DISSERTATIO THIOLOGICA IBAV6VRAI13 DE ...' DISSERTATIO THIOLOGICA IBAV6VRAI13 DE ABSOLVTIONEMORTVORVM EXCOMMVNICATORVM SEV TYMPANICORVM IN ECCLESIAGRAECA VENERANDI ORDINÍS THEOLOGICIINDVLTV

. ' DISSERTATIO THIOLOGICA IBAV6VRAI13

DE

ABSOLVTIONE MORTVORVM

EXCOMMVNICATORVM

SEV

TYMPANICORVM

IN ECCLESIA GRAECA

VENERANDI ORDINÍS THEOLOGICI INDVLTV

FRAES1DE ,

ICX ANÖREA SCHMIDIO

ABBAT E MARIAEVALLENSI

SS. TH. D. EIVSQ. ET ANTIQ&. SS. PP.

ORDINIS SVI SENIORE

H. T. DECANO ET PROMOTORE

PRO LICENTIA

SVMMOS IN THEOLOGIÄ HONORES

RITE CAPESSENDI

IN lf*LEO MAIOKI

IPSIS CA LEND. FEBRVARII

BORIS ANTE ET POMERIBI ANIj;

tVBLlCO EXAMINI EXP ОNET s

IO. MICHAEL HEIJNECCI_VS

REGIVS DIOECESEOS SALANAE IN DVCATV MAGDE-

BVRG1CO INSPECTOR ADI. PASTOR AD DîV. VLRICI ET

GYMNASn HALENSIS SCHOLARCHA.

HELMSTADII MDCСIX.

TTPIS GEOIGII WOLFGANGI HAMMII ACAD, TYJPOGR,

POTENTISSIMl

REGIS PRVSSIAE

ILLVSTRl

' о 7 ; jTQpe --.

EXCELLENTISSIMO

-. - PER

DVCATVM MAGDEBVRGICVM

REG IM INI

EIVSQVE.

PERILLFSTRIBPS ЕГ EXCELLER*

p y T Tl SSMiI S

_íRAE SI DI

E X

CÖNSí LIAR II S

DOM1N1S MEIS Ж P^TROJVIS

HVMILLIME PENERAND1S

TA X '. CI VI

С I V I TAT IS

HALEN SIS

CONSrillSSlMlS olMVLiSSIMIS

PRrDENllSSIJîlS

CON SVLIBV S

. et ,/ - ..

SENA TOR I В VS

IDOAiîmS tJXCEIS ET PJTRONIS

ГЕКГЕТГО COLENDIS

-? - .

ET

ET DENIQÊ

COLLEGII ECCLESIASTICI

AD AEDEM

DIVI VLRICI

NOEiLissiMis er ^MPLISSIMÍS

PROVISORIBVS

'. ' Z \ E T . 7

К О G TO VI R I S

PjíTRONIS aMEIS ET EfERGETIS

ЖЬУКШГМ HONQRAmiS

. у у * - " . " - - -

X * DEVM

DEVM PROPITIVM

FFLICES

CÓNSILIORVM ET RERVM SVCCESSVS

VALETVDINEM PROSPERAM

VBIQVE FELICITATEM EXOPTATISSIMAM

APPRECOR ; -

ET

DISSERTATIONEN* HANC

^ GRATIAE - :

FAVORIS

LIBERALITATIS

EORVM

РЕR РЕ ТVVM //М О N I M Е N ТVM

EX VOTO

} IVRE MERITOQ^VE C' *, *

HVMILL1ME, OBSEQVIOSE,PEKÀMANTER

Z>. D. A

IO.MICHAEL HEINECCIVS,

i n. l

Ifciplina ecclefiaftica feveriore ecclefia primitiva

inter uncos ¿V equuleos ftetit; eins abuiù in pace

tutiiïïma , & media rerum omnium affluenria

pene periit. Excommunicato enim, qua initio

prom'gatiffimipeccatores fei iebantur, caeteri in officio conti-

nebantur , atque adeo chriftianifmi integritati coniiilebatur,

labente fenfim tempore evehendae ad fummum pontificurrb

tyrannidi, impotentiffimaeque cleri licentiae ftabiliendae infer-

viit, peffimo exemplo, & merito deteftando. Fulmen,qucd

peccatores olim terruerat, poftea in principes pios & integras

respublicas , imo ne quid ineptiarum deeftet, etiam in aves»

feras & infedta vibratum eft, dirisque devotiomnes, qui iuris

fui adveríus clerum eíTent fervantiores. Sententia qua olim

communion e ecclefiae devota capita exciderant , poftea in

tantam abiit tyrannidem,utpoene ex humani generis confor-

tiotollerentur&beftiarum, immo daemonum numero adfcri-

berentur,fi quibus cleri invidia banc notam inuffifiet. Horri-

dum fane di£iu eft, excommunicatos omni iurisdiûionis ufu

& acribus forenfibus,in tantum privatos,ut necaliis pracefle,

nec advocatorum aut procuratorum muneribus fungi , nec

ullum eoritraiftum civilem inirepoflènt. (a) Inufitatacrude-

A litas

( a) Vid. Vine. Filliucii S>«*eß. Moral. Tats. I fraft. 7. fag. 2/9. ahestjue

canottiflat. Ut be Greg. Sayn Off. Iheti.Tem. II. Uy. 2. de tffcüiltu

txtemmun. maierit. caf. fr/fffr

г DE ABSOLVTÏONE MORTVORVM

litas eft, eiusmodi homines ubi obierint, infepultos proiici, &

feris beftiis avibusque in praedam dari confueviíflê, quafi & in

corpora (aeviendum eflet clericis , qui iam in animas domi

nium plus quam tyrannicum affe&averant. ( b) Tanta fcilicet

erat , eunte in praeceps puriore doftrina , cleri prœfumtio»

Cui ftabiliendae varia fingenda erant commenta de purgato

rio, de excommunicatorum cadaverum inquie , deque variis

eorum tormentis, quae faepe&iis clerus minabatur, qui poe-

nitentes quidem difceflerint, nèc tamea folennem abfolutionis

formulam morte praeventi audiviflent. Sic demum faftum

eft, utplebs fuperffitione oppreffa & bis laqueis irretita, cle-

ricos tanquam coeli infernique arbitros» imo tanquam deos

&fummos humani generis dominos,fuípiceret, aс tantumnon

pofito genu adoraret » ne forte terribiJia eorum in fe provo-

earet fulmina. Ea opinio etiam Grasciam pervaiît, & hodie-

лит occupat. Eo magis enim graeculi , ad fuperftitionerm

fatis proclives ,- cleri fulmina timent , quo certius fibi perfua-

dent, eos, quos mors in ifta conditione opprefferit , tamdiu

excruciari, & corporis inñar tympani turgentisfoedo afpeûu

infamiam apud pofteros ferre, donec abloiutione folenni ec-

elefiae reftituerentur. Egregie fibi hoc commento placent

graeculi, illudque miraculis fimile iaftant , tanta praefum»

«ione, utindepro ecclefia fua argumenta ducere ibleant. (c)

Liceat

{}) Atta Cornil. К TrícdptK Ao. haliti cdn. ¡. fijf 7. Innocent. Ht.

lib. tf. efifi. Jiy. Eimdenr atta fag. ¡4. Roger. Hövedcn. fag. -j6q.

773. got. Ш. Ofderk. Vttal. /. ц. fag. ço$. Carol, dû Frcsne Part. 2.

Cíojf. Lat. fag. tz. (e) Hinc enim hoc miraculum opponebanf

Turcorum monarchae Mahometi > quem etiam ifto audito dicunt ob-

fiupuifie > rcligionemque chriftianorum $ctv¡Aao- ¿at ¡t, аЛИ-Э» -veram

f$ admiranda» ejfè, confeflùm. Crus. Turc. Graec. L и p* 28. Dtxit

cnim tn feuir ctMt&ot S <ïïktf rat %etçntvot heu SklStti. Profetto

religio tbrifiiana extra coHtrrverfidm нега efi. Idem L 2. pag. 137.

ünde ipfc exclamât Malaxa » tw (**^лш á*vy¡»T»* rSSt*: %

tXCOMMVKlCATORVM.

Liceat igitur nobis inftitutum hoc graecanicum , nempe de

ABSQLVTIONE MORTVORVM EX С О MMVN I С ATO R V M *

quod pleniore traftatione dignum iudicavimus, paullo ube-

rius proponere » & tum exemplis ûabilire, tum quid de eo ha

bendum fit 3 ad fcripturae facrae & theologian fundaments

examinare. ; -"Л

.. .. §, L

ABfolutionem antem mortuorum excommunicatorami

five-tympanicorum, dum proponere conftitui, pauca

de ¡pía re«runt praemonenda. In ea nimirum fen-

Tentia funtgraeculi,eos,qui excommunicati ad plutes abeunt,

fcrefolubiles effe, corporaque eorum in modum tympani tur-

gentia & afpe&u horrida non antea in cinerem diffipariTquatn

íblennis abfolurio interceflerit , qua obtenta uno momento

refiliant, & in cineres pro commuai generis humani fortere-

digantur. Miras hic & ftupendus excommunicationis grae-

canicae effe&us nunc in modum defcribitur a Gregorio

melisseno, (л) patriarcha Conftantinopolicano ; 'Ъл

yàç eta-AtJç ccфо&гг/лcp imurmira Ъ*%аулх(&> ncjTVftimiiaç cg^/et/,

»ç vtn èiSovsv , цд) wyxpzívi та AçTrtsçiuç Ъшкщщ*

Si quis ßmflicitar excommunicationem epifropi paffiи faerit , tywpani

ficиs aptpare^ cен ttianwnm videtmu & abfolutiont antißitи ¿iffolvitHr.

A 2 Gemi-

û TW аыъ ы<гчгАлу\р1ле ¿, o>tKcaSf»TÎe( 5&v/** ptya, ¿¡ fcutlit

\клц» ту e"f« **ftr¡l. Ecce tunc indent mtract:mm a Deo, ecce m¡-

Jèricordiam di-vinam & propenfum erga hum/tnnm genm amerem:

miracutum ine¡nam ingens öf flupendum ea hora dtntmtut fullum.

Nec contra infideles 'modo fed öc contra ponttficios hoc cо* argu

mento orl» terril eft «WV7«f ¿4nt. Legers, qui relaüs huius excom

muntcationis phacnomextts : <¡no, inquit, mtraculé, taaquam ¿ttitIL»

eceteßa oraeca ¡atinae fe praeferre confúentt. yid. Hatting, feu 12*

H. E.ßcl. t. pag. tjg. Tom. III.

\л) I» ¿pol. pro Condi, fièrent, pag. 432. Tom. X7JI. Concil, Conf. cadcat

cmsdetn verba in Tom. I, Grace, trth*d. pag. 432,

[

4 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

Gemina his funt quae reperiuntur in hiftoria política Turco-

Graeciae a CRVSio (4) edita: : Msra тагаftw», ui цшта,

s(ictt&amtr¡Kiin цд) ntg) tÓ à(Ç>oç/<rpS : on, 0* at ¿t a'çfcti-

çêiçttg) »»» fyyçtami cttyog/cuan &\йуац: on nç аЬмцщ,

% tïJâ'ot?, й 'Ц&Уьгтац h rr¡ yf'.àlôt (¿évtt то crupa eivJS oiitd-

Au7ov да <тшо» il уу : да* фои»о»jоц » Óti тic та'(р@- афо^гцет

àteuyBr, ùç numva -,ftcù fthauç, àm ßahcvjeg ùSet ôx tuv ßt\a>»,

¿Ss dújac Tsif T£¿g6tf. Kof on, înar cit;/^ ovyxvçtauen èl ivfciç

да" (Й1«Лч'я«5 óe¡: Кьетец «n'Atv, да* кон; yiwaf. Inter alia

quae interrogan** difcebat. etiam de anathematefeu excommunicationt

audivit -, videlicet , quicunque a pontificibus & facerdotibus ehrifiants

iufta de caufa ob peccatum ant fcebu e facro coetu expellatur : hunc

talent bumatum non dijfoh'i in terrant : fid mauere, corpus ejus indijji-

lutunt & integrum in terra : conflticiquc fepalero talis apeno 1 cadaver

inflar tympani inflatum & nigrum ^ nulla membro amiffo , ne ipfi qui'

dom capillo. Rurfmß veniam preeibus & invocatitne numinis divini

ti impetrent-, dijfolutionem cadaveris in einerem fieri. I is dem fere

verbis diale&o vulgari res defcribitur in hiftoriaTurco-Graeciae

ecclefiaftica ab emanvele malaxo (b) compilata:

Места Se ¡4 cha т» «яш ; on та» эд^кхш» ht àfZttftiç , да

kç«ç, оcпа лфо£/£ы voftifttoç itç тР&трм , ояь toi crtyahxv'.

да S"e» (mÇv» {àvmç т#с, let ètoeSUt да »â Aarçevji» «ç екте

то ií¡ctÍ7tfiO»t отгй афо&c&пви» '. v yñi Si» Aú« те koçhH екиш rtf

лфо(/(Г(Л»и'. а'/ич fiím» ¿mi -т/лчл1а ; да ât тпруаь» да %í-

Tuo» xÓvot » *v1* *Vhfl * 7ÎS "пЛг'шc: ficto» çéx.otja) áxí-

mptA яаЭшc та Ufaфа», Éçaijrim Se àvjtsç tat ¿v»wjo4 tei ту-

£ttftjd&t,: яа'Л» »à ЗДбАздгяк та KoppícL àvjù» , w âmHçifaoni f

да ¿ira», ón Svtt<tra¡, Inter caetera , quae ei (Sultano) indi-

'tarunt (Trapezuntini chriftiani) etiam hoc dixermt , quoscunque

- à ' thrißiani

к j > . . . ( ( ) Cruf. lib. 1, Turco - Grлеc, f*g. 27. ». .

( t ) *fud Marttn Cruf lib, f. f«g. Jg.

EXCOMMVNICATORVM. J

chrifliani pontífices &factrdotes legitime ob peccatum aliquod admijfum

facro сseth eiiciant , пес occupent eos , dum in vivis fint } emendare ,

ut expientиг ab ilk lapfu , propter quem eieeli fuerunt : eorum cadavera,

ita in exilio Jpirituali mortuorum non diflblvi a terra : fed remanere

tympanorum inflar inflata : пес -, fi mille etiam tranfierint anni-, omnim

л terra confumi:fed reflare integra ficuti humata fuerint. Jnterrogavit

amplius (Sultanus) пит iidem pojfunt , data abfolutione , rurfus dijfo-

lubil/afacere ea corpora? reß>onderunt Uli, ( chriftiani Trapezuntini )

foffci Paulo prolixius , variatis etiam nonnihil circumftantiis

miraculum hoc deícribit iacobvs goar, (л) qui cum

diu admodum inter graecos verfatus fit , ritus utique eorum

fatis peripeftos videtur habuifle. Ita vero Ule : graeciji quae

pofl mortem in terram non foluta corpora reperiant , haec vel fanilorum

reliquias , vel perditorum hominum & excommunicatorum horrenda

cadavera opinantur. Reliquias quidem fieras , fifuavem exhalent

оdorem i aliqua decoris luce profulgeant-, пес quicquam horroris prae-

monflrent : abominandafegregatorum cadavera^ fi ut ipfi aiunt tv¡a-

vdwiKci ad tympani morem turgentia , nigra ,. deformia appareant. JVec

indict is falluntur. Longa enim apui eos соmретtum eft experiential

excommunicati cuiuslibet corpus pofl mortem non putrefiere , pluresque

reperi de auditи & vifu tefles, cadañera huiusmodi incorrupta in ter-

ramfuam abfolutione accepta , flub omnium oculU mox ut ligone a pon

tífice percujft fuerant , redaSla fuiffe -, adfirmantes. Audiamus etiam

LEONEM ALLATiVM, (b ) ipfum quidem graecum,

fed patriae religionis deièrtorem, qui de tympanicis ita narrat:

flultißma ifla de excommunicatorum cadaveribm indijfplutis opinatio

apud eam nationem adeo invaluit, ut iam nemofit^fi uspiam tale quid

comperiatur-, quidübitet, cadaver illud ejfe excommunicati \quod extra-

hunt -, er variis deprecationibus ac dicendi formulis abfUvunt , quibus

exfilutis ajfeveranter dicunt, cadaver fitbito in cintres converti. Alio

loco (с) patrium ritum defcribens:./>/ffr^«e, inquit,^ excom-

A 5 munica-

(a) lac. Goar not. ad Euehol. Crлес. fag. 6S S- (M Ef'ß- Pauli

Zachiam de graceor. c¡uorund. ofin.itiamb. fag. Ift. (с) Dt confinfi

utrhuqUe etclef. in dtürtna de fttrgat. "n. f. fag. ¡f,' -,


municatorum cadaveribut graeci recentiores comminifcuntur. - - Inter

ea praeciputtm tft , excommunicatorum cadaverл non abire in pulve

ren*, пeque dijfolvi , fed inflar tympani intumefcere, &fie iuflata Un

gaт per temput durare-, denec ab cо, qui excommunicatione feriit, vet

ab alio, cuifimilia peragendifacultas eft, a vinculo excommunieationit

disoluta, compagines etiam nervorum dijfolutae fuerint , ficque in ci

пeres convertantur. Brevius quidem , iisdem tamen circumftan-

tiis hunc miraculofum excommunicationis graecae eгГесЪпг.

defcribit CAR.OLVS dV FRESNE, (л) qui in gloflario

mediae& infimae graecitatis his verbis utitur: тк/хтлг/то dicun-

tttr graecii recentioribut , qui in excommunicatione mortem obierunt,

ty quorum cadavera poft obitum ad tjmpani morem -turgtntia defor-

mia apparent caque incorrupta, &quae tum refihuntur poftquam ex-

communications & interdiili a ficerdote data eft abfidutie. Idem in

gloflario quoque latino (b) rei huius fequentem in modurru

meminic : apud graecos conftans & indubitata ea adhuc perfiverat

opinio : excommunicatorum corpora poft mortem non putrefcere. linde

cum id & viremm vitae faniHtate illuftrium cadaverihm non rar*

aeque eveniat , hanc potijjtmum adhibent cenfitram , utfi illa quiâet»

ftsavt aliquid redoíeant , am quapiam decoris luce praefulgeant , prt

reliquiis oolant ; fin vero nigra & deformia appareant , aut foetorem

emittant, deniquefi ,niMr*rt*.¿fint,i. e. ad tjmpani morcm iurgentiat

excommunicatorum illa indubie opinantur. Denique non aKter

remretulit an ton legervs, cuius exepiftola fragmen-

tum hoc nobis fervavit hottingervs: (c) Hoc viri

graves inter graces affirmant , in ecclefia graeca excommunicatorum

¡cadávera lurida, túmida & ¡M¿»mU St<tk\ür, donee anathematis vin

culo fublicis tcclefiat precibut filvantur. Omitto alia aliorurrb

auâorum teftimonia tam fibi tnvkem plerumque fimilia, ut

alter fere alterum ex fcripfifle videatur.

§.IL

(i*) Clejfar. med. Ç$ imfim. jraetit. par. l6zt.

{ í ) Gleffar. med. & infm. Utinit. fsrt. 2. p*t. 11,

{\t) Hiß. ecclcfifecul. U.fiü.Uf'g. M Ttm.JJO, ',w4a

EXCOMMVNICATORVM, Jt

§. II.

Quamvis igitur omnium, quos haftenus retuli, fuffragio

rei prodigioíae phaenomena in eo confiftant

(1) quod excommunicatorum corpora putrefcere & m

cinerem redigi non foleant.

(2) quod eadem tympani ad inftar turgeant, foedoque ad-

fpeftu reatum in vita ante afta çontra&um oftendant.

(5) quodabfolutionem certis formulis adepta, &, ut Goarus

merainit, ligone percuffa,in terram <Sc pulverem refiliant.

non defunt tamen, qui «Sc alias circumftantias fatis portentelas

ex" fententia graecorum adiiciunt: fie enim chuist oiüo-

R.VS ANGELVS, (<*) ut & magis- miraculofà videretur.

haec gentis fuae excomrnunicatio, addit, corpus excommuni-

catum cffoflo túmulo apparere oHw ка.1 /*ía<w* , ко.) <rù; 3-f/£! , 7«V

SI ofv^m «tv7i MvKat integrum tjr nigrum cum capUlis, ungues vero.

albos, illudqueereElumfiareçyi&ypww i| ¿vlv, ¿s liÍAen çtftov, ereBum

firmiter , folidi Ad medum ligni. Si vero aliquis ventrem ipfius

percutiat, fonum edere ¿t тьцтлт, ficuti tympanum, mit &

-крглгшш vocentur* Alii rem in irnmenfum augent, & non

folum turgentis foedique cadaveris, fed & daemoniacorum

lufuum faciunt mentionem , quos apud eiusmodi hominum

diris devotorum iepulcra crebro obfervari graeculi magna

aflfeveratione contendunt. Obfcure quidem hanc rem tangere

videtur ille incertus nomocanonis avctor ab

AiLATift (У) allegatus, ¿V, cuius locum iam fupra allega-

vimus, EMANVEL MALAXvs, (c) fiquidem excommu

nicatorum quoque animas poft mortem tormentis exquifitiflï-

mis a diabolo excruciari , abfolutione vero inde liberari adfe-

runt. Verum cum hanc diaboli poteftatem in folam animam

concedere videantur, malumus üb quidem cum natale

ALE.

(a ) Enchirid. deßatu hodierno ecclef. graec. caf. 25. f. fZl. (i) ¿4U/ttí

de confin/u eccL rttritvque in deßrtn* de furgat. f. 39. (c) Maùx.

lac, at, f*g* lTfi, ... , ."" "-Г .1. . . . '

Ъ DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

alexandro (<») ad graecas de loco mortuorum inter

medio fabellas Teferre. Ad rem Jpfam quod attinet, excom-

municatorum corpora a daemonibus intrari 6c hominibus

terriculamento eife, multaqueperpetrare nefanda, «xiftimant;

undc talia ipeâxa vel Burcolaccas , vel Brucolaccas , vel Buthro-

Uceas, vel Bulcelaccas i. e. foedos & deteftabiles (b) vocare

folent. Audiamus de íis leo ne m a l l a t i v m. (c)

Burcolacca,alii ButhroUccam votant, in gentи humanum nihil excogi-

taripoteß immanius, aut fernïcïofius ... Eft forro peßtmi hominis &

facinorofi, faepeque efiam ab epifcopofuo exeommunteati cadaver-, quod

non ut reliqua demortuorum corpora defojfa diffolvitur atque in pulve

ret» abit, fed quafi ex firmiffima pelle conftaret, per omnes fui partes

intumefeit atque diftenditur, ut vix fletli aliqua fui parte poßit; fed

cutis tanquant tympanum extenfa , eundem ac tympanum , fi pulfatur,

fonum edit-, quare & тьртеинл!®- dicitur. Corpus fie deformatum

daemon ingreditur, & miferis mortalilms infortunium pareat. Saepe

tnimfub eo cadavere e fepulchro egreffus , & per urbem & alia loca

habitata circunriens , & notlu potißmum , ad quam fibi libuerit aedem

confertur , pulfatisque foribus^ alïquem ex accolis aedis voce finora

compellat. Sirejponderit,aclamiameftde cor altero enim die mortem

obit. Si non rejponderit , falvus eft. Hinc in ea infula cives omnes,

fi notlu ab aliquo eompellantur , nunquam prima vice rejpondent: nam

fifecundo compellatшfuerit , iam qui quaerit Burcolacca non eft, fed

alius. Eamquepeftem adeo exitiofam mortalibus ejfe dicunt , ut interdits

etiam &meridle iffo , non intra aedes tantum , fidin agris&viis mcdiis,

e¡r fep'tbus vinearuni praetertuntes aggrediatur & aftteiïu filo & vif»

conficiat , non verbis tantum & contaElu tnecet. Homines ipfi, qui

viderunt i fi allocjuantur , jpettrum dijparet; qui locum eft, mori-

Pur. Quare cives cum vident homines nulla grajfante infirmitate, in

tant*

Natal. Alts. hift. ecclef.fia. 4. differt, 4$.pag. f9ç. Tom. IK

(i ) Ou Fresar glojf. grdec. pag. 217. -votem efjicbam putant л (Зв^кф*

-vel #îfttci limut, aqua putrefient & Aa*K@- foffa,ita ut /3*fJW-

Лее'хв* dieг fнегint afeedttate.

{* ) Leo aiiat. eptjt, de graecer. opinât. §. ¡2, pagf 14t*

EXCOMMVNICATOKVM.

tantл copia emort\Jujpicatt quod efl, fepulcra, in quibus rteens defuntlus

fepultus efl , aperiunt , aliquando flatim , alienando etiam tardius г

cadaver nondum corrupturn conflatumque comperiunt : quod efepulcro

txtratlum , precibusque effufis a facerdotibus , in mgum ardentem

coniiciunt ; & nondum completa fupplicatione , cadavcris iuntlurae

fenfim dijfolvuntur, & rcliqua exufla in cineres convertuntur. Alii

daemontm ejfe, qui figuram demortui hominis induerit , opinantur^

fub eaque homines , quos ipfe vult , conficere. Haec LEO A L L A-

Tivs, qui & plura ex nomocanone quodam allcgato addit

iriei ávd-fávv dwtS&uin , e*v Ц;«$и *'x¿fa»®- 7ov èirtiov hi-yvv ßvhiii-

Aítxstf, quibus adiicerelicebitnomocanonem a cotelerio (л)

editum ubi ita cautum eft: *«/ i&r Aupvuh ut ti м\\ляа

l¿¡¡ [Av»nwwíra. Si daemonicum quid acciderit cadaveric hominis non

celebretur commemoratio. Refpici enim his verbis ad hos ipfos

luius diabólicos , animadvertit etiam cotelerivs, qui

innotis (¿) üib\üngitintelligodetympanicis&bucolaccis. Multo

plures de eiusmodi fpeótris circumftantias addit Mr. de

iicAVT, (с) cuius verba ex anglica dialefto in galücam,

& ex hac denuo in germanicam translata, nos femel , hoc eft,

latine adfcribemus : graeci fkcerdotes complura reftrre filent

exempla phaenomenorum eiusmodi , quae excommunicationis horribili

fententiae adferibunt -, adto ut ea in dubium vocare nemo audeat. Et

fane inter alia huiut generis conflanter credunt-, excommumcatorum

cadavera non putrefcere , nißferalisfintentiafilenni abfilutione expietur;

cum apud nos e contrario , qui omni naturae artisque apparatu л

corporibus demortuis putredinem removere folemm , nihil hoc effet

horrare dignum futurum , fi corpora «ЛллЛа permanerent. Quamvis

vero ipfi graeci fantlorum conjecratorum corpora inter fcpulcrorum

humores nonfecus ас inter calidißmas Aegypti Arabiaeque arenas divina

virtute tntegra durajfe exifliment ; attamenfimul ea perfuafione tenen-

tur^gtnium malum excommunicatorum cadavera intrare-, qui tantum

В N abefl,

[a) Can. 7J. af. Coteler. Тот. и (b) Mentent. eccl. graec.f.%\. f. j28-

(e) Ric/tKt hodicrnae ecc'rf. graecac & armemcae fub tjra»mde

turac. сof. 13. Jug. Jg.

10 »I ABSOLVTIONE MORTVORVM

theft-, ut ea putrefierefinat, ut potins its motton аc veluti vitam quandam

praeftare videatur. Hinc noclu edere , circumambulare , ea, quibus

vefcunutr , concoqaere, atque adeo revera cibis alt autmnantt im*

¿jfeverare filent, talia corpora fuijfe inventa tam vivacia adhuc &

fttccipkna-t ut arteriae ac venae fimul ac feilae fint, fanguinem non

rttir.tu ferventem аe copiofum ebuUiverint , ac homine vivo prodire

fileat, licet mifiri homines iam quadraginta dies in Jepulcro latuerint.

Ceterum ifthaetfuperftitio adeo отпет ubique pkbem invafit , ut nullum

temere pagum reperias , cuius non incolae eiusmodi exempla in nume-

r*to habeant , five a matribm & nutricibus ad colum narrata , five a ft

ipfis, ut ferum-, vifa, quae quidem ita enumerant, ut filent vulgo hifto-

riolae magicae referri, id eft , utfinita vix una alia ftatim memoriae

fuccurrat. Haec laudatys ricavtvs (<г) qui etiam a

Turcis excommunicationi chriftianae hanc vim & efficaciam

tribui narrat. Ne tamen eins fidem hae in re fuipecbm habea-

mus, confentientem in eohabet dominum delà croix, (b)

ex cuius teftimonio confiat, graecos utique fuperftitionem

fuam fabulis eiusmodi anilibus ftabilire. Prolixe enim iatis

refert, corpora illorum, qui non expiato crimine femoti fepa-

ratiqueacoetu hominum obeant, iuxta fuperftitiofam graecu-

lorum fententiam ab infernali indui genio, curfitare per plateas»

provocare homines, multaque horrenda perpetrare, donee

íblenni formula» quam itidem defcribit, anathematis vinculo

liberentur.

