10
La nouvelle liaison Escaut-Rhin De nieuwe Schelde-Rijnverbi nd ing Entre I'ouverture de la nouvelle liaison Escaut-Rhin qui eut lieu Ie 24 septembre de I'année passée et fin mars 1976, 20.512 bateaux ont emprunté cette veie, ce qui correspond à un tralie annuel de 42.340 unités. Compie ten u de la grève des baleners qui paralysa complètement la navigatie" intérieure en automne 1975 et de la récessio" générale qui a duremenl touché Ie trafic vers et venani d' Anve fS, ces chiffres signifient que les prévisions des Néerlandais, qui avaient avancé uo chiffre de 50.000 bateaux par an, sonl déjà largement dépassées. Pour les liaisons intérieures entre Ie port d'Anvers et son hinterland, 'e premier bilso de la nouvelle liaison Escaut-Rhin s'avére donc particulièrement positif. Et celle liaison peut néanmoins encore être sensiblement améliorée. Tussen de openstelling van de nieuwe Sche'de-Rijnverbinding op 24 september van vorig jaar en einde maart 1976, zijn er 20.512 schepen doorheen gevaren, wat overeenkomt met een trafiek op jaarbasis berekend van 42.340 eenheden. Rekening gehouden met de schippersstaking die in de herfst van vorig jaar het binnenscheepvaartverkeer volledig lam legde, evenals met de recessie die een gevoelige invloed heeft gehad op de trafiek van en naar de Antwerpse haven, betekenen deze cijfers dat de prognose die in Nederland werd gemaakt en 50.000 schepen per jaar vooropstelde, reeds ver over· troffen Is. Voor de binnenvaartverbindingen van de Antwerpse haven met haar hinterland valt de eerste balans van de nieuwe Schelde- Aijnverbinding dus biezonder positief uit. Toch kan deze vaarweg nog beduidend verbeterd worden. B llC,<E , , , ..- .. -". ',,- .. - .-< NOOROZEE , " , , , , , ,. - .< ":, \ , , "1-:"",,,'L"'" -,/' , , , , Plan de la region du Delta dans Ie Sud-Ouest des Pays·Bas. 1. Ancienne voie navigable partant d'Anvers en direction du Rhin et passant par Ie Canal de Zuid·Beveland (5). 2. Nouvelle liaison raccourcie de 35 km par rapport à I'ancienne voie. 3. Ecluses du Kreekrak. 4. Bassins portuaires d'Anvers. 5. Canal de Zuid·Beveland comportant deux écluses à passer. 6 et 7. Ecluses rnaritimes à Anvers qu'il n'est plus nécessaire de passer pour atteîndre Ie Rhin. Note de l'Editeur. - Nous rappelons à nos lecteurs I'étude dé· taillée de Monsieur Raoul L1EVENS. Ir. "LA LIAISON ESCAUT- RHIN" parue dans nos numeros 374 (Août·Septembre 1974 . pages 1 tl 48) et 375 (Octobre 1974 - pages 1 à 48). EXCAVATOR Overzichtskaart Deltagebied in Zuid-West-Nederland. 1. Oude vaarroute vanaf Antwerpen naar de Rijn via het Kanaal door Zuid·Beveland (5). 2. Nieuwe vaarroute die 35 kilometer korter is dan de oude route. 3. Kreekraksluizen. 4. Antwerpse havenbekkens. 5. Kanaal door Zuid-Beveland waarin twee sluizen moesten worden gepasseerd. 6 en 7. Zeesluizen van Antwerpen, die nu voor de vaart op de Rijn niet meer hoeven te worden gepasseerd. Nota van de Uitgever. - Wij herinneren onze lezers de gedetail- leerde studie van de heer Raoul L1EVENS. Ir. « DE SCHELDE· RlJNVERBINDING >l die verscheen in onze nummers 374 (Augus- tus-September 1974 - blz. 1 tot 48) en 375 (Oktober 1974 - blz. 1 tot 48). 1

La nouvelle liaison Escaut-Rhin · La nouvelle liaison Escaut-Rhin De nieuwe• Schelde-Rijnverbinding Entre I'ouverture de la nouvelle liaison Escaut-Rhin qui eut lieu Ie 24 septembre

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • La nouvelle liaison Escaut-Rhin

    De •nieuwe Schelde-Rijnverbinding

    Entre I'ouverture de la nouvelle liaison Escaut-Rhin qui eut lieu Ie 24 septembre de I'année passée et fin mars 1976,20.512 bateaux ont emprunté cette veie, ce qui correspond à un tralie annuel de 42.340 unités.

    Compie tenu de la grève des baleners qui paralysa complètement la navigatie" intérieure en automne 1975 et de la récessio"générale qui a duremenl touché Ie trafic vers et venani d'Anve fS, ces chiffres signifient que les prévisions des Néerlandais,qui avaient avancé uo chiffre de 50.000 bateaux par an, sonl déjà largement dépassées.

    Pour les liaisons intérieures entre Ie port d'Anvers et son hinterland, 'e premier bilso de la nouvelle liaison Escaut-Rhins'avére donc particulièrement positif. Et celle liaison peut néanmoins encore être sensiblement améliorée.

    Tussen de openstelling van de nieuwe Sche'de-Rijnverbinding op 24 september van vorig jaar en einde maart 1976, zijn er20.512 schepen doorheen gevaren, wat overeenkomt met een trafiek op jaarbasis berekend van 42.340 eenheden.

    Rekening gehouden met de schippersstaking die in de herfst van vorig jaar het binnenscheepvaartverkeer volledig lamlegde, evenals met de a~gemene recessie die een gevoelige invloed heeft gehad op de trafiek van en naar de Antwerpse haven,betekenen deze cijfers dat de prognose die in Nederland werd gemaakt en 50.000 schepen per jaar vooropstelde, reeds ver over·troffen Is.

