Upload
donkonkee
View
221
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
ll
Citation preview
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2521
INTRODUCTION .............................................................................................................. 2
REMERCIEMENTS .......................................................................................................... 15
PREMIRE CHILIADE .................................................................................................... 17
LETTRES LIMINAIRES .............................................................................................................................. 18
Erasmus Roterodamus Gulielmo Montioio clarissimo angliae baroni S.P.D. ................................... 18
Erasmus Roterodamus ad candidum lectorem ..................................................................................... 22
Erasmus Roterdamus studiosis omnibus salutem dicit. .................................................................... 26
Desiderius Erasmus Roterodamus studiosis S.D. ................................................................................. 28
Des. Erasmus Roterodamus clarissimo puero Carolo Montioio S.D. ................................................. 31
Des. Erasmus Roterodamus philologis omnibus S.D. .......................................................................... 32
Des. Erasmus Roterodamus Carolo Montioio S.D. ............................................................................... 35
PROLGOMNES........................................................................................................................................ 37
I. Quid sit paroemia .................................................................................................................................. 37
II. Quid paroemiae proprium et quatenus ............................................................................................. 38
III. Quibus ex rebus accedit novitas paroemiae .................................................................................... 40
IV. Quomodo paroemia differat ab iis, quae videntur illi confinia .................................................... 41
V. Commendatio proverbiorum a dignitate .......................................................................................... 43
VI. Ad quot res utilis paroemiarum cognitio ......................................................................................... 46
VII. Ad persuadendum conducere proverbia ....................................................................................... 48
VIII. Ad ornatum conducere paroemiam ............................................................................................... 49
IX. Ad intelligendos auctores conducere paroemiam .......................................................................... 50
X. Commendatio a difficultate ................................................................................................................. 51
XI. Quatenus utendum adagiis ................................................................................................................ 51
XII. Varius proverbiorum usus ................................................................................................................ 52
XIII. De figuris proverbialibus ................................................................................................................. 53
Ab ipsa re .............................................................................................................................................. 57
A rebus similibus ................................................................................................................................. 58
Ab animantibus .................................................................................................................................... 58
A personis deorum .............................................................................................................................. 59
A personis fabulosis ............................................................................................................................. 59
A personis comoediarum .................................................................................................................... 59
A personis historiarum ........................................................................................................................ 60
A gentibus ............................................................................................................................................. 60
Ab officiis .............................................................................................................................................. 60
XIV. De praemollienda paroemia ............................................................................................................ 60
ADAGES ........................................................................................................................................................ 62
1. I, I, 1. Amicorum communia omnia..................................................................................................... 62
2. I, I, 2. Amicitia aequalitas. Amicus alter ipse ..................................................................................... 64
PYTHAGORAE SYMBOLA ..................................................................................................................... 65
2 (1). , I, 2 (1). Ne gustaris quibus nigra est cauda................................................................................ 65
2 (2). , I, 2 (2). Stateram ne transgrediaris .............................................................................................. 66
2 (3). , , 2 (3). Choenici ne insideas ........................................................................................................ 66
2 (4). , , 2 (4). Ne cuivis dextram injeceris ............................................................................................ 68
2 (5). , , 2 (5). Arctum anulum ne gestato ............................................................................................. 69
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2522
2 (6). I, I, 2 (6). Ignem ne gladio fodito .................................................................................................... 69
2 (7). I, I, 2 (7). Cor ne edito ....................................................................................................................... 70
2 (8). I, I, 2 (8). A fabis abstineto ............................................................................................................... 71
2 (9). I, I, 2 (9). Cibum in matellam ne immitas ...................................................................................... 73
2 (10). I, I, 2 (10). Ad finem ubi perveneris ne velis reverti .................................................................. 73
2 (11). I, I, 2 (11). Superis impari numero, inferis pari sacrificandum ................................................ 74
2 (12). I, I, 2 (12). Per publicam viam ne ambules .................................................................................. 74
2 (13). I, I, 2 (13). Tollenti onus auxiliare, deponenti nequaquam ....................................................... 75
2 (14). I, I, 2 (14). Ollae vestigium in cinere turbato ............................................................................... 75
2 (15). I, I, 2 (15). Unguium criniumque praesegmina ne commingito ............................................... 75
2 (16). I, I, 2 (16). Extra publicam viam ne deflectas .............................................................................. 76
2 (17). I, I, 2 (17). Quae uncis sunt unguibus, ne nutrias ....................................................................... 76
2 (18). I, I, 2 (18). Adversus solem ne loquitor ........................................................................................ 76
2 (19). I, I, 2 (19). Gladium acutum avertas ............................................................................................. 76
2 (20). I, I, 2 (20). Adversus solem ne meiito ........................................................................................... 77
2 (21). I, I, 2 (21). Hirundines sub eodem tecto ne habeas .................................................................... 78
2 (22). I, I, 2 (22). Stragula semper convoluta habeto ............................................................................ 79
2 (23). I, I, 2 (23). In anulo dei figuram ne gestato ................................................................................. 79
2 (24). I, I, 2 (24). Sellam oleo ne absterseris ........................................................................................... 79
2 (25). I, I, 2 (25). Coronam ne carpito ..................................................................................................... 79
2 (26). I, I, 2 (26). Quae deciderint ne tollito ........................................................................................... 80
2 (27). I, I, 2 (27). A gallo candido abstineas ........................................................................................... 80
2 (28). I, I, 2 (28). Panem ne frangito ........................................................................................................ 80
2 (29). I, I, 2 (29). Salem apponito ............................................................................................................. 80
2 (30). I, I, 2 (30). In via ne seces ligna ..................................................................................................... 80
2 (31). I, I, 2 (31). Ne libaris diis ex vitibus non amputatis ................................................................... 81
2 (32). I, I, 2 (32). Ne sacrificato sine farina ............................................................................................. 81
2 (33). I, I, 2 (33). Adorato circumactus ................................................................................................... 81
2 (34). I, I, 2 (34). Adoraturi sedeant ........................................................................................................ 81
2 (35). I, I, 2 (35). Surgens e lecto vestigium corporis confundito ........................................................ 82
2 (36). I, I, 2 (36). A piscibus abstineto ..................................................................................................... 82