§. m.

Quicquid vero de lufibus hifce malorum geníorum ex

fententiagraeculorum referant autores hi graviffimi, id tamen

certum eft atque indubitatum , cordatos graecos omiffis eius

modi nugis » illorum tantum phaenomenorum mentionem

facere, quaefupra^.I.enumeravimus. Vnde facile adducor,

utea, quae allativs, du f re s n e, ricavtví&

Mr. de la croix addunt, plebis fuperftitioni omnia in

maius

( л ) Rteant. loe. cit. fag. бо. (Ъ) Monf. de la Creix dans /' Etat frefent

des nations Ç$ egitfes Grecque, Armenienne & Maronite 1. 1. c. z6.

EXCOMMVNICATORVM. IT

maius augend, originem debere credam. Certe non aliunde

re£Hus graecorum fententiam , quam ex ipfis excorrrruni-

cationum formulis percipiemus , quarum divet fas haben us.

Primam debemus christophoro angelo, (a)

qui etiam nonnullas ceremonias addit, ab aîis non anirrad-

verfas. Ita enitn ait: Тc'я o ¡7r.aK<¡m( Ц Uçevç híxjetw¡ n¿

UçanKct èlivf/utnt t Kav с* тр SKKh.r¡aict Tv%.p 9 h¿ а)Ье%5

¿mahSvfiam сцаcит т?» ctÄvtnv цд* Tqv кйкхппч %Aapv¡a

ÍAu$4n "¿Uno iwv í7nm¿m>v , xe\évet пщ тер ^Mt/iofidt*v*jk

Havívavit ctvju -, ngj citerai лхаумьегкш флЛдо* т.ta , т¿V

Л<>0»т: О dsof Й1НЛ» ¡bílf «P^lOÏ4t7nÎ«7!tÇ j lit Çt.UCS

ctfJLaçiahS чф отЛ/у iff* »i/è ivoíx% , кФ id f£>5í TiTf т»

iTtçaf mat *VX*( Kg* *>т» Keya' nam rififcuoím

¡jr sStuKtr o %ftçvç miç ^îtbçb'/otç, A#j«vï Оси «» }va-a сШ ï£c

jjjç, es-«* Л*Л1/«ьтл ijgij c# тçS ûçptw y ngi¡ erat [tit ètailt сИ

ïiç j^ç screw ¡íisfiéta k$î с» t¿¡ ъ^уш , xa ib' 77} у ijbaîat ,

i)t (Зажал ct 'bmçohot тbïç èminitf y «jgw 1« ётг.ехcпг! shuet»

ï.aoi, xamlavTttt n¡\ èâaieu афлр^шогt tari яту%м(п}н K34

cí(pú)!>w-fjtívo( "dsrè t'î jtuTÇcç, vçji xù îjbt кл) t¿ «5'-8 7Ttt'-/.:aTZçt

xAt Ьяв та» tóp^ütn T£HXK.or¡u>t кл) £екаон]й> BtoQcça)* kuiîçui

чы» et Nuteuctf Kai tea imtxzti тu» àytw/j ка) ¿V«J те (téç@*

ГИ ßSTit t¿ ètapiïy -, xcet ts 'l»'íe , xa) fVp fictret Sdtajof

àtAvjoc dtmia)ç9 ùç Triffец xett m. ailr,^, itç tictçrnçtot sàt а»'

ftsmtorttrti. Tufteepifiotaa fiurfitcerdos,ßvc 'mira-,five extra tcttffiam

facerdotales vcftes induit, VefiirnenM autcm haec Chrifli c*ftiVM*

deduüionem , accbttam chlamjdem <¿r reih«a repraefint<*t>u Et

propter illa iffa -, ficnti & propter (bmtualem ab epifcopo in fe derivaf*m

qratiam-, facerdos Cbrißi ptrfenum refert. j4tqne hie iflo mode falfi

В a ' teflimt-

. {a) Chnflofh, Angeln, in Fad: ir:d. de ft*tn jraec. cap, ц. f. ¡10. Jiff,

\


teflimonii fabricatorem in conß?effu fuo iubet confißere , & incipit prae-

legere eidem pfalmum hum , qui haec verba continet : Domine laudem

meantfilentio non involves, nam apertum efl os peccatoris & dolofi contra

me. Quibus & caetera , quae in hoc pfalmo fequuntur , & alias

oraitones fubiungit. Vltimo autem in hace verba prorumpit : vigore

Ulitis pot eflatis, quam Chrifim apoflolis fuis concefßt, dicens : quaecun-

quefolveritis dre. quamque ab apoflolis acceptam epifcopi mihi dederunt,

vigore huim, aio, poteflatis, exeommunico te, erisque exelufits &

fegregatut a coniuntlione patris &filii&fpiritué S. пес nona communione

trecentorum & oüodecimJpiritu Dei aftorum patrum illorum in JVicaea

congregatorum , omniumque fanilorum , & eritfors feu portio tua

cum diabolo & Juda , quin vita hac defuntlus in aeternum in cineres

non refolveris, fed inflar lapidis & ferri aeternum compatlus iacebis,

idqnein tefiimonium nifirefipuerü. Alteram edidit R I С A V T V S, (a)

eamque generalem in omnes, qui extantiore aliquo crimine

fefepolluunt, pronunciandam, cuius partem hue pertinentem

repetemus: 'fan ft я ъКщаоъкп то SUaiot áv]¿ , ка\ ¿x ifcvoiá-

cwT.v àvjsv iiçtivixuç , a fá tramai Ti/ ген r]3iiii(/.évov, ксу ifctifim-

(jis-cv, лфо£/<гpétai tcuv mçg, fax яв*техдотв£©* кец xatteß-

fjtí'Oif кои dovyxùçîloi v кец ahvjoi ftiT» frtvnoi il тш vCi àiûn9

ней h W MÍtibovJt ài mrçat , >ta} m £v'â*, h aiSr¡e@- r\v%0WTai ,

àvloi bèoLfiûùt. к.%А, Nififuum cuique reddiderint & aequo animo

reflituerint, autfi perire iUudfiverint,femotifegregatiquefuntoab omni-

potente Deo, diris devoti , remiffionis omnis exfortes, & pefl mortem

queque indijfolubiles hoc pariter & futuro aevo permanente Saxa,

ligna &ferra priut, quam miferi ifli,dijfolvuntor. &c. Aliam vero

fpecialem exeommunicationis formukm, per modum diplo

mats coneeptam ex epifcopi Vabrenfis bibliotheca edidit

iACOBVS goar,(¿>) dignam , qua; hic integra legatur :

Ku'tlM^ iKitf §V* ЧГАТГЦ ¿¡ TATÇltt(%tlf ТИС ЦПТ£у7г'оМи< AAí|c<cJfH«í

Cyrillus Dei gratia, papa & patriarcha metropolis Alexan-

driae & universalis throni cuítos.

(a) Ktcautut loc. cit. fag. fg. ( b ) Luck Goar. Uc. cit. fag, 6i$.

EXCOMMVN ICATORVM. ГЗ

K^yoKt ri) vmómyA ir ¿jíot *r*V-

У.лем un m i) щтм ¿mo Д/*

5*, Ьл mi íimot 01 yjusi&rit , ó/ чгл-

¿¡/¡Ktrovrnf npfi*KÍvornf тit 'унл*т

ил á? ¿mbwÁtT&' Пляp&ъ* ? Xfc«-

rc»;ps , àbtTHoo.t -та mutpat'lKct ¿j

у. г та таг ávl&& íK$ar ¿vn¡{ Km-

í<ra tArtßt Trtf* лДек, erípíí OPW ^

yjycuKii луашфcч ttnr ¿tro Stí

*&VT0H,(¿70(®' , *л/ KAwt&yívot леи !

¿OVy^tifnr» , //Í7B TOC SÁvATOl

Къущ Kj търяг&гиы' ctt S тльенгтеи

таг вьвлЫкш ¿j t¿mtat 1а ff ê£t-

ouryi ^а'уу.Ата "kyjHt то кСр®'у ^

¿y.íle¿Tft7Í}oy lynbavytvov чга$ ¿vlSíe

rñf Зъ-глуА-пн ,^voumí^K) \yylvw

er /За'р« ¿Kiiov ¿j atavlv ¿«poeto"yov^

¿¡ t%únt T»f 8«кЛи«/«« Xfctf?. "OffT/

it tiftto-KovTOj fita'pruptr er Tj) at¡7j?

vB-obínt , car ^« у-А^щцоыт <*ç/Ao

V¿}ojí. J

SAcerrime Nauplii & Argo

metropolita, venerande in

fanfto ípiritu , dilefte frater,

& comminifter. Gratia tibi

& pax a Deo. Praefentibus

literis declaramus , ut quicun-

que font ii chriftiani,quicom-

movent & confulunt uxori

Stanislai, filHChriftophori de-

funfti , ut irritet conventa &

paôi fcripta, quae cum mariti

fui fratribus Confiante & Da-

mafceno firmavit, & utqvae

ab eis accepit inficietur : five

viri fint, five mulieres, a Deo

omnipotente fint excommu

nicato maledicti,& incondo-

nati , & poft mortem incon-

fumpti, & indiflbluti in prae-

fenti faeculo & in futuro &

tympani more turgidi,quous-

que a dandis (candaiis deliftant

& pafti fcripta iuum robur &

ftabiliratem habere permit-

tant, & ipfa fuis conventioni-

bus firmet hdem, nec immutet

aut irritet fcripta, & accepta,

fub poena indiííolvendae ôc

aeternae excommunicatio-

nis & ab ecclefia fegregatio-

nis. Quotquotvero inhocne-

gotio teftes reperiuntur , nifi

absque perfonarum acceptio-

n_ teftimonium perhibeant ,

В ? ubi-


4tgjp* пит rfo «Лядиле i ovov *v

ce cbyû^Tot.

ubicunque art îudicium evoca-

buntur,excommuntcari fint Se

incondonati. Gratia vero Dei

tibi fit.

Ex utraque igitur formula fads perfpicimus, graecos flamineS

excommunicationis fulmine corpori non nifi varios morbos

& fi inexpiata difcefTerint turgentia eadavera minari, de dae-

monis vero poteftate plane tacere, argumento fatis luculento,

iftam quidemfolius plebis effe opinionem,clericis quidem mi

nime credibilem , toleraritamenfolitam, uteo maior effet ex.

communicationis fuae auftoritas , quam rcligioni chriftianae

apud fe firmandae maxime conducere haut vane credunt.(¿)

§. IV.

Sed num tanta prodigia unquam acciderint, ante omnia

nunc videtur inquirendum. Et fane fi exempla requiramus,

ea haut parva manu ferunt graeci fcriptores, fed non nifi re-

centiores & qui paulo ante vel poftConftandnopolin demum

captam vixerunt. Ex eo enim tempore fama prodigii late

patuit, cum ante iíthaec tempora nec in fynodorum aftis,nec

in hiftoriarum graecarum monumentis ullum illius veftigium

appareat. Non equidem ignoro christophorvm angelvm(6)

provocare ad cassianvm graecum » quem vocat *лкш\г

lreet)c¿r,hiftoricum antiquum, qui in hiftoriis fuis narret epifco-

pum quendam caeteros deferentem, in fynodo a centum aliis

epifcopis abftentum redditum,inexpiatumque ad plures abiifle,

circumaffis vero centum annis repertum tympanicum, Sc in-

fiar ferrí induratum , Sc in alia fynodo abfolutum in ciñeres

abiifle. Sed quam parum hocargumento confecent nemo non

videt. Equidem gvil. cave (O haecAngeli verba laudans»

quis ille fit CASSiANVS antiquus hiftoricus ab Angelo alle-

gatus

( a ) Vtd Thom. Smith* de ceci. ¡rAfe. fi.ttn hodierno f/tg. 4fZ fei

lt) Chrifioph. ^»gel. toc. cit. CAf.Zf. fag. \t)\ OhtI, Сл^е Г*г'-

II, h. I. f>4«. 6.\

EXCOMMVNICATOR VM.

gatus ignorare fe fatetur, atque hinc etiam simlervm &

GES nerv m notat, annalium ivlii cassiani mentionem

facientes, cum nusquam conftet veterem ilium cassianvm

annales hiftoricos edidifle. Sed viri peripicacifïïmi memoriam

fortefugit hieronymi (л) locus, ex quo omnino conftat

IVLIVM iftum cassianvm, qui feculo II. floruifle Sc doce-

tarumvel antefignanus vel inftaurator(£)fuiflefertur, praeter

í|«At)77»¿ & librum чггел 'гук&1нж ôc tvrvyiet ( c ) etiam урну&у'ш

ícripfifle, quam etiam in ftromatibus aciLEMENTE alexan-

bri no allegan obfervat. (¿) Interim cum hoc opusculum

iam HiERONYMi aetate ita difparuerit, ut repenti non polTet,

nec hue usque a quoquam vel editum fit, vel allegatum : non

poftumus non fufpicari, cassianvm ab Angelo fruftra alle-

gari. Imo fi vel maxime annales hi aficubi exftarent, merito

tamen dubites,an de ,пртвлшт quicquam prodiderit memo

riae, cum vix appareat ratio, quaenam iynodi intelligendae

fint; fiquidem paucas feculo II. habitas conftet, & nulla ex

cogitar! pofïït , quae ab altera centum annos abfuerit. Nec

de ioanne porro cassiano, feculi quinti fcriptore, quis-

quamveterum memoriae prodidit, eum hiftorias aut annales

eondidiíle. Omnia igitur quae angelvs ex cassiano refert,

aut faifa, aut certe ex recentiore aliquo fcriptore petita fünt:

facile enim fcriptori graeculo , in Anglia degenti , & procul

dubio excommentariis luis quidvis defcribenti, fw^mwoY eius-

modi ¿¡A*'fa.» excidete potuit. Haeccum ita fint, videmur

nobis habere rationes, cur omiflb ifto casstano, totum hoc

graecorum miraculum recentius multo efte aс demutn Iabente

BYZ anTino imperio invaluifleexiftimemus. Saneante gre-

60RIVM MELISSENVM, P ROT О S Y N CELLV M, qui fynodo

Floren-

'(*) Hiertnjm. cap, catat. feript. ееclef. ( В ) Ittig. Jell. 2. de Haere~

fiarch. Cap. 10, pag. ¡jf. ( c) fid, Clem. Мех. ttt, l.flrom. pag. $20,

£5? Ititf. pag. л£$, (¿) Vtd. fof. ltb. de hiß. lat. pag. ¡40. &

Reuer.', Dnt. Praefid- programma de fir$ptis ad hifioriam S. faciert-

tibut deperdttit compendta И, £, f, T, fraemijfum.

l6 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

Florentinae interfiiit, nemo eiusmodi prodigii meminit. Poft

ea vero tempora , talia exempla utramque paginam faciunt.

Celebraciffimum eft illud , quod Tub Muhomete Sultano, By-

zantii vi&ore, contigifte ferunt, qui cum exterorum rituum

facrorumque praeter Turcarum mores eflet cupidilfimus, ubi

hunc excommunicationis graecae mirabilem efte¿tum a chri-

ftianis , qui in palatio erant , cognovit, ftatim mandavit pa-

triarchae, ut cadaver diris devoti hominis quaereret, in quo

miraculi caperet experimentum. Non line trepidatione qui-

dern auditum eft hoc tyranni imperium : attamen clericis in

mentem venit viduae a facerdote reli&ae, forma quidem emi-

nenti confpicuae, ob profligatam tamen libidtnem crimenque

patriarchae falfo intentatum dudum a Gennadi о patriarch*

facro fulmine percuftae. Inventum igitur cadaver tympani

ad inftar inflatum templo Pammacariftae virginis infertur, &

arca, ne quid per fallaciam agi videretur , figillo tyranni ob-

fignatur. Interea patriarcha folenni officio rüngitur , tieítin?

ftam refacrat, abfolutionisque diploma recitat, dum repente,

(miramrem dittu) compages corporis feparari &diiTolvi cое-

pit tam manifefte, ut adftantes ftrepitum audirent. Recluía

igitur a tyranni miniftris area, non nifi ofla disiuncla pulvereae

maftae intermixta apparuerunt , eoque nuncio obftupefañus

Mehemet laudato palam fidei chriftianae cultu , religionem

cariorem deinceps habuit. Primum hoc eft, quantum mihi

conftat , excmplum , quod a malaxo in Turco - Graecia

CRVS1ANA (*) refertur , àaGOAKO,^) ALLATIO,(c)

Bzovio, (¿) Hottingero, (í) hilario, (/) aliisque

repeti folet , qui aliquid de hoc prodigio memoriae produnt.

Idem tamen malaxvs & bina alia enarrat, arsenii nimi-

jum, qui obproditam latinis graecanicae ecclefiae caufarrb,

occu-

( a ) Crptf. Turco - Grлес. lib. 2. fag 27. 2$. ( ¿ ) Gear. loe. cit. fag. 689.

( с ) Allât, lac. cit. ( d ) Bi.o'vius ad ann. Chr. 14.8t. n.iç. { e ) Hot-

ttnger. fee. XV. hiß. eccl. feci. ¡. fag. 27s. Tom. IK (f) H. Hilarius

ad Phil, Offrit ehron, eccl. grace. fag. 26$, fi<j, ' ' v"

s xcômmvnic atorvKt;

occupatumque epilcbpatum Menembafieniem î&ioannici-,

qui ob raptam pacriarchalem dignitatem diris devoti èc paulo

poft tympanici repcvti funt. Neutrum tamen abfolutum tra-

dit. Sedipfumaudiamus, de arsenio ita fcribentem: (a)

Äfij , ¿i iAojiaÇi ¡h èvirv^t : xa) à-пъ то snJtgj« ачп$и e*t

чй

то «Л««»е» ¿v¡h Koçuti (xavgßi ти/iпинейоi. Ka¡ t¡tai <poß& *.щ

Tgßft®* t veí тс tin ài&çto7r<&,* Veruntamen nihil eomm^ quae

fperaverat , obtinuit : fed aegritudim animi vitlus mortuus efl , nulla

poenitentia aSla in excommunicationeâbiitque anima eww, quoJVeftorii

&altorum haereticorum : ac repertum eft aliquando poft miferahile cor

pus eins nigrum , ad modum tympani turgens , ita , ut omnes , qui id vt-

debaht terrenntur & contremifcerent. Eadem fere de Ioannico

huncinmodum narrat: (b) Ketj «ç àhiyot каи&v âmfau какие.

коц o'êutnçcùç : xa) kvçéfa aÇaig/arfiév@^ , тод*тшо<@- scanaç

oVí àÇaûçitâv muy» t»c itosâçav гит£*а%%ан , ùç toi{<p>qU@->9

кеч «хоЛл«Э») ó тиЛ<зм7ГЫ£(§К Nec multe poft malus male & cum

dolore periit^ anatbemateque conftriBus , ceu tympanum inflatus, rt-

pertus eft: quandoquidem a quatuor patriarchù propter iniquitatent

fuam, tcclefiae cenjortio Jpoliatus fuerat. Ita poenas meritofm dignat

mifer dedk.

§• У.

Nec аШ defunt aucbres, qui fe talia vldïiTe perhibent:

Inprimis acriter pro hoc prodigio contendit christopho-

"Rvs ANGELVS, (r) gente graecus , qui Anglos rogat, ut

rem a mercatoribus fuis expifcentur , utpote qui vttcris

Patrae, TheiTalonicae, ConftantinopoR & Alexandriae facile

rei experimentum capere poffent. Sed & i o saphat

. ' c l" "'J'*'4 .'' > - С LOGO-

( л ) Malax. Ct*f Turco- Crate. ¡ib. 2. p. 156. (4) Ibid. p. if<Ç.

(с) Ckrift. finget. Emcbirid. deftat* hodterni Cr«car. с. 2f. f.fqé, tibi Cenf.

Çtnftant, fbelarùii ctmmènt.

l8 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

logo гhета, (a) itidemgraecus, qui anno 1664. Noribergae

cum Arn old о aliquamdiu verfabatur, afleveranter pro-

feflus eft ) fe quater vel quinquies velut oculatum teflem ipfum inter-

fuijft-, & praefentem vidijfe falfi teflimonii confitlores , qui ab epifcopo

in publica , quod mireris via , coram omni hcminum coetu folemni

formula ob furtum , vel aliud crimen negatum commonefaili pofl

mortem 7V(/.t*vicu<u extiterint , & cadavera iflorum tympani more

. turgentia% atque tam nigra ¿quam veflts, qua tum homo induebatur.

Anno 169$. otas noftras luftravit metrophanes tzitzi-

lianvs Praepofitus , & archimandrita monafterii

edAjiçôfit *-*p5í«/¿epTi/f©-' in Euboea 5 qui a tenzelio (¿)de

hoc prodigio interrogates » illud novo exemplo a fe in Zante

Ínfula vifo ftabilivit. Abierat nimirum ad piares matrona

nobilis, fed excommunicationis fulmine percufia. Quam

fepultam circumaótis ocb annis fecutus eit filiorum unus,

graecorum more matris monumento inferendus. Reclufo

igitur fepulcro cadaver matris fefe obtulit integrum nullaque

fui parte laefum, adeo ut nec coma -, nec veftes* putredinem

paifae viderentur. Ipfum tamen corpus nigrum & tympani

inftar tumens apparuit, recitata demum ab epifcopo folenni

abfolutionis formula ftatim diiïïpatum, & in cineres refolu-

tum. Haec archimandrita ille, cui iungemus leonem

allativm (O dehocritu alias non adeo praeclare fentien-

tem. Isvero,egoinquit-,nihiitaleuß>iam in Graecia vidi. Audivi

tamen faepius ab Athanafio-, Imbri metropolita-, homine frugi-, & qui

remfaSlam mendacio non contaminant 5 cum lhafi in Àioldavia mora-

retur in regione theologi extra urbem in ecclejta S. Georgii^ exoratum

Acivibus-, utfupra cadavera , quae ibidem pleraque confliicicbantur in-

dijfoluta excommunicationis abfilutionem recitaret , morem gefßffe ;

tieque dumfinita abfilutione cadavera ea inpulvtrem abiijfe. Referebat

idem Athanafius -, Confiantini cuiusdam , cognomento Rezjpii) qui ex

Turca

(a) Arnold. Ifift. ad Etiam Veiel. annexa feief. defenf. ad-v. Allât.

( b ) Tenz.el.dial. menßr. f. 6tf. an. 16ft. (c) tee Mat. if. titat.ai

Zachiam degraec, e¡inat. f. iji, .

ExTOMMVNiCATORfM. 4 19

Turca Cbriflo . ноmеп dederat, quid vitam viveret omnibus flagitiis

contaminatam\ excommuAicati COrput tumulatum fuijfe in eccleß*

SS. Petri & Pauli nat'tenis graecorum Neapoli & per plures an»оs in-

diffolutum manßjfe^ ab eodem Athanaßo & aliis Metropolitas duobusy

Athanaßo Cypri & Chryfantho- Lacedaemonio benediclione fubatlumy

utaliamortuorum cadaverapulveremfatlum. Sed neício an ullum

exemplum magis portentofum fiteo, quod idem paullo poft

memoriae prodidit ALLATivs. Exiítoenim patee abfolutto-

nem etiam a facerdote apoftata & chriftianae religionis defer-

torein mortuum exeommunicatum pronunciatam tantundem

valuiffe, aetympaniticum corpus aeque facile folviíTe. Audia-

mus & hic ipfum ALLAT IVm: (a") dum Raphael in patriarchate

praefidebat, qui altum excommunieaverat , poflea compnlfu daemor.is

Chriflum eiurat , exeommunicati licet chrifliani demortui cadaver

manfit indijfolutum. De eo certior faÜus patriarcha , accerßtum

Turcam-, qui exeommttnieaverat , mottet, ut abjolutionem impertiatur.

Primum tile renueve , faElum deteflari; nihil eße Tureis cum chriflian*

religione commune , dicere\ quare chrifliani chriflianum abfolverent.

Cum vero pertinacius exoraretur, obedit ф abßlutionem fuper exeom

municatum recitât } (oculatumß teflemfatetur , qui perhibet-) prepe

finem abßolutionis cadaveris tumor cejfat 5 & in cineres omnia conver-

tuntur. Rrt nnvitate Turca attonitus ad magiflratum ecyus advolaty

rem utifalla efl narrât , edicit omnibus veram religionem chriflianam^

quam ipfe perfummum nefas deferuerat , eamfedenuo amp/eßi-, Л4аhu

medanam deteflari. Monetur aTurcis utfapiat , ne tormentis fe fubiU

ciat : ille , fe chriflianum velle mori , contendit. Quidplura ? pertina*

сеm condemnant ; ducitur ad fupplicium , & chriflianam religionem

praedicans , morti , fummo fupplicio maÜatus deditur. Haec

allativs Athanafii Imbri metropolitae auftoritate епаггагэ

quem vero fidem tam inauditi miraculi praeftare oportebic.

plura exempta dabunt franciscvs richardvs, (b)

С 2 Ieluita

(а) МмЛ.с. (Ь) Fr, Richard. de UßtU San-Zrini. caf. lf. & ¡»

¡cute ßd. fart. 2. с. g. f3. Q fArt. и f.gf^ . ,

20 Ы ABSOLVTIÔNE MORTVORVM

lefuita gallus , bzovivs, {a) aliique inprimis graeco-

rum fcriptores, quosevolviífe non poenitebit.

$. VI.

Verum enim vero omnia haec exempla non nifi id ftabi-

fiunt, quod excommunicatorum corpora ¿i¡a.Kvlet eo usque

perfeverent, donee folenni ritu abfolutionem impetrant.

Cum vero fabulae ut fieri folet fabulis addantur, & eonftans

graecam plebem opinio invaíerit , eiusmodi cadavera malo

genio induta Sc vefci, & curfitare, Sc alios homines terrere:

videbimus, an & eiusmodi exempla aliquando obfervata fint.

Hie vero notari praecipue meretur, quae nobis ex epiftola

quadam anno if7f. ad D. hail and vm fcrípta fervavic

MARTINVS CRVSIVS. (£) In ftbbato pentecofles Turcae cот-

bufferunt graecum-, biennio ante defuntlam: quod vulgo crederetur

milufepulcro egredi , hominesque occidere. Alii autem veram caufam

perhibent, quod quindecim pluresve homines -, Jpetlrum eins videntes

mortuifint. Sepulcro extratlus , confumta carne cuten* ojfibus adhae-

rentem integrant habuit. Addimus huic ea , quae sophronivs

quidam , caloger Cretenfis qui apud Smirnenies in

magna au&oritate & fanftitatis opinione vixit, Dno. de

iiCAVT O) retulit, &iurato» fe vifa narrare» afleveravit»

laudatus vero ricavtvs hunc in modum recenfuití »ovi

ego , inquit SOPHRONIVS» hominem, q/ti ob admiffum crimen

fuga fe in Afiletum infulam proripuerat » atque hoc path quidem

magiftratusanimadverfionem-, non vero excommunieationis dira evita-

verat fulmina , quae perpetuos in confeientia ßimulos reliquernnU

Infelki igitur morte, antequam expiari poffet, extinelo, & loco fili-

tario huniato , nulla officia parentalla more ecclefiae perfilveba»tur-,

dolentibus amicis & cognatií, Шит in mifera hac conditione deferU

Interea infulares quavisfere noble portentofis fubinde umbris larvali-

hu4 dirisque поШит occurfaculis fe terreri querebantur , неc dubium

illis erat, quin excommunicati hominis lemures » tantas tragoedias

agerent»

{ a ) Bz.ov. ad ann. 74Jr. *. tf, {i) Cr*£ Tnrco-Oraec, üb, 7. p. 43 0,

(c) üteaut, tff't ff*

EXCOMMVttICATOKVM. 2T

agerent. Nee mora tumulum fuffbdiunty & cadaver non putredine

confitmtum > fed colore vivido conßicuum , nervös emnes fiwguint

coprofi turgentes , feretrttm pomis , nucibus y uvis aliüque frugibut

tempeflivts implctum reperiunt. Confitltum igimr in medium 5 quid

failo opus effet : Calogeri idfibi agendum putabant , quod vulgo in eo

cafu fieri filet y ut nimirum corpus exctmmunicati in aliquot partes

difféñum in fervente vino coqueretur. Putabant enim hoc patio &

diabolum facilitate expelli , & Jiabvnr certo ficxturam. Sed obflite-

runt cognâti y animae potins quam corperi confitltum cupientesy & hinc

multis pretibusclerumeo adduxerty ut executio confilii , quod серегanty

dijferretury fferantes , fore э ut diploma abfilutionis patriarchae mana

' fignatum,aerefùoredimant. Differtur diffetlio corporis , & excommu-

nicationù remißo Conflantinopoli quaeritur , monito tamen patriarchar

ut- diem, horam-, imo & fifieri poßet-, horarum firupulosfedula in diplo

mate adfiriberet. Interea cadaver -, quod rufiici in agro diutius ferre

nolebanty in templo deponttury quotidie miffa canitury & Deus inde-

fcfftsprecibus oratur y ut peccatori huic in gratiam recepto Ладья» conce

der-et. Faélum igitur efl die quedamy me fitera peragente y ut pofl

multasprecesy oblationes drvota-, ingtns fubito tumultus in feretro audi-

retstr y quo omnes , qui in ecclefia eranty magnopere ttrrebantur*

Reclufiferetro y corpus plane diffelutum & in cineres dijfipatum apparuity,

non ficus асfi tum feptem annts in terra iaeuiffet. Ñotavimus etiat»

horam y quam ubi cum ilia qua diploma fignatum fuerat eontulimusy.

