104358414 amawal-n-tmazight-tatrart-edition-corrigee-et-augmentee-par-habib-allah-mansouri

Preview:

Citation preview

AMAWALn Tmazi$t tatrart

LEXIQUE DU BERBERE MODERNEEdition corrigée et augmentée pour le compte du HCA

par Habib Allah MANSOURI

Français / Tamazi$t

Haut Commissariat à l’Amazighité, 2004

Cet ouvrage a été édité dans le cadrede la collection « Idlisen nne$ « de laDirection de la Promotion Culturelledu Haut Commissariat à l’Amazighité.

3

INTRODUCTION

«Un conquérant chasse l’autre», c’est par cette phrase de Abdellah LAROUI qu’on pourrait résumer l’histoire du Maghreb.Une histoire tumultueuse dans laquelle les autochtones (i.e. lesBerbères) ont été toujours mis à l’écart1. Cette situation s’est répercutée sur leur langue : exclus des centres des décisions, leurlangue en subira le même sort en devenant la langue de la masse,mais jamais de l’Etat2. Ce qui avec le temps la laissera à la traînéedes autres langues en s’appauvrissant de plus en plus. Ce qui a laisséCARETTE écrire durant les années quarante du XIXe siècle qu’il ne s’agit que d’une langue pauvre et primitive, incapable de produire un discours intellectuel ou savant en utilisant uniquement unvocabulaire berbère. Cela ne pourrait se faire qu’en utilisant desemprunts (principalement à l’arabe). Cette absence d’une terminologie spécialisée et savante appartenant au registre lexicalberbère à laisser CARETTE la qualifier d’ «idiomes simples etbornés que l’humanité bégayait dans son enfance» et qu’onutilise«qu’aux besoins de la vie physique»3.

Ce besoin de créer de nouveaux termes ou des néologismess’est fait ressentir avec le passage à l’écrit. Les premiers à avoir pris cette initiative sont les militants kabyles du mouvement nationalalgérien (PPA-MTLD), connus sous l’appellation de Berbéro-nationalistes. Leur production poétique militante regorge deplusieurs termes crées ou empruntés aux autres parlers berbères.

1 L’ouvrage de Gabriel CAMPS «Les Berbères au marge de l’histoire» est trèsrévélateur à ce sujet.2 Ce constat est également valable pour les souverains d’origine berbère. Cependant, nous avons une exception notable : les Berghwata qui sont, à notreconnaissance, les seuls à avoir utilisé le berbère comme langue de travail dans leurroyaume.3 CARETTE, E. –Etude sur la Kabylie proprement dite. Tomes IV et V del’Exploration scientifique de l’Algérie pendant les années 1840, 1841, 1842…-Paris : imprimerie nationale, 1848, p.34.

4

Termes qui éviteront l’usage de l’emprunt à l’arabe ou le français et qui enrichiront du coup le registre lexical berbère (il s’agit ici du kabyle).

Ce travail, certes fort limité en ce sens où le nombre determes créés –ou empruntés aux autres aires dialectales- n’est pas très important, mais il a le mérite d’avoir ouvert une brèche dans ce domaine. Il faut attendre les années soixante-dix pour voir un travailimportant sur la néologie voir le jour. Il s’agit de l’Amawal qui a étéréalisé clandestinement durant les années 1972 et 1973 par un grouped’intellectuels kabyles constitués de quatre personnes: MouloudMAMMERI, Ammar ZENTAR, Amar YAHIAOUI et MustaphaBENKHEMOU4. Ce travail a été mené au sein même du CRAPE,une institutiond’état dirigée à l’époque par MAMMERI.

L’Amawal répondait à un besoin urgent. En effet, le début dupassage à l’écrit en langue berbère, après les années soixante, dévoila le manque dont souffre notre langue en matière de termesmodernes pouvant véhiculer un savoir moderne. Personne n’était en mesure, à l’époque, de produire un texte en histoire ou autre discipline en utilisant uniquement le kabyle courant (ou un autreparler berbère). C’est pour répondre à ce besoin urgent que ce groupe s’est intéressé à la création lexicale et qui a répondu d’une façon massive. En effet , environ 1940 termes étaient crées.

Il est à signaler que cette entreprise s’est faite avec des moyens dérisoires ce qui explique les limites de l’œuvre. Nous ne voulons pas dire par « limites » que l’Amawal est inutilisable. Ilreste et malgré toutes les critiques émises par les producteurs enlangue berbère la référence en matière de néologismes berbères.Cependant, sa relative ancienneté et la réalisation de plusieurstravaux très intéressant dans ce domaine laisse apparaître cedocument comme porteur de beaucoup de lacunes. A cela s’ajoutent

4 A ce sujet, lire la thèse de ACHAB Ramdane.- La néologie lexicale du Berbère.Approche critique et propositions-. Dirigé par CHAKER, Salem, Inalco, novembre1994.

5

les erreurs de frappe qui, une fois l’ouvrage diffusé5, se sontincrustées dans la langue et sont même utilisées dans l’enseignement. A titre d’exemple, nous citerons le mot style (a$anib). En réalité, ils’agit de stylo. Il se trouve qu’à l’université de Tizi-Ouzou stylelittéraire est traduit par a$anib aseklan (stylo littéraire ?!!). Nouspouvons aisément constater les dégâts que pourrait faire une simpleerreur de frappe.

ACHAB, dans un article6 paru dans Etudes et DocumentsBerbères, a recensé les erreurs de frappe, ainsi que la non-concordance des équivalents dans les deux parties de l’Amawal.C’est à partir de ce travail que nous avons commencé notre entrepriseen apportant les corrections nécessaires.

Concernant l’ajout des nouveaux néologismes, nous utiliserons les travaux réalisés par BOUAMARA K. et RABHI A. -département de langue et culture amazighes de Bejaia- , KamalNAIT-ZERRAD, Hend SAADI et la commission des enseignants deTamazight de Tizi-Ouzou. Nous ne voulons en aucun cas incluredans ce travail les néologismes produit par des non-universitaires.Cela ne relève aucunement d’une forme de ségrégation, mais nouspartons du principe que l’usage des néologismes devrait être pris au sérieux. Et à défaut d’un cadre académique, le statut d’universitaire ou la notoriété intellectuelle constituera à nos yeux une garantie.

L’Amawal est pris ici comme le document de base auquelnous avons greffé tous les néologismes créés en donnant à chaqueterme ajouté un numéro que nous avons mis entre crochets [ ] ;chaque numéro renvoie à un auteur (cf. bibliographie). Comme lelecteur pourrait le constater, nous nous sommes contentés de faire untravail de compilateur, en ce sens où nous avons volontairement omisd’intervenir personnellement sur la langue, laissant cette tâche, qu’il

5 La première diffusion de l’Amawal remonte à 1974 à Alger, une diffusion fortlimitée. Il faut attendre 1980 pour qu’une nouvelle édition voit le jour grâce à la coopérative Imedyazen à Paris. Pour ce qui est de sa diffusion en Algérie, elle n’a eu lieu qu’en 1990 grâce à une initiative d’une association culturelle à Bejaia. 6 ACHAB (Ramdane) .- « Problèmes de néologie berbère. Remarque surl’Amawal»-. In : Etudes et Documents Berbères, n° 8, Paris : La Boite àdocuments/Centre de recherche berbère (Inalco), 1991, Pp. 97-111.

6

faudrait prendre au sérieux, à des personnes plus compétentes quenous.

Le travail que nous proposons ici n’est pas une fin en soi, il doit faire l’objet d’une révision et d’une augmentation périodique. L’avenir de notre langue en dépend.

La raison qui nous a poussé à entreprendre un tel travail estd’ordre pratique, étant enseignantde berbère, nous avons vouluréunir en un seul volume tous –ou plutôt la majorité- des termescréés, ce qui facilitera le travail de mes collègues et aux producteursen notre langue qui n’ont pas entre les mains les différents travaux réalisés dans le domaine

Contrairement aux deux éditions parus de l’Amawal(Imedyazen : Paris ; Aéar : Bejaia ), nous ne livrons dans cetteédition que la partie Français/Tamazi$t.

Habib-Allah MANSOURITizi-Ouzou, le 09 mai 2002

7

A

Abolir : SER (ISER, UR ISIR,ISSAR, ISIR).

Abolition : ISIR (ISIREN).

Abondance (être dans l’-) :NKELWI (TTENKELWI) [3].

Abord (d’-) : DEG TAZWARA[1].

Aborder : AMU [1].

Abreuvé (être -) : TTWASSEW(TTWASWAY) [3].

Abréviation : TAZEGZILT(TIZEGZILIN).

Abscisse : TANEGZUMT [5].

Absence : IBA (IBATEN).

Absence de… : IBA N…

Absent : ANABAY (INABAYEN).

Absent (être-) : BA (UR IBA,ITTBAY, IBA).

Absolu : AMAGDEZ.

Abstenir (s’-) : AGEL (YUGEL,UR YUGIL, ITTAGEL, AGGAL).

(F.F.) SIGEL (ISSAGEL,ISSAGAL, ASIGEL).

Abstention : AGGAL(AGGALEN).

Abstraction : TADWANT(TIDWANIN).

Abstraire : DWEN [1].Abstrait : AMADWAN(IMADWANEN).

Absurde : AZULAL(IZULALEN).

Accent : A$DEBBU (I$DEBBA).

Accentuer : $DEBBU (URI$DEBBA, ITTE$DEBBAY,A$DEBBU).

Accepter : DEGG (TTWADEG) ;AGEZ (TTAGEZ) [3].

Accident : ASEHWU (ISEHWA).

Accompagnement (musical) :AZDAY (AZDAYEN).

Accompli : IZRI [1].

8

Accord : AMTAWA(IMTAWEN).

Accord (se mettre d’-) :MTAWI D … (UR IMTAWA,ITTEMTAWI).

Accorder (à qqn. des moyensde subsistance) : KBEL(KEBBEL) [3].

Accoudé (être -) : SSI$MER(SSI$MMIR) [3].Accouder (s’-) : SSI$MER(SSI$MIR) [3].

Accueil : AMAGER.

Accusateur : AREDDAY(IREDDAYEN).

Accusation : TARDAYT(TIRDAYIN).

Accuser : RDU (RDI$, YERDA,UR YERDI, IREDDU, REDDU).

Achat (action) : TIMES$IWT(TIMES$IWIN).

Achat (objet acheté) : AS$A(AS$ATEN).

Acheter : A$ ; SE$ (ISE$, URISI$, ISSA$, ASSA$).

Acheteur : AMSA$ (IMSA$EN).

Acide (n.) : AMA$US (IMU$AS).

Acidité (au sens chimique) :TAMA$UST (TIMU$AS).

Acier : ANFED (INFADEN).

Acquérir : JNU, AWEN [1].

Acquis : AWAN [1].

Acquitter : SUNFU (URISSUNFA, ISSUNFUY, ASUNFU).

Actant (adjuvant, opposant) :AMASAY [1] ; AMESKAR,IMIGI(IMIGAN), AMSAG [7].

Actantiel : AMSAGAN [7].

Acte :- action : IGI (IGITEN).- pièce judiciaire :ARRA (ARRATEN).- théâtre : ASEKKIR(ISEKKIREN).

Acteur :- agent : AMEGGI(IMEGGAN).

9

- de représentation :ASEGBAR (ISEGBAREN).

Actif :- énergique : URMID(URMIDEN).- gram. : AMESKAR(IMESKAREN).

Actif-transitivant : ASSWA$[1].

Action :- TIGAWT (TIGAWIN).

- Les circonstances del’- : AMA$LAY NTIGAWT [7].- part dans une société :TAFLUT (TIFULIN).

Actionnaire :ANAFUL(INUFAL).

Activité : ARMUD (IRMAD).( - d’apprentissage):

IRMAD N ULMAD [7].

Actualité : TAMIRT (TIMIRIN).

Actuel : AMIRAN.

Actuellement : IMIRA.

Addition : TIMERNIT(TIMERNA).

Additionner : SMERNI [5].

Adepte : ANEVFAR(INEVFAREN).

Adhérent : AMELTA$(IMELTA$EN).

Adhérer : LTE$ (ILTE$, URILTI$, ITTALTA$, ALTA$).

Adhésion : ALTA$ (ALTA$EN).

Adieu (n.) : ASIFEV (ISUFAV).

Adieu (faire des -) : MSIFEV(IMSAFEV, ITTEMSAFEV,AMSIFEV D …).

Adjectif : ARBIB (IRBIBEN).

Adjoint : ANMAZUL(INMUZAL); AMNERNU(IMNERNAN) [1].

Adjuvant : AMALAL [1].

Ad libitum : $ER TRA N…

Admettre (pour vrai) : AGEZ(TTAGEZ) [3].

Administrateur : ANEDBAL(INEDBALEN).

10

Administratif : ADEBLAN(IDEBLLIYEN).

Administration : TADBELT(TIDEBLIN).

Administrer : DBEL.

Adolescence : TANUBA(TINUBWIN).

Adolescent : ANUBI (INUBA).

Adorateur (de Dieu) : ANMUD(INMAD, INMUDEN) [3].

Adorer (de Dieu) : MUD(TTMUDU) [3].

Adresse : TANSA (TANSIWIN).

Adulte : AMENGAV(IMENGAVEN).

Adultère :- homme ou femmeadultère : AMHEGGES(IMHEGGSEN).-acte adultère :AHEGGES.

Adverbe : AMERNU (IMERNA).

Adversaire : AFNA (IFNATEN).

Adversativité (< adversité) :TAFNA [1].

Aérodrome : ANAFAG(INUFAG, INAFAGEN).

Affaire : AWEELU (IWEELA).

Affiche : ANAZAL (INAZALEN,INUZAL).

Affirmatif : ILAW (ILAWEN).

Affixe : AWUIL (IWUILEN).

Affranchi : ADERFI(IDERFAN).

Affranchi (être -) : DDERFI(UR) IDDERFI, IDDERFAY,ADERFI (TADERFIT).

Affranchir (f.f.) : SDERFI (UR)ISDERFI, ISDERFAY, ASDERFI).Affranchissement : ASDERFI.

Affriqué : TAZGENAGGA$T,TAFUFFERT [1].

Agent : AMESKAR [1];AMEGGI [6].

- (- d’entretien) : AMEGGI N TNEÎÎUFT,

11

AMEGGI N YIBEDDI[6].

- (- de sécurité):AMEGGI NT$ELLIST [6].

Agent (gramm.) : AMEGGAY[1].

Agir : QDEC [1].

Agitateur : ASMESSAY(ISMESSAYEN).

Agitation : TASMESSIT(TISMESSIYIN).

Agiter : SMESSI (UR) ISMESSA,ISMESSAY, ASMESSI).

Agréer (qqn.) : DEGG(TTWADEG) [3].

Agresser : ZZERNEN, (UR)IZZERNEN, IZZERNAN,AZERNEN).

(f.f.) : MZERNEN(IMZERNEN, ITTEMZERNIN,AMZERNEN).

Agresseur : AMZERNAN(IZERNANEN).

Agression : TAZENANT.

Agressivité : TIZZERNENT(TIZERNANIN).

Agriculture : TAFELLAET [1].

Agronome : AMASNIGER [1].

Agronomie : TASNIGERT [1].

Aide : TALLALT (TALLALIN) ;TULLIN [3].

Aimant : AMRI (IMRIYEN) [3].

Aimer : RI (IRA, ITTIRI,TAYRI)..

Air : AWZU (IZWUTEN).

Air (de musique) : ANYA [1].

Aires de loisirs : INURAR NWURAR [1].Alcool : I$ISEM (I$ISAM).

Algorithme: AWARZIÙM [5].

Algue : ADAL N YILEL ; ADALN WAMAN [1].

Aliénation : TAKUFVA(TIKUFVIYIN).

Aliéné : AKUFIV (IKUFAV).

12

Aliéné (être - ) : KUFEV, (URIKUFEV, ITTKUFUV, AKUFEV).

(f.f.) : SKUFEV (URISKUFEV, ISKUFUV, ASKUFEV).

Allée : AZERGU (IZERGA).

Aller : ÉWI (ÉEWWI) [3].

Aller et retour : TAWADA DWU$AL.

Alliance : TAMSISIT(TIMSISIYIN).

Allié : AMSISA (IMSISAN).

Allier (s’- ) : MSISI, (URIMSASI, ITTEMSISI, AMSISI).

Allitération : ASERGEL [1].

Alphabet : AGEMMAY(IGEMMAYEN).

Altérité : TIVENT [1].

Alternance : TAMLELLIT(TIMLELLAY).

Alternatif, alternant :AMLELLAY.

Alterner : MLELLI (URIMLELLI, ITTEMLELLAY,AMLELLI).

Alvéole : TUSNA.

Amalgame : ARTAY [1].

Amant : AMESRI (IMESRAN).

Amateur : AMASWAV(IMASWAVEN).

Ambassade : TAMAHELT(TIMUHAL).

Ambassadeur :ANMAHAL(INMUHAL ;INMUHALEN).Ambiance : ISWA$.

Ambigu : AMSULLES [1].

Ambitieux : AZITAL (IZUTAL).

Ambition : TAZITLA(TIZITLIWIN).

Amant : AMESRI.

Amazonie : TAMAEUNT [4].- La forêt

amazonienne :TIEGI TAMAEUNT[4].

13

Ame : IMAN (masc. Plur.),TANEFFUT (TINEFFUTIN).

Améliorer : SILE$ (ISSALE$),ISSALA$, ASILE$).

Amende : TAFGURT(TIFGURIN).

Amendement : TINWIT(TINWIYIN).

Ami : AMIDI (IMIDIWEN) [3].

Amour : TAYRI (TIYRA).

Amoureux : AMARAY(IMARAYEN).

Amphithéâtre : ASEBDIR [6].

Analyse : TASLEI ( TISLAV ;TISELIIN) ; ASEBRUREZ [5].

Analyser : SLEV (ISLEV, (UR)ISLIV, ISELLEV, ASLAV);SEBRUREZ [5].

Analyste : AMASLAV [1].

Anarchie : TAWERNAÎ(TIWERNAÎIN).

Anarchiste : AWERNAV(IWERNAVEN).

Ancien : AQBUR (IQBUREN).

Anéantissement : TANE$VA(TINE$VIWIN) [3].

Ange : ANEGLUS (INEGLUSEN)[3].

Angle : TI$MERT [1].

Animal : A$ERSIW, AXUT [1].

Animal (sauvage) : AWEQQAS(IWEQQASEN) [3].

Animateur : AMEKFADU [6].

Animation (culturelle etsportive) : ASIDER N YIDLES DWADDAL [1].

Anneau : AZEBG [4].- Anneaux de

Saturne : AZEBG NWASTURN [4].

Annexion : AMARUZ(IMURAZ).

Annexion (f.d.) : AM$UN(IM$UNEN).

14

Anniversaire : AMULLI(IMULLA).

Annonce : TULL$A(TULL$IWIN).

Annoncer : LLE$ (ILLE$, (UR)ILLI$, ITELLE$, ULU$).

Annonciateur : AMELLA$(IMELLA$EN).

Annuler : SEMMET (UR)ISEMMET, ITTEMMIT,ASEMMET.

Anonyme : UDRIG (UDRIGEN).

Antenne : TASKA (TISEKWA).

Antécédent : AZEGGAR.

Antériorité : TIZZEWRA [1].

Antique : AGLES (IGELSEN).

Antiquité : TAGLEST(TIGELSIN).Antonyme : ANEMGAL[6].

Aoriste : URMIR (URMIREN).

Août : $UCT [6].

Aperçu : TAMU$LI [1].

Apesanteur : TAREUKT [4].

Apogée : AGGI.

Apologue : TANGALT(TINGALIN) [3].

Apparenté : IMSENNED

Apparition : AFLALI [1].

Appartenance : TIKKIN [1].

Appel :- TI$RI (TI$RIWIN).- (- en justice): ALLAS(ALLASEN).

Applaudir : SUQQES, (UR)ISUQQES, ISUQQUS, ASUQQES).

Applaudissement : TAQQIST(TISUQQISIN).

Application : ASNAS(ISNASEN).

Appliquer : SNES (ISNES, (UR)ISNIS, SENNES, ASNAS).

Apprécier : EFK AZAL [1].

Approvisionner : ZIGEÉ, (UR)IZEGEÉ, IZZIGIÉ, AZIGEÉ.

15

Aqueduc (buse) : AQADUS(IQUDAS) [1].

Arbitraire (du signe) :TAMENWALIT N TMATART [1].

Arbitre : ANEFRAY(INEFRAYEN).

Arbitrage : TANEFRUT(TINEFRA).

Arbre : ADDAG (ADDAGEN),ASEKLU (ISEKLA).

Arc : TAGANZA (TIGANZIWIN)[1].

Arche : TANAWT (TINAWIN)[3].

Archéologie : TASENZIKT [1].

Architecture : TASEGDA.

Architecte : AMASDAG(IMASDAGEN).

Archive (s) : TIREST (TIRSIN)[1].

Ardoise : TAKFAFT [6].

Argent (métal) : AÉREF [3].

Argument : AFAKUL(IFUKAL).

Argumenter : SFUKEL, (UR)ISFAKEL, ISFUKUL, ASFUKEL).

Arithmétique : ASNEMVAN[5].