    Voor de binnenvaartverbindingen van de Antwerpse haven met haar hinterland valt de eerste balans van de nieuwe Schelde-Aijnverbinding dus biezonder positief uit. Toch kan deze vaarweg nog beduidend verbeterd worden.

    B llC,

  • Résumé

    Après une période de travaux d'aménagementde huit ans (en Belgique, les travaux ont débutéseulement Ie 1" août 1972 pour les ponts, et Ie5 mars 1973 pour Ie canal proprement dit), unenouvelle liaison de navigation intérieure entrel'Escaut et Ie Rhin a été mise en service. D'impor-tantes cérémonies officielIes avaient été prévuespour I'inauguration, par la reine Juliana et Ie roiBaudouin, de la liaison Escaut - Rhin. Elles furentannulées. En effet, les problèmes que soulevèrent,en septembre 1975, les difficultés de la batellerieet Ie conflit qui s'en est suivi ont eu pour consé-quence que la liaison Escaut - Rhin démarra trèsdiscrètement par la mise en service des éclusesdu Kreekrak dans la nuit du 23 au 24 septem-bre 1975.

    Comparée à I'ancienne voie navigable cetteliaison raccourcit Ie trajet d'Anvers au Rhin de35 km environ. Le nombre d'écluses a été réduitde quatre à deux et la nouvelle voie convientparfaitement au poussage.

    L'élément ie plus remarquable et aussi Ie pluscoûteux de la nouvelle liaison Escaut - Rhin estI'ensemble des écluses du Kreekrak, qui se trouveen territoire néerlandais. Ces écluses à deux saschacun d'une longueur de 320 m et d'une largeu;de 24 m, se comptent parmi les plus grandesde l'Europe. L'ensemble d'écluses se caractérisepar Ie système intégré de refoulement (des eauxsalées), empêchant la pénétration de I'eau de merdes bassins portuaires d'Anvers dans la futurerégion d'eau douce aux Pays-Bas.

    Introduction

    Jusqu'à il y a peu de temps, Ie trafic de navi-gation intérieure comptant plus de 80.000 unitéspar an devait chercher son chemin sur I'Escautoccidental, sur lequel passent chaque année40.000 navires de mer environ. La nouvelle liaisonfournit à la navigation intérieure son propre canalsitué à I'est de l'Escaut occidental, et qui sépar~Ie trafic maritime du trafic fluvial, réduisant ainsisensiblement Ie risque d'accidents. Le total dutrajet de navigation a été raccourci de 35 km cequi fournit en soi déjà une énorme économi~ detemps et de carburant. En outre, une économiede temps supplémentaire est fournie par la réduc-tion du nombre d'écluses à passer, notamment dequatre à deux.

    La différence en longueur entre Ie trajet Rot-terdam - Allemagne fédérale et celui d'Anvers -Allemagne fédérale a été réduite à 75 km, gràcea la nouvelle liaison Escaut - Rhin. A cela s'ajouteIe fait que Ie centre des activités portuairesd'Anvers s'est déplacé de plus en plus vers Ienord, c'est-à-dire toujours plus près du début dela liaison Escaut-Rhin, et donc plus près du Rhin.

    En revanche, les activités portuaires de Rotter-dam tendent à se déplacer vers I'ouest (régionEuroport), s'éloignant ainsi du Rhin. Le port deRotterdam pourra néanmoins profiter de la nou-velle liaison, car elle facilitera sensiblement lacirculation sur Ie trajet Anvers - Rotterdam.

    2

    Samenvatting

    Na een bouwperiode van acht jaar (in Belgiëbegonnen de werken eerst op 1 augustus 1972voor de bruggen en op 5 maart 1973 voor heteigenlijke kanaal) werd einde september 1975 eennieuwe scheepvaartverbinding in gebruik genomentussen de Schelde en de Rijn.

    Voor de inwijding van de Schelde-Rijnverbin-ding door Koningin Juliana en Koning Boudewijnwaren grote officiële manifestaties voorzien. Zijwerden echter geannuleerd wegens de moeilijk-heden met de binnenschippers in september 1975.Door dit konflikt startte de Schelde-Rijnverbindigzeer diskreet met het in dienst stellen van deKreekraksluizen, in de nacht van 23 op 24 septem-ber 1975.

    In vergelijking met de oude vaarroute is deverbinding tussen Antwerpen de Rijn met onge-veer 35 kilometer bekort. Het aantal sluizen isverminderd van vier naar twee en de nieuwe routeis geschikt voor de duwvaart.

    Het meest opvallende en ook kostbaarste deelvan de nieuwe Schelde-Rijnverbinding wordtgevormd door de Kreekraksluizen op Nederlandsgrondgebied. Met twee schutkolken, elk met eenlengte van 320 meter en een breedte van 24 meterbehoren deze sluizen tot de grootste van Europa:Kenmerkend voor het sluizencomplex is het inge-bouwde systeem voor zoutwaterkering, waarmeehet binnendringen van zoutwater uit de Antwerpsehavenbekkens in het toekomstige Nederlandsezoetwatergebied kan worden tegengegaan.

    Inleiding

    Tot voor kort moest het binnenvaartverkeermet meer dan 80.000 eenheden per jaar, zich ee~weg zoeken over de Westerschelde, waar jaarlijksongeveer 40.000 zeeschepen passeren. In denieuwe verbinding heeft de binnenvaart een eigenkanaal gekregen, ten oosten van de Westerscheldewaardoor zee- en binnenvaartverkeer van elkaa;zijn gescheiden en de kans op ongevallen aanzien-lijk is verminderd. De totale vaarroute is bekortmet 35 kilometer, wat op zichzelf al een grotebesparing oplevert aan tijd en brandstoffen. Daar-naast is een aanzienlijke tijdwinst ontstaan door-dat het aantal siuizen dat moet worden gepasseerdis teruggebracht van vier naar twee.

