan kin-kʼul intzolbʼal ut innaʼlebʼ rajlal sut naq kooʼaatinak, chirix kʼa r̓u ok re li Qaawaʼ chixbʼaanunkil, ut chan ru ut kʼa r̓u chi naʼlebʼ taab e̓resi-manq wiʼ lix awaʼb e̓jihom sa e̓bʼ li rosoʼjikil kutan. . . .

    “Moqon kiwulak xqʼehil naq tinkʼulebʼ li perel chʼiich,̓ li Urim ut Tumim, ut li xrambʼal ru chʼoolej. Saʼ wiibʼ xkaʼkʼaal xbʼe li po Sep-tiembre, jun mil waqxaqibʼ cient rikʼin wuqubʼ xkaʼkʼaal, chirix xik joʼ kʼaynaqin saʼ rosoʼjik li jun chik chihabʼ saʼ li naʼajej kʼuulanbʼi-lebʼ wi ,̓ li choxahil aj kʼamol esil aʼan kixqʼaxtesihebʼ we, ut kixkʼe inchaqʼrabʼinkil chi joʼkaʼin: naq laaʼin tento saʼ inbʼeen xkʼuulanki-leb ;̓ ut naq wi tinkanabʼebʼ chi sachk chi yal joʼmaajo ,̓ malaj rikʼin naq inkʼaʼ xinyal inqʼe, tinʼisiiq chaq; aʼbʼanan wi tinmetzʼewa anchal wibʼ chixkʼuulankil toj reetal naq aʼan, laj kʼamol esil, tixpatzʼ wi c̓hik, teʼkole q̓.

    “Saʼ junpaat kintaw xyaalal kʼaʼut naq kinkʼul xnimal inchaqʼ-rabʼinkil naq tinkʼuula, ut kʼaʼut naq laj kʼamol esil kixye naq chirix naq xinbʼaanu li kʼaʼru tenebʼanbʼil saʼ wuq ,̓ aʼan tixpatzʼ xkʼulbʼal wiʼ-chik. Xbʼaan naq tojaʼ taanaweq̓ naq wankebʼ wikʼin, naq wankebʼ li qʼaxal keʼxmetzʼewa ribʼ chixmaqʼbʼal chiwu. Joʼ kʼihal li bʼalaqʼil naʼlebʼ keʼru chixkʼoxlankil, keʼxbʼaanu choqʼ re li ajom aʼan. Kʼaʼjoʼ naq kirahoʼ ut kiniman li rahobʼtesink, ut rajlal wankebʼ li chʼuut chi tenamit li ajʼookebʼ ru chixmaqʼbʼal chiwu, wi ta raj xeʼru. Aʼut saʼ xkʼabʼaʼ lix chaabʼilal xnaʼlebʼ li Dios, keʼkana saʼ wuqʼ toj reetal naq kinchoy xbʼaanunkil rikʼinebʼ li kʼaʼru tenebʼanbʼil saʼ wuq .̓ Naq joʼ chanru ak kʼuubʼanbʼil, laj kʼamol esil kixpatz ,̓ laaʼin kinqʼaxtesi chi-ru, ut wan rikʼin aʼan toj saʼ li kutan aʼin, aʼan li wiibʼ xbʼe li po Mayo, jun mil waqxaqibʼ cient rikʼin waqxaqlaju xkakʼal.”

    Re rilbʼal jun li esil tzʼaqal wi c̓hik, chiʼilmanq saʼ Jose Smith—Resi-lal saʼ li Qʼol Nim Xtzʼaq.

    xiv

  • LIX CHʼOLOBʼAHOM LI PROFEET AJ JOSE SMITH

    Li najter tzʼiibʼanbʼil esil, isinbʼil chaq chi joʼkan saʼ li chʼochʼ joʼ lix yaabʼ xkux jun tenamit li yoo chaq chi aatinak saʼ poqs, ut jaltesin-bʼil ru saʼ li akʼil aatinobʼaal xbʼaan lix maatan ut lix wankilal li Dios, joʼ chanru chʼolobʼanbʼil xbʼaan ajwiʼ li Dios, kipuktesiman chiru li ruchichʼochʼ xbʼeen wa saʼ Ingles saʼ li chihabʼ 1830, joʼ The Book of Mormon.

    xv

  • JUN CHʼINA CHʼOLOBʼANBʼIL AATIN CHIRIX LIX HU LAJ MORMON

    Lix Hu laj Mormon a a̓n jun li loqʼlaj tzʼiib a̓nbʼil esil chirixebʼ li tenamit li keʼwan najter America ut kitzʼiib a̓man chiru perpookil chʼiich .̓ Aa̓nebʼ aʼin junjunq li kiʼisiik chaq wiʼ li esilal: 1. Ebʼ lix Perel Chʼiichʼ laj Nefi, ut wiibʼ paay a a̓n: ebʼ li perel chʼiichʼ

    li kokʼ ru ut ebʼ li perel chʼiichʼ li ninq ru. Li xb e̓en, a a̓n na a̓ati-nak chirix k a̓ a̓q re ru re li musiq e̓j, ut lix k a̓njelebʼ ut lix kʼutu-mebʼ li profeet, ut li xkabʼ q a̓xal wi c̓hik naxye resil li k a̓ r̓u yoo chi kʼulmank sa e̓bʼ li tenamit a a̓n (1 Nefi 9:2–4). Chirix b a̓n lix kutankil laj Mosiah, sa e̓bʼ li perel chʼiichʼ li ninq ru wan ajwiʼ li naʼlebʼ re li musiq e̓j li nim xwankil.

    2. Ebʼ lix Perel Chʼiichʼ laj Mormon, b a̓r wiʼ laj Mormon kixk o̓s ru li k a̓ r̓u wan sa e̓bʼ lix perel chʼiichʼ laj Nefi li ninq ru, ut kixye kʼiila aatin chirix. Chiruhebʼ li perel chʼiichʼ aʼin wan ajwiʼ li esil kixtzʼiib a̓ laj Mormon, ut junjunq aatin kixtiq laj Moroni li ralal.

    3. Ebʼ lix Perel Chʼiichʼ laj Eter, li nekeʼxye resilebʼ laj Jaredita. Li esil aʼin kik o̓seʼ ru xb a̓an laj Moroni, ut kixtiq ajwiʼ junjunq aatin kixtzʼiib a̓ a a̓n, ut kixchʼutubʼ li tzʼiib a̓nbʼil esil aʼin rikʼin li nimla esil, ut “lix Hu laj Eter” kixk e̓ choqʼ xk a̓b a̓ .̓

    4. Ebʼ li Perel Chʼiichʼ Bronce keʼk a̓meʼ xb a̓an lix tenamit laj Lehi naq ke e̓l chaq Jerusalen 600 chihabʼ ma nayoʼla li Kristo. Saʼ a a̓n wan “roʼichal xhu laj Moises, . . . ut joʼkan ajwiʼ li resilebʼ laj Judio tzʼiib a̓nbʼil chalen chaq saʼ xtiklajik, toj reetal . . . naq kitik-la rawaʼb e̓jil laj Sedekias, li rey saʼ xb e̓en Juda; ut joʼkan ajwiʼ lix profeetil aatinebʼ li santil profeet” (1 Nefi 5:11–13). Kʼiila raqal isinbʼil chaq sa e̓bʼ li perel chʼiichʼ aʼin, wan wiʼ li raatin laj Isaias ut xkomonebʼ chik li profeet re li Santil Hu ut li moko wankebʼ ta saʼ li Santil Hu, nekeʼtawman saʼ lix Hu laj Mormon.

    Saʼ lix Hu laj Mormon wan oʼlaju raqal malaj jachal, hu ajwiʼ neke -̓yeheʼ re (ka a̓jwiʼ jun ink a̓ʼ), ut lix kʼihalebʼ k e̓ebʼil xk a̓b a̓ʼ joʼ chanru xk a̓b a̓ʼ li xb e̓enil li kitzʼiib a̓n re. Li xb e̓en siir chi hu (waqibʼ chi hu, li naraqeʼ rikʼin Omni) a a̓n li aatin sa e̓bʼ lix perel chʼiichʼ laj Nefi li kokʼ ru, chi jaltesinbʼil ru. Saʼ xyanq li hu Omni rikʼin li hu Mosiah wan jun raqal, li Raatin laj Mormon xk a̓b a̓ .̓ Li jun raqal aʼin naxjunaji li esil tzʼiib a̓nbʼil chiruhebʼ li perel chʼiichʼ li kokʼ ru rikʼin lix tzʼiib a̓hom laj Mormon k o̓sbʼil wiʼ ru li aatin sa e̓bʼ li perel chʼiichʼ li ninq ru.

    Li jun siir q a̓xal nim, li natikla rikʼin Mosiah ut naraqeʼ rikʼin lix wuq xcho̓l Mormon, a a̓n lix tzʼiib a̓hom laj Mormon k o̓sbʼil wiʼ ru ebʼ

  • CHʼINA CHʼOLOBʼANBʼIL AATIN

    lix perel chʼiichʼ laj Nefi li ninq ru. Li jun siir saʼ rosoʼjik, li natikla rikʼin lix waqxaq cho̓l li hu Mormon toj saʼ rosoʼjik li hu, tzʼiib a̓nbʼil xb a̓an laj Moroni ralal laj Mormon, li kichoyok xtzʼiib a̓nkil resil lix yu a̓m lix yuwa,̓ tojaʼ naq kixtzʼiib a̓ chi k o̓sbʼil ru li resilebʼ laj Jaredita (a a̓n lix hu laj Eter), ut moqon kixtiq li aatin li nawbʼil ru joʼ lix hu laj Moroni.

    Naq wan tanaʼ 421 chihabʼ xyoʼlajik li Kristo, laj Moroni, a a̓n aj cho̓-tonel rehebʼ li profeet aj yehol esil, kixk e̓ xtz a̓pb a̓l li loqʼlaj tzʼiib a̓nbʼil esil, ut kixmuq choqʼ re li Qaawa,̓ re taak e̓heq̓ chi kʼutmank saʼ rosoʼjik li kutan, joʼ chanru yeebʼil chi junxilaj xb a̓an lix yaabʼ xkux li Qaawaʼ rikʼin xtzʼuumalebʼ re lix najter profeet. Saʼ 1823 chihabʼ xyoʼlajik chaq li Kristo, laj Moroni, ak waklijenaq chik chi yoʼyo, kirula a̓ni li Profeet aj Jose Smith ut moqon kixq a̓xtesi re li k a̓ r̓u tzʼiib a̓nbʼil chiruhebʼ li perel chʼiich .̓

    Chirix lix kʼuubʼlajik li hu aʼin: Li xb e̓enil perel re xjolomil li aatin, li nachal xb e̓enil chiru xperelil li k a̓ r̓u wan saʼ li hu, kiʼisiman chaq saʼ li perel chʼiichʼ ut a a̓n ajwiʼ jun raqal li santil tzʼiib a̓hom. Lix tikib a̓n-kilebʼ li cho̓l saʼ li hu li moko tzʼiib a̓nbʼilebʼ ta saʼ cursiva, joʼ li wan saʼ 1 Nefi ut saʼ Mosiah cho̓l 9, a a̓nebʼ ajwiʼ xkomon li santil tzʼiib a̓-hom. Lix tikib a̓nkilebʼ li cho̓l saʼ li hu li wankebʼ saʼ cursiva moko ke e̓l ta chaq saʼ li xb e̓enil tzʼiib a̓hom aʼut wankebʼ choqʼ jun li tenqʼ saʼ li tzolok.

