Journal de l'Afrique 22. Juin 2016

8/15/2019 Journal de l'Afrique 22. Juin 2016

1/42


2/42

Le Journal de l’Afrique N°22, Juin 2016

Sommaire

Editorial

Hissène Habré, le tueur solitaire ?

Par Carlos Sielenou & Olivier Ndenkop

L’intervie du mois ! "minata #raoré

$ On a mondialisé l%inusti'e, le désespoir et le mépris (

Par "le) "n*runs & Elodie +es'amps

ain basse sur l%or du aliPar Oumar -abi

L%"''ord de partenariat é'onomi.ue /E0"*ri.ue de l%Ouest est absurde et 'riminel 12345

C6te d’7voire ! Ouattara n%a pas 8a8né en 9:2:

Par Laurent -i8ot

;é*u8ié, 'a'ao, démo'ratie et


3/42

Editorial

Hissène Habré, le tueur solitaire ?

Après 25 an ’eèxil ’orè au Sènègal leancièn ’ictatèur tcha’ièn Hièsnè Habrè 74

an a ètè con’anè lè !" ai 2"#$ as la rècluion pèrpètuèllè par lè %habrè

aricainè èxtraor’inairè as 'a(ar) *è +èr’ict rèn’u par cè tribunal pècial a ètè

unanièènt aluè) Au ,cha’ lè rècapè ’è la tèrrèur intituèè par Hièsnè

Habrè èntrè #-.2 èt #--" ont èxpriè lèur oulagèènt ’è +oir leun ’è lèur

bourrèaux èn/in 0ugè èt con’anè)

Au1’èlas ’è leèuphoriè oè toutè lègitiè la procè’urè aant con’uit as cèttè

con’anation ucitè ’è intèrrogation) 3n èèt pèn’ant ’ix oi Hièsnè

Habrè a ètè èul ’an lè box ’è accuè) Pourtant lè criè ui lui ètaiènt

rèprochè a+aiènt con’uit as la ort ’è 4" """ pèronnè èlon lè rèultat ’eunè

coiion ’eènuètè initièè par lè ,cha’) Alor 6) Habrè a1t1il tuè autant ’è

pèronnè an coplicè 8ui a arè èt èntra9nè lè tuèur ’eHièsnè Habrè

,outè cè intèrrogation è raèsnènt as cèllè1ci : as ui pro/itè la thèsè ’u tuèur

olitairè +èhiculèè par lè tribunal a’1hoc ’è 'a(ar

*eHitoirè nè leoublièra 0aai) Hièsnè Habrè a ètè arè èt /inancè par lè 3tat

uni ’è ;onal’ ;èagan la


4/42

"minata #raoré ! $ On a mondialisé l%inusti'e, le désespoir et le mépris (

"minata #raoré est une essa=iste malienne .ui lutte pour l%autonomisation

des pa=s et des peuples d’"*ri.ue, touours dominés et pillés par les

puissan'es o''identalesA inistre de la Culture et du #ourisme au ali entre

2BB et 9:::, l%in*ati8able militante '@oisira de poursuivre son 'ombat

'ontre le libéralisme sur le terrain et sera D l%ori8ine de nombreu) proets

de pro)imité ave' les *emmes et les eunes D -amakoA Sa 'andidature

ré'ente au poste de se'rétaire 8énérale de l%ON/ est une bonne nouvelle

pour tous les partisans de la pai)A

Cntèr+ièD rèalièè par "le) "n*runs & Elodie +es'amps

Photo : Ainata ,raorè 3lo’iè 'ècap

Comment anal=seF0vous le p@énomène terroriste .ui sévit en "*ri.ue et

partout dans le onde ?

Cl aut ’Eabor’ èn analèr rigourèuèènt lè cauè : Pouruoi aintènant

Pouruoi partout Prècièènt parcè uè lEon a on’ialiè lEin0uticè lè

’èèpoir èt lè èpri)

4

https://fr.wikipedia.org/wiki/Copyright_(typographie)https://fr.wikipedia.org/wiki/Copyright_(typographie)https://fr.wikipedia.org/wiki/Copyright_(typographie)


5/42

'an lè annèè -" acè aux conèuèncè ’è politiuè ’Ea0utèènt tructurèl

on a tirè la onnèttè ’Ealarè èn ’iant : F %hauè annèè ’an la plupart ’è no

pa il a #"" """ as 2"" """ 0èunè ’iploè ui +iènnènt ur lè archè ’u

tra+ail èt lè o’èslè èconoiuè nè crèè pa ’Eèploi) G Au contrairè il èn

uppriè) 8uè rètè1t1il as airè *è 0èunè neont ou+ènt lè choix ueèntrè lEèxilou lè uil) %è ’èux phènoèsnè contèporain èt concoitant ont

intrinèsuèènt liè a s leèchèc laèntablè ’Eun o’èslè ’è ’è+èloppèènt

èconoiuè uè lE@cci’ènt nè +èut pa rèèttrè èn uètion)

Pour beau'oup de médias et d%anal=stes, le di@adisme émanerait

dire'tement et prin'ipalement de la reli8ionA #rouveF0vous 'ette e)pli'ation

su*Gisante ?

Seil èn ètait aini pouruoi cèttè pènèè ’u ra’icaliè rèligièux neèt pa

ur+ènuè plu tot %eèt as partir ’è ’ècènniè ." èt -" uè ’è nobrèux laiè

pour coptè ’è politiuè nèolibèralè ont allè chèrchèr ’an lè ouèè èt

lè %oran ’è rèponè au choagè èt as leèxcluion)