    Het lengteverschil tussen de route Rotterdam -Duitse Bondsrepubliek en die van Antwerpen-DUItse Bondsrepubliek is, als gevolg van de nieuweSchelde-Rijnverbinding, gereduceerd tot 75 kilo-meter. Daarbij komt dat het zwaartepunt van deAntwerpse havenactiviteiten zich steeds verdernaar het noorden heeft verplaatst, dat wil zeggensteeds dichter bij het begin van de Schelde-Rijn-verbinding en dus dichter bij de Rijn. Daartegen-over zijn de havenactiviteiten van Rotterdam zichsteeds verder naar het westen gaan verplaatsen(Europoortgebied) en dus verder van de Rijn af.De Rotterdamse haven zal desondanks van denieuwe verbinding kunnen profiteren, omdat hetverkeer op de route Antwerpen - Rotterdam veelvlotter zal kunnen verlopen.

    EXCAVATOR

  • En plus, la nouvelle liaison permet I'utilisationde convois poussés plus grands, ce qui ne man-quera pas non plus d'oftrir des avantages.

    La liaison Escaut - Rhin, qui avait fait I'objetd'un traité entre les Pays-Bas et la Belgique,conclu Ie 13 mai 1963, et qui a été mise en ser-vice Ie 23 septembre 1975, mesure 37 km environ,dont 5 km se trouvent en territoire beige. 11 avaitété convenu que la Belgique prendrait à sa chargela majeure partie des coûts de construction ducanal, des écluses et des neuf ponts sur Ie cana!.

    ~ ..."._~"'t .. , •••• (....... '-----------

    BRUGGENPONTS

    Voorts maakt de nieuwe Schelde-Rijnverbin-ding het mogelijk grotere duweenheden in te zet-ten, hetgeen eveneens voordelen zalopleveren.De Schelde-Rijnverbinding, waarover op 13 mei1963 tussen Nederland en België overeenstemmingwerd bereikt en die op 23 september 1975 ingebruik werd genomen, is ongeveer 37 kilometerlang. Vijf kilometer van het kanaal ligt op Belgischgrondgebied. Er werd overeengekomen dat Belgiëhet grootste deel van de aanlegkosten van hetkanaal, de sluizen en de negen bruggen over hetkanaal voor zijn rekening zou nemen. Dit kwam

    %",,::;r"·I'[çO\l~t 100NS'UUll:

    r,-::-ll;,;.;.;; .•

    _ .... _'... _.... _.... _~ .. b.'"'.1' _ _.... _.... _.... _.... _..... _.... _,... -

    -'" -

    0..

    _.... _.J'"

    ...... .......'... .J..... _

    re SJ!

    ;ç:::::.,

    --------.

    k. 1(.- .... -'

    < K;.

    ..,.. _.... -

    ..... _ .... _ .... _ .... _ .... _ .... _ .... _ ... _ ...ft_

    ............. _" ......... - .....'O~'~l "'

  • Zandvliet : Double pont rail·route au-dessus du canal de la liai-son Escaut·Rhin.

    Zandvliet : Dubbele spoor· en wegbrug over het verbindingskanaalSchelde·Rijn.

    Vue en enfilade : à gauche superstructure du pont·rail.Algemeen uitzicht : links, de bovenbouw van de spoorbrug.

    Perspedive en·dessous.Perspektiefzicht onderaan.

    (Pl;otos - Foto's: la Photographie Documentaire)

    le fait que I"Escaut Oriental sera pendant de nombreuses années encore sujet aux marées constitue un inconvénient certain. la proton·deur disponible est en effet réduite à marée basse (obligeant certains bateaux d'attendre pendant 6 heures), Ie passage sous lesponts est rendu difficile par marée haute et la sécurité est diminuée (courants transversaux).En outre, Ie nouveau canal est déjà en retard par rapport à !'evolution de la navigation rhénane. Des plans ont eté conçus pour desbateaux d'un tirant d'eau de 3.30 m (une profondeur egale à 1,4 à 1,5 fois Ie tlrant d'eau est cOllsidérée la meilleure), mais uneevolution vers une augmentation du tirant d'eau jusqu'à 4 à 5 m est déjà perceptible (il parait que les Pays-Bas seraient disposés àporter Ie ti rant d'eau maximal autorisé à 3,60 m). Par ailleurs. des bateaux dont la hauteur dépasse les 9,10 m du tirant d'air despants actuels (qui ne sont d'alileurs pas entièrement utilisables pendant la période initiale) empruntent déjà Ie Rhin. De plus, des con·vois poussés à 6 barges sont déjà admis sur Ie Rhin, tandis que la liaison Escaut-Rhin n'en admet que 4. les écluses et la liaisonelle·même pourraient convenir, mais les protections des berges ne sau raient résister aux remous provoqués par les convois poussés plusimportants.Et il reste finalement la difflcile traversée du port d'Anvers pour reÎoindre Ie canal Albert, un problème qui pourrait être résolu par Iecanal de déviation Oelegem-Zandvliet, qui est touteois tortement contesté par les comités de défense de I'environnement, l'amorce dece cana!, qui devra servir de raccordement à la liaison Escaut-Rhin, est pourtant déjà creusée.

