24
- Exercitationes - 1 Exercices

GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

-Exercitationes� -1

Exercices

Page 2: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Ecrisunephrase françaisequirespecte la fonctiondesnomssuivantsetécrisdans lamargelenomducascorrespondantàchaquefonction:

• imbécile(CCM):……………………………………………………………………………………………………………

• poissons(CIV):……………………………………………………………………………………………………………

• voiture(CN):………………………………………………………………………………………………………………..

• camion(CDV):………………………………………………………………………………………………………………

• plumier(attributdusujet):……………………………………………………………………………………………

• télévision(CIV):……………………………………………………………………………………………………………

• borborigme(CCT):…………………………………………………………………………………………………………

• chaise(CN):…………………………………………………………………………………………………………………

• ordinateur(CDV):…………………………………………………………………………………………………………

• tableau(sujet):……………………………………………………………………………………………………………

• cheval(CIV):…………………………………………………………………………………………………………………

• gamin(attributdusujet):………………………………………………………………………………………………

• chas(CCL):…………………………………………………………………………………………………………………..

• château(CN):…………………………………………………………………………………………………………………

• youtubeur(CDV):…………………………………………………………………………………………………………

• chocolat(sujet):……………………………………………………………………………………………………………

• gâteau(CCCause):…………………………………………………………………………………………………………

• maison(CIV):…………………………………………………………………………………………………………………

• soeur(CN):…………………………………………………………………………………………………………………….

• jardin(CDV):…………………………………………………………………………………………………………………

• villa(sujet):…………………………………………………………………………………………………………………

-Exercitationes� -2

Cas et fonctions

Page 3: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Premièreetdeuxièmedéclinaisons

Nomsdéclinés nominatifsing. génitifsing. n°décl. casetnombres

epistolae

campo

famis

horti

initia

fortunam

signis

sagittas

imperium

puerorum

uirum

ianua

stellarum

populis

gladio

tabulis

pericula

pugna

seruis

uitis

equo

socie

ministros

-Exercitationes� -3

Déclinaisons

Page 4: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Troisièmedéclinaison

Nomsdéclinés nominatifsing. génitifsing. n°décl. casetnombres

ciuium

amores

Blumina

timore

uirtuti

pontis

opus

regem

laboribus

leo

matrum

mentibus

animali

patrem

partem

iura

pax

ignes

corporibus

luce

erroris

pes

litora

Binis

mari

lateri

-Exercitationes� -4

Page 5: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Quatrièmeetcinquièmedéclinaisons

Chassel’intrusetjustiBietaréponse:

• equis-libris-urbis-magistris:………………………………………………………………………………………

• magister-mater-minister-puer:…………………………………………………………………………………..

• bella-initia-agricola-fora:…………………………………………………………………………………………….

• ducum-hominum-consulum-capitum:………………………………………………………………………….

• hospes-acies-dolores-noctes:………………………………………………………………………………………

• scuto-Pilia-homo-aqua:………………………………………………………………………………………………..

• gladius-socius-hortus-salus:………………………………………………………………………………………

• ciues-pes-uirtutes-pedes:……………………………………………………………………………………………

• litus-salus-sumptus-corpus:………………………………………………………………………………………

• piscis-laboris-militis-fratris:………………………………………………………………………………………

Nomsdéclinés nominatifsing. génitifsing. n°décl. casetnombres

casui

rei

usus

facies

metibus

sumptuum

spe

Bidebus

impetum

diem

uisu

acierum

manui

spebus

-Exercitationes� -5

Page 6: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Donne le genre des noms suivants et justiBie suivant la règle naturelle ou la règlegrammaticale:

Noms genre justiBication

fons

lux

spes

dolor

uerbum

magister

uilla

agricola

acies

urbs

nauis

rex

templum

uir

Blumen

pax

senex

ignis

iter

timor

sententia

facies

mors

-Exercitationes� -6

Le genre des noms

Page 7: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Idemrienquepourlesnomsen«us»:

Noms genre justiBication

casus

populus

equitatus

equus

opus

ludus

corpus

uirtus

metus

somnus

gladius

usus

tempus

salus

cursus

hortus

litus

impetus

numerus

latus

aditus

-Exercitationes� -7

Page 8: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

L’indicatifprésentactif

—>Entourelaterminaisonettraduislesverbessuivants:• amant:

• moneo:

• uincimus:

• audit:

• capitis:

• amas:

• monemus:

• uinco:

• auditis:

• capiunt:

• impero:

• timetis:

• scribis:

• scit:

• facimus:

• exspectas:

• manet:

• disco:

• sentimus:

• fugis:

• ponitis:

• spectamus:

• pares:

• ago:

• ueniunt:

• relinquit:

-Exercitationes� -8

Les temps de conjugaison

Page 9: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

L’indicatifprésentpassif

Remarque:Lorsqu’on traduitdesverbesà lavoixpassive, il faut faireattentionà la traductionque l’onchoisit.Ex:ageresigniPie«agir»et«faire»,maisenfrançaisleverbe«agir»neseconjuguepasàlavoixpassive.Ilfautdoncprendrelatraduction«faire».

