21
saTauri: Histoire des Croisades Abregée de la Jeunesse avtorebi: J.Michaud, J. Poujoulat gamomcemloba: Alfred Mame et Fils gamocemis weli: 1899 Michaud J., Poujoulat J. Histoire des Croisades Abregée de la Jeunesse. Tours: Alfred Mame et Fils, MDCCCXCIX [1899] Jozef-fransua miSo (1767-1839 ww.), cnobili frangi istorikosi da gazeT La Quotidienne-is redaqtori, sapatio legionis ordenis mflobeli, roialisti, samjer iyo dapatimrebuli 1791-1800 ww. da sikvdils Zlivs gadaurCa, ris Semdegac Tavi daaneba publicistobas da gamokvlevebs miubrunda. gansaxilveli wigni mis meore naSroms warmoadgens. Tavisi Tavdapirveli, sruli saxiT igi gamoqveynda 7 tomad 1811-1822 ww. 1820 wels miSom miiwvia Jan puJula am wignze redaqto- rul samuSaoSi dasaxmareblad. 1830-1831 wlebSi maT jva- rosanTa istoriis Sesaxeb damatebiTi masalis Sesagroveblad imogzaures saberZneTSi, konstantinopolSi, ierusalimsa da egvipteSi. Jan-Jozef-fransua puJula (1808-1880) iyo istorikosi, Jur- nalisti da mgznebare roialisti. garda gansaxilveli wignisa, puJulas gamocemuli aqvs religiur-filosofiuri gamokvleva ierusalimis istoria (1840-1842 ww.), romelmac safrangeTis akademiis qeba daimsaxura, wm. avgustines istoria (1844 w.) da mravali sxva naSromi. gansaxilveli gamokvleva warmoadgens jvarosanTa istoriis axalgazrdobisaTvis gankuTvnil Sekvecil variants, romlis pirveli gamocemac ganxorcielda 1838 w. mas erTvis puJulas metad gulTbili, miSos mimarT madlierebiT aRsavse winasityvaoba, romelic gansaxilvel wignSic aris daculi. sakuTriv gamokvleva moicavs ierusalimSi momlocvelobis dawyebis xanidan XVIII s-mde periods da exeba jvarosnuli laSqrobebis Sedegebsa da gavlenas. wignSi metad sainteresod aris moTxrobili iseT cnobil pirTa Sesaxeb, rogoric iyvnen godfrua de buioni, tankred de otvili, boduin I, II, III, riCard lomguli, raimon tuluzeli, ierusalimis mefe Jan de brieni, lui IX wminda, rober flandrieli, rober de klari, mamluqebi, saladini, muhamed II, baiazid I, da aRwerilia maTi brZolebi da maTTan dakavSirebuli movlenebi. wignis garekanis kuTxeebs amSvenebs ierusalimis xuTjvriani droSebi. v.j. urban II mouwodebs jvarosnuli laSqrobis dawyebas.

saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Histoire des Croisades Abregée

de la Jeunesse

avtorebi: J.Michaud, J. Poujoulat

gamomcemloba: Alfred Mame et Fils

gamocemis weli: 1899

Michaud J., Poujoulat J. Histoire des Croisades Abregée de la Jeunesse. Tours: Alfred Mame et Fils, MDCCCXCIX [1899]

Jozef-fransua miSo (1767-1839 ww.),

cnobili frangi istorikosi da gazeT

La Quotidienne-is redaqtori, sapatio

legionis ordenis mflobeli,

roialisti, samjer iyo dapatimrebuli

1791-1800 ww. da sikvdils Zlivs

gadaurCa, ris Semdegac Tavi daaneba

publicistobas da gamokvlevebs

miubrunda. gansaxilveli wigni mis

meore naSroms warmoadgens. Tavisi

Tavdapirveli, sruli saxiT igi gamoqveynda 7 tomad 1811-1822

ww. 1820 wels miSom miiwvia Jan puJula am wignze redaqto-

rul samuSaoSi dasaxmareblad. 1830-1831 wlebSi maT jva-

rosanTa istoriis Sesaxeb damatebiTi masalis Sesagroveblad

imogzaures saberZneTSi, konstantinopolSi, ierusalimsa da

egvipteSi.

Jan-Jozef-fransua puJula (1808-1880) iyo istorikosi, Jur-

nalisti da mgznebare roialisti. garda gansaxilveli wignisa,

puJulas gamocemuli aqvs religiur-filosofiuri gamokvleva

ierusalimis istoria (1840-1842 ww.), romelmac safrangeTis

akademiis qeba daimsaxura, wm. avgustines istoria (1844 w.) da

mravali sxva naSromi. gansaxilveli gamokvleva warmoadgens jvarosanTa istoriis

axalgazrdobisaTvis gankuTvnil Sekvecil variants, romlis

pirveli gamocemac ganxorcielda 1838 w. mas erTvis puJulas

metad gulTbili, miSos mimarT madlierebiT aRsavse

winasityvaoba, romelic gansaxilvel wignSic aris daculi.

sakuTriv gamokvleva moicavs ierusalimSi momlocvelobis

dawyebis xanidan XVIII s-mde periods da exeba jvarosnuli

laSqrobebis Sedegebsa da gavlenas. wignSi metad sainteresod

aris moTxrobili iseT cnobil pirTa Sesaxeb, rogoric iyvnen

godfrua de buioni, tankred de otvili, boduin I, II, III,

riCard lomguli, raimon tuluzeli, ierusalimis mefe Jan de

brieni, lui IX wminda, rober flandrieli, rober de klari,

mamluqebi, saladini, muhamed II, baiazid I, da aRwerilia maTi

brZolebi da maTTan dakavSirebuli movlenebi.

wignis garekanis kuTxeebs amSvenebs ierusalimis xuTjvriani

droSebi. v.j.

 

urban II mouwodebs jvarosnuli

laSqrobis dawyebas.

Page 2: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: daviTni

gamocemis weli: 1862

daviTni. moskovi, Ãto/CyÁb

[7370/1862]

nusxa-xucuri damwerlobiT Ses-

rulebuli es gamocema iwyeba

miZRvniTi xasiaTis Sesavali

nawiliT: “sadidebelad wmidisa

Tanaarsisa, cxovels myofelisa da

ganuyofelisa samebisa, mamisa, da

Zisa, da wmidisa sulisa, brZane-

biTa ukeTil-msaxuresisa da uTÂT-

mpyrobelesisa didisa xelmwifisa

Cvenisa imperatorisa aleqsandre

nikoloozis Zisa”. gamocemas sa-

Tauri daerTvis ara ydaze, an

wignis dasawyisSi (mas satitulo

furceli ar axlavs), aramed

Sesavlis dasasruls, sadac

aRniSnulia, rom “wigni ese daviTni” dabeWdila meoTxed,

sinodis kurTxeviT, q. moskovSi. wignis avantitulsa da

kontrtitulze gvxvdeba mxedruli minawerebi, romelTa Tanax-

mad “es daviTni ekuTvnis ivane giorgis Ze javaxiSvilsa, 1862

w.”, “daviTni ese ekuTvnis vano javaxiSvilsa”.

wigni pirobiTad sam nawilad aris dayofili. sakuTriv davi-

Tis fsalmunebamde gamocemaSi warmodgenilia fsalmunTa

mniSvnelobis Sesaxeb gamoTqmuli mokle amonaridebi basili

kesarielis, netari avgustines, aTanasi aleqsandrielis,

anastasi antioqielis, kirile aleqsandrielis da maqsime

aRmsareblis SromaTagan. amas mosdevs wlis ganmavlobaSi

fsalmunTa sakiTxavebTan dakavSirebuli miTiTebani: “tibikoni

daviTnisa, Tu viTar jer ars kiTxva sruliad weliwadsa Sina

axal kviriakidgan, romel ars Tomasi vidre wargzavnadmde

patiosnisa da cxovels-myofelisa jvrisa uflisa”, “tibikoni

fsalmunTaTvis, Tu viTar ikiTxebis daviTni wmidaTa didTa

marxvaTa Sina, a, b, g, d, e, v” da “ganaCeni fsalmunTa, Tu

viTar ikiTxebis daviTni wmidisa didisa marxvisa e kviriakesa Svideulsa Sina”.

meore nawilSi mocemulia fsalmunTa da galobaTa Zveli

qarTuli Targmanebi. TiToeul fsal-

muns saTaurad uZRvis “fsalmuni davi-

Tisi”, romelsac mosdevs fsalmunis

Sesabamisi ricxobrivi saTvalavi.

araerT SemTxvevaSi ricxobriv

saTvalavTan saTauris nacvlad Cawe-

rilia “alliluia”.

mesame nawilSi daculia ama Tu im

dRes aRsavleni gamokrebuli fsalmu-

nebi. gamocemas asrulebs gardacvale-

bulTa mosaxsenebeli, cocxalTa

saoxad saTqmeli, da sxva locvebi,

aseve, Tormeti fsalmunis kiTxvis

wesi. v.j.