    Een schaduwzijde is het feit dat er op de Oosterschelde jarenlang getijbeweging zal zijn, waardoor de diepgang bij laag tij ve:mindert (watvoor sommige schepen 6 uren wachten betekent), de doorvaart onder de bruggen biî vloed bemoeilijkt en de veiligheid vermindert (dwars-stromingen).Ook is het nieuwe kanaal nu reeds een beetje achter op de evolutie van de Rijnvaart. De plannen zijn opgemaakt voor schepen van 3,30m diepgang (een waterdiepte van 1,4 tot 1,5 maal de scheepsdiepgang wordt als optimaal beschouwd). maar er is reeds een tendensnaar 4 à 5 m (naar verluidt zou Nederland bereid ziin de toegelaten diepgang tot 3,60 m te verhogen). Op de Rijn varen al schepen diehoger zijn dan de 9,10 m die onder de bruggen gelaten werd (en die in de beginperiode zelfs niet helemaal gehaald wordt). Ook zijn opde Rijn al duwkonvooien met 6 bakken toegelaten, op het Schelde· Ri;nkanaal daarentegen slechts 4 bakken. De sluizen en de waterwegzelf zijn ervoor geschikt, maar het is een kwestie van oeverdediging, die niet bestand is tegen de erosie die door grotere duwkonvooienwordt veroorzaakt.Tenslotte is er nog de moeilijke doorsteek van de Antwerpse haven naar l1et Albertkanaal, waarvoor de oplossing het ornleidingskanaalOelegem - Zandvliet zou zijn, dat echter door de leefmilieugroepenheftÎg gekontesteerd wordt. Bij de brug te Zandvliet ligt de aanzetvoor de aansluitina van dit kanaal op de Schelde·Rijnverbinding nochtans klaar gegraven.

    4 EXCAVATOR

  • Pont bowstring sur Ie canal Escaut·Rhin à Bath (Pays·Bas). Bowstring.brug over het Schelde·Rijnkanaal te Bath (Nederland).

    (Photos . Foto·s : La Photographie Documentaire)

    Le résultat en était qu'environ 7 milliards 916 mil-Iions de FB du total de 8 milliards 796 millionsde FB (estimation 1972 I), dépensés à I'aménage-ment du territoire néerlandais se sont inscrits surIe compte de la Belgique. La construction desécluses du Kreekrak a exigé à el Ie seule unesomme de plus de 2 milliards 785 millions de FB.On estimait que la répartition des coûts d'aména-gement correspondait aux intérëts de part etd'autre. Les Pays-Bas prendront à leur chargela quasi totalité de I'entretien et de I'exploitation.En outre, iI avait été convenu entre autres que laBelgique abolirait les primes de compensation etautres mesures de soutien au profit de la naviga-tion entre l'Escaut et Ie Rhin dés la mise en ser-vice de la nouvelle voie.

    Imporlance pour Ie poussage

    La nouvelle liaison Escaut - Rhin a été amé-nagée sous forme d'un canal à trois voies, tenantcompte en particulier de I'expansion continue dupoussage sur Ie Rhin. Aprés des études exhaus-tives avec des modèles de bateaux au Laboratoired'Hydraulique néerlandais, la largeur du fond ducanal a été fixée à 120 m et la profondeur de lapasse à 5 m.

    La nouvelle liaison suit un tracé sud-nord par-tant d'Anvers et traversant les schorres d'Ossen-drecht et de Woensdrecht, Ie Kreekrakpolder,l'Escaut oriental et l'Eendracht, ensuite Ie PrinsHendrikpolder, pour aboutir dans Ie Volkerak (voircarte).

    L'énorme importance de cette voie navigablesensiblement raccourcie se laisse déduire du nom-bre de bateaux passant annuellement par Ie canalde Zuid-Beveland sur I'ancienne route à Anverset vice versa. II s'agit en I'occurrence de pénicheset bateaux-citernes de diverses nationalités et dedifférents tonnages.

    EXCAVATOR

    er op neer, dat van de aanlegkosten van de wer-ken op Nederlands grondgebied, die ruim 8 mil-jard 796 miljoen BF (raming 1972!) bedroegen,ongeveer 7 miljard 916 miljoen BF ten laste vanBelgië is gekomen. Alleen met de bouw van deKreekraksluizen was een bedrag van meer dan2 miljard 785 miljoen BF gemoeid. De verdelingvan de aanlegkosten vond men in overeenstem-ming met de wederzijdse belangen. Nederland zalvrijwel het gehele onderhoud en de exploitatie voorzijn rekening nemen. Verder werd onder meerovereengekomen dat België de compensatiepre-mies en andere steunmaatregelen aan de binnen-scheepvaart tussen de Schelde en de Rijn zouafschaffen wanneer de nieuwe vaarweg in gebruikzou worden genomen.

    Belangrijk voor de duwvaart

    De nieuwe Schelde-Rijnverbinding is aange-legd als een d riebaans vaarweg, waarbij in hetbijzonder rekening is gehouden met de steedstoenemende duwvaart op de Rijn. Na uitgebreidonderzoek met vrijvarende model schepen in hetNederlands Waterloopkundig Laboratorium, werdde bodem breedte van het kanaal bepaald op120 meter en de diepte van de vaargeul op 5 meter.

    De nieuwe Schelde-Rijnverbinding bestaat uiteen zuid-noord tracé van Antwerpen via de Schor-ren van Ossendrecht en Woensdrecht door deKreekrakpolder, de Oostersehelde en de Eendrachten vervolgens door de Prins Hendrikpolder naarhet Volkerak (zie kaart).

    Voor hoeveel schepen de aanmerkelijk kor-tere vaarroute van betekenis is kan worden afge-leid van de aantallen schepen, die jaarlijks, viade oude route door het kanaal van Zuid-Beve-land, vanaf en naar Antwerpen passeerden. Hetgaat hier om vrachtschepen en tankschepen vanverschillende nationaliteiten en uiteenlopende ton:nageklassen.

    s

  • le tronçon du canal traIlersant l'Escaut Oriental et l'Eendracht.En ha ut à droite Ie Votkerak,

    Het gedeelte van het kanaal door de Oostersehelde en de Een·dracht. Rechts boven het Volkerak,

    En beaucoup d'endroits, on a dû tenir compte d'un sous·sol ingrat,et I'exécution de travaux dans une zone oû ne pouvalent circulernl bateaux, ni véhicules, fut souvent malaisée. Malgré cela, l'en·semble du projet a été réalisé, en bon accord entre les Belges etles Hollandais, Quasiment suivant Ie timing prévu initialement.