    Wan junjunq li aatin moko tz a̓qal ta li tawbʼil saʼ lix Hu laj Mormon li napuktesiman junxil saʼ Ingles. Saʼ li jun puktesink aʼin, kʼuub a̓n-bʼil li aatin re tixk a̓m ribʼ rikʼin li hu kitzʼiib a̓man chi uq e̓j naq majiʼ napuktesiman, ut rikʼin li puktesink kib a̓anuman saʼ xtiklajik, li kʼuub a̓nbʼil xb a̓an li Profeet aj Jose Smith.

    xvii

  • EBʼ L I JAL A M- U UCH

  • Li Qaawaʼ JesukristoB o̓nbʼil xb a̓an laj Heinrich Hofmann

  • Li Profeet aj Jose SmithB o̓nbʼil xb a̓an laj Alvin Gittins

    Chiʼilmanq “Lix Chʼolobʼahom li Profeet aj Jose Smith,” ebʼ li perel ix–xii

  • Laj L

    ehi n

    axta

    w li

    liah

    ona

    Bo̓n

    bʼil

    xba̓a

    n la

    j Arn

    old

    Frib

    erg

    Chi

    ʼilm

    anq

    1 N

    efi 1

    6, e

    bʼ li

    per

    el 4

    4–48

  • Laj Lehi ut lix tenamit nekeʼwulak saʼ li yeechiʼinbʼil chʼochʼB o̓nbʼil xb a̓an laj Arnold FribergChiʼilmanq 1 Nefi 18, ebʼ li perel 54–57

  • Laj A

    lma

    naku

    bʼsin

    haʼ

    saʼ l

    i Haʼ

    Mor

    mon

    Bo̓n

    bʼil

    xba̓a

    n la

    j Arn

    old

    Frib

    erg

    Chi

    ʼilm

    anq

    Mos

    iah

    18, e

    bʼ li

    per

    el 2

    44–2

    48

  • Laj Samuel aj Lamanita naʼaatinak joʼ profeetB o̓nbʼil xb a̓an laj Arnold Friberg

    Chiʼilmanq Helaman 16, ebʼ li perel 560–563

  • Li Je

    sukr

    isto

    naru

    laʼan

    i li c

    hʼoch

    ʼ Am

    erica

    Bo̓n

    bʼil

    xba̓a

    n la

    j Joh

    n Sc

    ott

    Chi

    ʼilm

    anq

    3 N

    efi 1

    1, e

    bʼ li

    per

    el 5

    92–5

    96

  • Laj Moroni naxmuq lix tzʼiibʼanbʼil esilebʼ laj NefitaB o̓nbʼil xb a̓an laj Tom Lovell

    Chiʼilmanq Mormon 8, ebʼ li perel 664–669

  • CHʼOL 1

    Laj Nefi naxtikibʼ xtzʼiibʼankil re-sil lix tenamit—Laj Lehi naril saʼ kʼutbʼesinbʼil matkʼ jun xaqal li xam ut naril xsaʼ jun li hu wan wiʼ pro-feetil aatin—Naxnima ru li Dios, naxye chirubʼeetal resil lix kʼulunik li Mesias, ut naxchʼolobʼ joʼ pro-feet lix sachlijik Jerusalen—Nara-hobʼtesiik xbʼaanebʼ laj Judio. Wan na 600 chihabʼ ma nayoʼla li Kristo.

    LAAʼIN, aj a Nefi, rikʼin naq kinyoʼla chaq rikʼin b chaa-bʼil c naʼb e̓j yuwaʼb e̓j, joʼkan naq

    d kintzoleʼ ka c̓hʼinaq saʼ chixju-nil lix nawom lin yuwa;̓ ut rikʼin naq wilom kʼiila e cha̓ a̓jkilal chiru xb e̓hil lin kutan, aʼut k a̓ʼjoʼ ajwiʼ naq usilanbʼilin xb a̓an li Qaawaʼ chiru chixjunil lin kutan; relik chi yaal, wanjenaq xnimal inna-wom chirix lix chaabʼilal ut lix f muqmuukil naʼlebʼ li Dios, jo -̓kan naq g nintzʼiib a̓ resil lin b a̓a-nuhom chiru lin kutan.

    2 Relik chi yaal, nintzʼiib a̓ jun esil saʼ li a raatinob a̓al inyuwa,̓ a a̓n ajwiʼ lix nawomebʼ laj Judio, ut li raatinob a̓alebʼ laj Egipcio.

    1 1 a KʼUTUL RAQAL: Nefi, ralal laj Lehi.

    b Prov. 22:1. c Tz. ut S. 68:25, 28.

    KʼUTUL RAQAL: Naʼb e̓j yuwaʼb e̓j.

    d Enos 1:1; Mos. 1:2–3. KʼUTUL RAQAL: Kʼutuk, tzolonel.

    e KʼUTUL RAQAL: Chʼaʼajkilal.

    f KʼUTUL RAQAL:

    Xmuqmuukil naʼlebʼ li Dios.

    g KʼUTUL RAQAL: Loqʼlaj hu (ebʼ li).

    2 a Mos. 1:2–4; Morm. 9:32–33.

    LI XBʼEEN XHU LAJ NEFILI RAWAʼBʼEJIL UT LIX KʼANJEL

    Jun esil chirix laj Lehi ut li xSariah li rixaqil, ut ebʼ li kaahibʼ chi ralal, li nekeʼxkʼabʼaʼin, (natikibʼan li asbʼej) laj Laman, laj Lemuel, laj Sam, ut laj Nefi. Li Qaawaʼ naxye re laj Lehi naq chiʼelq chaq saʼ li chʼochʼ Jerusalen, xbʼaan naq joʼ profeet naraatinahebʼ li tenamit chirix lix maaʼusilaleb ,̓ ut nekeʼxsikʼ risinkil lix yuʼam. Nabʼeek oxibʼ kutan chiru li yamyookil chʼochʼ rochbʼeen lix junkabʼal. Laj Nefi naxkʼamebʼ li ras chirix ut nasutqʼi saʼ li chʼochʼ Jerusalen re xtawbʼal li tzʼiibʼanbʼil esil rehebʼ laj Judio. Resilal li rahilal keʼxkʼul. Nekeʼx-kʼul choqʼ rixaqilebʼ lix rabʼin laj Ismael. Nekeʼxik chiru yamyookil chʼochʼ rochbʼeenebʼ lix junkabʼal. Lix rahilalebʼ ut lix chʼaʼajkilalebʼ chiru yamyookil chʼoch .̓ Lix jayalil lix bʼeenikeb .̓ Nekeʼwulak saʼ li nimla ha .̓ Nekeʼxpoʼresi xchʼool li ras laj Nefi rikʼin. Aʼan nax-sachebʼ xnaʼleb ,̓ ut naxyiibʼ jun li jukub .̓ Naabʼalil nekeʼxkʼe choqʼ xkʼabʼaʼ li naʼajej. Nekeʼxqʼax li nimla haʼ toj reetal nekeʼwulak saʼ li yeechiʼinbʼil chʼoch ,̓ ut wan xkomon li naʼleb .̓ Aʼin joʼ chanru li esil kixye laj Nefi; malaj saʼ jalan chik aatin, laaʼin, aj Nefi, kintzʼiibʼank re li esil aʼin.

  • 21 NEFI 1:3–13

    3  Ut ninnaw naq li esil nin-tzʼiib a̓ a yaal, ut nintzʼiib a̓ rikʼin tz a̓qal li wuq,̓ ut nintzʼiib a̓ joʼ chanru lin nawom.4  Xbʼaan naq kikʼulman saʼ

    xtiklajik li a xbʼeen chihabʼ li ra-waʼbʼejil laj b Sedekias, li rey saʼ xbʼeen Juda, (lin yuwa,̓ aj Lehi, wanjenaq chaq c Jerusalen chi-ru chixjunil lix kutan); ut saʼ li chihabʼ ajwiʼ aʼan keʼkʼulun kʼiila d profeet, keʼxchʼolobʼ joʼ profeet chiru li tenamit naq tento teʼx-jal xkʼaʼuxl, malaj ut li nimla te-namit e Jerusalen tento taasach-manq.

    5  Joʼkan ut, kikʼulman naq lin yuwa,̓ aj a Lehi, naq yoo chi xik kitijok chiru li Qaawa,̓ relik chi yaal, chi anchal ajwiʼ lix b cho̓ol, chirix lix tenamit.

    6 Ut naq kitijok chiru li Qaawa,̓ kikʼulman naq kichal jun a xaqal li xam, kikana chiru, saʼ xbʼeen jun li pek; ut naabʼal li kiril ut ki-rabʼi; ut saʼ xkʼabʼaʼ li kʼaʼru kiril ut kirabʼi kisiksot ut kichenchot chi numtajenaq.

    7 Ut kikʼulman naq kisutqʼi saʼ tz a̓qal li rochoch aran Jerusalen; ut kixkʼut ribʼ chiru lix ch a̓at, chi

    a numtajenaq li Musiq e̓j rikʼin, joʼ ajwiʼ li k a̓ a̓q re ru kiril chaq.

    8 Ut naq numtajenaq chi joʼkan li Musiq e̓j rikʼin, kik a̓meʼ saʼ jun li a kʼutb e̓sinbʼil matk ,̓ joʼkan naq kiril chi b teeliik li choxa, ut kix-k o̓xla naq kiril li Dios k o̓jk o̓ saʼ xb e̓en lix k o̓jarib a̓al, sutsu xb a̓a-nebʼ kʼiila chʼuut chi anjel maak a̓ʼ rajlankileb,̓ wankebʼ chi bʼichank ut chixnimankil ru lix Dios.

    9 Ut kikʼulman naq kiril Jun li yoo chaq chi kub e̓ek saʼ xyi cho-xa, ut kiril naq lix a lemtzʼunkil ru naxq a̓x xlemtzʼunkil li saq e̓ saʼ waʼleb .̓

    10  Ut kiril ajwiʼ a kabʼlaju chik yookebʼ chaq chixtaaqenkil, ut lix kutankilebʼ naxq a̓x xkutan-kilebʼ li chahim chiru li heelam.

    11 Ut keʼkub e̓ chaq ut koxe e̓elq chiru lix b e̓en li ruchicho̓ch ;̓ ut kichal li xb e̓enil ut kixaqli chiru lin yuwa,̓ ut kixk e̓ jun li a hu re, ut kixye re naq taaril li tzʼiib a̓n-bʼil.

    12  Ut naq toj yoo chirilb a̓l li tzʼiib a̓nbʼil, kikʼulman naq ki-nujob r̓esiik rikʼin lix a Musiqʼ li Qaawa.̓

    13 Ut kiril li tzʼiib a̓nbʼil, kixye: 3 a 1 Ne. 14:30;

    Mos. 1:6; Eter 5:1–3; Tz. ut S. 17:6.

    4 a 598 chihabʼ rub e̓laj li Kristo; chiʼilmanq Tuslebʼaal Chihabʼ saʼ li apendice.

    b 2 Kro. 36:10; Jer. 52:3–5; Omni 1:15.

    c 1 Kro. 9:3. d 2 Rey. 17:13–15;

    2 Kro. 36:15–16; Jer. 7:25–26.

    KʼUTUL RAQAL: Profeet. e Jer. 26:18;

    2 Ne. 1:4; Hel. 8:20.

    5 a KʼUTUL RAQAL: Lehi, xyuwaʼ laj Nefi.

    b Stgo. 5:16. 6 a Exo. 13:21;

    Hel. 5:24, 43; Tz. ut S. 29:12; JS—R 1:16.

    7 a Dan. 10:8; 1 Ne. 17:47; Mois. 1:9–10;

    JS—R 1:20. 8 a 1 Ne. 5:4.

    KʼUTUL RAQAL: Kʼutb e̓sinbʼil matk .̓

    b Esek. 1:1; Hech. 7:55–56; 1 Ne. 11:14; Hel. 5:45–49; Tz. ut S. 137:1.

    9 a JS—R 1:16–17. 10 a KʼUTUL RAQAL:

    Apostol. 11 a Esek. 2:9. 12 a Tz. ut S. 6:15.

  • 3 1 NEFI 1:14–19

    Rahilal, rahilal saʼ xbe̓en Jerusa-len, xba̓an naq wilom laa a tz e̓q-be̓etalil! Relik chi yaal, kʼiila na -̓lebʼ kiril lin yuwaʼ chi tzʼiib a̓nbʼil chirix b Jerusalen—naq taasach-manq, ut li ani wankebʼ aran; naaba̓l te o̓soq̓ xba̓an li yokʼlebʼ chʼiich,̓ ut naaba̓l c teʼk a̓meq̓ chi preexil Babilonia.

    14 Ut naq ak kiril inyuwaʼ kʼiila kʼaʼaq re ru ninq ut sachol chʼoo-lej chi tzʼiibʼanbʼil ut rikʼin xnaqʼ ru, kikʼulman naq kixjap re chix-yeebʼal kʼiila aatin re li Qaawa,̓ joʼ li we :̓ Ninq ut sachol chʼoolej laa kʼanjel, at Qaawaʼ Dios Ni-majwal! Laa kʼojaribʼaal taqenaq chaq saʼ choxa, ut laa wankilal, ut laa chaabʼilal, ut laa wuxtaan wan saʼ xb e̓enebʼ chixjunil li wankebʼ saʼ ruchichʼoch ;̓ ut saʼ xkʼabʼaʼ naq aj uxtaanat, inkʼaʼ taakanab e̓bʼ li ani a nekeʼkʼulun aawikʼin naq teʼosoq̓.

    15 Ut joʼkaʼin li raatin lin yuwaʼ saʼ xnimankil ru lix Dios; xb a̓an naq kisahoʼ li raam, ut kinujak anchal lix cho̓ol, saʼ xk a̓b a̓ʼ li k a̓ a̓q re ru kiril chaq, relik chi yaal, li kixkʼut chaq li Qaawaʼ chiru.

    16 Ut anajwan laaʼin, aj Nefi, in-k a̓ʼ nink e̓ resil chixjunil li k a̓ a̓q re ru xtzʼiib a̓ lin yuwa,̓ xb a̓an naq kʼiila k a̓ a̓q re ru xtzʼiib a̓ li kiril chi kʼutb e̓sinbʼil ut sa e̓bʼ li

    matk ;̓ ut xtzʼiib a̓ ajwiʼ kʼiila k a̓ a̓q re ru a kixcho̓lobʼ joʼ profeet ut kixye rehebʼ li ralal xk a̓jol, li in-k a̓ʼ tink e̓ resil chixjunil.