Mramque prorfus convenire obfirvavimus. Haec ille caioger»

quae licet prolixiora, adlcribere tamen minus piguit, tum

quod a viro fpe&atae fidei proficifcuntur» tum quod de plu ri-

bus circumftantiis alibi non obviis nos admonent. Hinc licet

rem non extra omnemcontroverfiaealeam ponant>iatis tamen

exinde difcimus , quantum excommunicatkmi tribuant,

Ceterum ipfe Dominus ri cavt (a) de hoc prodigio certîor

fieri cupiens, fepulcro adfuit, in quo excommunicatus iacere.

Se rufticos noëtu terrere dicebatur. Sed tantum abeft, ut

С г cadaver

22 DE ABSOLVTIONI MORTVORVM

cadaver tympani inftar turgidum aut eículenta ulla repererit»

ut nihil ufpiam appartient, nifi quod vulgo in hominis ante

feptem dies fepulti féretro folet reperai. Plura quidem

exempla adducit leo allativs veluti illud , quod a

NICEPHORO CONST ANTINOPOIIT ANO in ConftantinO

Copronymo THEOPH âne & CEDRENO refertur, aliudque

a fe vifum. Sedfallor ego, aut ea prorfus funt JbrottÀpmi,

NiCEPHORvs enim & ceteri auftores L. C. non nifi hoc

unum indicant, quod ifto tempore multa fpeftra oberrarint,

quae viatores peregrinorum habitu multis modis exagitarint,

futura praedixerint, nonnunquam etiam homines intra aedes

& pañetes fuas fufpenderint; mortuos vero illos excommuni-

catos aut abfolutos fuifie plane filent. Ipfe vero allativs

puero fe Chii effbflum ait cadaver [hominis adfpeftu horridum,

ftaturagrandiore, nullis veftibus, pelle diftenta, fubnigra, tur

gente, facie pilis veftita, ore hiante, dentibusquecandidis, quod

tam durum fuerit, ut iftus omnes lapidum, fphaerarum Iuioria-

rum , teftarum imo & trabium non folum illaefum exceperit,

fed & cum ftrepitu repercuflerit. Verum an hoc excommu-

nicati corpus fuerit, aut daemonibus praebuerit habitaculum,

aut eiusmodi lufus dederit , quos ipfe factos alibi eile docet,

non addit. Sane non abfolutione folenni reiblutum efle hoc

cadaver, fed tantum fepulcrum claufum fuifle commemorat.

Quis igitur dubitet omnia haec ita efle comparata , ut íblent

omnes de |fpeftris hiftoriae, quae a plebe in maius augeri,

multisque laciniis amplificari folent,

§. VII.

Quod fi quis quaerat: num etiam alibi terrarum, ubi

graecae religionis ritus obfervantur, ca perfuafio homines

occuparit: ei libenter fatebor me id ignorare. Sane, qui de

Armeniis, Maronitis, Coptis, Aethiopibus, RuflTs aliisque gen-

tibusaliquidmerhoriaeprodiderunt, id unice folent obfervare,

excommunicationem more graecorum fervari. De Armeniis

IL 1С A Y

EXCOMMVNICATORVM. 2j

RICAVTVS: (<*) excommunicatiene hate fient & graeca ecclcßt

mifire abutitur: facerdotes enim ex ilia magnum redituum fuerum

fartem hauriuat-, fiquidem nullo facro officio nifi mercede condutli de-

funguntur. De Aethiopum excommunicatione tacet iob.

lvdolfvs, (£) qui alias omnes eorum ritus curiofe fatis

defcripfit. In Abtelifat tamen, h. e. canonibus apoftolicis,

quos magni aeftimant , fequens inter alios canon apparet:

fifuerit aliquU, qui communiontm habuerit cum facerdote excommuni

cato: am diácono relegato propter blafphemiam, quam protulit, aut

aliud quodpiam maleficium ; & oraverit cum eo-, ficuti orarefilemus

cum facerdotibust idque occulte ; expellatur ex ecclefia -, arceatur л

participatione eucharifliae. Ex quibus verbis liquido fatis confiat»

Aethiopes excommunicationem non ulterius extendere

quam ad communionem ecclefiafticam. De effeftu vero eius

miraculofo magnum ubique eft filentium. Dubito etiam an

Alexandrina ecclefia tam portentofum excommunication!

fuae tribuat efte&um, quiequid videatur christophoro

angelo (c) Anglos Alexandriamableganti, ubi rei expert-

mentum capere liceat. »

jf. VIIL

Quod îgîtur in ecclefia graeca non nifi fèro obfervatur,

miraculum , illud Romana ante plurima fecula iaéfovit. Imo

non videor mihi errare , fi ex romana ecclefia graecos hanc

fuperftitioiàm fententiam primum aeeepifle dixeEO. AntU

quiora enim funt exempla , quae in occidente contigifle fe•

rüntur, quam omnia, quae a graecis circumferri diximus, quod

liquido conftabit , fi prius , quid goarvs (</") hanc in rem

adferat, expenderimus. Tentavit equidem ille etiam hac in

re graecos cum pontifieiis conciliare , eundemque eiFeftumu

maledi&um in romana ecclefia non feme! notatam affirmat.

Sed exempla quibus hoc conficere vult, parum ad rem perti

nent.

( л ) Rteaut in defirift. hodiern, ecelef. Armen, cap. ç. f. çt.

(t) lob. Ludolf. Comment, ad hift. Aeth. f.$. r. 4, n.go.p.fât.

» (f) Angel, Enchtrid, deßAtu hodiernograec, c. Zf. (d) Coar,£ucko/./.^S9'

:Z4 ЬЕ ABSOLVTIONE MOHTVORVM

-nene. Provocat enim ad ben edict i хш. Antipapae, live

têt R. de lvnA cadaver, quod pdftinfèlicem e vita dilceffum

Igluecam, Arragoniae oppidum translatum , 6c intra arcerru

Joco profano repoiïtum, usque hodie, cucconio refte, in-

corruptum perfeveret, ideo quod a Concilii ConftantienGs

patribus excommunicationis fulmine idus, nullum cum ecclefia

reconciliationis argumentum in morte dare volueric Sed

quid Benedict hoc exemplum ad excommunicationem grae-

canicam, cum neque corporis ad modum tympani tumentis»

неc tïAKvnmt per abfolutionem iàcerdotalem fa&ae mentio in-

iiciatur. Vt taceam totam narrationem ipfis pontificiis fufpe-

£tam videri <, cauGsque adfcribi naturalibus. natalis enim

Alexander: (a) corpus «*«i,inquit, a iohanNe de lvnA, eius

nepote Шиссит , Aragoniae oppidum , translatum , [acra fepuhur*

caret, incorruptum nihilominus perfeverans , fi qua vulgi rumoribus

fides: quodfi itл res habeat -, Maturali caufae , quamvis ignotae^ nett

miraculé tribuendum. Eiusdem generis eft alterum, quod a goaro

íxí.maffeio (¿)adfertur exemplum, quod tarnen ipfius

verbis repetemus : Anno trop. Albuquerico Indiae prorege milts

ttavaits turbae foetus expirav.it , qui in mare proietlus ingentem terrè

rent omnibus attulit: neiJu quippe infra fintinam , pulfus frequentes

exaudir* coepti , quer» adfirepitum cum arrepta feala vigiles dtfct-н-

dijfent D implexa?» carinae fub ipß gubernacule defunüi militis corpus

offenderunt. Re ad navarchum delata dubium ион fuit-, quin cadaver

translatum in linns hume contegtrent: que fatlo ,foftridie fuper ipfum

ftpulcrum rurfus apparuit. Ea re AttonititunBi : at Francifius qui

dam monachus fagaci conieBura fufpicatus efl , hominem alique in

terdict"i vel amthematù vinculo conflriclum e vita excejfijfe, atque in

terram egrejfus, fantlißmi viri Benediíli abbatis exemplo, e pontificia

formula cenceptù verbis , animam mortui rite expiauit-, unde reddita

face mortuo , eo mjfierio vaga ojfa tandem in fuo túmulo quievert.

Haecex maffeio goarvs, ièd non magis ad rem appo-

fite

(,») fiifier,ecçl.fec.lf.p.$.tom.IIX. (i) P. M^Jfeius /./. hiß. />//. Z¡i-f%\

EKCOMMVNTCAT.OR VM. Л 2£

fite peroravit. Quid enim fimüe hoc prodigium habet ex

communication! Graecanicae? Militera necmare nec tellus ia

letuliflefertur: cum Graeci omnino in terra fed incorrupti &

TV[jnrctritùot maneant. Francifcaniexpiatione non nifi illud be-

neficium mortuo acceffit , ut in fuo túmulo quiefceret, cum

Graeci ftupendo miraculo ifta formula fua totum corpus une

momento in cineres folvere dicantur. Steriliorem igitur fuiife

dixeris g o A ri . in hiftoria media notitiam, cui exempla под

magis appofita in mentem venerunt. , ......

.$. IX.

i . Antiquiiïïmum igitur , cuius in fcriptoribus medii aevi

Latinis mentio fit, eft illud, quod iam feculo XI. Norvegia

vidit, & Ada MVS bremensis (a) memoriae prodidtt, his

verbis : Nam&ip/e Poutifex ( Bremenfis, Libentius ) piratas , qui

tpifcopatum vaflabant^ anathemate damnavit. Quorum unus in 7Vor«

vegia defickns , per ¿tunos feptuaginta integro corpore permanßt , usque

Ad Dni. Adalbert* tempora archiepifcopi-, quando Ah/ardus epifcopus

iüuc venitns defuntlum vinculo excommunication* abfolvit , & mок

-cadaver in cinerem efl folutum. Eandem rem additis & mutatis

nonnullts circumftantiis refert albert vs stadensis. )

Adalnvardus epifcopus a Rege Harolde invitatus , venit in Nordman-

mam , ibique corpus cuiusdam viri , qui ante annos LX. defuntlus eflt

пес omnino putrefcere potuit , fafta abfolutione reconciliationis , mox in

fulverem redegiu Erat enim Ше homo quondam, a Libentio archie-

fifcopo propter piraticam txcurfionem excommunicatus, ficxt ipfi AdaU

wardo per vifionem revetatum efl. Haec A L B E R T V s , quem CX-

ícripfit Auftor incertus hiftoriae archiepifcoporum Bremen-

fium ai.iNDENBK.oGio (f) editus, & mutatis aliquantulun»

verbis HENR. woLTERvs. (¿) Quis igitur non videt, quam

-fimile hoc fit exemplum illis , quae in ecelefia Graeca conti-

D gifle

( л ) Adam. Brстепf. lib; 2. hiß. ecclef. caf 2d.. fag. 2г. { * ) M. Stai.

.'. . Ad an». 10<¡0. fäg. 2Ц, feq. ( с ) Lindcitbrog. fag. 21- ferift. гегят

feftentfion. (d) 'Waiter, Chrcn.Brem. fag. а-й. лf. Mttbtm, 2ш, ï\

rer, Herrn, j ' ' N -» '

2б DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

gifle perhibentur ? Taleetiam eft, quod feculo XIII. Angliam

vidifle autor eft matt haevs parisiensis,(4) nifi quod

de abfolutione facta nihil memoriae prodidit. Vixerat fub ifta

tempora Comes quidamw i l l i e l m v s , Marfchallus magnus,

vir ftrenuus&manu fortis,qui in Hibernia bellum dextro Marte

gerens epifcopo cuidam aliquam agrorum partem, (duoma-

neria vocatau£tor,) eripuerat, faepiusque monitus cum refti-

tuere nollet, excommunicationis notam incurrerat. Ñeque

multo poft comes ad plures abiit <5c in novo templo Londini

invenit conditorium. Epifcopus,re compertaad henricvm III.

Regem Angliaecontendit,raptum fibi auftoritate regia reftitui

poítulat ; ita coníultum fore defunüo adferit , alias abfoluüo-

nemnequаquam impetraturo- Mifertus Rex cariffimi ftbt co-

mitis, fatisfa£tionem pollicetur , eumque quantoeyus abfolvi

iubet. Nec mora epifcopus ad fepulcrum accedit, ¿V Rege

praeíente ita infit i O Wilhelme -, qui bic tacts fepultus , vinculù

txcommunicationis irretitusф ea quae iniuriofe abflulifii eccleßae meae,

fer regent -, velper haeredem Шиm , vel fer aliquem tnorum propin-

qногum-, vel amicorum cum competente fatisfactione reftituantur , ab~

folvo ter alioqmn fenttntiam ipfam confirmo , ut tuts femper peccatis

involutus, in inferno maneas condemnatus. Hoc immoderato epi-

fcopi rigore offenfus Rex fecreto alloquio Wilhelmum filium

defunffi natu maximum obteftatur , daret hoc paternae faluti

terramque ablatam reftitueret. Hie vero negavit fe redditu-

rum, quod parens belli iure acquifitum adhaeredes iuftetrans-

miferit nec unquam conceflurum, ut conditio iùa redderetur

deterior: bene fe fperare de parentis anima, quae parum iam

exhorrefcat ad bruta deliri fenis fulmina, in ipfum Veiovis iftius

caput reditura, ineamqueièntentiam & reliqui fratres refpon-

detunt. Repulfam igitur paflus epifcopus mirari coepit filio-

rum contumaciam, Sc ad regem admiflus : quod dixit inquit,

dixit & quodfit ipfiindelebiliter fcripfi. Stat enim fententia. Affilia

ifl л domino poena malefaüoribus , & quae in pfalmo fcribitur malt-

diclio ,

(4) Matth. Tarif tÜß%Mgüt.fag, 666,

EXCOMMVNICATORVM. *¡.J

diüio , comíti Wilhelme imponitur onerofa. In generatione una dele

bitиг поmеп eins-, &filii eins exterres ertint iHius dominicae benediElio-

nis : crefeite .& multiplicamini. Morienturque eorum aliqui morte la-

mentabШ , & baereditas eorum diffipabitur. Et haec omnia-, domine

mi rex , in vita veflra*, imo in adhucflorente aetate videbitts. Non

vano hoc augurio dixit epiícopus, filiis quippe omnibus, quo

rum quinqué reliquerat , in ipfo flore aetatis properante tato

exítindis. Caruit interim abfolutione defun&us, annisque

aliquot circumaiäis, (ceu pergit Parifienfis) inventum efi corpu*

ßtepe diñi comitis , quod eratinfutum corio taurino integrum ^putridum

tamen , drprout videri potuit deteflabile. Sic mira haec excommu-

nicationis efficacia luculento exempta comperta eft, fed abfo-

lutionis, quanta fit, epifcopo tam inexorabili, ab Anglis cognofci

non potuit.

§. X.

Quamvis igítur Romana in ecclefia hoc prodigium prius,

quam in Graeca auditum fit, pofterioribus tamen feculis tan-

tumde eo fuit filentium, ut veluti in Graeciam migrafle haec

epitcoporum potentia videretur. Hinc & nos relicta ecclefia

Romana inGraeciam revertimur. Diximus fupra,certam quan-

dam formukm abfolutionis , feu ut allativs loquitur, variai

deprecationts & dicendi formulas fuper cadavera pronunciandas eiTeT

fi effettus fperari debeat. Quae quates fint, forte fcire quis vo-

luerit. Maximus patriarcha, qui mulieri a gennadio excom-

tnunicatae quietemreftituit, in Turco-Graecia {a) diciturô/ie-ai

bHTttfjiar ¿¡ лыщнг \\iyw ny%a:pnli>L»t , fecijfe rem divinam & ebtulijfe

preces abfoluterias , idque tvb*ß£f ly щтл 1лкр'ыч. Santle пес fine

lacrymis. Idem quaeíkus, ad quod tempus futurum eflet, ut

diífolutio illius cadaveris & diflïpatio veniam a Deo confecuti

fieret, rtipondit oniyw tycihla sic tittji ахо>х$лс\ Ivusx0^'9

ты» афоунгцгт» , ксц htyousi *<ц ivx¿c каЭ' rpiçpt хац

JP 2 . .. уцтра

( л ) Lib. ¡. fag. 27. г%.

$S DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

—1 — , 1 . , 1 , r;~"" *, 1 —

yqwfAtv ovyxaùçiiTmtv yoj/í/uuct itç ctv]r¡v. Canam egofuper iUo con-

fequentias , quae «obis praefcrjptat funt de excommunicato , & quai

quotidie preces habtmus-, recitabo. Quibus utrisque peraclis '. fcriptum,

quo mutieri fua\ pec'cata remittantptr , ad Ihurgiam rccitabimus. (л)

Paucis vero interieclis, facra pera&a hoc modo defcribunturr

xaj XHTXçyiaç yevofiíPtic -, usnx vu'pptjiAaç уауаХцc l oviayfthu»

*Ç%ti$fM) Staxètan/-, нец imvjcç. тí/ x&çrwv.uij Aa£ : коц içapia-

7t<riv ô mtrpjdçxw LUtà то тsA(^, itjç Кнтцу'лc , fííra х*та-

vvfctttÇf ttaj ё&щьш m75bm I x«c) ctttyiam то myxuçtimtov ygctpfiA

tivjijç oitu та êyçcttysv àvjoç à mrg/tto^flc /л$то Ute* та fcéf Я.

Tum liturgiafrequentißmo conventuPontificum,Diaconorum,emn¿sque

Chrißianipopuli faBa: ßatpatriarcha pofl eius finem-, intima ajfetlione

animi-, multis cum lacrymis-, literasque, abfolutionis illius , quas ipfe fua

manuperfcripferAt-, recitat. Alibi, crmiffo officio liturgico, folae

requiruntur preces & abfolutionis formula, alibi praeterea ad.

duntur oblationes aliaeque eiusmodi ceremoniae. christo«

ïhorvs ANGELVS (by ait, excommunicati adverfarium ac

cedere lacerdotem,eumque rogare, ut excommunicatum ab-

íblvat. Hunc vero (acro habitu indutum legere met •в^яь^**,

erationes aliquas-, ad qtias adverfarius excommunicati refpondeat :

i ®tof tn,y%a¡l¡3tt ¿vía. Deus erit HU propitius. Quo fafto excom

municati corpus ftâtimin cineres refolvatur. Sic nec in modo

quidem abfolvendi confentiunt vani homines. Si tamen eu-

chologia reipiciamus, videtur res eo omnis redire.

i. Recitantur confequentiae de excommunicatis. Ne vero

ignoremus, quid per dWMÜßt intelligendum fit, merito hue

referenda verba t AC. goari: (c) Orationum Graecarum hae-mâc,

nonnullae A« -ra &<,.<«- , aliae denique ллоАиЭ/лг appellationem propriofibi

iure promeruerunt. Quorum titulus efl W£w , illae ordinem feriemque

rituum eccleßafiieorum oßentant: h*r¿¡ztfs [anant roptuov quid-) edicla

nempe

{a) Id. ltb. z. Turco - GrAeciae , fag. 13 f. ( b ) Angelus cap, ZJ. f. /¿4. fetf,

( c ) Go4r, not ad Büchel. fag. n.

EXCOMMVNTCATOáVM." *9

nempefanüienesque materum-, a quibus та'|«г ritus miro quodam ordint

in eccleßam funt hàucli vel reßituti , & demum ¿hq/mSía preces ipfiu

& officia quorum partes bene dijpoßto & ordinate nexu inter fe cohae-

rem-, fique confequuntur , quafi hac rattone fiquentiae &fiquela diet-

rentur-t manifeftas.

2. Peragimr facra liturgia, quo vocabulo miffae intelügunt

officium, mukis ceremonüs, (prout ecclefia Graeca ceremonia-

rum eftamantiíïïma,) oneratum.

3. Ubi ad ofFertorium deventum: recítantur preces pro ex-

commímicatis, paullo poft repetendae. Et denique

4. Diploma nyyufuln)* vel defunfto cadaveri imponitur , vel

recitatur, idque a pontifice ipfo conícribendum tam necefTario

eft , ut etiam in provinciis lî quid tale contingat , prius di>

ploma eius expetendum fît. Sicuti ex hiftoria a Dno. ricavt

relata conftat. Mireris sevoiAthanaßum Jmbri metropolham in re

latione Л/iatianaiña. fine diplomate praeftitifle. Indeenim noa

immerito fufpicari mihi videor, pontificulos graecos ad augen-

dos fuos reditus , quos admodum tenues habent7 fibi hoc ius

arrogafte.

... , if- хь ';. ;

Haecigitur omnia quo pafto fiant, videndum paulo pro*

pius. Singularem quidem abfolutionis formulam in lucem

edidit Dnus de la croix, (a) aliamque debemus christo-

ïhoro angelo fupra defcriptam. Sed utraque non magní

momenti videtur. Quamobrem non immerito his praeferen-

dus videtur tacobvs goarvs, (£) qui officia ecclefiaftica

in euchologio Graeco omnia collegit , quae hie repetere eo

minus pigrabimur, quo rarior hie liber- hodie habetur. Primo

igitur preces a pontifice recitandae ita £e habent:

(л) de la Сгия àc. ett, ( i) G»*r, lee. cit. fag. ßffc

'jo de ABSOLVTioNE mortvorvm:

I ç mou» dç£t xa) àфорсим

It; 7»9m»Vt*. М&уюемуяки *л&.

'Af%ttfiaf i Ст' araукм**£ß Trtv-

[lAV кмш -sri'á'/ua.T©-' , <( cu

Trior <îs ort o) naîtrai ivâù

^-анаупитп^щ ьтас. E» pir

lavraç titra Halawfcsvç vdijfç

¿i fiéfoonii Uçupy&i Uçhç.

Èi Si ту fJLtyâùti ùclèu.t i£«A-

Э0»ТйН> «if**» тшг

«ayyí&a»» до* et та? à<yim, ^

y íiu исфаш râvTCLç fxtyuho-

фшья fierce xaratvfctcûç ц&

jaxçvai, Mít« ¿s /о тiАм<и-

<t*í àvT&ç, dnçoLfifioç о$х,г\<Ц

та ¿yuu

ToJ XU^/tf $8V¡6(tíflSV.

Kvys à Stoç riuàr , о o"5

dp'ptiTù) <гоф»'л btiiAiiiçynvaç tsV

av3çai7ral ¿« T8 Jjeof , <ед Til

? ачлиорфша-xç dç &$oç h¿&

toift^, »(# i£<vtyiï<ntç tùç ti-

jUiOV *ígtj byttlQV X¡flfiA. Eiç

¡o£oXo$iat t(ff) tvtrÇiTrtta» т»jç

.cîjç o*o'£>fç *gi) QamXtîai , 2^ ce

; Orationes mortuo indul-

gentiam omnis interdiffi &

excommunicationis largientes

a pontifice, vel eo abfente

j a patre fpirituali, id eft, a con-

feflore recitandae.

Sciendum , praefentes ora

tiones in ofFertorio hoc

pa&o folere legi. Cum devo-

tione ôc cordis compun&ione

legunt eas omnes concelebra-

turi iacerdotes. In magno vero

introitu praecedentibus extra

cancellos cum íàcrorum do-

norum apparatu facerdotibus,

& ( circa monumentum vel

corpus) confiftentibus : poa-

tifex genibus flexis , 8c clara

voce, cum lachrymis ôc cordis

dolore eas profert. lilis autem

terminatis , exiurgens prae fa-

crisrbribus làcradona lufcipit.

Dominumprecemur.

Domine Deus nofler-, qui in-

efFabili fapientia tua e pulvere

condidifti hominem, ôc venu-

ftate formaequepulchritudine

illi collata , ut confpicuam ôc

eoeleftem creaturam , imagi-

nem fimilitudinemque tuam

prae fe ferentem , ad gloriae

tuae amplitudinem , ôc regni

tui

EXCOMMVTflCATORVM. Jf

хат1 iMxcid до хлт' о(iош<т I

татег wn&yiytn*' ir¡» it]o\n» '

¿« m&ßctvm т5 car efoçw-

у/а«т@->, fö5 регв/ЗаЛе'гга т?ç

íW»©-,, «(9) ^ фи*ес£ецтв ,.

ДО 2£gs t£t9 , i»a pu) те x*imv

й'5а»атв» уещтеЦу Ç>iA«V$fftnroff

Kstevonç 7ч» xçjpo» до ptífciv

.mvjqvj до то» afpvjov ся т5~

7о» Se<rf¿oy ад oeoç rut mí¡é%m

Z(icûi> tu &eía ßuhtifictTt "Ът-

lifivttBen , до ЭДгЛ&кЗоц*.

T¿» is ^ЯЧ» ixaj»» ôçîmi s»5»

ДО ТО fI»OJ 7Tt07th(ißsjo fiStfl

Tiff, xowïç àiaçûotuç до то

rôfta t<ç. те i£ a» ovml%

«tv<*A¿ícQa/.. ¿ü« т5тo £W-

ftiôa o-s т5 аш^хн vùrç®>

ДО Tfc yuo>o^£fSff era t)¿ до т¿

savais до opoownv до £&о-

ÍtíS то ffSP vrhctcfxa катитЭшец

тri атХыа, ЛаАог то оШцхв.

34&\v$t7vai èiç тй ai»

тг'9ч тч» o*è -фуэд» хата-

юуйiщ с* тш т«» ¿V

xa/V. Net) Jtúg/s ó 0íOff ifjUaliy

»<x»jffKTw es то (¿érgoi ihs&y

i(g) i <J>iAa»£f«jtÍ* ч «vfixctçûî

Ml

I tul decoran exornafti : iuflïo-

I nem vero mandad tui praeter-

grefium, imaginis forma im-

mutata & non íervata damna-

fti,ne malum eius perpetuum

fieret,compofitionem ideo five

mixtionem corporis eius , &

mirandum animae corporis-

que nexum tu patrum noítro-

rum Deus coeleíti nutu , hu

mane disrumpi difiolvique

mandaíti j animamque, unde

primum accepit efle, ad com-

munem. usque refurrectionem

illue difcedere, corpus autem

in eavquibùs compingebatur »

reíoh'i : propterea rogamus

te patrem omnis principa ex-

pertem & te unigenitum Dei

ЙНшть& te iànftiuTmum,con-

fubftantialem,& vivificum Spi-

ritumj ne creaturam tuam per-

ditione: confumi permictas :

fed corpus in. ea , ex quibus

' compofitum fuerat, diflolvi j

animam vero in iuftorum coе»

tu fedem, reperire iubeas. Ita

Domine Deus nofter, evincat

immenfa tua mifericordia, &

¡incomparanda tua humanitas :

&five

32 DE AßSOLVTIONE MORTVORVM

4 A"»1Çû{ f Ü тф Ш<9 àtaî/jLan

ьютш ó &fAoç ira ¿V(S^, Ч

tjvx тт Ugßftsvup imçfni-

xç*tty xa) пир a'vjà eW¿t¿»

Ühvjoi ibs^ctm^ r¡ úans a'ç£«-

fimç ßagviaru &<Pa>g¿cr(itj¡

. mç/iman t ¡ta) àp&KuA xa)

petjv/jcia. fâtionfxiv®* , (Пc íto^í

avyxaçriotoûç, оиухш^ом ávlcá

Ь\ sß5 tS àpL&çrmAà xa) avaria

i¿K% art! хоц то jus» огй.ий «tí/¿

i£ Ш1 0Qi€tÍ% Щ$Я°Л)ЛЧ , TV»

Ss "fyvxft* «*üт¿ c* oxrivaïç «yu»3

Kcrn¿m£oi. Na) xvçtf ó ®eoç

líjuat> у о тш Koçxjtyoûu) mrça

mwnii тí y ifcovoía» ûhç, ébçe t¡¿»

а/лл^ту/латвн foéótai mi a<psms

xa¡ÍMn¿(' осла» Ыс-ti ка) Ava-fi

ím un ¿eSeftéva ка) hshvfl.sna9

на) Si cÍut¡ ту» tournai tcl¿-

hjv ка) rifù* mïç àfiaoTUÂolç

^tf/aàyLti^ , hvmf те» ко<-

fiq%tm S¿\ot va т1ч èiii* , тй

iJ/ÜÎX.» 31«) <7Ы(ЛА71к£ 3/AA¡T7¡-

ко) es тш vvv ашн xa) in та

§^ЯШПф ntetrßstoug rt¡q cпц mt-

t9.%çànn ка] анж*($щ (tKTgoç

*«î vdvjùûV Hü Tftjy áyloút арки

&five famulus hic tuus patris

aut macris rnalediftionem,vel

propriam etiamexfecrationem

incurrit,aut facrorum virorum

aliquem irritaverit, unde vin

culo indifloluto implexus obiit,

auc tandem in pontifias gra-

viffimam excommunicatro-

nem incidit, & incuria negli

gentiaque u fus , nondum ve-

niam confecutus efle dignoici-

tur: tu,per me peccatorem, &

indignum fervum tuum , ЁШ

concedas indulgentiam:& cor

pus quidem eius in ea, ex qui-

bus eft compofitum, refolvea

animam aurem in iànftorum

tabernaculis colbça : ita Do

mine, qui coryphaeo Petro po-

teftatem hanc contulifti , ut

peccatorem remiíïïonem lar-

giretur,praecipiens, ut ligata

vel , foiuta iugiter permane-

ren,t, quique eandem quoque

peccatoribus nobis facultatem

difpertiifti: defun&um fervura

tuum N. omni animae corpo-

risque peecato abfolve, & fit in

praefènti & in futuro fecuto

abfolutus & condonatus. In-

terceffionibus illibatae & per-

petuae virginis raatris tuae,«Sc

omnium fanftorum Amen.