    Parmi les problèmes auxQuels il a fallu faire face, 11 faut citer celuiQue posa la grande Quantité de produits de dragage provenant ducreusement du cana!. Pour Ie seul tronçon reliant I'. Oostersehelde »au «Krammer .. , cette Quantité atteignait Ie chiffre approximatif de25 millions de mètres cubes. On parvint toutefois à en utlliseravantageusement une partie, Quant au reste, il a été déversé endes lieux de dépöt spécialement aménagés à eet effel.

    Tijdens de uitvoering van de werken diende men ook reeds af terekenen met een aantal moeilijkheden. Op vele plaatsen was deondergrond slecht en vaak was het moeilijk werken In een gebiedwaar men niet varen en rijden kon. Ondanks dat verliepen dewerkzaamheden over het algemeen vrij vlot. Het hele projekt isin goed overleg tussen Belgen en Nederlanders vrijwel binnen hetdestijds gedachte tijdsschema uitgevoerd.

    Een van de speciale problemen waarmee men te maken kreeg,was de grote hoeveelheid baggerspecie die vrij kwam bij het gravenvan het kanaal. Alleen al tussen Oostersehelde en Krammer ginghet om ongeveer 25 miljoen kubieke meter. Voor een gedeeltekonden echter nuttige bestemmingen worden gevonden, Anderehoeveelheden werden geborgen in hiervoor aangelegde speciedepots.

    (Photo . Foto: luchtfoto Bart Hofmeester BV)

    En 1965, Ie nombre total de bateaux venantd'Anvers et empruntant Ie canal de Zuid-Bevelanda atteint 23.405, y compris 383 convois poussés.Pendant cette même année, 24.751 bateaux pas-saient à destination d'Anvers, y compris 391 con-vois poussés. En 1970, Ie nombre de bateauxvenant d'Anvers a été de 23.755, dont 984 convoispoussés. En 1973, Ie nombre de bateaux emprun-tant Ie canal de Zuid-Beveland a de nouveau pro-gressé: 26.572 venant d'Anvers, dont 2.651 con-vois poussés. Dans I'autre sens sont passés28.193 bateaux, dont 2.713 convois poussés.

    Le tonnage total correspondant aux nombresde bateaux précités était toujours à peu près iden-tique par an dans les deux sens. En 1965, Ie ton-nage dans chacun des deux sens a atteint prèsde 17,5 millions de ton nes ; en 1970, environ20 millions, et en 1973, presque 25 millions detonnes. Un port en lourd de 25 millions de tonnespar an revient à 100.000 tonnes par jour ouvrable.

    Quant au tralie empruntant la nouvelle liaisonEscaut - Rhin, on prévoit pour la période initiale:

    Barges à moteur et barges remorquées36.700 unités jaugeant 34.500.000 tonnes.

    6

    In 1965 passeerden uit de richting Antwerpenin totaal 23.405 schepen het kanaal door Zuid-Beveland, waaronder 383 duweenheden. In derichting Antwerpen passeerden datzelfde jaar24.751 schepen, waaronder 391 duwvaarteenheden.In 1970 kwamen uit de richting Antwerpen23.755 schepen, waarvan 984 eenheden uit duw-konvooien bestonden. In 1973 waren de aantallenschepen, die het kanaal door Zuid-Beveland pas-seerden opnieuw gestegen. Vanaf Antwerpen kwa-men toen 26.572 schepen. Daarbij waren 2.651 duw-konvooien. In de richting Antwerpen voeren in datjaar 28.193 schepen, waarvan 2.713 In duwvaart.

    Het totale laadvermogen van de genoemdeaantallen schepen was per jaar in beide richtin-gen steeds ongeveer gelijk. In 1965 bedroeg hetlaadvermogen in elke richting bijna 17,5 miljoenton; in 1970 ongeveer 20 miljoen ton en in 1973bijna 25 miljoen ton. Een laadvermogen van 25 mil-joen ton per jaar betekent gemiddeld ongeveer100.000 ton per werkdag. Van de scheepvaart-bewegingen door de nieuwe Schelde-Rijnverbin-ding wordt in de beginperiode verwacht:

    Motor- en sleepschepen: 36.700 eenheden met34.500.000 ton.

    EXCAVATOR

  • Convois poussés 2.500 unités jaugeant15.500.000 tonnes.

    Total: 39.200 unités jaugeant 50.000.000 detonnes.

    A la suite de la mise en service de la nouvelleliaison, la Belgique compte sur un développementnotabie du port d'Anvers. On prévoit, au cours dela présente année, une augmentation du trafic surIe Rhin de quelques millions de ton nes. La moitièdu trafic de marchandises dans Ie port d'Anverspasse en transit. Et 60 Ofo des exportations de pro-duits de fer et d'acier proviennent de l'Aliemagnefédérale.

    Les écluses du Kreekrak

    L'ensemble des écluses du Kreekrak estsans doute I'ouvrage d'art Ie plus spectaculairede la nouvelle liaison Escaut - Rhin. 11 y avait deuxraisons pour sa construction. Le canal a son ori-gine en territoire beige, ou il est relié aux bassinsportuaires d'Anvers. Entre ces bassins et l'Escautoriental, en territoire neerlandais, il y a des dif-férences de niveau d'eau qui continueront à exis-ter, même si l'Escaut oriental devait être éventuel-lement fermè. 11 a fallu compenser ces différencesde niveau par des écluses à sas. Provisoirement,on a construit deux écluses contiguës, maisI'ensemble a été conçu de façon à permettre laconstruction d'une troisième ècluse sans interrup-tion de la navigation.