    17 Aʼb a̓nan tink e̓ resil lin b a̓a-nuhom chiru lin kutan. K e̓ho-maq reetal, nintzʼiib a̓ chi k o̓sbʼil ru li esil kixtzʼiib a̓ lin yuwa,̓ chi-ruhebʼ perel chʼiichʼ li kinyiibʼ rikʼin tz a̓qal li wuq ;̓ joʼkan ut, chirix naq tinchoy a xk o̓sb a̓l ru li b esil kixtzʼiib a̓ lin yuwa,̓ tink e̓ resil lin yu a̓m laaʼin.

    18 Joʼkan ut, nawaj raj naq tee-naw, naq chirix naq li Qaawaʼ xkʼut xkʼihal li sachba̓- cho̓olejil naʼlebʼ aʼin chiru lin yuwaʼ aj Lehi, relik chi yaal, chirix lix a sachlijik Jerusalen, k e̓homaq reetal naq aa̓n xkoo̓ saʼ xyanqebʼ li tenamit, ut ki o̓k chi b aatinak joʼ profeet, ut chixcho̓loba̓nkil chiruhebʼ li k a̓ a̓q re ru kiril joʼ ajwiʼ li kirabʼi chaq.

    19 Ut kikʼulman naq ebʼ laj Judio a ke r̓eetzʼu xb a̓an li k a̓ a̓q re ru kixcho̓lobʼ chaq chirixeb,̓ xb a̓an naq kixcho̓lobʼ chaq chi yaal chi-rix lix maaʼusilalebʼ ut lix tz e̓q-b e̓etalileb,̓ ut kixcho̓lobʼ xyaalal naq li k a̓ a̓q re ru kiril ut kirabʼi chaq, joʼ ajwiʼ li k a̓ r̓u kiril chaq chi tzʼiib a̓nbʼil saʼ li hu, naxkʼut-b e̓si chi cho̓lcho̓ chirix lix kʼu-lunik jun li b Mesias, joʼ ajwiʼ lix tojb a̓l rix li ruchicho̓ch.̓

    13 a 2 Rey. 24:18–20; 2 Kro. 36:14.

    b 2 Rey. 23:27; 24:2; Jer. 13:13–14; 2 Ne. 1:4.

    c 2 Rey. 20:17–18; 2 Ne. 25:10; Omni 1:15.

    14 a Alma 5:33–36; 3 Ne. 9:14.

    16 a 1 Ne. 7:1. 17 a 1 Ne. 9:2–5. b 1 Ne. 6:1–3; 19:1–6;

    2 Ne. 5:29–33; Tz. ut S. 10:38–46.

    18 a 2 Ne. 25:9–10;

    Tz. ut S. 5:20. b KʼUTUL RAQAL:

    Profeetil aatin, aatinak joʼ profeet.

    19 a 2 Kro. 36:15–16; Jer. 25:4; 1 Ne. 2:13; 7:14.

    b KʼUTUL RAQAL: Mesias.

  • 41 NEFI 1:20–2:6

    20 Ut naq ebʼ laj Judio ke r̓abʼi li k a̓ a̓q re ru aʼin, keʼjosq o̓ʼ rikʼin a a̓n; relik chi yaal, joʼ chanru aj-wiʼ chaq rikʼinebʼ li profeet najter, li a ke r̓isi chaq, ut keʼxkuti chaq chi pek, ut keʼxkamsi chaq; ut keʼxsikʼ ajwiʼ lix yu a̓m a a̓n, re teʼ-risi. Aʼut k e̓homaq reetal, laaʼin, aj Nefi, tinkʼut cheru naq ebʼ lix qʼunil b uxtaan li Qaawaʼ wankebʼ saʼ xb e̓enebʼ chixjunilebʼ li kix-sikʼ ru, saʼ xk a̓b a̓ʼ lix paab a̓aleb,̓ re xk e̓eb a̓l xkawilebʼ xmetz e̓w toj reetal naq teʼwanq xwankil chi koleʼk.

    CHʼOL 2

    Laj Lehi naxkʼam lix junkabʼal chiru yamyookil chʼochʼ chixkʼatq li Kaqi Palaw—Nekeʼxkanabʼ li kʼaʼaq re ru wan rehebʼ—Laj Lehi naxqʼaxtesi jun li mayej chiru li Qaawaʼ ut naxkʼut chiruhebʼ li ra-lal naq teʼxpaabʼ li taqlahom—Laj Laman ut laj Lemuel nekeʼxwechʼi rix lix yuwaʼ—Laj Nefi naʼabʼin chiru, ut natijok chi wan xpaa-bʼaal; li Qaawaʼ naʼaatinak rikʼin, ut nasikʼeʼ ru re taqlank saʼ xbʼee-nebʼ li ras. Wan na 600 chihabʼ ma nayoʼla li Kristo.

    Xba̓an naq k e̓homaq reetal, ki-kʼulman naq li Qaawaʼ kiraati-na lin yuwa,̓ relik chi yaal, saʼ ajwiʼ jun li matk ,̓ ut kixye re:

    Osobʼtesinbʼilat laa a̓t Lehi, xb a̓an li k a̓ a̓q re ru xab a̓anu; ut xb a̓an naq tiikat chi paab a̓nk ut xajul-tika chiru li tenamit aʼin li k a̓ a̓q re ru katintaqla wi,̓ k e̓ reetal naq nekeʼxsikʼ a risinkil aayu a̓m.

    2  Ut kikʼulman naq li Qaawaʼ a kixtaqla lin yuwa,̓ saʼ ajwiʼ jun b matk ,̓ naq c tixk a̓m lix junkab a̓l chirix ut taaxik saʼ li yamyookil cho̓ch.̓

    3 Ut kikʼulman naq a a̓n a ki a̓bʼin chiru li raatin li Qaawa,̓ joʼkan naq kixb a̓anu joʼ xtaqlahom li Qaawa.̓

    4 Ut kikʼulman naq xko o̓ chiru li yamyookil cho̓ch.̓ Ut kixkanabʼ li rochoch, ut lix cho̓chʼil li ree-chanihom, ut lix oor, ut lix plaat, ut k a̓ a̓q re ru re li terto xtz a̓q, ut maak a̓ʼ kixk a̓m rikʼin, ka a̓jwiʼ lix junkab a̓l, ut lix tzakemq, ut lix muheb a̓al tʼikr, ut a xko o̓ chi-ru yamyookil cho̓ch.̓

    5  Ut kikub e̓ sa e̓bʼ li nub a̓al chixk a̓tq lix maril li a Kaqi Pa-law; ut kib e̓ek chiru li yamyookil cho̓chʼ sa e̓bʼ li nub a̓al li wankebʼ chixk a̓tq li Kaqi Palaw, ut kib e̓ek chiru li yamyookil cho̓chʼ roch-b e̓en lix junkab a̓l, a a̓nebʼ li xSa-riah lin na,̓ ut ebʼ li was, a a̓nebʼ laj b Laman, laj Lemuel, ut laj Sam.

    6 Ut naq ak xb e̓ek oxibʼ kutan chiru li yamyookil cho̓ch,̓ kikʼul-man naq kixyiibʼ lix muheb a̓al

    20 a Hel. 13:24–26. b Alma 34:38;

    Tz. ut S. 46:15. KʼUTUL RAQAL: Uxtaan, uxtaanank.

    2 1 a 1 Ne. 7:14. 2 a 1 Ne. 5:8; 17:44.

    b KʼUTUL RAQAL: Matk .̓

    c Gen. 12:1; 2 Ne. 10:20; Eter 1:42; Abr. 2:3.

    3 a KʼUTUL RAQAL:

    Abʼink chiru. 4 a 1 Ne. 10:4; 19:8. 5 a 1 Ne. 16:14;

    Tz. ut S. 17:1. b KʼUTUL RAQAL:

    Laman.

  • 5 1 NEFI 2:7–16

    tʼikr saʼ jun a ru taq a̓ chixk a̓tq xhaʼil jun nima.̓

    7 Ut kikʼulman naq kixyiibʼ jun li a artal rikʼin b pek, ut kixb a̓anu jun li mayej chiru li Qaawa,̓ ut c kib a̓ntioxin chiru li Qaawaʼ li qaDios.

    8 Ut kikʼulman naq kixk e̓ choqʼ xk a̓b a̓ʼ li nima,̓ Laman, ut nax-kʼul ribʼ saʼ li Kaqi Palaw, ut li ru taq a̓ wan sa e̓bʼ li nub a̓al chix-k a̓tq b a̓r na o̓k wiʼ li ha .̓

    9 Ut naq lin yuwaʼ kiril naq lix haʼil li nimaʼ naxkʼul ribʼ saʼ xyoʼ-leb a̓al li Kaqi Palaw, kiraatina laj Laman, ut kixye: Aay, juntaq e̓e-taqat taxaq rikʼin li nimaʼ aʼin, ju-nelik raj yooqat chixkʼulb a̓l aa-wibʼ rikʼin lix yoʼleb a̓al chixjunil li tiikilal!

    10 Ut kiraatina ajwiʼ laj Lemuel: Aay, juntaq e̓etaqat taxaq rikʼin li ru taq a̓ aʼin, kawaqat raj, xaq-xooqat raj junelik, ut ink a̓ʼ raj tat- eek a̓nq rikʼin xpaab a̓nkil lix taq-lahom li Qaawaʼ!

    11  Anajwan, kixye aʼin saʼ xk a̓b a̓ʼ lix jipilebʼ xk a̓ʼuxl laj La-man ut laj Lemuel; xb a̓an naq k e̓-homaq reetal naq a keʼxwechʼi rix lix b yuwaʼ saʼ naaba̓l li k a̓ a̓q re ru, xb a̓an naq a a̓n jun li winq c aj matk ,̓ ut xk a̓mebʼ chaq xbe̓ chi elk saʼ li cho̓chʼ Jerusalen, re xka-naba̓nkil xcho̓chʼil li reechaniho-meb,̓ ut lix oor, ut lix plaat, ut li

    k a̓ a̓q re ru terto xtz a̓q reheb,̓ re te o̓soq̓ saʼ li yamyookil cho̓ch.̓ Ut aʼin keʼxye naq kixba̓anu saʼ xk a̓b a̓ʼ lix majelal lix k o̓xlahom lix cho̓ol.

    12 Ut chi joʼkan naq laj Laman ut laj Lemuel, asb e̓jebʼ chik, keʼx-wechʼi rix lix yuwa.̓ Ut keʼwe-chʼin xb a̓an naq a ink a̓ʼ keʼxnaw chanru nak a̓njelak li Dios li ki-yo o̓bʼtesink chaq reheb .̓

    13  Chi moko nekeʼxpaabʼ naq Jerusalen, li nimla tenamit a a̓n, taaruuq a taasachmanq joʼ chan-ru li raatinebʼ li profeet. Ut chan-chanebʼ ajwiʼ laj Judio li wankebʼ chaq Jerusalen, li ke a̓jok raj risin-kil xyu a̓m lin yuwa.̓

    14 Ut kikʼulman naq lin yuwaʼ kiraatinahebʼ saʼ li ru taq a̓ Le-muel, rikʼin a wankilal, chi nuje-naq rikʼin li Musiq e̓j, toj reetal naq b ke s̓iksot lix xaqalilebʼ chiru. Ut kixsachebʼ xnaʼleb,̓ joʼkan naq maak a̓ e̓bʼ xcho̓ol chixwechʼb a̓l rix; joʼkan naq keʼxb a̓anu joʼ k a̓ -̓ru kixtaqlahebʼ wi .̓

    15  Ut kiwan lin yuwaʼ saʼ jun muheb a̓al tʼikr.

    16  Ut kikʼulman naq laaʼin, aj Nefi, q a̓xal saajin chaq, aʼut nim chaq inxaqam, ut joʼkan aj-wiʼ k a̓ʼjoʼ incho̓ol chixnawba̓l chirix lix a muqmuukil naʼlebʼ li Dios, joʼkan naq kin e̓lajin chiru li Qaawa;̓ ut k e̓homaq reetal naq

    6 a 1 Ne. 9:1. 7 a Gen. 12:7–8;

    Exo. 24:4; Abr. 2:17. b Exo. 20:25;

    Deut. 27:5–6. c KʼUTUL RAQAL:

    Bʼantiox, bʼantioxink.

    11 a 1 Ne. 17:17. KʼUTUL RAQAL: Wechʼink- ix.

    b Prov. 20:20. c 1 Ne. 5:2–4. 12 a Mois. 4:6. 13 a Jer. 13:14;

    1 Ne. 1:13. 14 a KʼUTUL RAQAL:

    Wankilal. b 1 Ne. 17:45. 16 a KʼUTUL RAQAL:

    Xmuqmuukil naʼlebʼ li Dios.