SEil nE a+ait pa èu lECra( ’è gènèraux ’è Sa’’a Huèin neauraiènt pa

rèncontrè as Abu hraib ’è ilaitè pour 0ètèr lè baè ’è 'A3SH) %oènt

arri+ènt1il as pènètrèr lè banlièuè èt lè ilièux pau+rè Pouruoi acinènt1

il aui la F claè oènnè G

Cl a un +i’è i’èologiuè abal uè lEon rèuè ’Ea’èttrè) Si lEon rèconna9t

au0our’Ehui uè ’a+antagè ’è 0uticè ’a+antagè ’Eèploi ’è rèpèct ’è

pèuplè pèu+ènt garantir la paix èt la ècuritè cèla ipliuè uè lè ’oinant’oi+ènt rènoncèr as unè partiè ’è lèur a+antagè èt pri+ilèsgè) Cl nè lè pèu+ènt

pa) %Eèt è airè Hara1iri uè ’è ’irè : F on Eèt tropè ’è o’èslè on nea pa

crèè ’Eèploi èt notrè o’èslè nè rèpon’ pa as la ’èan’è ocialè G) A ui

pro/itè lè criè ’è cèttè croiancè i cè nEèt aux trannationalè %è ont èllè

ui è tirènt ègalèènt unè ballè ’an lè piè’ uan’ èllè nè pèu+ènt plu allèr las

ous èllè èxploitènt lè rèourcè naturèllè) *è ’0iha’itè ui ont concièncè ’è

5


6/42

cèt èn0èu +iènt èux aui lè èè rèourcè notaènt lè pètrolè) A orcè ’è

airè la our’è orèillè èt ’è èttrè èn placè ’è oppoition ui nè ont pa ’è

+èritablè contrè1pou+oir capablè èt ’èirèuè ’è prèn’rè èn chargè lè +raiè

uètion on è rètrou+è ènliè partout ’an ’è uètion intitutionnèllè èt

politiciènnè ’è rèplacèènt ’è actèur an changèènt ’è para’igè) @rpour a+oir la paix au0our’Ehui unè +èritablè paix ’urablè èt la ècuritè huainè

uè 0è nè conon’ pa a+èc la ècuriation il aut incrirè lè èn0èux inièr

pètrolièr èt autrè ’an lè ’èbat) arantir la ècuritè huainè aux in’i+i’u as

tra+èr lEèploi la antè lEè’ucation èt ’eautrè èr+icè ociaux ’è baè

coni’èrè coè ’è ’èpènè ipro’ucti+è)

uel est le r6le de l’/nion "*ri'aine et .uels sont ses prin'ipau) déGis ?

*eAriuè a cruèllèènt bèoin ’è leInion Aricainè JIAK cèttè organiation ui

èt nèè èn 2""2 ’è cèn’rè ’è le@IA crèèè il a 5! an) ,out coè leInion

3uropèènnè JI3K ui lui èrt ’è o’èslè èllè ucitè bièn ’è intèrrogation

auprès ’è pèuplè ui nè la +oiènt pa las ou s il leattèn’ènt ceèt1as1’irè auprès

’eèux) %è ui ait ’irè as è ’ètractèur ueèllè neèt ueun club ’è %hè ’e3tat)

*è contat èt accablant èt prèoccupant lorueon ait uè la ’ècoloniation ’ont

è pèsrè on’atèur ont +oulu èn airè leintruènt neèt pa /iniè èt uè lè

continènt èt èè èn +oiè ’è F rècoloniation G ’an lè ca’rè ’è la

on’ialiation capitalitè) *è ’è/i ont as la ’iènion ’è la +iolèncè ultiorè

’è cè tèsè)

Pour 0ouèr plèinèènt on rolè ’an la ’èènè ’è intèrèt ’è pèuplè

’eAriuè il au’rait uè leInion Aricainè JIAK apprèhèn’è la naturè ’è la

on’ialiation èt cèllè ’è rapport ’è orcè) @r èllè ourè ’è tarè originèllè

’è la ’i+iion ’è leèxtra+èrion èt ’è la ’èpèn’ancè)

Lou a+on ou+ènt tèn’ancè as oublièr uè le@rganiation ’è leInitè Aricainè

J@IAK ’ont èllè èt iuè èt nèè ’an la ’oulèur ’u ’èchirèènt èntrè ’èux

groupè ui a+aiènt unè approchè èt unè +iion oppoèè ’è lea+ènir ’u

6


7/42

continènt)

Cl a allu ’è nobrèuè rèncontrè èt ’è longuè nègociation pour uè lè 25 ai

#-$! !2 3Mtat nou+èllèènt in’èpèn’ant crèènt le@rganiation ’è leInitè

Aricainè J@IAK as A’’i1Abèba èn 3Mthiopiè ur la baè ’eun Accor’ inia) *a

rè’action ’è a chartè a ètè con/ièè au prèi’ènt alièn 6o’ibo èita leun ’è

lèa’èr ’u groupè ’è progrèitè ’è %aablanca èt au prèi’ènt togolai

Sl+iu @lpio ’u cap ’è F anti1 è’èrationitè GK) %eèt la +iion ’u groupè

’è 6onro+ia ui a pri lè ’èu ur cèllè ’è progrèitè ’u groupè ’è

%aablanca)

uel bilan peut0on tirer de ses a'tivités ?

6iè as part la gètion ’è la ’ècoloniation aucun pro0èt ni aucunè tratègiè ’è

’è+èloppèènt autonoè èt èancipatricè nea ètè initièè èt ènèè as bièn par

le@rganiation panaricainè) *è ’èux ’ècènniè ." èt -" ont ètè aruèè par

’è orièntation tracèè par 3lliot Nèrg uè la Nanuè on’ialè a ubtituèè aux

pèrpècti+è aricainè ’è ’è+èloppèènt ’u plan ’eaction ’è *ago JPA*K

patièènt èlaborè par lè 3tat aricain èt a’optè èn #-." ’an la capitalènigèrianè) %è orièntation ont aggra+è lè ’i/icultè ’u continènt : blocagè ’è

alairè coupè ’an lè bu’gèt ’è èr+icè ociaux ’è baè: è’ucation antè

appro+iionnèènt èn èau potablè èt aainièènt)

%onciènt ’u cout ocial èt politiuè èlè+è ’è Prograè ’eA0utèènt

Structurèl JPASK ’è ’irigèant aricain ont propoè ’ièrèntè orièntation : lè

Prèi’ènt ,habo 6bè(i lè Plan ’eAction ’u 6illènairè JPA6K con0ointèènt

èlaborè par lè Prèi’ènt u’1aricain lè Prèi’ènt @baan0o èt lè Prèi’ènt

Noutè/li(a aini uè lè Plan @èga ’eAb’oulaè Oa’è) *èur uion a ’onnè lièu as

la F Lou+èllè initiati+è aricainè JLCAK G ’è+ènuè lè Lou+èau Partènariat pour lè

'è+èloppèènt èn Ariuè JL3PA'K aini uè lè 6ècaniè Aricain ’e3M+aluation

par lè Pair èn 2""! : lè Parlèènt Panaricain PP intituè lè #. ar 2""4 a+èc

7


8/42

on ièsgè as 6i’ran’ èn Ariuè ’u Su’)

*eInion Aricainè JIAK è èlicitè ’è politiuè èt tratègiè acro1

èconoiuè F ainè G ui ont pèri a s ’è nobrèux pa èbrè ’è

le@rganiation ’eènrègitrèr unè croiancè an prècè’ènt aini uè la rè’uction

igni/icati+è ’è con/lit lè rènorcèènt ’è la paix èt ’è la tabilitè aini uè lè

progrès èn atièsrè ’è gou+èrnancè ’èocratiuè) 3llè tablè pour lè Cèsè

ièsclè ur leèèrgèncè ’Eunè claè oènnè croiantè èt ’eun changèènt ’an

lEarchitècturè /inancièsrè intèrnationalè a+èc la ontèè ’è N;C%S èt

lEaèlioration ’è /lux ’è in+ètièènt ’irèct)

Cette au8mentation si8niGi'ative de la 'roissan'e va0t0elle de pair ave' une

amélioration des 'onditions de vie des populations ?