Page 3: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Ta; Swzomevna

[SemorCenili naSromebi]

avtori: jAristotevlh" [aristotele]

gamomcemloba: Apud Guillelmum

Laemarium

gamocemis weli: 1590

jAristotevlh" tou' Stageirivtou Ta; Swzomevna. Operum Aristotelis Stagiritae philosophorum omnium

longe principis, nova editio, Græce&Latine. Græcus contextus quam emendatissime præter omnes omnium editiones est editus: adscriptis ad oram,

libri&interpretum veterum recentiorumque, & aliorum

doctorum virorum emendationibus: in quibus plurimæ nunc primum in lucem prodeunt, ex bibliotheca

Isaaci Casauboni. Lugduni: Apud Guillelmum

Laemarium, MDXC [1590]

gamocema warmoadgens erT wignad akinZul ortomeuls (755 da 595

gv.), romelSic daculia aristoteles SromaTa sruli krebuli.

masSi aristoteles teqstebi dedniseul, berZnul enaze aris

dabeWdili da mocemulia maTi paraleluri laTinuri Targmanic, ro-

melTa nawili eyrdnoba ukve arsebul Targmanebs, nawili ki axli-

dan aris gadmoRebuli. pirvel toms erTvis gamomcemlis, isaak ka-

zobonis winasityvaoba da diogene laertelis, amoniosis, dionise

halikarnaselis, strabonisa da plutarqes cnobebi aristoteles

Sesaxeb. tomis dasasruls, aristoteles SromaTa Semdeg, mocemulia

georgios paqimeresis ganmartebebi aristoteles naSromze De Lineis Insecabilibus. rac Seexeba meore toms, masSi sakuTriv SromaTa garda

warmodgenilia aristoteles dakarguli Txzulebebis SemorCenili

fragmentebi. mas daerTvis aseve avtorTa, teqstis mTargmnelTa da

ikiTxvisebis saZieblebi. orive tomis aSiebze ganTavsebulia

ikiTxvisebi da aristoteles sxva SromaTa miTiTebani.

gamocemis orive tomze fanqriTa da kalmiT umuSavia ucnob mkvle-

vars da Tavisi SeniSvnebi laTinurad miuweria aSiebze. ise, rom ara

mxolod gamocemaa raritetuli, aramed misi minawerebic.

msoflios biblioTekaTa eleqtronuli katalogebis mixedviT, msof-

lioSi am gamocemis sul ramdenime caliRaa SemorCenili.

teqstis gamomcemeli, isaak kazoboni (Isaac  Casaubon, 1559-1614)

Tavisi drois erT-erTi yvelaze gamoCenili frangi mkvlevari da

RvTismetyveli iyo, romelsac Tanamedroveebi evropis yvelaze ganaT-

lebul adamianad miiCnevdnen. sarwmunoebrivi devnis gamo misma

hugenoturi rwmenis mimdevarma ojaxma safrangeTi datova. kazobons

sxva ganaTleba ar hqonia, garda imisa, rac man mamisagan miiRo. 19

wlis asakSi igi Sevida Jenevis akademiaSi, sadac srulhyo Tavisi

berZnuli da 22 wlisa berZnuli enis profesori gaxda. 1596 wlidan

igi ojaxTan erTad gamoemarTa safrangeTisaken da aq atarebda

leqciebs. anri IV burbonis gardacvalebis Semdeg, daaxl. 1610 w.,

iakob I-is miwveviT kazoboni inglisSi gadasaxlda. aristoteles

gansaxilveli wignis gamocemamde mas ukve hqonda gamoqveynebuli

diogene laertelis (1583), strabonis (1587), dionise halikar-

naselis (1588) naSromebi da axali aRTqmis wignebis (1587)

berZnulenovani gamocemebi. masve ekuTvnis gamokvlevebi berZnuli da

romauli satiris (De satyrica Graecorum poesi et Romanorum satira, 1605), eklesiis Tavisuflebisa (De  libertate  ecclesiastica, 1607) da

sxvadasxva saeklesio sakiTxTa Sesaxeb (De rebus sacris et ecclesiasticis. Exercitationes  ad  Baronii prolegomena in annals, 1614). am ukanasknelSi

kazobonma usafuZvlod miiCnia renesansis periodis neoplatonikosTa

(j. bruno) warmodgenebi hermetikul traqtatTa siZvelesTan

dakavSirebiT.

kazoboni dakrZalulia vestminsteris saabatos poetTa kuTxeSi.

v.j.  

Page 4: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Encyclopédie, ou Dictionnaire Raisonné des Sciences, des Arts et des Métiers [“mecnierebaTa, xelovnebaTa da xelobaTa

enciklopedia anu leqsikoni”]

gamomcemlebi: Denis Diderot; Jean-Baptiste le Rond d'Alembert [deni didro, J. le ron d’alamberi]

gamomcemloba: Jean-Léonard Pellet,

Imprimeur de la République; La Société Typographique gamocemis adgili: Geneva, Neuchâtel gamocemis weli: 1778 Encyclopédie, ou Dictionnaire Raisonné des Sciences, des Arts et des Métiers. 3-ème ed. T. III. Geneva, Neuchâtel: Jean-Léonard Pellet, Iprimeur de la République; La Société Typographique, MDCCLXXVIII [1778] es erT-erTi udidesi sacnobaro gamocema warmoadgens pirvel

frangul enciklopedias. igi Tavdapirveli saxiT gamoica 1751-1780

wlebSi 35 tomad. miuxedavad imisa, rom enciklopedias adana-

Saulebdnen imaSi, TiTqos igi zians ayenebda religiasa da sa-

zogadoebriv morals, radgan religias miCnevda filosofiis

ganStoebad da sakamaTos xdida kaTolikur dogmatebs, amis gamo

ki misi gamocema araerTxel SeCerda, am mravaltomeuls mfar-

velebic gamouCndnen, miT ufro, rom igi warmoadgenda cnobars da

im droisaTvis arsebuli yvela teqnologiis mokle saxelmZRvanelos

da aRwerda Sromis iaraRebsa da maT gamoyene-

bas. gamocemis mniSvnelobaze metyvelebs isic,

rom am enciklopedias safrangeTis

revoluciis inteleqtualur fonad miiCnevd-

nen, xolo mis winasityvaobas – ganmanaTle-

blobis ideebis manifestad. Sesabamisad,

enciklopediam gamoqveynebisTanave didi popularoba moipova, da jer

kidev dausrulebeli mravaltomeulis ramdenime xelaxali gamo-

cema ganxorcielda. ase magaliTad, gansaxilveli wigni misi mesame

gamocemis III toms warmoadgens. A

aRsaniSnavia, rom swored am enciklopediis gavleniT daiwyo

1772 wels cnobili “Britannica”-s gamocema. enciklopediis redaqtorebi iyvnen materialisti da aTeisti,

“meomari burJuaziis ideologi” deni didro (1713-1784 ww.), da

cnobili frangi maTematikosi da filosofosi, Jan le ron d’alam-

beri (1717-1783 ww.). d’alamberi enciklopediis garda cnobilia

Tavisi miRwevebiT maTematikaSi: man Camoayaliba nebismieri mate-

rialuri sistemis moZraobis diferencialur gantolebaTa

Sedgenis zogadi wesi (d’alamberis wesi). masve ekuTvnis mwkrivis

krebadobis piroba, algebris ZiriTadi Teoremis pirveli

damtkiceba, planetebis moZraobis SeSfoTebis Teoria. igi iyo erT-

erTi, visma swavlebamac maTematikur fizikas Cauyara safuZveli.

garda amisa, cnobilia d’alamberis iseTi Sromebi, rogoricaa

“filosofiis elementebi” (1759), “d’alamberisa da didros

saubari” (1769) da a.S.

enciklopedia daculi iyo

impe-rator aleqsandre I-is

gimnaziaSi. S.m., v.j.