Arme : AMRIG (IMRIGEN) ;TAÉULI (TIÉULIWIN) [1].

- (- défensive) :TAÉULI N USEGDEL.[1].

- (- offensive) :TAÉULI N TÉEDMA [1].

Armé (être - ) : RBEB (IRBEB,(UR) IRBIB,IREBBEB, ARBAB).

(f.f.) : SERBEB, (UR)ISSERBEB, ISSERBEB,ASERBEB).

Armée : IGEN (IGNAN) ;TAREDSA [1] .

Armement : TAEULI (TIEULA).

Armoire : TARMA [1].

Arrangement : AMUKEN [7].

Arranger (bien -) : KEN(KKAN) [3].

16

Arrestation : ABBAE(ABBAEEN).

Arrêter : ABEE (YUBEE, (UR)YUBIE, ITTABEE, ABBAE).

Arrêt : TA$TAST (TI$TASIN).

Arrière-garde : ABERDUD(IBERDAD).

Arriéré : AMEQQAL(IMEQQALEN).

Arrogance : AVHAR(IVHAREN) [3].

Arrogant : AMAVHAR(IMAVHAREN) [3].

Arrogant (être -) : VHER(VEHHER) [3].

Arrondissement : ASUN(ISUNEN).

Arsenal : ABADDAR [1].

Art : TAÉUÔI (TIÉUÔYIN).

Article : AMAGRAD(IMAGRADEN).

Articulateur ( - s) : AWALENYEMMALEN ASMIZWER [7].

Articulation :- os : TAWREMT(TIWERMIN).-prononciation :ASUSRU (ISURUYEN).

Articuler : SUSRU (ASUSRU,(UR) ISUSRA, ISUSRUY).

Artiste : ANAEUO (INUEAO).

Artistique : ANAEUO(INUEAO).

Artillerie : TAMERDA(TIMERDIWIN).

Artilleur : AMERDAY(IMERDAYEN).

Artisan : INEV (INVEN).

Artisanat : TINVI.

Aspect : TIMEEOI (TIMEEOA).

Aspectuel : IMEERI [1].

‘Asr (al -) ( 3e prière canoniquemusulmane) : TAKKEIN [3].

17

Assassin : ANEVLIB(INEVLIBEN).

Assassinat : AVLIB (IVLIBEN).

Assemblée : AGRAW(IGRAWEN).Assemblé (être - ) : GREW(IGREW, UR IGRIW, IGERREW,AGRAW).

(f.f.) : SEGREW (URISSEGRAW, ISSEGRAW,ASEGREW).

Assermenté : IMGILLI(IMGILLAN).

Assiéger : SUTEL (ISUTEL, URISUTEL, ISSUTUL, ASUTEL).

Assimilation : TAMSERTIT(TIMSERTIYIN).

Assimiler (être - ) : RTI (URIRETTI, IRTI …MSERTI(MSERTI, ITTEMSERTAY,AMSERTI).

(f.f.) : SERTI (URISSERTI, ISSERTAY, ASERTI).

Assistant : AMALAL, AMARAG[6].

Associateur : AMESDUKEL(IMESDUKLEN) [3].

Association : TIDDUKLA(TIDDUKLIWIN).

Associé : AMDUKEL(IMDUKLEN).

Associer : SDUKEL (URISDUKEL, ISDUKEL, ASDUKEL).

Assonance : TASE$RUT [1].

Assortir : SEMYEZG [1].

Assurance : ASENKID(ISENKIDEN).

Astérisque : TITRIT [1].

Astre : AMTIWEG (IMTIWGEN)[3].

Asyndète : ASMIWER [1].

Atelier : TANEMSELT [1].- (- d’entretien) :

TANEMSELT NUREBBU [1].

Atmosphère : TIGNEWT(TIGNAW).

Atome : ABELKIM(IBELKIMEN).

18

Atomique : ABELKAMI.Atomisé (être -) : BBULKEM(UR IBBELKEM, ABELKEM).

(f.f.) : SBELKEM (URISBELKEM, ASBELKEM).Attaquant : AMENIAG(IMENIAGEN).

Attaque : TANIAGT(TINIAGIN).

Attaquer : NÎEG (INÎEG, URINÎIG, INEÎÎEG, ANÎAG).

Attendre : SSUGGEM(SSUGGUM) [3].

Attitude : ADDUD (ADDUDEN).

Aube : TIFAWT (TIFAWIN) [3].

Auberge : AZEBRIZ(IZEBRIZEN).

Audience : TIBEDDI(TIBEDDIWIN).

Auditeur : AMESSEFLID(IMESSEFLIDEN).

Audition : TASFELDA [1].

Augmentation : TIMERNIWT(TIMERNIWIN).

Augmenter : RNU.

Aumône : TAKUTI(TIKUTIWIN) [3].

Auparavant : NGUM ( + E.L.)

[3].

Auteur : AMESKAR(IMESKAREN).

Auto (préfixe) : MAN [après lemot].

Auto-censure : ADRASMAN.

Autochtone : ASREW.Autogéré : AFREKMAN(IFREKMANEN).

Autogérer : FREKMEN (URIFREKMEN, ITTEFREKMIN,AFREKMEN).

Autogestion : AFREKMAN.

Autonome : ILELLI [1].

Autorisation : URAG(URAGEN) ; ATRUG (ITRUGEN)[3].

19

Autorisé (être - ) : AREG(YYUREG, UR YURIG, ITTAREG,URAG).

Autoriser : SIREG (URISSAREG, ISSARAG).

Autorité : ADABU (IDUBA).- ( les hommes quidétiennent l’- ) :ANESDABU(INESDUBA).

Auxiliaire : AMALAL [1].

Auxiliation : TASALELT [1].

Avancée : AFARA [1].

Avant : NGUM (+ E.L.) [3].

Avantage : ABA$UR.

Aventure : TADYANT [1].

Avenue : TASUKT.

Avertir : CCA$LI (CCA$LAY)[3].

Avertissement : AL$U(AL$UTEN) ; TISUSLA [1] ;ACA$LI [3].

Avertissement (sanction) :A$ATAL, AEGGEN [6].

Avertisseur : AMCA$LI(IMCA$LIYEN) [3].

Aviation : TAMSAFGA.

Avion : ASAFAG (ISUFAG).Aviateur : AMSAFEG.

Avis : AL$U (AL$UTEN).

Avortement : A$RAY(I$RAYEN).

Avril : YEBRIR, IBRIR [6].

Axe : AGELLUS (IGELLAS) ;AGUM, ASEGRU [1].

20

B

Bagage : AFECKU (IFECKA).

Baleine : TIZMEKT(TIZEMKIN) [4].

Ballet : ASUMMUR(ISUMMUREN).

Bande (côtière) : TABAGUST NYIFTISEN [1].

Bande dessinée : TASFIFT NWUNU$EN [1].

Banquet : ADRAW (IDRAWEN).

Barque : TIREFT (TIRAF).

Barrage : UGGUG (UGGUGEN).

Barycentre : AEIMMAS [5].

Bas (non haut) : ADDA(ADDATEN).

Base : ABUV (IBUVEN) ; ADDA[5].

Bassin : AGELMIM [1].

Bataille : ANMEN$I [1].

Bataillon : AGALFU (IGULFA)

Bateau : A$ERRABU(I$ERRUBA).Beau : AHUSKAY(IHUSKAYEN) ; AFALKAY(IFALKAYEN) [3].

Beau (être - ) : HHUSKI (URIHHUSKI, ITTHUSKAY) ; FULKI(TTFULKI) [3].

Beauté : TAHUSKI(IHUSKIYIN).

Bénédiction : TALEMMIET(TILEMMIEIN).

Béni (être -) : TTULEMMEE(TTULEMMAE) [3].

Bénir : LEMMEE (TTLEMMIE)[3].

Berbère : AMAZI$ (IMAZI$EN).(être - ) : MMAZE$ (UR

IMMAZE$, ITTMAZA$,AMAZE$).

(f.f.) : SMIZE$ (URISMAZE$, ISUMIZI$, ASMIZE$).

(f.p.) : TTUMAZE$ (URITTUMAZE$, ITTUMAZA$).

Berbérie : TAMAZ$A.

Berbérisant : ASMAZA$(ISMAZA$EN).

21

Berbérité : TIMMUZ$A.

Berbérien (habitant de laBerbérie) : AMAZ$AN(IMAZ$ANEN).

Bercail : ASTUR (ISTUREN).

Bibliographie : ADRIRAW(IDRIRAWEN) [3].

Bibliothécaire : AMASAY NTEMKARVIT [6].Bibliothèque : TAMKAOVIT(TIUUMKAOVIYIN),TIMKUOVA) ; TAZEQQA NYIDLISEN [1].

Bien (appréciation) : YELHA,IGERREZ[6].

- ( assez -) : YELHAKAN[6].- (Très -) : IGERREZAIAS [6].

Bien (le -) : ALLU$ [3].

Bienfait : TANAFUT (TINUFA).

Bijou : AS$UN (IS$UNEN).

Biographie : TAMEDDURT(TIMEDDURIN).

Blâme (reproche) : TUZZMA[1].

Blessé (être -) : AGES (YUGES,UR YUGIS, ITTAGES, AGGAS).

Blessure : AGGAS.

Bleu : AEERWAL(IEERWALEN).

Boire (donner à -) :TTWASSEW (TTWASWAY) [3].

Boite aux lettres : TAFNIQT,TASENDUQT N TEBRATIN [1].

Bon : AMELLAY(IMELLAYEN) ; AMELHU(IMELHA) [3].

Bonté : TAMELLA.

Borne : AGMIR (IGMIREN).

Bouclier : A$ER (I$RAN) ;ASEGDEL [1].

Boulevard : AZEGLAL(IZEGLALEN).

Bourre (fibres de palmier) :ASAN [3].

22

Bourse : TAGGAZT(TAGGAZIN).

Boursier : AMAGGAZ(IMAGGAZEN).

Boxe : TALEGGIMT.

Brassage : AMYERTI [1].

Brillant : ASEFLAY(ISEFLAYEN) [3].

Briquet : INFED [1].

Brocart : AZENNIR [3].

Brochure : TAOEEEIT(TIOEEEA).

Brosse : TASEFFAI [6].

Bruit : IFIKES [6].

Bûchettes : TIZ$URIN,TIS$ARIN [6].

Bureau : TANARIT [1].

But : ISWI (ISWAN).

Butin : AGLAF (IGLAFEN).

Buvard : TASESKAFT [6].

23

C

Ca ( le - ) : wa.

Cabine : tasqift [1].(- de projection : tasqift nusenéer).

Câble : agatu (iguta).

Caché : uffir, udrig [1].

Cachet : azwil (izwilen) [3].

Cadeau : asefk (isefkan).

Cadence (rythme) : awlelle$(iwlelli$en).

Cadencer : wlelle$ (uriwlelle$, ittewlelle$, awlelle$).

(f.f.) : sewlelle$ (urisewlelle$, isewlella$,asewlelle$).

Cadencé : awlella$(iwlella$en).

Cadre : akatar.

Cahier : tazmamt.- (- de brouillon) :

tazmamt n tmerkast[6].

- (- de dessin) :tazmamt n usune$.

- (- journal) :tazmamt n wass(uselmad). [6].

- (- de musique) :tazmamt n uéawan[6].

- (- de textes) :tazmamt n yivrisen.

- (- TD) : tazmamt nyimuhal unilen[6].

- (- TP): tazmamt nyimuhalusninen[6].

Caillot : argen (iregnen) [3].- (diminutif du

précédent) : targent(tiregnin) [3].

Calame (plume pour écrire) :a$anib (i$unab) [3].

Calculer : kti [5].

Calomniateur : imcehrir(imcehriren) ; atlalak(itlalaken) [3].

Calomnie : acehrir (icehriren)[3].

24

Calomnier : cehrer (ttcehrir)[3].

Camp : agrur (igruren).

Campagne : agama(igamaten).

Campement : amazir (imizar).

Camper : sder (isder, ur isdir,isedder, asdar).

Camping : asdar (isdaren).

Candidat (àun …):amazwar(imazwaren).

Canal : amizab [1]; asaway[7].

Canon : amrud (imrad).

Capacité : akettur (ikettaren) ;tazmert [7].

Capital : ihri (ihran).

Capitale : tamane$t (timuna$).

Capitaliste : amsihran(imsihran).

Capitalisme : asihri(isihriten).

Caprices : ubuven [3].

Captif : imte$wi (imte$wan)[3].

Capturer : $wi (tte$way) [3].

Caractère ( les–s) : ti$ariwin[7].

Caractère (écriture) : asekkil(isekkilen).

Caractère (qualité) : ta$ara[3].

Caravane : ta$lamt (ti$elmin) ;tirkeft (tirkaf).

Caricature : af$ul (if$al).

Carré :- (géométrie) : amkué

[5].- (puissance 2) :

tezmer sin [5].

Carte : takarva (tikarviwin).

Cartouche : tasenfert [6].

Cas : tajôut.

Cascade : aceôcuô (iceôcaô).

25

Catégorie : taggayt(taggayin) ; asmil [1].

Catégoriser : sesmel, snuddi[1].

Cause : tamentilt (timental).

Causer (créer) : smentel (urismentel, ismental, asmentel).

Cavalier : amnay [1].

Cèdre : igdel [1].

Célébrité : tamelt (timla).

Célébrer : sfugel (ur isfugel,isfugul, asfugel).

Célibataire : ambur (imburen).

Censurer : dres (idres, uridris, iderres, adras).

(f.p.) : ttwadres (urittwadres, ittwadras).

Censure : tadrest (tidersin).

Censuré : medrus.

Censeur : aderras (iderrasen).

Cent : timivi ; tawinest [6].

Central : agejdan, alemmas[1].

Centre : talemmast, timmiî[1].

- (- de gravité) :aéimmas [5].

Cependant : imil.

Cercle : tawinest (tiwinas).

Cercle (de personnes) : aqusis.

Céréale : imendi.

Cérémonie : tafugla(tifugliwin).

Certificat : aselkin (iselkinen).

Certifier : selken (ur isselken,isselkan, aselken).

Certitude : talkint (tilkinin).

Cervelle : annli (innliten).

Champion : al$u$ (il$a$).

Chaîne : azrar [1] ; tameglit(timegla), tiseryelt (tiseryal)[3].

Chaise : tas$imt [6].

26

Chambre : taxxamt.- (- d’hôtes): taxxamt nyinebgi [1].- (- d’isolement):taxxamt n usinef [1].- (- froide) : taxxamttasemmaî [1].

Changeant : asmettay [3].

Changer : smeskel [1].

Chant : ccna (ccnawi). Air :ta$ect (tu$ac).

Chapeau : arazal (irazalen).

Chapitre : ixf (ifawen)

Char : aggullu [1].

Charger : ebbi, srigen [1].

Charlatan : ahyav (ihyaven).(faire le - ) : sehyev (ur

issehyev, asehyev).

Charpente : akatar (ikutar,ikataren).

Charte : arkawal (irkawalen).

Château : ti$remt (ti$ermin).

Châtiment : tamernut(timernutin).

Chauffage central : amsez$elameqran [1].

Chef : a$ella (i$ellaten).

Chemin : a$aras (i$arasen)[3].

- (le droit -) : tawelha[3].

Chêne-liège : iggi [1].

Chercheur : anagmay(inagmayen).

Chéri : aneglus (ineglas).

Chevron : akafu (ikufa).

Chiffre : azwil (izwilen).

Chignon : adlal (idlalen).

Chimie : takrura.

Choisir : fren [1].

Choix : afran [7].

Chorale : talilt (tililin).

Chose : ta$awsa [1].

Chuchoter : mmeckukev(ttmeckukuv) [3].

27

Chute : a$elluy.

Cinq : semmus.- (fem.) : semmuset.

Cinquante : semmuset ntmerwin.

Circonstance : ama$lal(iùma$lalen) [1], tagnit(tignatin) [7].

Circuit : amnenniv(imnenniven).

Citadin : u$rim (u$rimen).

Citadinité : ti$ermi [1].

Cité : a$aram (i$uram).

Citerne : tanuîfi (tinuîfa).

Citoyen : a$erman(i$ermanen).

Citoyenneté : tiqqermi.

Civil : a$ariùùm (i$arimen).

Civilisation : ta$erma(ti$ermiwin).

Civilisé : ane$ruùm (ine$ram).

Civiliser : se$rem (ur isse$rem,isse$ram, ase$rem).

Clair (être -) : uman (ttuman)[3].

Clairvoyant : amsiked(imsikden) [3].

Clan : tamdla (timadliwin).

Classe : taserkemt (tiserkam).

Classe (salle de -) : tine$rit [1].

Classe (catégorie) : asmil [1].

Classer : sesmel, snuddi [1] ;smizzwer[6].

Clause (commerciale) (contrat): tafada (tifadiwin) n tnezzut[1].

Clavicule : imeggiger(imeggugar) [3].

Clément : amellay (imellayen)[3].

Client :- acheteur : amsa$ (iùmsa$en).- politique : anemyur(inemyar).

Climat : anezwi (inezwa).

28

Clique : tirkeft (tirekfin).

Club : aqusis [1].(- scientifique) : aqusis ussnan[1].

Coalition : tadukli [1].

Code : asavuf [1] ; angal [7].

(- de la route): asavuf n webrid[1].(- de la poésie) : asavuf ntmedyazt [1].

Coiffeur : anersam(inersamen).

Colis : akaraf (ikarafen).

Colle : tanaîîaî [6].

Collecteurs (d’impôts):imakkasen n tiwsi [1].

Collectif anbaz (inbaz) ;azday, amsiwsan [1].

Collection : talkensit(tilkensa).

Collectionner : lkensi (urilkensi, ittelkensay, alkensi).

Collectionneur : alkensay(ilkensayen).

Collectivité : tanbazit(tinbaziyin).

Collectivisme : tanesbazit.

Collectiviste : anesbazi(inesbaziyen).

Collègue : amidaw(imidawen).

Colon : amhares (imhuras).

Colonialisme : tamharsa(timharsiwin).

Colonialiste : amhersan(imharsanen).

Colonie : tahrest (tihras).

Colonisation : tasehrest(tisehranin).

Coloniser : smehres [5].

Colonne : tagejdit (tigejda) ;anebdad [1].

Combat : imen$i (imen$iyen).

Combattant : amne$(imen$an).

29

Combinaison : tuddsa(tuddsiwin).

Combine : tiddest (tiddas).

Combiner : ddes (ides, uriddis, iteddes, tuddsa).

Combinatoire ( analyse - ) :tuddsa.

Comblé (être -) : dwet(dewwet) [3].

Comédie : tamella$t(timella$in).

Comédien : azeffan(izeffanen).Comète : asmil (ismilen).

Commandant : amenzav(imenzaven) ; amezwar [1].

Commandes (les -) : asudef(isudfen) [4].

Commandé (être -): ttwanbev(ttwanbav) [3].

Commandemant : tanbaî(tanbavin) [3].

Commander : nbev (ttenbav)[3].

Commando : azlu (izla).

Commentaire : awennit(iwenniten) ; awa$lef [1].

Commentateur : awennat(iwennaten).

Commenter : wennet (uriwennet, ittwennit, awennet) ;swil$ef, snimek [1].

Commerce (négoce) : tanezzut(tinezzutin).

Commerçant : amzenzu(imzenza).

Commercial : amzenzi(imzenziyen).

Commission : tasmilt(tismilin).

Commun (ordinaire) : amagnu[1].

Commun : ucrik [1].

Commune : ta$iwant(ti$iwanin).

Communications : ta$walt(ti$walin).

30

Communiqué : al$u (al$uten).

Communiquer : sel$u (urissel$uy).

Communisme : tazdukla.Communiste : azduklan(izduklanen).

Communiste (Adj.) : azdukli(izdukliyen).

Compagnie : tamunt (timunin).

Comparaître : sidmer(isadmer, ur isidmir, asidmer).

Comparaison : aserwes.

Comparer : serwes.

Compas : azula$ [6].

Compassion : tamella(timelliwin).

Compatissant : amellay(imellayen) [3].

Compensation : amhis(imhisen).

Compenser : mhes (imhes, urimhis, imehhes, amhas).

Compétence : tawzut (tiwezza)[7].

( - de base) : tawzuttaddayt [7].

Compétition : timzizelt [7].

Complément : asemmad(isemmaden).

Compléter : smed [1].- (Fait de - ) : asmad

[7].

Complexe (le -) : takerrust [1].

Compliment : tinzi (tinziwin).

Complot : anguz (inguzen).

Comploter : ngez (ingez, uringiz, ittangaz, angaz).

Composé : uddis (uddisen).

Composer : sudes (ur issudes,issudus, asudes).

Composition : tasudest.

Compréhension : tigzi.

Comprendre : gzi (gzi$, igza,ur igzi, igezzu, tigzi).

31

Compromis : anmekni(inmekna).

Compromettre : surdu (urissurda, issurday, asurdu).

Comptable : amsiven [1].

Compte : amivan (imavanen).

Compter : siven [1].

Compteur : amsiven [1].

Concave : a$enja.

Concave (être - ) : $unej (uri$unej, itt$unuj, a$unej).

Concentrer : asemmes [1].

Conception : asugen[1].Concierge : anidag [6].