    Chaque écluse a un sas d'une longueur de320 m et d'une largeur de 24 m, équipé de troisportes levantes permettant de Ie diviser en deuxsas d'une longueur d'éclusage utile de 210 m etde 105 m respectivement. Le sas Ie plus grandpeut contenir un convoi poussé à quatre bargeset d'un port en lourd de 9.000 tonnes. L'aspectremarquable des écluses du Kreekrak est que,par opposition aux écluses à sas de construction

    EXCAVATOR

    Ecluses du Volkerak.

    (Photo - Foto : Luchtfoto Bart Hofmeester BV)

    De Volkeraksluizen.

    Duwkonvooien : 2.500 eenheden met 15 mil-joen 500.000 ton.

    Totaal: 39.200 eenheden met 50.000.000 ton.

    België rekent, met het in gebruik nemen vande nieuwe verbinding, op een duidelijke opbloeivan de Antwerpse haven. Verwacht wordt dat hetscheepvaartverkeer op de Rijn reeds in 1976 metenkele miljoenen tonnen zal toenemen. De helftvan het vrachtverkeer in de Antwerpse havenbetreft transito. De uitvoer van ijzer- en staalpro-dukten is voor 60 Ofo afkomstig uit de Duitse Bonds-republiek.

    De Kreekraksluizen

    De Kreekraksluizen vormen ongetwijfeld hetmeest spectaculaire bouwwerk in de nieuweSchelde-Rijnverbinding. Deze sluizen moesten omtwee redenen worden geboU'Nd. Het kanaal beqintop Belgisch grondgebied en sluit aan op de Ant-werpse havendokken. Tussen deze dokl

  • traditionnelle, I'ensemble de I'ouvrage se trouveen saillie de la terre ferme. Pour des raisonsd'espace, on a en effet construit les écluses dansune péninsule artificielle dans l'Escaut. Un pro-blème très difficile à résoudre a été I'aménage-ment d'une grande fouille lors des fluctuationsdes niveaux d'eau et des courants provoqués parles marées. Les écluses proprement dites ont étéconstruites en béton et acier, nécessitant la miseen ceuvre de 250.000 m' de béton armé, de plusde 5.000 m' de béton précontraint et d'environ25.000 ton nes de barres d'armature.

    Les écluses du Kreekrak, contruites à I'ex·térieur de la terre ferme.Les travaux de construction de la fouilIede leurs fondations ont commencé en mai1967.

    de Kreekraksluizen is dat deze, in tegenstellingtot traditioneel gebouwde schutsluizen, geheel bui-ten de vaste wal uitsteken. Vanwege ruimtelijkeomstandigheden zijn de sluizen namelijk gebouwdin een kunstmatig aangelegd schiereiland in deOosterschelde. Hierbij was de aanleg van een grotebouwput, bij wisselende waterstanden en stromin-gen ten gevolge van de getijwerking, een moei-lijke opgaaf. De eigenlijke sluizen zijn uitgevoerdin beton en staal. Hiervoor werd 250.000 m' gewa-pend beton, ruim 5.000 m' voorgespannen betonen ongeveer 25.000 ton betonstaal verwerkt.

    (Photo - Foto:Luchtfoto Bart Hofmeester BV)

    De Kreekraksluizen. die buiten de vastewal zijn gebouwd.De werkzaamheden aan de bouwput start·ten in 1967,

    Les tètes d'écluses sont équipées de porteslevantes en acier, tenant compte d'une hauteurde libre passage de 9,10 m, la hauteur dite denavigation rhénane. L'avant-port nord est munide longs m61es pour mieux protéger les bateauxen attente contre les vagues de l'Escaut.

    Ensuite, I'ensemble d'écluses se caractérisepar son système intégré de refoulement des eau xsalées. Ce système est indispensable, afin d'em-pêcher la pénétration d'eau salée de la mer duNord dans Ie futur lac Zeeuwse Meer, qui contien-dra de I'eau douce, si l'Escaut oriental est fermééventuellement, dans Ie cadre du projet du Delta.Le premier tronçon sud du canal conti ent de I'eausalée, parce qu'il est relié aux bassins d'Anvers.Cela signifie qu'à chaque éclusage vers Ie nord,en direction du Rhin, de grandes quantités d'eausalée se répandraient dans Ie Zeeuwse Meer, tan-dis qu'en sens inverse, trop d'eau douce se per-drait dans Ie tronçon sud du canal.

    Le remplacement de I'eau salée par de I'eaudouce et vice versa se fait gräce à un réseau com-plexe d'égouts installés en dessous et à c6té dessas et à des rad iers perforés au fond des écluses.Pour I'admission et I'évacuation de I'eau douce,les parois de I'écluse sont pourvues d'un grandnombre d'ouvertures avec des vannes. La hauteur

    8

    Alle hoofden in de sluizen zijn voorzien vanstalen hefdeuren, waarbij rekening gehouden werdmet een vrije doorvaarthoogte van 9,10 m, dezogenaamde Rijnvaarthoogte. De noordelijke voor-haven is voorzien van lange havendammen, ten-einde de wachtende schepen te kunnen bescher-men tegen de golven van de Oosterschelde.

    Kenmerkend voor dit sluizencomplex is voortshet ingebouwde systeem van zoutwaterkering. Ditsysteem is noodzakelijk om het toekomstigeZeeuwse Meer, dat zoet water zal bevatten indiende Oosterschelde, in het kader van de NederlandseDeltawerken, van de Noordzee zal worden afge-sloten, tegen het binnendringen van zout water tebeschermen. Door de verbinding met de Ant-werpse havens bevat het zuidelijkste gedeelte vanhet kanaal zout water. Tijdens het schutten in noor-delijke richting naar de Rijn zouden dus telkensgrote hoeveelheden zout water in het ZeeuwseMeer terecht komen, terwijl bij het schutten inomgekeerde richting zeer veel zoet water in hetzuidelijke kanaalgedeelte verloren zou gaan.