Page 5: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Nouvelle Géographie Universelle. La Terre et les Hommes [“axali universaluri geografia.

dedamiwa da adamiani”]

avtori: Jacques Elisée Reclus. gamomcemloba: Librairie Hachette et Cie gamocemis weli: 1875

Jacques Elisée Reclus. Nouvelle Géographie Universelle. La Terre et les Hommes. Vol. VIII. Paris: Librairie Hachette et Cie, 1875

wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise

reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

dedamiwis geografiis aRwera da am mizniT imogzaura TiTqmis

mTels msoflioSi, evropasa da amerikaSi, afrikasa da aziis

ukidures adgilebSi. amasTanave, igi gamoscemda TiToeuli am

qveynis aRwerilobasac. misi axali universaluri geografia.

dedamiwa da adamiani Sedgeba 19 tomisagan, romlebic reklius

1873-1893 wlebSi dauweria, xolo TiToeuli tomi

daaxloebiT cxraasgverdian naSroms warmoadgens. 1892 wels

parizis geografiulma sazogadoebam, miuxedavad imisa, rom

rekliu adre gandevnili iyo safrangeTidan anarqistuli

politikuri Sexedulebebis gamo, gaweuli SromisaTvis igi

prestiJuli oqros medliT daajildova.

gansaxilveli naSromi war-

moadgens am mravaltomeulis

VIII toms. masSi mkvlevari

aRwers indoeTsa da indo-

CineTs. aq mocemulia am

qveynebis bunebisa da klima-

tis, mTebisa da xeobebis,

mdinareebisa da qalaqebis

aRweriloba, miTiTebulia

materialuri da moraluri

statistikuri monacemebi da moTxrobilia indoeTis mTav-

robisa da administraciis Sesaxeb. naSromi ilustrirebulia samasze meti xeze Sesrulebuli

graviuris fotoasliTa da feradi da Sav-TeTri rukiT. v.j.

Page 6: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Histoire de Photius, Patriarche de Constantinople [“fotiusis,

konstantinopolis patriarqis istoria”]

avtori: Jean Nicolas Jager [Jan nikola Jageri]

gamomcemloba: Aug. Vaton, Libraire-éditeur gamocemis weli: 1845

Histoire de Photius, Patriarche de Constantinople, auteur du Schisme des Grecs, d’après les monuments originaux, la plupart encore inconnus, accompagnée d’une introduction, de Notes historiques et de Pièces justificatives par M. L’abbé Jager, chanoine honoraire de Paris et de Nancy, professeur d’histoire à la Sorbonne. Deuxième edition. Paris: Aug. Vaton, Libraire-éditeur, 46 rue du Bac, 1845

gamocemaSi moTxrobilia Sua saukuneebis erT-erTi yvelaze ganaTle-

buli adamianis, fotios I konstantinopolis patriarqis (820-896

ww.), bizantieli RvTismetyvelisa da eklesiis mamis cxovrebis

Sesaxeb. dogmatur RvTismetyvelebaSi fotiosi cnobilia imiT, rom

man pirvelma daadanaSaula romaeli papebi mwvaleblobaSi sarwmu-

noebis simbolosaTvis filioque-s (“da Zisagan”) damatebis gamo da

moiwvia konstantinopolis saeklesio kreba (867 w.), romelzec

anaTemas gadasca romis papi nikoloz I. es periodi cnobilia

fotiosis sqizmis saxelwodebiT. gansaxilvel gamocemaSi am

ganxeTqilebas gansakuTrebuli adgili eTmoba. wignSi sainteresod

aris gadmocemuli fotiosis periodis konstantinopolis samefo

karisa da imperatorTa Sesaxeb, aseve, am ukanasknelTa mier fotio-

sis patriarqobidan orgzisi gadayenebis, monasterSi Semwyvdevis,

gadasaxlebisa da gadasaxlebaSi fotiosis gardacvalebis Sesaxeb.

wignis avtori ganixilavs fotiosis Semoqmedebasac. fotiosis sxva

SromebTan erTad igi yuradRebas uTmobs mis yvelaze cnobil

Txzulebas, miriobiblions anu biblioTekas, vrcel werils Zmis mi-

marT, romelic fotioss IX s-is Sua xanebSi arab xalifasTan el-

Cad gamgzavrebamde dauweria. biblioTekaSi gadmocemulia fotiosis

mier wakiTxuli 280 wignis metnaklebad dawvrilebiTi Sinaarsi.

aRsaniSnavia, rom am wignebis nawili dakargulia da maTi saTaurebi

da aRweriloba mxolod biblioTekaSi aris SemorCenili. ase magali-

Tad, fotiosTan mocemulia aRweriloba VI s-is istorikosis,

Teofane bizantielis istoriisa, romelic Cvenamde moRweuli ar

aris, xolo Tavad es istorikosi (da Sesabamisad, fotiosic)

pirveli ucxoeli mweralia, romelic Tbiliss saqarTvelos

dedaqalaqad moixseniebs. sakuTriv ambavi, romelsac igi gadmoscems,

daaxloebiT 523 wels moxda: “amis Semdeg myisve ajanydnen

iberielebi da TavianT mefe gurgenTan erTad gadavidnen romaelTa

mxares. am dros iberiis dedaqalaqi iyo Tbilisi” (kod. 64). gamocemas erTvis vrceli winasityvaoba, SeniSvnebi da berZnul

dedanSi dabeWdili, rogorc avtori moixseniebs, “mamtkicebeli

sabuTebi” (“pièces justificatives”), kerZod, fotiosis sami werili,

ori nikoloz I-is, erTi ki akvileis patriarqis mimarT.

es naSromi imdenad mniSvnelovani aRmoCnda, rom misi xelaxali

gamocema araerTxel ganxorcielda _ gansaxilveli wigni war-

moadgens meore gamocemas (pirveli gamoqveynda 1844 w.), ukanaskneli

ki daibeWda Svidi wlis win, 2005 wels.

gamocema aRsaniSnavia imiTac, rom igi inaxeboda saxelganTqmuli

rusi bizantinistis aleqsei lebedevis (1845-1908) pirad koleqci-

aSi, romlis gardacvalebis Semdeg mis qvrivs bizantinist naTela

keWaymaZis TxovniT gadaucia igi aRmosavleTmcodneobis instituti-

saTvis Tavisi wignadi fondis mniSvnelovan nawilTan erTad, Tbi-

lisSi ki igi Camoutania cnobil bizantinists, neli maxaraZes.

wignis avtori, mRvdeli Jan nikola Jageri (Jean  Nicolas  Jager, 1790-1868 ww.), RvTismetyveli da elinisti, iyo sorbonis univer-

sitetis eklesiis istoriis profesori, parizisa da nansis sapatio

kanonikosi. mis kalams ekuTvnis sxva gamocemebic, kerZod,

safrangeTis eklesiis istoria revoluciis xanebSi, pap grigol

VII-isa da misi saukunis istoria, Zveli aRTqma, da a.S. mis Sesaxeb

SemorCenili cnobebi metad mwiria. v.j.