и

EXCOMMVNICATOllVM. 3j

i

- tit vàsa.9 ¿£$> ка) афш&Ь~] Gravior eft ex graecorum fen-

tentia «esí quam «$ошц'м. A& enim dicitur excommunicatio,

qua homo inemendabilis & in peccatis obduratus exempla

Pauli, Satanae traditur ad carnisaffliftionem,utfpiritus fervetur

in die Domini Iefu. i.Cor. V,6. Nomen vero ¿&t ideo tulit,

quod excommunicatio haec multis imprecationibus & diris

malediftionibus abfolvitur , quod fecus fit in ^фвдоде* ubi

peccator tantum ab euchariftia , aut nonnunquam etiam a

.facro& humano confortio arcetur, donee feilicet hoc fulmine

territus ad frugem redeat. ' .

П«£? »f^»fW.] Ita vulgo appellantur patriarchae, archi-

epifeopi &metropol¡tani, quos haec iura abfclvehdiad fe traxif-

fe fuperiore^". diximus.

(at* x*i*t\£%mt.] Hoc requiritur difeite, ut pontifex pre

ces has cum compun&ione cordis fundat. Hinc in exemplis

fupra e Turco - Graecia allatis femper additur , pontificem

\isK*$uf кв.) (¿i-m JkKfíew fanífe пес ßne lacrymis-) item pint клта.-

vvZiat кал f¿Kf¿ar то/ЛаГс сиm intima. affetlione animt & lacrjmis

preces pro defunfta feciffe.

eV t» ^{)«'ли uaíSq.J Magnus introîtus vocatur, quando ia

miffa facra dona ad altare inferuntur , quod facra faciente

pontífice magna cum pompa & apparatu cum cereis, flabellis,

fuffitibus aliisque ceremoniis fieri folet , cantoribus interim

hymnum cherubicum pfallentibus.

к*» ím Jtb k<A*&v iralfh » /литр«г.] Ex his & fequentibus

verbis colligere licet, non foli excommunication^ fed etiam

exfecrationi paternae , & maternae-, imo & propriae, ante

mortem minus expiatae, tamjhorrendum tribui effe£tum: ita

ut fi ex. gr. aliquis paternam aut maternam maledi&ionem in

federivaverit, aut ipfe fe diris devoverit, aut periurio pollue

nt, пеc tamen abfolutione expiaverit crimen, non minus

tympanicuspoftdifcefiumappareat, ac fi a pontifice femotus

&feparatus a facrorum communione ad pluies abiiflet. Quo

, É etiara

34DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

etiam fpeftare mihi videntur verba in ièquente oratione obvia:

& quaecunqne verba opere aut togitatione perpetravit 5 foluto etiam

impoßto quibuscunque modis vinculo , quo fe ex fubreptione , aut

aliaquavis caufa implicuit , five etiam pontificù, aut alterius cuius-

vis authoritate ex invidia & opere maligtii Jpïrittu in haue miferiam

lapfus eflt abfolve.

ч 'Ev%v¡ hlréôL ófióict.

\îermm mXvêKu kvçis inmv

XptÇS Ó 0ÎOÇ ЩШЧ y 0 Tûù

So/jinauç $KKÀ.ritncu , цд) rot

kAîjç аитш Sovi tr¡í тwv ùç$,-

tut /3*этА«я(, »(g¡) тр (Tí? £«f"n

sraottv се'итш ^о^йюц $t\nouç

t£x<ncu y ciiç it ótosftita нщ

цд) iv гш ¿etfiWy loa itetç ovj-

'tîi èshnaj. Кал AíAt/^íva

UOnVTOÇ CV 7Ш b£pvà)y COU

aüT» c* AéAv*Taj.

.Aíaô^se «'^«Ç Toùff îutïAs7ç

eiiA%lftç y ТЧ ctQâra) огн

iio-(ieb tiçfi Ai/'«» та 6* т¿ Али

er« m/ißaiiMut àvTcç warn-

¡KC^s j2a<nAsS, $ ¿|k5 т» та-

ßtnilis Cratio*

Dominum precemur.

ЖДНепсоге Domine IEfu

*-^-*Chrifte,Deus nofter,qui

difcipulorum & apoftolorum

principi Petro , in aedificanda

tua ecelefia claves regni coe-

lorum tribuifti , & poteftatem

omnimodam tua gratia eicon-

ferri voluifti , ut ligata effent

in coelo , quaecunque ipfe li-

gaflet in terris -, & pariter in

coelo foluta eifent , quaeprius

ipfe folviflet. Quique potefta-

tis Uli collatae,nos humiles&

indignos ineíFabili tua huma-

nitate fuoceffores fieri digna-

tus es , ita ut quae in populo

tuo contingunt, & nos quo-

que ligemusK&folvamus. Ipfe

rex optime, per me abieftum

& inutilem fervum tuum fа

mulo

EXCOMMVNICATORVM.35

бц\т (га г£

ciiu h я è» тш jragßtn ßiu ùç

афе( ttVTui oca ó» boya, r¡ Цуш

« хата ètâtacu vâffii,

Aiaaç dvT$ цд) тcV íínnWjtíírs»

tu a'oTcç xaô' iavrot , ex ovi-

açirayrn ti a&tjç mcç àtiiat

eariTsv t htt "bm àçxttçé-jtç , »7

«^>$» Ti»èç , <p&¿w ц&

ovitçyeia xi туцн votimv

vmrti оА/сЭ">7/*а, ivSôtttimt ùç

jbtov@j âya&cç xeij mbvshs@^t

и}» /t¿«» \f/t/^?i» awn ßiTci чш

àyiw шх%Щ тit aV c1ш10(

oit iuaçspimnuf To ès oâpa

т>} «Э^з» <TH èn^tspy-,i&eitrp tyv-

<r« ¿o^Jvccf. Öjt к/Лфцтес xa<

Нaeс precatus pontifex, ad ipfum progreditur abfolutioriis

sftum, qui, quopa&o quibusque formulis fiat, in euchologio

hunc in modum defcribitur: Г£??« т«Ùt* e «едя^г- î*r p^fwV»

у.л) iwtftAwí' %vt 7$ ¿layvarcu icreV« rî nitfttirfrf $ at/tóí & leuîï

тлите Atj н. Scribit fequctttia pontifex in charta-, traditque legenda

fnpermertu» AHtipfeperfeipfum hoc patio pronunciat.

... ; - . . E2

mulo tuo N. fi quid in prae-

fenti vita ut homo commifit,

indulge : & quaecunque verbo,

opere , aut cogitatione perpe»

travit , foluto etiam impolite

quibuscunque modis vinculo,

quo fe ex fubreptione aut alia

quavis califa implicuit, five

etiam pontificis aut alterius

cuiusvis auftoritate, ex invidia

& opere maligni fpititus in

hanc miferiam lapfus eft,ab-

folve. Et ut folus bonus âc

mifericors valde, animam qui-

dem eius cum fanftis , qui a

faeculo tibi placuerunt , eolio.,

cari, corpus autem naturae a

te produebe reftitui concede.

Quia benediftus & gloriofus

exiiftisinfaecula Amen.

Зб DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

<tv с та ттчта кал irçh ye-

г,(лт à<pi£/Kr(*ov itsyKtlv ¿Si

гш iuhaßeguTto о , âfôs то

tvpßiiit ítf avía с!т0щ[iа, ha

те та SoÚ(áov{§)* яumс угря]а

rjj a»&çm7rivrr фисгя itam

тijítoiitcí*

и

чшыд avrrn è7nçùfieioç xvçioçy

то Hinèt oÇ>$Aoç атгущамо

с toiütoí c« eAvtûû tS афорнгръ

тофша ётпфёршУуТ^ гS mpít-

Т9( £Л/)т/« hW(AI¥ ttVTCt 78

TBJ8T« àtyoçjLGiki с* тш я^'о)

JIÍÍÜUíllJ, К«Ы «V«f ^lAt/jLíí»©*

UT¿¡/i(&0»П ОТИ Я7ГЛЯ J£fÍ0OJ-

fc7{ TSV Хк'^ОУ iîTîlJ>C|LÎÎ|iOÇ,.!£ûM

ты «uTgiç щ* iv\oyr¡nini» кал

¡xana¿iал фит лкувп^уф;

Taro ¿e я£сет?одо ту та керш

Jappovfa фш\у T?* о îàv Í4-

л sat hvcuiTs, fcaj AiAtiyifror»

Contigit quidem humilita-

tem noftram excommunica-

tionem ferre in devotiiïïmurn

N. propter indecens facinus

quoddam, qualia plura huma-

nae naturae enafcuntur. Quan-

doquidem vero ( iis quos no

vit modis Dominus, qui cun-

J £ra,antequam fiant, ngnofcit)

commune debitum exfolvit,

ille proceHam excommunica-

tionis Tecum devolvens : prae-

fenti diplomate in Gm&o Spi-

ritu a tali excommunicatione

illum liberamus , ut & in fu

turo folutus exiftat, cum Chri-

ftianis omnibus Domini vifio-

nem percepturus, & cum be

nedicta patris parte , benedi-

ftam 6c beatam Chrifti vocera

auditurus.

Hoc autem agimus Domini

vpce( confifi, dicentç : quod-

cunque ligaveritis , erit ligar

tum , & quodcunque folveri-

tis, erit iolutum.

Sequitur in GOARi codice alia «%5 \к him ¿ywtrpt .nbmh®'

Oratio ai «xcommunimiontm mortui folvendamy qua fuía corpo

ris Eorrendara compagem uno momento diffilíre íerunt. Ea

ita fe habet x

EXC OMMVNIC ATORVMrг?

ó évadai ¿as тo<î à<ywç áv-

XpiÇOÇ Ó ©ííf Sip[lili TI ха<

Auw. xshévmç то , «ecr èilmtnt

сШ i^ç j^ç éVctí ífíí¡tií»o» кем

¿»7« bgpvù), кои om at Kvwinv,

ÙotLv\oiç Aehvftsva шт. Àvjoç

iâoîat тí SstrfÂsîv &jA«an ко)

Àvav y o~vy%a)çii<rat oui 7?> с*

тати тифа Hcifiéta тш &w та

$7TVMifisvs oui à<pog/<r(iS rrít

ifAtiç fVTtAeiaf ¿ mos rr¡v AÓw

8% еф$атд- bctßw su (fît,

ó rixçià» xa} £<¿irw è£a-

eje'^wv 0í¿f (гьухщпо'у coi 70

TaT«»oT»jToç еуи^ил кец 7íf

т¿» (rafyfiímv cLjruöo~ti ueçiSot'

uç àyai&cç Jcaf QíKoUfyúúTros*

ы mt lr¡t S¿%at dia7TSf*7to(iet

Ш 7rct¡£4 , ¡to ци>9 кои jai

M potcftatem dedit fan-

ftis fuis difcipufis & apoftolis

folvendi & ligandi , Chriftus

Deus, iabens, ut,quodcunque

ligaifent fuper terram , foret

ligatum 5c in coelo , 6c quae-

cunque folviflertt , fimiliter &

foluta forent. Ipfe per mihi

datam a dono vivifico talen»

poteftatem , ligandi videlicet

Sc folvendi : tibi N. in fepuk

chro iacenti ab excommunia

catione a mea tenuitate impo-

fita , cuius folutionem viven*

non impetraftbte liberetr fed

& mortuorum vivorumque

dominator excommunicatio-

nis a mea humilitate infli&aé

reatum tibi remittat , Sc bea-

torum partis te conforten*,

reddat, ut bonus &humanus ,

cui gloriam referimus : Patri,

Ftliojóc fan&o Spiritui- -

Addit denique iacobvs goar e fragmento codich regii

aliam a cenfuris abfolutionem homini cuidara; morte cruenta

exftinfto datam , quae cum maxime ab hacïenus edîtis divería

fit , minime mihi praetereunda hoc loco vifa eíh Ea vero

talis eft г

3S DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

Tfawj e 06of ó j£ wo/итиг

те TÄFTof ! e f/tóV©J yvátrKctv rh

Tfi-Ter Tf* £<w l*«eVt» ¿vSfeíirv^ Г-

Atóf o"o; yíyoiro вЛ та т/хрв 5-*-

»*т» or Cviçtt Ля %нfар, ßapßafar

ïftHP«i 4п та о"ф«л/ллт©' «ячр

«в-рялиг, Л' оягер xa) ¿<paeí£vr.

- щкип nyymf»i%*n (от/ h¿

SttppíoKou м T&TtivóiHt и/лаг &:Лг-

Лыж» с* <cjí$> тщнеп ion rSt

¿yvKTvt Лвт*»г tí a'çof/i-/*?,

«Лк W ü^íf? 04« i XaJ ¿vmwaSá-

nttt rar iKAça ßtßivptrur ъfсд-кор'

y.» ni ЯГтфЭю уъvттви , «грог то

Fili, Deus fanäus & uni-

verfí opifex, qui uriiuscuius-

que hominis vitae modum.

agnofcit , propitius tibi fiat

amarae mortis vice , quam

manibus barbaricis occifus to-

lerafti , & quamvis iuvenili

impetu abduftus , nondura.

emendatus perfeveraveris in

errore, propter quem excom-

municationis cenfura!innoda-

tus es ; fed & remittatur tibi

propter mifericordiae Dei vi-

fcera, quibus &confifa humi-

Ütas noftra liberatum te «fie

ubluit in fanfto Spiritu inevi-

tabilibus excommunicatiônis

vinculi« , Sc cum fidelibus te

deinceps annumeravit: ita,ut

iftinc in die Dei Sc retributio

ns pro quibuslibet in vita affis

faciendae nullum tibi impedi-

, v . mentum oriatur,quin faluiis invwßMf Ttif fltoTix«, кал тапоv Chrifto confers fias. Interces-

*<3V АрЪ. fionibusDeiparaei Sc omnium

fan&orum. Amen.

§. XII. > -

Atque haec quidem funt , quae agenda fibi praefcripíe-

runt Graeci , fi quem tympanicum a fóedo corporis tumore

liberare cupiunt, quibus abiblutis corpus ftatim diffilire -, & in

çineres convertiadièveranter referunt. Iam fi quis quaerati

quid de grandi hoc prodigio ftatuendum videatur , nemini

ignotum eft, fcriptores hic afte£tibus plerumque obfequi, «Se

modo

EXCOMMVNICATORVM. J91

modo defendere illud, modo exagitare, prout id fua interefle

exiítimant. Graecifane omnes uno ore ac incredibili conatu

proeo contendunt, ac aegreferunt, tam infigne ecclefiae fuae

miraculum a quoquamin dubium vocari. Imo, quod mircris,

exlatinaeccleGaconfentientes inveniunt haut'paucos, fed eos

tantum, qui orientalem ecclefiam parum a romana abeffe in

proteftantium odium ftatuunt, autcerte graeca omnia mirum

in modum admirantur. Facile igitur reddi poterie ratio , cur

iAcobvs Goar tam honorifice de abfolutione tympanico-

rum graecanica fentiat. Notum enim eft hominem romano

pontifici obnoxiumidpraecipueegifle, utgraecoscum romana

ecclefia in omnibus fere fidei articulis ceremoniisque conipi-

rare oftenderet* Attamen nec pauciores licet enumerare >

quitotumhoc excommunicationis graecae myfterium fabulis

accenfent, quod praecipue faciunt leo allativs, hot.

tingervs, natalis a L ex Ait D E R , & fortealu. Denique

funtaquicum fhelavio modeftius iudicandum exiftiman-

tes » totum negotium in medio relinquunt , nihilque pronun-

ciandum putant. Quorum omnium fententiae quibus funda-

mentis innitantur, ex fequentibus apparebit dilucidius.

£ XIIL

Diflîmulart non poteft,plura in narrationibus fupraadduftis

eccurrere, quaetotam rem maxime fufpeftam nobis reddunt.

Primo enim id qoam maxime eft admirandum, graecorum

hocmiraculum, quod iamvelutiquotidie fieri perhibentj olim

cum ecclefia adhuc miraculorum dono coruscaret % ne femel

' quidem faftum legi» > Ex inftituto de miraculorum duratione

in ecclefia egit h. dodwellvs, (a) fcriptor in hiftoria eccle-

fiafticaaccuratiíïïmus,qui miraculorum donum feculo II. adhuc

viguifle, deinde paullatim defecifte , ac non nifi fub perfecutio-

nibus nonnunquam obfervatum efle , denique feculo quarto

prorfus defiifle ex chrysostomo & avgvstino demon-

- ftrat.

. (4) Ded'W.piJfert, Iren. 2,

40 DT ABSOLVTIONE MORTVORVM

ftrat. Et quamvis anonymvs anglvs etiam feculo

quinto miracula fubinde faäa velit , ipfe tamen negare non

poteft , raro illud aс minus frequenter contigifle. Quod «5c

GviL. cave (¿I) ftatuit, qui omnia fere, quae poftea conti

giffe feruntur, miracula, ridicula, puerilia & a gravitate apo-

ítolica ita remota efle docet , ut fapientum hominum fidem

vix mereantur. Faciunt cum, his theologi noftrates tantum

nonomnes, (c) fed & Patres haut pauci, (¿) & ex pontifiais

quampjurimi, (О quorum verba adducere chartae anguftia

prohibet. Iam vero roto illo tempore , quo vera miracula in

ecclefia, fatentibus cunffis , vifa funt , nihil de tympani-

corum miraculofa abiolutione usquam apparet; fed ilia tunc

demum audiricoepit, cum mundus fenefcens, ut cum ion.

G.ERSONE (/") loquar , fajfm efi fhantafiasfalforum miraculorum ,

non fecus ac fenex qnispiam variis deludiiur ihfomniiî. Id quod fi

non falfitatis argue.t,falftm fufpeftam redder hanc excommu-

nicationis efKcaciam. Dices forte, miracula efie extraordina

ria, nec adeo neceffario requiri, ut eorura exempla iam in anti-

quitate exftent. Sed facile patet, rationehac fuipicionem non

tolli. Hocenim miraculum graeçis non extraordinariumeít,fed

tanquam Ordinarius excommunicationis effe&us, ita,ut veluti

in articulum fidei apudgraecos tranfier.it , ceu fuperius oíten-

fum. Qui igitur fit, ut antiqua ecclefia minore cum effect^

«xcommunicaritj aс nova , cum & fanftior multo & incor-

ruptior

(â) In triumphoChrifíianitatis ,/èu njita luliani Apoflatae ¡n AiT. Lrud.

Lipf. tfgf. pag. 72. ( b ) Саъе uit. Tatгит Part. 1. p, loo. (c) Fid.

Gerhard Conf.Cathol. ltb. Z. arttc. f. cap. 4. pag. tZZg. Grauer. PraeL

iu А. C. pag. 41). C? g6o. Çuenftedt. Гart. If. Syfl. cap. I/. pag. 406.

Luther. Тот VI. Jenenf.Germ.p. gtg, Tom. VIL foi. Z06. {d) Auguflin.

I, ZZ. de С. D. cap, g. Greg. M, hom. Zç. tn Luang. & ltb, zyt moraL

¿ap. lh Concil. Ntcen. II. aâ. a.. Bernhard, Jerm. I. tn die A/cenf.Nic,

de Clemang. Lptft. 6. ad Ioh. Gerf pag. fy. ( e ) Ioh. Ftfcher ad-v,

Luther, de captinj. Babylon, cap. 10, part. 4. Salmerón, tom. ç. trail, j/,

pag. 406. Claud. Lßienß ad Z Tim. III. pag. Ç2. Greg, de Valent, ltb. 6,

analjf, cap, 7. pag. 4g. (f) Çerfin, lib. AduerfUt fiäamfiagtllant.

EXeOMMVtfiCATORVM. 4Î

rupttór fuerit. Poffet quidem hue trahi exemplum anania

óc sapphire conrugum, qui pétri increpatione ene&i fii-

bita morte exfpirarunt. (a) Sed hoc exemplum non mod»

diverfum eft a miraculo graecanico , fed & illud in maiorem

fufpicionem adducit. Diverfum primo elfe nemo non videt.

An enim fetrvs hos excommunicavit ? an tympanorura

more túrgida cтрoга apparuerunt ? an benedictio mortuis

reddita ? an reiacrati in cineres diilïluerunt? Deinde ex hoc

iïngulari exemplo conftat , apoftolis veluti propriam fuifle

hanc puniendi poteftatem , ut rebelles ecclefiae cives , aut fi

qui alii curfum evangelii remorari auíi eifent, Satanae trade-

rent, morbisaliisqueafflidionibusexcruciandos. Erathaecipíi

virga apoftolica, quam Corinthiis minatur p a v l vs i. Cor. IV,

ai.V, 5".a,Cor.X, 6.8.9. XIII, 2. 10. Ubi confèrenda quae elegan

ter diflèrunt С H RYS О S Т О M VS, h I ERO NY M VS, G VI L I E L M VS

cavevs, GROTivs & PKTRvs molin AEVS. (b) Sic&eam

poteftatem, quam elimas, an л ni as, sapphira, alexau»

DEa&HYMENAKVs experti funt, apoftolispropriam àcin fup-

plementum iuftitiae civilis datam füüTe agnofcunt omnes, qui

paullo accuratius rem eoniiderant. Quod fi igitur apoftolis

propria fuit, cur hodienum quodammodo apud graecos re-

manet , & ita quidem remanet , ut etiam ád mortuos huius

poteftatiseffeûuspertmeat? Scioanonnullis ita inhi rationem,

fatendum omnino efle , apoftolos eiusmodi poteftatem ideo

exercuiffe, quoniam iudices deerant ciuiles, a quibusin cri

mina animadverti potuerit. Cum igitur hate eadem conditi®

graecorum fit, ubi nulli chriftiani iudices reperiantur , Deum

facerdotibus eandero poteftatem , cuius participes apofloli

fuerintjfeciíTe. Videtur hue reípicere tenzelivs:(c) Die

F Pa:, iar-

[g ) Atlor. V. 'verf. 2- (») Clryfiß, Uomil 14. in I. ad Ccr. fog 444,

Hieron. Тот. IX, fag %0J. Сагъеш in Anxiqq. Apofl. fag. 1Ц6. Q Chri-

flianifm. prim. fart. J. caf. f. fig. 74$. fèq. Grot. ad 1 Cor. IV. n. 2U

fMg. Jg. feq. Tom. f. Cr//. j. Petr. Molin. liir. de Poemtent. <af. 12.

f.f2Q-/eatj. (c) Tendel Minatt. Vnderred. Anno i6$g.pag.ç4g,vbi'

coiif, 'It.tm, Smith de JEccl, Grace.flat* hodierno fag, j/г. /éf.

'42 DE ABSOLVTIOKE MORTVORVM

Patriarchen und Bifchöjfe haben kein bejfer und firenger Mittel ,

die Gottlofen in Zaum halten , "weil ietz.e die Griechißhen Geifl

lichen unter der Turckjfchen Regierung fafi in eben folche Confide-

ration bey den Ihrigen kommen , ais die Patres bey der erfien

Kirchen unter der hejdnifchen Obrigkeit Sed non ferunt noftrae

rationes, ut hoc admittamus. Nec cnim concedunt graeci,

hoc prodigium demum fub turcica captivitate fieri coe-

pifle. Siquidem Mahometi, qui Conftantinopolin primus oc-

cupavitj narrata res eft tanquam vulgaris & iam ante fieri folita.

Imo multo ante in ecclefia Romana fafta dicitur , ut docent

exempla fupra allegata. Denique nec in folis ditionibus Tur-

carum imperio fubieftis tympanici folvuntur , fed & in aliis

regionibus. Neapoli enim Graecos idem praeftitifle fupra §. V.

oftenfum eft. Quocunque igitur nos vertamus ubique fufpi-

cionem nobis movet rei novitas , nullo fere praetextu excu-

fanda.

§. XIV.

Deinde hoc prodigium non parum fufpe&um reddit au-

öorum infígnis difcordia : fíquidem ab aliis hoc, ab aliis alio

modo narratur , ut folent in fabulis parum confiantes eile fa-

bulatores. Certe nulla fere circumftantia eft, in qua auctores

conveniant. Solam excommunicationem epifcoporum aut

Ikcerdotum tam horrendorum efFe&uum caufam eile grego-

rivs melissenvs, MALAXvs aliique fere omnes conten-

dunt. At aliorum etiam hominum inprimis parentum male-

diëtionem tantundem valere, ex precibus <п/у^»7<*а«- liquet.

Deinde alius hanc, alius aliam excommunicationis formam

refert; christophorvs angelvs veftes facerdotales &

PfalmiCIXJeffionem, aliiconceptam tantum excommunica

tionis formulam nec tamen unam eandemque omnes requi-

runt. Porro & in eftedu excommunicationis multo magis

difcrepantauftorumfententiae. gregorivs melissenvs

tantum corporis in tympani modum inflati meminit , in Turco-

Grae

EXCOMMVNÍCATORVM.

Graecia & alibi faepius niger & deformis corporis habitus adii-

eitur , CAROLVS DV fresne etiam foetorem addit.

CHRISTOPHORVS ANGELVS & LEO* ALLATIVS Capillo-

rum integrorum, unguium dentiumque candidorum, oris

hiantis , corporis tympani íonum edcncis , mentionem

faciunt. " Idem allativs una cum ricavto & Dno.

de la croix corpora eiusmodi devota a daemonibus intrari

6V exagitari perhibent, atque hac in re iterum tantum inter ie

diícordant » ut alter alterum ingenio fuperare voJuifle videatur.

Deniquenecinmodoabfolvendi amantius inter fe confpirant.

Alii Tolas preces & conceptam abfolutionis formulam necefla-

riam ducunt. Alii ipfius facerdotis excommunicantis, licet

vel maxime a fide interim defciviflet, operam defiderant, alii

etiam partis laefae praefentiam, coníenfum & preces requirunt,

alii cadaver templo inferri, erigi & precibus publicis ecclefiae

folvi poftulant, alii abfentis quoque facerdotis abfolutionem

futficere volunt. Burcolaccas alii igne, alii feftione in partes

& fervente vino, alii folis precibus Sc abfolutione in cineres

refolvi credunt. In precibus alii extremam cordis com-

punftionem & lacrymas poftulant, cum alii tamen apoftatam

quoque recitatis precibus tantundem pofle exiftiment. Di

ploma ™ух»$ял1 hi neceflarium aiunt, illi eius nec mentio

nem quidem faciunt. Imo aliqui,quod mireris, non folura

precum&formularum fed Sc ligonis ufum adiiciunt, quo per-

cutiendum effet corpus «&«л«7вг. Sic in nulla circumftantia

confpirant auftores, nifi ubi alter alterum forte exfcripferit.

Quaeres quantum fufpicionisiniicerepoiîît, nemo non videt.

§. XV.

Porro novam nobis fufpicionem facit infignis graeculo-

rumfuperftitio, Se ad miracula varia confingenda pruritus, de

quo inhumera liceret teftimonia proferre. Sane dici non

poteft , quam vana ea gens hac in re fit, quamqué credula.