3. I, I, 3. Nemo bene imperat, nisi qui paruerit imperio ....................................................................... 84
4. I, I, 4. Adonis Horti ................................................................................................................................ 85
5. I, I, 5. Infixo aculeo fugere ..................................................................................................................... 87
6. I, I, 6. Nodum solvere ............................................................................................................................ 88
7. I, I, 7. Dodonaeum aes ........................................................................................................................... 88
8. I, I, 8. Prora et puppis ............................................................................................................................ 89
9. I, I, 9. Umbrae ......................................................................................................................................... 91
10. I, I, 10. Nihil ad Parmenonis suem ..................................................................................................... 92
11. I, I, 11. Syncretismus ............................................................................................................................ 93
12. I, I, 12. Qui circa salem et fabam ........................................................................................................ 94
13. I, I, 13. Duabus ancoris fultus ............................................................................................................. 96
14. I, I, 14. Sine capite fabula ..................................................................................................................... 97
15. I, I, 15. Inter sacrum et saxum ............................................................................................................ 97
16. I, I, 16. Inter malleum et incudem ...................................................................................................... 98
17. I, I, 17. Nunc meae in arctum coguntur copiae ................................................................................ 98
18. I, I, 18. In acie novaculae ..................................................................................................................... 98
19. I, I, 19. Res est in cardine ..................................................................................................................... 99
20. I, I, 20. Novacula in cotem................................................................................................................... 99
21. I, I, 21. Caliga Maximini .................................................................................................................... 100
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2523
22. I, I, 22. Clematis Aegyptia ................................................................................................................. 100
23. I, I, 23. Res ad triarios rediit .............................................................................................................. 101
24. I, I, 24. Sacram ancoram solvere ....................................................................................................... 103
25. , I, 25. Movebo talum a sacra linea ................................................................................................. 104
26. I, I, 26. Nudior leberide ..................................................................................................................... 105
27. , I, 27. Qui quae vult dicit, quae non vult audiet .......................................................................... 105
28. I, I, 28. Sero sapiunt Phryges ............................................................................................................ 108
29. I, I, 29. Piscator ictus sapiet ............................................................................................................... 108
30. I, I, 30. Factum stultus cognoscit ...................................................................................................... 109
31. I, I, 31. Malo accepto stultus sapit .................................................................................................... 109
32. I, I, 32. Aliquid mali propter vicinum malum ................................................................................ 112
33. I, I, 33. Manus manum fricat ............................................................................................................. 113
34. I, I, 34. Gratia gratiam parit............................................................................................................... 114
35. I, I, 35. Par pari referre. ................................................................................. 114
36. I, I, 36. Eadem mensura ..................................................................................................................... 116
37. , I, 37. Crassa Minerva. Pingui Minerva. Crassiore Musa ........................................................... 116
38. , I, 38. Crassiore Musa ...................................................................................................................... 117
39. I, I, 39. Rudius ac planius .................................................................................................................. 118
40. , I, 40. Sus Minervam ........................................................................................................................ 118
41. , I, 41. Sus cum Minerva certamen suscepit .................................................................................. 120
42. , I, 42. Invita Minerva ....................................................................................................................... 121
42. , I, 42. Abiit et taurus in silvam ....................................................................................................... 121
44. , I, 44. Annus producit, non ager .................................................................................................... 125
45. I, I, 45. In vado .................................................................................................................................... 127
46. I, I, 46. In portu navigare ................................................................................................................... 127
47. I, I, 47. Bos lassus fortius figit pedem ............................................................................................. 128
48. I, I, 48. Tota erras via .......................................................................................................................... 128
49. I, I, 49. Toto coelo errare ........................................................................................................................ 129
50. I, I, 50. Suo jumento sibi malum accersere ...................................................................................... 129
51. I, I, 51. Suo sibi hunc jugulo gladio, suo telo .................................................................................. 130
52. I, I, 52. Incidit in foveam quam fecit ................................................................................................ 131
53. I, I, 53. Suo ipsius laqueo captus est ................................................................................................ 131
54. I, I, 54. Hanc technam in teipsum struxisti ..................................................................................... 131
55. I, I, 55. Turdus ipse sibi malum cacat .............................................................................................. 132
56. I, I, 56. Ipse sibi mali fontem reperit .................................................................................................... 132
57. I, I, 57. Capra gladium ....................................................................................................................... 133
58. I, I, 58. Cornix scorpium .................................................................................................................... 133
59. I, I, 59. Calidum prandium comedisti ............................................................................................. 134
60. I, I, 60. Irritare crabrones ................................................................................................................... 134
61. I, I, 61. Leonem stimulas.................................................................................................................... 135
62. I, I, 62. Malum bene conditum ne moveris ..................................................................................... 135
63. I, I, 63. Octipedem excitas ................................................................................................................. 136
64. I, I, 64. Movere Camarinam .............................................................................................................. 136
65. I, I, 65. Anagyrim commoves ............................................................................................................ 137
66. I, I, 66. Capra contra sese cornua ..................................................................................................... 138
67. I, I, 67. Atlas coelum........................................................................................................................... 138
68. I, I, 68. Deux ex improviso apparens ............................................................................................... 138
69. I, I, 69. Homo homini deus ............................................................................................................... 141
70. I, I, 70. Homo homini lupus .............................................................................................................. 144
71. I, I, 71. Coturnix Herculem ............................................................................................................... 144
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2524
72. I, I, 72. Genius malus ......................................................................................................................... 144
73. I, I, 73. Dextro Hercule aut amico Hercule ..................................................................................... 146
74. I, I, 74. Diis hominibusque plaudentibus ........................................................................................ 147