Concert : abaraz (iburaz).

Concession : inif [1].

Concevoir : eûk, slal, sugen[1].

Conclure : seggri [1].

Conclusion : tagrayt(tigrayin).

Concomitance : tawenmirt[1].

Concours : amzazwar(imzazwaren) ; timzizelt [7] .

Concret :akman (ikmamen).

Concrètement : mekmuùmi, stal$a takmamt [1].

Concrétiser : sekmeùm [1].

Concurrence : amyezwer [1].

Condamnation : taéirt(tiéirin).

Condamné (être - ) : aéer(yuéer, ur yuéir, ittuéer, aééar).

Condamné (un - ) : amuéir(imuéar).

Condamner : éiéer (ur iééaéer,iééaéar, aéiéer).

Condition : tawtilt (tiwetlin).

Conducteur : amesnay(imesnayen).

Conduite : tawelha [3].

Cône : akaswar (ikaswaren).

32

Confédération : amqun(imqunen).

Conférence : asarag (isurag).

Confiance : taflest.- (à qui on peut faire -) :aflasan (iflasanen) [3].- (avoir pleine –en) :dmu (demmu) [3].- (en qui on peut avoir -) : isedmi (isedman)[3].

Congé : anuréem (inuréumen).

Congrès : aswir (iswiren).

Conjonction : tas$unt(tis$unin).

Conjugaison : taseftit.

Conjuguer : sefti (ur issefti,isseftay).

Connaissance : tamussni.

Connaissance (savoir,science) : ussun [1].

Connecteur : imezdi.

Connu : ussin [1].

Conquérir : slek (islek, urislik, isellek, aslak).

Conquérant : amaslak(imaslaken).

Conquête (action) : aslak(islaken).

Conquête (pays) : taslekt(tiselkin).

Consacrer (se – à) : vwel(ttevwel) [3].

Conscience : tafrit.

Conscient (le -) : Ukan.

Conseil : aseqqamu(iseqquma).

Conseiller : anes$amu(ines$uma) [3] ; asemtar [6].

Conseiller : semter (ssemtar)[3].

- (se –mutuellement) : msemter(msemtar) [3].

Considérer : sekrazal, muqqel[1].

Conséquence : analkam(inalkamen).

33

Consommateur : amsider(imsuder).

Consommation : asadur(isudar).

Consommer : suder (urissuder, issuder, asuder).

Consonne : targalt.

Constant :a$lal (i$lalen).

Constellation : tayemmunt(tiyemmunin) [3].

Constituer : sker, smed [1].

Constituants (de la phrase, durécit) : ammugen (n tefyirt, nwullis).

Constitution :tamenvawt(timenvawin).

Constitutionnel : amenvaw.

Contact (être en - ) : nermes(ur innermes, ittnermis,anermes).

Contact : anermis (inermisen).

Conte : tamacahut ; tanfust[7].

Contemporain : azi (aziten) ;amiran.

Contenant : anagbar(inagbaren).

Contenir : gber (igber, urigbir, igebber, agbar).

Content (être -) : dwet(dewwet) [3].

Contenu : agbur (igburen).( contenus

linguistiques) : igburen ntutlayt [7].

Contexte : asatal [1].

Continent : amenéaw(imenéawen) ; takawit.

Continuité : tasemdut [1].

Contradiction : tanemgalt[1] ; nnmara [5].

Contraint (homme qui -) :imsekmer (imsekmar) [3].

Contraire : anemgal.

Contraposé : ugmil [5].

Contrat : agatu (iguta).

34

Contre : mgal.

Contribuable : amawas(imawasen).

Contribution (impôt) : tiwsi(tiwsitin).

Contrôle : anqad [5] ;aswav[6].

Contrôler : senqed [5].

Convaincre : se$ref [1].

Convalescent : amgur(imguren).

Convenir : msisi (ur imsasa,ittemsisi, amsisi).

Convention : amsisi(imsisiyen).

Convexe : afensu (ifensa).

Convexité : tiffensut.

Convocation : tase$ra [6].

Convoi : ta$lemt (ti$elmin).

Coopérant : amadhal(imadhalen).

Coopérateur : anmarag(inmaragen).

Coopération : amedhel.

Coopérative : tanmiregt(tinmirag).

Coopérative (deconsommation) : tamawest ntimsifra[1].

Coopérer : nmireg (urinmareg, ittenmirig, anmireg).

Coordination : tuqqna.

Coordonnant : amaqqan.

Copie (une -) : talsarut [1].

Copier : alsaru [1].

Corps : tafekka (tifekkiwin).

Correcteur : ase$tay(ise$tayen).

Correction : ase$ti (ise$tiyen).

Correspondance : amyara[7].

-( - scolaire) : amyaraa$urbiz [7].

35

Correspondant : imezgi [1] ;amazzal [6].

Corriger : se$tu (ur ise$ta,ase$tu).

Corrompu (être - ) : ggufsu(ur iggufsa, ittgufsu, agufsu).

Corrompu : ameggafsu(imeggufsa).

Corrupteur : aseggafsay(iseggafsayen).

Corruption : asgufsu(isgufsa).

Cortège : taseglit (tiseglay).(homme de - ) : amsegli(imsegliyen).

Côté : idis [1].- (- adjacent) : adis ntama [1].- (- opposé) : idisamegdal [1].

Couleur : ini (initen).

Coulisse : tahara (tiharyin).

Couloir : agnir (igniren).

Couplet : tamejrut (timejra).

Cour : tasenbert (tisenbar).

Courage : tab$est.

Courageux : ab$as (ib$asen).

Courant :- (d’air): tavrut(tivrutin).- (d’eau): angi(ingiten).- (d’électricité): avru(ivra).

Couronne : tasmert [5].

Courroucé (être -) : nver(ttenvar) [3].

Cours (leçon) : time$ri(time$ra) ; tamsirt (timsirin).

Cours (d’eau): targa nwaman [1].

Courtisan : asenbar(isenbaren).

Couverture (pour cahier) :tidlit [6].

Couvre (celle qui -) :tamaddalt (timaddalin) [3].

36

Craie : anegmirs(inegmirsen) ; tikfert [1].

Craindre : es (ttassa) [3].

Crayon (à mine) : amru nweldun [1] ; a$anib [6].

- (crayons de couleur) :imra n yini, i$unab nyini [6].- (taille-) : timesremt

[6].

Créance : taserwast(tiserwasin).

Créancier : aserwas(iserwasen).

Création : tinnulfa,asnulfu[1].

Création (ce qui est -) :ta$ennawt [3].

Crédit : asmad (ismaden).

Crédité (être - ) : nnesmed (urinnesmed, ittnesmad,anesmed).

(f.f.) : snesmed (urisnesmed, isnesmad,asnesmad).

Créditeur : anesmad(inesmaden).

Créé (être -) : $new ($ennew)[3].

- (fait d’être -) :a$naw [3].

Créer : snulfu [1] sse$new [3].- (fait de -) : ase$new

[3].

Crépuscule (du soir) : almeé(ileméan) [3].

Crime : an$a (in$ayen).

Criminalité : tinn$i.

Crise : taz$ent (tize$nin).

Critère : asefren [1].

Critique :- (n.f.) : az$an(iz$anen).- (n. d’agent): afernan(ifernanen) ; amessifef[1].- (inter -) : amsifef [1].

Critiquer :fren (ifren, ur ifrin,iferren, afran) ; sifef, ani [1].

Croire : fles (felles) [3].

Croisé (un - ) : anùmidag(inmidagen, inmudag).

37

Croissance : gemmu [1].

Croître : gmu [1].

Croix : amidag (imidagen).

Croissant : tazzirt (tizzirin).

Croûte (terrestre) :tiferkit nwakal [1].

Croyance : taflest [3].

Croyant : anaflas (inaflasen)[3].

Cruel : amezzangu(imezzunga) [3].

Cube : agasas (igasasen).

Cuir : taserki (tiserkiyin).

Cuisine : tanwalt (tinwalin);tansewwit.

Cuisinier : amnawel [6].

Cuivre : a$ir [3].

Culture (intellectuelle) : idles(idelsan).

Culturel : adelsan.

Curieux : awnaf (iwnafen).

Curiosité : tawnafit(tiwnafyin).

Cuvette (géogr.) : tidikelt(tidiklin, tidukal).

Cylindre : awlellu(iwlelluyen).

Cylindrique : awlellu [5].

38

D

Dancing : asayes (isuyas).

Danger : amihi (imihiten).

Dangereux : amihaw(imihawen).

Danse : tadrest (tidersin).

Date : azemz (izmaz, izemzen).

Dé : tagasast [5].

Débat : askasi (iskusa).

Débattre : skasi (ur iskusa,iskasay, askasi).

Débit : aktum (iktumen).

Débité : uktim (uktimen).

Débiter : ktem (iktem, ur iktim,ikettem, aktam).

Débiteur : anektam(inektamen).

Débouché : anafar (inufar ;inafaren).

Décade : tamerwa(timerwatin).

Décadence : tanhawt(tinhawin).

Décadence (tombé en - ) :nhew (inhew, ur inhiw,inehhew, anhaw).

Décembre : duoamber [6].

Décès : tamettant [3].

Déchiffrer : zmek (izmek, urizmik, izemmek, azmak).Décider : $tes (i$tes, ur i$tis,i$ettes, a$tas) ; seyyi (ttseyyi)[3].

Décision : ta$tast (ti$tasin) ;tanbaî (tanbavin), aseyyi(iseyyan) [3].

Déclenchement (le -) : askar[7].

Déclencher : sker [7].

Décor : tadlegt (tidelgin).

Décoration :- fait de décorer :

adlag (idlagen).- médaille : abôeqqes

(ibôeqqas).

39

Décorer : dleg (idleg, ur idlig,idelleg, adlag).

Découvert (être dévoilé) :ttubeîîeê (ttubeîîaê) [3].

Découverte : tagrut (tigrutin) ;tifin [1].

Découvrir : gru (igra, ur igri,igerru, gerru) ; af [1].

Décret : tanaî (tinavin).- (- divin) : aseyyi

[3].

Décréter : seyyi (ttseyyi) [3].

Décrire : glem (iglem, uriglim, igellem, aglam) ;arudem [1].

Dedans : agensu.

Déduire : kkes-d, sufe$-d,sukkes-d [1].Défaite : tiôéi (tiôéiwin).

Défendre : sten (isten, ur istin,istten, astan) ; segdel [1].

Défense (de fumer) : yegdelusluy [1].

Défensive : ta$ensa(ti$ensiwin).

Défilé (revue) : amsude$(imsuda$).

Défiler : msude$ (ur imsude$,ittemsudu$, amsude$).

Défini : ummil [1].

Définir : sbadu (ur isbuda,isbudu, asbadu).

Définition : tabadut (tibuda).

Défunt : anessemdu(inessemda) ; anmettan [3].

Degré : tafesna (tifesniwin).

Délai : amenvar (imenvaren).- (date arrêtéd’avance): tafada[1].

Délégation : tamagla(timigliwin).

Délégué : anesmigal(inesmugal).

Déléguer : smigel (ur ismagel,ismagal, asmigel).

Délice : tadfi (tidefyin) [3].

40

Délit : tirmeggit (tirmeggiyin).

Déluge : azilliv (izilliven).

Demander (compte) : latem(ttlatam) [3].

- (f. p.) : ttulatem(ttulatam) [3].

Démocrate : amagdu(imugda).

Démocratie : tugdut(tugdatin).

Démocratique : amagday(imagdayen).

Démon : amahav (imahaven)[3].

Démonstratif : ameskan.

Démontrer : sanzi, sken [1].

Dénoncer : summel (urissummel, issummul)

Dénonciateur : asummal.

Dénonciation : tasummelt(tisummal).

Dénouement : aôaéem(iôuéam).

Dense : aneééaw (ineééawen).

Densité : taneééi (tineééiyin).

Dental : a$emsan [1].

Départ : tawada.

Département : agezdu(igezda).

Dépendance : tagelt (tiglin).

Dépendant : uggil [1].

Dépendre(de…):agel $er… (yugel, ur yugil, ittagel, agel).

- (cela dépend de….): yugel.

Dépit : a$edded [3].

Dépiter : $edded (tt$eddid)[3].

Dépôt : ta$lift (ti$lifin) [3].

Député : amazan (imazanen).

Déraison : anufel (inuflen) [3].

Dérivé : azellum (izelman).

Dérivationnel : azelman [1].

41

Dérivé : azelllum [1].

Dériver : suddem [1].

Description : aglam(iglamen) ; tarudemt [1].

Désert : aneéruf (ineéraf),tiniri [1].

- (Sahara) : tiniri [5].

Désignation : asras, as$al [1].

Désigner : s$el [1].

Désinence : tahrayt.

Désir (le -) : leb$i.

Désordre : tamterwit(tiùùmterwiyin).

Dessert : asegri [1].

Dessin : unu$ (unu$en).

Dessiner : sune$ (ur isune$,isunu$, asune$).

Dessus (au -) : fell, afella [3].

Destinataire : amazun [7].

Destinateur : amsizen [7].

Détecter : af [1].

Détenu : anekruf (inekraf).

Déterminant : anammal [1].

Détermination : aguccel(iguccal).

Déterminer : guccel (uriguccel, ittguccul, aguccel) ;mel [1].

Détourner (se -) ; (être -) :r$em (re$$em).

Détournement : ar$am(ir$amen).Dette : amerwas (imerwasen).

Deux : sin.- (fem.) : snat.

Développement : taneflit(tinefliyin).

Développer : snefli (ur isnefli,isneflay, asnefli); snerni [1].

Développé (être - ) : nnefli (urinnefli, ittneflay, anefli).

(f.f.) : snefli (ur isnefli,isneflay, asnefli).

Deviner : cellek, hendez [1].

Devinette : tamsefrut [1].

42

Devise : tanfalit (tinfulay).

Devoir : awer [3].

Dévoué : imivwel (imivwalen).

Dévoué (être - ) : mmivwel (urimmavwel, ittmivwil, amivwel).

(f.f.) : smivwel (urismavwel, ismivwel,asmivwel).

Dévouement : amivwel(imivewlen).

Diable : amahav (imahaven)[3].

Diachronie : tagrallit [1].

Diagonal (adj.) : ubdisan [5].

Diagonale : tubdist [5].

Diagramme : ameskan [5].

Dialecte : tantala (tantaliyin).

Dialectique- (n.) : tamestala.- (adj.) : amestali.

Dialogue : adiwenni(idiwenniten).

Dialoguer : sdiwen (urisdawen, isdiwin, asdiwen).Diamètre : akdu (ikda).

Dictature : tasnareft (tisnuraf).

Dictateur : asnaraf.

Dictée : tazabut (tizuba).- ( - préparée) : tazabut

tamukant [7].

Dicter : zubet (ur izzubet,izzubut, azubet).

Diction : tamessiwla(timsiwliwin).

Didactique (Unité -) : tayunttasnalmudt [7].

Dieu : Yakuc [3].

Différence : tameéla(timeéliwin).

Différencier : seméel [1].

Différend : anu$ [1].

Différent : imeéli (imeéliyen).

Différer : éli (ur iéli, iéelli).(f.p.) : mmeéli (ur

yemmeéli, ittmeélay, ameéli).

43

Difficulté : il$i (il$iten).

Diffusé (être - ) : nnezwi (urinnezwa, ittnezway, aznezwi).

-(f. p.) : znezwi (uriznezwi, iznezway,aznezwi).

Diffusion : tanezwit(tinezwiyin) ; udrar, asider[1].

Dimanche : acer [6].

Diminuer : sedres [1].

Diminution : aktam(iktamen) ; amedres [1].

Dinanderie : adara$(idara$en).Dignité : agemmir.

Diplôme : agerdas.

Dire : ini.

Dire (le -): timenna [1].

Direct : usrid (usriden).

Directement : srid [1].

Directeur : anemhal(inemhalen) ; anabdad [6].

Direction :- (Sté) : tamehla

(timehliwin).- (sens) : tanila

(tinilwin).

Direction : tawelha [3].

Dires : iwennan (m.pl.).

Diriger : nil (ur inal, ittnil,anili).

(f.f.) : snil (ur isnal,isnalay, asnili).

Discipline : tugrint.

Discontinu : ugzim [1].

Discours : inaw (inawen).

Discriminer : snebvi [1].

Discursif : anawan [1].

Discuter : guret (ttgurut) [3].

Discuteur : amguret(imgurten) [3].

Disputeur : amguret(imgurten) [3].

Disque : Iavebsi (ivebsiyen).

Dissolution : aselyem.

44

Dissoudre : selyem (urisselyem, isselyem, aselyem).

Dissous (être -) : lyem (ilyem,ur ilyim, ileggem, alyam).

Distance : ameccaq [5].

Distinguer : ferreh, ferrez [1],akez [7].

Dit (le -) : ini [1].

Divinité : ayuc (ayucen) [3].

Divisé (par) : yebvan $ef(mraw yebvan $ef sin yugdasemmus) [1].

Diviser : éun (ur iéun, iééunu,aéunu).

Diviseur : abeîîay [5].

Division : taéunt (tiéunin).

Dix : mraw.- ( dix-sept) : mraw d

ûa.- ( dix-neuf) : mraw d

téa.

Dizaine : tamrawt (timerwin).

Doctrine : asekkud(isekkuden).

Document : arrat (arraten).

Documenter : sezmem, sedles[1].

Dogme : adasil (idusal).

Domaine : ta$ult (ti$ula).( - d’apprentissage):

ta$ult n ulmad [7].

Domicile : azeddu$(izeddu$en).

Domination : a$mar(i$maren).

Dominer : $mer $ef … (i$mer, ur i$mir, i$emmer, a$mar).

Don (du ciel): tikci [1].

Données : tinefkin [1].- (- archéologiques):tinefkin tisenzikin [1].

Donner(de l’extension): sehri[1].

Donner (des exemples) :smedyet [1].

Dortoir : asgen [1].

45

Dossier : akaram (ikaramen).

Douanes : imsezgaren [1].

Double : uslig (usligen).

Double (sa classe) : yales (ad -) [1].

Doubler : sleg (isleg, ur islig,iselleg, aslag).

Douche (s) : tasnuceft(tisnucaf).

Doute : amiji (imijiyen) [3].

Doux : amsulle$ (imsull$en)[3].

Douze : mraw d yiwen.

Doyen : am$ar (iùm$aren).

Drame : tamuggit (timmuga).

Drapeau : asenoaq [5].

Drible : a$ussu (i$ussa).

Dribler : $ussu (ur i$ussa,itt$ussu, a$ussu).

Droit :(n.) : azref (izerfan).

(adj.) : ama$ud(imu$ad).

Droit (être -) : a$ed (ye$ed, uryu$id, itta$ed, ta$da).

Droite : ta$da [5].

Droiture : a$$ud [3].

Dune : igidi (igidan) [3].

Duplication : aswensen [1].

Durer : nzeg (inzeg, ur inzig,ittanzag, anzag).

Durée : tanzagt (tinzagin).

Durable : amenzug(imenzugen).

46

E

Ebauche : abgez (ibegzan).

Ebloui (être –) : klulu(ttekluluy) [3].

Echec : abrir (ibriren).

Echelon : tafesna (tifesniwin).

Echouer : brir (ibrar, ittebriri,abriri).

Eclair : usem (usman).

Eclairage : asfaw (isfawen).

Eclairer : sfiw (ur isfaw,isfiwiy, asfiwi).

Eclaireur : afavav (ifavaven).

Eclat :- lumineux : afa(afaten).- débris : asetti$(isetti$en).- son : aleffu$(ileffu$en).

Eclatant : aseflalay(iseflalayen).

Eclipse : afsax (ifsaxen).

Ecole : a$erbaz (i$erbazen).

Ecole (littéraire, etc. …):agaru (igura).

Ecolier : abalmud (ibalmad,ibalmuden).

Economat : adamus (idumas).

Econome : amesdames [1];amakkas [6].

Economie : tadamsa(tidamsiwin).

Economique : adamsan [1].

Economiste : amesnadmas [1].

Ecoute : tasfelda (tisfeldiwin).

Ecouter : ssefled (ur issefled,isseflad, asefled).

Ecouteur (personne quiécoute) : amesseflid(imessefliden).

Ecran : agdil (igdilen).

47

Ecrire : aru.

Ecrit : tirawt (tirawin).

Ecriture : tira (f. pl.).

Ecrivain : amaru (imura).

Ecueil : azig (izigen).

Edification : tameûkiwt(timeûkiwin).

Edifice : aûuk (iûukken).

Edifier : eûk (ûki$, ur iûki,ittaûka, tameûkiwt).

Edité (être - ) : éôeg (iéôeg, uriéôig, iéeôôeg, aéôag).

(f.f.) : ziéreg (urizaéôeg, iéaérag, aziéreg).

Editeur : amaéôag(imaéôagen).

Edition : taéôigt (tiéôigin).Editorial : tagejdit (tigejda).

Editorialiste : agejdan(igejdanen).

Educateur : amsinen(imsunan).

Education : annan, asinen;asegmi [1].

- (adjoint d’-):anmazul n usegmi[6].

- (- physique): addal[6].

- (- civique): asegmiu$irim [6].

Eduqué (être -) : anen (yunen,ur yunin, ittanen, annan).