  • 61 NEFI 2:17–24

    a a̓n b kinrula a̓ni, ut c kixqʼunobʼ-resi li waam joʼkan naq d kin paabʼ chixjunil li aatin yeebʼil chaq xb a̓an lin e yuwa;̓ joʼkan naq in-k a̓ʼ kinpo r̓esi incho̓ol rikʼin joʼ chanru ebʼ li was.

    17 Ut kiwaatina laj Sam, ut kin-k e̓ chixnaw li k a̓ r̓u xkʼutb e̓si chaq li Qaawaʼ chiwu rikʼin lix Loqʼlaj Musiq .̓ Ut kikʼulman naq a a̓n kixpaabʼ li waatin.

    18 Aʼb a̓nan k e̓homaq reetal, laj Laman ut laj Lemuel ink a̓ʼ ke r̓aj abʼink chiru li waatin, ut rikʼin naq a ra incho̓ol xb a̓an xkawilebʼ li raam, kin e̓lajin chiru li Qaawaʼ saʼ xk a̓b a̓ e̓b .̓

    19 Ut kikʼulman naq li Qaawaʼ kinraatina, ut kixye: Osobʼtesin-bʼilat, at Nefi, saʼ xk a̓b a̓ʼ laa a paa-b a̓al, xb a̓an naq yalbʼil aaq e̓ naq xinaasik ,̓ rikʼin xkub e̓naqil aa-cho̓ol.

    20 Ut aʼ yaal joʼ chan ru neke-paabʼ lin taqlahom, a texʼusaaq, ut taak a̓meq̓ eeb e̓ saʼ jun b cho̓chʼ li yeechiʼinbʼil, relik chi yaal, jun cho̓chʼ li kinkawresi choqʼ eere; relik chi yaal, jun cho̓chʼ li sikʼbʼil ru saʼ xb e̓en chixjunil chik li cho̓ch.̓

    21  Ut aʼ yaal joʼ chan ru teʼx-po r̓esi xcho̓ol laa was aawikʼin,

    ebʼ a a̓n a teʼisiiq chaq chiru li Qaawa.̓

    22  Ut aʼ yaal joʼ chanru naq laa a̓t nakapaabʼ lin taqlahom, tatk e̓heq̓ choqʼ aj a taqlanel ut aj tzolonel saʼ xb e̓enebʼ laa was.

    23 Xb a̓an naq k e̓ reetal, saʼ li ku-tan naq teʼxpo r̓esi xcho̓ol wikʼin, laaʼin a tinmajewahebʼ rikʼin ajwiʼ jun rahil majewank, ut maak a̓ a̓-qebʼ xwankil saʼ xb e̓enebʼ laa wi-yajil, ka a̓jwiʼ wi a a̓nebʼ teʼxpo r̓e-si ajwiʼ xcho̓ol wikʼin.

    24 Ut wi taaʼuxq naq teʼxpo r̓e-si xcho̓ol wikʼin, ebʼ a a̓n teʼwanq choqʼ a raplebʼ chiruhebʼ laa wiya-jil, re b reek a̓sinkilebʼ xcho̓ol saʼ lix b e̓hil li jultikank.

    CHʼOL 3

    Ebʼ li ralal laj Lehi nekeʼsutqʼi Jeru-salen re xtawbʼalebʼ li perel chʼiichʼ bronce—Laj Laban inkʼaʼ naxkʼe-hebʼ li perel chʼiichʼ rehebʼ—Laj Nefi naʼelajink chiruhebʼ ut naxkʼe xchʼoolebʼ li ras—Laj Laban na-relqʼa li kʼaʼru rehebʼ ut naraj xkam-sinkilebʼ—Laj Laman ut laj Lemuel nekeʼxsakʼ laj Nefi ut laj Sam, ut neke q̓ʼuseʼ xbʼaan jun li anjel. Wan na 600–592 chihabʼ ma nayoʼla li Kristo.

    16 b Sal. 8:4; Alma 17:10; Tz. ut S. 5:16. KʼUTUL RAQAL: Kʼutb e̓sink, kʼutb e̓sinbʼil naʼleb .̓

    c 1 Rey. 18:37; Alma 5:7.

    d 1 Ne. 11:5. e KʼUTUL RAQAL:

    Profeet; Yuwaʼb e̓j re

    ruchichʼoch .̓ 18 a Alma 31:24;

    3 Ne. 7:16. 19 a 1 Ne. 7:12; 15:11. 20 a Jos. 1:7;

    1 Ne. 4:14; Mos. 1:7.

    b Deut. 33:13–16; 1 Ne. 5:5; 7:13; Mois. 7:17–18. KʼUTUL RAQAL:

    Yeechiʼinbʼil chʼoch .̓ 21 a 2 Ne. 5:20–24;

    Alma 9:13–15; 38:1. 22 a Gen. 37:8–11;

    1 Ne. 3:29. 23 a Deut. 11:28;

    1 Ne. 12:22–23; Tz. ut S. 41:1.

    24 a Jos. 23:13; Jue. 2:22–23.

    b 2 Ne. 5:25.

  • 7 1 NEFI 3:1–14

    Ut kikʼulman naq laaʼin, aj Nefi, chirix raatinankil li Qaawa,̓ kin-sutqʼi saʼ xmuheb a̓al tʼikr lin yu-wa.̓

    2 Ut kikʼulman naq a a̓n kinraa-tina, ut kixye: K e̓ reetal, xinmat-kʼi jun li a matk ,̓ saʼ li kinixtaqla wiʼ li Qaawaʼ naq laa a̓t ut ebʼ laa was texsutqʼiiq Jerusalen.

    3  Xb a̓an naq k e̓ reetal, rikʼin laj Laban wan li resilebʼ laj Judio chi tzʼiib a̓nbʼil, joʼ ajwiʼ jun a resi-lal lix xeʼtoonil lin najter yuwa,̓ ut tzʼiib a̓nbʼilebʼ chiruhebʼ perel chʼiichʼ bronce.

    4 Joʼkan ut, li Qaawaʼ kinixtaq-la naq laa a̓t ut ebʼ laa was texxik saʼ li rochoch laj Laban, ut teesikʼ chaq li tzʼiib a̓nbʼil esil, ut teek a̓m chaq arin saʼ li yamyookil cho̓ch.̓

    5 Ut anajwan, k e̓ reetal naq ebʼ laa was nekeʼwechʼin, nekeʼxye naq ch a̓ a̓j li k a̓ r̓u ninpatz e̓bʼ re; aʼb a̓nan k e̓ reetal naq moko laaʼin ta xinpatz o̓k reheb ;̓ a a̓n b a̓n jun xtaqlahom li Qaawa.̓

    6 Joʼkan ut, ayu laa a̓t, at walal, ut usilanbʼilaqat xb a̓an li Qaawa,̓ xb a̓an naq a ink a̓ʼ xatwechʼin.

    7  Ut kikʼulman naq laaʼin, aj Nefi, kinye re lin yuwa :̓ a Tinxik ut tinb a̓anu li k a̓ a̓q re ru xtaq-la li Qaawa,̓ xb a̓an naq ninnaw naq li Qaawaʼ maajun b taqlahom naxk e̓ rehebʼ li ralal xk a̓jolebʼ li winq, chi ink a̓ʼ ta c tixkʼuubʼ jun li

    b e̓ choqʼ rehebʼ re naq teʼxb a̓anu li k a̓ r̓u naxtaqlahebʼ wi .̓

    8 Ut naq kirabʼi lin yuwaʼ li aa-tin aʼin kikʼulman naq kisahoʼ xcho̓ol chi numtajenaq, xb a̓an naq kixnaw naq osobʼtesinbʼilin chaq xb a̓an li Qaawa.̓

    9 Ut laaʼin, aj Nefi, ut ebʼ li was kiqachap qab e̓ chiru li yamyoo-kil cho̓ch,̓ rikʼin qamuheb a̓al tʼikr, re tootaqeq̓ saʼ li cho̓chʼ Je-rusalen.

    10  Ut naq ak xootaqeʼ saʼ li cho̓chʼ Jerusalen, kikʼulman naq laaʼin ut ebʼ li was kiqakʼuubʼ qa-naʼlebʼ chiqibʼil qib .̓

    11  Ut a kiqabʼuuli qix—ani qe laa o̓ tox o̓kaq saʼ rochoch laj La-ban. Ut kikʼulman naq kitz a̓qon laj Laman; ut kox o̓kaq laj Laman saʼ rochoch laj Laban, ut ki a̓ati-nak rikʼin naq chunchu saʼ li ro-choch.

    12  Ut kixpatzʼ re laj Laban li tzʼiib a̓nbʼil esil li wan chiruhebʼ li perel chʼiichʼ bronce, wan wiʼ a resilal lix xeʼtoonil lin yuwa.̓

    13  Ut k e̓homaq reetal, kikʼul-man naq kijosq o̓ʼ laj Laban, ut ki-ralinasi chaq chiru; ut ink a̓ʼ kiraj naq tixk a̓m li esil tzʼiib a̓nbʼil. Jo -̓kan naq kixye re: K e̓ reetal, laa a̓t aj elq ,̓ ut laaʼin tatinkamsi.

    14 Aʼb a̓nan laj Laman ki e̓elelik chaq chiru, ut kixye li k a̓ a̓q re ru kixb a̓anu chaq laj Laban, qe laa o̓.

    3 2 a KʼUTUL RAQAL: Matk .̓

    3 a 1 Ne. 5:14. 6 a KʼUTUL RAQAL:

    Xaqabʼank xwankilebʼ laj jolominel saʼ li Iglees.

    7 a 1 Sam. 17:32; 1 Rey. 17:11–15. KʼUTUL RAQAL: Abʼink chiru; Paabʼaal.

    b KʼUTUL RAQAL: Xtaqlahom li Dios.

    c Gen. 18:14; Filip. 4:13; 1 Ne. 17:3, 50; Tz. ut S. 5:34.

    11 a Neh. 10:34; Hech. 1:26.

    12 a 1 Ne. 3:3; 5:14.

  • 81 NEFI 3:15–25

    Ut ki o̓k chi rahoʼk qacho̓ol chi numtajenaq, ut ebʼ li was okebʼ raj re chi sutqʼiik rikʼin lin yuwaʼ saʼ li yamyookil cho̓ch.̓

    15  Aʼb a̓nan k e̓homaq reetal, laaʼin kinye rehebʼ naq: Joʼ naq yoʼyo li Qaawa,̓ ut joʼ naq yoʼyoo-ko laa o̓, ink a̓ʼ tookub e̓eq rikʼin li qayuwaʼ saʼ li yamyookil cho̓chʼ toj reetal naq taqachoy xb a̓anun-kil li k a̓ r̓u kooxtaqla wiʼ li Qaa-wa.̓

    16  Joʼkan ut, tiikaqo chixpaa-b a̓nkil lix taqlahom li Qaawa;̓ joʼkan naq kub e̓eqo saʼ xcho̓chʼil li a reechanihom li qayuwa,̓ xb a̓an naq k e̓homaq reetal naq kixkanabʼ lix oor ut lix plaat, ut kʼiila paay chi bʼihomal. Ut chix-junil aʼin kixb a̓anu saʼ xk a̓b a̓ʼ lix b taqlahom li Qaawa.̓

    17 Xb a̓an naq kixnaw naq Jeru-salen tento a taasacheq̓, xb a̓an lix maaʼusilalebʼ li tenamit.

    18 Xb a̓an naq k e̓homaq reetal, a xeʼxtz e̓qtaana li raatinebʼ li pro-feet. Joʼkan ut, wi ta taakanaaq lin yuwaʼ chi wank saʼ li cho̓chʼ chirix naq b taqlanbʼil chi eelelik chaq saʼ li cho̓ch,̓ k e̓homaq ree-tal, a a̓n ajwiʼ taa o̓soq̓ raj. Joʼkan naq ki a̓jman naq taa e̓eleliq chaq saʼ li cho̓ch.̓

    19  Ut k e̓homaq reetal, a a̓n xchaabʼilal xnaʼlebʼ li Dios naq ta-qeechani li a esil aʼin li tzʼiib a̓nbʼil, re naq taqakʼuula choqʼ rehebʼ li

    qalal qak a̓jol li raatinob a̓alebʼ li qayuwa;̓

    20 Ut joʼkan ajwiʼ re naq a taqa-kʼuula choqʼ rehebʼ li aatin yeebʼil chaq xb a̓an xtzʼuumalebʼ re chix-junil li santil profeet, li kiq a̓xte-siik chaq rehebʼ xb a̓an lix Musiqʼ ut lix wankil li Dios chalen chaq naq kitikla li ruchicho̓ch,̓ toj saʼ li kutan ajwiʼ aʼin li wanko wi .̓

    21  Ut kikʼulman naq chi jo -̓kaʼin li aatin kinqʼunb e̓sihebʼ wiʼ xcho̓ol li was, re naq tiikaqebʼ chixpaab a̓nkilebʼ lix taqlahom li Dios.

    22 Ut kikʼulman naq kookub e̓ saʼ xcho̓chʼil li qeechanihom, ut kiqachʼutubʼ li a qa- oor, ut li qaplaat, ut li k a̓ʼ re ru qe terto xtz a̓q.