75. I, I, 75. Bonis avibus, malis avibus ................................................................................................... 147
76. I, I, 76. Noctua volat ........................................................................................................................... 148
77. I, I, 77. Quarta luna nati ..................................................................................................................... 149
78. I, I, 78. Albae gallinae filius ............................................................................................................... 149
79. I, I, 79. Laureum baculum gesto ....................................................................................................... 150
80. I, I, 80. Graviora Sambico patitur ..................................................................................................... 150
81. I, I, 81. Foenum habet in cornu ......................................................................................................... 151
82. I, I, 82. Cornutam bestiam petis ....................................................................................................... 151
83. I, I, 83. Dionysius Corinthi ................................................................................................................ 151
84. I, I, 84. In me haec cudetur faba ....................................................................................................... 152
85. I, I, 85. Tute hoc intristi, omne tibi exedundum est ....................................................................... 152
86. I, I, 86. Faber compedes quas fecit, ipse gestet ............................................................................... 153
87. I, I, 87. Ipsi testudines edite, qui cepistis ......................................................................................... 153
88. I, I, 88. Aderit Temessaeus genius ................................................................................................... 154
89. I, I, 89. Termeria mala ........................................................................................................................ 155
90. I, I, 90. Neoptolemi vindicta ............................................................................................................. 156
91. I, I, 91. Servire scenae ......................................................................................................................... 156
92. I, I, 92. Uti foro .................................................................................................................................... 157
93. I, I, 93. Polypi mentem obtine ........................................................................................................... 157
94. I, I, 94. Cothurno versatilior .............................................................................................................. 161
95. I, I, 95. Magis varius quam hydra .................................................................................................... 162
96. I, I, 96. Gygis anulus .......................................................................................................................... 162
97. I, I, 97. Virgula divina ........................................................................................................................ 164
98. I, I, 98. Stultus stulta loquitur ........................................................................................................... 166
99. I, I, 99. Scindere penulam .................................................................................................................. 167
100. I, I, 100. Oculis credendum potius quam auribus ........................................................................ 167
101. I, II, 1. Diomedis et Glauci permutatio .......................................................................................... 168
102. I, II, 2. Multae regum aures atque oculi......................................................................................... 171
103. I, II, 3. Longae regum manus .......................................................................................................... 172
104. , II, 4. Clavum clavo pellere ........................................................................................................... 172
105. I, II, 5. Malo nodo malus quaerendus cuneus .............................................................................. 173
106. I, II, 6. Malum malo medicari ......................................................................................................... 174
107. I, II, 7. Morbum morbo addere ....................................................................................................... 174
108. I, II, 8. Ignem igni ne addas ............................................................................................................. 175
109. I, II, 9. Oleum camino addere ......................................................................................................... 175
110. I, II, 10. Oleo incendium restinguere ............................................................................................. 176
111. I, II, 11. Ululas Athenas.................................................................................................................... 176
112. I, II, 12. Memorem mones, doctum doces, et similia ................................................................... 177
113. I, II, 13. Si crebro jacias, aliud alias jeceris ..................................................................................... 178
114. I, II, 14. Malum consilium ............................................................................................................... 179
115. I, II, 15. Suum cuique pulchrum ..................................................................................................... 181
116. I, II, 16. Patriae fumus igni alieno luculentior .............................................................................. 185
117. I, II, 17. Viva vox ............................................................................................................................... 185
118. I, II, 18. Muti magistri ...................................................................................................................... 186
119. I, II, 19. Frons occipitio prior ........................................................................................................... 187
120. I, II, 20. Aequalis aequalem delectat .............................................................................................. 189
121. I, II, 21. Simile gaudet simili ............................................................................................................ 191
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2525
122. I, II, 22. Semper similem ducit deus ad similem .......................................................................... 192
123. I, II, 23. Semper graculus assidet graculo ...................................................................................... 193
124. I, II, 24. Cicada cicadae chara, formica formicae .......................................................................... 193
125. I, II, 25. Figulus figulo invidet, faber fabro ................................................................................... 194
126. I, II, 26. Cretensis cretensem ........................................................................................................... 195
127. I, II, 27. Cretensis cum Aegineta ..................................................................................................... 195
128. I, II, 28. Vulpinari cum vulpe .......................................................................................................... 195
129. I, II, 29. Cretiza cum Cretensi .......................................................................................................... 196
130. I, II, 30. Cum care carizas................................................................................................................. 197
131. I, II, 31. Cretensis mare .................................................................................................................... 197
132. I, II, 32. Ad umbilicum ducere ........................................................................................................ 197
133. I, II, 33. Summum fastigium imponere .......................................................................................... 198
134. I, II, 34. Summam manum addere .................................................................................................. 199
135. I, II, 35. Supremum fabulae actum addere .................................................................................... 199
136. I, II, 36. Catastrophe fabulae ........................................................................................................... 200
137. I, II, 37. A capite usque ad calcem .................................................................................................. 201
138. I, II, 38. Cursu lampada trado ......................................................................................................... 202
139. I, II, 39. Principium dimidium totius ............................................................................................. 203
140. I, II, 40. Satius est initiis remederi quam fini ................................................................................ 204
141. I, II, 41. Serere ne dubites ................................................................................................................ 205
142. I, II, 42. Talaria induere .................................................................................................................... 205
143. I, II, 43. Tricae, apinae ...................................................................................................................... 206
144. I, II, 44. Corycaeus auscultavit ........................................................................................................ 207
145. I, II, 45. Fortes fortuna adjuvat ....................................................................................................... 209
146. I, II, 46. Currentem incitare ............................................................................................................. 210
147. I, II, 47. Calcar addere currenti ....................................................................................................... 211