Page 7: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Histoire des Chevaliers Hospi-

taliers de S. Jean de Jerusalem

[“hospitalier raindTa istoria”]

avtori: Abbé [René d’Aubert] de Vertot

[d’Auboeuf]

[abati rene d’ober de verto d’ebefi]

gamomcemloba: Alfred Mame et Fils gamocemis weli: 1732

Abbé [René d’Aubert] de Vertot [d’Auboeuf]. Histoire des Chevaliers Hospitaliers de S. Jean de Jerusalem, Appellez Depuis “Chevaliers de Rhodes”, et Aujourd’hui “Chevaliers de Malthe”. T. I. Amsterdam: Wetsteins&Smith, MDCCXXXII [1732]

hospitalierebis (ioanitebis) ordeni

uZvelesia Sua saukuneebSi cnobili

12 ordenidan. igi ierusalimis qris-

tianebisaTvis dabrunebaSi daxmarebis

gawevis mizniT daarsda ierusalimis

erT-erT lazareTSi (1070 w.) pirveli jvarosnuli

laSqrobis win da pirvel dasavlur jarad iqca ierusalimSi.

ordenma sakuTar Tavze aiRo momlocvelebze zrunva da, aseve,

avadmyofTa uangaro movla. 1291 wels, rodesac cixesimagre

akra daeca, ordeni iZulebuli gaxda jer kviprosze, Semdeg

ki rodosze gadasaxlebuliyo, saidanac is mahmadianebma gan-

devnes 1523 wels. 1530-1798 wlebSi hospitalierebi maltaze

cxovrobdnen, xolo rodesac malta napoleonma daipyro

(1798 w.), maT romSi gadainacvles. hospitalierebis ordenma

Sua saukuneebisa da zogadad jvarosanTa laSqrobebis is-

toriaSi mniSvnelovani kvali datova da maSin, rodesac sxva

ordenebi gaqrnen, es ordeni axlac moqmedebs. wignis avtori, rene de verto (1655-1735 ww.), Tavisi drois

Zalze cnobili istorikosi iyo. mas dauweria Sromebi portu-

galiis (1690 w.), SvedeTis (1695 w.), rumineTis revoluciebis

(1719 w.) Sesaxeb da imdenad didi saxeli mouxveWia, rom mal-

tis ordenma sTxova, daewera Sroma maTi istoriis Sesaxebac.

wigni warmoadgens xuTtomeulis pirvel toms, meore, Sevse-

bul gamocemas (pirveli gamoica parizSi 1726 w.). masSi aR-

werilia hospitalierTa ordenis Camoyalibeba, brZolebi da

maTi gadasaxlebebi ordenis erTi

centridan meoreSi, mokled, mocemu-

lia ordenis sruli istoria isto-

riul wyaroebze dayrdnobiT.

gamokvlevas erTvis hospitalierTa

CamonaTvali, iaraRis aRweriloba da

ruka, romelzec aRniSnulia is qvey-

nebi, sadac ioanitebs brZola

mouxdaT. gamokvleva imdenad popula-

ruli iyo, rom or weliwadSi

(1728 w.) inglisurad iTargmna,

XVIII-XIX ss-Si ki misi araerTi

gamocema ganxorcielda. v.j.

Page 8: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: القرآن [yurani]

weli: daaxl. XVII s.

gansaxilvel xelnawerSi daculia

arabul enaze Sesrulebuli

yuranis metad lamazad gaforme-

buli teqsti. gadamweris vinaoba

da gadaweris weli xelnawerSi

miTiTebuli ar aris. misi

miaxloebiTi daTariReba SesaZle-

belia xelnawerisaTvis darTuli

erT-erTi minaweriT, romlis

dasasrulsac fiqsirdeba arabuli

hijris 1227 w. (= 1812 w.). meore

mxriv, mkvlevarTa varaudiT, misi

gadawera momxdara ufro adre da

xelnaweri XVII s-ze gviandeli

ar unda iyos.

xelnaweri gadawerili Cans CrdiloeT kavkasiaSi, razec

miuTiTeben wignSi warmodgenili damaxasiaTebeli niSnebi.

murman quTelia, aleqsi Jordania, m.s., v.j.

Page 9: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Kirchen-Postille. Predigten über die Episteln für alle Sonn- und vornehmsten Festtage des ganzen Jahres zur religiösen Erbauung in den Fami-lien aller Stände [saeklesio qadagebebi. qadagebebi axali

aRTqmis epistoleebze, kviradReebisa da

saeklesio wlis ZiriTadi dResas-

waulebis Sesaxeb, yvela fenis ojaxis

sarwmunoebrivi damoZRvrisaTvis]

avtori: martin luTeri

gamomcemloba: Verlag Christlicher Schriften Stottmeister & Co, Braun-schweig gamocemis adgili: drezdeni

gamocemis weli: 1888

Martin Luther. Kirchen-Postille. Predigten über die Episteln für alle Sonn- und vornehmsten Festtage des ganzen Jahres zur religiösen Erbauung in den Familien aller Stände. Drezden: Schoen & Krieger, 1888

martin luTeris (1483-1546 ww.), germaneli berisa da pro-

fesoris, RvTismetyvelisa da eklesiis reformatoris

moZRvrebam da qadagebebma, gansakuTrebiT ki misma bibliam

Zireuli cvlilebebi moaxdina romaul-kaTolikur eklesiaSi,

safuZveli Cauyara reformacias da Seqmna qristianuli ekle-

siis ganStoeba luTeranuli eklesiis saxiT.

luTeris saeklesio qadagebebi Tavdapirvelad daibeWda

1522 wels da mas Semdeg araerTxel gamoqveynda. gansaxilveli

wigni warmoadgens 1562 wlis gamocemis fototipur gamocemas.

naSromSi TiTo qadageba eZRvneba wlis TiToeul dResas-

wauls da TiToeul kviradRes, ase magaliTad, Sobis pirveli

kviradRe, sulTmofenobidan mexuTe kviradRe, samebis

dResaswaulidan meToTxmete kviradRe da a.S. l.k., n.C., v.j.

Page 10: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

avtori: Johan Thomas Haupt [iohan Tomas haupti]

saTauri: Gründe der Vernunft zur Erläuterung und zum Beweise des Geheimnisses der heiligen Dreieinigkeit gesamlet und beurteilet [wminda samebis saidumloebis ra-

cionaluri axsnis da damtkicebis

safuZvlebi]

gamomceloba: Berger und Boedner. gamocemis adgili:

Rostok, Wismar gamocemis weli: 1752

Johan Thomas Haupt. Gründe der Vernunft zur Erläuterung und zum Beweise des Geheimnisses der heiligen Dreieinigkeit gesamlet und beurteilet. Rostok, Wismar: Berger und Boedner, 1752

germaneli mkvlevari, iohan Tomas haupti, gansaxilvel

naSromSi cdilobs, racionaluri gziT da maTematikuri for-

mulirebiT daamtkicos wminda samebis erTianoba. amisaTvis igi

iSveliebs sxvadasxva avtorTa mier samebis Sesaxeb gamoTqmul

ganmartebebsa da mtkicebulebebs. naSromi moicavs sam ZiriTad

sakiTxs da, Sesabamisad, sam nawilad aris dayofili. pirvel

nawilSi warmodgenilia im masalis mimoxilva, sadac wminda

samebis ganmarteba araadekvaturad xdeba. meore nawilSi Sekre-

bilia sxvadasxva savaraudo mtkicebulebaTa ganxilva. mesame

nawili ki eTmoba yvela im, avtoris azriT, WeSmarit mtkice-

bulebas, romelic wminda samebis arss sworad warmoaCenen da

mis myofobas amtkiceben.

iohan haupti naklebad cnobili mkvlevaria. mas amave

xanebSi kidev ori naSromi aqvs gamocemuli: Die Herrlichkeit der Herrn in den Tempeln der Christen (1749) da Neue und vollständige Auslegung des von dem Stifter und rsten Kaiser des Chinesischen Reichs Fohi hinterlassene Buches Ye-Kim genant (1753). l.k., v.j.