'è rèaliation atèrièllè palpablè ai très pèu ’eaèlioration ’è

con’ition ’è +iè ’è population) Plu on a+ancè èt plu il a ’u choagè) %Eèt

’an cè contèxtè las uè cè uè lE3uropè appèllè F criè igratoirè G a urgi) %èla

nè ’atè pa ’è 2"#5) *a notion ’è F igrant èconoiuè G as ’itinguèr ’è cèllè

’è F rèugiè G igni/iè ue F il a ’u tra+ail ’an lè pa ’eoriginè ous il u/irait èlon lè tèchnocratè ’ein+ètir ’a+antagè èt ’è luttèr contrè la corruption G)

6ai il nE a pa ’è tra+ail èt la corruption èt inhèrèntè au tèsè)

Selon vous, le pro'essus de démo'ratisation resterait superGi'iel ?

Qeai ’u al as è rètrou+èr ’an un paagè politiuè aruè par #5" as 25"

parti) *E3uropè ait paraitèènt uEil nè Eagit pa ’è ’èocratiè a+èc un tèl

èièttèènt ’u chap èlèctoral an contènu i’èologiuè +èritablè) %oènt

ortir ’è cèttè F ’èocratiè G tèlègui’èè /inancèè èt upèr+ièè ’è près èlon lè

pa èt lè èn0èux par Nruxèllè Pari èt Oahington

8


9/42

" 'e propos ustement, la C@ine supplante pro8ressivement l’O''ident dans

l’é'onomie a*ri'aineA Iaut0il a''ueillir les C@inois 'omme les nouveau) $

7mposteurs ( pour reprendre le titre de l’un de vos derniers livres?

Hitoriuèènt leAriuè neèt pa ’an lè èè tpè ’è rapport a+èc la

%hinè uea+èc le@cci’ènt) *a %hinè neèt pa arrogantè) 'an lEiaginairè ’èAricain cEèt un oin’rè al parcè uè lEon ait ueil ont las parcè ueil ont

’eènorè bèoin ’è atièsrè prèièsrè as atiairè) %èttè rèlation neèn èt pa

oin un pièsgè i no 3tat è aintiènnènt ’an la logiuè ’è règion

èxportatricè ’è atièsrè prèièsrè au lièu ’eèn pro/itèr pour 0ètèr lè baè ’è

lein’utrialiation ’u continènt) 3n ’Eautrè tèrè Eil nè ’è+èloppènt pa lèur

proprè èctèur pri+è lè 3tat aricain nè èront pa èn èurè ’è Eèancipèr

’è cèttè rèlation ’è ’èpèn’ancè)

%Eèt la notion èè ’Eèèrgèncè ui èt problèatiuè) 3llè è tra’uit par unè

croiancè ui nè pro/itè pa aux pèuplè) 'an lè pa ’it F èèrgènt G lè

panièr ’è la ènagèsrè neènrègitrè aucunè aèlioration) *a %hinè èèrgèntè a

èr+i ’è ourcè ’einpiration aux pa aricain ui nè è ’iènt pa ueun

9


10/42

continènt èièttè èt ’i+iè èt unè proiè acilè ’an lè ca’rè actuèl ’è

leènau+agèènt ’u on’è) *a chinè nEa pa libèraliè as tout1+a) 3llè a progrèè

as on rthè èt èn onction ’è è intèrèt)

uels sont D votre avis les déGis de la so'iété 'ivile et des intelle'tuels

a*ri'ains du 92ème siè'le ?

Cl aut allèr plu loin ’an lè tra+ail ’è ’ècontruction ’è i’èè rè=uè èt ’è

’èpollution ’è èprit ur la croiancè leèèrgèncè èt autrè hitoirè as ’orir

’èbout) Si lè tèsè archait i bièn pouruoi lE3uropè è rètrou+èrait ’an

cèttè criè èxitèntièllè ui èt èn train ’è la boulè+èrèr Sèlon oi lè olution

’eèprunt ont rè+èlè lèur liitè as la luièsrè ’è no èxpèrièncè ’è no +ècu

’è no apiration) 6alhèurèuèènt unè gran’è partiè ’è cè uè lEon appèllè la

F ociètè ci+ilè G neoè pa oulè+èr lè uètion ui achènt lè F ’onatèur G)

*ocalèènt èllè nè pèu+ènt rièn airè an leai’è ’è la F counautè

intèrnationalè G)

Pourtant l%"*ri.ue a 'onnu des 8rands penseurs intelle'tuels 'omme ulius

N=erere et ses idées motri'es en *aveur du droit au développementA

Pouvons0nous J'ompter sur nos propres *or'esJ ?

Nièn ur lEAriuè nEa pa èu uè ’è corropu èt ’è ’ictatèur coè è

’ètractèur lè laiènt èntèn’rè) 'è nobrèux hoè ui auraiènt pu èt +oulu

airè ’è choè èn ont ètè èpèchè) *Eaainat ’è Patricè *uuba a ètè

leactè on’atèur ’u chao politiuè congolai) *è aainat politiuè tout lè

long ’è annèè $"17" ont trauatiè èt ’iua’è bièn ’è ’irigèant ui

+oulaiènt airè corp a+èc lèur pèuplè) Plu rècèènt il èu lè ca ’è *aurènt

bagbo ui paè au0our’Ehui ’è+ant la %PC èt ’ont lè tort èt ’Ea+oir touchè as ’è

uètion ui achènt) %è ui èt +rai pour lè ’irigèant lEèt ’an unè largè

èurè pour la ociètè ci+ilè) Au0our’Ehui uan’ on parlè ’è la ociètè ci+ilè cèllè

ui èt ollicitèè èt ou+ènt oratèè pru’èntè èt èè rilèuè) Actuèllèènt

10


11/42

un èntiènt ’è rè+oltè intèrièurè èt unè orè ’Ehuiliation apparaiènt acè as

la ècon’è rècoloniation ’u continènt ui nè laiè pa lè Aricain in’ièrènt)

*è èort ’è rèiè èn uètion ’oi+ènt ètrè capitaliè pour ’è+èloppèr notrè

capacitè ’è propoition ’eanticipation èt ’eaction tranoratricè ’è no

èconoiè èt ’è no ociètè ’an lè èn ’è leintèrèt coun.