148. I, II, 48. In trivio sum ........................................................................................................................ 211
149. I, II, 49. Bis ac ter, quod pulchrum est ........................................................................................... 212
150. I, II, 50. Fratrum inter se irae sunt acerbissimae .......................................................................... 213
151. I, II, 51. Taurum tollet, qui vitulum sustulerit .............................................................................. 213
152. I, II, 52. Vivorum oportet meminisse ............................................................................................. 214
153. I, II, 53. Cum larvis luctari ............................................................................................................... 215
154. I, II, 54. Jugulare mortuos ................................................................................................................ 215
155. I, II, 55. Cygnea cantio ..................................................................................................................... 216
156. I, II, 56. Nestorea eloquentia ........................................................................................................... 217
157. I, II, 57. Lepos Atticus, eloquentia Attica ...................................................................................... 218
158. I, II, 58. Mandrabuli more res succedit .......................................................................................... 218
159. I, II, 59. Mature fias senex ................................................................................................................ 219
160. I, II, 60. Senis doctor ......................................................................................................................... 220
161. I, II, 61. Senis mutare linguam ........................................................................................................ 220
162. I, II, 62. Cascus cascam ducit........................................................................................................... 221
163. I, II, 63. .................................................................................................................... 222
164. I, II, 64. Ubi timor, ibi et pudor ....................................................................................................... 228
165. I, II, 65. Foras Cares, non amplius anthisteria .............................................................................. 228
166. I, II, 66. Fures clamorem .................................................................................................................. 229
167. I, II, 67. Funiculum fugiunt miniatum ........................................................................................... 229
168. I, II, 68. Fortunatior Strobilis Carcini ............................................................................................. 230
169. I, II, 69. Festo die si quid prodegeris .............................................................................................. 230
170. I, II, 70. Felis Tartessia ...................................................................................................................... 231
171. I, II, 71. Ferre jugum ......................................................................................................................... 231
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2526
172. I, II, 72. Feli crocoton ........................................................................................................................ 231
173. I, II, 73. Mustelam habes .................................................................................................................. 232
174. I, II, 74. Fastuosus Maximus............................................................................................................ 232
175. I, II, 75. E multis paleis paullum fructus collegi ........................................................................... 232
176. I, II, 76. Oportet remum ducere, qui didicit .................................................................................. 233
177. I, II, 77. Ex ipso bove lora sumere .................................................................................................. 233
178. I, II, 78. Ex uno omnia specta .......................................................................................................... 234
179. I, II, 79. Ex aspectu nascitur amor .................................................................................................. 234
180. I, II, 80. E sublimi me derides ......................................................................................................... 235
181. I, II, 81. Extra lutum pedes habes ................................................................................................... 235
182. I, II, 82. Ex umbra in solem .............................................................................................................. 235
183. I, II, 83. Excubias agere in Naupacto .............................................................................................. 235
184. I, II, 84. Devotionis templum .......................................................................................................... 236
185. I, II, 85. Expertes invidentiae musarum fores ............................................................................... 236
186. I, II, 86. Eurybatizare ........................................................................................................................ 237
187. I, II, 87. Faciunt et sphaceli immunitatem ..................................................................................... 238
188. I, II, 88. Et meum telum cuspidem habet acuminatum ............................................................... 238
189. I, II, 89. Ignavi vertitur color ........................................................................................................... 239
190. I, II, 90. Ad consilium ne accesseris ante quam voceris .............................................................. 239
191. I, II, 91. Jucundissima navigatio juxta terram, ambulatio juxta mare ....................................... 240
192. I, II, 92. Cupidinum crumena porri folio vincta est ..................................................................... 240
193. I, II, 93. Quem fortuna pinxerit ....................................................................................................... 241
194. I, II, 94. Qui mori nolit ante tempus ............................................................................................... 241
195. I, II, 95. Barbae tenus sapientes ....................................................................................................... 242
196. I, II, 96. Inter lapides pugnabant nec lapidem tollere poterant .................................................. 242
197. I, II, 97. In alio mundo ...................................................................................................................... 243
198. I, II, 98. Piscis repositus ................................................................................................................... 244
199. I, II, 99. Non est ejusdem et multa et opportuna dicere .............................................................. 244
200. I, II, 100. Psaphonis aves .................................................................................................................. 245
201. I, III, 1. Aut regem aut fatuum nasci oportere .............................................................................. 245
202. I, III, 2. Minutula pluvia imbrem parit .......................................................................................... 254
203. I, III, 3. Citra vinum temulentia ...................................................................................................... 255
204. I, III, 4. Palmam ferre ....................................................................................................................... 255
205. I, III, 5. Relinque quippiam et Medis ............................................................................................. 257
206. I, III, 6. Deorum manus .................................................................................................................... 258
207. I, III, 7. Quot homines, tot sententiae ............................................................................................. 259
208. I, III, 8. Eum ausculta, cui quatuor sunt aures .............................................................................. 260
209. I, III, 9. Semper feliciter cadunt Jovi taxilli .................................................................................... 261
210. I, III, 10. Thessalorum commentum ............................................................................................... 262
211. I, III, 11. Thessalorum alae ............................................................................................................... 263
212. I, III, 12. Thessala mulier .................................................................................................................. 263
213. I, III, 13. In sinu gaudere .................................................................................................................. 264
214. I, III, 14. Feras, non culpes, quod vitari non potest ...................................................................... 265
215. I, III, 15. Sursum versus sacrorum fluminum feruntur fontes .................................................... 266
216. I, III, 16. Ad felicem inflectere parietem ........................................................................................ 268
217. I, III, 17. Amico amicus .................................................................................................................... 270
218. I, III, 18. Muneribus vel dii capiuntur ............................................................................................ 271
219. I, III, 19. Manum de tabula .............................................................................................................. 272
220. I, III, 20. Emere malo quam rogare ................................................................................................. 272
221. I, III, 21. Manum non verterim. Digitum non porrexerim .......................................................... 273