Page 11: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Vie Militaire et Religieuse au

Moyen Age et a l'époque de la Renaissance

avtori: Paul Lacroix gamomcemloba: Librairie  de Firmin Didot et Co gamocemis weli: 1873

Lacroix, Paul. Vie Militaire et Religieuse au Moyen Age et a l'époque de la Renaissance. Paris: Librairie de Firmin Didot et Co, 1873

gamocemaSi ganxilulia Sua saukuneebisa da renesansis epoqis

religiuri da samxedro cxovreba da maTTvis damaxasiaTebeli

mniSvnelovani elementebi. mkvlevari yuradRebas uTmobs religiuri

ideisa da samxedro SesaZleblobaTa ganmsazRvrel mniSvnelobas

qristianuli qveynebis zne-CveulebebSi da mkiTxvelis yuradRebas

qristianobis, rogorc xalxTa gamaerTianeblisa da ganmanaTleblis

rolisaken mimarTavs. wignSi feradovnad aris daxatuli Sua

saukuneebis cnobili da ucnobi faqtebi, saxelmwifo moRvaweebi da

ubralo adamianebi, jvarosnebi, didgvarovani banovanebi, sasuliero

pirebi, axali sazogadoebis Seqmnis procesi, brZolebi, omebi, meom-

rebi, raindobis maZiebelni da raindad kurTxevis wesebi, samxedro

kodeqsebi da strategia, dueli da asparezobani, wminda adgilebis

momlocveloba da piligrimTa damcveli da wminda adgilebisaTvis

meomari samxedro-religiuri ordenebi, liturgia da saeklesio

ceremoniebi, inkvizicia, dakrZalva da masTan dakavSirebuli wesebi.

samwuxarod, wigni ar Seicavs cnobebs qarTvelTa rolis Sesaxeb

jvarosnul omebSi. garda imisa, rom gamocemis furcelTa kideebi mooqrovilia, igi

uxvadac aris dasuraTebuli, rac am periodis gamocemebSi arcTu ise

xSiria. masSi daculia 14 qromoliTografia da xeze nakveTi 410

graviuris foto, romlebzec warmodgenilia Sua saukuneTa forti-

fikaciuli nagebobebis amsaxveli suraTebi, raindTa saomari

aRWurviloba da sxvadasxvagvari simboloebi da relikviebi,

saxelovan adamianTa da maT saflavTa suraTebi.

Tavdapirveli saxiT gansaxilveli wigni gamoica 1869 wels. mas

didi warmateba xvda wilad, ramdenime weliwadSi inglisuradac

iTargmna da mas Semdeg misi araerTi gamocema ganxorcielda,

amasTan, erT-erTi ukanaskneli – 1977 wels.

wignis avtori, pol lakrua (1806-1884 ww.), frangi bibliofili,

biblioTekari, istorikosi, komediografi, Jurnalisti da litera-

tori, metad nayofieri da mravalmxrivi mkvlevari iyo, romlis

kalamsac ocamde istoriuli romani da mravali mniSvnelovani isto-

riuli gamokvleva ekuTvnis, maT Soris, napoleon III-is da ruseTis

imperator nikoloz I-is Sesaxeb. gamokvlevam VI s-is istoriis

Sesaxeb, romelic lakruam 28 wlis asakSi gamosca, avtors sapatio

legionis jvari moutana. mas gamocemuli aqvs, aseve, dasuraTebuli

gamokvleva Sua saukuneTa da renesansis epoqis zne-CveulebaTa da

samoselis (1847 w.), banqos warmoSobis (1835), prostituciis isto-

riis (1853, pol diufuris fsevdonimiT), safrangeTis istoriuli

samoselis Sesaxeb (1852) da mravali sxva. v.j.   

Page 12: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: )XY$M 9w$Y yrMd )tdX )QtYdd )BtK [wigni

axali aRTqmisa, ufali ieso macxovrisa]

gamomcemloba: )KrM)d )YNwYLBB )tSdd )NXMSB [amerikis bibliis sazogadoebis gamomcemloba]

gamocemis weli: 1875

. )XY$M 9w$Y yrMd )tdX )QtYdd )BtK 1875 , )KrM)d )YNwYLBB )tSdd )NXMSB : krYwN

[wigni axali aRTqmisa, ufali iesi macxovrisa. niu-iorki: amerikis bibliis

sazogadoebis gamomcemloba, 1875]

siriul enaze Sesrulebuli axali aRTqma, peSita, aRmosav-

leTis eklesiaSi iTvleba erTaderT avTentur da wminda

teqstad, romelic dawerili iyo arameul, macxovrisa da mis

moswavle mociqulTa mSobliur enaze. aRmosavleTis kaTo-

likos-patriarqis, mar eSai Simunis mixedviT, “aRmosavleTis

eklesiam Tavad netari mociqulebis xelTagan miiRo wminda

werili, dawerili arameulad, enaze,

romelzec metyvelebda ufali Cveni

ieso qriste macxovari. peSita aris

aRmosavleTis eklesiis teqsti, ro-

melmac moaRwia bibliuri droidan

Cvenamde yovelgvari cvlilebebisa da

Sesworebis gareSe” (5 aprili, 1957

w.). am mosazrebis momxreTa Tvalsaz-

risiT, axali aRTqma Tavdapirvelad

daiwera arameul enaze da Semdeg

iTargmna berZnulad pirveli sauku-

nis dasavlel qristianTa mier.

arameul enaze daweril uadres axal aRTqmas aklia 2

petres, 2-3 ioanes, iudasa da apokalifsis wignebi, aseve ka-

Tolike epistoleebi. isini Semdgom, daaxl. V s-sTvis iTarg-

mna siriulad da Zvel aRTqmasTan erTad SeuerTda ukve arse-

bul krebuls, romelic amis Semdeg gamoiyeneboda, rogorc

wminda werilis erovnuli varianti. peSitas axali aRTqmis

Targmani zedmiwevniTi da sandoa, ubralo da zusti.

gansaxilveli gamocema Seicavs axal aRTqmas siriul enaze

Tavisi sruli saxiT, maTes saxarebidan apokalifsis wignis

CaTvliT. darejan svani, v.j.

Page 13: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

wignis saTauri: Lexicon Ration-ale sive Thesaurus Philosophicus [“gonebaWvretiTi leqsikoni, anu

filosofiis saganZuri, dalage-

buli anbanur rigze”].

Semdgeneli: Stephanus Chauvin [etien Soveni]. gamomcemloba: Petrus vander Slaart. gamocemis weli: 1692.

Lexicon Rationale sive Thesaurus Philosophicus, ordine alphabetico digestus, in quo vocabula omnia philosophica, variasque illorum acceptiones, juxta cum veterum, tum recentiorum placita, explicare; & universe quae lumine naturali sciri possunt, non tam concludere, quam recludere conatur. Ed. Stephanus Chauvin. Rotterodam: Apud Petrum vander Slaart bibliopolam, ad insigne Ci-ceronis, cum privilegio. MDCXCII [1692].

gansaxilveli leqsikoni am naSromis pirvel gamocemas war-

moadgens. igi iTvleba erT-erT pirvel samecniero enciklope-

diad da metad mniSvnelovania, ramdenadac, Tavisi drois sxva

enciklopediebisagan gansxvavebiT, es gamocema did yuradRebas

uTmobs eqsperimentul mecnierebas da metad mcires – magias.