Miracula nobis narrat, quibus vix apoftoH excellentiora fèce

pi ABSOLVTïôfcE MORTVORVM

runt, &cumomneshiftoriaefileant, ita tamen narrat, аc fi res

çfletomni exceptione aut dubitatione maior. christopho-

rvs ANGELVS (a) ut abfolutionem mortuorum , tanto cum

prodigio coniunftam, a fufpicione novitatis abfolvat, perfua-

dere nobis nititur , multo maiora & excellentiora miracula

apud graecos hodienum fieri, quae fatis demonftrent, donum

miraculorum nondum apud gentem fuam defecifie. Sic enim

in confeflb efleait, antejfexaginta, & quod excurrit, annos

/Iudaeos Cayrum inhabitantes, bafiam Cayrenfem pollicita-

tionibuseoinduxifle, ut omnes chriftianos internecioni daret>

nifi religionis fuae veritatem miraculis illis probarent , quae

Chriftus a fidelibus fuis facienda efle promiferit. (£) Haut

mora patriarcha accitus, optio illi data, aut poculum vene

no infectum, cruce tamen minime benediftum exhauriret,

{ id quod impune a fidelibus fa&umiri Chriftus promiierit) aut

cumomnigente|fuaperiret» Patriarcha triduo ieiuniis precibus-

que exa&o adfuit, acceptum venenum clam benediftum ebi-

bit,aquaque infuia elotum poculum delatoribus porrexit itidem

exhauriendum. Quo fafto iudaeus crepuit, patriarcha illaefus

abiit. Novum hinc negotium faftum patriarchae. Iuflus enim

eftmontem a loco uno in alterum transferre, quod nifi feciflet,

aftum tri de chriftianis. Denuo igitur ad 'ieiunia confluunt

chriftiani , precibus&votis omnia templa perfonant. Quibus

intra triduum abiolutis, redit patriarcha ad bafiam, montem

©ppofitum appellat. Adefto mous, inquit, in nomine Patris &

lilii & Spirittu Si Confeftim mons ac fi non verbis appellatus,

fed fulmine percuflus efiet in partes comminutus, pedibus prae-

fentiumadvolutuseft,ita utpericulum eflet ne opprimerentur.

Quod ubi animadvertit patriarcha, denuo allocutus montem,

confiftere eum loco ifthoc iubet. Atque hinc ifte mons ho

dienum if®- , id eft , fla moniyvocatur. His igitur miraculis

exterritus bafia chriftianos magnifacere , iudaeos a chriftianis

... ' \ '* ' ... ' ; occidi

EXCOMM VNIC ATORVM. 4f

occidi iuiîît. Hi vero hominum maleferiatosum miferti ab Ím

petu ifthoc fefe continuerunt , & gentem iJlaro faltem aquam

Cairo fuis fumtibus inferre iuflèrunt. Haec christophorvs

angelvs, qui ubi prolixe rem retulit, Ua pergit: um% *Vßi>

Sri Т&ЪОГ 10) 70 (ШЦАТЯ ТШГ асрзш UiVW hbíTtU ícLby.cíTVpy^í , ы( i> ó тл-

letetpxttf kít&wí V>y ihr 1 Kf то if \к«маъ , j£ «лЭ». SicMi igitur pa

triarcha venerium bibity & montem fecundum votum accerfivh , ad

eundem hoc efl plane miracttlofum modum excommmicatormn corpora

in cineres revertmtur. Sed profefto hoc commento non excom-

municationis iítius miraculofae fidem , fed gentis fuae vankav

tem factumque ad fabulas confingendas ingenium probat,

Quis enjm unquam hoc miraculum Aegyptiacum vel fando

accepit, antequam a christophoro angelo narratum

fuit ? Quis dubitet, quin haec omnia interpolata fint, ex fa-

bellis i-His , quas apud difcipulum in Serm. de Tempore? petrvm

de NATALIBVS, (л) M. pAVtVM VENETVM,(i) & BEYER-

iingivm legimus, ubi miracula bina invenimus noftris

tam gemina, uta fia temporis circumftantia dUceíTeris, ovum

vix ovo fimilius videatur. Akerum enim fub Calipha quo-

dam Tartariae »... alterum fub Mah'omete in Graecia faftum

aiunt , utrumque falíMímum , ut fotent » quae a legendaries

iftis proficiicuntur. Cairi fane.nihil unquam tale geftum audi-

vimus, cuius tamen fàma,fi vera narraret.CHRisTOPhORVS

angelvs, proeul dubio totum terrarum orbem pervafíffet.

Scripfit christoph, angelvs ineunte feculo XVII. mi

raculum vero iftud factum ait ante fexaginta, & quod excurric

annos , hoc eft medio feculo XVI. Eodem veïo tempore

Aegyptum kiftrarunt ex europaeis muki, quorum & itineraria

extant, fed eorum nullus, quantum mihi conftat, tam grandis

& ftupendi miraculi ullam facit mentionem. linde non im-

roerito colligas , graecorum (idem in recenfendis gentis fuae

miraculis, quam maxime laborare. Quod ne cuiquam dubium

,- г .'. F 5 videatur»

{a) In Catal. S. I. ç. caf. iq. ( b ) и de fiegie»{ ortentx СOf, 1$,

±c ) In Thtatr, ¡ag. 1*4* Щч


Videatur , adiicere libet alias obfervationes ricavti, (4)

qui fatis diu inter graecos verfatus eorum ritus & mores ac

curate perfpeftos habuit. Is vero obfervat, graecos efle mi-

raculorum cupidiiïïmos , tantumque ad fuperftitionem inclU

hare > ut opinionem femel receptam vix dimittant. Hinc

eos fontibus , quos fanftis dedicare folent, certam miracula

edendi vim tribuere, aliaque fingere prodigia , quae ipfo oси-

brum iudicio refutantur. En egregium fpecimen , quod ex

„mcavto (6) inlatinamlinguam transtulimus: Eft prope

„ Magnefiam pagus, cui nomen Bofchioi, in quem quotannis

,> carum frequentia folenniter defèrtur , quorum hi temporis

„ fallendi , illi religionis caufa adefle folent. De ea firmiter

„ fibi perfuadent homines creduli & inprimis foeminae , quod

„ pravos & fceleratos, fi ab iis feratur, male mul&et, pro-

„ bis & frugi hominibus nihil inférat detrimenti. Inceflït

„ aliquando dn. ricavtvm cupido , pi&am banc furiamj

„ ceu vocat, videndi : de qua graeci tam mira narrare fole-

„ bant. Quo confilio deficiente iam die in hunc pagum pro-

», fe&us eft. Vix dies illuxerat, cum ftatim adeflet magna ho-

minum frequentia. Sacrificulus graeeus eflîgiem humeris

„ ferebat , hunc comitabantur bini alii facerdotes graeculi ,

„ alias imagines portantes. Prodibat interea pompa magna

„ devotione, fan&usque nihil türbarum dabat. Ltbi ad pro-

„ cerum acerdeventum, fubftitit populus,& muTae facrificium

„ confe&um eft , quo abfoluto, facerdotes imagines populo

„ dederunt, ad locum fuum deferendas. Státim adfuit homo,

n qui magno conatu imaginem fibi depofck , eamque infigni

„ cum veneratione humeris appendit, Sed vix fuftulerat in

„ tergum, cum inciperet fandulus moveri, torqueri & homi.

nem, qui imaginem íiio arbitrio vertere noverat, caedere,

„ ut iam iam exanimis in terram prolapfurus videretur. Hinc

ftatim

( M ) Ric4*t. téf. 2л. fug. 7I. ( Ь ) BjcAMt, c*f. 6. fäf. ¡a

magna tum graecorum , tum tur

. IXC OM-MVNICA TOR VM. : - 4/

ftatim acceilîr alius, qui miferum & imaginis oaere óccaedi- "

bus liberavit. Interea & caeterae imagines eos, a quibus "

geftabantur, caedere&tunderecoeperant, quaeres did non "

poteft , quas turbas apud populum dederit. Has tragoedias "

admirari & cum voluptate adfpe£rare graeculi; turcae de-"

ridere folent. Quare dn. ric avt vs facerdotes palam ob "

eam rem obiurgavit, que.ftusque eft de epifcoporum focor- tt

dia, qui eiusmodi nugas permitterent, Faflus etiam eft (a- "

crificulus, remnullo fundamento niti : alii errorem plebeium "

hunc in modum excufarunt, opinionemhanc diuturna con- «

fuetudine in populi animis tam profundas egiffe radices, ut '*

evelli vix poffit : fi quis hoc tentaverit , eum non folum «

fancti GEORGii honorem magno periculo expofiturum, "

verum etiam ipfos fidei articulos fufpe&os redditurum, "

cum plebs non minore fide banc fabulam , quam quemvis "

fidei articulum credat. Haerefeos praeterea fufpeftum fore, "

quicunque palam publicum & inveteratum errorem redar- 14

guère aufus eflet. Creícere ieitur debere cum tritico ziza- "

niam, nec hanc fine illius periculo evelli pofle, donec ipfe "

Dominus, cuifolitempus idoneum notum fit, remedium huic 11

malo afterat. " Atque adeo ftatim obfervabat dn. ricavtvs ,

non imaginem, fed ipfum, qui caedebatur, impoftorem hoe

lufus dare. Nec dubitandum, quin etiam alii, qui aderant,

hoc facile animadverterint, cum tamen nemo effet, quin mi-

raculum fe videre crederet. Quis igitur hac graeculorum cre-

dulitate confiderata,excommunicationis prodigiofum effe£tum

non eodem loco putet, vel certe fuipectum habeat?

§. XVI. i :

Denique & hoc fufpicionem augere poterit , quod mira-

culoremadfcribunt, quae caufis. potius naturalibus plerisque

videbitur tribuenda. Quis enim ignorat mortuorum cadavera

nohnullis locis ob terrae aut vifcofitatem , aut frigus intenfum

àut alias caufas incorrupta 6cplane&Ыыт durare ? Quis nefcit

eadem

4« DE ABSOLVTIONE MOR.TVORVM

eadem, ubi ligone percutiantur , aut paullo maiore conatu

quaflentur, in cinerem diíîîlire? an haectam miraculofa? an

naturae viribus tam contraria ? Anno сю ne lxxvi. inventum

eftin Carniola comitis cuiusdam Lambergenfis cadaver, quod

anno cid ю ixvr. terrae traditum, tam parum putredine ami-

ferat, ut ante paucos dies fepukum credidifles. (4) Eadem

regio fervat cadaver comitis cuiusdam de cvshtatzschitzsch,

intra centum annos nihil putredinis paiïum. ( b ) Sic anno

ciare lxxxiv. gvardianvs tersatensis ex encaeniis

domum rediturus aqúis abforptus periit л cuius cadaver ante

aliquot annos integrum Sc incorruptum apparuft.(c) De

carolo v. imp. Sc benedicto pfeudopapa idem adfe-

runtHifpani ícriptores. Notum queque eft in regionibus polo

vicinis nihil putr-efeere , fed cadavera ante 30. annos terrae

credita tam pulchra& integra reperiri aс fi hodie animam ex-

halaflent. Unde te trvs du valle (d) vivos in his regio

nibus male , mortuos optime habere obfervat. Quod & in

Chili, regione Americana contingit , ubi homines Гaeрe in

montibus frigidiflïmo vento obrígefcunt , fed tamen poftea

nullam putredinem patiuntuv, (f) ceu docet cadaver eius-

miodi,quod integrum in gazophylacioGottorpienfi fervatur.(/)

Ne vero quis exiftimet in regionibus duntaxat frigidioribus

haec folere contingere , ídem Sc m Africa loci racione non-

nunqnam fieri obfervat herobotvs,(¿) & in Gailia etiam

юн. HENR. HOTTINGERVS. (¿) Quidni ergo in graecia

talia nonnunquam eveniant ? Dices phaenomena in corpori-

bus graecorum tympanicis alia inveniri. Sed non video adeo

magnam diverfitatem. Atra haec corpora effe nihil miracu-

lofi ûpit. De Americano enim Gottorpienfi idem obfervat

r . ' lauda-

^rf) Jo. Weich. Vatvaffor. de g1er¡a Carnio!. Part. 3. i. -).c. 4. (b) IJem

lee. ctt. lib. и, (c) Idem lib. 11. cap. ц, id) da Valle, Part. t.

Geogr. um-v fag. lg. ( e ) Camerar. eent. 2. Hor.fubcef.c, 70. f. Z$¡.

(/) -Adam. Olear, in Gaz,ofky/. Gottorp. {g ) Herodet, iic. ¡. c. ft,

{h) Hatting, fee. tf. U.E. fag. 2g¡.

EXCOMMVNICATORVM. 49»

1 " * "" i — и i i i

laudatus olearivs; tympani fonum edere graeca cadavera

obfervatum eft Christoph, angelo, idem & in Ame

ricano cadavere animadvertit olearivs. Caeterae circum-

ftantiae ita variant, ut nihil certi indej eficias. Dices porro ,

inde ièqui, ut omnia graecorum cadavera talia fint, atqui ob-

íérvatum effe, Гаере cadavera eódem loco fita пеc integra пес

tympanicaiefie. (-a) Sed пеc hoc quidem fequitur. Quis

enirn dixerit omnia CarnioJae , Galliae aut americana cada-

vera putredini refiftere ? Poteft certus aliquis terrae traftus

isque aliquando fatis parvus ita efle comparatus , ut cadaver

in eo non putrefcat, quum proximus e contrario idoneus fit

corpori in cineres folvendo. Satis eftj fi dicamus, quod id ir*

Graetíafaepiffime&frequentius quam in aliis regionibus herí

foleat. Certe in Moldavia pleraque corpora índifíbluta con-

fpici, ipfe obfervaverat athanAsivst Imbri metropolita»

. acerrimus alias huius prodigii hyperafpiftes. (6) Dices deni-

que non pone reddi rationem , cur eiusmodi corpora , fi na

tura loci rigeant , folis precibus tantum cedant , & expiata

demum in cineres diíffliant. (c) Sed & hic facilis refponfio

fuppetit, fiobfervemus, mortuorum cadavera, quae nonnun-

quam integra effodiùntur, in cineres redigi, fimul ac vel leví

digito attingas. Quanto facilius id fiet, fi tam íaepe loco,mo-

ventur, inprimis fi ligone percutiuntur, cuius in hac re uíum

effe, diferte affirmat iacobvs goar. Imo uti ex fuperioribus

liquet, non defunt exempla , quod corpora eiusmodi nohnun-

quam cofta, combufta, aut denuo defofia fint: quod procul

dubio ideo fa&um effe credas,quoniam precibus eventus non

refponderit. Omnia haec fi quis paullo accuratius , adhibita

in confilium ratione penfitaverit, totum hoc commentum aut

nullo loco habebit, aut certe non tam facile fibi iftud perfua-

deri patietur.

G J.XVIL

{л) Tenzjel. dial. menftr. lígg. fag.'çfy (i) l¿iA, AlUt. efiß, de'graec»r%

»finat. fag. lJU {c) Tendel, ¡ec, (if.


tf. XVII.

Hae igitur multoque plures rationes, licet fuadere videantur,

uthoc graecorummiraculum fabulis accenfeamus : nolumus ta

rnen hoc facere, tumobteftiummukitudinem, quosomnes in

mendacium aliquod confipiraife credere nefas eft » tum ob

parallela exempla in romana ecclefla obfervata. Sunt fane

hominesfrugi& probi, qui vidifle fe talia fuis oculis teftantur,

funt qui iurato hoc adferunt, funt qui ad mercatorum euro-

paeorum teftimonium provocant. Faciamus igitur rem ita

fieri; (certiora enim hie ipfe defidero) faciamus excommunî-

catosnonputrefcere; faciamus tympani ad inftar tumefcere j

faciamus precibus&abfolutione folvi> omnia haec inquam ita

evenire fingamus , id tam certum tamen eft quam quod cer-

tiflimum » ritum hunc & impium & fuperftitiofum nedum

miraculofumefle, nec religionis graecae integritati, fed turpi

tantum fuperftitioni probandae efle aptum.

f xvm.

Quae ut eo dilucidiora fint , in anteceflùm icienda eft

veramiraculorumdefinitio>quae chara&eres quosdam dabit ex

quibus an miraculum aliquod iufpeftum fit , appareat. Eft

ergo miraculum opus Dei five immediate , five mediate

agentis ,ßpernaturale , &naturae impoffibiie, quod in fen-

fus praeter folitum incidit & veritatem divinam confir

mât (a)

Dico.eiïè орт Deir unde apparet, nec diabolum, nec eius

pfeudoprophetasmiraculavera& propria pofíeperficere, licet

mirabilianonnunquamfaciant, hoceft, eiusmodires, quarum

caufas naturales ftatim deprehendere non poffumus. Soli

Deo competit vera Зи^тиуД, licet Sc diabolus fe

& тлщут- probet. Hinc ipfe Deus: (У) Signar inquk,faciam,

ytae creata nonfunt in ttntverjh terra t neqm in ulla nattant ^ & vidtbit

omnis

{*) yiitii Dißp. Fart.lLfag vfyfiff. (Í) ExUXXXir, Ift

EXCOMMVNICATORVM. ft

emnU populas OpUS Damitli. Et pfalmifta : (a) Benedittus Deut

Domimu Jfraü Y\zh ^N^sJ nttfy facietis opera miraculofa

foluSy &beneditlumnomenmaieftatistiut in aeternum. Item: (£)

Confitemini Deo dominorum quoniam in aeternum misericordia eiiu,

yizh Ш¥ц nisbw гШН qui edit ingentia miraculafolm,

quoniam in aeternum ntifericordia eins. Imo ipfi magi «Sc praeftigia-

tores, qui multa mirabilia fccerant coram Pharaone, demum

agnofcere coguntur, miracula afolo Deo proflcifci, & pedi-

culorum creationem miraculoiam effe digitum Dei. («") Vnde

rede fcholaftici aeque ac theologi noftrates diftinguere folent

inter mirabilia & miracula , vel inter miracula quoad nos & inter

miraculafimplicitcr talia , item inter miracula aequivoce & inter

miracula preprie ditla , quorum illa etiam diabolis & pfeudo-

prophetis concedunt , haec foli Deo omnipotenti vindi-

cant. (У) Alio vero refpe&u humanae Chrifti naturae

Sxvp&luw* competit, quippe quae nec mediate nec aequivoce

miracula edidit , fed virtute communication^ axiomatum

divinorum.

Additur in definitione , miraculum effe opus Dei fupernatH-

rale & naturae impoßbile, hoc eft, ita comparatum, ut naturae

totius ordini abfolute repugnet. Dantur enim & alia opera

haut pauca, quae praeter, aut fupra, imo & contra naturam

particularem fieri dicuntur , ut e. g. lapis in altum proietlus, aqua

in tubo afcendens &c. nec tamen miracula vocantun (#) Sunt

etiam forte, quae praeter aut fupra omnem naturam ac faculta-

tem inferiorem aut corpoream videntur contingere, nec tamen

funt fupra naturam <3c vim univerfalem omnium cauiarum

fecundarum, quo a v o ETI o {f) hominis incejfus per aéra, aut

G a fupra

(a)I>ßt!m.LXXll,-it.l9. (*) P/alm. СХХХУ1 , 4. {c) Exvd.VlIl

(d) -vid. Thorn. fart. 1. qnaefl. no. art, 4. Biel. 2. fint. difl. jj. tjteaeß. 2.

Gerhardm LL. theet. torn. V. fag. 4.76. tonfejf. calbol, tík 2. art. у. caf. 4.

fag. iz2j. " (e) -vid. Them. fart. 1 tjuaefi. no. a. 4. (f) y*et. difpf.

fclect.f.6<)<). Mufaem. Introd. in ThetL fart. I. caf. f. feft.i. fag. ¡gt,

.1

DE ABSOLVTIOKE MORTVORVM

fupra aquas refertur. Relinquitur ergo, miracula proprie fíe

сШа omnem naturae potentiam tum a&ivam , tum paífivam

tranflcendere, ita ut fecundae & naturales cauffae ad illa non

concurrent, aut affione aliqua, aut inclinatione, five receptione»

nifi obedientiaii. Talia funt Dei& praecipue Chrifti miracula

fere omnia, quippeab ipfo naturae opifice edita, qui omnia-,

quaecunque voluit,facit. (a) Sic ignem urendi vim amittere , ( Ь )

aquamcomburi, (c) eandemmurorum ad inftar fiare, in

vinum converti ( e ) folem ftare & umbram retrogredi , (/)

coecos, furdos, claudos, febricitantes variisque alus morbis

afte&os uno momento , & non nifi verbis fanitati priftinae

leftitui, imo & mortuos poftliminio in vitam redire, haec

omnia& iupra naturae ordinem funt, & a nemine nifi ab ipfo

Deo perfici poflunt. Atque hinc falvator iure fuo ad mira-

culorum gloriam tanquam ad firmifiimum deitatis fuae tefti-

inonium provocavit : (g ) fi non facto opera patrts met , noUte

credere mihi-, ß autem fació-, & ß mihi non vultù credere-, operibus

créditent cognofcatis&credatisquodpater in meeß & ego

ht eo. Quemadmodum& Iohannis baptiftae difcipulis inter-

rogantibusî ipfene effet Meflïas? haectantum refpondit: (ü>)

euntes renuncíate Iohanni-, quaeaudiflis &vidiflis: caeci vident-, dandi

ambulant-, leproß mandantиг , furdi audiunt-, mortui refurgunt-, id

«juodtantundem erat, ac fi Mefliam fe eflet profeflus. Animad-

vertit quoque Nicodemus miracula Chrifti efle fupernaturalia

& firmHIima deitatis eius argumenta, hinc enim ita conclu-

dit : (*') Rabbi fcimus , quia a Deo venißi magifler-, ПШО etitfíi

poteßbaecfignafaceréy quae tufacU, nififueriï Demcumeo.

Atque hic quidem conferri merentur, quaehanc in rem ab

H. GROTIO (O & DANIELE HVETIO (/) diflemntUr.

Nota

{а)РГлЬп.СХУ,%. (c) Dan. III, 27- {d)4leg.Xmi,#. (J)Exad.

XIV. -v.22. Jofi 1U.-V.16, ( e ) Job. П. -V. ç, (/) jvf. X• -v. 12. 7J.

2 Reg. XX. -V. 10. 11. {g) Job. X. -v. ¡y. ¡S. (b) Matth. XI. -v, i.feq.

( /') Job. III. Ii. z. ( £ ) Crtt. (ib. 2. de lient, retig. chr'ß. caf. ¡.

{/) tíuet. fref. 9. caf. 39. fag. 746. fiq<¡.

\

EXCOMMVNïCATORVUt

Nota equidem funt , quae contra hunc chara&erem a b e n.

spinosa (<*) proferuntur. Contendit enim au£for princi-

piis atheifticis prorfus fàvens , nihil fieri poffe contra naturam,

iiquidem Dei voluntas ab intdleéïu non difíinguatur. tíine

ß quis ßatueretf Devm aliquid contra leges naturae agert, eWm etiam

fimulputat cogißatuere , Цент contrafuam naturam agtre-, quo nihil

dieipoßt abfurdiut. Nec diftïn&ionem admíítít inter ea» quae

fupra & ea quae contra naturam fint, eo ipfo enim quo quid

fupra naturam fieri dicamus, ftatuendum nobis exiftimat, leges

naturae aliquando a Deo turbari, quod denuo non minus ab-

furdum videatur. Quibus prolixe dedu£fcis concfudit, ( Ь ) mi'

ratcutum five contra , five fupra naturam merum abfurdum ejfe &

fropterea per miracutum in facris Uteris nihil aliud poffe tntelligi, quam

ерш naturae , quod captum humanumfuperet-, amfuperare credatur.

Sed futiliahaec omnia eñe & male excogitata, oftendit b. mv-

sjevs. (c) Primo enim míracula non effe naturae creatae

opera , veí iblus nos docet pfaltes , (d) quando conceptis ver

bis dicit : Dominum Deum-, Deum Ifraélis-, dominum dominerum

faeere nafa Г—ЧТнЬэЗ miracuta folum. Si ergoDeus folus facit

roiracula, natura certe creata ( de qua loquitur spi kos a ) ea

non facit : atque adeo miracula nec funt opera naturalia. Si

vero non naturalia funt, funt vel contra naturam, vel praeter

naturam. Sed non fiunt contra, naturam, ut ipfi fatemur,

ergo praeter naturam. Ipfum eius principium , quo intelle-

ôum Dei a volúntate realiter diftingui negat,nos quoque acU

mittimus. Sed quando inde concludít , omnia illa quae Deus-

vult, aeternam neceffitatem involvere , abfurdum comment

tum eft. Quae omnia hic plurtbus exfequi nihil attinet, cum

accuratiffime & prolixiffime huic Atheo refponderit laudatus

MVSttvs, cuius fcrinia hie expilare nefas ducimus.

Additur porro in definitioneymiraculum eflè opus Dei in

fenfui incidens- , quo fciiicet miracula tum ab aítionibus divinis

G } imma-

fir) Traä. theolegico- folttio , cap. £ fag. 6$.fit¡. ( i ) toc. tit. fag. 7¡>

(« J ktt cit. fag, iqff, ( d) Pfalm, ÍXXU, ¡t. & CXXXVh 4*


immanentibus feu internis,tum a myfteriisdiftinguantur,quippe

quae etiam opera & Dei folius&fupernaturalia uint,nec tamen

cum miraculis confundi debent. Nec temere in definitione

obfervatur, (л) opera ifthaec fieri praeterfotitum, ne miraculis

accenfeantur opera gratiae, fupernaturalia quidem & quoad

effe&um in iènfus incurrentia, fed tamen non miracula, quia

in omnibus íalvandis perpetuo fiunt e. g. iuftificatio , regene

ratio, renovatio, &c. de quibus avgvstinvs: (¿) fi mira

cula ejfent frequentia-,miracula non ejfent.

Denique miracula funt eiusmodi Dei opera, quae veritatem

divinum confirmant, linde fibquitur, omnia illa mirabilia, quae

veritati divinae repugnant, autjeam ullaratione deftruunt, mi-

raculorum nomen haut mereri,fed praeíligiis accenfenda efle.

Ipfe fane Iehova nobis hunc miraculorum charafterem dedit,

dumperMofennoshuncin modum alloquitur:(c) Sifurrexit

in midió tut propheta-, aut qui fomnium vidiffefi dkat-, dederitque

tibi fignum, aut portentum, eveneritque fignum aut yorten.

mm , quod praedixit tibi , atque is dixerit: eamus poß^Deos

alios qUOS ПОП nOVtfti , & feruiemUS eU. Non audits verba

prophetae iUius-, aut eius quifomniaverit fomnium. Eadem eft fal-

vatoris noftri fententia, quando nos contra praeftigias pfeudo-

prophetarum ita praemunit : tunc fi quis vobis dixerit : hie efl

Chriftus , aut illic , notite credere. Surgent enimpfeudochrifli &pfeudo •

prophetae , & dabuntfigna magna &prodigia, ita ut in errorem indu,

cantur (fifien poßt) etiam elecli. Ecce ego praedixi vobis. Si ergo

praedixerint vobis-, ecce in deferto eft-, notite exire. Ecce in penetra-

libus-, notite credere, (ef) Ubi iterum miracula faifa pronuncian-

tur , quaecunque veritati divinae femel revelatae repugnant.

Confequens itaque eft, omnia ifta miracula faifa eife & praeíti

giis annumeranda, quae veritati divinae adverfantur. Elegan

ter hanc in rem difterit auílor «peris imperfetli in Matthaium: (i)

Quem-

(\») -vid. Muß Icc. cit.fag. y)Z. (i) lib. i. retrait. caf. 1]. (r) Dent.

XIII, I. (d) Maid: XXIF, 23. z6. \e) homtl. V).

EXCOMMVNICATCKVM.

Quemcunquc videris dacmonia eiicientem , fi non eft confeßo veritatis

in ore eiut, пес iuftitia in manibm eins-, non eft homoDei atque adeo

necmiracula proprie fie dicla agit. Gemina Puntilla the o phy

la С T I : (a) docet Chriftm at is , caffoncredita eft doftrina , & prae-

dicare & miracula patrare debeat. Типе énim praedicatio per mira-

culo. confirmatur , miracula autem per praedicationem. Ut omittam ,

quae ex tríthemi o, юh. feroiSAlmerone, iösepho

а со s ta, aliisque a в. g er. hard o (У) proferuntur. Ex hac

igitur definitione explicata & iuxta Gngula membra fatis ut

opinorprobata quinque elicere licebit miraculorum charaöeres:

I» Elucere ex illis deberé digitum Dei, hoc eft, ita com

parata eflë, ut appareaty ea divinitus proficifci.

2. Debere efle fiipernaturalia & hominibus omnibus im-

poflibilia.

J, Incurrere oportere in ièniùs.

4. Raro & praeter folitum fieri debere, & denique

f. Confirmare divinam veritatem» non vero eandem im-

' Pugnare.

§. XIX".

Quod fi igitur exeommunicatorum iblutionem graeca-

nicam infpiciamus paullo accuratius , eämque ad chara&eres

hos tanquam ad lydium Iapidem exigamus , illico apparebit

veri аc proprie fie diffi miraculi nomen illam non mereri.