    23 Ut chirix naq kiqachʼutubʼ li k a̓ a̓q re ru aʼin, kootaqeʼ wi c̓hik saʼ rochoch laj Laban.

    24  Ut kikʼulman naq koo o̓k rikʼin laj Laban, ut kiqatz a̓ama chiru naq tixk e̓ qe li tzʼiib a̓nbʼil esil li wan chi tzʼiib a̓nbʼil chi-ruhebʼ li a perel chʼiichʼ bronce, ut choqʼ reeqaj a a̓n laa o̓ taqak e̓ re a a̓n li qa- oor, ut li qaplaat, ut chixjunil li k a̓ a̓q re ru qe terto xtz a̓q.

    25 Ut naq kiril laj Laban li k a̓ r̓u qe, ut naq q a̓xal naab a̓l, kikʼul-man naq a kixrahi ru, joʼkan naq kooralinasi chaq, ut kixtaqlahebʼ chaq lix moos chiqakamsinkil,

    16 a 1 Ne. 2:4. b 1 Ne. 2:2; 4:34. 17 a 2 Kro. 36:16–20;

    Jer. 39:1–9; 1 Ne. 1:13.

    18 a KʼUTUL RAQAL:

    Poʼresink chʼoolej. b 1 Ne. 16:8. 19 a Omni 1:17;

    Mos. 1:2–6. 20 a KʼUTUL RAQAL: Loqʼlaj

    hu (ebʼ li)—Tento

    teʼkʼuulamanq li loqʼlaj hu.

    22 a 1 Ne. 2:4. 24 a 1 Ne. 3:3. 25 a KʼUTUL RAQAL:

    Rahok- u.

  • 9 1 NEFI 3:26–4:2

    re naq a a̓n taareechani li k a̓ʼ re ru qe.

    26 Ut kikʼulman naq koo e̓ele-lik chiruhebʼ lix moos laj Laban, ut ki a̓ajeloʼ chiqu xkanab a̓nkil li k a̓ a̓q re ru qe, ut kit a̓neʼ saʼ ruqʼ laj Laban.

    27 Ut kikʼulman naq koo e̓elelik saʼ li yamyookil cho̓ch,̓ ut ebʼ lix moos laj Laban ink a̓ʼ kooheʼxtaw, ut kiqamuq qibʼ saʼ xtehelal jun pek.

    28 Ut kikʼulman naq laj Laman kijosq o̓ʼ wikʼin, ut rikʼin inyuwaʼ ajwi,̓ ut joʼkan ajwiʼ laj Lemuel, xb a̓an naq a a̓n kixk e̓ xcho̓ol chi-rabʼinkil li raatin laj Laman. Jo -̓kan naq laj Laman ut laj Lemuel keʼxye kʼiila a kawil aatin qe laa o̓ li riitzʼineb,̓ ut kooheʼxsakʼ rikʼin jun li che .̓

    29 Ut naq yookebʼ chiqasakʼb a̓l rikʼin jun li che ,̓ k e̓homaq reetal, kikʼulman naq kichal jun lix a an-jel li Qaawaʼ ut kixaqli chiruheb,̓ ut kiraatinaheb,̓ ut kixye: K a̓ʼut naq nekesakʼ lee riitzʼin rikʼin jun cheʼ? Ma ink a̓ʼ tabʼiʼ nekenaw naq li Qaawaʼ kixsikʼ ru choqʼ aj b taqlanel saʼ eeb e̓en laa e̓x, ut aʼin saʼ xk a̓b a̓ʼ lee maaʼusilal? K e̓ho-maq reetal, textaqeq̓ wi c̓hik Je-rusalen, ut li Qaawaʼ tixq a̓xtesi laj Laban saʼ eeruq .̓

    30  Ut chirix naq kooraatina chaq li a anjel, xko o̓.

    31 Ut chirix naq li anjel ak xko o̓, laj Laman ut laj Lemuel ke o̓k wi c̓hik chi a wechʼink, ut keʼxye: Chan ru taaruuq naq li Qaawaʼ tixq a̓xtesi laj Laban saʼ quqʼ? K e̓-homaq reetal, a a̓n jun winq kaw xmetz e̓w, ut naru naxtaqla la-jeebʼ roxk a̓al, relik chi yaal, naru ajwiʼ naxkamsi lajeebʼ roxk a̓al; k a̓ʼut naq ink a̓ʼ tooxkamsi laa o̓?

    CHʼOL 4

    Laj Nefi naxkamsi laj Laban xbʼaan xtaql li Qaawa ,̓ tojaʼ naq naxkʼulebʼ li perel chʼiichʼ bronce rikʼin kʼox-lanbʼil naʼlebʼ—Laj Tzoram nax-sikʼ ru xjunajinkil ribʼ rikʼin lix junkabʼal laj Lehi saʼ li yamyookil chʼoch .̓ Wan na 600–592 chihabʼ ma nayoʼla li Kristo.

    Ut kikʼulman naq kiwaatinahebʼ li was, ut kinye: Chootaqeq̓ wi -̓chik Jerusalen, ut a tiikaqo chix-paab a̓nkil lix taqlahom li Qaa-wa ;̓ xb a̓an naq k e̓homaq reetal, a a̓n q a̓xal kaw wi c̓hik xmetz e̓w chiru chixjunil li ruchicho̓ch ;̓ k a̓ʼ put naq ink a̓ʼ q a̓xal b kawaq wiʼ-chik xmetz e̓w chiru laj Laban ut lix lajeebʼ roxk a̓al, relik chi yaal, chiru ajwiʼ lix lajetq mil?

    2 Choxootaqeq̓ ut; a kawaq qibʼ joʼ laj b Moises; xb a̓an naq a a̓n kiraatina chi yaal lix haʼil li c Kaqi Palaw, ut kixjach ribʼ chi

    28 a 1 Ne. 17:17–18. 29 a 1 Ne. 4:3; 7:10.

    KʼUTUL RAQAL: Anjel.

    b 1 Ne. 2:22. 30 a 1 Ne. 16:38.

    31 a KʼUTUL RAQAL: Wechʼink- ix.

    4 1 a KʼUTUL RAQAL: Kaw xchʼool, xkawil xchʼool; Paabʼaal.

    b 1 Ne. 7:11–12.

    2 a Deut. 11:8. b KʼUTUL RAQAL:

    Moises. c Exo. 14:21;

    1 Ne. 17:26; Mos. 7:19.

  • 101 NEFI 4:3–14

    kaʼpak a̓l, ut ebʼ li qayuwaʼ keʼnu-meʼ chaq, relikebʼ chaq chi pree-xil, chiru chaqi b e̓, ut ebʼ li teep aj pleet re laj Farahon keʼtaaqenk ut ke o̓k chi haʼ saʼ xhaʼil li Kaqi Palaw.

    3  Anajwan k e̓homaq reetal, laa e̓x nekenaw naq yaal aʼin; ut nekenaw ajwiʼ naq jun li a anjel x a̓atinank eere; chan put ru naru nawiib a̓n eecho̓ol? Choxootaqeq̓ ut; li Qaawaʼ naru chiqakolb a̓l, joʼ chan ru ebʼ li qayuwa,̓ ut chix-sachb a̓l laj Laban, joʼ chan ru ebʼ laj Egipcio.

    4  Ut chirix naq kinye li aatin aʼin, toj yookebʼ xjosqʼil, ut toj yookebʼ chaq chi wechʼink, aʼb a̓-nan kineʼxtaaqe taqeq̓ toj reetal naq koowulak chirix lix xaqxoo-kil tz a̓k Jerusalen.

    5  Ut q o̓jyin chik; ut kintaqla xmuqba̓lebʼ ribʼ chirix li xaqxoo-kil tz a̓k. Ut chirix naq keʼxmuq rib,̓ laaʼin, aj Nefi, kin o̓k xmuq-b e̓sinkil wibʼ saʼ li tenamit ut xkohin saʼ xjayal li rochoch laj Laban.

    6 Ut a k a̓mbʼil chaq inb e̓ xb a̓an li Musiq e̓j, chi b moko ninnaw ta chirub e̓etal k a̓ r̓u li tento tinb a̓a-nu.

    7  Aʼut xkohin, ut naq kinna-cho̓k wan wiʼ rochoch laj Laban kiwil jun li winq, ut t a̓nenaq chi cho̓chʼ chiwu, xb a̓an naq kalaje-naq rikʼin viin.

    8 Ut naq kinwulak rikʼin, kin-taw naq a a̓n aj Laban.

    9  Ut kink e̓ reetal lix a yokʼlebʼ chʼiich,̓ ut kinbo̓tzʼ saʼ rochoch; ut tz a̓qal chʼiichʼ oor li roq, ut q a̓-xal chaabʼil lix yiib a̓nkil, ut kiwil naq lix yokʼleb a̓al okenaq rikʼin kawil chʼiichʼ li q a̓xal terto xtz a̓q.

    10  Ut kikʼulman naq a kin e̓la-jiik xb a̓an li Musiq e̓j naq tin-kamsi laj Laban; aʼb a̓nan kinye saʼ incho̓ol: Maajun wa inhoyom xkik e̓l li winq. Ut kika c̓hʼinoʼ incho̓ol, ut kiwaj raj naq ink a̓ʼ tinkamsi.

    11 Ut li Musiq e̓j kixye wi c̓hik we: K e̓ reetal, li a Qaawaʼ xq a̓xte-si a a̓n saʼ laa wuq .̓ Relik chi yaal, ut kinnaw ajwiʼ naq a a̓n kixsikʼ chaq risinkil inyu a̓m laaʼin; re-lik chi yaal, ut ink a̓ʼ kiraj abʼink chiru lix taqlahom li Qaawa;̓ ut joʼkan ajwiʼ b kixmaqʼ chaq li k a̓ʼ re ru qe.

    12 Ut kikʼulman naq li Musiq e̓j kixye wi c̓hik we: Kamsi, xb a̓an naq li Qaawaʼ xq a̓xtesi saʼ laa wuq ;̓

    13 K e̓ reetal naq li Qaawaʼ a nax-kamsihebʼ b laj maak re xk e̓eb a̓l chi kʼutmank lix tiikil ajom. c Us wi c̓hik naq taa o̓soq̓ jun li winq chiru naq taalajq ut taa o̓soq̓ jun tenamit chi maak a̓ e̓bʼ xpaab a̓al.

    14 Ut anajwan naq laaʼin, aj Nefi, ak xwabʼi li aatin aʼin, kijultikoʼ we li raatin li Qaawaʼ li kixye

    3 a 1 Ne. 3:29–31; 7:10. 6 a KʼUTUL RAQAL:

    Musiqʼank, musiqʼanbʼil; Santil Musiq e̓j.

    b Heb. 11:8.

    9 a 2 Ne. 5:14; Tz. ut S. 17:1.

    10 a Alma 14:11. 11 a 1 Sam. 17:41–49. b 1 Ne. 3:26. 13 a 1 Ne. 17:33–38;

    Tz. ut S. 98:31–32. b KʼUTUL RAQAL: Aj

    maak. c Alma 30:47.

  • 11 1 NEFI 4:15–28

    chaq we saʼ li yamyookil cho̓ch,̓ naq kixye naq: a Aʼ yaal joʼ naq ebʼ laa wiyajil teʼxpaabʼ lin b taq-lahom, ebʼ a a̓n c teʼusaaq saʼ li d cho̓chʼ li yeechiʼinbʼil.

    15 Relik chi yaal, ut kink o̓xla ajwiʼ naq ink a̓ʼ te r̓uuq chixpaa-b a̓nkil lix taqlahom li Qaawaʼ joʼ chanru lix chaq r̓abʼ laj Moi-ses, ka a̓jwiʼ wi wan li chaq r̓abʼ rikʼineb .̓

    16 Ut kinnaw ajwiʼ naq li a chaqʼ-rabʼ tzʼiib a̓nbʼil chiruhebʼ li perel chʼiichʼ bronce.

    17  Ut joʼkan wi c̓hik, kinnaw naq li Qaawaʼ kixq a̓xtesi laj La-ban saʼ wuqʼ re ajwiʼ aʼin—re naq laaʼin tinkʼul li tzʼiib a̓nbʼil esil joʼ chanru lix taqlahom.

    18 Joʼkan naq kin a̓bʼin chiru lix yaabʼ xkux li Musiq e̓j, ut kinchap laj Laban chiru li rismal ut kin-cho̓t chaq xjolom rikʼin tz a̓qal lix a yokʼlebʼ chʼiich .̓

    19 Ut chirix naq kincho̓t chaq lix jolom rikʼin tz a̓qal lix yokʼlebʼ chʼiich,̓ kinchap li raqʼ laj Laban ut kink e̓ chirix inxaqalil laaʼin, relik chi yaal, chi tz a̓qal tz a̓qal, ut lix kolb a̓- ibʼ aqʼ kinb a̓kʼ chirix lin yiitoq.