—>Entourelaterminaisonettraduislesverbessuivants:

• capiuntur:

• audimini:

• moneor:

• amantur:

• uincor:

• uincimur:

• auditur:

• monemur:

• amaris:

• capimini:

• relinquitur:

• monstror:

• audiuntur:

• timemini:

• cognoscor:

• scriberis:

• moueris:

• scitur:

• spectamur:

• facimur:

• ponimini:

• exspectaris:

• acciperis:

• manetur:

• sentimur:

• mittor:

-Exercitationes� -9

Page 10: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

L’indicatifimparfaitactif

—>Entourelaterminaisonettraduislesverbessuivants:

• amabant:

• monebam:

• uincebamus:

• audiebat:

• capiebatis:

• amabas:

• monebamus:

• uincebam:

• audiebatis:

• capiebant:

• timebatis:

• imperabam:

• sciebat:

• scribebatis:

• faciebamus:

• relinquebat:

• exspectabas:

• ueniebant:

• manebat:

• discebam:

• cognoscebamus:

• sentiebam:

• fugiebas:

• ponebatis:

• spectabamus:

• parebas:

-Exercitationes� -10

Page 11: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

L’indicatifimparfaitpassif

Remarque:Pour ne pas confondre avec d’autres temps (notamment le plus-que-parfait), il faut serappelerdemettreleverbe«être»àl’imparfaitavantdesesoucierduverbeàconjuguer.

—>Entourelaterminaisonettraduislesverbessuivants:

• capiebantur:

• audiebamini:

• monebar:

• amabantur:

• uincebar:

• uincebamur:

• audiebatur:

• monebamur:

• amabaris:

• capiebamini:

• monstrabar:

• audiebantur:

• mouebaris:

• timebamini:

• cognoscebar:

• scribebaris:

• sciebatur:

• spectabamur:

• ponebamini:

• exspectabaris:

• faciebamur:

• accipiebaris:

• tenebatur:

• sentiebamur:

• mittebar:

• relinquebatur:

-Exercitationes� -11

Page 12: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

L’indicatifparfaitactif

Remarque:L’indicatifparfaitactiflatinseformesurleradical2.Iln’yadoncplusaucunedistinctionentreles différentes conjugaisons : chaque verbe part de ses propres TP, qu’il faut donc bienconnaîtrepournepasmélangerlesverbes!

—>Entourelaterminaisonettraduislesverbessuivants:

• amauerunt:

• monui:

• uicimus:

• audiuit:

• cepistis:

• amauisti:

• monuimus:

• uici:

• audiuistis:

• ceperunt:

• imperaui:

• timuistis:

• scripsisti:

• sciit:

• fecimus:

• exspectauisti:

• mansit:

• didici:

• sensimus:

• fugisti:

• posuistis:

• dedimus:

• paruisti:

• egi:

• uenerunt:

• reliquit:

-Exercitationes� -12

Page 13: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

L’indicatifparfaitpassif

Remarque:L’indicatif parfaitpassif latin se forme sur le radical3. Il n’y adoncplus aucunedistinctionentrelesdifférentesconjugaisons:chaqueverbepartdesespropresTP,qu’ilfautdoncbienconnaîtrepournepasmélangerlesverbes!Deplus,cetemps(etlesautrestempscomposés)ontunevoixpassivequis’écritendeuxmotspuisqu’il y a à chaque fois le verbe « être » précédé du participe. Il est donc assez facile àrepérer.

—>Entourelaterminaisondelapersonneetcelleduparticipe,ettraduislesverbessuivants:

• uictisumus:

• amatisunt:

• monitussum:

• captisunt:

• amatuses:

• auditusest:

• captiestis:

• auditiestis:

• monitisumus:

• uictussum:

• imperatussum:

• uisiestis:

• scriptuses:

• scitaest:

• factisumus:

• exspectatuses:

• iussusest:

• ductasum:

• sensisumus:

• acceptuses:

• positiestis:

• dataesumus:

• parituses:

• cognitasum:

• missisunt:

• relictusest:

-Exercitationes� -13

Page 14: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

L’indicatifplus-que-parfaitactif

Remarque:L’indicatif plus-que-parfait actif latin se forme sur le radical 2. Il n’y a donc plus aucunedistinctionentrelesdifférentesconjugaisons:chaqueverbepartdesonpropreTP,auquelilfautrajouterlacaractéristiqueERA.