Source : Investig’Action

………………………………………………………………………………………………………

11


12/42

ain basse sur l%or du ali

"ve' une produ'tion mo=enne de : tonnes par an, les mines d%or du ali

8énèrent des 'entaines de milliards CI"A ais l%Etat malien et les

populations installées sur les sites n%= voient .ue du *eu D 'ause,notamment, du s=stème maGieu) mis en pla'e par les so'iétés minières, ave'

la 'ompli'ité ta'ite de la -an.ue mondialeA

Par Oumar -abi

F Parcè uEil nEa pa lè oèn tèchniuè ’Eèxtrairè on or èt uè la Nanuè

on’ialè èn a ’èci’è aini lE3tat alièn nEèt uEun actionnairè inoritairè ’è

èntrèpriè èxploitantè prèèntè ur on ol G)'an un rapport ’Eènuètè

publiè èn 2""7 ’è0as la


13/42

,roiièsè pro’uctèur on’ialè ’Eor après lEAriuè ’u Su’ èt lè hana lè 6ali

nEèn ’èèurè pa oin lEun ’è pa lè plu pau+rè au on’è)

%è contat ’è la


14/42

%


15/42

tèchniuè ’è in’utriè inièsrè) 'u coup on ’iagnotic tobè coè un

coupèrèt : èxigèr ’è no pa uEil è ’otènt ’Eun co’è inièr attracti cEèt1as 1

’irè pro/itablè aux ultinationalè)

%Eèt aini uEèn #--5 près ’è !5 pa aricain rèorènt lèur co’è inièr) Au

6ali la rèorè ’u co’è inièr èt intèr+ènuè ’ès #--#) %ar la toutè puiantè

Nanuè on’ialè èna=ait ’è èrèr lè F robinèt as ou G as notrè pa) 3t cè ui

’è+rait arri+èr arri+a)

L%Etat malien 'lo'@ardisé

*a brèschè ètant ou+èrtè lè ultinationalè E èngourènt) A+èc ou lèur

bra lèur capitaux) 3llè lès+ènt ’è on’ as la bourè ’è ,oronto J%ana’aK ’è

on’ ’ètinè as lEAriuè) Lotaènt au èctèur inièr)

Au 6ali troi ultinationalè ’ètiènnènt lè onopolè ’è lEor : Anglogol’ Ahanti

;angol’ èt Cagol’)

Sèlon lè rapport ’Eènuètè ’è la


16/42

èlon la


17/42

Aui lè autèur ’è cè rapport ’èplorènt lè anuè ’Eèxpèrièncè ’è

pèronnè chargèè ’è nègocièr cè contrat)

Nrè +ingt an après lè boo ’è lEèxploitation aurièsrè au 6ali lè population

attèn’ènt tou0our ’è bènè/icièr ’è è rètobèè) Loè initrè ’è 6inè

’an lè gou+èrnèènt ,ata * 'r Noubou %iè actuèllèènt initrè ’è

lE3conoiè èt ’è


18/42

L%"''ord de partenariat é'onomi.ue /E0"*ri.ue de l%Ouest est absurde et

'riminel 12345

Les lobbies des 8rands 8roupes européens, notamment *ran>ais, ont été D la

manuvre pour persuader les C@e*s d%Etat d%"O .u%ils avaient tout D 8a8ner

D l%"PEA C%est notamment le 'as de la Compa8nie Iruitière de ;obert Iabre,.ui produit et e)porte l%essentiel des bananes et ananas de C6te d%7voire,


19/42

uatèala Licaragua èt Panaa V ont pourui+i lEI3 au A,, ’Eabor’ èn #--!

pui as lE@6% as partir ’è a crèation èn #--5 ous lEI3 a ètè con’anèè troi oi) *a

raion : cè pa èn ’è+èloppèènt JP3'K ’è+aiènt paèr ’è ’roit ’è ’ouanè

J''K as lEI3 alor uEèllè iportait as ’roit nul lè bananè +ènant ’è pa A%P

JAriuè %ara9?bè èt Paci/iuèK cè ui ètait contrairè au principè ’è non1’icriination ’è lE@6%) Sèlon cè principè i lè pa ’è+èloppè pèu+ènt

accor’èr ’è prèèrèncè coèrcialè non rèciprouè aux P3' il nè pèu+ènt

lè ’icriinèr èlon un critèsrè gèographiuè ai il pèu+ènt lè airè èlon un

critèsrè ’è ni+èau ’è ’è+èloppèènt) 'Eous la iè èn Uu+rè ’u Ztèsè ’è

prèèrèncè gènèralièèZ JSPK bilatèral ’è lEI3 ’èpui #-7# pour lè P3' V ui

bènè/iciènt ’è '' inèrièur ’Eèn+iron !"R èn oènnè aux ’roit noraux ’it’è la Znation la plu a+orièèZ JLP


20/42

’EA@ èt cèux ’EA*) 3n èèt èn #--5 lè PCN oèn par habitant ’è #2-4 [ ’è -

pa ’EA* èxportatèur ’è bananè ètait 2! oi upèrièur as cèlui oèn ’è %otè1

’EC+oirè èt ’u hana J5$" [K èul èxportatèur ’è bananè ’EA@ +èr lEI3) 3t

lEècart a augèntè puiuEil ètait èn 2"#4 4! oi upèrièur J$!2# [ contrè #454

[K) 3n outrè la guèrrè ’è la bananè a ètè èntèrrèè a s lE@6% èn ’ècèbrè 2""- parunè baiè ’è '' as paèr as lEI3 baiè accèntuèè par lè A*3 conclu èntrè lEI3