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2527
222. I, III, 22. Semper Leontini juxta pocula .......................................................................................... 274
223. I, III, 23. Cestreus jejunat ................................................................................................................. 274
224. I, III, 24. Ubi amici, ibi opes ............................................................................................................. 275
225. I, III, 25. Terra volat .......................................................................................................................... 275
226. I, III, 26. Ilias malorum ..................................................................................................................... 276
227. I, III, 27. Lerna malorum .................................................................................................................. 276
228. I, III, 28. Mare malorum ................................................................................................................... 277
229. I, III, 29. Mare bonorum ................................................................................................................... 278
230. I, III, 30. Thesaurus malorum .......................................................................................................... 278
231. I, III, 31. Acervus bonorum.............................................................................................................. 279
232. , , 32. Bonorum myrmecia ......................................................................................................... 280
233. , , 33. Dathus bonorum .............................................................................................................. 281
234. I, III, 34. Thassus bonorum .............................................................................................................. 281
235. I, III, 35. Hostium munera non munera ......................................................................................... 282
236. I, III, 36. Davus sum, non Oedipus ................................................................................................. 284
237. I, III, 37. Finem vitae specta ............................................................................................................. 285
238. I, III, 38. Posterioribus melioribus .................................................................................................. 287
239. I, III, 39. Actum est ............................................................................................................................ 288
240. I, III, 40. Rem factam habere ............................................................................................................ 289
241. I, III, 41. Fumos vendere .................................................................................................................. 290
242. I, III, 42. Columen familiae .............................................................................................................. 292
243. I, III, 43. Ancora domus ................................................................................................................... 293
244. I, III, 44. Nullus sum ......................................................................................................................... 294
245. I, III, 45. Nolens volens..................................................................................................................... 294
246. I, III, 46. Contra stimulum calces .................................................................................................... 295
247. I, III, 47. In aurem dicere .................................................................................................................. 296
248. I, III, 48. Nec obolum habet, unde restim emat ............................................................................ 296
249. I, III, 49. Hinnulus leonem ............................................................................................................... 296
250. I, III, 50. Jungere vulpes ................................................................................................................... 297
251. I, III, 51. Mulgere hircum ................................................................................................................. 297
252. I, III, 52. De asini umbra ................................................................................................................... 298
253. I, III, 53. De lana caprina .................................................................................................................. 300
254. I, III, 54. De fumo disceptare ........................................................................................................... 301
255. I, III, 55. Talpa caecior ...................................................................................................................... 301
256. I, III, 56. Caecior leberide ................................................................................................................. 301
257. I, III, 57. Tiresia caecior .................................................................................................................... 302
258. I, III, 58. Hypsea caecior ................................................................................................................... 302
259. I, III, 59. Sine sacris haereditas ........................................................................................................ 303
260. I, III, 60. Inter caesa et porrecta ....................................................................................................... 304
261. I, III, 61. Pensum persolvere ............................................................................................................ 304
262. I, III, 62. Ne per somnium quidem ................................................................................................. 305
263. I, III, 63. Per nebulam, per caliginem, per somnium .................................................................... 306
264. I, III, 64. De asini prospectu ............................................................................................................. 307
265. I, III, 65. Suo ipsius indicio periit sorex ......................................................................................... 308
266. I, III, 66. Induitis me leonis exuvium ............................................................................................. 308
267. , III, 67. Midas auriculas asini ........................................................................................................ 310
268. , III, 68. Hinc illae lachrymae ......................................................................................................... 311
269. , III, 69. Haec Helena ....................................................................................................................... 311
270. , III, 70. Ebur atramento candefacere ............................................................................................ 312
271. , III, 71. Syncerum vas incrustare .................................................................................................. 312
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2528
272. , III, 72. Pulchrorum etiam autumnus pulcher est ...................................................................... 313
273. , III, 73. Magnorum fluminum navigabiles fontes ...................................................................... 313
274. , III, 74. Generosioris arboris statim planta cum fructu est ........................................................ 313
275. , III, 75. Cornicum oculos configere .............................................................................................. 314
276. , III, 76. Gladiatorio animo ............................................................................................................. 315
277. , III, 77. Frusto panis ........................................................................................................................ 315
278. , III, 78. Quem mater amictum dedit observare .......................................................................... 316
279. , III, 79. Quid distent aera lupinis .................................................................................................. 316
280. , III, 80. Me mortuo terra misceatur incendio .............................................................................. 317
281. , III, 81. Mare coelo miscere ............................................................................................................ 317
282. , III, 82. Miscebis sacra prophanis ................................................................................................. 318
283. , III, 83. Susque deque ..................................................................................................................... 319
284. , III, 84. Ultroque citroque .............................................................................................................. 319
285. , III, 85. Sursum ac deorsum .......................................................................................................... 320
286. , III, 86. Omnium horarum homo .................................................................................................. 322
287. , III, 87. Pecuniae obediunt omnia ................................................................................................. 323
288. , III, 88. Veritatis simplex oratio .................................................................................................... 326
289. , III, 89. Tunica pallio propior est .................................................................................................. 327
290. , III, 90. Genu sura propius ............................................................................................................ 327
291. , III, 91. Omnes sibi melius esse malunt quam alteri .................................................................. 328
292. , III, 92. ............................................................................................................................. 329
293. , III, 93. Extra telorum jactum ........................................................................................................ 330
294. , III, 94. Post principia ..................................................................................................................... 331