Sovenis saxels ukavSirdeba termin “ontosofia”-s (“ontosophia”) Semotana, romelic gansaxilvel leqsikonSi

calke erTeulad aris dafiqsirebuli. leqsikons boloSi

erTvis 30 CanarTi sxvadasxva mowyobilobaTa da bunebis

fenomenTa amsaxveli grafikuli gamosaxulebebiT. gamocemam

didi gavlena moaxdina momdevno saukuneebis filosofiur

azrovnebaze. misi axali, ganvrcobili redaqcia gamoqveynda

ociode wlis Semdeg, 1713 wels.

leqsikonis gamomcemeli, etien Soveni (1640-1725 ww.), iyo

protestanti RvTismetyveli da filosofosi. nantis ediqtis

gauqmebis Semdeg man Tavi holandias Seafara da ramdenime

wlis ganmavlobaSi roterdamis

frangul taZarSi msaxurobda.

aqve daikava man filosofiis

kaTedra (1688 w.). mogvianebiT,

igi miiwvies brandeburgSi

mRvdlad da filosofiis pro-

fesorad (1695 w.). garda amisa,

igi msaxurobda berlinis fran-

guli kolejis inspeqtoradac,

sadac mas kartezianelis sa-

xelic gauvarda. mas ekuTvnis

sxva naSromebic: Theses de Cog-nitione Dei (1662), Exercitatio Ethica  de Actione Humana (1700) da sxv. T.o., v.j.

Page 14: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri:

JH Palaia; Diaqhvkh kata; tou;"

jEbdomhvkonta [Zveli aRTqma] avtori: [gamomcemeli: David 

Millius]

gamomcemloba: Sumptibus 

Societatis

gamocemis weli: 1725 

;H Palaia; Diaqhvkh kata; tou;" jEbdomhvkonta. Vetus testamentum ex ver-sione Septuaginta interpretum, secundum exemplar Vaticanum Romae editum, denuo recognitum. Praefationem una cum variis lectionibus, e praestantissimis MSS. codicibus Bibliothecae Leidensis descriptis, pra emisit David Millius. Tom. I. Amstelodami: Sumptibus Societatis. MDCCXXV [1725]

gamocema warmoadgens Zveli aRTqmis or-

tomeulis pirvel toms, ebrauli dednis

berZnul Targmans, romelic moicavs

Zveli aRTqmis wignebs Sesaqmidan esTeris

wignis CaTvliT. teqsts erTvis gamom-

cemlis, devid miliusis winasityvaoba

laTinur enaze. winasityvaobis Semdeg

gamocemis TiToeuli gverdi or nawilad

aris dayofili. marcxena nawilSi,

maxvilTa darTvis gareSe, warmodgenilia

bibliur wignTa berZnuli teqstebis

zogierT muxlTa mokle monakveTebi, romelTa gaswvrivac

mocemulia leidenis biblioTekis Zveli xelnawerebisa

(Sesaqmidan msajulTa wignis CaTvliT) da isaak vosiusis

mier romauli gamocemis velebze Cawerili (Sesaqmidan ruTis

wignis CaTvliT) erT-erTi dauzustebeli xelnaweris

ikiTxvisebi. rac Seexeba sakuTriv bibliis teqsts, igi

mxolod amis Semdeg iwyeba. rogorc Cans, devid miliusi

gulisxmobda Zveli aRTqmis teqstis garkveuli kritikuli

redaqciis gamoqveynebas.

es gamocema miliusis Tanamedrove mkvlevarTa Soris miC-

neuli iyo “metad zedmiwevniT gamocemad”. v.j.

Page 15: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

wignis saTauri: Historiae Byzantinae

Scriptores post Theophanem [“bizantiis istoriis Teofanes

Semdgomi JamTaaRmwerelni”] 

gamomcemeli: Franciscus Combefisius [franciskus kombefisiusi]

gamomcemloba: Typographia regia gamocemis weli: 1685

Historiae Byzantinae Scriptores post Theo-phanem, partim nunc primum editi, partim recensiti, et nova versione adornati: quorum

Catalogum proxima pagina indicabit. Cura et studio R.P.Francisci Com-befisii. Parisii: Typographia regia, MDCLXXXV [1685] gamocema Seicavs IX-X ss-is istoriuli Sinaarsis Txzulebebs:

konstantine VII porfirogenetis mier misi babuis, imperator

basili I didis cxovrebasa da moRvaweobas, konstantine VII

porfirogenetis anonimi gamgrZeleblis qronikebs, Teofane Jam-

TaaRmwerlis anonimi gamgrZeleblis eqvswigneulis ramdenime

monakveTs, kerZod, imperator leon V-is, imperator leonis

vaJis, aleqsandre basilis Zis, konstantine leonis Zis, impe-

rator romanos lekapenusis mefobebs. amas garda, gamocemaSi

daculia sxva Txzulebebic: marTlmadidebelTa inveqtiva xatT-

mebrZolTa winaaRmdeg, ioane ierusalimelis gadmocema xatT-

mebrZolTa Sesaxeb, ioane kaminiatesis Tesalonikis aRebis Ses-

axeb, svimeon magistrosisa da logoTetesis analebi, da geor-

gios monaxosis (amartolis) qronikebis bolo, IV wigni, axal

imperatorTa cxovrebani.

wignis gamomcemeli, francisk (fransua) kombefisi (1605-

1679 ww.), metad saxelganTqmuli frangi mecnieri da gamomce-

meli, iyo samecniero sazogadoebis gaerTianebaSi, romelic

gamoscemda bizantiisa da zogadad Zveli istoriis

berZnulenovan pirvelwyaroTa dednebs TandarTuli parale-

luri laTinurenovani TargmanebiTurT, rasac man cxovrebis 50

weli Sealia. kombefiss didi gamocdileba hqonda laTinur

enaSi, filosofiasa da TeologiaSi, radgan axalgazrdobaSi

berad aRkvecili igi 10 wlis ganmavlobaSi aswavlida

filosofiasa da Teologias, amasTanave, msaxurobda

mRvdladac. kombefisis gamocemebi gamoirCevian teqstis

gansakuTrebuli zedmiwevniTobiT da sandoobiT. v.j.

Page 16: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Georgii Acropolitae Magni Logothetae Historia, Ioelis Chronographia Compendiaria, et Ioannis Canani Narratio de Bello CP. Leone Allatio interprete, cum eiusdem notis et Theodori Douzae obser-vationibus [giorgios akropolitasis istoria,

ioelis mokle matiane, ioane kananelis

gadmocema konstantinopolis omis Sesaxeb, leon alatiosis

ganmartebebiT da misive da Teodorus duzas SeniSvnebiT]

gamomcemloba: Typographia Regia gamocemis weli: 1651

Georgii Acropolitae Magni Logothetae Historia, Ioelis Chronographia Compendiaria, et Ioannis Canani Narratio de Bello CP, Leone Allatio in-terprete, cum eiusdem notis et Theodori Douzae observationibus. Parisii: Typographia Regia, MDCLI [1651]

gamocemaSi daculia XIII s-is bizantiel istorikosTa, ioelisa

da georgios akropolitesis mokle matianeebi. am ukanasknels

erTvis leon alatiusis istoriuli xasiaTis SeniSvnebi. gamo-

cemas asrulebs Tavisi SinaarsiT unikaluri naSromi, saxel

giorgis mqone pirTa da maTi Txzulebebis Sesaxeb. bizantiel

istorikosTan, ioelTan dakavSirebuli cnobebi SemorCenili ar

aris. samagierod, meore istorikosi, georgios akropolitesi

(1217-1282 ww.), iyo Tavisi drois erT-erTi udidesi da sando

istorikosi. igi moRvaweobda imperatorebis ioane III dukas,

Teodore II laskarisisa da miqael VIII paleologosis samefo

karze, sadac mas, did logoTetessa da imperatoris elCs,

saxelmwifo mniSvnelobis davalebebs andobdnen, rogoric iyo,

magaliTad, lionis meore krebaze berZnuli da laTinuri

eklesiebis uniis SeTanxmeba.