—>Entourelaterminaisonettraduislesverbessuivants:

• ceperant:

• audiueratis:

• uiceram:

• monueramus:

• amaueras:

• ceperatis:

• audiuerat:

• uiceramus:

• monueram:

• amauerant:

• reliquerat:

• uenerant:

• cognoueram:

• parueras:

• dederamus:

• posueratis:

• fugeras:

• senseramus:

• didiceram:

• manserat:

• exspectaueras:

• feceramus:

• scierat:

• scripseras:

• timueratis:

• imperaueram:

-Exercitationes� -14

Page 15: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

L’indicatifplus-que-parfaitpassif

Remarque:L’indicatif plus-que-parfait passif latin se forme sur le radical 3. Il n’y a donc plus aucunedistinctionentrelesdifférentesconjugaisons:chaqueverbepartdesespropresTP,qu’ilfautdoncbienconnaîtrepournepasmélangerlesverbes!Deplus,cetemps(etlesautrestempscomposés)ontunevoixpassivequis’écritendeuxmotspuisqu’il y a à chaque fois le verbe « être » précédé du participe. Il est donc assez facile àrepérer.

—>Entourelaterminaisondelapersonneetcelleduparticipe,ettraduislesverbessuivants:

• relictuserat:

• cognitaeram:

• dataeeramus:

• acceptuseras:

• ductaeram:

• exspectatuseras:

• scitaerat:

• uisieratis:

• uictuseram:

• auditieratis:

• audituserat:

• captierant:

• amatierant:

• uictieramus:

• monituseram:

• amatuseras:

• captieratis:

• monitieramus:

• imperatuseram:

• scriptuseras:

• factieramus:

• iussuserat:

• sensieramus:

• positieratis:

• parituseras:

• missierant:

-Exercitationes� -15

Page 16: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Lessubjonctifsimparfaitetplus-que-parfaitactifs

Reconnaissables à leur caractéristique, RE ou ISSE, ces deux temps du subjonctifs sedifférencientsurtoutparleurradical.N’hésitepasàallervoirdanslagrammairesibesoinest.

Encequiconcerneleurtraduction,ilssetraduisentlaplupartdutempspardesindicatifsdetemps équivalent. Un subjonctif imparfait se traduira donc par un indicatif imparfait, idempourlesubjonctifplus-que-parfaitquisetraduiraparunindicatifplus-que-parfait.

—>Entourelacaractéristiquetemporelleettraduislesverbessuivants:

• caperent:

• monuissemus:

• audiuisset:

• amaret:

• egissem:

• poneretis:

• didicissem:

• faceremus:

• timuissetis:

• imperarem:

• sciret:

• mansisset:

• fugeres:

• paruisses:

• reliquisset:

• uinceremus:

• amauisses:

• audiretis:

• uicissem:

• caperetis:

• monerem:

• uenirent:

• dedissemus:

• sentiremus:

• exspectauisses:

• scripsisses:

• haberetis:

-Exercitationes� -16

Page 17: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Lessubjonctifsimparfaitetplus-que-parfaitpassifs

Encequiconcernelatraductiondestemps,lefonctionnementestlemêmequ’àlavoixactive.

En ce qui concerne la traduction de la voix passive, la règle générale fonctionne commed’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici,imparfaitouplus-que-parfait)etajouterleparticipepasséduverbeàconjuguer.

Attentionévidemmentànepasconfondrelesdeuxtemps!!!

—>Entourelacaractéristiquetemporelleettraduislesverbessuivants:

• haberemini:

• expectatusesses:

• datiessemus:

• monerer:

• uictusessem:

• amatusesses:

• relictaesset:

• mittereris:

• sciretur:

• tentaeessetis:

• ductusessem:

• cognitaessem:

• auditusesset:

• caperentur:

• monitiessemus:

• amaretur:

• poneremini:

• faceremur:

• imperarer:

• quaesitusesset:

• paritusesses:

• uinceremur:

• sentiremini:

• scriptiessent:

• actaesset:

• accipereris:

-Exercitationes� -17

Page 18: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Lapremièreclasse

—>Reliechaqueadjectifaunomauquelilestaccordé.UNnompourUNadjectif!

—>L’équilibredesbalances:identiPielescas,genreetnombrecommunsauxgroupessuivantscomposésd’unnometd’unadjectif.

adjectifs noms adjectifs noms

nouo epistolam paruis consulem

carum milites albam gentes

longam uinum incerti cubiculis

clari equiti aequae temporis

multis montium Romanum agricolas

altarum amicis bonos lucem

magnos duces noui scuti clarum regem Romani milites

uxoris pulchrae paruo ponti longis epistolis incerta bella

-Exercitationes� -18

Les classes d’adjectifs

Page 19: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

—>Complèteletableausuivantenregardantl’analysedunometdel’adjectif:

—>Reliechaqueadjectifsoulignéaunomqu’ilqualiPie.—>Précisesil’adjectifestépithèteouattributdecenom.