èt cè pa /in 2"#2 èt ètèn’u as lE3uatèur èn 2"#4 ui ont accèptè èn

contrèpartiè lè ’roit ’è lEI3 ’è continuèr as iportèr an '' lè bananè ’è

pa A%P) Cl èrait ’onc poiblè ’Eobtènir as lE@6% unè ’èrogation pour uè lEI3

lèur rè’onnè ’è prèèrèncè non rèciprouè) 'Eautant uEil ont acè as 4 ’è/i

pèci/iuè : èxploion ’èographiuè ’è/icit alièntairè croiant Jhor cacaoui nEèt pa un pro’uit alièntairè ’è baèK changèènt cliatiuè accèntuè èt

ortè ’èpèn’ancè ’è èxportation ’è pètrolè èt autrè inèrai ’ont lè prix

Eèon’rènt)

6ai lEI3 nè ouhaitè pa rènou+èlèr lè accor’ coèrciaux non rèciprouè

car èllè pouruit ’èpui lè annèè #-." unè tratègiè ’Eaccès acilitè aux

archè ’è pa tièr notaènt ’è P3' tout èn garantiant onappro+iionnèènt èn atièsrè prèièsrè aux prix on’iaux notaènt as

tra+èr lè Zpolitiuè ’Ea0utèènt tructurèlZ ipoèè aux P3' èn’èttè par la

Nanuè 6on’ialè èt lè


21/42

commerce et en couvrant des thmes %ui ne sont pas encore pr&ts à une discussion

multilatérale, telles %ue les rgles sur la concurrence ou l'investissement Z) %ècilia

6altro? con/irè: ZCompte tenu de la dépendance de l()* à l(égard des

ressources importées, l(accs à l(énergie et au! matires premires est déterminant

pour la compétitivité de l()*+ es accords commerciau! peuvent améliorer l(accsde ces produits en -i!ant des rgles en matire de non$discrimination et de transit,

en s(atta%uant au! e!igences de contenu local… et en veillant à ce %ue les

entreprises publi%ues soient en concurrence sur un pied d(égalité avec les autres

entreprises selon les principes du marché Z)

%Eèt ’an cè contèxtè uè la %oiion èuropèènnè 0uti/iè lè AP3 a+èc un

raionnèènt par lEabur’è : puiuè lè accor’ prèèrèntièl ’è *oè nEont pa

èpèchè lè pa A%P ’è Eappau+rir lèur a’initrèr lè rèès’è ’è chè+al ’Eunè

èxpoition ’è plèin ouèt au librè1èchangè a+èc lèur principal partènairè

coèrcial ’èclènchèra nècèairèènt unè rèaction alutairè ui accro9tra

ortèènt lèur copètiti+itè : Za coopération commerciale passée AC.$)*, %ui a

en premier lieu été b/tie sur ces pré"érences commerciales non récipro%ues, n'a pas

produit les résultats espérés+ 0ien %u'elle ait accordé un accs à droits nuls à

prati%uement tous les produits, cela n'a pas emp&ché la marginalisation accrue des

pa1s AC. dans le commerce mondial… C'est pour%uoi une approche plus globale est

re%uise… es Accords de .artenariat *conomi%ue sont un instrument pour réaliser

ces ob#ecti"s… en enlevant progressivement toutes les barrires au! échanges entre

l')* et les groupements de pa1s AC. et en ren"or2ant la coopération dans tous les

domaines relevant des échangesZ#) %Eèt un raionnèènt aui abur’è uè cèlui

conitant pour un èlè+èur ’è poulèt as ou+rir la portè ’u poulaillèr pour uè lè

rènar’ puiènt èprou+èr la capacitè ’è rèitancè ’è poulèt) 3n lEoccurrèncè

lè #$ ZpoulètZ ’EA@ a+aiènt èn 2"#4 un PCN oèn par tètè #77 oi inèrièur as

1 European Commission, Regional integration and Tradehttp://www.europe-cares.org/africa/partnership_next_en.html

21


22/42

cèlui ’u Zrènar’Z I3 J# 547 \ contrè 27 !!5 \K)

Cl aut ’irè uè lè lobbiè ’è gran’ groupè èuropèèn notaènt ran=ai

ont ètè a s la anUu+rè pour pèrua’èr lè %hè ’E3tat ’EA@ uEil a+aiènt tout as

gagnèr as lEAP3) %Eèt notaènt lè ca ’è la %opagniè


23/42

participè lè 7 0an+ièr 2"". as 'a(ar as unè archè ’è protètation contrè lEAP3

après a+oir ècrit ’an *è 6on’è ’u #5 no+èbrè 2""7 : Zes nouveau! accords de

partenariat économi%ue prétendent démanteler les protections tari"aires et

instaurer une par"aite égalité de compétition entre des économies européennes et

a"ricaines totalement as1métri%ues++ Cela revient à livrer totalement les marchésa"ricains au! produits européens subventionnés+ Non seulement l'industrie a"ricaine

n'a pas la capacité et les structures %ui lui permettraient de répondre m&me à une

"orte demande européenne, mais ce nouveau dispositi" de désarmement tari"aire

imposé par le libre$échange entra3nerait immédiatement d'énormes pertes de

recettes douanires pour nos pa1s 4 or les recettes douanires constituent entre 56

7 et 89 7 des budgets des *tats a"ricainsZ) ,èllè nEa pa ètè lEattitu’è ’è onuccèèur 6ac( Sall 'iop /lattè ’Ea+oir ètè èlu par è pair pour coor’onnèr la

nègociation ’è lEAP3 a+èc lEI3)

*è %hè ’E3tat ’EA@ ont con/irè lè #" 0uillèt 2"#4 as Accra lè paraphè ’è lEAP3

règional appoè par lèur nègociatèur èn chè lè !" 0uin as @uaga’ougou èt lè

%onèil ’è initrè ’è Aairè ètrangèsrè ’è lEI3 a autoriè a ignaturè lè #2

’ècèbrè 2"#4 ou rèèr+è ’è a concluion ui ipliuè uè tou lè 3tat

’EA@ lè ignènt) *è Parlèènt èuropèèn a tènu ’è ultiplè ’èbat ur lEa+ancèè

’è lEAP3 on opinion ’oinantè ètant uEil nè +oit pa coènt il pourrait

Eoppoèr a s un AP3 uè la a0oritè ’è %hè ’E3tat aricain ouhaitènt ignèr)

'èbut ai 2"#$ la abiè èt lè Ligèria nEont pa èncorè ignè èt on Prèi’ènt

6uhaa’u Nuhari a ’èclarè as lEaèblèè plènièsrè ’u Parlèènt èuropèèn lè !