gansaxilveli naSromi, romelic akropolitesis yvelaze

mniSvnelovani Txzulebaa, warmoadgens garkveulwilad

niketas xoniatesis matianis gagrZelebas. igi moicavs periods

jvarosanTa mier IV laSqrobisas konstantinopolis dapy-

robis droidan (1204 w.) miqael VIII paleologosis mier bi-

zantiis imperiis aRdgenamde (1261 w.). naSromi mniSvnelovania

imiTac, rom dawerilia TviTmxilvelis mier, romelsac misi

Tanamdebobis gaTvaliswinebiT, xeli miuwvdeboda yvelaze

saidumlo da saxelmwifo mniSvnelobis faqtebze.

leon alatiosi (1586-1669 ww.), romelsac akropolitesis

naSromisaTvis SeniSvnebi daurTavs, muSaobda biblioTekarad

franCesko berbinisTan, Semdeg ki, aleqsandre VII-m igi

daniSna vatikanis biblioTekis TanamSromlad (1661 w.), sadac

alatiosi cxovrebis dasasrulamde msaxurobda. alatioss

dawerili aqvs araerTi naSromi,

romlebSic cdilobda daemtkice-

bina, rom berZnul da romaul

eklesiebs Soris mudam Tanxmoba

sufevda. amasTan, alatiosi qa-

dagebda srul morCilebas romis

papis mimarT im mizeziT, rom

ucodveli dedamiwaze mxolod is

iyo. misi naSromebi mecnieruli

TvalsazrisiT mniSvnelovania,

Tumca tendenciuri. v.j.

Page 17: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

amave wignze mikinZulia meore ga-

mocemac: Ducae Michaelis ducae nepo-tis Historia Byzantina res in imperio Graecorum gestas complectens: a Ioanne Palaeologo I. ad Mehemetem II. Accessit Chronicon Breve, quo Graecorum, Venetorum, & Turcorum aliquot gesta continentur. E Bibliotheca Regia nunc primum in lucem edita, ver-sione Latina, & Notis illustrate. Studio & opera Ismaelis Bullialdi. Parisii: Typographia Regia, MDCXLIX [1649].

gamocemaSi daculia mixeil dukas bizantiis istoria, romel-

Sic aRwerilia konstantinopolis dacema. teqsts daerTvis

ismael bulialdusis SeniSvnebi mixeil dukas am naSromze.

mixeil dukas (1390-1462 ww.) Sesaxeb metad mwiri cnobe-

bia SemorCenili. igi jer iyo genuis doJis, rogorc piradi

mdivani, Semdeg ki lesbosis genueli mflobelis samsaxurSi.

am ukanasknelis saqmeebze mas konstantinopolis dacemis pe-

riodSi, 1452-1456 wlebSi, xuTi elCoba hqonia sulTan mehmed

II-is rezidenciaSi, ramdenjerme ki konstantinopolSic Casula.

misi gansaxilveli naSromi moicavs 1341-1462 wlebs da aRwers

avtoris mier uSualod nanaxs, TviTmxilvelebsa da

monawileebze (maT Soris, berZnebsa da Turqebze), Turqul,

berZnul da italiur enebze Sedgenil sabuTebze dayrdnobiT

gadmocemul movlenebs. duka iTvleba frTxil da sando is-

torikosad. unda iTqvas isic, rom alatiosis msgavsad igic

berZnuli da romauli eklesiebis uniis momxre iyo da rogorc

Cans, swored amitom iqna es ori wigni akinZuli erTad.

dukas bizantiis istorias daerTvis ismael bulialdusis

(1605-1694 ww.) SeniSvnebi. aRsaniSnavia, rom ismaeli cno-

bilia, rogorc astronomi, romelsac astronomiisa da maTe-

matikis sferoSi seriozuli miRwevebi hqonda da amave

sferoSi gamouqveynebia araerTi naSromi, romelTa

mniSvnelovanebis gamoc 1667 wlis aprilSi igi airCies ing-

lisis samefo sazogadoebis erT-erT pirvel wevrad.

es ori erTad akinZuli wignis krebuli sainteresoa ara

mxolod im naSromebiT, romlebic maTSia daculi, aramed

imiTac, rom pirveli wigni eZRvneba ludoviko XIV-s, meore ki

kardinal mazarinis. v.j.

Page 18: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

avtori: Georgius Codinus [georgios kodinosi] wignis saTauri: Curopalata. De Offi-ciis Magnae Ecclesae, et Aulae Constan-tinopolitanae [“kuropalata. didi ek-

lesiisa da konstantinopolis samefo

sasaxlis momsaxure personalis

Sesaxeb”] gamomcemloba: Typographia Regia gamocemis weli: 1648

Georgius Codinus. Curopalata, De officiis magnae ecclesae, et avlae Con-stantinopolitanae. Ex versione P.Iacobi Gretseri Soc. Iesu, cum eiusdem in Codinum commentarior. Libris tribus, & de imaginibus non manufac-tis opere. In hac editione praeter comparatum cum Regiis MMSS. Graecum textum, & reparatam Latinam versionem, accedunt inediti ex Regia & Mazarina Bibliotheca Officialium Catalogi, & ad Codini mentem locupletes notae. Adiunguntur recentiores Orientalium Episco-patuum notitiae, voces honorariae, appellationes dignitatum indices, quibus postremis saeculis Ecclesiastici vel Aulici Proceres salutabantur. Cura & opera P. Jacobi Goar Paris. Ord. Praedic. Congreg. Reform. S. Ludovici. Parisii: Typographia Regia. MDCXLVIII [1648] am foliantSi warmodgenilia naSromi eklesiisa da samefo karis

Tanamdebobis pirTa da sxvadasxva SemTxvevebisaTvis dawesebuli

ceremonialebis Sesaxeb. Txzuleba moRweulia georgios kodinosis

(XV s.) saxeliT, Tumca ki igi erTi saukuniT adre, daaxloebiT

1347-1368 wlebSi aris dawerili. gamocemas win uZRvis gamomce-

melTa, iakob grecerisa da iakob goaris winasityvaobebi. naSromi

dayofilia 22 Tavad. maTSi mocemulia eklesiisa da samefo karis

Tanamdebobis pirTa, maT Soris, imperatoris, misi meuRlis, didi

dometikosis, mTavarsardlis, dacvis ufrosisa da a.S. ierarqia,

CamonaTvali da movaleobaTa aRwera. mocemulia aseve, cnobebi maTi

Tavsaburavebisa da samoselis Sesaxeb. naSromSi yuradReba eTmoba

samefo karis saero da saeklesio dResaswaulTa Catarebis wesebs,

moTxrobilia imperatoris sufris, samefo karze qorwinebisa da

glovis wesebis, imperatoris koronaciis, patriarqis arCevisa da

inavguraciis Sesaxeb. TiToeuli Tavis Semdeg, wignSi war-

modgenilia teqstTan dakavSirebuli sakmaod vrceli SeniSvnebi.