(f.f.) : sinen (ur issanen,issanan, asinen).

Effectif (adj.) : asemday(isemdayen).

Effet : asemdu (isemda).

Efficace : amellil (imellilen).

Efficacité : tamellit (timellal).

Efforcer (s’-) : ases (yuses, uryusis, ittases, assas).

Effort : ussis (ussisen).

Effrayé (être -) : rme$(remme$) [3].

Egal : yugda (sin d krav yugdasemmus) [1] ; yegda (gdu) [5].

48

Egalité : tugdut ; tagada [5].

Egard ( eu–à) : almend [1].

Egaré : amanef (imunaf) [3].

Egoïsme : tussfa (tussfiwin).

Egoïste : anassaf (inassafen).

Elasticité : alwiwev.

Elastique : alwawav(ilwawaven).

Elastique (être - ) : lwiwev (urilwawev, ittelwiwiv, alwiwev).

Electeur : aferran (ifarren).

Election : tafrent (tifernin).

Electricité : tasafut [1].

Elégance : tasrifa (tisrifiwin).

Elégant : asrifa (isrifawen).

Elégiaque : azneffa(izneffayen).

Elégie : azneffu (izneffa).

Elément : aferdis (iferdisen).

Elémentaire : aferdas(iferdasen).

Eléphant : ilu (iluten) [3].

Elevage : takessawt(tikessawin).

Elève : anelmad (inelmaden).

Elevé : afella (ifellaten) [3].- (très -): anafella

(inafellaten) [3].

Elevé (haut): azegrar(izegraren) [3].

Elever (à la puissance) :sezmer…

Eleveur : ameksa (imeksawen).

Eliminer : afes (yufes, ur yufis,ittafes, affas).

Elire : fren (ifren, ur ifrin,iferren, afran).

Elite : tad$ert (tide$rin).

Eloigné (être - ) : ggug (uriggug, ittgugu, agugu).

(f.f.) : sgug (isgug, urisgug, isguguy, asgugu).

Eloignement :

49

- passif : agugu(iguga).

- actif : asgugu(isguga).

Eloquence : tikuysa [1].

Eloquent : ukyis [1].

Elu : ufrin (ufrinen).

Emancipation : tasderfit(tisderfiwin).

Emanciper : sderfi (ur isderfa,isderfay, asderfi).

Embuscade : akmin (ikminen).

Emetteur : amesgal(imesgalen).

Emettre : sgel (isgel, ur isgil,iseggel, asgal).

Emeute : ta$ewwa$t(ti$ewwa$in).

Emigration : inig (inigen).

Emigré : iminig (iminigen).

Emigrer : inig (ur yunag,ittinig, inig).

Emir : ageldun (igeldunen).

Emissaire : amazan(imazanen) [3].

Emission : tasgilt (tisgilin).

Emmagasinement : asegfer[1].

Empereur : amenkad(imenkaden).

Emphase : tufeyt [1].

Emphatique (être - ) : ufay (uryufay, ittufay, tufayt).

Emphatique : ufay (ufayen).

Empire : tamnekda.

Emplacement : arqaq(arqaqen) [3].

Emploi : tamrest (timras).

Employé : amaris (imuras).

Employé (être - ) : mres(imres, ur imris, imerres,amras).

(f.f.) : semres (urissemres, issemras, asemres).

Employer : semres [1].

50

Employeur : asemras(isemrasen).

Emprisonner : $wi (tte$way)[3].

Emprunt : aôeîîal (iôeîîalen).

Emprunteur : amerval(imervalen).

Encadrement : asegrer(isegriren).

Encadrer : segrer (ur issegrer,issegrar, asegrer).

Encouragement (s) : taseb$est(tiseb$as).

Encre : lmidas, smex [1].

Encrier : tadwayt [1].

Endémique : amu$el(imu$len).

Endroit : asemmel (isemmlen)[3].

Engagement : amirew(imirwen) [3].

Enigme : tunéart (tunéirin) ;tamsareqt [1].

Enjeu : asrus (isrusen).

Enluminure : adlal (idlalen).

Enlumineur : amsedlal(imsedlalen).

Enoncé : tafyirt [1] ; tinawt[5].

Enonciateur : amsiwel [1].

Enquête : tasestant(tisestanin).

Enquêter : sesten ( ur issesten,issestan, asesten).

Enquêteur : amsestan(imsestanen).

Enregistrement : akalas(ikalasen).

Enregistrer : kles (ikles, uriklis, ikelles, aklas).

Enregistreur : amaklas(imaklasen).

Enrichir (rendre riche) :sseb$er (sseb$ar) [3].

Enseignant : aselmad(iselmaden).

51

Enseignement : almud.- ( - primaire ) : -

amenzu.- ( - secondaire ) : -alemmas.- ( - supérieur ) : -imineg.

Enseigner : selmed ( urisselmed, isselmad, aselmed).

Ensemble : tagrumma [5].

Entendre : ssefled (sseflad)[3].

Entente : amtawa (imtawaten).

Enthousiasme : anafag.

Enthousiasmer : snifeg (urisnafeg, isnafag, asnifeg).

Enthousiaste : imnifeg(imnufag).

Entier (complet) : ummid [1].

Entièrement : s tal$a tummidt[1].

Entracte : afeôdi (ifeôdiyen).

Entraide : tamilalt (timilal).

Entraider (s’-) : msetlel (urimsetlel, ittemsetlil, amsetlel).

Entraînement :- actif : aslu$mu

(islu$ma).- passif : alu$mu

(ilu$ma).

Entraîner : slu$mu (islu$ma,islu$muy, aslu$mu).

Entraîneur : asla$may(isla$mayen).

Entrave : tiseryelt (tiseryal)[3].

Entreprendre : ômes (iômes,ur iôùmis, iôemmes, aômas).

Entrepreneur : aôemmas(iôemmasen).

Entreprise : taômist (tiômisin).

Entrer : adef (ttadef) [3].

Entretien : adiwenni(idiwenniten).

Entrevue : amyenni [1].

Enumération : asmiwer(ismiwren).

52

Enumérer : smiwer (urismawer, ismawar, asmiwer);suîîen [1].

Envahir : nbez (inbez, urinbiz, inebbez, anbaz).

Envahissement : anbaz(inbazen).

Envahisseur : anebbaz(inebbazen).

Envier : nkeé (ttenkaé) [3].

Envieux (être – de) : nkeé(ttenkaé) [3].

- (homme -) :amankaé(imankaéen) [3].

Environ :- (adv.

Approximativement) : tasmektan …

- (n. m. pl.alentours) : aéi(aéiyen).

Environnement : tawennaî(tiwennavin).

Envoyé : amazan (imazanen)[3].

- (être -) : ttwazen(ttwazan) [3].

Epargne : asegfer.- (caisse d’-) :

asenduq usegfer.

Epée : takuba [1].

Epeler : ennen (ur innin,itennen, unun) ; gmi [1].

Epi : tiydert (tiyedrin) [1].

Epicerie : tabeqqalt(tibeqqalin).

Epicier : abeqqal (ibeqqalen).

Epie (qui -) : amqiqec(imqiqcen) [3].

Eponge : tazeîîut [6].-( morceau d’-) : alzez[6].

Epoque : tallit (talliyin).- (- contemporaine) :

tallit tamirant.- (- moderne) : tallit

tatrart.- (âge de pierre) :

tallit n weéru [1].

Epouser : rcel (reccel) [3].

Epouvanté (être -) : rme$(remme$) [3].

53

Epoux : amercal (imercalen)[3].

Epreuve : tirmit (tirmiyin) ;tturma (turrmiwin) [3].

- (mettre à l’-) : arem(ttarem) [3].

Eprouver areùm (ttarem) [3].- (être -) : ttwarem

(ttwaram) [3].Equateur : asebges.

Equation : tagda [5].

Equatorial : asebgas(isebgasen).

Equerre : ama$ud [6].

Equidistant : agdumeccaq [5].

Equilatéral : agdudisan [5].

Equilibre : amnekni(imnekniyen).

Equilibré : amnekna(imneknayen).

Equilibrer (s’-) : mnekni (urimnekna, ittemneknay,amnekni).

(f. f. ) : semnekni (urisemneki, isemneknay,asemnekni).

Equipe : ta$lamt (ti$elmin).

Equipement : asgalef(isgulaf).

Equiper : sgalef (ur isgulef,isgalaf, asgalef).

Equipier : ana$lam(ine$lamen).

Equiprobable : agdus$ir [5].

Equitation : tanaka.

Equivalent : agdazal [5].

Ere : tallit (talliyin).

Ergoter : guret (ttgurut) [3].

Ergoteur : amguret (imgurten)[3].

Erotisme : tirutit.- ( - anal) : Tiôutit

taxnant.

Erreur : agul (igulen).

Escadre : tagaluft (tigulaf).

Escadrille : adefrir (idefrar).Escadron : agaluf (igulaf).

54

Escaliers : asanen (isunan) ;isukfal [1].

Escorte : tangift (tingifin).- ( homme d’-) :imneggef (imneggaf ;imneggafen).

Escorter : ngef (ingef, ur ingif,ineggef, angaf).

Espace : tallunt (tallunin).

Espèce : talmest.

Espérance : asirem [5].

Espérer : ssuggem (ssuggum)[3].

Espion : a$alli (i$ulla).

Esprit : aneffu (ineffuten) [3].

Esquisse : abeckil (ibeckilen).

Esquisser : sune$ [1].

Essence : tumast (tumasin).

Est ( Orient) : agemmuv [6].

Esthéticien : amesneskad [1].

Esthétique (adj.) (approche) :asensekdan (abrid) [1].

Esthétique(l’-) : tasensekda[1].

Estimer : sizel [1].

Estrade : adebder [1].

Et cetera (etc.) : ar tigra(atg.).

Etablir : $ser [1].

Etablissement : a$sur(i$suren).

Etablir (s’-) : $ser (i$ser, uri$sir, i$esser, a$sar).

Etage ( v. niveau) : annag(innagen).

Etalon (mesure) : tize$t(tiz$in).

Etalon (animal) : amali(imallyen).

Etape : amecwaô(imecwaôen) ; tadawla, asurrif[1] ; takkayt (takkayin) [3].

Etape ( les étapes/déroulement) : tiddin [7].

Etat :

55

- situation : addad.- nation : awanek

(iwunak).

Etendre : se$zef [1].

Etendue : tafsert [4].

Eternel : ama$lal (ime$lalen).

Eternel (être -) : $lel (i$lel, uri$lil, itta$lal, a$lal).

Eternité : a$lul (i$lal).

Etc. … :atg… (ar tigra).

Etincelant : aseflay (iseflayen)[3].

Etiquette : tazamulta$t [6].

Etranger : amagar(imagaren).

Etude : tazrawt (tizrawin).

Etudiant : anelmad(inelmaden).

Etudier : zrew (izrew, ur izriw,izerrew, azraw).

Europe : Yurub [4].

Evaluation : asektazal [1].

Evaluer : sektazal [1].

Evènement : tadyant [5].

Everest : Wabrist [4].

Evident (être -) : uùùman(ttuman) [3].

Evidence : tammunt(timmunin).

Evocation : addar [1].

Evoluer : meskel [1] ; mhez[7].

Evolutif : ameskal [1].

Evolution : tamhazt (timhazin); timeskelt [1].

Evoluer : mhez (imhez, urimhiz, ittamhaz, amhaz).

- (passif) : mmhez(immhez, ur immhiz,ittemhiz, ammhaz).

Evolué : anemhaz(inemhazen).

Evoquer : adder [1].

Exact : ufrin (ufrinen).

56

Exact (être - ) : nnefren (urinnefren, ittnefrin, anefren).

Exactitude : anefren(inefranen).

Exalté (être -) : nneg (tenneg)[3].

Exalter : sneg (snag) [3].

Examen : akayad (ikayaden).

Examiner : sekyed (urissekyed, issekyad, asekyed).

Examinateur : amakyad(imakyaden).

Excédent : acayav (icayaven).- (- de production) :

acayav n ufares [1].Excellent : yufrar [6].

- (être -) : ifrir [1].

Excepté : slid ; anagar [1].

Exception : tasureft (tisuraf) ;tanagart [1].

Exclamatif : ashuhan [1].

Exclamation : ashuhi [1].

Exclu : yeffe$ (ad -) [1].

Exécutant : aselkam(iselkamen).

Exécuter : selkem (urisselkem, isselkam, aselkem).

Exécutif ( pouvoir ) : aselkam(adabu).

Exemple : amedya(imedyaten).

Exempter : slid.

Exercer(s’ - ) : l$em (il$em, uril$im, ittal$am, al$am).

Exercice : ala$mu (ilu$ma).- ( - de renforcement, de

consolidation) : ilu$ma nusenteùùm [7].

Expansion : afukti, taherwa[1].

- (gram.) : asemmad[1].

Expédition (contre) :tanemzagt (tinemzagin).

Expérience : tarmit (tirmitin).

Expert : amazzay (imazzayen).

Expliquer : segzi (ur isegzi,isegzay, asegzi).

57

Explication : asegzi [1].

Exploit : tanfust (tinfusin).

Exploitation : ammud(ammuden) ; tanabda [1].

Exploiter : amed (yemed, uryumid, ittamed, ammud).

Exploiteur : anammad(inammaden).

Explorateur : anaôaùm(inaôamen).

Explorer : sniôem (ur isnaôem,isnaôam, asniôem).

Explosif : afexsay (ifexsayen).

Exponentiel : asuzmir [5].

Exportation : asiooew [1].

Exposé : afsir [1].

Exposer : fser [1].

Exposition : tafsirt [1].

Expression : tanfalit(tinfaliyin).

- (- écrite) : tanfalit stira [6].

- (- idiomatique) :tanfalit n tutlayt[1].

- (- orale) : tanfalittatlayt, tanfalittimawit [6]

- (- proverbiale) :tanfalit tunziyt [1].

Exprimer : senfali (urisenfali).

Extraction : tussfa(tussfiwin) ;tukksa (tukksiwin) [1].

Extraire : ssef (issef, ur issif,itessef, usuf) ; kkes [1].

Extrait : ukkis (ukkisen) [1].

Extrême : imixfiw [5].

58

F

Fable : TANEQQIST(TINEQQISIN) ; TANFUST [1].

Fabrication : AMSAL [1].

Fabriquer (modeler) : MSEL[1].

Facteur (paramètre) : AMGI(IMGAN) [1].

Facteur : AMSIWEV NTEBRATIN [1].

Faction :- sentinelle : IMEEVI

(IMEEVAN).- parti : TA$ASALT

(TI$USAL).

Factitif : ASSWA$.

Facture (forme) : AMSEIIUN(TAL$A).

Faculté : A$IWEN (I$IWAN).

Faire : SKER, EG [1].- (- contraster ) :

SEMGIRED [1].

- (- évoluer) :SMESKEL [1].

- (- signe) : S$EL [1].- (- un commentaire):

SIWEL$EF [1].- (- un diagramme) :

SKER UNU$ [1].

Faisceau : TAKAT (TAKATIN).

Fait (un -) : AMSIR, IGI [7].

Falloir : AWER [3].

Familial : ALMESSAW.

Familier : UNNIN (UNNINEN).

Famille : AGAWES.- (- linguistique ) :TAYWA [1].

Fantasme : ASUGEN.

Fantassin : ATERRAS(ITERRASEN).

59

Fantôche : AGUNTER(IGUNTAR).

Fauteuil : ATTAG (ATTAGEN).

Fatalisme : TIEEEGZENT.

Fataliste : AMEEEIGZEN(IMEEEUGZAN).

Faveur : TANUREFT(TINURFIN).

Favoriser : SNIREF (URISNAREF, ISNARAF, ASNIREF).

Favorable : ANARAF(INARAFEN).

Fauve :- (adj.) : AWRAS

(IWRASEN).- (n.) : AWEQQAS

(IWEQQASEN).

Félicitations : TISNEMMAR [1].

Femelle : TAWTEMT(TIWETMIN).

Féminin : UNTI.

Fendre : S$USU (S$USUY) [3].

Fenêtre : ASFAYLU ; ASEKSEL(ISEKSAL) [1].

Ferme : TAMAZIRT, LEZIB[1].

Fertile : AMSIREW, IUAB [1].

Fertilité: TAMSIRWA [1].

Festivité : ASEKSEL (ISEKSAL).

Festival : TAFASKA(TIFASKIWIN).

Feuillage : ALA (ALATEN).

Feuille (de papier) : TIFERKIT(TIFERKA) ; ASEBTER(ISEBTAR) [3].

-( double -) : TIFERKITTUSLIGT [6].

Février : FURAR [6].

Fiction : TASUGNA, AN$IL [7].

Fidèle : AMEKDI (IMEKDIYEN).

Fidèle (croyant) : ANAFLAS(INAFLASEN) [3].

Fidélité : TAKDIT.

Fier (homme -) : AMAVHAR(IMAVHAREN) [3].

60

Fierté : AVHAR (IVHAREN) [3].

Figé : AQURAN [1].

Figure : UDEM, UNU$ [5].

Film : ASARU (ISURA).

Fin : TAGGARA.

Financer : SIEOEF (URISAEOEF, ISIEOIF, ASIEOEF).

Finances : TIEOAF (f. pl. ).

Financier : ANAEOAF(INAEOAFEN).

Fixer (à l’écrit : transcrire) : SESKEL [1].

Fixation (à l’écrit : transcription) : ASESKEL [1].

Flèche : TANASSABT(TINASSABIN), TANECCABT [1].

Flotte : TANAWT (TINAWIN).

Foi : TAFLEST.- (avoir –en) : FLES

(FELLES) [3].

Folie : ANUFEL (INUFLEN) [3].

Fonction : TAWURI (TIWURA).

Fonction (en–de) : ALMEND N[1].

Fonction (publique) : TAWURITAZAYEZT.

Fonctionnaire : ANAWUR(INUWAR).

Fonctionnalisme : TIERAWURI[1].

Fonctionnaliste :AMEENAWURAN,AMEENAWURI [1].

Fonctionnel : AWURAN [1].

Fond (opposé à forme) : IDER.

Fondation : ASEBDED [1].

Forêts (denses) : TIEEGWAYEZVAN [1].

Forgeron : AMZIL (IMZILEN).

Formation : ASILE$.

Forme : TAL$A (TAL$IWIN).

61

Formel : AL$AWI(IL$AWIYEN).

Former : ALE$ (YULE$, URYULLI$, ITTALE$, ALA$).

- (f. f. ) : SILE$ (URISSALE$, ISSALA$,ASILE$).

- (f. p. ) : TWALE$(UR ITTWALE$,ITTWALA$,ATTWALE$).

Formule : TANFALIT(TINFALIYIN).

Formuler : INI, SENFALI [1].

Fortiori(à …): IMIL.

Fortune : TAKBELT(TIKEBLIN) [3].

Fouiller : GAWES (UR IGUWES,ITTGAWAS, AGAWES).

Four : AFEOOAN(IFEOOANEN).

Foule : AGDUD (IGDUDEN).

Foyer :- (ménage) : ALMESSI.- (cafétéria) : ALUJAQ

[1].

Fraction (V. partie) : TAEUNT(TIEUNIN).

Frais : AOEXSAS.

Fraternité : TAGMAT.

Frein : AMAWA$ (IMAWA$EN).

Freiner : AWE$ (YUWE$, URYUWI$, ITTAWE$, AGGA$).

Freinage : AGGA$.

Fréquence : ASNAGAR [5] ;TASNAGRA, TASNEGZIT [7].

Fromage : TAKEMMART(TIKEMMARIN).

Fromage blanc : AGUGLU(IGUGLA).

Front : ADMER (IDMAREN).

Fruit : AGUMMU (IGUMMA).

Frustration : AFVAM(IFVAMEN).

Frustrer : FVEM (IFVEM, URIFVIM, ITTAFVAM, AFVAM).

62

Frustré : ANEFVUM(INEFVAM).

Fusée : TIMEEDIT (TIMEEDA).

Futur : IUUMAL.

Fouille (inquisition) : AGAWES(IGUWAS).

G

Galant : asenbar (isenbaren).

Galanterie : asenber(isenbiren).

Galon : azag (izaggen).

Gant : alemvav (ilemvaven).

Garage : aseddari [2].

Garant : isedmi (isedman) [3].

Garde : tivaf (n. f. pl. ).

Garder : ageé (ttageé) [3].

Gardien : amvif ; amagaé(imagaéen) [3].

Gâteau : angul (angulen).

Gaz : urrig [1].

Gendarme : amestul (imestal).

Gendarmerie : tamsetla(timsetliwin).

Général : amatu (imuta).

Général (en - ) : s umata.

Généraliser : smati [1].

Généralité : amata (imatayen).

Génération : tasuta (tisutwin).

Génial : asemdan [5].

Génie : tasmedna.- (homme de - ) :asemdan(isemdanGénial :asemdan.

Génie (au sens de oinn) : alhin(alhinen) [3].

Genre : tawsit (tiwsatin).

Géographie : tarakalt [5].

63

Géomètre : amenzag(imenzagen).

Géométrie : tanzeggit(tinzeggiyin).

Géométrique : anzeggan.

Gérer : sefrek (ur issefrek,issefrak, asefrek, ).

Gestion : asefrek.