295. , III, 95. Procul a pedibus equinis .................................................................................................. 332
296. , III, 96. Porro a Jove atque a fulmine............................................................................................ 332
297. , III, 97. Septem convivium, novem convicium ........................................................................... 333
298. , III, 98. De gradu dejicere .............................................................................................................. 334
299. , III, 99. Post mala prudentior ........................................................................................................ 334
300. , III, 100. Ex ovo prodiit .................................................................................................................. 335
301. I, IV, 1. Non est cujuslibet Corinthum appellere .......................................................................... 335
302. I, IV, 2. Satis quercus ........................................................................................................................ 337
303. I, IV, 3. Fenestram aperire et similes metaphorae ........................................................................ 338
304. I, IV, 4. Ansam quaerere, et consimiles metaphorae .................................................................... 339
305. I, IV, 5. Cyclopis donum .................................................................................................................. 340
306. I, IV, 6. Tuis te pingam coloribus .................................................................................................... 341
307. I, IV, 7. Ornatus ex tuis virtutibus .................................................................................................. 341
308. I, IV, 8. Domi Milesia ........................................................................................................................ 341
309. I, IV, 9. Mense maio nubunt malae................................................................................................. 344
310. I, IV, 10. Ovem lupo commisisti ..................................................................................................... 345
311. I, IV, 11. Mustelae saevum............................................................................................................... 346
312. I, IV, 12. Nullam hodie lineam duxi ............................................................................................... 346
313. I, IV, 13. Neque natare neque litteras ............................................................................................. 347
314. I, IV, 14. Mordere frenum ................................................................................................................ 348
315. I, IV, 15. Manibus pedibusque ........................................................................................................ 348
316. I, IV, 16. Omnibus nervis ................................................................................................................. 349
317. I, IV, 17. Velis equisque .................................................................................................................... 349
318. I, IV, 18. Remis velisque ................................................................................................................... 349
319. I, IV, 19. Navibus atque quadrigis .................................................................................................. 350
320. I, IV, 20. Citis quadrigis. Jovis quadrigis ....................................................................................... 351
321. I, IV, 21. Equis albis praecedere ...................................................................................................... 351
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2529
322. I, IV, 22. Mordicus tenere................................................................................................................. 352
323. I, IV, 23. Toto corpore, omnibus unguiculis .................................................................................. 352
324. I, IV, 24. Noctesque diesque ............................................................................................................ 353
325. I, IV, 25. Terra marique .................................................................................................................... 353
326. I, IV, 26. Toto pectore ....................................................................................................................... 353
327. I, IV, 27. Molli brachio, Levi bracchio ............................................................................................ 354
328. I, IV, 28. Omni telorum genere oppugnare ................................................................................... 354
329. I, IV, 29. Cominus atque eminus..................................................................................................... 354
330. I, IV, 30. Omnem movere lapidem ................................................................................................. 355
331. I, IV, 31. Omnem rudentem movere .............................................................................................. 356
332. I, IV, 32. Omnem jacere aleam ........................................................................................................ 357
333. I, IV, 33. Vela ventis permittere ...................................................................................................... 358
334. I, IV, 34. Sub omni lapide scorpius dormit .................................................................................... 359
335. I, IV, 35. Asinus ad lyram ................................................................................................................ 360
336. I, IV, 36. Sus tubam audivit ............................................................................................................. 361
337. I, IV, 37. Nihil graculo cum fidibus ................................................................................................ 361
338. I, IV, 38. Nihil cum amaracino sui .................................................................................................. 362
339. I, IV, 39. Quid cani et balneo ? ........................................................................................................ 363
340. I, IV, 40. Asinum sub freno currere doces ..................................................................................... 365
341. I, IV, 41. Alienam metis messem..................................................................................................... 366
342. I, IV, 42. Penelopes telam retexere .................................................................................................. 367
343. I, IV, 43. Annosam arborem transplantare .................................................................................... 367
344. I, IV, 44. Harenam metiris................................................................................................................ 368
345. I, IV, 45. Undas numeras.................................................................................................................. 368
346. I, IV, 46. Surdo oppedere ................................................................................................................. 369
347. I, IV, 47. Aranearum telas texere .................................................................................................... 369
348. I, IV, 48. Laterem lavas ..................................................................................................................... 370
349. I, IV, 49. Lapidem elixas ................................................................................................................... 370
350. I, IV, 50. Aethiopem lavas. Aethiopem dealbas ............................................................................ 370
351. I, IV, 51. Arare littus ......................................................................................................................... 371
352. I, IV, 52. Harenae mandas semina .................................................................................................. 371
353. I, IV, 53. In aqua sementem facis .................................................................................................... 371
354. I, IV, 54. In saxis seminas ................................................................................................................. 372
355. I, IV, 55. Ignem dissecare ................................................................................................................. 372
356. I, IV, 56. In aqua scribis .................................................................................................................... 372
357. I, IV, 57. In harena aedificas ............................................................................................................ 373
358. I, IV, 58. Ventos colis ........................................................................................................................ 373
359. I, IV, 59. Ferrum natare doces ......................................................................................................... 373
360. I, IV, 60. Cribro aquam haurire ....................................................................................................... 374
361. I, IV, 61. Apud fimum odorum vaporem spargis......................................................................... 374
362. I, IV, 62. Oleum et operam perdidi ................................................................................................. 374
363. I, IV, 63. Reti ventos venaris ............................................................................................................ 376
364. I, IV, 64. Tranquillum aethera remigas .......................................................................................... 376
365. I, IV, 65. Mortuum flagellas ............................................................................................................. 376
366. I, IV, 66. Ollam exornas .................................................................................................................... 376
367. I, IV, 67. Ovum adglutinas .............................................................................................................. 377