Txzulebas mosdevs iakob greceris ori naSromi: samwigneuli,

Iacobi Gretseri In librum Georgii Codini Curopalatae Commentariorum libri tres, romelSic ganmartebulia rogorc kodinosis Txzuleba,

aseve, berZnul da laTinur enaze dawerili sxva Zeglebi, da misive

Syntagma de Imaginibus Manu non Factis, deque aliis a sancto Luca pictis, romelSic avtori ganixilavs RvTismSoblis, edesis, veronikas/

berenikes da sxva xelTuqmnel, namdvil da natyuar xatebs.

wignis bolos gvxvdeba naSromi umaRles saeklesio pirTa

ceremoniebis Sesaxeb, saTauriT: Notitiae Graecorum episcopatuum a Leone Sapiente ad Andronicum Palaeologum. gansaxilveli wignis pirveli gamocema ganxorcielda parizSi,

1625 wels, momdevno ki 1729 wels, veneciaSi.

georgios kodinoss (XV s.) bizantiis samefo karze kuropala-

tis, sasaxlis dacvis ufrosis Tanamdeboba ekava. misi cxovrebis

Sesaxeb sxva araferia cnobili, garda imisa, rom mas, zemoganxilu-

lis garda, miewereba kidev ori sxva Txzuleba.

gansaxilveli gamocema aRsaniSnavia imiTac, rom masze

mikinZulia sxva gamocemac: Anastasii Bibliothecarii Historia Ecclesias-tica sive Chronographia tripartita. Ex MS. Codice Bibliothecae Vaticanae. Parisii: Typographia Regia, 1649. masSi Sedis, agreTve, amave avtoris Historia de Vitis Romanorum Pontificum. am orive metad mniSvnelovani naSromis avtori anastasios bib-

lioTekari (817-819 ww.), iyo antipapa (855 wlis agvisto-

seqtemberi), saeklesio da politikuri moRvawe, istorikosi da

mTargmneli, fotiosis cnobili mowinaaRmdege. mas monawileoba

miuRia 869-870 wlebis konstantinopolis msoflio krebaSi. v.j.

Page 19: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

wignis saTauri: hadis qidan

[“axali aRTqma”]

gamocemis weli: 1891.

gamocema warmoadgens geezsa da

amharul, anu Zvel da Tana-

medrove eTiopur enebze Ses-

rulebuli axali aRTqmis

paralelur teqstebs. geezis

teqsti gamoqveynebulia Zvel

eTiopur xelnawerebze dayrdno-

biT. dasaxelebulia, aseve, aTi

gadamweri berisa da mRvdlis

saxeli da is monastrebi, rom-

lebSic isini moRvaweobdnen. amharul enaze teqsti

Targmnilia geezidan. gamocema TariRdeba 1891 wliT.

naTela Jvania, v.j.

Page 20: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

avtori: iohan volfgang fon

goeTe saTauri: Faust. Eine Tragödie [fausti. tragedia] gamomcemloba: I.G. Gotta'scher Verlag gamocemis weli: 1854

Goethe. Faust. Eine Tragödie. Erster Teil. Zeichnungen von Engelbert Seibertz. Stuttgart und Tübingen: I.G. Gotta'scher Verlag, 1854

fausti iohan volfgang fon goeTes Semoqmedebis erT-erTi

yvelaze mniSvnelovani nawarmoebia. am Txzulebis pirveli

nawilis pirveli gamocema ganxorcielda 1806 wels, meore

nawilisa ki 1832 w.

gansaxilveli wigni warmoadgens faustis sruli versiis

gamocemas, romelic amasTanave uxvad aris ilustraciebiT

dasuraTebuli. gamocema gaformebulia germaneli

portretistis, engelbert

zaibertcis mier (1813-1905),

romlis funjsac ekuTvnis aseve

araerTi istoriul movlenaTa

amsaxveli naxatic. zaibertci

swavlobda diuseldorfis

xelovnebis akademiaSi, sadac misi

maswavleblebi iyvnen lesingi,

korneliusi da hildebrandti,

Semdeg ki miunxenis xelovnebis

akademiaSi gaagrZela swavla.

zaibertci iyo ludvig I-is

karis mxatvari. mas umuSavia

maqsimilian II bavarielis

davalebiTac da mravali naxatiTa

da ori monumenturi freskiT daumSvenebia miunxenis sasaxle

maqsimilianeumi. rac Seexeba faustis dasuraTebas, amaze

zaibertci muSaobda 6 wlis ganmavlobaSi, 1835-1841 wlebSi.

l.k., n.C., v.j.

Page 21: saTauri: Histoire des Croisades Abregée puJulas gamocemuli ... · wignis avtorma da cnobilma frangma mkvlevarma, Jak elise reklium (1830-1905 ww.), jer kidev axalgazrdobaSi daiwyo

saTauri: Обзоръ Царствованiя Султана

Махмуда Газневiйскаго изъ дома

Сюбуктегина въ Персiи

gamocemis weli: [1851]

Обзоръ Царствованiя Султана Махмуда Газневiйскаго изъ дома Сюбуктегина въ Персiи. 1851

gansaxilveli wignad akinZuli da wignis formis xelnaweri

(148 gv.), savaraudod, disertacias unda warmoadgendes. mas

ar aqvs miTiTebuli avtoris saxeli. wigns boloSi daerTvis

sami xelmowera, romelTa avtorebic gascnobian teqsts

(“читал”) da xelmoweriT adastureben amas. xelmoweraTagan

ikiTxeba pirveli xelmomweris gvari da wodeba (Проф. А. Казембек) da meore xelmomweris “Seixis” wodeba. satitulo

furcelze mocemulia TariRi, 1851 wlis 14 dekemberi,

rogorc Cans, dRe, rodesac disertaciis dacva moxda. xel-

nawers epigrafad uZRvis pliniusis cnobili sityvebi:

“istoria ar unda gadacdes WeSmaritebas” (“Historia non debet egredi veritatem”). saTauris momdevno gverdzeve xelnawerSi mocemulia

disertaciis wyaroebad gamoyenebuli rusul, inglisur da

frangul enebze 1697-1849 wlebSi dabeWdil wignTa da erTi

xelnaweris,  История Мирхонда-s t. IV, CamonaTvali

(“Источники”). sakuTriv teqsti dayofilia sam nawilad. pirvel nawilSi,

romelsac avtori Sesavals uwodebs (“Введение”, 3-30 gv.),

gadmocemulia Raznevis saxlis Zalauflebis swrafi gavr-

celebisa da sulTan mahmudis cxovrebis Sesaxeb, xolo ama

Tu im movlenis wlebi miTiTebulia xelnaweris aSiebze.

gamokvlevas erTvis sqolioebi rusul-sparsuli citirebebiT.

wignis meore nawilSi (31-117 gv.) warmodgenilia amonaridi

sulTan mahmud Raznevis mefobis mirxondiseuli aRwerilo-

bidan (“Извлеченiе изъ Мирхондова описанiя царствованiя Султана Махмуда Газневiйскаго”), romlis 12 Tavad Cawerili

teqstic, avtoris gancxadebiT, mihyveba prof. kazembekis xel-

nawers. wignis es monakveTi or nawilad aris dayofili da

warmoadgens “emin-eddevle mahmud subukteginis Zis mefobis

istoriis” (“Исторiя царствованiя Емин-Еддевле Махмуда, сына Сюбуктегина”) sparsul teqsts da mis paralelur rusul

Targmans, romelSic miTiTebulia teqstis ikiTxvisebi da

sqolioebi. am monakveTSi gadmocemulia sulTan mahmudis

gamgzavreba mulTanSi, masTan ilik xanis brZola da am

ukanasknelis gaqceva, begim-begzas cixe-simagrisken gamgzavreba,

brZola guridebTan, gamarjveba indoeTze, xorezmis Sahis, ma-

munis dinastiis dasruleba, sumnatsa da reize galaSqreba,

dedaqalaqSi dabruneba da gardacvaleba.

Targmanis VII TavSi saubaria gurjistanis mbrZanebelTa

Sesaxeb, romelTac, avtoris Tanaxmad, am qveyanaSi Sarebs

uwodebdnen (gv. 67). gurjistanis saxeliT naxseneb am

qveyanaSi saqarTvelo ar igulisxmeba. am mxaris mmarTvelad

avtori asaxelebs abu nasrs, romelic iyo balxeTis

(baqtriis) emiri.

wignis mesame nawili (118-148 gv.), aseve 12 Tavad dayo-

fili, eTmoba teqstidan gamomdinare calkeul gansxvavebebsa

da SeniSvnebs (“Разногласiя и примечанiя”). v.j.