    20 Ut chirix naq kinb a̓anu aʼin, xkohin saʼ lix kʼuleb a̓al eechej laj Laban. Ut naq yookin chi xik saʼ lix kʼuuleb a̓al eechej laj La-ban, k e̓homaq reetal, kiwil lix a moos laj Laban li wan xlaawil li

    kʼuuleb a̓al eechej rikʼin. Ut kin-taqla rikʼin xyaabʼ xkux laj Laban naq taa o̓k chiwix saʼ li kʼuuleb a̓al eechej.

    21 Ut a a̓n kixk o̓xla naq laaʼin laj Laban laj eechal re, xb a̓an naq kiril li aq e̓j, joʼ ajwiʼ li yokʼlebʼ chʼiichʼ li b a̓kʼb o̓ chirix inyiitoq.

    22  Ut kinraatina chirixebʼ li xb e̓enilebʼ laj Judio, xb a̓an naq naxnaw naq laj Laban, laj eechal re, kiwan chaq chi q e̓q saʼ xyan-qeb .̓

    23  Ut kiwaatina joʼ chanchan laaʼin raj laj Laban.

    24 Ut kinye ajwiʼ re naq tink a̓m li k a̓ r̓u tzʼiib a̓nbʼil, li wan chiru-hebʼ li a perel chʼiichʼ bronce, re-hebʼ li was, li wankebʼ chirix li xaqxookil tz a̓k.

    25 Ut kinye ajwiʼ re naq tinix-taaqe.

    26 Ut a a̓n kixk o̓xla naq kin a̓a-tinak chirixebʼ li komon saʼ li ig-lees, ut naq laaʼin chi yaal laj La-ban li kamsinbʼil chaq inb a̓an, joʼkan naq kinixtaaqe.

    27 Ut kinraatina kʼiila sut chi-rixebʼ li xb e̓enilebʼ laj Judio, naq yookin chi xik rikʼinebʼ li was, li wankebʼ chaq chirix li xaqxookil tz a̓k.

    28 Ut naq kinril laj Laman, ki-kʼulman naq kichal xxiw chi numtajenaq, joʼ ajwiʼ laj Lemuel ut laj Sam. Ut ke e̓elelik chaq chiwu; xb a̓an naq keʼxk o̓xla naq

    14 a Omni 1:6; Mos. 2:22; Eter 2:7–12.

    b KʼUTUL RAQAL: Xtaqlahom li Dios.

    c 1 Ne. 2:20. d 1 Ne. 17:13–14;

    Jak. 2:12. 16 a KʼUTUL RAQAL:

    Chaqʼrabʼ re laj

    Moises. 18 a 1 Sam. 17:51. 20 a 2 Ne. 1:30. 24 a 1 Ne. 3:12, 19–24;

    5:10–22.

  • 121 NEFI 4:29–38

    a a̓n laj Laban, ut naq xinixkam-si chaq, ut kiraj ajwiʼ risinkilebʼ xyu a̓mebʼ a a̓n.

    29 Ut kikʼulman naq kinbo̓qeb,̓ ut ebʼ a a̓n kine r̓abʼi, joʼkan naq keʼxkanabʼ eelelik chiwu.

    30  Ut naq lix moos laj Laban kixk e̓hebʼ reetal li was, kikʼul-man naq ki o̓k chi siksotk, ut ok raj re chi eelelik chiwu ut chi sut-qʼiik saʼ li tenamit Jerusalen.

    31  Ut anajwan laaʼin, aj Nefi, rikʼin naq laaʼin jun winq nim inxaqam, ut naab a̓l a inmetz e̓w k e̓ebʼil chaq we xb a̓an li Qaawa,̓ joʼkan naq kinchap lix moos laj Laban, ut kinram, re naq ink a̓ʼ taa e̓eleliq.

    32 Ut kikʼulman naq kin a̓atinak rikʼin, naq wi taa a̓bʼinq chiru li waatin, joʼ naq yoʼyo li Qaawa,̓ ut joʼ naq yoʼyookin laaʼin, joʼkan aj-wiʼ wi taa a̓bʼinq chiru li qaatin, taqakol lix yu a̓m.

    33 Ut kiwaatina, rikʼin ajwiʼ a xa-qaba̓nbʼil aatin, naq maak a̓ʼ tixxu-wa; naq taawanq choqʼ acha̓ba̓n-bʼil winq joʼ laao̓ wi taakube̓eq chiqix saʼ li yamyookil cho̓ch.̓

    34 Ut joʼkan ajwiʼ kiwaatina, ut kinye: Relik chi yaal naq li Qaa-waʼ a kooxtaqla chixba̓anunkil li naʼlebʼ aʼin, ut ma ink a̓ʼ tabʼiʼ ta-qayal qaq e̓ chixpaaba̓nkilebʼ lix taqlahom li Qaawaʼ? Joʼkan ut, wi tatkube̓eq saʼ li yamyookil cho̓chʼ rikʼin lin yuwaʼ taawanq aanaa̓j qikʼin.

    35  Ut kikʼulman naq laj a Tzo-ram kichal xkawil xcho̓ol rikʼin li aatin kinye. Anajwan ut, aj Tzoram xk a̓b a̓ʼ li moos, ut kixye chi cho̓lcho̓ naq taakub e̓eq saʼ li yamyookil cho̓chʼ rikʼin li qayu-wa.̓ Relik chi yaal, kixxaqabʼ aj-wiʼ li raatin chiqu naq taakanaaq qikʼin chalen chaq saʼ li hoonal a a̓n.

    36 Anajwan ut, xb a̓an aʼin naq kiqaj naq taakanaaq qikʼin, re naq ebʼ laj Judio ink a̓ʼ teʼxnaw chirix li qeelelik chiru yamyoo-kil cho̓ch,̓ maare anchal tooheʼx-taaqe ut tooheʼxsach.

    37 Ut kikʼulman naq chirix naq laj Tzoram a kixxaqabʼ li raatin chiqu, kisach li qaxiw chirix a a̓n.

    38  Ut kikʼulman naq kiqakʼa-mebʼ li perel chʼiichʼ bronce ut lix moos laj Laban, ut xookoho chiru li yamyookil chʼoch,̓ ut koob e̓ek toj saʼ xmuhebʼaal tʼikr li qayuwa .̓

    CHʼOL 5

    Li xSariah naxwechʼ rix laj Lehi—Xkabʼichal nekeʼsahoʼ saʼ xchʼool rikʼin xsutqʼijik li ralalebʼ—Ne-ke q̓ʼaxtesin mayej—Chiruhebʼ li perel chʼiichʼ bronce wan junjunq lix tzʼiibʼahom laj Moises ut ebʼ li profeet—Chiruhebʼ li perel chʼiichʼ natawman naq laj Lehi ralal xkʼa-jol laj Jose—Laj Lehi naʼaatinak joʼ profeet chirix li riyajil, ut chirix

    31 a Mos. 9:17; Alma 56:56.

    33 a KʼUTUL RAQAL: Xaqabʼanbʼil aatin.

    34 a 1 Ne. 2:2; 3:16.

    35 a 1 Ne. 16:7; 2 Ne. 5:5–6. KʼUTUL RAQAL: Tzoram, aj Tzoramita.

    37 a Jos. 9:1–21;

    Ekl. 5:4. KʼUTUL RAQAL: Xaqabʼanbʼil aatin.

  • 13 1 NEFI 5:1–10

    naq teʼkʼuulamanq li perel chʼiich .̓ Wan na 600–592 chihabʼ ma na-yoʼla li Kristo.

    Ut kikʼulman naq chirix naq kookub e̓ saʼ li yamyookil cho̓chʼ rikʼin li qayuwa,̓ k e̓homaq reetal, a a̓n kinujak rikʼin sahil cho̓olejil, ut joʼkan ajwiʼ lin na,̓ li a xSariah, kisahoʼ xcho̓ol chi numtajenaq, xb a̓an naq kirahoʼ chaq xcho̓ol chi yaal chiqix.

    2  Xb a̓an naq kixk o̓xla naq koo o̓soʼ chaq chiru li yamyookil cho̓ch ;̓ ut kixwechʼ ajwiʼ rix lin yuwa,̓ kixye naq a a̓n jun winq aj matk ;̓ kixye: K e̓ reetal, laa a̓t xatk a̓mok qab e̓ chi elk chaq saʼ xcho̓chʼil li qeechanihom, ut ebʼ li walal maak a̓ e̓bʼ chik, ut laa o̓ too o̓soq̓ saʼ li yamyookil cho̓ch.̓

    3 Ut joʼkaʼin li raatin lin naʼ naq kixwechʼ chaq rix lin yuwa.̓

    4 Ut kikʼulman chaq naq lin yu-waʼ kiraatina, ut kixye: Ninnaw naq laaʼin jun winq a aj matk ,̓ xb a̓an naq wi ta ink a̓ʼ wilom li k a̓ a̓q re ru re li Dios saʼ li b kʼut-b e̓sinbʼil matk ,̓ ink a̓ʼ raj kinnaw ru lix chaabʼilal li Dios, kinkana raj b a̓n Jerusalen, ut kin o̓soʼ raj rochb e̓enebʼ li was wiitzʼin.

    5 Aʼb a̓n k e̓ reetal, inkʼulum jun li a cho̓chʼ yeechiʼinbʼil, ut rikʼin li naʼlebʼ a a̓n nasahoʼ incho̓ol; relik chi yaal, ut b ninnaw naq li

    Qaawaʼ tixkolebʼ chaq li walal saʼ ruqʼ laj Laban, ut tixk a̓mebʼ wi -̓chik chaq qikʼin saʼ li yamyookil cho̓ch.̓

    6 Ut joʼkaʼin li raatin lin yuwa,̓ laj Lehi, naq kixk o̓jobʼ xcho̓ol li xSariah lin naʼ chiqix laa o̓, naq toj yooko chi b e̓ek chiru li yam-yookil cho̓chʼ re tootaqeq̓ saʼ li cho̓chʼ Jerusalen re xtawba̓l li tzʼiib a̓nbʼil esil rehebʼ laj Judio.

    7 Ut naq koosutqʼi saʼ lix mu-hebʼaal tʼikr lin yuwa,̓ k e̓ho-maq reetal, keʼnumta xsahilebʼ xchʼool, ut kikʼojobʼaak xchʼool lin na .̓

    8  Ut a a̓n ki a̓atinak, ut kixye: Anajwan ninnaw chi cho̓lcho̓ naq li Qaawaʼ a xtaqlank re lin b e̓elom chi eelelik saʼ li yam-yookil cho̓ch ;̓ relik chi yaal, ut ninnaw ajwiʼ chi cho̓lcho̓ naq li Qaawaʼ kixkolebʼ rix li walal, ut kixkolebʼ chaq saʼ ruqʼ laj Laban, ut kixk e̓ wankilal rehebʼ re teʼ-ruuq b chixb a̓anunkil li k a̓ r̓u kix-taqlahebʼ wiʼ li Qaawa.̓ Ut joʼkaʼin li raatin naq ki a̓atinak.

    9 Ut kikʼulman naq ke s̓ahoʼ saʼ xcho̓ol chi numtajenaq, ut keʼx-q a̓xtesi li a mayej ut li k a̓tbʼil ma-yej chiru li Qaawa;̓ ut b keʼb a̓ntio-xink chiru lix Dios laj Israel.

    10 Ut chirix naq keʼb a̓ntioxink chiru lix Dios laj Israel, lin yu-wa,̓ aj Lehi, kixchap li esil li wan

    5 1 a KʼUTUL RAQAL: Sariah.

    4 a 1 Ne. 2:11. b 1 Ne. 1:8–13.

    KʼUTUL RAQAL: Kʼutb e̓sinbʼil matk .̓

    5 a 1 Ne. 2:20; 18:8, 22–23.

    KʼUTUL RAQAL: Yeechiʼinbʼil chʼoch .̓

    b KʼUTUL RAQAL: Paabʼaal.

    8 a 1 Ne. 2:2. b 1 Ne. 3:7. 9 a Mos. 2:3;

    3 Ne. 9:19–20. KʼUTUL RAQAL: Chaqʼrabʼ re laj Moises.

    b KʼUTUL RAQAL: Bʼantiox, bʼantioxink.

  • 141 NEFI 5:11–21

    chi tzʼiib a̓nbʼil chiruhebʼ li a perel chʼiichʼ bronce, ut kixtzʼil rix cha-len chaq saʼ xtiklajik.

    11 Ut kiril naq wan chi saʼ roʼi-chal lix a hu laj Moises, li naye-hok resil lix yo o̓bʼtesinkil li ru-chicho̓ch,̓ joʼ ajwiʼ laj Adan ut lix Eva, a a̓nebʼ li xb e̓enebʼ qanaʼ qa-yuwa;̓

    12 Ut joʼkan ajwiʼ jun a tzʼiib a̓n-bʼil esil chirixebʼ laj Judio chalen chaq saʼ xtiklajik, toj reetal ajwiʼ naq kitikla rawaʼb e̓jil laj Sede-kias, li rey saʼ xb e̓en Juda;

    13 Ut joʼkan ajwiʼ lix profeetil aatinebʼ li santil profeet, chalen chaq saʼ xtiklajik, toj reetal naq kitikla rawaʼb e̓jil laj a Sedekias; ut joʼkan ajwiʼ kʼiila profeetil aa-tin yeebʼil rikʼin xtzʼuumal re laj b Jeremias.