è+rièr uEèn lEètat lè Ligèria nè pou+ait ignèr lEAP3 car il ènacèrait par trop

lEin’utrialiation ’è on pa2) 3n ca ’è ignaturè tou lè 3tat ’è lEA@ coè

’è lEI3 ’è+ront lè rati/ièr V car il Eagit ’Eun accor’ ZixtèZ coptè tènu ’è on

+olèt Z’è+èloppèèntZ as cotè ’è cèlui ’è èchangè V ai la rati/ication nè

Eoppoèrait pa as a iè èn Uu+rè Zpro+ioirèZ coè on lè +oit pour lEAP3 I31

2 http://www.nta.ng/2016/02/0/presi!ent-"uhari-assures-eu-of-nigerias-commitment-to-protection-of-human-rights-

calls-for-mutuall#-"eneficial-economic-relations-with-europe

23


24/42

%arioru i èn Uu+rè ’èpui plu ’è 5 an an uè tou lè 3tat lEaiènt rati/iè

as cè 0our)

,outèoi ’è prèion ’è plu èn plu ortè ont èxèrcèè ur lè Ligèria tant

par lè intitution èuropèènnè uè par lè lobbiè ’è aairè ’è lEI3 èt par la

%otè ’EC+oirè èt lè hana) %è ’èux pa craignant ’è ’è+oir paèr as lEI3 lè’roit ’è ’ouanè J''K ’u SP ur lèur èxportation ’è cacao bananè anana èt

conèr+è ’è thon a+aiènt èn èèt conclu a+èc lEI3 /in 2""7 èt ’èbut 2"". ’è

AP3 ’it ZintèriairèZ ui ont pèrènniè lè prèèrèncè non rèciprouè ai

il rè’outènt la ènacè ’è la %oiion èuropèènnè ’è nè plu rèconnaitrè cè

AP3 intèriairè as partir ’u #èr octobrè 2"#$ i lEAP3 règional neèt pa ignè par

lè #$ 3tat ’EA@) 3n ca ’è rèu ’è/initi ’u Ligèria ’è ignèr V il coptè 5#$R’è la population èt 7.!R ’u PCN ’è lEA@ èn 2"#4 V lEAP3 règional èrait

’è/initi+èènt èntèrrè ai la %oiion pourrait accèptèr ’è pèrènnièr lè

’èux AP3 intèriairè cè ui èrait +olèr èn èclat lEintègration règionalè cènèè

ètrè lè principal ob0ècti ’è lEAP3 règional) 3n èèt lè #4 autrè 3tat ’è+raiènt

rètablir ’è '' ur lèur iportation +ènant ’è cè ’èux pa a/in nè pa ètrè

èn+ahi par lè pro’uit èuropèèn uEil auraiènt iportè a s ’roit nul èt lè,ari èxtèrièur coun J,3%K èn +iguèur ’èpui 0an+ièr 2"#5 ’iparaitrait)

Sourcè : "lternatives a8roé'olo8i.ues et solidaires

KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK

24


25/42

-rèves

Cameroun ! un di8nitaire de -oko Haram au) mains de l’armée

'an la nuit ’u #" au ## ai 2"#$ lè orcè arèè caèrounaiè ont lancè

leaaut ur troi cap ’eèntrainèènt ’è la èctè ilaitè No(o Hara ’an la

localitè ’è 6a’aDaa) Sèlon lè portè1parolè ’u gou+èrnèènt caèrounai

: *eopèration eèt ’èroulèè ’an la localitè ’è 6a’aDaa) Lotrè arèè eèt

’èploèè a s 7 (iloèstrè ’è no rontièsrè as leintèrièur ’u tèrritoirè nigèrian)Lou a+on ènè cèttè opèration èt èllè eèt ol’èè par la nèutraliation ’è 5.

tèrroritè ’è No(o ’è Hara) Lou a+on èu as libèrèr unè cinuantainè ’è

pèronnè ’ont ’è èè èt ’è ènant ’è %aèrounai coè ’è

Ligèrian ;+ *earèè caèrounaiè a ègalèènt capturè lè noè Nu(ar aDu

leèir No(o Hara ’è uchè ui a auitot ètè achèinè au %aèroun pour

èxploitation)

25


26/42


27/42

Hérita8e de Nelson andela ! Minnie e)'lue du parta8e

Photo ';

Wèn’rè’i 27 ai 2"#$ lehèritagè ’è leancièn chè ’e3tat u’1aricain paè par la

caè prion a ètè ’è+oilè par a


28/42

Laurent -i8ot sait .ue Ouattara n%a pas 8a8né en 9:2:

Ce te)te a été rédi8é par de Laurent -i8ot, an'ien diplomate *ran>ais devenu

'onsultant indépendantA En 9:2:, il était sous0dire'teur pour l’"*ri.ue de

l’Ouest au uai d’Orsa=A

8ui a gagnè leèlèction prèi’èntièllè ’è 2"#" èn %otè ’eC+oirè @/icièllèènt

ceèt Alaanè @uattara) 3n rèalitè Nonnè uètion)

*aurènt bagbo èlu prèi’ènt èn 2""" pour un an’at ’è cin an rèpouait

’eannèè èn annèè la tènuè ’eun nou+èau crutin prèi’èntièl tant uè lè rèbèllèui occupaiènt la oitiè nor’ ’u pa nea+aiènt pa ’èarè èt uè le3tat i+oirièn

nea+ait pa rètrou+è a ou+èrainètè ur la Tonè %L@ V Tonè cèntrè, nor’ èt ouèt

controlèè par lè rèbèllè pro1@uattara) ;appèlon au paagè V ’èux poi’ ’èux

èurè V uè ceèt pour pèrèttrè as le3tat alièn ’è rècou+rèr a ou+èrainètè

au nor’ uè la


29/42

Pour unè raion uè 0eignorè èn 2"#" *aurènt bagbo aban’onnè cè ’èux

con’ition èt accèptè ’eallèr as leèlèction con+aincu ueil +a gagnèr on’agè

rèaliè par 3uro ;S% a s leappui) @r pour la


30/42

’oicilè ’eHènri onan Nè’iè èn 2"#2 a+ant ’è uittèr è onction : F ?ous ont

beaucoup apprécié son attitude tout à "ait digne d(éloges démocrati%ues aprs le

premier tour où il a accepté de ne pas &tre présent au second tour et d(apporter un

soutien sans "aille à celui %ue les @voiriens ont ensuite désigné, le président Alassane

Ouattara+ ;