Gloire : tamanegt (timangin);tarna [1].

Glorifié (être -) : nneg (tenneg)[3].

Glorifier : smineg (urismaneg, ismanag, asmineg);sneg (snag) [3].

Gomme : tasemsut [1].

Goût : aram (aramen).

Goûter : arem (ur yurim,yettaram) [1].

Goutter : ngi (ur ingi, ineggi)[1].

Gouvernement : anabav (inabaven) ; tamnukla [1].

Gouverner : nbev (inbev, urinbid, inebbev, anbav).

Gouverneur : anebbav(inebbaven) ; amennukal [1].

Grâce (la -) : tamella [3].

Grâces (action de - ; fait derendre -) : tamayt (timayin)[3].

Grade : asellun (isellunen).

Grammaire : tajeôôumt(tijeôôumin).

Gravures (rupestres) : unu$en$ef yiéra [1].

Grève : asunded (isundiden).

Grève (se mettre en - ) :sunded (ur issunded, issundud,asunded).

Gréviste : imessinded(imessundad).

Grisonnant : azerza$(izerza$en) [3].

Grisonner : zzerze$ (ttzerzi$)[3].

64

Groupe : aggay (aggayen) ;adefrir (idefriren) [3].

Groupe (électrogène) : ameslaln tsafut [1].

Grumeaux : argen (iregnen)[3].

- (diminutif duprécédent) : targent(tiregnin) [3].

Gué (pont) : asaka [1].

Guerre : amgaru (imgura).

Guerrier : amgara(imgarayen).

Guette ( qui -) : amqiqec(imqiqcen) [3].

Guide : amnir (imnar) ;amezwar [1].

Guider : ner (iner, ur inir,ittnir, tanara).

Guillemets (« ») : tuccar [1].

Guitare : adinan (idinanen).

Gymnastique : ahareg(ihurag) = exercices physiques.

65

H

Habitude : tanumi [1].

Haïr : ksen (kessen) [3].

Hasard : agacur (igucar).- ( par - ) : s ugacur.

Hâte (qui se -) : amahay(imahayen) [3].

Haut : afella (ifellaten) [3].- (très -) : anafella

(inafellaten) [3].

Haut (élevé) : azegrar(izegraren) [3].

Herbe : tuga.

Héréditaire : tikcindis [1].

Héritage : tukkest (tukkestin) ;taysi [1].

Héritier : imekkisi (imekkasen)[1].

Héroïsme : taûva.

Héros : asav (isaîîen).

Heure : asrag (asragen) ;tamert (timar).

Hiérarchie : amyellel(imyellilen).

Histoire : amezruy.- (pré - ) :

azarmezruy.- (- ancienne) :

amezruy aqbur.- (- contemporaine) :

amezruy amiran.

Historien : anmezray.

Historique : amazray.

Hiver : tagrest (tigersin).

Hivernage : asigers(isigersen).

66

Hiverner : sigres (ur isagres,issagras, asigres).

Hiverneur : amessigres(imessigras).

Homme (espèce) : ales (ilsan).

Honneur : aserhu (iserha).

Honneur (salon de - ) : amesriuserhu.

Honoré : amerhu (imerha) [3].- (être -): rhu (rehhu)

[3].

Honorer : sserhu [3].

Honte : actaf (ictafen) [3].

Horaire : asrag [7].

Horde : asra (asraten).

Horizon : igli (iglan).

Horizontal : aglawan(iglawiyen).

Hôtel : asensu (isensa).

Huit : îam.- (fem.) : îamet.

Humain : alsi (ilsiyen).

Humanisme : talsawit.

Humaniste : alsawi(ilsawiyen).

Humanité : talsa (talsiwin).

Humble : aleqqa (ileqqayen)[3].

- (être -) : luqqet(ttluqqut) [3].

Humour : asaran.

Hybride : aregna (iregnaten).

Hydraulique : timeswi.- (adj. ) : imeswi.

Hygiène : u$us.

Hymne : imse$ret (imse$riten).

Hypoténuse : idis n wadda[1]; adubdis [5].

Hypothèse : turda (turdiwin).

Hypothétique : urdan [1].

67

I

Idéal : uktu (uktuyen).

Idée : takti (tikta).- (- principale) : takti

tagejdant [6].- (- secondaire) : takti

tussint [6].

Identifier : snekwu [1], akez[7].

Identification : asnekwu [1].

Idéologie : tasnektit [1].

Idéologique : asnaktan(isnaktanen).

Idole : amsemmud(imsemmuden).

Illogique : armeééul(irmeééulen).

Illustrer : sumen [1].

Image : tugna (tugniwin).

Imaginer : sugen (ur issugen,issugun, asugen).

Immeuble : azada$ (izada$en;izuda$).

Imminent : a$uvar (i$uvaren).

Imitation : arwas (irwasen).

Imiter : rwes (irwes, ur irwis,iregges, arwas).

Immoler : $res ($erres) [3].

Impair : ukrid [1]; aryugan(iryuganen) [3].

Impasse : akmim (ikmimen).

Impératif : anav(inaîîen).

Impérialisme : tamnukda(timnukdiwin).

68

Impiété : tinmezri(tinmezriyin).

Impie : anmezray(inmezrayen).

Implication : asegmev [1].

Impliquer : ger [1].

Impopulaire : anbayu(inbuya).

Importance : tixxutert.

Important (être - ) : xater (urixuter, ittxatar, axater).

- (adj.) : axatar(ixataren).

Importation : taktert(tiketrin) ; tuoowa, asekcem[1].

Importer : kter (ikter, ur iktir,aktar).

Importateur : amaktar(imaktaren).

Impossible (être - ) : néeô(inéeô, ur inéir, ineééer,anéar) ; awez$i [5].

- (adj.) : unéiô(unéiôen).

Impôt : tiwsi (tiwesyin).

Imprimé : amsuded [2].

Improviste(à l’- ) : s usehwu.- (tomber à l’- ) :sehwu $ef…

(ur issehwa, issehwuy,asehwu).In …(préfixe) : war + nom.

- (ex. : warisem :anonyme).

Ar + adjectif et verbe :(ex. : arusrid =

indirect).

Inaugurer : ééunéu (uriééunéa, iééunéuy, aéunéu).

Inauguration : taéunéut(tiéunéutin).

Incapable (rendre -) : sgammi(sgammay) [3].

Incapacité : akrad (ikraden).- (mettre dans l’-) :sgammi (sgammay) [3].

Inclus: yewwi t [5].

Incognito : abnabak (ibnubak).

Inconnaissable (ce qui estcaché à la connaissance):abnubek [3].

69

Inconnu : arussin, warisem[1].

Inconscient :(l’-) : Warukan.- (adj) : Awarkan.

Incroyant : arnaflas(irnaflasen) [3].

Indéfini : arbadu [1].

Indépendance : azarug(izurag).

Indépendant : imzireg(imzurag).

Indicateur :anemmal(inammalen) [1].

- ( - chronologique) :anaskan n wakud[7].

- (- de compétence) :inammalen n tewzut{7].

Indice : amatar (imataren) ;ase$sel [1].

Indirect : arusrid.

Indiscipliné (élève -) : damessinded [6].

Individuel : amsiman [1].

Industrie : tamguri(timguryin).

Industriel : amguran.

Inégalité : tanùmeglit(tinmegliyin) ; targadda(tirgaddiwin) [3].

Infanterie : aragag(iragagen).

Inférer : seggri [1].

Inférieur : amazdar(imazdaren).

Infirmier : amarag n umsuji[6].

Infidèle : arnaflas (irnaflasen)[3].

Infini : ifev (ifven).

Infirmerie : tansujit [1].

Infixe : amgir [1].

Influence : tazrirt ((tizririn).

Influent : amentam [1].

Influer (sur) : zrir (ur izrar,ittezriri, azriri).

70

Information : tal$ut (til$a) ;asalli [1].

Informateur : amsel$u(imsel$a).

Informé : anmel$u(inmel$uyen) [3].

Informer : ssel$u (ur issel$a,issel$uy, asel$u) ; l$et (le$$et)[3].

- (f. p.) : mmel$u (urimmel$a, ittmel$ay, amel$u).

Ingénieur : ajenyuô(ijenyuôen).

Ingrat : arguvay (irguvayen)[3].

Initiation : tactelt (ticetlin).

Initier : ctel (ictel, ur ictil,icettel, actal).

Injuste (être -) : vher (vehher)[3].

Innocence : tamelsa(timelsiwin).

Innocent : amelsi (imelsa).

Innover : sfer [1].

Inquiet : anezgam (inezgamen)[3].

Inscription : tiggezt (tiggaz) ;tame$zut (time$za) [1].

Inscrire : siggez (ur issagez,isaggaz, asiggez).

Inspecter : swev (iswev, uriswiv, iseggev, aswav).

Inspecteur : amaswav(imaswaven); amgawes [6].

Inspection : tasweî (tisewvin).

Inspiration : tahregt(tihergin).

Inspirer : hreg (ihreg, urihrig, iherreg, ahrag).

Inspiré : amehrug(imuhrag).Instituer : sudu (urisuda, issuduy, asudu).

Institution : tasudut (tisuda).

Instrument : allal (allalen).(- de musique) : aêku[1].

Insuffisant (appréciation) :drus, ixus[6].

71

- (Très -) : ixusnezzeh[6].

Insuffisant (peu) : drus [1].

Intégration: ( activités d’-) :irmad n umsidef [7].

Intègre : amelhu (imelha) [3].

Intellectuel : aggag (aggagen).

Intelligence : tigzi ; tayetti [3].

Intelligentsia : timegzi.

Intelligent : amegzu (imegza).

Intendance : azzad (azzaden) ;tasiéreft [1].

Intendant : amsiéref [1] ;amakkas [6].

Intensif : ussid.

Interdiction : tagdelt(tigedlin).

Interdire : gdel (igdel, urigdil, igeddel, agdal).

Interdit : igdel.- ( il est - ) : megdul (

ex. : il est interdit destationner : megdul waddud).

Intéresser (au sens matériel) :c$eb (cela les intéresse :annect-a yec$eb-iten) [1].

Intéresser (concerner) : rzu(en ce qui concerne : degwayen yerzan) [1].

Intérêt (au sens matériel) :tanfa (tanfatin) [1].

Intérieur (n.) : agensu(igensa).

- (adj.) : agensi(igensiyen).

Interjection : ta$uyit.

Intermédiaire : anemmazal[6].

International : agra$lan(igra$lanen).

Interne : agensan [1].

Interpellatif : amsawal [1].

Interpretation : asnimek,asufe$ (n tirga) [1] ; tasifrart(tisefrarin) [3].

Interpreter : sufe$, snimek[1].

72

Interrogatif : amattar.

Interrogation : tuttra, asesten[1].

Interrogé (être -), (être l’objet d’une enquête): ttucahi(ttucahay) [3].

Intervalle : azilal (izilalen).

Interview : tadiwennit(tidiwenna).

Intonation : tasusrut [7].

Intrigue : taddist (tiddas).

Intriguer : sudes.

Introduction : tazwart(tizwar).

Introduire : ssidef (ssadaf)[3].

Introduit (être –) : ttusekcem(ttisekcam) [3].Invariable : armeskil.

Invasion : anbaz (inubaz).

Inventaire : asuîîen [1].

Inverse : imitti [5].

Irréel : warilaw, arnevru [7].

Irrigation : aseswi (isiswa).

Irruption : addaf, aneffug [7].

Isme (suffixe) : éôi.

Ivoire : uéer [1].

73

J

Janvier : yennayer [6].

Jardin (- irrigué) : tagemmi(tigemma) [3].

Jardinier : anefgur [6].

Jelbab : ajelbab [1].

Jeton : agunter (iguntiren),tiddest (tiddas) [6].

Jeudi: amhad [6].

Jeunesse : timevrit.

Joueur : amarir (imariren).

Jouissance : tanfa (tanfiwin)[3].

Journal : a$mùis (I$misen).

Journaliste : ane$mas(ine$masen).

Joie : tamendit (timenday).

Juge : anezzarfu (inezzurfa).

Jugement : azaraf (izarafen).-(heure du –dernier) :tamawert [3].

Juger : zref (izref, ur izrif,azraf).

Juillet : yulyu [6].

Juin : yunyu [6].

Jupiter : Yebîer [4].

Juridique (pouvoir) : azerfan,uzrif [1].

Juriste : amasnazref [1].

Jus : iéem (iéman).

Juste : u$dim (u$dimen).(être - ) : $dem(tte$dam, $eddem) [3].

74

Juste (faux) : uzrif (ucciv).

Justice : ta$demt (ti$edmin).

Justifier : sneflali, sanzi [1].

Juxtaposition : asmiwer [1]

K

Kilogramme : igmim(igmimen).

75

L

Labio-vélaire : an$anfur [1].

Laborantin : anaram [6].

Laboratoire : tanaremt [1].

Lance : alla$ (alla$en) [1].

Langage : ameslay [1].

Langue : tutlayt (tutlayin).- (- étrangère):

tutlayt tawerdant[1].

- (- maternelle) :tutlayt n tyemmatt[1].

- (- seconde) :tutlayt tis snat [1].

- (- fille) : tutlayt-tayellitt [1].

- (- mère) : tutlayt-tayemmatt [1].

Largeur : tehri [1].

Laryngal : agurez [1].

Leader : amalway(imalwayen).

Leadership : timelwi(timelwiyin).

Leçon : tamsirt (timsirin).

Lecteur : ame$ri (iùme$riyen).

Lecture : ta$uri (ti$uryin).

Légal : amurdu [1].

Légende : tamayt [1].

Législatif : amsavuf [1].

Légumes : izegzawen(tizzegzewt) [1].

Lettre (alphabétique) : asekkil(isekkilen).

Lettré : aggag (aggagen).

76

Levier : a$udid (i$udad) ;tanuga [1].

Lexique : amawal.- ( - thématique) :

amawal usentel[6].

- (- systématique) :amawalanagrawan [6].

Libéral : alellam (ilellamen).

Libération : tasellullit(tisellulla).

Liberté : tilelli (tilella).

Libre : ilelli (ilelliyen).

Libertin : amesru (imusra)[3].

- (vivre en -) : sri(serri) [3].

Libertinage : asri [3].

Licence : turagt (turagin).

Lié : amaruz.

Lieu : adeg [1] ; asemmel(isemmlen) [3] ; ansa [7].

Lieutenant : agenses(igensas).

Ligne : ijerrid (ijerriden) ;izireg [5].

Limites (frontières) : tilisa [1].

Lingerie-buanderie : tansiredt[1].

Lire : $er.

Liste : umu$ (umu$en).

Littéral : uskil [1].

Littéralement : meskuli [1].

Littérarité : tissukla [1].

Littérateur : ameskal [1].

Littérature : tasekla(tisekliwin).

- (- écrite) : tasekla.- (- orale) :

tamaweyt [1].- (du point de vue -

) : s tmu$li aseklan[1].

Livre : adlis (idlisen).

Local (adj.) : awandan [1].

77

Localisation (géographique) :asideg arakal [1].

Locatif : amsdeg [1].

Locuteur : amsiwel [1].

Logement (de fonction) :anezdu$ n twuri [1].

Logie (suffixe) : préfixe sn.

Logique (adj.) : ameééul(imeééulen).

- (n.) : tameéla(timeéliwin).

Loi : aûavuf (iûuvaf).

Loisir : amzel (imezlan).

Long (duratif) : a$ezzfan [1].

Longueur (durée) : te$zef [1].

Lopin : a$eggad [1].

Louer (Dieu) : sneg (snag)[3].Loué (être -) : nneg (tenneg)[3].

Lumineux : aseflay (iseflayen)[3].

Lundi : arim [6].

Luxe : alame$ (iluma$).

Lycée : a$erbaz asinan,tasnawit [1].

78

M

Machine (à écrire) : tamacint ntira [1].

Madame : massa (massawat).

Mademoiselle : tamsiwt(timsiwin).

Magasin : tazeqqa n tijja [1].

Magasinier : amavaf n tijja[1].

Magicien : imkerrer(imkerrern) [3].

Maghreb : Tamaz$a.

Magistrat : aneflus (ineflas).

Magistrature : tinneflest.

Mai : mayu [6].

Mais : maca.

Maître :- (patron) : akerwa(ikerwaten).- (enseignant) :

aselmad(iselmaden).

Majorité : tigti (tigtiwin) ;tugett [1].

Majuscule : asekkil ameqran[6].

Mal (le -) : uhuv [3].

Mâle : awtem (iwetmen).

Malédiction : tiwri [3].

Maléfice : akerrer (ikerrar)[3].

Malgré :ccil n…

79

Malgré moi : ccil-iw.

Malgré toi : ccil-ik.

Manière : ta$ara (ti$ura).

Manifestation : tameskant(timeskanin).

Manifeste : ameskan(imeskanen).

Manipuler : sendudi [1]

Mannequin : aknar (iknaren).

Manœuvre (militaire) :tamuddut (timudda).

Manœuvrer: muddu(immudda, ur immudda,ittmuddu, amuddu).

Manœuvres (fig.) : tafelfest(tifelfas).

Manteau : azennaô(izennaôen).

Manuel (le -) : adlisufus [1].

Manuscrit : arusfus(irusfusen) [3].

Maquillage : azriri (izriran).

Maquilleur : amezrir(imezriren).

Marchand : amzenzi(imzenzan).

Marchandise : alzaz (alzazen).

Marché : ulzuz (ulzuzen) ;anmugger [1].

Marche : tikli, asukfel [1].Mardi : aram [6].

Marge : tama (timiwa).

Marginal : amawan(imawanen).

Marier (se -) : rcel (reccel)[3].

Marin : awlal.

Marine : tagriwa (tigriwin) ;tamsilelt [1].

Marionnette : amsillel(imsullal).

Marque : ticreî [1].

Marque (faire une -) : $vem(tte$vam) [3].

Marqué : ucriv [1].

80

Marquer : $vem (tte$vam) [3].

Mars (planète et mois) :Me$res [4].

Martyr : ama$ras (ima$rasen).

Marxisme : tiùùmmaôksit.

Masculin : amalay (imalayen).

Masse (peuple) : agdud(igduden).

Mass-média : al$agdud(al$agduden).

Matière : tanga (tangawin).

Matériel : angawi (ingawen).

Matérialisme : tangeéôi(tingeéôa).

Matérialiste : ingeéôi(ingeéôa).

Matériel (le) : arrum(arrumen).

Mathématicien : amusnak [5].

Mathématique : tusnakt.

Matière : tanga [6].

Matin : tanezzayt (tinezzayin)[3].

Matrice : isirew (isirwen).

Maudit : utiwri (utiwriyen)[3].

Mausolée : taqerrabt(tiqerrabin) [1].

Mauvais (le -) : amahav(imahaven) [3].

Maximum : afellay.

Médaille : tazal$i (tizal$iwin).

Médecin : amsuji [1].- ( aide-médecin) :

amarag n uùmsuji[6].

Médecine : tasnajya [1].

Médisant : atlalak (itlalaken)[3].

Méditation : takrebbut(tikrebba).

Méditer : krebbu (ur ikrebba,ittekrebbay, akrebbu).

81

Méditerranée (mer - ) :agrakal (ill).

Mélanger (se -) : rti (retti,ttertay) [3].

Mêler (se -) : rti (retti, ttertay)[3].

Mélodie : aééay [1].

Membre : agmam (igmamen)[3].

Membre (d’une assemblée):amaslav (imaslaven).

Menacer : ggez (ur iggiz,iteggez).

Mensonge :- (homme qui traite

qqn. de menteur ouqqc. de mensonge) :anesbugget(inesbuggten) [3].

- (convaincre demensonge, traiterqqc. de mensongeou qqn. de menteur) : sbugget(sbuggut) [3].

Mensonges : tikerkas [3].

… Ment (suffixe) : s t$ara(ex. : officiellement : s t$aratunûibt), ou bien radical nu(ex. : jelweê = gauchement).

Méprisable : amelku (imelka)[3].

Méprisé (être -) : ttwalku(ttwalkay) [3].

Mépriser : lku (lekku) [3].

Mer : ill (ilellen) ; ilel [1].

Merci : tanemmirt (tanemmirt-ik, tanemmirt-is, …).

Mercredi : ahad [6].

Mercure (planète) : Markur[4].

Merveilleux : amakan(imakanen) [3].

Mesure : as$el (ise$len) [3].

Mesurer : s$el (se$$el) [3] ;sket [5].

Mésolithique : tallit n weérutanammast [1].

Message : izen (iznan).

82

Mesure : akat (akaten).

Mesurer : ket (iket, ur ikit,ittikit, timenkiwt).

Métadiscours : a$efnaw [1].

Métadiscursif : a$efnawan[1].

Méthode : tarrayt.

Méthodique : arrayan [1].

Méthodiquement : s tarrayt (ou array).

Méthodologie : tasnarrayt [1].

Métissage : amserti [1].

Mètre (le -) : aktil (aktal) [1].

Métrique (la -) : tasnakta [1].

Métrique (adj.) : asnaktay [1].

Meuble : aruku (iruka).

Militaire : aserdas [1].

Militant : ama$nas.

Militer : $nes.

Militaire (n.) : aserdas(iserdasen).

- (adj.) : aserdasi(iserdasiyen).