368. I, IV, 68. Utrem caedis ...................................................................................................................... 377
369. I, IV, 69. Utrem vellis ........................................................................................................................ 377
370. I, IV, 70. Actum agere ....................................................................................................................... 377
371. I, IV, 71. Cotem alis ........................................................................................................................... 378
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2530
372. I, IV, 72. Hylam inclamas ................................................................................................................. 378
373. I, IV, 73. Inaniter aquam consumis ................................................................................................. 379
374. I, IV, 74. In aere piscari, venari in mari .......................................................................................... 380
375. I, IV, 75. Aquam e pumice postulas ............................................................................................... 381
376. I, IV, 76. Nudo vestimenta detrahere ............................................................................................. 381
377. I, IV, 77. Anthericum metere ........................................................................................................... 382
378. I, IV, 78. Ex harena funiculum nectis ............................................................................................. 382
379. I, IV, 79. Ab asino lanam .................................................................................................................. 383
380. I, IV, 80. Asinum tondes .................................................................................................................. 383
381. I, IV, 81. Lupi alas quaeris ............................................................................................................... 383
382. I, IV, 82. Quae apud inferos ............................................................................................................. 384
383. I, IV, 83. Contorquet piger funiculum ............................................................................................ 384
384. I, IV, 84. Littori loqueris ................................................................................................................... 385
385. I, IV, 85. Vento loqueris.................................................................................................................... 386
386. I, IV, 86. Mortuo verba facit ............................................................................................................. 386
387. I, IV, 87. Surdo canis. Surdo fabulam narras................................................................................. 387
388. I, IV, 88. Frustra canis ....................................................................................................................... 387
389. I, IV, 89. Lapidi loqueris ................................................................................................................... 388
390. I, IV, 90. Parieti loqueris ................................................................................................................... 388
391. I, IV, 91. Nugas agere ....................................................................................................................... 388
392. I, IV, 92. In coelum jacularis ............................................................................................................ 389
393. I, IV, 93. Delphinum cauda ligas .................................................................................................... 390
394. I, IV, 94. Cauda tenes anguillam ..................................................................................................... 390
395. I, IV, 95. Folio ficulno tenes anguillam .......................................................................................... 390
396. I, IV, 96. Medius teneris ................................................................................................................... 390
397. I, IV, 97. Delphinum natare doces .................................................................................................. 391
398. I, IV 98. Aquilam volare doces ........................................................................................................ 391
399. I, IV, 99. In eodem haesitas luto ...................................................................................................... 391
400. I, IV, 100. In aqua haeret .................................................................................................................. 392
401. I, V, 1. Multa cadunt inter calicem supremaque labra ................................................................ 392
402. , V, 2. Inter os et offam .................................................................................................................... 395
403. I, V, 3. Ita fugias ne praeter casam ................................................................................................. 395
404. I, V, 4. Evitata Charybdi in Scyllam incidi .................................................................................... 396
405. I, V, 5. Fumum fugiens in ignem incidi ......................................................................................... 399
406. I, V, 6. Latum unguem ac similes hyperbolae proverbiales ....................................................... 399
407. I, V, 7. Pedem ubi ponat non habet ................................................................................................ 401
408. I, V, 8. Iterum eundem ad lapidem offendere .............................................................................. 401
409. I, V, 9. Eadem oberrare chorda ....................................................................................................... 402
410. I, V, 10. Non tam ovum ovo simile ................................................................................................ 402
411. I, V, 11. Non tam lac lacti simile ..................................................................................................... 403
412. I, V, 12. Non tam aqua similis aquae ............................................................................................. 403
413. I, V, 13. Quam apes apum similes .................................................................................................. 403
414. I, V, 14. Acanthia cicada .................................................................................................................. 403
415. I, V, 15. Eadem pensari trutina ....................................................................................................... 404
416. I, V, 16. Zonam perdidit .................................................................................................................. 405
417. I, V, 17. Cocta numerabimus exta ................................................................................................... 406
418. I, V, 18. Multa novit vulpes, verum echinus unum magnum .................................................... 406
419. I, V, 19. Simulare cupressum .......................................................................................................... 408
420. I, V, 20. Flamma fumo est proxima ................................................................................................ 409
421. I, V, 21. Ad restim rem rediit .......................................................................................................... 409
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2531
422. I, V, 22. Paupertas sapientiam sortita est ...................................................................................... 409
423. I, V, 23. Ollae amicitia ...................................................................................................................... 412
424. I, V, 24. Antiquiora diphtera loqueris ............................................................................................ 412
425. I, V, 25. Auribus lupum teneo......................................................................................................... 413
426. I, V, 26. Necessarium malum .......................................................................................................... 414
427. I, V, 27. Non absque Theseo ............................................................................................................ 415
428. I, V, 28. Sphaera per praecipitium.................................................................................................. 416
429. I, V, 29. Magis mutus, quam pisces ................................................................................................ 416
430. I, V, 30. Turture loquacior ............................................................................................................... 418
431. I, V, 31. Rana Seriphia ...................................................................................................................... 418
432. I, V, 32. Alii sementem faciunt, alii metent ................................................................................... 419
433. I, V, 33. Aliena jacis .......................................................................................................................... 420
434. I, V, 34. Aliam quercum excute ...................................................................................................... 420
435. I, V, 35. Nuces relinquere ................................................................................................................ 420
436. I, V, 36. Bis pueri senes .................................................................................................................... 421
437. I, V, 37. Sexagenarios de ponte dejicere ........................................................................................ 423
438. I, V, 38. Crambe bis posita mors ..................................................................................................... 424
439. I, V, 39. Ne Hercules quidem adversus duos ............................................................................... 425
440. I, V, 40. Unus vir nullus vir ............................................................................................................. 428