In abaa’èur ui èlicitè un can’i’at : acceptant ; ’è nè pa ètrè au ècon’

tour èt ui a outènu : sans "aille ; on ancièn prèièr initrè èt a’+èrairè

Alaanè @uattara 3tonnant X


31/42

'è on cotè lè %onèil contitutionnèl eètant aii ’u ’oièr puiuè la %3C ètait

hor ’èlai annulè ’an la prècipitation lè +otè ’è èpt ’èpartèènt ’è la

Tonè %L@ èt proclaè *aurènt bagbo +ainuèur ’è leèlèction)

'an la oulèè %hoi oung10in lè rèprèèntant ’u ècrètairè gènèral ’è Lation

uniè as Abi’0an cèrti/iè è proprè rèultat èt ’èclarè Alaanè @uattara+ainuèur a+èc ’è chirè ’ièrènt ’è cèux ’è la %3C èt ’u %onèil

contitutionnèl)

L’enjeu du taux de participation

;appèlon uè le@nuci cèrti/iè leèlèction alor uè è rèprèèntant neètaiènt

prèènt uè ’an 72# burèaux ’è +otè ur un total ’è 2" "7! oit !$ R ’è

burèaux ’è +otè) %hoi oung10in a/irè ’an on li+rè Au cur de la crise

ivoirienne JLou+èau 6on’è 3’ition 2"#5K uè è èuipè ont +iè tou lè

procès1+èrbaux) 6ai èllè nè pèu+ènt concrèstèènt garantir leauthènticitè uè

’eunè pètitè partiè ’eèntrè èux)

*è taux ’è participation au ècon’ tour èt annoncè as .# R J.! R au prèièrK

alor uè lè +icè1prèi’ènt ’è la %3C Aa’ou Souahoro èbrè ’u parti

’eAlaanè @uattara a+ait ètiè lè lèn’èain ’u +otè unè participation

a+oiinant lè 7" R tout coè èrar’ *atortuè lè chè ’è la iion ’è

obèr+atèur ’è la


32/42

è+itè a s la %otè ’eC+oirè ’è baculèr ’an la guèrrè ci+ilè) *è ’èux cap ètaiènt

lour’èènt arè èt con+aincu ueil nè pou+aiènt pa pèr’rè leèlèction) 6ai

au oin la counautè intèrnationalè aurait èu la atiaction ’ea+oir tout

tèntè)

Qè nè ai pa ui a rèèllèènt rèportè leèlèction ’è 2"#" ai unè choè èt cèrtainè lè rèultat cèrti/iè par lè Lation uniè nè ont pa lè bon)

Sourcè : le 8ri08ri international

32


33/42

;é*u8ié, 'a'ao, démo'ratie et


34/42

*a conèrèncè a+ait pour thèsè F *è gout aèr ’u cacao lè gout aèr ’è la

’èocratiè G èt ètait anièè par lè 0ournalitè1ècri+ain


35/42


36/42

lèur lèa’èr) 3t lèur +olontè collècti+è ’è ortir ’è cèttè %our nEèt uè plu

lègitiè èt 0uti/ièè) 'ètinèè as airè rèculèr lEipunitè la 0uticè intèrnationalè

’è+rait aruèr un iènè progrès pour lEhuanitè car aucunè paix ’urablè èt

crè’iblè nè pèut rèpoèr ur lEin0uticè èt lEipunitè) 6ai pour uè cèttè

initiati+è louablè ’an lauèllè chauè ètrè huain èxpoè au pèril ’è la guèrrèon’è tant ’Eèpoir nEait pa un gout aèr nè oit pa unè phoniè inachè+èè

la Quticè intèrnationalè ’è+ra Eipoèr as tou èt pour tou)

Pour conclurè 6) An’rè Prochaon a racontè on chèinèènt pèronnèl ’è


37/42


38/42

Qèan1Natitè Nèllè èt nè èn #747 as orèè JSènègalK) Cl èt +èn’u coè ècla+è

as lEagè ’è 2 an as Saint 'oinguè Jactuèl Ha9?tiK) Cl èt pèrruuièr èt tra+aillè ’ur

pour rachètèr a libèrtè a s #7 an) Nèllè ait partiè ’è la nou+èllè gènèration

’Ehoè librè ’è coulèur) Cl èt lè prototpè ’u Loir ui acinè lè Nlanc lè

irritè lè inuièstè èt èt as al la thèoriè uprèatitè blanchè) Cl a9trièparaitèènt lè langagè politiuè) Cl èt bèau èlègant chariatiuè èt

con+aincant)

Nèllè Eèngagè aux cotè ’è inurgè pour lEin’èpèn’ancè ’è lEAèriuè au

gra’è ’Eo/icièr) Cl lè urnoènt 6A;S coè lè 'ièu ’è la guèrrè) Pèn’ant la

rè+olution èn 0uin #7-! alor capitainè ’Einantèriè il cobat lè colon blanc

a+èc $ blèurè) Cl èt èlu as lEunaniitè lè 24 èptèbrè pour rèprèèntèr Saint 'oinguè èn


39/42

ucèptiblè ’è lè è’èrèr pour lèur èancipation) Soit lè prèiè ’u

rètablièènt ’è lEècla+agè) Nèllè èt èxilè par Nonapartè a+èc Placi’è

*ou+èrturè lè /il ’è ,ouaint *ou+èrturè as Nèllè1Clè1èn1èr ous il èurt lè $

aout #."5) *Eècla+agè èt rètabli èn #."2)

Le dis'ours de -elle=, un plaido=er pour un -lan' plus @umain

F %Eèt ’onc ici as Pari uè 0è Ea’rèè as +ou) Pari cèttè +illè ui a +u tant ’è

changèènt Pari ui a tant ouèrt èt ui a tant plèurè ai ui pèut rèpirèr

’èorai) 3t i 0è pèux Eèxprièr èn cè lièu cEèt bièn gracè as +ou ’èputè

pariièn hoè ’Ehonnèur ènant ’è Pari ui a+èT tant criè pour +otrè

libèrtè +ou ui a+èT agi a+èc couragè honnèur èt paion +ou ui a+èT pèut1

ètrè hèitè ai ui a+èT èn/in pu a+ourèr +otrè +ictoirè)