Mille : agim (igiman).

Millénaire : agimseggas [1].

Milliard : amelyar [6].

Millier : agim (igiman) [1].

Million : amelyun[6].

Mine : aùm$uz (im$uzen).

Minerai : azara (izaran).

Minimal : adday [1].

Minimum : adday.

Ministère : a$lif (i$elfan).

Ministre : ane$laf (ine$lafen).Ministériel : a$elfan(i$elfanen).

Minorité : tadersi (tidersiwin).

Miracle : tamkerwa(tiùmkerwin).

Miraculeux : amkerwan [1].

83

Mirage : aylel (aylellen) [3].

Miséricorde : tamella(timelliwin).

Miséricordieux : amnaha$(imnaha$en) [3].

Mission : tu$daî (tu$davin).

Missionnaire : ame$dav(ime$daven).

Mobilier : taraka (tirakwin).

Mobilier (funéraire) : iruka nuéekka [1].

Modalité : tamesêara [1].

Modeler : msel [1].

Modélisation : asnudem [5].

Moderne : atrar (itraren).

Modificateur (élément -) :ameskal [7].

Modifier : snifel [1].

Moi (le -) : Nekk.- ( le surmoi) :

Nignekk.

Moins :udun n…

Monarchie : tagelda(tigeldiwin).

Monde : amval (imevlan).

Monème : awaladday [1].

Monnaie : aqarid (iqariden) ;tadrimt [1].

Monologue : armuy [1].

Monologuer : rmu [1].

Monosémie : tasefnamka [1].

Monosémique : asefnamkan[1].

Monsieur : mass (imsiwen).

Monstre : améiw (iméiwen).

Montrer : sken.

Morale (la -) : tuzzma [1].

Moraliser : zzem [1].

Moralisateur : anazzam [1].

Moralité : tamsirt [1].

Morceau (d’un texte): tikkest(tikkas).

84

Morphologie : tasnal$a [1].

Morphologique : asnal$an[1].

Morphosyntaxe : tal$aseddast[1].

Mort :- (décès) : tamettant[3].- (défunt) : anmettan(inmettanen) [3].

Mortification : a$edded [3].

Mortifier : $edded (tt$eddid)[3].

Mosquée : tamesgida(timesgidwin) [3].

Moteur : amseddu [2].

Motif : tamentilt (timentilin)[3].

Mourir (faire-) : smet (smat)[3].

Mouvement : amussu(imussa).

Moyen (appréciation) : dalemmas[6].

Moyen (un - ) : allal (allalen).- (assez) : aqedri,

aqeddari [1].

Moyen-âge : tallit tanammast[1].

Moyenne : talemmast [5].- (- harmonique) :

talemmastyemtawan [5].

Multiplication : akfuv (ikfav) ;asefti [1] ; asgat [5].

Multiplié (par) : yeftin $ef (sinyeftin $ef semmus yugdamraw).

Multiplier : kfev (ikfev, urikfiv, ikeffev, akfav) ; sget [5].

Mur : a$rab (I$raben).

Murmurer : mmeckukev(ttmeckukuv) [3].

Musée : asalay (isulay ;isalayen).

Musicien (mélomane) :ameééawan [1].

Musique : aéawan [1].

85

Muter : svermes (ur isvermes,isvermis, asvermes).

Mutation : tavermist(tivermisin).

Mutuelle (n.) : tamilalt(tiùmilal).

Mystère : adrig (idrigen) [1].

Mystérieux : udrig (udrigen)[1].

Mythe : amyi [1].

Mythique : umyiy, amyayan[1].

Mythologie : tasnamya [1].

N

N. B. (nota bene) : G. M. (grettamawt).

Naissance : talalit (date et lieude -) : azemz d wadeg n tlalit).

Narrataire : amalus [1].

Narrateur : amalas [1] ;anallas [7].

Narratif : amullis [7].

Narration : alas [1].

Narratologie : tasnalsa [1] ;tasnalset [7].

Narrer : ales [1].

Nation : a$lan.

National : a$elnaw(i$elnawen).

Nationalisation : ase$len(ise$lan).

Nationaliser : se$len (urisse$len, isse$lan).

Nationalisme : ta$elnaéôi(ti$elnaéôiwin).

Nationaliste : a$elnaéôi.

Nature : agama (igamaten).- (- humaine) : tumast

n wemdan [1].

Naturel : amagan.

Navire : a$errabu (i$erruba).

86

Nécessaire : avulli (ivulliyen).

Nécessaire (être - ) : svulli (urisvulli, isvulluy, asvulli).

Nécessité : tavullit.

Néfaste : abumezleg(ibumezligen).

Négatif : ibaw (ibawen).

Négation (absence) : tibewt[1].

Négociant : amastag(imastagen).

Négocier : steg (isteg, ur isteg,istteg, astag).

Négoce : astug (istugen).

Néolithique : tallit n weérutatrart [1].

Neptune : Nebtun [4].

Neuf (adj.) : amaynut.

Neuf (nombre) : téa.- (fem.) : téat.

Neutre : arawsan.

Neutralité : tarawsa.

Neuvain : ametéa [1].

Névrose : Tanaôust.

Niveau : aswir (iswiren).

Noble : ahaggaô (iheggaôen).

Noblesse : tihhugôa(tihuggôiwin).

Nomade : amessikel [1].

Nombre : amvan (imvanen).- ( - complexe) : amvanukris [1].- (- naturel) : amvan

agmawan [1].- (- réel) : amvan ilaw

[1].

Nommer : semmi [1].

Nord : agafa.

Normal : amagnu (imugna).

Normaliser (une langue) :aslugen (n tutlayt).

Norme : talugent [1].

Nostalgie : tamdanit(timdaniyin).

87

Nostalgique : amdanay(imdanayen).

Note : tazmilt (tizmilin).

Nouveau : amaynut(imaynuten).

Nouveauté : tatrart (titrarin).

Nouvelle :- information : isalli

(isallen).- récit : tullizt

(tullizin).

Nouvelliste : anellis [1].

Novembre : unbir [6].

Noyer : ssel$i (ssel$ay) [3].- (se -) : l$i (leqqi)

[3].

Nu : uzzif [1].

Nul : ilem [1].

Numéro : uîîun (uîîunen).

Numéroter : suven (urissuven, issuvun, asuven).

88

O

Oasis : amda (imedwen).

Objecter : sentel (ur issentel,issental, asentel).

Objet (- familier) : ta$awsatunnimt [7].

Objectif : iswi(iswan) [1].

( - spécifiques) : iswanusliden [7]

Objectif (adj.) : ames$aru(imes$ura).

Objectivité : tames$ara.

Objection : tasentilt(tisentilin).

Obligation : tamara [1].

Obligatoire : yuwren [1].- (être -) : awer [3].-

Obscurantisme : aserdel.

Observer : ani (ur yuni,ittanay).

Observation : annay.

Observateur : amanay(imanayen) ; amsiked(imsikden) [3].

Observatoire : asanay(isanayen).

Obstacle : unjug (unjugen).

Obstination : tamenvat.

Occasion : talemmiét(tilemmaé).

89

- saisir l’occasion de:llumeé (ur illumeé, ittlummué,alummeé).

- donner l’occasion de:slummeé (ur islummeé,islummué, aslummeé).

Occident : ataram.

Occidental : utrim (utrimen).

Occlusif : agga$.

Occlusion : tigge$t [1].

Occupation (travail) : tawuri(tiwuriwin) [3].

Océan : agaraw (igarawen).

Octobre : tuber [6].

Œuvre: taûekka [1].

Offensive : agir (igiren).

Officiel : unûib.

Officiel (les - ) : amenûab(imenûaben).

Officier : amsegraw [1].

Onde : tamdeswelt [5].

Ondulant : amdeswal(imdeswalen).

Onduler : mdeswel (urimdeswel, ittemdeswil,amdeswel).

Onze : mraw d yiwen.

Opérateur : ameskar [1].

Opération : tamzelt [5].

Opinion : turda (turdiwin).

Opposant : amnamar [1] ;anmagal [7].

Opposer (s’- ) : gvel (igvel, urigvil, igeîîel, agval).

- (f. f. ) : segvel (urissegvel, issegval, asegvel).

Opposition : tanmegla ;tamgadla [1].

Opposition (actif) : asemgadel[1].

Oppresseur : asemsan(isemsanen).

Oppresseur (être -) : vher(vehher) [3].

Oppression : takriî (tikrivin).

90

Opprimer : krev (ikrev, urikriv, ikerrev, akrav).

Opulence : tiggenfit.

Or : ure$ (ur$en).

Oraison : asmiles (ismulas).

Oral : - (adj.) : atlay ; imaw[1].

- (n.) : tatlayt.

Oralité : timewt [1].

Orateur : amennay(imennayen).

Orbite : aêbu (iêba).

Ordinaire : amagnu (imugna).

Ordonné (être - ) : mmizwer(immizwar, ittmizwar,amizwer) ; ttwanbev(ttwanbav) [3].

Ordonner :- smizzwer (ur

isùmizzwer, ismizzwar,asmizzwer).

- sunev (ur issunev,issunuv, asunev).

- Nbev (ttenbav) [3].

Ordre :- (succession) :

amizzwer.- (impératif) :

tasunva(tisunviwin) ;asendeh [1].

- (régime) : amuken[1].

-Ordre : tanbaî (tanbavin) [3].

Organe : agman (igmanen).

Organisation :- (fait d’organiser):

asuddes [1].- (institution) : tuddsa

(tuddsiwin).- ( - d’un texte):

amuken [7].

Organisé (être - ) : ddes (uriddis, iteddes, tuddsa).

- (f. f.) : sudes (urissudes, issudus, asudes).

Organiser : suddes [1].

Organisme : udus (udusen).

Orgueilleux : amavhar(imavharen) [3].

Orientation : ta$da(ta$diwin) ; awelleh [1].

91

- (conseil d’-scolaire) : anes$amun ta$da ta$urbizt[6].

Orienter : a$ed (yu$ed, uryu$id, itta$ed, ta$da).

Orner : dleg (delleg) [3].

Otage : tawaooit (tiwuooa).

Ouest : ataram.

Outil : afecku (ifecka) ; aruku[1].

- (- théorique) : arukuaérayan [1].

- (-méthodologique) :aruku asnarrayan[1].

Oxyde : tanigt (tinigin).

92

P

Pacte : arkawal (irkuwal).

Page : asebter (isebtar).

Pair : abalag (ibalagen) ;ayugan (iyuganen) [3].

Paix : asrad.

Palais (château) : a$rem [1].

Paléolithique : tallit n weérutamenzut [1].

Palier : asebded (isebdad).

Panneau : agalis (igalisen).

Papeterie : tanka$eî [1].

Parabole (paroles qui ont unsens caché) : tangalt (tingalin)[3].

Paradis : tagemmi (tigemma)[3].

Paradoxe : tazengurda [5].

Paragraphe : taseddaôt.

Parallèle : amsada$(imsada$en).

- (être - à) : mside$ (urimsade$, ittemsada$, amside$).

Paralytique : afukal (ifukalen).

Paramètre : amsektay [5].

Paraphraser : sle$miwel,leqqem awal [1].

Parataxe : asmiwer [1].

Parce que : acku.Parchemin : tidsi (tidsa).

93

Pardon : asaruf (isuraf).- (celui qui

pardonne) : amsuref(imsurfen) [3].

Pardonner : suref (ur issuref,issuruf, asuref).

Parent : amaraw (imarawen).

Parenté : timmarewt(timmarwin).

- (- linguistique):timmarewttasnilsant [1].

Parenthèse : ticcewt(tacciwin).

Paresseux (élève -) : damudiz [6].

Parfait : aneblal.- ( être -) : blel (iblel, ur

iblil, itteblil, ablal).

Parfum : tafenda (tifendiwin).

Parlement : amni (imnan).

Parlementaire : awamni(iwamnan).

Parodie : amkadan(imkadanen).

Parti : akabar (ikabaren).

Participant : amekkay [1].

Participe : ama$un.

Participer (adhérer) : kki [1].

Particule : tazel$a (tizel$iwin).Particulier : amaélay.Partir : éwi (éewwi) [3].

Partisan : amu$el (imu$al).

Partout : akmani.

Passage : azrug (izergan).

Passé : izri.

Passif : attwa$.

Passion : aramsu (irumsa).

Passionnément (aimer) :rrumsu (ur irrumsa, ittrumsu,arumsu).

Pastoralisme : takessawt [1].

Patient (être -) : éider ttéader)[3].

Patiente (au sens de patience) :tiéidirt [3].

94

Patienter : éider (ttéader) [3].

Patrie : taferfant (tiferfanin).

Patrimoine : tigemmi(tigemmiyin).

Patron : akerwa (ikerwaten).

Pays : tamurt (timura).

Péché : abekkav (ibekkaven).

Pécher : sbekkev (sbekkiv) [3].

Pécheur (qui commis unpéché) : anesbekkav(inesbekkaven) [3].

Peindre : klu (ikla, ur ukli,ikellu, kellu).

Peine : takma, takmert [1].- (faire de la -) : kmu

[1].

Peine (sanction) : tafgurt(tifgurin).

Peintre : amekla (imeklawen).

Peinture : taklut (tiklutin).Peloton : tama$layt(tima$layin).

Pelouse : tamusayt (tiùmusayin).

Penchants : ubuven [3].

Péninsule : tigzirt [1].

Pensée : tidmi (tidmiyin).

Pensée (réflexion) : amyar(imyaren).

Perfection : tablalt (tiblalin).

Périmètre : agadir [1] ;azzikit [5].

Période : tawala (tiwula).

Périphérique : amazzay [1].

Perle : tame$want(time$wanin) [3].

Permanent : ame$lal(ime$lalen).

- (être - ) : $lel (ur i$lil,i$ellel, a$lal).

Permanence : ta$lalt (ti$lalin).

Permettre : treg (terreg) [3].

Permis (être -) : ttwatreg(ttwatrag) [3].

95

Permission : atrug (itrugen)[3].

Permutation : tasenflit [5].

Personnage : awadem(iwudam) [7] Amigi (imigan)[6].

Personnage (principal) : asavagejdan [1].

Personne (gram.) : udem(udmawen).

Personnalité : tugna(tugnawin).

Personnel (gram.) : udmawan.- (non -) :

arudmawan [1].

Personnellement : s timmad-iw [1].

Persuader : l$ed (il$ed, uril$id, ileqqed, al$ad).

Persuasif : amal$ad(imal$aden).

Perte : aéella (iéellayen).

Pertinent : amaqqal [1].

Peser : stil (ttestili) [3].

Peu (un -) : imik [3].

Peuple : a$ref (i$erfan).

Phalange : taduft (tidufin) ;tawermett (tiwermin) [3].

Phénomène : tarat [1].

Phonème : imesladday [1].

Phonétique : tamsislit [1].

Phonologie : tasniselt [1].

Photo : tawlift (tiwlifin) [7].

Photocopie : talsaruft [1].

Photographie : tirafewt [1].

Phrase : tawinest (tiwinas) ;tafyirt [1].

Physique (adj.) : a$aran(i$aranen).

Pièce (divers) : tasawit(tisiway).

Piédestal : adasil (idusal).

Pierre (tumulaire) : inagan niéekwan [1].

96

Piété : tuksavin [3].

Pieux : amaksav (imaksaven)[3].

- (être -) : uksav(ttuksav) [3].

Pin : tayda (taydiwin).Pion : agenter (igentar).

Pine-line : aselda (iseldayen).

Pitié : tamella [3].

Place : asarag (isaragen).

Plage : taftist (tiftisin).

Plaine : tagnitt (tignatin) [1].- (hautes -) : tignitinufella [1].

Plaisir : tadfi (tidefyin).

Plan : a$awas (i$uwas); agni[5].

Planète : amtiweg (imtiwgen)[3].

Planification : as$iwes(is$iwas).

Planifier : s$iwes (ur is$awes,is$awas, as$iwes).

Planifié (être - ): n$iwes (urin$awes, itten$iwis, an$iwes).

Plante : im$i (im$an).

Plateau : tasili [1].- (hauts - ) : tisila ufella[1].

Pli : avfas (ivfasen).

Plume : a$anib, ticert [6].

Pluriel : asget (isegten).

Plus que :ugar n …

Plus value : iswar (iswaren).

Pluton : Bluten [4].

Poids : taéeyt [5].

Poésie : tamedyazt(timedyazin).

Poète : amedyaz (imedyazen).

Poétique (discours) : udyiz(inaw) [1].

Poétique (la - ) : tasnalfa [1].

Point : tineqqiî [6].- (- virgule) :

tineqqiî-ticcert [6].

97

- (- d’interrogation):tineqqiî n tuttra [6].

- (- d’exclamation):tineqqiî n webhat[6].

- (Deux points) : snatn tmeqqivin [6].

Pôle : asfaylu [5].

Polémique : azernen.

Polémiquer : mzernen (urimzernen, ittemzernin,amzernen).

Polémiste : amzernan.

Police : tamsulta (timsultiwin).

Policier : amsaltu (imsulta).

Politique (n.) : tasertit(tisertiyin).

- (adj.) : aserti(isertiyen).- (homme - ) : asertay

(isertayen).

Polynôme : agetful [5].

Polysémie : tagetnamka [1].

Polysémique : agetnamkan[1].

Pompier : asexsay (isexsayen).

Ponctuation : asenqev [6].

Ponctuer : neqqev [6].

Pont : tillegwit (tileggwa).

Populaire :- (qui appartient au

peuple) : a$erfan.- (aimé du peuple) :

imeééwi (imeééwa).

Port : asagen (isugan).

Porteur : amasay (imasayen).

Portrait : tarudemt [7].- ( - moral) : udem

amadwan [7].- (- physique) : udeùm

akmam [7].

Position : adeg, addud [1].

Possédé (par le démon) :imetwel (imtewlen) [3].

Possibilité : iéubaé (m. pl.).

Poste : tanazzant [2].

Postérité : tagri.

Pour :irit n …

98

- ( pour ou contre lui): irit-is ne$ mgal-is.

Poussière : agevrur(igevruren) [3].

Pouvoir : adabu (iduba) ;tanbaî (tanbavin) [3].

Prairie : asuki [1].

Préau : taseddarit [6].

Précis : usdid (usdiden).

Précision : tiseddi (tisedda).

Précurseur : inilbi (inilban).

Prédicat : ase$ru [1].

Prédicatif : amse$ru [1].

Prédicatoïde : azunse$ru [1].

Prédire : ared [1].

Préface : tazwart (tizwar).

Préfet : anebdad (inebdaden).

Préfixe : azwir [1].

Préhistoire : azarmezruy.

Prélèvement : amakus(imukas).

Prématuré : amarir(imariren).

Prendre : rmes (remmes) [3].

Préparation : amuken [7].

Préparer : ken (kkan) [3].

Préposé à … : anebdad n… (inebdaden).

Préposition : tanze$t(tinza$in).

Prescriptif : asunvan [1].

Prescription : tasunva [1].

Prescrire : sunev [1].

Présence : tihewt (tihawin).

Présent : amha (imhayen).- (être - ) : hi (iha, urihi, itthay, tihawt).

Présentatif : asemhay [1].

Présentation : asissen [1] ;asenked [7].

Présenter : sissen [1].

99

Président : aselway(iselwayen).

Présidence : taselwit.

Présider : selwi (ur) isselwi,isselway, aselwi).

Presque : amzun [5].

Presqu’île: tigzirt [1].

Presser : émi [1].

Pression : tiémi, tufsin [1].

Prêt : aservil (iservilen).

Prétérit : izri [1].

Preuve : anza (anzaten) ;taneflalit [1].

Prévision : arid (iriden).

Prévoyance : tazert (tizar).

Prévoir :- ared (yured, ur

yurid, ittared,arad).

- azar (yuzar, uryuzir, ittazar,tazert).

Primaire : amenzu [1].

Prince : ageldun (igeldunen).

Principal : agejdan, amezwaru[1].

Principe : amenzay(imenzayen).

Prisme : tagtasna [5].

Prison : anarraz [2].

Prisonniers : imte$wi(imte$wan) [3] ; imuraz [2].

Privé : uslig (usligen).

Privilège : aglam (iglamen).

Priviligié (être -) : glem (iglem,ur iglim, igellem, aglam).

- (f. f.) : seglem (urisseglem, isseglam,aseglem).

- (être inégalementpartagé) : nneglem(ur inneglem,ittneglim, aneglam).

- (faire des partsinégales) : sneglem.

- (celui qui fait desparts inégales) :asenneglam.

100

Privilégié (n.) : aneglam(ineglamen).

Prix (coût) : azal (azalen).

Prix (récompense) : arraz(arrazen).

Probabilité :taseqqart [5].

Problème : agnu (igna).

Procès : azmaé (izmaéen).

Procession : akala (ikalen).

Processus : akala [5].

Proche (n. et adj.) : amyaé(imyaéen) [3].

- ( Etre –de) : ades$er… [7].

Proclamation : tase$rut(tise$ra).

Proclamer : se$ru (ur isse$ra,isse$ruy, ase$ru).

Procurer (à qqn. des moyensde subsistance) : kbel (kebbel)[3].

Producteur : anfaras.

Production : afares.

Produire : fares.