    De verwisseling van zout naar zoet water enomgekeerd is mogelijk gemaakt door een gecom-pliceerd stelsel van riolen, onder en terzijde vande schutkolken, en door middel van zogenaamdegeperforeerde sluisbodems. Voor het aan- enafvoeren van het zoete water respectievelijk in enuit de sluis zijn bovenin de sluiswanden een groot

    EXCAVATOR

  • 1 Ouvertures dans les parois avec vannes de fenneture pourI'admission et I'evacuation d'eau douce,

    2. Fond d'écluses perfore,

    3. Egouts ft eau salée, qui peut être branche sur un bassin·tamponpour I'eau salée.

    4. Eau salée.

    4a. Entree d'eau salée provenant du Canal d'Anvers dans Ie sasà travers Ie rad ier perforé.

    4b, Evacuation d'eau salee vers Ie bassin-tampon.

    5. Entree d'eau douce par les ouvertures dans la paroi du ~9S.

    5b. Récupération de I'eau douce par les ouvertures dans la paroi.

    Waterwisselsysteem Kreekraksluizen,

    1. Met schuiven afsluitbafc wandopeningen voor het in· en uitlatenvan zoetwater.

    2, Geperforeerde sluisbodem,

    3. Zoutwaterriool dat in verbinding kan worden gesteld met eenzoutwaterbufferbekken.

    4. Zout water.

    4a, Zoutwaterafvoer fiaar bufferbekkeil.

    4b. Zoutwater oever vanuit het Antwerpse Kl'naal via de geperfo·reerde sluisbodem in schutkolk,

    5. Toevoer van zoet water via wandopeningen in schutkolk.

    Sb. Teru"winning van zoet water via wandopeningen.

    A B

    r"··'-...!f'"-~---- __m_-------F- ,""""c----~-------------~~~4 ~

    ~_~ t ~.---"__"__•

    ~~

    "b

    A. L'éclusage de bateaux venant du Canal d'Anvers en destination du Rhin. Après la fermeture de la porte d'écluse de drol,e, la com-munication entre I'egout à eau salée 3 et Ie bassin·tampon est établie, après quoi I'eau salée est évacuée à travers Ie rad ier perforé dusas vers Ie bassin. En même temps les vannes couvrant les ouvertures dans la paroi du sas sont ouvertes et I'eau douce se répand surI'eau salée dans Ie sas. Cette opération continue jusqu'à ce Que I'eau douce ait atteint Ie fond perforé, après Quoi la communication entreI'egout à eau salée et Ie bassin·tampon est fermée. Ensuite la porte d'écluse de gauche est ou verte, permettant aux bateaux d'entrerdans la zone d'eau douce sans que I'eau salée puisse y pénétrer.

    B. L'éclusage de bateaux venant de la zone d'eau douce en destination d'Anvers, Lors de I'éclusage de bateaux ft destination d'Anvers,Ie sas est rempli d'abord d'eau douce. L'eau salée venant du Canal d'Anvers et du bassin-tampon est chassée à travers Ie fond perforédu sas; simultanément on ouvre les vannes du sas, permettant à I'eau douce poussée vers Ie haut de refluer vers la zone d'eau douce,Des que I'eau a atteint les ouvertures dans la paroi du sas, les vannes sont fermées. Ainsi I'eau douce est récupérée.

    A. Het schutten van schepen vanuit het Antwerpse Kanaal richting Rijn. Nadat de rechter sluisdeur is gesloten, wordt het zoutwaterriool3 in verbinding gesteld met een bufferbekken, waarna zout water uit de schutkolk, via de geperforeerde bodem naar het bekken wordtafgevoerd. Gelijktijdig worden de wandopeningen in de schutkolk door middel van schuiven geopend en stroomt zoet water via deze openin.gen op het zout water in de kolk, Dit gaat zo lang door totdat het zoet water de geperforeerde bodem heeft bereikt. Hierna sluit de ver·binding tussen het zoutwaterriool en het bufferbekken. Na het openen van de linker sluisdeur kunnen de schepen nu naar het zoetwater-gebied varen, zonder dat zout water in dit gebied terechtkomt.

    B. Schutten van schepen vanuit het zoetwatergebied richting Antwerpen. Bij het schutten van schepen in de richting Antwerpen zal desluiskolk aanvankelijk zoet water bevatten. Zout water wordt nu vanuit het Antwerpse Kanaal en het bufferbekken, via de geperforeerdebodem in de sluiskolk geperst. Gelijktijdig worden de wandopeningen in de schutkolk geopend, waardoor het naar boven geperste zoetewater naar het zoetwatergebied kan terugstromen, Wanneer het zoute water tot aan de wandopeningen reikt, worden dele openingen doorde sc;huiven gesloten. Op deze wijze wordt het zoet water teruggewonnen.

    EXCAVATOR 9

  • des bords de trop-plein des van nes est règlableen fonction du niveau d'eau dans Ie Zeeuwse Meer.

    Le système d'èchange des eaux dans lesécluses est basé sur la proprièté naturelle queI'eau salée est plus lourde que I'eau douce, cequi empêche plus ou moins leur mélange. Lorsde I'éclusage de bateaux venant d'Anvers, I'eausalée provenant des bassins portuaires remplit Iesas. Celle eau salée est refoulée à travers Ie rad ierperforé vers Ie bassin tampon et de là vers Ie biefsud du canal. En même temps, I'eau douce pro-venant du Zeeuwse Meer pénètre dans Ie sas parles ouvertures dans la paroi et ce flux continuejusqu'à ce que Ie sas soit entièrement rempli d'eaudouce. Lors de I'éclusage vers Ie sud, Ie sas con-tient de I'eau douce; pour récupérer celle eaudouce, on admet de I'eau salée provenant du tron-çon sud dans Ie sas par Ie rad ier perforé. L'eausalée pousse I'eau douce vers Ie haut, ou elles'écoule par les ouvertures dans Ie Zeeuwse Meer.