    14 Ut kikʼulman naq lin yuwa,̓ aj Lehi, kixtaw ajwiʼ chiruhebʼ li a perel chʼiichʼ bronce jun resilal lix xeʼtoonilebʼ lix yuwa;̓ joʼkan naq kixnaw naq a a̓n ralal xk a̓-jol laj b Jose; relik chi yaal, laj Jose ajwiʼ a a̓n li ralal chaq laj c Jakob, li d kik a̓yiik toj Egipto, ut e kikoleʼ rix xb a̓an li ruqʼ li Qaawa,̓ re naq taaruuq tixkol rix laj Jakob lix yuwa,̓ ut chixjunil lix junkab a̓l, chiru li osoʼk xb a̓an we e̓j.

    15  Ut a keʼk a̓meʼ ajwiʼ xb e̓ chi elk chaq saʼ li preexil, ut chi elk chaq saʼ li cho̓chʼ Egipto, xb a̓an ajwiʼ li Dios a a̓n li kikolok chaq reheb .̓

    16  Ut chi joʼkan lin yuwa,̓ aj Lehi, kixtaw li resilal lix xeʼtoo-nilebʼ lix yuwa.̓ Ut laj Laban a a̓n ajwiʼ ralal xk a̓jol laj a Jose, joʼkan naq a a̓n ut ebʼ lix yuwaʼ keʼxkʼuu-la chaq li tzʼiib a̓nbʼil esil.

    17 Ut anajwan, naq kiril lin yu-waʼ chixjunil li k a̓ a̓q re ru aʼin, kinujak rikʼin li Musiq e̓j, ut ki o̓k chi aatinak joʼ profeet chirixebʼ li riyajil—

    18 Naq ebʼ li perel chʼiichʼ bron-ce aʼin teʼxik saʼ xyanqebʼ chixju-nil li tenamit, li junkab a̓l, li aa-tinob a̓al, ut li teepal li teʼwanq choqʼ riyajil a a̓n.

    19 Joʼkan ut, kixye naq ebʼ li pe-rel chʼiichʼ bronce aʼin a maajoq̓ e̓ te o̓soq̓, chi moko chik teʼmoyeq̓ ru xb a̓an xnumikebʼ li chihab .̓ Ut kixcho̓lobʼ joʼ profeet kʼiila naʼlebʼ chirixebʼ li riyajil.

    20  Ut kikʼulman naq toj saʼ li kutan a a̓n laaʼin ut lin yuwaʼ ki-qapaab e̓bʼ li taqlahom li b a̓rwan kooxtaqla wiʼ chaq li Qaawa.̓

    21 Ut kiqataw chaq li tzʼiib a̓n-bʼil esil li kooxtaqla wiʼ chaq li

    10 a 1 Ne. 4:24, 38; 13:23. KʼUTUL RAQAL: Perel chʼiichʼ bronce.

    11 a 1 Ne. 19:23. KʼUTUL RAQAL: Pentateuco.

    12 a 1 Kro. 9:1. KʼUTUL RAQAL: Loqʼlaj hu (ebʼ li).

    13 a 2 Rey. 24:18; Jer. 37:1.

    b Esd. 1:1; Jer. 36:17–32; 1 Ne. 7:14; Hel. 8:20.

    14 a 1 Ne. 3:3, 12. KʼUTUL RAQAL: Perel chʼiichʼ bronce.

    b 2 Ne. 3:4; Alma 10:3. KʼUTUL RAQAL: Jose, ralal laj Jakob.

    c KʼUTUL RAQAL: Jakob, ralal laj Isaak.

    d Gen. 37:29–36. e Gen. 45:4–5. 15 a Exo. 13:17–18;

    Amos 3:1–2; 1 Ne. 17:23–31; Tz. ut S. 103:16–18; 136:22.

    16 a 1 Ne. 6:2. 19 a Alma 37:4–5.

  • 15 1 NEFI 5:22–6:6

    Qaawa,̓ ut kiqatzʼil rix ut kiqa-taw naq atawal ru; relik chi yaal, k a̓ʼjoʼ xnimal a xloq a̓l choqʼ qe, joʼkan naq kooru b chixkolb a̓lebʼ rix lix taqlahom li Qaawaʼ choqʼ rehebʼ li qalal qak a̓jol.

    22  Joʼkan ut, a a̓n xchaabʼilal xnaʼlebʼ li Qaawaʼ naq taqak a̓m qikʼin naq yooko chi b e̓ek chiru li yamyookil cho̓chʼ re tooxik saʼ li cho̓chʼ li yeechiʼinbʼil.

    CHʼOL 6

    Laj Nefi natzʼiibʼak chirix li kʼaʼru re li Dios—Li rajom laj Nefi, aʼan xqʼunbʼesinkilebʼ xchʼool li winq re teʼchalq rikʼin lix Dios laj Abraham ut teʼkole q̓. Wan na 600–592 chi-habʼ ma nayoʼla li Kristo.

    Anajwan ut laaʼin, aj Nefi, ink a̓ʼ tink e̓ li resilal lix xeʼtoonilebʼ lin yuwaʼ saʼ li a xraqalil lin tzʼiib a̓n-bʼil esil aʼin; chi moko tink e̓ jun sutaq moqon chiruhebʼ li b perel chʼiichʼ aʼin li yookin chi tzʼiib a̓k wi ;̓ xb a̓an naq k e̓ebʼil saʼ li esil tzʼiib a̓nbʼil xb a̓an lin c yuwa;̓ joʼ-kan naq ink a̓ʼ nintzʼiib a̓ saʼ li k a̓njel aʼin.

    2  Xb a̓an naq tz a̓qalin rikʼin xyeeb a̓l naq laa o̓ ralal xk a̓jol laj a Jose.

    3 Ut ink a̓ʼ nawil rajom ru naq tink e̓ incho̓ol chixyeeb a̓l resil

    chi tz a̓qal re ru chixjunil li k a̓ a̓q re ru re lin yuwa,̓ xb a̓an naq in-k a̓ʼ naru xtzʼiib a̓nkil chiruhebʼ li a perel chʼiichʼ aʼin, xb a̓an naq nawaj naq taawanq xna a̓j re tin-tzʼiib a̓ li k a̓ r̓u re li Dios.

    4 Xb a̓an naq lix tz a̓qalil li wa-jom, a a̓n naq a tinqʼunb e̓sihebʼ xcho̓ol li winq re naq b te c̓halq rikʼin lix Dios laj Abraham, ut lix Dios laj Isaak, ut lix Dios laj Jakob, ut teʼkoleq̓.

    5 Joʼkan naq li k a̓ r̓u a nawulak chiru li ruchicho̓chʼ ink a̓ʼ nin-tzʼiib a̓, a a̓n b a̓n li k a̓ r̓u nawulak chiru li Dios, ut chiruhebʼ li ani moko re ta li ruchicho̓ch.̓

    6  Joʼkan ut, tink e̓ li taqlahom choqʼ rehebʼ li wiyajil, naq ink a̓ʼ teʼxram ruhebʼ li perel chʼiichʼ aʼin rikʼin li k a̓ r̓u maak a̓ʼ xloq a̓l choqʼ rehebʼ li ralal xk a̓jolebʼ li winq.

    CHʼOL 7

    Ebʼ li ralal laj Lehi nekeʼsutqʼi Je-rusalen ut nekeʼxboq laj Ismael ut lix junkabʼal re naq teʼokenq saʼ lix xikikebʼ—Laj Laman naxpoʼresi xchʼool, rochbʼeen junjunq chik—Laj Nefi naʼelajink chiruhebʼ li ras naq teʼxpaabʼ li Qaawaʼ—Nekeʼx-bʼakʼ rikʼin kʼaam ut nekeʼxkʼuubʼ xnaʼlebʼ re xsachbʼal—Naʼachʼabʼaak xbʼaan xwankilal li paabʼaal—Ebʼ li

    21 a KʼUTUL RAQAL: Loqʼlaj hu (ebʼ li)—Xnimal xloqʼalebʼ li loqʼlaj hu.

    b 2 Ne. 25:26.6 1 a 2 Ne. 4:14–15. b 1 Ne. 9:2.

    c 1 Ne. 1:16–17; 19:1–6. 2 a 1 Ne. 5:14–16. 3 a Jak. 7:27;

    Jar. 1:2, 14; Omni 1:30.

    4 a Jwan 20:30–31. Chiʼilmanq li

    perel re xjolomil li aatin saʼ lix Hu laj Mormon.

    b 2 Ne. 9:41, 45, 51. 5 a 1 Tes. 2:4;

    R laj M 1:4.

  • 161 NEFI 7:1–11

    ras nekeʼxpatzʼ xkuybʼal lix maak—Laj Lehi ut ebʼ li yookebʼ chirix ne-keʼxqʼaxtesi li mayej ut li kʼatbʼil mayej. Wan na 600–592 chihabʼ ma nayoʼla li Kristo.

    Ut anajwan nawaj raj naq teenaw, naq chirix naq lin yuwa,̓ aj Lehi, kixk e̓ xraqik a aatinak joʼ profeet chirixebʼ li riyajil, kikʼulman naq li Qaawaʼ kiraatina wi c̓hik, ut kixye re naq moko us ta choqʼ re a a̓n, laj Lehi, naq tixk a̓m lix jun-kab a̓l xjunesebʼ saʼ li yamyookil cho̓ch ;̓ tento b a̓n naq ebʼ li ralal teʼxkʼul b rabʼinb e̓j choqʼ c rixaqi-leb,̓ re taaruuq teʼxwaklesi riya-jilebʼ choqʼ re li Qaawaʼ saʼ cho̓chʼ li yeechiʼinbʼil.

    2  Ut kikʼulman naq li Qaawaʼ a kixtaqla re a a̓n naq laaʼin, aj Nefi, ut ebʼ li was toosutqʼiiq wi c̓hik saʼ li cho̓chʼ Jerusalen, ut taqak a̓mebʼ chaq laj Ismael ut lix junkaba̓l taq a̓ saʼ li yamyookil cho̓ch.̓

    3  Ut kikʼulman naq laaʼin aj Nefi, a jun sut chik wochb e̓enebʼ li was, xookoho chiru li yamyoo-kil cho̓chʼ re tootaqeq̓ Jerusalen.

    4 Ut kikʼulman naq kootaqeʼ toj saʼ li rochoch laj Ismael, ut kiqa-taw usilal saʼ rilob a̓al laj Ismael, joʼkan naq kiqaye li raatin li Qaa-waʼ re.

    5  Ut kikʼulman naq li Qaawaʼ kixqʼunob r̓esi li raam laj Ismael, joʼ ajwiʼ lix junkab a̓l, joʼkan naq keʼxchap xb e̓ qochb e̓en taq a̓ saʼ

    li yamyookil cho̓chʼ toj saʼ xmu-heb a̓al tʼikr li qayuwa.̓

    6 Ut naq toj yooko chi b e̓ek saʼ li yamyookil cho̓ch,̓ k e̓homaq reetal, kikʼulman naq laj Laman ut laj Lemuel, ut wiibʼ rehebʼ lix rabʼin laj Ismael, ut li wiibʼ chi a ralal laj Ismael ut ebʼ lix jun-kab a̓l, keʼxpo r̓esi xcho̓ol qikʼin laa o̓, relik chi yaal, wikʼin laaʼin aj Nefi, ut rikʼin laj Sam, ut laj Is-mael lix yuwae̓b,̓ ut li rixaqil, ut lix rabʼin li oxib e̓bʼ chik.

    7 Ut kikʼulman saʼ li po o̓k cho̓o-lej a a̓n, ke r̓aj sutqʼiik saʼ li cho̓chʼ Jerusalen.

    8 Ut anajwan laaʼin, aj Nefi, a ra chaq incho̓ol xb a̓an xkawilebʼ li raam, joʼkan naq keʼwaatina, ut kinye, relik chi yaal, re ajwiʼ laj Laman ut re laj Lemuel: K e̓ho-maq reetal, laa e̓x li asb e̓j chiwu, ut chan put ru naq k a̓ʼjoʼ xkawil lee raam, ut k a̓ʼjoʼ xmutzʼil lee k a̓ʼuxl, ut aajel ru naq laaʼin li ii-tzʼinb e̓j cheru texwaatina, relik chi yaal, ut tinb a̓anu cheru k a̓ r̓u tento raj taaʼuxq?