Equidemde prîoribus dicere iam non übet: eorum ènïm con-

fideratio, quemadmodum ad conceptum generis tantum per

tinent, ita fi quid certifíatuendumeflet,;jpfius fa£lï fufficrentem

requîrunt notitiam, qua tarnen deftituimur, cum пеc coram

unquam intuiti fimus eiusmodi тицтлггшыг Лл'лияг, пеc au£io-

res , qui rem narrant, interiè confentiant, Sufpícíonibus vero,

quas iam fuperioribus paragraphis recenfuimus , mfiffere nó-

lumus, ne quid temere agamus. Supereft igitur, ut ad quintunt

. « *- ' 4 *вт tantUm-

ri,,f¡0 Tbeofbyf. in caf. g, Luc. {() Gerhard, conf.cathtC. lib. 2, art. S-

''. 4 "" taf. 4.. fag, n$<t. : . '

DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

tantum chara&erem illam examinemus -, quippe qui &planior

caeteris & differentialis & ad cathedram hanc eft accommo

dation Quod fi igitur demonftratum fuerit w rùr ти^тлтие»

îtÂKvm graecanîcam divînam veritatem non confirmares fed

ei e diаmetro repugnare, fatis puto fore perípicuuaij earn

quodvis potius, quam miraculi nomen mererL \

XX.

Primo igîtur de excommunicatione îpfa quid fentiendum

fit) ócquiddeeagraecis videatur.expendamus. Fundamenturn

excommunicatíonisecclefiafticaeinvenimus in fcriptura facra,

primo quando Chriftus Petro dicit: '(*) quicquid ligaveris in

terris, eritligatum&in coetis, deinde quando univerfis difcipulis

eandem poteftatem confirmat : ( b ) cuiemque retinueritis peecAt*

ti retenta erunt, & denique cum ipfum proceifum indicat: (c)

quandofeccaverit in te frattr tutu-, redargue eumfilm ipfi filum: fi te

audierh, lucratut esfratremtuum , fin vero non audierit, adbibe tecum

adhacunum&duos : utinoreduorum aut trium teflium confiflat omne

verbum, quodfi non audierit eos, die ecclefiae , ß ecclefiam non audie-

riufittibivelutetbnicui & publicanm. Haec igitur fi fundamenta

refpicias, non alius conceptúe excommunicationis ecclefiafticae

nobis orietutj quam is, quem B. matthias haffenreffe-

rvs (</) hac elegantiffima definitione expreffit: efe, nimi-

XUVbtftverifftmam denumiationem de retentione peccatorum fatlam im-

foemtentibtudr'contumaciterfieleratts , nomine & mandato Chrifli, &

txelußonem a communione ecclefiae, utadpoenttentiam redeant, & per

fidem in Cbriflumfidventur. Quam quidem definitionem paucis

explanabimus. Excommunicationem igitur efie

denumiationem de retentione peccatorum , fatis patet ex di£Hs

Chrifti t quibus impotnitentibus peccata retineri iubet. Ex

quo enim Chriftus femel claves folventem & ligantem tradidic

ccclefiaei yoluitetiamutpeecatoribusrefraitariis & contuma-

cibus peoewa retinerentur » quod ut fciant, denunciatione

- .... > ,v . , . opus

(4) Matth. Tt>I, tç. (}) Jeh. XX, Ц, (r) Matth. JTriIÏ , y. fifr

W Haffenreff. LL, thtti. flétí ¡. lee, tf. fig; ttf.

e'xcommvnicatorvm. 57

i i* i - - i i «- I - t

opus eft. Refte vero a Nicolao vignier (л) noftrisque

theologis fere omnibus animadverfum eft, excommunica-

tionis denunciationem non uni alicui miniftrorum , fed

toti ecclefiae competere, quod non modo ex verbis Chrifti

concluditur : finon audierit eccleßam , ßt tibi ut ethnicut & publica-

ntu, fed & multo expreiîîus a Paulo docetur, (£) qui excom-

municationem in inceftum non iblus ipfe pronunciat, fed con

gregate Corinthiis& fito jpiritu. Imo tantum abeft, ut fibi hoc ius

ibli arrogarit , ut potius praeter traditionem Satanae reliqua

omnia ab ecclefia perada voluerit. Hincenim addit, expur

gate fermentum: item tollite e medis veftrum, qui malifitnt. Quan-

do vero viGNiERivs ecclefiam explicat per presbyterium.

& populum : videtur ad ecclefiae gallicanae faciem reipicere,

ubi magiftratus politicus fere heterodoxuserat, atque adeo ad

hos a&us vel nolebat concurrere , vel non poterat. Alias enim

certum eft, magiftratus politici ius epifcopale non efle hoccafu

ncgligendum , inprimis apud nos , ubi excommunicationis

maioris denunciatio a confiftoriis fere decernitur.

Obiefctum excommunicationis iuntimpoenitentes& contumace^

five quoad vitam fcelerattm five quoad doftrinam impiam &

erroneam,& quidem chriftiani.jg»/i enim noftra intereft de extraneis

indicare ? nonne de iis-, qui inttufunt, iudicandum nobis eft ? de extraneis

vero Dem iudicat. (с) Sciendum ergo, non tam pecçata occulta

aut privata, quam potius publica & palam manifefta flagitia hac

difciplina ecclefiaftica efle coercenda , & quidem tum , fi pecca-

tor in his graviflïmis fceleribus animum obflrmet , nullisque

monitis ad refipifcentiam adduci fe patiatur. De prioribus

enim deliftis Chriftus non excommunicationem mandavit , fed

potius privatam obiurgationem : argue inter te & ipfumfolum. (d")

Nec pofteriora ftatim excommunicationem fuftinere oportet.

Quod fi enim ftatim poenitentiam peccator agere animad-

H verti

ert) yignier. traft, de excommunient. Venetorum contra B4ron.fag.lO.1t.

[1)1. Cor. V, 4. ( с ) /. Cor. V, 10. Conf. Pe;r, Molfft. (. S, de'focnitentt

. - t*f.l+.ft¿.JS6, \d) Mftíth.XVlll, !^

5$ DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

vertitur , iam excommunicari nequit , coram omnibus tamen

argui potefly M reliqui timorem habeant, (a) Id quod iri noftris

ecclefiis per poenitentiam publicam fieri folet» quae cum ex-

communicatione nihil habet commercii. Publicae huius

obiurgationisexemplumhabemus in Petro, qui cum ad publi

cum usque offendiculumpeccarec non monitus eft a Paulo

ièorfim » fed "цллги&ы m¿f¡m » in confpeftum ecclefiae pro-

duftus. (b) Reliant igitur foli contumaces & in delifto ita

obfirmati, ut non nifi feveriore remedio corrïgipoffint* quos a

Chriftomtelligifatisindeapparct, quodabiisnecprivatos, nec

eccleiiam ipfam audiri dicat, quae manifefta eft contumacia.

Quemadmodum oc Paulus hanc contumaciam praefupponit,

quandoait: (c) quodfiquisnonaufcultatnoflroper epiflolamfermons

(id eft, fi noftras admonitiones omnes contumaciter reiiciat:)

tunc Шнт т[ш7<&ь nótate r & ne commercium habete cum ей , ut

pudeat. Eiusmodi ergo obftinati cum omnia íalubriora remedia

refpuant ipfo лфеигрр coéïcendi íunt , ut tollantur e medio

uoflritquifacinorahaecpatraJfent. (á) Cuius rei exemplum dat

ínceftus ille corinthius : qui non folum publice ad omnium

offèndiculum peccaverat , fed & hoc nagîtîum fuum tarn

efflictim adamare coeperat» ut nullis monitis ab ifto poiTet re

vocan. Vnde Sc Paulus in praefenti dicit, eum habere patris

дасoгепк Quid ergo faäu opus erat ? Illud,utexcommunicato-

nem (entirety & ex eonfortio fideÜum eiïceretur, qui tam pa-

mm bonae mentis demonftrabat» Expurgandum erat vetus fir-

щемит y ne paullulum illudtotam maßam fermentarei, (e) Quae

omnia tam manifeflo de excommunîcatione teftantur, ut iam

facile intelligamus »quid fibivelint verba in definitione noftra:

Nomine& mandato Cbrifli. Indicant nünirum, hanc ecclefiae

difciplinam non unice ad iudaeorum, aut gentilium aemulatio-

nemfuifieadinventam» fed primario ipfius Ghrifti iuftitutioni

debere originem» atqueadeo iuris divini efte. Id quod cla-

riilîme

{a) ITim. Гх 20. (6) Gai. IT, 14. (r) Z Hieffal.JU, J+. (d) l Ctr.

EXCDMM VNIG ATORVM. 59

riffime apparet ex diftis noftiis f'unriamentalibus, quae noa

fine infigni violentia aliter quam de clave ligante ecclefiac

expliçari poffunt. (л) Inde vero fimul liquet, excommuni.

cationem non elTe poenam civilem, fed cenfuram ecclefiaftï-

cam. Sane enim Chriftus non de poenis civilibus , fed de

rebus ad animae falutem. neceflariis nobis regulas praefcripfit.

Ñeque concefíum eft miniftris ecclefiae, ut gladio civilis

magiftratus utantur, aut poenas politicas in ecclefiam inve-

hant , cum diverfiflîma fint minifteria ecclefiafticum &

magiftratus politiri, ut Chriftus ipfe docet, cum inquit: (£)

fcitis quod principes gentium domimntur in eos : vos atttem

non fie. Ecclefia enim adminiftra tantum eft Iefu Chrifti , qua-

tenus eft fervator fidelium : Chriftus autem ad falutera.

fidelium nunquam ufus eft, aut uti permifit gladio magiftratus

politici. (c) Maximum ergo errorem commifere pontifiai,

dum excommunicationem , quam vocant , fuam maiorem

totcircumftantiiscumularunt, utarticuliSmalcaldici (Л) pro

be obfervent, eamhonnifipoenamcivitemefle, nec pertinere

ad nos miniftros ecclefiae. An enim Chriftus ufpiam manda-

vit, ut ecclefia contumaces peccatores a contraftibus civilibus»

civili hominum confortio, funerura iure aliisque eiusmodi re

bus, quas plerumque nec gentilibus necïudaeis negamus, exclu-

dat? Omnes hae poenae civiles font, & ad miniftros ecclefiae

non pertinent, quos Chriftus non làevire fed ligare, non ple

itere«, fed peccata retinere iuflït. Diftin¿tionem hanc inter

excommunicationem ipfam & eius circumftantias fundamenti

loco efle putaverim , ad fopiendum illud diflîdium, quod nuper

inter viros do&os coortum eft de quaeftione : utrum excom-

municatio fit iuris divini nec ne ? Si enim fuis fe limitibus

contineat ecclefia, &Chriftiregulasfequatur, non video quo-

X. ßftem.fag'. 4/3. - 4.61. ( b ) Luc. XXI1, г?. Matth. XX. т. 2f-

( с ) figuier. Uhr. cit. fag. д. (d). jirtic. SméCcAld. ç, fag. ffi. t<m£.

Figuier, hc. cit. fag. Z4.. fttfl. ''»---

60 DE ABSOLVTIONE MOftTVORVM

mododivinam inftitutionem negare poffimüs: circumftantiae

veroaliae fimul acaccedunt, ftatim cenfura ecclefiaftica Cmul

inpoenamcivilemtranfit, & non amplius ad ecclefiam, fed ad

politiam pertinct.

Additur in definitione, excommunicationem effe exclufiontm

acemmuniene ecckßae , & haec forma eft excommunicationis,

quae difto Chriftinititur: eiusmodihominem nobis effe debe

re velftt ethnicum & publicanum , id eft, veluti hominem extra,

«cclefiam pofitum,ab omnibusque fpiritualibus ecclefiae thefau-

ris exclufum. Paulus hunc actum vocat то t|oíf«r h pío* й^»»-,

item rét&JfHK Ц- «/*»>, iubet nos cum illis <M,aT*[¿íyvid<u, pк$\

evn<ôtW. (á) Quoipfoomnemtollitcommunionemtum ípiri-

tualem, tum etiam familiärem, quatenus fcilicet haec cum peri-

culoanimaeeftconiuntta, quoniamnimirum paululo fermenti

tota maffafermentatur. Omnia haec tam clara funt, ut uberio-

re difquifitione opus non habeant. Quod fi enim excommu-

nicatus habenduseft ut ethnicus & publicanus, fequitur ut

cum eo communicare non liceat. Quis enim cum ethnico

commùnicet, qui membrum Chrifti non eft? Si porro tollen-

duse medio fidelium, fane non cum eo communicandum, cum

communio femper requirat, hominem, quocum communica-

- müs, efle intra ecclefiam nobifcum coniunftum, quippe cuius

coniunffionis fymbolum eft communio. Si denique nec

cômmifceri nos oportet cum excommunicato, necedere cum

eo licet, multo minus communicare, cumisaftusillo fit multo

fanftior ac, nifi legitime ad eum accedamus, maiore cum animae

periculoconiunfitus. Vt vero haec communionis ecclefiafticae

privatio reûe intelligatur, probe diftinguendum eft inter com-

munionem internam acexternam. Interna ilia eft, qua fidelis

quisque perfidem & caritatem cum Deo primum deinde cum

aliis omnibus fanftis totoque ecclefiae corpore vinculo eius-

dem fpiritus unitur, quam ideo in íymbolo apoftolico ctmmunio-

{*) UCertmh, Г. -vtrft, /J. U.

excommv'nicatorvm, 6i

cum-, & communie noflrafit сиm Pâtre & Filio eint Chriflo Jefu. Ab

hac nemo per excommunîcationem ecclefiafticam folam , -fed

per proprium peccatum excidit, dicente Deo per prophe-

tam: (b) Peccataveflradivifirnnt inter vos & me. Excommunicato

tamen fi iufta eft, declarat, impoenitentem ab ea communione

interna efle feparatum , quod vigniervs (O leproforum

exemplo confirmat, qui iuxta legem a facerdotibus commu

nione ecclefiaeexclufi, non lepra hoc ipfo inficiebantur; fed

mfeffiiameftedeclarabantur. Externa vero communiofecun-

dum eundem vigniervm(^) aut politica eft aut ecclefiafti-

ca, quarumillaadcommerciaiurium civilium, haec ad cultum

Dei externum fpeftat. Quemadmodum vero per excom-

municationem ab illa proprie nemo excluditur , cum nec

ethnici & publicani, quibus Chriftus excommunicatos fimiles

haberi voluit, ab ea removeantur: ita ab hacomnino ex-

communicatus excidit T nifi quod ipfi verbi divini auditio,

(nec infidelibus quippe deneganda) non adimitur, quamvis id

certis conditionibus fieri hodie quibusdam'locis foleat.

Sed reñatfints excommunicationis , probe confiderandus.

Eum hunc efle dicit definitio, ut excommunicati ad poenitentiam

redeant , & fer fidem in Cbrifium falventur. Refte quidem , fi de

excommunicato ipfb iermo fit, fed fi fimul ad ecclefiam refpicia-

mus, tum bini alii fines obfervantur. ( e ) Primus eft, ne cum

Dei contumelia inter chriftianos nominentur , qui turpem ас

flagitiofamvkamagunt»acfifanäaeius ecclefia foret improbo-

Tum & fceleratorum hominum coniuratio. Nam cum illa' fit

Chrifti corpus, (/) eiusmodi foetidis & putridis rnembris in-

quid ergo tale extet in ecclefia, unde probrum íacro fanfto eius

' Jeh. 1, 2. ( i) Efa. L1X, I. (c) Vignier. /ее. cit. fag. 13. 1 4'

(\d\) Idem /ее. cit. {e) 'vid. СлЫч. infiit. üb. 4. caf, Jfrft/, 4¡S<t

nomini

BE ABSOLVTIONE MORTVORVM

nomini inuratur,' abigendi funt ex eius familia, quorum ex

turpitudine ad chriftianorum nomen infamia redundaret.

Praecipue hie ratio habenda eft coenae Domini , quae non

fuibus & canibus proiicienda, id eft, promifcua exhibitione

profànanda eft. Veriffimum enim eft, eum , cui commiíTa

eft myfteriorum Dei difpenfatio, fi feiens Sc volens indignura

admiíèrit, quem iure repeliere poterat,perinde reum effe facri-

legii, ac fi corpus Domini canibus proftitueret. Quamobrem

au&oroperisimperfeffiinMatthaeumpeAr«í corpusfuumfe tradi-

turum in mortem, & fanguinem fuumfundipajfurum ait-, quam pollft-

tionis iftiusfieret particeps. Hic ergo delectus ut inftitui poiÏÏt, ne

indigne a tam multis edatur Sc bibatur ad iudicium, opus eft

excommunicatione fceleratorum hominum , absque qua fi

efiemus, Chrifti ecclefia contumeliam hanc vix evitaret.

Alter finis eft, neafïïduamalorum confuetudine , ut fieri folet,

boni corrumpantur. Quod cum integro capite V. epiftolae

priorisad Corinthios demonftret Paulus, noftrononeget ftylo.

Sed praecipuus finis ratione excommunicati eft, ut excommu-

nicatus ad poenitentiam redeat, Sc per fidem in Chriftum fal-

vetur. Senfu fcilicet ferulae expergiícendi funt peccatores,

indulgentia obftinatiores futuri. Eiiciendi ex caetu fidelium,

notandi пеc commercium habendum cum it's, ba. inp»wp-,-ut pudeat , (a)

id eft, ut pudore faltem vidi refipifcant. Tota igitur excom-

municationis ratio non fpeftare debet ad excommunicati per-

niciem, quae fuppUciorumtiviliumefthratio, fed ad eius emen-

dationem. Non poenam fcilicet, fed medicamentum , non

fupplicium fed caftigationem Chriftus inftituit. Vult etiarn

Paulus, ut& excommunicatum non utinimicum ducamus, fed ut

лАтопелтш utfrMrem , {b) hoc eft, uti cyprianvs ait, ut

mifericorditer corripiamus. Hiс finis nifi ob oculos verfatur iis»

quos penes excommunicandi ius eft, periculum eric, ne ex

diíciplinamox ad carnificinam delabamur.

tf.XXI.

(л ) 2 Thef (i) 2 пф£т..if.

EXCOMMVNICATOItVM.

$. XXI.

Vereor, ne quibusdam praecipuam excommunícationís

formam praetermiflfle videar , quam in anathematibus con-

fiftere aiunt. Dicunt enim , quod excommunicatum non*

folum e communione ecclefiaftica exterminan, fed &, fi maiore

cenfuranotandus fit, diris devoveri & Satanae tfadi oporteat.

Infanîunt hac in. re pontificiiT qui tot anathematismos 6c ma-

ledi&iones cumulant , ut non excommunicarepeccatores, fed

faevire in corpora &¡ animas videantur. Quod certe non

video , quomodo ferendum fit^ Nullum habemus in fcripturis

mandatumitaanathematiíandi, nullum exemplum. Chriftus

peccata retineri 6c ligari» non vero diris peccatores devoveri

iubet. Srimus quid refponderit filiis tonitruurn, cum ignem

e coefopoftularent : nefritis qualis jpirim ves ßtis? filins enim ho

minis non venit, m ferderet animas bominum, fed ut fervoret ; (л)

Cuius igjtur fpiritus funt, qui Iepram Gehafi , fupplictum Korae,

Dathanis 6c Abirami » ímo ipfius Iudae damnationem miferis

peccatoribus imprecanturE Non equidem ignoro, provocan

ad exemplum Pauli , qui inceftum Corinthium fatanae tradU

derit ad interitum carnis-, qui & Alexandro, Hymenaeo, Elymae

corporale aliquod fupplicium non fine effe&u fuerit appreca-

tus ! fed eam poteftatem apoftolis fingularem ac veluti in fup-

plementum iuftitiae civilis datam fuiffe, iam fupra demonftra-

vimus, quam nemo fibi hodie temere arrogaverit.. Hue acee-

dit, quod Elymas (b) proprie excommunicatus dici non poíGt,.

quippe qui nunquam in communione ecclefiae Chrifti fuerat.

In caeteros ufuseft Paulus virga ilia apoftolica , quam fupra de-

fcripfimus. Hinc inceftum Satanae fe tradere dicit ew т$ Л-

t¿¡m <t* мы* S/a£v 'intv xe¿tГ,, qua formula procul dubio fingu

larem illam poteftatem apoftolisconceffaminnuit. Vndehaec

exempla tantum abeft, ut anathematismos illos excufent, ut

potius eos audaciae convincant , qui apoftolorum uíürpare pri

vilegia

(<* ) Lue, IX, SS' fÄ ( * M«r. XllI, 4. Jêfj..

64 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM .

, 1

vilegia praefumunt. Nec eft, quod nobis obiiciatur theolo-

gorumnoftratiumauftoritas. Non enim diffitemur, eos non-

nunquam in excommunicationis definitione etiam traditionis

iftius in poteftacem fatanae facere mentionem. " Sic н esh v-

sio (л) excommunicato eft iententia verae ecclefiae , aut

propter blafphemum errorem, quem poft alteram commone-

faüionem deponere non vult, fed eum pertinaciter defendit *

vel propter externa 6c notoria fcelera de quibus nec admo-

nitus poenitentiam agit,excluditur a communione iacramen-

torum & omni focietate fidelium , abfcinditur tanquam mor-

tuum membrum a corpore Cbrifti, & potefiati fatanae tra-

ditur. Sic 6c Heerbrand vs, (£) clavem ligantem defcri-

bit, quod fit poteftas retinendi peccata manifèftis fceleribus

obnoxiis impoenitentibus > epsque excommunicandi , & ar-

cendi ab ufu facramentorum & fatanae tradendi , donec refi-

pifcant. Sic& reliqui noftrates tantumnon omnes. Sed fcien-

dum, quoties noftri huius traditionis in poteftatem fatanae,

aut anathematum meminerunt, toties non imprecationes aut

diras intelligi , ita ut ecclefia eiusmodi homini rêvera varia

mala fpiritualia aeque aс temporalia imprecetur ; & ut illae

iftiseveniant optet ac defideret; fed tantum denunciationem

banc efle,.qualis futura fit hominis conditio, nifi ad frugem

effet r,editurus. Hinc fi fatanae tradunt hominem , tantundem

eft,ac fi monerent,fatanae eum fore obnoxium, quamdiu extra

ecclefiam eflet manfurus. Bene enim aVovstinvs:(c) ideo,

inquit , ТлиЫfatanae tradere dich-, quia extra ecclefiam diabolos eß-,

qHcmadmodum in ecclefia Chrißtu. Si dicunt eum anathema fore,

indicant, hominem gratia Dei cariturum , quamdiu in ftatu

impoenitentiae perftiterit. Quemadmodum & Paulus eum ,

q^ti Dominum Iefum Chriftum non amaverit, ¿tibtpM, уле)*1»

«2* fore praedicat, etiam ubi de excommunicatione non

(¿) Heshnf. exam, thesi. lac. \j. fag. « (i) Hcerbrdnd. comp, thee/,

f. 6%6. (f) uiKgufiin, de 'verb, apcft.ferm, C¡, ( d) 2 Cçr. XVI, 22,

EXCOMMVNIC ATORVM. 6f

agit. Haec igitur cum ita fint, nemo non videt , diras illas im-

precationum formulas, quae in excommunicationibus ufurpa-

rtfolent, nonfapere ipiritum Chrifti , nec exemplum ullum ia

fcriptura aut genuina antiquitate ecclefiaftica habere. Ma-

gis id perfpicuum fore exiftimo, fi originem illarum indicavero.

In primaeva igitur antiquitate chriftiana nulla occurrit formula,

quaeimprecationes&anathematismos eiusmodi tanquam ful

mina fpargat. At vero fiiudaeorumresinfpiciamus, invenimus

eos primos illarum au&ores efle. Interim nec hi quidem formu

las iftas ( quae cum malediftionibus Mofis nihil commune ha-

bent ) iam purioribus ecclefiae feculis adhibuere, fed rebus iam

inclinaris & quidem a magiftris ecclefiae varie corruptas. Nota

enim eft formula eorum omnium ineptifllma,barbarisqueTiomi»

nibus refèrtiffima, quam non fine ratione ex bvxtorffio(*)

integram hie adfcribo : Exfintentia Dominidominorum , fit in

anathemate Plonijfilius Ploni, in utroqut dome iudiciifiiperorum fcili-

cet&inferorum-, in anathemate item fantlorum excelfirum , in ana-

themate Seraphim &Ophanim yin anathemate' deniqne totins ecclefiae

maximorum & minimorum. Sint fuper ipfumplagae magnae &fidè

les -, morbi magni & horribiles. Domus eiusJit habitaculum draco-

пнт : caliginofumfiat fjdus eius in nubibus : fit in indignationem^

tram & excandefcentiam : cadaver eius obiiciatur feris & ferpents-

bus : taetetitur fuper ifio hofies & adverfitrii : argentum & aurum

ipfius dentur aliis : & omnes filii eius ad oflium inimicorum ipfius fint

txpofiti : fuper die eius obflupefcant pofieri. Sit malediilus ex ore

Addiciron & Achtariel-, ex ore Sandalphon & Hadraniel , ex ore An-

fifiel&Pathiel,ex oreSeraphlel & Saganfaeli ex ore Michael Ó Gabrieh

ex ore Raphael & Mefcharetiel. Sit anathematiz.atus ex ore Zafna-

vift & ex ore Hafhavifqui efi Deus Ule magnus^ ex ore feptuagint*

nominum regis ter maximi , & ex ore deniegue Tzj>rtak^-, cancellarii

magni. Abforbeamr ficut Korah & coetus eiut : cum terrore & tre-

I 1 more

. . f

{a) BtixtorffJex. talm. f.*g, Щ, conf. Seiden. Hb, 4, e/f. 7. deJ.N.& G.


more egrediaiur anima citu-, increpatio Domini êccidat eum : ftrangu-

letur ut Achitophel in confilio fuo : fient lepra Gechafifit lepra eins : ne-

que Ma fit refurretlio ruinae eius : in fepultura Ifraëlis non fit fepul-

tura eius. Alienis detur uxor ipfiut&fuper eam proßrantoft alii in

morte eiut. In hoc anathemAte fit ploni filius ploni ö* haec fit haere-

ditas ipfim. Super me autem&fuper mum lfraelem txpandat Dem

facem &benediüionemfuam-, Amen. Addantur etiam verfus 18.19.20.

capitis 29. Deuter. An ovum ovo aeque fimile eft» ac haec for

mula eft Ülis, quibus chriftiani uti conlueverunt? Solebant

Ы (<« ) imprecan lepram Gehafi : Sic & iudaei : ficut lepra

Gehafi fit lepra eius-, neque иlla fit refurreñio ruinae eius. Vole-

bantexcommunicatos ut Dathan &Abiramum terra abforberi.

Sic & iudaei : abfirbeatur ficut Korah & coetus eius. 1 Iubebant

eos ceu Cainum tremere & irae divinae fubefle. Sic & iu

daei: cum terrore &tremore egrediatur anima eius , increpado Do

mini occidat tum. Damnabant excommunicatos ad perpetuam

iníclicitatem & mendicitatem. Sic & iudaei : omnes filii eius

adoßium inimicorum eiusfint expofiti. Malediäas efle iubebant

eorum opes & inftar arenae dkflandas. Sic Sc iudaei : domus e-

ius fit habitacutum dracoпит , laettntur fuperiflo hofies & adverfarii-,

argentum &aurum ipfius dentur aliis. Addebant porro anathe-

mata patriarcharum,Abrahami,Ifoaci &Iacobi, necnon ana-

themata cccxiix patrum nicenorum. Sed idem a iudaeis

didicerant. Ita enim&hi : in anathemate fantlorttm & excel-

forum-t in anathemate Seraphim & Opbannim , in anathemate denique

totius ecclefiae maximorum& minimorum. Et paulopoft : Sit ma

lediäus ex ore Addiciron & AchtAriel, ex ore Sandalphon &Hadranieli

ex ore Anfifiel & Patchiel, ex ore Seraphiel&Saganfael , ex oreMichael

& Gabriel -, ex ore Raphael &Mefcharetiel. Sit anathematizjttus ex

ere Zaßcavif& ex ore Hafhavify qui eft Deus ille magnus, & ex ore

feptuaginta nominum regió ter maximiy ex ore deniegue Тхлпаc\^cап-

cellarü magni. Prohibebant tandem chriftiani , ne quismor-

tuum fepeliret. At idem faffitabant hi apellae ; Cadaver eius

{ a ) -vid. SJcoMt. pag, /$» «biicîa

EXCOMMVNICATORVM.

вЬИсШягferù&firpentibus. In fepultura Ifraclis коп fit fepuüura,

tius. Paullo prolixiorem inftituimus collationem inter for

mulait) graecis ulitatam & cam, quae iudaeis in ulu eft , quo

minus dubitari poffit illam ex hac expreflam efle. Quemad-

modum vero iudaica ridicula eft, & a gravitate Ifraèlitica ma

xime remota, ita& chriftiana excufari nonpoteft. Si forte ad

exempla, quae paflïm in V. T. occurrunt,provoces , dixerim

ego, nec exempla ifta ad excommunicationem pertinere , ôc

magis excufabilia efle quamanathematismos iftos , dequibus

loquimur. Viri enim ifti divino fpiritu аШ, probe perípexe-

runt , quid cuiusque ftatui & conditioni utile fit. Obfervare

poterant, nos vel illos ita efle comparatos , ut fine acriore

crucis remedio fanitatem recuperaturi haut eflent. Quem-

admodum & Paulus probe perfpexit , inceftum vix ad

frugem rediturum , nifi fatanae traditus carnis fentiret affli-

ftionem. Hocvero donum cum nobis ordinarie defit ,non

temere nobis ad anathemata Se imprecationes ruendum erit,

cum eas non ita difpeniàre fciamus , ac illi , qui prudentia

prophetici fpiritus inftruûioptimefciebant , qui eflent incu-

rabiles. Hue accedit , quod iftae imprecationes aeftimari

poflïnt ctdebeant tanquamvaticinia Se propheticae denun-

eiationes poenarum futurarum in omnes Dei hoftes non refî-

pifcentes, qualem vaticinandi peritiam ad fpeciales etiam

affiiffionës fefe extendentem nemo fibi temeré hodie arroga-

bit. Scilicet, ut paucis me expediam , anathemattsmi ex-

comraunicationibus adie&i doftrinae toti de excommunica-

tione eiusque fini e diаmetro repugnant , nullumque nec in

antiquitate , nec in facra fcriptura praefidium inveniunt.