ASTERIX heros noster est, qui subiit haec pericula. Ei uiro bellicoso humili statura

ingenioque callido omnia periculosa mandata sine ulla dubitatione commi7untur. Vim

plus quam humanam ex potione magica Panoramigis Druidae trahit...

OBELIX inseparabilis Asterigis amicus est. Munus eius est ingentes cippos comportare,

ualde amat carnem aprorum. Obelix semper paratus est omnia ex manibus demi7ere, ut

Asterigem ad nouum periculum subeundum sequantur, dummodo apri et acerrimae rixae

appareant.

Nomsetadjectifsaccordés

casetnombre genre nominatif

singulier traduction

militummiserorum

urbiumparuarum

poetambonum

iterincertum

spesmagnae

ponteslongos

senummultorum

metuparuo

uirmale

lateraalta

-Exercitationes� -19

Page 20: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Lasecondeclasse

—>Reliechaqueadjectifaunomauquelilestaccordé.UNnompourUNadjectif!

—>L’équilibredesbalances:identiPielescas,genreetnombrecommunsauxgroupessuivantscomposésd’unnometd’unadjectif.

adjectifs noms adjectifs noms

omnia uictores tristi ducis

breuis gladii acribus bellum

potens rei felix uoci

similem ira humilis exercitu

graues pericula facile soror

ingenti nomen audaci montibus

potentium ducum grauis scuti rei ueteri ingens iter

silua ingenti ueterem fratrem mortales fructus spebus leuibus

-Exercitationes� -20

Page 21: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

Lespremièreetsecondeclasses

Nomsetadjectifsaccordés

casetnombre genre nominatif

singulier traduction

clarimilites

omniaincepta

uestramsagittam

faciliuminitiorum

fortesmagistros

doctomulieri

pulchrisuxoribus

magnumcorpus

careserue

leuipisce

leonobilis

mearumdentium

paruocani

paruocane

difBicileopus

ueteresserui

tristesBiliae

-Exercitationes� -21

Page 22: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

—>Traduislepetittextesuivantendifférenciantbienlesparticipesetlesindicatifs

Au début de la conquête de la Gaule, après avoir repoussé les Helvètes, César fut appelé par les Gaulois pourrepousserAriovisteetsonarmée.

Heluetiisrepulsis,CaesardealteropericuloaGallismonitusest.GallienimabAriouistoterriti

adcastraRomanalegatummiserunt.Legatoaudito,CaesarcopiassuasadAriouistumduxitet

asperumbellumcontraGermanosgessit.AriouistusuictusinGermaniamrediit.

Participesaccordésàunnom PPPouPPA? caset

nombre genre traduction

puermonente

mulieresinterfectas

militecurrente

magistratuumpugnantium

litusuisum

dieicognito

patremcastigantem

animalicapto

puellasscribentes

manuicta

-Exercitationes� -22

Les participes (présent/parfait)

Page 23: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

PPP/PPA? Traductiondebase Traductionsoignée

urbibuscaptis:

Piliisamantibus:

regeducente:

militibusuincentibus:

Caesaremittente:

legentibuspueris:

seruocapto:

auditomilite:

magistrisscribentibus:

amantePilio:

uxoreducta:

uictishostibus:

Piliisamatis:

missaepistola:

epistolislectis:

capienteseruo:

dominauidente:

captaurbe:

-Exercitationes� -23

L’ablatif absolu

Page 24: GAVDERE ET BENE FACERE - DOMVS - Exercices...d’habitude, à savoir qu’il faut conjuguer le verbe être au temps du verbe concerné (ici, imparfait ou plus-que-parfait) et ajouter

—>Traduislesphrasessuivantesenindiquantdanslaphraseoùsetrouvel’ablatifabsolu—>Essayedetrouverunetraductionunpeuplusélégantequelenometl’adjectifseuls

• Oppidocaptomultihominesinterfectisunt:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

• MaterepistolaadsuamPiliamscriptaepistolammisit:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

• Proeliofactocopiaeincamposuenerunt:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

• InItaliamCaesarGermanisuictisrediit:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

• AmicitiacumpopuloRomanoconPirmataGalliaCaesareauxiliumpetiuerunt:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

• Dominorumciboparatocenauerunt:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

• ProeliisignodatoGalliimpetumfecerunt:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

• MilitibusdepericulomonitisCaesarishominesinoppidaueniebant:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

• ACaesareGallorumauxiliisacceptishostiumcopiaeuictaesunt:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Quelquesmotsdevocabulaire:- redire,redeo,redii,reditum:revenir,rentrer- amicitia,ae:l’amitié- Gallus,i:leGaulois- Caesar,Caesaris:César- auxilium,i:l’aide- parare,o,paraui,paratum:préparer

-Exercitationes� -24