441. I, V, 41. Asinus inter simias ............................................................................................................. 428
442. I, V, 42. Asinus inter apes ................................................................................................................ 429
443. I, V, 43. Asinus in unguento ............................................................................................................ 429
444. I, V, 44. Neque caelum neque terram attingit ............................................................................... 429
445. I, V, 45. Nihil ad versum .................................................................................................................. 429
446. I, V, 46. Nihil ad fides ...................................................................................................................... 431
447. I, V, 47. Formica camelus ................................................................................................................. 432
448. I, V, 48. Os sublinere ........................................................................................................................ 432
449. I, V, 49. Dare verba ........................................................................................................................... 433
450. I, V, 50. Addere manum .................................................................................................................. 433
451. I, V, 51. Circumtondere comam ...................................................................................................... 434
452. I, V, 52. Fucum facere ....................................................................................................................... 434
453. I, V, 53. Album calculum addere et similes figurae ..................................................................... 436
454. I, V, 54. Creta notare. Carbone notare ........................................................................................... 437
455. I, V, 55. Calculum reducere ............................................................................................................. 438
456. I, V, 56. praefigere ........................................................................................................................ 439
457. I, V, 57. Stellis signare. Obelo notare ............................................................................................. 439
458. I, V, 58. Notari ungui et similia....................................................................................................... 442
459. I, V, 59. Stilum vertere ..................................................................................................................... 442
460. I, V, 60. Omne tulit punctum. Omnium calculis .......................................................................... 443
461. I, V, 61. Cumani sero sapiunt .......................................................................................................... 444
462. I, V, 62. Mala attrahens ad sese ut caecias nubes ......................................................................... 444
463. I, V, 63. Oleum in auricula ferre ..................................................................................................... 446
464. I, V, 64. Quid si coelum ruat ? ......................................................................................................... 447
465. I, V, 65. Umbram suam metuere..................................................................................................... 448
466. I, V, 66. Vel muscas metuit praetervolitantes ............................................................................... 448
467. I, V, 67. Funem abrumpere nimium tendendo ............................................................................. 449
468. I, V, 68. In matellam immeiere ........................................................................................................ 449
469. I, V, 69. Risus Ionicus ....................................................................................................................... 450
470. I, V, 70. Risus Megaricus ................................................................................................................. 451
471. I, V, 71. Risus Chius ......................................................................................................................... 451
Les Adages drasme, prsents par les Belles Lettres et le GRAC (UMR 5037), 2010
2532
472. I, V, 72. Quicquid in buccam venerit ............................................................................................. 451
473. I, V, 73. Quicquid in linguam venerit ............................................................................................ 452
474. I, V, 74. Momo satisfacere, et similia .............................................................................................. 452
475. I, V, 75. Caelo ac terrae loqui .......................................................................................................... 454
476. I, V, 76. In portu impingere ............................................................................................................. 454
477. I, V, 77. In limine deficere aut offendere ....................................................................................... 455
478. I, V, 78. Cantherius in porta ............................................................................................................ 455
479. I, V, 79. Citra pulverem.................................................................................................................... 456
480. I, V, 80. Deserta causa ...................................................................................................................... 456
481. I, V, 81. Citra arationem citraque sementem ................................................................................ 457
482. I, V, 82. Dormientis rete trahit ........................................................................................................ 458
483. I, V, 83. Cum mula pepererit ........................................................................................................... 459
484. I, V, 84. Ad Graecas Calendas ......................................................................................................... 460
485. I, V, 85. Acessaei luna ...................................................................................................................... 460
486. I, V, 86. Ubi per Harma fulgurarit .................................................................................................. 461
487. I, V, 87. Lydius lapis sive Heraclius lapis...................................................................................... 462
488. I, V, 88. Amussis alba ....................................................................................................................... 463
489. I, V, 89. Eadem per eadem ............................................................................................................... 464
490. I, V, 90. Ad amussim ........................................................................................................................ 464
491. I, V, 91. Ad unguem ......................................................................................................................... 465
492. I, V, 92. Incudi reddere .................................................................................................................... 466
493. I, V, 93. Lesbia regula ....................................................................................................................... 466
494. I, V, 94. Indignus, qui illi matellam porrigat ................................................................................ 467
495. I, V, 95. Scopae dissolutae. Scopas dissolvere .............................................................................. 467
496. I, V, 96. Apertis tibiis ........................................................................................................................ 468
497. I, V, 97. Quid opus erat longis canere tibiis ? ............................................................................... 468
498. I, V, 98. Utinam mihi contingant ea, quae sunt inter Corinthum et Sicyonem ........................ 469
499. I, V, 99. Deum esse, Deum facere ................................................................................................... 470
500. I, V, 100. In coelo esse ...................................................................................................................... 471
501. I, VI, 1. Saepe etiam est holitor valde opportuna locutus ........................................................... 471
502. I, VI, 2. Copiae cornu ........................................................................................................................ 473
503. I, VI, 3. Lac gallicaneum ................................................................................................................... 475
504. I, VI, 4. Non omnibus dormio ......................................................................................................... 477
505. I, VI, 5. Sardi venales ........................................................................................................................ 478
506. I, VI, 6. Dasypus carnes desiderat .................................................................................................. 479
507. I, VI, 7. Tute lepus es et pulpamentum quaeris ............................................................................ 479
508. I, VI, 8. Pari jugo................................................................................................................................ 479
509. I, VI, 9. Uno fasce complecti ............................................................................................................ 480
510. I, VI, 10. Salem et mensam ne praetereas ...................................................................................... 480
511. I, VI, 11. Baceli similis ...................................................................................................................... 481
512. I, VI, 12. Batalus ................................................................................................................................ 482
513. I, VI, 13. Bene plaustrum perculit ................................................................................................... 483
514. I, VI, 14. In care per