    9 Chan put ru naq ink a̓ʼ kex a̓b i̓nk chiru li raatin li Qaawaʼ?

    10 Chan put ru naq a sachenaq saʼ eecho̓ol naq eerilom jun lix anjel li Qaawaʼ?

    11  Relik chi yaal, chan put ru naq sachso saʼ eecho̓ol chan ru xninqal ru li k a̓ a̓q re ru xb a̓anu li Qaawaʼ choqʼ qe, rikʼin a qakolb a̓l chaq saʼ ruqʼ laj Laban, joʼ ajwiʼ

    7 1 a 1 Ne. 5:17–19. b 1 Ne. 16:7. c KʼUTUL RAQAL:

    Sumlaak.

    2 a 1 Ne. 16:7–8. 3 a 1 Ne. 3:2–3. 6 a 2 Ne. 4:10. 8 a Alma 31:2;

    Mois. 7:41. 10 a Deut. 4:9;

    1 Ne. 3:29; 4:3. 11 a 1 Ne. 4.

  • 17 1 NEFI 7:12–19

    naq kooru chixtawba̓l li tzʼiib a̓n-bʼil esil?

    12 Relik chi yaal, ut chan put ru naq sachenaq saʼ eecho̓ol naq li Qaawaʼ naru chixb a̓anunkil a chixjunil li k a̓ a̓q re ru joʼ chan-ru li rajom xcho̓ol, choqʼ rehebʼ li ralal xk a̓jolebʼ li winq, wi naʼux naq nekeʼxk a̓njela b xpaab a̓al chi-rix a a̓n? Joʼkan ut, tiikaqo chix-paab a̓nkil.

    13 Wi ut taaʼuxq naq tiiko chix-paab a̓nkil, taqeechani li a cho̓chʼ li yeechiʼinbʼil; ut laa e̓x teenaw saʼ junaq kutan chalel naq taa-tz a̓qloq ru li raatin li Qaawaʼ chirix lix b sachlijik Jerusalen; xb a̓an naq chixjunil li k a̓ a̓q re ru ki a̓atinak wiʼ li Qaawaʼ chirix lix sachlijik Jerusalen tento taa-tz a̓qloq ru.

    14  Xb a̓an naq k e̓homaq ree-tal, lix Musiqʼ li Qaawaʼ saʼ jun-paat tixkanabʼ xyalb a̓l xq e̓ rikʼi-neb,̓ xb a̓an naq k e̓homaq reetal, a xeʼxtz e̓qtaanahebʼ li profeet, ut laj b Jeremias keʼxtz a̓p saʼ tz a̓lam. Ut keʼxsikʼ risinkil c xyu a̓m lin yuwa,̓ toj reetal naq ke r̓alinasi chaq saʼ li cho̓ch.̓

    15  Anajwan k e̓homaq reetal, ninye eere naq wi texsutqʼiiq Je-rusalen tex o̓soq̓ ajwiʼ rochb e̓e-neb .̓ Anajwan ut, wi joʼkan na-reek a̓ lee cho̓ol, taqenqex saʼ li cho̓ch,̓ ut chijultikoq̓ eere li

    aatin ninye eere, naq wi nekex-xik tex o̓soq̓ ajwi ;̓ xb a̓an naq jo -̓kan nikinrelaji lix Musiqʼ li Qaa-waʼ naq tin a̓atinaq.

    16 Ut kikʼulman naq chirix naq laaʼin, aj Nefi, kinye li aatin aʼin rehebʼ li was, ke c̓hal xjosqʼil wikʼin. Ut kikʼulman naq keʼx-k e̓ li ruqʼ saʼ inb e̓en, xb a̓an naq k e̓homaq reetal, numtajenaqebʼ xjosqʼil, ut a kineʼxb a̓kʼ chi k a̓am, xb a̓an naq keʼxsikʼ risinkil in-yu a̓m, re tineʼxkanabʼ raj chiru li yamyookil cho̓chʼ re naq tin-kʼuxeq̓ xb a̓anebʼ lix xulil kʼiche .̓

    17 Aʼb a̓n kikʼulman naq kinti-jok chiru li Qaawa,̓ ut kinye: At Qaawa,̓ joʼ chanru lin paab a̓al li wan aawikʼin, ma tinaakol taxaq saʼ ruq e̓bʼ li was; relik chi yaal, k e̓ taxaq inmetz e̓w re a tintʼup li bakʼlebʼ aʼin li b a̓kʼbʼilin wi .̓

    18 Ut kikʼulman naq chirix naq kinye li aatin aʼin, k e̓homaq ree-tal, kikʼulman naq kihiteʼ chaq li bakʼlebʼ chiwuqʼ ut chiwoq, ut kinxaqli chiruhebʼ li was, ut ki-waatinahebʼ wi c̓hik.

    19 Ut kikʼulman naq ke c̓hal wi -̓chik xjosqʼil wikʼin, ut keʼxsikʼ xk e̓eba̓l li ruqʼ saʼ inbe̓en; aʼut k e̓-homaq reetal, jun rehebʼ lix a rabʼin laj Ismael, relik chi yaal, ut joʼkan ajwiʼ lix na,̓ ut jun rehebʼ li ralal laj Ismael, ke t̓z a̓aman chiruhebʼ li was, joʼkan naq keʼxqʼunob r̓esi

    12 a 1 Ne. 17:50; Alma 26:12.

    b 1 Ne. 3:7; 15:11. 13 a 1 Ne. 2:20.

    KʼUTUL RAQAL: Yeechiʼinbʼil chʼoch .̓

    b 2 Rey. 25:1–21;

    2 Ne. 6:8; 25:10; Omni 1:15; Hel. 8:20–21.

    14 a Esek. 5:6; 1 Ne. 1:18–20; 2:13. KʼUTUL RAQAL: Poʼresink chʼoolej.

    b Jer. 37:15–21. c 1 Ne. 2:1. 16 a 1 Ne. 18:11–15. 17 a Alma 14:26–28. 19 a 1 Ne. 16:7.

  • 181 NEFI 7:20–8:7

    li raameb;̓ ut keʼxkanabʼ xyalba̓l xq e̓ chirisinkil inyua̓m.

    20  Kikʼulman ut naq ke r̓eek a̓ xrahilebʼ xcho̓ol, saʼ xk a̓b a̓ʼ lix maaʼusilaleb,̓ toj reetal naq keʼx-kub s̓i ribʼ chiwu, ut keʼxtz a̓a-ma chiwu naq tinkuyebʼ xmaak rikʼin li k a̓ r̓u keʼxb a̓anu chaq we.

    21 Ut kikʼulman naq tikto a kin-kuyebʼ xmaak rikʼin chixjunil li xeʼxb a̓anu chaq, ut kin e̓lajin chi-ruhebʼ naq te t̓ijoq chiru li Qaawaʼ lix Dios re xpatzʼb a̓l xkuyba̓lebʼ xmaak. Ut kikʼulman naq joʼkan keʼxb a̓anu. Ut chirix naq keʼxchoy tijok chiru li Qaawa,̓ kiqachap wi c̓hik qabe̓ re tooxik saʼ xjayal lix muheba̓al tʼikr li qayuwa.̓

    22 Ut kikʼulman naq koowulak taq a̓ saʼ lix muheb a̓al tʼikr li qa-yuwa.̓ Ut chirix naq laaʼin ut ebʼ li was ut chixjunil lix junkab a̓l laj Ismael koowulak taq a̓ saʼ lix muheb a̓al tʼikr lin yuwa,̓ a a̓nebʼ a keʼb a̓ntioxink chiru li Qaawaʼ lix Dios; ut keʼxq a̓xtesi li b mayej ut li k a̓tbʼil mayej chiru.

    CHʼOL 8

    Laj Lehi naril jun kʼutbʼesinbʼil matkʼ chirix li cheʼ re li yuʼam—Naxkʼux ru li cheʼ ut naraj naq ebʼ lix junkabʼal teʼxbʼaanu ajwiʼ—Na-ril jun li bʼarbʼookil chʼiich ,̓ jun li bʼe laatzʼ ut kaʼchʼin ru, ut li qʼojyi-nal choql li namutzʼobʼresink rehebʼ li winq—Li xSariah, laj Nefi, ut laj

    Sam nekeʼxyal li ru li che ,̓ aʼbʼan laj Laman ut laj Lemuel inkʼaʼ nekeʼraj xbʼaanunkil. Wan na 600–592 chi-habʼ ma nayoʼla li Kristo.

    Ut kikʼulman naq kiqachʼutubʼ li kʼiila paay chi iyaj li jar raqal wan, li jar paay chi iyaj nakʼux-man, joʼ ajwiʼ riyajil li jar paay chi ru cheʼ wan.

    2  Ut naq toj kikana lin yuwaʼ saʼ li yamyookil cho̓ch,̓ kikʼul-man naq kooraatina, ut kixye: K e̓homaq reetal, a xinmatkʼi jun li matk ,̓ malaj saʼ jalan chik aatin, xwil jun li b matkʼ li xkʼutb e̓siman chiwu.

    3  Ut k e̓homaq reetal, rikʼin li k a̓ r̓u xwil, wan rajb a̓l naq taa-sahoq̓ incho̓ol rikʼin li Qaawaʼ xb a̓an laj a Nefi ut joʼkan ajwiʼ xb a̓an laj Sam; xb a̓an naq wan rajb a̓l naq tink o̓xla naq ebʼ a a̓n, joʼ ajwiʼ naaba̓l li riyajileb,̓ teʼko-leq̓.

    4 Aʼb a̓n k e̓homaq reetal at a La-man ut at Lemuel, ninxuwak chi numtajenaq eeb a̓an laa e̓x; xb a̓an naq k e̓homaq reetal, anchal naq kiwil saʼ lin matkʼ jun li yamyoo-kil cho̓chʼ q o̓jyin ru ut ra.

    5  Ut kikʼulman naq kiwil jun winq, tiqto saʼ jun saqi a b a̓atal; ut a a̓n kichal ut kixaqli chiwu.

    6 Ut kikʼulman naq kinraatina, ut kixye we naq tintaaqe.

    7 Ut naq yookin chixtaaqenkil kikʼulman naq kiwil wibʼ naq

    21 a KʼUTUL RAQAL: Kuyuk maak.

    22 a KʼUTUL RAQAL: Bʼantiox, bʼantioxink.

    b 1 Ne. 5:9.

    8 2 a KʼUTUL RAQAL: Kʼutb e̓sink, kʼutb e̓sinbʼil naʼleb ;̓ Matk .̓

    b 1 Ne. 10:17.

    KʼUTUL RAQAL: Kʼutb e̓sinbʼil matk .̓

    3 a 1 Ne. 8:14–18. 4 a 1 Ne. 8:35–36. 5 a JS—R 1:30–32.

  • 19 1 NEFI 8:8–20

    wankin saʼ jun li chaqi na a̓jej q o̓jyin ru ut ra.

    8 Ut chirix naq kinb e̓ek chiru xnumik kʼiila hoonal saʼ q o̓jyin, kin o̓k chi tijok chiru li Qaawaʼ re naq a taaruxtaana wu, joʼ chanru xkʼihal lix qʼunil uxtaan.

    9 Ut kikʼulman naq chirix naq kintijok chiru li Qaawaʼ kiwil jun nimla helhookil a cho̓ch.̓

    10 Ut kikʼulman naq kiwil jun a toon li che ,̓ atawal wiʼ li b ru choqʼ re xsahob r̓esinkil xcho̓ol junaq.

    11 Ut kikʼulman naq kink a̓mok b e̓ ut kinyal li a ruuchinihom, ut kink e̓ reetal naq q a̓xal ki ,̓ chiru chixjunil li ak inyalom chaq. Re-lik chi yaal, ut kink e̓ reetal naq saq li ruuchinihom, naxq a̓x chix-junil li b saqilal li wilom chaq.

    12  Ut naq kinyal li ruuchini-hom, kixnujob r̓esi li waam rikʼin a sahil cho̓olejil q a̓xal nim; joʼkan naq kin o̓k b chirajb a̓l naq lin jun-kab a̓l te o̓kenq ajwiʼ chixyalb a̓l; xb a̓an naq kinnaw naq q a̓xal c atawal wi c̓hik chiru chixjunil chik li ru che .̓

    13 Ut naq kinb e̓resi li wilob a̓al chinsutam, re naq maare tintaw ajwiʼ lin junkab a̓l, kiwil xhaʼil jun a nima,̓ ut yoo chi numeʼk, ut nachʼ wan rikʼin li cheʼ li yookin wiʼ chixyalb a̓l li ru.

    14 Ut kinʼilok re xk e̓eb a̓l reetal b a̓r nachal chaq; ut moko najt ta kiwil lix yoʼleb a̓al; ut saʼ lix yoʼ-leb a̓al kiwil li xSariah lee na,̓ ut laj Sam, ut laj Nefi; ut xaqxookebʼ joʼ chanchan naq ink a̓ʼ nekeʼx-naw b a̓r teʼxik.

    15 Ut kikʼulman naq kinbo̓qebʼ chi wuq ;̓ ut kinye ajwiʼ rehebʼ chi kaw xyaabʼ inkux naq te c̓halq wikʼin, ut teʼxyal ru li che ,̓ li q a̓-xal atawal wi c̓hik chiru chixjunil chik li ru che .̓