§. XXII.

His praemiffis ftatim apparebit, quid de graecorum pro

digio fentiendum fit. Notumeft, eorum excommunicatio

nem permultum a genuina indole degenerarle. Cum enim-

illa proprie denuntiatio fit retetitionis peccatorum , nomine

- l a 6c maa


& mandato Chrifti fada : graeci aufi ítint eam in poenanx.

civilemconvertere,&excommunicatisnon folum retentionem

peccatorum, fed&affliftiones civiles varias denunciare. Cum

huic cenfurae fubeffe-debeant impoenitentes & contumaces

iique aliquoties moniti , graeci nulla habita vel delifti vel ad-

monitionis vel poenitentiae ratione ftatim ad hanc feveritatem

îuftrarunt : denique cum finis fit excommunicationis pecca-

toris emendatio & animae falus : graeci corpori diras minan-

tur , & praecipue illud in cinerem folvi nolunt. Poffet quidem

hic error levior videri : fed eft re ipfa gravifiîmus. Nititur

enimfalfa interpretatione fcripturae facrae, 6c ex ea ipfa natus

eft. Diftum enim , c¡uicqu¡d ligavtritis in terra &c. male fimul

ad corpus referunt, idemque eile putant,ac fi diceret Chriftus,

cuiuscunque in terra corpus adftrinxeritis anathemate , illud

Iigatum «Ла'лито» & indifiblubilepermanebitetiam iudicio coe-

lefti. Hinc femper in precibus пух»?*™*** ad hoc difturru

provocant,eoque poteftatem fuam & adftringendi ócfplvendi

exeommunicatorum corpora ftabilire audent,(¿) quae ab-

furdaefletprobatio,nifiiftofeniu verba aeeiperent. Hincporro

eadem verba quibusChriftus ufus eft,nempe Sím 8c aJ«» ufur-

pant ad defcribendam corporis adftriffionem&refolutionem,

quodnon obfcuro indicio eft, eos dictum Chrifti perperam intel-

Jigere. Iam igitur licebit hañenus difta colligere & hunc in

modum arguere : Quodcunque prodigium anathematismos

doftrinae chriftianae repugnantes ex Iudseorum lacunis hau-

ftos & abufu verbi divini ftabilitos confirmare debet, illud non

eft miraculis veris accenfendum. Atqui hoc prodigium &c.

Ergo non eft miraculis veris accenfendum. Maior patet ex-

charadtere miraculorum quarto XVfll. demonftrato. Mi

nor §§. proxime antecedentibus probata eft, ergo conclufio-

nem veram efle fuа iponte conièquitur.

§. XXIIL

(<*) Cenf. freces §. и. фЦя&м,

EXCOMMVNICATORVM,

§. XXIII.

Atquehaecdeexcommunicatione. Doftrinaedeinde de

abfolutione prodigium hoc non minus repugnat. Sane enim-

quod & mortui poft difceflum fuum a fcelerum reatu abfol-

vantur, prorfus monftro fimile & a natura purioris doftrinae

alienum efle videtur. Prime enim Chriftus, ubi hanc pote-

ftatem apoftolis concedit , diferte bis addit verba îwî w ум-,

citkunque Щ btTTi& remifirm peccataêiremida erunt& in cоеШ.(л)

Hacadditione quid fibi velit falvator, facile patet. Comparat

enim iuftificationem,quae in iudicío divino per fidem inChri-

(tum fit , cum remiínone peccatorum in terris a minifterio

ecclefiaftico annunciata»& illamperinde ac hanc certam&in-

dubiam fbre dicit , fi in peccatoris poenitentia omnia refte le

habeant. Quod fi igitur iuftificatio non nifi vivis conceditur

& adhuc i*) rw y*t viventibus , quod ipfi graeci nobis procul

dubio concedent , multo minus abfolutio ecclefiaftica alios

quam vivos pro obiefto habere poteft. Deinde 6c hoc apud

omnes in confèffoeft,remiíIîonem peccatorum, five in iudicio

divino contingat, five perabfolutionemecclefiafticam annun-

cietur, praefupponere temper poenitentiam feriam, hoc eft,

contritionem & fidem. Hinc faepe in íèriptura facra poeni

tentia & remiífio peccatorum tanquam antecedens & confe-

quens coniunguntur. Chriftus ipfe poft refurreftionem difci-

pulis apparens: It*firiptum eft-, inquit,^«e ita oportuit Chriftum

pati-, & refurgere a mortuis tertio die , & praedicari in eius nomine

refipifcentiam & remißonempeccatorum apudomnes gentes, (b)

Paulo ad apoftolatum vocato diftum eft: adgentes nunc te mitto-,

ut aperias oculos eorum & conuertas atenebris ad lucent, & л

poteftate fatanae ad Deum, Ut remißonem peccatorum &firtem

inter ßnBificAtos accipiant per fidem, quae eft in те. (c) Petrus

eandem viam ad remiflionem peccatorum munit, dicens :

I 3 Refi-

( a ) Matth. XVI, ig. XFIl 1, tf. ( * ) Luc XXIV, 46, 47.

{c)4Явг,,xri, 17,1s,

70 DE ABSOLVTIONE mórtvorvm

RefipijcitC, & baptiz.etur unusquüque veflrum in nomen Iefu Chrifli

in rmiffionm peccatorum. (л). Inde conièquens eft , non

pofleabfolutione ecclefiaftica iuvari hominem impoenitentem,

íceleribus fuis immerfum,ac ne refipifcercquidera cupientera.

Etfi enimhominem fallit, & fimulata emendatione abfolutio-

nem fuffuratur, Deus tamen кл^ус!^ ¿V Falli nefcius retinet

eius peccàta in coelo , quippe quae fincera poenitentia non-

dumexpiavit. Ipfe hoc fatetur metrophAnes critopvlvs (¿)

ubi a confitendbus neceflario exigit ¿w»^v rít лулр'иц ht то

5 K¡ nyyvcSfifit еитппг nr&Ç? т5 5í7 ¡y.irá въттелЩ>.ШГ KetpSÍtt-, IT*

«Ат/Л , TjT at ewîir тп Stb paStf9? iy ßtßcutf. , abflinentiam a ftceAto in

foßerum , veniae petkionem а T)eo cum COIitftto COrde fuper jpe ttl

jpfitm Deumftabili ac firmä. Quam iñ rem Davidis adducit

teftimoniumfpiritum comritum&cor contritumac humiliatumDeus

mn contemner. (c) Quibus firmiter ftantibus neceflario ièquitur,

mortuum beneficii huius ecclefiaftici participem fieri non pofle,

quippe qui necde peccatis dolere , nec in Chriftum credere ,

пеc yitam emendare» atque adeo пеc poenitentiam agere ac

rèmiiïïonem peccatorum confequi poteft. Tertio fcriptura

facra tempus gratiae non amplius extendit , quam usque ad

mortem, poft quam пеc gratiae, пеc remifïïoni peccatorum

locum efle diferte teftatur. Graviter Salomo : ad omnes vi-

ventes (in tota vita) efl jpes. Viventes fiiunt , quod moriturifim^

fed mortui nefeiunt quicquam, & ПОП ultra tU mtYCîS. {d) Hine

Chriftus vitam diet, mortem поШ comparat, quando nemo poteß

operart. ( e ) Paulus iubet nos binum operartad omnes , dum tempus

habemus-t (/) óc Davides (¿) hoc ineluftabile aevum prac-

videns,rogat utDeus fibi in tempore poenitentiac locum con

cedat: deßneame&recreabor^priusqukmvadam&Honßm. Quod

û igimr tempus gratiae cum morte praeciditur, fequitur пеc

abíb-

{4)ЛЯог.11М ß) Metrofhan.Conf.ecclor№tit.cdp.io.fAg.t04.: (с) Vf.

II, Û. (Д) EccUf Ii, и, ( , ) Joh. IX, 4. ( /) 64 FI, Q.

(g) Pfalm. XXXIX, ¡4. , „

EXCOMMVNICATORV^ ft

abíolutionem poft mortem valere , eamque ludicram efTe <5p

inanem. Denique& hocobfervandum eft, mortuos , fimul ac

exfpiraverint, vel ad beatam requiem velad aetemum fuppli-

cium evolare. Sic enim animam latronis tecum eodem die irt

paradifo fore Chriftus in cruce dixit, (*) Lazari egeni & mi-

fèri anima ab angelis in finùm Abrahac afportata eft , cum.

e contrario heluo ftatim apud inferos in tormentis effet. (¿)

Quod fi igitur animae in beatorum fedibus vivunt, non opus-

eft abfolutione , fin in fatanae ergaftula detrufae funt , пoд

prodeft abfblutio , fiquidem inter haec loca ingtu eonflitutus eß

hiatus , at qui volant ex ittb trayißre in hune, non poß/tt , neque hinc

ißhuc tranßre. (v) Ipfi hoc" agnofcünt graeci. ru°? enim x.&3*s-

lietov Romanenfium impugnantes , in confeflione aatechetica (à)

hoc inde abfurdum elîciunt : fi anima pro peccatis illis fatis-

faciat -, SStw Хулгцн гл J^x^f & т^ /*tn!e/w ins ул/тлп&Къ

tum pari ratione facramenti poenitentiae parsfiHic queque peragi pojßt ,

quod eft, uti cenfènt, t¿» «Vo m l(4¿h&r АЯигы^лv , ab orthô-

doxa doürina alienum. Quod fi igitur graeci poenitentiae par

tem ullam poft mortem locum habere negant, quo pafto ab

íolutionem admitiere poffimt, quaefemper poenitentiam ho

minis abfolvendi fupponit. Ex quibus certa haec fequitur

conclufio mortuos пеc excommunicari, пеc abfolvi poffe.

$. XXIV.

Nec eft quod quis veteris ecclefiae ritum nobis obiiciat»

quae pro mortuis orarae » oblationesque ferre, imo eosdem, fi

forte in expiati difceffiffent , etiam ecclefiae reconciliare

folebat. Fatemur hoc fieri confuevifle. Id enim luculenter

&ex noftratibus demonftrarunt B. ioachim. hïldebran-

dvs (O & christianvs korthqldvs. (/) Fatemur

etiam nonnunquam inexpiatos ecclefiae reconcilian confùe-

-vifTe. Quem ritum ita defcribit gabr. albaspinaevs: (g)

tcclefia

{a)L»c.XXlIT,4¡. (f) tuc. XFI, Ц. {c) Luc.Xrl,26. (d) Confejf.

сAtсch. graec.fag. ¡¡6. ( e ) Hildebrand, inoffertor. fro defünft. с, '}

(f ) Berthild, duanißt. anti Barm, It, (f) ¿tíhaffin, tbfirv, Ktlefa

/f

7*DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

ecclefia non minm aegre moleßeque ferebat , nonnullos , cит e coetu

fidelium eieüi cxtorrcsque dicerentur , emori, proptereaque a fe aliquid

ajferri opis & auxilii oportere meditabatur ; fed non ab ecclefia fuerunt

-excogitata quadam cum temerhate praefidia, qualia fuerum ea, quae

fupra commemoravimut. Cum igitur poenitentiae tempore quU nee

dum abfilutione pereepta vivere deßiffet : ecclefia quiequid opis poterat,

tius protegendi caufa impendebat, er ad communionem fidelium re-

vecabat, non eucharißiae aut baptifmi qüodam beneficia, -ut authorа

huiuí erroris praeßabant , fed oblationes , quae eorum caufa л cognat is

aut affinibus proponebantur , admitiendo comprobabat : id autem aperte

decent cartones XII. Arelaten. II. II. Valenfis. I. XVII. Antijfiodoren.

poßremus , Epaunenfis LXXIX. IIII. Carthaginen. XII. tt. Toletani

XIV. и. Aurelian. Adde id cognofd ex rcjponßone Timothei archi-

epifcopi Alexandrini, & aliis quammultis loeis-t ex quibut clare dißicias,

qui fine abfilutione tempore poenitentiae obiiffent, eos vere in focietatem

chrißianorum receptos, beneficio oblationum, quae fiebant. Duo ergo

ex hoc ritu & obfervatione educas oportet. Primum, oblationes fuiffe

inflar modi , feu facultatis cutusdam , qua ius communionis compara-

batur , quando illae ab ecchfia altari expofitae & repraefentatae Deo a

facerdotibus erant. Alterum, poß mortem ius cemmunienis, a quo

vivus quis exciderat, poffe recuperari. Sed primo confiat etiam in

primitiva ecclefia vel nimia propenfione in martyres yel aliis

decaufisquam plurimos inolevifie abufus, quos fplendide pro

traditionibus apoftolicis vendebant , quod exemplo eucha-

riftiae infantibus & mortuis dacae, baptifmi mortuorum alio-

rumque huius generis rituum eft manifeftum. Deinde ipfa

reconciliatio mortuorum non eo fenfu fiebat, ac fi rêvera ho-

rum conditio mdior eo ipfo redderetur , fed tantum ut defun-

ftos ante mortem ferio refipuifle, ôc hinc abfolutionè dignos

eue declararent. Ipfe hoc fatetur albaspinaevs multa

hue argumenta conferens , ut rem probaret. Sic enim eos

quifepraecipites dediflent, nullo modo ecclefiae redditos ait,

quoniam genus hoc mortis omnem poenitentiae fpem exclu-

deret,

EXC OMMVNICATORVM. /J

deret , praeterea Temper diligentiflïma conquifitione explo-

ratumfuifle, quali morte vitamfinierit, pianimirum an impia:

parentes" quoque faepe multa de liberorum oblarionibus <5c

precibus efle mentitos, aut cauflatos, cos per morbum non

apudfefuifle, quoniam probe norant , reconciliationem iftis

non concedi, qui nulla poenitentiae figna dediflent, fed illis

quiomnem curam & cogitationem eo contuliflent, ut iattsface-

rent, quosquemaximusdcpeccatis dolor angorque prope con-

feciflet, qui denique omnibus modis elaboraflent, ut in gratiam

cum ecclefia redirent. Sufpicatur etiam albaspin aevs cate-

chumenorumoblationesnon aliam ob caufam fuifle receptas,

quam quod peryitam omnem fuam mentem & ftudia eo contu

liffent, ut baptizarentur, & in numerum çhriftianorum alle-

garentur. Haec alb as pin aevs, ex quibus fatis apparet,

graecis in antiquitate faci a nihil efle praefidii, cum primitive

chriftiani non quoslibet in excommunicatione mortuos, fed

eos,quos moribundos multa poenitentiaeíigna dedifle fciebant,

non abfolverent , fed tantum cum ecclefia reconciliarent.

Diu haec çhriftianorum confuetudo in ecclefia permanfit,

adeo ut etiam in iure pontificio eius veftigia fuperfint. Sic

enim ibi res explicatur : (л) Qui morte praevetttus abfiltu

tionis non potuerit beneficiar» obtinere , giidtWJtS äbfolütUS dpud

DeUttl faijfe credatur , nondum tamen habe.idus efl dplld ecckfiâttt

abfolittus. Potefi tamen & debet el ecclefiae beneficio fubveniri , Ht

fi de îpfiuS DfUéktii poenitentia per evidentia figna conflitcftt,

dcfuntlo etiam abfolutionis beneficiant impendatur. Atque adeo condi-

tionem animaium hoc ipfo meliorem fieri antiqui non exiftima-

bant, quippe quas iam tum apud Deum efle liipponebant, fed

tantum memoriae eorum inter vivos conlulebant, quod multo

fecus fit apud graecos , ubi & ornnes in excommunicatione

mortui *, ficubi tumentes & tympanici inveniantur.," abfol-

vuntur, licet qualesfuerint, atrianalbi, non habeant comper-

- К tum j

».Mi. C, л nobis tit. de (entent, ексотптп, ^


tum , & revera eorum conditio melior fieri creditur , cum

corpus in cineres hoc ipfo fotvatur, & anima e diaboli laqueis

expediatur, ceu ex iis quae fupra ex malaxo ôc no moca-

no Nis auftore fatis copiofe diximus » perfpicuum efie

videcur.

$. XXV.

Quodfiigitur ad orthodoxam de abfolutione ecclefiaftica

do&rinam graecorum praxin conferamus» multael.hic denuo

falíae ac erroneae hypothefes occurrent. Errant enim » dum

abfolutionem facerdotalem 6c antecedentem confeíïïonem

auricularemabfolutecreduntneceffariasîtaut, fîquis vel ferio

poenitentiamegirfetj remidíonis tamen certum effe negent,

nifî facerdotalis abfolutio accedere^ Vnde poenitentiam ita

defcribuntj (rt) тал hur fóf®' дат хлрЛйег Л* ти втйл мДпурл

ïppo&tv те rifíaf t /« унаpиг ßtßaiaf t>¿ «ГвеЗате тЦр fytw те ùt тЬ ¡¿í&.or :

mu //t tTrtbupUv vet 7ïA«Wf,) an T* rrmpim í hftvf i -JHvua.TtKof : ejji

anxietatem cordis у quacapudhominem ex peccatorum memoria exißat-,

quorumßipfum apuà facerdotem accufet , cum firmo propofito , vitae

паеvos inpofterum emendando , & omnia perficiendi -, quae fpiritualis

facerdos ipß ejfet imperaturm* Hinc credunt firmiter, poeniten

tiam fine confeíííone non effe legitimam, & fi quis morte

înopinapraeventus» eamhaut impetraífet , eum fi in ftatu re-

generationis obierit» íalvari quidem pofíe concedunt, fed tamea

utfimul errorem fuum in tuto çollocent, Deum & íanftos ifti

modofpirituali&myftico facramenta neceffaria» feilicet abfo-

lutionem, euchariftiam & euchelaeum administrare conten-

dunt. Eos vero , qui haec Sacramenta , cum facile eorum

copia fieri pofiît, negligant, peccatum mortale committere

ftatuunt, quod tamen in futuro feculo íanebrum interceílíoni-

bus poffit remitti. Exinde fimul patetaltereorum error, quod

iiimirum etiam poft mortem detur peccatorum remidio, ex

quo deiñde fequitur tertius, clavem Solventem per abfolutio

nem facerdotalem etiam in mortuos feíe extendere j quae

, ( a ) Rica»/, ta?. t¿ fug. ff. omnia

EXCOMMVNICÁTORVM.TS

omnia adeo a vera Chriftiintentione&fidei analogia recedunt,

ut excufarinullomodopoflint. Vndedenuoficconcludimus:

Quodcunqueprodigium probare debet, abfolutionem facer-

dotalem etiam in mortuos valere, illud non eft inter

miracula divina iure referendum.

Atqui tympanicorum abfolutio probare debet ¿Vc. '

Ergo tympanicorum abfolutio non eft inter miracula divina

referenda.

Tertio omnium in oculos incurrit, hunc graecorum ritum

falfiiïïma hypothefi de flatu quodam animarum intermedio niti.

Nam fi abfokrrto defunftos iuvare debet, néceflario fequitur,

eos in eiusmodi loco effe conftitutos , unde liberatio aliqua

iperandaeft. Cum vero ex inferno proprie fie di&o nulla fit

redemtio , id quod etiam faniores graeci, qui origenianifmo

noninfeffi funt, ipfi fatentur: folus fupereft locus purgatorio

analogus,.ex quo redemtionemaliquam admittuntii, qui illum

credunt. " Vnde confequens eft, hanc hypothefin non alia

quam hoc de eiusmodi loco errore niti. Hinc velint nolint

graeci, aut locum hunc admittere, aut vanam de abfolutione

tympanicorum fententiam deièrere,miraculumque fuum e di-

vinorum numero eximere cogentur. Refte enim ha&enus

leo ALLATivs (*) ex hac abfolutione concludit : animae

ifiorum ( excommunicatorum ) in manu daemonis funt^ cruciatibus

innumeris igneque inferni fubatlae^ & nihilominus iisdem precibust

quibus corpusâbfolvuntur vinculo excommunicationùêaedemapoteflate

$. XXVI.

76 DE ABSOLVTIOME MORTVORVM

í.

terminum poßa't. Haftenus ailativs, cuius argumentum,

quicquidaliis videatur, non male concludit. Pofita enim ab-

folutione mortuorum ftatim pont purgatorium , auc certum

iocum illi analogum, quls non videt?

§, XXVII.

Dices forte, iniuriàm a me fieri graecis, dum hunc eorum

ritum ad purgatorium referam, quod tamen, me ipfo fatente,

damnent, & nullo modo admittant. Sed nullam me lis iniu-

riam facere, ftatim apparebit, íi eorum fententiam paullo accu-

ratius examinemus. Notum eft, graecos magna contentione

hanc a fe fufpicionem removere , nihilque minus admittere

velle, quam purgatotium. metrophanes critopvlvs/ (л)

*Л' j«f tç> wo¡ xuSnpAet»? T&f ¡t[Á"n,. Ñeque enim apud nos ignis pur-

fatorimflatuitur, Parr fiducia evstrathivs iohajnnides

zialowsci: (6) Purgatorium-,mquit-,ignem addecipkndospmplU

cittm hominum ánimos a Romanae aulae hominibus callide excogitatum

tjfe graeci putant. Sed Ôc christophorvs angelvs (V)

hoc ipfo argumento noftro premi íè fentiens ita frigide fatis

refpondet : / hiyvny 'ixknvttott esí клЬлртяиcу , «лХ* »V «гоитв/лгс ,

Satt/f/ctTVfpÂr sy/o7í jÍvítcu ¿f отяу lt/ftSÍT e 't^fhf ** сефодо/^га , ¡y StXw

ny^Kftfmt s»nV« rq¡ луоелгру/ф , rÇ «хЛ*ноа»77 , ¿vía àya&à ^е/ПЛС^Г

Тлът'ал тъ ¿qowpivv ttuítv то аа/лл , Keù çpqilcu itf r.c'vtv. Nullum

tutemftatuuntgraeci ejfe purgator-tum , fed ut iam ante diilum e/?, per

fingulare prodigittm aliquando ufe venit , ut quando excommunicato

adverfarius advenit , & excommunicato Uli iHatam ab eodemßbi viro

jrobo iniuriam condonare cupit-, corpus illius in pulverem redeat. Sed

an fatis folide fic refponfum fit, afii videant. Ita fexcenti alii

purgatorii fufpicionem amolirifolent-. (d) etiam ex ipfis pon

tifiais CAVCVS , IODOCVS COCClVS , ALEXANDER GVAGNINVS,

-fhomas STAPLETONVS, alfonsvs de castro , (г) alfique plures.

Nec

' \*)<ConfeJf. cap. 20. pag.T4Q. [() Zialo-vtisei delmeat, ecci. graec.p. 2j#.

( c ) Enchirid. cap. 26. p<tg, tf$.Jeqq, ( d) vid. Confefl'. cctf. grace,

л Normanne edit. ( e ) Cam. m htfioria de graecer. recent, haeref

Cecc. thefaur. tom. 2, lib. 7. art. f. Gvagnm. defiript. Sarmat. cap, 2.

Stapleton. prompttear, cathol. Mfonf.de Cafira lié,¡¡, de haeref cap, d;

indnlg. Itb. «, cap, depurgator,

f XCOMMVÑICATORVM. ff

Nec diiïïmulabo , noftrates etiam graecos baftenusconftanter

huius fufpicionis abfolvilTe. Notum enim eft , quid contra

thomAm hadingvm, bartholdvm nihvsivm 6c

leonem allativm a calovio j qv i s t o rp t o , elia

veielio, christ. arnoldo* 10. henr. hottin

gero, h o 0 r n b e e с к 10, habe rkornio, ive lto , f h e-

LAVio, aliisque difputatum fit, illis confenfum graecorum in

dogmate de purgatorio iaftantibus , his negantibus, &magno-

pere contradicentibus. Sed fi vera fateri liceat, dicendum erit»

graecos verbis ludere, eccleßis proteftantibus palpum obtru-

dere, re ipfa non quidern cum romanenfibus, fed tamen nec

cum nobis [entire. Profefto enim non fequitur, graecinonfta-

tuunt «r»f xAbtfiexwt ergo ftatum animarum intermedium non

ftatitunt. Primarius enim conceptus de purgatorio hic eft,

efle locum quendam, ubicunque demum fit, (pontifiai enim

ab inferno diftinguunt , graeciin ipíb inferno quaerunt,) in

quo animae nondum fatis expiatae non fine moerore & affli-

ctione teneantur, ita tamen, ut piorum precibus adiutae inde

liberari 6c ad coelitum gaudia admitti poffint. Hie inquant.

formalis eft flatus eiusmodi intermedii conceptus, an vero haec

affli&io per sríf хйЭл^иеме, an alio modo, utrum in inferno, an

in loco peculiari fiat, hae quaeftiones ad circumftantias per

tinent,^) quae five afErmentur , five negentur, nihil de-

K j rogare

(-*) Unde etiam ipfí pontifiai non Temper in his circumftantüs confcntitmt.

BeUarminus quidem lib. 2. de pttrgat.csg. 6. pro ignecontendibquem

eiusdem cum elementan generis putat. Sed notatu digntffima funt

yerba Gerhardt LL. theel. teт. Pitt. pag. 11%. ü res, inquit, ita habet >

cur RofFenfis & alii ex pontifictis pro ftabiliendo purgatorio adducunt

locum Pial. LXV, U. tranfi-vimtu fer ауиат Ç§ ignem? cur Gregor,

lib. 4. dialogorum cap. 40. & J5. refert , animant Vafihaßi £5 cututdam

alterttts in balneií e¡uihnsdam fargatas ? çur Petrus Damian, ill epift.

de miraculis fui temporis deferibtt viiionem de purgatione ammae

S, Scverint m quedamflamme >.' cur Bonaventura I.4. difl. 20. difputar»

: ' я»пfilum ignem,fid etiam aquam, inte £jf «miram ejjè in gurgàterio,

& ел

/


rogare poflunt iententiae de ftatu animarum medio, quamdiu

primarius ifte conceptus falvus eft. Quamobrem quocunque

nomine locum Hlum vocent graeci , & quantumvis »v#f k*ü*¡-

vocemaverfentur,rem iplàm tamen (àlva fronte a fe amo-

liri non poterunt,fi ftatum iftum eo feníu,quem diximus,ad-

^mittunt. Quod an faciant videbimus. Ipfe metrophanes

cmtopvlvs, (л) qui ftylum magna cura proteftantium-

auribus attemperare folet, ita rem proponit, efle quosdam,

qui poft migrationem ex vita continuo eundem cum Chrifto

vitae ftatum confequantur : dari vero etiam, м pt-m Ыг&*

trfí%»YTM , qui non flattm a morte aüu ipfo falute ipfa potiantur , fed

potentia, atque in fpe iüam excipiant. Hos porro dicit dignos ha-

beri, tentariprius таг m т-еЗеык fd&î"» , paterna Dei virga, ut

fuo tempore etiam aüu ipfo beentur. Vocat deinde hunc lo

cum фклвмйу careerem, & vult, ideo orationes pro defun&is a

Chrifto eñe inftitutas, ut vel ex aerumnis iftis in univerfum

liberentur , vel certe remiíTionem quandam & confolationem

fentiant. Concedit praeterea, in loco ifto animas fenfire-re/rw,

роеплт\ illudmodo negat, eam vel hfyeww vel Сшм eífe, id eft

vel per ignem vel per aliam materiam qualemcunque infligí.

Fatetur porro, poenam hanc fefe exferere Лл Ъ

¿to mnJïQ**t > Per afflieiionem & anguftiam confeientiae , eam-

que his accidere ex recordatione eorum, quae in mundo ne-

que fecundum rationem , neque fanete perpetrarint. Denique

ut hanc

& ел «fuasâam anim/u puniri ? cur in áurea legenda memoratur,

Theobalden epifcopum ammam in fruflo quodam glaciei ante pedes

taeentis cruciatam animad-vertife , & edm allocjuentem fi audi-

'vijfeî ibtdemque in vita Conradt & Udalrici, altos in a-vtbus , quae

in aqnarum 'vórtice crehre immergebantur , antmas duos cortelufas ejfe

inteUextJJe, & eos miffis liberajjèf cur tn fpeculo exemplorum dtft.

cxemplo 3. refertur, presbyteram quendam tiidijfe in ecftafi animan*

quandam pauperculam mfitUtctdto domus noTiejn annoiitentis fluntis

Q> algortbus nexatam? Stc fcilicet pontificii ipil nonnuuquam «ruf кл-

â*fl»eiov , làlvo purgatorio , negligunt. ( л ) Ice. cit. fag. /47. fiq.