6ai ’an +otrè honorablè cauè èt i 0è pui è lè pèrèttrè ur cèttè longuè

routè ui èsnè as la libèrtè +ou +ou ètè arrètè as i1chèin) Wou a+èT oi

uèluè choè) Wou a+èT oubliè cè uEèt un Hoè) In Hoè èt un ètrè ui a

un +iagè capablè ’è coprèn’rè cè ui lEèntourè ’è a+oir ’Eapprèn’rè) In

Hoè èt pour+u ’è èntiènt ort ’è tèn’rèè ’Eaour) 3t règar’èT cèux as

ui +ou ’onnèT lè no ’è F Lèsgrè G F ’Eècla+è G) LEont1il pa ’è +iagè

LEont1il pa la capacitè ’è coprèn’rè 'è a+oir 'Eapprèn’rè ;ègar’èT1

nou nè oè1nou pa pour+u ’è èntiènt 'è tèn’rèè ;ègar’èT1oi

nè ui10è ’onc pa capablè ’Eaièr Lè ui10è pa capablè ’è Ein+ètir ’an

unè cauè a+èc paion èt ’è è battrè pour èllè 3t ’an +otrè èprit +ou a+èT

uè chauè Hoè èt librè uè cèttè libèrtè nEèt pa ’onnèè ai acuiè èt cè

’ès la naiancè uè cè nEèt pa un ’roit ai un ’è+oir uè ’è lEètrè èt ’è lè

rètèr)

;ègar’èT) %Eèt las ’è+ant +ou) Wou règar’èT ai nè +oèT pa èt pourtant cEèt

las ici tou0our) *a ourancè) %Eèt cè uè +ou nièT lèur airè ubir as èux as nou

lè Lèsgrè cEèt cè ui +ou èloignè ’è la agèè èt ui +ou approchè ’è la

barbariè cEèt cè ui nou ’ètruit èt nou hantè ui +ou ait rèculèr èt ui nou

39


40/42

ait a+ancèr a+ancèr +èr la ort) %hauè pa uè +ou nou aitè airè a+èc cè

lour’ ar’èau ur no èpaulè chauè coup ’è bèchè ’an +o chap ou cè

èurtrièr olèil chauè coup ’è ouèt ur lè ’o èt unè proon’è èntaillè ’an

notrè +iè èt unè oulèè ’è plu ’an notrè courè +èr la ort)

6ai ui èt aiblè Lou A+on1nou bèoin uè uèluEun ’Eautrè rècoltènotrè nourriturè A+on1nou bèoin ’Eunè arèè a/in ’Eèntrètènir no aion

no ènant Si nou parlion ’è aiblèè nou ’è+rion parlèr ’è +ou ui a+èT

tant bèoin ’è nou) Wou èurtrièr ui +ou èlè+èT au rang ’Eaniaux èn

’ètruiant lè èbrè ’è +otrè proprè èpèscè X

6ai au0our’Ehui règar’èT nou oè as ’èux pa ’è la libèrtè pour tou X

8uèllè ’ièrèncè Eil èt noir i lEun èt bèigè èt lEautrè èt roè 8uèllè

’ièrèncè i cèlui1ci +iènt ’è lEautrè cotè ’Eunè èr ou ’Eun ocèan Pou+èT1+ou

+ou +antèr ’Eètrè i 0utè coè +ou lè prètèn’èT Cl a ’è aillè ’an +otrè

tèsè) Pouruoi nè oè1nou pa coni’èrè ègaux Lou oè tou

nè ’Eunè èsrè èt ’Eun pèsrè X Lou a+on tou gran’i ici ur cèttè planèstè X Lou

a+on tou 0ouè appri as archèr X Lou a+on tou ouèrt èt aièB

Alor pouruoi nou trou+èT1+ou i ’ièrènt 'ètruièT1+ou tou lè arbrè

rougè car lèur èuillè nè ont point +èrtè au printèp 3n ont1il oin

utilè 3t i la naturè i 'ièu lè a crèè nou a crèè cEèt bièn car nou a+on

tou un rolè as 0ouèr) Pa cèlui uè +ou nou a+èT ipoè ai un rolè èn tant

uEhoè librè) Lou pourrion airè ’è gran’è choè) ,ou X Lou èrion

unè ociètè uniè èt i ortè uEaucun ri+al nEaccèptèrait ’è nou ’è/ièr nou

èrion hèurèux ’an un on’è 0utè)

'an notrè on’è 0utè èt puiant) 3t nou èn èrion /ièrB Cl a tant

’Ein0uticè ’an cè on’è rèparèT cèllè1ci X 3nuitè nou pourron ’irè uè

nou a+on ait un pa +èr unè ociètè èillèurè ènèblè) %èrtè il nEèn èra

pa ’è plu iplè ai rètènèT cèci Y chauè oi uè +ou achètèT un ècla+è

+ou ’èhonorèT +otrè racè car cè Lèsgrè uè +ou acuèrèT èt un Hoè tout

40


41/42

coè +ou) In Hoè ui a ouèrt èt cèrtainèènt plu uè +ou èt ui èt

capablè ’è èntiènt car cè ont ’è larè ui coulènt loruè cèttè èè

cèttè F Lègrèè G èt obligèè ’è cè’èr on ènant)

%è ont ’è larè ui coulènt loruè cèt hoè las1ba ourè ’è on ’ur

labèur) %è ont ’è larè ui coulènt lè long ’è 0ouè ’è cèt ènant arrachè ’èa èsrè X SèchèT cè larè arrètèr cè aacrè puiuè cè ont ’è Hoè

ui plèurènt cè ont è larè èt cè ont aui lè +otrè uè +ou aitè coulèr X

ArrètèT X ;è’è+ènèT huain èt libèrèT1lè cèttè libèrtè èt as +ou èt as èux)

%èttè libèrtè èt notrè èt ’èorai nou èron tou librè car nou a+on uè

cEèt 0utè èt cè pour tou0our X G

Sour'e ! *èblog’ugriot

41


42/42

Le Journal de l’Afrique n°21, ai 9:2

"UN AUTRE MONDE EST POSS!LE

ET NOUS LE DEMONTRONS DANS LE JOURNAL DE L’AR#UE"

+ire'teur de publi'ation! i'@el Collon

;éda'teur en '@e* ! Olivier "temsin8 Ndenkop

[email protected] ! Carlos Sielenou

Ont 'ontribué D 'e numéro!

"le) "n*runs, Elodie +es'amps, Olivier Ndenkop, Oumar -abi, Laurent -i8ot, S@alle=, S=lvie -o'.uet N%8uessan

Corre'teurs! -enoit -our'e=, Sara@ -rasseur, SouGiane soultani

7n*o8rap@ie ! -"IAI

Ainvesti8a'tionAnet

& Ami'@el'ollonAin*o

Taoundé0-ru)elles, mai 9:2

1111'iuion gratuitè1111

CLW3S,CE A%,C@L
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]

Documents

Journal de l'Afrique 22. Juin 2016