    La commande des écluses

    La commande des écluses avec leurs porteslevantes, vannes et système complexe d'échangedes eaux se fait depuis un batiment central, con-struit au cent re des écluses et dont la hauteurdépasse celle des écluses de 28 m. La régulationdes mouvements des eaux et les opérations d'éclu-sage sont commandées à I'aide d'un ordinateur,auquel les opérateurs n'ont qu'à donner les com-mandes de base. Le chef éclusier peut surveilIerles sas, les portes levantes et I'avant-port sur destéléviseurs de controle. Une installation de télé-vision, avec vinqt-deux positions de caméra répar-ties sur dix-huit zones, permet Ie controle de laliaison Fscaut - Rhin. Une installation de radarfournit des informations d'avance sur Ie nombrede bateaux allendus et permet la surveillance enqénéral par temps de brouillard, ainsi que pendantla nuit. Les écluses du Kreekrak sont en effetouvertes à la navigation vingt-quatre heures survingt-quatre.

    Le chef éclusier et les opérateurs disposent deouatre systèmes pour leurs communications exté-rieures : mariphone, téléphone, postes d'appel télé-phoninue et haut-parleurs «talck-back". Toutesles informations reçues peuvent être transmises àI'ordinateur, auauel est reliée une imprimante. Cetappareil est surveillé par un standardiste. aui peutainsi passer toutes sortes d'informations à des tierset fournir à I'administratian portuaire d'Anvers desinformatians importantes.

    L'équipement comprend également des appa-reils pour enregistrer au choix toutes les informa-tions reçues en son et image.

    L'administration nortuaire d'Anvers prévoitque, grace à I'accès libre de la nouvelle voie auxbassins d'Anvers, Ie nombre de mouvementsd'éclusaqe sera réduit de 28.600 par rapport àI'ancienne situation. notamment lorsque Ie trajetvers Ie Rhin passait encore par les écluses mari-times à Anvers, l'Escaut occidental et Ie canal deZuid-Beveland.

    10

    aantal sleuven met schuiven aangebracht. De over-stroomranden van de schuiven kunnen in hoogteworden versteld, teneinde te kunnen worden aan-gepast aan de waterstand op het Zeeuwse Meer.

    Het systeem van de waterwisseling in de slui-zen in gebaseerd op de natuurlijke omstandigheiddat zout water zwaarder is dan zoet water en zichook moeilijk met zoet water mengt.

    Bij het schutten van schepen uit de richtingAntwerpen zal zout water, uit de Antwerpse havens,de schutkolken vullen. Dit zoute water wordt viade geperforeerde sluisbodem naar een bufferbek-ken en vandaaruit naar het zuidelijke kanaalge-deelte teruggevoerd. Tegelijkertijd stroomt, via desleuven in de sluiswand, zoet water uit het ZeeuwseMeer de schutkolk binnen, net zo lang tot degehele kolkinhoud uit zoet water bestaat. Bij hetschutten in zuidelijke richting zal de sluiskolk zoetwater bevatten. Om dit zoete water terug te kun-nen winnen, laat men, via de geperforeerde sluis-bodem, zout water uit het zuidelijke kanaalgedeeltein de sluiskolk toe. Hierdoor wordt het zoete waternaar boven geperst en stroomt het via de sleuvenin de sluiswanden terug in het Zeeuwse Meer.

    De bediening van het sluizencomplex

    De sluizen met hefdeuren en wandschuivenen hun ingewikkeld waterwisselsysteem wordenbediend vanuit een centraal bedieningsgebouw,dat in het midden van de sluizen 28 meter bovenhet complex uitsteekt. De regeling van de water-beweging en de schutoperaties worden gestuurdmet behulp van een computer. Hierbij behoeft hetbedienend personeel slechts basiscommando's tegeven. De sluismeester heeft zicht op de sluiskol-ken, de hefdeuren en de voorhaven d.m.v. televisie-monitoren. In de Schelde-Rijnverbinding zijntweeëntwintig televisiecamera-opstellingen geïns-talleerd, verdeeid over achttien gebieden. Eenradarinstallatie draagt zorg voor het geven vanvóórinformatie over het te verwachten scheeps-aanbod en voor de waarneming in het algemeenbij mist en duisternis. In de Kreekraksluizen wordtnamelijk het gehele etmaal geschut.

    Voor de externe communicatie tussen desluismeester en ander bedienend personeel kangebruik worden gemaakt van vier systemen, name-lijk marifoon, telefoon, praatpalen en zogenaamde« talk-back" luidsprekers. Alle binnenkomendegegevens kunnen in de computer worden gevoerd.Een hiermee verbonden printer wordt gecontro-leerd door een telefonist, die daardoor allerleigegevens kan verstrekken aan derden en tevensbelangrijke gegevens kan doorgeven aan hethavenbedrijf van Antwerpen.

    Alle binnenkomende gegevens, desgewenstbeeld en geluid, kunnen op band worden geregis-treerd.

    Vanwege de open verbinding van de nieuwevaarweg met de Antwerpse havenbekkens verwachthet havenbedrijf van Antwerpen dat ongeveer28.600 sluisbewegingen minder behoeven te wor-den uitgevoerd dan tijdens de oude situatie, toende route naar de Rijn nog via de zeesluizen vanAntwerpen, de Westerschelde en het kanaal doorZuid-Beveland liep.

    EXCAVATOR