EXCOMMVNICAtORVM. 79

ut harte gentis fuae fententiam a romanenfium purgatorio di*

verfam eiïe oftendat,monet,graecos minime certum redemtio-

nis tempus praefinire, nec *-Cf клЬл^щему ftatuere, nec denique

pecuniam a cognatisdeiün<äorumexigere,utmiferi eo citius ex

aerumnis evolent. Sed quis non videt,circumftantias has t ffe,in

quibusgjaeci a pontifiais diiTentiunt. Quis graecos,fi cumMe-

trophane fentiunt,ab errore abfoluat? Sed dices forteTex Metro-

phanis aHorumquepriuatonim hominum libris de totius eccle-

íiae doftrina iudicandum non efle. Refpondeo,me eiusdem

effe fententiae. SedMetrophanistamenteftimonium a nemine

indubiumvocatumiri exiftimo, cum homo inter proteftantes

fcripferit, idque egeritunîce, ut graecos cum noftra ecclefia

in plerisquefentire oftenderetr Vnde eum de ftatu deruncto-

rum tam candide futíle Iocuturum quis credatY nifi Veritas

banc ipfi confeffionem extorfiffet? Praeterea ex ipfis graeco-

rum euchologiis , libris publico cultui deftinatis , fatis per-

fpicuumeft, graecos non aliter fentire, acMetrophanes fcripfe-

rat. Illa enim fic orarembent pro defundorum animabus : (a)

vAvmv -, qvKa%ov ¿vltty Ht ш pumetet» Çmr тцу чга& eri qt\av$?»vt.

Cumfyiritibus iuflis anfummatü' fervi tut animant fat qttiefiere , illam

in beatam vitam , quae apud te eß, benigne cuflodi, Paulio poft

rogantT ut animae defunfti detur requies, vr тоте/ /рcпюы, Ъ

ríirq) ^Лоерй), Ь тотй, ctVA*i.vl;í&'7ívS<#. ¿TtSpa ó&'y», hlvrn ко) Çtvayttèf.

In loco lucido -, in loco amoeno , in loco refrigera } unde dolof aerumna &

fufph-ium omne exfulat. Precantur porro, ut Deus animabas de-

funftorum omne deliftum five verbo five opere five cogitatione

commiflum» ceu clemens Deus condoneu Denique fepa-

ratae a corpore animae ftatum hoc modo deferibunt: (b)

(Stfin im ¿jSim "typ í -i-vî %*>etfyi¿ím iк та e¿/<*7®' ; ыpы тот* т&ж

ÍAKfíet-) кал i% Jw«p^« ó íMtov «t¡7»y. Про* tir ¿yyihut i» о/и/хл'л

TpíTBOTt , StтfüKMt xaSutvniei' Про* ms лгЬ(е»тш tif xß&r i*W»e«,

*»

{*) £*ckeü¿. ¿raee. fag, f2f. fi<¡. ( t)

gO DE ABSOLUTIONS MORTVORVM

@¡,&%v 7¡V £«и<г, tíu (jlítÚíb.v¡t -njV ¿v¿irdL\j<nv Xe/r? «/77|ff»/>ttSu,

x<u T«7f 4яу*к *4x*r x° *Aê(^' ^f* wí - qualem luílam anim*

л corporefeparatafußinet ? heu me! quantum plorat, пеc eft qui mifcrca-

tur eins? Adangelosfi convertit oculos , irrite deprecatur : fin ad homi

nes tendat manu» орет qui ferat , non invenit. Idcirco , o dileñi

fratres meit brevitatem vitae contemplati -, requiem defuntlo huic-tô"

magnam animabusmfiris mifiricordiam a Chrifio deprecemur. Haec

omnia qui rite contemplabitur, facile inveniet fundamentum

iudicandi de tota controvertía, quae inter pontificios & pro

testantes tamdiu agitata eft , annimirum graeci cum pontificas

purgatorium ftatuant, nec ne.? Falluntur enim pontificii, fi

íimile ac plane idem purgatorium igneum apud graecos quae-

runt, refteque noftriülis huncconfenfum afteftantibus contra-

dicunt, cum nec locum ab inferno diverfum comminifcantur,

ut pontificii, nec animas igne affligi dicant, nec alios horum

errores admittant. Nec tamen e contrario noftratibus difli-

mulandumeft, graecos ftatum animarum a damnatione diver

fum credere, qualemfupradefcripfimus, quem five purgatorii

ftve alio nomine appellent, noftra parum intereft. Candide

fatis de hac controveríia iudicare videtur autor hiftoriae cri-

ticae de fide & ceremoniis graecorum , a Dno. de м o ni edi-

tus, quem ri с hard vm simo ne m credunt. Ça) Fatetur

enim, graecos & purgatorium & tormenta per ignem negare,

admittere tamen certum ftatum purgatorii (»« certain efikt de

purgatoire ) & hinc etiam pro defunäis orare. Fatetur etiam,

efie aliquod difcrimen inter orationes pro defunftis graeco

rum & latinorum. Hos enim mentem fuam dilucidifitme in

fuis preeibus explicare, cum illrnimis generaliter loquantur.

{font demeurés dans des termes plm generaux.) Interim certum

cffe ait,illos quoque fupponere locura,quem tamen infernum

vocent, ubianimae tanquam in obfeuro carcere detineantur,

& hue

( a ) htfleire crttique de U treAnce& tics toutuтes dtt, JUuant. f^.ZQ.fifc

EXCOMMVNICÄTORVM. 8f

Sc hue referendas eíTe orationes,in quibus precari foieant , ut

animae locum iftum tenebrofum pmeriie, <Sein locum luci

dum, in locum amoenum, in locum refrigerii , qui paradifus

eft,refta tranfirepolîînt. Si vefo orent, ut animae ex infer

no liberentur,intelligi hoc aliter non pofle , quam de ftatu

quodampurgatorii , hoceft , quad in obicuro ifto carcerej

quem internum vocare ament, duorum generum animae de-

tineantur ; alias , quae non tam enormiter peccarint , ut ad

iempiternos cruciatus in loco ifto fuftinendos condemnari

poflint, alias, quae ibi in aeternum affligantur reverá

damnatae dicantur. Harum refpeftu e graecorum fententia

dici poffe, íA* inferno nullum effe redemtienem-, cum e contrarie»

fi illas refpicias , locum habere poííit di¿terium : In inferno eß

redemtio. Haec laudatus autor, qui veritatem hac irrcontro-

verfia eo propius videtur attigifle, quo magis a l. allatii

thrafonicaaudaciaabeft, quigraecos cum romanis plane idem

fentire nobis perfuadere voluit. E refbrmatis idem vide

tur thomaÍ smitho, presbytero anglicano , in rebus

orientalium ecclefiafticis verfatiffimo , & a partium iludio,

quod caput rei eft, magnopere abhorrenti. Sic enim hic vir

doftiilimus nobis narrat : ( a ) romanenfium dogma de purgatorio^

quod то TÍp K&baflvipibv frequentiui appeUitant , maxima cum animo- n

rum contentione fdlttffl UCfbU reiieere videntur graeci , utpote»

-nullofcripturarumteflimonio, auüoritate nulla muniendum: quafiden

populum curant inflituendum in confer/one catechetical ¡Jipi* yftt<p}in

x*s*p77K«, t»d 4VX"V ' ùçtgt &B 7tv ЫнДат. Nulla fcriptura de ,»

hoc tradit, quod reperiatur quaepiam poena temporaria àni-,»

marum purgativa poft mortem. Quod altero ah/ùrdo, uti ipfis „

videtur^ premuní. Si anima , inquiunt , pro peccatis iIItí fatisfaciat^ n

tum pari rationefacramentipoenitentiae pars illic queque peragi poßet, „

L qmi

(«<) Thorn. Smith, de eccl.grлес. hediente ftatu, feg. щ.


w quod efl , uti cenfent , ab orthodoxa dotlrina a!ienum. - - Sed fiiJpeSlt

„mihi eß baec graecorum dißimulatio -, fiqmdem tpßß*t»*nh

n Animas in abditijftmis receßbus\ conditas detentasque лцл(£ aerumnas

„ fubire Acperpetî, viventiumfiffragiis, oblation¡bus &ficrifici¿sfinon

penitus liberan , filtem adiutas quoddam refrigerium percipere, ( a )

v Qua de caujfà pteífat fett partículas> in antecejfitm offerre filent. - -

At dum de error e purgatorii anxie nimis , ne dieam inepte Jibi ca-

n vent, in erroremorigenicum de animabиs impiorum ex inferno, tan-

». dem liberandis videntur prolapfi. Ita enim dogmatice flatuunt : certo

„ multi peccatores a vinculis inferni liberantur , »o« ob ipforum poeni-

„ tentiam aut confejfflonem in Ulis infernalihus ctauftris , fed ob viven-

ntiumpia opera, & eteemojynas ^propter eccleßae pro its fufas orationes-,

& potifftmum propter incrùentum facrificium ,. quod quotidte offert

,, ecclefia pro omnibus viventibusfimul&defuntlis. Scilicet Smithus

ita arguit. Dum graeci animas in loco obfcuro detineri ac

inde-liberari ftatuunt,aut in loco aliquo intermedio id fiet, aut

in inferno. Cumvero a priore fententia fibï caveant, 6c tamen

hypothefin fuam tueri velint, fieri inde neceflb eft, ut e Cha¿

rybdi in Scyllam incidant,- & ex inferno liberationem fperan-

dam credant, qui error graviffimus Origenis eft. Eunderru

fereinmodum, licet paullo obfсurius, degraecorum fententia

differit doffiff. ricavtvs,! (í) qui graecorum dogma his

aphorismis induditt (1) locus, in quem animaepoft difcefium

e corpore feíe recipiunt, ab inferno non eftdiftinftus. (2)Ani-

marum aerumnae in eo confiftunt , quód Dei confpeftu pri-

vantur, interim necigneneeflammispurgari queunt. ( Ñe

que quatuor patriarehae, neque oecumenicus epifcopus in

dulgentes fuis vel unïus horae veniam animabus in hoc car-

cere conftriftis dare poíTúnt- (4) Si vera nonnunquam in

gratiarrr recipiuntur* exîndehoc fit , quod fuerunt membra

militant!* eceleííae > quae püs operibus Sc precibus fuis illis

miferi-

(*) t*g- '7& ( *) Rieaur, f*f>. 14. fag. 64.

EXCOMMVNIC ATORVM. ~ 8$

mifericordiam ac folatium parare poteft. Ex quibus omnibus

fatis apparet , quaenam fit graecorum de ftatu animarum.

a corporibus feparatarum opinio.

$. XXVIII, '

lam utea, quae haftenus diximus, in unum colligamus,

omnibus iam perfpicuam fore credo graecorum aeque ac ro-

manenfium iententiam , & quod inter utramque diicrimen

intercedat. Primo enim graeci a nomine purgatoni & ignis

purgatorii maximopefe abhorrent ; pontificii utrumque ad-

mittunt ac defendunt. Secundo graeci non ftatuunt юcúпь

quendam ab inferno diftin&um, in quem animae mortuorum

tantifper evolent, donee purgatae ad coelitum gaudia reci-

piantur ; romanenfes ftatuunt , & pro ep tanquam pro aris

oc focis contendunt. Tertio graeci aerumnas animarum non

ab igne elementan aut flammisuftulatoriis, fed a paterna Dei

virga, a carentia intuitionis Dei, ac trifti anteacbe vitae me

moria repetunt ; pontificii poenas animarum in graviilîmis

flammarum cruciátibus ponunt. Quarto graeci nec pecunias

hoc commento ullas exigunt,nec dividas cognatorum venan-

tur ; pontificii hoc faciunt impudentiffime. In his omnibus

adeo nullus inter graecos & romanenfes confenfus tantopere

alias ab his iaitatus apparet. In hoc tamen hadtenus utrisque

convenit , quod animae quaedam a corporibus feparatae in

infeliciorequodam ftatu aliquamdiu maneant, donec ecclefiae

beneficio aut liberentur , aut confolationem aliquam perci-

piant. linde fit, ut etiam utrique abfolutionem mortuorum

admittant , quam alias tanquam abfurdam ludicram atque im-

piam reiicere cogerentur , nifi hoc errore eflent fafcinati.

Hinc minime miramur, a g в. e g o в. i o m. papa Iuftum ( a ) óc

Fru&uofum (У) monachos , a benedicto vero , mona*

La chorum

(4) Greg. M. lib. 4. dt4¡. caf,5S- (*) Р'лсея. im nita S, Ore.

gant, tit.. U


chorum patre duas moniales (й) poft mortem demum ex-

communibationis vinculis effe folutos , quoniam hoc cunx.

do&rina pontificorum de purgatorio , iam tum glifcente »

optime confiftit. Quare ergo miremur graecos , idem facien-

tes , cum non minus ac latini ftatum aliquem animarurru

a damnatione & beatitudine diverfum agnofcant, piis ecclefiae

operibus aut mutandum aut certe aliquantulum corrigendum.

XXXIX., .

Haec vero graecorum fententia, quantum veritati divinae

repugnet,quis non animadvertitï cum iisdem argumentis,qui-

bus romanenfe purgatorium prematur. "Neque enim tota fcri-

ptura S. quanta quanta eft, ne verbo huiusmodi ftatus meminit»

ceu ipfi pontificii (b) aeque ас gracci (c) non fine indigna-

tionefatentur. Cum vero tam lufficiens fit verbum Dei, ut

foßt nos erudire in falmem per fidem in Cbriflo y imo ut perfeílus

ßt homo Dei , ad omne opus bonum ptrfeüt i/ißruftusz

( \!;nflia-y.ù& ) (d) quomodo faftum eftr ut de eiusmodi ftatu

animarumnos non erudirent, cuius tamen notitia, e pontifi-

ciorum (e) inprimis mente, tam eft neceflària, ut, qui Hind

Heget , tum in gehenna fempiterno incendio cruciandum , dicantS

Tantum vero abeft, utin fcriptura eiusmodi flatus praefidium

aliquodinveniat, utpotiusadverfa fronte cum veritate divina

in fcripturis revelata pugnet. Hae enim femper diftinguunt

Ínter credentes & incredulos, bonos & malos , via angufta Sc

lata incedentes,, filios Iuris & filios tenebrarum, filios Dei ôc

filios diabolboves & haedos, viventes fecundum fpiritum öc

viventes fecundum carnem , falvos denique & damnatos.

Mediorum hominum nullam faciunt mentionem, nec poflunt

etiam, falva thefi univerfaliffima, quod il г qui credunt & bapti

zantur , falvißntfutur i , qui non credidtrint > damnandi. (f) Quo

modo

(a) Benediit, lib. 2. dialeg. caf. $¡. (#) Gerhard. LL. theo I. Ttm. VIII.

fag. u£. ( с ) Cenfeß.graec. catechetic, fag. (d ) 2. Tim. П1, if. if,

Ь, Í») Bellarmin^ hb, и de furgat, taf. If, (/J Mart, XVI» ¡6,

EXCOMMVNICATORVM. 8$

modo autem ftante purgatorio , aut ftatu tali т qualem fibi

graeci concipiunt, hoc difcrimen manebit? Nec obftat, quod

dicunt, homines alios aliis efle meliores, alios aliis peiores.

Hoc enim difcrimen non ftatum aliquem a beatitudine &

damnationediverfum, fed tantum certos & diftin&os beatitu-

dinis aeque ac damnationis gradas importat. Nemini enim

noftratium dubium eft, beatorum non quidem quoad obieftb

vambeatitudinèmaut fbrmam illius» attamen quoad praemia

acceflbria varios fore gradus, Siquidem ipfa fcriptura dicit»

fore ut alii ibifulgeantquafi(plendorfirmamenti, alii inflar ftellamm in

perpetua* aeternitates. (л) Quemadmodum alia fit ciaritas filis , alia

claritas Ыпае , aliacUritasflellamm , fie¡laque » flella différat claritafe%

Jketiamforemortuorum.refHrreftionem-, (£) Ut alia argumenta aс

fcripturae teftimonia a noftris theologis aftatim dedarata óc

praeclare vindicata hiс praetermittamus. Neque dubitan-

dum putamus,q,uin & infernalium fuppliciorum diveríî futu-

ri fint gradus,non quidem ratione durationis autformae, fed!

refpe&u poenarum ipfarum , quae aut remiíïïores aut ihtole--

rabiliores pro delicbrum ratione erunt. Chriftus enim ipíe

fatetur, terrae fodomorum ôç gomorraeorum tolerabilius fore-

indie iudicii, quamcivitatibus, quae apollolos non recepe-

rint, (c) pharifaeorum damnationem futuram aburidantio-

rem (x&V* artetarÍTtfov) profelytos eorum eífe filios gehermae

{ J)tr&¿7ipov Avlolr) duplo ipfis peiores. (йГ) Atque adeo praemia

& cruciatus pro vitae vel fan&ae veí make gradibus varia fore»

fcriptura S. dicit, at pios ulfas aerumnas aut ftatum aliquem

infeliciorem manere, ubi dicit ? Potius ex difcrimine hominum,

quod fupra explicavimus, ita argumentamur. Sive vera 6c.

efficax fuit mortui fides, five faifa aс mortua, five nulla. Si

тeгa, falvari eum certum eft, licet & debilior, fuerit. Si faifa»

L 3 cer~

XJI, 3; ( i ) 1. Свг. XV, 42. I*) Matth. X, y, Luc, X, K»

См»/, Matth, JJ, ZU {d) Matth, ХХШ, 14. if, .

$6 DE ABSOLVTIONE MORTVORVM

certiffime damnatur, licet fub pulcherrima hypocrifeos fpecie

latuerit; fi nulla, nec hoc quidem cafu aliud quicquam eum

manere poteft, praeter damnationem. Quoríùm igitur ad-

verfarii eos referent, quos in ftatu fupra defcripto collo-

cant? Sane non ad ûltimam claflem , nam qui non credit ,

iatïl iudicâtUS (fi , fiquidem non credit in nomen migeniti filii

J)ei. (4) Necadmediam, пaтш, quineccdidifuntnecfrigidi,

exjpuet Cbriftus ex ore fitOy (¿) iisque dicetv ctrte ПШ~

quam noui vos^ difcedite a ttie operarii Iniquitätis. (г) NeC

denique ad primam. Qui enim crtdunt in filium^non veniunt in

indicium, fed tranfibunt e morte in <vitam aeternam. (d)

Èrgo ad nullam. Pôrrofcimus, fcripturam facram omnibus

piis ftatim poll mortem promittere gaudiorum poflefiïonem.

loh.V-,24. 2.Cor.V-,U. Luc. XV/, г2. Efa.LVIl^. Apc.XlV,t3.

Quomodo igitur locumhabebitautpurgatorium aut flatus qui-

vis alius a damnationediverfus ? id quodeo magisobfervandum

eft contra graecos, quifibiperfvadent, animas piorumanteiudi-

cium nondum frui beatitudine , fed eam in fpe expe&are.

Sed vix opus effe puto , ut deíperatam aut purgatorii aut flatus

ei analogi cauflam ulterius oppugnem , cum & ipfos eius pa

tronos tam anilis fabulae non poflït non pudere. Tantum

inde hoc argumentum elicio contra tympanicorum abfolu-

tionem:

Quodcunque prodigium doftrinam de medio animarum

ftatu fupponit& confirmat, illud non eft divinis mira-

culis accenfendum.

-' Atqui prodigium in tympanicorum abfolutione fieri foli-

i tum hoc facit. . „

E. prodigium hoc miraculis divinis non eft, accenfendum*

Maio-

(u» ) JA. III, Jg. (i) Jpc. Ill, 16. , (*) MdUk Pill, Ц.

(d)Jeh. fTfPft

EXCOMHVNICATORVM. %J

Maiorem propofitionem §. XVIII. & hac ipfa, minorem

$.XXVI.probavimus: unde conclufío fuá íponte fequitur.

f. XXX.

Facile quidem & per alios fidei artículos Ire líceret i &

prolixius oftendere,abfolutionem tympanicorum illis graviter

repugnare , nifi chartam huic diatribae deftinatam deficere

mihi inter fcribendum animadverterem. Portus îgitur demum

refpiciendus eft , fi prius exccptionis unius fcopulum adhue

praeternavigaverimuS. Erunt enim , qui mirari fe dicant »

Deum hoc miraculum fieri permittere » ex quo tota graeco-

rum ecclefia haut parum detrimenti capiat. Sed refpondeo»

faepenumero contingere, ut Deus hominum fefe tentantium

precibus ex iufto iudicio annuat, & prodigia fieri permittat»

non quafi. hominum errore deleftetur, aut malum inde emer

gens velit, fed ut poenasdent homines, reli&is Mofe 5c pro-

phetis miracula & figna anhelantes. Plura eiusmodi faifa mi-

racula & figna collegit в. gerhardvs, (<г) ex quibus fatis

apparet, fieri ita pofle, permútente Deo , Sc iufto iudicio

hominum incredulitatem puniente. Nec obftat quod ifthaec

faifa miracula" femel tantum contigerint , & privatos modo

habuerint auftores, quorum impofturae facillime fuerint de-

preheniae ; hoc vero prodigium veluti ordinarium fit , & totiés

contîngat,quoties experimentí capfundi occafio fit,necetiam

ab uno aliquo privato homine proficifcatur ,. fed ab integra

ecclefia graecanica,. quam Deus a daemone tantopere deeipi

ac ludibrio haberi non fit permiimrus.. Facilis enim refponfio

eft, fieri pofle, ut totae etiam ecclefiae particulares iufto Dei

iudicio eiusmodi illufiones experiantur , fi verbi divini con-

temtu aut numinis tentatione divinam in fe nemefin provo-

caverint. Probo id exemplo exorciftarum iudaicorum , qui

tempore Chrifti univerfum terrarum orbem percurrentes ,

" j -'. -i - diabo-

I (* ) Cenfejf. cathtl. lib. 2. 4rt.f. cap. fag. mt.feqq.

88 DE ÂBSOLVTIONE môrtvorvm

diabolos certis quibusdam formulis eiiciebant , effè&u ordi

naria fequente. Meminit eorum Chriftus ipfe, dum iudaeos

fefe blafphemantes interrögat : quod fi ego fer Beelz,tbub euch

daemonia , filii vcftri per quem etMunt? (л) & afta apodolorum

nominant exorciftas huius notae feptem 5 Scaevae pontificis

iudaici filios, qui hanc Ыщалхгум publice profitebantur. (¿)

Ñeque putandum eft , privatorum quorundam & maleferia-

.torum hominum has fuiffe praeftigias. Synagogam enira.

iudaicam rem approbafle, ex talmudicis apparet , ubi & for

mulae incantationum eiusmodi, (c) & exempla (d) referun-

tur, ceua lightfooto eft demonftratum.' Talia igitur,

ft in ecclefia iudaica fieri permifit Deus , poftquam illa vivo

fonte relifto dftemas fibi parare coeperat : quid mirum fi &

graecis idem cohtigerit, ex quo Deum temare multisque pre-

cibus hoc prodigium flagitare aufi funt? probari id etiam

poteft exemplo omni exceptione maiore , nimirum probationi-

bus iftis candentis ferri, aqüae frigidae & ferventis, aliisque,

quae medio aevo per totumchriftianum orbem receptiílimae

fuerunt. Solebant enim homines, facinoris alicuius fufpefti,

fíclericiefTent,autob aetatem vel aegritudinem fingulare cer

tamen inire non poflent, eo adigi, ut ferrum candens manu

contreftarent, eo fine, ut fi illaefi abirent, innocentes crede-

rentur; fin minus, poenas fubirent. Sin ruftici eflent aut

nonliberi, iubebantur aquae frigidae immergi, eo omine, ut

fi mergerentur, infontes ; fin natarent noxii crederentur.

Parratioerat, fireibrachium nudum aquae ferventi immittere

cogebantur , impunes abituri , fi integrum extraherent,

fontes, fi ambuftum. De quibus barbaris examinibus poft

- FRANC.

( a) Luc. XI, ig. (í ) АЯог. XIX, ц. i4, Conferri hic poflunt, quae de

cxorciítis iudàlcis ex antiquitate etiam profana doftiflîme diflèrit Huge

Crotius ad Matth. XII, fag.Щ. temo 1Г. Critic. facror. (c) Traä,

Joma ùaijl, fol. gл.. U A-oodah Zarah,fol. 12.2. {d) Joma. fol. tf. I,

Lightf. fag. $Q.&W her, Mr,.,. r :. . . . .

EXCOMMVNIC ATORVM. 8ç>

fRANG. ivretvm, lambecivmôc alios egregie Sc prae-

clare differit carolvs du fresne. (4) Certum eft, has

purgationes per omnem fere Europam receptiíïïmas fuiffc,

etiam apud graecos , ceu гасну me re s teftatur. Neque

effe&u fuo prodigiofo carebant, ut exempla fere innúmera

-teftantur , magnam partem a laudato carolo du fres ne

locis fupra allegatis collefta , quae omnia mendacii arguere

nullius frontis eflet. Praeterea hoc prodigium aeque ac

abfolutionemtympanicorumgraecanicam, clerici fibi vindica-

bant , qui certis ritibus ferrum igni immittebant , illi con

cepts precibus benedicebant , multa fimul ieiunia, miffas alia»

que officia celebrabant, &denique non fine pompa intra ipfam

ecclefiam examen inftituebant , ceu ex legibus adelstani

regis, V ас BYMERis hiftoria, andre ae svENONis,epifcopi

Lundenfis legibus fcanicis aliisque monumentis probat lauda-

tus du F res ne. Quamvis vero haec prodigia quotidie fiè

rent, & a tota ecclelia, etiam clero fatis diu approbarentur :

impia tarnen erant, & non nifi tentationes Dei, imo ab ipfis

gentilibus originem trahebant, (£) merito hinc a conciliis»

pontificibus & piis principibus tanquam peftilentiffimi errores

abrogata. Cum igitur tota ecclefia graeca aeque ac romana

fatis diu profanis his ritibus inhiarit, eaque maximi fecerit: an

mirum, eandemferefabulam, fcenatantummutata, hodienum

in Graecialudi ? an mirum, diabolum iufto Deiiudicio homini-

bus Deum tentantibus illudere ? íane id facit libentifllme, dum-

modo homines prodigiis iftiusmodi tanquam putaminibus dele-

ftati , veritatis divinae folidaeque pietatis nucleum interea

M negli-

( a) Franc, lurct. ai 1-uon. Carnef. tptft, 74. Lambec, lib. 2. Origg. Hamb,

pag. ал. dn preßte Gieß. lat. fart. 2. pag.tfa.. & part. 1. pag. z?f.fif.

Pachym. ltb. 1. hifi. cap. 12. (b) Loca Siphec/ü ex Anttgena, Strabe-

nit ltb. f. Plin, ltb. 7. H. S cap. 2. Ser-vti adVirg. ltb. и. Aenetd. dudum

allegavit Cret. ltb. t. de uent. relig. chrift. n. lj¡. pag. 2020. leт. Vil.

Crit.facr. quibus 8c exempla apud indos , faenfes & americanos ok-

Icrrati addi facile pofiîmt,

OE ABSOLVTIONI MORTVORVM

negligant. Quae omnia cum ita fint, non poflum a me in*"

petrare, ut miraculum iftud, quantumlibet fpeciofum , divi

dís armumerem» autgraecos fuperftitionis abfolvam.

$. xxxl; ;

Atque haee quidem funt, quae de excommunïcatcrum

tympanicorum abfolutione dicenda in praelènti putavimus.

Accuratiora forte ab bis expecbri poífent » qui ipfi inter

graecos verfati, eorum ritus & dogmata magis perfpefta ha-

beant; cum mihi aliorum narrationibus innitendum, deque

ipfa re ex Ulis iudicandum fuerit. Rogo interim Deum miferi-

cordem» & fupplicibus votis obteftor, utecclefiae graecae,

fponfae olim foaeformoftflimae, nunc cum tyrannide turcica

nonmagis quam fuis erroribus eheu confliöantis р<?& tot cafti-

gationes diuturnas mifereri, & eam ex omnibus ignora ntiae,

«rrorumque tenebris eripere dignetur, quo demum uno omnes

ore»corde uno,S. S. Trinitatem indefmenci voce ,

celebremus Amen I

Documents

DISSERTATIO THIOLOGICA IBAV6VRAI13 DE ...' DISSERTATIO THIOLOGICA IBAV6VRAI13 DE ABSOLVTIONEMORTVORVM EXCOMMVNICATORVM SEV TYMPANICORVM IN ECCLESIAGRAECA VENERANDI ORDINÍS THEOLOGICIINDVLTV