Produit : afaris (ifuras).- (produitsd’entretien): ifurasn urebbu [1].

- (produits textiles) :ifuras yemmeéden[1].

Professeur : asalmad(isalmaden).

Profession : asadur (isudar).

Professionnel : amsadur [1].

Profit : tagenfit (tigenfa) ;tanfa (tanfiwin) [3].

Profiter : ggunfu (ur iggunfa,ittgunfuy, agunfu).

- (- à) : nfu (neffu)[3].

Profiteur : agenfay(igenfayen).

Profitable : amesganfi(imesgunfa).

Profondeur : tadrut [5].

Programmation : asmihel.

101

Programme : ahil (ihallen).

Programmer : sihel (urissahel, issahal, asihel).

Programmé (être - ) : ahel(yuhel, ur yuhil, ittahel, ahal).

Programmeur : amessihel.

Progrès : afara (ifaraten).

Progressif : afaray (ifaraten).

Progresser : sfari (ur isfari,isfaray, asfari).

Progression : asfari [5].

Progressivement : s usfari.

Progressiste : amesfara(imesfarayen).

Projection : asenéer [1].

Projet : asenfar (isenfaren).

Projeter (projet) : senfer [1].

Projeter (projection) : senéer[1].

Prolifique : akeffav(ikeffaven).

Prolétaire : am$id (im$ad).- (ex. im$ad n akk

timura dduklet).

Prolétariat : tame$da(time$diwin).

Prolétariser : semùùùù$ed (urissem$ed, issem$ad, asem$ed).

- (être - ) : ttem$ed,ur ittem$ed,ittem$ad, attem$ed.

Promotion : asmil (ismilen).

Promouvoir : smel (ismel, urismil, isemmel, asmal).

Pronom : amqim (imqimen).

Prononcer : susru (ur isusra,isusruy, asusru).

Propagande (faire de la - ) :znew (iznew,ur izniw, izennew,aznaw).

Propagande : tazniwt(tizniwin).

Propagandiste : amaznaw(imaznawen).

Proposer : sumer (ur issumer,issumur, asumer).

102

Proposition : asumer (isumar).- (auteur d'une - ) :

amsumer(imsumar).

Propriétaire : amli (imlan).

Prose : tasrit (tiseryin).

Prosaïque : anesri (inesriyen).

Prosateur : anasray(inasrayen).

Prospère : ankelwi(inkelwiyen).

Prospère (être - ) : nkelwi (urinkelwa, ittenkelwi, ankelwi).

Prospérité : tankelwit(tinkelwiyin) ; alwas [1].

Protection : amesten [1].

Protectorat : tamsetna(timsetniwin).

Protecteur : amastan(imastanen).

Protéger : mmesten (urimmesten, ittmestin, amesten).

Prototype : tasekka tamenzut[1].

Proverbe : anzi (inzan).

Province : tamnaî (timnavin).

Provision : tamaguét(timugaé) ; takbelt (tikeblin)[3].

Provocation : tasmentest(tismentas)

Provocateur : asmentas(ismentasen).

Provoquer : smentes (urismentes, ismentas, asmentes).

Proximité : tiéin, ttama [1].

Psalmodier : hellel (tthellil)[3].

Psaume : ahellil (ihellilen).

Pseudonyme : taselfest(tiselfas).

Psychanalyse : Taslavt ntnefsit.

Pubère : amawav (imawaven).

Puberté : taggaî (tiggavin).

Public (nom et adj.) : azayez(izuyaz).

103

Puissance : tanezmart(tinezmarin).

- ( - carré) : tezmersin [5].

Puissant : anezmar(inezùmaren) ; amerhu (imerha)[3].

Punition : tarrut (tarrutin).

Pur (être -) : $wes ($ewwes,tte$was) [3].

Pyramide : tazamugt(tizumag).

Q

Quadrilatère : akuédis [5].

Quai : agnenna (ignennayen).

Qualitatif : a$aran [1].

Qualité :- essence : ta$ara.- vertu : amerkid.

Quantitatif : asmektan [1].Quantité : tasmekta(tismektiwin).

Quarante : ukuéet n tmerwin.

Quartier (d'habitation) :agmam (igmamen).

Quatorze : mraw d ukué.

Quatre : ukué.- (fem.) : ukuéet.

Quatre-vingt : îamet ntmerwin.Quatre-vingt-dix : téat ntmerwin.Question : tuttra (tuttriwin) ;asesten [1].Questionnaire : umu$ ntuttriwin [1].Questionner : tter (itter, urittir, itetter, tuttra)Quinzaine : aévun (iévunen).Quiétude (être dans la -) : dket(dekket) [3].

104

R

Race : iri (iriten).

Racheter (se -) : zel [iman](zell) [3].

Raconter : ales [1].

Raison : ta$éint (ti$éinin).

Raison (avoir - ) : $éen (i$éen,ur i$éin, itta$éen, a$éan).

Raisonnement : aée$éen(iée$éanen).

Raisonner : ée$éen (uriéée$éen, iéée$éan, aée$éen).

Rang (rangée) : adarru(idurran), adras (idrasen),adru [6].

Ranger : sney [1].

Rapide : arurad (iruraden).

Rapide (être - ) : rured (urirured, ittrurud, arured).

Rappeler : smekti [1].

Rapport :- lien : assa$ (assa$en).- texte : aneqqis

(ineqqasen).- par à … : s wassa$ $er…

- (compte rendu) : awway[1].

Rapporteur : aneqqas(ineqqasen) ; tase$mert [6].

Rapporter : neqqes (urineqqes, ittneqqis, aneqqes).

Rare : yuqan [1].

105

Rareté : tisuqit [1].

Rassemblé (être -) : ttwagrew[3].

Rassemblement : asegrew [3].

Rassembler : ssegrew [3].

Ration : tanaqqast(tinaqqasin).

Rationnel : ame$éan.

Rationalité : timme$éent.

Rationalisme : tan$eznaéôi.

Rationaliste : a$eznaéôi.

Rayon- (lumière) : aqqar

(aqqaren) ne$ azenzar(izenzaren).

- (étagère) : agir (igiren).- (- d'un cercle) : aqqar

(aqqaren).

Réaction : tasedmirt(tisedmirin).

Réactionnaire : asedmar(isedmaren).

Réactionnaire (être - ) :ssedmer (ur issedmer,issedmar, asedmer).

Réalisme : tiérilewt [1].

Réaliste : iérilew [1].

Réalité : tilawt.- (en réalité : di tilawt).

Réarranger : seggem, sney[1].

Rebelle : a$ewwa$(i$ewwa$en).

Rébellion : a$ewwe$(i$ewwe$en).

Rebeller (se - ) : $ewwe$ (uri$ewwe$, itt$ewwi$, a$ewwe$).

Reboiser : sseklu (ur issekla,issekluy, asesseklu).

Reboisement : asesseklu(isessekla).

Récalcitrant : imiéwel(imiéewlen) [3].

- (être -) : éwel(éewwel) [3].

Récapitulation : asiles [7].

106

Récapituler : siles [7].

Recenser : adden (yudden, uryuddin, ittadden, uddan).

Recensement : uddun(uddunen).

Récepteur : anermas [7].

Réception : tarmest (tiremsin).

Réceptionniste : amermas [6].

Recevoir : rmes (remmes) [3].

Recherche : tagmi (ex.recherche scientifique : tagmitussnit).

Réciprocité : asenfel.

Réciproque : amya$(imya$en).

Réciproquement : s umya$.

Récit : ullis [1] ; taneqqist [7].- (Péripéties du -) :timsevfar [7].

Récitation : taéuggi(tiéuggyin) ; ta$uri [3].

Récité (être -) : ttw$er(ttwa$ray) [3].

Réciter : éug (ur iéug,ittéuggu, aéuggu).

Récolte : ammad (ammaden).

Récolter : amed (yumed, uryumed, ittamed, ur yumid,ammad).

Recommander : smagel [1].

Récompense : tarrazt(tarrazin).

Récompenser : arrez (yurrez,ur yurrez, ittarraz, arraz).

Reconnaître : akez [1].

Reconstruction : talsaûka,asekfel [1].

Recordman : a$lal (i$lalen).

Rectangle : asrem [5].

Rectangle (au sens de droit) :ama$ud, triangle rectangle :akerdis ama$ud [5].

Rectiligne (droit) : ama$ud(imu$ad, ima$uden) [3].

Recueil : ammud (ammuden).

107

Récurrence : allus [5].

Redresser ( - la taille) : benned[3].

Réécrire : alsaru [1].

Réécriture : talsira [1].

Réel : ilaw ; amevru [7].

Réel (non-) : arilaw [1].

Réfectoire : aseççu [6].

Réfléchir :- une image : sended (ur

issended, issendad,asended).

- penser : snezgem (urisnezgem, asnezgim,asennezgem) ; swingem(swangam) [3].

Réflexion :- asended (isendad).- tasnezgimt

(tisnezgimin).

Réforme : tasemmeskelt(tisemmeskal).

Refrain : tasetna (tisetnawin) ;ahiwa [1].

Réfrigérateur : imsismev(imsismav).

Refuge : arazu$ (iruza$).

Réfugié : azraza$ (izruza$).

Réfugier (se - ) : zrize$(izraze$, ur izraze$, izrizi$,azrize$).

Régime :- dates : aziwa (iziwan).- ordonnance médicale :

agal (agalen).- forme de

gouvernement : anhil(inhilen).

Régiment : aswag (iswagen).

Région : aéi (aéiyen) ; tama[1].

Règle : alugen (ilugan).

Règlement : aslagan(islaganen).

Régularité (deschangements) : tillugna nyibdilen [1].

Régulier : alugan [5].

Régulier (être - ) : llugen (urillugen, ittlugun, alugen).

108

Régularité : tillugna(tillugniwin).

Relater : ales [1].

Relatif : amassa$ (imassa$en)( ex.amassa$ $er…).

Relation (lien) : assa$(assa$en).

Relative : tamassa$t [1].Relativité : timmase$t(timmas$in).

Relié : amudid (imudad).

Relief : azerzay [1].

Relier : dded (idded, ur iddid,ittedded, tudda) ; arez, qqen[1].

Religieux : amas$an(imas$anen) [3].

Religion : as$an (is$anen) [3].

Reliure : udud (ududen).

Relieur : amaddad(imaddaden).

Remarque : tamawt (timawin).

Remercie (homme qui -) :asnemmar (isnemmaren) [3].

Remerciement : asnemmer(isnemmren) [3].

Remercier : snemmer(snemmar) [3].

Remettre(s’en –à ) : ééegéen(ééegéin) [3].

Rempart : agadir (igudar).

Remplaçant : imeddzi(imeddzan).

Rencontre pédagogique :timlilt tasnegmant [6].

Rendement : tiririt (tiriyin).

Rendez-vous : asihar (isuhar).

Renfort : tasitit (tisutay).

Renouvellement : allus [1].

Renseignement (s) : umel(umlan).

Rentable : araray (irarayen).

Réorganiser : alsuddes [1].

Réparer : ken (kkan) [3].

109

Répartition : taûebvut [6].- (- saisonnière) :anebvi asemhan [1].

Repentir (se -) : mmegraé(ttmegraé) [3].

Repère : aseddag [7].

Repérer : sdeg [7].- ( fait de - ) : asdag [7].

-Répéter : ales (yules, ur yulis,ittales, allus).

Répétition : allus (allusen).

Répondant : isedmi (isedman)[3].

Repos : asenfu (isenfa).

Reposer (se -) : senfu.

Représentant : agensas(igensasen).

Représentation : tagensest(tigensas).

Représenter : ggenses (uriggenses, ittgensis, agenses).

Représentatif : imgenses(imgensisen).

Reproches (celui qui fait des -) : anazzam (inazzamen) [3].

Reproduire : ales [1].

République : tagduda(tigdudiyin).

Républicain :- (adj.) : agdudan.- (sub.) : amsegdud

(imsegduden).

Réserve : uxmil [1].

Réservoir (d’eau): abettiw nwaman [1].

Résignation : aéegzen [3].

Résigné : amagéan(imagéanen) [3].

- (être – à) : géen(geééen) [3].

Résigner (se–à) : ééegéen(ééegéin) [3].

Résistance : azbu (izba) ;aqamer [1].

Résistant : anazbay(inazbayen).

110

Résister : zbu (izba, ur izbi,izebu, azbu) ; qamer [1].

Résolution : tifrat [7].

Résoudre : sefru [1].

Respecté : amerhu (imerha)[3].

Respecter : ssem$er (ssem$ar)[3].

Responsable : amasay(imasayen).

- (- de matière) : amasayn tenga.

- (- de classe) : amasay ntne$rit.

Responsabilité : tamasit(timasyin).

Ressemblance : tarawsa [1].

Ressort : asevôu (isevôa).

Ressource : ta$balut (ti$bula) ;takbelt (tikeblin) [3].

Reste : agaluz (igulaz) ;tasagert [5].

Restructurer : ales$es [1].

Résultat : agmuv (igmav).

Résumé : agzul (igzulen).

Résumer : segzel (ur isegzel,isegzal, asegzel).

Résurrection : asudder [3].- (f. p.) : ttwasudder

(ttwasuddar) [3].

Retard : agellel (igellalen).

Retard (être en - ) : gellel (urigellel, ittgellil, agellel).

Retardataire : amaglal(imaglalen).

Retrait : asrur, tagellawt [1].

Retraite : tasta$t (tista$in).

Rétrograde : amahray(imahrayen).

Rétrospectif : amaqqal(imaqqalen).

Réuni (être -) : ttwagrew [3].

Réunir : segrew [3].

Réussir : smures (ur ismares,ismurus, asmures).

111

- (candidat reçu :amaras).

Révélation : tale$ta (tile$tiwin)[3].

Révélé (être -) : ttwal$et(ttwal$at) [3].

Révéler : l$et (le$$et) [3].

Revendiquer : nnegmi (urinnegmi, ittnegmay, anegmi).

Revendication : tanegmit(tinegmiyin).

Révision : asniles [7].

Revivre : ssudder (ssuddur)[3].

- (f. p.) : ttwasudder(ttwasuddar) [3].

Révolte : tanekra (tinekriyin).

Révolté : amenkir (imenkiren).

Révolter (se -) : nker (inker, urinkir, ittenkar, tanekra).

Révolution : tagrawla(tigrawlliyin).

Révolutionner : segriwel (urisegrawel, isegriwil,asegriwel).

Révolutionnaire : agrawal(igrawalen).

Revue :- défilé : amsude$

(imsuda$).- journal : tas$unt

(tis$unin).

Rez-de-chaussée : azdir(izdiren).

Rhétorique (la -) : tasnakyest[1].

Rhétorique (adj.) : asnukyis[1].

Rhétoriqueur : amasnakyes[1].

Riche : anesba$ur (inesbu$ar).-( être -) : nkelwi(ttenkelwi) [3].

Richesse : taba$urt (tibu$ar) ;takbelt (tikeblin) [3].

Rideau : asaber (isebran).

Rigoureux : a$eééan [5].

112

Rime : tame$rut (time$ra).

Rimer : nme$ru (ur inme$ra,ittenme$ruy, anme$ru).

Rival : amenza$ (imenza$en).

Rivaliser : mmenze$ (urimmenze$, ittmenza$,amenze$).

Rivalité : tamenzi$t(timenzi$in).

Roi : agellid (igeldan).

Rôle : tamlilt [7].

Roman : ungal (ungalen).

Romancer : sengel [1].

Romancier : aneggal(ineggalen).

Romanesque : aneglan.

Romantisme : tarumuntit [1].

Romantique : arumunti [1].

Royaume : tagelda.

Royauté : tagelda (tigeldiwin).

Rue : a$lad (i$laden).

Rythme : anya (anyaten).

Rythme (régulier): acala [1].

Rythmique (la -) : tasnanya[1].

113

S

Sable (s): IJDI [1].

Saboter : SFATA (ISFATA,ISFATAY, ASFATAY).

Saboteur : ANESFATA(INESFATAYEN).

Sacré : U$RIS (U$RISEN).

Sacrifice : TA$ERSAWT(TI$ERSAWIN).

Sacrifie (homme qui se - ):AMA$RAS (IMA$RASEN).

Sacrifier : $RES (I$RES, URI$RIS, I$ERRES, A$RAS).

Sage (être - ) : SNAG (URISNAG, ISNAGAY, ASNAG).

Sage : AMUSNAW(IMUSNAWEN).

Sagesse : TAMUSNI.

Saison : TASEMHUYT.

Salaire : A$RUD (I$RAD) ;TAZAYEZT [1] ; TI$RAD [3].

Salarié : AME$RAD(IME$RADEN).

Salle : TAZEQQA (TIZEQWIN).- ( - d’ablutions):

TAZEQQA NUSIZDEG [1].

- ( - d’attente): TAZEQQA N TGANIT[1].

- ( - de classe):TINE$RIT [1].

114

- (- de l’audiovisuel):TAZEQQA NTESLIERIT [1].

- (- de prière) :TAZEQQA NTEALLIT [1].

- (- de réunion) :TAZEQQA NTGERWA [1].

- (- des professeurs) :TAZEQQA NYISELMADEN [1].

- (- scientifique) :TAZEQQATUSSNANT [1].

Salle (de spectacle) : ASRIR(ISRIREN).

Salon : TAMESRIT(TIMESRIYIN).

Salut : AZUL (ex. AZUL FELL-AWEN).

Saluer : ZUL (UR IZUL,ITTZULU, AZULU).

Samedi : SED [6].

Sanction : TAFGURT(TIFGURIN).

Sanctionner : SUFGER[6].

Sanitaire : ADAWSAN.

Santé : TADAWSA.

Santé (être en bonne -) : DWES(IDWES, UR IDWIS, ITTEDWAS,ADWAS).

Sapin (de Numidie) : TUMERT[1].

Satellite : AGENSA(IGENSAWEN).

Satin : IMGECCI [3].

Satisfait (être -) : DWET(DEWWET) [3].

Saturne : WASTURN [4].

Sauf : ANAGAR [1].

Savant : AMASSAN(IMASSANEN).Sceau : AZWIL (IZWILEN).

Scène (théâtre) : ASAYES(ISUYAS).

Science : TUSSNA(TUSSNIWIN).

- ( sciences naturelles) :TUSSNA N UGAMA [6].

115

Science (de la littérature) :TA$EFSEKLA (TUSSNA NTSEKLA) [1].

Scientifique : USSNAN(USSNANEN).

Schéma : AZENZI$(IZENZI$EN).

Scolaire : A$URBIZ(I$URBIZEN).

Scotch (ruban adhésif) :TASFIFT N USENTEV [6].

Scribe : AMETTARU(IMETTURA) [3].

Sculpter : SREQQET (URISREQQET, ISREQQIT,ASREQQET).

Sculpture : TASRE$TA(TISRE$TIWIN).

Sculpteur : ASREQQAT(ISREQQATEN).

Sécession : TAELIT (TIELIYIN).

Sécession (faire -) : ELI (URIELI, IEELLI, IELI).

Sécessionniste : IMEELI(IMEELIYEN).

Seconde : TASINT [5].

Secourir : SIT (TTSITI) [3].

Secours : TASITIT (TISITYIN)[3].

Secret : UFFIR [1] ; UFUR(UFUREN) [3].

Secrétaire : AMARAY(IMARAYEN) ; ANEFLUS [6].

Secrétariat : TAMAREYT [1].

Sécurité : TA$ELLIST.- sécurité sociale :

TA$ELLISTTAMEZDAYT.

Sédentarisation : ASNE$REM[1].

Séduire : L$ED (IL$ED, URIL$ID, AL$AD).

Séduction : AL$AD.

Séducteur : AMAL$AD(IMAL$ADEN).

Seigneur : MASS [3].

Sel : TISENT.

116

Sélection : TAFRAYT.

Semaine : IMALAS.

Sémanticien : AMUSNAUMAK[1].

Sémantique (aspect) :ANAMKAN, UNMIK [1].

Sémantique (la -) : TASNUMKA[1].

Sémantique : TANAMKA [1].

Sembler : RWES (IRWES, URIRWIS, IREGGES, ARWAS).

Semence : AYFES [3].

Semestre : AMESVIS(IMESVISEN) ; SVISYUR[6].

Semi-occlusif : AZGENAGGA$.

Sémioticien : AMASNAMAK[1].

Sémiotique : TASNAMKA [1].

Sens : ANAMEK (INUMAK).

Sentence : TANBAI(TANBAVIN) [3].

Sentiment : AFRA (AFRAYEN).

Sentimental : ANAFRAY(INAFRAYEN).

Sentinelle : AUMVAF(IMVAFEN).

Sept : UA.- (fem.) : UAT.

Septembre : CTEMBER [6].

Séquelle : AZEMMUL(IZEMMAL).

Serein (être -) : DKET(DEKKET) [3].

Série : AMAZRAR.

Sérum : AXAMAN.

Service (administratif) :AMEELU (IMEELA).

Serviteur (de Dieu) : ANMUD(INMAD, INMUDEN) [3].

Servir (Dieu) : UMUD(TTMUDU) [3].

Seul : AWLAWAL(IWLAWALEN) [3].

117

Sexe : TUZZUFT.

Sexuel : AZFI (IZFIYEN).

Sexuelles (avoir des relations -) : NYAREM (TTENYARAM) [3].

Siècle : AWINES (IWINSEN) [3].

Siège (militaire) : ASUTEL(ISUTLEN).

Sigle : TANSELFAST(TINSELFASIN).

Signal : TAMULI (TIMULA).

Signaler : SMATER [1].

Signature : TAKBABT(TIKBABIN) NE$ AZMUL(IZMAL).

Signe : ANAMAK, TAMATART[1] ; AZMUL [5].

Signe : (ce qui est montré) :ASEKNI (ISEKNIYEN) [3].Signer : ZMEL.

Signifiant : ASNAMAK [1].

Signification : ASNIMEK [1] ;ANAMEK (INAMKEN, INUMAK)[3].

Signifié : ASNAMUK [1].

Signifier : NAMEK [1].

Simple : AEERFI.

Sincère (être -) : MUZZU(TTMUZZU) [3].

Sincérité : AMUZZU(IMUZZUTEN) [3].

Singulier : ASUF (ISUFEN).

Sirop : IEEM (IEMAN).

Situation : TAFESNA [1].

Situation- ( - de

communication) : TIGNATIN NTEYWALT [7].

- ( - initiale) : TAGNIT NTAZWARA, TALLIT TAMENZUT[7].

- (- meilleure) : TAGNITTAMENYIFT [7].

- (- pire) : TAGNITTUKMIRT [7].

Six : SEDDIS.

118

- (fem.) : SEDDISET.

Sizain : AMESVIS [1].

Sketch : TAF$ULT (TIF$ULIN).

Social : AMETTI (IMETTIYEN).

Société : TIMETTI(TIMETTIWIN).

- (- commerciale) :TIDDUKLA(TIDDUKLIWIN).

Socialisme : TANEMLA(TINEMLIWIN).

Socialiste : ANEMLAY(INEMLAYEN).

Soie : TAGECCA [3].Soixante : SEDDISET NTMERWIN.

Soixante-dix : UAT NTMERWIN.

Soldat : ASERDAS(ISERDASEN).

Solidaire : AMSETLA(IMSETLAYEN).

Solidaire (être -) : MSETLEL(UR IMSETLEL, ITTEMSETLAL,AMSETLIL).

Solidarité : TAMSETLA(TIMSETLIWIN).

Solide : TAD$ERT [5].

Solitaire : AWLAWAL(IWLAWALEN) [3].

Sollicitation (de l’aide):ASIWEL I TSENSERT [1].

Solution : TAOEEMI(TIOEEMA) ; TIFRAT [5].

Somme : TIMERNIT [5].

Sommier : ALEKTU (ILEKTA).

Son : IMESLI (IMESLA).

Sonore : IMSIWEL [1].

Sorcellerie : AKERRER(IKERRAR) [3].

Sorcier : IMKERRER(IMKERRERN) [3].

Sortilège : AKERRER(IKERRAR) [3].

119

Soucieux : ANEZGAM(INEZGAMEN) [3].

Soucoupe : TA$EZZALT(TI$EZZALIN).

Souffrance : ADGAE(IDGAEEN) [3].

Souffrir (faire -) : DGEE(TTWADGEZ) [3].

Souillure : ANAKAL(INAKALEN) [3].

Souligner : DERRER (URIDERRER, IDDERRIR,ADERRER).

Soumis :- (homme –à Dieu) :

AMAGEAN(IMAGEANEN) [3].

- (être – à) : GEEN(GEEEEN) [3].

Soupape : TANEFFIGT(TINEFFIGIN).

Souple : IMLE$WI [7].

Source : A$BALU (I$BULA).

Sourd : ASUSAM [1].

Sous-développé : AGENEU(IGENEA).

Sous-développement :TIGGUNEIT.

Sous-développer (être -) :GGUNEU.

Sous-marin : TANEIIABT(TINEIIABIN).

- (plonger) : NVEB(INVEB, UR INVIB,INEIIEB, ANVAB).

Soustraction : TUKKSA(TUKKSIWIN) [1].

Soutenir : SILEL [1].

Souveraineté : TANAYA.

Souvenir : AKTAY (IKTAYEN).

Spatial : ALLUNAN [4].

Speaker : ANERDAL(INERDALEN).

Spécialiser (être -): MMUZZEG(UR IMMUZZEG, ITTMUZUG,AMUZZEG).

- (f. f.) : SMUZZEG(UR ISMUZZEG,ASMUZZEG).

120

Spécialiste : AMAZZAG(IMUZZAG).

Spécifier : SUZZEG [1].

Spécifique (non-) : ARUZZIG[1].

Spectacle : AHANAY(IHANAYEN).

Spectateur : AMESHANAY(IMESHANAYEN).

Sperme (semence) : AYFES [3].

Spirant : AZENZA$.

Spirantisme : TIZZENZE$T.

Sport : ADDAL (ADDALEN).

Sportif : ANADDAL(ANADDALEN).

Squelette: TA$ESSA(TI$ESSIWIN).

Stade (étape) : TAKKAYT(TAKKAYIN) [3]

Stage : TANNANT (TINNANIN).

Stagiaire : AMANUN (IMUNAN).

Stagnation : AGLUGEL.

Standard (téléphonique) :TANSEZRIT N USIWEL [1].

Standardiser : SLUGEN [1].

Station : TA$SERT (TI$SAR).

Statue : ASEBDAD(ISEBDADEN).

Statut : AEAYEO.

Steppe : AZAWA$ [1].

Stratégie : TASUDEST(TISUDAS).

Strophe : TASEDDAOT(TISEDDAOIN).

Structure : TA$ESSA [1] ;TAMEUKIWT [7].

Structurel : A$ESSAN [1].

Structuralisme : TIERA$ESSIT[1].

Structuraliste (le -):AMESNAERA$ES [1].

Style : A$AN (A$ANEN).

121

Style (direct, indirect): A$ANIM(USRID, ARUSRID) [1].

Stylistique (adj.):ASEN$ANMAN [1].

Stylistique (la -) :TASEN$ANMA [1].

Stylo : AMRU, IMRU.- (- à encre) : AMRU N

YILE$ [6].Subdiviser : SEFRURI [1].

Subordonnant : AMSENTEL[1].

Subordonnée : TAMUGELT,TASENTILT [1].

Substance : ASENTEL(ISENTAL).

Substitut : AMSELSU [1].

Subvention : ASEKBEL(ISEKBAL).

Succéder : SEMMEZRI (URISEMMEZRI, ISEMMEZRAY,ASEMMEZRI) ; NEDFAR [1].

Succession : AMSEVFER,AMSELKEM [7].

Sud : ANÉUL.

Suffète : ANEFLUS (INEFLAS)[1].

Suffixe : ADFIR [1].

Suggestion ( - s pédagogiqueset méthodologiques ) :TARRAYIN D YISUMARISNEGMANEN [7].

Suite : ANALKAM [1] ; ASARTU[5] ; ANEVFUR [7].

Sujet :- politique : AFDES

(IFEDSAN).- thème : ASENTEL

(ISENTAL).- grammaire :

AMEGGAY(IMEGGAYEN).

Superbe : AVHAR (IVHAREN)[3].

-( être -), (orgueilleux) :VHER (VEHHER) [3].

Superficie : TAJUMMA.

Superficiel : AJUMMAN.

Supérieur : ANAFELLA(INAFELLATEN) [3].

122

Supplément : TASITIT(TISUTAY).

Supplice : ADGAÉ (IDGAÉEN) [3].

Supplicier : DGEÉ (TTWADGAÉ)[3].

(f. p.) : TTWADGEÉ(TTWADGAÉ) [3].

Support ( texte - ) : AVRIS-ASLEL [7].

Supposer : URDU (YURDA, URYURDI, ITTURDU, TURDUT).

Suprasegmental : ANIGFUL[1].

Sur : FELL, AFELLA [3].

Sûr : AFLASAN(IFLASANEN)[3].

Surface : TAJUMMA(TIJUMMIWIN).

Surpopulation :TACAVE$REFT [1].

Surtout : TUGART [1].

Surveillance : TAMAGAET [6].

Surveillant : AMAGAE [6].

- (- général) :AMAGAE AMATU[6].

Syllabe : TUNIIQT (TUNIIQIN).

Symbole : AZAMUL (IZUMAL).

Symbolique : AZAMAL(IZAMALEN).

Symétrie : TISIT [5].

Symétrique : AMISI [5].

Symposium : AMEDRU(IMEDRA).

- DRU : participer àun symposium.

- (membre - ):AMEDRAW.

Synchronie : TAGNALLIT [1].

Syndicat : ANMALU (INMULA).

Syndical : ANMALI(INMALAYEN).

Syndicaliste : ANMALAY(INMALAYEN).

Synonyme : AGDAZAL [6].Syntagme : UDDUS [1].

123

Syntaxe : TASEDDAST(TISEDDASIN).

Synthèse : TASEMLILT [1].

Synthétiser : SEMLIL [1].

Système : ANAGRAW [5].- (- financier):

ANAGRAWAEERFAN [1].

(- solaire) : ANAGRAW N YIIIJ[4].

T

Table : TAGIDA (TIGDIWIN)[1] ; TAFILT (TIFILIN) [3].

Table (de matière) : AGBUR.

Tableau : TAFELWIT(TIFELWA).

Tableau (d’honneur):TAMSIREDT N YISE$ [1] ;TAFELWIT N YISE$[6].

Tablette :TAFILT (TIFILIN) [3].

Tablier : TABENTA [6].

Tailleur : AGENNAY(IGENNAYEN).

Tapis (végétal) : USU NYIM$AN [1].

Taxe : TAEEIIAI (TIEEIIAVIN).

Taux : ATUG [5].

Technique : TATWILIT [1].

Télescope : AGUGEER [4].

Témoignage : TAGGWA(TIGGWIWIN).

Témoigner : SAGI (TTSAGI)[3].

Témoin : ANAGI (INAGAN).

Température : TAE$ELT(TIE$AL).

Temple : AFAKAN (IFUKAN).

124

Temporel : AKUDAN [1].

Temps : AKUD (IKUDEN).

Tendre (convergence) : DDU[5].Tendu : USSID.

Tension : TUSSDA [1].

Tentateur : ANASFAL(INASFALEN) [3].

Terme : IREM [5].

Terre (planète) : AKAL [4].

Terre (fine) : TIMSEST [3].

Terreur : ARAMA$(IRAMA$EN) ; ASIWEF(ISIWFEN) [3].

Terrorise (ce ou celui qui -) :AMSIWEF (IMSIWFEN) [3].

Terrorisé (être -) : AWEF [3].

Terrorisme : TAREM$A.

Terroriste : AREMMA$(IREMMA$EN).

Tétraèdre : TAKERDAMA [5].

Texte : AVRIS (IVRISEN).- ( - historique) :

AVRIS AMAZRAY.- (- support) : AVRIS-ASALEL [7].

Textuel : AVERSAN [1].

Théâtre : AMEZGUN(IMEZGUNEN).

Thématisation : ASEZWER [1].

Thématiseur : AMSEZWAR [1].

Thématique (la -) :TASNAJEDLA [1].

Thématique : ASNAJEDLAN[1].

Thème (gramm.) : AMERSU[1].

Thème (sujet) : AJDEL [1].

Théorème : ASEKKUD [5].

Théorie : TIEOI (TIEEOYIN).

Théorique : AEOAYAN(IEOAYANEN).

Théoricien : AMEEOAY(IMEEOAYEN).

125

Tiers : ISEKREV (ISEKRIVEN)[3].

Tissu : TIMEEDI [1].

Titre : AZWEL (IZWAL).

Toilettes : ABDUZ ; AXXAM NWAMAN[1].

Tome : ASUNEV (ISUNAV).

Total (n. et adj.) : A$RUD(I$RUDEN).

Totalité (f. sing.) : TE$RED.

Toupille : TAEERBUI [4].

Tourment : ADGAE (IDGAEEN)[3].

Tourmenter : DGEE (DEGGEE)[3].

- (f. p.) : TTWEDGEE(TTWADGAE) [3].

Tourisme : TAMERRIT.

Tourisme (faire du -) : MERRI(UR IMERRA, ITTMERRI,AMERRI).

Touriste : AMERRAY(IMERRAYEN).

Tournée : ASIKEL (ISIKLEN)[3].

Tracer : DERRER, SREV [6].

Tradition (orale, écrite) :ANSAY (IMAW, N TIRA).

Traditionaliste :ASEMMENSAY(ISEMMENSAYEN).

Traditionnel : AMENSAY(IMENSAYEN).

Traduction : ASU$EL [1].

Traducteur : AMSU$EL [1].

Traductologie : TASNASE$LA[1].

Traductologue : AMESNAS$EL[1].

Traduire : SUQEL [1].

Trafic : ASETTI (ISETTIYEN).

Trafiquer : SETTI (UR ISETTI,ITTETI, ASETTI).

126

Tragédie : TAKESNA(TIKESNIWIN).

Traité : A$AN (A$ANEN).

Trame : TILMI (TILMIYIN).

Tranquilliser (se -) : DKET(DEKKET) [3].

Transcription : ASESKEL [1].

Transcrire : SESKEL [1].

Transférer : AZEN [1].

Transformateur(d’électricité): ASEMLELLAY NTSAFUT [1].

Transformer : GRILE$ [1].

Transgresseur : ARUSGID(IRUSGIDEN) [3].

Transitif : AMSUKK [1].

Transitivité : TISSUKA [1].

Transmettre : SEZRI [1].

Transparent : AFRAWAN(IFRAWANEN).

Transport : AMESNI(IMESNIYEN).

Transporteur : AMESNAY(IMESNAYEN).

Travail : AMAZIL (IMUZAL)[3].

Travail (occupation) : TAWURI(TIWURIWIN) [3].

Travailler : MAHEL (URIMUHEL, ITTMAHAL,AMAHEL) ; MAZEL (TTMAZAL)[3].

Travail : AMAHIL (IMUHAL).

Travailleur : ANMAHAL(INMAHALEN).

Travaux publics : IMUHALIZUYAZ.

Treize : MRAW D KRAV.

Trente : KRAVET N TMERWIN.

Trésor : AGERRUJ(IGERRUJEN).

Trésorier : ANEEOAF(INEEOAFEN).

127

Tri, triage : AFRAN.

Triangle : AKERDIS [5].

Triomphateur : ANALAK(INALAKEN).

Triompher : ALEK (YULEK,UR YULIK, ITTALEK, ALLAK).

Trois : KOAV,( fem.) : KRAVET.

Trône : ASGELD (ISGELDEN)[3].

Troupe : TAKRUT (TIKRA).

Troupeau : TIEIMERT(TIEIUMAR) [3].

Trousse : TIKFEST [6].

Tutelle : TAMAVIÔT.

Type : TASEKKA [1] ; TAWSIT[5].Typologie : TASENSEKKA [1].

Tyran : ASEDDANKU(ISEDDUNKA).

Tyrannie : TADANKIT(TIDANKIYIN).

U

Un : YIWEN.

Unanime (être -) : NNEMZEL(UR INNEMZEL, ITTNEMZEL,ANEMZEL).

Unanime : ANEMZAL(INEMZALEN).

Unanimité : ANEMZEL.- (à l’-) : S UNEMZEL.

Unification : ASDUKKEL [1].

Unifier : SDUKKEL [1].

Uniforme : ASURED [5].- (loi - ) : AÛAVUF

ASURED [5].

Unique : IWEN [1] ; AYIWEN[3].

Unité : AFERDIS (IFERDISEN).

Unité didactique : TAYUNTTASNALMUDT [7].

Univers : AME$RAD(IME$RADEN).

Universitaire : ASDAWAN.

128

Université : TASDAWIT.

Uranus : WRANES [4].

Urbanité : TI$ERMI [1].

Usage : ASEMRES (ISEMRAS)[1].

Ustensile (s) : AFECKU(IFECKA).

Usuelle (notation -) : TUMRIST(TIRA) [1].Utilité : TANFA (TANFIWIN)[3].

Utopie : AMLALAD(IMLALADEN).

Utiliser : SEQDEC [1].

V

Vacances : amaris (imuras).

Vacances (passer les -) :smires (ur ismares, ismiris,asmires).

Vacancier : asemmares(isemmuras).

Vaccin : tagezzayt (tigezzayin).

Vain : abennan (ibennanen).- (être -) : bennen (ur

ibennen, ittbennin,abennen) =(inefficace, sanseffet).

Vaincu : amerni (imernan).

Vainqueur : amernay(imernayen).

Vaisseau (récipient) : abeckur[3].

Vaisseau (engin) : anaw [4].- (- spatial) : anaw

allunan [4].

Valeur : azal (azalen).

Valider : se$bel [1].

Variable : amcali [1] ; amutti[5].

Variante : talmest, tasenfelt[1].

Variation : acali (icalen) [5].

Varié : anvi (anviyen).

129

Variété : tanva (tinviwa).

Vase : abeckur, tavwist(tivwisin) [3].

Vendredi : sem [6].

Végétation : ickan [1].

Vendeur : imzenzi (imzenza).

Vénéré (être -) : ttusem$er(ttusem$ar) [3].

Vénérer : ssem$er (ssem$ar)[3].

Venus : Wanes [4].

Verbe : amyag (imyagen).

Vérifier : selken [5].

Verre (matière) : asma$ [3].

Vers : afyir (ifyar).

Versatile : asmettay [3].

Verset : afir (ifyar) [3].

Versification : asefyer [1].

Version : tavrist [1].

Vertical : aratak (iratahen).

Vertu : tuéult (tuéulin).

Vertueux : amaéul (imuéal) ;amelhu (imelha) [3].

Veste : tizzrit [1].

Vestige : agaluz (igulaz).

Vêtement : aselsu (iselsa) [3].Vétérinaire : abivaô(ibivaôen).

Vibration : tasmamayt(tismamayin).

Vibrer : smami (ur ismami,ittesmami, asmami).

Vice (préfixe) :anmazul n …

Victime : ta$test (ti$tas).

Victoire : tarennawt(tirennawin).

Vie : tameddurt (timeddurin).

Vil : amelku (imelka) [3]

Villa : tadwarit (tidwaryin).

Vin : asavil (isuval) [3].

130

Vingt : snat n tmerwin.- (Vingt-deux) : snat

tmerwin d sin.

Violence : takriî (tikrivin) ;tiweccan [3].

Virgule : ticcert (tuccar).

Vis : tafetlit (tifetliyin).

Visiter : rzu $er.

Visite : tirzi (tirza).

Visiteur : anerzu (inerza).

Visualisation : tamu$li [1].

Vite : amahay (imahayen) [3].

Vitesse : arured (irurad) ;tazerzert [5].

Vite : rured.

Vivant (rendre -) : ssuder(ssuddur) [3].Vivres : takbelt (tikeblin) [3].

Voie : a$aras (i$arasen) [3].

Voisé : imsiwel [1].- (non -) : asusam [1].

Voix : ta$ect [1].

Volontaire : ama$zal(iùma$zalen).

Volontariat : tama$zelt(tima$ezlin).

Volume :- figure : able$

(ibla$en).- tome : asunev

(isunav).

Volume : tacarit [1].

Volontiers : wellen.

Votant : adeqqar (ideqqaren).

Vote : ad$ar (id$aren).

Voter : d$er (id$er, ur id$ir,itted$ar, ad$ar).

Vouer (se–à) : vwel (ttevwal)[3].

Vouloir : e$s (qqas) [3].- (f. p.) : ttwa$es [3].

Voyage : asikel (isiklen) [3].

Voyager : sikel (ur issakel,issakal, asikel).

131

Voyageur : amessikel(imessukal).

Voyelle : ti$ri (ti$ra).

Vraisemblable : azunidan [1].

W

W.C. : abduz.

132

Z

Zéro : ilem.

133

BIBLIOGRAPHIE

[1] - BOUAMARA, Kamal et RABEHI , Allaoua .- Lexiquescientifique. Amawal n tussna -. Département de Langue etCulture Amazighes, Université de Béjaïa, février 2000. [inédit].

[2] - FERAOUN, Mouloud .- Ussan di tmurt-. Traduit parBOUAMARA, Kamal. [s.d], [s.l.]. Ouvrage publié avec leconcours du HCA.

[3]–NAIT-ZERRAD, Kamal .- Amawal amas$an n tmazi$t : asuqeln sin yeêricen ineggura n Weqran. Lexique religieux berbère etnéologie : un essai de traduction partielle du Coran. Centro StudiCamito-Semitici. Milano : 1998.

[4] –NAIT-ZERRAD, Kamal.- Timayin n Yidir d Masin. Timlilitd unagraw n yiîij. Edité par l’Association des Juristes Berbères deFrance. Paris : 1996.

[5]–SADI, Hend (avec la collaboration de Hamid DOUKI, SaïdHAMADENE, Saïd KESSI et Bachir SADI).- Tusnakt swurar. Mathématiques récréatives. Asalu et ACB, 1990.

[6]- Travaux de la commission des enseignants de Tamazi$tchargé d’élaborer le lexique scolaire « Amawal a$urbiz »lors de la rencontre nationale des enseignants deTamazight à Béjaïa du 06 au 17 juillet 1999. [inédit].

[7] –« Amawal n wullis ». Document remis par M. LOUNIS Ali,inspecteur de Taùmazi$t. [inédit].

Recommended